Η κοινωνία μας με τα μάτια ενός φοιτητή

Την επιστολή που θα διαβάσατε πιο κάτω την έλαβα σε ηλεκτρονική μορφή λίγο
πριν τις διακοπές και ανήκει σε ένα άγνωστό μου πρόσωπο, στον φοιτητή Σάββα
Κυριάκου. Σας τη μεταφέρω χωρίς περικοπές, επειδή αξίζει να μάθουμε πώς
σκέφτεται η νέα γενιά για να προβληματισθούν οι πολιτικοί και κρατικοί ηγέτες και
εμείς ως κοινωνία των πολιτών: "Διαβάζω τα άρθρα σας εδώ και αρκετό καιρό και
μπορώ να πω ότι οι απόψεις σας, εν πολλοίς, συμβαδίζουν με τις δικές μου. Το
θετικό στοιχείο στην επιχειρηματολογία σας όσον αφορά στις προοπτικές για λύση
του Κυπριακού, είναι η αναφορά σας στο ρόλο που μπορεί να παίξει η κοινωνία
στην επίλυση του προβλήματος. Η προσωποποίηση της πολιτικής στρέφει ολοένα
και περισσότερο τον προσανατολισμό του ανθρώπου σε πρόσωπα και βιώνει το
μέλλον του σαν αυτό να εξαρτάται από τις αποφάσεις μιας ελίτ των πολιτικών. Η
κυπριακή κοινωνία μοιραία δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Ο κυπριακός
λαός αδυνατεί να κατανοήσει την τεράστια δύναμη της κοινωνίας όπως επίσης
αδυνατεί να αντιληφθεί ότι ο ρόλος τής κοινωνίας δεν περιορίζεται απλώς στην
εκλογή ενός προέδρου που να θέλει τη λύση. Ο ρόλος της κοινωνίας είναι να
αποδείξει ότι η κατάσταση δεν συμφέρει καμιά από τις δύο πλευρές και ότι
επιτέλους θέλει λύση. Δυστυχώς όμως αυτό είναι πολύ ρομαντικό για να συμβαίνει
σε μια κοινωνία όπως η κυπριακή. Η παιδεία μας παράγει μη σκεπτόμενους
ανθρώπους, οι οποίοι προσανατολίζονται στο πώς θα δουλέψουν περισσότερο για
να καταναλώσουν περισσότερα. Υπάρχουν και αυτοί δε, που κουνούν σημαιάκια
και φωνάζουν συνθήματα σε κομματικές συγκεντρώσεις και βαφτίζουν τους
εαυτούς τους πολιτικοποιημένα άτομα. Όταν η κοινωνία μας έχει πέσει σε
πνευματική λήθη πώς να αποκτήσει και να εκδηλώσει τη βούλησή της; Ενδιαφέρον
έχει επίσης να δούμε τις διάφορες τάσεις που διαμορφώνονται όσον αφορά τη
στάση του κόσμου απέναντι στη λύση. Από τη μια βρίσκονται οι εθνικιστές και οι
ονειροπόλοι οι οποίοι ακόμη πιστεύουν σε ιδεολογίες περασμένων εποχών. Από
την άλλη έχουμε αυτούς οι οποίοι έχουν συμβιβαστεί με την ιδέα ότι το Κυπριακό
δεν πρόκειται να λυθεί ποτέ. Οι συνομιλίες συνεχίζονται απλώς και μόνο επειδή
αυτό είναι το σωστό να γίνει. Στην ουσία κανένας δεν περιμένει ότι το Κυπριακό
θα λυθεί μέσα από τις συνομιλίες. Η τραγική ειρωνεία όμως είναι ότι όντως ο
πραγματικός ρόλος των συνομιλιών δεν είναι η εξεύρεση λύσης, αλλά αυτό
αποτελεί μια άλλη πτυχή του Κυπριακού την οποία δεν θέλω να θίξω προς το
παρόν". Πολύ ορθά επισημαίνει ο κ. Σ. Κυριάκου ότι η κοινωνία μας αδρανεί -
δυστυχώς- σε πάρα πολλά ζητήματα και όχι μόνο στο Κυπριακό. Η κυπριακή
κοινωνία έχει συνηθίσει να αναμένει όλες τις λύσεις από την κυβερνώσα ελίτ. Εδώ
ακριβώς βρίσκεται η τραγωδία: ενώ έχουμε ίσως, το μεγαλύτερο ποσοστό
αποφοίτων πανεπιστημίων από αρκετές προηγμένες χώρες, αυτό που απουσιάζει
από την κοινωνία μας είναι η κουλτούρα του προβληματισμού και έκφραση
απόψεων πάνω στα διάφορα ζητήματα. Δυστυχώς ως κοινωνία αποδεχόμαστε τον
πατερναλισμό, αναμένοντας από την κυβερνώσα ελίτ να επιλύσει τα προβλήματά
μας. Η κοινωνία μας αποδέχεται τα στερεότυπα που δημιούργησε η μεταπολεμική
γενιά, εκπαιδεύθηκε στον εθνικισμό και την εθνική αντιπαράθεση. Είναι μια
μεταοθωμανική νοοτροπία που ακόμη δεν έχει αποβάλει η κοινωνία μας, γι' αυτό
και παραμένουμε πιστοί σε εμμονές που δεν μας επιτρέπουν να δούμε με καθαρό
μυαλό τις νέες προοπτικές που ανοίγονται μπροστά μας και χανόμαστε σε
λεπτομέρειες ενός προβλήματος που ταλανίζει την κοινωνία μας για πάνω από μισό
αιώνα. Από το 1960 που ξεκίνησε το πρόβλημά μας, έχουν αλλάξει γενεές
πολιτικών, έχουν διαφοροποιηθεί οι συνθήκες παγκόσμια, έχουν καταρρεύσει
πολιτικά συστήματα και ιδεολογίες, έχει αλλάξει ο χαρακτήρας και η ουσία του
ίδιου του κυπριακού προβλήματος (από ένωση σε ανεξαρτησία, από ενιαίο κράτος
σε ομοσπονδιακό), αλλά η κοινωνία μας αδυνατεί να συντονίσει τα βήματά της με
την υπόλοιπη ανθρωπότητα. Γι' αυτό και συνεχίζεται μέχρι σήμερα η τραγωδία των
κατοίκων αυτού του νησιού.

Κυριάκος Τζιαμπάζης

Εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ 15/9/2009