s 11 2013

Nh

hi tho quc t

V QUAN H TNG TC GIA NH TRNG V DOANH NGHIP

Trng i hc Nguyn Tt Thnh

[300 Nguyn Tt Thnh Q.4, TPHCM T: 39404314 Email: bantinGTQT@ntt.edu.vn]

D n Pht trin Gio dc i hc nh hng Ngh nghip - ng dng (POHE) Giai on 2 do B GD-T ch tr thc hin cng vi i tc Trng i hc Saxion v ti tr ca chnh ph H Lan nh du mt bc chuyn bin quan trng trong vic gn kt nh trng vi th gii vic lm, gip cc trng nng cao nng lc p ng v tr thnh hu dng hn cho x hi. Ct li ca vic gn kt vi th gii vic lm, vi th trng lao ng, vi nhu cu ca x hi, chnh l mi quan h tng tc gia trng i hc v cc doanh nghip. Hi tho Quc t v Quan h Tng tc gia Nh trng v Doanh nghip, tp hp trn 300 thnh vin t 46 quc gia, l mt c hi chia s kinh nghim v tho lun v vn quan trng ny. B GD-T Vit Nam, trong khun kh D n GDH nh hng Ngh nghip -ng dng vi i tc H Lan c mt on chuyn gia sang tham d hi tho v trnh by nhng thnh qu ban u ca vic thc y s gn kt gia nh trng v doanh nghip, tham gia vo cc cuc tho lun, cng nh hc hi kinh nghim t ng nghip quc t. on cng tc cng i thm v lm vic vi cc trng i hc khoa hc ng dng ca H Lan hiu thm v thit k h thng ca GDH H Lan, nhm phc v cho vic xy dng chnh sch thc hin Lut GDH va ban hnh. Bn tin GDQT ca Trng H Nguyn Tt Thnh s ny xin gii thiu mt s t liu v Hi tho nhm cung cp tng cho cc ng nghip trong nc. Thng tin chi tit hn c th xem ti trang wb ca Hi tho. Bn tin cng gii thiu bi vit v H thng GDH H Lan nh nhng quan st v ghi nhn ca on cng tc v cung cp thng tin cho cc nh lm chnh sch, cng nh lnh o cc trng. Chng ti xin cm n Ban G D n cho php s dng ti liu ny chia s vi ng nghip.

Trong bi cnh ca nn kinh t tri thc v i chng ha gio dc i hc (GDH), mi quan h gia trng H v cc doanh nghip ang tr nn quan trng hn bao gi ht i vi c hai bn, v i vi chnh sch pht trin quc gia. Hi tho quc t V QUAN H TNG TC GIA NH TRNG V DOANH NGHIP, do Trng i hc Free University of Amsterdam v Mng li Sng kin i mi Quan h Nh trng Doanh nghip UIIN (University Industry Innovation Network) phi hp t chc t ngy 27 n 29 Thng 5 nm 2013 ti Amsterdam, H Lan l mt din n quan trng tho lun v vn ny. Ch ca Hi tho nm nay l Thch thc v Gii php cho vic thc y cc trng i hc nh hng thng mi1 v cc sng kin hp tc . Tham gia Hi tho l cc nh nghin cu v nhng ngi ang lm vic trong lnh vc tng tc gia nh trng v doanh nghip, vi cc din gi chnh: Philippe Vanrie (CEO ca EBN) v David Docherty (CEO ca Hi ng Doanh nghip v GDH Anh). Cc ch quan trng c cp bao gm: 1. i mi trong quan h nh trng v doanh nghip, hoc thng qua quan h ny
Quy trnh thng mi ha cc sn phm tr tu v sng kin i mi o Nhng cch tip cn mi i vi s sng to v pht trin o Vai tr ca nhng ngi khi nghip trong vic thc y v duy tr cc sng kin i mi o Trng H trong chui sng kin i mi ca khu
o

2. Tinh thn khi nghip ca gii hn lm - Cc trng H c tinh thn khi nghip/nh hng thng mi
o o o o o o

M hnh hot ng ca cc trng H c nh hng thng mi Xy dng chng trnh o to cho cc trng H c nh hng thng mi H tr vic to ra nhng cng ty con hay sn phm ph Nhng sng kin nhm y mnh tinh thn khi nghip hay nh hng thng mi T duy sng nghip trong quan h i tc v tri thc Con ng xy dng tinh thn khi nghip: ging dy v hng dn thc hnh

3. Quan h hp tc gia nh trng v doanh nghip: Qu trnh pht trin cc quan h i tc v vic qun l, iu phi cc quan h y
a. Hiu bit v vic mi quan h ny to ra cc gi tr nh th no b. Chin lc, c ch, cch thc tip cn xy dng mi quan h hp tc gia trng H v cc doanh nghip c. ng lc thc y cc quan h i tc v mng li tri thc d. Nhng chin lc tm i tc trong gii hn lm v gii doanh nghip

