SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA:

PRAVNI POLOAJ
PRIVREDNIH SUBJEKATA
Tema: Hartije od red!o"ti
www.BesplatniSeminarskiRadovi.com
1
SADRAJ
1 - POJMOVNO ODREENJE I BITNE
KARAKTERISTIKE#################################################$
2 - ZAMENA HARTIJA OD
VREDNOSTI#############################################################################%
3 - BITNI ELEMENTI HARTIJA OD
VREDNOSTI&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&#%
4 - VRSTE HARTIJA OD
VREDNOSTI#################################################################################'
4.1 ) Hartije od vrednosti prema sadraju inkorporisanog
prava##################'
4.2 ) Hartije prema nosiocu prava iz hartije od
vrednosti................................5
4.3 ) Hartije od vrednosti prema
ronosti.....................................................7
4.4 ) Hartije od vrednosti prema
sadraju.....................................................7
4.5 ) Hartije od vrednosti prema
izdavaocu.................................................
4.!) Hartije od vrednosti prema
prihodu......................................................
4.7)"ispozitivne i tradiciona#ne hartije od
vrednosti...................................$
4. )"ugorone i kratkorone hartije od vrednosti.....................................$
5 - TRGOVINA HARTIJAMA OD
VREDNOSTI###################################################################(
2
6 - GAENJE PRAVA IZ HARTIJE OD
VREDNOSTI#########################################################$$
Li!"#$"#
HARTIJE OD VREDNOSTI
1 - POJMOVNO ODREENJE I BITNE KARAKTERISTIKE
Pod )artijama od red!o"ti *odra+,mea "e !i+ *i"me!i) do-,me!ata i.i i"*raa ,
-ojima je i!-or*ori"a!o od/oaraj,0e imoi!"-o *rao -oje "e mo1e -ori"titi "amo *od
,".oom +a-o!"-o/ .a"!i2ta# Hartije od red!o"ti , ,1em "mi"., ", i!e"ti3io!i
i!"tr,me!ti4 od!o"!o o!e )artije od red!o"ti -od -oji) *o"toji ri+i- ,.a/a!ja -oji "e
-om*e!+,je *ote!3ija.!om +aradom#
Pod )artijama od red!o"ti "e *odra+,meaj, *i"me!e i"*rae -oje "adr1e *i"me!,
o5ae+, i+daao3a )artija od red!o"ti da 0e +a-o!itom imao3, )artija od red!o"ti
i"*,!iti o5ae+, +a5e.e1e!, , toj i"*rai# I+daa.a3 )artija od red!o"ti ima4 da-.e4
o5ae+, da i+miri "amo o!, o5ae+, !a -oj, "e *i"me!o o5ae+ao# Od !je/a "e !e mo1e
+a)teati i"*,!je!je o5ae+e -oj, je dao ,"me!o4 a -oja !ije "adr1a!a , *i"me!oj
i"*rai# Sa-a )artija od red!o"ti mora da *o"ed,je odre6e!a "oj"ta od!o"!o mora da
i"*,!i tri ,".oa :
$# da je , *i"a!oj 7ormi
8# da je , toj i"*rai "adr1a!o !e-o /ra6a!"-o 9!aj:e20e imoi!"-o; *rao
%# da je *o"toja!je i o"tare!je imoi!"-o/ *raa *oe+a!o "a *o"toja!jem )artija
od red!o"ti
Kao -.j,:!i mome!ti ide!ti7i-a3ije )artija od red!o"ti i"ti:, "e: *ro4 7orma.!o"t
*ra!o/ *o".a< dr,/o4 i!-or*ori"a!je od/oaraj,0e/ imoi!"-o/ *raa< tre0e4 jedi!"to
i!-or*ori"a!o/ imoi!"-o/ *raa i "ame )artije#
$# Hartije od red!o"ti "matraj, "e 7orma.!im *ra!im *o".om +a -oji je
!eo*)od!o *o"toja!je *i"me!e i"*rae# Oa -ara-teri"ti-a )artija od red!o"ti
"toji , ",*rot!o"ti "a -ara-teri"ti-ama !e7orma.!o"ti *o".oa , e+i "a ro5!im
