1

PENDIDIKAN ISLAM
TINGKATAN 4
LAMBAIAN KAABAH
Unit 2: Cara Menyempurnakan Ibadah
Haji & Umrah
(Bidang Ibadah)
2
SUB TOPIK
1. KONSEP HAJI & UMRAH
3. RUKUN HAJI & UMRAH
2. SYARAT HAJI & UMRAH
4. BEZA RUKUN HAJI & UMRAH
5. WAJIB HAJI
6. WAJIB UMRAH
8. PERKARA YG DILARANG KETIKA IHRAM
9. CARA MENGERJAKAN IBADAH HAJI
10. DAM
7. SUNAT HAJI
3
1. SYARAT WAJIB HAJI
Syarat yg mewajibkan seseorang melakukan haji & umrah
BERKEMAMPUAN
:mampu menyediakan tambang & perbelanjaan mengerjakan haji
:memberi nafkah yg cukup utk tanggunggan yg ditinggalkan.
:mempunyai kenderaan pergi & balik
:selamat perjalanan pergi & balik
:ada kesempatan masa
:ada mahram (bagi perempuan)
4
RUKUN HAJI & UMRAH
Niat
Tawaf
Wuquf di Padang Arafah
Tertib
Bercukur
Saie
5
RUKUN HAJI &
UMRAH
1. NIAT

Maksudnya:
Sahaja aku berniat haji dan berihram dengannya
kerana Allah Taala.
Hendaklah mula berniat di miqat (tempat
berniat yg telah ditetapkan) setelah
memakai pakaian ihram.
6
2. WUQUF DI PADANG ARAFAH
Berada di Padang Arafah walaupun hanya
sekejap.
Bermula selepas gelincir matahari 9
Dzulhijjah hingga terbit fajar 10 Dzulhijjah.
RUKUN HAJI & UMRAH
3. TAWAF
Mengelilingi Baitullah sebanyak 7 kali dengan
syarat-syarat tertentu.
Tawaf haji-dilakukan slps wuquf di Arafah.
Tawaf umrah-dilakukan slps niat ihram umrah.
7
RUKUN HAJI & UMRAH
3. TAWAF ( )
Mengelilingi Baitullah sebanyak 7 kali dengan
syarat-syarat tertentu.
Tawaf haji-dilakukan slps wuquf di Arafah.
Tawaf umrah-dilakukan slps niat ihram umrah.
1. Menutup aurat
2. Suci drp hadas kecil & besar (ada wudhu)
3. Dilakukan sbyk 7 kali mengelilingi Kaabah (dimulakan
pd penjuru hajarul aswad)
4. Baitullah berada di sebelah kiri ketika melakukan
tawaf.
5. Dilakukan di dalam Masjidil Haram
SYARAT TAWAF
8
1. TAWAF QUDUM ( )
Tawaf selamat datang
Disunatkan kepada sesiapa yg baru sampai ke Mekah
JENIS-JENIS TAWAF
2. TAWAF IFADHAH/ RUKUN ( )
Tawaf rukun yang yg wajib ditunaikan oleh org yang
menunaikan ibadah haji.
2. TAWAF SUNAT ( )
Tawaf yg boleh dilakukan pada bila-bila masa.
3. TAWAF WADA ( )
Tawaf selamat tinggal.
Sunat dilakukan oleh sesiapa yang akan meninggalkan
Mekah
9
4. SAIE ( )
Jalan berulang alik dari bukit Safa ke bukit
Marwah sebanyak 7 kali.
Dilaksanakan selepas tawaf.
RUKUN HAJI & UMRAH
1. Dimulai dari Safa & disudahi di Marwah
2. Dilakukan sebanyak 7 kali dgn yakin
3. Dilakukan slps tawaf rukun/ tawaf ifadhah
4. Dilakukan dgn perjalanan biasa secara normal,
bkn menungging kepala atau berundur.
5. Mulakan niat Saie semasa mula di Safa
SYARAT SAIE
10
5. Bercukur ()
Bercukur/ bergunting rambut sekurang-
kurangnya 3 helai rambut.
Dilakukan selepas saie bagi menamatkan
ibadah haji/ umrah.
RUKUN HAJI & UMRAH
6. TERTIB ()
Rukun haji hendaklah dilakukan mengikut
susunan dgn dimulai niat ihram hingga
bercukur.
11
BANDING BEZA RUKUN HAJI & UMRAH
RUKUN HAJI RUKUN
UMRAH
NIAT
WUQUF DI
ARAFAH
x
TAWAF DI
BAITULLAH

SAIE
BERCUKUR
TERTIB
12
WAJIB HAJI
Berniat ihram di
miqat
Melontar
Jamrah Aqabah
Bermalam di Mina
Bermalam di
Muzdalifah
Melontar ketiga-
tiga Jamrah
Meninggalkan
perkara-perkara
yang diharamkan
ketika ihram
13
WAJIB HAJI
Ialah amalan yg wajib dilakukan oleh setiap orang yg mengerjakan ibadah
haji.
