Professional Documents
Culture Documents
April, 2014
A chhnga thu awmte
Chhungkua
@ Assembly - 2014
@ I fa avanga i \ah hun a @ Hei hi ka taksa, in aia kehsawm chu thlen hma ngeiin nau- Rev.PC.Muanthanga 10 pang chu vel mai rawh - Arabic Thufing @ Isua Kraws mak tak @ - Upa PC. Rochhuma 13 Mi tu pawhin Nu, Pathian ngaihsak mi a neih @ Lal Isua thihna awmzia - Rev. Lalchhuangliana 17 chuan a rethei lo vang. - Abraham Lincoln @ Thawhlehna Thiltih@ theihna Naupangte hi kan lei ro - Rev.C.Vanlalmuankima 21 zinga vana chhawm theih kan neih chhun an @ Hamartia - Upa Lalthanpuia 24 ni. - Robert C. Savage @ I nun i thlak hian khawvel a inthlak a ni. - Thomas L.Johns
@
Thla Tina Tel thn
SUNNATE - 28
Upa PC. Chhandama Upa L. Lalmanga Upa F. Sangliana Upa PL. Sawnlala
Kohhran Beng
Editorial:
BCM Kaihhnawih
Kan thupui hi tun lai electronic hmanraw changkang tak, Facebook-a group pakhat hming kan sawina a ni. Chu chuan Kohhran pal an n>k zauh zauh avangin tun \umah hian print media-ah an sawi \hin BCM chungchang thu chu neitu chan chang takin kan ziak dawn a ni. He (BCM Kaihhnawih) Group-ah hian Mizoram Baptist Kohhran member puitling, kohhrana \hahnemngai fu fu leh a \hen phei chu BCM mi rawih lai mek te an ti-ti ho \hin a. An zingah hian kohhran kalphung sawisel ching, a r>l fuh aia a r>l fuh loh deuh anga lang sawi nuam ti em em pawh an awm nual mai. Chung mi ze hrang hrang nei, Baptist Kohhran member ni vek si te chu he Group-ah hian an awm hlawm a, an sawiho \henkhat hi a \hat viau laiin \henkhat chu khawlai titi mai mai lo sawi v<n chiam changte pawh an nei bawk. Mizoram Baptist Kohhran hi Kohhran zal>n, member tinin an duh duh an sawi theihna Kohhran a ni a. Chu kan zal>nna chu a chhunga awm member duh takte hian kan hmansual emaw, kan hman lutuk emaw, a hun leh a hmun ngaihtuah chang lo emaw a kan hman chuan Kohhran tan a hrisel lo va, Kohhran tana hrisel lo thil miin a sawi a sawi chuan a tuartu chu Kohhran ni lovin a sawitu zawk an ni duh fo. Hei hi BCM Kaihhnawih Group-a thil sawiho \hinte hian an ngaihtuah thleng ang em aw, tih chang ka nei. Member \henkhat te phei chu kan hotute pawhin an hriat tawhte an ni a, fimkhur deuh chu a \ha mang e aw, ka tihpui chang an awm. Kohhran hi Krista taksa a ni a, khawvela kan awm chhungin a dik famkim thei bik si lo va, a dik lohna lai kan hriat apiang kan sawi hian Van khian a thlavang hauh chin a nei tih kan hriat hi a va duhawm em! Kan Editorial pawh hi an sawiho leh mai thei a ni.
April 2014
Kohhran Beng 2. BCM hian lirthei chi hrang hrang 65 a nei a, chungte chu LMV 27,Truck/PickUp 6, Bus/ Ambulance 13, Two Wheelers 19 an ni a; a thar 12 (Bus 1, LMV 5, 2 wheeler 6) lei tum a ni. 3. Kum kal ta chhungin Missionary 15 lak thar an ni. 4. Probationary Pastor 5 leh Missionary 1 nemngheh an ni a; Pastor atan Pro Pastor 5 lak thar an ni bawk. 5. Kohhran Upa 52, Minister 1 leh Zosap Missionary 1 Sunna hun hman a ni. 6. Thawktu Pension-a chhuakte post 6 hum zui a ni a; thawktu thar lakna tur post 22 hawn thar a ni bawk. 7. BCM in fixed Assets a neih zawng zawng hlut zawng chu Rs.345,203,462 a ni.
118-na kan hmang ta daih a ni. Tin, kan sawi lar lutuk loh Chhim lama Pastor nemngheh hmasak ber, Rev. Chuautera nemngheh a nih a\anga kum 100-na chiah a ni bawk. Kumin Assembly-ah hian BCM pawn lam a\angin palai 12 an lo tel thei a, chungte chu: 1. LIKBK -1 2. CBC -3 3. ECM -2 4. IKK -2 5. GBA -2 6. KBC -2
Kohhran inchhiarna:
1) Kohhran zat - 606 2) Pastor Bial zat 76 3) ABC zat - 13 4) Chhungkaw zat - 32,988 5) Member z.z.- 1,60,344 6) Mission Field - 22 7) Missionary 890+
April 2014 bly 2015 hma ngeia hawn. 4. AICS-a M.Th Programme a hma thei ang bera hawn. 5. Aizawl Chanmari-a BCM Building hming atan Baptist Centre tih a ni. (He buildingah hian Chanmari Biak in, Conferecne Hall, Motor Parking, Quarters leh dawr te a awm ang. -Editor) 6. HATIM pualin Tualchhung Kohhran tinin mahni remchan hunah vawi 1 fehchhuah neih. 7. Baptist leh Presbyterian Kohhrante inlaichinna \ha leh inkhawmpui (Assembly leh Synod) a palai intirh tawn dan kawng hotuten lo ngaituah se. 8. Pastor Quarter Building Grant tuna nuai 7 ni \hin nuai 10ah tihpun. 9. Missionary Day, January 11 hi Kohhranten urhsun lehzuala hman a, vawn nun zel. 10. Kolkata-ah Baptist House neih ve dan ngaihtuah. 11. Mizoram Sorkar-in kum tin ni khat State pum huap tawngtai ni ( State Day of Prayer ) puang turin sawrkara thlen. 12. Kum 2014 ah rampum huapin, kan ram tan chawnghei tawngtai neih
13. CHS Nursing School-ah batch tinah Student 20 awm \hin atangin 30 awm thei tura tihlen. 14. Kum 2015 atangin Christian Hospital Ni Pathianni zing inkhawm thawhlawm Hospital Poor Fund atan hman. 15. Zuk leh hmuam do kawngah tun aia nasa zawka hma lak. 16. Saiha Bial chu Saiha East Bial tih leh Upper Republic Bial chu Republic Bial ti a thlak a ni. 17. Buarpui bial chu Buarpui North leh Buarpui South, Zobawk bial chu Zobawk North leh Zobawk South bial tiin siam remtih a ni bawk. 18. Arakan Mission/ Rakhine Mission field (Burma/Myanmar) leh Jharkhand Mission Field (India) hawn thar tum a ni bawk. 19. 10th. Pay Commission Report pawm a ni a; Kohhrana thawktute hlawh chu sawrkar hnathawk hlawh siam dan angin Pay band leh Grade pay neia siam a ni ve ta. 20. Kum 2014-2015 Budget: Rs.559,725,300. Kohhran tum tur: Rs.352,051,900 a ni. Kum kal ta aia kumin budget punna hi za zel a 20.80 a ni a; chu chu Rs. 80,551,890/- a ni. Budget
Kohhran Beng member tam takte thinlunga Serkawn dinhmun chu a ni tih a tilang fiah tawk hle. Mi thinlunga Serkawn hlutna vawng nung zel turin duhsakna kan hlan e. Programme leh a chhehvel: Kohhran inkhawmpui leh programme lian deuh hi chuan kalphung nghet a nei \hin a, chu mi chhungah chuan a chanvo neitute inthlakkual hlek hlek hi programme siamtute mawh a ni \hin. Assembly laia rorelna leh zan lam inkhawma President chairman tluan zak \hin kha kum 4 vel kal ta a\angin tidanglam hlekin zan lam inkhawm hruaitu atan Kohhran Upa ruat an ni \hin a, thil inhmeh tak a ni. Amaherawhchu zan thum chhung (Ninga,Zirtawp leh Inrinni) zan inkhawm hruaitu atan Aizawl, Lunglei leh Lawngtlai khawpui chhung Upa bak hma kan la sawn thei tlat lo hi a kual zim deuh. Assembly meuha inkhawm hruai hi chu Upate tan tun dinhmunah a aia chanvo ropui a awm chuang lutuk lo. Chu chu khawpui pathum upaten an inchhawk kual a, a idea a \hat teh lul nen hei aia inruat dan \ha hi a awm ngei ang. He inkhawm hruai chanvo
