IX.

DEBAR

blag a padi n a se sre }av a a t grubo obra b o t e ni

kam e ni plo ~i od grob ni konstr ukcii. Grobovit e
se od tipot cist a, so orient a cij a istok- zap a d .
( @.V., M.I. )

1. BAJRAMOVCI....................................................118
2. BALANCI............................................................118
3. BANI[TE.............................................................118
4. BRE[TANI..........................................................118
5. BRO[TICA..........................................................118
6. GOLEM PAPRADNIK......................................119
7. GORENCI...........................................................119
8. GORNO KOSOVRASTI...................................119
9. DEBAR...............................................................119
10. DOLNO KOSOVRASTI.................................120
11. ELEVCI.............................................................120
12. @ITINENI........................................................120
13. KOXAXIK.........................................................121
14. KRIVCI.............................................................121
15. MAL PAPRADNIK..........................................121
16. MOGOR ^E .....................................................122
17. OSOJ.................................................................122
18. OTI[ANI............................................................122
19. PARE[I..............................................................122
20. RAJ^ICA..........................................................122
21. SELOKU]I........................................................122
22. SPAS ................................................................123
23. HAME...............................................................123
24. XEPI[TE...........................................................124

Kras t a , sred n o v e k o v n a crkva i nekro p ol a. Na

pa tot po me |u seloto Brajkovci i ma al ot o Cent ar
se gled a a t urna tini od m al a crkva i okolu niv
grobo vi gra d e ni od ka m e ni plo ~i. ( M.I. )

1. BAJRAMOVCI
Varv ari c a , sred n o v e k o v n a crkva. Se nao | a na
oko lu 1,5 km jugoz a p a d n o od selot o, des n o od
patot za gra ni cat a so Albanija. Na Klobu{ki
pat, spor e d tra di cijat a, se nao |al sakr al e n
objekt. Den e s na ova me s to se gled a a t gra m a di od grad e ` e n kam e n i va rov malt er. ( M.I. )
Crkov , sred n o v e k o v n a crkva i nekro p ol a. Na 1
km is to ~ n o od seloto se sre } a v a a t gra m a d i od
kam e w a i varov m alt er. Vo nepo sr e d n a t a
blizina se gle da at mon olitni kam e ni plo ~i od
grobni kons truk cii. ( @.V., M.I. )
2. BALANCI
Crkva , sred n o v e k o v n a nekro p ol a. Na jugois to ~ ni ot del od selot o, vedn a { od des n a t a
stra n a na pa tot za seloto Gole m Papr a d nik se
sre} a v a a t ka me ni plo ~i od grob ni konstr ukcii.
( @.V., M.I. )
3. BANI[TE
Arba n o v c i , sred n o v e k o v n a
nekro p ol a. Na
stotin a m etri zap a d n o od selot o, na edn a
118

Rov ,
sred n o v e k o v n a
nekrop ol a.
Vo
nepo s r e d n a t a blizina na selot o, na leviot breg
na Bani{k a Re ka, blizu do Bo risova vod e ni c a ,
vo nivat a na Os m a n Le{i se otkrieni gro bo vi so
konstr ukcii od ka me ni plo ~i tip cist a. ( @.V.,
M.I. )
4. BRE[TANI
Vlai
Lai , sred n o v e k o v n a
nas el b a
i
nekrop ol a. Na oko lu 2 km sev eroz a p a d n o od
seloto, na des niot bre g na Bre{ tansk a Reka,
vo nivat a na Mefail Ajda se zab e le `u vaat
fragm e n t i od kera m i ~ ki sa do vi, }e ramidi, tuli,
a spor e d ka`uv a w e t o na sop stve ni kot, pri
oraw e t o naidu val na te m eli od ob jekti yida ni
od kam e n i varov mal ter. Na okolu 250 m
isto ~ n o ima kam e ni plo ~i od grobni kon struk cii. ( @.V., M.I. )
Dol n o Poli ~ e , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o
vre me. Le`i na des niot breg na Bre{t a n s k a
Reka, odd a le ~ e n a okolu 1 km isto ~ n o od
seloto. Pri ob rabo tu vaw et o na nivite me { t a ni t e
naiduv al e na tem eli od objekti. Po po vr {i na ta
ima fragm e n t i od ke ra mi ~ki sadovi, pitosi, im breksi, teguli i mno g u gra de` e n mat e rijal.
( @.V., M.I. )
Ma { a t l a k ,
cent a r o t na
grobovi so
post a v e ni vo

sred n o v e k o v n a
nekrop ol a.
Vo
selot o se gled a a t ost at o ci od
kon struk cii od kam e ni plo ~i,
prav e c istok- zap a d . ( @.V., M.I. )

