4a) proses peminjaman kata.

contoh peminjaman kata daripada bahasa inggeris element - elemen, diplomat -

diplomat.
b) penciptaan kata2 baharu
cth: kiwi - nama seekor burung di new Zealand
mengiwi - perbutan mengilap kasut menggunakan bahan khas.
b.Analogi
Pembentukan kata melalui proses ini adalah dengan mengiaskan kata baharu
dengan bentuk kata ang telah seia ada ang telah digunakan sejak dahulu.
!isalna, perkataan tatabahasa memang telah sedia ada dan melalui proses
analogi, diciptakan pula bentuk-bentuk seperti tatatertib, tatacara, dan tatahias.
"ontoh perkataan lain ang dibentuk melalui proses ini adalah seperti berikut:#
Prasangka $ prasarana, prasekolah, prauni%ersiti
&urunikah $ juruwang, juruaudit, juruacara, juruhebah
'elabah $ gegel(ang, jejari, rerambut
)inonim :
Sinonim bermaksud perkataan yang berlainan bentu ejaan atau bunyi tetapi
mempunyai makna yang sama atau hampir sama (O Grady, 2000: 118). Contoh
bagi
sinonim iaitu induk ialah ibu atau emak atau yang terutama. Istilah sinonim juga
merujuk kepada fenomena bahasa apabila terdapatnya perkataan-perkataan yang
mempunyai makna yang sama. Walau bagaimanapun, tidak semestinya ada
perkataan-perkataan yang
mempunyai makna yang sama secara keseluruhannya. Walaupun ada perkataan-
perkataan yang sama makna, contohnya kereta dan motokar, tetapi penggunaannya
tidaklah menyeluruh. Maknanya memang sama dalam frasa seperti kereta besar dan
motokar besar.
Dalam semantik, ada beberapa jenis sinonim, iaitu sinonim pinjaman, konteks, laras
sosial, dan kolokasi. .
Jenis Sinonim Contoh
Sinonim Pinjaman Belalang bermakna patung dalam kebanyakan dialek Melayu.
Walau bagaimanapun, dalam dialek Perak, belalang bermakna cakcibau. Dalam
dialek Kedah, batas ialah jalan raya, yang maksud konvensionalnya ialah timbunan
tanah yang menjadi sempadan petak-petak sawah.
Sinonim Konteks Perkataan jemput dan udang banyak digunakan dalam konteks
protokol. Sebenarnya, jemput digunakan dalam konteks lisan, manakala undang
dalam konteks tulisan. Nota: konteks mewujudkan perkataan yang sama makna.
Sinonim Laras Sosial Perkataan-perkataan tersebut digunakan dengan berdasarkan
status. Misalnya penyanyi ialah orang yang bernyanyi, manakala biduan bermaksud
status yang tinggi dalam profesionalisme seni.
Sinonim Kolokasi Sinonim jenis ini wujud dalam konteks penggunaan yang
tersendiri. Contohnya perkataan banyak dan ramai mempunyai makna
yang sama. Perkataan banyak boleh digunakan, sama ada bagi manusia, tumbuh-
tumbuhan, haiwan dan benda, tetapi pastikan perkataan tersebut bermakna apabila
digunakan tanpa kata sifat.
ANTONIM
Antonim pula ialah perkataan yang berlainan bentuk ejaan atau bunyi tetapi
mempunyai makna yang berlawanan (Kuiper & Allan, 2004: 57). Contoh bagi
antonim ialah tinggi di mana lawan bagi tinggi ialah rendah. Makna ini juga disebut
sebagai antonim berperingkat yang menunjukkan bahawa skalanya adalah mutlak
tetapi berterusan. Terdapat juga antonim saling melengkapi iaitu hidup yang
berlawanan dengan mati. Bagi contoh antonim berhubungan pula adalah seperti
pensyarah lawannya siswa yang hubungannya adalah berkait-kait dan bersimetri.
Selain itu, terdapat juga antonim resiprokal, misalnya majikan lawannya pekerja.
Jenis antonim Contoh
Antonim Berpasangan Misalnya perkataan siang lawannya malam. Perkataan-
perkataan tersebut menunjukkan makna yang berlawan tentang alam semulajadi.
Antonim Berperingkat Antonim ini mendapat nama kerana terdapat peringkat, sama
ada usia, ukuran, bentuk dan sebagainya. Peringkat ini berasaskan kata sifat atau
kata yang menunjukkan keadaan dalam kategori yang sama sahaja.
Antonim Berhubungan (Kata Bertentangan yang Berhubungan) Perkataan yang
berlawan makna tetapi mempunyai hubungan. Misalnya pensyarah lawannya
pelajar. Jelasnya, jika ada pensyarah, pelajar pun wujud.