chhungah hian Sawrkar leh Foreign a\anga pawisa hmuh beisei zat chu Rs. 38,890,600/a ni. Budget pumpui hi hetiang hian Service-wise in sem a ni: Mission (Pathian ram zau nan) Rs. 173,122,800 (30.93%) Central (Pathian ram ngheh nan) Rs. 172,723,500 (30.86%) Services (Pathian ram lanfiah nan) Rs. 213,879,000 (38.21%) A dawltu Kohhran: Serkawn Kohhran hi Zo-sap missionary te \hut hmun, tun thlenga BCM Hqrs. ni ta zel a ni a. A mimalin tu mah \ha fal bik awma kan hre lo anih pawhin Kohhran pui leh entawntlak an nihna tun \uma Assembly an dawl hian an entir nasa leh hle a, fakawm tak an ni. Hei chiah hi Serkawn an nihna chu a ni a, inti Serkawn lo va Serkawn tak si a an awm thiam hi a pawimawh r>ng a ni. Assembly laia Thusawitu pakhatin fiamthu titaka Serkawn hi he khawvela mi a ni tih kan naupan laiin kan hre lo reng reng a tih ang deuh khan Mizoram Baptist Kohhran
April 2014
pawimawh tak hi ABC-wise in zel mai a, hei hi chu \an kan emaw inruat kual ni ta se, a fuh ngaihna lai a la ni. Inrinni chawhnu lama ban phara zawk a beisei awm. thutlukna siam a nih laiin member Thusawitute: zatve em pawh kan awm lo hi Kum dang ang lo takin kumin chu \an kan ngai a ni. Hotute lam Assembly-ah hian thusawi tura a\anga sawifiah ngai leh member ruatte bialtu pastor hlir an nih te zawhna kan chhan danah hma bakah Hqrs.-a la \hu ngai lo vek kan sawn hle a, a zahawm a ni. an nih avangin a dan a dang riau Tin, palaite pawh \angkam va, mahse an che \ha viau vek hman thuah te kan fimkhur tlang mai a, a lawmawm dan a dang a, hmasawnna changkang lam tlat. President kal chhuak tur zel a ni. Minute-bu a lan dan thuchahin sawizui a hlawh ber a, chuan rorel palai 908 kan ni. fak an awm a, fak lo an awm Thawhlawm bawk. A fakte fakna chhan leh a fak lo te fak lohna chhan a inang Assembly-ah hian Sacrament tlangpui erawh chuan dawn a inkhawm tiam lovin Vantlang tithui deuh. Pathian ram zau nan inkhawm vawi 6 a awm \hin a, leh a ngheh nan leh a lanfiah nan kumina kan vawi 6 inkhawm a \angkai dan erawh chu kan thawhlawm chu Rs. 98,613 a ngaihtuah zui a \ha awm hle mai. ni a, Sacrament thawhlawm nen chuan Nuai a chuang ve ta. Rorel boruak Tun hi kan thawhlawm nuai Assembly palaite hi kan chuang a tlin vawi khatna a ni. changkang sawt hle. Tun hma Palaite thawhlawm a nih laiin hun rei pawh la ni lovah kha a dawltu Kohhranin kawngro chuan Assembly palai batch bel a su hle \hin. Thawhlawm hi chunga veng dang daih leh Jubilee Bible School pual a ni. khawlaia tei mai mai hi hmuh tur Duh tawk phawt ila, thla an awm nual zel a, tunah chuan kha tiang kha a vang tawh a, kan lehah Assembly report leh tel \ha thawkhat viau. inchhiarna a\angin chipchiar Amaherawhchu Inrinni chawhnu zawka BCM thlirna rawn tarlan ### lamah hi chuan kan la thawl viau kan tum ang.
Kohhran Beng
April 2014
10
Kohhran Beng
April 2014 khan a vuakna vual te (stripes) -a tihdamin kan awm ta (Isaia 53) tih thu kha a rawn tichiang leh bawk a ni. William Barclay Commentary-ah chuan Lal Isuan Kalhlen K<t a zirtirte a kilpui dan chipchiar taka hrilhfiahna kan hmu. Juda hnamten zal>nna an hmuhna ni leh an hnam pian chhuahna ni anih avangin, Kalhlen Kut hi an ngai urhs<n tak zet a, he rilru hi Paulan hrethiamin, engkim ursun tak leh zahawm takin tih ni rawh se a rawn ti kher anih kha. New York-a Lalpa No keimah ngeiin a thara ka dawm thu hi ka han sawi ve dawn teh ang. Hei hi nikum Nov 15-20 laia International Prayer Council hovin khawvel ram tina mi 300 lai mai UNO hmuna \awngtaina nei tura min sawm khawm hun laia mi a ni. Inkhawmpui pawimawh tak tawngtaia khawvel khawih che tura buatsaih ani a. Session inkarah Prayer Room an siamah hian ka va kal ve a. A pindan sirah hian dawhkan pakhatah Uain No leh Chhang hi a duh apiang tana mahnia chan mai theih tur hi an dah bawk a. Mi thenkhatte
11
chu an lo \awng\ai mawlh mawlh lai chuan, Lalpa nangmah a thara pawl che ka duh. Mi sawi ni lo, nangma aw ngei a thara hriat ka duh tia \awng\ai chungin no chu ka la a, chhang pawh chu ka ei bawk a. Lawmthu ka sawi lai chuan, Lal Isua hi ka kiangah lo kalin, I no dawm kha ka thisen, Malsawmna no anih kha. Ka hmangaihna avanga khawvel tana chhuak a ni. Naktukah he ka hmangaihna nen hian UNO building chhungah khawvel hnamte tan \awng\ai ang che, min tawn ti hian ka hre ta a. Amen, HalleluiaLalpa i va ropui em! I awmna chu chatuan lawmna a chang thin.. Lawmna mittui karah fakna hla hi a lo thleng ta zut zut mai a.Thilmak chhui sen loh kan Pathian chuan a takin a tuarna leh a hmangaihna mak tak chu a tharin min rawn puansak leh ta! Ka thinlunga Lalpa fakna lo lang chu ka sawifiah thiam lo, pakhat chu Nangma thil ropuite an sawi, Zion kan Pathian Khawpui tih kha a ni tlat mai. Chang 2-na thu, En teh, chatuan hmangaihnaan, Tui nung luite lo chhuakin,
12
Kohhran Beng kan tana damna, finna, felnaa siam niin, kan ban phaka Pathianin a khawngaihna ruai min hlui hi vawiin hian i eiin i bar thei asin. Tu pawhin ka aw hriaa kawng a hawn chuanamah nen chaw kan ei dun ang tia Lalpan min s^wmna hi i hre thar leh ang (Thup 3:20). Paulan Pathianin zanriah chawhlui min buatsaihsak hi kan damna leh a malsawmna kan channa tur a ni zawk tia min hrilhfiahsak hi mahni tan i sengl<t ang u. Inthawitu leh a thilhlan inzawmnate, mihring leh mihring tisaa inzawmna atanga inpumkhatna thu a rawn hrilhfiah ang khan; he sakramen hi Lal Isua nena kan inzawmna leh pumkhatna min rawn nemnghehsaktu a ni. Lal Isuan a zirtirte hnenah He kalhl>n k<t chaw hi eipui che u ka ch^k >m >m a ni, a tih ang khan, keini pawh Amah nena chawhlui kilhona leh inpawlna hun thlahlela chak ve ngawih ngawih thei turin Lalpan min pui \heuh rawh se!