Poli ~ e Tumk a , sred n o v e k o v n a crkva i

nekro po la. Na 1,5 km jugoz a p a d n o od seloto,
na des niot breg na Bre{t a n s k a Reka se nao |a
gra m a d a od kr {en kam e n , a okolu ne a grobovi
so konstrukcii od kam e ni plo ~i. ( M.I.)
5. BRO[TICA
Star a Ku } a , sred n o v e k o v n a nas el b a . Vo
selskit e utrini {to se nao |a a t na okolu 1 km kraj
pat ot {to vodi za De bar, od negov a t a des n a
stran a na po vr{i nat a se sre }a va at gra m a di od
gra d e ` e n m at e rijal (kr{e n kam e n , tuli, }e ramidi). ( @.V., M.I. )

IX. DEBAR

Crkvi { t e , sred n o v e k o v n a crkva i nekro p ol a.

Na okolu 1 km sev er n o od seloto se sre } a v a a t
gra m a di od kr{e n kam e n i delu m n o obra b o t e n
kam e n . Isto taka, na po vr {i na ta se ocrtuv a a t
delovi od apsi dalniot i sev er niot yid na pom al a
crkvi ~ k a . Oko lu prost oro t na crkvat a se gle da at grub o obra b o teni monolitni kam e ni plo ~i od
gro bo vi, post a veni vo prav e c istok- zap a d.
( @.V., M.I. )
6. GOLEM PAPRADNIK
Vap a v s k a
Kras t a , utvrd e n a
nas el b a
od
docno a n ti ~ koto vre m e . Na viso ~i nk a {to
dominira nad pla to to na @up a se gled a a t
ost at o ci od fortifika cija koja go {tit el a pa tot
{to vod el za Koxa xisko Ka le. Vo 1980 godin a,
pri izgrad b a t a na pat ot @upa- Koxaxik, vo
pod no `j e t o na Va pav ska Krast a e ot krien del
od moz ai ~ e n pod so geo m et riski motivi, iz ved e n vo opus tessalatum. ( @.V., M.I. )
Vap ~ i c a , sred n o v e k o v n a nekro p ol a. Na okolu
3 km jugo za pad no od selot o, ved n a { do brego t
na
hidro aku mu lacijat a
[piqe
se
gled a a t
monolitni plo ~i od grob ni kons trukcii so
orient a cija istok- zap a d . Loka lite tot po vre m e n o
se popl av u v a od ez erskit e vodi. ( @.V., M.I. )
Sv. Pe t k a , sred n o v e k o v n a crkva. Na okolu
300 m od le vat a stran a na pat ot za Deb ar se
gled a gra m a d a od gra de `en mat e rijal (kam e n ,
tuli i pokrivni }e ramidi), a se zab el e ` u v a a t i
te m eli od m al a edn o korab n a crkva. ( @.V., M.I. )
Crkvi ~ k a , sred n o v e k o v n a crkva i nekrop ol a.
Na des ni ot breg na Crn Drim i na okolu 100 m
od mos tot {to vod el kon seloto, so za{tit nit e
sond a ` ni iskopuv a w a
vo 196 8 go dina e
otkrien a mal a crkva i nekro p ol a okolu ne a.
Dene s lokalitet ot e poto pen so vodit e na
hidrosist e m o t [piqe. ( @.V., M.I.)

8. GORNO KOSOVRASTI
Na Crkov , sred n o v e k o v n a nekrop ol a. Na
jugois to ~ niot rab na selot o, od des n a t a stran a
na patot {to vodi za selot o se gled a a t grub o
obra b o t e ni po kriv ni plo ~i od grobni konstr ukcii
tip cista. ( @.V., M.I. )
Kal e , utvrdu v a w e od docno a n t i ~ k o t o vre m e .
Mikul ~i } I., TIR, 73; Mikul ~i } I., 1970. ( D.G. )
9. DEBAR
Gorn o Ud o v o , nas el b a od `el ez n o t o vre m e i
sred ni ot vek. Na 2 km isto ~ n o od gra d ot , pod
neko g a { niot pat Debar- Skopje, na blaga
padi n a {to se spu { t a kon rekat a Radika se
nao |al e gole m broj frag me n ti od kera m i ~ ki
sad ovi. Den e s lokali te tot e potop e n so vodit e
na hidrosist e m o t [piqe.
Mikul ~i } I., 1970; Mikul ~i } I., TIR, 73;
Bitrakov a Grozd a n o v a V., 198 0 a , 198- 199.
( @.V., M.I. )
Ku } a t a na Kapla n Arifi , osa m e n naod od
rimsko to
vre m e .
Vo 195 2
godin a,
pri
izgra d b a t a na stan be ni ot objekt na ul. Bajra m
Selimi , Kapa n Arifi pro na{ ol m er mer na bist a
so prirod n a gole mi na. Bistat a e na ugle d e n rimski gra| a ni n preku ~ii ram e w a ima na m e t k a
{to pre mi nuv a na gra dit e na levat a stran a .
O~it e se plitko izrez bani, ro` ni ca ta e kru`n o
ozna ~ e n a
so izdla ben a ze ni ca; ko sa ta e
naz n a ~ e n a so plitki ubodi, a brad a t a so kusi
za seci. ^ e l o t o e nisko i zbr ~ k a n o . Datira n a e
vo III vek. Bistat a se ~ u v a vo Zavod o t i muz ej
vo Oh rid.
Bitrakova Grozdanov a V., 1980a, 200- 201. ( @.V.,
M.I. )

