~Αρχιμqνδρί του Εύσεοίου Βί ττη.

Τό χάραγμα καί τό 666 *

Στήν προηγούμενη όμιλία μας σταματήσαμε στό

ση μείο, σπου γινόταν λόγος γιά τήν είσ60λή τού. 666
στή ζωή μας. Μιλή σαμε γιά τίς λεγόμενες πιστωτικές
κάρτες πού λένε πώς θα εϊ-ναι ασφαλή μέτρα διαφυλά­
ξεως των χρη μάτων τ.ών ανθρώπων καί ταυτόχρονα
πάρα πολύ μεγάλης πρακτικότητας καί εύκολίας.
:ΙΕκφράσαμε τίς αμφιοολίες μας. Τό ζήτημα πάντως
δέν εϊναι γ ιά μας αν θά ε1ναι οί κάρτες άσφαλέστερες
από τό νά εχη ς στό πορτοΦόλι σου πέντε δραχμές καί
νά κάνης μ' αύτές τή δουλειά σου. Τό ζήτημα είναι
πώς τό 666 μπαίνει σι γ ά σι γ ά στή ζωή μας καί δη μι­
ουργείται ό έθισμός του καί συνεπως μειώνονται οί πι­
θανότητες αντιδράσεως των ανθρώπων. 'Έτσι μπήκε
τό 666 μέ τό σύστη μα τη ς ή λεκτρονικη ς τοποθετή σεως .
η αλλαγη ς τιμων κ.λ.π. στά έμπορεύματα. πανε πιά οί
μικρές ετικέττες. ;) Αντικαθίστανται μέ μερικές γραμ­
μούλες πού πίσω τους κρύ6εται τό 666. Μέ ειδικό μη­
χάνη μα ελέγχονται πιά οί τιμές, καταγράφονται αύτό­
ματα, μεταΦέρονται τά εισπραττόμενα χρή ματα στό
ταμείο, αθροίζονται κ.λ.π. δλα αύτόματα~ :ΙΕλέγχονται
τά πράγματα της αποθήκης, τά πράγματα πού περισ­
σεύουν 11 λείπόυν κ.λ.π. Πρακτικά πολύ κατάλληλά.
'Έτσι ή σκέψη έπεξετάθη από τά πράγματα καί στούς
ανθρώπους. Καί Τι σκέψη λέει: Γιατί νά εχουμε τά
στοιχεία πού τούς αφορούν καταχωρημένα σέ διάφο­

Πρόκειται γιά ηΊν δευτέρα όμιλί.α στό 13ι>κεφάλαιο της 'Απο­

καλύψεως στ. 11-18 ΠΩί) ί~κανE () π. Ε-ύσέ()ιος; Βίττης οηΊν <Εστία
τής ΙΙερ(1ς Μητροπόλεως Σιδη QΟΚCΙΟΤQου.
 ..-: ...

ρα οιολία καί ψάχνε νά Όρής καί γύρνα από γραΦείο

σέ γραφείο γιά νά -τά μαζέψη ς δλα; καταχωρίζονται
δλα σέ ενα γενικό καί αύτοματοποιημένο άρχείο καί
μέ ενα πάτημα κουμπιού έμφανίζονται δλα καί κατα­
γράφονται δλα αυτόματα. Ούτε λάθος, ούτε παράλει­
ψη, ούτε τίποτε. Τί καλύτερο από αύτό; 'Έτσι δέν θά
χρειάζεται πιά νά ογάζη ς Π.χ. διαΌ-ατή ριο, νά ογάζη ς
άλλο οιολιάριο γιά τήν -ασθένεια, άλλογίά Λογαρια­
σμούς Κ.λ.π. (Όλα θά ύπάρχουν μέσα σέ μιά κάρτα.
Γιατί λοιπόν νά μήν κάνουμε μιά ταυτότητα πού
νά μπορη μέ οάση αύτή νά γίνεται έλεγχος γιά δλα τά
στοιχεία τού ένδιαφερομένου; Καί σιγά σιγά τό πρά­
γμα γίνεται δλο καί πιό συγκεκριμένο, δλο καί πιό τε­
λειοποιη μένο, δλο καί πιό πρακτικό καί δ πειρασμός
τής χρησιμοποιήσεώς του σλο καί πιό δυνατός. Καί
ι ~ ι , ι ,ι, ι

κανει εντυπωση, αγαπητοι μου, πως το συστημα που

χρησιμοποιούν είναι αύτό πού σχετίζεται μέ τό 666.

Δέν ύπη ρχε άλλος αριθμός; Καί αν δέν ύπάρχη σή με­
ρα, δέν μπορεί νά ορεθη αύρ ιο; (Όλα σή μερα είναι πι­
θανά καί δυνατά. Γιατί αυτή ή επιμονή στή χρή ση του
συστή ματος μέ τό 666; Γιατί τό 666 μπαίνει στά χαρτο­
νομίσματα του Κράτους; Γιατί τό 666 μπαίνει στίς
κάρτες πολλαπλής μεταφοράς στά συγκοινωνιακά
μέσα; Γιατί; Χίλια γιατί μπορούν νά προΟληθουν. Καί
επειδή απάντη ση δέν δίδεται τέτοια πάντως πού νά
είναι καθαρή, ξάστερη καί ίκανοποιητική, δικαιολο­
γημένα γεννιέται ή ύποψία πώς κάποιοι αλλοι σκοποί
επιδιώκονται από κάποιους πού δέν θέλουν νά φανε­
ρωθουν καί εχουν τή δυνατότητα.νά κινουν κρατικές
μηχανές καί μέσα πού αφορούν τά πλήθη του λαού.
:ΙΑρχίζουν από τά ζητήματα της πρώτης ανάγκης,
Όπως είναι τά οίκονομικά καί οί καθημερινές δοσολη­
 3

ψίες γιά νά προχωρήσουν 6αθύτερα καί νά εχουμε τε­

λικά.αύτό πού σωστά τό ώνόμασαν ηλεκτρονικό φα­
κέλλωμα. Καί δμως πανηγυρικά κάποτε τό Κράτος
εκαψε, λέει, τούς φακέλλους. Καί τώρα σκέπτεται νά
δη μιουργή ση καινούργ ιους ;­
'Αρχίζουν λοιπόν από τά καθημερινά καί ασή­
μαντα γιά νά χαταλήξουν αϋριο μεθαύριο σέ θέματα
- πολύ ζωτικώτερα καί -πού απτονται της προσωπικότη­
τος καί τη ς αξιοπρέπειας τού ανθρώπου, τη ς ελευθε­
ρίας συνειδή σεως καί σκέψεως κ.λ.Π.
Δυστυχώς τέτοια φαινόμενα δέν είναι άγνωστα
γιά τήν εποχή μας. Κάποτε τά ηθη γενικά ηταν πολύ
αυστηρά. Αυτό πού λέγεται "δημοσία αιδώς", δημό­
. σιο ηθικό αϊσθη μα Κ.λ.Π. ηταν πολύ ανεπτυγμένα.
Άκόμη καί στίς κοινωνίες της Δύσεως πού θεω­
ρούνταν πάντοτε πολύ προηγμένες. ΤΗρθε ό κινημα­
τογράφος . . Δειλός στήν αρχή. Σιγά σιγά αρχισε νά
αποθρασύνεται. Στήν αρχή προΌάλλονταν εργα πού
μπορούσε ό καθένας νά τά ιδη . 'Έπειτα αρχισαν νά
χωρίζωνται σέ κατάλληλα καί ακατάλληλα εργα, κα­
τόπιν κατά~ληλα γιά ενηλίκους, αλλά εντελώς ακα­
τάλληλα γιά ανήλικους. 'Έπειτα καί ό διαχωρισμός
αυτός χαλαρώθηκε εν ονόματι της ελευθερίας εκφρά­
σεως. Καί τώρα πού μπη κε 11 μικρή οθόνη στά σπίτια
καί έπαψε κάθε έλεγχος (ποιός νά ελέγξη ποιόν;) καί
πού Όλη 11 ύδρόγειος έγινε μιά γειτονιά, τώρα προ6άλ­
λονται τά χειρότερα πορνογραφικά Φί.λμς καί κανένας
σχεδόν δέν αντιδρα. Καί αύτοί. οΙ χριστιανοί μας - νά
τούς πω νερόΌραστους; λίγο θά ελεΊα - στήν πλειονότητά
τους χάσκουν μπρός στήν αηδία κ~ί σΤ11 Όρώμα πού
εκπέμπεται ηλεκτρονικά καί έχει καταστρέψει τό η θι­
κό αισθητή ριο 0'0 πλή θους. Φυσικά δέν λείπουν οΙ
4

ευλογη μένες εξαιρέσεις καί οί καθαρά καί γνή σια καί

απόλυτα πνευματικοί άνθρωποι. 'Αλλά αυτοί πιά με­
τριούνται στά δάχτυλα. Οί περισσότεροι ετσι η άλλιώς
πιάνονται στά δίχτυα, φανερά 11 κρυΦά αυτης της δια­
Φθορας. Θά πητε γιατί τά λέω αυτά καί ποιά σχέση
έχουν μέ τό 666; Μά γιατί δείχνουν τί έγινε καί πώς
σχεδιάσθηκε ή ηθική διαΦθορά καί σήψη της κοινω­
νίας. Ποιοί καί πόσοι αντιδρο-σμε άή μερα γιά τό κακό -
θέαμα; Τό ίδιο γίνεται καί μέ τό 666 πού Όλο καί στε­
ρεώνεται καί ριζώνει στή ζωή μας. Καί θά ιδητε μιά
μέρα νά τυλίγεται Όλη ή κοινωνία στό 666 χωρίς καμ­
μιά διαμαρτυρία καί καμμιά άντίδραση. (Όταν βέβαια
Φανη τό μέγεθος τού κακού, θά θελήσουν κάποιοι ί­
σως νά αντιδράσουν. Πόσο θά πιάση ή αντίδρασή τους
μας τό λέει ό "Οργουελ στό βιβλίο του" 1984" κι άς
, τ ι

μην ει ναι χριστιανος.

Καιρός εΙναι, νομίζουμε, νά ιδούμε ποιά πρέπει

νά εΙναι ή στάση μας ώς χριστιανών έναντι τού 666 καί
Ό,τι έχει σχέση μέ αυτό. Βέβαια τό θέμα εΙ ναι πολύ με­
γάλο καί δέν είναι εύκολο νά τό εξαντλήσουμε στίς όμι­
λίες αυτές. Γιά περισσότερη διαΦώτιση παραπέμπου­
με στά οιολία πού κυκλοφορούν γύρω από τό θέμα αυ­
τό καί κάνουν εμπεριστατωμένη ανάλυσή του. Καλό Ό­
μως εΙναι ό καθένας νά συμοουλεύεται σχετικά τόν Πνευ­
ματικό του γιά νά μή διαοάζη ανεύθυνες Φυλλάδες, πού
καί τέτοιες δυστυχώς κυκλοφορούν καί αναστατώνουν
τίς συνειδή σεις τών πιστών μέ πράγ ματα πού εΙ ναι εν­
τελώς αοάσιμα καί ξένα πρός τό πνεύμα τών ΓραΦών
καί τη ς διδασκαλίας τη ς Έκκλη σίας μας.
Τό ζήτημα τού 666 μας απασχολεί ηδη γιατί ύ­
πάρχει ειδικός νόμος τού (Ελληνικού Κράτους, Νόμος
1599.Φ(ύλλο) έ(φημερίδος) Κ(υοερνήσεως) 75/Α/­
 5

11.6.86 άναφερόμενος στή σχέση κράτους καί πολίτη

καί στήν καθιέρωση νέας καινούργιου τύπου ταυτότη­
. τος. (Μιά παρατήρηση' γιά τόν άριθμό του Νόμου. Ό
άριθμός είναι
1599. "Αν προσθέσουμε τό 1 στό 5 καί ά­
ναποδογυρίσετε τά δυό 99, θά εχετε τόν άριθμό 666!
Τυχαίο. 'Έτσι νομίζουμε! 'Αλλά τό άναφέρουμε γιά νά
ίδητε πώς καί "τυχαία" άκόμη τό 666 παραμονεύει
στή ζωή μας. Λέει λοιπόν ό Νόμος αύτός γ ιά τίς και­
νούργιες ταυτότητες καί παρουσιάζονται ώς θετικό
Όημα εξυπηρετήσεως τών πολιτών. )Έτσι φαίνεται. Εί­
ναι δμως; Καί γ ιατί ση μειώνεται άντίδραση άπό πολ­
λές μεριές, Όχι μόνο άπό τή χριστιανική πλευρά; Καί
άνεξάρτητα άπό τό πώς Όλέπουν τό πράγμα οί άλλοι,
:ι _ c ι _ ι ι, , ,
εμεις ως χριστιανοι πως πρεπει να αντιμετωπισουμε το
,
πραγμα;

Τό ζήτημα παρουσιάζεται νά εχη δυό πλευρές ώς

, , ι _ _, Ι ιΙ

προς τη ν σταση των χριστιανων μεχρι ση μερα και η

στάση αύτή εχει αρνητικά στοιχεία. Αύτά θά Ιδούμε

προτού προσπαθήσουμε νά ίδούμε καί νά τονίσουμε
τά θετικά στοιχεία πού χαρακτηρίζουν άρκετούς χρι­
στιανούς, άλλά Όχι δλους.

Τά άρνητικά στοιχεία της στάσεως

των χριστιανών εναντι τού 666.

α) Σύγχυση καί έλλειψη σαΦοϋς ίδέας καί γνώμης

Γενικά μποροϋμε νά ποϋμε πώς ύπάρχει πολλή

σύγχυση τόσο ώς πρός τό 666 καί τή σημασία του, Όσο
καί γιά τό σφράγισμα καθ' εαυτό καί εν σχέσει μέ τούς
ιδιους τούς χριστιανούς. 'Οφείλεται δμως, όφείλουμε
νά πούμε αύτό, καί στήν ελλειψη ωργ~νωμένης δια­
6

φωτίσεως τού πληρώματος της Έκκλησίας μας άπό

ύπεύθυνα χείλη, πρώτα άπό τή Διοίκηση της 'Εκκλη­
σίας μας καί επειτα άπό τούς επί μέρους ποιμένες. Δέν
λέω πώς δέν γίνεται τίποτε. Δέν γίνεται όμως κάτι
πολύ πιό συ.στηματικά καί γι' αύτό ολέπουμε πολλούς
πιστούς νά τά έχουν χαμένα καί νά μήν ξέρουν τί πρέ­
πει νά κάνουν γιά τό ζήτημα αύτό πού προοάλλει
, c , ,
τωρα ως καινουργ ιες ταυτοτη τες.

Πρέπει όμως νά όμολογήσουμε πώς γενικά ώς

χριστιανοί εχουμε δυστυχώς διαορωθη άπό κοσμικές
ιδέες καί άντιλήψεις σέ τέτοιο οαθμό, ωστε νά μήν
κρίνουμε τά πράγματα καί τίς ιδέες μέ τό Εύαγγέλιο,
άλλά τό Εύαγγέλιο μέ βάση τά πράγματα καί τίς ίδέες
πού κυκλοφορούν έκτός τού χριστιανικού περιΟόλου.
Μας λείπουν συνεπώς τά σωστά κριτήρια καί ύπό γε­
νικώτερη εποψη, άλλά καί ειδικώτερα ώς πρός τό
θέμα πού μας άπασχολεί τώρα.

6) Δέν εχουμε καλλιεργημένη μέσα μας τήν όρθόδοξη

χριστιανική καί έκκλησιαστική συνείδηση καί φρόνημα.

Μιά βασική μας έλλειψη ώς ορθοδόξων χριστια­

νών είναι πώς άγνοουμε πολύ οασικά θέματα ΓραΦής
καί Πατερικής διδαχή ς καί γενικά μας λείπει ή ορθό­
δοξη μόρφωση καί ό Ορθόδοξ.ος φρονη ματισμός. Πο­
λύ λίγοι χριστιανοί μας μελετούν ΓραΦή καί Πατέρες.
Δέν λέω νά κάνουν ειδικές σπουδές πού ταιριάζουν
γιά θεολόγους, άλλά νά εχουν άποκτήσει άπόψεις καί
ίδέες στέρεα οασισμένες στή γνώση τών ΓραΦών, όση"
μπορεί νά εχη ενας πού τή μελετάει κάθε μέρα καί δση
γνώση μπορεί νά εχη ενας πού έντρυφα σέ οιολία πα­
τερικης διδαχής, γιατί τέτοια έχουμε εύτυχως πάρα
 7

πολλά στίς μέρες μας. 'Έτσι κάποιοι δέν άνοί γουν

Γραφή καί δέν μελετούν πνευματικά ΟιΟλία. "Αλλοι
μελετούν πού καί πού. Καί ενώ ολοι διαθέτουν όχι όλί­
γον χρόνον γιά ενημέρωσή τους σέ ζητήματα επαγγελ­
ματικά, κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, αθλητικά,
επίκαιρη πληροΦόρηση γιά Ο,τι γίνεται στόν κόσμο,
γιά διασκέδαση, γιά κοινωνικές σχέσεις κ.λ.π. γιά τή
χριστιανική τους μόρφωση δέν ορίσκουν καιρό 11, αν
διαθέσουν λίγον, καί αύτόν μέ τσιγκουνιά καί μέ κά­
ποια δυσαρέσκεια σάν νά πρόκειται γ ιά ενα περιττό
καθηκον ή γιά μιά αγγαρεία. Ι:Η κατάσταση αύτή, ή ελ­
λειψη κατά Χριστόν μορφώσεως, αΦήνει τήν ψυχή στό
σκοτάδι. 1:0 νούς δέν μπορεί νά διακρίνη τό σωστό καί
οί δυνάμεις τη ς ψυχη ς μένουν αδρανείς καί αδύναμες
πνευματικά. 'Έτσι ή ψυχή, αδύναμη δπως είναι, δέν
μπορεί νά αντιδράση εγκαιρα στό κοσμικό πνεύμα
πού είσοάλλει οιαίως καί ή συνείδη ση δέν μπορεί νά
κρί νη τί πρέπει νά δεχτη καί τί νά απορρί ψη, μάλιστα
" ι ιΤ " , ,
σε κρισιμες στιγμες και ωρες που πρεπει κανενας να

αvτιδράση αστραπιαία ή νά πάρη αποΦάσεις γιά ζητή­

ματα, δπως Π.χ. τό 666 πού μας απασχολεί εδώ.