(A ziaktu: Rev. P.C Muanthanga be pawp duh tan
I fate zawng zawng a chawm a, tlakchham reng an hlau lo va. tih leh a chang 3-na. A hmun tin velahte chuan Ropuina himna turin, Mei leh chhumtea inlara; Lalpa a hnai tih hriat nan! tih thute hian Zion Lalpa ropuizia an rawn puang thar hi a ni ber mai. Lalpa ka va lawm em! UNO building chhunga a tuka Ambassadors hote leh UNO-in a thawhpui NGO 30 dawn lai pawl hotute nen nilenga kan han \awng\ai ho chu a ropui ngei mai! Mi dil rawh; tichuan, i rochun atan hnam tin ka pe ang chia, kawlkil tawp thlengin i ro atan ka pe bawk ang che (Sam 2:8) tia Lalpa thutiam kha a takin kan hmangho thei ta. Lalpa chu fakin awm rawh se! Khaikhawmna Hman deuhvah Lalpa zanriah ka buatsaih ve \um hian, nu pakhat chuan, Lal Isua thisen hi damna a ni. Hei hi i tan leh ka tana malsawmna no a ni tia i sawi kha ringin Lalpa ka au nghal a. Ka dam ta viah mai tiin inkhawm ban chuan min hrilh ve mawlh mawlh mai a. Lal Isua hi
13
14
Kohhran Beng ram chu an hm>lma kumhlun ber Philistia hote hming chawiin Palestina tiin a thlak a. Jerusalem pawh Aelia Capitola tiin a thlak bawk a. Lal Isua an khenbehna hmunah tak Rom ho pathian Aphrodite biak in a sa bawk a. Constantine-a Kristian a lo nih hnu-in Aphrodite biak in chu \hiatin Kristian-te Biak in Church of Holy Sepulchre a din leh ta zawk a ni. Constantine-a chakna thur<k: AD 312 khan Rom ramah lalna inchuhnaavanginindonaalochhuak a. Kristiante tiduhdahtu, Rom khaw thlanglam awptu Maxentius leh Constantine-a Kristiante tihduhdah duhlotuchuRomkhawkiangaTiber luialeihlawnhmingthangtakMilvian leihlawn an tihah an inep ut mai a. Chutih lai chuan Constantine-a chuan a mumangah vanah khian kraws a lo hmu a. He kraws hmang hian hneh la, i Sawrkar puan zarah hmang bawk ang che tih hi a hre bawk a. Tichuan kraws chhinchhiahnasiaminalallu-khumah te, sipai ^wmphawah te a bel ta tuar mai a. Tichuan indonaah chuan hnehna a chang ta a. Kristiante Pathian vang leh Isua Krista kraws vanga hnehna chang taah inngaiin
Sawrkar te, a khengbettu te, an nu leh pa te leh an pian ni te ^nchhia an lawh hlawih hlawih thin. Lal Isua an khenbeh\umpawhhianmitamtakin a ^nchhelawh ngaihthlak an lo tum a, mahse Lal Isua meuh an khenbeh \um chuan thil zawng zawng a lo danglam ta, ^nchhia aiah ngaihdamna leh hmangaihna thu hlir a chhak chhuak a. Lei leh vanah thil danglam tak a lo chhuak a, a bula misualpakhatchuanLalIsua-ahnun thar a neih phah hial a ni. Tin, Sipai hotu, amah khengbet tura charge latu, piangthar theia mawi pawh ni lo thinlung pawh a tuiral hial a. A hna-in a tuar tur te emaw, a nupui leh \hiante sawisak dan tur pawh d^wn thei lovin Lal Isua hnenah a tlu l<t ta z^wk a ni. Kraws zarah malsawmna chang hmasatute an lo ni ta a ni. Aphrodite aiah Sepulchre: Lal Isua thlana ph<m a nih khan a thawhleh hlauvin a thl^n kha ngun taka v>n a ni. Mahse thawhlehna thiltihtheihna chu eng mahin a dan zawh rual a ni lo. Judate hi Rom laka an hel fo avangin Rom lal ber Hadriana (AD 132) chuan khawvel Map ata Judai ram chu nuai bo tumin hma a la a. Judate
April 2014 Kristian sakhua chu d^n phal sakhuaah a puang ta a. Milan Thupek kan tih fo hi a lo piang ta a ni.
15
Chanchin |ha kan hriat hma daih atangin, kan hnam pumpui nun chhungrilah hian Pathian inpuanna hi a lo inph<m ru \euh mai a lo ni Macau lawng chawlh hmuna a, chutianga Pathian inpuanna ni ngeia lang, a hun laia a awmzia Kraws chu: Kum 1925 khan Sir John kan hriat loh zinga pakhat Bowringa chu China rama zin chanchin i lo sawi lawk teh ang. turin lawngah a kal a. Vanduai- Inthawina hmanrua L>nglep: thlak takin an lawng chu thliin a Hmanlai Mizote inthawina nuaia, a chhe ta vek mai a. Lawng hmanrua pakhat chu l>nglep hi keh them bawhin tuifinriatah a ni. Hmawlhte an suih mama, a chuan kal ngaihna hre lovin a tei laiah a kawkalhin nghet takin an kual a tei kual ta mai a. Nakinah \awn a, chu hmawlh kawkalh chuan Macau lawng chawlh (kraws) chu lazai rawng chi thumin hmuna kraws hi a va hmu ta a. an thlung kual a, chung rawngte He kraws hi Portugues biak ina chu a dum, a sen, a v^r te an ni. an tar thin, thliin a tihchhiat avanga Tichuan, he hmawlhte kawkalh Macau lawng chawlh hmuna an hian kraws entirin rawng chi hrang phun tak chu a ni. John-a chuan hrangte hian tiang hian a entire: A khawmual hmu lo mah se chu dumin kan sualna, a sen hian Krista kraws chu enin a kal z>l a, a thisen, a varin Krista avanga kan tawpah chuan Macau lawng lo thianghlim leh tak dan. He thil hi chawlh hmun chu a thleng thei ta a hun laiin hre fiah vek lo mah ila, a ni. Chu hmun hruai thlengtu kan hnam nunah a dikna kan hmu kraws chu l^wm avangin a pawm chho zel a ni. vawng vawng mai a, Krista Mizorama harhna leh Kraws: Kraws ka ropuina tih hla ropui Chanchin |ha kan dawn hnu tak a lo phuah ta a ni. lawkin Pathianin harhna min pe Mizote leh Kraws: thin a. Harhna thlen tirh lai te Khawvelah hian ram tam tak, chuan kan la mawl bakah, thu leh hnam tam tak an awm a. Chung hlaah kan la sang lo hle a ni. zinga hnam tl>m t>, Mizote hian Harhna vawi thumna a lo thlen
(Mat. 25:1-13)
16
Kohhran Beng ch>ng kan inti a, Pathian rawngbawl dan leh Pathian hmuh kan tum dan te pawh a tunlai thei ang bera kal pawh kan tum mai thei. Mahse, tun hunah pawh hian Pathian hna thawh kan channa tur leh kan hmuhna tur chu he kraws tho hi a ni. Chanmari Biak in saw thlir teh: Roman ho chuan Lal Isua Krista kraws kha an ngai sangin thiltihtheihna eng emaw tak awmin an hria a, an hlut >m >m a ni. Lal Isua khenbehna kraws them kha hmun tam takah kawl niin an insawi a, an roh >m >m a ni. Mizoram Biak in tam takah leh kan thlanmualah te kraws chhinchhiahna kan hmu nasa >m >m a ni. Aizawl Chanmari Presbytarian Biak inah phei chuan kraws chhinchhiahna hi 212 lai a awm an ti. Hemi awmzia chu Lal Isua ringtu kan nihna hi khawi hmunah pawh kan zah pui lo, kan chhuan ber leh van kan lawn theihna ber a ni tih entir nan kan thl^nah pawh kan tarlang z>l a nih hi.
