Do Luong Cong Nghiep 2

1/22/2010
ThS. Trn M$nh C%&ng - BM K) thu,t

-i.n t0 - 1H GTVT 1
Bi ging
"O L#$NG CNG NGHI'P
Ging vin : ThS. Tr)n M+nh C,-ng
B/ mn : K1 thu4t 5i6n t8
Tr,-ng : "+i h9c Giao thng v4n ti
Th-i l,:ng : 45 ti;t
22/01/2010
GI<I THI'U CHUNG
Mc "ch mn h#c
Cung c>p cc ki;n th?c v@ 5o l,-ng cc 5+i l,:ng khng 5i6n,
p dAng trong 5i@u ki6n cng nghi6p
GiCi thi6u ph,.ng php phn tch v tDng h:p h6 thFng 5o
l,-ng trong cng nghi6p
Yu c%u
Sinh vin c ki;n th?c cc mn h9c sau
K1 thu4t 5o l,-ng
Cm bi;n 5o l,-ng
K1 thu4t sF
K1 thu4t vi x8 l, vi 5i@u khiGn
22/01/2010
1/22/2010
-i.n t0 - 1H GTVT 2
GI<I THI'U CHUNG
N(i dung mn h#c
Ch,.ng 1: Khi ni6m 5o l,-ng cng nghi6p
Ch,.ng 2: H6 thFng 5o nhi6t 5/
Ch,.ng 3: H6 thFng 5o p su>t v l,u l,:ng
Ch,.ng 4: H6 thFng 5o nHng 5/ ch>t kh
Ti li)u tham kh+o
[1] Ph+m Th,:ng Hn, NguyIn Tr9ng Qu;, NguyIn VKn
Ha, NguyIn ThM V>n, K1 thu4t 5o l,-ng cc 5+i l,:ng v4t l,
NXB GD & "T 1996
[2] TuyGn t4p cc ph,.ng php 5o l,-ng trong cng nghi6p
(bn ti;ng anh)
22/01/2010
CH#%NG 1
KHI NI'M "O L#$NG
CNG NGHI'P
22/01/2010
1/22/2010
-i.n t0 - 1H GTVT 3
CH#%NG 1: KHI NI'M "O L#$NG CNG NGHI'P
1.1. Nhc l#i cc ki$n th'c v* +o l(,ng
Php "o l qu trnh xc 5Mnh gi trM cOa m/t 5+i l,:ng bPng
cch so snh gi trM 5 vCi m/t gi trM chuQn
n Ch s" $o
A Gitr% c'n $o
Ax Gitr% $)n v% $o
A
n
Ax
22/01/2010
Sai s, l gi trM biGu thM sR sai khc giSa gi trM c)n 5o vCi gi
trM thRc cOa 5+i l,:ng 5o
Sai sF tuy6t 5Fi
Sai sF t,.ng 5Fi
n N n
n
n
N
N Gitr% th*c Sai s" tuy,t $"i

n Gitr% $o $+/c Sai s" t+)ng $"i
n
n
22/01/2010
1/22/2010
-i.n t0 - 1H GTVT 4
-nh gi s/ chnh xc c1a "2i l03ng th/c "o "03c N
M/t l: l>y k;t qu 5o tT thi;t bM 5o m ta bi;t chUc chUn c 5/
chnh xc cao h.n, 5 chnh l k;t qu 5o cOa cc thi;t bM mVu
Hai l: 5o nhi@u l)n v l>y N l gi trM trung bnh c/ng cOa cc
l)n 5o
1
k
i
i
n
N
k
n
i
K0t qu1 $o l'n th2 i
K S" l'n th*c hi,n php $o
22/01/2010
Phn lo2i sai s, php "o
Sai sF c. bn l sai sF do kh nKng ch; t+o thi;t bM gy ra. Khi
thi;t bM 5o lm vi6c trong 5i@u ki6n tun thO t>t c cc yu c)u
cOa nh sn xu>t 5Wt ra th sai sF php 5o bPng vCi sai sF c.
bn
Sai sF phA l sai sF sinh ra do 5i@u ki6n s8 dAng thi;t bM khng
tun thO 5)y 5O yu c)u cOa nh ch; t+o. Khi tHn t+i sai sF phA
th sai sF php 5o sX l tDng sai sF c. bn v sai sF phA
22/01/2010
1/22/2010
-i.n t0 - 1H GTVT 5
Cc ph04ng php "o
-o tr/c ti5p l gi trM 5+i l,:ng c)n 5o 5,:c so snh trRc ti;p
vCi 5.n vM 5o 5G xc 5Mnh chY sF 5o. Ph,.ng php ny c 5/
chnh xc khng cao v bM giCi h+n b[i 5.n vM nh\ nh>t v kh
nKng nh4n bi;t cOa ng,-i 5o, 5Hng th-i khng c kh nKng tR
5/ng ha
-o gin ti5p, gi trM 5+i l,:ng c)n 5o 5,:c chuyGn sang d+ng
tn hi6u khc (cm bi;n 5o)
Hnh 1.1: Php 5o gin ti;p
22/01/2010
1.2. S- +/ kh1i h2 th1ng +o trong cng nghi2p
Hnh 1.2: H6 thFng 5o trong cng nghi6p
H6 thFng 5o trong cng nghi6p tFi thiGu gHm 2 thnh ph)n l
cm bi;n 5o v thi;t bM chY thM 5o, giSa cm bi;n 5o v thi;t bM
chY thM c thG c cc chuyGn 5Di 5o c vai tr l chuyGn 5Di tn
hi6u 5o tT d+ng ny sang d+ng khc thu4n ti6n cho vi6c tnh
ton gi trM 5o
22/01/2010
1/22/2010
-i.n t0 - 1H GTVT 6
C+m bi5n "o c nhi6m vA chuyGn tn hi6u c)n 5o thnh tn hi6u
thu4n l:i v c thG thRc hi6n php 5o. "Wc tr,ng cOa cm bi;n
5o
- "Wc tnh cm bi;n 5o 5,:c biGu thM d,Ci d+ng y = f (Q). Cm bi;n
5o 5,:c 5nh gi c tnh ,u vi6t nh>t khi mFi lin h6 cOa n l d+ng
tuy;n tnh y = K.Q
- "/ nh+y cm bi;n ] l sR thay 5Di tn hi6u ra khi tn hi6u vo thay
5Di 1 5.n vM. "Fi vCi cm bi;n tuy;n tnh, 5/ nh+y ] chnh l h6 sF
cF 5Mnh K
- Ng,^ng 5/ nh+y l gi trM nh\ nh>t cOa 5+i l,:ng c)n 5o m cm
bi;n 5o c thG pht hi6n m/t cch chUc chUn. Ng,^ng 5/ nh+y 5,:c
tnh bPng m/t n8a khong khng xc 5Mnh cOa cm bi;n 5o ngh_a l
khong tn hi6u ra c thG tHn t+i khi tn hi6u vo khng 5Di
22/01/2010
- GiCi h+n 5o cOa cm bi;n l gi trM lCn nh>t cOa 5+i l,:ng c)n
5o m cm bi;n 5o c thG thu nh4n 5,:c m khng bM mo v
khng gy h, h+i cho n
- Sai sF cOa cm bi;n l chY sF ch>t l,:ng c. bn cOa n. Sai sF
cOa cm bi;n 5o 5,:c xc 5Mnh bPng thRc nghi6m 5Hng th-i
vCi qu trnh xc 5Mnh 5Wc tnh cOa n, t?c l qu trnh khUc 5/
cm bi;n 5o. Trong qu trnh khUc 5/ cm bi;n 5o, c)n phi
ti;n hnh xc 5Mnh nhi@u l)n mFi lin h6 giSa 5)u vo v 5)u
ra trong cng m/t 5i@u ki6n chuQn. K;t qu thu 5,:c th,-ng l
khc nhau, do 5, c)n thi;t phi xc 5Mnh 5Wc tnh chuQn cOa
cm bi;n 5o
22/01/2010
1/22/2010
-i.n t0 - 1H GTVT 7
Xc "6nh "8c tnh chu:n c1a c+m bi5n
- Xy dRng cc mFi lin h6 ngVu nhin giSa tn hi6u ra v tn
hi6u vo cOa cm bi;n 5o bPng thRc nghi6m
- Trn c. s[ tr,-ng t,.ng quan vTa xy dRng ch9n d+ng hm
hHi quy y = f(Q, a, b,..) vCi a, b,... l cc h6 sF cOa hm.
- Cc h6 sF 5,:c xc 5Mnh theo ph,.ng php cRc tiGu tDng
bnh ph,.ng sai l6ch
- Xc 5Mnh cc h6 sF theo h6 ph,.ng trnh
- Trn c. s[ 5, sai sF 5,:c xc 5Mnh
l sai sF 5iGm 0
( )
2
1
, , ,...
n
i i
i
J y f Q a b
1
]
0
0
J
a
J
b

'

0
y Q +
0
y
22/01/2010
Ch< th6 "o c nhi6m vA thRc hi6n gia cng sF li6u nh4n 5,:c tT
cm bi;n 5o 5G xc 5Mnh gi trM chY sF 5o v hiGn thM m/t cch
chnh xc
- ChY thM lin tAc chY thM bPng kim, vCi 5Wc tr,ng l tFc 5/ chY
thM, giCi h+n 5o v 5/ chnh xc k;t qu 5o
- ChY thM sF chY thM bPng Led 7 thanh hoWc mn tinh thG l\ng,
vCi 5Wc tr,ng l chu k l>y mVu v sF l,:ng chS sF 5,:c hiGn
thM trong dy sF
Hnh 1.3: ChY thM lin tAc v chY thM sF
22/01/2010
1/22/2010
-i.n t0 - 1H GTVT 8
1.3. 34c +i5mchnh c6a h2 th1ng +o trong cng nghi2p
- Trong h6 thFng 5o cng nghi6p tHn t+i nhi@u chuyGn 5Di 5o
giSa cm bi;n 5o v chY thM 5o. Vai tr cOa chuyGn 5Di 5o l
chuyGn d+ng tn hi6u 5o tT d+ng ny sang d+ng khc, c)n thi;t
5G thRc hi6n cc thao tc ti;p theo. MFi lin h6 giSa tn hi6u
vo v tn hi6u ra cOa chuyGn 5Di 5o l tuy;n tnh. "Wc tr,ng
cOa chuyGn 5Di 5o l 5/ nh+y v ng,^ng 5/ nh+y. GiCi h+n
chuyGn 5Di phi lun lun 5m bo yu c)u thi;t k;
- Lc ny, sai sF cOa c h6 thFng 5,:c xc 5Mnh
2
1
k
i
i
n
4n Sai s" c6a h, th"ng