γ) Χαύνωση, ραθυ μία, αμέλεια.

Ι:Η προηγούμενη κατάσταση εγκαθιστα στήν

ψυχή μιά κατάσταση νωχέλειας καί δυσκινησίας πού
συνεπιΦέρουν τήν φοοερή λήθη. Λησμονούμε πώς τό
κύριο εργο μας εδώ στή γη είναι ή σωτηρία μας. ΙΌλα
τά άλλα είναι πάρεργα. Καί ή σωτηρία μας πρέπει νά
ρυθμίζη Ο,τι κάνουμε στή ζωή καί δχι αντιστρόφως.
)Επιλήσμονες ομως της σωτηρίας μας (σάν καλά δέν
τά περνούμε κι εδώ στή γη;) κυριευόμαστε από μιά
8

καταστροφική νάρκη καί δυσκινησία γιά τα πνευματι­

κά. Μάς μιλούν για πνευματικά πράγματα καί μας
πιάνει ή νύστα. Μόλις μας μιλή σουν γιά κάτι κοσμικό,
γιά κάτι "πικάντικο", πάει καί ή κούραση, πάει καί ό
ϋπνος, πάει καί Ο,τι άλλο. Γινόμαστε ολοι αύτιά νά α­
κούσουμε, νά μαθουμε, νά ίκανοποιηθούμε παθολογι­
κά. Εϊμαστε πρόθυμοι γιά κοσμικά πράγματα, να κου­
ραστούμε, νά ξενυχτήσουμε, αλλά γιά τά πνευματικά,
τότε μας πιάνει δλη ή κούραση καί ό ΦόΌος ύπεροολων
καί ύπερκοπώσεως! πως δμως νά αντιδράσουμε μέ τέ­
τοια ψυχολογία καί τέτοια ψυχική διάθεση; Ξέρετε
κανένα τάγμα νυσταλέων καί ανθρώπων τού χουζου­
ριού νά νίκη σε κανέναν εχθρό; αντίθετα δ εχθρός τόν
συλλαμΌάνει στόν ϋπνο.

δ) Έφησυχασμός

, ΑΦήνουμε τά πράγματα νά εξελιχθο"ϋν δπως θά

εξελιχθούν, μόνα τους. Καί πιστεύουμε μάλιστα πώς 0­
λα θά πανε καλά. Καμμιά. ανη συχία δέν χρειάζεται.
Καί λησμονούμε πώς ή συνέργειά μας μέ τόν Κύριο εί­
ναι δρος απαραί τη τος, προκειμένου νά συντελέσου με
κι εμεϊς στήν εξέλιξη των πραγμάτων μέ επίκουρον τή
δική του χάρη καί Όοή θεια.

ε) cH διοουλία,δι ψυχίq καί διγνωμία.

Πολλούς χριστιανούς τούς κάνει διστακτικούς

καί τόσο ή δική τους διοουλία καί διγνωμία, δσο καί ή
διοουλία καί διγνωμία καί ύπεύθυνων ανθρώπων μέ­
σα στήν Έκκλησία πού θά επρεπε νά είναι σαφεϊς καί
σταράτοι. 'Έτσι ακούν π.χ άρμοδίους νά λένε: Μέ τέ­
τοιες λεπτομέρειες θά ασχολούμαστε τώρα; Θά δι ϋλί­
ζουμε τόν κώνωπα καί θά καταπίνουμε τήν κάμηλο
 9

σάν τούς φαρισαίους; "Αλλα είναι τά "οαρύτερα τού

νόμου" καί σχι τό 666, τό λεγόμενο σφράγισμα καί οί
ταυτότητες τού ΕΚΑΜ κ.λ.π. πού είναι καθαρά δου­
λειά τού κράτους.
Είναι Όμως λεπτομέρεια τό χάραγμα καί επου­
σιωδες τό 666; "Ας ίδού με τό πράγ μα κάνοντας κάποι­
ες ύποθέσεις πάνω σέ γεγονότα πού μπορούν νά συμ­
σούν στή ζωή.
"Ας ύποθέσουμε πώς ενας γνωστός σας σας στέλ­
νει μιά σπάνια φωτογραΦία των αείμνηστων γονέων
ι c ι C , , _ , c
σας, τους οποιους υπεραγαπουσατε και τιματε την ι­

ερή μνή μη, τήν οποία φωτογραφία ετυχε νά εχη καί

πού εσείς δέν τήν ξέρατε καν. 'Ασφαλως θά χαρητε
παίρνοντάς την. Θά πλουτίση τό οικογενειακό σας αρ­
χείο φωτογραφιων. Θά είναι ενας επί πλέον θησαυρός
γιά τήν μνή μη πού διατηρείτε των γονέων σας. Φαν­
τασθητε δμως τήν κατάπληξή σας, Όταν, γυρίζοντας
τή φωτογραΦία από τό αλλο μέρος, ανακαλύπτετε πώς
είναι i'ραμμένη μέ μεγάλα καί ανεξίτηλα γράμματα
μία από τίς πιό ορωμερές φράσεις πού μπορεί κανένας
νά διανοηθη εις σάρος τω γονέων σας. Τήν κατάπλη­
ξή σας θά τήν διαδεχθη οργή καί αγανάκτηση ενα­
ντίον αύτοϋ πού τόλμησε νά Όεσηλώση ετσι τή μνήμη
των αειμνήστων γονέων σας πού αλος ο κόσμος τούς
τιμοϋσε καί ζωντανούς καί νεκρούς. Θά λέγατε πώς
είναι επουσιωδες αύτό; Θά προσθέτατε, ε, καί τί πει- .
ράζει; CΌλος ο κόσμος τούς τιμούσε καί έπομένως τό
νά κρατήσουμε τή φωτογραΦία μέ τή φράση αύτή δέν
πειράζει; Θά μπορούσατε νά ή συχάσετε σσήνοντας
απλως τή φράση αύτή; Δέν θά σας θύμιζε ή φωτογρα­
φία τήν τρομερή φράση εκείνη; Καί θά τολμούσατε νά
οάλετε τή φωτογραΦία εκείνη στό οικογενειακό σας
10

άλμπουμ; Μού είναι αδύνατο νά τό φανταστώ.

Τό χάραγμα δμως τί είναι; Δέν εΤναι μιά άπό τίς
πιό βλάσφημες έκδηλώσεις πάνω ατήν είκόνα τού Χρι­
στού πού εχουμε μέσα μας (όσοι είς Χριστόν έβαπτί­
σθητε Χριστόν ένεδύσασθε t δέν ψάλλουμε; Καί εΤναι
αύτό άλήθεια). ΙΥπάρχει άπαισιώτερη καί βρωμερότε­
ρη ύβρις κατά τού Χριστού νά άφήσουμε νά έπιθέση ό
αύθαδέστατος :tΑντίχριaτος τή βούλα του έπάνω ατή
δική του φωτογραΦία; Καί θά άΦήναμε τόν έχθρό νά
κατασυκοφαντή τόν Κύριο τής άγάπης καθώς θά λέει
θριαμβευτικά πώς μουτζούρωσε καί ατή δική μας πε­
ρίπτωση τήν είκόνα τού άvτιπάλoυ του t τού Χριστού;
Καί δέν εΤναι τό χάραγμα όμολογία πίστεως στόν διά­
Όολο καί aτό κατ' έξοχήν όργανό του, τόν 'Αντίχριστο,
μέ ταυτόχρονη άρνηση τού Χριστού; "Αν αύτό δέν τό
καταλάβουν οί χριστιανοί, τότε εχουν πάθει καθολική
άναισθησία καί εχουν ξεπέσει άπό τή χριστιανική
τους ίδιότητα. Δέν εΤναι αύτοί οί χριστιανοί χριστια­
νοί. "Εστω καί άν ανάοουν κεριά σάν τό μπό"ί τους καί
τρέχουν σέ Μοναστήρια καί σέ πανηγύρια (Αγίων.
"Ας κάνουμε τό πράγμα αισθητό καί μέ ενα άλλο
παράδειγ μα. Σας στέλνει κάποιος ενα ρολό·ί από τά
πολύ ακριΟά. :J Από αύτά πού λαχταρατε ίσως, αλλά
πού ούτε στό όνειρό σας δέν μπορείτε νά ύπολογίζετε
πώς θά τό αποκτούσατε, γιατί είναι από τά πανάκριοα
καί κοστίζουν έκατομμύρια, π.χ. ενα Ρόλεξ. Είναι θαυ­
μάσιο. Σας πάει κουτί. Σας τρελλαί νει ή θωριά του. Τό
ανοίγετε μέ θαυμασμό γιά νά τό χαρητε. Καί τί ανακα­
λύπτετε; 'Έχει χαραγ μένο έπάνω ανεξάλειπτα τό όνο­
μα τού Φονια ένός πολύ αγαπητού σας προσώπου. Τί
θά κάνατε τότε; Θά κρατήσετε τό αδωρο αυτό δώρο;
Θά πάτε σέ εναν τεχνίτη νά τού πητε νά σοήση τήν έ­
 11

πιγραΦή; Καί άπό Τ11 σκέψη σας ποιός τεχνίτης θά

μπορέση ποτέ νά 6γάλη τό όνομα αύτό; cH άπάντηση
σέ δλα αύτά είναι τόσο αύτονόητη, ωστε δέν χρειάζε­
ται νά τή δώσω έγώ. Γιατί δμως στήν περίπτωση τού
ρολογιού καταλαοαίνουμε τήν ϋοριν καί τήν έγκλημα­
ι , :ι _,,, :ι ι ι:ΙΊ

τικη χοντροκοπια αυτου που εκανε αυτην την ενερ­

γεια καί δπως αλλιώς θέλετε ονομάστε την; Καί γιατί

στήν περίπτωση τού Χριστού δέν συγκινούμαστείσως
καθόλου; Στήν περίπτωση τού ρολογιού άντιδρούμε
" , ι, ι _ , ι

γιατι αγαπουσαμε το προσωπο και τιμουμε τη μνημη

του καί κλαίμε γιά τό εγκλημα πού τού στέρησε τή

ζωή. Στήν περίπτωση τού Χριστού άπλούστατα φερώ­
μεθα νά μήν τόν άγαπούμε καί νά μήν εχουμε στενόν
καί θερμόν έσωτερικόν σύνδεσμο μαζί του. Καί γι' αύ­
τό καί δέν μας κοστίζει πώς θά έπιοάλουν τό χάραγμα
τού φονια τού Χριστού πρώτον έπάνω στό Σταυρό καί
δεύτερον μέσα στήν ψηχή ποιός ξέρει πόσων χριστια­
νών. Καί μέ ησυχη τή συνείδησή μας θά κάνουμε τή
δουλειά μας, Όπως Όλος ό κόσμος, καί άσε τούς Χρι­
στούς καί τίς Παναγίες στήν πάντα ... Αυτή είναι ή
μαύρη άλ11θεια γιά πολλούς ή λίγους, δέν ξέρω, ό Θε­
ός γνωρίζει.
Στίς περιπτώσεις πού αναΦέραμε δέν χωρεί δι­
γνωμία καί διΟουλία. Ξέρουμε τί θά πράξουμε. Στήν
περίπτωση τού Χριστού είμαστε δίΟουλοι. Γι' αυτό καί
δέν ξέρουμε τί νά πράξουμε, αν οέοαια μας απασχολεί
τό ζήτη μα τόσο πολύ, πού νά μας ταράζη λίγο, εστω,
, c ,
την ησυχια μας.
12

στ) 'Έλλειψη διακρίσεως

"Αλλους χριστιανούς τούς διακρίνει ελλει ψη δι­

ακρίσεως. Τί εννοουμε λέγοντας ελλειψη διακρίσεως;
C:H ση μασία τη ς λέξεως είναι διαφορετικώτερη από τή
χρήση πού έχει κάί τήν έννοια πού της δίδεται στήν
καθημερινή μας ζωή. ΙΌταν λέμε διάκριση, εννοουμε
κάτι διαφορετικώτερο από τή διακριτικότητα στήν κα­
θημερινή ζωή. C:H διακριτικότητα είναι χαρακτηριστι­
κό λεπτής καί ευγενικης συμπεριφορας έναντι τών άλ­
λων καί προσεκτική στάση έναντί τους σέ ζητή ματα
προσωπικά, οικογενειακά, επαγγελματικά, οπου δέν
είναι ,επιτρεπτό νά ύπεισέλθη κανένας χωρίς νά θίξη,
νά λυπήση 11 νά μειώση καί νά προσοάλη τόν ενδιαφε- _
ρόμενο. Είναι ή ευγενική απόσταση καί ό σεοασμός σέ
Ό,τι αφορα τόν άλλο καί ή διακριτικότητα αυΤ11 δέν ε­
πιτρέπει στόν εαυτό της νά μπή στό δωμάτιο του άλ­
λου, έστω καί αν αυτό θά ηταν εύκολο. ΙΌμως δέν πρό­
κειται γιά τή διακριτικότητα. Πρόκειται γιά τήν αρε­
τή της διακρίσεως πού καθιστά ίκανή τήν ψυχή νά
διακρί νη κάθε φορά ποιό είναι τό θέλη μα του Θεού
καί ποιό όχι, ποιό είναι τό σωστό καί ποιό δχι. Τί πρέ­
,ι '" "
πει να κανη κανεις σε μια συγκεκριμενη περιπτωση

καί τί όχι. Καί στήν περίπτωσή μας τί ση μαί νει ή απο­

δοχή τού 666 ώς πρός τή σχέση μας μέ τό Χριστό καί
τή χριστιανική μας ιδιότητα. Είναι 11 δέν είναι αρνηση
του Χριστου; Καί τί είναι άρνηση Χριστού, κάτι εξω­
τερικό 11 κάτι τό εσωτερικό; Έπιτρέπεται ή διγλωσία
στό ζήτημα αυτό 11 όχι, δηλαδή μπορώ νά λέω άλλα
καί νά εννοώ άλλα, νά λέω 'ΟΤΙ πιστεύω άλλα, ενώ δέν
τά πιστεύω; Κ.λ.Π. )1 Ας γίνουμε πιό συγκεκριμένοι για­
τί τό θέμα αυτό είναι ση μαντικό.
Μερικοί χριστιανοί λένε: " Έγώ δέν αρνούμαι
 13

τό Χριστό, α, πά! πά! πά! Έγώ θά κάνω άπλως πώς

δηθεν τόν αρνούμαι, αν δυσκολέψουν τά πράγματα,
αλλά μέσα μου αυτόν θά πιστεύω. 'Έτσι ξεμπλέκω μέ
τά ΕΚΑΜ καί τά ΞΕΚΑΜ καί τά "σού 'πα, μού 'πες",
κατάλαβες; Καί κάνω τή δουλειά μου χωρίς θόρυοο
γ ιά το τίποτε. Καί κάνω στό σπίτι μου τή ν προσευχή
_, _ ι"

μου, κρατω τις νηστειες μου, κανω τις μετανοιες μου,

λέω τό απόδειπνό μo~ καί μάλιστα διαβάζω καί τούς

χαιρετισμούς της Παναγίας, μεγάλη ή χάρη της! ΙΉ_
μουν καί είμαι καί θά είμαι χριστιανός χριστιανός δ
κόσμος νά χαλάση!" Καί αλλοι λένε τέτοια παρόμοια
πολλά. Είναι οί ανθρωποι πού τά συμοιοάζουν Όλα
μιά χαρά καί νομίζουν πώς είναι' εν τάξει. 'Επειδή σέ
δχι λίγους ύπάρχει αύτή ή νοοτροπία, ας εξετάσουμε
τό ζήτη μα λίγο πιό εκτεταμένα.