(A ziaktu: Upa PC.Rochhuma hi Bualpui V Kohhrana mi, themthiam deuha thuziak \hin a ni, kan lawm hle.)
chuan a thawh dan a dang ta hle mai, khaw inhlat tak tak Nisapuiah te, Thingsaiah te leh Zotlangah te a rual \hawtin harhna hi a lo thleng a, harhna thupuiah pawh Kraws vek hi a ni. He harhna atang hian Biak inah khuangpui kan la l<t a. Kraws thu chuan kan thinlung zawng zawng a fan chhuak a. Mizo rilrem zawngin lengkhawm zai, kraws zung z^min a phuar vel tam tak a lo chhuak ta a. Mizo Kristian hla zaa sawmriat vel chu kraws z<n z^m atanga lo irh chhuak a ni ti ila kan tisual kher lo vang. Tunlai thlengin kan k<t pui ber Krismas-ah pawh Krismas hla ringawt chuan kan tlei zo lo va, kan mittui ti tlatu leh van lam min thlir chiantir bertu kraws leh Kalvari lam hawi hla bawkin hnu kan khar leh thin a nih hi. Computer age-ah Kraws tho: Lal Isuan khawvela rawng a bawl laiin mi tam takin chhinchhiahna leh thil mak hmangin Pathian an zawng thin. Amaherawhchu, an thil ngaihn>p ber leh rin loh ber kraws hmangin Pathian a inpuang si a, mi tam takin an hai phah ta a ni. Tunah hian Computer Age-ah
17
- Rev. K.Lalchhuangliana
18
Kohhran Beng siam a, puanzar a nih hma chuan mi chu thil tisual anga chhiar tur a ni lo. 4) Hekna chu hriatpuitu 2 te hriatpuina a siam tur a ni. Inh>kna a awm loh chuan inkhinna a awm thei lo. 5) Mi ama inpuanna avang ringawtin thiam loh chantir theih a ni lo. 6) Thubuai ni tlak hnua sawi tur a ni lo. 7) Mi tihhlum tur emaw chu, a tuk maia thu tih tluk tur a ni lo. Hemi dan hi hre reng mah se la, roreltute chuan Isua chungchang an relnaah chuan an dan hi an palzut nasa khawp mai. He an dana No. 1,4,5,6,7 na te hi an bawhchhe fai vek a, mahse Isuan complain a siam lo. Kan tana a tuar theihna tur a nih dawn phawt chuan a pawm zel mai a ni. Hmuhsit, ben, vuak, chil chhak, tih elna, nuihza siam nan a tuar a. Amah khenbehna tur kraws rit tak puttir a ni a, a zo lova, a tlukpui thin a. Hling lukhum an khumtir a, a nakah feiin an chhun a. Lal Isua hnung kan zuinaa kan tuar leh ch^n ve te hi a va n>p em ti ru?
mi dang tidam thin kha amah a intidam thei lo. A pa Pathianin a hawisan tur pawh hre rengin kan tana tuara thih a thlang a ni. Lalpa chu fakin awm rawh se. Roreltu(Sanhedrin) hovin dik lo taka a chung thu an rel te pawh sawisela complain siam lovin kan tuar ai min tuar sak theihna tur a nih dawn phawt chuan tiin a dawh zel a, dan fel tak an nei a, Talmud: Mosia dan hrilhfiahna khaikhawmna Mishna: Mi thil tisualte venhimna dan Sanhedrin ho hi member 71 an ni a, upa 70 leh High priest 1. An tih tur leh nihna te chu: Political, Religion, Municipal, Judicial, Legislative, Education Nihna chi 7 an neih vek turte: Finna, hausak huat, zaidamna, thutak ngainatna, demna awm lo, mi khawngaih thei, insum thei, An dan neih chu: 1) Mi thil tisuala puhte awm loh laiin hriatpuina thu emaw ngaihthlak loh tur 2) Mi tu mah court-a an awm ve loh chuan thiam loh chantir theih an ni lo. 3) Hriatpuituten hekna an han
April 2014 Lal Isua thihna awmzia hi Bible ah kawng hrang hrangin a sawi a, chung zinga point 5 chauh a tawi zawngin sawi ta ila 1.Sual thupha chawina a ni (propitiation): Rom 3:25, I John 2:2. Ka pa, anni hi ngaidam rawh, tiin ama nunna ngei hlanin thupha min chawisak a. Pa Pathianin a lo pawm a, an sualna leh ^tnate chu ka hre reng tawh lo vang, an t^n ka fapa a thi si, a lo ti a. Mi pawi i sawi a, pawisa pein thupha i chawi a, an lo pawm chuan an ngaidam che tihna a ni a, an \hing leh tawh ngai lo ang hi a ni. 2. Inremna (reconciliation): Rom 5:10, IIKor 5:18,19. Sual man thihna chu thihnain min rulh sak a, Pathian nen inremin min siam ta a ni. Mi lei i baa i rul thei si lo va, i leibatna te an thinrim hle tawh a, mi tuin emaw a lo rulh sak che a, i leibatnate khan an haw tawh lo che a, in inrem leh thei ta ang hi a ni thei ang. 3. Tlanna (redemption): Man pe a tlan chhuah a kawk thei ang. Gal. 3:13, I Kor 6:19,20 Marka 10:45. Mahni ta pawh in ni lova, mana lei in ni tawh min ti a. Hman
19
laiin sal zawrh nu pakhat hi mi pakhatin a khawngaih tlat a. Sal atan pawh ni lovin a sal nihna tih tawp a duh vangin a lei a. A hmaa a pu dangte ang turah a ngai a, mahse a ni chuan zalen i ni tawh e, i duh ang angin i awm thei e, a ti ta mai a. Chutiang hmangaihna leh duhsakna \awngkam chu a la hre ngai lo va, amah anga khawngaihtu dang an awm chuangin a ring lo va, amah duhtu ngeiin ka pu, ka damchhungin i bawih ah ka awm ang, a ti ta zawk a. Keini pawh bawih ata min tlanchhuaktu henah hian a bawih atana inp>k ve hi kan tih awm tak a ni. Tirhkoh Paula khan Krista bawih tih kha a zak lo mai ni lovin a chhuang zawk em em a ni. 4.Thiamchantirna (justification): Hei hi court thu chhuah ang deuh a ni a, Joh 3:15, Rom 5:1, Rom 8:1. Lal Isua chhandamtu leh Lala pawmtute chu Isua Krista avangin thiam changah min puang a, Krista Isuaa awm te tan chuan thiam loh chantirna reng a awm tawh lo, a lo ti a. Thiamchan loh ka hlau tawh lo vang, ka pa lung a awi ta, kan lo ti thei ta a ni.
20
Kohhran Beng ropuiin a va lawmawm em. Lawmthu sawi erawh thiam a \ha, lawma hlimpui vak ringawt lovin ka chunga a thiltih \hat avang hian Lalpa chu eng nge ka pek ve thung ang tia in ngaihtuahin ka tana nunna petu tan hian thil hlan ropui lutuk a awm thei lo ve, tiin a tan kan nun zawng zawng i hlan thar ang u. Ka chhandamtu chu ka sual bosan tawh lo vang. Ni tin a rawng ka bawl fo zawk ang, A hming thianghlim chawimawi nan fak hla ka sa ang, Ka ngaina em e ka Chhandamtu i ti ve ang u.