4i Sai s" c6a thi0t b% th2 i
k S" l+/ng thi0t b% trong h, th"ng
22/01/2010
CH#%NG 2
H' TH`NG "O NHI'T "b
22/01/2010
1/22/2010
-i.n t0 - 1H GTVT 9
CH#%NG 2 : H' TH`NG "O NHI'T "b
2.1. Khi ni2mchung
Nhi)t "( l 5+i l,:ng v4t l biGu thM m?c 5/ nng l+nh cOa v4t thG
hay cOa mi tr,-ng. "+i l,:ng ny nh h,[ng trRc ti;p 5;n
ch>t l,:ng cOa h)u h;t cc quy trnh cng ngh6
-4n v6 "o nhi)t "(
"nv# Khi%u
Kenvin
0
K
Celsius
0
C
Fahrenheit
0
F
Rankine
0
Ra
0 0
0 0 0 0
( ) ( ) 273,15
5 5
( ) 273,15 ( 32) 273,15
9 9
T K t C
t C T K n F m Ra
+

i(MCHU*NNHI,T -
0
K
0
C
8i:msi c6a Hydro 20,28 -252,87
8i:msi c6a Oxy 90,188 -182,962
8i:m$ng $;c c6a n+=c 273,15 0
8i:msi c6a n+=c 373,15 100
8i:mnng ch1y c6a k>m 692,73 419,58
8i:mnng ch1y c6a b@c 1235,08 961,93
8i:mnng ch1y c6a vng 1337,58 1064,43
22/01/2010
2.2. Nhi2t k$ ch8t l9ng
C>u t2o, nguyn l ho2t "(ng
Nhi6t k; ch>t l\ng s8 dAng
nguyn l v@ sR dn n[ ch>t l\ng
phA thu/c nhi6t 5/ 5G thRc hi6n
vi6c 5o nhi6t 5/
Hnh 2.1: Nhi6t k; dn n[ ch>t l\ng
22/01/2010
1/22/2010
-i.n t0 - 1H GTVT 10
-8c "i?m
- Nhi6t k; dn n[ ch>t l\ng th,-ng 5,:c s8 dAng 5G 5o nhi6t
5/ trong khong -200 5;n 750
o
C
- "/ chnh xc cao
- Gi thnh th>p
Nguyn l ho+t 5/ng cOa nhi6t k; ch>t l\ng 5,:c thG hi6n bPng
cng th?c
VCi 5/ chnh xc khng cao lUm, ta c thG s8 dAng cng th?c rt
g9n
2
0
(1 )
t
v v t t + +
0
(1 )
t
v v t +
v
t
Th: tch chAt lBng C nhi,t $D t
v
0
Th: tch chAt lBng C 0
o
C
E, H, s" dn nC v nhi,t c6a chAt lBng
22/01/2010
"G c thG quan st 5,:c sR thay 5Di thG tch bPng mUt th,-ng
th ch>t l\ng phi c h6 sF dn n[ v nhi6t tFi thiGu l
c = 1,6.10
-4
K
-1
Cc ch>t l\ng 5,:c s8 dAng trong cng nghi6p l thOy ngn,
d)u h\a, pentan (C
5
H
12
), benzentoluen (C
6
H
5
CH
3
), r,:u tylic
(C
2
H
5
OH),... trong 5 thOy ngn 5,:c s8 dAng r/ng ri nh>t
Ch/t H% s1 dn n3 v nhi%t 4
Th6yngn 1,8.10
-4
K
-1
R+/utylic 10,5.10
-4
K
-1
D'uhBa 9,5.10
-4
K
-1
Pentan 14,5.10
-4
K
-1
22/01/2010
1/22/2010
- N;u giCi h+n 5o cOa nhi6t k; d,Ci m?c 200
o
C th khng gian
trong Fng mao dVn th,-ng l chn khng
- Cc nhi6t k; thOy ngn c giCi h+n 5o v,:t qu 200
o
C th
trong khong khng gian trong Fng mao dVn th,-ng 5i@n 5)y
kh tr. vCi p su>t cao (th,-ng l nit.)
"G 5o 5,:c nhi6t 5/ 500oC th p su>t trong Fng mao dVn phi
5+t 5,:c 20 KG/cm
2
(2MPa)
Phn lo2i
- Nhi6t k; nhng hon ton
- Nhi6t k; nhng 1 ph)n
22/01/2010
2.3. Nhi2t k$ ch8t rn
C>u t2o
Hnh 2.2: Nguyn l nhi6t k; dn n[ ch>t rUn
22/01/2010
1/22/2010
Nguyn l
Cc ch>t rUn sX thay 5Di kch th,Cc khi nhi6t 5/ thay 5Di. N;u
khong thay 5Di nhi6t 5/ khng lCn th chi@u di cOa m/t v4t
rUn phA thu/c nhi6t 5/ theo cng th?c
BPng cch tnh 5,:c bn knh cong cOa cm bi;n, ta c thG
tnh 5,:c nhi6t 5/ cOa mi tr,-ng c)n 5o.
0
(1 )
t
l l t +
l
t
ChiFudi c6a vGt C nhi,t $D t
l
0
ChiFudi c6a vGt C nhi,t $D 0
o
C
E H, s" dn nC di trung bnh c6a vGt.
22/01/2010
Cc ph04ng trnh tnh ton
Khi nhi6t 5/ mi tr,-ng 5o thay 5Di, do 5/ dn n[ v nhi6t cOa
2 kim lo+i l khc nhau nn cm bi;n sX bM cong v lm thay
5Di bn knh cong cOa cm bi;n. DRa vo sR thay 5Di bn knh
cong ny m ta c thG tnh 5,:c sR thay 5Di v@ nhi6t 5/
( )
( ) ( )
( )( )
2
2
2 1 0
2
2
3 1
1
3 1 1
m
d L T T
t m mn m
mn

+

1 _
+ + + +
1
, ]
E
2
, E
1
H, s" dn nC v nhi,t c6a 2 kim lo@i t
1
, t
2
8D dy c6a 2 tAm kim lo@i
m t
1
/t
2
E
1
, E
2
H, s" Young c6a 2 kim lo@i
n E
1
/E
2
T
0
Nhi,t $D t@i $ 2 kim lo@i c chiFu
di bHng nhau
L Kho1ng cch 2 $'u c1m bi0n t ChiFudy c6a 2 c1m bi0n t =t
1
+t
2
22/01/2010
1/22/2010
@ng dng
MWc d c nhi@u ,u 5iGm nh, c>u t+o 5.n gin, 5/ nh+y cao
nh,ng nhi6t k; dn n[ ch>t rUn r>t t 5,:c s8 dAng 5G 5o nhi6t
5/ trong cng nghi6p m ph)n lCn 5,:c s8 dAng lm cc r.le
nhi6t d,Ci d+ng r.le 5/ n[ v r.le l,^ng kim
Hnh 2.3: R. le 5/ n[ v r.le l,^ng kim
22/01/2010
2.4. Nhi2t k$ cng nghi2p s: d;ng ch8t kh
C>u t2o
Hnh 2.4:
Nhi6t k; p lRc
22/01/2010
1/22/2010
Nhi6t k; p lRc l thi;t bM 5o nhi6t 5/ dRa vo mFi quan h6
giSa p su>t v nhi6t 5/ trong m/t h6 thFng kn. PhA thu/c vo
v4t thG trong h6 thFng nhi6t m ng,-i ta chia thnh nhi6t k; p
lRc ch>t kh, nhi6t k; p lRc ch>t l\ng,...
Nguyn tCc ho2t "(ng
H6 thFng nhi6t cOa nhi6t k; 5,:c 5i@n 5)y ch>t l\ng hoWc ch>t
kh c ch?c nKng dVn nhi6t. Khi h6 thFng nhi6t 5,:c 5Wt trong
mi tr,-ng c)n 5o nhi6t 5/, p su>t trong h6 thFng sX thay 5Di.
Khi 5, p su>t trong h6 thFng sX lm cho ti;t di6n Fng bM bi;n
d+ng, l xo Fng dn ra v lm dMch chuyGn 5)u tR do cOa n.
Thng qua thanh dVn, tc 5/ng ny sX lm quay bnh rKng
hnh qu+t, quay bnh rKng v lm kim chY thM dMch chuyGn trn
thang chia 5/
22/01/2010
Cc thng s, c1a nhi)t k5 p l/c
- `ng l xo th,-ng c d+ng hnh elip hoWc hnh chS nht
- `ng mao dVn 5,:c ch; t+o tT 5Hng thau hoWc thp c 5,-ng
knh ngoi 2,5mm v 5,-ng knh trong l 0,35mm
- Chi@u di Fng mao dVn c thG tT 1m 5;n 60m. Pha ngoi
Fng mao dVn c v\ kim lo+i 5G bo v6
- N;u p su>t trong h6 thFng th>p h.n 64Kg/cm
2
th khng c)n
c v\ bo v6. N;u p su>t ny lCn h.n 250Kg/cm
2
th c)n c
Fng bo v6 bPng kim lo+i
- Cc nhi6t k; p lRc 5,:c ch; t+o trong 5i@u ki6n chuQn
(20
o
C). Khi 5o nhi6t 5/ trong 5i@u ki6n khc chuQn, ta th,-ng
s8 dAng 1 thanh kim lo+i hnh chS U thay cho thanh dVn 5G b
nhi6t 5/
22/01/2010
1/22/2010
Nhi)t k5 p l/c ch>t kh
- Khong 5o -150
o
C 5;n 600
o
C
- Chi@u di Fng dVn 0,6m 5;n 60m
- Ch>t kh 5,:c s8 dAng l Nit.
Khi thG tch khng 5Di th mFi quan h6 giSa nhi6t 5/ v p su>t
5,:c m t theo cng th?c
0
(1 )
t
P P t +
P
t
psuAt t@i nhi,t $D t
P
0
psuAt t@i nhi,t $D 0
o
C
H, s" nhi,t p suAt c6a chAt kh
(Nit)) =(0,0036610,000013P
0
)1/
o
K
22/01/2010
Khi nhi6t 5/ thay 5Di tT giCi h+n 5)u t
d
5;n giCi h+n cuFi cOa
thang 5o t
c
th sR thay 5Di p su>t 5,:c m t
Khi 5, sR thay 5Di p su>t trong h6 thFng sX l
R rng khi sR thay 5Di p su>t trong h6 thFng tY l6 vCi p su>t
ban 5)u v hi6u nhi6t 5/ t
c
t
d
. Tuy nhin, khi nhi6t 5/ thay
5Di th thG tch ch>t kh cdng thay 5Di theo. Do v4y, eP theo
cng th?c trn khng hon ton chnh xc nh,ng nhn chung
nh h,[ng h,[ng ny l khng 5ng kG
( ) 1
1
d c
c
d
P t
P
t
+
+
( )
( )
1
1
1 1
c
c d d d c d
d d
t
P P P P P t t
t t
+ _