7. GORENCI
Na
Crkov ,
nas el b a
i
nekrop ol a
od
hele nisti ~ k o t o vre m e . Na jugoz a p a d n i o t rab
na selot o i na okolu 100 m se ve ro is to ~ n o od
crkvat a, vo nivite na Bla `e Stra { e v s ki, Bo ge
Ris tev ski i \ore Ivanov ski po povr {i nat a se nao |
aat fragm e n t i od kera mi ~ki sadovi. Kaj Bla `e
Stra {ev ski ima sad od pe ~ e na zemj a i ede n
no` (bod e `) kako grobni naodi izva deni od
grob pri obra b o t u v a w e t o na zem jata. ( @.V.,
M.I. )

IX. DEBAR

119

Debar. Bista na rimski gra |a nin, III vek

Ku } a t a na Karp u zi Muh a m e d , depo na

sred n o ve kovni mon e ti. K. Muha m e d , u ~it el od
Debar, pri izgra d bat a na svojat a ku} a otkril
pove } e
ven e cijanski mon e ti od XI vek.
Monetit e se ~ u v a a t kaj K. Muha m e d . ( @.V.,
M.I. )
Ski Gorn o Udo v o , nas el b a i nekrop ol a od
rim sko to vre m e . Se nao |a na okolu 2 km
isto ~ n o od gra dot, pod neko g a { ni o t pat
Debar- Skopj e, na pa di na {to se spu {t a kon
rekat a Radika. Na imotot na ma nastirot Sv.
Jovan Bigorski bile otkrieni te meli od objekti
grad e ni od kam e n i varov m al ter, kako i
pove } e pitosi. Vo ne pos red na ta bli zina se
otkop a ni i grobovi od teguli tip na dve vo di .
Dene s lokalitet ot e potop e n so vodit e od hi dro a ku mul acijat a [piqe.
Lisi~ ar P., 1954; Bitrakov a Grozd a n o v a V.,
198 0 a , 199. ( @.V., M.I. )
Stoj a n i c a , sred n o v e k o v n a crkva i nekrop ol a.
Na se ver na ta periferija na gra d ot , na ridot {to
se izdiga nad gips ar nic a t a se gled a a t urn ati ni
od crk va, a vo ne po s redn a t a blizina ima
grobovi gra de ni od kam e ni plo ~i. ( M.I. )
Suva
^e { m a

Nova
gip s arni c a ,
srednov ekovn a
ne kro po la.
Vo 194 1- 194 4
godin a rabot nicit e na pret pri jatiet o Rasa d nik
pri obra b o t u v a w e t o na zem jata otkrile po ve }e
grobovi. Spore d ka`u v a w e to na ede n od u ~ e s ni cite vo tie raboti, grobo vite bi le grad e ni od
kam e ni plo ~i tip cista, i vo niv na o |ale
prst e ni i bak ar ni pari. Vo ponovo vre m e , pri
izgrad b a t a na vlezot za gips ar nic a t a , isto ta ka
bile otkrieni i uni{t e ni grobovi gra deni od ka m e ni plo ~i. ( M.I. )
Fabrik a za te pi s i Nov o s t , sred n o v e k o v n a
crkva i nekro p ol a. Pri kopaw e t o na zemj a za
pro{i ru vawe na fabrikat a za tepisi se otkrieni
grobovi od tipot cista. Vo nepo s r e d n a t a
blizina, nad no va ta fabrika za gips i fabrikat a
za tepisi se gle da at urna tini od m al a edno ko rab na crkva. ( @.V., M.I. )
10. DOLNO KOSOVRASTI
Elica , sred n o v e k o v n a crkva i nekrop ol a. Vo
sa m o to selo, na okolu 100 m od des ni ot bre g
na rekat a Radika delu m n o se zab el e ` u v a a t
te m eli od edn o kora b n a crkva okolu koja ima
grobovi gra d e ni od kam e ni plo ~i tip cist a.
( @.V., M.I. )
120

