MAKALAH

INDUKSI ELEKTROMAGNETIK
Mata Kuliah Fisika II
ME091204
Disusun oleh:
Aldrin Dewabrata 4210100042
Ramb T Silaban 42101000!1
Renaldi 42101000"#
$URUSAN T% SISTEM &ERKA&ALAN
'AKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
INSTITUT TEKNOLOGI SE&ULUH NO&EM(ER
2010-2011
PENDAHULUAN
MAGNET DAN LISTRIK
Ketekaitan antaa !a"net #an listik #ite!ukan $eta!akali oleh salah seoan"
il!uan Fisika $a#a tahun 1%20& Pene!uan itu telah 'ehasil !e!'uktikan 'ah(a aus
listik #a$at !eni!'ulkan se'uah !e#an !a"net& )ea(al #ai $ene!uan itu* $aa
il!uan lain akhin+a 'e$iki 'ah(a a#a ke!un"kinan 'esa hal se'alikn+a ,u"a
#a$at te,a#i* +akni !e#an !a"net !en"hasilkan aus listik& Hin""a $a#a tahun 1%22
salah seoan" il!uan Fisika lain akhin+a 'ehasil !e!'uktikan 'ah(a ke+akinan
se,u!lah il!uan itu 'ena* !e#an !a"net ,u"a #a$at !en"hasilkan aus listik&
Hin""a saat ini $ene!uan ke#ua il!uan Fisika tese'ut telah #itea$kan #i 'e'a"ai
a$likasi #i #unia kelistikan& )eikut a#alah #ua il!uan Fisika tese'ut 'eseta
$ene!uan +an" !eeka lakukan&
Han) *+ri)tian Oer)ted
Pa#a tahun 1%20* -este# !elakukan
se'uah $e.o'aan teha#a$ aus
listik $a#a se'uah ka'el& -este#
!eletakkan ka'el tese'ut te$at
#iatas se'uah ko!$as ke.il #i!ana
ka'el tese'ut #ihu'un"kan $a#a
$o(e su$$l+ /"'&a0& Pa#a a(aln+a
ia !en#u"a 'ah(a aah ,au! ko!$as tese'ut akan !e!iliki aah +an" sa!a #en"an
aah aus listik +an" !ele(ati ka'el* na!un ke!u#ian -ste# #ike,utkan oleh se'uah
ke,a#ian #i!ana aah ,au! ko!$as tese'ut !alah 'eu'ah aah !en,auhi aus listik
$a#a ka'el /"'&'0& 1ak han+a itu* -este# ,u"a !ene!ukan 'ah(a setelah ti#ak a#a
aus listik +an" !ele(ati ka'el* "a+a !a"net +an" 'eke,a $a#a ko!$as ,u"a hilan"&
Dai $eisti(a itu akhin+a -este# !en+i!$ulkan 'ah(a "a+a !a"net +an" 'eke,a
$a#a ko!$as tese'ut #ise'a'kan oleh aus listik $a#a ka'el +an" teletak te$at #i
ko!$as itu& )ea(al #ai $ene!uan ini* akhin+a -este# !elahikan salah satu
huku! 2isika +an" #ikenal #en"an na!a i"ht han# ule* +akni huku! se#ehana
unutk !en"etahui aah !e#an !a"net teha#a$ aah aus listik& 3elain itu -este#
,u"a 'ehasil !en"e!ukakan se'uah $ene!uan lain +akni Ele,trma-neti,. se'uah
$ene!uan tentan" aus listik $a#a ku!$aan +an" #a$at !eni!'ulkan se'uah
!a"net $e!anen +an" len"ka$ #en"an kutu'n+a&
Mi/+ael 'arada0
Pene!uan -este# telah
!e!'uat Faa#a+ 'e$iki
'ah(a ,ikalau aus listik
#a$at !e"hasilkan !e#an
!a"net* !aka hal se'alikn+a
,u"a san"at !un"kin #a$at
te,a#i& Hin""a $a#a tahun 1%22* Faa# !enuliskan se'uah $ene!uan 'aun+a $a#a
'uku .atatann+a +akni $ene!uan +an" #a$at !en"u'ah !a"net !en,a#i ene"i
listik& Pe.o'aan #e!i $e.o'aan ia lakukan hin""a akhin+a $ene!uan itu 'ehasil
