Kreu

Mjedisi Financiar i Shoqris

Saimir Sallaku Lektor

1
Roli i Financs dhe i Drejtimit Financiar

Prmbledhje
Prkufizimi I financs dhe shpjegimi I rndsis s saj. Shtjellimi I komponentve t mjedisit financiar. Mnyrat se si investitort monitorojn manaxhert pr tu siguruar q vendimet e ktyre t fundit jan n interes t pronarve. Si ka ndodhur ndrkombtarizimi I mjedisit financiar.

1-1

Cfar sht Financa?

Financa prfaqson proeset q transferojn

parat midis bizneseve, individve dhe qeverive.

1-2

far sht Financa?

Vendimet financiare q ndikojn mbi firmat:

Zgjerimi I linjs s prodhimit. Hapja e dyqaneve t reja. Mbyllja e nj fabrike. Marrja hua. Emetimi E ti i I aksioneve k i t reja. j Etj.

1-3

far sht Financa?

Ngjarje financiare q ndikojn mbi investitort:

Rnia e mimit t aksionit si rrjedhoj e krizs financiare. Rnia e mimit t Microsoft pas vendimit t gjykats n lidhje me pozicionin e saj monopol. Aksioni I Lotus rritet me 50% si rrjedhim I lajmit se do t blihet nga IBM.

1-4

far sht Financa?

Ngjarje financiare q rezultojn nga veprimet e

qeveris:
Kthimi nga obligacionet bie si rezultat I vendimeve t Banks Qndrore n lidhje me normat e interesit. Normat e interesit rriten n prgjigje t friks inflacioniste. Vlera e USD bie pasi investitort amerikan investojn m shum para jasht vendit.

1-5

Rndsia e Financs
N kt lnd financa do t diskutohet nga dy

kndvshtrime: drejtuesi financiar dhe investitori.

Gjithashtu do t distutohet se si institucionet fnanciare

dhe tregjet financiare ndikojn mbi t dy kategorit e marrsve t vendimeve.

Si rrjedhim, j , kjo j lnd do t ndihmoj j n p prgatitjen g j tuaj j

pr nj karier n financ ose n biznesin e prgjithshm.

Gjithashtu do t ndihmoj n prgatitjen tuaj pr marrjen

e vendimeve financiare personale si investitor.

1-6

Komponentt e Mjedisit Financiar

Drejtuesit Financiar

Drejtuesit financiar jan prgjegjs pr vendosur se si tI sigurojn dhe investojn fondet. S bashku, kto vendime njihen si drejtimi financiar. Drejtuesit financiar duhet t marrin vendime q do maksimizojn cmimin e aksionit dhe vlern e firms dhe shprblehen n nj mnyr q inkurajon arritjen e ktyre objektivave.

1-7

Drejtuesit Financiar
Mundsit pr Karier n Drejtimin Financiar
Pozicioni Analist Financiar Drejtuesi I shpenzimeve kapitale Drejtuesi I Financimit t Projekteve j I Arks Drejtuesi Prshkrimi Kryesisht prgatit planet financiare dhe buxhetet e firms. Detyra t tjera prfshijn parashikimin financiar, krahasimet e treguesve t performancs, etj. Vlerson dhe bn propozimet pr investimet n aktive. Mund t prfshihet n aspektin financiar t zbatimit t investimeve t miratuara. N firmat e mdha, merret me financimin e investimeve t miratuara n aktive. Kordinon me konsulentt, bankat investuese dhe konsulentt ligjor. Mban dhe kontrollon bilancet ditore t arks. Manaxhon mbledhjen j ep parave dhe aktivitetet e pagesave dhe investimet afatshkurtra dhe kordinon huamarrjen afatshkurtr dhe marrdhniet me bankat. Administron politikn e kredis s firms duke vlersuar aplikimet pr kredi, zgjerimin e kredis dhe dhe monitorimin dhe mbledhjen e llogarive t arktueshme. N kompanit e mdha, mbikqyr ose manaxhon aktivet dhe detyrimet e fondit t pensioneve t punonjsve. Manaxhon operacione specifike me jasht dhe ekspozimin e firms ndaj luhatjeve t kurseve t kmbimit.

Drejtuesi/Analisti I Kredis Drejtuesi I Fondit t Pensioneve Drejtuesi I kmbimeve

1-8

Drejtuesit Financiar
Ndrveprimi midis Drejtimit Financiar dhe

Funksioneve t Tjera t Biznesit

1-9

Drejtuesit Financiar
Investitort
Firma Siguron Fondet

Funksioni I Financs
Firma Investon Fondet Rrjedhja e Informacionit Firma Investon Fondet

Funksioni i Prodhimit

Rrjedhja e Informacionit

Sistimet e Informacionit dhe Kontabilitetit

Rrjedhja e Informacionit

Funksioni i Marketingut

1-10

Vendimet e Investimeve nga Drejtuesit Financiar

Drejtuesit financiar jan prgjegjs pr t vlersuar

alternativat e investimit q po shqyrtohen nga firma.

