SEMINARSKI RAD - Sportski događaji UVOD

1. UVOD

1.1. Pojam sportskоg događaja

Reč sport vuče poreklo od latinske reči „di sportare“ koja je potom preuzeta u
druge evropske jezike. U našem jeziku pod sportom se podrazumeva igra,
zabava, razonoda.

Sportski događaji predstavljaju široki društveni fenomen savremene civilizacije.

Pod sportskim događajem podrazumevaju se različite aktivnosti organizatora,
koje su usmerene na ponudu programa, odnosno igre izvršilaca sportskog
događaja određenoj sportskoj publici, sa ciljem ostvarivanja sportskog rezultata.

Sportski događaji se mogu posmatrati i u širem kontekstu, gde se izražava

njihov netakmičarski karakter. U ovom slučaju, sportski događaji obuhvataju i
rekreaciju, relaksaciju, zabavu sa drugačijim pristupom organizovanja.

Za menadžment sportskih događaja značajno je da postoje sledeće

karakteristike sporta:
 struktuiranost i organizovanost aktivnosti, koje se organizuju prema
preciznim i opšte prihvaćenim pravilima
 sportske aktivnosti su usmerene na stalno i svesno predviđanje mogućih
posledica,
 učesnici u sportu su motivisani a ponašanje podređuju ostvarivanju cilja.

Sportski događaji se organizuju kako bi se zadovoljile socijalne, odnosno

društvene potrebe posetilaca. Posetiovi sportskih događaja ne predstavljaju
homogenu grupu ljudi, jer oni mogu da budu u većoj ili manjoj meri vezani za
program sportskog događaja, ali i za izvršioce, odnosno sportiste, klubove ili
reprezentacije. Publika sportskih događaja je slojevita po pitanju afirmacije
njihovog programa, odnosno identifikacije sa izvršiocima ili dominacije u
odnosu na drugu grupu.

Sportske događaje treba razlikovati od održavanja aktivnosti fizičke kulture, za

koju se smatra da je širi pojam od sporta, odnosno sportskih događaja. Fizička
Strana 1
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji UVOD

kultura je deo opšte kulture. Pogrešno je poistovećivanje sportskih događaja sa

održavanjem aktivnosti fizičkog vaspitanja, jer ono nije primarno orjentisano na
ostvarenje rezultata kroz različite oblike takmičenja.

1. 2. Nastanak i razvoj sporta

Sportski događaji poznati su još od početaka ljudske civilizacije. Sa napretkom

u organizovanju društvenog života, primećuje se razvoj sportskih događaja u
današnjem smislu reči. Početak organizovanja sportskih događaja datira iz
antičkog perioda. Prve Olimpijske igre održane su davne 776. godine p.n.e, u
antičkoj Grčkoj. Naravno, razlikovale su se od današnjeg oblika Olimpijada, jer
se radilo o petoboju. Slava je vila najveća nagrada i glavni motiv učestvovanja.

U vreme Rimskog carstva, sporski duh antičke Grčke zamenjen je borbama u

arenama, u kojima su se umesto sportista gladijatori borili na život i smrt.
Rimsko društvo nije razvijalo sportski duh.

Razvoj savremenog sporta se vezuje za 1884. godinu, odnosno za odrzavanje

Međunarodnog kongresa u Sorboni u Parizu, na kojem je doneta odluka o
formiranju Međunarodnog Olimpijskog Komiteta. Prvi predsednik
Međunarodnog olimpijskog kvaliteta bio je gospodin Dimetrio Vikelis, a prve
savremene Olimpijske igre odrzane su 1896. godine u Atini, dakle u zemlji
porekla, odnosno Grckoj.

Obnavljanjem Olimpijskih igara, sportski događaji postaju sve ucestaliji, u

formi nacionalnih i međunarodnih takmicenja, sa veoma razuđenim
programom, namerama i pravilima odrzavanja. Sportski događaji su ubrzo
postali integralni deo drustvenog zivota velikog broja naroda i drzava, tako da
se u danasnje vreme drzave pojavljuju kao pokrovitelji, a cesto i kao
suorganizatori, odnosno domacini popularnih sportskih takmicenja.

Dinamičan razvoj sportskih događaja ne bi bio moguć bez velikih ulaganja u

sportsku infrastrukturu, na lokalnom, nacionalnom i međunarodnom nivou. Sve
je izraženiji nacionalni i državni rivalitetna savremenim sportskim događajima,
koji dovodi do sve veće spremnosti država na velika ulaganja u poboljšanje i
razvoj sportske infrastrukture.

Strana 2
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji UVOD

U menadžmentu sportskih događaja, pored vrste sporta, razlikuju se i osnovni

oblici sporta, koji u velikoj meri određuju postavljanje i izvršenje sportskih
događaja. Pod osnovnim oblicima sporta podrazumevaju se:

 Profesionalni sport, koji podrazumeva placeno bavljenje sportskim

aktivnostima;
 Amaterski sport, kod kojih ucesnici teze da ostvare drustvenu afirmaciju,
a postoji i mogucnost ostvarivanja dopunskih prihoda;
 Rekreativni sport, u okviru kojeg ucesnici prevashodno nastoje da
odrzavaju fizicku kondiciju i stabilno zdravstveno stanje;
 Školski sport, koji je prilagođen potrebama i afinitetima ucenika
razlicitog uzrasta.

Razvoj sportskih događaja tekao je paralelno sa razvojem takmicarskog duha u

sportu. U sportskoj literaturi postoje misljenja po kojima je pobeda drugo ime
za sport. Savremeni sportski događaji postaju prepoznatljivi po znacaju pobede
pojedinaca, odnosno timova i reprezentacija. Pored snazno izrazenog
takmicarskog aspekta, savremeni sportski događaji poprimaju karakteristike
show-business-a i karnevala. Na ovaj nacin, sportski događaji privlace veliku
paznju i interes siroke sportske i drustvene javnosti, koja se pojavljuje kao
publika u fizickom i informacionom okruzenju.

Strana 3
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji SPECIFIČNOSTI MENADŽMENTA

2. SPECIFIČNOSTI MENADŽMENTA
SPORTSKIH DOGAĐAJA

Sportski događaji postali su značajna karakteristika savremenih društava. U

Anglosaksonskom smislu sport je specifična industrija, jer ostvaruje visoke
godišnje stope rasta. Procene su da se u sportskoj industriji godišnje realizuke
od 213 do 350 USD. Sportski događaji beleže znatno povećanje posećenosti i
medijske pokrivenosti, što omogućuje dalji dinamičan razvoj sportske
industrije.