ia #a$atkan setelah ha!$i se$uluh tahun&
Pene!uan Faa# itu ia #a$atkan #ai $en"u,ian se'uah ka'el +an" !ele(ati !e#an
!a"net* #i!ana ka'el itu #ihu'un"kan $a#a 4al5ano!ete& Na!un ten+ata ka'el itu
ti#ak #a$at 'e"itu sa,a !e!iliki aus listik* sekali$un su#ah #iletakkan #i !e#an
!a"net& Ka'el itu ten+ata haus #i"eakkan keatas atau ke'a(ah hin""a !e!utus
"ais !e#an !a"net& Faa# ke!u#ian !en+i!$ulkan 'ah(a !e#an !a"net #a$at
!eni!'ulkan !utan listik ,ika te,a#i $e"eakan elati5e antaa ka'el #an !a"net&
Poses !en"hasilkan aus listik $a#a an"kaian +an" 'easal #ai !a"net itulah +an"
#ina!akan se'a"ai Ind1,)i Ele,trma-neti,&


MA1E6I
INDUKSI ELEKTROMAGNETIK
Kesi!$ulan Faa# teait Elekto!a"netik ,u"a !e!$ekenalkan suatu 'esaan +an"
#ina!akan 2luks !a"netik& Fluks !a"netik ini !en+atakan ,u!lah "ais-"ais "a+a
!a"net +an" !e!$en"auhi In#usksi Elekto!a"netik& Faa# ke!u#ian
!enuliskann+a #ala! se'uah $eu!usan
2 3 ( A /) 4
78 2luks !a"netik /(e'e atau 9'0
) 8 in#uksi !a"netik /9':!;0
A 8 luas $ena!$an" /!;0
.os < 8 3u#ut antaa in#uksi !a"net #an no!al 'i#an"
3ehin""a #ai $eu!usan #iatas #a$at #iketahui 'ah(a In#uksi Elekto!a"netik #a$at
#ilaksanakan #ala! 'e'a"ai !eto#e +akni:
a& Men""eakkan loo$ : $en"hanta #i #ala! !e#an
!a"net sehin""a !en"hasil $eu'ahan luas
$ena!$an"&
'&Men""eakkan 'atan" !a"net
teha#a$ ku!$aan sehin""a
!en"hasilkan $eu'ahan "ais
"ais "a+a !a"net /)0&
.&Ku!$aan : $en"hanta 'e$uta $a#a
!e#an !a"net +an" !en"hasilkan
$eu'ahan su#ut& /<0&
5 GGL Ind1,)i
Istilah 44L In#uksi sein" kita #en"a #ala! !eto#e In#uksi Elekto!a"netik
#en"an !en""eakkan 'atan" !a"net #ala! ku!$aan& Ketika kutu' utaa 'atan"
!a"net #i"eakkan !asuk ke#ala! ku!$aan* !aka ,u!lah "ais-"ais "a+a !a"net
+an" te#a$at $a#a ku!$aan akan 'eta!'ah 'an+ak& )eta!'ahn+a ,u!lah "ais
"a+a $a#a u,un"-u,un" ku!$aan inilah +an" #ina!akan 4a+a 4eak Listik /44L0
In#uksi&
Aus listik 'isa te,a#i ,ika $a#a u,un"-u,un" ku!$aan te#a$at 44L
In#uksi& Na!un* ,au! "al5ano!ete +an" #ihu'un"kan $a#a ku!$aan han+a
'e"eak saat !a"net #i"eakkan kelua !asuk ku!$aan& 3ehin""a Aus listik
han+a ti!'ul $a#a saat !a"net 'e"eak& =ika !a"net #ia! #i #ala!
ku!$aan* !aka #i u,un" ku!$aan ti#ak te,a#i aus listik&
- &en0ebab Ter6adin0a GGL Ind1,)i
a0Kutu' utaa 'atan" !a"net #i"eakkan !asuk ke#ala! ku!$aan
'0Kutu' utaa 'atan" !a"net #i"eakkan kelua #ai #ala! ku!$aan
Ketika kutu' utaa !a"net 'atan"
#i"eakkan kelua #ai #ala! ku!$aan*
,u!lah "ais-"ais "a+a !a"net +an" te#a$at #i
#ala! ku!$aan 'ekuan"& )ekuan"n+a
,u!lah "ais-"ais "a+a ini ,u"a !eni!'ulkan
44L in#uksi $a#a u,un"-u,un" ku!$aan

.0 Kutu' utaa 'atan" !a"net #ia! #i #ala! ku!$aan
Ketika kutu' utaa !a"net 'atan" #ia!
