(Nhóm 3) .Báo cáo thực địa miền Tây

I HC QUC GIA THNH PH H CH MINH TRNG I HC KHOA HC T NHIN KHOA MI TRNG LP: 10KMT NHM: 3
huyn :
nh gi tim nng pht trin ngnh nui trng thy sn khu vc BSCL v cc tc ng ca ngnh nui trng thy sn ti mi trng t nhin BSCL. T a ra gii php khc phc .GVHD: ThS.Dng Hu Huy
Danh sch thnh vin nhm 3: STT H tn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Giang Th Hu Anh Hong Lan Anh Trn H Trng An Phm Th L Hng Nguyn Th Ngc Hng inh Th L Huyn L Quc Hng Nguyn Thanh Khan ng Nguyn Bo Khnh L M Thy Khm Trn Th Kim Thoa H Ngc Trinh MSSV 1017002 1017003 1017014 1017081 1017105 1017109 1017122 1017128 1017129 1017131 1017272 1017307
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty Mc lc
GVHD: ThS.Dng Hu Huy
Li m u........................................................................................................................... 5 DANH MC HNH NH ................................................................................................... 6 DANH MC BNG ........................................................................................................... 6 DANH MC VIT TT..................................................................................................... 7 Phn tng quan: Kin thc ton chuyn i Thc a min Ty 02/2013 ........................... 8 1. Gii thiu s lc vng ng bng sng Cu Long .................................................... 8 1.1 1.2 Lch s hnh thnh.................................................................................................. 8 c im v tr a l ............................................................................................. 8 iu kin t nhin ........................................................................................... 9 iu kin kinh t - x hi ................................................................................ 9 Tim nng v thch thc ............................................................................... 10
1.2.1 1.2.2 1.2.3
2. Gii thiu cc a im hc tp .................................................................................. 11 2.1 Khu Bo tn Vn Quc gia Trm Chim ............................................................ 11 Lc s pht trin ......................................................................................... 11 iu kin t nhin ......................................................................................... 12 a dng sinh hc ........................................................................................... 13 Tim nng du lch .......................................................................................... 14 Cc vn mi trng cn quan tm ............................................................ 14 V tr a l .................................................................................................... 16 Chc nng v nhim v ................................................................................. 16 Lnh vc hot ng ....................................................................................... 17 Nhng nt ni bt v xu hng pht trin ca Vin la ............................... 17 Cc vn mi trng .................................................................................. 18 V tr v quy m ............................................................................................ 19 Quy trnh nui tm ........................................................................................ 20
2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.1.5 2.2
Vin la ng bng sng Cu Long .................................................................... 16
2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.3
Cng ty nui trng thy sn An Hng Pht ......................................................... 19
2.3.1 2.3.2 2.4
Cng ty xi mng Holcim Kin Lng ................................................................. 21