JAW BHGN B:
1.Semantik mempunyai hubungan yg erat dgn linguistik. Ahli bahasa berpendapat bahawa
makna unsur utama dlm perkataan / ayat. Contoh :
Ayat I : Saya suka baju ini. Makna ayat ini hanya suka akan baju ini.
Ayat II. Saya suka baju yg ini. Ayat ini menyatakan makna yg tegas bahawa penutur hanya suka
baju ini dan tidak yg lain.
Ada pula ahli bahasa yg menganggap bahawa makna telah wujud dlm otak penutur, iaitu
sebelum ayat atau perkataan diujarkan. Contoh :
Ayat I : Kamu jgn pergi.
Maksud ayat dlm otak penutur yg disebut sebagai struktur dalam.
Ayat II : Jangan pergi.
Maksud ayat yg diujarkan dgn maksud yg lebih tegas.
Sesuatu ayat atau ujaran tidak gramatis jika tidak mempunyai makna yg lengkap.
Contoh : Burung terbang tinggi. Ayat ini tidak gramatis kerana maknanya terlalu umum iaitu
membawa maksud semua burung terbang tinggi.
&A*APA+ ,),- +. /
Perubahan makna merupakan salah satu 0enomena bahasa ang selalu berlaku
dalam mana-mana bahasa didunia ini. .leh sebab si0at dinamis dan e%olusina, dan
akibat terdedah kepada pelbagai 0enomena seperti pertembungan dengan bahasa-
bahasa lain, serta 0aktor-0aktor social seperti tabu, kemasukan idea-idea baharu dan
perkembangan ilmu baharu seperti sains dan teknologi, maka bahasa sentiasa
menampilkan perubahan makna.
!enurut 1llmann 2/345), menenaraikan enam sebab perubahan makna( antarana
termasuklah sebab-sebab linguistik 2bahasa), sejarah, social, psikologi, pengaruh
luar, dan keperluan untuk kata baharu.
)ementara itu, 6loom0ield 2/332) pula menenaraikan sembilan jenis perubahan
ang berlaku dalam bahasa. !enurut beliau, perubahan makna dalam bahasa
berlaku akibat daripada perluasan makna, penempitan makna, meta0ora, metonimi,
sinekdoksi, hiperbola, litotes, pejorasi, dan ameliorasi.
!enurut )tren 2 /374: /78) perubahan makna bagi suatu kata ialah 9 apabila
sesuatu kata digunakan untuk menatakan sesuatu makna ang belum pernah
dinatakan lagi:
2.; <aktor-0aktor Perubahan !akna.
!akna merupakan satu unsur penting dalam mana-mana ujaran atau tulisan. =anpa
unsur ini, maka apa sahaja ang diujarkan atau ang dituliskan tidak akan memberi
sebarang ke0ahaman kepada orang ang dilawan bercakap atau orang ang
membaca sesuatu ang ditulis.
>alam suatu bahasa, perubahan makna merupakan salah satu 0enomena bahasa
ang selalu berlaku dalam mana-mana bahasa didunia ini. .leh sebab si0at dinamis
dan e%olusina, dan akibat terdedah kepada pelbagai 0enomena seperti perubahan
disebabkan oleh(
2./ <aktor perkembangan bahasa itu sendiri
2.2 <aktor tanggapan penutur
2.8 <aktor peluasan maksud
2.4 <aktor pembatasan atau penempitan maksud
2.4 <aktor tujuan simbolik dan stilistik
2./ Perubahan ?erana Perkembangan 6ahasa itu )endiri.
!akna kata berubah kerana perkembangan bahasa itu sendiri. =erdapat perkataan-
perkataan ang mengalami perubahan dari segi makna dibandingkan dengan makna
asal perkataan tersebut. !isalna perkataan 9belaar: pada suatu ketika dahulu
digunakan untuk perahu ang ada laer sahaja, tetapi kini telah berubah makna
kerana kapal sekarang tidak belaar tetapi menggunakan kuasa tenaga.
>emikian juga perkataan 9 tangan:, pada asalna durujuk kepada salah satu
anggota badan. =etapi, makan itu telah berubah mancakupi makna @menguruskanA, @
mengendalikanA, dalam aat seperti 9 ?ita perlu berhati-hati ketika menangani kes
ini:. Ada kalana makna negati0 berubah menjadi makna positi0 disebabkan
penggunaan dalam bahasa. )ebagai contoh, kita sering menemukan aat atau
ujaran Bejala penukaran kod amat berleluasa di kalangan pengguna bahasa
melau:. >alam contoh ini, perkataan @gejalaA bukan dinatakan sebagai suatu unsur
negati0, tetapi sebagai suatu kejadian. Perubahan seperti ini banak berlaku dalam
bahasa kerana sebab-sebab perubahan bahasa itu sendiri.