#i #ala! ku!$aan* ,u!lah "ais-
"ais "a+a !a"net #i #ala!
ku!$aan ti#ak te,a#i $eu'ahan
/teta$0& Kaena ,u!lah "ais-"ais "a+a
teta$* !aka $a#a u,un"-u,un"
ku!$aan ti#ak te,a#i 44L in#uksi&
- 'a,tr 0an- Mem7en-ar1+i (e)ar GGL Ind1,)i
a&Ke.e$atan "eakan !a"net atau ke.e$atan $eu'ahan ,u!lah "ais-"ais "a+a
!a"net&
'&=u!lah lilitan ku!$aan&
.&Me#an !a"net&
Fakto tese'ut #iu!uskan #ala! se'uah $esa!aan
8 3 9N : ;2 < ;t =
> 8 ""l in#uksi /5olt0
N 8 ,u!lah lilitan /tan#a ne"ati5e #i#a$atkan #ai $en+ataan Huku! Len?0
@7 : @t 8 la,u $eu'ahan 2luks !a"neti.
- Se/nd Ri-+t9Hand R1le
3esuai #en"an huku! Len? !aka akan ti!'ul
in#uksi !a"net +an" !enantan" su!'e& Aah
in#uksi !a"net /)0 ini #a$at #i"unakan untuk
!enentukan aah aus in#uksi +akni #en"an
!en""unkan se.on# i"ht-han# ule* se$eti
$a#a "a!'a #isa!$in"& I'u ,ai se'a"ai aah aus in#uksi* se#an"kan e!$at hai
lain se'a"ai aah )&
5 GGL Ind1,)i &ada &en-+antar 0an- (er-era, Dalam Medan Ma-net

Pen"hanta +an" 'e"eak #ala! !e#an !a"net #en"an ke.e$atan /50 akan
!en+a$u luasan +an" teus 'eu'ah& Peu'ahan luas inilah +an" !en+e'a'kan
te,a#in+a in#uksi !a"netik $a#a u,un"-u,un" $en"hanta& In#uksi !a"netik ini ,u"a
#ise'ut se'a"ai 44L In#uksi& Peu!usan 44L In#uksi +an" te,a#i $a#a $en"hanta
+an" 'e"eak #ala! !e#an !a"net #in+atakan se'a"ai 'eikut:
8 3 ( l v )in 4
> 8 ""l in#uksi /5olt0
) 8 in#uksi!a"net /9':!;0
l 8 $an,an" $en"hanta /!0
v sin < 8 ke.e$atan "eak $en"hanta teha#a$ !e#an !a"net /!:s0
9 '1rt+ Ri-+t9Hand R1le
Ketika In#uksi Elekto!a"netik #i$eoleh #en"an
.aa !en""eakkan loo$* !aka aah #ai aus
listik +an" #ihasilkan #a$at #itentukan #en"an
!en""unkan Fouth 6i"ht-Han# 6ule /se$eti
"a!'a sa!$in"0& I'u ,ai se'a"ai aah "eak
$en"hanta* e!$at ,ai lain se'a"ai aah in#uksi
!a"net* se#an"kan tela$ak se'a"ai aah 4a+a
Loent?&
5 GGL Ind1,)i &ada Generatr
3e$eti +an" #i,elaskan se'elu!n+a* a#a ti"a !eto#e +an" #a$at #ilakukan
untuk !elakukan in#uksi elekto!a"netik& 3alah satun+a a#alah #en"an !e!uta
$en"hanta : ku!$aan $a#a !e#an !a"net& Pinsi$ inilah +an" #i"unakan #ala!
$oss ke,a "eneato& !eto#e ini a#alah in#uksi !a"net +an" #ihasilkan #ai
$eu'ahan su#ut& )esa 44L In#uksi #a$at #itentukan #ai u!us se'a"ai 'eikut:
8 3 N ( A >
> 8 ""l in#uksi /5olt0
N 8 ,u!lah lilitan
) 8 in#uksi !a"net /9':!;0
A 8 luas $ena!$an" /!;0
A 8 ke.e$atan su#ut $en"hanta /a#:s0
5 Ind1,)i Diri &ada Selenida
Pa#a Elekto!a"netik kita
!en"enal 'ah(a selenoi#a atau
ku!$aan +an" #ialii aus listik #a$at
!eni!'ulkan se'uah !e#an !e"net
$e!anent len"ka$ #e"an kutu'n+a&
3ehin""a ,ika te,a#i $eu'ahan aus
listi +an" !en"alii selenoi#a !aka $a#a ku!$aan ,u"a akan te,a#i $eu'ahan 2luks
!a"netik& Peu'ahan 2luks !a"netik inilah +an" #ise'ut se'a"ai in#uksi #ii& -leh
kaena itu selenoi#a #ise'ut se'a"ai in#ukto&
)esa $eu'ahan 2luks !a"netik se'an#in" #en"an $eu'ahan aus listik $a#a
selenoi#a tese'ut* sehin""a #a$at #iu!uskan:
8 3 9L : ;i < At=
> 8 ""l in#uksi #ii /5olt0
@i : @t 8 $eu'ahan kuat aus tia$ satuan (aktu
L 8 in#uktansi #ii /hen+0
Ke!u#ian L #a$at #iu!uskan le'ih lan,ut #ala! $esa!aan
L 3 : ? N@ A = < l
B 8 4C&10 9':A:!