+ +
,
22/01/2010
1/22/2010
Khi giCi h+n 5o thay 5Di, 5G 5m bo gi trM eP c)n thi;t, ng,-i ta
th,-ng thay 5Di gi trM p su>t ban 5)u P
d
- Khi giCi h+n 5o tT 0 100
o
C th [ p su>t 0
o
C th P
d
= 38
Kg/cm
2
- Khi giCi h+n 5o 0 600
o
C th [ p su>t 0
o
C th P
d
= 15
Kg/cm
2
B)u nhi6t c thG tch ty vo chi@u di Fng dy
- ",-ng knh b)u nhi6t th,-ng l 20mm. Chi@u di b)u nhi6t
l 125mm khi chi@u di Fng dVn tFi 5a l 2,5m
- Khi chi@u di Fng dy l 40m th chi@u di b)u nhi6t l
500mm
22/01/2010
2.5. Cc lo#i c<m bi$n nhi2t +=
C4p nhi2t +i2n
Hnh 2.5: CWp nhi6t 5i6n
22/01/2010
1/22/2010
Nguyn l lm vi)c
N;u l>y 2 dy dVn c bn ch>t kim lo+i khc nhau nFi chWt l+i
vCi nhau [ 2 5)u rHi 5Ft nng m/t 5)u th trong vng dy dVn
sX xu>t hi6n dng 5i6n, g9i l dng nhi6t 5i6n. SR xu>t hi6n
dng 5i6n ny c thG gii thch bPng hi6n t,:ng khu;ch tn tR
do giSa 2 dy dVn t+i 5iGm ti;p xc v hi6n t,:ng khu;ch tn
5i6n t8 trong mfi dy dVn khi c sR chch l6ch nhi6t 5/ [ 2
5)u dy
Cc v>n "D khi sE dng c8p nhi)t "i)n
- Gi trM cOa su>t 5i6n 5/ng sinh ra trong cWp nhi6t 5i6n
22/01/2010
Xt vng dy kn ta c
Gi s8 2 dy A v B c nHng 5/ 5i6n t8
n
A
> n
B
, khi 5 xu>t hi6n dng khu;ch
tn 5i6n t8 tT A sang B t?c l xu>t hi6n
e
AB
(t) v e
AB
(t
0
) tT dy B sang dy A
Gi s8 t+i 5)u d,Ci c nhi6t 5/ t lCn h.n
nhi6t 5/ 5)u trn t
0.
Khi 5, c dng 5i6n
t8 khu;ch tn tT n.i c nhi6t 5/ cao sang n.i c nhi6t 5/ th>p,
t?c l c e
A
(t,t
0
) v e
B
(t,t
0
) c chi@u tT trn xuFng d,Ci
"i6n p xu>t hi6n trong vng dy sX l
0 0 0
( ) ( , ) ( ) ( , )
AB A AB B
E e t e t t e t e t t +
22/01/2010
1/22/2010
Trong thRc t;, 2 5i6n p e
A
(t,t
0
) v e
B
(t,t
0
) r>t nh\ so vCi e
AB
(t)
v e
AB
(t
0
) nn ta c
T?c l su>t 5i6n 5/ng sinh ra trong vng dy tY l6 vCi hi6u
nhi6t 5/ giSa 2 5)u dy
- gnh h,[ng cOa thi;t bM 5o ln cWp nhi6t 5i6n
0
( ) ( )
AB AB
E e t e t
22/01/2010
T+i s. 5H th? nh>t, thi;t bM 5o 5,:c mUc t+i 5)u tR do cOa cWp
nhi6t 5i6n. Khi 5
T+i nhi6t 5/ t = t
0
ta c
t?c l
Thay vo ph,.ng trnh trn ta c
0 0
( ) ( ) ( )
AB AC BC
E e t e t e t +
0 0 0
0 ( ) ( ) ( )
AB AC BC
e t e t e t +
0 0 0
( ) ( ) ( )
AB AC BC
e t e t e t
0
( ) ( )
AB AB
E e t e t
22/01/2010
1/22/2010
T+i s. 5H th? 2, thi;t bM 5o 5,:c mUc trong 5i6n cRc. Theo
5Mnh lu4t Kirchoff 2 ta c
T?c l
Nh, v4y, d ta mUc thi;t bM 5o [ vM tr no 5i nSa th gi trM
hiGn thM trn thi;t bM 5o cdng khng thay 5Di
"G tKng 5/ nh+y cOa php 5o, ta c thG ghp nFi ti;p nhi@u cWp
nhi6t 5i6n l+i vCi nhau
0 1 1
( ) ( ) ( ) ( )
AB AB BC BC
E e t e t e t e t +
0
( ) ( )
AB AB
E e t e t
22/01/2010
Ghp mUc xung 5Fi Ghp mUc nFi ti;p
Hnh 2.6: Cc cch ghp cWp nhi6t 5i6n
22/01/2010
1/22/2010
M2ch "o trong cng nghi)p
"Wc 5iGm m+ch 5o trong cng nghi6p
- ")u tR do phi c 5/ Dn 5Mnh nhi6t cao, cch xa cc b@ mWt
5,:c 5Ft nng, thng th,-ng 5)u tR do cOa cWp nhi6t 5i6n phi
5,a v@ phng 5i@u khiGn trung tm 5G ghp vCi thi;t bM 5o. Do
5 phi c dy dVn b.
- Mfi cWp nhi6t 5i6n 5@u c dy dVn b ring
- Nhi6t 5/ tc 5/ng ln 5,-ng dy dVn b c nhi6t 5/ trong
khong 0-100
o
C
22/01/2010
Theo s. 5H trn ta c
N;u ton b/ h6 thFng c cng chung m/t nhi6t 5/ th
Khi 5
CuFi cng ta c
Nh, v4y, chi@u di dy dVn b khng gy ra su>t 5i6n 5/ng
phA trong h6 thFng
1 1 1 1 0 1 1
( ) ( ) ( ) ( )
AB AA A B BB
E e t e t e t e t +
1 1 1 1 1 1
0 ( ) ( ) ( ) ( )
AB AA A B BB
e t e t e t e t +
1 1 1 1
( ) ( )
AA BB
e t e t
1 1 0 0
( ) ( ) ( ) ( )
AB A B AB AB
E e t e t e t e t
22/01/2010
1/22/2010
B nhi)t "( "%u t/ do
"i@u ki6n chuQn 5G xc 5Mnh 5Wc tnh cOa cWp nhi6t 5i6n l
0
o
C. Tuy nhin trong thRc t; s8 dAng, 5)u tR do lun khc 0.
Ngh_a l su>t 5i6n 5/ng 5o 5,:c lun nh\ h.n su>t 5i6n 5/ng
tiu chuQn. V th; ta phi ti;n hnh b su>t 5i6n 5/ng ny.
"i6n tr[ R
1
, R
2
v R
3
5,:c lm
bPng manganin c h6 sF nhi6t v
cng nh\. R
b
5,:c ch; t+o bPng
dy 5Hng th\a mn
mV
E
B A
Rt
R
1
R
2
R
3
Rg
R
B
E
B
0
(1 )
b
R R t +
22/01/2010
22/01/2010
1/22/2010
Nhi2t +i2n tr>
Hnh 2.7: Nhi6t 5i6n tr[
22/01/2010
Nguyn l ho2t "(ng
Nguyn l ho+t 5/ng cOa nhi6t 5i6n tr[ dRa vo sR phA thu/c
5i6n tr[ cOa v4t dVn hay bn dVn vo nhi6t 5/ cOa n theo cng
th?c
0
( , )
t
R f R t
R
t
8i,ntrC C t
o
C
R
0
8i,ntrC C 0
o
C
Lo5i nhi%t 6i%n tr3 Cngth7c lin h% Nhi%t6: 6o 68;c
Nhi,t $i,n trC $Ing Lnt=i 180
o
C
Nhi,t $i,n trC b@ch
kim
Lnt=i 1100
o
C
Nhi,t $i,n trC bn
dJn
-100 $0n120
o
C
3
0
(1 4, 25.10 )
t
R R t
+
3 7 2
0
(1 3, 94.10 5, 8.10 )
t
R R t t

+
.
B
T
T
R Ae
22/01/2010
1/22/2010
Can nhi)t "i)n trF
Hnh 2.8: Can nhi6t
5i6n tr[
22/01/2010
Can nhi)t "i)n trF th0Gng g8p
Can nhi6t 5i6n tr[ b+ch kim c k hi6u TCi-50 (R
0
=50j) v
TCi-100 hay PT-100 (R
0
=100j)
Can nhi6t 5i6n tr[ 5Hng c k hi6u TCM-50 (R
0
=50j) v
TCM-100 (R
0
=100j)
-( chnh xc
Lo@i b@ch kim Lo@i $Ing
Phnlo@i Sai s" R
0
Sai s" h, s" nhi,t Phnlo@i Sai s" R
0
Sai s" h, s" nhi,t
Lo@i I 0,05% Lo@i II 0,1%
Lo@i II 0,1% Lo@i III 0,1%
6
7.10 1/
.
o
dR
C
R dt

t
5
1.10 1/
.
o
dR
C
R dt

t
6
1.10 1/
.
o
dR
C
R dt

t
6
2.10 1/
.
o
dR
C
R dt

t
22/01/2010
1/22/2010
2.6. H2 th1ng +o nhi2t += cng nghi2p s: d;ng trong +o
l(,ng v +i*u khi5n
H6 thFng 5o nhi6t 5/ trong cng nghi6p th,-ng s8 dAng cm
bi;n nhi6t 5/ cWp nhi6t 5i6n hoWc s8 dAng can nhi6t 5i6n tr[
k;t h:p vCi h6 thFng hiGn thM.
H6 thFng hiGn thM c thG s8 dAng lo+i chY thM kim (chY thM tT
5i6n) hoWc chY thM sF
Trong thRc t;, ngoi vi6c s8 dAng cWp nhi6t 5i6n, can nhi6t
5i6n tr[, ng,-i ta cdng cn s8 dAng cc lo+i cm bi;n 5i6n t8
vi m+ch
22/01/2010
Milivolt k5
C>u t+o cOa milivolt k; dRa trn
nguyn tUc cOa chY thM kim kiGu
tT 5i6n. Nguyn tUc ho+t 5/ng cOa
c. c>u l khi c dng 5i6n ch+y trong
m/t khung dy kn 5Wt trong tT tr,-ng,
khung dy sX chMu nh h,[ng cOa lRc
tT tr,-ng vo sX quay quanh trAc
cOa n. M men quay c 5/ lCn phA
thu/c vo c,-ng 5/ dng 5i6n qua
khung dy Hnh 2.9: Milivolt k;
Kimch
22/01/2010
1/22/2010
Ph,.ng trnh 5Wc tr,ng
Milivolt k5 trong h) th,ng "o nhi)t "(
Hnh 2.10: H6 thFng 5o nhi6t 5/ cWp nhi6t 5i6n-milivolt k;
. K I
E Gcquay c) cAu
K 8D nh@y
I C+Kng$D dng $i,n qua khung dy
22/01/2010
C,-ng 5/ dng 5i6n trong khung dy
Gc quay cOa khung dy
Yu c)u 5Wt ra l gc quay c chY phA thu/c vo E(t,t
0
), 5G 5m
bo yu c)u ny th k R phi cF 5Mnh. Thng th,-ng ng,-i ta
s8 dAng 5i6n tr[ phA R
P
bPng manganin
0 0
( , ) ( , )
mV n
E t t E t t
I
R R
R