4. Qun l quyn s hu tr tu
a. b. c. d. a. b. c. d. Quyn s hu tr tu: Nhng bc pht trin mi v nhng cu chuyn thnh cng Gi tr s hu tr tu v nh gi gi tr s hu tr tu Vic cp bng sng ch trong gii hn lm v bng sng ch cho mt tp th ng k cp php cho cc kt qu nghin cu v pht trin Vai tr ca H trong x hi thay i nh th no o lng hot ng tri thc v nh gi tc ng ca n C quan chuyn giao tri thc v vic qun l cc c quan, n v ny Doanh nghip va v nh vi tim nng chuyn giao tri thc

5. Chuyn giao tri thc v gi tr ha (bin tri thc thnh tin)

6. Tip th khoa hc vi cc doanh nghip

a. nh hng th trng ca cc vin nghin cu b. Hot ng tip th trong quan h gia cc trng H v cc doanh nghip / tip th cng ngh nh th no c. Khch l cc bn lin quan nh th no thc hin quan h hp tc nh trng v doanh nghip d. Qu trnh to ra gi tr trong vic chuyn giao cng ngh nh hng th trng

7. Cc bn lin quan v vai tr ca h trong mi quan h tng tc gia nh trng v doanh nghip
a. b. c. d. Cc t chc nghin cu Cc doanh nghip Chnh ph (e.g. cc nh lm chnh sch) Nhng ngi trung gian (e.g. nhng ngi u t ban u, cc t chc, n v chuyn giao cng ngh, cc phng th nghim, v.v. ) e. Mng li cc hip hi chuyn ngnh

Ghi ch: Entrepreneurial Universities tm dch l Cc trng H c nh hng thng mi tuy cm t ny khng th hin ht ngha ca t gc. T ny c ngha ni ti nhng trng bit nng ng "lm n" theo ngha t tm ngun thu trang tri cho mnh, li n l chu, bit hng n thng mi ha kt qu nghin cu, lu n ng k bng sng ch, bit bin tri thc thnh tin, lm ra nhng sn phm c th bn c; thay v th ng ngi ch ngn sch c cp v t gii hn mnh trong phm vi .

(Mt s bo co v vn ng ch ) CH 1. TINH THN KHI NGHIP CA GII HN LM V VIC HP TC NGHIN CU

Kch thch tnh sng to v khuyn khch thi dm lm dm chu trong mi trng hc thut Chia s kin thc nhm tng cng c hi khi nghip Nhng m hnh khi nghip trong gii hn lm Vn qun l tri thc v quyn s hu tr tu trong vic pht trin cng vic kinh doanh Hot ng sng nghip ca cc nh nghin cu trong vic chuyn giao cng ngh Chin lc v cng c y mnh cc hp ng nghin cu cc trng o to tinh thn khi nghip: Tc ng v hiu qu nh hng ca kinh nghim trong mc hp tc nh trng v doanh nghip Nhng ng lc to ra thnh cng cho quan h nh trng doanh nghip Thng mi ha kt qu nghin cu: Cc trng H trong th trng ton cu mt cch tip cn tp trung vo vic tip th cho cc kt qu nghin cu Nhng nhn t to ra thnh cng cho vic thng mi ha kt qu nghin cu B khung chin lc cho nhng nghin cu a ngnh, nhng sng kin i mi, v tip th cho cc kt qu nghin cu Nhng thch thc v nh hng tng lai ca nh nc trong vic thc y mi quan h gia trng H v cc doanh nghip. Vai tr ca cc hip hi chuyn ngnh, cc mng li trong vic xy dng quan h tng tc gia nh trg v doanh nghip

 Quyt tm v nhng cn ngi trong vic xy dng cc trng H nh hng thng mi: nhng nhn t to ra thnh cng Nui dng vn ha sng nghip cc trng H

CH 2. CC M HNH HP TC, TC NG V O LNG MC TC NG CA MI QUAN H TNG TC GIA NH TRNG V DOANH NGHIP

Nhng phng php nh gi cc d n hp tc gia nh trng v doanh nghip Phn tch nh lng trong vic nh gi kt qu chuyn giao cng ngh Vai tr ca nhng ngi mi gii trung gian trong hot ng chuyn giao cng ngh nh gi cc trng H nh hng thng mi: im nhn c bit l nhn t bi cnh Nhng c ch h tr quan h nh trng v doanh nghip Liu m hnh hp tc gia cc trng H v doanh nghip chu u c th p dng c cc nc c ng Chu ? Cn ngi cho mi quan h nh trng v doanh nghip: Trc ht l nhn thc

CH 3. MI QUAN H B BA: NH NC TRNG I HC DOANH NGHIP

Xc nh nhng thch thc trong vic xy dng tam gic nh nc nh trng doanh nghip nhm y mnh vic nghin cu nhng sng kin i mi Quan st v vic hnh thnh nhng cm o to khoa hc v to ra sng kin i mi B khung v cng c cho vic phi hp nh nc nh trng doanh nghip