* * *

1. Είναι γνωστή σέ Όλους μας ή περίπτωση τού

:ι Αποστόλου Πέτρου πού αΡV11 θη κε τό Χριστό. Τά πράγ­
ματα μας λένε πώς ή αρνηση τού' Πέτρου δέν ηταν
εσωτερική, αλλά εξωτεΡΙΚ'11. Δέν αρνή θη κε τόν Χρι­
στό. Τόν αγαπούσε τόσο καί '}lταν αφοσιωμένος τόσο
πού επάνω σέ μιά στιγμή απογνώσεως πού συνελάμ­
βαναν μέ τέΤΟbον απαίσιο τρόπο τόν Διδάσκαλό του η­
ταν ετοιμος καί Φόνο νά 'κάνη. Τρά6η ξε τό μαχαίρι
του καί θά σκότωνε παρά λίγο τόν Μάλχο. Αύτός λοι­
πόν ό Πέτρος σέ μιά στιγμή αδυναμίας, Όπως θέλετε,
αρνή θηκε επανειλη μμένα καί κατηγορη ματικά τόν
Χριστό, καί μάλιστα σέ πρόσωπα εντελώς ασή μαντα
θά μπορούσε λοιπόν νά πη κανένας πώς παρασύρθηκε
σέ αρνηση τού Χριστού κατά συναρπαγήν, ετσι από
απροσεξία του καί Ότι ή αρνη ση αυτή η ταν εντελώς
14

έξωτερική; Οί Όρκοι καί τά αναθέματα τού Πέτρου

ηταν άπλώς έξωτερική προσποίηση, ένώ μέσα του δέν
αρνήθηκε τό Χριστό; 'Έμεινε ό ίδιος αδιάφορος γιά
Ο,τι έκανε καί πήγε μέ έλαφρά τή συνείδηση νά τό ρί­
ξη στόν ύπνο ετσι κατάκοπος καί άυπνος πού ηταν 0­
λη τή νύχτα; Είπε μη πως ε, τί νά γ ίνη ; ~, Ανθρωπος εί­
μαι κι έγώ. Λύγισα σέ μιά στιγμή αδυναμίας. Δέν αρ­
νήθηκα τό Χριστό μέσα μου. Αύτά είπε καί αύτά εκα­
νε ό Πέτρος; ή μή πως εκανε κάτι άλλο' «καί έξελθών
εξω εκλαυσε πικρώς»; Καί έλεγε στό πικρό του κλάμα
καί στήν όδύνη του "αρα, Κύριέ μου, καλέσεις με τού
λοιπού μαθητήν ή πάλιν δείξεις με άλιέα ουθού",
γκρεμίζοντάς με από τό ύψος τού αποστολικού αξιώ­
ματος καί θρόνου στήν ταλαίπωρη χαμοζωή καί στό
ανάδεμα στά δίχτυα μου καί στήν αχάριστη δουλειά
τού ψαρά; Θά μέ δεχθη ς, Κύριέ μου, πάλι κοντά σου
σάν πρώτα ή θά μέ αρνηθης κι έσύ, δπως μου αξίζει;
Τέτοια καί πικρότερα λόγια θά ελεγε ό Πέτρος, γιατί η­
ξερε πώς αρνήθηκε τόν Χριστό. Μπορεί νά μήν τό ε­
κανε μέ προμελέτη καί μέ διάθεση 'Ιούδα. ΙΙ Ομως ή αρ­
νησή του ηταν αρνηση. ~Έτσι τήν είδαν αύτοί στούς
όποίους όρκιζόταν πού μέ κανένα τρόπο δέν θά τόν
πίστευαν, οπως δέν θά πιστεύατε εναν αρειμάνιο ολά­
χον της Ρούμελης πού θά ώρκιζόταν πώς είναι σέρος
κολονακιώτης μέ τίς κάπες καί τίς γκλίτσες του. cO
Πέτρος είχε τή συνείδηση πώς αρνΙ1θηκε τόν Χριστό
καί γ ι' αύτό μετανόη σε. Καί χρειάσθη κε νά τόν οεοαι­
ώση άλλες τρεϊς φορές τόν Χριστό μετά τήν ανάστασή
του γιά νά αποκατασταθη στό αξίωμά του.

* * *

 15
2. "Ας χρησιμοποιήσουμε ενα άλλο παράδειγμα.
Τί θά λέγατε άν στά καλά καθούμενα σας τραοοϋσαν
στά δικαστήρια μέ μιά πολύ οαρειά κατηγορία γιά
ενα φοοερό εγκλημα πού διαπράχθηκε καί γιά κάποι­
ες ένδείξεις ή δέν ξέρω γιά ποιούς τραοοϋν έσας στά
δικαστήρια μέ τήν κατηγορία πώς έσείς είστε ό ενο­
χος; Καί έπικαλεϊσθε τή μαρτυρία κάποιων καλών Φί­
λων, μέ τούς όποίους ήσαστε μαζί καί περάσατε μιά
θαυμάσια οραδιά ακριοώς τότε πού γινόταν τό εγκλη­
μα. Τί θά λέγατε λοιπόν, άν αύτοί παρουσιαζόμενοι
στό δικαστήριο, γιατί έπικαλεσθήκατε τή μαρτυρία
τους, θά ελεγαν πώς δέν σας ξέρουν καν, πώς μέ τέτοι­
ες έγκλη ματικές Φιγοϋρες ποτέ τους δέν θά διανοοϋν­
, J , ι:Ι __ c ,
ταν να κανουν παρεα και απορουν πως ο κατηγορου­

μενος τόλμησε νά ζητήση τή μαρτυρία τους. Αύτοί ού­

τε τόν ξέρουν ούτε σχέσεις εΙχαν ποτέ μαζί του ούτε νά
τόν ξέρουν θέλουν ... Καί λοιπόν τελικώς, εύτυχώς ξε­
μπλέξατε από αύτή ν τή ν όδυνη ρή περιπέτεια μέ πανη­
γυρική αθώωσή σας. Καί ερχονται οί παραπάνω "φί­
λοι" σας καί σας λένε, ξέρεις, έμεϊς οέοαια δέν αμφι­
οάλλαμε γιά τήν αθωότητά σου, αλλά νά, ολέπεις πώς
ή κοινωνική μας θέση, ή ιδιότητα μας, τά προολήματα
πού θά αντιμετωπίζαμε μέ δη μοσιεύσεις φωτογρα­
Φιών κ.λ.π. καταλαοαί νεις. τώρα. 'Εμεϊς μπορεϊ νά εί­
παμε μέ τό στόμα δ,τι είπαμε, αλλά μέσα μας σέ πι­
στεύαμε διαμάντι ... Θά δεχόσαστε αύτές τίς έξηγή σεις
καί θά τούς κάνατε παρέα σάν νά μή συνέοη τίποτε;
Δέν έννοω τή συγχώρη ση πού πρέπει ό καθένας μας
νά δίνη σέ δσους τόν ολάπτουν ετσι ή αλλιώς, αλλά
αλλο αύτό καί αλλο τό δέν συνέβη τίποτε καί αρα δέν
σας αρνήΘηκαν σέ μιά κρίσιμη στιγμή σας.
16
Θυμάστε άσφαλως τήν ίστορία δυό φίλων πού
πήγαιναν κάπου μαζί στό δάσος καί νά, παρουσιάζε­
ται μιά άρκούδα. (ο ενας τρέχει, άφήνοντας σύξυλον
τό φίλο του εκεί στόν κίνδυνο καί άνέβη κε σέ ενα δέν­
τρο γιά νά σωθη. (ο άλλος, μή μπορώντας νά κάνη τί­
ποτε, έπεσε κάτω κάνοντας τόν πεθαμένο, επειδή ή ξε­
ρε πώς οί άρκουδες δέν πειράζουν τά πτώματα. (Η άρ­
κούδα τόν μύρισε άπό δω, τόν μύρισε άπό κεί, τέλος δέν
τόν πείραξε, άλλά τόν άφησε καί έφυγε. co άλλος πά­
νω άπό τό δέντρο τά είδε σλα αυτά. Καί γεμάτος έκ­
πληξη ρωτάει τό Φίλο του. Τί σου έλεγε στό αυτί ή άρ­
κούδα; Πολύ σέ ψιλοεξέτασε. Μου είπε, άπάντησε ό άλ­
λος, νά μή γυρεύω νά ιδω ποιοί είναι οί χειρότεροί
μου εχθροί, σταν έχω τέτοιους Φίλους σάν καί σένα.
Καί τόν άφησε καί έφυγε. Καί είναι νά άπορη κανένας
γιά τήν ευκολία πού μ' αυτήν δικαιολογουνμερικοί τή
στάση τους μέ μιά εξωτερική, σπως λένε, άρνηση του
Χριστού. Νά, γιατί λέμε πώς τούς λείπει ή διάκριση.

* * *

3. Πολύ διαφωτιστικό είναι τό παράδειγμα των

μαρτύρων της πίστεώς μας, παλιων καί νέων. :!Αρχίζω
άπό τούς παλιούς. Κατά τίς περιόδους των διωγμων
συλλαμβάνονταν πολλοί χριστιανοί. CH τύχη τους ηταν
εκ των προτέρων καθωρισμένη. Δέν θά ύπηρχε έλεος
γι' αυτούς. CH εμμονή τους στήν πίστη θά σή μαινε τόν
βέβαιο, μαρτυρικό δέ, θάνατό τους. Συγγενείς τους
καί Φίλοι, πού δέν πίστευαν στό Χριστό ή ηταν άπλού­
στατα χριστιανοί κατ' όνομα, προσπαθοϋσαν νά πεί­
σουν τούς φυλακισμένους νά κάνουν μιά δήλωση, χω­
ρίς βέβαια νά άρνοϋνται τήν πίστη τους μέσα στήν
καρδιά τους, πώς τάχα πιστεύουν στά εϊδωλα κι άς
μήν πίστευαν. Φτάνει νά γλίτωναν τά βάσανα καί ενα
 17

έξευτελιστικό καί μαρτυρικό θάνατο. "Αλλοι τούς ελε­

γαν' κάνε πώς ρίχνεις θυμίαμα στό 6ωμό τού αυτοκρά­
τορος άπλώνοντας τό χέρι, αλλά μ11 ρίχνεις θυμίαμα.
"Αλλοι πάλι φρόντιζαν νά δώσουν αρκετά χρή ματα σέ
δικαστές καί νά πάρουν τή οεοαίωση πώς οϊ φυλακι­
σμένοι τάδε είναι έντάξει εναντι του νόμου γιατί εκα­
ναν ό,τι πρέπει) άρα είναι έλεύθεροι νά πάνε στό σπίτι
τους. αϊ ίδιοι οί φυλακισμένοι δέν ήξεραν 6έ6αια τί­
ποτε. "Αλλοι πάλι συμ60ύλευαν τούς μάρτυρες νά κά­
ψουν ειδωλολατρικά οιολία αντί χριστιανικά καί ετσι
νά 'έλευθερωθούν, καί άλλοι τούς συμοούλευαν άλλα.
Πάντως τό μοτίοο ήταν· δέν θά αρνη θη ς έσωτερικά
τόν Χριστό. Μόνο έξωτερικά θά προσποιη θη ς πώς τόν
:> ­
αρνεισαι.

Τί εκαναν οί μάρτυρες; Δέχθη καν αυτή τή λο­

γική; Μέ κανένα τρόπο. Γι' αυτούς καί ή έλάχιστη κί­
νη ση τού χεριού πρός τό ειδωλολατρικό θυσιαστή ριο
σήμαινε αρνηση τού Χριστού. Δέν είχε σημασία τό στι
ό μάρτυς δέν θά ερριχνε θυμίαμα στό ειδωλολατρικό
θυσιαστή ριο άπλώνοντας τό χέρι. Οί ανθρωποι θά ε­
6λεπαν τήν κίνηση αυτή πού θά σήμαινε αρνηση τού
Χριστού καί αυτό ήταν αρκετό γι' αυτούς νά πεισθούν
στι ό μάρτυς νικήθηκε. :> Αλλά δέν ήταν μόνο αυτό τό
στοιχείο πού δέν έπέτρεπε στούς μάρτυρες νά συμμορ­
φωθούν μέ αυτή τήν ύπόδειξη των Φίλων τους. Οί
μάρτυρες δέν ήξεραν τί θά,πη διγλωσσία δηλαδή αλλα
νά πιστεύουν καί 5.λλα νά λένε, ανάλογα μέ τίς περι­
στάσεις καί τά συμΦέροντα της στιγμης. Καί ή μιά καί
ή αλλη πλευρά θά σήμαιναν πώς ό μάρτυς τού Χρι­
στού δέν πίστευε κατά οάθος στόν Χριστό καί ό Φό60ς
του μαρτυρίου ηταν πιό δυνατός από τήν αγάπη πρός
τόν Κύριο, ωστε τελικά νά τούς αποτρέπη από τή θυ­
σία. "Αν συμμορΦώνονταν μέ τέτοια η παρόμοια λογι­
18

κή οί αγιοι μάρτυρες, είναι ζήτημα, άν σήμερα θά ύ­

πη ρχε ίχνος χριστιανισμού στή γη. Νά τί εΙπε ενας
U Αγιος μάρτυς του Χριστου, ό U Αγιος Γόρδιος, στούς
φίλους καί συγγενείς του πού προσπαθούσαν νά τόν
σώσουν μέ τέτοιο τρόπο: «Ούκ άνέχεται γλώσσα κτι­
qθείσα παρά Χριστού Φθέγξασθαί τι κατά τού κτίσα­
ντος... Μή πλανασθε! Θεός ού μυκτηρίζεται! Έκ στό­
ματος ήμετέρου κρινεί, έκ τών λόγων δικαιοί καί έκ
των λόγων καταδικάζει» (Μεγ. Βασιλείου, λόγος είς
τόν μάρτυρα Γόρδιον). Δέν ανέχεται, λέει, γλώσσα
πού εγ ι νε άπό τόν Χρ ιστό νά πη κάτι έναντίον τού δη­
μιoυργoύ της. Μή γελιέσθε! cO Θεός δέν είναι κανένας
πού μπορεί κανένας νά τόν ΚΟΡΟ·ίδεύη η νά τόν περι­
φρονη. Θά μας κρίνη από τό στόμα μας. 'Από τά λόγια μας
μας δικαιώνει καί από αυτά μας καταδικάζει.
Οί αγιοι μάρτυρες μιά γλώσσα ηξεραν, τή γλώσ­
σα της αλήθειας καί αυτήν χρησιμοποιούσαν πάντοτε.
Τό ναί τους ηταν ναί καί τό δχι δχι. Δέν ηξεραν αυτοί
τό ναί πού σή μαι νε δχι καί τό δχι πού σή μαινε ναΙ cH
διγλωσσία δέν είναι φυτό κατάλληλο γιά χριστιανικό
. εδαφος. ''Η πιστεύεις στόν Χριστό καί τόν όμολογ είς
θαρραλέα αδιαφορώντας γιά τίς συνέπειες η τόν αρ­
νείσαι. « Έάν όμολογή ση ς έν τφ στόματί σου Κύριον
Ίη σοϋν καί πιστεύση ς έν τij καρδί~ σου δτι ό Θεός
ηγειρεν αυτόν έκ νεκρών, σωθήση. Καρδία γάρ πι­
στεύεται καί στόματι όμολογείται είς σωτηρίαν» (Ρωμ.
ι',9-10). Βλέπετε πώς έδώ ό (Άγιος Άπόστολος Παύ­
λος θέτει στήν ίδια μοίρα έξωτεΡΙΚ11 όμολογία καί έ­
σωτερική πίστη. Δεδομένου δέ δτι «εκ τού περισσεύ­
ματος της καρδίας τό στόμα λαλεί» (Ματθ. ιΌ',34), τό
ψέμα ώς άρνηση Χριστού σημαίνει δτι ή χαρδιά μο­
λύνθηκε από αυτό καί γι' αυτό τό χρη σιμοποιεί. cH
 19
πράξη του δέν είναι εξωτερική. Μέσα στήν καρδιά του
εχει γίνει 1Ίδη ρήγμα καί ή πίστη του εχει κλονισθή μέ­
σα του. Άλλά γιατί λησμονούμε τά λόγια τού Κυρίου;
«πας όστις άν όμολογήσει έν έμοί εμπροσθεν των
άνθρώπων, όμολογήσω κάγώ έν αύτψ εμπροσθεν τού
Πατρός μου του έν ούρανοίς όστις δ' άν άρVΉσηταί με
εμπροσθεν των άνθρώπων, άρνήσομαι αύτόν κάγώ
εμπροσθεν του· Πατρός μου του έν ούρανοίς» (Ματθ.
ι', 32-33). cH άρνηση, δπως καί νά γίνη, είναι άρνηση
καί έπομένως κρίνεται από τόν Κύριο ακριοως μέ τό
ϊδιο μέτρο, μέ άρνη ση εκ μέρους του τού αρνητού. CE_
πομένως ό λόγος τού Κυρίου είναι σαφής καί δέν αΦ11­
νει περιθώρια γιά αμφιοολίες ώς πρός τό νόημα της
όμολογίας ή της αρνήσεως του. Τό πιστεύω - δέν πι­
στεύω, τόν αρνούμαι - δέν τόν αρνούμαι, δέν είναι χα­
ρακτηριστικό τού αληθινού χριστιανού.
Δέν επιτρέπεται λοιπόν 11 διγλωσσία καί ή διψυ­
χία. Αύτό μας παραγγέλλουν καί οί CΆγιοι Άπόστο­
λοι στό οιολίο πού λέγεται Διδαχή των Δώδεκα απο­
στόλων: «Ού διψυχήσεις». «Ούκ εση διγνώμων ούδέ
δίγλωσσος, παγίς γάρ θανάτου ή διψυχία». Δέν πρέ­
πει νά είσαι καί ούτε νά φαί νεσαι δίγλωσσος, μιά νά
λές έτσι καί μιά αλλιώς σέ ζητήματα πίστεως πρό πά­
ντων. Μέ αλλα λόγια: Καί μαζί μέ τόν Χριστό είμαι,
αλλά καί τόν φτύνω κατά J:tρόσωπο, δταν κινδυνεύη τό
συ μφέρον μου 11 καί ή ζωή μου εξ αιτίας τη ς πίστεώς
μου σ' αυτόν. Δέν επιτρέπεται νά είσαι δίγνωμος, τα­
λαντευόμενος στίς πεποιθήσεις σου. CH διψυχία αυτή
καί ή διοουλία είναι παγίδα θανάτου. Δυστυχώς Όμως
πολλοί χριστιανοί εχουν χάσει αύτή τή λεπτή αϊσθη ση
πού λέγεται διάκριση, τό μάτι τους δέν είναι καθαρό
καί έτσι δέν μποροϋν νά διακρίνουν Τ11 ση μασία τη ς ε­
20
ξωτερικής αρνήσεως τού Χριστού, πού δείχνει πώς η­
δη τόν εχουν αρνηθη εσωτερικά.