Zagr a d i { t a
Na
Klak , sred n o v e k o v n a
tvrdin a. Se nao |a jugo zap a d n o od seloto, vo
podn o `j e t o na pla ni nat a Kr~in, na viso ~i nk a
so ne pra vilna kvad rat na osnov a, koja ima
izvonr e d e n pogl e d kon do linat a na Radika i pa tot {to minuv a pokraj ne a. Na povr{i n a t a se
sre } a v a a t pokrivni }er a m i di, tuli i mno g u
kr{e n ka m e n. Nam e s t a se zab el e ` u v a a t te me li
od objekti. ( @.V., M.I. )
Star Pat , sred n o v e k o v e n pat. Sever n o od
seloto se na o|a at ost at o ci od star pat {to vodi
kon seloto Sku d riwe. Probien e vo varoviti
karpi i ne m a konstr ukcija. ( @.V., M.I. )
11. ELEVCI
Be` a n , sred n o v e k o v n a nas el b a . Vo reon ot na
selo to se gled a a t gra m a di od kr{e n kam e n i
pokrivni }er a m i di {to upat u v a a t na posto e w e
na m al a na sel ba. ( M.I. )
Rajki Evler , sred n o v e k o v n a
nas el b a . Vo
nivat a na Amdi Eip, {to se nao | a na okolu 1 km
isto ~ n o od selo to, na des ni ot breg na rekat a
Dolga se sre } a vaat gra m a di od kam e w a ,
pokrivni }er a m i di i fragm e n t i od kera m i ~ ki
sad ovi. ( @.V., M.I. )
12. @ITINENI
Man a s t i r , sred n o v e k o v n a utvrd e n a nas el b a ,
crkva i nekrop ol a. Na okolu 1 km zap a d n o od
seloto, vo nivat a na Taip Asanov ski od selot o
Mal Pap rad nik, koja le`i na leviot breg na
@itine n s k a Reka, se gled a a t ost at o ci od te m eli
na edn ok or a b n a crk va i okolu ne a grobovi gra de ni od kam e ni plo ~i tip cista, post a v e ni vo
prav e c is tok- zap a d. Nad lo ka litetot konus n o se
izdiga viso ~i nk a so domi nan tna polo`b a , na
koja ima mno g u kr{e n kam e n i drug grad e ` e n
mat e rijal, {to upat u v a na mo `ni tra gi od
fortifikacija. ( @.V., M.I. )
Crkov Ilin e c , sred n o v e k o v n a nekro p ol a. Na
oko lu 500 m sev er n o od seloto, vo reono t na
gole mi ot dab po po vr{i nat a se sre} a v a a t
kam e ni
plo ~i
od grob ni
kons truk cii so
orient a cij a istok -zap a d . ( @.V., M.I. )
^iflik , docno a n t i ~ k a i sred n o v e k o v n a nas el b a .
Na oko lu 1 km isto ~ n o od selot o, vo nivite na
Tur mi{ i Sali Bakrioski se sre } a v a a t fragm e n t i
od kera mi ~ ki sad ovi, pitosi i mno gubro e n gra de `en mat e rijal. ( @.V., M.I. )