*rometom# Kao *o".edi3a tretma!a )artija od red!o"ti -ao 7orma.!o/ *o".a4
!a3io!a.!o +a-o!oda"to *ro*i",je o*2te o5ae+,j,0e odred5e -oje tre5a da
3
"adr1i )artija od red!o"ti# Uo5i:aje!o je da +a-o! o*2tije a1!o"ti *ro*i2e
o5ae+!e e.eme!te )artija od red!o"ti i da *re*,"ti *o"e5!im +a-o!ima
*ro*i"ia!je do*,!"-i) e.eme!ata#
8# Na:e.o i!-or*ora3ije o+!a:aa e+a!o"t *raa i+ )artija od red!o"ti "a
"adr1i!om *raa !a -oje "e *o+ia )artija od red!o"ti# Hartija od red!o"ti je
*i"me!a i"*raa -oja *red"ta.ja !a".o *raa !a od/oaraj,0e imoi!"-o
*rao !a -oje ta i"*raa ,*,0,je# Prao i+ )artije "e do-a+,je *o"edoa!jem
"ame )artije4 *a "e4 "em , *o"e5!im ".,:ajeima4 !e mo1e dr,/a:ije do-a+ati#
Vred!o"t "ame )artije 5e+!a:aj!a je 5e+ red!o"ti *ra!o/ "adr1aja !a -oji "e
od!o"i# Dr,/im re:ima4 red!o"t )artije od red!o"ti je e+a!a +a red!o"t to/
"adr1aja4 *a ot,da i -o!"tata3ija da "e red!o"t )artije od red!o"ti i+jed!a:,je
"a red!o20, o!o/ !a 2ta "e *rao od!o"i# Uo5i:aje!a je -o!"tata3ija da je
red!o"t )artije od red!o"ti 7a-ti:-i red!o"t )artije od red!o"ti#
Prao !a )artij, je "tar!o *rao !a "tari# Nje! .a"!i- 9)o.der; ima *rao
dr1a!ja4 ra"*o.a/a!ja4 *rao -,*oa!ja i *rodaje4 *rao +a.a/a!ja4 *rao da
je *o-.o!i# Prao !ad )artijom ,".o je o"taria!ja *raa "adr1a!i) , )artiji4
jer je to *rao o!o radi -oje/ je )artija i+data# Be+ *re+e!ta3ije )artije od
red!o"ti !e mo1e "e do-a+iati *rao i+ )artije4 od!o"!o !ema o"!oa da "e
od d,1!i-a tra1i i"*.ata i.i dr,/a :i!id5a -oja je de7i!i"a!a -ara-terom )artije
od red!o"ti ,-o.i-o "e o!a !e mo1e *re+e!tirati# Po"edoa!jem )artije od
red!o"ti )o.der o"tar,je *rao !a *otra1ia!je -oje je !a+!a:e!o , )artiji#
%# Jedi!"to *raa !a )artije i *raa i+ )artija od red!o"ti4 od!o"!o !ji)oa
!eodojio"t jed!o je od o"!o!i) *rai.a -oje -ara-teri2e )artije od red!o"ti#
Ko *o"ed,je )artije od red!o"ti4 taj *o"ed,je i jed!o i dr,/o *rao# Pre!o"
)artija od red!o"ti +!a:i *re!o" o5a *raa# S,5je-t -oji *re!e"e )artij, od
red!o"ti dr,/om ",5je-t, *re!o"i i )artij, i imoi!"-o *rao4 od!o"!o *rao
*otra1ia!ja# S,5je-t !a -o/a je )artija *re!e"e!a *o"taje .a"!i- "ame )artije i
imoi!"-o/ *raa !a -oje "e o!a od!o"i#
Prema +a-o!,4 )artije od red!o"ti mo/, emitoati 9i+daati; "ae+!e dr1ae4
re*,5.i-e :.a!i3e4 *o-raji!e4 /radoi4 o*2ti!e4 *red,+e0a4 5a!-e i dr,/e 7i!a!"ij"-e
i!"tit,3ije4 or/a!i+a3ije +a o"i/,ra!je i dr,/a *ra!a .i3a 9emite!ti;# Stra!o *ra!o .i3e
mo1e emitoati )artije od red!o"ti *od ,".oima ,+ajam!o"ti4 !a !a:i! i *od ,".oima
,trdje!im +a-o!om o )artijama od red!o"ti#
4
Hartija od red!o"ti /.a"i !a !oi di!ar# I+,+et!o4 o5e+!i3a4 5.a/aj!i:-i +a*i"4
dr1a!i +a*i" i 3erti7i-at o de*o+it, mo/, /.a"iti !a "tra!, a.,t,# Hartij, od red!o"ti
-oja /.a"i !a "tra!, a.,t, emite!t mo1e *rodaati "amo !a "tra!om tr1i2t,# Hartija od
red!o"ti -oja /.a"i !a "tra!, a.,t, mo1e "e -,*oati i *rodaati !a "e-,!dar!om tr1i2t,
+a !oe di!are#
O"!o!i o5.i3i )artija od red!o"ti ", a-3ije4 o5e+!i3e4 3erti7i-ati4 5.a/aj!i:-i
+a*i"i i -omer3ija.!i +a*i"i# Pored oi)4 !a 7i!a!"ij"-om tr1i2t, "e *oja.j,j, i dr,/e
)artije od red!o"ti-ao 2to ",: me!i3a4 :e-4 toar!i .i"t4 "-.adi2!i3a4 -o!o"ma!