+
R
mV
8i,ntrC trong gIm $i,n trC khung dy v $i,n
trC phM $+/c xc $%nh khi chia $D mV
R
n
8i,ntrC ngoi gIm $i,n trC c;p nhi,t $i,n, $i,n
trC phM m@ch ngoi v $i,n trC dy dJn b
0
( , )
. .
mV n
E t t
K I K
R R

+
0 0 0
0
(1 )
(1 . )
mV KD p p p
t t m
R R R R t R R R R t
R R t

+ + + + +
+
R
t
8i,n trC mV k0 C t
0
C
E
m
H, s" nhi,t quy $Ni
22/01/2010
1/22/2010
H) th,ng "o nhi)t "( ch< th6 s,
Hnh 2.11: S. 5H c>u trc cOa h6 thFng 5o l,-ng sF
- Cm bi;n 5o 5,:c s8 dAng thng th,-ng l cWp nhi6t 5i6n
- ChuyGn 5Di 5o thng th,-ng l khFi khu;ch 5+i c nhi6m vA
khu;ch 5+i tn hi6u tT cm bi;n cho ph h:p vCi khu l,:ng t8
ha
- Khu l,:ng t8 ha c nhi6m vA chuyGn tn hi6u t,.ng tR thnh
tn hi6u sF
- ChY thM sF c nhi6m vA hiGn thM k;t qu 5o
22/01/2010
Hnh 2.12: "o nhi6t 5/ dng cWp nhi6t 5i6n s8 dAng vi 5i@u
khiGn AVR vCi mn hiGn thM LCD
22/01/2010
1/22/2010
2.7. Cc lo#i h9a k$ +o nhi2t += l?n
Nguyn l
H\a k; l thi;t bM 5o nhi6t 5/ bPng ph,.ng php khng ti;p
xc. Nhi6t l,:ng 5,:c xc 5Mnh thng qua nKng l,:ng b?c x+
cOa n. Do cm bi;n khng ti;p xc vCi v4t 5o nn khng lm
thay 5Di nhi6t 5/ cOa v4t 5o. "Hng th-i, cm bi;n 5o khng
ti;p xc vCi mi tr,-ng nhi6t 5/ cao nn theo l thuy;t, c thG
ni ph,.ng php 5o khng ti;p xc khng tHn t+i giCi h+n 5o.
Cc lo+i h\a k; 5@u dRa trn c. s[ cc 5Mnh lu4t b?c x+ nhi6t
cOa v4t 5en tuy6t 5Fi
22/01/2010
H9a k$ b'c x# ton ph@n
Hnh 2.13: H\a k; b?c x+ ton ph)n
22/01/2010
1/22/2010
C>u t2o
C>u t+o h\a k; b?c x+ ton ph)n gHm 2 ph)n chnh
- Ph)n 5)u 5o gHm cc cWp nhi6t 5i6n 5,:c mUc nFi ti;p vCi
nhau v m/t h6 thFng cc th>u knh h/i tA, v\ 5)u 5o, h6 thFng
knh mu 5G bo v6 mUt ng,-i
- Thi;t bM chY thM c thG l d+ng chY thM kim hoWc chY thM sF 5G
biGu diIn gi trM 5o 5,:c tT h6 thFng cm bi;n cWp nhi6t 5i6n
Nguyn tCc ho2t "(ng
- Dng nKng l,:ng b?c x+ cOa 5Fi t,:ng c)n 5o nhi6t 5/ 5,:c
th>u knh h/i tA h,Cng ln h6 thFng cm bi;n qua lf 5Ac v h6
22/01/2010
thFng knh mu
- H6 thFng cWp nhi6t 5i6n th,-ng l 8 cWp nhi6t 5i6n mUc nFi
ti;p vCi nhau. Nhi6t 5/ 5)u l+nh bPng nhi6t 5/ cOa v\ h\a k;.
")u nng cOa n 5,:c 5Ft nng b[i nhi6t l,:ng b?c x+ cOa
5Fi t,:ng 5o nhi6t 5/
- Su>t 5i6n 5/ng ny sX phA thu/c vo nhi6t 5/ cOa 5Fi t,:ng
c)n 5o v nhi6t 5/ cOa mi tr,-ng t?c l nhi6t 5/ cOa v\ h\a
k;.
- Gi trM chuQn cOa nhi6t 5/ v\ h\a k; 5,:c thi;t k; l 20
o
C
[ ]
0
8 ( ) ( ) E e t e t
22/01/2010
1/22/2010
B gi tr6 nhi)t "( mi tr0Gng
Ph,.ng php 1
- S8 dAng h6 thFng mn chUn 5G t+o nn m/t khoang lm mt
nh, hnh 2.13. "i@u ny lm thay 5Di dng nKng l,:ng b?c x+
chi;u ln tD h:p cWp nhi6t 5i6n.
- H6 thFng mn chUn bao gHm 4 thanh kim lo+i kp 5,:c gUn
ln v\ c kh nKng bM uFn cong khi nhi6t 5/ thay 5Di
- Khi nhi6t 5/ mi tr,-ng tKng ln, h6 thFng mn chUn bM uFn
cong nn nKng l,:ng b?c x+ chi;u ln h6 thFng cm bi;n cdng
tKng ln. Khi 5 c e(t) v e(t
0
) cdng 5@u tKng ln. Do 5 gi trM
E thay 5Di khng 5ng kG
22/01/2010
Ph,.ng php 2
- S8 dAng h6 thFng b 5i6n tr[
Hnh 2.14: B 5i6n tr[
- "i6n tr[ b 5,:c ch; t+o bPng 5Hng 5,:c lUp st vCi v\ h\a
k; nn c nhi6t 5/ bPng nhi6t 5/ cOa mi tr,-ng
- "i6n p U nh4n 5,:c khng phi l cWp nhi6t 5i6n E
1
b
E
U
r
R
+
E SuAt $i,n $Dng c1m 2ng
r NDi trC c6a c;p nhi,t $i,n
R
b
8i,ntrC b tOng/gi1m theo nhi,t $D mi
tr+Kng
22/01/2010
1/22/2010
M(t s, c+i ti5n c1a hIa k5 bJc x2 ton ph%n
22/01/2010
M(t s, c+i ti5n c1a hIa k5 bJc x2 ton ph%n
22/01/2010
1/22/2010
H9a k$ quang hAc
C>u t2o
22/01/2010
Nguyn tCc ho2t "(ng
- H\a k; quang h9c l thi;t bM 5o nhi6t 5/ dRa trn c,-ng 5/
b?c x+ 5.n sUc cOa 5Fi t,:ng 5o 5,:c m t bPng 5Mnh lu4t
Plank
- H\a k; quang h9c 5,:c ch; t+o 5G 5o nhi6t 5/ trong khong
700 5;n 8000
o
C
- Nguyn l ho+t 5/ng dRa trn nguyn tUc 5o so snh c,-ng
5/ b?c x+ 5.n sUc trong vng b,Cc sng quan st 5,:c cOa 5Fi
t,:ng c)n 5o nhi6t 5/ vCi c,-ng 5/ b?c x+ cOa dy tc bng
5n mVu
- Vi6c so snh 5,:c thRc hi6n hon ton bPng mUt ng,-i, do
v4y k;t qu 5o c y;u tF chO quan cOa ng,-i s8 dAng
22/01/2010
1/22/2010
Cc b?c 5o
- "i@u chYnh th>u knh 5G mUt ng,-i c thG nhn r hnh nh
cOa 5Fi t,:ng c)n 5o nhi6t 5/
- mn kha K 5G b4t 5n, 5i@u chYnh thM knh 5G mUt ng,-i cdng
c thG nhn th>yhnh nh cOa dy tc bng 5n. Knh l9c sUc
5\ c tc dAng 5.n sUc ha chm tia chi;u vo mUt ng,-i quan
st. Knh l9c ny c thG 5,:c b\ ra khi h6 thFng 5,:c s8 dAng
5G 5o nhi6t 5/ c b?c x+ khng lCn.
- "i@u chYnh con tr\ 5G thay 5Di c,-ng 5/ dng 5i6n thay 5Di
c,-ng 5/ nh sng dy tc bng 5n sao cho c,-ng 5/ nh
sng cOa dy tc bng 5n giFng c,-ng 5/ nh sng cOa v4t
c)n 5o nhi6t 5/
22/01/2010
- C,-ng 5/ dng 5i6n lc 5 sX t,.ng ?ng vCi nhi6t 5/ cOa 5Fi
t,:ng c)n 5o
Mi tr,-ng c nhi6t 5/ khc Mi tr,-ng c nhi6t 5/
nhi6t 5/ dy tc bPng nhi6t 5/ dy tc
Hnh 2.15: Cc tr,-ng h:p so snh
22/01/2010
1/22/2010
-( chnh xc c1a hIa k5 quang h#c
- "/ tin c4y cOa h\a k; phA thu/c r>t lCn vo tnh Dn 5Mnh cOa
5n quang h9c. Kinh nghi6m chY ra rPng dy tc bPng vnfram
sX giS 5,:c 5Wc tnh cF 5Mnh trong th-i gian di
- VCi thang 5o 800 5;n 1400
o
C th sai sF l 20
o
C.
- VCi thang 5o 1200 5;n 2000
o
C th sai sF l 30
o
C.
- H6 thFng 5o s8 dAng h\a k; quang h9c tHn t+i nhi@u sai sF
phA do cm quan cOa mUt ng,-i 5o, do l,:ng khi bAi trong
mi tr,-ng 5o, do 5/ chnh xc 5/ 5en tuy6t 5Fi cOa 5Fi t,:ng
5o nhi6t 5/
22/01/2010
H9a k$ quang +i2n
C>u t2o
Hnh 2. 16: H\a k; quang 5i6n 22/01/2010
1/22/2010
Nguyn l ho2t "(ng
- H\a k; quang 5i6n l thi;t bM 5o nhi6t 5/ tR 5/ng dRa trn
c,-ng 5/ b?c x+ 5.n sUc cOa 5Fi t,:ng 5o
- Trong h\a k; quang 5i6n, ph)n t8 nh+y sng 5,:c s8 dAng l
t; bo quang 5i6n hoWc quang 5i6n tr[
- Ph)n t8 nh+y sng ny c tc dAng chuyGn 5Di tn hi6u nhi6t
5/ do b?c x+ nhi6t thnh tn hi6u 5i6n v chuyGn sang b/ ph4n
hiGn thM nhi6t 5/
Phn lo2i
- Nguyn l 5o so snh
- Nguyn l 5o trRc ti;p
22/01/2010
HIa k5 quang "i)n lo2i so snh
- So snh c,-ng 5/ b?c x+ 5.n sUc cOa 5Fi t,:ng 5o vCi
c,-ng 5/ b?c x+ 5.n sUc cOa dy tc bng 5n trong h\a k;.
Nguyn l ny hon ton t,.ng tR h\a k; quang h9c
- Qu trnh so snh [ 5y 5,:c thRc hi6n hon ton tR 5/ng
nn lo+i b\ 5,:c sai sF chO quan do con ng,-i
HIa k5 quang "i)n lo2i tr/c ti5p
- "o trRc ti;p c,-ng 5/ nh sng 5.n sUc bPng cch s8 dAng t;
bo quang 5i6n hoWc quang 5i6n tr[, chuyGn 5Di tn hi6u 5o tT
c,-ng 5/ b?c x+ 5.n sUc cOa 5Fi t,:ng 5o thnh dng 5i6n
cOa t; bo quang 5i6n hay 5i6n tr[ cOa quang 5i6n tr[
22/01/2010
1/22/2010
CH#%NG 3
H' TH`NG "O P SUmT
V L#U L#nNG
22/01/2010
CH#%NG 3: H' TH`NG "O P SUmT V L#U L#nNG
3.1. Khi ni2m chung
p su>t l 5+i l,:ng v4t l biGu thM nKng l,:ng tch ldy trong mi
tr,-ng ch>t kh hoWc ch>t l\ng
p su>t l lRc tc dAng vung gc ln m/t 5.n vM di6n tch
Phn lo2i
- p su>t tuy6t 5Fi
- p su>t t,.ng 5Fi
- p su>t chn khng
22/01/2010
1/22/2010
-4n v6 "o
- Pascal (Pa) 1Pa = 1N/m
2
- Atmosphere (atm) 1atm = 1Kg/cm
2
- 1 bar = 1,02 Kg/cm
2
- 1 Pis = 0,07 Kg/cm
2
8)nv% kPa Psi In H
2
0 cmH
2
0 In Hg Mm Hg mBar
kPa 1 0.1450 4.015 10.20 0.2593 7.501 10.00
Psi 6.895 1 27.68 70.31 2.036 51.72 68.95
In H
2
0 0.2491 3.613.10
-2
1 2.540 7.355.10
-2
1.868 2.491
Cm H
2
0 0.09806 1.422.10
-2
0.3937 1 2.896.10
-2
0.7355 0.9806
In Hg 3.386 0.4912 13.60 34.53 1 25.40 33.86
Mm Hg 0.1333 1.934.10
-2
0.5353 1.360 3.937-10
-2
1 1.333
mBar 0.1 0.01450 0.04015 1.020 0.02953 0.7501 1
22/01/2010
3.2. Cc lo#i vi p k$
p k$ chB U
C>u t2o
- p k; chS U l thi;t bM 5o p su>t t+i
chf 5,:c s8 dAng 5G 5o p su>t d,,
p su>t chn khng hoWc hi6u p
su>t giSa 2 mi tr,-ng
- C>u t+o cOa n gHm 1 Fng thOy tinh
5,:c uFn hnh chS U c thang chia
5/ 5m bo 59c 5,:c c 2 m?c dMch Hnh 3.1: p k; chS U
thG [ 2 bn
- ",-ng knh Fng khng 5,:c nh\ h.n 10mm
22/01/2010
1/22/2010
SE dng
- p k; phi 5,:c lUp 5Wt theo ph,.ng thong 5?ng
- "G 5o p su>t d, hoWc p su>t chn khng m/t 5)u nFi vCi
mi tr,-ng c)n 5o p su>t, 5)u kia thng vCi kh quyGn
- "G 5o p hi6u p su>t, 2 5)u cOa p k; 5,:c nFi vCi 2 mi
tr,-ng c)n 5o hi6u p su>t
Sai s,
- Th,-ng phA thu/c vo thang chia 5/ v do chO quan cOa
ng,-i 59c k;t qu
- Khi thang chia 5/ l 1mm th sai sF 59c 5,:c l 2mm
1 2
. . P P P h g
h CDt d%chth: chnh l,ch giPa 2 m2c h=h
1
+h
2
(m)
g Gia t"ctrQng tr+Kng (m/s
2
)
R Kh"i l+/ngring chAt lBng trong "ng (kg/m
3
)
22/01/2010
p k$ chn
C>u t2o
- C>u t+o p k; chn gHm 1 bnh hnh trA nFi
thng vCi m/t Fng thOy tinh c 1 thang chia
5/
SE dng
- p k; chn 5,:c s8 dAng 5G 5o p su>t d,
n;u mi6ng bnh 5,:c nFi thng vCi mi
tr,-ng 5o cn mi6ng Fng thOy tinh 5,:c
nFi thng vCi kh quyGn v 5o p su>t chn khng th ng,:c
l+i
Hnh 3.2 p k; chn
22/01/2010
1/22/2010
- Khi 5o, m?c dMch thG trong Fng tKng m?c h
1
ln cn trong bnh
gim xuFng m?c h
2
. Chi@u cao m?c dMch thG sX l h = h
1
+ h
2
.
- N;u di6n tch b@ mWt bnh l F
2
v ti;t di6n Fng l F
1
th
hay
- Khi 5
- Gi trM h thRc t; c gi trM g)n 5ng bPng h
1
do 5 thRc t; ta chY
c)n 59c 1 gi trM h
1
trn thang 5o
Sai s,
- N;u thang chia 5/ l 1mm th sai sF l 1mm.
- N;u khng c hi6u chYnh thang chia 5/ th sai sF l
2 2 1 1
. . F h F h
1
2 1
2
.
F
h h
F
2
1 2 1 2
1
d
h h h h
D
_
+ +

