UNIVERSITETI I PRISHTINS

"HASAN PRISHTINA"
FAKULTETI I SHKENCAVE T APLIKUARA , FERIZAJ






ARMT PAS INATIT
Ese




Mentori: Studenti:
Prof.Asoc.Dr. Agron BAJRAKTARI Ymri LALA


Maj 2014, Ferizaj

2

T gjith jemi rritur me nj hero apo me nj personazh t dikujt q na ka motivu n fardo mnyre
q ka egzistu ai. Stephen King sht njri nga shkrimtart modern t kohs, m i lexuari pr nga
librat dhe m i shikuari nga tregimet n filma. Veprat e tij leht komunikojn me masn, edhe pse
zhanri i tij dallohet n at t horrorit, n tregimet e tij duhet ta matim veten, se si i kemi punt me
ndjenjat. Ather kur dhuna e shkruar e rrmben lexuesin, mendja e tij shtrembrohet dhe arrin n
shkalln e nxitjes t veproj n dika edhe pa dashje psiqike. Nse bhet ndonj gabim n t
kaluarn, ai mund t plotsohet me dika q mund t parandalon dhunn e prhapur. Ka dy arsye
prse zgjodha t analizoj romanin dhe esen e Stephen King, gjithsesi n krkim t shkaqeve nga
Romani Rage-Inati i cili kishte nxit raste t dhuns n Shkollat Amerikane dhe Eseja Guns-
Armt kundra prdorimit t armve.
Romani Rage i publikuar n vitin 1977 ishte koha kur autori Stephen King vijonte msimin n
shkolln e mesme i cili nn pseudonimin e Richard Bachman shkroi romanin, ideja prapa ktij
autori t sajuar ishte pr t provuar nse ai mund t prsris suksesin e tij prsri dhe t qetsoj
frikn se popullariteti q e krijonte, ishte nj aksident apo nj e vrtet e pranuar mir nga lexuesit.
Stephen King n Romanin Rage, prshkruan ngjarjen e krijuar n nj shkoll t mesme nga
nxnsi Charlie Decker i cili ishte ftuar n nj takim me drejtorin e shkolls pr rastin e nj
incidenti t m hershm, ku Decker kishte goditur profesorin e Kimis me nj paisje tubi duke uar
n hospitalizim profesorin, pr arsye t panjohura. Ai gjat biseds me drejtorin pr kt incident
e fyen at dhe ja rrmben pistoletn nga sirtari. Decker kthehet n klasn e tij dhe n mnyr fatale
qllon profesorin e Algjebrs, dhe i detyron shokt e tij t qndrojn n klas pr rreth 4 or, ndrsa
pjesa tjetr e nxnsve evakuohet nga shkolla. Charli gjat ksaj kohe iu krcnohet forcave
policore, q nse nuk veprojn si thot ai, do ti vras edhe nxnsit e mbajtur peng. N fund ekipi i
snajperistve e godet at n gjoks, por ai mbijeton pr shkak se plumbi godet n xhepin e kmishs
ku e mban dryrin. Ai lirohet nga burgu me arsyen se vuan nga nj smundje mendore.
Pas Publikimit t Romanit Rage kishte nj lexueshmri t madhe, dhuna vetm sa zgjerohej, pas
disa viteve nga publikimi autori duke e vlersuar si t nevojshm trheqjen nga tregu t librit, ai
gjen lidhmrin me rastet e t shtnave n mes viteve 1988 dhe 1997, q kishin ndikim t
drejtprdrejt nga romani. N shkurt t vitit 1996, nj nxns i quajtur Barry Loukaitis hyri n
klasn e tij n orn e Algjebrs n Liqenin e Moisiut, n Washington, me nj revolver t kalibrit
22 dhe nj pushk t gjat gjuetie. Ai e prdori pushkn pr t vrar instruktoren Leona Caires dhe
dy student. Pastaj nxori pistoletn n ajr, ai deklaroi: Kjo mesiguri e rreh Algjebrn, apo jo?
Ky citim sht nga Rage. N vitin 1997, Michael Carneal, n moshn 14 vjeare, nj dit pasi
shkoi n shkoll, n Paducah, Kentucky, me Ruger MK II pistolet gjysm-automatike n shpin.
Ai iu afrua nj grupi para-shkolls, hapi zjarr vrau tre dhe plagosi pes persona. Pastaj ai kishte
ln armn n dysheme dhe ishte shprehur:, M vrisni mua! Ju lutem, un nuk mund t besoj q
e bra kt! Nj kopje e romanit Rage u gjet n dollapin e tij pas rastit.
Kjo ishte e mjaftueshme pr Stephen King, edhe pse n at koh, t shtnat e Loukaitis dhe
Carneal ishin t vetmit t lidhura me romanin Rage pr t cilin shkrimtari ka qen i vetdijshm.
Dhe pr kt arsye e ka trhequr romanin nga botimi n vitin 1997, edhe pse kjo nuk ishte e leht
pr t. Stephen kishte thn se: nuk do t krkoj falje pr librin, por beson se prshkrimi i tij i
dhuns n roman mund t nxis dhun te njerzit me probleme, te t rinjt t cilt kan qasje n arm.
3