9teret!i3a;4 5a!-ar"-a /ara!3ija4 a-rediti i dr#
2 - ZAMENA HARTIJA OD VREDNOSTI
A-o je )artija od red!o"ti o2te0e!a4 !a +a)te imao3a4 emite!t je mo1e +ame!iti
!oom )artijom od red!o"ti4 *od ,".oom da *ret)od!o o tome o5ae"ti !ad.e1!i
"ae+!i or/a!# A-o je )artija od red!o"ti -oja /.a"i !a ime ,!i2te!a i.i !e"ta.a4 emite!t
je mo1e +ame!iti *od ,".oom da je ja!o o/.a2e!a !ea1e0om i da o tome o5ae"ti
!ad.e1!i or/a!#
3 - BITNI ELEMENTI HARTIJA OD VREDNOSTI
Bit!i e.eme!ti )artije od red!o"ti ",:
$# o+!a-a r"te )artije od red!o"ti4
8# o+!a-a -.a"e i "erij"-i 5roj4
%# !a+i4 "edi2te i adre"a emite!ta )artije od red!o"tii< !je/oa o+!a-a , re/i"tr,
emite!ata -od Komi"ije4
'# !omi!a.!a red!o"t4
=# o+!a-a da )atrija od red!o"ti /.a"i !a do!o"io3a i.i !a ime4
># *oda3i o -,*3, )artije od red!o"ti !a ime i to: !a+i i "edi2te *ra!o/ .i3a i.i ime
i *re+ime i jedi!"te!i mati:!i 5roj /ra6a!i!a i.i 5roj ra:,!a .a"!i-a )artije od
red!o"ti -od ?e!tra.!o/ re/i"tra +a "tra!o 7i+i:-o .i3e4
@# o5ae+e emite!ta i *raa i o5ae+e .a"!i-a )artije od red!o"ti i !a:i! !ji)oo/
o"taria!ja4
A# me"to i dat,m emi"ije )artije od red!o"ti4
(# ime!a .i3a o.a20e!i) +a +a"t,*a!je emite!ta4
$B# dr,/i e.eme!t odre6e!i *ro*i"ima Komi"ije#
O5.i- )artije od red!o"ti odre6,je emite!t od.,-om o emitoa!j, )atrija od
red!o"ti# Hartije od red!o"ti jed!e -.a"e emit,j, "e , i"tom o5.i-,#
5
4 - VRSTE HARTIJA OD VREDNOSTI
To-om ra+oja e-o!omije ra+ija.e ", "e )artije od red!o"ti4 ,"ar2aa.e "e -ao
i!"tr,me!ti +a re/,.i"a!je od!o"a i+me6, *rired!i) ",5je-ata i do*ri!o"i.e e7i-a"!o"ti
odija!ja *rometa# Te )artije od red!o"ti "e mo/, de.iti *o m!o/im -riterijima#
4.1 ) Hartije od vrednosti prema sadraju inkorporisanog prava
Priroda *raa i!-or*ori"a!o/ , )artije od red!o"ti !ije , "im )artijama i"toet!a#
Prema 5.i1oj *ra!oj *rirodi to/ *raa4 "e )artije od red!o"ti "e de.e !a: *ro4
"tar!o*ra!e< dr,/o4 o5.i/a3io!o*ra!e< tre0e4 )artije "a *raom ,:e20a#
$# Star!o*ra!e )artije od red!o"ti "adr1e !e-o "tar!o *rao: *rao "oji!e
i.i *rao +a.o/e# B.i1e ra+/ra!i:e!je oi) )artija mo/,0e je !a o"!o, r"te
to/ *raa4 od!o"!o , *ita!j, mo/, 5iti *raa !a !e*o-ret!o"ti 9)i*ote-ar!o
*i"mo; i.i *raa !a *o-ret!e "tari 9-o!o"ma! i.i "-.adi2!i3a4 *re!o"ii
toar!i .i"t;# Hartija od red!o"ti oe r"te re*re+e!t,je ro5,# Nji)o *re!o"
*odra+,mea *re!o" ro5e od jed!o/ ",5je-ta 9-oji ot,6,je )artij, od
red!o"ti; -a dr,/om ",5je-t, 9-oji *rima )artij, od red!o"ti;# Time "e4
dr,/im re:ima4 o"tar,je *re!o" )artija od red!o"ti i *re!o" od/oaraj,0e/
"tar!o/ *raa i"toreme!o# Sa *redajom )artija od red!o"ti ode je
*re!e"e!o *otra1ia!je4 *ri :em, ro5a , mome!t, *redaje )artije 7i+i:-i
o"taje tamo /de je"te# Noi ima.a3 )artije "ti:e *rao "oji!e !ad ro5om4
od!o"!o *rao di"*o!oa!ja# Zato "e oe )artije od red!o"ti :e"to !a+iaj,