Phm Th Ly
Vin o to Quc t, i hc Quc gia TPHCM

TM TT
Bn bo co ny trnh by nhng thng tin c bn v c h thng v GDH H Lan ni chung, v v cc trng H khoa hc ng dng ni ring, t a ra mt s khuyn ngh chnh sch cho Vit Nam. H thng GDH H Lan c cng nhn l c cht lng tt trn th gii, v c s phn bit rt r rng hai loi trng: trng H nghin cu v H khoa hc ng dng. Ch c trng H nghin cu mi c o to tin s. Cc trng nghin cu c nhim v to ra tri thc mi, trong lc cc trng ng dng thin v vic a kin thc l thuyt p dng vo thc t v o to sinh vin cho nhng yu cu v i hi c th ca th gii vic lm. Vic phn lung bt u t ph thng trung hc, nhm gip hc sinh pht trin tt nht thin khiu ca mnh. GDH H Lan vn ch yu da vo ngn sch, v khng c trng t. Hc ph ca sinh vin chim khong chi ph o to, phn cn li nh nc cp b. Cc trng hon ton t ch trong vic s dng ngn sch. Vic qun tr nh trng da trn m hnh Hi ng Gim st (Supervisory Board) kt hp cng vi Hi ng iu hnh (Executive Board). Nh nc kim sot cht lng thng qua hot ng kim nh. im ni bt ca cc trng nh hng ng dng l mi quan h gn kt vi cc doanh nghip v th gii vic lm. Mt mt, cc trng ny nghin cu nhng bi ton c th m cc doanh nghip phi gii quyt bng cch ng dng tri thc l thuyt, mt khc, chng trnh o to cc trng ny t trn c s h s nng lc ngh nghip, nhn mnh hc tp khng phi ch l qu trnh nhn thc v thu np kin thc, m l mt qu trnh tri nghim thc t v xy dng nng lc. V th cc hot ng hc tp c t chc thc hin trong nhiu bi cnh thc t. Thc tp ti mi trng lm vic thc t (cng ty, nh my, bnh vin, v.v.) c nhn mnh c bit nhm gip sinh vin th c nhng tri nghim ngh nghip thc s. Bi bo co cng trnh by mt s nhn xt v khuyn ngh chnh sch cho Vit Nam. Cc khuyn ngh chnh l: (i) Xy dng khung chnh sch v cp kinh ph hot ng v cc c ch ti chnh ph hp vi c im s mng ca tng loi trng, sao cho mi loi trng u c khng gian pht trin v khng ny sinh nhu cu mun chuyn i t

loi ny sang loi khc; (ii) Cn c tiu ch kim nh cht lng khc nhau cho cc trng HNC v HD. iu ny c bit quan trng to ra s cng nhn i vi bn cht v kt qu thc s m cc trng HD to ra.; v (iii) To ra s cng nhn i vi cc chng trnh POHE thng qua mt h thng tiu chun nh gi cht lng, chng hn s lng bng sng ch, cc hp ng chuyn giao cng ngh, nhng sng kin ci tin k thut, s gn kt vi th gii vic lm, cht lng cc k thc tp, kh nng kim c vic lm, s hi lng ca cu sinh vin v cc nh tuyn dng; v (iv) Nhng iu ny cn gn vi mt chin lc truyn thng nhiu mt v di hn, cng chng x hi hiu bit nhiu hn v POHE v mang li ng lc pht trin cc trng nh hng ng dng. ****

GDH Vit Nam sau hai thp k pht trin mnh m v s lng, ny sinh nhiu vn v cht lng v tin n ch cn c t chc sp xp li trong mt h sinh thi hi ha vi nhng kiu loi trng a dng v s mng, v tnh cht, v s hu, nhm b sung cho nhau v tng cng hiu qu. Lut GDH c thng qua v c hiu lc t 1-1-2013 to c s vng chc cho vic qui hoch tng th h thng GDH, trong cc trng HNC ch chim mt s t, i b phn s l nhng trng i hc tp trung cho hot ng ging dy, nhng trng c nh hng ng dng, ni khng nhm o to nhng ngi nghin cu chuyn nghip m nhm vo vic chun b cho sinh vin p dng kin thc l thuyt vo thc t v em li cho h nhng k nng, nng lc, thi m th gii vic lm i hi. H Lan c mt h thng cc trng i hc khoa hc ng dng (applied sciences universities) c bit pht trin, v vy nhng kinh nghim trong xy dng v pht trin loi trng ny cng nh vai tr v tr ca n trong c h thng H Lan l iu c bit c ngha vi gio dc Vit Nam hin nay. Khc vi h thng GDH Hoa K pht trin da vo hot ng ca x hi dn s, h thng GDH ca H Lan ch yu vn da vo ngun lc nh nc v mang tnh cht bao cp, do cch thc qun l, vn hnh cng rt khc. Do vy, c th ni xt v mt vai tr ca nh nc trong vic qun l lnh o h thng th H Lan c phn gn vi thc tin Vit Nam hn. 1. Tng quan v GDH H Lan H Lan l mt quc gia nh b c ti hn 20% din tch v dn s nm thp hn mt nc bin, vi 17 triu dn v GDP u ngi nm 2012 l 42.000 USD. H Lan