Globalni rast i razvoj sportske industrije doprinosi ukupnom ekonomskom

razvoju, kao i otvaranju novih radnih mesta. Izdvajanje sportske industrije, kao
sve značajnijeg segmenta ekonomskih i poslovnih aktivnosti, dovelo je i do
potreba razvijanja menadžment pristupa održavanju sportskih događaja.
Sportski radnici treba da budu obrazovani i osposobljeni u primeni veština i
funkcija menadžmenta na sportske događaje. Razvoj teorije sportskog
menadžmenta doprinosi profilisanju sportskih menadžera u kvalifikovane
stručnjake, koji mogu da planiraju, organizuju, upravljaju i kontrolišu sportske
događaje.

2.1. Bitni elementi neophodni za održavanje

publici atraktivnog sportskog događaja

-SPORTSKOG OBJEKTA, odnosno uređenog mesta na kojem se održava

sportsko takmičenje;
-VREMENA PREDVIĐENOG ZA ODRŽAVANJE PROGRAMA određenog
sportskog događaja;
-SPORTISTA, odnosno aktivnih učesnika sportskog događaja koji se takmiče
za ostvarivanje sportskog rezultata;
-SPORTSKE OPREME, koja je neophodna za aktivno učestvovanje sportista u
toku održavanja sportskog događaja;
-SPORTSKE PUBLIKE, koja predstavlja tražnju za sportskim proizvodom u
profesionalnom sportu;
-PRATEĆI PROIZVODI i USLUGE, koji proširuju ponudu i prihode
određenog sportskog događaja.

Strana 4
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji SPECIFIČNOSTI MENADŽMENTA

2.2. Osnovne funkcije menadžmenta sportskih događaja!

- finansiranje sportskog događaja;

- upravljanje rizikom održavanja sportskog događaja i osiguranje;
- organizovanje sportskog takmičenja;
- registracija učesnika;
- upravljanje angažovanim posrednicima;
- marketing sportskog događaja.

Finansiranje je od izuzetnog značaja u organizovanju sportskih događaja,

budući da se oni u najvećoj meri oslanjaju na izvorne prihode. Problem
zatvaranja finansijske konstrukcije sportsog događaja otežava činjenica da je
teško potpuno precizno predvideti ukupne prihode, jer se nezna tačan broj
posetilaca, njihova potošnja na sportskom događaju, interesovanje potencijalnih
sponzora i medija. Ono što je u finansiranju sportskog događaja poznato, odnosi
se na planiranje svih pratećih troškova održavanja ovakvog događaja.

Upravljanje rizikom održavanja sportskog događaja i osiguranje predstavljaju

drugu funkciju menađmenta sportskog događaja. Afirmisani i uspešni
organizatori sportskig događaja preuzimaju sve neophodne radnje kako bi se
mogućnost povređivanja sportista, sportskih radnika i publike svela na
minimum. Upravljanje rizicima održavanja sportskog događaja ogleda se u
primeni adekvatnih metoda procene različitih opasnosti koje opterećuju
održavanje sportskog događaja. U današnje vreme ova funkcija je posebno
fokusirana na fizičko obezbeđenje učesnika.

Funkcijom organizovanja sportskog takmičenja angažuje se osoblje u

korišćenju neophodnih resursa za postavljanje određenog sportskog događaja.
Organizovanjem se obuhvataju aktivnosti koje predhode sportskom događaju,
zatim aktivnosti u toku održavanja, kao i aktivnosti nakon održavanja.
Najsloženije aktivnosti organizacije su one koje predhode , jer se one odnose na
prostorno planiranje i obezbeđenje sportskog događaja, planiranje i
obezbeđivanje neophodnih resursa i sportske opreme, programiranje aktivnosti
održavanja sportskog događaja, komunikaciju sa zainteresovanim medijima i
sponzorima, realizaciju promocije, delegiranje odgovornosti i dr. Uspešni
organizatori sportskih događaja praktikuju upotrebu programa aktivnosti,
kojima se detaljno opisuje redosled, izvršioci i odgovornosti u realizaciji
postavljanja i izvršenja sportskog događaja.

Registracija učesnika predstavlja značajnu fukciju menadžmenta sportskog

digađaja, jer se njenom implementacijom ostvarije kontakt između osoblja
Strana 5
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji SPECIFIČNOSTI MENADŽMENTA

zaduženog za organizovanje sportskog događaja i i učesnika, odnosno

takmičara. Efikasna registracija ostavlja snažan prvi utisak na učesnike i
značajno određuje profesionalni karakter sportskog događaja. Organizatori
koriste različite metode u registraciji učesnika, sa ciljem smanjenja potrebnog
vremena i napora sportistima u zadovoljavanju formalnih uslova učestvovanja.

Upravljanje angažovanim posrednicima značajno je za postavljanje i izvršenje

sportskog događaja, jer su organizatori često primorani da angažuju različite
posrednike za obavljanje aktivnosti u kojima nisu kvalifikovani. Veličina
događaja u pravilu određuje i potrebu za angažovanjem posrednika. Događaji
čije postavljanje i organizovanje traje duži period, odnosi više meseci ili godina,
uključuje i angažovanje većeg broja posrednika. Realizacija ove funkcije odnosi
se na sagledavanje potreba, broja i strukture neophodnih posrednika, njihovo
upoznavanje sa programom, kao i potrebno informisanje i osposobljavanje.

Pod marketingom sportskog događaja podrazumevaju se sve aktivnosti

oblikovane za zadovoljavanje potreba i želja sportskih potrošača u procesu
sportske razmene. Specifičnost ovog marketinga određena je osobenošću
potreba koje se zadovoljavaju učešćem, odnosno praćenjem događaja.
Marketing funcija je ne neizostavna funkcija menađmenta sportskog događaja.

2.3. Funkcije koje obavljaju sportski menadžeri ili

specijalizovane agencije

1. Zastupanje klijenata, koje se odnosi na zastupanje njihovih interesa prilikom

sklapanja ugovora vezanih za različite oblike sportske imovine, od franšize,
sportskog događaja, medija, pa do ustupanja licence. Zatim, razvoj i upravljanje
sportskim događajima. Razvoj novih sportskih događaja posebno je dobio na
značaju sa povećanjem medijskog interesovanja i pojavvom sportskih TV
kanala. Sportski događaji i TV prenosi su ostvarili naizmeničan uticaj na
međusoban razvoj. Povećanje medijske praćenosti sportskih događaja dovelo je
do pojave korporativnog sponzorstva u sportu. Pronalaženje i privlačenje
korporativnih sponzora postalo je značajna aktivnost specijalizovanih agencija.