N 8 ,u!lah lilitan
A 8 luas $ena!$an" in#u.to
l 8 $an,an" in#u.to /!0
5 Tran)Armatr
1 ans2o!ato #ian.an" #ai #ua ku!$aan untuk #a$at !eni!'ulkan in#uksi
ti!'al 'alik& In#uksi ti!'ale 'alik $a#a ta5o akan !eni!'ulkan aus in#uksi $a#a
ku!$aan sekun#en+a& Kuat aus #an te"an"an +an" #ihasilkan te"antun" $a#a
,u!lah lilitan& Pa#a tans2o!ato #in+atan $a#a u!us 'eikut ini

I 8 Kuat Aus
D 8 1e"an"an
N 8 =u!lah lilitsn
APLIKA3I
&ENERA&AN INDUKSI ELEKTROMAGNETIK
In#uksi Elekto!a"netik telah #i"unakan untuk !e!enuhi 'e'a"ai ke'utuhan
!anusia #i se"ala sekto* te!asuk #i#ala!n+a a#alah sekto in#usti !aiti!&
)eikut ini a#alah 'e'ea$a a$likasi $enea$an In#uksi Elekto!a"netik #i kehi#u$an
sehai-hai&
5 A7li,a)i di Ind1)tri Maritim
Penahkah kita 'etan+a 'a"ai!ana kita
#a$at !en""unkan listik #i ka$al*
sekali$un ka$al tese'ut ti#ak
!en#a$atkan $asokan listik #ai
$eusahaan $e!'an"kit listik se$eti
PLNE =a(a'ann+a a#alah* ka$al tese'ut !en""unakan "eneato se'a"ai su!'e
$en"hasil listikn+a& 3e$eti +an" telah #i,elaskan se'elu!n+a 'ah(a $insi$ ke,a
"eneato a#alah !en""unkan !eto#e In#uksi Elekto!a"netik& 4eneato !eu'ah
ene"i kinetik !en,a#i ene"i listik&
4eneato listik !e!iliki ,u!lah ku!$aan $en"hanta +an" 'an+ak #an
#iletakkan #i !e#an !a"net +an" san"at kuat& Ku!$aan ini a#alah 'a"ian #ai
"eneato +an" 'e"eak* #an #ise'ut se'a"ai oto& 3e#an"kan !a"net #ise'ut
se'a"ai 'a"ian "eneato +an" #ia! atau #ise'ut stato& Ke!u#ian ku!$aan ini
'e$uta #i !e#an !a"net #an !e!oton" "ais "a+a !e#an !a"net sehin""a
te,a#ilah 44L In#uksi& Ku!$aan $en"hanta itu #isa!'un"ka $a#a an"kaian
tetutu$ sehin""a 44L In#uksi tese'ut !en"hasilkan aus listik
A7li,a)i di Ke+id17an Se+ari9+ari
Kita $asti su#ah sein" !en#en"a $ealatan elektonik
'ena!a ta5o& 1a5o #i"unakan se'a"ai alat untuk
!euunkan /ste$ #o(n ta5o0 #an !enaikkan te"an"an
/ste$ #o(n ta5o0& 1a5o a#alah alat #en"an $insi$ ke,a
tans2o!ate +an" !en""unakan In#uksi
Elekto!a"netik& Ha!$i se!ua $ealatan elektonik
!e!asan" ko!$onen tans2o!ato $a#a an"kaian #i#ala!n+a&
DAF1A6 PU31AKA
Da!ai* Ai& Han#a+ani* 3i& 2009& Fisika SMA Kelas XII& =akata : De$#iknas&
Ph+si.s* Pinsi$le an# Po'le!s& -hio : 4len.oe 3.ien.e
9iki$e#ia&o" #an su!'e intenet lain&