“We live in a mess-age”

Inleiding mediavergelijking
Hoorcollege 1
Herbert Marshall McLuhan (1911-1980)
The medium is the message
Niet de inhoud maar de vorm van
een boodschap creert de ervaring,
met name ook vanwege het grote
effect op de omgeving volgens welke
deze ervaring plaatsvindt.
The medium is the massage
Het medium masseert ons, laat ons
volgens zijn wetten denken.
We live in a message
Wij bevinden ons niet tegenover de
boodschap, maar vormen er een
onderdeel van.
We live in a mess-age
Onze tijd kenmerkt zich door een
structurele overkill aan betekenissen:
alles verborgen wordt ontsluierd.
http://www.youtube.com/watch?v=J0Qu6eyyr4c
9/11: What happened?
The medium is the message
9/11 vond niet plaats in New York, maar op
de televisie, in een miljard huiskamers
tegelijk.
The medium is the massage
De televisie is zodanig onderdeel van ons
leven, dat onze ideeen over 9/11 in
belangrijke mate vormgegeven worden door
de logica en de aard van de televisie.
We live in a message
Wij bevinden ons niet tegenover de tv, maar
zijn onderdeel van haar werkelijkheid. 9/11 is
televisie’s grootste ‘ongeluk’ (vgl. Virilio):
Boekdrukkunst uitgevonden voor de
10/31/1517, televisie voor 9/11/2001.
We live in a mess-age
Terroristische aanslagen zijn georganiseerd
rondom media aandacht, burgers zijn geen
doel maar middel. Het WTC was geen
centrum van Amerika of van kapitalisme,
maar van media aandacht.
9/11: What happened?
Eerste conclusies:

MEDIUM- Televisie is onlosmakelijk

verbonden met 9/11, het had niet
volgens een ander medium
kunnen gebeuren.

TAAL- 9/11 spreekt de taal van de

televisie. Onze samenleving
spreekt ook de taal van de
televisie.

ERVARING- in de wijze waarop wij

aangesproken worden, krijgen
ook wij invulling.
Mediavergelijking voor CIW

Gevoeligheid ontwikkelen voor de wijze waarop media, taal en

ervaring met elkaar verweven zijn, en wat verschuivingen in
hoe deze concepten zich tot elkaar verhouden voor gevolgen
hebben.

Mediavergelijking beperkt zich niet tot de technologie en de

consequenties die haar aard heeft voor de mogelijkheid tot
expressie. Het gaat ons om alles wat een specifiek medium met
zich meebrengt.
Belangrijke nieuwe vragen die we
ons gaan stellen:
• Op welke manier verhouden media zich tot elkaar en tot de tijd?
(remediatie en adaptatie)
• Welke nieuwe ervaringen bieden nieuwe media en nieuwe techniek?
Worden wij daardoor een ander mens?
(virtualiteit versus actualiteit, potentie versus act)
• Wat gebeurt er binnen de taal en wat er buiten?
(Cultural Studies and the Linguistic Turn)
• Wat is de rol van het lichaam en hoe kan deze worden gedacht?
(mind-body problem, Leibniz and the problem of communication,
McLuhan’s medium is the message?)
• Zijn tijd en ruimte de assen volgens welke de media-ervaring zich
ontwikkeld, of is het juist met en in de ervaring dat aan deze begrippen
invulling wordt gegeven?
(Aristoteles en representatie versus Deleuze en het ‘event’)
• Wat is de rol van de kunst?
…
Media, taal, ervaring… en kunst
On 9/11:

“The greatest work of art ever.”

Karlheinz Stockhausen

“What happened in spiritual terms, the

leap out of security, out of what is
usually taken for granted, out of life,
that sometimes happens to a small
extent in art, too, otherwise art is
nothing."
 Waarom kunst?
• Kunst niet om schoonheid maar om de mogelijkheden tot verzet die het
uitdrukt

• Kunst niet om de inhoud maar om de wijzen waarop het een medium

bevraagd.

• Tekst McLuhan: “De kunsten [zijn] anti-omgevingen of tegenomgevingen

die ons de middelen verschaffen om de omgeving zelf waar te nemen”.

• Stockhausen plus McLuhan: 9/11 laat ons onze wereld zien.

Mediavergelijking

onderzoekt het probleem

van de communicatie

van substanties (Leibniz)

 Opzet deze cursus

• Vier concepten media, taal, ervaring en kunst blijven terugkomen.

• Eerste twee weken vooral belangrijke thema’s mediavergelijking

introduceren: representatie, remediatie en adaptatie

• Rest van de cursus verdieping volgens CIW: eerst de theorie lezen

volgens taal, vervolgens zien hoe de centrale functie van taal bevraagd
kan worden.
 Toetsing
• In de werkgroep wordt de tekst Theater en film in vergelijking van Chiel Kattenbelt gelezen.
De studenten zal worden gevraagd deze tekst aandachtig te lezen en vervolgens delen
ervan middels een presentatie in relatie te brengen tot de stof in het hoorcollege middels een
kunstwerk (uitleg volgt in het eerste werkcollege). De presentatie en de handout (1 pagina)
hiervan, vormen 20% van het eindcijfer.
• Alleen al omdat het een lange en zeer theoretische cursus is, wordt van de student
verwacht dat zij/hij de literatuur goed bijhoudt. Om dit te bevorderen en om actief mee te
denken met de cursus wordt van ieder van jullie gevraagd een zone op
www.mediavergelijking.nl te onderhouden. Jullie dienen iedere week voor de start van het
eerste hoorcollege DRIE opdrachten te posten.
– Kies de mooiste en beste zin uit een van de gelezen teksten. Schijf een betoog van
precies 300 woorden waarin je de kracht van deze door jou gekozen zin laat zien in
relatie tot de tekst waaruit het afkomstig is en de andere teksten die voor deze week
gelezen moesten worden.
– Kies minstens een YouTube- of Vimeo-video en geef kort aan hoe dit filmpje bijdraagt
aan de onderwerpen van de betreffende week.
– Voeg minstens een bijdrage toe aan de kennisbank in de vorm van een nieuw lemma of
in de vorm van een kritisch commentaar op een bestaand lemma
• Ter afsluiting van deze cursus wordt een tentamen afgenomen. Dit tentamen bepaalt voor
60% het eindcijfer. Het tentamen is het enige onderdeel dat herkanst kan worden.