)elain daripada itu perkataan 9 haat: dahuluna perkataan ini dimaksudkan dengan
9hidup: tetapi sekarang ia telah mengalami perubahan. -ni dapat dilihat dari contoh
ujaran berikut, 9 -a menghaati sepenuhna kandungan sarahan itu:. >alam aat ini
perkataan 9 menghaati: bukanlah membawa maksud 9 menghidupkan: tetapi 9
mengikuti dengan sepenuhna:. Perkataan 9hantu: dalam contoh 9 ?ejadian itu
menghantui 0ikiranna:, 9hantu: itu bukan lagi merupakan makhluk tetapi membawa
makna 9 mengganggu:.
)elain itu, disebabkan kemajuan sains dan teknologi banak perkataan ang telah
mengalami perubahan makna. )ebagai contoh, perkataan 9taman:, dimana pada
asalna ia hana digunakan untuk merujuk kepada @ kebun bungaA, tetapi maknana
telah berubah menjadi 9 kawasan perumahan: , 9 kawasan perindusterian:, dan 9
kawasan alam semula jadi: seperti =aman +egara 6ako. >emikian juga dengan
perkataan 9 datuk:, kini bukan sahaja digunakan untuk merujuk kepada 9bapa
kepada aah seseorang: malah sebagai gelaran kehormat oleh raja-raja bagi orang-
orang tertentu kerana jasa mereka.
Perkataan 9 sahaa: berasal dari bahasa )anskrit dan membawa maksud 9abdi: dan
9sahaa: itu dalam aspek penggunaan bahasa !elau merujuk kepada 9 hamba:
dengan cara ang halus. =etapi kini, 9saa: 2 daripada 9sahaa:) digunakan sebagai
kata ganti diri pertama.
>emikianlan perubahan berlaku kerana proses perkembangan bahasa itu sendiri
dimana pengguna bahasa mengubah makna bahasa itu mengikut peredaran masa
dan keadaan semasa.
2.2 Perubahan ?erana tanggapan penutur
)elain daripada perubahan disebabkan oleh perkembangan bahasa iru sendiri
tanggapan penutur juga memainkan peranan atau penebab kepada perubahan
maksud sesuatu perkataan itu. 1mpamana perkataan 9 abang:, ang asalna ialah
panggilan kepada saudara lelai ang lebih tua, tetapi sekarang iana digunakan juga
untuk memanggil orang lelaki ang lebih tua tanpa mengira saudara atau tidak.
>isamping itu ada juga sesetengah orang menggunakan perkataan 9abang: sebagai
panggilan untuk suamina.
Perkataan 9saudara: pula pada asalna dimaksudkan kepada 9 saudara kandung:
tetapi makna perkataan saudara telah berubah kepada semua orang ang
mempunai 9 pertalian darah atau kekeluargaan:. >isamping itu ada juga pengguna
atau penutur bahasa melau cenderung menggunakan perkataan 9saudara: dengan
tanggapan ang lebih luas misalna 9 saudara sesame -slam:. >isini nata, bahawa
hubungan itu bukan lagi merupakan hubungan kerana pertalian darah tetapi juga
pertalian agama. >aripada dua contoh di atas, tanggapan penutur terhadap
sesauatu perkataan juga merupakan 0aktor kepada perubahan makna perkataan itu
sendiri.
2.8 Perubahan ?erana Perluasan !aksud
Perluasan maksud berlaku apabila sesuatu perkataan ang mempunai satu makna
memiliki makna-makna ang lain. Perkataan 9 saudara:, misalna pada mulana
bermaksud orang ang sama aah dan ibu. ?emudian maknana diperluaskan
meliputi orang ang ada hubungan kekeluargaan. Akhir sekali perkataan ini menjadi
sebagai bentuk panggilan sebagai kata ganti nama diri orang kedua, terutamana
kepada orang laki-laki.
)elain itu, disebabkan kemajuan sains dan teknologi banak perkataan ang telah
mengalami perubahan makna. )ebagai contoh, perkataan 9taman:, dimana pada
asalna ia hana digunakan untuk merujuk kepada @ kebun bungaA, tetapi maknana
sekarang telah diperluaskan untuk mencakupi makna tambahan seperti 9 kawasan
perumahan: , 9 kawasan perindusterian:, dan 9 kawasan alam semula jadi: seperti
=aman Cidupan 'iar.
)elain daripada dua perkataan di atas, perkataan 9semangat: juga mengelami
perubahan kerana perluasan maksud. Pada asalna makna perkataan 9 semangat:
ialah 9jiwa: atau 9roh:. =etapi perkataan ini kemudiana diperluaskan maksudna
menjadi 9 perasaan: misalna 9 semangat kemerdekaan:, semangat petriotisme: dan
juga kepada 9 kemahuan atau keinginan ang tinggi: seperti dalam contoh berikut,
9>ia mempunai semangat ingin berjaa dalam hidup:.