,
d 8+Kng knh"ng
D 8+Kngknh bnh
2
1 2
1
d
h
D
_
t +

,
22/01/2010
Vi p k$ nghing
C>u t2o
- Vi p k; nghing c c>u t+o t,.ng
tR p k; chn, chY khc l Fng thOy
tinh c khUc 5/ c thG quay quanh
m/t trAc
SE dng
- Khi p su>t 5o P tKng ln th dMch thG trong bnh gim xuFng
cn dMch thG trong Fng thOy tinh tKng ln
- Khi 5
Hnh 3.3: Vi p k; nghing
1 2 2
.sin h h h n h + +
22/01/2010
1/22/2010
- N;u F
1
v F
2
l thi;t di6n cOa Fng v bnh th
- Nh, v4y
- BiGu diIn k;t qu 5o ta c
Sai s,
- Sai sF php 5o
2 2 1
. . F h F n
1
1 2
2
sin
F
h h h n
F
_
+ +

,
1
2
sin
F
P n
F

_
+

,
R TS trQngc6a d%ch th: p k0 kg/m
3
n 8D di cDt d%ch th: p k0 m
1
2
sin
F
h
F
_
t +

,
22/01/2010
3.3. H2 th1ng tD +=ng +o p su8t
H6 thFng 5o p su>t trong cng nghi6p 5i h\i truy@n dVn tn
hi6u 5;n nhSng n.i c)n thi;t. "G 5p ?ng 5,:c yu c)u ny, h6
thFng 5o p su>t c)n c cc khFi sau
Cm bi;n 5o nh4n tn hi6u p su>t 5o P chuyGn sang d+ng tn
hi6u khc
ChuyGn 5Di 5o chuyGn tn hi6u tT cm bi;n 5o thnh tn hi6u
5i6n
ChY thM 5o hiGn thM gi trM 5o, chY thM 5o th,-ng 5Wt [ phng
5i@u khiGn trung tm
Hnh 3.4: C>u trc h6 thFng 5o p su>t tR 5/ng
22/01/2010
1/22/2010
C<mbi$n +o
Cm bi;n 5o p su>t th,-ng 5,:c s8 dAng nhi@u nh>t hi6n nay
l cm bi;n 5n hHi.
Nguyn tCc ho2t "(ng
- D,Ci tc 5/ng cOa p su>t, cc v4t thG bi;n d+ng sinh ra lRc
5n hHi chFng l+i tc 5/ng cOa p su>t. Khi 2 lRc cn bPng th
qu trnh bi;n d+ng k;t thc hnh thnh mFi lin h6 giSa 5/
bi;n d+ng p cOa v4t thG 5n hHi v p su>t tc 5/ng ln n.
- "Wc tnh t_nh cOa cm bi;n 5n hHi p = f(P) c thG l tuy;n tnh
hoWc l phi tuy;n phA thu/c c>u trc v hnh th?c tc 5/ng ln
n
22/01/2010
Thng s, c1a c+m bi5n
- Thng sF quan tr9ng 5G xc 5Mnh ch>t l,:ng lm vi6c cOa cm
bi;n 5n hHi l 5/ c?ng cOa n hay gi trM nghMch 5o cOa n l
5/ nh+y
- Tr,-ng h:p 5Wc tnh cOa cm bi;n 5n hHi l phi tuy;n th 5/
c?ng v 5/ nh+y 5,:c xc 5Mnh
P
K
1
S
K P

K 8D c2ng c6a l xo
S 8D nh@y c6a l xo
P psuAt
U 8D bi0n d@ng c6a l xo
P
K
1
S
K P