di"*o+i3io!im#
8# O5.i/a3io!o*ra!e )artije od red!o"ti ", o!e )artije -oje , "e5i i!-or*ori2,
o5.i/a3io!a *raa4 od!o"!o *otra1ia!ja od d,1!i-a# Oa *otra1ia!ja ",
,/.a!om i+ra1e!a , !o3,4 a.i mo/, 5iti i+ra1e!a i , dr,/im :i!id5ama# U
oe )artije ,5rajaj, "e: me!i3a4 :e-4 o5e+!i3a4 -omer3ija.!i +a*i"4
5.a/aj!i:-i +a*i"4 3erti7i-at4 -redit!o *i"mo# U".o +a rea.i+a3ij, o5.i/a3ije
je *re+e!tira!je )artije od red!o"ti d,1!i-,#
%# Hartije od red!o"ti "a *raom ,:e20a ",4 7a-ti:-i4 -or*orati!e )artije -oje
imao3, daj, *rao da ,:e"t,je , !e-om *ra!om .i3,# Re: je o a-3ijama
9deo!i3ama; -od a-3io!ar"-i) 9deo!i:-i); dr,2taa i -oma!dit!i) dr,2taa !a
a-3ije# Ima.a3 oi) )artija "ti:e *rao :.a!"ta -od odre6e!o! *ra!o/ .i3a4
*rao ,5ira!ja *ri)oda od "o/ 7i!a!"ij"-o/ *.a"ma!a , to .i3e4 -ao i *rao
6
da ,:e"t,je , ra"*ode.i "te:aj!e ma"e , ".,:aj, da *ra!o .i3e , -ome ima
,.o/ *ad!e , "te:aj# Oe )artije od red!o"ti "e !a+iaj, .i:!o*ra!im
)artijama4 i.i -or*orati!im )artijama od red!o"ti#
4.2 ) Hartije prema nosiocu prava iz hartije od vrednosti
Prema !a:i!, !a -oji je !a )artiji od red!o"ti o+!a:e! .a"!i-4 od!o"!o tit,.ar
*raa )artije od red!o"ti4 "e )artije od red!o"ti "e de.e !a: *ro4 )artije od red!o"ti
!a ime< dr,/o4 )artije od red!o"ti *o !ared5i< tre0e4 )artije od red!o"ti !a do!o"io3a#
$# Hartije od red!o"ti !a ime ", "*e3ija.!a -ate/orija )artija -od -oji) "e , "amoj
)artiji o+!a:aa ime 7i+i:-o/ i.i *ra!o/ .i3a -oje je tit,.ar *raa4 od!o"!o
*oeri.a3# Oe )artije "e *o!e-ad o+!a:aaj, -ao Cre-ta )artijeD4 i.i dire-t!e
)artije :ime "e ,-a+,je !a !e*o"red!, o5ae+, i+daao3a *rema !aede!om
*ra!om4od!o"!o 7i+i:-om .i3, da i"*,!i o5ae+, -oj, je *rema !jem, de7i!i"ao#
Oe )artije *r,1aj, !e-e *red!o"ti i+daao3,4od!o"!o d,1!i-,# Za !je/a je
*oeri.a3 ja"!o odre6e!a .i:!o"t4 od!o"!o .i:!o"t :iji ", m, atri5,ti do5ro
*o+!ati# V.a"!i- )artije od red!o"ti !a ime !e *re!o"i *rao i+ )artije *re!o"om
"ame )artije# U+ to4 *re!o" *otra1ia!ja !a !oo/ *oerio3a "e ode !e mo1e
odijati *o ".o5od!oj o.ji *o"toje0e/ *oerio3a# Pre!o" "e mo1e o5aiti a.i je
"-o*:a! "a !i+om 7orma.!o"ti4 2to *odra+,mea ,*i"ia!je *re!o"a !a
od/oaraj,0e me"to , "amoj i"*rai4 +atim , od/oaraj,0em re/i"tr,4 i
+a-.j,:ia!je i/oora# Z5o/ oi) 7orma.!o"ti *re!o"io"t )atrija do red!o"ti !a
ime je eoma o/ra!i:e!a4 *a je o/ra!i:aa!je i o/ra!i:e!o"t !ji)oe 3ir-,.a3ije
jed!a do -.j,:!i) -ara-teri"ti-a#
Pre!o" )artija od red!o"ti !a ime o5a.ja "e *,tem ,/oora o 3e"iji
*otra1ia!ja# Oim *re!o"om !oi *oeri.a3 93e"io!ar; *re,+ima *raa -oja ",
*ri*ada.a ra!ijem *oerio3,4 -oji je *re!eo "oje *rao 93ede!t;4 do- d,1!i-
93e","; o"taje i"ti# ?ede!t4 od!o"!o ra!iji *oeri.a3 od/oara 3e"io!ar,4 od!o"!o
!oom *oerio3, +a i"*,!je!je o5ae+e od "tra!e 3e","a4 od!o"!o d,1!i-a4