IX. DEBAR

13. KOXAXIK
Axi ^ or m e Me m e t i , tum ul od `el ez n o t o
vre m e . Na okolu 2 km sev eroz a p a d n o od
selot o, na konus n a viso ~i nk a se nao |a tum ul
so pre ~ n i k od okolu 8 m vo osnov a t a . ( @.V.,
M.I. )
\uru ml u k , sred n o v e k o v n a nekro p ol a. Severo isto ~ no od se loto, na odd al e ~ e n o s t od okolu 1
km se nao |a a t po kriv ni plo ~i od grob ni
konstrukcii so orient a cij a istok- za pad. ( @.V.,
M.I. )
Kale , utvrd e n a nas el b a od hele nisti ~ k o t o i
rim sko to vre me i sred niot vek. Se nao | a
sev ero za pad no
od
selot o,
na
go le m a
viso ~i nk a {to ima domi nant na polo`b a nad
pros t ra na ta teritorija na @u pa, so mo `n o s t za
kontrol a na ko mu nikaciit e vo ne a. Na sa miot
vrv, koj ima strm ni karpi i za ram neto plato,
post oj at ost at o ci od utvrd e n a na sel ba. Odbra n be ni ot bed e m na kaleto e grad e n od gole mi
ka m e ni blokovi vo suvoyidic a. Do kalet o vodi
pat posl a n so kr{e ni kam e w a kaldr m a . Po
povr {i nat a
na
tvr di nat a
se
sre } a v a a t
frag m e n t i od ke ra mi ~ ki sa do vi, pito si i mno g u
grad e ` e n mat e rijal. Vo me s n o s t a Potk ale, po kraj patot {to vodi za ka le to se gled a a t grob ni
kons truk cii od kam e ni plo ~i tip cist a.
Von Hahn J. G., 196 7, 115; Tomoski T., 196 8, 93;
To mos ki T., 197 2, 110; Bitrakov a Grozd a n o v a
V., 1980 a , 199. ( @.V., M.I. )
Kelica , sred n o v e k o v n a nas el b a . Na granic a t a
na at arit e na selat a Novak i Koxaxik se
sre} a v a a t
gra m a d i
od
kr {en
kam e n
i
pokrivni }er a m i di, kako i frag m e n t i od ke rami ~ ki sadovi. ( M.I. )
Pe t k o , sred n o v e k o v n a nas el b a . Na okolu 1 km
za pad no od selot o, vo nivat a na I. Aveni se
nao | a a t
frag m e n t i
od kera mi ~ ki
sadovi,
pokrivni }er a midi, tuli i mno g u kr {en kam e n .
( @.V., M.I. )
14. KRIVCI
Alak a ti , sred n o v e k o v n a nekro p ol a. Se nao |a
na okolu 1 km ju`no od selot o, na des ni ot breg
na po roj nicat a Alakat, na des n a t a stran a na
selskiot pat. Vo nivat a na Zike Krliu, koja e na
blaga pa di na, se otkrieni grobovi grad e ni od
kam e ni plo ~i tip cista. ( @.V., M.I. )
Ogra | e , nekro p ol a od rimskot o vre m e
i
sred n o ve kov na crkva. Vo nep o sr e d n a t a blizina
na seloto, od dvet e stra ni na patot za seloto
Bani{t e, vo ni va ta na Olom a n Ka ziu e otkrien
grob grad e n od mo no litni plo ~i od bi gor vo vid
IX. DEBAR

na
sarkofa g.
Spo red
ka `u vawe t o
na
sopst v e nikot, vo grobot ima lo po ve }e prilozi:
staklo, kera m i ~ ki sado vi i pre d meti od bronz a,
koi ne gi izvadil. Vo ne pos red na ta bli zina na
raskrs nic a t a kad e {to od asfalt niot pat za selo to Bani{t e se izdvojuv a pat ot za seloto Krivci,
se zab el e ` u v a a t ost at o ci od ednokor a b n a
crkva yi da na od kam e n i tuli. ( @.V., M.I. )
Opre , sred n o v e k o v n a nekrop ol a. Na 100 m od
ku} a ta na Olom a n Kaziu, na des n a t a stran a od
pat ot {to vodi kon se lo to se gled a a t pokrivni
plo ~i od grobovi so orien tacija istok- zap a d .
( M.I. )
15. MAL PAPRADNIK
Baja Dol , grob od rimskot o vre m e . Vo nivat a
na Amid Xemov ski e otkrien grob tip na dve
vodi , grad e n od teguli, bez pri lo zi. Po povr {i na ta na ni vat a se sre} a v a a t frag m e n ti od
teguli. ( @.V., M.I. )
Buti n a
Grob , sred n o v e k o v n a
crkva i
nekrop ol a. Na se ve roisto ~ n i o t kraj na seloto,
levo od as falt niot pat {to vodi od Cent ar @up a
za Mal Pap radnik ima gra m a da od kr{e n
kam e n , a de lum no se nas e t u v a a t kont uri na
te meli od mal a crkva. Vo nepo s r e d n a t a blizina
se nao | a at grobovi grad e ni od kam e ni plo ~i
tip cist a, so ori en tacija istok- zap a d . ( @.V., M.I. )
Jamb ol , docno s r e d n o v e k o v n a crkva. Na 1 km
ju`no od Cent ar @upa, po povr{init e na nivite
na Axi Ajradin, Xefer i Ekre m Ajradin se
sre } a v a a t kr {en ka me n, fragm e n t i od po krivni }er a m i di, a spo radi ~ no i frag m e n t i od
kera mi ~ ki sadovi. ( @.V., M.I. )
Kalu| e ri c a , sred n o v e k o v n a crkva i nekrop ol a.
Na edn a m al a viso ~i nk a , izdol`e n a vo prav e c
istok- zap a d, {to e odd al e ~ e n a ju`no od seloto
okolu 500 m i le`i na des niot bre g na rekat a
Vap ~i c a , se gled a a t ost at o ci od mal a crkva i
grob ni kons truk cii grad e ni od kam e ni plo ~i so
orient a cij a istok- zap a d . ( @.V., M.I. )
Kup ~ e i
Drva ,
sred n o v e k o v n a
crkva
i
nekrop ol a. Na okolu 1 km jugoisto ~ n o od
seloto, vo nivat a na Tair Asanov ski, na prost or
od 50 x 50 m se nao | a gra m a d a od gra d e ` e n
mat e rijal, a okolu nea grob ni konstrukcii od
kam e ni plo ~i so orient a cij a is tok- zap a d . ( @.V.,
M.I. )
Ram n i { t e , sred n o v e k o v n a
nekro p ol a.
Na
okolu 1 km za pad no od seloto, vo nivat a na
Irfan Me m e dov ski se sre} a va at pokrivni plo ~i
od grob ni kon strukcii tip cist a. ( @.V., M.I. )