1
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2.4.1 2.4.2 2.4.3 2.5
Gii thiu ....................................................................................................... 21 Cng ngh khai thc ca nh my xi mng Holcim ..................................... 22 Cc hot ng mi trng v x hi ca nh my Holcim ........................... 23 Gii thiu ....................................................................................................... 25 iu kin hnh thnh hang ng vi khu vc Kin Giang ....................... 27 Gi tr tn ti ca cc hang ng vi khu vc Kin Giang ...................... 28 Cc vn mi trng .................................................................................. 30
H thng hang ng khu vc Kin Giang ........................................................... 25
2.5.1 2.5.2 2.5.3 2.5.4
Phn chuyn : nh gi tim nng pht trin ngnh nui trng thy sn khu vc B SCL v cc tc ng ca ngnh nui trng thy sn ti mi trng t nhin B SCL. T a ra gii php khc phc. ................................................................................... 31 1 Tng quan ngnh nui trng thy sn vng BSCL .............................................. 31 1.1 1.2 Gii thiu chung ................................................................................................... 31 Hin trng pht trin ca ngnh NTTS vng BSCL ...................................... 32 Tnh hnh sn xut v cung ng ging ca mt s sn phm ch lc .......... 32 nh gi tnh hnh ch bin v thng mi thy sn BSCL ................... 35 Lao ng ca ngnh nui trng thy sn ...................................................... 40 T chc v qun l sn xut nui trng thy sn .......................................... 41 Hin trng p dng khoa hc k thut v cng tc khuyn ng ................... 43 nh gi chung v hin trng hot ng nui trng thy sn....................... 45
1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5 1.2.6 2
Tim nng ................................................................................................................... 47 2.1 iu kin t nhin ................................................................................................ 47 V tr a l .................................................................................................... 47 a hnh ......................................................................................................... 48 H thng sng knh - rch ......................................................................... 49 Ch ngp l: ............................................................................................. 50 Ti nguyn Sinh thi ..................................................................................... 51 Ti nguyn nc ............................................................................................ 53 Ti nguyn thy sinh vt ............................................................................... 54
2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.1.5 2.1.6 2.1.7
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2.2
Kinh t .................................................................................................................. 54 Chuyn i c cu kinh t g p phn thc y ngnh pht trin .................. 54 Th trng thy sn ....................................................................................... 57 Cng nghip ch bin .................................................................................... 59 C s h tng ................................................................................................. 60 Nhn lc ........................................................................................................ 62 Th ch chnh sch ........................................................................................ 63
2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.3
X hi ................................................................................................................... 60
2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.4 3
Kh khan .............................................................................................................. 64 Cc tc ng xu ca hot ng NTTS n mi trng t v h sinh thi ....... 66 Cc tc ng xu ca hot ng NTTS n mi trng nc............................. 66 Tc ng t cc sn phm thi trong qu trnh nui trng thu sn .................... 67
Tc ng ca ngnh nui trng thy sn ti mi trng t nhin BSCL ............ 66 3.1 3.2 3.3
3.3.1 Nc thi sinh hot cua khu vn phng v nh cc ln tri (khu vc nui cng nghip) ............................................................................................................... 67 3.3.2 3.3.3 3.4 Nc thi sau qua trnh thu hoch ................................................................ 67 Bn thi sau mi v nui trong qu trnh ci to ao ..................................... 67 Tc ng ca hot ng nui tm ven bin ................................................. 68 Tc ng ca hot ng nui c tra ............................................................. 69 Rng ngp mn b suy gim.......................................................................... 69 Tc ng ca s xm nhp mn .................................................................... 69 Tc ng ca vic s dng ha cht, khng sinh, thuc bo v thc vt ..... 70
Mt s tc ng khc ........................................................................................... 68
3.4.1 3.4.2 3.4.3 3.4.4 3.4.5 3.5 4
Dch bnh ............................................................................................................. 70 Thu ht vn u t nc ngoi nh thc tim nng NTTS ca vng ........... 72 Pht trin ngnh theo hng bn vng ................................................................ 74 Mt s gii php cho cc vn mi trng ....................................................... 77 nh hng pht trin n nm 2020 .................................................................. 78
3
Gii php cho nhng vn ca ngnh nui trng thy sn BSCL ..................... 72 4.1 4.2 4.3 4.4
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Nhn xt - nh gi xut. ........................................................................................... 81 1. Nhn xt nh gi. ............................................................................................... 81 2. xut..................................................................................................................... 81 TI LIU THAM KHO ................................................................................................. 82
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty Li m u
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
GVHD: ThS.Dng Hu Huy DANH MC HNH NH
Hnh 1 Bn v tr a l vng ng bng sng Cu Long............................................ 8 Hnh 2 Su u Vn quc gia Trm Chim ............................................................. 11 Hnh 3 Nh li - Vin la ng bng sng Cu Long.................................................... 16 Hnh 4 Cng ty xi mng Holcim Kin Lng .................................................................. 21 H nh 5 Tng Quan th m B Tt Khu du lch Ni Dng ................................... 25 Hnh 6 Li vo cha Hang ................................................................................................ 28 Hnh 7: Lng tm ging t sn xut v th nui nm 2010 BSCL .......................... 33 (Tnh ton t s liu ca cc S NN&PTNT BSCL, 2010) ........................................ 33 Hnh 8: t trng xut khu trong tng kim ngch xut khu thy sn ca vng .............. 37 Hnh 9 : T trng kim ngch xut khu tm vng BSCL trong kim ngch xut khu tm ton Ngnh ................................................................................................................. 37 Hnh 10: C cu th trng xut khu c tra theo sn lng nm 2007 ........................... 40 Hnh 11: Bn vng ng bng sng Cu Long .......................................................... 47 Hnh 12: C cu kinh t vng BSCL qua cc nm 1995, 2001, 2010 ........................... 55 Hnh 13: Cng vic hin nay ca sinh vin Khoa Thy sn - i Hc Cn Th............. 62 DANH MC BNG Bng 1 Biu th hin mt su thay i qua cc nm VQG Trm Chim .............. 15 (1986-2006) ....................................................................................................................... 15 Bng 2: Nng lc ch bin thy sn vng BSCL giai on 2001-2007 ........................ 35 Bng 3: So snh mt s ch tiu ch bin xut khu thy sn BSCL vi ton Ngnh .. 36 nm 2007 ........................................................................................................................... 36 Bng 4: Khi lng v gi tr xut khu tm vng BSCL giai on 2003-2007 .......... 36 Bng 5 :T trng xut khu tm trong tn kim ngch xut khu thy sn ca vng ....... 37 Bng 6: S lng v cng sut thit k cc nh my ch bin c tra 2002-2008 ............. 38 Bng 7: Sn lng v kim ngch xut khu c tra, c ba sa giai on 2000-2007 ........... 39 B ng 8: D bo tiu th thy sn theo mc ch v theo nhm nc n nm 2015 ..... 57 Bng 9: D bo sn lng thu sn th gii n nm 2015 ............................................. 58
6
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Bng 10: Qui m v c cu th trng xut khu thy sn Vit Nam 2010 ..................... 59 Bng 11: Mc tiu pht trin nui trng thy sn BSCL n nm 2015 ....................... 76 DANH MC VIT TT B SCL NN&PTNT FAO VASEP VQG HTTL HTX NTTS TS ANLT BOD COD ng bng sng Cu Long Nng nghip v Pht trin nng thn T chc Nng Lng th gii Hip hi ch bin v xut khu thy sn Vit Nam Vn Quc Gia H thng thy li Hp tc x Nui trng thy sn Thy sn An ninh lng thc Nhu cu oxy sinh ha Nhu cu oxy ha hc
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Phn tng quan: Kin thc ton chuyn i Thc a min Ty 02/2013 1. Gii thiu s lc vng ng bng sng Cu Long 1.1 Lch s hnh thnh ng bng sng Cu Long (BSCL) hay cn gi l Vng ng bng Nam B hoc min Ty Nam B ca Vit Nam c lch s hnh thnh t khong 9 000 nm v trc, t nhng trm tch ph sa v bi dn qua nhng k nguyn thay i mc nc bin, qua tng giai on ko theo s hnh thnh cc ging ct dc ven bin. Nhng hot ng hn hp ca sng v bin hnh thnh nhng vt t ph sa ph nhiu dc theo ven sng ln dc theo mt s ging ct ven bin v Long Xuyn - H Tin, ty nam sng Hu v bn o C Mau. 1.2 c im v tr a l
Hnh 1 Bn v tr a l vng ng bng sng Cu Long Vng BSCL gm 12 tnh v 1 thnh ph trc thuc trung ng (TP Cn Th). BSCL l mt b phn ca chu th sng M Kng c din tch 39 747 km2, nm lin k vi vng ng Nam b, pha Bc gip Campuchia, pha Ty Nam l vnh Thi Lan v
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
pha ng Nam l Bin ng. BSCL c v tr nh mt bn o vi 3 mt ng, Ty Nam v Nam gip bin vi ng b bin di trn 700km. 1.2.1 iu kin t nhin Vng BSCL c li th v ti nguyn t ai, sng ngi, bin v thm lc a cng nh iu kin kh hu. Tng din tch t ai ca vng cha k hi o xp x 4 triu ha, chim khong 12% din tch c nc, trong loi t tt nht l t ph sa chim gn 30%. Hng nm ni y b ngp l gn 50% din tch, y l c im ni bt ca vng. Mc d l c nh hng ln i vi canh tc, trng trt, cng nh i sng dn c nhng y l ngun bi p ph sa ln, lm cho t ai mu m. Kh hu n nh, nhit trung bnh 28oC, ch nng cao, t xy ra thin tai do kh hu. Sng M Kng (h thng sng chnh) chy qua vng BSCL em li mt lng ln ph sa 46 t m3 (chy qua khong 150- 200 triu tn). BSCL c ng b bin di trn 700km, c khu vc c quyn kinh t pha ng gip bin ng, pha nam gip Thi Bnh Dng v pha ty nam gip vnh Thi Lan, to iu kin rt thun li trong vic pht trin kinh t bin, khai thc v nui trng thu sn. 1.2.2 iu kin kinh t - x hi Tnh n cui nm 2010, dn s vng l 17 272 000 ngi. Dn tc: gm 53 dn tc cng chung sng vi nhau. Trong , 92% l dn tc Kinh, ngoi ra c dn tc Kh me, Hoa, Chm Vn ho: nhiu dn tc cng sinh sng, do cng tn ti nhiu phong tc tp qun ca nhiu dn tc khc nhau cng tn ti v pht trin. C s h tng giao thng: Tuyn ng huyt mch ca BSCL l qucl 1A cn bn hon thnh vic nng cp. Hai cy cu ln c xy dng l cu Cn Th v cu M Thun gp phn ni lin cc tuyn ng b to nn mng li thng sut H thng thng tin lin lc: khng ngng c nng cp v hon thin. Kinh t: trong nhng nm gn y, i sng kinh t tng trng ng k, c cu chuyn dch theo hng tch cc, i sng nhn dn c nng cao. Nhng sn phm tiu biu: cy la, nui trng v khai thc thu sn, nui gia sc v gia cm, cy n qu v nng sn c xem l th mnh ca vng.
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 1.2.3 Tim nng v thch thc 1.2.3.1 Tim nng
BSCL c mt nn nhit cao, ch bc x nhit, ch nng cao v n nh trong ton vng. t xy ra thin tai do kh hu nh bo l mt ngun lc rt thun li cho thm thc vt, qun th ng vt phong ph, a dng, nhng c tnh tng i ng nht trong vng, to iu kin thun li t chc sn xut v pht trin sn xut lng thc - thc phm, nng - thu - hi sn ln nht c nc. BSCL ly nc ngt t sng M Kng v nc ma, c trng theo ma r rt, ph sa ln, qu trnh bi tch lu di. H thng knh rch ln nh chi cht rt thun li cung cp nc ngt quanh nm. Ma l ko di theo nh k. t ph sa sng tp trung trung tm ng bng sng Cu Long, chng c ph nhiu cao, c th canh tc nhiu loi cy trng. Sng M Kng to ra nhiu dng sinh cnh t nhin, thay i t cc bi triu, ging ct v m ly ngp triu vng ng bng ven bin, C trin vng du kh trong thm lc a tip gip thuc Bin ng, Vnh Thi Lan v pha Ty Nam. vi phn b ch yu vng H Tin, Kin Lng vi tr lng ln. 1.2.3.2 Thch thc Hu ht cc th nm ven sng, ng ba sng. Phn ln rc thi, nc thi u cho xung sng rch, cha ni n vic ln chim sng rch lm cho dng chy b nghn sinh ra nhim mi trng. Xy dng cng trnh thu li phn thng lu sng dn n lt v thiu nc BSCL, h thng knh o su hn, rng hn v dy c hn so vi trc kia. t ai km mu m hn ch yu l t phn, t nhim mn v nhiu loi t khc: khng tt lm v c trng nhiu tnh cht xu nh: axit cao, c t, t bn ngho c nn t yu. Hin tng phn gia tng trong ng rung. H thng tiu nc nhanh, khng c ni tn tr nc ngay u ma h, ng thi hin tng xm nhp mn trm trng hn xa. Vic trng la, nui trng thu hi sn hay thnh lp cc nh my khai thc , xi mng cng gy nhng hu qu nghim trng cho mi trng ti ng bng sng Cu Long.
10
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2. Gii thiu cc a im hc tp 2.1 Khu Bo tn Vn Quc gia Trm Chim
Hnh 2 Su u Vn quc gia Trm Chim 2.1.1 Lc s pht trin Nm 1985, Trm Chim c y ban Nhn Dn tnh ng Thp thnh lp vi tn gi l cng ty Nng Lm Ng trng Trm Chim, vi mc ch l trng trm v khai thc thy sn, v va gi li c mt phn hnh nh ca ng Thp Mi xa xa. Nm 1986, loi su u ( chim hc, su c tri), c ti hin Trm Chim. Nm 1991, Trm Chim tr thnh Khu Bo Tn Thin Nhin Trm Chim cp tnh, nhm bo tn loi su u (Grusantigone sharpii). Nm 1994, ni y tr thnh Khu Bo Tn Thin Nhin Trm Chim, cp quc gia. Nm 1988, ni y tr thnh Vn Quc Gia Trm Chim theo Quyt inh s 253/1998/Q-TTg, ngy 29 thng 12 nm 1998 ca th Tng chnh ph.
11
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2.1.2 iu kin t nhin 2.1.2.1 V tr a l Vn Quc Gia Trm Chim nm v tr: 1037 n 1046 v Bc 10528 n 10536 kinh ng
Nm cc sng MeKong 25km v pha Ty, gn bin gii Campuchia Thuc a phn 4 x: Tn Cng Sinh, Ph Th, Ph Hip v Ph c huyn Tam Nng, tnh ng Thp Tng din tch t nhin l 7.586 m2 2.1.2.2 iu kin t nhin a hnh Vn Quc Gia Trm Chim nm vng ng lt kn ng Thp Mi, a hnh trng kh tiu nc, cao trung bnh t 1.4m 1.5m, cao nht l 1.7m, thp nht l 1.2m pha Bc v Pha ng c a hnh cao hn v l vng chuyn tip gia bc thm ph sa c v ph hin i, a hnh cao nn lp ph mng, t ai phn ln l bc thm ph sa c, thnh phn c gii nh hnh thnh nn cc loi t xm. Kh hu Vn Quc Gia Trm Chim nm trong khu vng c ch nhit i gi ma vi 2 ma ma v kh r rt: ma ma ko di 6 thng ( t thng 5 n thng 12), cc thng cn li l ma kh. Nhit : nhit y cao quanh nm v tng i t bin ng, nhit trung bnh hng nm khong 27C. Lng ma trung bnh khong 1.650 mm/nm, phn b theo ma r rt. Ma ma tp trung t thng 5 n thng 11, hn 90% lng ma tp trung vo khong thi gian ny. Trong khi , thng 1, 2, 3 li l nhng thng kh hn nht, thi tit hu nh khng c ma.
12
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Ch thy vn
VQG Trm Chim chu nh hng thy vn ca vng chu th sng M Kng, nhn ngun nc trc tip t sng MeKong thng qua h thng knh thy li trn vo ni ng v b ngp l hng nm t thng 8 n thng 12. Mi phn khu (A1-A5) c bao bc xung quanh bi h thng knh v vi tng chiu di ln n 59 km. Mc nc bn trong vn quc gia c iu tit thng qua h thng cng v ca x nm cc b bao xung quanh. Hin nay, gim ri ro do la vo ma kh, mc nc bn trong vn quc gia lun c gi mc cao hn nhng iu kin trong qu kh. Thnh phn thc vt, phn b v tc sinh trng b nh hng bi nhng tc ng ny 2.1.3 a dng sinh hc VQG Trm Chim c th coi nh l mt m hnh thu nh ca vng ng Thp mi thu hp vi h sinh vt phong ph a dng ca vng t ngp nc, l ni sinh sng ca rt nhiu loi ng thc vt, y l ni c tr ca khong 231 loi chim nc, chim s loi chim c Vit Nam, trong c nhiu loi chim qu him trn th gii. Loi chim c bit n nhiu nht l su u , mt trong 15 loi su cn st li v c nguy c tuyt chng ca th gii. VQG Trm Chim c 6 qun x thc vt ch yu: Qun x trm: y l ni c tr, lm t ca nhiu loi chim. Nhng cnh rng trm nguyn sinh trc kia hu ht b khai thc, cho nn nhng cnh rng trm hin nay ch yu l rng trng, ang c phc hi v bo v. Din tch khong 3018,9 ha Qun x c nng: y l qun x rt quan trng, l ngun cung cp thc n cho nhiu chim nc, trong c loi su u . C nng c 2 loi: c nng ng cao t 1,5 n 1,6m; c nn kim l thc n cho su c tri, vng Tam Nng ng Thp c ring mt vng rng ln c nn mc t nhin lm thc n cho su c tri m ngi dn vng ny gi thng gi l cnh ng nng. C nng mu xm hoc en gn ging c c gu thnh phn chnh l tinh bt, n c v hi ng cht. Din tch khong 898,8ha. Qun x la ma: La tri cn gi l la ma, l ging la t mc vo ma nc ni. Nc ln ti u, la mc ti , sng tri ln mt nc. Ngi dn dng lm thc n cho tru b.Vn Quc gia Trm Chim c nhim v gi gn, bo v loi la ny ny phc v cng tc bo tn gen v lai to ging. Din tch khong 678,4ha.
13
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty -
Qun x c mm, mc: din tch khong 305,1ha. Qun x ny cng l ni thch hp cho nhiu loi chim kim n v lm t. Qun x c ng: c din tch khong 1965,9ha Qun x sen: sen nguyn thy vng ng Thp Mi l mt loi c hu. Loi sen trng ly ht l ging sen b lai to khng thun chng nh sen ng Thp. Vic gi gn v bo v ging sen nguyn thy ng Thp mc ch l bo tn gen mt loi hoa qu him, ch c Vit Nam. c din tch khong 63,8ha.
2.1.4 Tim nng du lch c mnh danh l c o xanh, VQG Trm Chim c cnh quan thin nhin hoang s, mi trng trong lnh, a dng sinh hc cao y l nhng li th pht trin du lch sinh thi trong VQG Trm Chim. n Trm Chim, du khch s bt gp khung cnh bao la ca t tri ng Thp mnh mng sng nc. Vo ma kh t thng 12 n thng 5 dng lch, y l ni c tr ca khong 60% qun th su u , l lo i chim cao nht trong cc loi chim bay trn th gii. 2.1.5 Cc vn mi trng cn quan tm 2.1.5.1 Xung t gia bo tn v khai thc p lc ca cng ng dn c sng trong xung quanh VQG Trm Chim v s ph thuc ca cng ng, nht l ngi ngho ln ti nguyn thin nhin t ngp nc bn trong. Ch bo v nghim ngt trong nhiu nm qua dn ti xung t gia vn quc gia v cng ng v cng khng ngn cn c s xm nhp vo bn trong khai thc ti nguyn, c th dn n s suy kit ti nguyn. 2.1.5.2 Qun l ngun nc Vn qun l thy vn cho ph hp vi nhu cu ca h sinh thi t ngp nc, trong bi cnh ch thy vn ton vng ng Thp Mi thay i do s pht trin h thng knh o rng khp. T vic qun l thy vn cha ph hp lm thu hp din tch ng c nng, nht l nng kim (Eleocharis atropurpurea) lm cho khng cn ngun thc n cho chim su dn n mt c th ca loi chim ny b gim theo hng nm. Vic qun l mc nc trong vn hin nay rt kh khn; bi l: nu gi mc nc thp qu th d dn n chy rng; cn nu gi mc nc cao lin tc, rng trm kh chy nhng cy c nng b ngp nc s khng c c dn d n su.
14
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Bng 1 Biu th hin mt su thay i qua cc nm VQG Trm Chim (1986-2006) 2.1.5.3 S xm ln ca cc loi ngoi lai Hin nay vn quc gia Trm Chim ang b e da nghim trng bi s xm ln ca cy mai dng(Mimosa pigra), mt loi thc vt c IUCN xp trong 100 loi ngoi lai xm hi nguy him nht th gii. Nu khng kim sot c, trong vng 10-15 nm na, ton b vn quc gia s b loi ny xm ln thnh loi c tn. S a dng sinh hc s mt i hon ton. Ngoi ra, cn c cy bo lc bnh. Loi bo ny thch nghi rt tt vi mi trng khu vc. Loi bo ny ni trn mt nc v tri theo dng chy nn c sc lan ta rt ln. Tuy loi bo ny c tc dng lm sch nc nhng tc che ph ln nn gy gim nh sng v ln p cc loi thy sinh khc. 2.1.5.4 Vn pht trin du lch Du lch mang li nhiu li ch cho vng nhng cn phi ch n cc tc ng ti mi trng sao cho va mang li li ch cho cng ng, ng gp cho bo tn m khng gy tc hi ln h sinh thi.
15
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2.2 Vin la ng bng sng Cu Long
Hnh 3 Nh li - Vin la ng bng sng Cu Long 2.2.1 V tr a l Ng ti x Thi Thnh, huyn C , thnh ph Cn Th vi tng din tch 360 ha. Vin c thnh lp vo ngy 08/01/1977, ban u l Trung tm K Thut Nng Nghip BSCL, n 1985 chnh thc i thnh Vin La BSCL. 2.2.2 Chc nng v nhim v Nghin cu, ng dng cy la v cc loi cy khc. Nghin cu h thng canh tc trong v ngoi nc. Chuyn giao tin b khoa hc k thut nng nghip. Hun luyn v o to cho cn b v nng dn trong vng, o to sau i hc. Sn xut v cung ng ging la trong vng v cho cc vng khc.
16
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2.2.3 Lnh vc hot ng
- T chc lp o to k thut nng nghip ngn hn cho cn b v nng dn. - Trnh din cc m hnh k thut c hiu qu cho nng dn hc hi. - Kho nghim, iu tra, nh gi hiu qu ca vic ng dng k thut. - Nhn ging cc loi cy trng nh la, rau mu. - M rng hot ng dch v nng nghip. 2.2.4 Nhng nt ni bt v xu hng pht trin ca Vin la T khi thnh lp n nay, Vin v ang ch tr v tham gia thc hin nhiu ti nghin cu vi cc t chc quc t v cc a phng trong vng gp phn gii quyt cc vn v nng nghip. C th l nhng nghin cu v khoa hc cng ngh nhm ci thin nng sut, cht lng ca cc ging la, m bo cho pht trin bn vng. Trong nhng nm qua, Vin hon thin v chuyn giao nhiu cng ngh vo sn xut nng nghip trong vng, trong ng ch nht l: Ging la mi c nng sut cao, phm cht tt p ng nhu cu tiu dng trong nc v xut khu. Hin ti, trn 70% din tch trng la BSCL ang s dng cc ging la do Vin lai to v chuyn giao. Hng nm, bnh qun c 01-02 ging la ca Vin c cng nhn chnh thc v 04-06 ging la c cng nhn tm thi. Hin ti c 63 ging la ang c s dng trong sn xut BSCL bao gm c cc ging la ma a phng, trong ph bin nht l cc ging OM1490, OMCS 2000, VN 95-20, OM576, Jasmine 85, OM2517, IR50404. Cc quy trnh thm canh tng hp la tng nng sut, tng cht lng v hiu qu kinh t c chuyn giao cho nng dn trn nhiu vng sinh thi khc nhau. Kt qu ng dng cng ngh ht ging: 20% din tch gieo trng s dng ht ging la xc nhn, v 34% din tch vng qui hach (1 triu ha la xut khu) s dng ging xc nhn. Chuyn giao cc tin b v c gii ha sn xut nng nghip v cng ngh sau thu hoch (my gieo hng, my sy la, my nh bn, my tut la, my bc b tch ht ng,..).
17
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2.2.5 Cc vn mi trng 2.2.5.1 nh hng ca bin i kh hu
Vng BSCL l mt trong nhng vng d b nh hng nht do y kh thp, trung bnh 1 m so vi mc nc bin nn d gy ngp ng do nc bin dng; ng thi lng nc b gim st vo ma kh, c bit l hai nhnh sng Tin v sng Hu. Kh nng thch ng vi bin i kh hu: Chn h thng cy trng ph hp. iu tit vic ng m cng ngp mn ven bin. Thm canh sn xut cc cy con c gi tr cao. Nng cao vic d bo cc ri ro, nguy c. Qun l tt cc ngun ti nguyn, ti s dng ph phm nng nghip.