xp th 13 trn th gii v mc t do kinh t v cng l nc c coi l hnh phc nht th gii theo bng xp hng ca OECD1. Gio dc tiu hc H Lan l bt buc t 4 n 16 tui, v c th bt buc t 16 n 18 tui ty a phng. Tiu hc gm 8 lp. T lp 9 hc sinh c phn lung, da trn kt qu kim tra nng khiu, kin ca cha m v khuyn ngh ca gio vin nm lp 8. Hc sinh c th chn mt trong ba lung v c th chuyn sang lung khc tip tc nu mun: (i) VMBOc th xem l tng ng vi s cp chuyn nghip ca Vit Nam, gm 4 cp lp, hc xong c th tip tc trung hc ngh; c cp bng trung hc ngh th c quyn vo cc trng i hc nh hng ngh nghip -ng dng hay cn gi l cc trng khoa hc ng dng (applied sciences universities)= tm gi tt l cc trng ng dng, hay HD. (ii) HAVO c 5 lp, hc xong th c quyn vo cc trng H ng dng c cp bng c nhn. Hai loi VMBO v HAVO ch yu dy nhng kin thc thc t v thc hnh (iii) VWO c 6 lp v chun b cho hc sinh vo cc trng H nghin cu. Cc trng nghin cu ny o to ba nm cho bng c nhn, mt hoc hai nm tip theo cho bng thc s, v cui cng l bn nm o to tin s. Nghin cu sinh tin s H Lan c coi l ngi n lng tm thi ca nh trng. Theo bng xp hng mi nht ca tp ch Times (Times Higher Education) v gio dc i hc trn th gii cng b vo thng 03/2012, H Lan l quc gia c h thng gio dc tt th ba th gii vi 5 trng i hc trn tng s 13 trng H nghin cu lt vo top 100 trng i hc hng u th gii. 1.1. Vn cu trc h thng: Tuy khng dng t phn tng (stratified system/multi-tier system) nhng h thng GDH H Lan c s phn bit rt r rng gia cc trng H nghin cu (research universities) v trng H khoa hc ng dng (applied sciences universities). H Lan coi l mt h thng i, bao gm WO (Wetenschappelijk Onderwijs= Academic Higher Education) tc l GDH hn lm v HBO (Hoger Beroeps Onderwijs= Higher Profession Educaton) tc l GDH nh hng ngh nghip chuyn mn. S phn bit biu hin : (i) Quyn c cp bng: ch c HNC mi c o to cp bng tin s; HD ch yu cp bng c nhn v mt s t ngnh c o to thc s. Bng thc s cng c hai loi: thc s nghin cu (thin v nghin cu hc thut v l thuyt) c o to ti

Ngun: http://www.oecd.org/newsroom/47930053.pdf v http://www.searchofficespace.com/blog/where-is-thehappiest-place-on-earth/

cc trng HNC, thc s ng dng (nghin cu p dng l thuyt vo cng ngh v thc tin sn xut, kinh doanh) c o to ti cc trng HD; (ii) Khi lng cng vic ca ging vin v t l ging vin/sinh vin: HNC, ging vin dnh 80% thi gian cho hot ng nghin cu, 20% cho ging dy, cn cc trng HD th ngc li, t l ging vin/sinh vin HNC l 1/5 trong lc HD l 1/20; (iii) Kinh ph: Phng thc tnh ton khc nhau. Tng t nh khi lng cng vic, kinh ph nh nc cp cho HNC ch yu dnh cho hot ng nghin cu, ch khng da trn s lng sinh vin nh cc trng HD; (iv) Tiu ch nh gi v kim nh cht lng khc nhau. H Lan c 13 trng HNC, 46 trng cn li tt c u l trng HD hoc nh hng ngh. 13 trng HNC ny pht trin theo tinh thn Humbold v tt c u nm trong top 200 ca bng xp hng quc t, trong khi cc trng ng dng xp hng di 1000. Nh nc khng phn loi hoc giao nhim v trng no l nghin cu, trng no l ng dng, m l mt qu trnh hnh thnh di lu trong lch s a n s phn cng t nhin v nh hnh nh ngy nay. Tt c u l trng cng, khng c trng t. Khng c hin tng cc trng HD mun tr thnh trng HNC hoc ngc li, bi v mi loi trng u c mt s mng ring v c cp nhng iu kin ph hp vi s mng y. Chnh ph khuyn khch cc trng xy dng bn sc v nt ring ca mnh. H Lan khng c k thi tuyn sinh H. Tuy nhin vic phn lung c thc hin ngay cp hc ph thng nh ni trn. Vic phn lung ny chun b cho hc sinh nhng k nng c th theo ui nhng con ng khc nhau, phi c bng VWO mi c th theo con ng hc thut, tc l vo hc trng HNC, cng nh phi c bng HAVO c vo cc trng nh hng ng dng thc hnh. 1.2. Quan h gia nh trng v nh nc Nh nc cp kinh ph cho cc trng hot ng trn c s tha thun cc nhim v ca nh trng v l mt khon kinh ph trn gi, nh trng ton quyn quyt nh vic s dng ngun kinh ph . Hc ph do sinh vin ng chim khong 1/3 n chi ph o to, phn cn li l do nh nc cp. Mc d kinh ph cho GDH ngy cng tng, nhng s SV tng nhanh hn, nn khon bao cp ny ang c xu hng ngy cng gim nu tnh trn u SV. Kinh ph nh nc cp da trn s lng tn ch, s lng sinh vin, bng tin s cp, v mt khon ti tr nghin cu trn gi. i vi HNC, ngn sch nh nc ch chim 60% tng kinh ph hat ng,