22/01/2010
1/22/2010
L xo ,ng m(t vng, l xo nhiDu vng
- C>u t+o c. bn cOa l xo Fng m/t vng l Fng l xo c ti;t
di6n hnh elip hoWc van 5,:c uFn trn vCi gc [ tm q =
200270
o
. TrAc lCn cOa hnh elip hoWc van vung gc vCi bn
knh cong cOa Fng l xo
- M/t 5)u cOa Fng l xo 5,:c gUn cF 5Mnh thng vCi 5,-ng dVn
p su>t, 5)u cn l+i 5,:c bMt kn v 5,:c nFi vCi thi;t bM khc.
Hnh 3.5: Cc lo+i l xo m/t vng, l xo xoUn
22/01/2010
- D,Ci tc 5/ng cOa p su>t 5,:c dVn vo trong Fng, ti;t di6n
cOa Fng sX bi;n d+ng tT hnh elip chuyGn v@ h,Cng hnh trn.
Do sR bi;n d+ng cOa ti;t di6n, 5G bo v6 5/ di vFn c, 5/
cong cOa Fng gim, bn knh Fng l xo tKng ln, 5)u tR do cOa
Fng di chuyGn m/t khong p.
- "/ nh+y cOa l xo Fng tKng ln n;u bn knh cong cOa Fng
tKng ln v 5/ dy cOa thnh Fng gim xuFng
- "Wc tnh t_nh cOa l xo Fng p = f(P) c thG xem l tuy;n tnh
- L xo Fng nhi@u vng ho+t 5/ng hon ton t,.ng tR nh, l xo
Fng m/t vng. MAc 5ch cOa l xo Fng nhi@u vng l tKng
c,-ng 5/ nh+y cOa cm bi;n khi khng thG tKng bn knh trn
cOa Fng
- Trong thRc t;, ng,-i ta s8 dAng chO y;u l l xo Fng m/t vng
22/01/2010
1/22/2010
C+m bi5n mng "n hKi
- Mng 5n hHi c nhi@u lo+i: mng 5n hHi phong, mng 5n
hHi l,:n sng, mng 5n hHi phi kim v mng h/p
- Mng 5n hHi phong 5,:c ch; t+o bPng thp hoWc 5Hng thau l
nhSng t>m m\ng hnh trn c 5/ di cF 5Mnh. D,Ci tc 5/ng
cOa p su>t phn bF 5@u, mng 5n hHi phong 5,:c krp chWt
theo vi@n sX uFn cong. s 5y tHn t+i cn bi;n d+ng ko v uFn
Hnh 3.6: Cc lo+i cm bi;n mng 5n hHi
22/01/2010
- Mng 5n hHi d+ng l,:n sng 5,:c s8 dAng nhi@u trong cng
nghi6p 5G 5o p su>t. Sng b@ mWt c thG c d+ng trn, d+ng
sin, d+ng tam gic, rKng c,a,...Tuy nhin d+ng sng cOa mng
5n hHi khng nh h,[ng 5;n tnh ch>t cOa tTng mng. Khi
nng cao bin 5/ cOa sng th 5/ tuy;n tnh cOa mng 5n hHi
cng 5,:c tKng cao
- Mng h/p 5n hHi h/p 5,:c c>u t+o tT 2 mng 5n hHi 5,:c
ghp l+i vCi nhau t+o thnh h/p kn. p su>t 5o 5,:c dVn vo
trong lng h/p v tc 5/ng ln c 2 mng v lm cho 2 mng
cng bi;n d+ng. Nh, v4y, 5/ nh+y cOa cm bi;n 5o sX tKng ln.
"/ nh+y cOa cm bi;n 5o sX tKng ln n;u ghp lin ti;p 2 hay
nhi@u mng 5n hHi h/p l+i vCi nhau
22/01/2010
1/22/2010
Hnh 3.7: Hi6u p k; kiGu mng h/p 5n hHi
22/01/2010
B( chuy?n "Li bi5n p vi sai
- B/ chuyGn 5Di 5i6n p vi sai c
c>u t+o nh, hnh vX. N bao gHm
cu/n s. c>p 2 v 2 cu/n th? c>p 3
v 4 5,:c cu/n trn Fng cch 5i6n 1
Cc cu/n th? c>p 5,:c mUc xung 5Fi vCi nhau. Li ferit 5 di
5/ng 5,:c v 5,:c gUn lin k;t vCi cm bi;n 5n hHi
- Cu/n s. c>p 5,:c nFi vCi nguHn xoay chi@u t+o ra cc 5i6n p
cm ?ng e
1
v e
2
. Gi trM cOa cc 5i6n p ny phA thu/c vo
c,-ng 5/ dng 5i6n trong cu/n s. c>p, t)n sF dng 5i6n v
vo cc 5i6n cm t,.ng hf M
1
v M
2
.
Hnh 3.8: ChuyGn 5Di vi sai
22/01/2010
1/22/2010
- "i6n cm t,.ng hf M = M
1
M
2
giSa cc cu/n th? c>p v s.
c>p phA thu/c vo vM tr cOa li ferit
- Gi trM 5i6n p ra E = e
1
-e
2
5,:c xc 5Mnh theo cng th?c
- Gi trM E ny phA thu/c vo vM tr cOa li ferit so vCi vM tr trung
gian
.
j
N
N
x
M M e
x

M
N
Mdun$i,n c1m t+)ng hV 2ng v=i $D x d%ch
t"i $a x
N
c6a li ferit so v=i v% tr trung gian
x 8D x d%ch c6a li so v=i v% tr trung tm
Argument c6a vecto $i,n c1m t+)ng hV
. . .
j
N
N
x
E j I M j I M e
x

I C+Kng$D dng $i,n cuDn s) cAp
W=2Xf V=i f lt'n s" nguIn cung cAp
22/01/2010
Chuy?n "Li tM "(ng
- ChuyGn 5Di tT 5/ng l b/
chuyGn 5Di gc quay sang
5i6n p xoay chi@u c gi
trM 5Mnh m?c
- C>u t+o cOa n bao gHm
khung dVn tT 1 c vt 2 5G
hi6u chYnh tT tr[ cOa khung dVn tT
Cu/n kch tT 3 5,:c nFi vCi nguHn xoay chi@u t+o tT tr,-ng
xoay t)n sF 50hz trong khung dVn tT. Khung dy 4 nPm trong
tT tr,-ng xoay c thG xoay quanh trAc v 5,:c nFi lin thng
vCi cm bi;n 5n hHi. L xo 5 nFi 5i6n vCi khung dy.
Hnh 3.9: ChuyGn 5Di tT 5/ng
22/01/2010
1/22/2010
- TT tr,-ng xoay chi@u sX t+o ra s?c 5i6n 5/ng cm ?ng trong
khung dy. S?c 5i6n 5/ng ny phA thu/c c,-ng 5/ dng 5i6n
ch+y trong cu/n kch tT, tT tr[ cOa khung tT, c>u trc cOa
khung dy v gc quay c cOa khung so vCi ph,.ng nPm
ngang. Khi gi-i h+n gc quay cOa khung dy trong khong
20
o
th mFi lin h6 cOa E v c 5,:c mn t d,Ci d+ng tuy;n
tnh
vCi /5/
- C thG mUc thm 1 cu/n dy x dMch m tT tr,-ng xoay sX t+o
ra 5i6n p cm ?ng 1V. "i6n p ny mUc nFi ti;p vCi 5i6n p E
t+o nn 5Wc tuy;n U = UC + E. Theo gi trM 5Mnh m?c th khi
gc c thay 5Di tT -20
o
5;n 20
o
th 5i6n p U sX thay 5Di tT 0
5;n 2V
. E K 0, 05V
22/01/2010
Ch< th6 "o dng bi5n p vi sai
Hnh 3.10: ChuyGn 5Di v chY thM 5o dng bi;n p vi sai
22/01/2010
1/22/2010
- Hai bi;n p B
1
v B
2
c c>u t+o hon ton giFng nhau. B
0
l
bi;n p 5G chYnh khng. Cng tUc K 5G kiGm tra thi;t bM chY thM
5o. Khi >n cng tUc K, 5i6n p U
2
sX 5,:c 5,a vo b/ khu;ch
5+i. Tn hi6u ra cOa b/ khu;ch 5+i sX 5i@u chYnh 5/ng c. "
quay lm quay con cam C x dMch vM tr li ferit trong bi;n p
vi sai B
2
v@ vM tr trung gian. Khi li ferit 5+t vM tr trung tm
th U
2
= 0, 5/ng c. dTng l+i. N;u thi;t bM chY thM bnh th,-ng
th kim 5Hng hH phi dTng [ vM tr 5nh d>u trn thang chia 5/
- Gi s8 li ferit cOa bi;n p vi sai chYnh khng B
0
nPm [ vM tr
trung gian. N;u vM tr cOa li ferit trong B
1
v B
2
khc nhau th
22/01/2010
U
1
tU
2
. Gi trM sai l6ch ny sX 5,:c khu;ch 5+i ln v 5/ng c.
sX lm quay con cam C, di chuyGn li cOa bi;n p B
2
h,Cng v@
tr+ng thi cn bPng cOa h6 thFng t?c l U
1
= U
2
- Nh, v4y vCi mfi vM tr cOa li ferit trong bi;n p vi sai B
1
, h6
thFng tR 5/ng 5i@u chYnh v@ m/t vM tr t,.ng ?ng cOa li ferit
trong bi;n p vi sai B
2
, t?c l m/t vM tr t,.ng ?ng trn thang
chia 5/.
22/01/2010
1/22/2010
3.4. 3o l(u l(Eng ch8t l9ng, ch8t kh theo += gi<m p thay
+Fi
Nguyn l lm vi)c
- Thi;t bM thu hrp 5ng vai tr cm
bi;n 5o. T+i vM tr thu hrp, tFc 5/
dng chy tKng ln, ngh_a l 5/ng
nKng tKng ln lm th; nKng gim
xuFng. Hai bn thi;t bM thu hrp sX
xu>t hi6n hi6u p su>t eP phA thu/c
l,u l,:ng cOa dng chy
Hnh 3.11: Nguyn l 5o l,u
l,:ng theo 5/ gim p thay 5Di
22/01/2010
- T+i mWt cUt I v II theo 5Mnh lu4t Becnuli ta c
- TT ph,.ng trnh trn ta c
- Theo 5Mnh lu4t bo ton v4t ch>t
2 2
2 2
I II
I II
v v
P P

+ +
P
I
,P
II
psuAt C m;t cYt I v II (N/m
2
)
v
I
, v
II
T"c $D c6a dng ch1y C m;t cYt I v II (m/s)
R MGt $D c6a dng ch1y (kg/m
3
)
( )
2 2
2
I II II I
P P P v v
+
I I II II
F v F v F
I
, F
II
Ti0t di,nc6a dng ch1y C m;t cYt
22/01/2010
1/22/2010
- Khi 5
- CuFi cng
- Suy ra
- L,u l,:ng cOa ch>t l\ng l t,[ng 5,:c xc 5Mnh
0
0
. .
II II
I II II
I I
F F F
v v v
F F F

F
0
Ti0t di,nc6a thi0t b% thu hZp
( )
2 2 2
1 .
2
II
P m v

m = F
0
/F
I
[ = F
II
/F
0
2 2
2 1
. .
1
II
v P
m
0
. . .
II II II
q v F v F
0
2 2
2
. . .
1
q F P
m
22/01/2010
- ThRc t; khng thG 5o 5,:c hi6u p su>t eP b[i v khng thG
xc 5Mnh 5,:c chnh xc vM tr cOa cc mWt cUt I v II, 5Hng
th-i cc mWt cUt ny thay 5Di vM tr khi l,u l,:ng thay 5Di. V
v4y, gi trM hi6u p su>t 5,:c 5o ngay tr,Cc v sau thi;t bM thu
hrp. Ngoi ra, trong 5i@u ki6n thRc t; cdng tHn t+i tDn th>t p
su>t uP. Do v4y, c)n c thm m/t h6 sF hi6u chYnh v. Khi 5, ta
c
- Cc h6 sF w v v l+i khng thG xc 5Mnh m/t cch chnh xc
ring bi6t nn ng,-i ta k;t h:p thnh m/t h6 sF c g9i l h6 sF
l,u l,:ng
(m
3
/s)
0 1 2
2 2
2
. . .( )
1
q F P P
m
0 1 2
2
. . .( ) q F P P