2. Razvijanje grassroots programa, namenjenih učesnicima osnovnih nivoa

sportskog takmičenja. Ovi programi stimulišu dugoročno povećanje sportskih
proizvoda, s obzirom da lokalni sportski događaji imaju ograničene mogućnosti
kratkoročnog ostvarenja prihoda.

Strana 6
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji SPECIFIČNOSTI MENADŽMENTA

3. Istraživanje sportskog tržišta, koje praktikuju spotrske organizacije u cilju

procene uspešnosti pojedinih spotrskih događaja. Rezultati istraživanja
sportskog tržišta se koriste i u realizaciji korporativnog sponzorstva u sportu.

4. Finansijsko planiranje sportskog događaja, postaje sve značajnija funkcija

sportskih menadžera i specijalizovanih agencija.

Strana 7
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji MARKETING SPORTSKOG DOGAĐAJA

3. MARKETING SPORTSKOG DOGAĐAJA

Marketing sportskog događaja ili marketing u sportu pretstavlja koncepcijsko

zaokruživanje primene teorije i prakse marketinga na specifično područje
sportskih događaja. Pod sportskim marketingom podrazumevaju se sve
aktivnosti oblikovane za zadovoljene potreba i želja sportskih potrošača u
procesu sportske razmene.

Početsci sportskog marketinga vezuju se za Staru Grčku i Rim, u kojima su

poznati slučajevi sponzorisanja sportskih takmičenja, odnosno gladijatorskih
borbi. U savremenom smislu, za početak primene sportskog marketinga može
se uzeti sponzorisanje "Turn Australije" iz 18 61. godien, kada su kompanije
Spiers i Pond finansijski potpomogle aktivnosti ;elburn kriket kluba. Promocija
je prva aktivnost sportskog marketinga, koja je otvorila put njegovom daljem
razvoju i koncepcijskom uobličavanju.

Dinamičan razvoj marketinga nastao je pojavom radija i televizije. Masovni

mediji omogućili su nastanak masovnog tržišta sportskih događaja, kao i
profesionalizaciju sporta. Aktivnosti sportskog marketinga praktikuju menađeri
sportskih događaja, sportisti, sportski klubovi i organizacije.

3.1. Aspekti sportskog marketinga

Specifičnost sportskog tržišta nalaže posmatranje sportskog marketinga sa dva

aspekta:
- marketing sportskih organizacija
- marketing poroizvoda i usluga vezanih za sport

Marketing sportskih organizacija se u suštini odnosi na marketing sportskih

događaja. Specifičnosti marketinga sportskog događaja ogledaju se u
originalnim karakteristikama sportske ponude i neizvesnosti sportskog
rezultata, što onemogućava potpunu kontrolu menadžera spotrskih događaja u
oblikovanju sportske ponude. Marketing sportskih događaja se odnosi na
ponudu koja nije potpuno predvidiva.

Marketing proizvoda i usluga vezanih za sport Marketing sportskih događaja

je deo sportskog marketinga, koji obuhvata i marketing za sport vezanih
proizvoda i usluga. Navedeni proizvodi odnose se na sportsku opremu, odeću,

Strana 8
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji MARKETING SPORTSKOG DOGAĐAJA

obuću, spotrske suvenire i rekvizite. Usluge vezane za sport uključuju usluge

održavanja sportskih objekata, usluge obezbeđenja, posluženja, zdravstvene
ugostiteljske, marketing usluge, edukativne usluge, usluge stručne pomoći.

3.2. Područja delovanja marketing menadžera

Uspešno organizovanje sportskih događaja zahteva detaljno planiranje njihovih

marketing programa. Marketing menadžeri sportskih događeja svoje aktivnosti
usmeravaju na osam osnovnih područja:

1.Obezbeđenje KORPORATIVNOG SPONZORSTVA sportskog događaja,

koje predstavlja značajne izvore finansiranja mnogih sportskih događaja;

2. EKONOMSKU PROPAGANDU sportskog događaja;

3. Realizaciju ODNOSA SA JAVNOŠĆU, koja je posebno značajna ukoliko

organizatori sport. dog . nemaju dovoljno sredstava za realizaciju ekonomske
propagande;

4. Pružanje UGOSTITELJSKIH USLUGA posetiocima sportskih događaja;

5.efikasna PRODAJA ULAZNICA za sportskih događaja;

6. Obezbeđivanje TELEVIZIJSKOG PRENOSA PROGRAMA sportskih

događaja, jer se time povećava kredibilitet organizatora i privlače se novi
sponzori;

7. Prodaju LICENCIRANIH PROIZVODA, na kojima je istaknut naziv

sportskog događaja, logo organizatora, zaštitni znak ili maskota;

8. FANDRAJZING, koji dolazi do izražaja prilikom organizovanja neprofitnih

sportskih događaja, a razlikuje se od sponzorstva, jer ne omogućava donatoru
ostvarivanje promotivnih efekata.

Strana 9
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji STRUKTURA SPORTSKE PONUDE

4. STRUKTURA SPORTSKE PONUDE

Sportski događaj je deo sportske ponude. Ponuda se naziva i sportskim

proizvodom, koji označava sve što može biti ponuđeno na tržištu, kako bi se
zadovoljile određene želje ili potrebe potrošača.

U razmatranju strukture sportske ponude, odnosno sportskog proizvoda,

menadžeri sportskih događaja trebaju da poznaju odgovore na tri osnovna
pitanja:

1. Šta mogu sportske organizacije, klubovi ili sportisti pojedinci da ponude

sportskoj publici, odnosno potrošačima sportskih događaja?

2. Koje potrebe sportske publike zadovoljavaju sportisti pojedinci, klubovi ili

sportske organizacije?

3. Kojim metodama trebaju da se koriste menadžeri sportskih događaja u

zadovoljavanju identifikovanih potreba sportske publike?

Postoji razlika u zadovoljavanju potreba ljudi koji prate održavanje sportskih

događaja. Široka sportska publika dolazi na sportske terene i objekte u cilju
zadovoljenja potrebe za razonodom. Deo sportske publike, koji predstavljaju
navijači i članovi sportskih događaja zadovoljavaju potrebe za pripadnošću.
Predstavnici medija koji prate održavanje sportskih događaja zadovoljavaju
egzistencijalne, odnosno profesionalne potrebe.

