Prekid sa srednjim vekom oznaila je RENESANSA. Re renesansa potie od francuske rei renaissance to znai preporod ili obnova.

Kulturno istorijski pojam oznaava veliko razdoblje prete no italijanske umetnosti! kulture i nauke! nastaje tokom "#. i "$. veka! a dosti e vr%unac u "&. veku kada je za%vatila celu 'apadnu Evropu. (na je jedan od najkrupniji% pokreta u kulturi 'apadne Evrope! koji je doveo do preokreta u nauci! filozofiji! knji evnosti i likovnim umetnostima. Kolevka renesanse je Italija jer je u njoj najpre dolo do razvoja )radova i )omilanja bo)atstva u pojedinim )ra*anskim porodicama! a to joj je obezbedilo nezavisnost i samostalnost! pa samim tim i slobodu da se du%ovno razvija. +vetaju,a tr)ovina imala je za posledicu sna no mecenstvo. -ecene su bili pokrovitelji umetnicima! ljudima od nauke! osnivali su akademije! biblioteke i )alerije. . ovom novom drutvenom i vrednosnom poretku! drutvo se vie ne oslanja u najve,oj meri na svetenike i mona%e. /judi koji predvode drutvo su kancelari! u)ledni notari! profesori! koji blistaju kao pesnici i filozofi! naunici i umetnici. (ni se name,u kao ideolozi sa svojim mislima o svetu i ivotu. (ni sebe nazivaju %umanistima! pa se ceo preporod 0 renasansa naziva i humanizam. Naziv %umanizam je potekao od latinske rei humanus 1ljudski! oveji2. 'a italijanske %umaniste sredite univerzuma nije vie bo)! ve, ovek. . renesansi je nauna misao bila visoko cenjena. Preporodu nauke mo da su najvie doprinosili svestrani! radoznali i %rabri du%ovi poput /eonarda da 3inija. Nje)ove smele spekulacije! eksperimenti i inovatorstvo 1ukljuuju,i otkri,a u oblasti anatomije! meteorolo)ije! )eolo)ije i %idrolo)ije! konstruktorstva i te%nike2 si)urno su doprineli napretku fizike i astronomije.

4ilo je mno)o dru)i% naunika kao to je 5alileo 5alilej! 6ordano 4runo! Nikola Kopernik! koji su bili spremni da stradaju radi nauke i istine.

7edan od kljuni% pronalazaa za irenje renesansne ideje je Johann Gutenberg! nemaki metalac i izumitelj! poznat po tome to je prvi tampao knji)e uz pomo, pomini% slova i tako omo)u,io ve,u pristupanost pisane rei i br i protok znanja u renesansnoj Evropi. 5utenber) je bio prvi Evropljanin koji koristi tampanje pokretnim tipkama! oko "#89! i )lobalni pronalaza tamparske prese.

Likovne umetnosti u renesansi Svet u kome je stvarao renesansni umetnik bio je mno)o slo eniji od sveta nje)ovi% pret%odnika. .metnik ne samo da je bio prijatelj %umanista! filozofa i knji evnika! ve, je i sam bio univerzalno obrazovan i svestran stvaralac. -no)i su bili istovremeno ar%itekti! skulptori! slikari! kompozitori! naunici i pesnici. .pu,eni na prirodu! prouavali su optiku i ustanovili zakonitosti linearne i vazdune perspektive. 'naajan predmet prouavanja umetnika bilo je i ljudsko telo! nje)ova anatomska struktura! zakoni pokreta i proporcije od koji% zavisi nje)ova lepota. Skulptura (na je takodje raskinula sa srednjovjkovnom tradicijom. Poznati skulptori su :onatelo i -ikalandjelo. :onatelo je u svojim delima izrazio skoro sve vidove renesansne umetnosti. Prvi je posle antike izlio muki akt u prirodnoj veliini. ;o je nje)ova statua :avid.

S/<KARS;3( Slikarstvo je takodje raskinulo sa srednjovekovnom umjetnoscu. Pretea renesansno) slikatstva u <taliji je =irentinac :joto. 'naajan umetniki centar italijanske renesanse! pored =irence i Rima ! bila je 3enecija. <zlo eni uticajima vizantijske umetnosti kroz ceo srednji vek! za%valjuju,i

poznavanju i usavravanju te%nike uljani% boja! venecijanski slikari posebno istiu bo)astvo i intezitet boja i atmosferu pejza a i prirode. 3eliki slikari renesanse u <taliji su ;icijan! ;intoreto! /eonardo da 3ini! -ikelandjelo 4uonaroti! Rafaelo Santi! Sandro 4otieli! a u zapadnoj Evropi :irer! 7an van Ajk i dru)i.