* * *

4. Θά ηταν παράλειψη, άν δέν αναφέραμε εδώ

καί τό συγκλονιqτικό παράδειγμα τών Νεqμαρτύρων.
Καί τούτο, γιατί οι παλιοί μάρτυρες είχαν μεγάλη επί­
γνωση τού τί πίστευαν. 'Άκουγαν πλούσια διδασκα­
λία χριστιανική. Μετεϊχαν πλούσια στήν μυστηριακή
ζωή. Ζούσαν μέσα σέ ατμόσφαιρα πνευματικής εξάρ­
σεως καί εολεπαν αγια παραδείγματα μπροστά τους
διαρκώς. Τί νά πούμε γιά τούς Νεομάρτυρες πού τόν
καιρό τής τουρκοκρατίας, κατά τήν όποία βασίλευε τό
σκοτάδι καί ή άγνοια στά πλή θη τών χριστιανών καί
επικρατούσε ή άγρια τρομοκρατία τού αλλόπιστου
κατακτητή; Οι μάρτυρες αυτοί Ό,τι άκουσαν, τό άκου­
σαν ώς μικρά παιδιά από τό στόμα τή ς γιαγιας τους ;1
τής μάνας τους καί αύτό κουτσά - στραΟά. Καί Όμως
εκεϊνα τά λίγα πού είχαν ακούσει ηταν ίκανά νά τούς
όδηγήσουν στή θαρραλέα όμολογία τού Χριστού, πού
τήν επεδίωκαν, καί στό φρικτό μαρτύριο, γιατί είχαν
καρδιά καθαρή, νούν αμόλυντο καί μπορούσαν νά
βλέπουν τό σωστό. Καί, γιά νά γίνω πιό συγκεκριμέ­
νος, θά σας αναΦέρω τό παράδειγμα τού νεομάρτυρος
Δημητρίου στήν Τρίπολη. 'Έμεινε όρφανός πολύ μι­
κρός από πατέρα καί από μάνα λίγο αργότερα. Παιδί
8-10 ετών δούλευε σκληρά μέ τόν αδερφό του ώς βοη­
θός χτίστη ς. cH πολύ σκλη ρή μεταχείριση πού τού εκα­
ναν οι χριστιανοί μαστόροι - τόσο ηξεραν τόσο εκα­
ναν- καί ή μέχρις απανθρωπιας πολλές φορές έξευτέ­
λισή του καί τιμωρία καί Ό,τι σχετικό τόν ερριξαν μ?
τό πρωτο στήν αγκαλιά ένός πονόψυχου τούρκου πού
 21

δέν είχε παιδιά καί τόν πηρε γιά ψυχοπαίδι του. Τόν
ανάθρεψε σύμφωνα μέ τή θρησκεία του, τόν μεγάλωσε
καί τόν εκανε πρώτης τάξεως νοικοκύρη καί φυσικά
καί μωαμεθανό. ΙΎστερ' από χρόνια δταν ώρίμασε ό
Δημήτριος, συνειδητοποίησε τί εκανε ώς μικρό παιδί.
Θυμή θηκε τί τού έλεγε ή μακαρίτισσα ή μάνα του. Καί
αυτά καί άλλα μαζί τόν εκαναν νά νιώθη πώς ύπηρξε
προδότης τιϊς πίστεώς του. Καί συγκλονίσθηκε τόσο,
ωστε τελικά τά περιφρόνη σε δλα, καί άνεση ζωη ς, καί
κοινωνική θέση σημαντική καί κτι1ματα κ.λ.π., ώμολό­
γησε τόν Χριστό, αφού προετοιμάσθηκε κατάλληλα
μπρός στούς τούρκους της πόλεώς του, στήν Τρίπολη,
καί τελικά μαρτύρησε γιά Τ}lν πίστη του καί πέθανε
C ι

ως χριστιανος ..
πως μπόρεσε καί αξιολόγησε τί εκανε; Τί ή ξερε
ενα ανήλικο παιδάκι 8-10 έτων από πίστη Χριστού καί
δ,τι άλλο; Καί δμως αυτό πού εΙχε πάρει .μέσα του από
τή μητέρα του δέν τό νόθεψε, δέν τό πρόδωσε ποτέ.
Καί αυτό τόν εκανε ένδοξο μάρτυρα τού Χριστού. Δέν
θά μπορούσε νά πη· ναί, εγινα τούρκος. ~Aλλά τί φταίω
ό φτωχός γι' αυτό; Παιδάκι μικρό ημουν. Λίγη στορ­
γή καί λίγη ζεστασιά τη ς καρδιάς λαχταρούσα. Λίγο
ψωμάκι νά τό τρώω χωρίς φαρμάκι καί έξευτελισμούς.
Κανένας χριστιανός δέν μού εδειξε τό παραμικρό ένδι­
αΦέρον. cQ αλλόθρησκος.μού φέρθηκε σάν αληθινός
πατέρας. Κοντά του οΡιϊκα δ,τι μού ελειπε. Λοιπόν τΙ
νά εκανα; )Ι Ας δψονται αυτοί πού μέ εσπρωξαν πρός
τά έκεϊ. Τώρα τί νά κάνω; Ζω σέ μιά κατάσταση δη μι­
ουργη μένη πιά. Δέν ολέπω πώς μπορω νά κάνω αλ­
λιως. Καί θά συνέχιζε τήν πορεία του μέ η συχη τή συ­
νείδη σή του, οέοαιος πώς οί άλλοι εφταιγαν. Αυτό δ­
μως εκανε ; 'Όχι. Άκολούθη σε τόν σκλη ρό δρόμο τού αί­
22
ματηρού μαρτυρίου μέ τήν όμολογία του Ότι είναι χρι­
στιανός καί αρνεϊται τόν μωαμεθανισμό.
Τί ση μαί νουν λοιπόν δλα αύτά; )Ακριοώς Ότι
όσοι λένε μέ έλαφρά τή συνείδη ση πώς δέχονται τό
666 χωρίς νά άρνούνται τόν Χριστό, αύτοί δέν μπο­
ρούν νά" ίδούν τό σωστό, δέν εχουν τή λεπτή άρετή τη ς
διακρίσεως γιά νά έκτιμήσουν ποιό είναι τό θέλημα
τού Θεού καί ποιό είναι τό θέλημα τού δια6όλου, τί
είναι άρνηση καί τί δέν είναι άρνηση Χριστού. Καί
λοιπόν είναι ετοιμοι νά δεχθούν τό χάραγμα μέ τήν
ίδια εύκολία πού θά πήγαιναν στόν κουρέα τους η στό
κατάστη μα νά ψωνίσουν δ,τι τούς χρειάζεται.
Νά πώς εολεπαν τό χάραγμα τού θηρίου στήν
αρχαία Έκκλησία: «CH σφραγίδα τού μιαρού Άvτι­
χρίστου, λέει ό CΆγιος eΙππόλυτος, )Επίσκοπος Ρώμης
καί μάρτυς ό ίδιος τέλη του 20υ καί αρχές του τρίτου
αιώνος, aτό δεξί χέρι καί στό μέτωπο θά είναι ό άριθ­
μός 666. Δέν γνωρίζω ακριοώς τή ση μασία τού 666,
μιά πού πολλά ονόματα μπορούν νά ορεθουν πίσω
από αύτό, πιστεύω Όμως πώς ή σφραγίδα αύτή σημαί­
νει ΑΡΝΟΥΜΕ (μέ εψιλον), πού είναι ό αριθμός 666
μεταφραζόμενος σέ ρη μα. Καί τό ύποθέτω αύτό, επει­
δή καί παλαιότερα (κατά τούς διωγμούς) ό αντίδικος
εχθρός διά τών ύπη ρετών του, δη λαδή των ειδωλολα­
τρών, απηύθυνε στούς μάρτυρες τήν προτροπή: )Αρ­
νήσου τόν σταυρωμένο Θεό σου! Τέτοιο πράγμα θά
εΙ ναι καί ή .σΦραγ ίδα τού μισόκαλου. Θά ση μαί νει
ΑΡΝΟΎΜΑΙ τόν ποιητή τού ούρανΟύ καί της γης.
'Αρνούμαι τό 6άπτισμα. 'Αρνούμαι τή λατρεία τού
Θεού καί γίνομαι δικός σου όπαδός, διά60λε. Σ' έσένα
πιστεύω». (eΙππολύτου, Λόγος περί Άντιχρίστου καί
 23

συντελείας τού κόσμου, ΒΕΠΕΣ, )Αποστ. Διακον. τ. 2,

σελ. 287, )Αθηναι 1956).
ΕΙναι δέ γνωστό δτι ή άρχαία Έκκλησία ύπηρξε
πολύ αυστηρή εναντι τών "πεπτωκότων" χριστιανών,
αυτών δηλαδή πού επεσαν πολύ μέ τήν άρνηση τού
Χριστού. Τούς άπέοαλλε άπό τό σώμα της. Σέ περιπτώ­
σεις δμως πού επίμονα εκδή λωναν τή μετάνοιά τους,
τούς δεχόταν μέ πάρα πολλή δυσκολία, άλλά τούς επέ­
οαλλε πολύ αυστηρόν κανόνα. Δέν επιτρεπόταν ή
είσοδός τους στήν )Εκκλησία, άλλά εμεναν εξω στόν
νάρθηκα κατά τήν ωρα της Θείας Λατρείας, δέν τούς
δινόταν επί χρόνια ή Θ. Κοινωνία κ.λ.π. Γι' αυτό καί
ύπη ρχε :tΕκκλη σία. )Ενώ σή μερα ...
)Επιμεί ναμε αρκετά στό ση μεϊο αυτό. Γιατί είναι
κάτι πού πρέπει νά τό ξεκαθαρίσουμε, ωστε νά ξέρη ό
καθένας τί πρέπει νά κάνη καί νά φρονη. Μέ άλλα λό­
για: Τό νά δεχτούμε τό 666 σημαίνει πώς άρνούμαστε
τόν Χριστό. Νά, γιατί μας χρειάζεται ή άρετή της δια­
κρίσεως πού έξ άφορμης της εγινε αύτή ή μακρά άνά­
πτυξη.

* * *

ζ) "Ελλειψη γνη σίου έκκλη σι αστικού φρovΉ ματος

Πολλοί χριστιανοί σή μερα δέν εχουν πιά γνή σιο

εκκλησιαστικό φρόνημα η. είναι μέσα τους εντελώς ξε­
θωριασμένο, δηλαδή ανύπαρκτο. Αυτό σημαίνει πώς
δέν εχουν μέσα τους τή συνείδη ση δτι εΙ ναι μέλη τη ς
)Εκκλησίας, δηλαδή μέλη τού Χριστού. :tΑντίθετα μπο­
ρεϊ νά εχουν στό επακρο αναπτυγ μένη τή συνείδη ση
τού στι αν11κουν σέ ενα κόμμα, σέ ενα σύλλογο, σέ μιά
αθλητική όμάδα, σέ κάποια οργάνωση κοσμική. Μέ
πολλή ευκολία καί χωρίς νά λογαριάσουν κόπους, ε­
24
ξοδα, χρόνο, άλλες δυσκολίες, θά τρέξουν νά άκούσουν
τόν πολιτικό τους άρχηγό, θά θαυμάσουν στά γήπεδα
ή στήν μικρή οθόνη τούς άθλητές της προτιμήσεώς τους,
θά άντιδράσουν ύστερικά στίς περιπτώσεις πού νικιέ­
ται ή όμάδα τους καί νά γίνεται χαμός, δταν διαπι­
στώσουν κάποια άδικία, πραγ ματική ή ύποθετική. Γιά
δλα αυτά δείχνουν ζήλον, ένθουσιασμό, ευθιξία πού
μπορεί νά γίνη καί δυναμίτης πού νά τά άνατινάξη
δλα στόν άέρα γ ιά μιά στιγμή. Γιά ενα πράγ μα δέν
τούς νοιάζει καθόλου· γιά τήν Έκκλησία. Τούς είναι
ξένη ή σχεδόν ξένη. Γι' αύτό παρουσιάζονται νωθροί,
νωθρότατοι, προκειμένου νά άντιδράσουν στήν είσοο­
λή τού "ταύρου έν ύαλοπωλείφ", τού Σατανα μέσα
στήν :tΕκκλησία διά τού "χαράγματος" τού "κατατεθέ­
ντος σή ματος του" ,τού 666.

* * *

η) cH διά6ρωση άπό τό κοσμικό πνεϋμα της έποχης.

Ποιούς άκούμε πιό πολύ; Ποιούς θαυμάζουμε ί­

διαί τερα καί δεχόμαστε τούς λόγους περίπου σάν Εύ­
αγγέλιο; Ποιούς διαοάζουμε άπαραιτήτως aτό έντυπο
της προτιμήσεώς μας; Τούς μέ κάποιο όνομα καί λάμψη
κοσμική διανοουμένους, τούς διαφόρους άνεύθυνους
διαμορφωτές τή ς κοι νη ς γνώμη ς μέ τίς συχνές έμφανί­
σεις τους (καί όχι λιγώτερο άκριοές!) στά γενικά μέσα
ένημερώσεως τού κοινού. Καί τούς άκούμε μέ τίς ωρες
στά τηλεοπτικά 11 ραδιοφωνικά μέσα. Αύτοί οί άνθρω­
ποι καί γιά ζήτη μα σάν αυτό πού μας άπασχολεί έδω,
μιλούν καθη συχαστικά. ~Όλα πανε καλά. Δέν έπι τρέ­
πονται σΥι μερα μεσαιωνισμοί καί ουζαντι νισμοί. Οί Φα­
νατισμοί, λένε, δη μιουργούν άναστατώσεις καί ταρά­
ζουν τήν κοινή γνώμη. ~O σημερινός άνθρωπος, ισχυ­
 25

ρίζονται, εχει αλλες ανάγκες έν σχέσει μέ αλλες έποχές.

Δέν τού χρειάζονται πολλές θρησκευτικότητες. Δέν λέ­
με, συνεχίζουν, καλές καί ώραίες είναι οί παροδόσεις
μας, τίς όποίες σεΟόμαστε. Καλή είναι καί ή :>Εκκλη­
σία. Καί αύτή κάποιον καλό σκοπό έξυπη ρετεί. Καί ή
:>Ορθοδοξία πρό πάντων σήμερα αποτελεί πολιτιστικό
στοιχείο ση μαντικώτατο. Καί ποιός είπε νά μήν πηγαί­
νουμε πότε πότε στήν έκκλησία, ιδίως τή Μ.Παρα­
σκευή μέ τόν έπιτάφιο, τά αναμμένα κεράκια μέσα στή
νύχτ"α κατά τήν περιφορά τού έπιταφίου, πού δίνει μιά
αλαργινού κόσμου φωτοχυσία στήν πόλη, στούς δρό­
μους, στούς ανθρώπους; Καί φυσικά δέν -υστερεί καί ή
φωτεινή Όραδυά της :>Αναστάσεως, μέ τίς λαμπάδες τού
ανέσπερου φωτός, μέ τά κόκκινα αυγά, μέ τά Χριστός
ανέστη, μέ τή μαγειρίτσα (πρό πάντων, αχ, πρό πά­
ντων αυτήν!), μέ τόν έλληνικώτατον όΌελίαν, δηλαδή
τό αρνί στή σού Όλα, μέ τό γλέντι τό τρικούΌερτο τό πα­
σχαλι νό καί δλα τά σχετικά. Ποιός είπε πώς δέν είναι
καλή ή θρη σκεία μας; )f Αχ, εχουν δλα τόση αισθητική
όμορφιά! Είναι δλα τόσο παραδοσιακά (αλλη λέξη
πού τήν πιπιλίζουμε πολύ σήμερα ), δλα τόσο ποιητι­
κά Κ.λ.π. Καί συνεχίζουν στόν ίδιο σκοπό. )Έτσι τό δ~
λο ένδιαΦέρον γιά τήν :ΙΕκκλησία είναι τύπου φολκλο­
ρίκ, μέ τά κεράκια, μέ τά εικονίσματα τά παλιά, μέ τά
κτίσματα τά παλαι'ίκά, μέ τά κειμή λια τά αρχαία Κ.λ.Π.
Πιστεύουν οί ίδιοι (αν οέΌαια πιστεύουν καί δέν κά­
νουν λογοκοπία) σέ ενα νερόΌραστον χριστιανισμό, σέ
μιά συγχρονισμένη θρη σκεία, δηλαδή ψαλιδισμένη
από δ,τι ουσιαστικό, σέ αφανάτιστον καί αδογ ματικόν
χριστιανισμό, δη λαδή σέ χωρίς ραχοκοκκαλιά καί ζω­
ντάνια, λείψανο τού εαυτού του, χριστιανισμό, καί
πρό πάντος χωρίς «δεισιδαιμονίες», δηλαδή χωρίς πί­
26

