COOPERATIVE

LEARNING

PEMBELAJARAN
KOPERATIF
ROSLAN MAT PIAH
INSTITUT PERGURUAN ILMU KHAS
KUALA LUMPUR
 CIRI-CIRI KEJAYAAN
DALAM PEMBELAJARAN
 10% - Apa yang kita baca
 20% - Apa yang kita dengar
 30% - Apa yang kita lihat
 50% - Apa yang kita dengar dan lihat
 70% - Apa yang kita bincang dengan orang lain
 80% - Apa yang kita alami sendiri
 95% - Apa yang kita ajar kepada orang lain
 PEMBELAJARAN
KOPERATIF
 Pembelajaran berasaskan pengalaman melalui aktiviti
merupakan asas utama dalam pembelajaran koperatif
 Kaedah pengajaran yang memerlukan pelajar dari pelbagai
kebolehan, pelbagai latar belakang budaya, campuran jantina
dan pelbagai etnik bekerjasama dalam pasukan kecil untuk
mencapai satu matlamat yang sama
 Pelaksanaan aktiviti dikawal mengikut masa yang
ditetapkan, diatur supaya peluang pembelajaran adil dan
telus dan ada pengukuhan yang jelas
 Menggalakkan pelajar diberi ruang merehatkan minda
(Brain Breaks) untuk mengelakkan pelajar merasa bosan
 UNSUR ASAS DALAM
PEMBELAJARAN KOPERATIF
Saling bergantung antara satu sama lain
secara positif
Saling berinteraksi secara bersemuka
Tanggungjawab individu
Kemahiran sosial
Pemprosesan pasukan
 FALSAFAH PEMBELAJARAN
KOPERATIF
Pembelajaran berasaskan pengalaman
Mengintergrasikan pembelajaran
masteri, mengaplikasikan teori
kecerdasan pelbagai, kemahiran
berfikir, kemahiran berkomunikasi,
selain dari mengukuhkan kemahiran
sosial
 KEISTIMEWAAN
PEMBELAJARAN KOPERATIF
 Menyediakan pelajar untuk lebih berani, yakin
dan berwibawa
 Melahirkan pelajar yang lebih rasional, beretika,
hormat-menghormati dan bantu-membantu
 Menghubungkaitkan prinsip bahawa
pembelajaran akan lebih bermakna jika pelajar
mengaitkan apa yang dipelajari dengan
pengalaman . Pembelajaran terhasil apabila ada
kesepaduan fungsi minda dan otak. ( Brain-based
Learning)
 PERANAN GURU

Membentuk Memberi panduan

berinteraksi dengan pasukan operasi pasukan
pasukan kecil

Mengaitkan Membentuk
idea-idea norma-norma
pasukan

Menyediakan Memberi ganjaran

bahan pengajaran kepada individu
Menilai dan pasukan
prestasi pelajar
 PERANAN PELAJAR

Penyelesaian masalah
secara bersama
Bekerjasama Kepimpinan pasukan
dalam pasukan dikongsi bersama

Membantu ahli Semua ahli faham

sebelum membincangkan
mengemukakan
tugasan/masalah
idea

Semua ahli Bergerak pada

mengambil kadaryang sesuai
bahagian Bergilir-gilir bagisemua orang
membentangkan dalam pasukan
hasil kerja
 KESAN PEMBELAJARAN
KOPERATIF
Pencapaian akademik yang lebih baik
Tahap persahabatan merentas kumpulan
etnik lebih baik
 BRAIN BREAKS

 Brain Breaks boleh mempertingkatkan pembelajaran dan

mengurangkan kesilapan
 Apabila pelajar rasa malap dan motivasi menurun, perlu ada
masa berehat
 Boleh mengurangkan stres, menambahkan peredaran oksigen
dan glukos ke otak, merangsang andrenalin
 Pelajar diberi ruang untuk melakukan aktiviti kinestetik,
mengadunkan unsur muzikal, puitis dan teater untuk
mengelakkan bosan
 Aktiviti yang ringan dan menyeronokkan
 Tiada kaitan dengan pengajaran dan pembelajaran
 Contoh aktiviti ialah teka teki, kuiz, nyanyian, sajak dll
 STRUKTUR
PEMBELAJARAN KOPERATIF
 Team Interview  Trade-A-Problem
 Team Project  Line Ups
 Fan-N-Pick  Team Word-Web
 Rally Robin  Gallery Tour
 Round Robin  Think-Pair-Share
 Rally Table  Team Statement
 Round Table  Traveling File
 Simultaneous Round  Rotating Review
Table  Mendeklamasikan
 Talking Chips sajak / pantun/
 Show Down menyanyi lagu
1. TEAM INTERVIEW