Mc tiu c th nhm ci thin kh nng thch ng ca h thng canh tc trn nn la nc trc tc ng ca bin i kh hu: nh gi tc ng v tn thng do bin i kh hu Sn xut lai to cc ging mi c kh nng chng chu tt hn Qun l ti nguyn ca h thng canh tc trn nn t la thch nghi vi s bin i nhanh ca kh hu. nh gi chi tit vng ven bin v xut d n pht trin tng th v thch nghi do bin i kh hu. o to nhn lc c kh nng nh gi pht tn cc kh nh knh.
2.2.5.2 Ti s dng cht thi t ao nui c Theo kho st, cha c loi c no c tc sinh trng v c h s chuyn bin thc n tt nh c tra, tuy nhin s c mt lng ln cht thi lng c x thng ra ng nc t cc ao nui c m khng qua x l, gy nhiu hu qu nh: nhim ngun nc canh tc la, gy tr ngi cho vic m rng din tch o nui v pha h lu, tc ng xu n sc kho ca c dn trong vng. S dng vic trng lc x l cht thi t thu sn c nghin cu, tuy nhin theo nhn nh ca mt s nh khoa hc ca Vin: Theo tnh ton, 1 ha ao nui c phi trng ti thiu 60.000 ha la, m cc ao nui c li khng phn tn m tp trung nn din tch la ca chng ta khng x l ht nc thi, y chnh l kh khn chnh ca d n ny. Cn c nhng quy hoch ph hp c th tn dng thch hp ngun nc giu
18
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
m ny, nu c th s dng c th y s l ngun tit kim phn bn ln cho vng BSCL. 2.2.5.3 Vn an ninh l ng thc (ANLT) ng bng sng Cu Long (BSCL) l vng trng im sn xut lng thc c nc, sn lng la hng nm ton vng chim hn 53% tng sn lng la v ng gp 90% sn lng go xut khu c nc. Tuy nhin, va la gp nhiu thch thc trong vic gi vai tr chin lc m bo an ninh lng thc (ANLT) cho vng v quc gia: din tch t trng la ca vng c xu hng gim chuyn i sang cy, con khc; dn s tng, bin i kh hu, dch su bnh, cng nghip ha, th ha, gii quyt p lc, Vin la : M rng din tch canh tc, tng ma v (2-3 v/nm) ng dng khoa hc cng ngh nng cao cht lng v sn lng ging la cung ng lng thc cho Vit Nam v xut khu nc ngoi. Lun nghin cu tm ra nhng ging la mi thch ng hn vi mi trng bin i, cho sn lng cao. Ngoi ra, theo hng pht trin bn vng Nh nc cng cn tng cng v nng cao hiu qu lao ng, hot ng xut khu hp l m bo ANLT. 2.3 Cng ty nui trng thy sn An Hng Pht 2.3.1 V tr v quy m V tr: Cng ty nui trng thy sn An Hng Pht nm ti x Dng Ha huyn Kin Lng tnh Kin Giang thuc pha Ty Bc tnh gip vi Campuchia v xy dng vo nm 2000. Quy m: Cng ty c din tch khong 15ha. Gm 12 ao (mi ao 400 -700 nui tm th v tm s, ngoi ra cn c c m. ). Ch yu
19
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2.3.2 Quy trnh nui tm
2.3.2.1 Nhng im cn lu trong qu trnh nui tm Lu : mn: nui tm gn bin. H thng thy li: h thng ly nc phi ch ng. Phi c h thng x l nc (20% din tch ao nui). Cht t: t phn, ct tn, bn ct. H thng in: cn phi thun li vn hnh h thng my n, qut my (4000 m2: 4 dn, 6000-8000m2: 6 dn). Tuy nhin chi ph cho in kh cao. H thng giao thng. H thng an ninh. Thit k ao: din tch ao 1400-1800 ha/ao. Thch hp nht l 4000-8000ha/ao.
Ngoi ra, cn phi ch ti vic chun b ao trc khi nui: V t nui tm l t phn nn phi lt giy bc xung quanh b ao c tro chn xung quanh trnh ng vt l vo ao. Phi c h thng ro chn ngn cua v cc ng vt khc vo ao. Sau khi i ao cn tin hnh ri vi. Tip theo x l clorine (6-7 ngy), s dng phn ADB, Ao t tiu chun khi pH 7.5-8, kim 80-100, khng c S lng tm s l 30-40 con/ v tm th l 100 con/
Qun l v cho n: Cho n: a s l thc n cng nghip. Vo thng u tin cho n theo nh lng, theo s lng ( ty theo mu nc). Thng tip theo nh lng thc n qua sn ( cho n theo trng lng tm). V d: ao tm 100 con/kg th c th cho 5g-7g. Qun l mi trng: Thng th 1 v th 2 khng thay nc ti thng th 3 thay 10% nc trong ao. Nhng phi o cc thng s hng ngy, nu kim nh hn 80 th phi gy kim bng cch s dng dolomit. Ch gy mu nc: to thc n t nhin v lm cho mi trng n nh.
Mt s bnh thng gp tm: Bnh cong thn ( khi tri nng gt, nc ao cn xung tm cong thn li) Bnh en mang ( do d khi ao tch t nhiu cht c) Bnh vng mang( do t phn hot ng gy nhim c nc ao)
20
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
2.3.2.2 nh hng ca bin i kh hu ti nui trng thy sn Hin nay, bin i kh hu ang nh hng n hot ng nui trng thy sn ca a phng. Trong nhng nm gn y, ma ma v ma kh khng cn phn chia r rt. Ma kh ko di hn bnh thng gy thiu nc trong vic nui trng thy sn. Din ra qu trnh bc hi nc, thm thu sang cc ao khc v mt s ni khc Ma ma: ma ko di thng xuyn c thng tri, ngp lt, gy kh khn cho vic nui tm nc mn. V vy cc nh qun l phi a ra nhng bin php qun l tt nhm khc phc nhng kh khn do bin i kh hu gy ra. i vi ma kh, nng: phi dng h thng qut nc nhm lm cho nc mt v cung cp lng oxy cho tm. i vi ma ma: thot nc l vn tt yu v phi thm mt lng mui ln tng mn trong ao. 2.4 Cng ty xi mng Holcim Kin Lng
Hnh 4 Cng ty xi mng Holcim Kin Lng 2.4.1 Gii thiu Xi mng Holcim, thng hiu hng u th gii, mt trong nhng tp on hng u th gii v sn xut v cung cp xi mng, ct liu b tng, b tng v cc dch v lin quan n xy dng, c thnh lp t nm 1912 ti Thy S, t ho c 100 nm Vng Xy Cuc Sng cho hng triu t m ti hn 70 quc gia. C mt ti Vit Nam t nm 1994, vi vn u t khong 495 triu USD vi thi hn 50 nm , tin thn l Cng ty Xi mng Sao Mai. Xi mng Holcim tham gia vo rt nhiu d n t xy dng nh dn dng n c s h tng, chung c cao tng, cao c vn phng c tm nh hng ln nh: cu Ph M (Q.7, Tp.HCM), cng Quc t Si Gn ( B Ra Vng Tu), cao c Sunrise City (Q.7, Tp.HCM), Kum Ho Asia (Q.1, Tp.HCM),... ti khu vc min Nam.
21
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
2.4.2 Cng ngh khai thc ca nh my xi mng Holcim 2.4.2.1 Cng ngh khai thc vi Dy ni vi Moso c giao cho nh my xi mng Holcim ton quyn khai thc trong 50 nm. n nay nh my khai thc c hn 10 nm. Hin nh my ang s dng 2 m vi l Bi Vi V Cy Xoi. Khi cho php Holcim hot ng , khu vc c th khai thc bao gm ton dy Moso v khu di tch hang Moso. Tuy nhin,do b phn ng t cng ng nn khu vc ni c hang Moso c gi li, thay vo l mt khu vc khc (Ni Khoe L). Cng ngh khai thc theo phng php tng, tin hnh khoan v np thuc, lai thuc n TNT, water gain. Sau khi n ri t tng cao xung chn ni, nhng vin c kch thc >1500 mm tin hnh khoan t, nhng vin c kch thc <1500 mm c xe xc a vo xe ti ch vo cc ci p. Kch thc ra khng ch <30mm. thnh phm ri xung bng ti cao su, a v kho, ri u dc theo chiu di kho nhm ng nht s b v thnh phn. Ngoi ra nh my ang p dng phng php n mn vi sai l phng php khoan nhng v tr xc nh v cho mn n p xung di theo tng lp hn ch bi, ting n v rung. vi l nguyn liu chnh th nht cung cp CaO >50% cho phi liu nung luyn clinker. 2.4.2.2 Cng ngh khai thc t st Nh my thng khai thc t st m: t st c m t nhin t 16-20% c khai thc su t 18-20m, c gc nghing 400, khai thc dc theo chiu ngang tng 500m. H thng gin gu mc t st di chuyn dc theo , ri vo bng ti a vo kho, ti kho c bng ti 2 chiu vo 2 ng theo chiu di kho, nm ng nht s b v thnh phn. t st l nguyn liu th 2 cung cp SiO2>60% cho phi liu nung luyn clinker.
22
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2.4.2.3 Cng ngh sn xut clinker
Gia cng s b nguyn liu: vi,t st, qung stc vn chuyn t m khai thc v nh my thng c dng nguyn tng c kch thc ln, nn phi c p nh trc tin cho vic nghin, sy kh, chuyn ti v tn tr. Vt liu t m c lm gim kch thc bng nhng my p khc nhau. Cc khi c lm gim kch thc t n khong 1.2 8 cm. Hai nguyn liu chnh vi, t st v 2 nguyn liu ph , ct t cc kho nh bng ti chuyn v khu nh lng theo t l nht nh. Sau khi nh lng, 4 nguyn liu c a qua h thng nghin ng. 2.4.2.4 Cng ngh sn xut xi mng Thnh phn chnh ca xi mng mt t hp ca n[CaO] y[SiO2] z [Al2O3] t[Fe2O3] Xi mng l thnh phn chnh ca b tng , l vt liu xy dng ph bin nht trn th gii. Nguyn liu chnh l clinker v 2 ph gia thch cao v mu ra( Puzolan), thch cao l ph gia iu chnh thi gian ng rn,mu ra l ph gia hot tnh c tc dng ht vi trong qu trnh ng rn. Nghin xi mng: clinker sau khi c chuyn ti bung cha clinker s i qua cn nh lng nhm iu chnh khi lng cn i t l vi cc cht ph gia. Trong giai on ny thch cao c b sung vo clinker v sau c np vo my nghin mn. Hn hp clinker v thch cao cho xi mng loi I hoc hn hp clinker, thch cao v ph gia poluzan c nghin thnh bt mn theo h thng lun chuyn kn trong my nghin xi mng c c mn mong mun. Sau xi mng c a vo cc bung cha silo xi mng. 2.4.3 Cc hot ng mi trng v x hi ca nh my Holcim 2.4.3.1 Cc hot ng mi trng X l bi: tch hp hon ton trong dy chuyn cng ngh, khng th tch ri, ngoi ra nh my cn s dng cng ngh x l bi hin i nh lc bi tnh in, lc bi ti. X l kh thi: : s dng h thng SNCR x l NOx t TCVN truocs khi xy ra mi trng s dng dung dch Ure 40% phun vo dng kh thi gim lng NOx. H thng ny c kh nng gim c 40% NOx. X l cht thi rn: i vi cht thi sinh hot: k hp ng thu gom Cht thi nguy hi: t ti l nung clinker
23
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
H thng qun l mi trng ISO14001: h thng qun l theo tiu chun quc t nhm mc ch nng cao thng hiu Holcim, ng thi cng ty cng nh hng thng nht mt phng php qun l chung cho cc cng ty thnh vin da theo tiu chun c tha nhn rng ri trn ton cu Chng trnh qun l mi trng Holcim:
1. Kim sot cht thi
2. Gim thiu bi ti cc ng khi
3. Gim thiu bi trong qu trnh sn xut
4. Tit kim in nng v nhit nng tiu th
8. Kim sot nc thi
7. Tit kim nc
6. Tng cng s dng AFR
5. Tit kim nguyn liu sn xut
9. Ci thin iu kin lm vic
10. Xy dng nh my xanh sch p
Cng ty Holcim gim thiu vic tiu th than bng cch s dng cc nguyn liu t cc nh my khc t. Holcim k cam kt bo v mi trng v xy dng chin lc pht trin bn vng. 2.4.3.2 Cc hot ng x hi Holcim thc hin cc bin php bo v an ton cho nhn vin v cc hot ng khc ca nh my Holcim cn tham gia hp tc, ng gp vo cc hot ng x hi trong vng.
24
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2.5 H thng hang ng khu vc Kin Giang 2.5.1 Gii thiu
H thng ni vi Kin Giang ch chim mt din tch nh so vi h thng ni vi ca c nc nhng c nh gi a dng sinh hc bc nht th gii. Ti y, cc nh khoa hc tm c nhiu loi ng thc vt c hu v loi mi b sung cho danh mc ca th gii. Khu h ni vi Kin Lng- H Tin (Kin Giang) nm trong qun th ni vi ko di t Kin Giang- Vit Nam sang Kampot-Campuchia. Chng phn b ring l dc bin v ng bng, cch xa cc khu h ni vi khc t 300 n 1.000 km. Tuy vy, ni vi Kin Giang li mang c tnh sinh hc hp dn cc nh nghin cu.. 2.5.1.1 Ni dng
H nh 5 Tng Quan th m B Tt Khu du lch Ni Dng Ni Dng tc ni Chu Nham thuc x M c, th x H Tin, tnh Kin Giang, cch bin gii Vit Nam - Campuchia 4 km. Ngoi gi tr lch s - l khu cn c cch mng trong hai cuc khng chin chng Php & M, ni y cn lu tn nhiu gi tr a cht tm linh, du lch,.. rt ln.
25
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Ni c hnh thang cn, cao gn 100 m, trng xa nh mt khi vung vc dng gia ng bng, v th m c tn l Dng. Theo tnh ton ca cc nh a cht, ni dng l mt khi vi ln c trng lng khong 6 triu tn. Tri qua mt thi gian di di tc ng ca cc nhn t kh hu v mi trng, ngn ni xy ra cc qu trnh xm thc, phong ha, caster hay hin tng bin tin bin li lm cho cnh quan thay i. Bn trong c y cc lu canh, l chu mai, thp vng gc, ng ngm, hang c su,... Trong ni c nhiu hang ng k b. ng ln ni di 1.049 m c chia lm hai tuyn. Tuyn 1 (i ln) di 772 m gm cc hang chnh nh hang M Sanh, hang Di, hang Ci Hng Da, hang Trng Ngc, hang Kh Qua, hang Bng Lai...Tuyn 2 (i xung) di 377 m, c cc hang chnh nh hang Ch Huy, hang Bit ng... Mi hang ng c mt tch truyn khc nhau: Hang Bng Lai bn ma khng kh trong lnh, t hang ny ngc nhn qua vm ni c th thy my tri bay. Hang Lu Chung c nhiu thch nh m khi g nh vo s to nn ting ngn trong nh ting chung m vang trong gi. Hang Kim Quy c mt khi ging ht nh con ra. Nhiu hang ng c yu t tm linh, cho nn ni y thng xuyn din ra cc cuc hnh hng ca cc tn Pht gio. 2.5.1.2 Thch ng Ni Thch ng x M c, cch trung tm th x H Tin 3km theo hng ng bin gii Ty Nam Thch ng cn c gi l Vn Sn, l mt khi vi Pecmi st khng l, ng knh chn khong 45 m, cao 93 m so vi mc nc bin. Cu trc a cht ni y rt c bit. C khi ni bao gm hai phn chng kht nhau : phn di l lp tr, phn trn l lp gi. Hin tng ny c gii thch do trong lch s, khi tr di chuyn t pha Campuchia sang, chng ln v xp kht vi khi gi. Sau thi gian bin li, xy ra cc qu trnh phong ha bin i, Thch ng mang hnh dng nh by gi. Leo ht nhng bc thang l mt hang cao v rng, c nhiu thch nh vi nhng hnh th l mt. cn c mt ngch hang n su xung lng t, khin khng bit t bao gi ngch hang su ny cng vi nhng vn tng hnh c gi l m trn vch ng, hnh thnh nn cu truyn c tch Thch Sanh chm chn. Ngoi ra, trong hang cn c cha c Tin Sn. Tng truyn trc khi c cha, y l am tu ca o s Hunh Phong Chn Nhn, di thi Mc Cu. Nh hai ca hang trn cao, nn trong hang lc no cng thong mt, v cng nh n m ngi ving cnh nhn thy ton cnh thn Vn, ca khu X Xa, v mi Nai pha xa
26
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
2.5.2 iu kin hnh thnh hang ng vi khu vc Kin Giang 2.5.2.1 Qu trnh ni sinh Do tc ng ca cc qu trnh ni lc Tri t (kin to da cht), cc trm tch hng triu nm tui ca cc sinh vt c ngun gc t bin nh san h, v s, rong, VSV, dc nng ln khi mt nc, hnh thnh nhng khi khng l gy khc. Cc nt gy ny b chn ng lm x lch theo thi gian to nn cu trc phn tng v cc vch dng thng ng. 2.5.2.2 Qu trnh ngoi sinh Qu trnh Karst Qu trnh Karst l hin tng phong ha c trng ca nhng min ni vi b nc chy xi mn. S xi mn khng phi do c ch lc c hc, m ch yu l do kh ixt cacbon (CO2) trong khng kh ha tan vo nc, cng vi cc ion dng ca hyr (H+) to thnh axt cacbonic. Axt cacbonic l th phm chnh trong qu trnh n mn vi. Sn phm t nhin ca qu trnh phong ha Karst l cc hang ng vi cc nh , mng , sng sui ngm,... Xi mn v st l nhng vng ni vi phn lp nghing v pha bin, nt n mnh v b ct ra thnh nhiu khi nh, nu b sng mi mn phn chn vch s to ra cc hang chn sng n khuyt vo. Cc khu vc vi gn b rt d xy ra trt l do trng lc hay do b bo mn mnh. Cc hang ng vi ven bin c hnh thnh do s xi mn ca nc. Khi bt u hnh thnh, cc khe nt di mc nc ngm b xi mn v khot rng dn. Sau qu trnh xi mn do trng lc din ra lm khot rng thm cc khong trng to thnh cc hang ng.
27
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
2.5.3 Gi tr tn ti ca cc hang ng vi khu vc Kin Giang 2.5.3.1 Gi tr kinh t Gi tr kinh t c th xut t cc hot ng khai thc vi phc v cho ngnh cng nghip xi mng hoc xut pht t cc hot ng du lch trong vng. 2.5.3.2 Gi tr kho c hc Theo nghin cu ca nhiu nh khoa hc, nhng hang ng trong cc ni vi ca tnh Kin Giang c t tin chng ta s dng cch y hng ngn nm, qua ta c th bit c i sng ca c dn v cc sinh vt c trc kia. Nhiu di ch thuc nn vn ha Ph Nam (u cng nguyn n gia th k th 7) c tm thy ti cc ni vi Cha Hang v Hang Tin. 2.5.3.3 Gi tr vn ha
Hnh 6 Li vo cha Hang Kin Giang l ni giao thoa ca nhiu nn vn ha: Kinh, Hoa, Kh-me. Cc ni vi thng cxem nh l ni thing ling c ngha ln trong i sng tm linh ca ngi dn bn a, nht l Pht t.
28
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Hng nm, cha Hang t chc l hi long trng t ngy mng 8 n ngy 15 thng 4 m lch. y l nhng ngy hi mng Pht n c t chc vi nt vn ha c sc. Cc truyn thuyt nh Thch Sanh L Thng, Hn Ph T, cc l hi nh l Pht ng to nn nhng nt vn ha c trng cho ni ny. 2.5.3.4 Gi tr lch s Hang Tin gn lin vi du tch ca vua Gia Long (1762-1820), ni y c cho l ni ng tr n trc s truy lng ca Nh Ty Sn. Cc hang ng cng l nhng thnh tr kin c cho qun ta tr n trong 2 cuc khng chin chng Php v M. Nhiu cnh quan ni vi tr thnh biu tng v c cng nhn l di tch lch s nh MoSo, Cha Hang, Hang Tin. 2.5.3.5 Gi tr du lch sinh thi Kin Giang ni ting vi nhng danh lam thng cnh nh Cha Hang, Thch ng, Dng v c bit l Hn Ph T. vi Kin Giang c hnh thnh t cc trm tch bin hng triu nm trc. Qu trnh phong ha kin to nn nhng kit tc thin nhin k th: vch ni thng ng, nhng hang ng thch nh... vi hnh dng c o. y chnh l yu t thu ht khch du lch trong v ngoi nc n tham quan v thng lm. 2.5.3.6 Gi tr a dng sinh hc Ni vi Kin Giang c nh gi l mt trong nhng khu vc c tnh a dng sinh hc vi t l cc loi c hu rt cao, t ni no snh c. Thc vt: ghi nhn c 322 loi thc vt cho khu vc ny, trong mt s loi c tn trong Sch Vit Nam (chng hn nh loi Thin Tu, ch c ti vng vi Kin Giang) v Danh lc Th gii ng vt: h ng vt phong ph vi t nht 155 loi ng vt c xng sng, trong mt s loi chim, th qu him ang c nguy c tuyt chng v cn c bo v. Khu h c cn vi 65 loi c ghi nhn, trong c n 36 loi mi cho khoa hc v c hu cho vng ny. Trong 60 loi b nhy (Collembola), c 3 loi c hu cho vng ni vi ny, 24 loi c th l loi mi cho khoa hc v l loi c hu, 15 loi ang cn trong qu trnh phn tch v c nhiu kh nng nm trong nhm c hu.
29
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2.5.4 Cc vn mi trng
S tc ng ca con ngi lm thay i su sc iu kin mi trng khu vc ni vi Kin Lng H Tin. Cc hot ng khai thc vi phc cho cng nghip xi mng ph hy v xa b i nhiu cnh quan t nhin hng v v mi trng sng t nhin ca cc loi sinh vt vn phn b hp v rt nhy cm vi mi trng y. Cc hot ng du lch cng pht sinh nhiu vn ng lo ngi do s thiu thc bo v mi trng, bo v cnh quan du lch ca du khch. Do , pht trin bn vng ang l yu cu cp thit v ti quan trng hng u i vi khu vc ni vi ni ring v Kin Giang ni chung.
30
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Phn chuyn : nh gi tim nng pht trin ngnh nui trng thy sn khu vc B SCL v cc tc ng ca ngnh nui trng thy sn ti mi trng t nhin B SCL. T a ra gii php khc phc. 1
Tng quan ngnh nui trng thy sn vng BSCL
1.1 Gii thiu chung Thu sn vng BSCL lun gi v tr quan trng trong kinh t thu sn ca c nc v v tr th hai trong kinh t nng nghip v nng thn ca Vng, c nhiu ng gp quan trng trong pht trin KT-XH ca BSCL. T trng thu sn trong c cu kinh t nng nghip v nng thn ca Vng hin chim khong 30% - gn gp i con s chung ca c nc (khong 16%). c bit thu sn l ngnh kinh t then cht 4 tnh thuc bn o C Mau (Sc Trng, Bc Liu, C Mau, Kin Giang). Ngnh Thu sn c tc ng quan trng ti xo i gim ngho BSCL thng qua thu ht vn u t v nhn lc tng cc ngun lc pht trin, ci to c s h tng, to vic lm, tang thu nhp, pht trin cng ng. Nh c thy sn m cuc sng ca ngi dn ngy cng c m bo hn, trnh p lc di dn n cc vng th vn qu ng c. i vi ngi dn cc a phng BSCL th thy sn l ngun cung cp thc phm quan trng v khng th thiu cho h. Thy sn cung cp khong 60% nhu cu m ng vt cho cng ng dn c trong vng, v mc tiu th trung bnh gp 4-5 ln cc vng khc. Ngnh Thy sn BSCL c ng gp ln trong m bo an ninh thc phm quc gia. Qu trnh pht trin thy sn va qua theo chiu hng tch cc to dng c c s vt cht k thut bc u rt quan trng cho s nghip Cng nghip ha - Hin i ha Ngnh, c tc ng ng k trong vic thc y qu trnh Cng nghip ha, Hin i ha nng nghip v nng thn. S pht trin ca ngnh Thy sn BSCL thi gian qua cng gp phn to c s thc tin cho ng, Nh nc i mi ng li lnh o, c ch qun l, t c tc ng mnh n vic ban hnh nhiu ch trng, chnh sch mi. Nh vy, t ch l mt b phn khng ln thuc khi kinh t nng nghip, vi trnh lc hu vo nhng nm 80 (th k XX), ngy nay thy sn tr thnh mt ngnh kinh t nng-cng nghip c tc pht trin cao, quy m ngy cng ln. Thy sn gp phn quan trng trong tng GDP, v c bit quan trng i vi dch chuyn c cu KT-XH ca BSCL trong nhng nm qua v c nhng nm ti. Thy sn gii quyt yu cu
31
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
t ra ca nn kinh t l gia tng tng sn phm x hi, to ra sn phm tiu dng ti ch v hng xut khu, to vic lm, nng cao thu nhp, Do Thy sn pht trin, nng thn i mi, trt t x hi c duy tr, v cung c an ninh quc phng, c bit l phng th ven bin. T y cho ta suy ngh y hn v v tr ngnh Thy sn n nm 20062010 v tm nhn 2015: Thy sn vn l ngnh kinh t v cng quan trng. 1.2 Hin trng pht trin ca ngnh NTTS vng BSCL 1.2.1 Tnh hnh sn xut v cung ng ging ca mt s sn phm ch lc 1.2.1.1 Tnh hnh sn xut v cung ng ging ca tm s Sn xut ging tm s cung cp cho ngh nui tm s BSCL c nhng bc tin kh quan, gp phn ng k vo vic pht trin ngh nui tm s trong vng. K t khi bt u th nghim sn xut ging tm s u nhng nm 1990, ti nm 2001 ton BSCL ch c 862 tri sn xut ging vi sn lng 3.952 triu tm ging, chim 23,30% trong s 3.700 tri sn xut ging v 26,35% trong s 15.000 triu tm ging c sn xut ca Vit Nam (L Xun Sinh, 2004). n nm 2010, ton vng c 1.220 tri sn xut ging, sn xut c 20.915 t tm ging (S NN&PTNT cc tnh BSCL nm 2010). Cc tnh c nng lc sn xut ging tm s mnh nht BSCL l C Mau, Bc Liu, Tr Vinh, Bn Tre v Tp.Cn Th. Tuy nhin, kh nng sn xut ging tm s ti ch thi gian qua cha p ng c nhu cu tm ging cho ngh nui tm trong vng (ch khong 35% vo nm 2005 v 50,8% trong nm 2010). Vic phi nhp ging vi s lng ln, ri rc trn a bn rng, ngun ging nhp a dng gy kh khn cho hot ng kim sot cht lng con ging v qun l dch bnh. Cn lm r thc trng cung cp v s dng tm s ging v t c nhng gii php ph hp cho vic pht trin mng li cung cp ging, vic su dng tm ging cng nh cng tc qun l ngnh vng trng im nui tm ny ca c nc.
32
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Hnh 7: Lng tm ging t sn xut v th nui nm 2010 BSCL (Tnh ton t s liu ca cc S NN&PTNT BSCL, 2010) 1.2.1.2 Tnh hnh sn xut v cung ng ging ca c tra Hot ng sn xut ging c tra pht trin mnh m t nm 1999 sau khi cng ngh sn xut ging c hon thin; v c bit pht trin k t nm 2004 n nay. Hai tnh c s tri v sn lng ging c tra, ba sa ln nht vng l ng Thp v An Giang. y cng l 2 trung tm nui c tra, c ba sa ln nht ton quc. Lng ging sn xut ch p ng nhu cu nui ca vng, m cn c th xut khu ra cc tnh pha Bc v min Trung. Tuy nhin, thi gian gn y, ch c ngh sn xut ging c tra pht trin mnh c v s tri v sn lng, trong khi ngh sn xut ging c ba sa ang c chiu hng i xung do cng ngh sn xut phc tp, gi thnh cao, Trong c cu sn lng v s tri ging, t l cc c s v s tri sn xut ging c ba sa l khng ng k. S lg cc c s ng dng v sn xut ging c tra, c ba sa tng lin tc trong gia on 2001-2007, ng k nht l ng Thp( nm 2001 ch c 52 c s sn xut v ng dng, nm 2007 tng ln 1.000 c s). Trc nm 2000, ngun ging c tra, c ba sa cung cp cho mi thng phm ph thuc nhiu t ngun ging t nhin. T nm 2001 n nay, hu ht din tch nui ao hm, ng qung, bib i v lng b trong vng s dng con ging sn xut nhn to. Cc c s sn xut ging BSCL c sn lng trung bnh nm khong 1 triu con/nm; 10-15 triu c bt/nm; din tishc trung bnh cc c s ng dng dao ng t 3.000-5.000m2, trung bnh sn xut khong 6 t/nm.
33
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Nhu cu ging th tng lin tc v tng mnh, t 888,9 triu con nm 2001 ln 2.526,4 triu con nm 2007 (tng 2,84 ln). Nm 2001 sn xut ging c tra, c ba sa mi ch p ng c 58,9% nhu cu ging nui, n nm 2007 sn xut ging nhn to p ng gn 100% nhu cu ging nui ca vng. [3] 1.2.1.3 Tnh hnh sn xut v cung ng ging cua bin Cua bin l i tng nui nc l c gi tr kinh t cao. Trong nhng nm gn y, vic nui cua bin pht trin mnh hu ht cc tnh, thnh ph ven bin nc ta. BSSCL, ca bin c nui hu ht cc tnh c bin nh C Mau, Bn Tre, Tr Vinh, Sc Trng, Bc Liu v Kin Giang Ngoi ra, tnh Long An mc d khng trc tip gip bin nhng cng c phong tro nui tm rt mnh. Trc nm 2004, ngun ging cua bin chu yu ph thuc vo t nhin. Sau khi Trung tm Nghin cu Thy sn III thc hin thnh cng ti Nghin cu sn xut ging cua bin, cng ngh ny c chuyn giao cho nhiu a phng trn c nc trong c C Mau, Bc Liu, Sc Trng, Tuy nhin, cng nh nhiu cng ngh sinh hc khc, cng ngh sn xut ging cua dn dn n nh, t l sng c nng ln, ngun ging i tg nny bc u ch ng. 1.2.1.4 Tnh hnh sn xut v cung ng ging c sn Hin nay, bn cnh cc it ng ch lc nu trn, hot ng sn xut mt s i tg nkhc cng pht trin kh mnh. Tm cng xanh Tm cng xanh cng l mt trong nhng i tng nui ch lc BSCL. Theo thng k ca t chc FAO, sn lng khai thc tm cng xanh t nhin ca nc ta khong 500 tn/nm. Nm 2001, cc tri sn xut ging tm cng xanh trong c nc mi t sn lng 50,57 triu con, trung bnh ch t 12% cng sut thit k. Nm 2002, sn lng t 114 triu con. Nm 2003, vi s lng 70 tri ging, sn lng con ging t khong 92 triu con, tuy c tng hn nm 2001 v 2002 nhng vn cha thc s p ng c nhu cu ging ca vng. Hi nay theo thng k, BSCL c 8 tnh sn xut c ging tm cng xanh, trong cc tnh sn xut nhiu l Cn Th (44 tri), Bn Tre (14 tri), Hu Giang (7 tri). Theo cc s liu iu tra ban u, tng s ging a vo ng v kinh doanh nm 2007 t 800 triu con, a vo nh nui t 780 triu con.