phn cn li l t hc ph, t cc qu h tr ca Chu u, v t cc hp ng nghin cu. Vic m ngnh o to khng hon ton do cc trng t quyt. V tt c u l trng cng, nh nc trnh s cnh tranh gia cc trng v mun bo m hiu qu s dng ngn sch. Mt trng mun m ngnh o to mi th cn chng minh c nhu cu ca th trng lao ng, nhu cu ca sinh vin, v cn c s ng thun ca nhng trng ang o to ngnh . Cng c nh nc kim sot cht lng l kim nh. Chu k kim nh l 6 nm. p ng yu cu kim nh, cc trng u c n v bo m cht lng (quality assurance). iu quan trng rt cn nhn mnh l cc trng H nghin cu v H ng dng c cc tiu chun kim nh khc nhau, s c trnh by c th hn trong phn sau. Vic xy dng v ban hnh chnh sch ca B Gio dc, cng nh vic chp thun m ngnh, vic cp kinh ph cho cc trng thng c tham vn Hip hi cc Trng H, v ton b qu trnh da trn truyn thng vi tt c cc bn lin quan. 1.3. V c ch qun l, lnh o cp trng Cc trng H H Lan c mt Hi ng Gim st (Supervisory Board) hot ng vi chc nng gn ging nh Hi ng Trng (Board of Trustee, Board of Governance, Board of Regents, University Council) Hoa K tuy c mt s im khc bit. Hi ng Gim st bao gm nhng thnh vin l ngi c uy tn trong x hi, i vi trng HD th hu ht l gii ch doanh nghip, hnh thnh ngay t lc thnh lp nh trng, v chnh hi ng ny s bu chn ch tch hoc thnh vin mi khi b khuyt. Khc vi h thng qun l ca Hoa K, hi ng ny khng bao gm thnh vin l ging vin v sinh vin; thnh vin hi ng cng hng th lao lm vic bn thi gian theo khung lng do nh nc quy nh. Cng nh h thng Hoa K, Hi ng ny c chc nng gim st nhng hot ng ca Hi ng iu hnh (Executive Board) bao gm Hiu Trng v cc nh qun l cao cp ca nh trng, nhng khng quyt nh nhng vn c th trong vic iu hnh nh trng. Hiu Trng c Hi ng ny chun thun v b nhim thng qua tuyn chn. Bt c ai cng c th np n c xt chn khi nh trng c nhu cu v v tr Hiu trng. 2. V cc trng H khoa hc ng dng Chu u, c bit l H Lan, thut ng trng H khoa hc ng dng (applied sciences universities) c dng ch nhng trng o to cc chng trnh nh hng ngh nghip ng dng. Cc chng trnh hc ny hng v thc tin

v chun b cho sinh vin trc tip bc vo hot ng ngh nghip vi y nng lc lm vic c th trong cc ngnh, ni bt l kinh t v qun tr kinh doanh, k thut v cng ngh, thng mi, ti chnh, gii tr, du lch, tip th v chm sc sc khe. Trong nhng nm gn y, cc trng HD H Lan pht trin t ch gn nh hon ton tp trung cho ging dy tin n tr thnh nhng t chc tri thc da trn mt nn tng kin thc rng ln hn. Ging vin c yu cu thc hin nghin cu nhiu hn, nhng khng phi l nghin cu to ra l thuyt m l nghin cu ng dng l thuyt vo thc t. H Lan c 46 trng H ng dng, nhiu gp bn ln so vi con s cc trng HNC. Trong khi s SV trung bnh cc trng HNC l 20.000, th s SV cc trng HD l khong 10.000, nhng c trng cng c th ln ti 30.000 SV. S SV theo hc cc trng HD chim 2/3 tng s SV c nc, v trong thp nin qua, s SV chn hc ti cc trng ny tng n 34%. nhng trng ny, tng v vic o to cc nh nghin cu hc thut hng u c thay th bng mong mun o to sinh vin cho mt lnh vc ngh nghip c th trong cc k nng, nng lc v thi c xy dng trn nn tng nm vng kin thc khoa hc. Do vy, hc tp khng phi ch l qu trnh nhn thc v thu np kin thc, m l mt qu trnh tri nghim thc t v xy dng nng lc. V th cc hot ng hc tp c t chc thc hin trong nhiu bi cnh thc t. Thc tp ti mi trng lm vic thc t (cng ty, nh my, bnh vin, v.v.) c nhn mnh c bit nhm gip sinh vin th c nhng tri nghim ngh nghip thc s. Gio vin khng phi ch l ngi dy theo li truyn th, m l ngi hng dn v t chc hot ng hc tp, cng nh o lng v nh gi s tin b trong cc bc pht trin nng lc ca sinh vin, nhm kch thch tinh thn t chu trch nhim, t nhn thc v kh nng hc hi sut i ca h. 2.1. c im ni bt l v mi quan h nh trng v doanh nghip nh hng rt r rng ca cc trng HD l o to trn c s nhng nng lc, k nng m ngi s dng lao ng cn n. Do vy, chng trnh o to, ni tch hp c kin thc, k nng v thi m SV cn c, t lu thot ra khi xu hng tp trung vo ghi nh s kin hay kin thc hn lm thun ty, m nhn mnh nhng tri nghim ca SV trong qu trnh o to. iu ny t c thng qua mi quan h mnh m gia nh trng v cc doanh nghip, th hin qua nhiu mt m ch yu l: s tham gia ca gii doanh nghip vo Hi ng Gim st cc trng; ting ni ca gii doanh nghip trong vic xy dng chng trnh o to; s hp tc ca hai bn trong vic t chc thc tp v tm vic lm cho SV; chuyn giao cng ngh v t chc thng mi ha cc kt qu nghin cu. iu ng ch l vai tr ca nh nc trong mi quan h ny rt m nht. Do cc trng cng nh cc doanh nghip u l nhng thc th t ch cao , nh nc