Vendime t mira investimi kan nj ndikim shum t

rndsishm mbi aktivitetet dhe suksesin e do biznesi.

Vendimet prfshijn si aktivet korente ashtu edhe ato t

qndrueshme.
Investimet I ti t vlersohen l h n terma t t riskut i k t dhe dh kthimit. kthi it

1-11

Vendimet e Financimit nga Drejtuesit Financiar

Drejtuesit financiar jan prgjegjs pr przgjedhjen e

tipit t letrave me vler dhe sasis s kapitalit q do t sigurohet.

Drejtuesi financiar duhet t vendos gjithashtu midis

kapitalit afatshkurtr dhe atij afatgjat.

Pr firmat e tregtuara publikisht, kapitali afatgjat mund

t sigurohet ose nprmjet emetimit t borxhit ose nprmjet emetimit t kapitalit t vet.
Firma mund t prdor kapital t gjeneruar nga brenda

(fitimi I pashprndar) pr t financuar investimet.

1-12

Komponentt e Mjedisit Financiar

Investitort

Investitort prfaqsojn individ ose institucione financiare q sigurojn fonde pr firmat, qeverin ose individt q kan nevoj pr fonde. Pr firmat e tregtuara publikisht, individt I ofrojn fondet pr kto firma duke bler aksionet ose borxhin e tyre. tyre Institucionet financiare q ofrojn fonde pr firmat quhen investitor institucional. Disa investitor institucional sigurojn hua, ndrsa t tjer blejn titujt e kapitalit t emetuar nga firma.

1-13

Financimi me Borxh i Ofruar nga Investitort

Hua t ofruara nga institucionet financiare n kmbim t

interesave fikse periodike dhe ripagess s shums baz n fund t periudhs.

Titujt e boxhit (obligacionet) t blera si nga individt

ashtu edhe nga institucionet.

Investitort prfitojn ose duke bler borxhin me zbritje

(discount) ose duke marr pagesa periodike interesi dhe shumica e borxhit normalisht mund t tregtohet n tregjet financiare.

1-14

Financimi me Kapital t Vet i Siguruar nga Investitort

Kur investort sigurojn kapital t vet, ata po blejn

pronsin n firm.
Aksionet e firmave t tregtuara publikisht mund t blihen

dhe t shiten n treg tek investitort e tjer.

Investitort mund t marrin nj kthim n formn e

dividendve dhe/ose fitimit kapital.

1-15

Kthimi dhe Risku nga Investimi

Dividendt prfaqsojn nj shprndarje t fitimeve tek

pronart, ndrsa fitimi (humbja) nga kapitali rezulton kur titulli shitet m von pr m shum (m pak) se sa cmimi I blerjes s saj.
Shumica e investitorve jan kundrshtar t rikut, q do

t thot se ata preferojn m mir nj risk t vogl se sa nj risk t lart.

Sa m riskoze firma (aksioni), aq m I madh do t jet

kthimi I krkuar nga investitori.

1-16

Prdorimi nga Investitort I Shrbimeve Financiare

Firmat e Shrbimeve Financiare prfshijn:

Firmat e planifikimit financiar Bankat dhe unionet e kreditit Firmat e ndrmjetsimit Kompanit e sigurimit Etj. Etj

1-17

Elementt e Mjedisit Financiar

Tregjet Financiare

Tregjet Financiare prfaqsojn forumet q thjeshtsojn lvizjen e fondeve midis investitorve, firmave dhe agjensive qeveritare. Shembuj t tregjeve financiare prfshijn tregjet e kapitalit t vet dhe tregjet e borxhit. Cdo treg financiar shrbehet nga institucionet instit cionet financiare q veprojn si ndrmjets midis blersve dhe shitsve. Institucionet financiare q operojn si ndrmjets prfshijn bankat, firmat e brokerave, kompanit e sigurimit, fondet investuese, etj. 1-18

