ZAKON

O GENETIKI MODIFIKOVANIM ORGANIZMIMA

("Sl. list Crne Gore", br. 22/08 od 02.04.2008, 40/11 od 08.08.2011)

I. OPTE ODREDBE

Predmet zakona

lan 1
Ovim zakonom ureuju se uslovi za upotrebu genetiki modifikovanih organizama (u daljem
tekstu: GMO) i proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO, njihovu upotrebu u
zatvorenim sistemima i namjerno uvoenje u ivotnu sredinu, kao i stavljanje u promet,
rukovanje, prevoz, pakovanje, tranzit (provoz) preko teritorije Crne Gore, obiljeavanje, preradu i
mjere za sprjeavanje i otklanjanje tetnih efekata.

Znaenje pojmova

lan 2
Pojedini pojmovi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedee znaenje:
1) genetiki materijal je dio biljke, ivotinje, gljive i mikroorganizma koji sadri genetiku
(nasljednu) informaciju;
2) mikroorganizam je mikrobioloki entitet, elijski ili neelijski, koji je sposoban za
reprodukciju ili prenoenje genetikog materijala, ukljuujui viruse, viroide, ivotinjske i
biljne elije u kulturi;
3) genetika modifikacija je namjerna izmjena genetikog materijala organizma na nain
razliit od prirodne rekombinacije i indukcije mutacija, odnosno uvoenje stranog
genetikog materijala u genetiki materijal organizma ili uklanjanje dijela genetikog
materijala organizma;
4) organizam je svaka bioloka jedinica sposobna za razmnoavanje ili prenos genetikog
materijala;
5) genetiki modifikovan organizam (GMO) je organizam, osim ljudskog bia, iji je
genetiki materijal izmijenjen na nain koji se ne pojavljuje prirodnim putem (parenjem
ili rekombinacijom), ve:
a) tehnikama rekombinantne nukleinske kiseline koje ukljuuju stvaranje novih kombinacija
genetikog materijala unoenjem molekula nukleinske kiseline bilo kojim nainom van
organizma u virus, bakterijski plazmid ili drugi vektorski sistem i njihovo ukljuivanje u
organizam domaina u kojem se ne pojavljuju prirodno, ali u kojem su sposobni za
kontinuirano umnoavanje;
b) tehnikama koje ukljuuju direktno unoenje u organizam nasljednog materijala,
pripremljenog van tog organizma, ukljuujui mikroinjekciju, makroinjekciju i
mikroenkapsulaciju;
c) elijskom fuzijom (ukljuujui fuziju protoplasta) ili tehnikama hibridizacije kod kojih se
ive elije sa novim kombinacijama genetikog materijala stvaraju fuzijom dvije ili vie
elija pomou metoda koje se ne pojavljuju prirodno;
6) proizvod od GMO je svaki proizvod koji sadri, sastoji se ili je dobijen od jednog ili vie
GMO, bez obzira na stepen njegove obrade, koji je namijenjen za stavljanje u promet;
7) bioloka raznovrsnost je sveukupnost ivih organizama koji su sastavni djelovi ekolokih
sistema, a ukljuuje raznovrsnost unutar vrste, izmeu vrsta, kao i raznovrsnost izmeu
ekolokih sistema;
8) genetika raznovrsnost je sveukupnost gena ivih organizama, njihova raznovrsnost
izmeu jedinki, populacija, vrsta i viih taksonomskih kategorija;
9) zatvoreni sistem je laboratorija, proizvodni pogon ili drugi od ivotne sredine izolovani
prostor, odnosno prostor odvojen fizikim preprekama ili kombinacijom fizikih sa
hemijskim odnosno biolokim preprekama, koje onemoguavaju kontakt GMO sa
spoljnjom sredinom ili njihov uticaj na nju;
10) namjerno uvoenje GMO u ivotnu sredinu je namjerno uvoenje u ivotnu sredinu
GMO ili kombinacije GMO za koje se ne koriste posebne mjere sprjeavanja za
ogranienje GMO radi kontakta sa optom populacijom i ivotnom sredinom i za
zadravanje visokog stepena zatite za optu populaciju i ivotnu sredinu, osim
stavljanja u promet;
11) stavljanje u promet GMO je stavljanje GMO i proizvoda koji sadre, sastoje se ili su
dobijeni od GMO, na raspolaganje treim licima uz naknadu ili bez naknade;
12) tranzit je provoz GMO preko teritorije Crne Gore namijenjenih korisniku u drugoj
dravi;
13) procjena rizika od GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO, je
nauno zasnovana procjena i identifikacija moguih tetnih efekata (neposrednih i
posrednih, kratkoronih i dugoronih), na zdravlje ljudi, ivotnu sredinu i bioloku
raznovrsnost, do kojih moe doi pri upotrebi GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se
ili su dobijeni od GMO u zatvorenim sistemima, pri namjernom uvoenju u ivotnu
sredinu ili stavljanjem u promet;
14) incident je svaki dogaaj koji ukljuuje znaajno i nenamjerno isputanje u ivotnu
sredinu GMO tokom kontrolisanog korienja, koje bi moglo predstavljati neposrednu ili
odloenu opasnost za ivot i zdravlje ljudi i ivotnu sredinu;
15) ovlaena laboratorija je pravno lice koje vri ispitivanje i kontrolu GMO ili proizvoda
koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO;
16) subjekat u poslovanju GMO je privredno drutvo, drugo pravno lice, preduzetnik ili
fiziko lice koje koristi, namjerno uvodi u ivotnu sredinu ili zatvorene sisteme, stavlja u
promet, provozi GMO ili proizvode koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO;
17) stvaralac je pravno ili fiziko lice koje je stvorilo GMO ili proizvode koji sadre, sastoje
se ili su dobijeni od GMO;
18) potroa je lice koje proizvod koristi za ishranu ili neposrednu upotrebu, a ne za
poslovnu operaciju ili aktivnost;
19) podnosilac prijave je pravno ili fiziko lice koje namjerava da koristi GMO u zatvorenim
sistemima, namjerno uvodi GMO u ivotnu sredinu, stavlja u promet, prevozi ili provozi
GMO ili proizvode koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO;
20) praenje stanja (monitoring) GMO je planirano i sistematsko praenje i nadziranje GMO
u zatvorenim sistemima prilikom namjernog uvoenja GMO u ivotnu sredinu i
stavljanja GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO u promet,
kao i moguih tetnih efekata u skladu sa propisima;
21) jedinstveni kod je alfanumeriki kod sastavljen od devet slova i brojeva koji se daje
svakom GMO odobrenom za stavljanje u promet, odnosno za gajenje u komercijalne
svrhe i upotrebu za ishranu ljudi ili ivotinja;
22) sledljivost je mogunost praenja GMO i proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni
od GMO u svim fazama proizvodnje i distribucije;
23) ograniena upotreba GMO je upotreba u kojoj se GMO uzgaja, razmnoava, uva,
prevozi, unitava, uklanja ili na drugi nain koristi u zatvorenom sistemu.