στη καί πρακτική συνέπεια στή ζωή, σέ μιά άκί νδυνη

καί λιπόθυμη θρησκεία. Καί σταν φτάσουμε σέ Φλέγον­
τα ζητή ματα, σπως τό 666, έκεί πιά άρχίζουν τίς είρω­
νείες καί ούτε λίγο ούτε πολύ ολέπουν τούς πιστούς
πού άντιδρούν κάτι σάν τρελλούς, κάτι σάν άφηνια­
σμένα άπό τυΦλόν καί παράλογο φανατισμό όντα, έξω
άπό χρόνο καί τόπο. Καί μιλούν μέ περιφρόνηση γιά
καταστροφολόγους καί τυΦλωμένους άπό προκαταλή­
ψεις άνθρώπους ...
Τό έρώτη μα εΙ ναι, ποιός εχει δίκαιο, αύτοί οί αν­
θρωποι ή οί υΑγιοι Πατέρες; CH φωνή τού Θεού μέσα
άπό τή ΓραΦή καί τήν Παράδοση τής 'Εκκλησίας μας
ή οί κήρυκες ένός δικής τους κατασκευής καί εμπνεύσε­
ως χριστιανισμού πού νά κάνη γιά κάθε χρήση; Ποιός
είχε δίκαιο, ό Νώε πού άσφαλώς Φάνταζε ώς ίδιό­
τυπος καί ίδεόληπτος ανθρωπος, πού τήν ψώνισε καί
μές στή μονομανία του σλο γιά καταστροφές καί κα­
τακλυσμούς μιλούσε ή οί "λογικοί" ανθρωποι γύρω
του, πού δλα τά εολεπαν καλά, δλα λειτουργούσαν ρο­
λό'ί καί πουθενά δέν εολεπαν κάτι πού νά προκαλή ά­
νησυχίες; Εύτυχώς πού δέν ύπήρχαν τότε τά θαυμά­
σια εκείνα ίδρύματα σπου εκλειναν τούς άντιφρονούν­
τες ως πρί ν άπό λίγο στίς λεγόμενες χώρες τού ύπαρ­
κτού σοσιαλισμού, σπου καθένας πού δέν συμφωνούσε
μέ σσα γίνονταν καί λέγονταν,καί πρό πάντων οί πι­
στοί, ώς μιάσματα καί επικί νδυνοι κλεινόταν σέ φρε­
νοκομεία γιά νά τούς κάνουν όντως παράφρονες μέ τίς
φρικτές καί άπάνθρωπες έπεμοάσεις πού εκαναν επά­
νω τους. ' Ασφαλώς σέ κάποιο τέτοιο ίδρυμα θά εκλει­
ναν καί τ'όν Νώε πού έκατόν τόσα χρόνια διαμαρτυρό­
ταν καί κήρυττε μέ λόγια ή μέ τήν επίμονη κατασκευή
τής Κιοωτού του κήρυττε μετάνοια καί τόν κίνδυνο
 27

τού κατακλυσμού έξ αίτίας της άμετανοησίας. Καί ό

κατακλυσμός πού άλλοι ΚΟΡΟ"ίδεύοντας ρωτούσαν· πό­
τε θά έρθη ; Δέν η ρθε άκόμη, φαίνεται κάποια καθυ­
στέρηση θά έπαθε στό δρόμο, καί ό κατακλυσμός αυτός
ηρθε. Καί τότε πολλοί, τρελλοί άπό τήν άγωνία τους,
χτυπούσαν τήν πόρτα της κιοωτού, άλλά δέν άνοιγε
πιά. Ό ίδιος ό Θεός τήν είχε σφραγίσει καί ηταν άδύ­
νατο πιά νά άνοίξη έστω καί μέ παραοίαση της άπό
έξω ή καί άπό μέσα.
Ποιοί έχουν δίκαιο; Αύτοί οΙ κήρυκες τού καθη­
συχασμού καί της άδιαφορίας ή οΙ (Άγιοι προφητες
πού έλεγαν τήν άλή θεια; co λαός ό διεΦθαρμένος άπό
τούς άρχοντες του καί όδηγούμενος στήν ποικίλη κα­
ταστροφή 11 οί CΙ Αγιοι πού γνώριζαν μέ θε·ίκή άποκά­
λυ'ψη τί κακά άπεργαζόταν ή ηθική σαπίλα καί ή κα­
τάπτωση ; Καί δταν πιά τό κακό προχωρούσε πολύ καί
άρχιζαν οί συνέπειές του νά γί νω,νται αίσθητές, τότε
άνοιγαν τά μάτια καί εολεπαν οΙ άνθρωποι δτι δέν ε­
6λεπαν ως τότε, αν καί νόμιζαν πώς 6λέπουν καί δέν
ήθελαν νά παραδεχθούν πώς ή άποστασία τους θά
πληρωνόταν. ('Ως τότε δμως είχαν κατασυκοφαντήσει,
ύορίσει, οασανίσει, έξορίσει ή καί σκοτώσει μέ τρομε­
ρά οασανιστήρια τούς (Αγίους τού Θεού.
uO ao θά προσέχουμε τούς άνθρώπους του κό­
σμου, δέν θά άκουμε τή .φωνή τής 'Εκκλησίας, άλλά
καί αν τήν άκουμε, δέν θά τήν καταλαΌαίνουμε. Καί
έπο μένω ς θά Όρισκόμαστε σέ πλάνη. Καί όμως ή φωνή
καί γιά τό ζήτημα του 666 είναι σαΦής. «Καί τρίτος
αγγελος ηκολούθησεν αύτοϊς (τούς δύο προηγουμένους
δηλαδή άγγέλους) λέγων φωνή μεγάλη· εί τις προσκυ­
νεϊ: τό θηρίον καί τήν είκόνα αυτού καί λαμδάνει τό
χάραγμα έπί τού μετώπου αυτού ή έπΙ τήν χείρα
28
αύτού, καί αύτός πίεται έκ τού οίνου τού θυμού τού
Θεοϋ τού κεκερασμένου άκράτου έν τψ ποτηρίφ τής
όργης αύτοϋ καί 6ασανισθήσεται έν πυρί καί θείφ έ­
νώπιον των άγίων άγγέλων καί ένώπιον τού άρνίου.
Καί ό καπνός τού 6ασανισμοϋ αύτων είς αίωνας αίώ­
νων άνα6αίνει, καί ούκ εχουσιν άνάπαυσιν ή μέρας καί
νυκτός οί προσκυνούντες τό θηρίον καί τήν είκόνα
αύτοϋ καί εί τις λαμ6άνει τό χάραγμα τού όνόματος
αύτού» ()Αποκ. ιδ' 9-11).
Μέ άπλά λόγια. Τούς δυό προηγούμενους αγγέ­
λους πού από τά μεσούρανα κή ρυξαν στόν κόσμο τή
μετάνοια από τή μιά μεριά καί τήν καταστροφή της
Βαουλωνος από τήν άλλη, δηλαδή τήν καταστροΦή
της είδωλολατρικης Ρώμης, ακολούθησε τρίτος άγγε­
λος πού αυτός μέ μεγάλη φωνή διεκήρυξε σέ Όλη τήν
οίκου μένη : CΌποιος προσκυνάει τό θη ρίον καί τό όμ­
οίωμά του καί δέχεται τό χάραγμά του στό μέτωπο 11
στό χέρι του, θά πιη καί αυτός από τό ανέρωτο κρασί
της όργης του Θεου καί εχει ήδη γεμάτο τό ποτήρι της
όργης του. Καί θά οασανιστουν σέ φωτιά καί θειάΦι
παρουσίq. των αγγέλων καί του αρνίου. Καί ό καπνός
του οασανισμού τους θά ανεοαίνη ασταμάτητα καί αί­
ώνια καί δέν θά έχουν ανάπαυση μέρα νύχτα δσοι
προσκυνούν τό θη ρίο καί τή ν. είκόνα του καί δποιος
δέχεται τό χάραγμα του όνόματός του. Καί πρέπει νά
προσθέσουμε έδω πώς τόση σημασία δίνει ή )Αποκά­
λυ'ψη στό χάραγμα τού θηρίου, ωστε έπανέρχεται σ'
αυτό πολλές φορές. Είναι ενα από τά πιό συχνά έπα­
ναλαμοανόμενα καυτά θέματα. Γι' αυτό καί είναι αντί­
, , c , ι ι ι

στοιχα συχνες και οι παροτρυνσεις στους πιστους να

μήν τό δεχθούν μέ κανένα τρόπο.

 29
)Από δλα αύτά φαίνεται καθαρά τί θέλει ό Θεός.
Έπομένως ή θά δεχθη κανένας τί λέει καί θέλει ό
Θεός ή θά τό άπορρίψη. Καί ή θά ακούη τούς ανεύθυ­
νους όδηγούς του πού ώς κοσμικοί τόν όδηγούν στήν
πλάνη, ή θά παραδεχθη τίς οεοαιώσεις τού Θεού. "Αλ­
λος δρόμος δέν ύπάρχει.
CΌσα αναφέραμε ως τώρα, αγαπητοί μου, ή σύγ­
χυση καί ή έλλειψη σαφούς γνώμης καί αντιλήψεως
γιά τό 666 καί γιά τό χάραγμα, ή χαύνωση, ή αδ~αφo­
ρία, ό έφη συχασμός, ή διστακτικότητα καί διοουλία, ή
έλλειψη πνευματικής διακρίσεως τού σωστού από τό
μή σωστό καί τού θελή ματος τού Θεού σέ κάθε περί­
πτωση, ιδιαίτερα ή αδυναμία νά αντιληΦθούμε τί εί­
ναι καί τί δέν είναι αρνηση Χριστού, έσωτερικως καί
από τίς ιδέες τού κόσμου καί όχι μόνο από τίς πολύ α­
κραϊες καί καθαρως έχθρικές εναντι τη ς πίστεως, αλλά
από έκεϊνες πού εΙ ναι λικνιστικές καί αποκοιμιστικές
ουθίζοντας σέ άπαλόν ϋπνο τούς ανθρώπους, δλα
αυτά αποτελσυν αρνητικές καταστάσεις πού δέν αΦή­
νουν τούς χριστιανούς νά δραστηριοποιηθούν καί νά
αντιδράσουν στά έπερχόμενα κακά. Καί έτσι παρου­
σιαζόμαστε ώς χριστιανοί ψοφοειδεϊς φοοιτσιάρηδες
στό παραμικρό ειρωνικό χαμόγελο των αλλων, ετοιμοι
νά αρνηθούμε τόν Χριστό γιατί αυτό ταιριάζει μέ τό
πνεύμα της έποχης, πρό~υμoι νά συμοιοασθούμε μέ
τόν αντίδικον έχθρό. Παρουσιάζου με δη λαδή μιά ει­
κόνα καθ' δλα απογοητευτική καί αποκαρδιωτική καί
ώς έπί μέρους πρόσωπα καί ώς σύνολο μέσα στήν Έκ­
t κλησία. Είναι δέ ανάγκη νά ιδούμε τί μπορΟύμε καί

Ι πρέπει νά πράξουμε θετικά πιά κινούμενοι στό ση μα­

ντικό αυτό Θέμα πού μας απασχολεί τώρα. Γι' αυτό
στή συνέχεια Θά εξετάσουμε ποιά πρέπει νά είναι:
30
CH θετική άντιμετώπιση τού 666 καΙ των συναφων μέ
αύτό θεμάτων έκ μέρους των χριστιανων σήμερα.

α) Έκείνο πού χρειαζόμαστε καταρχήν γιά μιά

σωστή άντιμετώπιση του 666 καί των συναφων μέ αυ­
τό ζητημάτων είναι ή θε"ίκή σοΦία καί ό φωτισμένος
νους.

CH Άποκάλυψη μιλώντας μας γιά τό 666, τό ύ­

ποκατάστατο του όνόματος του θηρίου, καί τό χάραγ­
μα του όνόματος του στό σωμα μας λέει: «ψδε ή σοΦία
εστίν" ό εχων νουν ψηφισάτω τόν αριθμόν του θηρίου»
(ιγ' 18). Μιλώντας ή ίερά :ΙΑποκάλυψη γιά "σοφία"
καί "νουν" δέν εννοεί μέ κανένα τρόπο τή σοΦία καί
τήν εξυπνάδα του κόσμου ούτε τόν νουν πού εχουν ο­
λοι οί ανθρωποι καί μ' αυτόν σκέπτονται. C Ο νους αυ­
τός είναι σκοτισμένος προκειμένου γιά πνευματικά θέ­
ματα. Καί ή σοΦία των ανθρώπων του κόσμου «ουκ ε­
στιν ανωθεν κατερχομένη, αλλ' επίγειος, ψυχική, δαι­
μωνιώδης» (Ίακ. γ'15). Είναι ή σοΦία αυτή ανίκανη
νά οοηθήση γιά νά αντιμετωπισθουν σημαντικά θέμα­
τα, οπως π.χ. αυτά πού σχετίζονται μέ τή σωτη ρία μας,
μέ τήν όμολογία του Χριστου, Ο,τι καί αν μας κοστίση,
μέ διάκριση του ποιό είναι τό πραγματικό συμΦέρον
μας καί ποιό είναι θε"ίκό καί ποιό δαιμονικό, δπως
στήν περίπτωση του 666. CH ίερά :Ι Αποκάλυψη μιλών­
τας γ ιά σοφία εννοεί τή θε"ίκή σοΦία. Γιά τή σοφία αυ­
τή κάνει εκτενη λόγο ό απόστολος Παυλος στήν Α' πρός
Κορινθίους επιστολή του, στό 6' κεφάλαιο" Νά τί λέει:
«ΣοΦίαν δέ λαλουμεν εν τοϊς τελείοις, σοΦίαν δέ
συ του αίωνος τούτου, ουδέ των αρχόντων του αιωνος
τούτου των καταργουμένων· αλλά λαλουμεν σοφίαν
Θεου εν μυστηρίφ, τήν άποκεκρυμμένην, ην προώρι­
 31
σεν ό Θεός πρό των αίώνων είς δόξαν ήμων· ην ούδείς
των άρχόντων το'ο αίωνος τούτου εγνωκεν ... α δέ όΦθαλ­
μός ούκ είδεν, 0-6ς ούκ ήκουσε καί έπί καρδίαν άνθρώ­
που ούκ άνέοη, α ήτοίμασεν ό Θεός τοίς άγαπωσιν αύ­
τόνο CΗμίν δέ ό Θεός άπεκάλυψε διά το'ο Πνεύματος
αύτο'Ο ... CΗμείς δέ ού τό πνε'Ομα τού κόσμου έλάοομεν,
άλλά τό Πνευμα τό έκ τού Θεού, ίνα είδώμξ:ν τά ύπό
τού Θεού χαρισθέντα ήμίν ... Ψυχικός δέ άνθρωπος ού
δέχεται τά τού Πνεύματος τού Θεο'Ο» (Α' Κοριν. 6' 6­
14). Καί μέ άπλά λόγια λέει: Διδάσκουμε σοΦία σ' αύ­
τούς πού είναι ωριμοι καί τέλειοι πνευματικά. cH σο­
Φία Όμως αύτή δέν είναι σοφία τού κόσμου αύτού. Αύ­
τοί είναι σή μερα καί αύριο καταργούνται. Τόσο έφή­
μεροι είναι. 'Εμείς οί 'Απόστολοι τού Χριστού διδά­
σκουμε σοΦία πού δίνει ό Θεός, σοΦία μυ στη ριώδη καί
κρυ μμένη γ ιά Όσους δέν γνωρίζουν καί δέν συνδέον­
ται μέ τόν Χριqτό. Τή σοφία αύτή τήν είχε ετοιμη νά
μας τή φανερώση ό Θεός πρίν άκόμη γίνη ό κόσμος
γιά νά μας δοξάση. Αύτήν τή σοΦία κανένας μεγάλος
του κόσμου αύτου δέν τήν γνώρισε. CΕπομένως πώς νά
τή μεταδώση; cH σοΦία τού Θεου μας μι~άει γιά πράγ­
ματα πού δέν τά είδε μάτι, δέν τά ακουσε αύτί καί δέν
τά σκέΦθηκε νους καί καρδία άνθρώπου. Καί Όλα αύ­
τά τά έτοίμασε ό Θεός γιά Όσους τόν άγαπούν. Καί τά
φανέρωσε σ' έμας μέ τό Πχευμα του. Έμείς οί χριστια­
νοί δέν δεχθήκαμε τό πνεύμα του κόσμου, ωλά τό Πνεύ­
μα τό CΆγιο του Θεού, γιά νά γνωρίσουμε αύτά πού
μας χάρισε ό Θεός.
cH θε"ίκή αύτή σοΦία, γιά τήν όποία μας μιλάει ό
'Απόστολος μας είναι άπολύτως άναγκαία γιά νά μπο­
ρέσουμε νά άντιληΦθουμε τά μηνύματα τού Θεού καί
στή ν περίπτωση τού 666 Ό,τι μας άφορα γ ιά τή σωστή
32

αντιμετώπισή του. CO πολύς κόσμος δέν εχει ανεπτυγ­

μένα τά πνευματικά αισΘητήρια γιά νά μπορη νά αντι­
ληΦθη τήν πλάνη καί τίς πλεκτάνες του πονηρου. Προ­
.χωρεί στό οάραθρο της απωλείας ετσι μηχανικά, γιατί
πανε καί δπως πανε οί πολλοί, σάν τούς τυΦλούς στόν
αδη. Δέν μπορεί νά πάρη είδη ση γ ιά τή ν καταστροφή,
στήν όποία όδηγείται. cH σοΦία δμως του ~εoυ φανε­
ρώνει δλα τά μυστικά όχι μόνο του ούρανου, πού μας
αφορούν, αλλά καί των καταχθονίων δυνάμεων, δηλα­
δή του πονη ρού καί των οργ άνων του. Γι' αύτό καί εί­
ναι προνομιούχος ό χριστιανός. Άλλά καί γι' αύτό ε­
χει χρέος νά ζητάη έπίμονα αύτήν τή σοΦία από τόν
Θεό. Αύτό συνιστα ό θείος' Απόστολος Ίάκωοος: «Εί
τις ύμων λείπεται σοφίας, αιτείτω παρά τού διδόντος
Θεου πασιν άπλως καί ούκ ονειδίζοντος καί δοθήσε­
ται αύτφ» (Ίακ. α 5-6). Καί προσθέτει μέ εμφαση:
Ι