34
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty C r phi GIFT:
C r phi c sinh sn nhn to thnh cng Vin nghin cu NTTS II, Khoa thy sn i hc Cn Th v i hc Nng Lm Tp.H Ch Minh chuyn giao cho mt s a phng trong vng BSCL. Hin nay, c r phi n tnh dng gift ang c sn xut ging cc tnh nh Tr Vinh, Tin Giang, Vnh Long v C Mau. Hin cha c s liu chnh xc v lng con ging c r phi sn xut BSCL nhng thc t c r phi sn xut khng ch cung cp phc v NTTS trong vng m cn xut bn i cc tnh pha Bc. Mt s thy c sn khc: Mt s i tng thy c sn khc nh c iu Hng, Bng Tng, R ng, Tht Lt, Sc Rn, Lng Vng, M vinh,.. cng c sn xut BSCL, mc d quy m khng ln v ri rc nhng cng gp phn to nn bc tranh a dng v cc sn phm ging thy sn, ngi dn c nhiu la chn hn quyt nh u t sn xut. 1.2.2 nh gi tnh hnh ch bin v thng mi thy sn BSCL 1.2.2.1 Nng lc ch bin thy sn vng BSCL so vi ton Ngnh Thy sn vng BSCL ng gp phn ln vo thnh tch xut khu thy sn ca c nc, vi gi tr xut khu ton vng n nm 2007 t 2,4 t USD, chim 64% tng kim ngch xut khu thy sn c nc. Bng 2: Nng lc ch bin thy sn vng BSCL giai on 2001-2007
(Ngun: Tng hp t cc Bo co tng kt ngnh thy sn cc tnh 2003-2007)
35
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Bng 3: So snh mt s ch tiu ch bin xut khu thy sn BSCL vi ton Ngnh nm 2007
(Ngun: (1)theo VASEP; (2)tng hp t cc bo co tng kt ngnh TS cc tnh BSCL) 1.2.2.2 Cc sn phm ch bin xut khu ch lc ca vng BSCL Tm s v Tm th Tm l i tng em li gi tr xut khu ln nht cho vng. Nm 2003 sn lng ch bin t 119.235 tn, gi tr 983,9 triu USD, nm 2007 sn lng t 158.795 tn, gi tr tng ln 1,312 t USD. Tc tng trng bnh qun c giai on t 7,43% v khi lng v 7,47% v gi tr. Xt v c cu th t trng tm ang gim dn do xut khu c tra ang ngy cng tng mnh. Ba tnh chim 80% tng gi tr xut khu tm ca vng gm: C Mau, Sc Trng v Bc Liu. Ch tnh ring 3 tnh ny chim ti 80% tng gi tr xut khu tm ton vng. Trong , C Mau 572 triu USD (chim 44%); Sc Trng 335,8 triu USD (chim 26%) v Bc Liu 159,8 triu USD (chim 12% KNXK tm ton vng). Bng 4: Khi lng v gi tr xut khu tm vng BSCL giai on 2003-2007
(Ngun: Bo co tng kt ngnh TS cc tnh v Hip hi Xut khu thy sn Vit Nam) Mc d KNXK tm lin tc tng trong giai on 2003-2007 nhng t trng trong tng KNXK thy sn ca vng li gim dn, t 81% nm 2003 cn 55% nm 2007. iu cho thy c cu sn phm ch bin ca vng a dng hn, c bit l ng gp ca xut khu c tra lm gim ng k t trng xut khu tm.
36
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Bng 5 :T trng xut khu tm trong tn kim ngch xut khu thy sn ca vng
(Ngun:Tng hp t NGTK v BC tng kt ngnh thy sn cc tnh giai on 2003-2007
Hnh 8: t trng xut khu trong tng kim ngch xut khu thy sn ca vng
Hnh 9 : T trng kim ngch xut khu tm vng BSCL trong kim ngch xut khu tm ton Ngnh
37
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
V th trng xut khu: ni chung xut khu tm ca vng cng nh c nc trong thi k hi nhp th s can thip ca Nh nc l rt t. Bi vy, cc doanh nghip u phi t to ra li th cnh tranh ring v v th mi a phng trong vng c c nhng mt mnh v mt yu tng th trng xut khu. i vi cc doanh nghip C Mau, xut khu tm sang M vt qua Nht Bn k t nm 2001. Hai th trng ny chim t 80-90% tng gi tr xut khu thy sn ca tnh. Th trng EU ch chim t trng nh v c xu hng gim dn. c v Canaa l hai th trng c s tng trng cao. Xut khu tm ca cc doanh nghip Kin Giang trong thi gian qua cha c s n nh. Th trng cc nc Bc M v EU gim dn, th trng Nht tng dn. Trong cc th trng cn li, Trung Quc, Nga v c bit l xtrylia c s tng trng ng khch l. Th trng xut khu tm Bc Liu nm 2007 theo khi nc th Chu chim t trng ln nht 74%, tip n l Chu u 11% v M 10%. So vi nm 2006 th th trng Chu tng 13%, th trng M v Chu u n nh 9-11%. Xut khu sang cc nc khc gim ng k t 12% xung 5%. C tra Nng lc ch bin c tra: S lng, qui m nh my ch bin c tra lin tc tng nhanh trong nhng nm qua. Nm 2000 ton vng ch c 15 nh my vi cng sut 77.880 tn/nm, n nm 2007 l 64 nh my, cng sut t 682.300 tn/nm. Tnh n thng 6 nm 2008, ton vng c 80 nh my c ch bin c tra, cng sut thit k 965.800 tn/nm. Bng 6: S lng v cng sut thit k cc nh my ch bin c tra 2002-2008
Mt hng ch bin: Trc y c tra c xut khu ch yu di dng phi l cp ng n thun nhng n nay a dng hn nhiu vi cc mt hng ch bin sn nh: ch c; tm bt; c tra ct khoanh mui s; ct khc; sandwich; bnh m; bao bp non; c chua nhi c tra, basa; bng b nhi c tra, basa; bao t dn ch hi sn; xc xch, phi l cun nhi tm; c tra, basa nhi c hi. Ngoi dng ch bin sn th mt s doanh nghip cn c mt hng kh (ch yu An Giang) nh bong bng c tra, basa sy kh; kh c tra, basa phng. Ngoi ra nhiu doanh nghip cn tn dng ph liu ch bin thnh cc sn phm c ch nh du c, bt c lm tng hiu qu sn xut v hn ch cht gy nhim mi trng.
38
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Cht lng sn phm: c th xut khu hng ha sang cc th trng nc ngoi, c bit l nhng nc c yu cu cht lng cao nh EU, M, Nht th hu nh mi doanh nghip phi p dng cc Chng trnh qun l. cht lng nh HACCP, SQF 2000CM, SQF1000CM, ISO9001:2000, Halal, BRC, v qun l. mi trng nh ISO 14000. Tuy nhin, cng tc qun l. cht lng cng cn nhiu bt cp nh cha kim sot c vic bun bn khng sinh ho cht khng r ngun gc; qun l. vng nui cha hiu qu; vn truy nguyn ngun gc sn phm; Th trng xut khu: Tc tng trng bnh qun giai on 1998-2007 t 77% v sn lng v 68% v KNXK. Tc tng KNXK thp hn tc tng sn lng cho thy gi xut khu trung bnh gim dn v phn no phn nh hiu qu sn xut gim. Bng 7: Sn lng v kim ngch xut khu c tra, c ba sa giai on 2000-2007
(Ngun: Thng k xut khu thy sn Vit Nam 10 nm (1998-2007) VASEP 2008) C cu th trng: C cu th trng lin tc c s thay i qua tng nm trong giai on 2003-2007. Th trng M c s bin ng mnh nht do xy ra v kin chng bn ph gi vo nm 2003. Tuy nhin, ngay sau th trng xut khu c tra Vit Nam c m rng hn, c bit l sang EU v gn y nht l Nga. C th ni EU v Nga th ch th trng M nh trong nhng nm 1999-2002. n nay, c tra Vit Nam c mt khong 100 quc gia v vng lnh th trn th gii. EU, Bc M v Nga l nhng th trng ln nht
39
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Hnh 10: C cu th trng xut khu c tra theo sn lng nm 2007 Th trng ni a: Nh nh gi mc trn, thi gian u sn lng nui c tra ch yu c tiu th ni a nhng v sau do xut khu tng nn th trng ni a thu hp dn c v t trng ln con s tuyt i. Sn phm tiu th ni a l c tra c tht mu vng c nui nh l t pht do cc h gia nh em bn ch dng ti sng. Mt phn c tra ch bin ng lnh c by bn h thng siu th bn l trn ton quc. 1.2.2.3 H thng ch c, ch nng sn, ch thy sn u mi Tnh n nm 2008, ch tnh ring 8 tnh vng ngp l c 1.131 ch c kinh doanh sn phm thy sn nng cp ln c 51 ch so vi nm 2007 (1.182 ch). Mc d h thng ch c c quan tm t rt lu nhng cho n nay vn cha c s liu chnh thc v qui m v hat ng ca mng li ch ny. L mt va c ca c nc, nhng ton vng BSCL hin vn cha c ch thy sn u mi, hin Bc Liu ang xy dng bo co kh thi xy dng ch thy sn u mi nhng cha c ph duyt u t v ch u mi thy sn Cn Th. Bc u h thng ch/ch c hin c gp phn tng kh nng tip cn th trng, kch thch tiu th sn phm v gi bn cho ngi dn. Tuy nhin theo kt qu phng vn, s lng ngi dn trc tip mang hng n ch bn th cha nhiu, hu ht vn phi qua trung gian do hot ng xc tin thng mi, tip th v cung cp thng tin cn ngho nn. 1.2.3 Lao ng ca ngnh nui trng thy sn Tng s lao ng nui trng thy sn vng BSCL hin nay c khong 1,3 triu lao ng (bao gm c lao ng chuyn v khng chuyn), chim 66,5% lao ng thy sn ton vng, v 12,3% tng s lao ng ton quc. Phn ln cc lao ng (i din ca cc
40
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
h nui trng thy sn) c tham gia cc kho tp hun v k thut nui trng thy sn. Nhng lp tp hun ny c t chc bi nhiu c quan khc nhau nh: Trung tm Khuyn ng cc tnh, Phng thy sn, phng Nng nghip ca cc qun, huyn,... Cc lp tp hun thng din ra trong vng 1 hoc 2 ngy, tp trung vo cc vn mu cht nh k thut nui, x l mi trng v phng tr dch bnh. Tuy nhin, do trnh nhn thc ca ngi dn cn thp nn vic p dng cc kin thc hc c ca ngi dn vo thc t cn nhiu hn ch. Thc t BSCL ph bin trong vic p dng k thut nui vn l tham quan, hc hi kinh nghim gia nhng ngi nui vi nhau. Qua kho st cho thy, nhu cu s dng lao ng cho hot ng sn xut nui trng thy sn bin ng khc nhau theo cc phng thc nui khc nhau. Trong nui c nc ngt, do mc u t cha ln, cc hot ng chm sc, qun l ao nui ch yu tn dng lao ng c sn trong gia nh nn vi phng thc nui qung canh ci tin, cc gia nh thng s dng trung bnh 1 lao ng cho vic qun l chm sc 1 ao nui din tch trung bnh 2000 m2 (ngoi tr thi im thu hoch v ci to ao cn phi thu thm lao ng ngoi). Tuy nhin, tnh v khong thi gian, lao ng ny khng dnh ht ton b thi gian cho ao nui, m cn lm cc vic khc. Bi vy, nu tnh theo khong thi gian, trung bnh mt v, 1 ha ao nui cn khong 1,5 lao ng cho nui qung canh ci tin v 2 lao ng cho nui bn thm canh (i vi nui nc ngt). Nhu cu s dng lao ng trong nui nc l ln hn so vi nui nc ngt, do mc u t v yu cu chm sc cho nui tm nc l ln hn so vi nui cc i tng thy sn khc. Bi vy, nu tnh din tch trung bnh mt ao nui l 3.500 m2, th s lao ng trung bnh s dng cho nui QCCT trong nui nc l l 2 ngi/ha/v nui, nui bn thm canh l 3 lao ng/ha ao nui/v nui, nui thm canh l 5 ngi/ha/v nui. 1.2.4 T chc v qun l sn xut nui trng thy sn 1.2.4.1 T chc sn xut Vng BSCL hin c rt nhiu thnh phn kinh t tham gia u t vo NTTS trong tp chung ch yu vo 2 loi hnh kinh t l (kinh t t nhn v kinh t tp th). Kinh t t nhn bao gm (c th, tiu ch v t bn t nhn). i vi thnh phn kinh t tp th: Ch yu l kinh t HTX v t hp tc, hin nay ton vng c 115 HTX, tng 75 HTX so vi nm 2003, v 352 t hp tc tng thm 136 t hp tc so vi nm 2003 (m hnh cp thp ca HTX). Tuy nhin xt v mt hiu qu kinh t th m hnh t hp tc mang li hiu qu kinh t cao hn bi v t hp tc hot
41
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
ng trn tinh thn t nguyn c tnh cng ng rt cao, hng nm ngi ng u t hp tc ch thu mt khong l ph rt nh 50.000/ha/v, s tin ny s c s dng vo mc ch phng tr dch bnh v h tr tin con ging cho nhng h b mt trng do dch bnh Ngoi ra h cng c nhng quy nh chung v vic cp v thot nc nn tnh hnh dch bnh xy ra rt t. Cn i vi m hnh HTX do rng buc v mt php l, trnh qun l cng cao hn trong khi trnh ca ngi dn th hn ch nn nhn chung m hnh kinh t HTX hot ng khng mang li hiu qu. i vi loi hnh kinh t t nhn nm 2007 ton vng c 81 doanh nghip tng thm 80 doanh nghip so vi nm 2000, nhn chung loi hnh kinh t ny hot khng mang li hiu qu kinh t do u t nhiu, thi gian khu hao di trong khi NTTS khng phi lc no cng mang li hiu qu kinh t m n cn tim n ri ro rt cao, ch sau mt nm lm n khng c li nu doanh nghip no vn t th s ri vo tnh trng gii th ngay lp tc v thc t cho thy c khng t cc doanh nghip phi lao ao vi ngh nui tm s. i vi loi hnh kinh t l tiu ch trong tp chung ch yu l loi hnh kinh t trang tri, ton vng c 2.809 trang tri kt hp m hnh VAC (tng thm 1.789 trng tri so vi nm 2003), cn li i a s m hnh NTTS l ca cc h gia nh nng thn. y l loi hnh kinh t mang li hiu qu kinh t rt cao do cc ch bit kt hp cy trng vt nui mt cch ph hp to ra nhiu chn dt an xen nhau nn c th b tr cho nhau trong phn phi thu nhp. nh gi chung: Nhn chung cc loi hnh kinh t trong vng vn cha c mt s kt ni no trong sn xut, mnh ai ny lm khng ai lm ging ai, nu tnh hnh ny ko di ch cn th trng u ra chng li th cc doanh nghip NTTS cng nh cc loi hnh kinh t s gp nhiu kh khn. T chc sn xut NTTS hin nay BSCL ch yu theo hnh thc t nhn. Hin c rt nhiu thnh phn kinh t tham gia u t vo NTTS trong vng nh h gia nh, t hp tc, HTX, doanh nghip, trang tri, Theo bo co tng kt ca cc tnh trong vng, tnh n nm 2007 ton vng c 125 m hnh HTX chuyn NTTS (tng thm 67 HTX so vi nm 2003), 352 t hp tc NTTS (tng thm 136 t hp tc so vi nm 2003), 81 doanh nghip u t vo NTTS (tng thm 80 doanh nghip so vi nm 2000) v ton vng c 2.809 trang tri kt hp m hnh VAC (tng thm 1.789 trng tri so vi nm 2003), cn li i a s m hnh NTTS l ca cc h gia nh nng thn.
42
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 1.2.4.2 T chc qun l ngnh thy sn
V mt qun: i vi cc tnh c bin th ngnh thy sn tnh c qun trc tip bi cc S Thy sn, trong gm nht nhiu phng ban, Trung tm khuyn ng, Chi Cc BVNLTS trc thuc s thy sn. Cp huyn c phng thy sn, v cp x c cn b khuyn nng kim khuyn ng theo di v thy sn. i vi cc tnh ni ng (khng c bin) th m hnh t chc qun s bao gm: s NN&PTNT, trong s li phn ra rt nhiu phng ban khc nhau, trong c phng kinh t (c mt cn b qun v theo di v hot ng thy sn), c tnh nh tnh Long An trong s NN&PTNT cn c chi cc Thy sn. Cp huyn c phng kinh t trc thuc UBND huyn (c mt cn b theo di v thy sn), cp x c cn b khuyn nng kim khuyn ng v th y ph trch theo di v thy sn. Nhn chung m hnh qun nh trn l tng i hp, tuy nhin hin nay thy sn ang pht trin rt nhanh v mnh, ch yu tp chung l h gia nh nng thn chuyn sang NTTS, cc m hnh sn xut NTTS li trc tip nm cp a phng nn trong iu kin cn b chuyn trch theo di lnh vc thy sn c hn, mt s bt cp trong qun vn cn ny sinh trong thc t sn xut. 1.2.5 Hin trng p dng khoa hc k thut v cng tc khuyn ng 1.2.5.1 p dng khoa hc k thut Trc s chuyn dch mnh m c cu kinh t trong nng nghip, din tch t nng nghip km hiu qu chuyn sang sn xut thy sn cc a phng ngy cng gia tng, ng ngha vi n l cc hot ng khoa hc v cng ngh (KH&CN) vng BSCL ni ring v c nc ni chung ang ng trc hng lot cc thch thc mi. l cc vn v ging, nui thng phm, ch bin, mi trng , dch bnh.vi hng lot cc ro cn k thut (v d lng khng sinh, cc cht c hi trong sn phm thy sn) t pha cc nh nhp khu. Lm th no pht trin sn xut thy sn bn vng, c hiu qu, trnh c ri ro v cn nhiu vn khcCc bi ton y ch c li gii tho ng khi 4 nh: nh khoa hc, cc nh qun l., nh sn xut (ngi nui, ng dn..) v cc doanh nghip tht s lin kt cht ch vi nhau. V khoa hc cng ngh trong NTTS ca vng BSCL c cc B, Ban, Ngnh v cc cp chnh quyn a phng quan tm. Vng kt hp c vi cc Vin nghin cu NTTS (I,II,III), Trng i hc Nng Lm, Trng i hc Cn Th v cc Cng ty thc n, thuc v ho cht, cng nh cc Vin, Trng khc nh hng n cc hot ng NTTS. Khoa hc v cng ngh nui trng thy sn hng vo gii quyt yu cu a dng ho ging loi nui, hnh thc nui; nng cao cht lng con ging, phng tr bnh v bo v mi trng; c bit nghin cu v ng dng vo sn xut thc n cho c tra, ba sa... gim gi thnh v nng cao cht lng dinh dng.
43
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Hot ng khoa hc cng ngh ng vai tr quan trng trong qu trnh pht trin nui trng thy sn Vit Nam ni chung v nui trng thy sn BSCL ni ring, gp phn ng k trong vic a ngnh thy sn tr thnh ngnh kinh t mi nhn c tc pht trin cao, quy m ngy cng ln v gi tr ngy cng tng. Trong gn vi thp nin tr li y cc t chc KHCN thy sn tin hnh cc hot ng: Xc nh c iu kin t nhin v tim nng cho pht trin nui trng thy sn, lm c s cho vic quy hoch tng th pht trin ngnh kinh t thy sn Vit Nam ni chung v vng BSCL ni ring. Khoa hc cng ngh thy sn mc d cha pht trin mnh theo chiu su (nghin cu c bn) nhng s pht trin theo chiu rng (nghin cu ng dng) trn cc lnh vc khai thc, bo v ngun li, nui trng v ch bin lm nn tng cho s pht trin ca ngnh trong thi gian qua. 1.2.5.2 Cng tc khuyn ng Hin nay c 12/13 tnh BSCL c Trung tm khuyn ng (tr Hu Giang). Trong cc nm qua, khuyn ng trung ng v cc tnh BSCL h tr c lc cho pht trin NTTS thng qua cc cuc tp hun, hi tho, thc hin cc im trnh din, cp pht cc ti liu hng dn k thut nui v phng tr bnh thy sn. Nhn chung cc hot ng trong cng tc khuyn ng, chuyn giao tin b KHKT nng cao c trnh v k thut nui trng thy sn cho nng dn, nht l k thut nui tm s thm canh, bn thm canh cho hiu qu kinh t cao, qua cc lp tp hun b con tip thu tt nhng kin thc v k thut nui trng thy sn, c bit l cc lp tp hun ti hin trng, cc m hnh trnh din v nui ti mt s c s nui tin tin. Sau kho tp hun chng minh c tnh hiu qu tt khi p dng vo thc t nn c nhiu ngi dn la chn m hnh u t sn xut cho hiu qu kinh t rt cao. Hot ng khuyn ng gp phn a nhng i tng nui mi cho sn xut. Hng nm ngoi nhng i tng nui truyn thng ca vng nh c tra, c ba sa, tm cng xanh, c tai tng, tm s, r, lc trung tm khuyn ng cn chuyn giao cc loi mi c gi tr kinh t cao n vi ngi nui nh c Diu hng, r phi dng gift, c h, gp phn tng bc nng cao kin thc v k thut nui v phng tr bnh cho ngi nui. Nh cc chng trnh khuyn ng ca T nh d n dy ngh thy sn cho ngi ngho BSCL, chng trnh nui tm cng xanh rung la, chng trnh nui c rung v chng trnh hp tc nui thy sn m rng phi hp vi trng H nng, lm TPHCM, trng H Cn Th, An Giang thc hin nhiu m hnh nui c c hiu qu, thc hin chuyn giao cng ngh nui trng thy sn v sn xut ging thy sn cho hu ht cc tnh trng im v NTTS trong vng. Trong giai on 2002-2007 trung tm khuyn ng v khuyn nng ca cc tnh trong vng BSCL t chc khong 14.000 lp tp hun v hi tho v k thut NTTS vi 350.000 lt ngi tham gia, 1.590 im m hnh trnh din, thm quan hc hi v NTTS vi trn 90.000 lt ngi tham gia, pht trn 100.000 ti liu v k thut nui trng thy sn cho b con nng ng dn. Ngoi ra hng nm cng c nhiu doanh nghip sn xut
44
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
thc n, thuc th . thy sn trong v ngoi vng cng tham gia t chc ring hoc phi kt hp vi trung tm khuyn ng cc tnh trong vng t chc hi tho ring v k thut NTTS cho b con nng, ng dn. Tuy nhin, cng tc khuyn ng trong vng vn cn bc l mt s im yu nh: Trong tp hun v hi tho vn cn c s chng cho. ng thi, i ng khuyn ng cn mng, cha n tuyn huyn/th. 1.2.6 nh gi chung v hin trng hot ng nui trng thy sn Hot ng sn xut NTTS khu vc BSCL giai on 2000-2008 pht trin nhanh v t c nhng thnh tu to ln. Phn ln hot ng nui trng thy sn trong vng chuyn sang hng sn xut hng ha v ang tng bc tr thnh mt trong nhng ngh sn xut chnh, pht trin rng khp v c v tr quan trng trong ngnh thy sn ca vng. Cht lng v gi tr ca cc sn phm nui trng ngy cng cao, tr thnh mt trong nhng ngun nguyn liu chnh cho ch bin xut khu, gp phn nng cao gi tr cc mt hng thy sn tiu th trong nc cng nh xut khu. Tng din tch c kh nng pht trin NTTS ca vng l 1.362.980 ha, trong nui mn l 882.799 ha (chim 83% so vi din tch c kh nng nui mn l ca ton quc), nui ngt 480.181 ha (chim 62% ton quc). Nm 2007, tng din tch nui trng thy sn ton vng l 708.386 ha, trong nui mn l 595.557 ha, t tc tng din tch 4,1%/nm; nui nc ngt 137.110 ha, t tc tng 4,7%/nm. Tng sn lng nui l 1.681.606tn, trong nui ngt 1.168.623 tn, nui mn l 512.983 tn (tm 309.419 tn). Nm 2008, Tng din tch nui ca vng t 746.373 ha. Trong : din tch nui mn l t 617.341 ha chim 82% tng din tch NTTS vng, c tc tng din tch l 5,2 %/nm; nui ngt khong 129.032 ha ch khong 18%, c tc tng din tch 11,49%/nm. Mc d c din tch ln nhng sn lng thy sn nui mn l t 524.550 tn chim 27% tng sn lng NTTS vng BSCL, trong khi sn lng thy sn nc ngt t 1.422.796 tn chim 73% . Nhn chung: hot ng NTTS ang ngy cng chim v tr quan trng trong c cu kinh t ca cc a phng trong vng v c khng nh l mt ngh sn xut em li hiu qu kinh t v x hi rt cao, tng bc thay i c cu kinh t cc vng ven bin, nng thn, gii quyt vic lm, tng thu nhp gp phn xa i gim ngho, thu ht c s quan tm pht trin v tr thnh k vng ca ng, Nh nc v mi tng lp nhn dn trong c nc.
45
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Mc khc, ngnh thy sn ni chung v NTTS ni ring, vi s quan tm c bit ca ng v Nh nc, v ang c tp trung u t c s vt cht k thut v cng ngh mi cho sn xut. Vng BSCL v ang tch ly c nhiu kinh nghim, k thut v cng ngh NTTS. Vi s nng ng, nhy bn sm tip cn vi nn kinh t th trng y nhy cm v tip thu nhng thnh tu khoa hc k thut mi, ngi dn sng to nhiu m hnh nui thy sn tin tin cho nng sut cao lm cho ngnh NTTS BSCL tr thnh hot ng kinh t ch o ca vng. Trong , vi s u i ca thin nhin v tim nng v s u vit v th trng ni a, xut khu, gi c tng i n nh, cc m hnh nui tm nc l tr thnh mt trong nhng ngh sn xut chnh ca c dn ven bin BSCL v ngy cng c quan tm pht trin. c bit, hnh thc nui tm qung canh ci tin kt hp vi canh tc mt v la v trn b trng cy n qu hoc cy cng nghip l mt m hnh nui sinh thi ang c quan tm pht trin, mang li hiu qu kinh t bn vng, c tnh cnh tranh cao, cn c nhn rng nhng ni c iu kin. V mt c s h tng: Thnh tu ca thy li ho BSCL chnh l tin cho s pht trin nhanh chng nui trng thy sn khi c li th th trng trong nhng nm qua. Tuy nhin, thy li trc y ch nhm mc ch phc v nng nghip v dn sinh; do m bo cho nui trng thy sn pht trin bn vng cn phi ci to v xy dng b sung cc cng trnh thy li mi p ng c cc i hi c th ca nui trng thy sn. Tuy hot ng NTTS bt u gy ra nhng nh hng nht nh ti mi trng sinh thi nhng nhn chung cc nh hng u cha ti mc nghim trng. Nhng nm gn y, c bit l t thi k c php chuyn i mnh t canh tc nng nghip km hiu qu sang NTTS, rng ngp mn t b ln chim v ang c phc hi, thm ch nhiu vng cng tc duy tr, bo v v trng mi rng gp phn cho pht trin NTTS theo hng bn vng.
46
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Tim nng
2.1 iu kin t nhin 2.1.1 V tr a l
Hnh 11: Bn vng ng bng sng Cu Long ng Bng Sng Cu Long (BSCL), hay cn gi l min Ty Nam B, l phn lnh th ca Vit Nam, nm h lu chu th sng Mekong. Sng Mekong c chiu di tng cng 4.880km, tng din tch lu vc khong 795.000 km2, bt ngun t Trung Quc (chim 21% din tch lu vc), chy qua Lo (25%), Myanma (3%), Thi Lan (23%), Campuchia (20%) v Vit Nam (8%) ri ra bin ng. Din tch t nhin ca ton vng l 39.889 km2, chim 11,86% din tch c nc, c 4 triu ha t t nhin, trong 3,81 triu ha t nng nghip, chim 50,95% din tch t nng nghip c nc. BSCL.Din tch vng bin c quyn kinh t rng khong 360.000 km2 (chim 37,1% tng din tch c quyn kinh t ca c nc) vi 750 km chiu di b bin (chim khong 23,4% tng chiu di b bin ton quc), c hng trm o ln nh trong 2 ng trng trng im l ng v Ty Nam B. Ton vng c 22 ca lch ln nh vi din tch vng triu khong 600.000 800.000 ha. iu kin giao thoa mn, ngt to nn vng sinh thi c th vi s phong ph, a dng cc loi ng
47
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
thc vt thy sinh, bi , bi c tr cc loi u trng ca cc loi thy sn hnh thnh nn mt vng c sn lng v nng sut sinh hc rt cao. a gii hnh chnh ca vng c xc nh bi 12 tnh v 1 thnh ph: Long An, Tin Giang, Bn Tre, ng Thp, Vnh Long, Tr Vinh, An Giang, Hu Giang, Sc Trng, Bc Liu, C Mau, Kin Giang v Tp. Cn Th. Trong , cc tnh gip bin gii Campuchia gm c: Long An, ng Thp, An Giang v Kin Giang; cc tnh ven bin gip vnh Thi Lan: Kin Giang, C Mau; cc tnh ven bin gip bin ng: Tin Giang, Bn Tre, Tr Vinh, Sc Trng, Bc Liu, C Mau. BSCL nm v tr c nhiu sng ngi ln nh, t ai mu m, thch hp cho vic vn ti ng thy ni a, sn xut Nng nghip Thy sn. ng thi, BSCL c b bin di 780km, gn bng chiu di b bin c nc, thun li vn chuyn ng bin v khai thc nui cc i tng hi sn. 2.1.2 a hnh a hnh BSCL kh bng phng vi a phn din tch c cao nm trong khong 0,51,5m, thp dn theo hng Bc Nam v Ty ng. Da theo c tnh v a hnh, BSCL c th c chia thnh 2 vng chnh: vng ca sng ven bin v vng ngp l. Vng ca sng ven bin: Khu vc c a hnh cao hn: khu vc ny c c trng bi qu trnh hnh thnh cc ging ct ca sng (Tin Giang, Bn Tre, Tr Vinh, Sc Trng), c cao trnh t 0,75 1,81m so vi mc nc bin. Khu vc c a hnh thp hn: c c trng bi qu trnh bi lng trm tch ph sa (khu vc Bn o C Mau, ven vnh Thi Lan), c cao trnh t 0,25 0,50m so vi mc nc bin.
Vng ngp l: Da vo phn vng sinh thi t Nng nghip, vng ngp l BSCL ny c th chia 4 tiu vng chnh: ng Thp Mi (din tch 697.000ha, b ngp vi su 0,5-4,0m, ko di t 1 n 5 thng), T Gic Long Xuyn (489.000 ha, ngp trong nc vi su t 0,5m n 2,5m ma l), khu vc Ty sng Hu (din tch 365.000ha, ngp vo thng 8 n thng 12 khong 1,0-1,5m vng gip sng Hu; 0,8-1,0m vng gia v 0,5m pha Nam), v khu