Izuzeci

lan 3
Ovaj zakon ne primjenjuje se na proizvode koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO, ako su
namijenjeni za medicinske i kozmetike svrhe.
In vitro oplodnja, prirodni procesi poput konjugacije, transdukcije, transformacije, indukcija
poliploidije, ne smatraju se genetikim modifikacijama iz lana 2 taka 6 ovog zakona, pod
uslovom da ne obuhvataju upotrebu rekombinantnih molekula nukleinske kiseline ili GMO
dobijanih metodama razliitim od metoda na koje se ne primjenjuje ovaj zakon.

Primjena drugih zakona

lan 4
Na postupke koji se vode u skladu sa ovim zakonom primjenjuju se odredbe zakona kojim je
ureen opti upravni postupak, osim ako ovim zakonom nije drukije odreeno.
Na hranu ili hranu za ivotinje koja sadri, sastoji se ili je dobijena od GMO, shodno se
primjenjuju odredbe zakona kojim je ureena bezbjednost hrane, osim ako ovim zakonom nije
drukije odreeno.

Pravo na albu

lan 5
Protiv prvostepenog rjeenja nadlenih organa iz lana 10 stav 1 al. 4 i 5 ovog zakona, alba se
moe izjaviti ministarstvu nadlenom za poslove poljoprivrede i veterinarstva.
Protiv prvostepenog rjeenja nadlenog dravnog organa iz lana 10 stav 1 alineja 3 ovog zakona
alba se izjavljuje ministarstvu nadlenom za poslove zdravlja.
Protiv prvostepenog rjeenja nadlenog organa iz lana 10 stav 1 alineja 6 ovog zakona, alba se
moe izjaviti ministarstvu nadlenom za poslove zatite ivotne sredine.

II. NAELA UPRAVLJANJA GMO

Naelo integrisanosti

lan 6
Osnove i ciljeve politike upravljanja GMO, kao i mjere za sprjeavanje tetnih efekata proizvoda
koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO na zdravlje ljudi i ivotnu sredinu ukljuuju se u
strateke, planske i programske dokumente iz oblasti razvoja, finansija, obrazovanja, informisanja
i podsticanja nauno - istraivakih djelatnosti.
Naelo predostronosti

lan 7
GMO mogu da budu u upotrebi u zatvorenim sistemima, namjerno uvedeni u ivotnu sredinu i
stavljeni u promet i upotrebu u skladu sa ovim zakonom.
Nadleni organi, u saglasnosti sa naelom predostronosti, duni su da obezbijede preduzimanje
odgovarajuih mjera za izbjegavanje tetnih efekata na zdravlje ljudi i ivotnu sredinu, koji mogu
biti prouzrokovani namjernim uvoenjem u zatvorene sisteme, ivotnu sredinu ili stavljanjem u
promet proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO.



Naelo procjene rizika

lan 8
Procjena rizika od potencijalnih tetnih efekata na zdravlje ljudi i ivotnu sredinu koji mogu da
nastanu usljed transfera gena GMO u druge organizme vri se prema pojedinanim sluajevima
saglasno ovom zakonu, uzimajui u obzir prirodu organizma u koji se unosi, odnosno ivotne
sredine u koju se uvodi.
Prilikom procjene rizika od GMO posebno se identifikuju i iskljuuju GMO koji sadre gene
rezistentne na antibiotike za ljudsku i veterinarsku upotrebu, a koji mogu da prouzrokuju tetni
efekat na zdravlje ljudi i ivotnu sredinu.

Naelo javnosti

lan 9
Javnost ima pravo da bude obavijetena o upravljanju GMO i ukljuena u postupke odluivanja u
skladu sa zakonom.

III. NADLENOSTI U SPROVOENJU ZAKONA

1. Nadleni organi

lan 10
Poslove dravne uprave u oblasti GMO vre:
- ministarstvo nadleno za poslove poljoprivrede (u daljem tekstu: Ministarstvo
poljoprivrede);
- ministarstvo nadleno za poslove zatite ivotne sredine (u daljem tekstu: Ministarstvo
zatite ivotne sredine);
- ministarstvo nadleno za poslove zdravlja (u daljem tekstu: Ministarstvo zdravlja);
- organ uprave nadlean za poslove veterinarstva;
- organ uprave nadlean za fitosanitarne poslove;
- organ uprave nadlean za zatitu ivotne sredine.
Obavljanje pojedinih poslova od javnog interesa iz nadlenosti organa dravne uprave iz stava 1
ovog lana moe se povjeriti ovlaenim pravnim licima, u skladu sa zakonom.