«Αίτείτω δέ έν πίστει μηδέν διακρινόμενος». ΙΌποιου

τού λείπει ή πνευματική σοΦία, ας τήν ζητάει από τόν
Θεό, καί ό Θεός θά του δίνη άπλόχερα γιατί δέν έξευ­
τελίζει καί δέν ντροπιάζει κανέναν. 'Αλλά νά τή ζητά­
η μέ πίστη ακλόνητη καί σταθερή.
Παράλληλα πρέπει νά ζητούμε έπίμονα από τόν
Κύριο νά μας δώση «νουν Χριστού» (ΑΙ Κορ. 0'16), γιά
νά μπορούμε νά διακρίνουμε «τά νοήματα του πονη­
ρού», δη λαδή τίς πονη ρές καί άμαρτωλές σκέψεις πού
μας ύποοάλλει ό πονη ρός από τά θεία νοή ματα, τά ό­
ποία πρέπει νά τά αποδεχώμεθα όλόψυχα. Πρέπει νά
ζητούμε «νουν Χριστού» γιά νά μπορούμε νά κάνουμε
σοΦά καί αγια τό θέλημά του. Πρέπει νά του ζητούμε
μέ θέρμη τήν «ανακαίνωσιν του νοός» μας, τήν ανα­
καίνιση, τήν αναμόρφωση καί τό ξεκαινούργωμα του
νου μας, ωστε νά αποφεύγουμε τόν διαστρεολωτικό του
 33
νού "σχη ματισμόν" του σύ μφωνα μέ τόν "αίωνα τού­
τον", δηλαδή τή συμμόρφωση τήν παθητική ή θετική
μέ τή νοοτροπία καί τίς επιδιώξεις τού κόσμου αύΤΟύ,
διακρίνοντας καθαρά καί μέ σαΦήνεια τό θέλημα τού
Θεού, πού είναι γεματο καλωσύνη, πού ώς τέλειο πού
είναι όδηγεί στήν τελειότητα (Ρωμ. ιο' 2) καί τήν χρι­
στοειδη μεταμόρφωση μας.
Στά μεγάλα θέματα πού είναι ζητήματα ζωης καί
θανάτου γιά μας χρειαζόμαστε λοιπόν τήν καθοδή­
γηση μας μέσφ της σοΦίας τού Θεού γιά νά δρούμε τό
σωστό δρόμο καί τήν όρθή πορεία. :Ι Αλλιως θά πελα­
γοδρομούμε καί δέν θά καταλήγουμε πουθενά ή μάλ­
λον θά καταλήγουμε στήν απώλεια καί τήν καταστροΦή.
ο) Νά οάλουμε μιά σταθερή τάξη καί ενα όριστι­
κό καί απαρέγκλιτο πρόγραμμα μελέτης τού λόγου
τού Θεού, δηλαδή Γραφης καί Πατέρων.
cH θεία σοφία πού γι' αυτήν καναμε πιό πάνω λό­
γο μας δίνεται ώς αόρατη ευλογία καί χάρις από τόν
Θεό, σταν καί εμείς ταυτόχρονα προσπαθούμε νά ώρι­
μάσουμε μέσα στήν ατμόσφαιρα τού θείου λόγου, πού
αποτελεί εκφραση της θείας σοΦίας αποτυπωμένη ς αί­
σθητικά σΤ11ν αγία ΓραΦ11 καί στήν λοιπή παράδοση
της :ΙΕκκλησίας μας. Μιλήσαμε ήδη γιά τό φαινόμενο
της άγνοιας των Γραφων καί της διδαχης της Έκκλη­
σίας μας. Δέν αρκεί δμως η απλή αρνητική διαπίστωση
αύτης της ελλείψεως μας. Πρέπει νά κάνουμε καί δ,τι
χρειάζεται γιά τήν αναπλήρωσή της. Καί δταν λέμε
γνώση των ΓραΦών καί των θείων Πατέρων στόν Όαθ­
μό πού μπορεί ό καθένας, δέν εννοούμε τήν ξηρή νο­
η σιαρχική γνώση, τή γνώση μόνο μέ τό μυαλό μας με­
ρικών πραγμάτων, αλλά τή γνώση τους μέ αντίστοιχη
πείρα στή ζωή μας αύτων πού μας λέει ό Θεός καί μας
34

διδάσκει ή Έκκλησία μας. "Όσο ό λόγος τού Θεού θά είσ­

δύη μέσα στά κατάοαθά μας, τόσο θά μας εξοπλίζη
καί μέ τή δυνατότητα νά ολέπουμε σωστά, νά κρίνου­
με οπως θέλει ό Θεός καί ετσι νά ενεργούμε αναλόγως.
)Έτσι θά είμαστε ετοιμοι καί γιά όποιουσδή ποτε πνευ­
ματικούς αγώνες, αλλά καί γιά μαρτύριο ακόμη, προ­
κειμένου νά όμολογήσουμε Χριστόν καί νά αντιτα­
χθούμε στό όλέθριο χάραγμα πού θέλει νά μας επιοά­
λη " ό άρχων τού αίώνος τούτου" .
γ) cH εργασία πού αναΦέραμε θά αναπτύξη μέσα
μας σιγά σιγά τό αίσθημα της ευθύνης μας ώς χριστια­
νών εναντι καί τών άλλων αδελΦών μας. "Ως χριστια­
νοί δέν εχουμε μόνο εύθύνη γιά τόν έαυτό μας, αλλά
καί γιά τούς άλλους. 'Οφείλουμε νά προφυλάξουμε λό­
γφ καί εργφ τούς αδελφούς μας από τήν πλάνη καί τήν
απώλεια πού αύτή συνεπιΦέρει. Δέν μπορούμε ώς χρι­
στιανοί νά αδιαφορούμε καί νά πούμε· "δέν οαρυέσαι'
δέν γίνεται τίποτε. )Έπειτα εμείς θά ογάλουμε τό Φίδι
από τήν τρύπα" ; Κ.λ.π. Έμεϊς όφείλουμε νά λέμε τήν
αλήθεια, αυτό πού πιστεύουμε, καί νά αντιδρούμε, 0­
ταν αύτή καταπατηται μέ τόσο θάρρος μάλιστα καί ί­
, " , _ _, _ , ι

ταμοτητα εκ μερους του πονηρου και των οργανων

του, πού επιζητεί νά παραπλανήση καί επειτα νά ύπο­

δουλώση ακόμη καί τούς εκλεκτούς όδηγώντας τους
στή ν αίώνια απώλεια μαζί του'­
)Έχουμε χρέος καί ευθύνη νά ενεργούμε ό καθέ­
νας μας ώς άγρυπνο μάτι καί φωνή τη ς συνειδή σεως
της 'Εκκλησίας μας συνεργαζόμενοι Όσο μπορούμε
καί Όοη θώντας στό δύσκολο εργο τους τούς τεταγ μέ­
νους σ' αυτήν ποιμένες καί δασκάλους της. Ι:Η τακτική
τού "δέν πειράζει αυτό. Δέν πειράζει τό άλλο. Δέν πει­
ράζει τό τρίτο. Καί τί εΙναι τό 666; <Ένα νού μερο. Θά
 35

σκιαμαχούμε κ.λ.π. ", ή τακτική αυτή δέν είναι χριστι­

ανική. Γιά μας τούς χριστιανούς τό 666 καί ό πόλεμος
κατ' αυτού δέν εΙ ναι σκιαμαχία. Ή αντίδραση κατά
τού χαράγματος δέν είναι ιδεοληψία. Άποτελεϊ γιά μας
ζήτη μα πίστεως, τιμή ς, αξιoπρέπειας~ αγάπη ς, σεοα­
σμού καί λατρείας πρός τόν αρχηγόν τής πίστεώς μας
:ΙΙησούν. Καί διά μέσου του :ΙΙησου χρέος αγάπης καί
γιά κάθε συνάνθρωπό μας.
Πολλοί αδελφοί μας, καλοπροαίρετοι κατά τά
αλλα, δέν ξέρουν τίποτε 11 γνωρίζουν ελάχιστα καί συ­
γκεχυμένα γιά τό 666 καί τό χάραγμα. :Ι Αφου πρώτα
πρώτα εμείς οί ίδιοι διαφωτισθου με επαρκώς, χρω­
στούμε νά διαφωτίσουμε καί τούς αλλους. Ευτυχώς
νπάρχουν σήμερα καί εντυπα καί κασσέττες καί αλλα
σχετικά μέσα. Καί ακόμη είναι καλό νά προκαλούμε κη­
ρύγ ματα, διαλέξεις, προβολές καί Ό,τι αλλο είναι δυ­
νατόν, εκπομπές από τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθ­
μούς Κ.λ.Π. γ ιά τά ζη τΥI ματα αυτά. Πρέπει δέ νά δια­
φωτισθούν καί οί αρχοντες μας στά ζητΥI ματα αυτά καί
νά καταλάβουν πώς δέν μπορουν νά παίζουν εν ου παι­
κτοίς. Δέν μπορούν νά παίζουν, διαχειριζόμενοι τά κοι­
ι ι ι ι C , 't.I Ι ι,

να, κορωνα - γραμματα τα ιερα και οσια μας, που αυ­

τά δίνουν νόημα καί αξία στή ζωή μας τόσο ώς προσώ­

πων Όσο καί ώς σύνολη ς τη ς κοινωνίας. Καί ή κοινω­
νία μας τουλάχιστον επίσημα δέν αποκήρυξε ακόμα
τήν ορθόδοξη 'καί χριστιανική τη ς ιδιότητα.
δ) Νά ξέρουμε καί εμείς οί ίδιοι, αλλά καί νά λέ­
με καί στούς αλλους πώς είτε τό όνομα του' Avτιχρί­
στου γράφεται στό χάραγμα είτε ό αριθμός του 666
είναι τό ίδιο. Τό λέει σαΦώς ή :ΙΑποκάλυψη: «ό έχων
τό χάραγμα, τό όνομα τού θηρίου ή τόν αριθμόν τού
όνόματος αυτού». CΕπομένως δέν υπάρχει διαφορά
36
όνόματος καί άριθμού. Τό λέμε καί τό τονίζουμε αυτό
γιατί κάποιοι λένε πώς τό 666 δέν είναι τίποτε, είναι ε­
να άπλό νούμερο. 'Ήδη άναλύσαμε τό θέμα καί δέν θά
ξαναπούμε τά ίδια εδώ. "Αν τό 666 είναι άπλό νούμε­
ρο, θά θέλαμε νά ρωτήσουμε αυτούς πού τό λένε αυτό
ετούτα: Τί είναι ενα σφυρί; CΈνα καλό εργαλείο χρή­
σιμο γιά πολλές δουλειές. Τί είναι ενα δρεπάνι; Πάλι
ενα πολύ χρήσιμο εργαλείο πρό πάντων στή γεωργία.
'Αφού πρόκειται γιά άπλά εργαλεία, τότε πώς εξηγεί­
ται τό δτι λαοί όλόκλη ροι μέ μανία καί μϊσος, μέ όργή
καί άγανάκτηση πετούν τόν συνδυασμό τους, τό σφυ­
ροδρέπανο άπό τίς σημαίες τους, άπό τά δημόσια γρα-.
φεία τους, άπό τά σπίτια τους, άπό παντού; Τά πετούν
βέβαια όχι ώς εργαλεϊα, άλλά ώς σύμβολα ένός άπό τά
πιό μισητά καθεστώτα της ίστορίας. 'Έ, λοιπόν τό ιδιο
συμβαίνει καί μέ τόν άριθμό 666, δπως κατά κόρον το­
,
νισαμε.

cιOπoιoς δέχεται αυτόν τόν μισητό άριθμό «άπο­

τάσσεται τψ Χριοτψ», δηλαδή άπαρνείται τόν Χριστό,
φεύγει άπό τήν παράταξη τού Χριστού καί «συντάσ­
σεται τφ σατανά», πάει μέ τόν διάΟολο. Αυτόν πού
κατά τό βάπτισμα του τόν άπεκήρυξε, μέ αυτόν πάει
πάλι. Αυτό δέν τό λέμε εμείς άπό φανατισμό, άλλά ή
ίδια ή ΓραΦή. "Αν τώρα κάποιοι θέλουν νά θεωρούν
δ,τι λέει ή Γραφή φανατισμό ·κ.λ.π., ας τό κάνουν. Έ­
μείς θά άκούσουμε τή ΓραΦή καί όχι αυτούς. Γιά τή
σωτηρία μας ό Χριστός θυσιάσθηκε, όχι αύτοΙ Αυτοί
δέν δίνουν πεντάρα γιά μας. 4:0 Χριστός δόθηκε δλος
γιά μας. Καί αυτόν προτιμούμε καί κανέναν αλλον.
Γιά μας Ό,τι λέγ ει ή Γραφή εΙ ναι άπό τόν Θεό. Θά βά­
λουμε λοιπόν στήν ίδια μοίρα μέ τόν Θεό τούς άνθρώ­
πους δποιοι καί νά είναι αυτοί, δσο σπουδαίοι καί
 37

τρανοί καί αν είναι; Είναι πολύ γελασμένοι. Καί ή

ΓραΦή στήν) Αποκάλυψη λέει' «Καί ό πρώτος άγγελος
έξέχεε τήν φιάλην αύτού έπί τήν γην καί έγένετο
ελκος πονηρόν καί κακόν έπί τούς άνθρώπους τούς
εχοντας τό χάραγμα τού θηρίου καί τούς προσκυνούν­
τας τlj είκόνι αύτού» (:Ι Αποκ. ι στ' , 2).
Μας λέει δηλαδή καθαρά καί χωρίς περιστροΦές
δτι δσοι δέχονται τό χάραγμα αποκόπτονται από τόν
Θεόν, γίνονται δέσμιοι του σατανα καί ύπόκει νται
στίς ίδιες συνέπειες πού θά εχη καί γιά τόν ίδιο ή ασέ­
οεια καί ή θρασύτατη ανταρσία του εναντίον του Θε­
ου. Καί τονίζεται πώς τά οίκονομικά όΦέλη πού θά
προσπορίζη δηθεν τό χάραγμα γι' αυτούς πού θά τό
δεχτουν θά προκαλέση εναντίον τους T11V όργή του Θε­
ου οχι μόνο στή ν αίωνιότητα, πού ασφαλως δέν πι­
στεύουν σ' αυτήν, αλλά καί σ' ετούτη τή ζωή, τό πι­
στεύουν, δέν τό πιστεύουν. Καί δταν ή όργ11 ξεσπάση
καί ή φιάλη εκχυθη επάνω τους δέν τούς ώφελουν 01)­
τε τά κέρδη ουτε ό,τιδΙ1ποτε (J).)..o θά δίνη, αν θά δίνη τελι­
, , ,
κα, το χαραγ μα.

* * *

CH στάση μας ώς χριστιανών εναντι του 666

καί τού χαράγματος *
Στήν προηγούμενη όμιλία μας διακόψαμε στό
ζήτημα της στάσεώς μας θετικά πλέον καί ενεργητικά
εναντι του 666 καί του χαράγ ματος. Καί τονίσαμε ΟΤΙ
γιά τήν αντιμετώπιση του 666 καί του χαράγματος

Πρόκειται γιά τήν τρίτη όμιλία τού π. Εύσεοίου Βίττη στό

ιγ' κεφ. στιχ. 11-18
38

πρέπει νά έπιδιώξουμε μεταξύ τών αλλων νά άποκτή­

σουμε μέ εντονη καί έπίμονη καί μέ πίστη θερμή γινό­
μενη προσευχή τή θε"ίκή σοΦία καί τόν φωτισμόν άπό
τόν Θεό. Έπίσης όφείλουμε νά οάλουμε κάποτε μιά
τάξη στό πρόγραμμά μας καί νά μελετούμε συστηματι­
κά τή ΓραΦή καί άλλα ίερά οιολία, πρό πάντων Πατε­
ρικά. cH έργασία αύτή θά άναπτύξη μέσα μας καί τό
αίσθημα της εύθύνης εναντι των άλλων πού πρέπει νά
τούς οοηθήσουμε νά καταλάοουν πόσο φοοερό πράγμα
είναι ή άποδοχή τού χαράγματος τού διαοόλου EvavtL
τού Θεού καί τού Χριστού. Τονίσαμε έπίσης πώς είτε
χάραγμα όνόματος είτε άριθμού τού θηρίου, είναι τό
ίδιο καί συνεπιΦέρει τήν όργή τού Θεού, πράγμα γιά
τό όποίο μάς κάνει ρητώς λόγον ή ίερά (Αποκάλυψη
τού CΑγίου :'Ιωάννου. Συνεχίζουμε τώρα τήν άνάπτυξη
μερικών άλλων σημείων Τ1ϊς παραγράφου αυτής.

* * *

ε) :'Οφείλουμε ώς χριστιανοί νά άντιδράσουμε

ζωηρά εναντίον τού χαράγματος.