khng can d vo mi quan h ny, d l khuyn khch. Tuy vy, i vi cc trng ng dng, s hp tc vi doanh nghip trong vic bin son chng trnh o to v t chc thc tp l iu bt buc c xem xt trong qu trnh kim nh. Tng t, s tham gia ca gii doanh nghip trong Hi ng Gim st Trng cng l mt yu cu m hi ng kim nh nht thit s xem xt trong khi nh gi qu trnh hot ng ca cc trng ng dng. D vy, nh nc khng a ra khuyn khch ti chnh no i vi s hp tc . Ni cch khc, cc trng khoa hc ng dng phi t chc hot ng ca mnh gn vi gii doanh nghip p ng c cc yu cu ca kim nh, nhng nh nc khng tr tin cho cc i din doanh nghip tham gia cng vic ca nh trng, tr vic thanh ton cc chi ph cn thit. Mi quan h ny tn ti v pht trin da trn logic bn trong tc l li ch ca cc bn, v c xy dng lu di qua thi gian da trn hp tc v truyn thng hu hiu. Hp tc v truyn thng l ct li vn ha v l phng thc ch yu cc t chc khc nhau tm c ting ni chung, li ch chung v khng gian chung hot ng H Lan. 2.2. Tiu chun nh gi kim nh v hot ng m bo cht lng Chnh ph H Lan c Thanh tra Gio dc (The Inspectorate of Education in the Netherland), hot ng ca h ch yu l nh gi ri ro ca cc trng. Cn T chc Kim nh Nh nc ca H Lan (www.nvao.net ) thc hin kim nh ngnh v kim nh trng theo chu k 6 nm. Tm im ca h thng gio dc cng nh kim nh ca H Lan l vn nng lc ca ngi hc. Cc trng H cng nhau xy dng h s nng lc cho nhng chuyn ngnh c th v ng k ni dung vi T chc Kim nh Nh nc H Lan (Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie, vit tt l NVAO), coi l mc tiu o to c th ca tng ngnh. H s nng lc ny l nhng g m cc trng cn t n nh l kt qu ca hot ng o to, v l c s, chun mc t chc kim nh da vo xem xt, nh gi. Qu trnh kim nh mt mt tun th cc quy trnh nghim ngt, mt khc li rt m, ngha l khng my mc da vo cc tiu ch chi tit, t m. Mc tiu ca NVAO khng phi l kim tra cht lng, m l kch thch ci thin cht lng, v vy h xem xt c qu trnh hot ng ln kt qu. Ci m hi ng kim nh cn nh gi l liu mc tiu m cc trng t ra c t c hay khng. C th k mt s nt trong b khung cng c nh gi ca h i vi cc trng HD l: nh gi v cc module trong chng trnh o to: Cc module ny c tch hp y kin thc, nng lc, k nng cn c cho ngh nghip, c c cp nht v thc hin ng hay khng, c s tham gia ca th gii vic lm hay khng nh gi v cc k thc tp ca sinh vin: Thi gian thc tp, mc gn kt vi chng trnh o to, kt qu thc tp nh gi v s sinh vin b hc trc khi hon thnh chng trnh