Nadlenosti

lan 11
Ministarstvo poljoprivrede u vrenju poslova iz lana 10 stav 1 alineja 1 ovog zakona donosi
godinji plan kontrole, plan monitoringa, plan upravljanja kriznim situacijama u sluaju incidenta
nastalog u poslovanju GMO, sarauje sa Nacionalnim savjetom za bioloku sigurnost, daje
ovlaenja laboratorijama za vrenje ispitivanja, odluuje po albama na rjeenja donesena u
prvostepenom postupku, izdaje odobrenje za upotrebu GMO u eksperimentalne svrhe, sarauje sa
meunarodnim organizacijama i nadlenim organima drugih drava iz svoje nadlenosti u oblasti
GMO, vri prijavljivanje (notifikaciju) propisa i mjera koji se donose u izvravanju ovog zakona,
donosi propise u izvravanju ovog zakona i druge poslove u skladu sa ovim zakonom.
Ministarstvo zatite ivotne sredine u vrenju poslova iz lana 10 stav 1 alineja 2 ovog zakona
donosi godinji plan kontrole, plan monitoringa i plan upravljanja kriznim situacijama u sluaju
incidenta nastalog uvoenjem GMO u ivotnu sredinu, sarauje sa Nacionalnim savjetom za
bioloku sigurnost, odluuje po albama na rjeenja donesena u prvostepenom postupku, sarauje
sa meunarodnim organizacijama i nadlenim organima drugih drava iz svoje nadlenosti u
oblasti GMO, donosi propise u izvravanju ovog zakona i druge poslove u skladu sa ovim
zakonom.
Ministarstvo zdravlja u vrenju poslova iz lana 10 stav 1 alineja 3 ovog zakona utvruje
ispunjenost propisanih zahtjeva i izdaje i oduzima odobrenja, odnosno saglasnosti za obavljanje
djelatnosti subjektima u poslovanju s hranom od GMO i proizvoda koji sadre, sastoje se ili su
dobijeni od GMO biljnog porijekla nakon primarne proizvodnje, kombinovanom hranom i
ostalom hranom, kao i pojedinano deklarisane upakovane hrane ivotinjskog porijekla i
kombinovane hrane u prometu na malo, sarauje sa Nacionalnim savjetom za bioloku sigurnost,
odluuje po albama na rjeenja donesena u prvostepenom postupku, vri kontrolu i inspekcijski
nadzor i druge poslove u skladu sa ovim zakonom.
Organ uprave nadlean za poslove veterinarstva iz lana 10 stav 1 alineja 4 ovog zakona vri
upravne i sa njima povezane strune poslove u oblasti hrane i hrane za ivotinje koja sadri,
sastoji se ili je dobijena od GMO, vri konsultacije sa podnosiocem prijave o povjerljivim
podacima i donosi zakljuke o podacima koji se smatraju povjerljivim u skladu sa ovim zakonom,
sarauje sa Nacionalnim savjetom za bioloku sigurnost, vri procjenu dodatnih podataka,
organizuje i sprovodi javne rasprave u postupku odluivanja po prijavama za poslovanje hranom i
hranom za ivotinje koja sadri, sastoji se ili je dobijena od GMO, odluuje po prijavi, priprema
strune osnove za plan kontrole, plan monitoringa i plan za upravljanje kriznim situacijama u
oblasti prometa GMO, kontrolu i inspekcijski nadzor i druge poslove u skladu sa ovim zakonom.
Organ uprave nadlean za fitosanitarne poslove iz lana 10 stav 1 alineja 5 ovog zakona vri
upravne i sa njima povezane strune poslove u oblasti reproduktivnog GMO biljnog materijala ili
proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO namijenjenih stavljanju u promet,
odluuje po prijavama za upotrebu u zatvorenim sistemima, vri konsultacije sa podnosiocem
prijave o povjerljivim podacima i donosi zakljuke o podacima koji se smatraju povjerljivim,
sarauje sa Nacionalnim savjetom za bioloku sigurnost, vri procjenu dodatnih podataka,
organizuje i sprovodi javne rasprave u postupku odluivanja po prijavama, vri klasifikaciju
nivoa rizika zatvorenog sistema, izdaje odobrenja subjektima u poslovanju sa GMO za stavljanje
u promet GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO, priprema strune
osnove za plan kontrole, plan monitoringa i plan upravljanja kriznim situacijama u oblasti
korienja GMO u zatvorenim sistemima i vri monitoring i druge poslove u skladu sa ovim
zakonom.
Organ uprave nadlean za zatitu ivotne sredine iz lana 10 stav 1 alineja 6 ovog zakona vri
upravne i sa njima povezane strune poslove u oblasti namjernog uvoenja u ivotnu sredinu
GMO i proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO, odluuje po prijavama za
namjerno uvoenje u ivotnu sredinu, vri konsultacije sa podnosiocem prijave o povjerljivim
podacima i donosi zakljuke o podacima koji se smatraju povjerljivim, sarauje sa Nacionalnim
savjetom za bioloku sigurnost, vri procjenu dodatnih podataka, organizuje i sprovodi javne
rasprave u postupcima odluivanja po prijavama, preispituje potencijalne rizike uvoenja GMO u
ivotnu sredinu, izdaje odobrenja subjektima u poslovanju GMO za uvoenje u ivotnu sredinu,
priprema strune osnove za plan kontrole, plan monitoringa i plan upravljanja kriznim
situacijama u oblasti uvoenja GMO u ivotnu sredinu, vri monitoring i druge poslove u skladu
sa ovim zakonom.

lan 12
Nadleni organ uprave iz lana 10 st. 4, 5 i 6 ovog zakona u sluaju nedostatka naunih
informacija i znanja o moguim razmjerama tetnih efekata na zdravlje ljudi, bioloku
raznovrsnost i ivotnu sredinu ili ako postoje nova nauna saznanja o tome da proizvod moe
izazvati tetne efekte po zdravlje ljudi, bioloku raznovrsnost i ivotnu sredinu, moe privremeno
ograniiti ili zabraniti uvoz, upotrebu i stavljanje u promet, odnosno uvoenje u ivotnu sredinu
GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO.

Propisi koje donosi Ministarstvo poljoprivrede

lan 13
Ministarstvo poljoprivrede donosi propise kojima se ureuju:
- uslovi za dobijanje ovlaenja za laboratorije koje vre ispitivanja i kontrolu GMO ili
proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO;
- sadraj zahtjeva za dobijanje odobrenja za izvoenje ogleda, nain i uslove izvoenja
ogleda i monitoringa upotrebe GMO u eksperimentalne svrhe;
- blii kriterijumi za klasfikaciju, uslovi za objekte i nivo rizika u zatvorenim sistemima;
- uslovi, sadraj i obim procjene rizika upotrebe GMO u zatvorenim sistemima;
- blii sadraj prijave, tehnike dokumentacije i uslove monitoringa za stavljanje u promet
GMO ili koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO;
- blii nain oznaavanja proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO;
- uslovi prekograninog prenosa GMO;
- uslovi u pogledu rukovanja, pakovanja i prevoza GMO;
- oblik, sadraj, nain voenja registara;
- i druge propise u izvravanju ovog zakona.
Propisi koje donosi Ministarstvo zatitne ivotne sredine

lan 14
Ministarstvo zatite ivotne sredine donosi propise kojima se blie ureuju:
- uslovi, nain i postupak uvoenja GMO u ivotnu sredinu;
- uslovi u pogledu osposobljenosti lica za namjerno uvoenje u ivotnu sredinu, blii sadraj
tehnikog dosijea i uslove u pogledu sadraja i obima procjene rizika za namjerno
uvoenje GMO u ivotnu sredinu, metodologiju za izradu procjene rizika i uslove koji
moraju biti ispunjeni prilikom izrade procjene rizika;
- oblik, sadraj, nain voenja registara;
- i druge propise u izvravanju ovog zakona.