Τό χάραγμα έπάνω μας μέ τόν άριθμό τού θηρί­

ου θά εχη φοοερές συνέπειες γιά τήν πνευματική μας
ύπόσταση καί ζωή. Θά άδρανοποιήση ή μάλλον θά
άπομακρύνει άπό πάνω μας τήν χάριν καί τήν εύλογία
τού Θεού. Θά άχρηστέψη τό Αγιο Βάπτισμα, άφού
U

θά ξαναπάμε πάλι μέ τόν σατανά, πού τόν άρνηθήκα­

με, οταν Οαπτισθήκαμε. Θά χάσουμε τήν ζωοποιό έπί­
δραση τού CΑγίου Χρίσματος, πού σημαίνει τίς δωρεές
τού Παναγίου Πνεύματος μέσα μας πού κάνει τήν
ύπαρξή μας όλόκληρο Ναόν τού ζώντος Θεού. Δέν
μπορούν νά συνυπάρχουν μέσα μας καί Χριστός καί
 39

σατανάς. Αύτό πρέπει νά τό χωνέψουμε καλά. cH Γρα­

φή στό σημείο αύτό είναι δπως συνήθως καί σέ άλλα
κατη γορη ματική. «Τίς μετοχή δικαιοσύΥΌ καί ανομίq;»
ρωτάει ό c, Αγιος'Απόστολος Παύλος. «Τίς δέ κοινωνί­
α φωτί πρός σκότος; τίς δέ συμΦώνησις Χριστφ πρός
-Βελιάλ ;.... Τίς δε συγκατάθεσις ναφ Θεού μετά ειδώ­
λων; (Υμείς γάρ έστε ναός Θεού ζώντος, καθώς είπεν ό
Θεός, δτι ενοική σω εν αύτοίς καί εμπεριπατή σω καί ε­
σομαι αύτών Θεός καί αύτοί εσονταί μοι λαός. Διό έ­
ξέλθετε εκ μέσου αύτών καί αφορίσθητε καί άκαθάρ­
του μή απτεσθε καγώ είσδέξομαι ύμας, καί εσομαι ύ­
μίν εις πατέρα καί ύμείς εσεσθέ μοι εις υίούς καί θυγα­
τέρας, λέγει Κύριος παντοκράτωρ» (Β' Κορ. στ' 14-18).
Τί κοινό, λέει, μπορεί νά.ύπάρχη ανάμεσα στή
δικαιοσύνη καί τήν άμαρτία καί ανομία; Ποιά επικοι­
νωνία είναι δυνατή ανάμεσα στό Φώς μέ τό σκοτάδι;
Ποιά συμφωνία Χριστού καί σατανα; Καί πως μπο­
ρούν νά συνυπάρχουν ναός καί ε'ίδωλα μέσα σ' αύτόν;
Τά λέω αύτά, συνεχίζει ό 'Απόστολος Παύλος, γιατί ό
καθέΥας σας χωριστά, άλλά καί ολοι μαζί ώς Έκκλη­
σία είσθε ναός τού ζώντος Θεού. cO Θεός είπε διά μέ­
σου τού προφήτου θά κατοικήσω μέσα τους καί θά
περπατώ ανάμεσά τους, μέ αλλα λόγ ια θά ορίσκωμαι
σέ αμεση καί στενή επικοινωνία μαζί τους καί θά εί­
μαι Θεός τους καί αύτοί θά είναι λαός μου. Βγητε λοι­
πόν από τούς απίστους καί μήν ερχεσθε σέ επαΦή μέ
τίποτε τό ακάθαρτο πνευματικά, λέγει ό Κύριος καί ε­
γώ θά σας δεχτώ στήν πατρική μου αγκάλη στοργικά
καί θά είμαι Πατέρας σας κι εσείς γ ιοί καί θυγ ατέρες
μου διαοεοαιώνει ό Κύριος.
Στό χωρίο αύτό τονίζεται τό άσυμοίοαστο τού
40
χριστιανού μέ δ,τι δέν εχει σχέση μέ τόν Χριστό καί
τόν Θεό. 1:0 Χριστιανός είναι ναός του Θεου, κατοικη­
τήριο του I:Αγίου Πνεύματος, μέλος του Χριστού.
Μπορούμε νά οεοηλώσουμε τόν ναό του Θεού κρεμώ­
ντας στούς τοίχους του άσεμνες φώτογραΦίες 11 άλλα
άντικείμενα πού σημαίνουν άσέοεια γιά τόν ίερό χώρο
της λατρείας του Θεου 11 νά προοαίνουμε σέ όργια
μέσα στόν χώρο, οπου τελούνται τά φρικτά μυστήρια
καί δίδεται ή χάρις καί ή εύλογία του Θεου; Μας εί­
ναι άδιανόητο κάτι τέτοιο. Τό είδαμε νά τό κάνουν οί
άθεοι, των όποίων συνετρίοη ή ίσχύς καί φρίξαμε. Εί­
ναι δυνατό ώς πιστοί νά προοουμε σέ τέτοιες ένέρ­
γειες; Ποτέ! 'Αλλά τί είναι ό ύλικός ναός έν σχέσει μέ
τόν ίδιο τόν άνθρωπο; 1:0 Χριστός δέν θυσιάσθηκε γιά
τούς ναούς. Γιά τόν άνθρωπο θυσιάστηκε. Καί τόν
εκανε δικό του ναό, ναό της Παναγίας Τριάδος. 'Έ,
λοιπόν aτόν ναό αύτό τού Θεου θά κρεμάσουμε τήν
είκόνα τού διαβόλου ; Γίνεται αύτό; Δέν εΙναι άσέ6εια
άνήκουστη αύτή ή ένέργεια; Δέν α/ι:οτελεί τήν χείρι­
στη δυνατή οεοήλωση της άγιότητος τού ναου πού
τήν άγίασε τό αίμα του Χριστού, ή παρουσία τού Πα­
ναγίου Πνεύματος, ή εύδοκία του Πατρός;" Αν τολμή­
σουμε καί κάνουμε τήν κουτουράδα νά δεχτούμε τό
χάραγμα, άμέσως ό ναός τού Θεού, έμείς οί ίδιοι δη­
λαδή, θά γίνη πρώην ναός του ·Θεου καί νϋν κατοικη­
τήριον δαιμόνων. Καί όριστικά γιατί τό χάραγμα,
όπως είπαμε ήδη, θά ένεργήσει καταλυτικά έπάνω μας
σάν θανατηΦόρος ίός καί θά καταστρέψη ό,τι άποτε­
λεί αύτό πού λέμε πνευματική ζωή μέσα μας.
Πολλοί μιλανε γιά διάφορα μαγικά καί άλλα τέ­
, " , ",
τοια κατασκευασματαπου καποιοι κανουν και τα ρι­

χνουν στήν αύλή τους. Τολμούν νά τά οάλουν έπάνω

 41
τους; Ποτέ 6έ6αια. Τότε πως θά τολμησουμε έμείς νά
6άλουμε στίς ταυτότητες τήν ύπογραΦή μας κάτω άπό
τό 666; υΟλα τά μαγικά κατασκευάσματα του κόσμου,
μαζεμένα σέ οουνό μεγαλύτερο από τά :ΙΙμαλάια, δέν
,f
•
εχουν τήν καταστροφική δύναμη πού εχει τό 666 μόνο
του, γιατί εκείνα αποτελΟ'Ον όργανα πού ζητούν τήν
συμπαράστασή του. Τό 666 εΙναι ίδιος ό άρχισατανας
καί άρχηγός όλων των μάγων όλων των έποχων. Νά
γιατί δέν μπορούμε νά συσχετισθούμε μαζί του καί δέν
μπορούμε νά δεχτούμε τό σήμα κατατεθέν του, τό 666.
Είναι εντυπωσιακός καί θά ελεγα καί προφητι­
κός ενας λόγος του (Αγίου CΙππολύτου καί μάρτυρος,
σχετικός μέ τό χάραγ μα. Λέει συγκεκριμένα: «Τό επί
τό μέτωπον (χάραγμα), ϊνα πάντες ωσιν εστεφανωμέ­
νοι πύρι νον καί ου ζωή ς, αλλά θανάτου στέφανον μεθ'
έαυτών περιφέροντες ... » (lππολύτου, Περί Χριστού
καί :ι Αντιχρίστου, ΒΕΠΕΣ, :ι Αποστ. Διακ. τ. 6σ, 214,
15). Τό χάραγμα λέει θά δοθη στό μέτωπο, ώστε όλοι
οΙ χαραγμένοι νά εΙναι στεφανωμένοι μέ στεΦάνι πύρι­
νο καί όχι μέ στεΦάνι ζωή ς, μέ τόν τρόπο αύτόν νά
κουοαλούν έπάνω τους στεΦάνι θανάτου.
Δέν σας κάνει εντύπωση ό χαρακτηρισμός ώς
πυρίνου στεφάνου; ΣτεΦάνι από φωτιά; Τό ολέπω προ­
φητικό, γιατί τί Wλo είναι οί γνωστές ακτίνες λέη ζερ παρά
φωτιά; Δέν θά κάψουν ιστόύς προκειμένου νά εγκατα­
σταθούν μόνιμα στόν ανθρώπινο όργανισμό; Τό 'ίδιο
θά κάνη τό χάραγμα σχι μόνο στό σώμα αλλά τό φρι­
κτώτερο στήν ϊδια τήν ψυχή τού ανθρώπου. υΟλα θά
τά καταστρέψη μέσα μας καί θά διώξη τή χάρη του
Θεου. Πραγματικά φωτιά θά οάλουν μέσα τους όσοι
θά δεχτούν πάνω τους τό οδελυκτό αύτό χάραγμα τού
42

μιαρού δράκοντος τό καταραμένο άπ' τό Θεό. Αύτό ας

μήν τό ξεχνάμε.
'Εδώ όμως προ6άλλει ενα έρώτη μα: Καί τί θά
γίνη μέ τά πράγματα πού κατέκλυσαν τήν άγορά καί
εχουν έπάνω τους συστήματα έλέγχου της τιμης τους
κ.λ.π., τό σύστημα πού 6ασίζεται στό 666;
Τά πράγματα αύτά άποτελοϋν κομμάτι τοϋ έαυ­
τοϋ μας. Τό σημα είναι έντελως έξωτερικό γι' αύτά.
, Αφαιροϋμε τό ση μα καί τό πράγμα γίνεται, όπως
πρίν ούδέτερο. Τήν γραμμή αύτή, μας δίνει ό Άπό­
στολος Παϋλος μέ τό ζήτημα των είδωλοθύτων. ς/Οταν
δημιουργήθηκε τό ζήτημα αύτό, εγινε αρκετός σάλος
μέσα στήν :ΙΕκκλησία. Τί ακριβως συνέβαινε; (Ως γνω­
στόν οί θυσίες πού εκαναν οί είδωλολάτρες, δέν ηταν
Όλες θυσίες όλοκαυτώματος, δη λαδή δέν η ταν Όλες θυ­
σίες πού καιγόταν όλόκληρο τό σώμα τού θυσιαζόμε­
νου ζώου, αλλά ενα μόνο μέρος του. Τό υπόλοιπο μέ­
ρος τό χρησιμοποιούσε αύτός πού θυσίαζε είτε Όλο
, , c, ' I : t " v CI ,

για τον εαυτο του και την οικογενεια του, ειτε ενα μο­

νο μέρος του καί τό άλλο τό πουλούσε στόν κρεωπώλη

καί αύτός τό πουλούσε μετά στό κοινό. Γεννή θη κε λοι­
πόν ζήτημα, αν θά επρεπε νά αγοράζουν από τήν αγο­
ρά τέτοιο κρέας οί χριστιανοί. co :ΙΑπόστολος Παύλος
λοιπόν λέει γιά τό ζήτημα αύτό: :ΙΑφοϋ δέν υπάρχουν
οί ψευδοθεοί, αρα καί ή θυσία αύτή εγινε στό τίποτε.
(Επομένως μπορείτε νά αγοράσετε «παν τό εν μακέλλφ
πωλούμενον»καί νά τό «εσθίετε», νά τό τρώτε αλλά νά
τό κάνετε «μη δέν ανακρίνοντες διά τήν συνείδησιν» (ΑΙ
Κορ. l' 25). Μπορείτε νά τό αγοράσετε καί νά τό τρώ­
τε χωρίς νά πολυεξετάζετε καί νά πολυρωτατε, πράγ­
μα πού μπορεί νά δημιουργήσει προολΥlματα συνειδή­
σεως. "Αν Όμως κάποιος εύσκανδάλιστος χριστιανός
 45

πράγμα πού τά οοηθάει νά μποϋν στήν κοινωνία των

μεγάλων. ΜαΟίμουδίζουν δμως καί οί μεγάλοι καί μά­
λιστα σέ πολύ μεγαλύτερο Οαθμό. Δέν είναι ωρα νά
άναπτύξου με έδω τό μεγ άλο καί ένδιαΦέρον αυτό θέ­
μα. Τονίζουμε μόνο έδώ πώς κριτήριο μας δέν θά πρέ­
πει νά εΤναι τά όνόματα καί τό έξωτερικό κύρος των
άνθρώπων, άλλά κριτήριο πρέπει νά είναι τό τί λέει
καί διδάσκει ή 'Εκκλη σία μας, τί μας λένε οΙ πνευματι­
κοί όδηγοί καί Πατέρες, τί μας ύποδεικνύει ή Παρά­
δοση καί τό πνεύμα της 'Ορθοδοξίας. :JΑναΦέρω ενα
άπλό γεγονός, συμΌαίνει στούς κύκλους τών μορφωμέ­
νων πολύ συχνά καί, στήν περίπτωσή μας, τών μορφω­
μένων θεολόγων πού δέν προσέχουν καί έντυπωσιάζον­
ται καί επηρεάζονται από μεγάλα ξένα όνόματα. Μοϋ
έκανε εντύπωση πώς προστρέχοντας σέ ξένα ύπομνή­
ματα π.χ. γιά τήν :JΑποκάλυψη γιά ενη μέρωση σέ ζη­
τή ματα ίστορικά καί πραγματικά, Όλέπει κανείς μέ πό­
ση επιμέλεια δούλεψαν οί ανθρωποι πού άσχολή θη­
καν μέ τήν :J Αποκάλυψη. 'Έψαξαν από εδώ, έψαξαν α­
πό εκεί, Όρηκαν πληθος στοιχείων ίστορικών, πραγμα­
τικών, θρη σκειολογ ικών, φιλολογ ικών, λαογ ραφικών,
γλωσσικών καί πληθος αλλων. Καί πολλοί θεωροϋνται
αυθεντίες διεθνούς κύρους κ.λ.π. σέ τέτοια ζητή ματα.
'Έ, λοιπόν μέσα σέ πλη θος τέτοιων Όιολίων, φορτωμέ­
νων κυριολεκτικά μέ σοΦία., δύσκολα, μά πολύ δύσκο­
λα νά Όρη κανένας λίγα ψίχουλα ευλαΌείας καί σύμ­
φωνα μέ τόν σκοπό πού γράφτηκε ή CΙερά :JΑποκάλυ­
ψη τού :JΙωάννοu. Καί θά ξέρη τί είπε ό τάδε, τί ύπο­
στή ριξε ό δείνα ραοοίνος, πώς ερμήνευσαν οί τάδε αί­
ρετικοί τήν τάδε λέξη, πως παραδόθηκε τό α 11 Ό κεί­
μενο κ.λ.π. αλλά κάτι πού νά τόν κάνη νά συντριΌη, νά
νοιώση τό καθαυτό μήνυμα της Άποκαλύψεως, δέν
46
θά Όρη. Τί νά τά κάνω τότε τά μεγάλα ονόματα καί τούς
τίτλους καί τίς ερευνες καί τούς παραλλη λισμούς καί
τούς άπίθανους σχολαστικισμούς καί χίλια δύο αλλα
πράγματα, σταν χάνω τήν ίδια τήν )Αποκάλυψη μέσα
σέ πλη θος, ώκεαΥόν όλόκλη ρο, λεπτομερειών καί μέσα
σέ ενα παγετώνα νοησιαρχικό, πού θά έκαναν τόν ίδιο
τόν υΑγιο 'Ιωάννη νά τρομάξη κυριολεκτικά άπό τίς
παρανοησίες τών λεγομένων σοΦών θεολόγων;
Γιατί τά άναΦέρω αύτά; Γιατί θά συμβη καί
έσείς νά άκούσετε σέ ίδιωτικές συζητή σεις ή σέ πιό
έπίση μες καί δη μόσιες ή διαλέξεις ή νά διαβάζετε σέ
βιολί α κ.λ.π. εντυπα γιά θέματα σχετικά μέ τό 666 καί
τό χάραγμα. Μή σας κάνουν έντύπωση τά τυχόν έξω­
τερικά στοιχεία έκεί νου πού λέει κάτι, άλλά άν αύτό
πού λέει εΤναι σύμφωνο μέ τήν παράδοση της Έκκλη­
σίας μας, άν συμφωνεί μέ σσα οί U Αγιοι Πατέρες μας
δίδαξαν καί μέ δσα καί σύγχρονες όσιακές μορΦές μας
διδάσκουν. Καί δέν πρέπει νά έπηρεάζεσθε άπό τέτοι­
ους άνθρώπους, π.χ. δημοσιογράφους πού είναι πρό­
χειροι νά μιλούν περί παντός έπιστητοϋ καί νά γρά­
φουν περί πάντων των ζητημάτων καί τινων άλλων,
ιδίως δέ περί θρη σκευτικων ζητη μάτων χωρίς νά ε­
χουν άνοίξει τουλάχιστον τή ΓραΦή καί χωρίς νά με­
λετήσουν κάπως σοΌαρά κάποια θέματα πού γι' .αυτά
αλλοι κατανάλωσαν χρόνια της ζωης τους γιά νά τά
κάνουν κτημα τους σέ κάποιον Οαθμό. «Μή παντί
πνεύματι πιστεύετε» (ΑΙ Ίω. δΙ 1) συνιστά ή ΓραΦή.
Θά έμπιστευόμαστε μόνο τούς πνευματικούς μας όδη­
γούς καί τούς Ποιμένας της 'Εκκλησίας μας σέ τέτοια
θέματα καί οχι σέ άνεύθυνους άνθρώπoυς~ .
Σ' αυτά ας προσθέσουμε ιδιαίτερα καί τή μελέτη
της ζωης των 'Αγίων πού αποτελεί τό πιό υπεύθυνο
 47
καί τό πιό έγκυρο ύπόμνημα των λόγων τού CΙερού Εύ­
αγγελίου καί γενικώτερα της διδαχης της Έκκλησίας
μας. Καί όχι μόνο μας φωτίζουν, αλλά μας έμπνέουν
καί μας ζωογονούν μέ ό,τι είπαν καί έπραξαν μέ όλό­
κληρη τήν άγιασμένη τους ύπαρξη, καί μέ τήν έλάχι­
στη ακόμα λέξη ή κί νη σήτους. Καί όχι μόνο νά διαοά­
ζουμε τή ζωή τους, αλλά καί νά ζητούμε τήν εύλογία
καί τήν οοήθειά τους. cQ Κύριος τούς προίκισε μέ πολ­
λές χάρες καί εύαρεστεϊται στίς προσευχές τους. Γιατί
νά μή ζητουμε από αύτούς νά μας οοηθήσουν σέ τέ­
τοια ζητή ματα; Γιατί νά μήν έπικαλούμαστε τή οοή­
θεια του γίγαντος CΑγίου πού έγραψε τήν :ΙΑποκάλυ­
ψη καί ηταν ό μεγάλος μαθητής της αγάπης του Χρι­
στου, ωστε νά κατανοήσουμε σωστά τήν :ΙΑποκάλυψή
του καί μέ τίς πρεσοεϊες του νά τήν ζή σου με κι έμεϊς;
Καί οπως καί αύτός καί ολοι οί CΆγιοι νίκησαν τόν
αρχέκακον, θά νικήσουμε κι έμεϊς. )Ι Ας μήν τό παρα­
λείπουμε λοιπόν κι αύτό.
ζ) Τέλος ώς πολίτες αύτού τού κράτους, στό
όποίο άνήκουμε, αύτης της Πατρίδος πού ζούμε καί
άγαπούμε καί είμαστε πρόθυμοι νά κάνουμε τό παν
γιά τήν περαιτέρω πορεία της έχουμε καί ώρισμένα δι­
καιώματα. Γιά δικαιώματα δέν γίνεται σήμερα τόσος
θόρυ60ς; Αύτά καί μόνο δέν προ6άλλουνοί άνθρωποι
σήμερα (ποιός θυμαται πώς ύπάρχουν καί κάποιες τα- .
λαίπωρες ύποχρεώσεις. :tΑλήθεια τΙ πράγμα είναι αύ­
τές ;), τά δικαιώματα λοιπόν δέν προ6άλλουν οί άν­
θρωποι; Τά δικαιώματα μπορούμε νά προοάλουμε κι
έμείς. Δικαιώματα όχι αύθαίρετα, άλλά δικαιώματα
πού ύπoδεικvιJoνται καί προστατεύονται άπό τόν 6α­
σικό νόμο τού Κράτους, τό Σύνταγμα. Άνάμεσα στά
δικαιώματα αύτά συγκαταλέγεται καί ή έλευθερία τη ς