Jika tertinggal salah satu drp wajib haji, haji tetap sah tetapi dikenakan
denda (dam).
1. BERNIAT IHRAM DI MIQAT ( )
Miqat: sempadan tempat atau masa yg ditentukan untuk
berniat ihram haji atau umrah.
Miqat zamani: sempadan masa bagi jemaah haji mula
berniat ihram.
(bermula dr bulan Syawal hingga sblm terbit fajar siddiq
hari ke 10 Dzulhijjah)
Miqat makani: sempadan tempat bagi jemaah haji mula
berniat ihram.
Jemaah haji Malaysia:
:penerbangan terus ke Madinah akan berniat ihram di
Dzulkhalifah.
:penerbangan ke Jeddah akan berniat ihram di Qarnul
Manazil.
14
WAJIB HAJI
2. BERMALAM DI MUZDALIFAH ( )
Muzdalifah ialah tempat yg terletak antara Arafah dan
Mina (dlm negara Arab Saudi)
Jemaah haji perlu berada di Muzdalifah selepas
separuh malam ke 10 Dzulhijjah selepas waktu
wuquf di Arafah.
3. MELONTAR JAMRAH AL-AQBAH ( )
Dilakukan selepas bermalam di Muzdalifah.
Waktu mula melontar: slps tgh malam 10 Dzulhijjah
Waktu habis melontar: terbenam matahari 13
Dzulhijjah.
Waktu afdhal melontar: pagi 10 Dzulhijjah.
15
WAJIB HAJI
4. BERMALAM DI MINA ( )
Bermalam di Mina pada hari Tasyrik 11, 12 & 13
Dzulhijjah.
5. MELONTAR KETIGA-TIGA JAMRAH ( )
Melontar 3 Jamrah: Jamratul Ula (, Jamratul Wusto &
Jamratul Aqabah.
Melontar sebanyak 7 biji batu setiap jamrah.
Waktu melontar: slps gelincir matahari pada hari
tasyrik hingga terbit fajar (kecuali pada 13 Dzulhijjah
hingga
16
WAJIB HAJI
6. MENINGGALKAN PERKARA YG
DIHARAMKAN KETIKA IHRAM
1. Memakai pakaian berjahit bg lelaki.
2. Memakai wangi-wangian.
3. Memotong kuku.
4. Memotong rambut atau menghilangkan
mana2 bulu anggota badan.
5. Menutup kepala bg lelaki.
6. Menutup muka & 2 tapak tgn bg wanita.
17
7. Memakai minyak pd rambut atau
janggut.
8. Mencabut atau memotong tumbuh-
tumbuhan di tanah haram
9. Berburu binatang buruan di darat.
10. Bernikah atau menikahkan.
11. Melakukan perkara yg boleh merangsang
persetubuhan.
12. Bersetubuh.
WAJIB HAJI
18
1. NIAT IHRAM DI MIQAT
Berniat di tempat yg sama
dgn ibadah haji
WAJIB UMRAH
2. MENINGGALKAN PERKARA-
PERKARA YG DILARANG
SEMASA IHRAM
19
1. Mandi sebelum berniat ihram di miqat.
2. Solat sunat 2 rakaat sblm berniat ihram.
3. Memakai pakaian ihram berwarna putih.
4. Memotong kuku.
5. Membanyakkan ucapan talbiyah semasa
ihram.
6. Mandi sebelum memasuki kota Mekah &
sebelum wuquf di Arafah.
7. Membanyakkan bacaan tahmid, zikir dan
doa sepanjang mengerjakan haji.
SUNAT HAJI
20
8. Membaca doa-doa tertentu ketika tawaf,
saie dan ketika berada di padang Arafah.
9. Solat sunat 2 rakaat slps tawaf (afdhal di
belakang makam ibrahim)
10. Berturut-turut 7 pusingan tawaf.
11. Bermalam di Mina pd malam 9
Dzulhijjah (sblm bertolak ke Arafah).
12. Melewatkan tempoh berada di padang
Arafah hingga terbenam matahari 9
Dzulhijjah.
SUNAT HAJI
21
13. Berada di Muzdalifah hingga waktu
subuh 10 Dzulhijjah.
14. Keluar ke tempat saie melalui pintu
Safa.
15. Menaiki bukit Safa dan Marwah hingga
sampai ke batu-batu bukit.
SUNAT HAJI
22
HIKMAH DIADAKAN LARANGAN
TERTENTU DALAM IHRAM
1. Semua manusia sama sahaja di sisi Allah
tanpa mengira pangkat, darjat dan bangsa.
2. Menguji keimanan & kesabaran manusia
ketika melakukan ibadah.
3. Meningkatkan daya fokus ketika melakukan
ibadah (kurang memikirkan urusan
keduniaan).
4. Melatih jemaah haji haji supaya
menghormati makhluk lain.
