Pressiemiddel, handel, seksslavinnen? Wat wil Boko Haram met die meisjes?

Seada Nourhussen 08/05/14, 20:47

epa. Negentien mensen werden begin mei gedood bij een bom aanslag in de
buurt van een busstation in Abuja. In april vielen daar 75 doden bij een aanslag.
Na de ontvoering van minstens 276 schoolmeisjes in Noord-Nigeria drie
weken geleden, heeft de radicaal-islamitische terreurgroep Boko Haram
opnieuw acht meisjes ontvoerd. Wat wil Boko Haram hiermee bereiken?

Boko Haram heeft twee doelen: strijden tegen wat ze de 'seculiere
verwestering van Nigeria' noemen en het stichten van een islamitsiche staat
in Nigeria

Trouw.
Heeft Boko Haram Nigeria altijd geterroriseerd met ontvoeringen?
Nee. Sinds de organisatie in 2002 het daglicht zag als de 'Nigeriaanse taliban'
heeft Boko Haram zich vooral laten gelden door bomaanslagen op gebedshuizen,
busstations, cafs en woongemeenschappen in vooral het noordoosten van
Nigeria. Vanuit de hoofdstad Maiduguri van de deelstaat Borno is de organisatie,
die officieel Jama'atu ahlis sunna lidda'awati wal-jihad (Volkscongregatie
toegewijd aan de verspreiding van de leer van de profeet en de djihad) heet,
begonnen met aanslagen.

De terreur werd heviger en verspreidde zich naar andere deelstaten in het
voornamelijk islamitische noorden, zelfs tot aan hoofdstad Abuja; het centrum
van de macht na 2009. In dat jaar werd Boko Haram-oprichter Mohammed Yusuf
standrechtelijk gexecuteerd tijdens een succesvol offensief door het leger.
Zo'n 800 andere Boko Haram-leden werden ook in die operatie gedood. Maar het
offensief had slechts tijdelijk effect en lijkt de huidige toename van geweld te
hebben aangewakkerd. De aantallen variren van 3500 tot 10.000 doden in totaal
sinds 2002.

Sinds de onbevreesde 'intellectuele gangster' Abubakar Shekau Boko Haram in
2010 begon te leiden zijn er meer slachtoffers gevallen dan ooit. Boko Haram
heeft twee doelen: strijden tegen wat ze de 'seculiere verwestering van Nigeria'
noemen (daarmee bedoelen ze vooral onderwijs en verkiezingen) en het stichten
van een islamitsiche staat in Nigeria, of tenminste in de twaalf noordelijke
deelstaten.

Wanneer en waarom is Boko Haram mensen gaan ontvoeren?
De ontvoeringsgolf is vorig jaar begonnen. In eerste instantie was het doel
gewoon geld. Voor wapens en het recruteren van strijders. Vooral buitenlanders
waren het doelwit. Voor de vrijlating van een Franse familie van drie volwassenen
en vier kinderen, die Boko Haram begin 2013 in aangrenzend Noord-Kameroen
twee maanden vasthield, zouden de extremisten 500 miljoen naira (ruim 2,2
miljoen euro) aan losgeld hebben gekregen van de Nigeriaanse regering, meldden
lokale media. Anderen bronnen beweren dat Frankrijk drie miljoen heeft betaald.
Nigeria noch Frankrijk heeft dat bevestigd.

In dezelfde regio werden eind vorig jaar een Franse priester en vorige maand
twee Italiaanse priesters en een Canadese non ontvoerd. Ook in het noorden van
Nigeria zelf worden geregeld expats, maar ook prominente Nigerianen en hun
gezinnen ontvoerd. Maar soms gaat het niet om geld maar om de vrijlating van
gevangen Boko Haram-leden, al wordt daar nooit iets over naar buiten gebracht.
De Franse priester bijvoorbeeld zou zijn uitgeruild met een Boko Haram-
commandant die vastzat in Kameroen, zeggen verschillende bronnen.
AFP. De
leider van Boko Haram Abubakar Shekau.

Het is niet uitgesloten dat de meisjes als ruilmiddel zullen dienen voor een
groot aantal gevangen Boko Haram-leden
Waarom zijn Nigeriaanse meisjes nu opeens het doelwit?
Dat er niet meer alleen expats en prominenten, die veel geld opleveren, maar ook
lokale meisjes en vrouwen worden ontvoerd is duidelijk een nieuwe tactiek van
Boko Haram. Al in 2012 dreigde Shekau in een videoboodschap met het
ontvoeren van meisjes en vrouwen van Nigeriaanse ambtsdragers en andere
prominenten als vergelding voor de arrestaties van ruim honderd vrouwen en
kinderen van Boko Haram-leiders door de Nigeriaanse autoriteiten.