121

Cutin a , sred n o v e k o v n a nas el b a i nekro p ol a.

Na ras to ja nie od okolu 2 km jugoz a p a d n o od
selot o, na des ni ot bre g na Vapav sk a Reka, vo
nep o sr e d n a t a blizina na nivite na Nuredin
Nami ~ o v s ki
se
sre }a vaat
gra m a di
od
grad e ` e n mat e rijal: kr{e n ka me n, pokrivni }
era m i di, tuli i dr. Okolu gra m a di te ima pokrivni
plo ~i od grobni konstr ukcii so orient a cij a istokzap a d . ( @.V., M.I. )
16. MOGOR ^E
Bo g o r o d i c a , sred n o v e k o v n a crkva. Na okolu 1
km is to ~ n o od selot o, na leviot bre g na rekat a
Be le{ nica se gled a a t ost at o ci od m al a crkva.
( @.V., M.I. )
Vran s k a Kras t a , fortifikacija od docno a n t i ~ koto vre m e . Vo me s n o s t a kad e {to se grani ~ a t
at arit e na selat a Mogor ~ e i Osoj, na des ni ot
bre g na Mala Reka i vo nepo s r e d n a t a blizina
na uto ka ta na Bele{ nica vo Mala Reka se
izdiga visok rid so domi n a n t n a polo`b a na koj
se zab el e ` u v a a t yi do vi od fortifikacija. Yidovite
se za ~ u v a n i na ju` nat a i jugoisto ~ n a t a stra n a ,
a yidani se od kr {en kam e n i varov m alt er.
Fortifikacijat a go ~ u vala patot {to odel od
Debar za Ki~evo. ( @.V., M.I. )
Ko { a ri , nekro p ol a od rimskot o vre m e . Se nao |
a vo ni va ta na Sulej m a n Alioski, odd al e ~ e n a
okolu 1 km se ver no od se lo to. Na povr{i n a t a se
gled a a t tragi od izgore n a zemj a ko ja e
rastr e sit a i po boja crve no `olt a. Na nekolku
m es t a ima par ~ i w a od izgo reni ~o v e ~ k i koski,
kako i frag me n ti od te gu li. Najveroj at n o se
raboti za o{t et e n a nekro po la so grobovi
od tipot na dve vodi , so kremir a ni po koj nici.
( @.V., M.I. )
Nik oli c a , sred n o v e k o v n a nas el b a i nekro p ol a.
Na isto ~ ni ot rab na seloto, na blag a padin a so
ori en ta cija sev er- jug se gled a a t yidovi od
objekti od kr {en kam e n i varov mal ter. Vo
nep o sr e d n a t a bli zina ima grobovi so kons truk cija od gole mi ka me ni plo ~i, post a v e ni vo
prav e c istok- zap a d . ( @.V., M.I. )