4.1. Nivoi sportske ponude – Struktura sportske ponude

Sportska ponuda, odnosno sportski proizvod može se, prema hijerarhiji

vrednosti za posetioce, dekomponovati na pet osnovnih nivoa:
1. sportski doživljaj, kao prvi nivo sportske ponude,
2. sportski događaj, drugi nivo,
3. sportski rezultat, treći nivo,
4. imidž sportskih klubova ili sportista, četvrti nivo,
5.sportski brend, peti nivo.
Strana 10
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji STRUKTURA SPORTSKE PONUDE

Sportski dozivljaj oznacava privlacan stil sportskog nadmetanja, kojeg

karakterisu brzina, vestina, spretnost, fizicka snaga, harmonija i sl.
Najaktraktivnije sportske dozivljaje priređuju vrhunski profesionalci, odnosno
sportske zvezde, koje publici pruzaju nezaboravne utiske sportske igre. To je i
osnovni razlog zbog kojeg sportske organizacije nastoje da imaju ovakve
pojedince u svojim timovima. Sportski dozivljaj je osnovni nivo sportske
ponude, koji kreiraju neposredni izvrsioci sportskog programa, odnosno
sportisti i treneri.

Posmatrano iz ugla sportskog marketinga, sportski dozivljaj odgovara srzi ili

bitnoj koristi sportske ponude.

Sportski događaj je drugi nivo sportske ponude, a odnosi se na osnovnu

ponudu u hijerarhiji vrednosti za potrosace sportskog događaja. Kao sto je vec
istaknuto, sportski događaj oznacava svako takmicenje koje se odvija prema
nekom sportskom programu, koji ukljucuje jedan ili vise aspekata zabave, za
cije je odrzavanje neophodno istovremeno postojanje izvrsioca, mesta, publike i
vremena odrzavanja sportskog događaja.

Pracenje sportskog događaja, bilo u fizickom ili informacionom okruzenju,

omogucuje zadovoljenje potreba publike za sportskim dozivljajem. Osim
neposrednog pracenja sportske igre, publika koja prisustvuje sportskom
događaju u prilici je da kupuje i proizvode, odnosno usluge vezane za sport,
cime se pojacava intenzitet direktnog uzivanja u sportskom dozivljaju.

Sportski rezultat je treci nivo sportske ponude. Moze se reci, da sportski

rezultat predstavlja kljucni nivo sportske ponude, jer je najveci deo publike
sportskih događaja zainteresovan upravo za određeni ishod sportskog rezultata.
Sportska publika pracenjem sportskog događaja zadovoljava potrebu za
sportskim dozivljajem, ali je isto tako zainteresovana za ostvarivanje sto boljeg
sportskog rezultata svojih sportskih miljenika, bilo da se radi o klubovima ili
sportskim pojedincima, jer se na taj nacin zadovoljava ostvarivanje potreba za
uspehom i samopotvrđivanjem.

Sportski rezultat, sa elementima uspeha, odnosno neuspeha, dozivljavanjem

pobede ili poraza, predstavlja prosirivanje osnovnog sportskog dozivljaja.

Emotivnost i uzbuđenost sportske publike u velikoj meri se vezuje za

ostvarivanje ocekivanog ili prizeljkivanog sportskog rezultata. Drugacije
receno, sportski rezultat predstavlja nivo sportske ponude, kojim se
zainteresovanost publike prevodi u pripadnost, odnosno identifikaciju sa
Strana 11
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji STRUKTURA SPORTSKE PONUDE

klubovima ili sportistima pojedincima. Sportski rezultat predstavlja, dakle,

prosirenje sportske ponude u odnosu na zabavu, atraktivnost ili zanimljivost.

Imidz sportskih klubova ili sportista pojedinaca jeste cetvrti nivo sportske
ponude. U uzem smislu, imidz predstavlja pozitivnu sliku u svesti posetilaca
sportskog događaja o klubovima ili sportistima pojedincima, koji se takmice na
tom sportskom događaju. U sirem smislu, imidz obuhvata i sliku posetilaca
sportskih događaja o sportskoj ponudi, odnosno poziciji sportskih klubova ili
sportista pojedinaca na određenom segmentu sportskog trzista.

Imidz spada u psiholoske karakteristike dozivljavanja sportskog događaja,

kluba ili sportista pojedinaca od strane sirokog sportskog auditorijuma.Imidz se
izgrađuje marketing komuniciranjem sportskih organizacija sa postojecom i
potencijalnom sportskom publikom. Marketing komuniciranje orijentisano na
izgrađivanje imidza podrazumeva prenosenje promotivnih poruka u
neposrednoj i posrednoj komunikaciji, zatim isticanjem u javnosti sportskog
imena, logoa, zastitnog znaka, simbola i maskote određenog sportskog
događaja. U izgrađivanju imidza sportskih klubova ili sportskih pojedinaca,
dolazi i do izrazaja ponasanje sportista na sportskim terenima i borilistima, ali i
van njih u vidu ostvarivanja vizuelnog indetiteta.

Izgrađen pozitivan imidz u sportskoj javnosti omogucuje organizatorima

sportskih događaja privlacenje veceg broja posetilaca, izgrađivanje i odrzavanje
obostrano korisnih odnosa sa medijima, kompanijama promoterima,
sponzorima, ali i prihvatanje sportskih organizacija kao "dobrih građana" u
okruzenju određenog sportskog događaja.

Sportski brend je peti, i ujedno poslednji nivo sportske ponude. Americko

udruzenje za marketing definise brend kao ime, pojam, znak, simbol ili dizajn,
ili kao kombinaciju navedenog, na osnovu cega se identifikuju proizvodi ili
usluge jednog prodavca ili grupe prodavaca i diferenciranju u odnosu na
konkurente.Brend, dakle, predstavlja proizvod ili uslugu sa dodatnim
dimenzijama, na osnovu kojih se izdvajaju od ostalih proizvoda ili usluga
dizajniranih za zadovoljenje iste potrebe. Razlike između brenda i ostalih
konkurentskih proizvoda i usluga kojima se zadovoljavaju iste potrebe mogu da
budu funkcionalne, racionalne ili opipljive. Kada se radi o sportskom brendu,
tada se navedene razlike vise odnose na simbolicke, emotivne ili neopipljive
razlike.

Uloga sportskog brenda je da u sportskoj javnosti istice kreatora određene

sportske ponude, a sportskoj publici da organizatorima sportskih događaja
Strana 12
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji STRUKTURA SPORTSKE PONUDE

nametnu odgovornost. Sportski brend ukazuje i na određeni kvalitet sportske

igre, sto dovodi do zadovoljenja posetilaca i ponavljanja posecivanja i pracenja
brendiranih sportskih događaja. Lojalnost publike sportskom brendu omogucuje
organizatorima sportskih događaja predvidvljivost, odnosno izvesnost sportske
traznje.