Kariera e Pjesmarrsve n Tregjet Financiare

Kariera Bankat dhe Institucione t ngjashme Financat Personale Pasurit e palujtshme Mundsit pr Karier Oficert e kredis vlersojn dhe bjn rekomandime mbi tipet e ndryshme t huave. huave Drejtuesit e bankave manaxhojn shrbimet bankare dhe mbikqyrin programet e ofruara nga banka. Drejtuesit e fondeve manaxhojn fondet pr pronat, fondacionet dhe firmat e biznesit. Planifikuesit financiar kshillojn individt mbi t gjitha aspektet t financave t tyre personale dhe I ndihmojn ata t plane financiare pr t arritur objektivat e tyre. Agjentt e pasurive t palujtshme negociojn shitjen ose qeran e rezidencave apo pasurive tregtare. Vlersuesit vlersojn vlern e tregut t t gjitha llojeve t pronave. Huadhnsit pr pasurit e palujtshme analizojn dhe marrin vendime n lidhje me aplikimet e huas. Bankiert e pasurive t palujtshme gjejn dhe rregullojn financimin pr projektet e pasurive t palujtshme. Drejtuesit e pasurive t palujtshme manaxhojn operacionet e prditshme t lidhura me pasurit e palujtshme pr t arritur maksimumin e kthimit pr pronart e tyre. tyre Agjentt e sigurimeve shesin polica sigurimi n prputhje me nevojat e klientve t tyre dhe asistojn n manaxhimin e dmeve. Aktuart vlersojn dhe zgjedhin risqet q kompania do t siguroj dhe vendosin primet prkatse. Brokerat e aksioneve ndihmojn klientt n zgjedhjen, blerjen dhe shitjen e letrave me vler. Analistt e LV studiojn aksionet dhe obligacionet dhe kshillojn firmat e LV dhe kompanit e sigurimit n lidhje me to. Drejtuesit e portofoleve ndrtojn dhe manaxhojn portofole LV pr firmat dhe individt. Bankiert e investimeve sigurojn kshilla pr emetuesit e LV dhe veprojn si ndrmjets midis emetuesve dhe blersve t aksioneve dhe obligacioneve t emetueara pr 1-19 her t par.

Sigurimi

Investimet

Integrimi I Komponentve t Tregjeve Financiare

Investitoret Institucionale dhe Individuale qe Ofrojne Financim me Borxh

cim an Fin

Investitoret Institucionale dhe Individuale qe Ofrojne Financim me Kapital te Vet

eD i vi de nd . me KV

Tregjet e Borxhit

Tregjet e KV

Fin an cim

Drejtuesit j Financiare te Firmes

Investim $

Projektet e Firmes (Aktive Konkrete)

$ Kthim

Pa ge sa t

Monitorimi I firmave nga investitort

Duke prdorur informacionin pr t Vlersuar

iI im ag Rip

B me h orx

rxh Bo it

1-20

Firmn
Cmimet e aksioneve ndryshojn vazhdimisht n prgjigje t ndryshimeve n ofertn dhe krkesn pr aksione Oferta dhe krkesa ndryshon n prgjigje t i f informacionit i it t ri i q pritet it t t ndikoj dik j mbi bi t ardhmen dh e firms. Informacioni I favorshm do t ndikoj pozitivisht cmimet e aksioneve, ndrsa informacioni pafavorshm do t ndikoj negativisht mbi cmimet.
1-21

Monitorimi I firmave nga investitort

Si ndikojn Investitort mbi Vlern e Firms

Meqense veprimet e drejtimit kan nj ndikim mbi performancn e firms dhe si rrjedhim mbi vlern e aksionit, investitort prpiqet t garantojn q veprimet e drejtuesve do t maksimizojn vlern e firms. Investitort mund t influencojn veprimet e drejtimit nprmjet:
Tregtimit Aktivizmit t aksionerve Krcnimit t blerjes nga investitor t tjer 1-22

Monitorimi I firmave nga investitort

Efektet e Informacionit Asimetrik

Investitort I monitorojn firmat duke analizuar pasqyrat financiare dhe duke u mbshtetur mbi raporteve t palve t treta. Megjithat informacioni I siguruar nga pasqyrat financiare dhe shrbimet e informacionit sht I paplot paplot. Informacioni asimetrik rezulton nga fakti q ka m tepr informacion n dispozicion t drejtuesve t firmave sesa investitorve dhe ky informacion mund t ndikoj cmimin e aksioneve.
1-23

Monitorimi I firmave nga investitort

Efektet e Informacionit Asimetrik

Disa investitor institucional abonohen n shrbime informacioni q nuk jan n dispozicion t investitorve individual q reduktojn informacionin asimetrik. Si rezultat, shum investitor individual vendosin q t paguajn investitort institucional (t till si brokert) pr t marr vendimet e investimit n vend t tyre.

1-24

Mjedisi Financiar Ndrkombtar

Risqet e biznesit ndrkombtar

Risku I kurseve t kmbimit Risku politik Risqet q rezultojn nga diferencat kulturore

1-25

Programi I Lnds
Pjesa1: Mjedisi Financiar Pjesa 2: Konceptet Financiare Baz Pjesa 3: Vendimet e Investimeve Afatgjata Pjesa 4: Kosto, Leva dhe Struktura e Kapitalit Pjesa 5: Drejtimi I Kapitalit Qarkullues Pjesa 6: Financimi Afatgjat

1-26

Kreu

Mjedisi Financiar i Shoqris

Saimir Sallaku Lektor

1
Faleminderit