2. Nacionalni savjet za bioloku sigurnost

Osnivanje i nadlenosti

lan 15
Radi kontinuiranog praenja stanja i razvoja u oblasti genetike biotehnologije GMO i pruanja
naune i strune pomoi u donoenju odluka i pripremi propisa iz oblasti GMO i proizvoda koji
sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO, osniva se Nacionalni savjet za bioloku sigurnost (u
daljem tekstu: NSBS).
U vrenju poslova iz stava 1 ovog lana NSBS:
1) razmatra prijave i daje miljenja o podnijetim prijavama stvaraoca, subjekta u poslovanju
GMO ili njegovog ovlaenog zastupnika u cilju dobijanja odobrenja za tranzit, upotrebu
u zatvorenim sistemima, namjerno uvoenje u ivotnu sredinu, stavljanje u promet GMO
ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO;
2) daje miljenje o rizicima pri upotrebi u zatvorenim sistemima, namjernom uvoenju u
ivotnu sredinu, stavljanju u promet GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su
dobijeni od GMO;
3) predlae preduzimanje mjera u otklanjanju rizika od GMO;
4) daje miljenja na nacrte i predloge zakona, drugih propisa i optih akata o GMO;
5) analizira stanje i inicira primjenu svjetskih dostignua u oblasti upotrebe GMO;
6) sarauje sa domaim i meunarodnim institucijama u oblasti razmjene naunih i strunih
informacija;
7) daje predloge za obavjetavanje, uee javnosti i edukaciju o GMO;
8) vri druge poslove utvrene aktom o osnivanju NSBS u skladu sa ovim zakonom.
U vrenju poslova iz st. 1 i 2 ovog lana NSBS sarauje sa ministarstvima, nadlenim dravnim
organima i organima uprave.

Sastav i nain rada NSBS

lan 16
lanovi NSBS imenuju se iz reda istaknutih javnih, naunih i strunih radnika u zvanju doktora
nauka iz oblasti biologije, poljoprivrede, medicine, veterine, mikrobiologije, genetike, ekologije,
evolucione biologije, populacione biologije, toksikologije, alergologije, umarstva, biohemije,
molekularne biologije i drugih relevantnih naunih oblasti.
NSBS ima predsjednika i 10 lanova koji se imenuju na period od etiri godine.
lanove NSBS imenuje Vlada Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada) na predlog nadlenih organa
dravne uprave.
Ministarstvo poljoprivrede predlae est lanova, a Ministarstvo zatite ivotne sredine pet
lanova NSBS.
Nain rada i organizacija NSBS ureuje se poslovnikom NSBS.
NSBS podnosi Vladi izvjetaj o svom radu najmanje jednom godinje.
Administrativno-tehnike poslove za potrebe NSBS obavljaju paritetno Ministarstvo
poljoprivrede i Ministarstvo zatite ivotne sredine.
Zaposleni u organima uprave ne mogu biti lanovi NSBS.

lan 17
lanovima za rad u NSBS pripada naknada.
Sredstva za rad NSBS obezbjeuju se u budetu Crne Gore na pozicijama Ministarstva
poljoprivrede i Ministarstva zatite ivotne sredine na paritetnoj osnovi.

uvanje povjerljivih podataka

lan 18
lanovi NSBS duni su da, tokom i po isteku mandata, uvaju podatke koji su oznaeni kao
povjerljivi u skladu sa ovim zakonom.
Povjerljivost podataka iz stava 1 ovog lana duna su da uvaju i druga lica koja uestvuju u radu
NSBS, odnosno koja uestvuju u postupku razmatranja prijava za upravljanje GMO.
Postupanje sa povjerljivim informacijama i razmjena informacija izmeu lica kojima je dozvoljen
pristup informacijama vri se u skladu sa zakonom.

Sukob interesa

lan 19
lan NSBS koji je poslovno, finansijski ili porodino (suprunik, djeca, roditelji, braa i sestre) u
vezi sa podnosiocem prijave ne smije uestvovati u postupku glasanja prilikom davanja predloga
i miljenja iz lana 15 stav 2 ta. 1 i 2 ovog zakona.
lan NSBS je duan da o sukobu interesa obavijesti predsjednika.



3. Ovlaena laboratorija za ispitivanje i kontrolu GMO

Davanje ovlaenja

lan 20
Ispitivanje i kontrolu GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO moe da
obavlja samo ovlaena laboratorija.
Ovlaenje za vrenje ispitivanja iz stava 1 ovog lana moe dobiti samo akreditovana
laboratorija sa svojstvom pravnog lica koja posjeduje certifikat za dobru laboratorijsku praksu (u
daljem tekstu: DLP certifikat) i ispunjava uslove utvrene propisom koji donosi Ministarstvo
poljoprivrede u saglasnosti sa Ministarstvom zatite ivotne sredine.
Ovlaenje za vrenje ispitivanja daje Ministarstvo poljoprivrede uz saglasnost Ministarstva
zatite ivotne sredine.
Ovlaena laboratorija, po zavretku ispitivanja GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su
dobijeni od GMO, dostavlja izvetaj sa nalazima nadlenom organu dravne uprave.
Ovlaena laboratorija i zaposleni u laboratoriji duni su da uvaju podatke koji su oznaeni kao
povjerljivi, u skladu sa ovim zakonom, kao i povjerljivost rezultata dobijenih na osnovu
ispitivanja i kontrola izvedenih na zahtjev nadlenog organa.
IV. GENETIKI MODIFIKOVANI ORGANIZMI

Prijave i odobrenja

lan 21
Upotreba u zatvorenim sistemima, namjerno uvoenje u ivotnu sredinu, stavljanje u promet i
tranzit GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO, dozvoljen je pod
uslovima i na nain utvren ovim zakonom.
Postupak za izdavanje odobrenja za upotrebu u zatvorenim sistemima, namjerno uvoenje u
ivotnu sredinu, stavljanje u promet i tranzit GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su
dobijeni od GMO, pokree se na osnovu prijave podnesene u pisanoj ili elektronskoj formi.
Podnosilac prijave je duan da podnese posebnu prijavu i za svaki GMO dobijen ukrtanjem dva
ili vie GMO primjenom klasinih metoda.
Podnosilac prijave moe otpoeti upotrebu zatvorenog sistema, upotrebu GMO u zatvorenom
sistemu, namjerno uvoenje u ivotnu sredinu, stavljanje u promet i prekogranini prenos GMO
ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO, samo po dobijanju odobrenja
nadlenog organa uprave.

lan 22
Zabranjeno je staviti u promet ili gajiti u komercijalne svrhe GMO, ako za njega ne postoje
eksperimentalni podaci i istraivanja o neposrednim i posrednim uticajima na ekosisteme koji
mogu biti ugroeni njegovom upotrebom, a koji su dobijeni u ogledima izvedenim na teritoriji
Crne Gore.
Sadraj zahtjeva za dobijanje odobrenja za izvoenje ogleda, nain i uslove izvoenja ogleda i
monitoringa upotrebe GMO u eksperimentalne svrhe utvruje se propisom koji donosi
Ministarstvo poljoprivrede, po pribavljenom miljenju Ministarstva zatite ivotne sredine.