(A ziaktu: Rev. Lalchhuangliana hi Pensioner, tuna Aizawl Zotlang Kohhrana lawi a ni.
5. Tihhranna(separation) Gal. 2:20, 6:14, Heb 13:12,13. Paula chuan khawvel hi ka tan khenbehin a awm ta, kei pawh khawvel tan khenbehin ka awm a ni, a lo ti a. Kraws chuan khawvel nen min tihrang ta kan lo ti thei ta. He hla hi ka pianthar tirha ka hla duh em em a ni. KHB. NO. 180 pum hi Pathianin min hmangaih avangin a fapa min pe a, chu chuan sual bawih ata min tlanchhuak a, thiam min chantir a, mifelah min puang a. Hei pawh hi a tawk hle tawh a, min hmangaih leh duhsak em avangin a Fapaah min vuah a, chu chuan ro khawmtu dinhmunah min dah a. Pathian roluahtu, Krista ro luahpuituah min la siam ta cheu a ni, a va
Kohhran Beng hi
Thu leh hla-a Kohhranho min phuarkhawmtu a ni
April 2014
21
Easter Sermon:
THAWHLEHNA
- Rev.C. Vanlalmuankima
Thiltihtheihna
Lal Isua kha mitthi zing ata tho leh tak tak lo ni ta se; Lal Isua thawhleh chung changa inbumna hi a va rapthlak dawn em! Lal Isua a tho leh tih \an avang hian mi sang tam takin an nun an lo hlan tawh a. Mi tam takin an lo tuar a, an hmangaihte an lo \hen phah tawh a, an in leh lo an lo ch^n phah a, khawvelah hian rethei ber dinhmun an lo chan phah tawh a ni. Lal Isua hi a tho leh tak tak a nih erawh chuan, he thawhlehna ina engkim mai a thlak danglam vek mai hi khawvela thilmak ber mai a ni ang a, chu thawhlehna ringtute dinhmun chu a va han duhawm dawn em! Lal Isua thawhlehna thu hi a tir atangin khawvelin a do tlat a, a thawhleh tukin sipaite chu a tho leh lo a ni tih sawi turin an tham a; a thawhleh thu puangtute an tiduhdah a, vawiin thlengin ringtu inti leh Pathian thu thiam in ti \hen khat thlengin Lal Isua hi a tho leh lo tih khawvel hi rin tir an la tum a ni. Mahse, Lal Isua thawhleh thu hi khawvel thiltihtheihna in khap daih tum mah se a tha chakna zawng zawngin bei thin mah se, thawhlehna thiltihtheihna chu hnehtu a la ni zel a, a la ni z>l d>wn bawk a ni. Vawiinah hian a tho leh ngei a ni tih proof tum aiin, Lal Isua thawhlehna thiltihtheih zia hi kan thinlungah ri thar leh se ka ti hle. Beiseina nung min siamtu a ni: I Pet 1: 3-4 ah beiseina nung chanchin min hrilh a. A innghahna chu Lal Isua thawhlehna vang a ni tiin a sawi a ni. Lal Isua a thawhleh hmaah leh a thawhleh hnuah kan Bible hian mitthi zing ata tho leh chan chin Bible ah hian kan hmu thin a -Elijan hmeithai fapa thi a kai thawh thu te, Lal Isuan Lazara thi a kai thawh thu te, Kanan nu fa thi, Jaira fanu thi te pawh a kaih thawh thu leh Dorki thi Peteran a kaih thawh thu te.
22
Kohhran Beng 2. Thawhlehna chuan thihna hnehna min pe: 1 Kor 15 hian thawhlehna chanchin chip chiar takin min hrilh a. Isua krista chu a tho leh ngei a ni tia tanin, Mitthi thawhlehna pawh Krista a thawhleh avangin a awm ngei a ni tiin a sawi zel a. Tho leh taksa awm dan tur min hrilh hnuin, Chu thawhlehna chang tur chuan siam danglamin kan awm vek dawn a ni tih min hrilh bawk a.
Amaherawh chu heng mite hi an thawhleh avang hian khawvelin beiseina thar a neih phah chuang lo a, an ni pawh an thi leh vek a ni. Lal Isua thawhlehna erawh hi chuan thawhlehna thuruk tak tak a rawn ti lang a, a lei taksa ngei chu siam tharin a awm a, mihring pangngai ang ni lovin, thiltihtheihnaa thuamin a lo awm ta a ni. He thawhlehna hi a ni Pathianin min tiam chu. Mihringin a hrethiam ngai lo a, hriatthiam chi pawh a ni lo a, mahse, Lal Isua thawhlehna avang chuan chu thuruk inthup chu kan hriattheih turin puanchhuahin a lo awm ta a ni.
Pathian thu chuan thihna hi mihringte hmelma a ni tih min hrilh a I Kor 15:26), chu kan hmelma chu mihring tumahin a a hneh theih rual loh leh a ngam rual loh tur a ni. Mahse, tumahin kan ngam ngai loh tur a chu Tunah chuan ringtuin thawhlehna chuan min lo ngam thawhlehna kan sawi hian sakin min hneh sak ta a. Lazara te thawhlehna ang ni lo, Lal Isua thawhlehna ang Chuvang chuan thihna leh zawk hi kan lo sawi ta a, chu a thiltihtheihna chu a cho let chu beiseina nung tho leh a, ta hial a- Aw thihna i hnehna thi leh tur ni lovin, tho leha chu khawiahnge a awm tak? chatuana nung tur beiseina a Aw thihna, i tur chu khawiah lo ni ta zawk a ni. Lal Isua nge a awm tak? (I Kor 15 :55) thawhlehna hian thawhlehna tiin. He thawhlehna awmzia dik tak min hrilh a, thiltihtheihna avang hian beiseina nung nei turin min ringtute chu thihna hnuaiah, hring a ni. lungngaihna hnuaiah, tahna
April 2014
23
hnuaiah pawh hnehna kan missionary zawng zawngte hi puang chhuak a, Lalpa kan lo ramthimah a kal tir a, an nun a hlan tir a, keini Mizote pawh fak thei thin a ni. thim ata engah min hruai lut a 3. Thawhlehna chuan a chan ni. Pathian thuin a sawi angin, chin khawvelah min tin, a nungte chu anmahni tan puan tir a ni: an nun tawh loh va, an thih aia Thawhlehna thiltihtheihnain thia tholeha tan chuan an nun mihring nun a khawih danglam tawh zawkna turin a ni, mi em em na chu, a thawhleh thu zawng zawng thih aiin a thih ni hril lo thei lovin a siam thin a (II Kor 5:15). a tih angin, ni. Kleopa te thian dun chu a thawhlehna thiltihtheihna chuan thawhleh thu sawi turin Emau an Lalpa tana nung turin a lo khua atangin Jerusalemah a tir chhuak a ni. zan a zanin an tlan haw nghal Tlangkawmna: a(Luka 24:33); Mari te thian Thawhlehna thiltihtheihna hi ho pawh thlan atangin an tlan haw nghal a;Zirtirte pawhin a tuemaw tan chauh a pek a ni lo a, chu thawhlehna tawmpui a, thi theih theih an hrilh a. a, nunna thara nung lehtute tana Thoma chuan Lal Isua a pek kan ni.Lal Isua thawhlehna tho leh a ni tih a hriat chian tak niah hian Lal Isua hi a tho leh a zet chuan a nun pum pui thlak ni tih hre nawn leh ringawt lovin, danglamin a awm nghal a , tho leh Lal Isua thiltihtheihna India ram thlengin Lal Isua chuan kan nun pum pui min neih chanchin tha hrilin a lo kal a ni. sak hi a pawimawh ber a ni. Isua tho leh miin a nunah a experience tlat chuan tho leha (A ziaktu: Rev.C. Vanlalchanchin hi sawi lovin an awm muankima hi BCM Pastor, lo thei lo thin a lo ni. He tuna Tripura field Director ni thawhlehna thiltihtheihna hian mek a ni)
Kohhran Beng hi \ha i tih chuan mi dangte hriattir ve la; \ha i tih loh chuan keimahni min hrilh ta che.