18. OTI[ANI
Grob oj , sred n o v e k o v n a nekrop ol a. Na okolu
500 m sev ero is to ~ n o od selot o, na blag a
padi n a {to se spu {t a kon ez erot o se gled a a t
kam e ni
plo ~i
od grobni
konstrukcii so
orient a cij a istok- zap a d . ( @.V., M.I.)
Crkvi { t e , sred n o v e k o v n a crkva i nekrop ol a.
Na okolu 100 m od den e { n a t a xamija, zap a d n o
od
dol noto
m a al o,
po kraj
pat ot
za
pogr a ni ~ n a t a kara ul a se nao | a m al a crk va i
okolu ne a grobovi gra d e ni od kam e ni plo ~i,
pos ta veni vo prav e c istok- zap a d . ( M.I. )
19. PARE[I
Bu { a e c Par e { k i Kost e n , sred n o v e k o v n a
nekro pola. Na okolu 500 m zap a d n o od selot o,
na levat a stran a od asfalt niot pat za seloto
Bajra m o v ci, vo zas e ~ e n i o t profil se gled a a t
grobovi gra d e ni od grub o obra b o t e ni ka m e ni
plo ~i tip cist a, so orient a cij a istok- zap a d .
Nekro polat a e otkrien a vo 1971 godin a, pri
izgra d b a t a na pat ot, pri {to e uni{t e n a vo
gole m del. ( @.V., M.I. )
Par e { k o Pol e , sred n o v e k o v n a nas el b a . Na
okolu 500 m zap a d n o od seloto, vo nivat a na I.
Iseni, na des n a t a stra n a od asfalt niot pat za
seloto Baj ra movci se sre} a v a a t fragm e n t i od
kera mi ~ ki sado vi, pitosi, tuli i pokrivni }
era mi di. Na m es t a se sre} a v a i zgura od
top e n o `el ez o. ( @.V., M.I. )
20. RAJ^ICA
Dol ni Rabr o e c , sred n o v e k o v n a crkva i nekro po la. Ju`no od selot o, na 500 m kon ezerot o se
kon sta tirani ost at o ci od objekt gra d e n od
kr{e n kam e n i varov malt er, od koj te m elit e na
sev er niot pe rime trale n yid se zab el e `u va at
povp e ~ a t livo. Od isto ~ n a t a stra n a na objekt ot
se
gle da at
i kam e ni
plo ~i
od grobni
konstr ukcii. Vo nivat a na Strezo Topuzovski se
najd e ni grobovi grad e ni od kam e ni plo ~i tip
cista, post a v e ni vo prav e c istok- za pad. ( @.V.,
M.I. )

17. OSOJ
Krst Sv. Aran g e l , sred n o v e k o v n a crkva i
nekro pola. Na okolu 500 m jugoist o ~ n o od
selot o, na des ni ot breg na Verski Dol se nao | a
m alo crkvi ~ e posv e t e n o na sv. Arang el. Vo
192 5 godin a, pri pro {iruv aw e t o na crk vi~ e to
bile otkrieni te m e li od post ar objekt, a oko lu
niv
grobovi
grad e ni
od
ka m e ni plo ~i,
post a v e ni vo pra vec is tok- zap a d. ( @.V., M.I. )
122

21. SELOKU]I
Mer s u i d , sred n o v e k o v n a nekrop ol a. Okolu
200 m za pad n o od selot o, vo blizinat a na
ma al ot o
Jo`u lija,
Mukare m
Hasa n
pri
obra b o t u v a w e t o na zem ja ta ot kril grobovi
gra d e ni od kam e ni plo ~i. ( M.I. )

IX. DEBAR

Mojsi e v a
Crkva , sred n o v e k o v n a
crkva i
nekro po la. Na zap a d n a t a periferija na seloto,
na isto ~ na ta pa dina na visok rid {to domi nira
nad okolniot tere n i dolinat a na Crni Drim se
otkrieni gro bo vi bez grobn a konstr uk cija,
pokrieni sa m o
so edn a
kam e n a
plo ~ a .
Grobovit e se so orient a cij a istok- zap a d. Isto
taka mo` e da se vidat i te m e lite na ed na m al a
edn ok or a b n a crkva grad e n a od ka m e n i va rov
m alt er. ( @.V., M.I. )

Tarane {, s. Seloku}i. Krstovidn a zlatna fibula, III-IV vek

Muzl a g i c a , nas el b a od neolitskot o vre m e . Na

se ver nat a periferija na selot o, vo m a al ot o
Tara ne {, na des ni ot breg na Popovsk a Reka,
po povr {inat a na nivite na Bajra m Arifi,
Mustaf a Ko~ a, Xem ail Kazui i Elmaz Duka se
sre} a v a a t frag m e nti od kera mi ~ ki sadovi,
ku} e n lepe `, ka me ni sekiri i krem e ni no` e vi.
Kera mik a t a ,
vrz osnov a
na
faktur a t a
i
orna m e n tite,
poka ` u v a
tes na
vrska
so
kera m ik a t a od neolitskit e nas el bi vo so sed n a
Albanija i preku ne a, osob e n o impre s o- or na m e n tite, so na sel bite od zap a d n a t a jadra n s k a
zo na. ( @.V., M.I. )
Star a Crkva , nekrop ol a od docno a n t i ~ k o t o
vre m e . Sred e selo, vo nep o s r e d n a t a blizina na
selsk at a ~ e { m a , na izdol`e n greb e n so prav e c
sev er- jug, vo 194 5/ 4 6 godin a, pri niveliraw e t o
na tere n o t za izgra d ba na selskot o u ~ili{t e
bile otkrieni gro bovi grad e ni od kam e ni plo ~i
tip cista. Vo gro bo vite ne bile najd e ni
pre d m e t i.
Po
povr{i na ta
se
sre } a v a a t
frag m e n t i od kera mi ~ ki sad ovi i ka m e ni plo ~i
od grobni konstrukcii. ( @.V., M.I. )
Taran e { , naselba i nekropola od rimskoto i do c noanti ~k oto vre m e . Na sev er n a t a periferija na
se lo to, vo m a aloto Taran e { , pom e | u rekit e Crni
Drim i Po povsk a Reka, na visoko zara m n e t o
plat o so for m a na nepr a vil e n triagol nik koe
blago se spu { t a kon rekat a se gled a a t
frag m e n t i od kera mi ~ ki sadovi, pi tosi, teguli,
imbr ek si i kr{e n ka m e n. Vo ni va ta na Besim
Meqa m i, vo okto m vri 198 2 godin a e iz vr {e no
za{tit no iskopuv a w e pri {to e otkri en grob tip
cist a, vo koj kako grob ni