Povjerljivi podaci

lan 23
Podnosilac prijave moe da oznai odreene podatke u prijavi kao poslovnu tajnu, odnosno kao
povjerljive u skladu sa zakonom kojim je ureena zatita povjerljivih podataka.
Povjerljive podatke iz stava 1 ovog lana ne predstavljaju:
a) opis genetiki modifikovanog organizma;
b) naziv i sjedite podnosioca prijave - pravnog lica i lino ime zakonskog zastupnika, a za
fiziko lice lino ime, JMB graana i prebivalite, odnosno odgovarajue podatke iz
identifikacione isprave za strane dravljane;
c) datum podnoenja prijave;
d) lokacija zatvorenog sistema, odnosno lokacija uvoenja u ivotnu sredinu;
e) planovi i metode nadzora GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od
GMO, kao i mjere u sluaju incidenta;
f) podaci potrebni za procjenu rizika (podaci o moguim tetnim i drugim efektima);
g) nivo rizika upotrebe GMO u zatvorenom sistemu i
h) drugi podaci koje odredi nadleni organ dravne uprave u skladu sa zakonom.
Povjerljivim podatkom, u smislu ovog zakona, ne moe se oznaiti podatak koji je objavljen.
Zabranjeno je podatke iz jedne prijave o sprovedenim eksperimentima za procjenu rizika koristiti
u drugim prijavama bez pisanog odobrenja vlasnika podataka, ako nijesu dostupni javnosti.
Podatke koji su u prijavi oznaeni kao povjerljivi, nadleni organ uprave, lan NSBS, odnosno
zaposleni u ovlaenoj laboratoriji, duni su da uvaju kao povjerljive 10 godina nakon
razmatranja zahtjeva, odnosno davanja odobrenja, odnosno odbijanja ili povlaenja prijave.
Nadleni organ dravne uprave duan je da, po sprovedenoj konsultaciji sa podnosiocem prijave,
u roku od 15 dana od dana prijema prijave, zakljukom odredi koji podaci se smatraju
povjerljivim.

Ispitivanje i trokovi
lan 24
Podnosilac prijave duan je da, na zahtjev nadlenog organa uprave, dostavi dodatne podatke, kao
i radi ispitivanja odgovarajuu koliinu GMO za ije odobrenje je podnesena prijava.
Trokove analize i unitavanja, kao i privremenog odlaganja i uvanja, ako se analizom utvrdi da
se radi o nedozvoljenom GMO ili proizvodu koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO, snosi
subjekat u poslovanju GMO ili ovlaeni zastupnik.
Visinu trokova iz stava 1 ovog lana propisuje Vlada.

Upoznavanje javnosti sa sadrajem prijave i rjeenje po prijavi

lan 25
Nadleni organ dravne uprave, po prijemu prijave, objavljuje u najmanje jednom dnevnom
tampanom mediju koji se distribuira na teritoriji Crne Gore, elektronskim medijima i na web
stranici nadlenog organa, obavjetenje koje sadri osnovne podatke o podnosiocu i predmetu
prijave i mjestu i vremenu u kojem se moe izvriti uvid u dostupne podatke u skladu sa
zakonom.
Nadleni organ uprave organizuje i sprovodi javnu raspravu koja mora trajati najmanje 45 dana
od dana objavljivanja obavjetenja iz stava 1 ovog lana.
Rjeenje nadlenog organa uprave po prijavi objavljuje se na nain utvren stavom 1 ovog lana i
u "Slubenom listu Crne Gore".







V. UPOTREBA GMO U ZATVORENIM SISTEMIMA

Nivoi rizika upotrebe GMO

lan 26
Upotreba GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO u zatvorenim
sistemima klasifikuje se u jedan od etiri nivoa rizika, i to:
- prvi nivo, odnosi se na ogranienu upotrebu kod koje su rizici zanemarljivi;
- drugi nivo, odnosi se na ogranienu upotrebu kod koje su rizici mali;
- trei nivo, odnosi se na ogranienu upotrebu kod koje su rizici znaajni;
- etvrti nivo, odnosi se na ogranienu upotrebu kod koje su rizici veliki.
Subjekat u poslovanju iz stava 1 ovog lana duan je da prilikom upotrebe GMO ili proizvoda
koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO u zatvorenom sistemu obezbijedi propisane fizike,
hemijske i druge sigurnosne uslove i rukovanje u skladu sa propisanim zahtjevima.
Klasifikaciju nivoa rizika upotrebe GMO u zatvorenim sistemima vri organ uprave nadlean za
fitosanitarne poslove, na osnovu ispunjenosti propisanih mjera sigurnosti i drugih uslova u skladu
sa zakonom.
Blii kriterijumi za klasfikaciju, uslove za objekte i nivo rizika iz stava 3 ovog lana utvruju se
propisom koji donosi Ministarstvo poljoprivrede po pribavljenom miljenju Ministarstva zatite
ivotne sredine.

Prijava zatvorenog sistema

lan 27
Upotreba GMO moe da se sprovodi samo u zatvorenom sistemu koji ispunjava propisane uslove
za nivo rizika u koji je klasifikovana namjeravana upotreba.
Podnosilac prijave duan je da zatvoreni sistem, prije prve upotrebe, prijavi organu uprave
nadlenom za fitosanitarne poslove.
Prijava zatvorenog sistema mora sadrati podatke o podnosiocu prijave, zatvorenom sistemu i
nivou rizika namjeravanih radnji u zatvorenom sistemu, a naroito:
- naziv i sjedite subjekta u poslovanju sa GMO i lino ime lica odgovornog za nadzor i
sigurnost;
- dokaz o registraciji u Centralni registar Privrednog suda (u daljem tekstu: CRPS) ili drugi
odgovarajui registar;
- podatke o strunom obrazovanju i naunim referencama lica odgovornih za nadzor i
sigurnost;
- adresu i opti opis objekata i prostora i opis prirode posla koji se namjerava obavljati u
objektu;
- nivo rizika upotrebe GMO, a za ogranienu upotrebu GMO klasifikovanog u prvi nivo
rizika, izvod iz procjene rizika za namjeravanu upotrebu GMO i postupanje s otpadom.
Ako nakon podnoenja prijave, podnosiocu prijave postanu dostupne nove informacije koje mogu
znaajno uticati na zdravlje ljudi, bioloku raznovrsnost i ivotnu sredinu ili klasifikaciju u novi
nivo rizika, duan je da o tome obavijesti organ uprave iz stava 2 ovog lana i podnese novu
prijavu.
Organ uprave iz stava 2 ovog lana, nakon podnoenja prijave, ispituje da li zatvoreni sistem
ispunjava propisane uslove i, nakon pribavljenog miljenja NSBS, upisuje zatvoreni sistem u
registar zatvorenih sistema, ukoliko ispunjava propisane uslove, u roku od 60 dana od dana
prijema prijave i o upisu izdaje rjeenje.