 nh gi v hot ng cu sinh vin S hi lng ca th gii vic lm B phn m bo cht lng ca cc trng c bn phn lm cho tt c mi thnh vin trong trng c thc trch nhim lun lun ci thin cht lng. H thc hin thng xuyn, nh k cc bo co t nh gi nhm em li thng tin v cht lng mi mt hot ng trong trng v qun l nhng bc pht trin cht lng ca nh trng. Tt c mi hot ng u hng ti gn kt vic hc ca sinh vin vi nng lc cn cho ngh nghip tng lai, chun b cho h nhng kinh nghim thit yu thch ng trc tip vi th trng lao ng v nng cao kh nng c vic lm. 3. Kinh nghim v khuyn ngh cho Vit Nam Thit k h thng GDH H Lan cho thy, iu rt quan trng i vi mt quc gia l xc nh mc tiu ht sc r rng, v mc tiu y s quyt nh cch thit k l trnh t c nhng g nh nc mong mun, cng nh s cho thy cn phi tp trung ngun lc v n lc xy dng chnh sch ca nh nc, ca cng ng doanh nghip, v ca nh trng vo nhng lnh vc hot ng no. p lc ny ngy cng tng trong bi cnh khng hong kinh t khin nh nc buc phi ct gim ngn sch v khin mi t chc u phi tm cch hot ng c hiu qu hn. Bi vy, hn bao gi ht, cc trng i hc v cc doanh nghip, xng sng ca mi nn kinh t, phi lm vic cng nhau, tng cng nng lc ca c hai pha. Cc trng HD H Lan l cy cu ni gia tri thc hn lm v thc tin chuyn ngnh. Nu nh cc trng HNC, cc nh khoa hc c th i su vo mi lnh vc tri thc nhm to ra tri thc mi m khng nht thit phi bn tm n vic tri thc y s dng vo vic g chng ta u bit pht minh v tia lazer phi ba mi nm sau mi c ng dng trong cng ngh - th cc trng HD, ngi ta mong i cc ging vin mt mt thc hin o to cht lng cao trong chuyn ngnh, mt khc tr thnh i tc tri thc ca mi t chc v doanh nghip trong cc lnh vc chuyn ngnh, ch ng p ng vi nhng i hi quan trng ca x hi, tham gia gii quyt nhng vn nng bng nh s hi nhp, c kt v pht trin bn vng trong x hi cng nh tng cng s sng to v i mi trong cng ngh. Bi vy, nh nc cng dnh mt khon ngn sch nghin cu cho cc nghin cu ng dng nhng trng ny. Thut ng phn tng (stratified system, multi-tiers system) mn t Quy hoch Tng th H thng GDH California, Hoa K, c dng gn y trong cc tho lun v chnh sch Vit Nam c th gy ra mt s hiu lm v to ra nh kin trn di, ng cp gia cc trng HNC v cc trng HD, khin nhiu trng khng mun b coi l tng di. Nhng hiu lm ny khng phi ch c Vit Nam, c phn l do cc h thng xp hng c nh hng trn th gii, nht l ARWU, cho hot ng nghin cu mt trng s ln khin hu nh ch c cc trng HNC

l c th c th hng cao, v iu ny tc ng n tm l ca ngi hc cng nh c x hi. ng l cn c mt h thng xp hng ring cho cc trng HD, v nhng trng ny cn c nh gi bng nhng tiu ch khc. Tt nhin khng ai ph nhn vai tr quan trng ca nghin cu khoa hc, nhng qu nhn mnh iu ny trong vic xp hng s lm lch hng nhng n lc cn c ca c h thng, nu nh tt c mi trng u chy theo nhng thnh tch v n bn khoa hc m l l nhng nhim v trng yu khc v o to v v ng dng thc tin, nhng nhn t s trc tip tc ng n tng trng kinh t v n nh x hi. S d dng t phn tng l do s hnh thp ca h thng, da trn s lng trng m chng ta mong mun: cc trng HNC chim s lng khong 20% tng s trng, trong lc cc trng HD v thc hnh s chim con s ln hn, khong 80% cn li. Tuy nhin cn hiu s phn tng ny khng h c ngha trng tng trn th c cht lng cao hn. HNC hay HD ch c ngha l nhng trng ny c s mng khc nhau, v n cn phi khc nhau c th b sung cho nhau. C hai u tuyt i khng th thiu cho x hi v v vy cn c mt khun kh php l v vic cp ngn sch cng nh kim nh cht lng ph hp c hai loi trng u c th ln mnh. Hin nay Vit Nam cha c trng HNC ng ngha da trn cc thc o v chun mc quc t. iu ny c phn l do k tha di sn ca m hnh GDH X vit vn tch ri ging dy v nghin cu. Hot ng nghin cu cng nh ngn sch nghin cu ch yu dnh cho cc vin nghin cu c lp vi cc trng H. H thng hin ti khng c s phn bit r rng v s mng v tnh cht ca cc trng, chng hn cc i hc quc gia c k vng l ni dn u v hot ng nghin cu th li ang o to qu na s SV ca mnh trong cc h phi chnh quy (vn phi l chc nng nhim v ca i hc m thay v HNC vic theo ui o to khng chnh quy chc chn s lm suy gim nng lc nghin cu ca h); cn cc i hc m th ang chy ua c thnh tch nghin cu khoa hc, nhm to uy tn thu ht SV. Tt c cc trng u mun a ngnh, a lnh vc, a phng thc, a h thng, theo ngha ui theo th trng sinh vin, m ra bt c ngnh no, bt c h no k c cao ng, trung cp m h tm c sinh vin, nh trng to ra thu nhp; m thiu hn s iu phi h thng v gn kt vi th gii vic lm. Do khng c HNC, cng khng c HD theo ngha v cc tiu chun m th gii cng nhn, hin nay cc trng H Vit Nam ang l cc trng theo nh hng hn lm, hiu theo ngha vn nhn mnh vo vic truyn th tri thc l thuyt thun ty. Cc chng trnh o to c thc hin trong khun kh D n GD H nh hng Ngh nghip -ng dng do B GD-T ch tr thc hin vi s h tr ca i tc H Lan (gi tt l POHE) chnh l cc chng trnh tiu biu cho cch tip cn gio dc ca cc trng HD, vi s tham gia v gn kt cht ch ca th gii vic lm ngay t giai on thit k chng trnh o to da trn vic xy dng h s nng lc, cho n vic ging dy nhn mnh tng tc v giao tip trong thc tin chuyn