Setiap ahli pasukan

berkenalan antara satu sama lain
dengan bertanyakan maklumat diri
dan keluarga
2. TEAM PROJECT

Setiap ahli pasukan

bekerjasama memberi sumbangan
menamakan pasukan,
logo pasukan,
warna pasukan
 3. FAN-N-PICK

Setiap ahli ada peranan, dan setiap peranan

dimainkan secara bergilir-gilir
Pelajar 1 – Susun kad seperti kipas
Pelajar 2 – Pilih kad dan bacakan soalan
Pelajar 3 – Jawab soalan
Pelajar 4 – Beri respon dan pujian kepada
jawapan yang diberi
 4. RALLY ROBIN

Pelajar dalam bentuk berpasangan

bergilir-gilir memberi respon tentang
sesuatu perkara secara lisan
 5. ROUND ROBIN

Aktiviti seperti Rally Robin tetapi

dilakukan dalam pasukan berempat
 6. RALLY TABLE

Secara berpasangan, pelajar bergilir-gilir

memberi respon atau menyelesaikan
masalah dengan menulis di atas kertas
yang sama dan menggunakan pen/pensil
yang sama
 7. ROUND TABLE

Dilakukan seperti Rally Table tetapi dalam

pasukan berempat
 8. SIMULTANEOUS ROUND
TABLE
 Dalam pasukan, pelajar menulis respon kepada
masalah dalam kertas masing-masing
 Kemudian mereka mengedar catatan mereka
mengikut pusingan jam supaya setiap ahli
pasukan dapat menambah / membetulkan apa
yang ditulis
 Rumusan dibuat pada akhir sesi perbincangan
 Setiap pasukan membentangkan hasil
perbincangan
 9. TALKING CHIPS

 Setiap pasukan diberi cips yang berbeza warna

 Masalah / isu diberi kepada setiap pasukan untuk
dibincangkan
 Sesiapa yang ingin memberi pendapat, pelajar
dikehendaki meletakkan cips di tengah-tengah
 Mereka tidak boleh mengulangi memberi
pendapat sehingga setiap orang diberi peluang
 10. SHOWDOWN

Setiap ahli pasukan menulis satu jawapan /

penyelesaian kepada masalah yang diberi
oleh guru
Pada masa yang ditetapkan semua ahli
akan menunjukkan jawapan serentak
Setiap ahli membetulkan dan
mengukuhkan jawapan rakan
10. SHOWDOWN
10.1 (c) Nasionalisme di Asia Tenggara
I. Faktor kemunculan nasionalisme

 Murid dalam pasukan secara individu

dikehendaki mencatat takrif semangat
kebangsaan dalam kertas
 Setelah selesai masa diberi, setiap ahli dalam
pasukan menunjukkan jawapan mereka secara
serentak kepada ahli pasukan
 Setiap ahli pasukan akan membetulkan dan
mengukuhkan jawapan rakan dan menjadi
jawapan pasukan
 11. TRADE-A-PROBLEM

Pasukan akan membina soalan atau

membina pemasalahan
Skema jawapan perlu disediakan
Soalan atau masalah dihantar kepada
pasukan lain untuk diselesaikan
Hasil perbincangan akan dikembalikan
kepada pasukan asal untuk diteliti
11.TRADE-A-PROBLEM
11.1 (f) Pembentukan Malaysia

Pasukan 1 dan 2 – sebab pembentukan

Malaysia
Pasukan 3 dan 4 – menyatakan reaksi
dalam negara terhadap
pembentukan Malaysia
11.TRADE-A-PROBLEM
Contoh Pergerakan