lan 28
Prije zapoinjanja upotrebe GMO u zatvorenom sistemu, podnosilac prijave duan je da izradi
procjenu rizika za namjeravanu upotrebu.
Na osnovu analize karakteristika GMO, namjeravane upotrebe i uslova ivotne sredine koja moe
biti izloena opasnosti, procjenom e se utvrditi mogui tetni efekti, nivo rizika, mjere potrebne
za sprjeavanje incidenta i druge sigurnosne mjere, kao i mjere za postupanje sa otpadom i
otpadnim vodama iz zatvorenog sistema.
Na osnovu procjene rizika podnosilac prijave predlae klasifikaciju upotrebe GMO u zatvorenom
sistemu u jedan od nivoa rizika iz lana 26 stav 1 ovog zakona.
Ako je podnosilac prijave u nedoumici u koji nivo rizika treba klasifikovati upotrebu GMO u
zatvorenom sistemu, upotreba e se klasifikovati u nivo sa stroijim mjerama nadzora.
Blii uslovi, sadraj i obim procjene rizika upotrebe GMO u zatvorenim sistemima utvruje se
propisom koji donosi Ministarstvo poljoprivrede u saglasnosti sa Ministarstvom zatite ivotne
sredine.

Plan mjera

lan 29
Prije zapoinjanja upotrebe GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO u
zatvorenom sistemu, podnosilac prijave duan je da izradi plan mjera za sluaj incidenta.
Podnosilac prijave duan je da dostavi podatke o planu mjera u sluaju incidenta koji odobrava
Ministarstvo poljoprivrede po pribavljenom miljenju Ministarstva zatite ivotne sredine i
Ministarstva zdravlja.

Otpoinjanje upotrebe prvog i drugog nivoa rizika

lan 30
Za prvu i svaku narednu ogranienu upotrebu GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su
dobijeni od GMO, klasifikovanu u prvi i drugi nivo rizika, koja e se vriti u za taj nivo rizika
registrovanom zatvorenom sistemu, prijava se podnosi organu uprave nadlenom za fitosanitarne
poslove.
Ukoliko je zatvoreni sistem iz stava 1 ovog lana upisan u registar iz lana 27 stav 5 ovog
zakona, za ogranienu upotrebu GMO klasifikovanu u prvi i drugi nivo rizika upotrebe GMO ili
proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO moe otpoeti samo nakon dobijanja
odobrenja organa uprave iz stava 1 ovog lana.
Organ uprave iz stava 1 ovog lana duan je da dostavi, bez odlaganja, kopiju prijave i prateu
dokumentaciju NSBS.
NSBS je duan da miljenje po prijavi i prateoj dokumentaciji dostavi organu uprave iz stava 3
ovog lana, u roku od 21 dan od dana prijema kopije prijave.
Organ uprave iz stava 1 ovog lana duan je da po prijavi odlui u roku od 45 dana od dana
prijema prijave.

Otpoinjanje upotrebe treeg i etvrtog nivoa rizika

lan 31
Za prvu i svaku narednu ogranienu upotrebu GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su
dobijeni od GMO, klasifikovanu u trei i etvrti nivo rizika, koja e se vriti u za taj nivo rizika
registrovanom zatvorenom sistemu, prijava se podnosi organu uprave iz lana 30 stav 1 ovog
zakona.
Ukoliko je zatvoreni sistem iz stava 1 ovog lana upisan u registar iz lana 27 stav 5 ovog
zakona, za ogranienu upotrebu GMO klasifikovanu u trei i etvrti nivo rizika, upotreba GMO
ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO moe otpoeti samo nakon dobijanja
odobrenja organa uprave iz lana 30 stava 1 ovog zakona.
Organ uprave iz stava 1 ovog lana duan je da dostavi, bez odlaganja, kopiju prijave i prateu
dokumentaciju NSBS.
NSBS je duan da miljenje po prijavi i prateoj dokumentaciji dostavi organu uprave iz stava 3
ovog lana, u roku od 45 dana od dana prijema kopije prijave.
Organ uprave iz stava 1 ovog lana duan je da po prijavi odlui u roku od 90 dana od dana
prijema prijave.

VI. NAMJERNO UVOENJE GMO U IVOTNU SREDINU

Podnoenje prijave
lan 32
Podnosilac prijave duan je da, prije namjernog uvoenja GMO, proizvoda koji sadre, sastoje se
ili su dobijeni od GMO u ivotnu sredinu, pribavi odobrenje organa uprave nadlenog za zatitu
ivotne sredine.
Prijava za uvoenje GMO u ivotnu sredinu mora sadrati podatke o podnosiocu prijave, a
naroito:
1) naziv i sjedite za pravno lice i lino ime zakonskog zastupnika, a za fiziko lice lino
ime, JMB graana i prebivalite,
2) podatke o strunoj osposobljenosti lica koja e vriti namjerno uvoenje GMO u ivotnu
sredinu;
3) koliinu GMO koja se planira unijeti u ivotnu sredinu;
4) upozorenje o tetnim efektima GMO u uslovima razliitih naina korienja.
Uz prijavu iz stava 2 ovog lana podnosi se naroito:
1) dokaz o registraciji u CRPS, ili drugi odgovarajui registar;
2) tehniki dosije, koji naroito sadri:
- opte podatke vezane za GMO;
- podatke o uslovima uvoenja i prostoru u koji se planira uvoenje GMO;
- podatke o meudjelovanju GMO i ivotne sredine;
- plan praenja (monitoring) uticaja GMO na zdravlje ljudi, ivotnu sredinu i bioloku
raznovrsnost;
- podatke o nadzoru, mjerama sanacije i mjerama koje e sprovesti u sluaju incidenta;
- saetak dosijea;
3) procjenu rizika GMO za ivotnu sredinu, izvjetaj o dobijenim rezultatima, korienim
metodama prilikom procjene i koriena nauna i struna literatura.
Prije izdavanja odobrenja iz stava 1 ovog lana, organ uprave nadlean za zatitu ivotne sredine
duan je da pribavi saglasnost Ministarstva poljoprivrede.
Organ uprave iz stava 1 ovog lana moe, prije izdavanja odobrenja, od podnosioca prijave
zahtijevati dostavljanje dodatnih podataka.
Podnosilac prijave se u prijavi moe pozvati i na podatke ili rezultate namjernog uvoenja GMO
u ivotnu sredinu iz druge prijave podnesene organu uprave nadlenom za zatitu ivotne sredine,
ako ti podaci nijesu oznaeni kao tajna ili ako je pribavio pisanu saglasnost tog podnosioca.
Uslove u pogledu strune osposobljenosti lica za namjerno uvoenje u ivotnu sredinu i blii
sadraj tehnikog dosijea, sadraj i obim procjene rizika za namjerno uvoenje GMO u ivotnu
sredinu, metodologiju za izradu procjene rizika i uslove koji moraju biti ispunjeni prilikom izrade
procjene rizika utvruje propisom Ministarstvo zatite ivotne sredine uz miljenje Ministarstva
poljoprivrede.