Ai thekson se: Kta ishin djem t paknaqur me probleme t thella psikologjike, djem t cilt
ishin keqtrajtuar n shkoll dhe t shtypur n shtpi nga neglizhenca e prindrve dhe abuzimi i
plot, t gjith vrehen se kishin nj qasje t leht n arm. Romani i Stephen King nuk i thyen
ata dhe nuk i shtyn n vrass sipas tij, n librin e tij mund t gjeni se flitet pr ta, nse t rinjt
tashm jan t thyer. Megjithat ai e sheh si nj nxits Rage t mundshm ku edhe sht arsyeja
pse sht trhequr nga shitja.
Me 25 Janar 2013 Stephen King publikon esejn Guns-Armt, i cili pas 16 vitesh, vjen si
plotsim pr Romanin Rage me moton kundra Armve dhe diskuton se pse e trhoqi, m
detajisht Rage. Ai mendon n qoft se romani Rage do t shkruhej n ditt e sotme, dhe do
t lexohej nga ndonj msimdhns i Gjuhs Angleze ai do ta kishte shpejtuar rastin, q
dorshkrimi t kshillohej te drejtuesit e shkolls dhe Stephen King do ta gjente veten n terapi
me shum shpejtsi. Por, King mendon se: 1965 ishte nj bot tjetr, ku nuk krkohej t hiqni
kpuct para se t hipnin n nj avion dhe nuk ka pasur detektor metali n hyrje t shkollave t
mesme.
N kt ese bn thirrje t gjith poseduesve t armve, duke prfshir edhe veten e tij pr t
mbshtetur nj ndalim t armve gjysm automatike dhe masa t tjera kundra armve pas ngjarjes
me t shtna n shkoll t Newtown, Connecticut. Nga eseja 25 faqesh, Guns e cila sht e
pranishme vetm pr 99 cent n Amazon.com pr paisjen Kindle q e ka t lancuar kjo kompani
pr shrbimin e leximit t librave elektronik dhe funksioneve tjera multimediale, mbreti i horrorit
Stephen shkruan se ai posedon tri pistoleta "me nj ndrgjegjie t pastr". Ai kritikon Shoqatn
Kombtare t armve (National Rifle Association), mediat dhe politikant pr mosveprim.
Eseja e tij gjithashtu adresohet te miqt dhe poseduesit e armve. Ai pyet: Sa arm ju mjaftojn q
t ndiheni t sigurt? Dhe si mundeni n t njjtn koh t'i mbani ato t ngarkuara dhe afr n
dor?, ka nse ato arrijn te fmijt tuaj kureshtar apo nipat dhe mbesat? Stephen ka propozuar
se nuk duhet t kemi m shum se 10 plumba pr nj pistolet. Ai gjithashtu ka thn: do t jemi
m t sigurt nse instalojm n shtpit tona sistemin e alarmit kundr hajdutve. Pr Arm ai
ka theksuar se: sht e vrtet q ju duhet t mbani mend se ku do t vendosni armn para se t
shkoni n shtrat, por t mendojm pr kt! Nse ju ndodh q rastsisht t hasni n ndonj person
t droguar t hyj n shtpin tuaj papritmas, ju nuk mund t gjuani n t me nj alarm hajdutsh!
King gjithashtu ka theksuar seAmerika sht lagur n arm dhe do qytetar duhet ta mendoj at.
Nga romani Rage gjat viteve 77-97 ishte br nj buj n t lexuar, por edhe n ndikim t
dhuns tek moshat e reja. Shkaku ishte Libri, pasojat Vrasjet. Trheqja e librit nga shitja e
autorit sht nj akt moral, dhe e cila nuk i ndali rastet e dhuns npr Shkollat Amerikane. Eseja
e publikuar n paisjen elektronike Kindle, ka qen e menduar mir pr lexim, pr arsyen se e
gjith bota sht me sy e vesh te ajo, sht nj preventiv n parandalimin e armve n prgjithsi.
Stephen King ka pas ndikim n materialin e ofruar n mnyr elektronike, sidomos n mimin e
ult t shitjes, lexuesit e Romanit Rage me tem nxitse, nuk ishin n mnyr komplete t
ndikuar vetm nga ajo, pasi shumica e rasteve nga to kishin edhe probleme tjera, ku edhe ato
psiqike.