48
συνειδήσεως, ή προστασία τού προσώπου, τό δικαίω­
μα τη ς έλευθερίας σκέψεως καί γνώμη ς κ.λ.π. Δέν εχει
τό δικαίωμα καμμιά έξουσία κρατική νά παραοιάζη
αύθαίρετα αύτάτά δικαιώματα καί τήν όλοκληρία της
προσωπικότητος καί κάποιων άγαθων πού συνδέο­
νται μέ αύτήν. Έδώ λοιπόν ύπάρχει εύρύτατο στάδιο
άγωνος γιά τήν προάσπιση τών δικαιωμάτων αύτών,
άν τυχόν γίνη άπόπειρα παραοιάσεως τους καί έπι­
οολης καταστάσεων καί πραγμάτων πού καταπατούν
τό πρόσωπον τού πολίτου. Στό ση μείο αυτό ας μάς γί­
νουν μιά φορά δάσκαλοι καί οί γνωστοί μας λεγόμενοι
Μάρτυρες τού 'Ιεχωβά. "Αν καί μιά ασήμαντη μεΙΟψη­
Φία, ορηκαν τόν τρόπον μέ τήν οοήθεια καί ξένων πα­
ραγόντων νά ύποχρεώσουν τήν Πολιτεία νά σεοαστη
c: , ~, , " c ι

ωρισμενες αΠΟψεις τους Π.χ. σχετικες με την υποχρεω­

ση τη ς στρατεύσεως μελών τους Κ.λ.Π. "Αν λοιπόν αυ­

τοί πέτυχαν νά αποτελούν εξαίρεση σέ ενα ίερό καθη­
κον πού από αυτό δέν εξαιρείται κανέΎας ~Έλληνας ­
αυτοί ώς γνωστόν δέν εΙ ναι ούτε ~Έλλη νες ούτε καν
Χριστιανοί - δέν θά μπορούσαν συνενωμένες οί χριστι­
ανικές δυνάμεις νά ασκή σουν πίεση καί στήν κρατική
έξουσία καί στήν εκκλησιαστική διοίκηση νά γίνη δ,τι
χρειάζεται γιά νά μήν προχωρήσουν στό Ε.Κ.Α.Μ.μέ
οάση τό απαίσιο 666; 'Άλλοι λαοί, δπως ξέρουμε,
αντέδρασαν καί πέτυχαν στόν .τομέα αυτό νά ύποχρε­
ώσουν τίς κυβερνήσεις τους νά μήν προχωρήσουν στό
Ε.Κ.Α.Μ. Δέν πρέπει κι εμείς νά κάνουμε τό ίδιο; Τέ­
λος πρέπει νά δείξουμε

η) 'Αγωνιστικότητα καί αίσιοδοξία πίστεως

"Ας μή μάς φοβίζει ή δύναμη καί ή παραπλανη­

, , " _c _, ,,, ι

τικη γοητεια που ασκει ο σατανας και τα οργανα του.

 49
CH δύναμη τού σατανα είναι όμολογουμένως μεγάλη.
Είναι μεγάλη δμως γιά μας τούς ανθρώπους. Γιά τό
Θεό δέν είναι απολύτως τίποτε. cO σατανάς καί τά όρ­
Ι _ Ι ι, IU Ι Ι

Ίανα του κινουνται μεσα στα αυστηρα ορια που τους

όρίζει ή σοΦία τού Θεού γιά λόγους οαθύτερους πού

έμείς δέν μπορούμε νά τούς ξέρουμε. Μέ κανένα δμως
τρόπο δέν μπορεϊ ό σατανας νά ξεπεράση αύτά τά δ­
ρια. cιO σo λυσσασμένα κι άν γαυγίζη ό άγριος σκύλος,
δέν μπορεϊ ούτε τήν αθραυστη άλυσίδα πού μ' αύτήν
είναι γερά δεμένος νά σπάση ούτε νά ογη από τήν πε­
ριοχή πού τού καθωρίστηκενά κινηθή. Καί «εί ό Θεός
μεθ' ή μών, τίς καθ' ή μών;»
UΟ,τι καί νά κάνη ό σατανάς καί τό θηρίο του
έμείς οί χριστιανοί δέν τό προσκυνούμε. "Αν θέλουμε
νά μείνουμε ανεξάλειπτα γραμμένοι στό οιολίο της
ζωής τού Θεού, δπως καί είμαστε μέσφ τού (Αγίου
Βαπτίσματος καί τού (Αγίου Χρίσματος, άς.μήν πτοη­
θούμε άπό τίς δποιες απειλές τού τυράννου. "Αν συμ­
μορΦώνουμε τή ζωή μας σύμφωνα μέ τό θέλημα τού
Κυρίου καί αν κρατούμε συνεχώς τόν σύνδεσμό μας μέ
τόν Κύριο, κανείς δέ θά μπορέσει νά μας νική ση κι άν
ακόμα θά χρειασθη νά περάσουμε από τό μαρτύριο.
( Αύτό θά είναι μοναδική τιμή γιά μας. Στόν άγώνα
/ πού διεξήγαγε διά μέσου των αίώνων ό σατανάς έναν­
1 τίον τού Χριστού καί αύτόΥ πού θά διεξάγη πρό πάν­
Ι των μέ τό όργανο του τόν :t Αντίχριστο, νά ξέρουμε πώς

! νικητής θά είναι ό Χριστός. Καί αύτό πολλαπλώς καί

πολυτρόπως μάς τό τονίζει ή (Ιερά :t Αποκάλυψις. Θάρ­
ρος λοιπόν καί αισιοδοξία, αδελφοί μου αγαπητοί.
«Αϋτη εστίν ή νίκη η νΙΚ11σασα τόν κόσμον, η πίστις
ημών», λέει ό CΆγιος 'Ιωάννης στήν επιστολή του (ΑΙ
~Iω. εΙ 4) αρκεϊ νά παραμείνουμε πιστοί στόν Κύριο
50

«ώς εκ Θεοϋ γεγεννημένοι» (απ.παρ.). ' Αλλά γιά τή νί­

κη αύτή θά ξαναδοθη εύκαιρία νά ξαναμιλήσουμε στά
έπόμενα κεφάλαια. )' Αλλωστε τί εΙ ναι όλόκλη ρο τό αι­
6λίο τη ς 'Αποκαλύψεως παρά ή θριαμοευτική διακή­
ρυξη τη ς όριστικη ς νίκη ς τού' Αρνίου πού θά καταλύ­
ση μιά γιά πάντα τό κράτος τού δράκοντος καί των
, ,
οργανων του;

Κλείνοντας τό θέμα γιά τό 666 καί τήν άπόρριψη

τού χαράγματος, θεωρούμε καλό, γιά νά μήν ταυτολο­
γούμε, νά παραθέσΟ1Jμε έδώ δέκα σημεία πού άναφέ­
ρει σχετικά ό άρχιμ. Έμμανουήλ Καλύοας στό σύντο­
μο, άλλά πολύ περιεκτικό καί ση μαντικό οιολιαράκι
του" CH άλήθεια γιά τό 666", Άθήναι 1987, σελ. 61 έξ.
Κατά τόν π. Έμμανουήλ ή Έκκλησία καί οί χρι­
στιανοί δέν πρέπει νά δεχθούν τό 666 γ ιά τούς έξη ς
λόγους, πού άποτελούν καί συμπέρασμα της μικρής
αύτης μελέτης του:
1. Διότι σύμφωνα μέ τήν 'Αποκάλυψη (ιγ' 7-18,
ιε' 2 κλπ.) άριθμός, σύμοολον τού όνόματος τού Άvτι­
χρίστου καί χάραγμα εΤναι ίσοδύναμα τού χαράγμα­
τος τού όνόματος τού 'Avτιχρίστoυ. Τό 666 στήν άπο­
λυτοποιημένη χρήση, έξω άπό τήν άριθμητική σειρά,
εΤναι χάραγμα τού 'Avτιχρίστoυ καί μάλιστα ίσχυρό­
-"
τερο του ονοματος του.
,
2. Διότι δημιουργεί κρίσιν συνειδήσεως των όρ­
θοδόξων χριστιανών καί ύπάρχει κίνδυνος σάλου. Δέν
άποσυμοολίζεται τό σύμοολο 666, ώστε νά γίνη δεκτό.
Κανείς δέν μπορεί νά άναγκάση τούς χριστιανούς νά
δεχθούν τή σφραγίδα τού Άvτιχρίστoυ. Τά νηπιώδη
έπιχειρήματα των φίλων τού 666 δέν πείθουν καί μό­
νον σύγχυσιν φέρουν.
 51

3. Διότι δη μιουργεί κρίσιν ταυτότητος. cH ταυτό­

τητα σύμφωνα μέ τόν νέον 1599, άρθρο 3, παράγρ. 1,
περιλαμοάνει δλα τά στοιχεία προσωπικότητος, φωτο­
γραΦία, έπώνυμο, όνομα, χρονολογία γεννήσεως κλπ.
cH ταυτότητα είναι ή είκόνα τού προσώπου, ό καθρέ­
πτης του. πως θά ίδη ό χριστιανός τόν έαυτό του στήν
ταυτότητα χαραγμένον μέ τή σφραγίδα τού 'Avτιχρί­
στου; Τί θά πη ; "Είμαι ό έαυτός μου χαραγ μένος; ''Η
"δέν είμαι αυτός", είμαι δηλαδή κάποιος άλλος; Αυτό
είναι δι ψυχία καί ύποκρισία. cO χριστιανός εχει μιά
ταυτότητα καί όχι πολλές άπό "περιστατική δειλία".
4. Διότι τό 666 στίς ταυτότητες θά είναι ίσόοια,
άνεξάλειπτη σφραγίδα «κατ' ένέργειαν τού σατανά»,
ή όποία θά συνδέη τό πρόσωπο είτε κατ' εννοιαν, κυ­
ρίως στήν άρχή, είτε κατ' ένέργειαν μέ τόν :ΙΑντίχρι­
στον-διάΟολον.
5. Διότι ή άποδοχή τού 666, ένώ δύναται νά
άπορριΦθη, είναι ένσυνείδητη καί ένυπόγραφη προ­
δοσία τού Χριστού. Τόν Χριστό προδίδει ό χριστιανός,
σταν ζυγίζεται ή οούλησή του: ή μέ τόν Χριστό καί
τόν Σταυρόν 11 μέ τόν 'Avτίχριστoν καί τό 666 χάριν
οιοτικών άναγκών. Δέν ύπάρχουν περιοχές δράσεως,
στίς όποίες Μ;Coρεί ό χριστιανός νά εΙναι μέ τόν 'Αντί­
χριστο καί νά μήν προδίδει τόν Χριστόν. Μέ τό 666 ό
χριστιανός μεθίσταται κατ' εννοιαν καί κατ' ένέργειαν
στό στρατόπεδο τού διαΟόλου.
6. Διότι ή άποδοχή τη ς σφραγ ίδος 666 ση μαί νει
άλλαγή κυριότητος, ση μαί νει άναγνώριση ψευδοκυρι­
αρχίας τού διαοόλου _:Ι Αντιχρίστου. 'Άλλοτε δλα τά
σφράγιζαν μέ τόν Σταυρόν εις δήλωσιν κυριότητος
τού Χριστού. Τώρα οάζουν παντού, σέ πρόσωπα καί

j
52

πράγματα, τήν σφραγίδα τού Άντιχρίστου γιά νά δη­

λώσουν τό βδέλυγμα της ερημώσεως, τήν ψευδοκυ­
ριαρχίαν τού διαοόλου - )Αντιχρίστου.
7. Δ ιότι ή αποδοχή τού 666 αποτελεί άρνη σι ν τη ς
όμολογίας του Χριστού καί προσκύνησιν τού Άντιχρί­
στου εϊτε κατ' εννοιαν εϊτε κατ' ενέργειαν.
8. Διότι τό 666 έτοιμάζει τήν κοινωνικά, πολι τι­
κά, ψυχολογικά, ήθικά τόν έρχομό καί τήν άποδοχή
τού' Αντιχρίστου. cιOμoια καί τότε άλλοι θά λένε είναι
ό ' Αντίχριστος, ένω άλλοι θά λένε δέν είναι, γιά νά ά­
νοιχτη διάπλατα ή όδός του, όπως τώρα είναι γιά τό
666.
9. Διότι τό 666 είναι καθιερωμένο σύμ60λο-εμ­
6λημα των σκοτεινων δυνάμεων των άvτιχρίστων δυ­
νάμεων, των σατανιστων, είναι φορεύς όλης της άντί­
χριστη ς Φιλοσοφίας καί κοσμοθεωρίας, είδωλοποιή­
θη κε καί έκφράζει τή ν όλη κουλτούρα τη ς "άποστα­
σίας". CΕπομένως όφείλει ή Έκκλη σία καί κάθε χρι­
στιανός νά διαχωρισθή όχι μόνο άπό τίς σκοτεινές δυνά­
μεις, άJ.λά καί άπό την κουλτούρα καί τά σύμοολά της.
10. Διότι πολλά ξένα κράτη απέρριψαν τίς ταυ­
τότητες αυτές μέ τό Ε.Κ.Α.Μ. καί μέ τό γραμμικό η τό
αριθμητικό 666. (Η Όρθόδοξη (Ελλάδα δέν μπορεί νά
φανη κατώτερη τών καθολικών καί προτεσταντών
στόν άγωνα κατά του Άντιχρίστου καί των συμ6όλων
του.

Γιά τούς λόγους αύτούς - συνεχίζει ό ίδιος OίJγ­

γραΦέας- καί γιά άλλους πολλούς ... ή οίκονομία της
Έκκλησίας έπιοάλλει νά άπορριΦθη τό γραμμικό καί
άριθμητικό 666 καί νά πεισθη ή Πολιτεία νά μή χρησι­
μοποιήσουμε τό σύστημα bar code τό όποίο χαράσσει
 53

καί γραμμικώς καί άριθμητικώς τό 666. Τό κράτος καί

ή πολιτεία δέν είναι ούτε πρέπει νά γίνουν αντίχριστα.
Τό κράτος καί ή πολιτεία είναι ό έαυτός μας. Εϊμαστε
καί θά μείνουμε χριστιανοί. CH πολιτεία δέν μπορεί νά
αγνοεί τήν 'Εκκλησία. cH Έκκλησία είναι συγχρόνως
τό κράτος. Κράτος καί Έκκλησία είναι -ό λαός τού
Θεού. Είμαστε Όρθόδοξοι Χριστιανοί. Τό χάραγμα
τού Άντιχρίστου δέν θά περάση, δέν θά μας κανη ση­
μαδιακούς τού δια6όλου.