lan 33
Organ uprave nadlean za zatitu ivotne sredine evidentira broj i datum prijave, a na zahtjev,
podnosiocu prijave izdaje potvrdu prijema sa datumom i brojem iz evidencije.
Organ uprave iz stava 1 ovog lana duan je da, u skladu sa naunim razvojem biotehnologije i
drugim dostupnim podacima, po prijemu uredne prijave, preispita potencijalne rizike uvoenja
GMO u ivotnu sredinu i druge uslove koje je potrebno ispuniti da bi po prijavi odluivao.
Organ uprave iz stava 1 ovog lana duan je da kopiju uredne prijave i prateu dokumentaciju
dostavi NSBS bez odlaganja.
NSBS je duan da nadlenom organu iz stava 1 ovog lana dostavi struno miljenje o analizi
podataka datih u prijavi za uvoenje GMO u ivotnu sredinu, u roku od 60 dana od dana prijema
kopije prijave.
Ako nadleni organ iz stava 1 ovog lana zahtijeva dostavljanje dodatnih podataka, zahtjev mora
biti obrazloen i sadrati rok za dostavu dodatnih podataka.
Organ uprave nadlean za zatitu ivotne sredine je duan da po prijavi odlui u roku od 90 dana
od dana prijema uredne prijave.
Rjeenjem iz stava 6 ovog lana moe se odobriti uvoenje GMO u ivotnu sredinu na lokaciji
koja je u prijavi navedena ili na drugoj lokaciji sa istom namjenom.
Rjeenje kojim se odobrava uvoenje GMO u ivotnu sredinu sadri naroito: osnovne
karakteristike GMO i saetak rezultata procjene rizika, uslove, nain i postupak uvoenja u
ivotnu sredinu, rokove za dostavljanje izvjetaja, period na koji se izdaje, a u obrazloenju i
osvrt na miljenja iznesena u javnoj raspravi.
Podnosilac prijave moe otpoeti sa uvoenjem GMO u ivotnu sredinu samo po dobijanju
odobrenja od nadlenog organa dravne uprave.
Organ uprave iz stava 1 ovog lana e podnosioca prijave kojem je odobreno namjerno uvoenje
GMO, proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO u ivotnu sredinu upisati u
registar izdatih odobrenja namjernog uvoenja u ivotnu sredinu i, u roku od osam dana od dana
upisa, podnosiocu prijave izdati rjeenje o upisu.


lan 34
Zabranjeno je uvoenje GMO u ivotnu sredinu u zatienim podrujima, u podrujima
namijenjenim organskoj proizvodnji poljoprivrednih proizvoda i u podrujima za razvoj
ekoturizma.

lan 35
Kada subjektu u poslovanju GMO postanu dostupni podaci o izmjeni ili nenamjernoj promjeni
uvedenog GMO, koji mogu biti od uticaja na zdravlje ljudi i ivotnu sredinu, duan je da, bez
odlaganja:
1) preduzme mjere neophodne za zatitu ivota i zdravlja ljudi i ivotne sredine;
2) obustavi uvoenje u ivotnu sredinu;
3) obavijesti nadleni organ o svakoj izmjeni uslova od uticaja na procjenu rizika, kao i o
nenamjernoj promjeni ili novoj informaciji;
4) sprovede stroije mjere u cilju zatite zdravlja ljudi i ivotne sredine od mjera koje su
navedene u odobrenju.
Podnosilac prijave duan je da, u toku postupka odobravanja uvoenja GMO u ivotnu sredinu,
bez odlaganja, obavijesti nadleni organ o svakoj izmjeni uslova od uticaja na procjenu rizika,
nenamjernoj promjeni ili novoj informaciji i da predvidi stroije mjere u cilju zatite zdravlja
ljudi i ivotne sredine koje su navedene u prijavi.
Kada organu uprave nadlenom za zatitu ivotne sredine postanu dostupni podaci iz st. 1 i 2
ovog lana, koji mogu da imaju znaajan uticaj na procjenu rizika za zdravlje ljudi i ivotnu
sredinu, procijenie te podatke, dostaviti ih na uvid javnosti i naloiti podnosiocu prijave da
prilagodi uslove namjernog uvoenja GMO u ivotnu sredinu ili obustavi namjerno uvoenje u
ivotnu sredinu GMO i proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO.
Ukoliko u toku postupka uvoenja GMO u ivotnu sredinu subjekat u poslovanju GMO
posumnja u postojanje vieg stepena rizika od procijenjenog, duan je da, bez odlaganja, obustavi
uvoenje GMO u ivotnu sredinu i obavijesti organ uprave iz lana 10 stav 1 alineja 6 ovog
zakona.

Izvjetaj o namjernom uvoenju GMO u ivotnu sredinu

lan 36
Subjekat u poslovanju GMO duan je da organu uprave nadlenom za zatitu ivotne sredine
dostavi izvjetaj o toku namjernog uvoenja GMO u ivotnu sredinu, u roku od 60 dana od dana
uvoenja, kao i da u rokovima utvrenim odobrenjem podnosi periodine izvjetaje u pisanoj ili
elektronskoj formi.
Izvjetaj iz stava 1 ovog lana sadri rezultate uvoenja, a naroito zapaanja od znaaja za
eventualni rizik za zdravlje ljudi i ivotnu sredinu.
Blii sadraj i obrazac izvjetaja iz stava 1 ovog lana utvruje propisom Ministarstvo zatite
ivotne sredine.