5. Melatih umat Islam supaya berdisiplin.
23
IFRAD
( )
CARA MENGERJAKAN
IBADAH HAJI
TAMATTUK
( )
QIRAN ( )
24
HAJI IFRAD
( )
Mengerjakan amalan haji & umrah secara
berasingan. Iaitu sama ada:
- mengerjakan umrah dahulu sebelum masuk
bulan haji (bulan haji:Syawal, Dzulkaedah &
Dzulhijjah).
- Mengerjakan haji dahulu hingga selesai
kemudian baru mengerjakan umrah.
Jemaah haji yang berniat ihram awal akan
berada dalam ihram dalam jangkamasa yg
lama sehingga selesai ibadah haji.
Tidak dikenakan dam.
25
Mengerjakan umrah terlebih dahulu dlm
bulan haji diikuti dgn mengerjakan
ibadah haji.
Memberi keselesaan & kelapangan pd
jemaah haji kerana tidak perlu berada
dalam ihram dalam jangka masa yg
lama.
Tetapi dikenakan dam.
TAMATTUK
( )
26
QIRAN ( )
Mengerjakan ibadah haji & umrah
serentak.
Memberi kemudahan kepada jemaah
haji kerana dapat menyelesaikan ibadah
haji dan umrah dalam masa yang
singkat.
Dikenakan dam.
27
TERTIB ( )
Dam yg dibayar mengikut
mengikut susunan
DAM ( )
TADIL ( )
Dam yang dibayar
mengikut kadar yg
ditentukan mengikut
kemampuan
TAQDIR ( )
Dibolehkan membayar
mengikut nilaian harga
dam
TAKHYIR ( )
Dibolehkan membayar
mana-mana jenis dam
yg ditetapkan oleh
syara
28
TERTIB ( ) & TADIL
( )
JENIS
KESALAHAN
DAM/ DENDA
1. Melakukan
persetubuhan yg
merosakkan haji
sblm tahalul awal
Menyembelih seekor unta. Jika tdk mampu:
Menyembelih seekor lembu. Jika tidak
mampu:
Menyembelih 7 ekor kambing. Jika tidak
mampu:
Membeli makanan dengan nilai harga
seekor unta kemudian makanan itu diberi
kpd fakir miskin di Mekah. Jika tidak
mampu:
Berpuasa mengikut jumlah bilangan cupak
makanan yg dibeli dgn nilai harga seekor
unta.
29
JENIS
KESALAHAN
DAM/ DENDA
2. Dikepung
atau ditawan
sblm masuk ke
Mekah stlh
berniat ihram
(hendaklah
bertahalul)
Menyembelih seekor kambing.
Sekiranya tidak mampu:
Membeli makanan dengan nilaian
harga yang sama dan disedekahkan
kpd faqir miskin. Sekiranya tidak
mampu:
Berpuasa mengikut bilangan hari
yang dikira mengikut bilangan cupak
makanan yg dibeli dgn nilai harga
seekor kambing.
TERTIB ( ) & TADIL
( )
30
JENIS
KESALAHAN
DAM/ DENDA
1. Ihram
Tamattuk &
ihram Qiran
2. Tidak bermalam
di Muzdalifah
3. Meninggalkan
wajib haji
Menyembelih seekor
kambing. Sekiranya tidak
mampu:
Berpuasa selama 10 hari
iaitu 3 hari di Mekah dan 7
hari lg setelah balik ke
kampung halaman.
TERTIB ( ) & TAQDIR
( )
31
JENIS
KESALAHAN
DAM/ DENDA
1. Memburu atau
mengusir binatang
buruan darat yg
halal di makan.
2. memotong,
menebang atau
mencabut
sebarang tumbuh-
tumbuhan di
tanah haram.
Menyembelih binatang yg sama
bandingan dgn binatang yg telah
diburu. (bg pokok yg besar diganti
dgn menyembelih binatang yg besar
dan sebaliknya).
Sedekah makanan kpd faqir miskin
mengikut nilai binatang yg
disembelih.
Berpuasa mengikut bilangan cupak
makanan yg boleh dibeli mengikut
nilai binatang sembelihan.
TAKHYIR ( ) & TADIL
( )
32
JENIS KESALAHAN DAM/ DENDA
1. Memotong kuku, mencabut rambut/ bulu
mana2 bahagian tubuh.
2. Mengerat kuku.
3. Memakai pakaian yg dilarang ketika ihram.
4. Memakai minyak pd rambut, janggut/
misai.
5. Memakai bau bauan pd pakaian atau
badan.
6. Melakukan perkara2 yg boleh merangsang
persetubuhan.
7. Melakukan persetubuhan kali kedua
(persetubuhan kali pertama telah merosakkan
haji)
8. Bersetubuh slps tahalul pertama
Boleh memilih
salah satu
daripada berikut:
1. Menyembelih
seekor kambing.
2. Bersedekah
kepada 6 orang
faqir miskin (2
cupak seorang).
3. Berpuasa
selama 3 hari.
TAKHYIR ( ) & TAQDIR
( )