48
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
vc gia sng Tin v sng Hu (din tch 357.000ha, l vng t mu m, c nhn dn chng l vi nhiu mc khc nhau). Thun li: a hnh BSCL kh bng phng vi a phn din tch c cao nm trong khong 0,51,5m, thp dn theo hng Bc Nam v Ty ng. a hnh bng phng l mt thun li trong vic xy dng cc cng trnh nui cng nh cc khu dch v hu cn cho ngh c. a hnh vng BSCL c tnh ph hp cao vi ngh nui thy sn vi nhiu i tng ngt l -mn khc nhau (t ging cao nui cc loi thy sn nc mn, vng trng thp nui cc loi thy sn nc ngt v nc l mn). Vng b bin BSCL chia thnh 3 loi nn y chnh: y nng, cu to ch yu ct mn hoc ct bn (t Vng Tu n mi C Mau); y nng, cu to ch yu bn ct (t Mi C Mau n sng Ci Ln); y su, dc, cu to ch yu ct hoc ct bn (t sng Ci Ln n H Tin; khu vc cc o xa). S a dng nn y ven bin thun li cho vic sn xut hng ha tp trung nhiu i tng nhuyn th khc nhau. Kh khn: Cao vng BSCL tng i thp (a s 0,5-3m), cc cng trnh nui khng c gia c chc chn s b nh hng nng vo ma l, ng thi lm gia tng chi ph xy dng h thng cng trnh nui. Vi cao trnh thp nh vy, vng ny s chu nh hng nng n ca din bin kh hu thay i, c bit l vng Bn o C Mau v ven vnh Thi Lan (thuc tnh Kin Giang, C Mau, Bc Liu). Qu trnh bi t v xi l ven bin c th gy thit hi n cng trnh nui cc vng ven bin, c bit l ngun li nhuyn th. Bi t gy vi lp su cc bi nui; trong khi s xi l gy mt din tch vng nui, tht thot ngun li. 2.1.3 H thng sng knh - rch Ch thy vn ca ng bng sng Cu Long chu s chi phi hon ton ca Sng Mekong. Sng Mekong bt ngun t Trung Quc, i qua 5 nc trc khi chy vo Vit Nam ri ra Bin ng. T Phnom Penh (Cam-pu-chia), n chia thnh 2 nhnh: bn phi l sng Bassac (sang Vit Nam gi l Hu Giang hay sng Hu) v bn tri l M Kng (sang Vit Nam gi l Tin Giang hay sng Tin), c hai u chy vo khu vc ng bng chu th rng ln Nam B Vit Nam, di chng 220-250 km mi sng. Phn lu vc sng Mekong chy ngang qua Vit Nam c gi l sng Ln, sng Ci, hay sng Cu Long.
49
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
H thng Sng Cu Long gm nhiu con sng ln nh, gm cc con sng nh: Sng Hu; Sng Tin (Sng M Tho, Sng Hm Lung, Sng C Chin, Sng Ba Lai) Bn cnh h thng sng Cu Long, BSCL cn c mt s h thng sng-knh ln khc nh sau:Sng Vm C; Sng S Thng v S H; Sng Giang Thnh, Sng Chu c, Sng Ci Ln v Ci B; H thng knh o ( vng BSCL rt dy c, mc ch phc v sn xut nng nghip v giao thng thy. Hin nay, h thng ny bao gm knh trc, knh cp I, knh cp II, v knh ni ng. H thng knh o ni sng Vm C vi sng Tin; ni sng Tin vi sng Hu; ni sng Hu vi Vnh Thi Lan, vi sng Ci Ln v mt s sng khc; ni thng cc vng nm su trong ni a ra sng chnh.) BSCL c h thng sng knh rch chng cht nht c nc, iu ny to thun li ln cho vic pht trin sn xut Thy sn ni ring: giao thng thy pht trin, h thng thy li tng i tt to ngun cp v thot nc n su vo ni ng, lng nc ngt di do, vic vn chuyn ngun nguyn liu sn phm thy sn d dng. BSCL c h thng sng Mekong vi 9 nhnh sng ln v nhiu knh mng ln nh ra bin. y l ngun cung cp ph sa, dinh dng v thc n di do cho vng bin nui nhuyn th. H thng knh rch phc tp khin vic iu tit nc c phn kh khn, l mt trong nhng nguyn nhn chnh cho vic nc mn i su vo ni ng, gy trnh trng nghim trng ko di vng b nhim mn,c th l kh khn cho vng sn xut ngt. Vo ma l, dng Mekong mang ra bin mt lng ln nc ngt v ph sa. Vic ny gy gim mn cng nh vi lp cc bi nui gn cc ca sng, gy cht cc i tng nui. 2.1.4 Ch ngp l: L BSCL tuy c lu lng ln, nhng din bin chm v tc dng chy khng cao so vi cc vng khc ca Vit Nam. iu ny c th c xem l mt thun li cho vng, khi dng l mang li ngun li thy sn t thng ngun, mang ph sa bi dng cho t, thun thi cho vic sn xut nng nghip, thy sn vo ma l rt. Nhiu vng, c ch ngp l kh di (2-3 thng), ngp tng i (3-4m) v dng chy khng ln. Nhng vng ny c kh nng hot ng sn xut mt s i tng thy sn vo ma l. Nhng vng ngp khc c su v thi gian ngp ngn hn c th thc hin vic gia c cng trnh nui tip tc cc hot ng sn xut trong ma l. Vic duy tr hot ng sn xut trong ma l nhm tn dng lng nc di do v ngun thc n t nhin phong ph, nng sut cao v tit kim chi ph.
50
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
L mang ra bin mt lng ln dinh dng v khong cht, to c s thc n di do cho cc i tng nhuyn th. Ch ngp l t nhiu nh hng n hot ng sn xut thy sn ca vng b nh hng; gy thit hi cho cng trnh nui, gy tht thot sn lng nui. Ch ngp-l cng khin chi ph xy dng cc cng trnh nui vng nh hng cao hn cc vng khc, vic ny lm gim tnh cnh tranh ca sn phm cc vng ny. L cng mang mt lng ln ph sa v nc ngt ra vng ven bin, gy gim mn v ph lp cc bi nui ven bin. 2.1.5 Ti nguyn Sinh thi 2.1.5.1 H sinh thi rng BSCL hin c khong 347.500 ha rng cc loi, trong rng t nhin l 53.700 ha, rng trng l 294.500 ha. Nh vy, din tch rng che ph trong ton vng t cha n 10% din tch t t nhin. Trong , tng din tch rng ngp mn (chim c trn cc bi bi ph sa ven bin, lu vc ca ca sng thng ra bin v cc m trng ni a) cha n 100.000 ha, tp trung cc tnh C Mau (58.285 ha), Bc Liu (4.142 ha), Sc Trng (2.943 ha), Tr Vinh (8.582 ha), Bn Tre (7.153 ha), Kin Giang (322 ha), Long An (400 ha). 2.1.5.2 H sinh thi t ngp nc t ngp nc ca BSCL c din tch 4.939.684ha chim 95,88% din tch t nhin, bao gm din tch t ngp nc ni a v t ngp nc ven bin ngp thy triu di 6m. Cc vng t ngp nc b ngp theo ma hoc thng xuyn chim mt din tch ln ng bng sng Cu Long. t ngp nc mn ven bin: 1.636.069 ha Phn b dc ven bin ng, pha Ty nam bn o C Mau v vnh Thi Lan. Trong , t ngp nc mn ven bin ngp thng xuyn c din tch 879.644 ha, phn b vng bin nng c su nh hn 6m khi triu kit; t ngp nc mn ven bin ngp khng thng xuyn c din tch 756.425 ha. Cc kiu t ngp nc chnh trong vng ny l: t ngp nc mn thng xuyn khng thc vt; t ngp nc mn khng thng xuyn canh tc nng nghip; t ngp nc mn khng thng xuyn nui trng thy sn. Cc di rng ngp mn phn b dc ven bin, nhng vng bi bn ngp mn, c vai tr rt quan trng trong h sinh thi t ngp nc ven bin. Trc y, rng ngp mn tri di sut dc b bin, nhng hin nay din tch rng ngp mn v ang b suy thoi v
51
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
gim i nhiu v s lng (80%) v cht lng. a s rng ngp mn cn li tp trung 2 tnh C Mau v Bc Liu. t ngp nc mn ca sng: 1.052.102 ha Phn b ch yu vng ca sng Cu Long thuc a bn cc tnh Long An, Tin Giang, Bn Tre, Tr Vinh v Sc Trng. t ngp nc mn ca sng thuc cc dng t ngp nc mn khng thng xuyn canh tc Nng nghip v t ngp nc mn khng thng xuyn Nui trng thy sn. Nhiu loi tm c ng bng sng Cu Long l nhng loi ph thuc vo ca sng. M hnh di c v sinh sn ca cc loi ny chu nh hng mnh m ca ch sng v thu triu, ph thuc rt nhiu vo mi trng ca sng. t ngp nc ngt thuc sng: 1.963.240 ha Bao ph vng ng bng ngp l rng ln trung tm BSCL. t ngp nc ngt thuc sng ngp thng xuyn l cc nhnh chnh ca sng Tin, sng Hu, cc sng khc v cc con knh, c din tch 128.139ha. t ngp nc ngt thuc sng ngp khng thng xuyn c din tch 1.771.381ha l cc cnh ng canh tc la nc, cc vn cy n tri v cc din tch canh tc nng nghip khc. t ngp nc ngt thuc h: 56.389 ha Phn b vng h rng Trm U Minh H (C Mau), h rng Trm U Minh Thng (Kin Giang) v Vn Quc Gia Trm Chim (ng Thp). Trc y, rng Trm che ph phn ln vng t chua phn BSCL. Hin nay, din tch rng Trm ch cn 182.170 ha, phn b vng t than bn U Minh, vng t chua phn ng Thp Mi v cnh ng H Tin (Phn vin iu Tra Quy hoch Rng Nam B, 2004). t ngp nc thuc m: 229.363 ha. Ch yu l t ngp nc thuc m ngp khng thng xuyn, s dng canh tc nng nghip, phn b vng ng Thp Mi v T Gic Long Xuyn. BSCL c s a dng cc h sinh thi thuc loi bc nht ca Vit Nam, iu ny to thun li ngnh nng nghip ni chung v ngh thy sn ni ring. a dng cc h sinh thi ng ngha vi s a dng cc i tng thy sinh, gip ngi tham gia hot ng sn xut thy sn c th la chn i tng nui c gi tr kinh t cho ph hp vi tng vng sinh thi. Xt trn tng th vng BSCL, s a dng trong vic la chn i tng nui theo vng sinh thi ny to nn tnh a dng cho sn phm ca vng, p ng nhiu yu cu ca th trng trong v ngoi nc.
52
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Cc h sinh thi ang dn b xm phm v thu hp do cc hot ng sinh hot, du lch v cng nghip ca con ngi. S km hiu qu trong vic bo tn cc bi , bi sinh trng t nhin cc loi thy sn ni chung, v nhuyn th ni ring. S a dng sinh thi c th dn n vic cnh tranh trong vic la chn i tng nui trong cng mt vng sinh thi hoc gia cc vng sinh thi khc nhau. Xt trn tng th vng BSCL, s a dng i tng nui t l nghch vi sn lng ti a i vi mt i tng nui c th. iu ny c th gy tr ngi cho vic xc nh i tng nui u th kinh t, hoc i tng nui c trng ca vng. 2.1.6 Ti nguyn nc Cc i tng gip xc nc ngt mn l u nui c ti BSCL nh ngun nc ngt di do t h thng sng Mekong, v s xm nhp mn t vng bin pha ng v vng bin pha Ty. Nh vy, vng thng ngun sng Mekong c kh nng nui hon ton cc i tng a ngt, vng h lu sng gip bin th li c u th nui cc i tng thy mn l, trong khi cc vng c thi gian ngt v thi gian mn xen k nhau trong nm th c kh nng la chn xen k cc i tng a mn ngt khc nhau, vng ven bin li c u th nui cc loi nhuyn th v mt s i tng hi sn khc. Ngun nc ngt BSCL ph thuc ch yu vo ngun nc mt t sng Mekong, cn ngun nc ngm vng ny tng i t v a s b nhim mn, nht l khu vc ven bin. iu ny gy kh khn vo ma kit ca sng Mekong, khi lng nc ngt t sng ny st gim ng k, nh hng n ngun cp nc ngt cho sn xut v sinh hot ca ngi dn, c bit l cc vng b nhim mn nghim trng. Ti cc vng t b nhim phn, ngun nc ngt vng ny thng b hin tng chua (T Gic Long Xuyn, Ty sng Hu, ). Nc chua gy kh khn khng nh cho vic nui gip xc ni ring v cc i tng thy sn ni chung. Vic ra phn cc vng ny i hi thi gian v chi ph ln. Mt s vng nhim mn, khan him nc ngt vo ma ma. iu ny c th gy kh khn cho iu kin sinh hot ca ngi dn ti a phng sn xut thy sn.
53
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
2.1.7 Ti nguyn thy sinh vt BSCL di do v chng loi thy sinh vt. y l c s thc n phong ph cho nhiu loi thy sn ni chung. BSCL c bit c s phn b da dng mt s loi thy sn c gi tr kinh t ln t nc ngt n mn l, trong c mt s i tng (gip xc, nhuyn th, c) c gi tr kinh t ln khng ch Vit Nam m cn trn th gii. iu ny c thun li trong vic xut khu cc mt hng gip xc kinh t nh tn dng ngun li t nhin ln ngun ging phc v cho vic nui thng phm. BSCL a dng v sinh vt thy sinh, c bit l Thc vt ph du nc ngt v mn, cung cp thc n ch yu cho cc i tng nhuyn th. Xt v mt t nhin, s a dng thnh phn loi thy sn thng t l nghch vi sn lng ca tng loi c th. Nguyn nhn l do s cnh tranh v mi trng sng v ngun thc n, dinh dng gia cc i tng thy sn vi nhau. S cnh tranh ny cng c th xy ra gia cc loi thy sn c gi tr kinh t cao v cc loi c gi tr thp hn, gy thit hi v kha cnh kinh t i vi vic khai thc ngun li t nhin. 2.2 Kinh t 2.2.1 Chuyn i c cu kinh t g p phn thc y ngnh pht trin ng bng sng Cu Long (BSCL) l vng ng bng chuyn trng la nc, cy n tri nhit i, nui trng v nh bt thu hi sn ln nht c nc. Hng nm cung cp trn 50% sn lng lng thc v 95% kim ngch xut khu go, trn 60% gi tr xut khu thu sn ca c nc. Nm 2003, sn xut nng, lm ng nghip vn chim t trng ln trong c cu kinh t vi 49,25% GDP, cn li l cng nghip-xy dng chim 20,97%, dch v-thng mi chim 29,78%. So vi cc s liu tng ng ln lt vo nm 1995 l 60,8%, 14,5% v 24,7%; vo nm 2001 l 52,06%, 18,90% v 29,04% mi thy r hn nhng chuyn i c cu kinh t ca BSCL.
54
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Hnh 12: C cu kinh t vng BSCL qua cc nm 1995, 2001, 2010 C cu kinh t nng nghip nng thn ca vng BSCL l c cu nng lm ng, trong nng nghip chim t trng tng i ln. Chuyn dch c cu nng nghip ca vng trong iu kin ngy nay thc cht l chuyn t nng thn thun nng sang nng thn a dng ha ngnh ngh, trong nng nghip xy dng nhiu m hnh sn xut a dng v cy trng, vt nui. c bit trong lnh vc ng nghip vic nui trng v khai thc thy sn pht trin nhanh nht c bit l trong lnh vc nui cng nghip, y l mi t ph ca ngnh trong c cu kinh t nng nghip. ng thi pht trin theo hng bn vng, cng nghip ha - hin i ha. BSCL l vng t giu tim nng v nng - thy sn, cng nghip ch bin thy sn l ngnh kinh t mi nhn v ng gp rt ln vo tng trng kinh t ca vng. GDP khu vc nng, lm - thy sn chim khong 45% trong c cu GDP ton vng BSCL. Ring tng sn lng khai thc v nui trng thy sn hng nm khong 3 triu tn, kim ngch xut khu thy sn ton vng khong 2,5 t USD/nm, chim 60% kim ngch xut khu thy sn c nc. Ton vng BSCL hin c 133 nh my ch bin thy sn vi cng sut 690.000 tn/nm, ch yu l ch bin c tra phi l, tm ng lnh, mc ng lnh... Tc tng trng GDP bnh qun ton vng giai on 2001-2010 t 11,7%/nm. C cu kinh t chuyn dch theo hng tch cc, tng dn t trng cng nghip - xy dng dch v, gim t trng nng - lm nghip - thy sn. n nm 2010, t trng khu vc I
55
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
chim 39% (10 nm trc l 53,5%), khu vc II l 26% v khu vc III 35%. Nng - lm ng nghip hnh thnh vng sn xut tp trung, chuyn canh, pht huy li th sn phm ch lc ca vng l la go, thy sn, tri cy. Cng vi la go, thy sn l ngnh pht trin mnh trong nhng nm qua. Hin nay, BSCL c din tch nui trng thy sn ln n 736.400 ha (tng 500.000 ha so vi 10 nm trc). BSCL tr thnh vng nui v nh bt thy hi sn ln nht nc (chim 70% din tch nui trng v 58% sn lng thy sn c nc). Trong , tm, c tra tr thnh mt trong nhng ngnh kinh t chin lc ca quc gia. Hng nm, sn lng c tra ca BSCL vt hn 1 triu tn, vi kim ngch xut khu khong 1,4 t USD. Sn lng tm cng chim 80% v ng gp 60% kim ngch xut khu tm ca c nc. i i vi nng nghip, trong nhng nm qua, BSCL y mnh cng cuc cng nghip ha. Cng nghip c ch trng pht trin, tp trung khai thc cc th mnh ca vng nh v cng nghip ch bin nng, thy sn v bc u u t pht huy li th v cng nghip du kh, nng lng, nhit in v c kh. Gi tr cng nghip tng cao, n nm 2010, ton vng t gi tr 156 ngn t ng, tng bnh qun 18,8%/nm. Trong , cng nghip ch bin nng sn, thc phm chim 26% K t sau i mi, c bit nhng nm gn y, BSCL pht trin mnh cc ngnh CN ch bin nng lm thu sn, sn xut vt liu xy dng, c kh sa cha... gp phn khng nh trong qu trnh pht trin kinh t-x hi v qu trnh th ho ton vng. Theo thng k n cui nm 2003, ton vng BSCL c 75 nghn c s sn xut cng nghip-tiu th cng nghip, trong c 119 doanh nghip ch bin thu sn cng sut 3.200 tn/ngy. Cc a phng trong vng qui hoch c 51 khu, cm cng nghip tp trung vi tng din tch 12024 ha, thu ht c 242 d n u t c tng vn ng k 1.235 triu USD v 1334 t ng, gii quyt c vic lm cho trn 22 nghn lao ng. Nhiu tnh nh Long An, Tin Giang, Vnh Long, Bn Tre, Bc Liu, C Mau, Sc Trng v TP Cn Th... tng cng lin kt vi TP H Ch Minh, cc tnh ng Nam B v mt s tng cng ty ca b, ngnh trung ng pht trin cc doanh nghip hoc chi nhnh sn xut kinh doanh ti a phng. Giai on 2011 - 2015, d kin gi tr sn xut thy sn ton vng BSCL tng trung bnh 7,2%/nm, kim ngch xut khu tng bnh qun 10%. n nm 2015, tng sn lng thy sn ca vng c t 3,86 triu tn, trong , sn lng khai thc 892.000 tn, kim ngch t 4 t USD. Hin nay, mt s tnh tip tc ku gi u t nh my ch bin thy sn ng lnh c cng ngh hin i ti vng nguyn liu ln nh: Kin Giang, An Giang, C Mau...
56
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2.2.2 Th trng thy sn
Theo T chc Nng Lng th gii (FAO), tng cu v thu sn v cc sn phm thu sn trn th gii d kin s t 183 triu tn vo nm 2015, vi tc tng trng bnh qun 2,1%/nm. Tiu th thu sn tnh theo u ngi trn ton cu s tng bnh qun 0,8% trong giai on n nm 2015, gim so vi mc 1,5% t c trong 20 nm trc. Tiu th c v sn phm c bnh qun u ngi d bo s t 13,7 kg vo nm 2010 v 14,3 kg vo nm 2015, trong khi nhu cu v shellfish (thu sn c v) v cc sn phm nui khc s t mc tng ng 4,7 v 4,8 kg/ngi. B ng 8: D bo tiu th thy sn theo mc ch v theo nhm nc n nm 2015
(Ngun: FAO, Future prospects for fish and fishery product:mediumterm projections to
the years 2010 and 2015)
FAO cn cho bit thm, trong tng lng gia tng nhu cu thu sn dng lm thc phm (khong 40 triu tn), c 46% mc tng l do dn s tng, 54% cn li l do kinh t pht trin v cc nhn t khc. Cc nc ang pht trin s dn u v mc tng nhu cu tiu th tnh theo u ngi vi mc tng d kin l 1,3%, trong khi ti cc nc pht trin mc tng nhu cu tiu th tnh theo u ngi bnh qun mi nm gim 0,2%. Bn cnh , FAO cng a ra d bo v tng sn lng thu sn ca th gii s t mc 159 triu tn vo nm 2010 v 172 triu tn vo nm 2015 vi tc tng trng bnh qun 1,6%/nm giai on 2010 2015 (bng 2.9). S tng trng ny ch yu nh vo tng sn lng thu sn nui, c khong 73% sn lng gia tng v d kin s chim 45% trong tng sn lng thu sn ton cu vo nm 2015.
57
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Bng 9: D bo sn lng thu sn th gii n nm 2015 Ngun cung cp thy sn th gii Tng sn lng Sn lng nh bt Sn lng nui trng 2005 2010 2015 So snh giai on (5) 2010/2005 140,5 95,0 45,5 159,0 95,5 63,5 172,0 94,5 77,5 2,5 6,95 2015/2010 1,6 4.1
(Ngun: FAO, Future prospects for fish and fishery product: mediumterm projections to
the years 2010 and 2015) Nh kt qu trong bng 2.10, cc nc ang pht trin d kin s tng 2,7%/nm, trong thu sn nh bt d kin ch tng 1%/nm. Do vy, phn ln mc sn lng tng s l t pha thu sn nui, vi sn lng d kin tng 4,1% mt nm. y l c hi ln cho ngnh thy sn cc nc ang pht trin trong c Vit Nam. C th ni, y chnh l tin Vit Nam c th tr thnh cng quc xut khu thy sn trong tng lai nh tng i vi go. V xut khu thy sn Vit Nam. Theo bo co ca Hip hi ch bin v xut khu thy sn Vit Nam (VASEP), nm 2010, thy sn Vit Nam xut sang 162 quc gia trn th gii. Trong , top 10 th trng xut khu thy sn ln nht ca Vit Nam nm 2010 t 3,420 t USD chim 68% gi tr xut khu v u c mc tng trng kh cao, bnh qun t 10 25% so vi nm 2009. Mc tng trng cao nht l Php vi 68%. Cc mt hng thy sn ch yu xut khu l tm (chim 42%), c tra (chim 28,4%), nhuyn th (chim 9,7%) v c ng (chim 5,8%)
58
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Bng 10: Qui m v c cu th trng xut khu thy sn Vit Nam 2010
(Ngun: VASEP, 2010) Qua bng s liu trn ta thy, nu tnh ring tng quc gia th M vn gi v tr hng utrong cc th trng xut khu thy sn Vit Nam nm 2010, ng th nh l Nht Bn v th ba l Hn Quc. Ch ring ba quc gia ny chim 44,8% th phn xut khu ca thy Sn Vit Nam. Tuy nhin, nu xem EU l mt th trng chung th M ng th hai. EU lun dn u nhp khu thy sn Vit Nam k t nm 2005 tr li y. 2.2.3 Cng nghip ch bin Tnh n nm 2008, ton khu vc BSCL c 189 nh my vi tng cng sut ch bin c thit k l 1,2 triu tn/nm. Ring cc tnh C Mau, Kin Giang, An Giang, Tin Giang v Tp. Cn Th chim hn mt na s nh my ny v y cng l nhng a phng nui tm v c tra nhiu nht. Cng nghip ch bin pht trin gp phn to u ra cho cc sn phm nui trng, a thy sn BSCL cht lng cao ra th trng ni a v th gii. Tuy nhin, do tnh trng bp bnh trong hot ng nui trng, ngnh cng nghip ch bin ca BSCL vp phi tnh trng "tha nh my, thiu nguyn liu". Tnh trng ny khin cho cc nh my trong vng khng th hot ng ht cng sut thit k ,gy lng ph.
59
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 2.3 X hi 2.3.1 C s h tng 2.3.1.1 Giao thng ng thy
BSCL c li th v pht trin giao thng thy ni a, vi 2 tuyn ng chnh l TP.HCM-C Mau v TP.HCM-Kin Lng. Mt ng thy ni a l 0,68 km/km2, cao hn rt nhiu so vi cc vng khc trong c nc. Hng ho c vn chuyn bng ng thy ch yu l la go, vt liu xy dng, vt t nng nghip, thc n thy sn hin chim ti 90% tng sn lng hng ha c vn chuyn bng ng thy, ring hai tuyn chim 70-80%. Khu vc BSCL c 17 sng v 3 knh ln ra bin (h thng sng mkong: ca Tiu, ca i, ca p Ba Lai, ca Hm Lung, ca C Chin, ca Cung Hu, ca nh An, ca Trn . Cc ca sng khc nh: M Thanh, Gnh Ho, B , ng Trang, By Hp, ng Cng, ng c, Ci Ln, Ci B. Knh gm c: Rch Si-Hu Giang; Rch Gi-Long Xuyn v knh Ba Hn). Tng chiu di knh rch khong 4.900km, trung bnh 4km/km2. Ln nht l knh Phng Hip 150km (t sng Hu n C Mau); knh Vnh T ni Chu c vi H Tin, knh Nguyn Vn Tip ni Cao Lnh vi M Tho, knh Thp Mi ni sng Tin vi sng Vm C Ty. Sng rch ca vng BSCL tng i dy, tuy nhin phn b khng u. vng gia sng Tin v sng Hu, Nam knh Nguyn Vn Tip, Ty sng Hu c mt knh, rch tng i cao, khong 10-13m/ha, trong knh trc v knh cp I khong 3m/ha, knh cp II khong 8-10m/ha. Tiu vng ng Tr S ca vng TGLX, knh o cng kh pht trin vi mt khong 7-8m/ha; vng TM knh trc, knh cp I tng i pht trin nhng knh cp II cn thiu, mt trung bnh 5-6m/ha. H thng knh c tc dng tt trong vic cp nc ti tiu, tiu phn, tho l, nhng vn cha p ng nhu cu cn thit. Mt knh nhiu vng thp, hin tng bi lng vn din ra, c bit l nhng vng gip nc do cp v tiu nc km. phc v cho vn chuyn ng thy, BSCL hnh thnh mng li cng t trung tm cc tnh xung trung tm cc huyn v vng. Cc cng chnh gm c: Cn Th, M Thi (An Giang), Cao Lnh (ng Thp), Vnh Thi (Vnh long), M Tho (Tin Giang), i Ngi (Sc Trng), Bc Liu, C Mau, Rch Si, Kin Lng, Hn Chng (Kin Giang). Trong c 6 cng nm trn sng chnh l Vnh Thi, Cao Lnh, M Tho (trn sng Tin), Cn Th, M Thi, i Ngi (trn sng Hu). Cc cng quc t gm Cn Th, Vnh Thi, M Thi, Nm Cn, Hn Chng. Ring cng Cn Th c cng nhn l cng quc t t nm 1992, c th cp bn tu trng ti 5-10 ngn tn, ng thi l cng xut khu chnh ca BSCL. Vi mng li sng ngi nh trn, BSCL c th ni l vng ca giao thong thy. i vi ngnh kinh t ni chung v vi NTTS ni ring, giao thng thy y l iu kin v
60
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
cng thun li, vi chi ph r v c ng; giao thng thy hon ton p ng nhu cu pht NTTS. C nhng loi c khng th thu mua vi ng b l c Tra, Ba Sa, v yu cu ca tiu th c Tra, Ba Sa l c phi sng ti tn nh my ch bin. Do vy phng tin vn chuyn c Tra hin nay hon ton bng ghe c c trng ti ln v gn khu nui gn sng rch chnh. 2.3.1.2 H thng thng tin H thng thng tin lin lc kh pht trin phc v kh tt vn thng tin lin lc cho NTTS. in thoi c nh hu tuyn ph khp cc x ca BSCL, in thoi c nh v tuyn p ng n tn ao nui, in thoi di ng ph sng gn nh hon ton cc vng nui. Vi gi c hp l. do vy vic thng tin bng in thoi l p ng c nhu cu. H thng Internet v fax cng p ng nhu cu cho cc vng NTTS. 2.3.1.3 H thng thy li Da vo c im t nhin, nh hng pht trin kinh t x hi, nh hng quy hoch s dng t (nng nghip, thy sn, lm nghip, dn c), chin lc qun ti nguyn nc v mc tiu, tnh cht, nguyn tc ca phn vng, phn khu, h thng thy li khu vc BSCL c chia lm bn vng, 22 tiu vng v 120 khu thy li (chi tit v cc tiu vng v phn khu thy li c trnh by trong bo co chuyn v Hin trng c s h tng phc v NTTS BSCL). H thng thy li ca BSCL bao gm bn vng chnh l Vng T gic Long Xuyn (TGLX), vng Bn o C Mau (BCM), vng gia sng Tin v Hu (GSTSH) v vng t sng Tin. Vi chng trnh ngt ha v kim sot l ca BSCL hin ti HTTL cp thot chnh ca vng l knh cp I v cp II. H thng ny cng vi h thng sng rch t nhin lm cho BSCL l vng sng rch dy c. Vi vng t gic Long Xuyn, ng Thp Mi, Bn o C Mau, Nam Mang Tht c mt knh kh dy, trung bnh c 2 km c knh cp 2; 5km c knh cp 1. Tuy nhin, HTTL ni chung ca BSCL c bit l l HTTL vng ven bin, u c quy hoch thit k cho pht trin nng nghip, ch yu l cy la, do vy khi chuyn i sang NTTS bc l nhng khuyt im. Khu din cng c thit k nh hn nhiu so vi mt ct knh nn khi m v ng cng, tc dng chy vt qu kh nng di chuyn ca cc loi thy sn t bin, t sng. Cc cng ch ng m mt chiu (tiu nc t trong ng) nn khng thch ng vi ly nc mn v ngun ging thy sn t sng, bin vo ng. Ngoi ra cc knh trc u c thit k cho mc tiu kt hp giao thng thy, nn vic kim sot mn ngt cho tng vng dc knh kh thc hin. Cc cng ca HTTL hin ti hn ch nhiu cho giao thng thy m thiu giao thng thy NTTS s b nh hng nhiu n cung cp thc n v tiu th. Vic dung ha mu thun gia cc vng nui tm-la vn l iu nan gii hin nay v cn c HTTL ph hp. H thng cng trnh d n Qun L-Phng Hip, Ch V -Thu Ru (Nam Mang Tht) cho thy r iu ny. Vic tiu thot nc thi lun l mi quan tm ca nhiu h NTTS v ca ton vng NTTS, bi v dch bnh c th lan truyn nhanh trong mi trng tc ng qua li. Trong nhiu trng hp, cc ao nui tm h