Vrednost sportskog brenda predstavlja dodatnu vrednost koja se integrise u

koncept sportske ponude. Ispoljavanje vrednosti sportskog brenda moze da
bude u razmisljanju publike o sportskom brendu, emocijama koje sportski brend
izaziva, ponasanju publike prema sportskom brendu, i sl. U svakom slucaju,
vrednost sportskog brenda jeste neopipljiva vrednost sa kojom raspolazu
organizatori sportskih događaja,a koja im obezbeđuje ostvarivanje psiholoske i
materijalne koristi.

Postoji sest kriterijuma na osnovu kojih se vrsi izbor elemenata sportskog

brenda. U pitanju su pamtljivost, znacenje, dopadljivost, prenosivost,
prilagodljivost i zastita. Prva tri kriterijuma se direktno odrazavaju na
izgrađivanje sportskog brenda, dok preostala tri kriterijuma predstavljaju
odbrambene elemente vezane za razlicite mogucnosti i ogranicenja.

Strana 13
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji KVALITET PROGRAMA

5. KVALITET PROGRAMA SPORTSKOG

DOGAĐAJA

Koncept sportske ponude dugoročno je održiv ukoliko se bazira na kvalitetu

sportskog programa, koji organizatori nude sportskoj publici. Kvalitet programa
nije lako definisati. U literaturi se više govori o kvaliteetu usluga koje se
pružaju sportskim potrošačima.

Kvalitet sportskog programa direktno je povezan sa satisfakcijom publike.

Organizatori trebaju da imaju jasan odnos prema strukturi vrednosti sportskog
programa. U najširem smislu, kvalitet podrazumeva podudaranje sa
specifikacijama, što znači da organizatori trebaju da imaju precizne
specifikacije vezane za njihove programe.

Kvalitet se definiše i kao sposobnost određenog proizvoda za upotrebu, što

znači da proizvod treba da zadovolji identifikovane potrebe potrošača. Program
treba da zadovolji realne potrebe publike za zabavom, takmičenjem i sportskim
doživljajima.

Ocenu kvaliteta programa donose posetioci, tj. sportska publika. Oni imaju
pozitivnu percepciju kvaliteta njihovog programa, kada doživljeni kvalitet
odgovara očekivanom kvalitetu programa. Satisfakcija posetilaca programom se
ostvaruje, ukoliko se percipirani kvalitet podudari sa očekivanim.

5.1. SPORTSERV model

U ocenjivanju percepcije posetilaca programa određenog sportskog događaja,

može se koristiti SPORTSERV model. Primenom ovog modela postižu se dobri
rezultati u merenju percepcije kvaliteta usluge u profesionalnom sportu, od
strane sportske publike. Ovaj model ima pet osnovnih dimenzija:

1. Pristup mestu održavanja sportskog događaja,

2. Pouzdanost u izvršenju sportskog događaja,
3. Osetljivost u pružanju neophodnih usluga u toku održavanja sportskog
događaja,
4. Opipljivost materijalnih resursa sportskog događaja,
5. Sigurnost takmičara i publike na sportskom događaju.

Strana 14
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji KVALITET PROGRAMA

Opipljive dimenzije imaju značajan uticaj na kvalitet programa sportskog

događaja, jer uključuju adekvatnost sportskog objektaodređenom programu,
udobnost za publiku, raspoloživu prostornu infrastrukturu, i dr, ali same po sebi
ne dovode do satisfakcije publike. Zadovoljstvo publike ostvaruje se pruženom
zabavom, igrom, uzbuđenjima i nezaboravnim sportskim doživljajima. Visok
kvalitet programa postiže se optimalnim kombinovanjem svih pet osnovnih
dimenzija.

U menadžmentu sportskih događaja uočavaju se tipični razlozi

neodgovarajućeg kvaliteta sportskog događaja. Veoma često, slabije afirmisani
organizatori kvalitet podređuju kvantitetu, a zanemaruju i tržišnu usmerenst
održavanja sportskog događaja, Osim toga, korišćenje neodgovarajućih
materijalnih resursa postavljanja i izvršenja sportskog događaja, kao i
nepripremljenost izvršioca, takođe, dovede do slabe percepcije kvaliteta.

Visok kvalitet sportskog događaja omogućuje ostvarivanje satisfakcije

posetilaca, koja dovodi do lojalnosti publike prema organizatoru. Lojalnost
podiže predviđenost i izvesnost tražnje za sportskim događajima, što se dalje
manifestuje u ostvarivanju odgovarajućeg učešća na tržištu sportskih događaja.

Strana 15
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji PLANIRANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA

6. PLANIRANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA

Planiranjem sportskogdogađaja određuju se aktivnosti koje je neophodno
preduzeti u postavljanju i izvršenju ovakvog događaja. Planiranje se odnosi na
identifikovanje aktivnosti koje će se preduzeti, vremenski raspored izvršenja
pojedinih aktivnosti, načine njihove realizacije, kao i ciljeve koji se trebaju
ostvariti. Planiranjem sportskog događaja obuhvataju se i neophodni resursi za
njegovo postavljanje, kao i izvršioci.

Rezultat procesa planiranja sportskog događaja jeste detaljan plan aktivnosti.

Planom se predviđa i delegiranje odgovornosti menadžera na saradnike i
izvršioce. Generalno posmatrano, planovi su povezani sa izborom adekvatne
strategije menadžmenta.

Planovi treba da sadrže sledeće elemente:

- Pregled neophodnih aktivnosti postavljanja i izvršenja sportskog događaja

- Definisane ciljeve sportskog događaja
- Analizu situacije (SWOT analizu)
- Kreiranje strategije menadžmenta sportskog događaja
- Budžetiranje sportskog događaja
- Merenje efekata sportskog događaja

U planiranju sportskog događaja organizatori polaze od sopstvenog iskustva,

prakse afirmisanih konkurenata, karakteristika sportskog tržišta , sopstvenih
mogućnosti, potreba, zahteva i očekivanja publike. Planiranje treba da bude
tržišno orjentisano, kako bi se osim sportskih, ostvarili i ekonomski ciljevi
profesionalno upravljanog sportskog događaja.

Menadžeri sportskog događaja zajedno sa angažovanim planerima učestvuju u

kreiranju adekvatne strategije menadžmenta sportskog događaja. Stratefija
mora da sadrži načine ostvarivanja postavljenih ciljeva, kao i izvorne
konkurentske prednosti, koje ovu strategiju diferencijaju o odnosu na
konkurentske.

Praksa menadžmenta pokazuje, da se ne mogu svi kreirani planovi sportskih

događaja ujedno i realizovati.