2.4 Perubahan kerana pembatasan atau penempitan maksud
!akna sesuatu perkataan boleh juga dibataskan untuk tujuan-tujuan tertentu.
)ebagai contoh perkataan 9 sarjana:, pada mulana perkataan ini digunakan untuk
merujuk orang ang pandai atau bijak, seorang cendekiawan. Pada masa kini,
perkataan ini laDimna telah disempitkan atau dibataskan untuk merujuk kepada 9
orang ang telah lulus ijaDah pertama, seperti 9 )arjana !uda )astera dan )arjana
!uda ,konomi: atau selepas ijaDah pertama, seperti 9)arjana )astera dan )arjana
,konomi:.
Perkataan 9pendeta: asalna membawa makna 9orang ang berilmu:, seperti
9Pendeta ZaAba,: seorang tokoh bahasa. !aksud perkataan ini , mengikut Abdul
"haer 2/334) telah di sempitkan untuk mencakupi makna 9 guru agama ?ristian:.
)elain itu dalam bahasa !elau, perkataan daging telah disempitkan makna untuk
merujukkan kepada 9 daging lembu: sahaja, tetapi bagi daging lain pula, disebut
daging kambing, daging aam atau daging arnab, sedangkan makna perkataan itu
dalam kamus ialah 9 isi pada manusia atau binatang antara kulit dan tulang: 2 ?amus
>ewan, /334).
=imbulna kepentingan membataskan maksud bagi sesuatu perkataan ini pada
umumna adal untuk menentukan istilah supaa penggunaanna khusus untuk
bidang-bidang tertentu. "ontohna perkataan 9 sendi: ang asalna bermaksud 9
tempat ruas tulang berhubung:. >alam ilmu bahasa perkataan 9 sendi: dijukan
khusus kepada kata-kata ang ber0ungsi menghubungkan di antara perkataan
dengan perkataan atau antara aat dengan aat.
2.4 Perubahan kerana tujuan simbolik dan stilistik
Perubahan makna kerana tujuan simbolik dan stilistik ini biasa kita lihat dalam hasil
kara berbentuk sastera khususna dalam puisi. "ontohna perkataan 9kumbang:
dan 9bunga: selalu dikaitkan maknana dengan makna ang tertentu seperti 9
kumbang E lelaki 9 dan 9 bunga E perampuan:, bukan lagi ditujukan kepada nama
sejenis kumbang dan nama sejenis tumbuhan. )elain daripada itu warna juga
dijadikan sebagai simbolik untuk menerangkan sesuatu maksud contahna, 9merah:
dimaksudkan dengan 9 keberanian: , 9hitam: dipadankan dengan 9 kesedihan dan 9
putih: adalah 9 kesucian:.
)elain daripada itu unsur-unsur persona0ikasi juga menunjukkan perubahan makna
ang seperti ini. )ebagai contoh 9 daun melambai: dan 9dada langit: iana tidak
membawa maksud ang daun boleh melakukan perbuatan 9melambai: sebagaimana
perlakuan manusia dan langit mempunai dada. 9 >aun melambai: dan 9 dada langit:
sebenarna hanalah kiasan atau perumpamaan kepada 9 daun ang bergerak
akibat tiupan angina: dan 9 keluasan dan lapangna langit apabila dipandang dari
bumi:. "ontoh -contoh seperti ini menunjukkan keindahan bahasa dan merupakan
satu gaa penulisanna dapat menggambarkan sesauatu dengan indah dan menarik
2 Faminah )abran dan Fahim )am, /3G4: 23;-4).
8.; ?esimpulan
Perubahan makna merupakan salah satu 0enomena bahasa ang selalu berlaku
dalam mana-mana bahasa didunia ini. .leh sebab si0at dinamis dan e%olusina, dan
akibat terdedah kepada pelbagai 0enomena seperti pertembungan dengan bahasa-
bahasa lain, serta 0aktor-0aktor social seperti tabu, kemasukan idea-idea baharu dan
perkembangan ilmu baharu seperti sains dan teknologi, maka bahasa sentiasa
menampilkan perubahan makna.
>alam sesuatu bahasa, perubahan bukan hana berlaku pada peringkat
perbendaharaan kata, sistem pembentukan kata, sebutan dan struktur aat sahaja
bahkan perubahan itu meliputi juga bidang makna. .leh itu daripada contoh $
contoh ang diberikan di atas jelaslah bahawa beberapa perkataan mengalami
perubahan dari segi makna dan perubahan itu disebabkan oleh 0aktor -0aktor ang
telah dibincangkan diatas.