22/01/2010
1/22/2010
Cc thi5t b6 thu hNp tiu chu:n
- T>m lf tiu chuQn: 5,:c s8 dAng 5G
5o l,u l,:ng trong Fng c 5,-ng knh
D
20
x 50mm vCi nhi6t 5/ khng qu
20
o
C v chi@u di Fng 0,05 y m y 0,7m.
Chi@u dy cOa 5_a khng nh\ h.n 2,5mm
v khng lCn h.n 15mm
T>m lf tiu chuQn lm dng chy 5Di hnh dng 5/t ng/t v
v4y tDn th>t p su>t do t>m lf gy ra t,.ng 5Fi lCn
Hnh 3.12: T>m lf tiu chuQn
22/01/2010
- M\ phun tiu chuQn 5,:c s8 dAng 5G 5o
l,u l,:ng trong 5,-ng Fng c 5,-ng knh
D x 50mm vCi 5i@u ki6n 0,05 y m y 0,65m
")u vo cOa m\ phun phi 5m bo nFi
ghp tr.n vCi cc cung bn knh
r
1
= 0,2 d
20
v r
2
= d
20
/3. Chi@u di Fng
trn 5)u ra bPng 0,3 d
20
. Chi@u di ph)n uFn cong 5)u vo
bPng 0,304 d
20
. "/ dy b y 0,1 D
20
TDn th>t cOa m\ phun tiu chuQn th>p h.n so vCi t>m lf tiu
chuQn nh,ng ch; t+o ph?c t+p h.n
Hnh 3.13: M\ phun tiu chuQn
22/01/2010
1/22/2010
- M\ phun venturi tiu chuQn 5,:c
s8 dAng 5G 5o l,u l,:ng trong
5,-ng Fng c 5,-ng knh D x 20mm
vCi 5i@u ki6n 0,05 y m y 0,6m
Ph)n 5)u vo c c>u trc giFng h6t
m\ phun tiu chuQn.
Ph)n 5)u ra gHm 5o+n Fng hnh trn c chi@u di nPm trong
khong 0,2 d
20
y l y 0,4 d
20
v 5o+n Fng hnh cn vCi gc cn
nPm trong khong 5
o
y z y 30
o
. M\ phun venturi di c
5,-ng knh 5)u ra bPng 5,-ng knh Fng cn. M\ phun ngUn
c chi@u di Fng cn khng nh\ h.n 5,-ng knh Fng dVn
M\ phun venturi c tDn th>t p su>t v cng nh\
Hnh 3.14: M\ phun venturi tiu chuQn
22/01/2010
- `ng venturi tiu chuQn 5,:c s8
dAng 5G 5o l,u l,:ng trong Fng
5,-ng knh 100 800mm vCi
chi@u di Fng 0,2 y m y 0,5.
Gc cn z
1
= 21
o
, 5,-ng knh
Fng nh\ bPng 5,-ng knh thu hrp. "o+n giSa l Fng thu hrp
c chi@u di v 5,-ng knh d. `ng 5)u ra hnh cn c gc cn
nPm trong khong 5
o
y z
2
y 15
o
"G 5o hi6u p su>t phi s8 dAng 2 h/p xuy;n. H/p xuy;n
thng vCi Fng dVn bPng nhSng lf trn cch 5@u nhau 5,-ng
knh 35mm. SF lf thng 5G cho tTng h/p xuy;n khng t h.n
4
Hnh 3.15: `ng venturi tiu chuQn
22/01/2010
1/22/2010
S4 "K h) th,ng
Hnh 3.16: S. 5H nguyn l h6 thFng 5o l,u l,:ng
22/01/2010
- Gi trM sai sF c. bn 5,:c xc 5Mnh theo cng th?c
- V>n 5@ ph?c t+p l sai sF u
C
. Thng th,-ng u
C
5,:c tnh
- Sai sF cOa tDng l,:ng v4t ch>t 5,:c tnh
2 2 2
q C P T
+ +
\
C
Sai s" trung bnh bnh ph+)ng c6a c1m bi0n $o
\
P
CApchnh xc hi,u p k0 II
\
T
CApchnh xc thi0t b% ch th% III
2 2 2
1
4
C
+ +
\
E
Sai s" trung bnh bnh ph+)ng c6a h, s" l+u l+/ng
\
]
Sai s" trung bnh bnh ph+)ng c6a h, s" nn
\
R
Sai s" trung bnh bnh ph+)ng c6a KL ring d/ch1y
2 2 2 2
q C P T I
+ + + \
I
Sai s" c*c $@i c6a bD tch phn
22/01/2010
1/22/2010
Hnh 3.17: H6 thFng 5o hi6n 5+i c hi6u chYnh p su>t v nhi6t 5/ mi tr,-ng 5o
22/01/2010
3.5. 3o l(u l(Eng ch8t l9ng, ch8t kh theo += gi<m p
khng +Fi
Nguyn l lm vi)c
- Theo k;t qu phn tch [ mAc 3.4 ta th>y
- Nh, v4y, n;u t+o ra 5,:c thi;t bM thay 5Di 5,:c F khi q thay
5Di v 5m bo 5,:c eP = const th ta c mFi lin h6 g)n nh,
tuy;n tnh giSa q v F
- Ph,.ng trnh Becnuli
. . q C F P
2 2 2
1 1 2 2
1 2
2 2 2
P v P v v
l l
g g g g g

+ + + + +
P
1
P
2
psuAt m;t cYt trn v d+=i phao
v
1
v
2
T"c$D ch1y trung bnh trn v d+=i phao
l
1
l
2
ChiFucao m;t cYt trn v d+=i phao
^ H, s" tNn thAt p suAt vng phao
V T"c $D trung bnh C vng xuy0n
22/01/2010
1/22/2010
- Theo 5Mnh lu4t lin tAc cOa dng chy, ta c
- Thay vo cng th?c trn
- "Wt
- L,u l,:ng cOa dng chy cuFi cng 5,:c xc 5Mnh
1 1 2 2
. . . v F v F v F
( )
( )
2 2
1 2 2
2 1
2 1
2
2
P P F F
g l l v
F F