jedi!o ,-o.i-o je !a "e5e *re,+eo /ara!toa!je i"*,!je!ja te o5ae+e#
8# Hartije od red!o"ti *o !ared5i "e -ara-teri2, *o tome 2to je *oeri.a3 .i3e -oje je
ime!oa!o , "amoj )artiji4 a.i to mo1e 5iti i dr,/o .i3e -oje , )artiji ime!,je
ime!oa!o .i3e# Ei!id5a "e ode i+r2aa *rema .i3, -oje je ime!oa!o , )artiji4
od!o"!o *rema .i3, -oje to .i3e odredi# Oe )artije imaj, -.a,+,., -oja odre6,je
.i3e -ao *oerio3a i dodat!, -.a,+,., C*o !ared5iD# I+daa.a3 oa-e )artije do
7
red!o"ti je o5ae+a! !a :i!id5, *rema .i3, -oje je !aede!o , )artiji4 i.i *rema
.i3, -oje to .i3e !aede# U o, -ate/orij, )artija od red!o"ti "*adaj,: me!i3a4
:e-4 "-.adi2!i3a#
Pre!o" )artija od red!o"ti *o !ared5i o5a.ja "e *,tem i!do"ame!ta ra!ije/
*oerio3a !a !oo/# Ra!iji *oeri.a3 *o"taje !oom *oerio3, "o.idar!i d,1!i-
9"em , ".,:aj, -ada ta-, o5ae+, i"-.j,:i -.a,+o.om , )artiji od red!o"ti C5e+
moje da.je o5ae+eD;# Noi *oeri.a3 *o"taje "amo"ta.!i *oeri.a3 -ome d,1!i-
!e mo1e i"ti3ati *ri/oore i+ ",5je-ti!o/ od!o"a "a ra!ijim *oerio3em#
Hartije od red!o"ti *o !ared5i imaj, *ri.i:!, 3ir-,.a3io!, "*o"o5!o"t4 *a je
!ji)oa ,*otre5a , *o".o!om *romet, eoma i+ra1e!a4 a -a-o *o"toji i eoma
i"o- "te*e! "i/,r!o"ti , *ra!om *romet,4 to je !ji)oa ,*otre5a i +!a:aj!a#
%# Hartije od red!o"ti !a do!o"io3a ", )artije -od -oji) !ije o+!a:e!o ime
*oerio3a4 od!o"!o .a"!i-a i"*rae4 te "e .e/a.!im .a"!i-om "matra "a-o .i3e
-oje je *re+e!tira# CDo!o"i.a3D je ode o+!a-a +a *o"ed!i-a )artije od red!o"ti
-oji "e ima "matrati +a-o!itim 5e+ i-a-o/ *o"e5!o/ do-a+ia!ja# Oa-e )artije
od red!o"ti !o"e ,o5i:aje!, -.a,+,., C*.atio do!o"io3,D# Pre!o"om oi)
)atrija o"tar,je "e i"toreme!i *re!o" *raa i!-or*ori"a!o/ , )artiji#
Naj+!a:aj!ija *red!o"t )artija od red!o"ti !a do!o"io3a je , :i!je!i3i da imaj,
ma-"ima.!, 3ir-,.a3ij,# Za !ji)o *re!o" od jed!o/ do dr,/o/ *oerio3a !i",
*otre5!e 5a2 !i-a-e 7orma.!o"ti# Noi *oeri.a3 "e !i/de !e ,*i",je , re/i"tre4
7i+i:-i *o"ed )artije *odra+,mea *raa !a rea.i+a3ij, *otra1ia!ja -oja ",
i!-or*ori"a!a , )artiji# Oa *red!o"t ,-a+,je i !a !edo"tata-4 -ao !je!, dr,/,
-ara-teri"ti-,# Naime4 , ".,:aj, da "e i+/,5i )artija od red!o"ti4 !je! .a"!i-
"-oro da !ema !a:i!a da do-a1e "oje .a"!i2to4 jer "e *o"ed!i- i *re+e!tator
)artije od red!o"ti "matra !je!im .a"!i-om# Dr,/im re:ima4 /,5ita- )artije od
red!o"ti +!a:i /,5ita- "i) , )artiji i!-or*ori"a!i) *raa4 a .a"!i2to "e
do-a+,je i"-.j,:io *re+e!ta3ijom# I+daa.a3 )artije !ije o.a20e! da i"*it,je
!e:i! !a -oji je .i3e -oje *re+e!tira )artij, od red!o"ti "te-.o )artij,# Za !je/a je
.a"!i- o!aj -o *re+e!tira )artij,# Me6,tim i+daa.a3 je d,1a! da *o"t,*a
"ae"!o4 te da , ".,:aj, -ada *o",m!ja da je do!o"i.a3 "te-ao )artij, od red!o"ti
!a !e+a-o!it !a:i! o5ae+!o od5ije i+r2e!je , )artiji !aede!e o5ae+e# U-o.i-o
ta-o !e *o"t,*i4 i+daa.a3 "!o"i od/oor!o"t +a *o".edi3e#