61
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
lu thit hi cao hn. NTTS mc cao, khng nhng HTTL phi tip ngt n nh m cn c HTTL dn mn ch ng. Ngoi ra, HTTL hin ti cha l h thng lin kt lin hon t vng NTTS n vng pht trin trng trt hay trng rng to mi trng sinh thi, theo nguyn l cht thi ca NTTS l ngun cp dinh dng cho nng nghip v lm nghip, ng thi nng nghip v lm nghip lm vai tr x cht thi cho NTTS. i vi HTTL ni ng ca cc vng NTTS tp trung: Hin nay mt s vng quy hoch v cc d n u t h thng cp thot nc ring bit, c ao lng v ao x cht thi, cn li cc vng pht trin nui trng t pht, cc h nui vn cha c h thng cp thot nc ring bit trong HTTL ni ng do sn xut nh, t ai manh mn, do vy u t thm knh l rt kh khn. H thng ao lng cng c u t nhng cn nh cha p ng c nhu cu do phi tn din tch v vn o ao. Ao x l cht thi th gn nh khng c do nguyn nhn l phi u t thm ao, cng ngh x l gi thnh h cha c. Tiu chun cht thi ca Vit Nam cha hp l v theo tiu chun x l cht thi loi B th h s dng lun nc dng li cn tt hn l ly nc t sng. 2.3.2 Nhn lc Nghin cu v hin trng nhn lc cho s pht trin thy sn cc tnh ng bng sng Cu Long c thc hin t thng 04/2006-12/2007. Kt qu cho thy s lng sinh vin theo hc ngnh thy sn H Cn Th ngy cng tng, c khong 3.936 sinh vin trong i hc chnh quy l 2.047 sinh vin. T l sinh vin tt nghip i vi mi kha hc cha cao nhng c s tng dn qua cc nm gn y. S lng sinh vin tt nghip ngnh thy sn ra trng c vic lm kh cao chim 90,7%, ch yu h ang lm vic trong lnh vc thy sn hoc cc lnh vc c lin quan n thy sn. C 26,5 % k s ra trng khng lm ng ngnh ngh c o to, cao nht l k s Khai thc thy sn do ngh khai thc hi sn c bp bnh v kh kim c vic lm n nh. Tuy nhin, mc hp dn ca ngnh hc theo nh gi ca sinh vin mi mc 48,07%.
Hnh 13: Cng vic hin nay ca sinh vin Khoa Thy sn - i Hc Cn Th
62
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
T cc s liu thng k cho thy, tuy ngnh o to cn mi, cng vic cn bp bnh v cha to c s m bo v mt ti chnh nhng do nhu cu nhn lc ngy cng tng cng nh nhng chin lc pht trin ca ngnh cng ang dn thu ht c ngun nhn lc cht lng cao. Mc hp dn ca ngnh l 48,07% cng l tn hiu ng mng cho pht trin ca ngnh. 2.3.3 Th ch chnh sch T nm 1995 n nay, c hng trm vn bn chnh sch lin quan n pht trin nui trng thy sn c ban hnh. C nhng chnh sch ch th hin mt ni dung, nhng cng c nhiu chnh sch c lin quan n nhiu ni dung trong pht trin nui trng thy sn. Cc chnh sch c lin quan n pht trin NTTS c th chia thnh 9 nhm chnh, bao gm: Chnh sch chuyn dch c cu kinh t Chnh sch khuyn khch pht trin ging thy sn Chnh sch pht trin NTTS trn bin, hi o Chnh sch h tr u t, tn dng Chnh sch t ai Chnh sch thu Chnh sch khuyn ng Chnh sch bao tiu sn phm Chnh sch pht trin HTX.
Nhn chung, c th khng nh rng, cc chnh sch ban hnh u c tc ng tch cc, thc y hot ng sn xut nui trng thy sn ca c nc ni chung v vng BSCL ni ring nhm pht trin NTTS theo hng pht trin bn vng, gn vi bo v mi trng sinh thi; bo m sn xut v n nh i sng nhn dn. iu ny c th hin qua hiu qu kinh t, hiu qu x hi thit thc m NTTS em li cho vng v cho cng ng. Kt qu phn tch chnh sch cho php rt ra rng cc chnh sch/chng trnh pht trin u c vai tr iu chnh gin tip hoc trc tip n pht trin NTTS: V sn xut ging, t khi c Quyt nh 103/2000/Q-TTg v Mt s chnh sch khuyn khch pht trin ging thy sn v Quyt nh 112/2004/Q-TTg v Ph duyt Chng trnh pht trin ging thy sn n nm 2010 s lng tri ging tm v c tra tng rt nhanh ti BSCL. Tc tng tng s tri 7,64%/ nm giai on 2001 - 2005, trong khi tm v c tra t 8,3%. c s quan tm ca cc cp chnh quyn ti mt s tnh nn cng tc kim dch, qun tri tm, c ging c coi trng. Tuy nhin cc chnh sch vay vn phc v pht trin ging cho NTTS cha c thc thi mt cch hiu qu. Mc d s lng tri ging tng nhanh, tuy nhin vic thc hin chnh sch theo tinh thn Quyt nh 103 - li sut tin vay v thi gian vay vn theo quy nh hin hnh; mc vay di
63
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
50 triu ng th khng phi th chp- gn nh khng thc hin c do c v pha ngn hng v h dn. V vn u t cho ngnh thy sn, theo Quyt nh 02/2001/Q-TTg v Chnh sch h tr u t t Qu H tr pht trin i vi cc d n sn xut, ch bin hang xut khu v cc d n sn xut nng nghip, theo cc d n nui trng thy sn khi c xem xt hiu qu v kh nng tr n s c quyt nh mc cho vay nhng ti a khng c qu 90% tng s vn u t ca d n Ngoi ra i vi cc d n thuc Chng trnh khuyn khch pht trin nui trng thy sn (Chng trnh 224) v Chng trnh khuyn khch pht trin ging thy sn n nm 2010 (Chng trnh 112) cn c u t cho quy hoch v r sot iu chnh quy hoch nui trng thy sn v ging thy sn, xy dng cc khu bo tn bin, bo tn thy sn ni a. Tng vn u t NTTS ti BSCL chim 27,43% tng vn u t NTTS cho c nc t 379.150 triu ng. V khuyn ng, hin nay c 12/13 tnh BSCL c Trung tm khuyn ng (tr Hu Giang). Trong cc nm qua, khuyn ng trung ng v cc tnh BSCL h tr c lc cho pht trin NTTS thng qua cc cuc tp hun, hi tho, thc hin cc im trnh din, cp pht cc ti liu hng dn k thut nui v phng tr bnh thy sn.Tuy nhin i ng khuyn ng cn mng, cha n tuyn cc huyn th. Mc d theo Khon 1,2iu 11 Chng III - Ngh nh 56 v t chc thc hin, ti mi x, phng, huyn th u phi c cn b khuyn nng, khuyn ng nhng cha chi tit cho khuyn ng. V bao tiu sn phm, sau hn 3 nm thc hin Quyt nh 80/2002/Q-TTg ca Th tng Chnh ph v thc hin chnh sch bao tiu sn phm thng qua hp ng nhng kt qu cn rt khim tn, vic lin kt bn nh (Nh nng, doanh nghip, nh nc v khoa hc) cn c nhng bt cp, khi thy gi th trng cao hn, mt s nng dn quay sang bn nng sn ra th trng, khin doanh nghip thiu ht nguyn liu. Ngc li, mt s doanh nghip li ly nhng do v kim nh cht lng h cp, h gi sn phm lm cho nng dn bc xc. Vic cc doanh nghip lm n thua l, ph sn cng gp phn lm gim lng tin ca 2 bn... Ngoi ra, mt s chnh sch khc cng c trin khai nh t ai, thu, HTX v c thc hin tt. Chnh sch v NTTS trn bin, hi o cha thc s thu ht s tham gia ca ngi dn. 2.4 Kh khan Tuy nhin ngh nui trng thy sn BSCL cn gp mt s mt kh khn v cn nhiu hn ch nh sau: Vic gia tng qu mc v din tch NTTS v cng tc quy hoch NTTS, c bit l theo vng nui, cha c tt v ang lm cho ngun nc ngy cng b nhim nh hng xu ti NTTS. Nhiu khu vc do t pht NTTS ph v quy hoch sn xut nng nghip, nht l nhng vng canh tc la do ngt ho trc y, vic cp thot nc cho
64
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
NTTS gy nh hng ti cc hot ng sn xut nng nghip khc, lm tng mu thun gia cc ngnh ngh s a phng. Nhu cu a dng ho ging loi nui trong khi khu sn xut v cung cp con ging nhn to cha c p ng tt cng nh vn gia tng nhim ngun nc dn ti tnh trng suy gim nhanh chng ngun li thy sn t nhin vng ven bin. Khong thi gian gn y, kh nng sn xut v tiu th sn phm c Tra nui ca ng dn v cc doanh nghip xut khu st gim mt cch ng k, rt nhiu c s nui b thua l, thm ch b ph sn do ngi nui khng bn c c hoc nu bn c th gi c li thp, thu nhp khng b p cho chi ph nui. Trnh dn tr trong vng cn hn ch, nht l nng dn cc vng su vng xa, tip thu cng ngh v k thut mi cn chm. Rung t rng, m dn th ngho tuy c h tr ca Nh nc nhng vic u t cn gp nhiu kh khn nn xu hng pht trin theo phng thc nui qung canh l ch yu. Cha tht s thng nht trong quan im pht trin NTTS, nhiu ni, nhiu ngi nhiu khi cn hoi nghi, s ri ro, s s bt n v th trng, s khng m bo an ninh lng thc cho a phng mnh... nn khng dm tp trung u t pht trin, b l thi c. Cc a phng v ngnh thy sn chm tr trong vic xy dng cc qui hoch chi tit v d n, Nh nc thiu c s phn b u t. u t cho pht trin NTTS nhn chung cn qu thp cha tng xng vi kh nng v nhng k vng pht trin. Vic xy dng c s vt cht k thut, p dng tin b cng ngh vo sn xut, o to i ng cn b k thut cha p ng yu cu pht trin ca nui trng thy sn, c bit l cng ngh sn xut ging sch bnh, thc n, x l mi trng v phng tr dch bnh. C s h tng v hu cn dch v cho nui trng thy sn nht l h thng thy li (cung cp v tiu thot nc) cn yu km, cha ph hp v p ng c i hi c tnh c th ca NTTS, khng cung cp nc m bo cht lng cho NTTS cng nh khng m bo vic tiu nc khi b nhim l nguyn nhn c bn gy ra dch bnh v hiu qu sn xut km ca nhiu vng NTTS. Vic kim sot mi trng, an ton v sinh sinh thi trong nui, vic kim sot cc d lng ho cht dng trong nui va yu v k thut, trnh , va mng v i ng. T chc v ch o chm c tng cng v i mi: t chc, qun l. dch v hu cn cho ngh NTTS cn yu. Hp tc gia cc ngnh cc cp cha cht ch, cha c qui hoch pht trin lin ngnh, lin vng cho nui trng thy sn, c bit l vic pht trin thy li nm trong ngnh nng nghip do cha thy c nhu cu thy li ho phc v NTTS c s khc bit rt ln so vi vic ngt ho mt s vng pht trin nng nghip,
65
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
nn gy ra nhng kh khn nht nh khi a phng mun trin khai nhanh k hoch pht trin NTTS ca mnh. i ng cn b k thut, c bit l chuyn gia u ngnh va thiu va yu, h thng khuyn ng cha p ng nhu cu pht trin. Vn bo qun v tiu th sn phm cho NTTS cn gp nhiu kh khn, c bit l cho cc vng nui nc ngt tp trung. 3 Tc ng ca ngnh nui trng thy sn ti mi trng t nhin BSCL
3.1 Cc tc ng xu ca hot ng NTTS n mi trng t v h sinh thi T nm 2000 c chuyn bin ln trong vic chuyn i cc vng sinh thi t nng nghip sang nui trng thy sn nh : Tin Giang, Bn Tre, Tr Vinh, Sc Trng, Bc Liu, C Mau, Kin Giang, ti y cuc tranh chp gia con tm v cy la din ra quyt lit. nhiu a phng, chnh quyn cho php ngi dn chuyn i sn xut t trng la sang nui tm hoc mt v la + mt v nui tm. H sinh thi cc thy vc ni a vng ny ang ngt li t ngt chuyn sang mn, do , h sinh thi c nh hnh b hy dit, qu trnh phn gii din ra lm cht lng nc suy gim, mi trng sng ca sinh vt thy sinh khng n nh. Cuc chin gia con tm v cy la chc chn cha c phn nh rch ri vng sinh thi chuyn tip BSCL. Mi trng t, mi trng nc v cc h sinh thi trong pht trin nui trng thy sn b bin i gy suy thoi, nhim mi trng. BSCL l vng tp trung nhiu cc loi t phn tim tng (pyrite FeS2) v phn hot ng (jarosite (K/Na.Fe3/Al3(SO4)2(OH)6). Khi b o p ao nui thy sn, o kinh rch cp v thot nc, v sinh ao nui sau ma thu hoch lm cho tng phn tim n b tc ng bi qu trnh xy ha s din ra qu trnh lan truyn phn rt mnh lit lm gim pH mi trng nc, gy nhim mi trng v dch bnh tm, c trong nui trng. 3.2 Cc tc ng xu ca hot ng NTTS n mi trng nc Nhng tc ng xu t NTTS n mi trng nc l c tht vi mc nh hng ty theo hnh thc nui, loi hnh v cp nui, ch yu xy ra ti nhng khu vc nui tp trung, din tch ln v mc thm canh cao, h thng cp nc khng tt, khng x l nc thi v s dng nhiu ha cht, thc n (nht l i vi m hnh nui tm s thm canh, nui c lng b). Hu qu ch yu l gy nn tnh trng nhim hu c, nhim khng sinh, v c bit l ph v h sinh thi nc ngm, hay h sinh thi ct cn li hu nh cc yu t tc ng khc vn nm trong gii hn cho php ca tiu chun ngnh cng nh kh nng v sc ti ca mi trng. Tuy nhin tnh trng trn khng thc s ph bin vn mang tnh cc b, hn na hin nay nhiu m hnh canh tc nui trng thy
66
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
sn li rt thn thin vi mi trng v nhng vn v v sinh an ton thc phm, v d nh nui TCX, nui nhuyn th hay cc m hnh nui kt hp thy sn + la, nui sinh thi Do vy, nu cc nguyn nhn c nh hng xu n mi trng nc nu trn c hn ch hay loi b th tc ng ca nui trng thy sn ti bn vng mi trng l hon ton c th hn ch c. 3.3 Tc ng t cc sn phm thi trong qu trnh nui trng thu sn 3.3.1 Nc thi sinh hot cua khu vn phng v nh cc ln tri (khu vc nui cng nghip) Nc thi sinh hot t khu vn phng cha cc cht hu c BOD, COD, cht dinh dng (P, N), du m, coliform Ecoly. Cc khu nh ca cng nhn v nh v sinh ca cng nhn ngoi cc ao nui thng c lm gn h thng mng x l nc thi. Nc thi mang theo lng ln hp cht N, P v cc cht dinh dng khc gy nn s siu dinh dng v rng dinh dngx km theo s tang sc sn xut ban u v n r cc vi khun. S c mt ca cc hp cht carbonic v cc cht hu c s lm gim oxy ha tan v tang BOD, COD, sunlfit hudrogen, ammonica v hm lng metan trong vc nc t nhin. 3.3.2 Nc thi sau qua trnh thu hoch Nc thi t ao nui c cha cc cht hu c, BOD, COD, cht rn l lng, to, thng theo mng t nhin thi ra rch song. Ti cc khu vc nui cng nghip hay c quy hoch th c gom vo h thng ao lng v x l vi sinh trc khi thi ra rch song. Tuy nhin do h thng ao lng v knh thi cn mt din tch nn do nhiu ni thit k khng ng k thut hay c tnh khng cho qua h thng nn nc thi c ra mi trng x l cha t hay khng x l s gy nhim ngun nc. S tch t cht hu c nng n cui v nui cng gy nen s t nhim chnh trong ao lm nh hng ngc li i vi tm do thiu oxy v tc nghn mang tm. 3.3.3 Bn thi sau mi v nui trong qu trnh ci to ao Bn thi sau mi v nui trong qu trnh ci to ao thng cha cc cht nh: thc n tha phn hy, to cht, phn tm, vi bn phn cha cc c t: Fe2+, Fe3+, Al3+, Cl-,
67
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
SO42-, , vi khun gy bnh cho tm, to c, nm c, cc kh c tn lu trong bn: NH3, H2S, CH4, l sn phm ca qu trnh phn hy ym kh ngp nc to thnh, ngun bn ph sa lng ng trong cc ao nui trng thy sn thi ra hng nm trong qu trnh v sinh v no vt ao nui. c bit, vi cc m hnh nui k thut cao, mt nui ln nh nui thm canh, nui cng nghip... th ngun thi cng ln v tc ng gy nhim mi trng cng cao. Mt s kt qu nghin cu cho thy, ch c 17% trng lng kh ca thc n cung cp cho ao nui c chuyn thnh sinh khi, phn cn li c thi ra mi trng di dng phn v cht hu c d tha thi ra vo mi trng. i vi cc ao nui cng nghip cht thi trong ao c th cha n trn 45% nitrogen v 22% l cc cht hu c khc. Cc loi cht thi cha nit v phtpho hm lng cao gy nn hin tng ph dng mi trng nc pht sinh to c trong mi trng nui trng thy sn. c bit, ngun cht thi ny lan truyn rt nhanh i vi h thng nui c b trn sng, nui c trong cc m trng ngp nc... cng vi lng ph sa lan truyn c th gy nhim mi trng v dch bnh thy sn pht sinh trong mi trng nc. i vi nui c nc ngt, lng thi nhiu t cn ph thuc vo thc n a vo chn nui, thng thng chi ph thc n phi t 1,5-2 kg thc n/1kg sn phm, ngoi ra cn lng thc n d tha khng tiu th ht lng xung to ra ngun thi rt d phn hy hu c gy nhim mi trng nguy c pht sinh v ly lan dch bnh. Cc ao nui sau qu trnh thu hoch sn xut thng phi no vt bn cn. y l mt ngun thi rt ln c th gy nhim mi trng. i vi nui tm vng ven bin Nam b ni c hm lng ph sa trong nc bin ly vo nui rt ln t 200-888mg/l, lng cht rn ny lng xung ao nui tm to thnh lp bn hng nm rt dy. Vn qun l bn thi nui tm l ht sc bc xc cn phi c qun l x l trit khu vc nui trng thy sn nc mn vng BSCL. 3.4 Mt s tc ng khc 3.4.1 Tc ng ca hot ng nui tm ven bin Mc d hin nay vi m hnh nui tm cng nghip khng thay nc, cc cht hu c c x l. trc khi thi ra mi trng, nhng ngun dinh dng N v P t thc n d tha cng nh t cht thi ca tm c tc ng n s ph dng ca mi trng nc xung quanh. Theo cc nghin cu cho thy cc m hnh nui tm s thm canh s dng thc n cng nghip t bn ngoi, vi sn lng tm nui t 1.000 kg th ng thi a ra mi trng khong 113,8 kg N v 31,4 kg P. Do hng nm vi din tch nui tm S cng nghip hin nay BSCL c tnh khong 20.000 ha vi sn lng trung bnh
68
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
5.000 kg/nm, tng sn lng t nui cng nghip khong 100.000 tn th hng nm ngh nui tm a vo mi trng khong 11.380 tn N v 3.140 tn P. V kt qu nghin cu cng cho thy cn phi c t 2,4 n 7,2 ha rng ngp mn s dng v hp thu hm lng cht dinh dng c a vo mi trng ca 1 ha nui tm cng nghip (A. Robertson & M. Philips, 1995) ty vo mt nui. Bn cnh trong qu trnh ci to ao nui hng nm, mt lng ln bn y ao c a vo mi trng gy nhiu tc ng nh bi lng, nhim ngun nc 3.4.2 Tc ng ca hot ng nui c tra Tng t nh vy, i vi nui c Tra, mc d din tch nui hin nay khng ln so vi din tch nui tm, ch t khong 7.000 ha (nm 2007) vi sn lng trn 1 triu tn. Theo mt s nghin cu ca Trng i hc Cn Th cho thy vi mc thm canh hin nay th khi sn xut ra 1 kg c tht th s thi ra mi trng 23,22,1 g N v 8,660,25 g P. V vy khi sn xut 1 triu tn c Tra th s a ra mi trng khong 23.000 tn N v 8.660 tn P. Ngun cht dinh dng ny to ra s ph dng ngun nc. lm gim thiu ngun cht dinh dng trong ngun nc cn phi c nhng vng t ngp nc, rng ngm mn hp th v lc sch mi trng. 3.4.3 Rng ngp mn b suy gim Din tch rng ngp mn nc ta ang b gim i ng k, t 408.500 ha nm 1943 n nay ch cn 209.740 ha (nm 2006). Trong s 209.740 ha t c rng, din tch rng trng chim ti 72,5% (152.000 ha), cht lng rng km c v mt , chiu cao, ng knh, thnh phn loi v tr lng rng. Do , gi tr phng h v kinh t thp. iu ny l nguyn nhn dn n nn st l b bin, bin v b ca cc ca sng, thit hi do bo gy ra hng nm hng nghn t ng (nm 2006 thit hi ti 18.700 t ng). Bn cnh vn v mi trng, rng ngp mn cn ng vai tr quan trng i vi s sinh sng ca nhiu loi hi sn. Trong chu k sng ca mnh, nhiu loi hi sn (tm nc mn, l, cua, c bng ko, c i,) thng c mt giai on gn vi rng ngp mn nh l ni ng p u trng v sinh trng. 3.4.4 Tc ng ca s xm nhp mn Mi trng t, mi trng nc v cc h sinh thi trong pht trin NTTS b bin i gy suy thoi, nhim mi trng. BSCL l vng tp trung nhiu cc loi t phn tim tng (FeS2) v phn hot ng (K/Na.Fe3/Al3(SO4)2(OH)6). Khi b o p ao nui thy sn, o kinh rch cp v thot nc, v sinh ao nui sau ma thu hoch lm cho tng phn tim n b tc ng bi qu trnh xy ha s din ra qu trnh lan truyn phn rt mnh lit lm gim pH mi trng nc, gy nhim mi trng v dch bnh tm, c. Cc ngun thi ra sng rch tc ng lm cho mi trng nc b bin i. Cht lng nc trong cc ao nui thy sn gm c nc ngt, nui tm ven bin, c bit l trong cc m hnh nui cng nghip cho thy du hiu nhim hu c (BOD,
69
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
COD, Nit, Pht pho cao hn tiu chun cho php), c s xut hin cc thnh phn c hi nh H2S, NH3, cc ch s Coliforms, vi sinh khc, cho thy ngun nc thi ny cn phi c x l. trit trc khi thi ra sng rch. Vic thc hin cc chnh sch chuyn i vng t nng nghip ven bin km hiu qu sang NTTS dn n mt rng ngp mn, mt bi t nhin ca cc loi thy sinh vt v ph v cnh quan vng ven bin. Bn cnh h thng thy li cn yu, cha p ng c vic x mn gp phn lm cho s xm nhp mn gia tng vng ven bin v ngy cng tr nn nghim trng hn. 3.4.5 Tc ng ca vic s dng ha cht, khng sinh, thuc bo v thc vt Cng vi s xut hin ngy cng nhiu cc loi bnh v s gia tng nhim v mt mi trng, vic s dng ha cht v thuc khng sinh trong NTTS ngy cng gia tng. Mc d nhn thc c mc nguy him v nhim mi trng khi s dng ha cht trong qu trnh ci to ao nui tm, x l. mi trng nc v vic s dng cc sn phm vi sinh vt c li (probiotics) thay th, nhng cc ha cht v thuc khng sinh vn ang c s dng. Cc loi thuc khng sinh v ha cht khi s dng, ngoi nhng tc dng mong mun, chng cn gy ra nhiu tc hi nh hng xu n mi trng v con ngi. C th l chng b tn lu trong mi trng thy sinh, s tch t cc d lng thuc khng khun trong cc cht lng ng c tim nng c ch hot tnh ca vi khun v gim mc phn r ca cc cht hu c. Cc ha cht c th gy c v li d lng c trong cc sinh vt khng phi l i tng nui. Thuc khng sinh gy ra kch thch khng thuc trong ng vt nui, lm gim tc dng ca nhiu loi thuc v tc ng ny s sy ra i vi c th con ngi khi n thy sn c nhim khng sinh. 3.5 Dch bnh Nhn chung, hin tng dch bnh ca cc i tng nui thy sn nm no cng xy ra vi cc mc v din bin khc nhau, c bit l vi tm nui. i dch bng pht xy ra v gy thit hi ln nhng vng nui tm trng im BSCL vo nm 1994 v sau l 1996 v nhng nm v sau cng thng xuyn xut hin tuy nhin mc nh hn. Mt trong nhng nguyn nhn chnh l do mi trng nhim, trnh qun l ao nui, thi v th nui cha hp l. cn km v mt phn do mi trng ngy cng khc nghit. T nhng nm 1997 n nay, hu ht nm no tm cng b bnh xy ra v din bin bnh lun phc tp, khng theo ma v nht nh. Tuy nhin, nhn chung bnh trn cc i tng nh tm s thng xut hin vo u v nui khong 1-2 thng nui th b bnh, tc l bnh t thng 3-4 v thng 7-8 dng lch. Din tch nui tm b bnh nm 2001 l 19.687 ha, chim 4,5% tng din tch th nui ca vng v chim 82,5% so vi ton quc; n nm 2007 tng din tch nui tm b bnh khng tng nhiu so vi nm 2001 (khong 20.000 ha), chim 3,6% din tch th
70
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
nui v chim 87,4% ton quc. Nguyn nhn vng BSCL c din tch tm b bnh chim trn 81% so vi ton quc l do vng c din tch nui tm lun chim trn 92%. im khc bit cn c lu khi xy ra bnh m trng gia hnh thc nui th ging mt ln-thu hoch dt im (th ging trn 5 con/m2 Sc Trng) b thit hi hon ton v hnh thc thu ta-th b (th ging mt di 3 con/m2 nh nui QCCT Bc Liu, C Mau, Kin Giang) ch b thit hi mt phn; Bnh tm t hai vo thng 7-8 gy thit hi nng cho tm nui ca 3 tnh Bc Liu, C Mau v Kin Giang, ring tnh Sc Trng vo giai on ny hu ht tm nui u trn 2 thng tui nn khng xy ra dch bnh. Tnh Kin Giang b thit hi mc cao chng nhng tm nui b cht m cua, rm trong m nui cng b cht. Trong nm 2004 tnh C Mau ch xut hin dch bnh tm nui vo thng 8-9 tr hn mt thng so vi cc tnh khc, cc thng khc tm nui ch b cht ri rc khng thnh dch. i vi tnh Bc Liu trong v nui tm va qua vng ni ng c mn thp gm huyn Phc Long v Hng Dn c t l thit hi thp, cc huyn ven bin gm Vnh Li, ng Hi v Gi Rai c t l din tch b thit hi cao chim trung bnh 27% din tch th nui. Nhng nm gn y, thi tit din bin phc tp tri nng nng, nhit chnh lch cao gia ngy v m (5-100C), nc thng pht sng vo ban m do mt s to c v vi sinh pht trin lm tng c t trong ao. i vi nghu, xy ra hin tng nghu cht nhiu xung quanh khu vc ca sng Ba Lai thuc huyn Ba Tri, Binh i. Do mn ko di, thm ch thay i t ngt, lng thc n km, thi tit khng thun li dn n nghu cht vo thng 3-4 hng nm. Thit hi nng nht nm 2005 l 50% din tch nui. i vi tm nui: ch yu do thi tit u v nui din bin khng thun li, nng nng ko di, mn tang cao, cht lng con ging km, khu kim dch con ging min Trung cn yu, bnh thng xut hin t thng 3-4 hng nm. Nhng nm gn y, dch bnh pht sinh trn din rng cc loi c, tm nui din bin rt phc tp gy nhiu thit hi i vi ngi nui trng thy sn. Nui c nc ngt trn sng nhim mi trng lm c Tra cht hng lot mt s b c trn sng; dch bnh trn cc ao h v c ng mt s tnh lu vc sng Tin, sng Hu, dch bnh tm nui pht sinh trn 20-60% din tch nui cc tnh ven bin nh: C Mau, Bc Liu, Sc Trng, hu qu l tm cht hng lot din ra nhiu nm, ko theo nhiu h nui tm, nhiu doanh nghip nui tm qui m ln iu ng.
71
Nhm 3 4
Bo co Thc a min Ty
Gii php cho nhng vn ca ngnh nui trng thy sn BSCL
4.1 Thu ht vn u t nc ngoi nh thc tim nng NTTS ca vng Trong nhng nm qua, sn lng thy sn nui trng, khai thc ca vng ng bng sng Cu Long (BSCL) lin tc tng, trong ring sn lng thy sn nui chim hn 65% tng sn lng thy sn nui ca c nc, to nhiu cng n vic lm, gp phn xa i gim ngho, n nh i sng kinh t - x hi cho cc tnh trong khu vc. Mi a phng trong vng li c tim nng, th mnh v c nhng c th ring v thy sn, to thnh mt bc tranh a dng v sn phm, nh nhuyn th hai mnh v Bn Tre, Tin Giang; tm C Mau, Kin Giang, Sc Trng, Bc Liu; c tra An Giang, ng Thp, Cn Th, hay cc loi hi sn Kin Giang, C Mau Tuy nhin, s tng trng y ca ngnh thy sn cha thc s c nh mong i. Tc tng trng tuy rt n tng nhng li km theo nhiu biu hin thiu bn vng. S lng tu thuyn nh c tng nhanh, vt tm kim sot; c kh tu thuyn v dch v hu cn ngh c bt cp; NTTS lun phi i din vi ri ro v cht lng con ging, thc n, dch bnh; gi c cc mt hng thy sn bin ng bt li v kh lng ... Mt trong nhng nguyn nhn gy nn hin tng ny l thiu tnh lin kt, phi hp gia cc a phng trong vng trong sn xut nguyn liu v ch bin, tiu th. Tng a phng khng huy ht th mnh sn c do u t dn tri, manh mn. thc s pht huy sc mnh ca nhng tim nng, cn c ngun lc u t ln, c v vn, kinh nghim pht trin v v k thut, cng ngh. l nhng yu t m ngun vn u t t bn ngoi c th tch cc ng gp y nhanh tin trnh pht trin. Nhng trn thc t, sc ht vn u t nc ngoi vo ngnh thy sn khng cao. l nhng trn tr c a ra tho lun ti hi tho Xc tin u t vo lnh vc thy hi sn vng BSCL do B NN&PTNT phi hp vi Ban Ch o Ty Nam b v U ban Nhn dn Cn Th t chc ti TP Cn Th ngy 25/10/2012 va qua. Hi tho thu ht gn 200 i biu t cc nc trong khu vc v trn th gii, cc i s qun, tng lnh s qun, i din cc b, ngnh trung ng, a phng, cng ng DN trong v ngoi nc tham gia, th hin s quan tm c bit n vn ny. Trong bc tranh tng th v u t nc ngoi ti Vit Nam ni chung, thu ht vn u t nc ngoi vo lnh vc nng nghip, thy sn cn rt khim tn. Trong tng s 945 d n FDI giai on 1998-2009 vi tng s vn ng k 4,7942 t USD, ch c 139 d n FDI v thy sn vi tng s vn ng k 357 triu USD. Trong 10 nm gn y, t trng FDI ca lnh vc nng nghip, thy sn tng trng m, gim t 8% nm 2001, cn 5,2% nm 2007 v hn 1% nm 2011. Hn na, cc d n FDI trong lnh vc nng nghip cn khim tn c v qui m v cht lng, trung bnh ch