Strana 16
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji PLANIRANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA

6.1. Faze procesa planiranja sportskog događaja!

U zavisnosti od od fizičke veličine i obima sportskog događaja, proces

planiranja može da obuhvati veći ili manji broj aktivnosti. U suštini, aktivnosti
procesa planiranja sportskog događaja obuhvaćene su pojedinim fazama, od
kojih se po značaju izdvajaju:

- Istraživanje sportskog tržišta,

- Određivanje misije sportskog događaja,
- Analiza sportske ponude i za sport vezanih usluga,
- Analiza konkurencije,
- Definisanje ciljeva sportskog događaja,
- Plan akcije,
- Ocenu plana sportskog događaja.

Istraživanje sportskog tržišta predstavlja prvu fazu procesa planiranja

sportskog događaja. U ovoj fazi prikupljaju se podaci i informacije o tome da li
postoji interes sportske publike i sportskih organizacija za održavanje
određenog sportskog događaja.

Menadžeri treba da budu svesni ciljnog auditorijuma određenog događaja.

Primena adekvatnog metoda istraživanja sportskog tržišta u velikoj meri
olakšava sagledavanje potreba, zahteva i očekivanja određenog segmenta
sportskog tržišta. Istraživanjem se rizik smanjuje na prihvatljivu meru, ali ga je
nemoguće potpuno isključiti.

Sportski događaji se međusobno razlikuju po fizičkoj veličini i obimu. Po tome

se i razlikuju potrebe za istraživanjem tržišta. Razlikujemo osam kategorija
sportskih događaja:

1. Sportski događaji u susedstvu, koje organizuju različita udruženja ili grupe,

sa ograničenim finansijskim mogućnostima;
2. Sportski događaji lokalnog karaktera, koji privlače interes nešto većeg
ciljnog auditorijuma, a najčešće nemaju stalan kalendar održavanja;
3. Sportski događaji šireg značaja, koji se održavaju u velikim gradovima, a
služe za obeležavanje značajnih gradskih datuma;
4. Sportski događaji državnog nivoa, koji predstavljaju državna prvenstva
različitih vrsta sportova;
5. Sportski događaji regionalnog karaktera, čiji organizatori dolaze iz nekoliko
država, najčešće susednih;

Strana 17
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji PLANIRANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA

6. Sportski događaji nacionalnog karaktera, kod kojih se ističu nacionalni

sportski turniri;
7. Sportski događaji međunarodnog karaktera, koji po fizičkoj veličini i
obimu odgovaraju mega sportskim događajima;
8. Sportski događaji promotivnog karaktera, čiji programi sadrže sportske,
kulturne i zabavne karakteristike, sa ciljem promovisanja određenih proizvoda
ili usluga.

Određivanje misije sportskog događaja jeste druga faza u procesu planiranja

sportskog događaja. Osnovno pitanje organizovanja nekog događaja jeste
određivanje njegove misije, odnosno svrhe. Ona se određuje prema programu,
namerama i karakteristikama okruženja.

Misija sportskog događaja može da bude takmičarskog, ali i netakmičarskog

karaktera, koji se više odnosi na ostvarivanje određenih društvenih uticaja u
okruženju sportskog događaja. Određivanjem misije definišu se i aktivnosti
koje je neophodno preduzeti, kako bise organizovao određeni događaj. Ona u
suštini oredstavlja opis razloga održavanja određenog sportskog događaja.

Misijom se obuhvataju neophodni resursi njegovog postavljanja i izvršenja,

ciljni segment sportskog događaja. Tako se stvara identitet sportskog događaja.
Misija sportskog događaja ogleda se u stvaranju posetilaca.

Bez određivanja misije ne mogu se precizno definisati ciljeve velikih, a naročito

mega sportskih događaja. Adekvatno definisanje misije sportskog događaja
stimulativno deluje na na obledinjavanje napora neophodnih u procesu
odlučivanja na svim nivoima menađmentasportskog događaja.

Pod misijom sportskog događaja podrazumeva se i njegova fundamentalna

vrednost, odnosno zbog čega se održava, koji su njegovi ciljevi i koje segmente
sportskog tržišta nastoji da zadovolji.

Analiza sportske ponude i za sport vezanih usluga označava treću fazu

procesa planiranja sportskog događaja. Sportska ponuda se suštinski odnosi na
pružanje atraktivnih i publici nezaboravnih sportskih doživljaja. Pored brojnih
sportskih doživljaja, ponuda sportskog događaja uključuje i pružanje različitih
usluga vezanih za sport – usluge zabave, udobnog smeštaja, obezbeđenja,
posluženja, itd.

Posetioci očekuju određeni kvalitet za sport vezanih usluga, koji se povezuju sa

osnovnim dimenzijama. Dimenzije kvaliteta usluga odnose se na pristupačnost,
Strana 18
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji PLANIRANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA

pouzdanost, osetljivost, opipljivost i sigurnost. Kvalitet navedenih uslugapodiže

konkurentnost sportske ponude.

Uvažavanjem hijerarhije potreba posetilaca, ponuda se može dekomponovati na

tri nivoa:

1. Sportski doživljaj, osnovni razlog posete

2. Proizvodi i usluge vezani za sport, koje su u funkciji upotpunjavanja
sportskog doživljaja, ali suštinski nisu značajni ta ostvarivanje cilja
sportskog događaja
3. Periferne usluge, kojima se zadovoljavaju potrebeod manjeg značaja –
posluženje, obezbeđenje parkinga, prodaja suvenira, rekvizita, i sl.

Menadžeri sportskih događaja treba da planiraju, organizuju, upravljaju i

kontrolišu navedene nivoe ponude, sa ciljem potpunog zadovoljena potreba,
zahteva i očekivanja posetilaca.

U organizovanju mega sportsih događaja, kao što su kontinentalna i svetska

prvenstva popularnih sportova i Olimpijskih igara, neophodno je koristiti
stručne i specijalizovane usluge različitih posrednika. Budući da je za
organizovanje ovakvih događaja neophodna duža, pa čak i višegodišnja
priprema, organizatori sa posrednicima sklapaju ugovore u sledećim formama:
- Ugovor o zakupu
- Ugovor o koncesiji
- Ugovor o zakupu/koncesiji

Analiza konkurencije predstavlja četvrtu fazu procesa planiranja sportskog

događaja. Menađeri sportskog događaja treba da poznaju i aktivnosti
konkurenata, budući da se sa njima zajedno takmiče za privlačenje interesa i
pažnje isto ciljnog auditorijuma sportske publike. Analiza konkurencije
predstavlja analizu atraktivnosti programa sportskih događaja koje organizuju
konkurentske sportske organizacije.