24
HAMARTIA
Vawi khat chu kan Biak inah chawlhni zanah hun ka chang ve a. Ka thusawi lai chuan tlar hnung lama pa (BMP) ho chu an lo inbekbawr a, an lo phun a, an nui leh thin a. Ka thusawi chu a tui lo khawp mai a, min nuihzat em niang aw ka ti a, ka ngaih a \ha lo va. Kei hi hmui hmai fel lo nuai hian Pulpit ka lo chuang kai em niang tia inngaihtuah chungin ka hnar chu ka han tuai vel a, ka indap ka indap a. Pulpit atanga hriat theih tawk ni si, eng nge an sawi hriat theih si loh hian an phun ri leh bal bal thin a, ka thusawi chu a tui ta lo khawp mai a. Tunlai \awng takin a mood-ah ka ch>ng lo a ni ber mai. Tihsual ka nei a nih ngei ka ring a, ka kawr kilh a sawi a nih ka ring a ka han zut thla thuak thuak a, a sawilo chuan ka hria. Ka second hand kawrchung hak kha duh aiin a chuar a, a tunlai tawhlo bawk. Chu ngei chu an nuihna chhan a nih ka ring ta a, hrehawm ka ti khawp mai. |hangthar khawvelah kan teh, mimi, rumpum, wai wai etc ch>ng m>k a, nunphung a a thlang nalh nalh mai ang. danglam a, ngainat z^wng a Chutiang khawvelah chuan keini dang a, mawi tih z^wng a dang kohhranhote pawh hi kan ch>ng ta. Han tikhanglang ila kum tam lo thei lo va, chuvang chuan a la ni lo, keini naupan lai te kha tunlai tak si, thlarau tak sia hmanni lawk a la ni a. Vaimim rawngbawl a \ul ta hle mai. Hmanah chuan nula ten rawh bun hmawk, hmawlhtea a tawn tawna thil, tuallaia keng hnawihsen leh powder dip emaw chunga ei te kha nuam kan ti a. powder diak emaw kha an han Dawnfawh chh<ng sen ham mai inhnawih a, an samah tel an han te kha ei hlan kan nghakhlel a, thih chuan an duh tawk em em fanghma tuai ngil per pawr han mai. Tunah chuan nula chu sawi vel te kha kan nghakhlel thin. loh tlangval te hlei hlei hian asin Vaimim, fanghma leh mimi make up uar ta chu ni. Mak ti bawm khat kha i kutah keng dun suh. Nula incheina hmanrua te la, naupang \awng zir tir lek chu keini sawi thiam phak loh pawh kha duh han thlantir mah khawpa tam leh mak a tling tawh
Bible Chang thlan :Gal 4:5 April 2014 a, mahse mak tih loh tum tlat tur a ni. Mahse fimkhur a ngai, nula ho pheikhawk ke artui sang bunin i kephah chunga an rah palh hlauh che chuan i kephahah an rap bur chawt mai ang tih hi hlauh em em tur. Chu tiang pheikhawk an lo bun a nih pawhin sawisel loh tur. Tin, an pheikhawk an han hlip a, inches 4 vel zeta an lo tawi ta thut a nih pawhin mak tih loh tur, tunlai khawvel awm dan a ni tlat tawh. Kan hmeichhiate exer lak \hat zia hi i ngaihtuah ngai em? Ke zung \ang hmawr chauvhin lei an rap a, ni l>ng l>nga an han awm peih te hi a mak a, a ropui bawk a, fak tlak an ni. Kan tlangvalten an kekawrte mawng \et a lang lo vang tih hlau niawm taka kekawr an han ha \ha duh lote hi tunlai kan nulate mit hmuhah chuan mawi tak a ni daih a sin. Sawisel ngawt chi a ni lo. Nulaho hmuha nalh a lawm an tum ve tlat! Nalh kan tih kha a inang tawh lo mai a ni zawk. Pulpit atanga \halaite inchei dan tur sawi piap piap pawh hi fimkhur a ngai. Kan duh fir lutuk chuan Biak ina kal an hreh tual tual ang a, a tawpah chuan \halai
25
inkhawm tur kan hmu zo mang lo ang a, cultural programme tih vel leh YMA khawmpui tih velah chuan \halai an phur thei em em si ang a, a mangang tur chu keimahni, kohhran hruaitu hote tho hi kan ni leh si ang a, kan tihngaihna hre lo hian camp kan rawt leh ringawt ang a, mahse rei kan daih leh chuang si lo vang. Ti hian i han ti dawn teh ang. Pastor, Kohhran Upa leh Rawngbawltu chin hi chuan kan inkhawmnaah hian chappal leh sneaker bun awih loh ti zawk ang. |halaiho ngaih danah chuan keinina chappal leh sneaker kan bun hian phir bak l>nga an sam an rawn ti kawisawi vel nen hian thuhmun kan ni, kan dang chuang lo. Inkhawmnaah chuan sap hovin smart shoe an tih ang chi, savun pheikhawk ngei bun ila, chu pawh chu nawh tlet, siai pek ngei ni rawh se. Kekawr leh kawr nawh mam loh chu hak loh hrim hrim tur. Tin, T-Shirt hi nghawng nei pawh ni se, keini hi chuan Biak inah ha l<t lo hrim hrim phawt ang. Tuallaiah pawh ni se, kan l>nvah v>lnaah pawh ni se, vantlang lutuka kan inchei ve hi a \ha l>m lo. Kohhran committee naah pawh nalh zanin
26
Kohhran Beng sawi a ni chiang mai, BMP ho chuan tum \helh, tum \helh min lo ti a ni chiang mai, ka va han zak hnuhnawh em ve aw Ka ngaihtuah nawn fo va, ka zak ta lo. Ka nihna chiah chiah a lo ni tih ka hre chhuak ta zel a, a va lawmawm leh si em ve aw. Kohhhran Upa / Rawngbawltu ka ni a, kohhran member te tlawhin ka chhuak vak peih lo va- Hamartia . Kohhran member damlote tlawh leh kanin ka \awng\aisak ngai mang hek lo. Kohhranah harhna a lo thleng a, camp an han chhuak a, an hlim >m >m mai a. Zaikhawm an ch^k a, an zingah ka telpui peih lo vaHamartia. A phur zual leh dawng chhah deuh hovin tlaivar \awng\ai an nei a, ka telpuiin ka enkawl peih lo va- Tum\helha. Chawnghei \awng\ai an rawt a, A! kan upa tawh, chawnghei kher kher chu ka thei lo, ka peih bawk lo ka han ti a- Hamartia. Kan pastor lah chu tiat ve rual rual hian ka inhria a, a thachhang dawltu ka nih chu ka inhre ta mang lo va, hmunpui lama kan hotute lah chu ka sawichhe ta zut zut fo mai. Kan kohhran