Tarane {, s. Seloku}i. Staklena ~ a { a dijatret a , III-IV vek

prilozi se naj de ni: zlatn a krstovidn a fibula, sre bre na po zla te na ~i nija, srebr e n |u m, pribor za
pi {u vaw e, kos ke ni `et o ni za igra, ~ a { a dija tre ta, dve vrete nesti fioli, `elezn a sekira i drugi
pred meti od srebr o. Naodit e se ~ u v a a t vo
Muzejot na Make do ni ja vo Skopj e.
Ivanov ski M., 1987 a , 81- 90. ( @.V., M.I. )
[ul o n , sred n o v e k o v n a nekrop ol a. Na isto ~ n a t a
pe riferi ja na selot o, do ku} at a na Must afa
Mo{ ku se otkri eni pove } e grobovi grad e ni od
kam e ni plo ~i so orien ta cija istok- zap a d . ( M.I. )
22. SPAS
Troja , nekro p ol a od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Na sev er oz a p a d n a t a periferija na seloto, na
blago za ram ne ta tera s a , pri post a v u v a w e t o na
topli lei se otkri eni gro bovi tip cist a. Po
povr{in a t a na tere n o t se gle da at frag m e n t i od
kam e ni plo ~i, de lum no obra b o t e ni, a se
sre } a v a a t i frag m e n t i od ke rami ~ ki sad ovi.
( @.V., M.I. )
23. HAME
Rav e n , sred n o v e k o v n a nekrop ol a. Isto ~ n o od
selo to, visoko vo planin a t a , pri izvedu v a w e na
zem je ni raboti bile otkrieni grobovi gra d e ni od
ka me ni plo ~i tip cista. ( M.I. )

IX. DEBAR

123

Crkva ,
sred n o v e k o v n a
nekro p ol a.
Na
jugoz a p a d n a t a
periferija
na
selot o,
vo
nep o sr e d n a t a
blizina
na
u~i li{teto,
po
povr{inat a se nao|a a t kam e ni plo ~i od grobni
konstrukcii tip cista. Pri iz gra d ba ta na u ~i li{ teto bile uni{t e ni pove } e grobo vi. ( @.V., M.I. )
24. XEPI[TE
Izvor , nekro p ol a od rimskot o vre m e . Vo
nep o s red nat a blizina na mot el ot Nov `ivot ,
{to se na o |a na des na ta stra n a od pat ot
Debar- Ohrid,
vo
1967
godi na,
pri
post a v u v a w e t o na ban d e ri za dalno vo dot, na
dla bo ~i na od 1 m se otkrieni gro bovi gra de ni
od teguli tip na dve vodi . ( @.V., M.I. )
Man a s t i r e c Sv. Aran g e l , sred n o v e k o v n a
crkva. Na oko lu 7 km jugoisto ~ n o od seloto,
kraj ~ e tirite ~ e { m i po kraj asfalt niot pat
Debar- Strug a ima gra m a di od ka m e wa, }
era m i di i drug grad e ` e n m a te rijal. Na tere n o t
se gled a a t tem elit e od peri m et r al nit e yidovi i
apsid a ta. Na ova me st o sela nite se sobira a t na
den ot Sv. Aran gel. ( @.V., M.I. )
Para s p u r , nas el b a od rimskot o vre m e . Na
isto ~ na ta periferija na selot o, vo nivite na E.
Ram a n o v ski i M. Selm a n o v s ki, pri obra b o t u v a weto na zem ja ta se otkri eni te m eli od objekti i
kera m i ~ ki cev ki za vodovo d. Po po vr{i na ta na
tere n o t se sre }av a a t frag m e n t i od kera mi ~ki
sadovi i mno g u grad e ` e n m at e rij al. ( @.V., M.I. )

124

IX. DEBAR