72
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
khong 6,56 triu USD/d n, thp xa so vi mc trung bnh 14,7 triu USD/d n ni chung. S vn gii ngn thc t cng thp hn mc trung bnh trong cc lnh vc u t nc ngoi ca c nc. Ring lnh vc thy sn, n nay mi c 70 d n FDI vi hn 310 triu USD vn ng k, tp trung vo nui trng, ch bin, sn xut thc n, con ging thy sn Bnh qun hn 4,4 triu USD/d n, nm ri rc mt s a phng c th mnh v thy sn. V i tc FDI, mi c 18 quc gia v vng lnh th c d n u t vo lnh vc thy sn Vit Nam, trong cc cng ty va v nh t khu vc chu nh Hn Quc, Trung Quc, Nht Bn, i Loan chim hn 70% tng vn ng k, hot ng theo mc tiu v nhu cu ring r ca tng DN. Phi chng tnh ri ro cao trong sn xut thy sn to ra s thiu vng y ca cc d n FDI? Hay do cn thiu cc bin php thu ht v chnh sch qun l u t nc ngoi ph hp trong lnh vc ny? Theo Vin Kinh t v Qui hoch Thy sn (B NN&PTNT), thc hin n Quy hoch pht trin ngnh thy sn n nm 2020, tng nhu cu vn giai on 2012 -2020 khong 60 nghn t ng, trong vn trung ng 26,02 nghn t ng (43,38%) v vn i ng ca cc a phng trong c nc 6,90 nghn t ng (11,51%). Ngun vn t cc thnh phn kinh t trong, ngoi nc v cc t chc quc t ng vai tr ht sc quan trng vi hn 27,06 nghn t ng, chim t l 45,11%. y l t duy mi trong vic tip cn vn pht huy tim nng to ln ca ngnh thy sn Vit Nam trong thi gian ti, nhng bin thnh hin thc, i hi phi xy dng nhng chnh sch t ph trong vic thu ht v qun l u t nc ngoi. tranh th c cc ngun lc t bn ngoi, trc ht, cc c quan trung ng v a phng phi sm t c s ng thun trong nh hng chnh sch, tp trung xy dng chin lc pht trin ngnh thy sn theo nguyn tc cn bng nhu cu, li ch gia cc vng v a phng; ph hp vi chnh sch pht trin chung trong lnh vc nng, lm, thy sn v nh hng pht trin kinh t - x hi ca Chnh ph giai on 20012020. Chin lc pht trin thy sn phi ng b, thng nht hng vo nhng d n c hm lng cng ngh cao, s dng hiu qu ti nguyn, gia tng gi tr cho sn phm, tp trung vo lnh vc sn xut ging, cng ngh ch bin, ch to my mc, thit b phc v sn xut theo chiu su v c tnh bn vng. Trn c s , xy dng v trin khai cc sng kin ku gi u t cho thy sn theo tip cn lin kt ton vng. Ti hi tho ni trn, cc nh u t tim nng trong v ngoi nc c gii thiu v tho lun v mt k hoch pht trin tng th theo tip cn kt ni tt c cc a phng trong vng nh vy. Mi lin kt ny nhm khai thc trit th mnh v tim nng ca tng a phng to ra sc mnh tng th pht trin ton din ngnh thy sn trong vng.
73
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Trong k hoch ni trn, TP Cn Th c chn l trung tm kt ni v h tr cc tnh trong vng v khoa hc, k thut, gio dc, o to, nghin cu pht trin, c s h tng v l im kt ni thng mi vi cc tnh ln cn, cu ni trong hi nhp kinh t v khu vc, to ng lc cho cc tnh trong vng pht huy cc ngnh cng nghip ph tr v ch bin su. Trn c s nhu cu pht trin thy sn ca a phng ph hp vi qui hoch chung, cc tnh s xy dng danh mc d n ku gi u t t cc nh u t, cc nh ti tr, cc DN trong v ngoi nc quan tm tham kho v lp k hoch cho cc d n u t trong tng lai ca mnh. Vi s quan tm ca tt c cc bn lin quan, hy vng trong thi gian ti ngnh thy sn s thu ht c nhiu d n u t mi vi s vn ln hn, gp phn nh thc nhng tim nng cn cha khai ph, pht huy hn na vai tr ca mt ngnh kinh t ch lc ca BSCL. 4.2 Pht trin ngnh theo hng bn vng Nui trng l hng i chin lc lu di c ngha ti to ngun li, to ra nhiu sn phm c gi tr kinh t cao, phc v cho xut khu v tiu dung ni a, y l hng i nhm pht huy th mnh mi trng sinh thi ngt, mn , l. Xut pht t thc t NTTS trong nhng nm qua v yu cu pht trin bn vng cho nhng nm ti, pht trin NTTS vng BSCL thi k n nm 2015 da trn nhng nh hng sau: Pht trin NTTS gn vi vic bo veeh mi trng sinh thi, bo v v ti to ngun li thy sn, phng chng dch bnh cho cc i tng nui. Pht trin NTTS gn vi pht trin KT-XH ca cc vng, a phng, m bo s b p, b sung cho nhau gia cc tnh trong Vng, gn kt vi s pht trin ca cc Vng kinh t khc, nhm pht huy hn na th mnh ca NTTS trong chuyn dch c cu kinh t nng nghip, trong xa i gim ngho, gii quyt cng n vic lm, tng thu nhp cho lao ng ngh c, c bit cho b con vng kh khn v cc vng ng bo dn tc, l yu t quan trng n nh an ninh chnh tr - x hi vng bin, vng su, vng xa. Tng cng s dng hp l, c hiu qu cc loi mt nc ngt, mn, l. Cn c vo d bo th trng v trn c s c im sinh thi v tim nng ca tng vng a l, tng vng mt nc, phi xc nh cc i tng nui, cng ngh nui v quy m nui ph hp theo hng m bo nng sut cao v hiu qu kinh t lu di, m bo a dng sinh hc, gi gn mi trng sinh thi, ph hp quy hoch chung v s dng ngun nc cho cc ngnh pht trin kinh t lin quan.
74
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty -
Pht trin cng ngh sinh hc l u tin hang u rt ngn khong cch v trnh cng ngh, c bit trong cng ngh nui, cng ngh sn xut ging, thc n v phng tr dch bnh, m bo an ton v sinh v h gi thnh sn phm. Pht trin h thng nui thy sn kt hp vi canh tc nng nghip, v tp trung vo quy hoch cc vng sn xut hng ha ln, va tng bc vng chc pht trin NTTS theo phng thc cng nghip, va pht huy li th sinh thi to vng nui quy m ln. Khuyn khch mi thnh phn kinh t hp tc, kinh t gia nh, doanh nghip nc ngoi u t vo NTTS nng cao nng sut nui trng, to ngun cung cp nguyn liu ln, n nh cho ch bin xut khu v tiu th ni a.
thc hin chin lc pht trin ngnh thy sn BSCL n nm 2015, mc tiu ca lnh vc nui trng thy sn c xc nh nh sau: Phn u a NTTS tr thnh ngnh sn xut nguyn liu ch yu v sn lng ngnh nui phi vn ln chim khong 60% tng sn lng thy sn trong tng lai. Tng nhanh sn lng nui trng thy sn t 10-13%/nm. n nh din tch nui khong 75-80% din tch tim nng, trong hn ch m rng din tch nui tm nc l, tng din tch nui nc ngt, bn v mi trng sinh thi, bo v v ti to ngun li thy sn, v nhm a dng ha c cu i tng nui. i tng nui s tp trung vo 4 nhm chnh: nhm tm (s, cng xanh,), nhm c bin, nhm c nc ngt (Ba sa, chp, r phi, bng tng, tra, tai tng, sc rn, lc, r ng,), nhm nhuyn th (nghu, s, trai ngc, vm, ip, c hng,)
75
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Bng 11: Mc tiu pht trin nui trng thy sn BSCL n nm 2015
(Ngun: Tnh ton ca Lm Vn Mn da trn c s Quy hoch tng th pht trin ngnh Thy sn Vit Nam n nm 2010 v nh hng 2020 [34] ; Quy hoch chuyn i c cu sn xut nng, lm nghip v thy sn c nc n 2010 v tm nhn 2020 [35]) t c cc mc tiu trn, ngnh nui trng thy sn BSCL cn thc hin ng lot cc gii php sau: - Nng cao cht lng cng tc quy hoch v qun l quy hoch, thc hin chuyn i c cu da trn c s li th tng a phng, tng vng sinh thi. - Xy dng cc m hnh pht trin nui trng thy sn bn vng. - Gii quyt tt khu ging cho nui trng thy sn. - m bo thc n cho nui trng thy sn. - Lm tt cng tc phng tr dch bnh. - Lm tt cng tc khuyn ng. - Nng cao tnh bn vng v mi trng trong nui trng thy sn. - n nh x hi trong nui trng thy sn.
76
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty 4.3 Mt s gii php cho cc vn mi trng
bo m pht trin li th ngnh nui trng thy sn BSCL, p ng yu cu hi nhp quc t ng thi vn m bo cht lng mi trng, cn thc hin cc gii php c bn sau y: Nhanh chng hon thin quy hoch mi trng trn c s phn vng sinh thi nhy cm vi cc vng tim nng trong pht trin cc m hnh canh tc thy sn nc mn, nc ngt v nc l... theo cc cp t thp ti cao nh nui trng thy sn t nhin, mt thp, m hnh hp sinh thi... cho n nui thm canh, nui cng nghip bo m cho pht trin lu di v bn vng nui trng thy sn BSCL. Quy hoch thy sn phi gn lin vi quy hoch mi trng trong cc h canh tc ca cc loi m hnh nui trng thy sn. i vi m hnh nui trng thy sn thm canh v cng nghip, cn tp trung gii quyt vn x l nc cp, qun l cht lng nc v x l cht thi nui trng thy sn v qun l dch hi tng hp trong cc m hnh canh tc. Trong thc tin sn xut, mt s cng ty c tim lc v vn u t, k thut cng nghip nui trng thy sn, xc lp c cc m hnh nui thy sn cng nghip, nhng vn x l c cc vn cht thi pht sinh, p ng tiu chun mi trng. Trong nui trng thm canh, nui cng nghip, vn bo v mi trng cn tp trung x l cht thi nui trng thy sn, bng cc gii php nh: Dng cc ch phm sinh hc x l trit cc thnh phn c hi nhim c trong nc thi, cht thi thnh cc cht an ton sinh thi. Cc ch phm sinh hc ny l cc vi khun ym kh, hiu kh, cc x khun, nm men... x l lng thc n d tha, cc tht thi trong ao nui, cc ngun bn cn y ao nui... Bo v mi trng trong pht trin nui trng thy sn khu vc BSCL l vn cc k quan trng, cn c gii quyt t vn quy hoch sn xut canh tc, phng thc canh tc gn lin vi t chc sn xut canh tc nui trng thy sn v th trng tiu th, sn xut nui trng gn lin vi nhim v bo v mi trng v quan trng l nng cao vai tr qun l ca nh nc v bo v mi trng i vi lnh vc nui trng thy sn v vai tr ca cng ng i vi nhim v bo v mi trng. Nh nc cn nhanh chng hon thin quy hoch nui trng thy sn khu vc BSCL gn lin vi quy hoch bo v mi trng trong nui trng thy sn v cc h sinh thi, thc hin tt quy hoch thy li cho pht trin thy sn, tng cng tnh kh thi ca nhim v quan trc v d bo cht lng mi
77
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
trng v dch bnh trong nui trng thy sn; ng thi nghin cu v ph bin cc cng ngh x l mi trng thch hp hiu qu gii quyt cc vn cht thi ng thi ban hnh quy ch bo v mi trng trong nui trng thy sn BSCL. Tuyn truyn gio dc vic chp hnh php lut. c nhiu vn bn quy phm php lut, Ngh nh v Ch th ca Chnh ph iu chnh tng vn c th ca nhim v BVMT thy sn c ban hnh nh: Ngh nh 195 HBT ngy 2/6/1990 v thi hnh Php lnh Bo v v Pht trin ngun li thu sn; Ngh nh 89/2001/N CP ngy 16/11/2001 iu chnh v ging vt nui thu sn, v thc n nui thu sn, v iu kin kinh doanh cc ngnh ngh thu sn trong c ni dung v BVMT thu sn; Ch th 07/2002/CT TTG ngy 25/2/2002 v tng cng qun l vic s dng thuc khng sinh, ho cht trong sn xut kinh doanh thc phm c ngun gc t ng vt, trong c ng vt thu sn, Tuy nhin, vic thi hnh cng nh tun th theo cc quy nh ca php lut khng c m bo tnh cht ch v nghim chnh. Cc tc ng xu n mi trng hin nay mt phn cng xut pht t s qun l lng lo ca c quan co thm quyn, lch lut hay khng nm r cc quy nh php lut trong vn BVMT trong nui trng thy sn. Chnh v vy, bn cnh vic ban hnh cc quy nh php lut, cn lm tt cng tc tuyn truyn, gio dc vic chp hnh php lut n ch nui, c s sn xut, ch bin,
4.4 nh hng pht trin n nm 2020 Trong bi cnh vng, tip tc pht trin thy sn nhanh trn c s m bo tnh bn vng trong chnh hot ng sn xut thy sn v ca ton vng ng Bng Sng Cu Long. Tip tc chuyn dch c cu cc ngnh ngh sn sut, kinh doanh, gn sn xut vi ch bin, tiu th sn phm thy sn, vi bo v mi trng sinh thi. Bo m cn bng li ch gia ba mng phc li: kinh t, x hi v sinh thi mi trng trong qu trnh pht trin thy sn. C th l: Pht trin thy sn vng ng Bng Sng Cu Long trn c s m bo an ninh lng thc, an ton thc phm v cuc sng cho ng dn trong qu trnh sn xut. Pht huy bn sc vn ho lng c, tin ti xy dng cc th ngh c v ci thin sinh k ca ngi dn a phng. ng Bng Sng Cu Long c ba kiu sinh thi c trng l : vng t nhim mn v sinh thi nhim mn, vng t phn v sinh thi t phn, vng ngp l theo ma v sinh thi ngp nc theo ma. Cho nn, pht trin nui trng thy sn phi thch nghi vi cc kiu sinh thi c trng, bo tn rng ngp mn v cc h sinh thi t ngp nc quan trng khc trong vng ng Bng Sng Cu Long.
78
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
Pht trin n nh mt h thng thu li phc v nui trng thy sn ( thu ng ) vng ng Bng Sng Cu Long, trc ht x l v tch ring knh tiu thot nc thi vi knh cp nc cho cc vng nui trng thy sn tp trung. Gim thiu tc ng ca cc hot ng sn xut thy sn n ngun nc ngm v mi trng xung quanh, c bit bn o C Mau. Bo v v phc hi vn rng ngp mn, cc khu vc rng trm, ng thi ch trng pht trin nui sinh thi : xen v la - tm, con tm m cy la duy tr che ph cho t ai. Ch trng pht trin ngh c cng ng tn dng cc din tch nh l, phn tn v sinh thi ma nc ni c th ng Bng Sng Cu Long. Quy hoch pht trin nui trng thy sn theo 3 tuyn ng Bng Sng Cu Long ph hp vi cc i tng, phng php, h thng sn xut v mc ch nui trng khc nhau, nh : (1) Tuyn bin st b ( gii hn t b n vng bin c su 6 - 10 m ): ch yu pht trin nui bi triu, cc khu tng i lng sng c th nui dn treo v lng b. i tng nui l c, ngao, nghu, s huyt v hu.... Xy dng cc khu bo tn ngun li v cc khu bo tn bi ging t nhin, nh: khu bo tn nghu, cc khu bo tn rng ngp mn. Kt hp nui trng thy sn vi bo v cnh quan pht trin du lch sinh thi; (2) Tuyn ven bin ( nui thun nc l ), nm chuyn tip pha trong tuyn ven b vo su t lin n ng ng mn 4% ( ph hp vi phn tuyn thu li v nng nghip ) : nui trng thy sn nc l nh tm, cua, cc loi c, nhuyn th v trng rong cu. Ty theo ma v kh nng ngt ha theo thi gian m kt hp canh tc mt v la, mt v nui trng thy sn nc l; (3) Tuyn ni ng ( nui thy sn nc ngt ): nui ch yu cc loi thy sn nc ngt c gi tr thng phm cao ( c tra, basa ) v cc i tng nui truyn thng phc v th trng ti ch. C th pht trin nui trng thy sn dc theo trin cc sng, cc knh rch ln, cc khu rung trng, ni c kh nng cp v tiu nc d dng cho cc ao nui quanh nm hoc mt thi gian di trong nm. Tuyn ny cng c mt s din tch nc ngt t c trao i, nht l vo ma kh nh chn rng trm. Nhng ni ny c th pht trin cc loi c en thch ng vi loi mi trng v h thng ao nui t thay nc nh c lc, c r ng, ln, chch, c sc,... Sp xp li c cu i tu v ngh khai thc hi sn nhm gim bt cng lc khai thc, duy tr sn xut bn vng. Cm hn nhng loi ngh khai thc hi sn gn b c tnh hy dit hoc gy nh hng n ngun li hi sn. Phn chia vng bin theo tuyn v phn cp qun l nng cao tinh thn trch nhim v thc t ch ca tng cp qun l theo tinh thn Ngh nh 123-2006/N-CP. Tng bc phc hi mi trng sng gn b ca cc loi hi sn cc vng bi ngang, vng ca
79
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
sng, ven cc o v cc h sinh thi rng ngp mn, thm san h, thm c bin,u tin khai thc hi sn xa b nhm gim p lc khai thc vng bin gn b, gp phn bo m an ninh quc phng y mnh ch bin theo c hai phng thc: ch bin ni a ( bt c, thc n, ch phm... ) v ch bin xut khu ( cc mt hng thu sn xut khu ) p ng nhu cu ngy cng tng v ngy cng cao ca th trng thu sn. i mi cng ngh v a dng ho cc mt hng ch bin thy sn, tng tnh cnh tranh ca hng ho thy sn, ch ng to ra cc sn phm mi i vi th trng thy sn quc t v khu vc. Pht trin sn xut sch hn trong tt c c s cng nghip ch bin thy sn trong vng ng Bng Sng Cu Long. Vi thp k ti, th trng trong nc v th gii c xu hng m rng pht trin hng ho thy sn vi cc i tng nui c gi tr cao. y l mt c hi cho ngnh thy sn Vit Nam ni chung v vng ng Bng Sng Cu Long - mt trong s t vng c li th i vi nui trng thy sn - ni ring pht trin. Nm chc c hi, tp trung ch o, pht huy cao tr tu v huy ng cc ngun lc pht trin nui trng thy sn v khai thc thy sn vng ng Bng Sng Cu Long theo cc nh hng chin lc ni trn l mt hng i ng nhm khai thc hiu qu v bn vng vng sinh thi c th ca t nc, p ng nguyn vng ca hng triu dn lao ng vng ny.
80
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty Nhn xt - nh gi xut. 1. Nhn xt nh gi.
Chuyn thc a va qua gip chng em p dng nhiu kin thc c hc vo thc t mt cch trc tip, nhm nng cao kh nng nhn nhn vn . Nhng kinh nghim v kin ng gp ca thy c gip cho chuyn thc a thnh cng hn. Mc d cn nhiu hn ch song nhm c gng hon thnh mt cch kh thi nht di s gip ca ging vin ph trch, cng vi s tham gia nhit tnh ca cc thnh vin trong nhm. 2. xut. Bn thn mi thnh vin cn trang b kin thc y hn trc khi i thc a, cng v nng cao c c kin thc chuyn ngnh, tng hp v cp nht thng tin. Trn y l bi bo co ca nhm c tng hp t nhng ghi nhn ca chuyn thc a, song khng trnh khi nhng sai st. Nhm chng em mong nhn c nhng kin ng gp qu bu ca thy c nhm c th hon thin hn trong bi bo co ln sau.
81
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty TI LIU THAM KHO
[1]. Bi Vit Hng (2012), Gio trnh thc tp mi trng cc tnh ng bng sng Cu Long, Khoa mi trng - Trng i hc Khoa Hc T Nhin TPHCM. [2]. Vin Kinh t v Quy hoch Thy sn (2009), Quy hoch pht trin nui trng thy sn vng ng bng sng Cu Long n nm 2015, nh hng n nm 2020, B Nng nghip v Pht trin nng thn. [3]. L Xun Sinh1, Nguyn Tin Dit2 v Nguyn Rube3 (2011), Cung cp v s dng ging tm s ng bng sng Cu Long, 1i Hc Cn Th, 2S Nng nghip & Pht trin nng thn Tin Giang, 3S Nng nghip v Pht trin nng thn Tr Vinh. [4]. KS. Trnh Ngc Tun (2005), Nghin cu hin trng khai thc, nui trng thy sn Vit Nam v xut phng n x l nc thi, Trung tm nghin cu, quan trc, cnh bo mi trng v phng nga dch bnh thy sn khu vc min bc. [5]. Trung tm thng tin thy sn (2012), Bo co tnh hnh sn xut thy sn qu III v 9 thng u nm 2012, Tng cc Thy sn [6]. Tng cc mi trng (2011), Bo co mi trng quc gia 2011: Cht thi rn Chng 6: Tc ng ca nhim mi trng do cht thi rn, B Ti nguyn & Mi trng. [7]. Lm Vn Mn (2006), Lun n Tin s: Pht trin bn vng ngnh thy sn ng bng sng Cu Long n nm 2015, i hc Kinh t Tp.HCM [8]. Nguyn Hng Gm, Lun n Tin s: Xc nh sn phm ch lc v pht trin sn phm ch lc ng bng sng Cu Long n nm 2020, i hc Kinh t Tp.HCM [9]. Nguyn Thanh Ton, L Xun Sinh v Hunh Vn Hin, Hin trng v nhu cu nhn lc cho s pht trin ca ngnh thy sn ng bng sng Cu Long, Tp ch Khoa hc 2008 (2): 168-175. [10]. Trn Tin Khai (2007), Cc hn ch i vi mc tiu pht trin bn vng ca ngnh tm ven bin ng bng sng Cu Long Nhn t kinh nghim tnh Bc Liu, i hc Kinh t Tp.HCM [11]. Vin Qun l Thy sn, Vin Nghin cu Nui trng Thy sn 1, Mng li cc Trung tm Nui trng Thy sn Chu -Thi Bnh Dng, Trng i hc Cn Th, Qu Quc t v Bo v Thin Nhin (2006), Hng dn qun l mi trng trong u t nui trng thy sn Vit Nam, B Thy sn & Ngn hng Th gii.
82
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
[12]. ThS. Nguyn Xun Hin, Ngun ti nguyn ca ng bng sng Cu Long, Vin Quy hoch Thy li min Nam, Tp san khoa hc v cng ngh quy hoch thy li [13]. Bo v mi trng trong nui thy sn ti ng bng sng Cu Long, 2012, Tng cc mi trng (http://vea.gov.vn/vn/quanlymt/Quanlychatthaicaithien/caithienmt/Pages/B%E1%BA%A3o-v%E1%BB%87-m%C3%B4itr%C6%B0%E1%BB%9Dng-trong-nu%C3%B4i-th%E1%BB%A7y-s%E1%BA%A3nt%E1%BA%A1i-%C4%91%E1%BB%93ng-b%E1%BA%B1ng-s%C3%B4ngC%E1%BB%ADu-Long-.aspx) [14]. Th v lc mi ca BSCL, 2013, Trang thng in t Tng cc Thy sn (http://www.fistenet.gov.vn/c-thuy-san-viet-nam/d-chuong-trinh-phat-trien/the-va-lucmoi-cua-111bscl/) [15]. Dng Hong Dng (2009), Chuyn dch c cu kinh t ngnh nng nghip vng ng bng song Cu Long, i hc Kinh t Quc dn (http://www.doko.vn/luan-van/chuyen-dich-co-cau-nganh-nong-nghiep-vung-dong-bangsong-cuu-long-26695) [16]. Chuyn ch c cu inh t v ng ng ng sng Cu Long n nm 2010, 2005, Cc thg tin Khoa hc v Cng ngh Quc gia (http://vst.vista.gov.vn/home/database/an_pham_dien_tu/nong_thon_doi_moi/2005/2005 _00006/MItem.2005-02-15.3542/MArticle.2005-02-15.5345/marticle_view) [17]. Gia Bo & Minh Huyn (2013), nh thc tim nng inh t bin, Bo in t Cn Th (http://baocantho.com.vn/?mod=detnews&catid=72&id=121970) [18]. Nguyn L, Tim nng thy sn Vit Nam, im thng bo v hi p v hng ro k thut trong thng mi (http://tiengiang.tbtvn.org/default.asp?action=article&ID=2773&category=2&KeyWords =Ti%E1%BB%81m%2Cn%C4%83ng%2Cth%E1%BB%A7y%2Cs%E1%BA%A3n%2 CVi%E1%BB%87t%2CNam) [19]. FDI nh thc tim nng thy sn ng bng sng Cu Long, Tp ch Thng mi Thy sn, 12/2012 (http://vietfish.org/20121226030059951p48c54t114/fdi-danh-thuc-tiem-nang-thuy-sandong-bang-song-cuu-long.htm)
83
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
[20]. Tn Hin, Mn xm nhp sau ti ng bng sng Cu Long, Thi bo Kinh t Vit Nam, 1/2010 (http://vneconomy.vn/2010010404174151P0C9920/man-xam-nhap-sau-tai-dong-bangsong-cuu-long.htm) [21]. Dng Hng Tho, Mt s gii php nhm pht trin bn vng nui trng v tiu th c a trn v ng ng bng sng Cu Long, i hc Nng Lm - i hc Hu (http://www.doko.vn/luan-van/mot-so-giai-phap-nham-phat-trien-ben-vung-nuoi-trongva-tieu-thu-ca-da-tron-vung-dong-bang-song-cuu-long-157532) [22]. Chin lc bo v mi trng quc gia n nm 2020, tm nhn n nm 2030, Cng Thng tin in t Chnh ph nc Cng ha X hi Ch ngha Vit Nam, 5/9/2012 (http://chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/noidungchienluocphattrienkinhtexahoi?_ piref135_16002_135_15999_15999.strutsAction=ViewDetailAction.do&_piref135_1600 2_135_15999_15999.docid=1456&_piref135_16002_135_15999_15999.substract=) [23]. Tr Quang, BSCL: Pht trin nui thy sn cn i i vi bo v mi trng, Cng thng tin in t B Nng nghip & Pht trin nng thn, 20/7/2010 (http://www.agroviet.gov.vn/Pages/news_detail.aspx?NewsId=12597) [24]. Thu ht ngun lc u t vo thy sn BSCL, Trang thng tin in t Tng cc Thy sn, 14/11/2012 (http://www.fistenet.gov.vn/c-thuy-san-viet-nam/d-chuong-trinh-phat-trien/thu-hutnguon-luc-111au-tu-vao-thuy-san-111bscl/) [25]. Phm Huy, Lun vn: Thc trng xut khu thy sn ng bng sng Cu Long (http://www.doko.vn/luan-van/thuc-trang-xuat-khau-thuy-san-o-dong-bang-song-cuulong-289312) [26]. Phm nh Tn, Bo v mi trng nui trng thy sn ng bng sng Cu Long, Trang thng tin in t ca y ban Dn tc v Pht trin, 10/06/2009 (http://cema.gov.vn/modules.php?name=Content&op=details&mid=8240) [27]. Huy Thng, Tn dng tim nng u t v ng BSCL, Bo in t Chnh ph nc Cng ha X hi Ch ngha Vit Nam, 14/3/2013 (http://baodientu.chinhphu.vn/Home/Tan-dung-tiem-nang-dau-tu-vungDBSCL/20133/163978.vgp) [28]. PGS.TS. Nguyn Chu Hi, Thy sn : Th mnh ca kinh t ng Bng Sng Cu Long, Probity Logistics Solution
84
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
(http://www.probity.com.vn/news/detail/42-0-thuy-san-the-manh-cua-kinh-te-dong-bangsong-cuu-long-pgs-ts-nguyen-chu-hoi-.html) [29]. V ng ng bng sng Cu Long, Vin chin lc pht trin Trung tm nghin cu Kinh t min Nam, 15/9/2011 (http://www.svec.org.vn/Pages/Article.aspx?id=33) [30]. S Cng Thng An Giamg, Bi tham lun: Gii php h tr doanh nghip v nh hng th trng xut khu sn phm cng nghip ca v ng ng bng sng Cu Long, Cng thng tin in t tnh An Giang (https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:M88s1jFaJBoJ:angiang.gov.vn/wps/wcm /connect/e1c65c004d320df48c9ede66a976f9cf/Bai%2Btham%2Bluan%2Bc%25E1%25B B%25A7a%2BAn%2BGiang%2Btai%2Bhoi%2Bnghi%2BNganh%2BCT.doc%3FMOD %3DAJPERES%26CACHEID%3De1c65c004d320df48c9ede66a976f9cf+&hl=vi&gl=v n&pid=bl&srcid=ADGEESh2go6648Zc5D1iHP4Lu1WLPfkls27GtH9E287WGMMGJw rp6hwKO467DOZpL94aurOyHkQpzgfkv5kTRi1misYT_2WHRbawYAu8_cVYYIHpWB209XHS0jRCGkaPX_jPh2qCiA&sig=AHIEtbRBFDmKuLajMuQngABDVnmf469Fog) [31].L Th Bch Trm, Phn tch tnh hnh chuyn dch c cu kinh t nng nghip tnh Vnh Long (http://luanvan.net.vn/luan-van/de-tai-phan-tich-tinh-hinh-chuyen-dich-co-cau-kinh-tenong-nghiep-o-tinh-vinh-long-10483/) [32]. Nguyn Phong Quang, ng bng sng Cu Long: Vng Kinh t nng ng, Th bo Doanh nhn, 20/4/2012 (http://tbdn.com.vn/sites/epaper/ThoiBaoDoanhNhan/Chitiet.aspx?ArtId=14281&CatId= 125) [33]. Ca Linh, Vc dy ng bng sng Cu Long, Bo Ngi lao ng, 4/3/2012 (http://nld.com.vn/201203040831398p0c1002/vuc-day-dong-bang-song-cuu-long.htm) [34]. B Thy sn (2006), Quy hoch tng th pht trin ngnh Thy sn Vit Nam n nm 2010 v nh hng 2020, H N i [35]. Chnh ph (2004), Quy hoch chuyn i c cu sn xut nng, lm nghip v thy sn c nc n 2010 v tm nhn 2020
85
Nhm 3
Bo co Thc a min Ty
86