Za menađere sportskih događaja je značajno da poznaju koje aktivnosti

preduzimaju konkurenti u odabranom okruženju sportskog događaja, kakve su
im snage i slabosti, zakoje strategije menadžmenta su se opredelili, kakva je
struktura njihove sportske ponude, na koji načinkomuniciraju sa sportskom
publikom, kako bi mogli da im efikasno i efektivno pariraju u postravljanju i
izvršenju sportskog događaja.

Strana 19
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji PLANIRANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA

Analizom konkurencije, obuhvataju se brojne aktivnosti, koje govore o tržišnoj

usmerenosti organizatora konkurentskih sportskih događaja. Naglašene su
sledeće aktivnosti vezane za analizu konkurencije:
- Indentifikacija postojećih i potencijalnih organizatora sportskih događaja sa
istovrsnim programom u odabranom okruženju

- Analiza profila, tj. snaga konkurentske ponude

- Analiza potencijala posetilaca sportskih događaja

Ocena konkurentnosti u organizovanju sportskih događaja određenog programa

jedste dinamičan proces, budući da se broj aktivnosti konkurenata vremenom
mogu povećavati, odnosno smanjivati.

Definisanje ciljeva sportskog događaja jeste peta faza procesa planiranja

sportskog događaja. U praksi menadžmenta sportskih događaja retke su
situacije da organizatori uspevaju zafovoljiti potrebe, zahteve i očekivanja svih
posetilaca sportskog događaja. Ograničenost u raspolaganju materijalnim u
ljudskim resursima postavljanja i izvršenja sportskog događaja nalaže skaliranje
potreva, zahteva i očekivanja posetilaca po redosledu važnosti.

Organizatori ostvaruju ciljeve sportskog događaja u zadovoljavanju potreba,

zahteva i očekivanja precizno određenog segmenta sportskog tržišta. Generalno
posmatrano, ciljevi koji se ostvaruju na ciljnom tržišnom segmentu mogu se
razdvojiti u dve osnovne grupe:

- Profitni ciljevi sportskog događaja,

- Neprofitni, odnosno sportski ciljeni

Profitni ciljevi sportskog događaja odnose se na prodaju ulaznica posetiocima,

prodaju prava medijskog prenosa programa sportskog događaja, zaključivanje
ugovora sa sponzorima, sklapanje ugovora sa donatorima, prodaju proizvoda i
usluga vezanih za sport, kao i pružanje perifernih usluga posetiocima određenog
sportskog događaja.

Neprofitni, odnosno sportski ciljevi vezani su za ostvarenje pozitivnog

sportskog rezultata, bogatstvo sportskih doživljaaj pruženih posetiocima,
atraktivnost i originalnost programa, i konačno, podudaranje očekivanog i
ostvarenog kvaliteta programa, odnosno satisvakciju posetilaca određenog
sportskog događaja.

Strana 20
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji PLANIRANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA

SMART pristup. Pod SMART pristupom podrazumeva se određen, merljiv,

dostizan, realistican i vremenski ogranicen pristup definisanju ciljeva sportskog
događaja. Ukoliko definisani ciljevi sportskog događaja udovoljavaju
zahtevima SMART pristupa, povecava se verovatnoca njihovog efikasnog i
efektivnog ostvarivanja. U svakom slucaju, ciljevi sportskog događaja trebaju
da budu precizno definisani, da se jasno ukazuje sta se zeli postici odrzavanjem
sportskog događaja određenog programa, na kojem ciljnom segmentu sportskih
trzista i u kojem vremenskom periodu.

U menađmentu sportskih događaja razlikuju se i dva osnovna tipa ciljeva

održavanja određenog sportskog događaja:

- Operativni ili ciljevi postavljanja sportskog događaja

- Ciljevi izvršenja sportskog događaja.

Plan akcija odnosi se na šestu fazu procesa planiranja sportskog događaja. U

ovoj fazi procesa planiranja sportskog događaja planiraju se konkretne akcije
koje je neophodno preduzeti, kako bi se ostvarili planirani ciljevi određenog
sportskog događaja. Plan akcije obuhvata i određivanje izvršilaca pojedinih
aktivnosti, koji učestvuju i snose odgovornost u realizaciji planiranih ciljeva.

Akcionim planom menadžeri obuhvataju aktivnosti čijim se izvršenjem dolati

do sledećih odgovora:
- Koje aktivnosti treba preduzeti, kako vi se ostvarili planirani ciljevi?
- Gde će se planirane aktivnosti realizovati?
- Ko snosi odgovornost za realizaciju navedenih aktivnosti?

Ocena plana sportskog događaja označava poslednju, tj. sedmu fazu procesa
planiranja sportskog događaja. Završna faza procesa planiranja određenog
sportskog događaja odnosi se na ocenu ostvarenja planiranih ciljeva. Ocenom
plana proverava se racionalnost i realnost ispoljena u toku procesa planiranja.
Menadžeri sportskih događaja ocenjuju njihove planove, najčešće nakon
održavanja sportskog događaja, iako u metodološkom smislu, ocenu plana treba
sprovoditi i tokom gore navedenih šest faza procesa planiranja određenog
sportskog događaja.

Primena metoda marketinga istraživanja može značajno doprineti efikasnosti i

efektivnosti ocene plana sportskog događaja, a naročito metod ispitivanja,
metod posmatraja, motivaciona istraživanja, kao i metod usmenog odnosno
pismenog ispitivanja mišljenja sportskih eksperata. U praksi, često se koristi i

Strana 21
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji PLANIRANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA

analiza video snimaka, koje ukazuju na propuste u pripremi i održavanju

određenog sportskog događaja.

Ocena plana sportskog događaja omogućuje menadžerima i organizacionim

odborima uočavanje faktora i otklanjanje posledica koje bi rezultirale
nezadovoljenjem potreba, zahteva i očekivanja posetilaca određenog sportskog
događaja.

Strana 22
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji ORGANIZOVANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA

7. ORGANIZOVANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA

Organizovanje lokalnih i regionalnih sportskih događaja ustaljenog ili
povremenog kalenfara održavanja ne predstavlja poseban proble, tako da se
njime u suštini bave menadžeri sportskog događaja, koji angažuju neophodan
broj saradnika i izvršilaca. Sportski događaji manje fizičke veličine i obima ne
zahtevaju dugo vreme pripreme, kao ni formalnu organizacionu strukturu,
karakterističnu po različitim nivoima odgovornosti i definisanim tokovima
informacija.