ngnh. Cc chng trnh ny tn km hn so vi cc chng trnh hn lm v vic ging dy tng tc v nhn mnh tri nghim ca SV buc phi t chc lp quy m nh khin tin tr cho ging vin tng ln, vic t chc thc tp cng i hi nhiu chi ph lin quan, trong lc dy chay theo kiu cc chng trnh hn lm hin nay ang lm, th ch tn mi tin thu c s v ging vin, c khi l ging trong nhng hi trng 200-300 sinh vin! iu ngc i l cc nc, nhng chng trnh nh hng ngh nghip - ng dng c xem l tn chi ph thp hn so vi hot ng ca cc trng nghin cu. cc HNC, t l ging vin/sinh vin phi gi mc 1/5 l do cc ging vin phi dnh 80% thi gian v khi lng cng vic ca mnh cho hat ng nghin cu; trong lc t l GV/SV cc HD l 1/20 v thi gian dnh cho nghin cu l 20%. Hot ng nghin cu thc th cng i hi u t chi ph ln cho trang thit b cng nh cho cht xm. Bi vy, thay v coi chi ph cho cc chng trnh POHE ln hn cc chng trnh hn lm hin hnh l mt ro cn trong vic m rng cc trng nh hng ng dng, cn thy rng cch o to hn lm nh cc trng hin nay ang lm khng mang li hiu qu, k c trong vic o to nhng ngi lm ngh nghin cu, ln nhng ngi cn c nng lc thc hnh cng vic chuyn mn; v do vy l mt s lng ph to ln tin bc, cng sc, thi gian ca c x hi. So snh v chi ph phi t trong tng quan so snh v hiu qu, c theo ngha hiu qu u t ca c nhn v ca x hi. Mt s khuyn ngh c th phn tng h thng v pht trin cc trng nh hng ng dng: Xy dng khung chnh sch v cp kinh ph hot ng v cc c ch ti chnh ph hp vi c im s mng ca tng loi trng, sao cho mi loi trng u c khng gian pht trin v khng ny sinh nhu cu mun chuyn i t loi ny sang loi khc. Cn c tiu ch kim nh cht lng khc nhau cho cc trng HNC v HD. iu ny c bit quan trng to ra s cng nhn i vi bn cht v kt qu thc s m cc trng HD to ra. Khng c l g dng s lng cng b khoa hc o kt qu hot ng ca cc trng HD, v iu ny khng c ngha l cc trng HD km ci hn. Thay vo cn phi o bng s lng bng sng ch, cc hp ng chuyn giao cng ngh, nhng sng kin ci tin k thut, s gn kt vi th gii vic lm, cht lng cc k thc tp, kh nng kim c vic lm, s hi lng ca cu sinh vin v cc nh tuyn dng. Tuy vy, cn xc nh mc tiu ca kim nh khng ch l kim tra cht lng m l kch thch ci thin cht lng, v trng tm ca kim nh l kt qu u ra, tc nng lc ca SV tt nghip.

 tin n mt h thng phn tng trong cc trng HNC thc s l ni to ra tri thc mi v c chung ting ni vi gii hn lm quc t, cn cc trng ng dng th thc s gn vi cc doanh nghip v th gii vic lm, cn mt qu trnh di. iu ny tr thnh hin thc, bc u tin nh nc cn lm, l to ra s cng nhn i vi cc chng trnh POHE thng qua mt h thng tiu chun nh gi cht lng. iu ny cn gn vi mt chin lc truyn thng nhiu mt v di hn, cng chng x hi hiu bit nhiu hn v POHE v mang li ng lc pht trin cc trng nh hng ng dng. T liu tham kho 1. Egbertde Weert & Patra Boez (2007). Higher Education in Netherland. Country Report. Centre for Higher Education Policies Studies, University of Tweentee. 2. Dutch Qualiication Framwork . Ngun: http://www.nvao.net/page/ 3. John Bruker ed. (1989) Competence Based Education and Training. Taylor&Francis Publisher. 4. Martijn de Rooi (2012). The Dutch I presume? Dutch Publishers. 5. Changing Pattern of the Higher Education System. The experience of three decades. Higher Education Policy Series 5. 6. Structure of the Higher Education System in Netherland. Ngun: http://www.euroeducation.net/prof/netherco.htm Truy cp ngy 31.5.2013 7. University of Applied Science in the Netherlands. Ngun (truy cp 31.5.2013):
http://hongkong.nlconsulate.org/you-and-the-netherlands/study-in-thenetherlands/universities-of-applied-science.html

Chu trch nhim chung: TS. Nguyn Mnh Hng C vn chuyn mn: PGS.TS. Nguyn Hu Ch T chc bn tho v Bin tp: TS. Phm Th Ly Trnh by: Neo Design Mi chi tit xin lin h: Bn tin GDQT Trng H Nguyn Tt Thnh S 300 ng Nguyn Tt Thnh, Q.4, TPHCM Email: bantinGDQT@ntt.edu.vn Website: www.ntt.edu.vn

TI LIU LU HNH NI B