(Nhóm 3) .Báo cáo thực địa miền Tây

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

(Nhóm 3) .Báo cáo thực địa miền Tây

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I HC QUC GIA THNH PH H CH MINH TRNG I HC KHOA HC T NHIN KHOA MI TRNG LP: 10KMT NHM: 3

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

1.2.1 1.2.2 1.2.3

2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.1.5 2.2

Vin la ng bng sng Cu Long .................................................................... 16

2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.3

Cng ty nui trng thy sn An Hng Pht ......................................................... 19

2.3.1 2.3.2 2.4

Cng ty xi mng Holcim Kin Lng ................................................................. 21

Bo co Thc a min Ty 2.4.1 2.4.2 2.4.3 2.5

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

H thng hang ng khu vc Kin Giang ........................................................... 25

2.5.1 2.5.2 2.5.3 2.5.4

1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5 1.2.6 2

2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.1.5 2.1.6 2.1.7

Bo co Thc a min Ty 2.2

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.3

2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.4 3

3.4.1 3.4.2 3.4.3 3.4.4 3.4.5 3.5 4

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy DANH MC HNH NH

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

Bo co Thc a min Ty 2.2 Vin la ng bng sng Cu Long

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

Bo co Thc a min Ty 2.2.3 Lnh vc hot ng

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

Bo co Thc a min Ty 2.2.5 Cc vn mi trng 2.2.5.1 nh hng ca bin i kh hu

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

Bo co Thc a min Ty 2.3.2 Quy trnh nui tm

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

Bo co Thc a min Ty 2.4.2.3 Cng ngh sn xut clinker

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

1. Kim sot cht thi

2. Gim thiu bi ti cc ng khi

3. Gim thiu bi trong qu trnh sn xut

4. Tit kim in nng v nhit nng tiu th

8. Kim sot nc thi

6. Tng cng s dng AFR

5. Tit kim nguyn liu sn xut

9. Ci thin iu kin lm vic

10. Xy dng nh my xanh sch p

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

Bo co Thc a min Ty 2.5.4 Cc vn mi trng

GVHD: ThS.Dng Hu Huy

GVHD: ThS.Dng Hu Huy