 Pasukan 1 mengedarkan soalannya kepada

pasukan 2
 Pasukan 3 mengedarkan soalannya kepada
pasukan 4
 Setiap pasukan dikehendaki mencari jawapannya
 Setelah selesai, setiap pasukan akan
membentangkan jawapannya dan dikomen oleh
pasukan yang menyediakan soalan
 12. LINE UPS

Dalam pasukan berempat, pelajar

membuat barisan
Pasukan lain akan mengemukakan soalan
dan jawapan samada betul atau salah
Pasukan akan membuat garisan lurus kalau
setuju dan garisan tidak lurus kalau tidak
setuju
12. LINE UPS
10.2 Nasionalisme di Malaysia sehingga Perang Dunia Kedua
b) Gerakan nasionalisme sehingga Perang Dunia Kedua

Setiap pasukan diberi tugasan

Pasukan A diminta ke hadapan untuk
membuat Line Ups
Pasukan B akan menyoal pasukan A
Seterusnya pasukan B akan membuat Line
Ups dan pasukan A akan menyoal
Diikuti oleh pasukan lain
12. LINE UPS
10.2 Nasionalisme di Malaysia sehingga Perang Dunia Kedua
b) Gerakan nasionalisme sehingga Perang Dunia Kedua

-Contoh soalan
 Majalah Pengasuh diusahakan oleh Kaum Muda
 Jika setuju – pasukan berada dalam barisan lurus
 Jika tidak setuju – pasukan berada dalam barisan
tidak lurus
 Masa untuk menjawab ditetapkan
 Dicadangkan setelah semua tajuk di atas
dipelajari
 13.TEAM WORD WEB

Setiap pasukan diberi tugasan

Setiap ahli pasukan akan menulis isi
masing-masing dalam kertas sebak dengan
menggunakan warna pen yang berbeza
Isi yang disampaikan dicadangkan dalam
bentuk peta minda
13. TEAM WORD WEB
10.1 (a) : Imperialisme Barat di Asia Tenggara
ii. Faktor Imperialisme

Setiap pasukan diberi tugasan

Pasukan 1 dan 2 – Faktor ekonomi
Pasukan 3 dan 4 – Faktor sosial
Pasukan 5 dan 6 – Faktor politik
13. TEAM WORD WEB
10.1 (a) Imperialisme Barat di Asia Tenggara
ii. Faktor imperialisme

Contoh hasil kerja pasukan

bahan
pesaingan
mentah
ekonomi imej
politik
Faktor
pasaran
Impeialisme tanah jajahan

sosial
agama budaya
teknologi
 14. GALLERY TOUR

 Setiap pasukan diberi tugasan

 Setelah selesai tugasan dalam pasukan, setiap ahli
dalam pasukan dikehendaki berpecah untuk
melawat ke meja pasukan lain
 Semasa lawatan, mereka mencatat, komen atau
memberi pandangan terhadap jawapan
 Setelah tamat masa lawatan, setiap ahli pasukan
kembali ke pasukan masing-masing untuk
membuat laporan
14. GALLERY TOUR
10.1 (c) Nasionalisme di Asia Tenggara
i. Faktor kemunculan nasionalisme

Setiap pasukan diberi tugasan

Pasukan 1 dan 2 – Faktor Ekonomi
Pasukan 3 dan 4 – Faktor sosial
Pasukan 5 dan 6 – Faktor politik
14. GALLERY TOUR
10.1 (c) Nasionalisme di Asia Tenggara
i. Faktor kemunculan nasionalisme

Contoh pergerakan pasukan

Diwujudkan 6 pasukan . Setiap pasukan
mempunyai 6 ahli
Semua ahli pertama dari setiap pasukan
bergerak ke pasukan 1
Semua ahli kedua dari setiap pasukan
bergerak ke pasukan 2
Dan seterusnya …….
14. GALLERY TOUR
Contoh Laporan Pasukan 1
Laporan ahli 1 Laporan ahli 2 Laporan ahli 3
Tajuk : Tajuk :