Maar de nog altijd vermiste 276 meisjes die half april door Boko Haram uit hun
kostschool in Chibok zijn ontvoerd, komen veelal uit bescheiden boerenfamilies.
De extremisten, gekleed in uniform, deden zich voor als militairen die de meisjes
in veiligheid zouden brengen. Ze staken daarna de school in brand. Shekau
beweerde in een recente video dat het 'in de islam is toegestaan ongelovige
vrouwen als slaven te gebruiken' en dat hij de vrouwen zou 'verkopen op de
markt'. Maar de bruidsschat die Boko Haram voor de vrouwen zou hebben
gekregen - de ontvoerde meisjes zijn volgens ooggetuigen al uitgehuwelijkt aan
Boko Haram-leden in Kameroen en Tsjaad - zou omgerekend niet meer dan tien
euro per meisje zijn.

Het is dus niet uitgesloten dat ook de meisjes als ruilmiddel zullen dienen voor
een groot aantal gevangen Boko Haram-leden. De vrees is dat de meisjes, tussen
de 16 en 18 jaar, in de tussentijd als seksslavinnen worden gebruikt.

Ook zijn er analisten die twijfelen of de massa-ontvoering, die na drie weken
eindelijk tot wereldwijde verontwaardiging heeft geleid, wel het werk van Boko
Haram is. In Nigeria is nog een andere terreurgroep, met nauwere banden met
de Noord-Afrikaanse tak van Al-Kaida, actief: Ansaru. Waarom anders heeft
Shekau de ontvoering uit Chibok pas drie weken later opgeist, nu er
wereldwijde verontwaardiging is? Sommigen denken dat de ontvoering ook wordt
gebruikt als pr-stunt. De meisjes lijken hoe dan ook dus vooral pionnen.
AFP. De
school in Chibok na de ontvoering.

Door de recente aanslagen op een bustation in het centrum van de macht en
de massa-ontvoering in Chibok lijkt Boko Haram oppermachtig
En waarom een kostschool als doelwit?
Boko Haram, de roepnaam van de terreurgroep in de Noord-Nigeriaanse Hausa-
taal, betekent zoveel als 'westers onderwijs is zondig'. Dus op zich doen ze hun
naam wel eer aan door onderwijsinstellingen als doelwit uit te kiezen. Voorheen
voerden ze hun aanvallen vooral uit op andere 'zondige' plekken als cafs en
kerken. Maar ook moskeen waar volgens hen de foute islam wordt gepredikt
worden aangevallen.

En niet alleen studerende meisjes zijn doelwit. Jongens worden ook zeker niet
gespaard. Eind februari nog werd een hele slaapzaal van een jongensschool in
deelstaat Yobe afgesloten in de fik gestoken, er vielen 43 doden. Daarbij zijn
kostscholen, een heel normaal verschijnsel in Nigeria, zowel in de stad als op het
platteland, een makkelijk doelwit; niet streng beveiligd en veel slachtoffers in
een klap. Daarbij raakt een aanval op de jeugd de gemeenschap in haar ziel.

En een bedreiging van de dagelijks bezigheid van de jongeren ontwricht het
evenwicht in de gemeenschap; door Boko Haram's focus op scholen waren
onderwijsinstellingen in de deelstaten Borno en Yobe lang gesloten - alleen de
school in Chibok was open voor verplichte examens van alle laatstejaars in de
omgeving.

Nu zijn er weer acht meisjes ontvoerd en worden er nog steeds aan de
lopende band aanslagen gepleegd, hoezo kan Boko Haram zijn gang zo gaan?
De Nigeriaanse overheid en het leger lijken zowel willoos als machteloos. Het
onderontwikkelde noorden van Nigeria ligt ver van de macht in hoofdstad Abuja,
Nigeria's commercile hoofdstad Lagos of de olievelden in het zuiden. De regio
wordt sinds jaar en dag verwaarloosd.

Ook zeggen deskundigen dat het leger en haar speciale taskforces, aangevuld
door burgermilities, niet opgewassen zijn tegen Boko Haram en hun veel
geavanceerdere wapens en kennis van de noordelijke regio. Hun belangrijkste
schuilplaats - ze leven ook veel onder de gewone bevolking en zijn dus ook vrijwel
onzichtbaar - is het dichtbegroeide Sambisa-woud op de porreuze grens met
Kameroen; een gebied van bijna 60.000 vierkante kilometer.

Ook zou het leger bang zijn dat de meisjes als menselijk schild worden gebruikt.
Door de recente aanslagen op een bustation in het centrum van de macht, Abuja,
(71 doden) en de massa-ontvoering in Chibok lijkt Boko Haram oppermachtig en
willen ze hun spierballen aan de Nigeriaanse autoriteiten laten zien door steeds
meer aanslagen en ontvoeringen. Dat ze deze week gewoon weer teruggekomen
zijn naar Abuja om weer een aanslag te plegen en eer meisjes hebben ontvoerd,
zegt heel veel. Volgens de bekende onderzoeksjournalist Idris Akinbajo "denken
dat ze de oorlog aan het winnen zijn."