4.3 ) Hartije od vrednosti prema ronosti
8
Prema ro:!o"ti "e )artije od red!o"ti "e de.e !a: *ro4 oro:e!e )artije od
red!o"ti< dr,/o4 )artije od red!o"ti *rema i6e!j,< tre0e4 )artije od red!o"ti 5e+
ro-a#
$# Oro:e!e )artije od red!o"ti imaj, *re3i+ira! ro- , -ojem "e mora i+r2iti o5ae+a
9:i!id5a; -oja je , !joj "adr1a!a# Poeri.a3 "e o5ra0a d,1!i-, o de7i!i"a!om ro-,4
-ada je d,1!i- o5ae+a! da i+r2i "oj, o5ae+,# U oa-im )artijama "e !aodi
i.i 7i-"ira!i da! !a -oji do"*ea i+r2e!je o5ae+e 9!*r# P.atiti $=# maja 8BB@#;4 i.i
"e !aodi *roto- reme!a od da!a i+daa!ja )artije 9!*r# *.atiti /odi!, da!a od
da!a i+daa!ja )artije;# Ne-e )artije od red!o"ti imaj, ro- , -ojem "e o5ae+a
i+r2aa , 3e.o"ti i de7i!iti!o# Ima ta-i) )artija od red!o"ti -od -oji) "e
o5ae+a *o"te*e!o4 !a rate4 i+r2aa4 " tim da *o"toji ro- +a de7i!iti!o i+r2e!je
o5ae+e#
8# Hartije od red!o"ti *o i6e!j, 9a i"ta4 !a *ri +a)te; o5ae+,j, d,1!i-a da
*oerio3, i+r2i o5ae+, i+ )artije , mome!t, -ada "e oaj *ojai i *re+e!tira
"oj +a)te#
%# Hartije 5e+ ro-a4 i.i 5e+ odre6e!o/ ro-a4 od!o"!o "a !eodre6e!im ro-om ",
)artije -od -oji) !e *o"toji ,tr6e! ro- +a i+r2e!je o5ae+e i+ )artije# Ima )artija
od red!o"ti -oje *erma!e!t!o daj, *ri!o"e4 -ojima ", de7i!i"a!i ro-oi +a
,5ira!je *ri!o"a4 a.i -od -oji) !ije de7i!i"a! ro- +a i"*.at, /.a!o/ d,/a4
od!o"!o !omi!a.!e red!o"ti )artije od red!o"ti#
4.4 ) Hartije od vrednosti prema sadraju
Se )artije od red!o"ti *rema "adr1i!i *raa !a -oja "e od!o"e mo/, "e *ode.iti
!a ro5!e i !o:a!e )artije od red!o"ti#
$# Ro5!e )artije od red!o"ti "e od!o"e !a ro5!i "adr1aj# Re: je o "-.adi2!i3i4
-o!o"ma!,4 +a.o1!i3i i dr# Oe )artije "e :e"to !a+iaj, rea.!im i.i "tar!im#
8# No:a!e )artije od red!o"ti imaj, +a *redmet !o:a!e red!o"ti# Ode "*adaj,:
me!i3a4 :e- i dr#
4.5 ) Hartije od vrednosti prema izdavaocu
9
Prema tome -o je i+daa.a3 9emite!t; )artija od red!o"ti "e )artije od red!o"ti
"e mo/, *ode.iti !a: *ro4 ja!o*ra!e )artije od red!o"ti i4 dr,/o4 *riat!e )artije od
red!o"ti#
$# Ja!o*ra!e )artije od red!o"ti i+daje dr1aa i !je!i or/a!i# Taj *o"ao mo1e
o5a.jati 3e!tra.!a dr1aa 97edera3ija;4 7edera.!e jedi!i3e i -om,!a.!e i.i
o*2ti!"-e +ajed!i3e#
8# Priat!e )artije od red!o"ti i+daj, *red,+e0a i.i dr,/a *ra!a .i3a#
4.!) Hartije od vrednosti prema prihodu
Se )artije od red!o"ti4 !a o"!o, to/a -a-a *ri)od daj,4 mo/, "e *ode.iti !a:
)artije 5e+ *ri)oda4 )artije "a 7i-"!im *ri)odom i )artije "a *rome!.jiim *ri)odom#
$# Po"toje )artije od red!o"ti -oje !e do!o"e !i-a-a *ri)od# Re: je o )artijama
:ija je 7,!-3ija omo/,0e!je *rometa4 od!o"!o *re!o"a "red"taa i+me6,
",5je-ata , *.at!om *romet,# Ta-i ",: :e-4 "-.adi2!i3a4 -o!o"ma!#
8# Hartije od red!o"ti "a 7i-"!im *ri)odom ", ta-e )artije -od -oji) je
,"ta!o.je!o *.a0a!je *ri)oda *eriodi:!o# Re: je4 re3imo4 o o5e+!i3ama i