Laporan ahli 4 Laporan ahli 5 Laporan ahli 6

Tajuk : Tajuk : Tajuk :
 15. TEAM STATEMENT

 Guru beri persoalan tentang sesuatu tajuk

 Pelajar secara berpasangan berbincang untuk
mendapat keputusan individu
 Kemudian mereka berbincang dalam pasukan
untuk mendapat satu pernyataan pasukan
 Setiap pasukan mengeluarkan pernyataan mereka
dan akhirnya dirumuskan menjadi pernyataan
kelas
15. TEAM STATEMENT
10.2 (a) Perjuangan pemimpin setempat
menentang British

Guru mengemukakan soalan :

Mat Salleh : Pejuang atau pemberontak ?
- Secara berpasangan, pelajar berbincang
untuk mendapatkan pernyataan individu,
kemudian pernyataan pasukan
- Setiap pasukan mengeluarkan pernyataan
masing-masing dan dirumuskan menjadi
pernyataan kelas
 16. TRAVELING FILE

 Setiap pasukan dibekalkan fail yang di dalamnya

ada soalan, kes atau masalah untuk dibincangkan
 Selepas 10-15 minit, soalan dan catatan jawapan
dimasukkan semula ke dalam fail dan diedarkan
kepada pasukan lain
 Setiap pasukan yang mendapat fail baru daripada
pasukan lain dikehendaki membaca soalan dan
jawapan yang ada dalam fail berkenaan sebelum
dibincang, ditambah, dihuraikan atau disunting
 17. ROTATING REVIEW

 Setiap pasukan membincangkan sesuatu topik,

kemudian mencatatkannya pada kertas sebak dan
memaparkan di tempat pasukan masing-masing
 Setiap pasukan bergerak dari satu pasukan ke
satu pasukan lain untuk membuat penilaian hasil
kerja setiap pasukan
 Setiap ahli pasukan boleh membuat komen,
tambahan idea atau persoalan pada kertas
berkenaan dengan menggunakan warna pen yang
berbeza
17. ROTATING REVIEW
10.2 (a) Perjuangan pemimpin setempat

 Setiap pasukan dikehendaki menulis fakta di atas

kertas sebak berkaitan dengan sebab-sebab
pemimpin setempat menentang British
 Pasukan 1 – Perjuangan Tok Janggut
 Pasukan 2 – Perjuangan Rentap
 Pasukan 3 – Perjuangan Mat Salleh
 Pasukan 4 – Perjuangan Dato Bahaman
Setelah masa tamat, ahli pasukan akan bergerak
ke pasukan lain
17. ROTATING REVIEW
Contoh pergerakan pasukan
 Pasukan 1 ke pasukan 2
 Pasukan 2 ke pasukan 3
 Pasukan 3 ke pasukan 4
 Pasukan 4 ke pasukan 1
 Dan seterusnya sehingga semua pasukan telah
dikunjungi
 Masa berada disetiap pasukan hendaklah ditetapkan
bagi mereka mencatat / komen jawapan di atas
kertas sebak dengan menggunakan warna pen yang
berlainan
17. ROTATING REVIEW

Contoh kertas sebak

Hasil Pasukan 1 Komen Pasukan 2
Sebab-sebab Tok Janggut
Komen Pasukan 2
menentang British :
1. Cukai yang tinggi Komen Pasukan 3
2. Sikap Pegawai Daerah
yang sombong
 18. THINK-PAIR-SHARE

Guru kemukakan masalah kepada pasukan

Setiap ahli pasukan diberi masa untuk
berfikir, kemudian membincangkannya
dengan ahli pasukan yang lain secara
berpasangan
Semua ahli pasukan diminta pula
berkongsi jawapan kepada penyelesaian
masalah
 19. MENDEKLAMASI SAJAK /
PANTUN / MENYANYI LAGU
 Setiap pasukan dikehendaki menulis sajak
pendek / pantun / lagu berkaitan dengan tajuk
 Seorang murid mendeklamasikan baris pertama
sajak/ pantun /menyanyi lagu
 Kemudian diikuti oleh rakan pasangannya
 Akhirnya semua ahli pasukan mendeklamasi
sajak / pantun /menyanyi lagu bersama-sama
dalam harmoni
SEKIAN

TERIMA
KASIH