inchei tur. Inkhawmnaah leh Pathian hminga thiltihhonaah Bible ken ngei ngei tur. Kan kohhranah harhna a lo thlenin zaikhawmnaah leh inkhawmnaate a tel tam ber nih tum ngei ngei ila. Tin, phur l>m lo pawh ni ila, Pathian ropui nan leh rawngbawlna a ni tih hre tlatin keiniho chuan l^m hi tum tlat tur a ni. Tin, zing \awng\ai hi kan tel ngei ngeina tur a ni tih hi vawng tlat ila, chumi bakah chuan ni khatah vawi khat tal fianrial \awng\aina hun hman ngei ngei tur a ni. Ka thusawi zana kan inkhawm bang chu (i han ti \an leh teh ang) BMP ho chuan zanin kan thusawi ngaihthlak chu HAMARTIA a ni an ti a, an nui tlawrh tlawrh mai a. Eng an tihna nge ni ang ka ti a, min ti awm nuamlo khawp mai. Hamartia awmzia chu hriat ka chak a, tu mah ka z^wt ngam bawk si lo. Chuta \ang chuan Hamartia tih chu ka theihnghilh tawh ngai lo. Vanneihthlak deuh maiin speaker pakhat kan ruai a, Hamartia a rawn sawi ta chiah mai le. Hamartia tih chu tum \helh tihna a ni a rawn ti ta mai! Khai aw, khami zana ka sermon thupui sawi ve kha thupui nen inmil lo lutukin ka
April 2014 kalphung leh hmalakna te chu \ha tawk lova hriatna ka nei lian ta tual tual mai a, fel hi ka inti em em mai a, chutih rual chuan mi thusawi te hi thiam lo ka ti thei >m >m mai bawk a- Hamartia. Kan memberten harhna changin an han l^m a, l^mpui ve tang e tih lam chu teuh lo, an daih rei leh chuang lo vang, thla hnih khat a han liam ang a, a ngai bawk kan ni leh tho vang ka ti ka ti a, Kohhran upa/Rawngbawltu \awngkam ni lo tur hi ka \awng chhuak ta fo mai. -Hamartia. Ramthim vei te hi \ul ka ti vak tawh lo va, kan khawtualah thlaraubo an tam lutuk ka ti a. Mahse kan khawtuala mi te chhan chhuak turin tlawh pawh ka tlawh peih lo a ni si a. Missionary-te phei chu ka \awng\aisak tl>m lutuk ringawt tawh. Zu zuar leh ngawl vei ho phei chu ka \awng\aisak peih tawh lo, a huatin ka haw hlur mai. Kan khaw tlang tichhetu ka ti a, anmahnin min be hmasa a nih loh chuan biak pawh ka be peih lo. Ka rawngbawlpui te ngei pawh ka r>l ka r>l ta mai a nih hi. Kohhran ho hmasawnna tur leh thlarau lam nuna \an l^kna turah
27
lah chuan ka upat lutuk tawh vang hi nge ni, kan tlin >m lo vang, thil \ha tak ni mah se i ti lo mai ang u, ka ti ka ti ta mai a. Ka thusawi zana tlarhnung lama BMP hoin Hamartia tia min lo nuihzat kha huata l^k chi awzawng a lo ni lo ve, ka nih dan tur leh ka nun dan tur hi ka lo haia, tum \helh chunga rawngbawl ka lo ni reng mai. Pawi >m >m mai chu Piangthar lo chunga Kohhran upa, Rawngbawltu leh Pastor hial ka lo ni hi a ni. Ka sawi chhuak zak tawh si, ka zahna hian hremhmun min hruai thleng ngei dawn a nih hi. Piangtharte ka lawmpui theih miah lohna chhan hi keimah zawk ka lo pianthar loh vang a nih dawn hi. Heti ringawt hi chuan a dik dawn lo, khawnge Lalpa hnenah tlulut tawp mai teh ang ka ti a. Lal Isua lam ka han en phei chuan ka nun pumpui hi HAMARTIA a lo ni a, ka zak viau na a, HAMARTIA ka ni tih ka inhre chhuak thei hi ka va l^wm >m.
(A ziaktu:Upa Lal Thanpuia hi Hnahthial Electric Kohhrana mi a ni; hun rei tak a chawlhsan tawh thuziak lamah a rawn tho leh a, kan lawm e.
28
Kohhran Beng
SUNNATE
UPA PC.CHHANDAMA (1929-2013) Immanuel, Tlabung Kum 2009 a\ang khan upat chak lohnain a tlakbuak ta a. 2012 atang phei chuan p^wn chhuak peih vak lo in, in chhung lamah hun a hmang tam ta zawk a. 2013 June thlaah damdawi in te lutin enkawl a ni a, \hat lam panin chhuak mah se a natna thawhah (asthma) in a man ngheh tawh em avangin August 8, 2013 zan 8:40 khan ropuina ramah hruai hawin a lo awm ta zawk a, a ruang hi tlaivar pui a ni. A tuk August 9, 2013 chhun dar 11:30Amah ama chenna inah thlahna hunserh hman a nih hnuah Biak in lamah bial zaipawl leh kohhran zaipawl ten a mah thlahna hla remin Rev. C.Lalbiakzuala, bialtu Pastorin thlamuanna thuchah sawiin Ni tla ngai lo zion khawpui hla hmang hian ui em em in kan vuiliam ta a ni.
Upa PC.Chhandama hi Pu Khawtinthanga (L) leh Pi Saithangpuii (L) fa 7 zingah 3na niin April 12,1929-ah Belkhaiah a piang a, 1945-ah Pastor Aihrangan Belkhai luiah baptisma a chantir. Kum 1953ah Pi Biakkungi nen inneiin fa hmeichhia 4 leh mipa 4 an nei. Tuisen Kohhranah 1955 ah Rawngbawltu atan lak niin, 1969-ah Tlabungah lo chhukin 1979-ah Immanuel Kohhran Rawngbawltu atan lak a ni leh a, 1984 ah Upa atan thlan a ni. Hemi kum vek ABC inkhawmpui Mahanaim Lungsenah Pastor Sialngenan upa atan a nemnghet a ni. Tualchhung kohhranah Chairman leh Treasurer te, SS Superintendent te, SS zirtirtu leh Fellowship-ah Senior Adviser lo chelh tawhin Bialah pawh Treasurer leh committee Upa H.Hrangkunga member niin Assembly palai ah Secretary, pawh vawi tam tak lo kal tawh Immanuel Kohhran, Tlabung thin a ni.