*rioritet!im deo!i3ama 9a-3ijama; -oje daj, 7i-"!i *ri)od#
%# Hartije od red!o"ti "a *rome!.jiim *ri)odom ", o5i:!e -or*ora3ij"-e )artije
9a-3ije; -oje *red"ta.jaj, imoi!"-i i!"tr,me!t# Ve.i:i!a *ri)oda "e ode doodi
, e+, "a *ro7ita5i.!o20, -oj, *red,+e0e o"tar,je# U oom ".,:aj, e.i:i!a
*ri)oda -oji "e dode.i !a jedi!i3, ,.o1e!i) "red"taa 9*o jed!oj a-3iji; arira i+
/odi!e , /odi!,4 "e , +ai"!o"ti od ,"*e2!o"ti *o".oa!ja -or*ora3ije#
4.7)"ispozitivne i tradiciona#ne hartije od vrednosti
Prema tome da .i "e )artijama od red!o"ti tra1i *redaja "tari i.i +a)tea
di"*o+i3ija "tarima4 )artije "e de.e !a tradi3io!a.!e i di"*o+iti!e#
$# Tradi3io!a.!e )artije *odra+,meaj, rad!j, *redaje "tari4 2to +!a:i rea.!i
tra!"7er o5je-ata tra15i!e i+ *o"eda d,1!i-a , *o"ed *oerio3a# Potra1ia!je je
rea.i+oa!o *redajom "tari#
10
8# Di"*o+iti!e )artije od red!o"ti *odra+,meaj, *re!o" )artija od red!o"ti i "a
!jom *raa da "e di"*o!,je "a *redmetom# Ta-e ", )artije: -o!o"ma! i
"-.adi2!i3a#
4. )Hartije od vrednosti prema duini roka dospe%a
Prema d,1i!i ro-a do"*e0a od da!a emitoa!ja4 )artije od red!o"ti "e de.e !a
d,/oro:!e i -rat-oro:!e#
$# D,/oro:!e )artije od red!o"ti ", )artije od red!o"ti :iji je ro- do"*e0a d,1i od
/odi!, da!a od da!a emitoa!ja#
8# Krat-oro:!e )artije od rad!o"ti ", )artije od red!o"ti :iji je ro- do"*e0a -ra0i
od /odi!, da!a od da!a emitoa!ja#
5 - TRGOVINA HARTIJAMA OD VREDNOSTI
Tr/oi!om )artijama od red!o"ti4 , "mi"., +a-o!a o )artijama od red!o"ti4
"matra "e *rodaja4 od!o"!o -,*oi!a )artija od red!o"ti i+me6, emite!ta i -,*3a
!e*o"red!o i.i *re-o *o"red!i-a 9, da.jem te-"t,: *rimar!o tr1i2te; i "a-a !ared!a
-,*oi!a i *rodaja )artija od red!o"ti i+me6, imao3a i -,*3a )artije od red!o"ti4
!e*o"red!o i.i *re-o *o"red!i-a 9, da.jem te-"t,: "e-,!dar!o tr1i2te;# K,*oi!a i
*rodaja "e o5a.ja !a or/a!i+oa!om 7i!a!"ij"-om tr1i2t,4 *o+!atom -ao 5er+a4 -oja
radi *o *ri!3i*, a,-3ija 9".o5od!e ja!e *o!,de i *otra1!je4 od!o"!o ja!o/ !admeta!ja
, *o/.ed, *ri)ata!ja 3e!e odre6e!i) )artija od red!o"ti;# O"!o!i 3i.j e7e-t!e 5er+e je
da i+r2i -o!3e!tri"a!je *o!,de i tra1!je !a jed!om me"t, radi ,tr6ia!ja d!e!e tr1i2!e
red!o"ti 95er+a!"-o/ -,r"a; *ojedi!i) )artija od red!o"ti4 -ao 2to ", a-3ije i
o5e+!i3e# Ber+a!"-i *o".oi mo/, 5iti *romot!i i termi!"-i# Promot!i *o".oi "e
.i-idiraj, odma) 9",trada! *o +a-.j,:-,;# S*e3i7i:!o"t termi!"-i) *o".oa je , tome "to
"e teme.je !a reme!"-om ra+ma-, i+me6, +a-.j,:-a i i+r2e!ja *o".a#
Prodaj, )artija od red!o"ti !a *rimar!om tr1i2t, emite!t mo1e o5a.jati
!e*o"red!o i.i *re-o 5er+a!"-i) *o"red!i-a# Stra!a *ra!a .i3a mo/, -,*oati i
*rodaati )artije od red!o"ti -oje /.a"e !a "tra!, a.,t, "amo *re-o 5er+a!"-i)
*o"red!i-a#
Hartijama od red!o"ti mo1e "e tr/oati *od ".ede0im ,".oima:
11
$# Da ", emitoa!e , "-.ad, "a +a-o!om o )artijama od red!o"ti<
8# Da emite!t ima *o+iti!o mi2.je!je , o.a20e!o/ rei+ora o !je/oom *o".oa!j,<
%# Da *roti emite!ta !ije *o-re!,t *o"t,*a- "a!a3ije4 "te:aja i.i .i-ida3ije#
Emite!t :ijim "e )artijama od red!o"ti tr/,je d,1a! je da do i"te-a ro-a +a
o"taria!je *raa i o5ae+a -oje *roi"ti:, i+ )artije od red!o"ti !ajma!je jeda!*,t
/odi2!je o5ae2taa imao3e )artija od red!o"ti o re+,.tatima "o/ *o".oa!ja# Emite!t
je d,1a! da , ro-, od o"am da!a od i"te-a ro-a +a *redaj, /odi2!je/ o5ra:,!a do"tai
!ad.e1!om "ae+!om or/a!, o"!o!e 5i.a!"!e *o-a+ate.je +a *ret)od!, /odi!,#
Tr/oi!a )artijama od red!o"ti mo1e 5iti:
$# Fotoi!"-a G *re!o" )artija od red!o"ti "a *rodaao3a !a -,*3a 9i!do"ame!tom
i.i *ro"tom *redajom;<
8# Po.,/otoi!"-a G de*o!oa!je )artija od red!o"ti !a de*oHra:,! i o5r!,to<
%# Be+/otoi!"-a G *re!o2e!je )artije od red!o"ti "a *o".oda3a !a -,*3a4
+ad,1ia!jem !ji)oi) de*oHra:,!a4 od!o"!o *re!o2e!je "a de*oHra:,!a daao3a
+a.o/e !a de*oHre:,! *rimao3a +a.o/e#
Be+/otoi!"-a tr/oi!a )artijama od red!o"ti o"tar,je "e i+daa!jem !a.o/a o
+ad,1e!j, jed!o/ ra:,!a i !a.o/a o odo5re!j, dr,/o/ ra:,!a -ojima "e )artije od
red!o"ti *re!o"e *ri *rodaji4 od!o"!o +a.a/a!j,#
Na de*oHra:,!, 5a!-a eide!tira *ri.i i od.i de*o!oa!i) )artija od red!o"ti#
Za "a-, *rome!, !a de*oHra:,!, 5a!-a je d,1!a da i+da i+od "a !a+!a:e!jem "a.da i
*reda /a .a"!i-, ra:,!a !a !a:i! ,tr6e! ,/oorom# O"!o +a *rome!, "ta!ja "a.da !a
de*oHra:,!, je"te !a.o/ .a"!i-a ra:,!a#
6 - GAENJE PRAVA IZ HARTIJE OD VREDNOSTI
Hartije od red!o"ti imaj, "oj 1iot!i 3i-.,": !a"taj,4 o+!a:aaj,0i ,"*o"ta.ja!je
od/oaraj,0e/ o5.i/a3io!o/ od!o"a< 3ir-,.i2, i me!jaj, "oje/ .a"!i-a 9)o.dera;< /a"e
"e4 :ime *re"taj, "e o5.i/a3io!e o5ae+e# Na taj !a:i! )artije od red!o"ti4 !a !jima
"oj"te! !a:i!4 o*i",j, 1iot od/oaraj,0e/ od!o"a i+me6, *rired!i) ",5je-ata4 ,
-ome "e +a"!iaj, *raa i o5ae+e4 *re!o"e i time i+r2aaj, di!ami-, *rired!i)
-reta!ja4 i /a"e o+!a:aaj,0i ,mire!je ti) od!o"a#
12
Fa2e!je *raa i+ )artije od red!o"ti , !orma.!im o-o.!o"tima !a"taje i+r2e!jem
o5ae+e -oja je e+a!a +a )artij, od red!o"ti# Re: je o i"*,!je!j, o5ae+e , id,:
i"*.ate !o:a!i) ",ma i *redaje "tari 9i+daa!je ro5e -od -o!o"ma!a i "-.adi2!i3e;# U+
oo o"!oi +a /a2e!je *raa i+ )artije od red!o"ti mo/, 5iti: +a"taria!je4 o*ro2taj
d,/a4 -o!7,+ija4 -om*e!+a3ija4 i!oa3ija i *o!i2te!je#
Li!"#$"#
L$%i&' R('Hartije od vrednosti - metodoloski aspekti' I)*#+#,%- ."!*$)!&! B!-/"#*'
B!-/"#*' 1005(
P"-1( D" Mi2-3!+i&' M(' T-4i&' M(' K!2!,!+i&' L(' D$%#5#6' S(' 4" A5*7i&' M('
Poslovanje novanim hartijama od vrednosti' I58i$ )# !%-5-4i%$ i 1i5#58i3!' 9!-/"#*'
1006(
Zakon o hartijama od vrednosti, S2$79!5i 2i8 SRJ 9"( 26:0; i 2;:06(
13
www.BesplatniSeminarskiRadovi.com
14