1
_ _
1 +

1 , ,
]
2 1
l l l
2 2
2 1
F F
C
F F

_ _
+

, ,
1
C

( )
1 2
2
. . . 2
P P
q v F F gl

22/01/2010
C>u trc rotamet
Hnh 3.18: C>u trc rotamet
22/01/2010
1/22/2010
Hnh 3.19: H6 thFng 5o l,u l,:ng dng rotamet c b/ chuyGn 5Di
sang dng chuQn v thi;t bM chY thM 5o
22/01/2010
3.6. 3o l(u l(Eng ch8t rn
Nguyn l "o l0u l03ng ch>t rCn
- Ch>t rUn muFn 5o 5,:c l,u l,:ng c)n phi 5,:c 5,a qua h6
thFng 5o.
- H6 thFng gHm cm bi;n 5o p lRc chuyGn tn hi6u p lRc sang
tn hi6u 5i6n
- B/ khu;ch 5+i 5o l,-ng khu ;ch 5+i tn hi6u ln m?c c)n thi;t
- B/ x8 l dS li6u 5o, tnh ton cho ta k;t qu 5o
22/01/2010
1/22/2010
C+m bi5n tr#ng l/c
Cm bi;n tT 5n hHi
kiGu cu/n cm
Cm bi;n p 5i6n
1 Hai b1nm@ch th@ch anh mYc song song
2 L$Ing
3 CpdJn
1 TAm$,m giAy mBng
2 DydJn $i,n trC
3 8'un"i ra
"i6n tr[ tenzo
Hnh 3.20: Cc lo+i cm bi;n
22/01/2010
H) th,ng "o l0u l03ng ch>t rCn
Hnh 3.21: H6 thFng 5o v4t li6u r-i
22/01/2010
1/22/2010
- Gi trM l,u l,:ng v4n chuyGn trn bKng ti phA thu/c 2 y;u tF
l m4t 5/ v4t li6u trn bKng ti v tFc 5/ chuyGn 5/ng cOa
bKng ti
- "G 5o 5,:c tFc 5/ bKng ti, ng,-i ta s8 dAng m/t my pht
tFc (FT) hoWc cc b/ gii m (Encoder). Vi6c ny 5,:c thRc
hi6n t,.ng 5Fi dI dng
- V>n 5@ ph?c t+p l 5o 5,:c m4t 5/ v4t li6u trn bKng ti. Bi
ton 5,:c gii quy;t bPng cch s8 dAng bn cn loadcell 5G
chuyGn 5Di tT p lRc sang tn hi6u 5i6n. "i@u kh khKn gWp
phi l xc 5Mnh mFi lin h6 5Mnh l,:ng giSa tn hi6u ra cOa
loadcell v m4t 5/ v4t li6u trn bKng ti. "i@u ny chY c thG
gii quy;t bPng thRc nghi6m
.
e
q q v
q
e
MGt $D vGt li,u trn bOng t1i (kg/m)
v VGnt"c bOng t1i (m/s)
22/01/2010
CH#%NG 4
H' TH`NG "O N{NG "b CHmT KH
22/01/2010
1/22/2010
CH#%NG 4: H' TH`NG "O N{NG "b CHmT KH
4.1. Khi ni2mchung
- H6 thFng 5o nHng 5/ ch>t kh 5,:c s8 dAng xc 5Mnh thnh
ph)n 5Mnh l,:ng cOa ch>t kh
- Cc my ny th,-ng 5,:c phn chia thnh 2 lo+i l my xch
tay s8 dAng trong cc phng th nghi6m v my phn tch kh
tR 5/ng 5,:c s8 dAng trong nhi@u l_nh vRc khc nhau cOa
cng ngh6 nh, kiGm tra ch>t l,:ng qu trnh chy cOa nhin
li6u,...
- Cc my 5o nHng 5/ ch>t kh th,-ng chia 5/ theo ph)n trKm
thG tch. Ph,.ng php ny c ,u 5iGm l gi trM ny khng thay
5Di vo nhi6t 5/ hay p su>t mi tr,-ng thay 5Di
- Nguyn l c. bn cOa h6 thFng l xem xt sR thay 5Di cOa thG
tch cOa 1 mVu th8 sau khi tch 1 thnh ph)n no 5
22/01/2010
4.2. My phn tch ch8t kh bGng nhi2t
My phn tch kh bOng nhi)t dPn
- Nguyn l lm vi6c cOa my dRa
vo tnh ch>t dVn nhi6t cOa hfn
h:p kh phA thu/c c. bn vo hm
l,:ng cOa ch>t kh c)n phn tch
- My 5,:c thi;t k; 5G 5o nHng 5/ cc ch>t CO
2
, SO
2
, H
2
, CH
4
,
Cl
2
v m/t sF ch>t kh c h6 sF dVn nhi6t khc bi6t so vCi cc
ch>t kh cn l+i
- "i@u ki6n s8 dAng l hfn h:p kh chY c 1 thnh ph)n chnh
c)n phn tch c h6 sF dVn nhi6t khc bi6t vCi cc thnh ph)n
cn l+i, cc thnh ph)n cn l+i c h6 sF nhi6t g)n bPng nhau
Hnh 4.1: Phn tch kh bPng nhi6t dVn
22/01/2010
1/22/2010
- Bng h6 sF dVn nhi6t cOa m/t sF ch>t kh so vCi h6 sF dVn
nhi6t cOa khng kh
Ch/tkh <
C
/<
KK
Ch/tkh <
C
/<
KK
N
2
0,998 CO
2
0,614
NH
3
0,897 O
2
1,015
H
2
7,13 CH
4
1,318
SO
2
0,344 CO 0,064
H)i n+=c 100
o
C 0,973 H
2
S 0,358
22/01/2010
- Nhi6t 5/ tFt nh>t 5G phn tch thnh ph)n ch>t kh l tT 80
o
C
5;n 100
o
C
- Cm bi;n v chuyGn 5Di 5o c c>u t+o theo nguyn l c)u 5i6n
tr[. Cc 5i6n tr[ R
1
, R
2
, R
3
v R
4
5,:c ch; t+o bPng platin
mnh 5,-ng knh 0,020,04mm vCi gi trM tT 10 40j. R2 v
R4 [ trong bnh kn 5i@n 5)y ch>t kh 5G so snh.
- C)u 5,:c nui bPng m/t dng cF 5Mnh tT nguHn Dn dng
NOD. Khi dVn khng kh 5i vo bnh R
1
v R
3
, do c 4 bnh
5@u l khng kh nn c)u cn bPng U
ab
= 0. N;u c sR m>t cn
bPng, ta c thG hi6u chYnh b[i 5i6n tr[ R c gi trM khong
0,15j
22/01/2010
1/22/2010
- Khi dVn dng kh c)n phn tch vo bnh ch?a 5i6n tr[ R
1
v
R
3
, do hfn h:p thnh ph)n ch>t kh c h6 sF dVn nhi6t khc
vCi khng kh nhi@u nn nhi6t l,:ng truy@n ra tT R
1
v R
3
ra
mi tr,-ng xung quanh khc vCi nhi6t l,:ng tT R
2
v R
4
truy@n ra. "i@u ny lm c)u m>t cn bPng.
- Gi trM 5i6n p 5,:c tnh
- Do gi trM cOa R
1
v R
3
phA thu/c nHng 5/ ch>t kh c)n phn
tch trong hfn h:p ch>t kh nn gi trM 5i6n p U
ab
l 5+i l,:ng
biGu thM nHng 5/ ch>t kh
2
ab
I
U R I Gitr% nguIn dng khng $Ni c6a NOD
22/01/2010
Hnh 4.2: My phn tch kh 5i6n nhi6t dVn kiGu so snh
22/01/2010
1/22/2010
My phn tch kh nhi)t ha
- Nguyn l ho+t 5/ng cOa my l dRa
trn nKng l,:ng sn sinh ra do phn
?ng xc tc giSa oxy v thnh ph)n
kh chy
- My phn tch kh nhi6t ha c 2 lo+i chnh: lo+i th? nh>t phn
?ng nhi6t ha chy trn b@ mWt cm bi;n 5o c phO lCp xc
tc. Lo+i th? 2 dng cm bi;n 5o nhi6t 5/ (th,-ng l nhi6t k;
5i6n tr[ b+ch kim) 5G 5o nhi6t 5/ hfn h:p kh sau khi hfn h:p
ny 5 5i qua ch>t xc tc
Hnh 4.3: My phn tch nhi6t ha
22/01/2010
- C>u t+o c. bn cOa my l m/t c)u 5i6n tr[ khng cn bPng
khi c phn ?ng xc tc. Nhnh R
1
v R
2
l cc nhi6t 5i6n tr[,
cn nhnh R
3
v R
4
l 5i6n tr[ maganin. "i6n tr[ R
1
5,:c phO
m/t lCp ch>t xc tc. C)u 5,:c nui b[i nguHn p NOA
- Cc 5i6n tr[ R
1
v R
2
5,:c 5Ft nng 5;n nhi6t 5/ cOa phn
?ng xc tc. Khi ch,a c phn ?ng xy ra, c)u cn bUng t?c l
U
ab
= 0.
- Khi c phn ?ng xy ra, nhi6t 5/ cOa R
1
sX khc R
2
lm c)u
m>t cn bPng. "i6n p U
ab
sX tY l6 vCi hi6u nhi6t 5/ trn R
1
v
R
2
, ngh_a l tY l6 vCi hi6u ?ng nhi6t do phn ?ng xc tc.
- Gi trM 5i6n p U
ab
chnh l 5+i l,:ng xc 5Mnh hm l,:ng cOa
ch>t kh phn tch trong hfn h:p ch>t kh
22/01/2010
1/22/2010
Hnh 4.4: My phn tch nhi6t ha nguyn l c)u cn bPng
22/01/2010
4.3. My phn tch kh bGng tH
Nguyn l ho2t "(ng
- Ch>t kh th,-ng 5,:c 5Wc tr,ng bPng gi trM 5/ nh+y cm tT
khFi. T>t c cc ch>t kh 5,:c chia thnh ch>t kh c tnh ch>t
tT thu4n hoWc tT nghMch.
- C 4 lo+i my phn tch kh bPng tT c. bn
- My phn tch kh nhi6t tT
- My phn tch kh tT nhi6t 5i6n dVn
- My phn tch kh tT nhCt k;
- My phn tch kh tT c.
22/01/2010
1/22/2010
My phn tch kh nhi)t tM
Hnh 4.5: C>u t+o cc buHng 5o
1 8+Kng"ng dJn kh 3 C1mbi0n $o
2 BuIng $"t 4 Nam chmv_nh c`u
22/01/2010
- Nguyn l lm vi6c cOa n dRa trn hi6n t,:ng 5Fi l,u nhi6t
tT. Hi6n t,:ng ny nh, sau: n;u trong tT tr,-ng cOa m/t nam
chm v_nh c8u 5Wt m/t s:i 5Ft v cho dng kh c ch?a oxy 5i
g)n tT tr,-ng th oxy sX bM ht vo tT tr,-ng. Trong tT tr,-ng,
oxy sX bM 5Ft nng, 5/ nh+y cm tT cOa n gim xuFng. Oxy
l+nh c 5/ nh+y cm tT cao h.n sX trn vo tT tr,-ng 5Qy oxy
nng ra t+o thnh dng oxy chy qua tT tr,-ng lm nhi6t 5/
s:i 5Ft gim xuFng. Dng oxy chy qua tT tr,-ng 5,:c g9i l
dng 5Fi l,u tT nhi6t
- Cc 5i6n tr[ R
1
v R
2
trong buHng 5Ft 5,:c lUp thnh m+ch
c)u vCi cc 5i6n tr[ maganin R
3
v R
4
. C)u 5,:c c>p nguHn tT
b/ chYnh l,u Dn p NCO. "i6n p m>t cn bPng U
ab
5,:c 5,a
sang thi;t bM chY thM 5o CT"
22/01/2010
1/22/2010
- Khi trong hfn h:p khng c oxy th
khng c dng 5Fi l,u nhi6t tT. Cc
5i6n tr[ R
1
v R
2
sX c cng gi trM
v c cng nhi6t 5/, c)u cn bPng.
- Khi trong hfn h:p c oxy, xu>t hi6n
dng 5Fi l,u nhi6t chy tT R
1
sang R
2
lm cho 2 nhi6t 5/ ny khc nhau,
R
1
t R
2
, xu>t hi6n 5i6n p U
ab
- Hm l,:ng oxy cng lCn, 5Fi l,u cng
m+nh, c)u cng m>t cn bPng, U
ab
cng lCn
Hnh 4.6: My phn tch kh nhi6t
tT vCi buHng 5Ft hnh khuyn
22/01/2010
4.4. My phn tch kh h8p th; quang hAc
Nguyn l ho2t "(ng
- T>t c cc ch>t kh m phn t8 cOa n bao gHm 2 nguyn tF tr[
ln 5@u c kh nKng h>p thA tia hHng ngo+i. Tuy nhin, mfi
ch>t kh chY h>p thA nhSng gii sng nh>t 5Mnh cOa vng tia
hHng ngo+i. Chnh sR khc nhau
cOa cc gii sng h>p thA cOa cc
ch>t kh cho php s8 dAng 5G
ti;n hnh 5o hm l,:ng cOa m/t
ch>t kh nh>t 5Mnh trong hfn h:p
Hnh 4.7 PhD h>p thA cOa CO, CO
2
v CH
4
22/01/2010
1/22/2010
C>u t2o c1a h) th,ng gKm
- B/ nguHn pht hHng ngo+i 3
- Mn chUn 4 c 2 lf, quay b[i 5/ng c.
5 vCi v4n tFc 3 vng/s, t+o thnh cc
xung t)n sF 6Hz
- Tia hHng ngo+i 5i qua buHng ch?a kh
7 ch?a kh c)n phn tch, xuyn qua
n vo buHng phn tch 1
- T+i buHng phn tch 1, ph)n xung hHng
ngo+i sX 5Ft nng buHng 1 b[i cc xung
nhi6t 5/, t+o thnh cc xung p su>t
- Cm bi;n p su>t 6 t+o ra tn hi6u 5i6n,
5,:c khu;ch 5+i v chY thM b[i b/ khu;ch 5+i 8 v b/ chY thM 9
Hnh 4.8: My phn tch kh quang
m m/t knh
22/01/2010
Ho2t "(ng
- Khi hfn h:p khng kh khng c ch>t kh c)n 5o th nKng
l,:ng hHng ngo+i m ch>t kh c)n 5o h>p thA sX hon ton 5i
qua buHng phn tch v 5,:c h>p thA hon ton. Nh, v4y, tn
hi6u nh4n 5,:c c bin 5/ lCn nh>t
- Khi hfn h:p c ch>t kh c)n phn tch, nKng l,:ng sX bM h>p
thu 5,:c tnh g)n 5ng
- Ph)n nKng l,:ng suy gim ny sX 5,:c khu;ch 5+i v 5,:c chY
thM b[i b/ chY thM 9
( )
0 0 0 0
. 1
KCx KCx
I I I I I e I e

K H, s" hAp thM $;c tr+ng c6a chAt kh
v b+=c sng hAp thM
C Hml+/ng th: tch chAt kh
X 8D dy l=p kh hAp thM
I
0U
I
U
C+Kng$D b2c x@ $)n sYc tr+=c v sau
buIng phn tch
22/01/2010
1/22/2010
My phn tch quang m 2 knh
- ThRc hi6n php 5o theo ph,.ng
php so snh
- NguHn b?c x+ hHng ngo+i l cc
l xo 5,:c nui b[i nguHn Dn p.
Hai l xo lm bPng nicrom 5,:c
5Ft nng 5;n 700800
o
C
- G,.ng phn x+ 2 sX t+o ra 2 luHng
nh sng hHng ngo+i.
- ChY thM 11 sX hiGn thM 5/ chnh
l6ch ez 5,:c K" b[i 10 Hnh 4.9: My phn tch quang m 2 knh
22/01/2010
Vi thng tin thm
- My phn tch quang m 5,:c s8 dAng 5G 5o nHng 5/ cc ch>t
kh CO, CO
2
, CH
4
- VCi c>u t+o hon ton t,.ng tR, my phn tch h>p thA tia cRc
tm 5,:c s8 dAng 5G 5o cc kh nh, Cl2, Benzen, zon, h.i
thOy ngn
- My phn tch kh h>p thA nh sng nhn th>y 5,:c 5,:c s8
dAng 5G 5o vi l,:ng cOa O
3
, H
2
S, SO
2
, NO, NO
2
,...
- C>p chnh xc cOa cc my ny th,-ng l 2,5 5;n 4
22/01/2010

Do Luong Cong Nghiep 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Do Luong Cong Nghiep 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1/22/2010

ThS. Trn M$nh C%&ng - BM K) thu,t

N Gitr% th*c Sai s" tuy,t $"i

4n Sai s" c6a h, th"ng

You might also like