April 2014 UPA L.LALMANGA (1940-2013) Tawipui N-I Upa L.Lalmanga hi Pu Zaiduna (L) leh Pi Sangdawngi te fapa panga zinga naupang ber ni turin May 8, 1940 khan Tawipui khuaah a piang a, a nu leh pate hi Fungkah khawchhuak an ni a, Lailung hnam an ni. 1939 ah Tawipuiah an pemin Tawipui N-I ah an khawsa hlen ta a ni. 1954 ah Rev. Thanchhingan baptisma a chantir a, 1965 ah Tawipuia chhandamna cam-paign buatsaihah piangtharin ramthim a vei tan a, Bru hnam hi a vei em em a, 1963 ah mahni intum chawpin Bru hnam zingah chanchin tha hril turin a feh chhuak a ni. Kum 1967-ah Hmunnuam khuaah Tongtongia hnam zingah ramthim zirtirtu hna thawk \anin chu ta \ang chuan BCM missionary a ni chho ta zel a ni. 1968-ah Hmunnuam a a awm laiin an thawhna khaw nula Tlemngeni chu nupuiah neiin Diltlang village Pastor, Upa Nidunan kohhran dan puitlingin a invawntir a, fa pawh 7 neiin tu 20 lai an nei bawk. Mizoram hmun hrang hrang Lunghauka,
29
Saibawh, Sakeilui, Damdep, Chhippui, Chamdur Project, Chhota Guisuri, Phairuangchhuah leh Putlungasih ahte E.T hna thawkin a hun tam zawk a hmang a, kum 1978-ah Kohhran Upa atan nemngheh a ni a, kum 28 zet full time missionary niin 1991 ah ama duhthlannain apension ta a ni. Upa L.Lalmanga hi mi taima tak a ni a, a hmaa hna-thawh tur awm a piang, a thawh zawh hma chu a chawlhsan duh ngai lo. Mi thilphal tak a ni a, fiamthu a duhin fiam a dawl em em a, a nun a n>min a kohhran enkawl ten an ngaina >m >m thin a ni. A \hahnemngaihna leh taihmakna hi a nuna entawn tlak tak a ni. A thilphal em em bawk. Pa te tak te angin lang mahse a nunah hian nghehna a nei tlat thung ani. Kum 2011 khan pumpui cancer a ni tih hmuhchhuah a ni a, doctor in Aizawl lamah an refer a. Aizawlah doctor ten phai lama kal turin an chawh leh a. Pathian remruata innghatin a \ul chin chin dam mai turin a rilru a siam a, phai lama kal ta lo chuan mahni in lamah a kir leh ta zawk a. In lamah theih ang
30
Kohhran Beng Haflonga an awm laiin 1970 ah Rawngbawltu a thlan a ni a, Mizoramah lo chhuak leh in kum 4 Zotlangah an awm hnuah 1979-ah Mausenah chho in Mausen Kohhran dintute zingah telin Rawngbawltuah thlan leh a ni a, 1987 ah Mausen a an awm laiin Upa a thlan niin, nemngheh a ni. 1985-1987 chhung hian Mausen Kohhran secretary a ni a, 1988 ah Zotlangah lo let lehin 1994 khan Zotlangah Assembly Dan in a sawi angin p>m upaah lawm luh a ni. Tualchhung kohhranah rawngbawlna peng hrang hrangah theihtawp chhuah mi a ni. Inkhawm leh committee te, kohhran hnatlangte hi a ngai pawimawh em em a. Pathian faka zai ngaina mi a ni a, zaikhawm naah khuangpui leh khuangt> chang thin a ni. Pathian hlaah hian a duh bik tak chu A saw raltiang tlangah tih hi a ni. 2nd Batallion MAP ah IV Grade hnathawk tura lak a ni a, hemi hna a thawh chhung hian Serchhipah kum rei vak lo a awm a, chumi hnu atang chuan a thih ni thlengin 2nd Batallion MAP, Luangmual, Lungleiah a
angin a inenkawl a, amah hi a chhel em em a, a na tuar pawh hi vawi khat mah hmuh hrehawmin a awm ngai lo. Tichuan kum 2 zet he a natna hi a tuar hnuin September 6, 2013 tlai dar 6:20 khan amah thlangtu leh duh tak a rawng a bawl thin hnenah thlamuang taka chawl tuirn a lei hringnun chu a tawp ta a ni. September 7 ah Biak inah Bialtu Pastr R.Lalmuanzualan urhsun takin a vui a, ui tak chungin kan thlahliam ta a ni. Upa K.Lalrinchhunga Secretary, Tawipui N-I Kohhran UPA F.SANGLIANA (1946-2013) Zotlang, Lunglei Upa F.Sangliana ni November 16,1946-ah Hruipuiah a piang a. Pu F. Rohranga (L) leh Pi Thanmawii Punte(L) te fa 5-na a ni. A naupan laiin a piangthar a, 1961 ah Rev. Dr. HS.Luaian baptisma a chantir a, 1974 ah Haflong-a an awm laiin Rev. M. Doungelan V.Laltanpuii nen a inneih tir a, fapa 3 leh fanu 3 an nei a ni.
April 2014 thawk a. A hna hi a ngaipawmawhin a inpe zo hle a, hnathawh \hat lawmman pawh a dawng fo a ni. Kum 2013 July thla atang khan a insawisel \an a, in lamah hun eng emaw chen a inenkawl hnuah Christian Hospital ah a awm a. Doctor refer angin Aizawl lam panpui a ni a, a thin leh m$t inkara d^wt awm chu hnawhtu a awm tih hmuhchhuah a ni a. AMRI Hospital Kolkata ah refered leh a ni a. Kal nghal lovin Zotlangah lo let lehin Kolkata pan tura an inbuatsaih laiin a chau zual thut a, September 12, 2013 chhunah Christian Hospital Serkawnah admit a ni a, hemi zan dar 8-ah a rawng a bawlsak thin Lalpa hnenah chawl tawh turin min lo kalsan ta a ni. A duh dan angin a ch>nna inah thlahna inkhawm neih a ni a, bialtu pastor, Rev J.Chalhliran thlahna thuchah sawiin ui tak chungin kohhran hoten a lei taksa chu kan thlahliam ta a ni. Upa R.Lalneihthanga Secretary, Zotlang Kohhran, Lunglei UPA PL.SAWNLAIA (1951-2013) Hmunnuam
31
Upa PL. Sawnlaia hi PL.Tuahkhama (L) leh Zawlchiri (L) inkarah Pathian malsawmna mipa 6 leh hmeichhia 4, unaurual 10 zinga upa ber niin 1951 ah Tuizung khuaah a piang a. Rambuai avangin Mizoram Parva III-ah a lo p>m chho va, Parva III-ah kum 45 a khawsak hnuin kum 2010-ah Hmunnuamah a p>m chho leh a ni. 1969 khan a nupui Darmawii nen inneiin fa erawh an nei lo va, mahse thih thlengin duat takin an innei a ni. Kut hnathawka ei zawng a ni a, mi taima tak mai a ni a, a thil tih reng rengah atchilh bur thin mi a ni. Mi pawisawi lo tak a ni a, khawtlang hruaitute, Party lamahte a hun hmasa lam khan a inhmang a. A hun hnuhnung lamah 1994 khan Parva Silo Baptist-ah Rawngbawltu a ni \an a, 1996 ah Kohhran Upaa thlan tlin a ni. A rawngbawl hun chhung tawi teah kohhrana inhmang tak mai a ni a, Local chairman term 3 a ni a, kohhran
32
Kohhran Beng A natna hi thisen cancer a ni a. Damdawi in hrang hrangah enkawl a ni a, mahse Pathianin a hnukchah ni ramri a kham chu doctor thiamna chuan a chelh ding zo ngang lo a ni. Hmunnuam Biak inah a ruang inkhawmpui a ni a, Rev PC.Lalmuankiman vuina hun serh hmangin bial upa te leh kohhran a rawngbawlpui Upa leh Rawngbawltuten zahna pangpar hlanna neih a ni a, chu mi zawhah thlanmual panpuiin ui em emin kan thlah liam ta a ni. Rbt. Lalmuanpuia Chinzah Secretary, Hmunnuam Kohhran
Treasurer ah te SS. Supdt.te, BKHP, TKP adviser te a ni thin. Rawngbawlnaa mawhphurhna hlen zo tak a ni a. Bial inkhawmpui te, assembly te, rorel chi hrang hrang ABC leh zing tawngtai inkhawm te, kohhran hnatlang te, a dam phawt chuan thulh duh ngai lo mi a ni. Kum 19 taima tak leh inpe zo taka rawngbawlin Hmunnuam kohhran khaipa ber, Local Chairman a nih lai mekin October 24, 2013 (1:20Pm) khan a chhungte leh a rawngbawlpuiten ui em emin chatuan ram min pansan ta a ni. A rawng a bawl thin Pathian ang chhungah a chawl ta a ni.
Kohhran Beng leh Baptist Today hi BCM Official Organs an ni a; Missionary ten chhiar vek se kan duh. Tunah hian Missionary te tana laksak duhte tan a la theih reng e.
Kohhran Beng kum khatah Rs. 50/Baptist Today kum khatah Rs. 60/-
Lak sak duh tan kum laklawh a awm chuang lo. Contact: 9862965797/ 9436371385 Kohhran Beng kum 2013 chhuak bu khata siam chu a ngaina mite tan lei theihin tlem kan la kawl e; Bu khat man Rs.100/-