Inleiding

Dit project is bedoeld voor leerlingen van de eerste en de tweede graad secundair onderwijs. Het
is vakoverschrijdend en kan gebruikt worden in alle richtingen.
In dit project maken de leerlingen kennis met de huidige milieuproblematiek en de gevolgen van
de opwarming van het klimaat. Het project is opgesplitst in drie delen, namelijk een webquest,
een bezoek en een creatieve naverwerking.
De webquest duurt ongeveer twee uur en heeft als doel de leerlingen de nodige achtergrondinfo
te bezorgen over het milieuprobleem. Ze doorlopen deze zelfstandig en vullen hierbij de
werkblaadjes in. De werkblaadjes zijn niet bedoeld als test, maar eerder als neerslag voor de
leerlingen zelf. Bij de verbetersleutel zal je dan ook merken dat er veel open vragen zijn.
Het geheel is opgebouwd rond een bezoek aan de ecologische theatervoorstelling ‘Tegen de
lamp’. Uiteraard stopt deze tournee op een bepaald ogenblik. In dat geval vervang je als
leerkracht de uitstap door een alternatief zoals een bezoek aan een kringloopwinkel, een
containerpark of een bedrijf dat zich bezighoud met eco-design.
Na het bezoek is er nog een naverwerking voorzien. Hierin gaan de leerlingen zelf aan de slag. Ze
ontwikkelen een eigen project of worden zelf eco-designer.

De box bevat naast deze handleiding ook nog de nodige achtergrondinformatie. Deze is vooral
bedoeld voor de begeleidende leerkracht.
Websites met meer achtergrondinfo vind je terug in de bijgevoegde informatiebundels en op de
webquest.
Veel plezier met de workshop.

Hans Jürgen Coppens

Kadering binnen de leerplannen
Vakoverschrijdende eindtermen/ontwikkelingsdoelen globaal voor het secundair onderwijs:
De leerlingen:
• kunnen originele ideeën en oplossingen ontwikkelen en uitvoeren;
• ondernemen zelf stappen om vernieuwingen te realiseren;
• blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven;
• houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen;
• benutten leerkansen in diverse situaties;
• zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden;
• gedragen zich respectvol;
• dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen;
• stellen kwaliteitseisen aan hun eigen werk en aan dat van anderen.

Leerdoelen
Webquest
• De leerlingen kunnen informatie verzamelen via internet.
• De leerlingen kunnen zich zelfstandig voorbereiden op een latere activiteit.
• De leerlingen kunnen hun creativiteit gebruiken.
• De leerlingen kunnen onderscheid maken tussen haalbare en minder haalbare acties.
Theaterbezoek
• De leerlingen kunnen genieten van een theatervoorstelling.
Creatief project
• De leerlingen kunnen vooraf vergaarde informatie omzetten tot een idee.
• De leerlingen kunnen een idee vorm geven.
• De leerlingen kunnen samenwerken.
De voorbereidende les
Als voorbereiding op het theater (of ander) bezoek ontwikkelde ik een bij dit project behorende
webquest. De leerlingen doorlopen deze zelfstandig en vullen hierbij de werkblaadjes in. Deze
werkblaadjes vormen een neerslag voor de leerlingen en zijn dus geenszins bedoeld als
testmateriaal.
In deze box vind je een geprinte versie van de webquest alsook de werkblaadjes en de
verbetersleutel.

Praktisch
Duurtijd:
2 lesuren.

Benodigdheden:
• De webquest: http://sites.google.com/site/webquestvoorhetmilieu/
• Werkblaadjes
• Computers
Het bezoek zelf
De lijst met voorstellingen is te vinden op de website van tegen de lamp via de volgende url:
http://www.tegendelamp.be/nl/agenda/voorstellingen_11.aspx
Uiteraard kan je een andere uitstap plannen. Hierbij denk ik vooral aan een kringloopwinkel of
een containerpark. Misschien is er in de buurt van je school wel een eco-designer of een
recyclagebedrijf, ook een dergelijk bezoek kan zeer interessant zijn.

Praktisch
Duurtijd:
1 voor- of namiddag.

Benodigdheden:
Eventueel een notablok.
De naverwerking
De leerlingen werden nu reeds tweemaal geconfronteerd met de milieuproblematiek. Ze maakten
zelfs hun eigen wens en engagement kenbaar. Tijd nu om er iets aan te doen.
Tijdens de naverwerking gaan ze zelf praktisch aan de slag. Afhankelijk van de klas en de
mogelijkheden van de school doen ze dat apart of in kleine groepjes.
Na de uitvoering van hun project stellen ze dit aan elkaar voor.

Verloop:
Opdracht
De leerlingen krijgen de opdracht zelf een ecologisch project te ontwerpen en uit te voeren.
Uiteraard zijn de mogelijkheden verschillend naargelang de graad, de studierichting, de praktische
mogelijkheden van de school, enz.
Enkele voorbeelden:
• Een ecologisch actieplan voor de school
• Een meubel gemaakt uit hergebruikt materiaal
• Siervoorwerpen uit afvalmateriaal
• Een apparaat om energie op te wekken
• Enzovoorts

Inspiratie
Nadat ze de opdracht kregen kan je samen met de leerlingen inspiratie putten uit een bij dit
project behorend fotoalbum. Alle projecten die hierin voorgesteld worden zijn echt gerealiseerd.
Ik haalde zelf de foto’s van internet, maar bundelde ze om te vermijden dat de leerlingen zelf te
lang moeten zoeken.
Hiervoor heb je een computer met internetaansluiting en een beamer nodig. Bij gebrek kan je ook
de in deze doos bijgevoegde afbeeldingen gebruiken.
Het album:
http://picasaweb.google.com/hansjurgencoppens/EcoDesign#slideshow

Ontwerp
De leerlingen kunnen nu even brainstormen wat ze willen maken. Ze houden hierbij rekening met
materialen die ze voorhanden hebben, hetzij op de school of thuis. Ze maken zo weinig mogelijk
gebruik van nieuwe materialen.
Bij het brainstormen kunnen ze ook rekening houden met hun eerder geformuleerde wens of
engagement, maar evenzeer met spontaan opkomende ideeën. Ze kunnen ook werken in de
richting van iets waar ze naar verlangen.
Laat de leerlingen zo vrij mogelijk.

Het verzamelen van de materialen

Na het bedenken maken de leerlingen een lijstje van wat ze nodig hebben en verzamelen de
benodigde materialen. De leerlingen werken zo zelfstandig mogelijk, uiteraard stuur je als
leerkracht bij waar nodig.
De uitvoering
Deze fase kan langer of minder lang duren al naar gelang de ontwerpen. Laat de leerlingen zoveel
mogelijk hun plan trekken. Stuur bij en help waar nodig. De leerlingen kunnen elkaar helpen als er
eens iets moet vastgehouden worden, dit stimuleert hun zelfredzaamheid.

Praktisch:
Duurtijd:
• Eén lesuur voor opdracht, inspiratiefase en ontwerp.
• Het verzamelen van materialen gebeurt buiten de lesuren.
• Voor de uitvoering voorzie je best minimum 2 lesuren.
Benodigdheden:
• Kladpapier;
• Tekenpapier;
• Computer met internetaansluiting en een beamer;
• Herbruikbare materialen;
• Werkmateriaal.