Organizovanje postaje složena funkcija u menadžmentu velikih, odnosno mega

sportskih događaja, kao što su Olimpijske igre i kontinentalna, odnosno svetska
prvenstva popularnih sportova. Pripreme za održavanje ovakvih događaja
mogu da traju i po nekoliko godina, u njihovom organizovanju učestvuje veliki
broj izvršilaca i angažovanih posrednika, a fao pokrovitelji mogu da se pojave
društvene i državne institucije, odnosno vlade zemalja domaćina.

U organizovanju ovakvih događaja, osim menadžera događaja pojavljuju se i

organizacioni odbori, odnosno komiteti, koji predstavljaju najviši nivo
odlučivanja. Umesto klasičnih formalnih organizacionih struktura, sve se više
koriste partnerstvaposlovne mreže i alijanse, zajedničko ulaganje i upravljanje
resursimaneophodnih u postavljanju i izvršenju velikih, odnosno mega
sportskih događaja, kao i definisanje zajedničkih ciljeva u čijem ostvarivanju
učestvuje veći broj poslovnih subjekata. Ovakav pristup organizovanju ističe
kooperativnost učesnika koji teže ostvarivanju zajedničkih ciljeva.

7.1. Mrežna organizacija velikog sportskog događaja

Praksa menadžmenta velikih spotskih događaja pokazuje prednost mrežne

organizacije, kao i savremenog i fleksibilnog organizacionoh rešenja, kojim se
povezuju delovi i celine pojedinih kompanija, sa ciljem realizacije različitih
poslovnih funkcija, na osnovu ugovorom utvrđenih odnosa.

Prednost mrežne organizacije proizilazi iz prilagodljivosti brzim promenama u

okruženju sportskih događaja. Mrežne organizacije su karakteristične po
efikasnom protoku informacija neophodnih u organizovanju velikih sporstkih
događaja. One uključuju veliki broj unutrašnjih i međusobnih kontakata i
odnosa umreženih organizacija. Ovakvi odnosi omogućavaju razmenu znanja i
iskustva neophodnih u efikasnom i efektivnom reagovanju na promene u

Strana 23
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji ORGANIZOVANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA

okruženju. Najvredniji resursi su nevidljivog karaktera, a to su pojedinačne i

zajedničke kompetencije, kao i resursi uspostavljenih i izgrađenih odnosa.

Domaće Strane
Domaći marketing marketing Strani
stakeholderi agencije agencije stakeholderi

Domeće Strane
finansijske Organizator velikog finansijske
institucije sportskog događaja institucije

Domaći Domaći Strani Strani

mediji sponzori sponzori mediji

Učesnici odnosno partneri u mrežnoj organizaciji drugačije se usmeravaju u

postavljanju i izvršavanju velikih sportskih događaja. Umreženi partneri su
prevashodno orjentisani na:
- Određivanje atraktivne misije velikog događaja za široki ciljni audotorijum
- Upravljanje procesima u organizovanju veliog sportskog događaja
- Razvijanje kompetencija i mogućnosti angažovanih izvršilaca

Prilikom formiranja mrežne strukture velikog sportskog događaja, povezani

partneri se odriči potpune kontrole u poslovanju, zarad prilagođavanja i
kontrolisanja promena u okruženju planiranog događaja. Osim toga, povezani
partneri su najčešće dobro specijalizovani u obavljanju određenih aktivnosti
vezanih za postavljanje i izvršenjesportskog događaja, što je preduslov
adekvatne podele rada unutar mrežne strukture.

Mrežna organitacija predstavlja interorganizacioni pristup postavljanju i

izvršenju velikog događaja, na osnovu integrisanja znanja, sposobnosti i veština
povezanih partnera. Mrežna organizaciaj omogućuje uspostavljanje i
izgrađivanje odnosa sa kvalitetnim partnerima, koji dele slične ili istevrednosti i
ciljeve, a usmereni su na pronalaženje optimalnog odnosa između samostalnosti
i kontrole unutar mreže.
Strana 24
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji LITERATURA

8. LITERATURA
Menađment događaja, Prof. dr Aleksandar Andrejević,
Doc. dr Alrksandar Grubor
Ferranal and M. Pages: Image Management in Sport Organizationing: the creator of value,
European Jurnal of Marketing, Vol. 33, No. ¾, 1999.
Č. Ljubojević i A. Andrejević: Menadžment događaja, FABUS, Novi Sad 2002.
D. Koković: Socologija sporta, Sportska akademija, Beograd, 2001.
G.S.Erikson and R.J. Kushner: Public Event Network: An Aplication of Marketing Theory to
Sport Events, European Jurnal of Marketing, Vol 33, No. 3-4,1999
H. Thomas, D. O Neal and M. Gherman: Strategy, Structure and Style, Willey, 1997
Lj. Lazarević: Psihološke osnove fizičke kulture, VŠST, Beograd, 2001.
M. Gašović: Sportski marketing, IntermaNet, Beograd 2004.
N.Pope and D. Turco: Sport & Event Marketing, The McGrow Hill Companies, Inc,
Rosevill, 2001.
P.B. Crosby: Quality whitout Tears, New American Library, Newjork, 1984.
R.Jeckson: Making Special Fit in the 21st Century, Champaign, IL, Sagamore Publishing,
1997.
T. Erdem: Brand Equity as a Signaling Phenomenon, Jurnal of Consumer Psychology,
Vol. 7, No. 2, 1998

Strana 25
SEMINARSKI RAD - Sportski događaji SADRŽAJ

9. SADRŽAJ

1. UVOD 1
1. 1. Pojam sportskog događaja 1
1. 2. Nastanak i razvoj sporta 2
2. SPECIFIČNOSTI MENAĐMENTA SPORTSKIH DOGAĐAJA 4
2. 1. Bitni elementi za održavanje publici atraktivnog događaja 4
2. 2. Osnovne funkcije menadžmenta sportskih događaja 5
2. 3. Funkcije koje obavljaju sportski menadžeri ili spec. agencije 6
3. MARKETING SPORTSKOG DOGAĐAJA 8
3. 1. Aspekti sportskog marketinga 8
3. 2. Područja delovanja marketing menadžera 9
4. STRUKTURA SPORTSKE PONUDE 10
4. 1. Nivoi sportske ponude – Struktura sportske ponude 10
5. KVALITET PROGRAMA SPORTSKOG DOGAĐAJA 14
5. 1. SPORTSERV model 14
6. PLANIRANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA 16
6. 1. Faze procesa planiranja sportskog događaja 17
7. ORGANIZOVANJE SPORTSKOG DOGAĐAJA 23
7. 1. Mrežna organizacija velikog sportskog događaja 23
8. LITERATURA 25
9. SADRŽAJ 26

Strana 26