Rafaelo! :Ama sa jednoro)om

4otieli! Ra*anje 3enere

KN7<>E3N(S; Novi! renesansni ovek kao da se probudio iz vekovno) sna! eli sve da vidi i proui. Nje)a zanima sve. (slobo*en i uspravljen! ovek se poeo dru)aije odre*ivati prema svetu i ivotu! prirodi i 4o)u! tradiciji i autoritetima. Poeo je da stvara umetnost prema sebi! vedru! zemaljsku! u kojoj ljudsko dominira u svojoj lepoti. ;rijumfuju telesno i ulno. . ovom periodu su se esto pisale kratke uokvirene prie iji je uspe% podr an mo)u,no,u nji%ovo) javno) itanja. ;ako da se deavalo da pismeni ljudi iz perioda itaju dela i prie nepismenima na raznim! esto porodinim! okupljanjima. ;ematika ovi% pria je bila raznovrsna! od sofisticirane do vul)arne. . lirskoj poeziji renesanse javljaju se i novi pesniki oblici? sonet! kancona! stramboto! sestina! stanca! triolet! madri)al. 5lavni predstavnici renesansno) pesnitva su? :ante Ali)ijeri 14o anstvena komedija2! =ranesko Petrarka 1Kanconier2! 6ovani 4okao 1:ekameron2! -i)uel Servantes 1:on Ki%ot2. Razvoju knji evnosti u tom period! svojim delima su doprineli? @ekspir! Spenser u britanskoj knji*evnosti! Kalderon i /ope de 3e)a u oanskoj! a u francuskoj Ronsar i dru)i.

Petrarka! 4okao! :ante -.'<KA Period renesanse karakterie je ve,a upotreba instrumentalne muzike i pojava bas instrumenata. Renesansa u muzici nije zapoela u <taliji! ve, u 4el)iji! =lamaniji! Aolandiji i Severnoj =rancuskoj. Najpoznatiji kompozitori te kole! sredinom "$. veka bili su 5uillaume :ufaB! 5illes 4inc%ois! i Antoine 4usnois. 7edna od najrevolucionarniji% tekovina renesanse! desila se u =irenci u periodu od "$CDE "$FD! radom =lorentine +amerata! koji je imao nameru da obnovi muziku stari% Aelena. Sara*uju,i sa 3incenzo 5alilei i 5iulio +accini! plod nji%ovo) rada bila je

forma poznata danas kao opera. Prva opera napisana oko "&DD. )odine i to oznaava kraj renesanse i poetak baroka.

:ufaB 1levo2! sa 5illes 4inc%ois 5uillaume :ufaB 1$. au)ust "89CG H IC. novembar "#C#2 je frankoEflamanski kompozitor rane renesanse. 4io je najpoznatiji i najuticajniji kompozitor u Evropi sredinom "$ vijeka. Jesto je menjao boravite i slu be! ali je veliki deo svo) ivota i rada proveo u <taliji. . poslednjim )odinama ivota! kao slavan kompozitor! vratio se u +ambrai )dje je sara*ivao sa brojnim kompozitorima! kao to su 4usnois! (cke)%em! ;inctoris i /oBset +ompKre. Pisao je sakralnu i sekularnu muziku. Sredinom "$. veka kompozitori i pevai su poeli putovati Evropom! dolaziti u Rim! kod papa! na imanja vladara! vojvoda! po)otovo na sever <talije. (snovne forme sakralne muzike tad su bile? misa! motet! madri)al i laudeL svetovne forme su bile? ansona 1balada! rondo2! frotola! kanconeta i kasnije madri)al. <nstrumentalni anrovi za plesanje bili su? bas dans! pavane! a )aljarde! an alemandi ili kuranti. <zum tamparske maine doprineo je irenju muzike. =rancuskoEflamanski muziari su se rasejali Evropom. Najpoznatiji su kompozitori? 7o%annes (cke)%em! 7acob (brec%t! Nicolas 5ombert! i 7osMuin :esprez! E verovatno najpoznatiji kompozitor pre Palestrine! koji je tokom "&. veka bio najbolji u svim formama. 7osMuin des Prez 1>osken de Pre2! 1cca. "#$D ili "#$$ H IC. au)ust "$I"2 je bio =rankoEflamanski kompozitor renesanse. 4io je najpoznatiji evropski kompozitor izme*u perioda 5uillaume :ufaBaEa i Palestrine i uobiajeno je smatran za centralnu fi)uru =rankoEflamanske kole! kao i prvi predstavnik visoke renesanse i polifonske vokalne muzike! koji je tokom "& veka stekao reputaciju najve,e) kompozitora svo) doba. Pisao je sakralnu i sekularnu muziku! mise! motete! ansone i frotole. >osken de Pre