VII. PROMET I PREKOGRANINI PRENOS

Pribavljanje odobrenja

lan 37
Privredno drutvo, drugo pravno lice, preduzetnik ili fiziko lice koje namjerava prvi put da stavi
u promet GMO ili proizvod koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO, duno je da pribavi
odobrenje za stavljanje u promet GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO.
Lice iz stava 1 ovog lana duno je da, prije podnoenja prijave za izdavanje odobrenja za
stavljanje u promet GMO, ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO, izradi
procjenu rizika koji moe izazvati namjeravano stavljanje u promet.
Procjenom rizika se, na osnovu analize karakteristika GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili
je dobijen od GMO i njegove upotrebe, utvruju mogui tetni efekti na zdravlje ljudi i ivotnu
sredinu, stepen rizika, kao i plan monitoringa.
Sadraj i obim procjene rizika za stavljanje u promet GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili
je dobijen od GMO, metodologiju za izradu procjene i uslove koje mora ispunjavati pravno lice
za izradu procjene rizika, utvruje se propisom koji donosi Ministarstva poljoprivrede u
saglasnosti sa Ministarstvom zdravlja.
Procjenu rizika moe da izrauje pravno lice koje ovlasti Ministarstvo poljoprivrede uz saglasnost
Ministarstva zdravlja.

Prijava

lan 38
Lice iz lana 37 stav 1 ovog zakona podnosi prijavu koja sadri:
1) naziv i sjedite za pravno lice i lino ime zakonskog zastupnika, a za fiziko lice lino
ime, JMB graana i prebivalite;
2) predlog trgovakog naziva proizvoda;
3) podatke o proizvoau, uvozniku ili distributeru koji je, u skladu sa propisima, odgovoran
za stavljanje proizvoda u promet;
4) podatke o ovlaenoj laboratoriji koja e vriti kontrolu uzoraka;
5) namjeravanoj upotrebi proizvoda;
6) podatke o uslovima stavljanja u promet, kao i posebne uslove upotrebe i rukovanja
proizvodom;
7) predlog perioda za koji se trai odobrenje;
8) predlog oznaavanja proizvoda;
9) predlog pakovanja proizvoda.
Uz prijavu iz stava 1 ovog lana podnosi se naroito:
1) tehnika dokumentacija;
2) procjena rizika;
3) plan monitoringa namjeravanog prometa;
4) izvod iz sadraja tehnike dokumentacije.
Podnosilac prijave duan je za svaku namjeravanu upotrebu GMO ili proizvoda koji sadri,
sastoji se ili je dobijen od GMO, koji je drugaiji od odobrenog, podnijeti novu prijavu za
dobijanje odobrenja za stavljanje u promet.
Podnosilac prijave se u prijavi moe pozvati i na podatke iz druge prijave, ako ti podaci nijesu
oznaeni kao tajna ili ako je pribavio pisanu saglasnost tog podnosioca.
Blii sadraj prijave, tehnike dokumentacije i uslovi monitoringa utvruju se propisom
Ministarstva poljoprivrede.

Postupak nadlenog organa dravne uprave po prijavi
lan 39
Ministarstvo zdravlja, za hranu od GMO i proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od
GMO biljnog porijekla nakon primarne proizvodnje, kombinovane i ostale hrane, kao i
pojedinano deklarisane upakovane hrane ivotinjskog porijekla i kombinovane hrane u prometu
na malo, duno je da sprovede javnu raspravu u skladu sa lanom 25 st. 1 i 2 ovog zakona i bez
odlaganja, kopiju uredne prijave dostavi NSBS, odnosno Nacionalnom savjetu za bezbjednost
hrane.
NSBS i Nacionalni savjet za bezbjednost hrane duni su da dostave struno miljenje nadlenom
organu iz stava 1 ovog lana, najkasnije u roku od 45 dana od dana prijema prijave.
Ako nacionalni savjet iz stava 2 ovog lana u roku od 45 dana od dana dostavljanja kopije prijave
ne dostavi struno miljenje, smatra se da je miljenje negativno.
Nadleni dravni organ iz stava 1 ovog lana duan je da saini i dostavi podnosiocu prijave
izvjetaj o podobnosti proizvoda za stavljanje u promet, u roku od 60 dana od dana prijema
uredne prijave, koji sadri jednu od sljedeih procjena:
- podoban za stavljanje u promet;
- podoban za stavljanje u promet pod odreenim dodatnim uslovima;
- nepodoban za stavljanje u promet.
Podnosilac prijave moe, u roku od sedam dana od dana prijema izvjetaja iz stava 4 alineja 3
ovog lana, ako je data procjena da je proizvod nepodoban za stavljanje u promet, prijavu za
dobijanje odobrenja za stavljanje u promet GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su
dobijeni od GMO, povui ili obavijestiti nadleni dravni organ iz stava 1 ovog lana da e
prijavu dopuniti.
Ako podnosilac prijave iz stava 5 ovog lana obavijesti nadleni organ da namjerava prijavu
dopuniti, ostavie mu se rok u kojem mora izvriti dopunu prijave.
Ako podnosilac prijave u roku iz stava 5 ovog lana ne obavijesti nadleni dravni organ iz stava
1 ovog lana o namjeri dopune prijave, prijava se smatra povuenom.
Nadleni organ e obustaviti postupak za izdavanje odobrenja ako prijava bude povuena u
skladu sa st. 5 i 7 ovog lana.

Postupak nadlenih organa uprave po prijavi

lan 40
Organi uprave iz lana 10 stav 1 al. 4 i 5 ovog zakona prilikom odluivanja po prijavama za
stavljanje u promet GMO, proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO, primjenjuju
postupak utvren lanom 39 ovog zakona.

Rok za donoenje odobrenja

lan 41
Nadleni organ uprave iz lana 39, odnosno lana 40 ovog zakona, odluuje po prijavi o
stavljanju u promet GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO, u roku od
105 dana od dana prijema prijave.
Odobrenje za stavljanje u promet izdaje se na period do pet godina, uz mogunost produenja u
skladu sa ovim zakonom.
Odobrenje o stavljanju u promet GMO, proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO,
nadleni organ dravne uprave upisuje u registar izdatih odobrenja za stavljanje u promet i izdaje
rjeenje o upisu u registar, u roku od 8 dana od dana upisa.
Na proizvodnju, zdravstvenu ispravnost, deklarisanje i oznaavanje hrane i hrane za ivotinje,
stavljanje u promet hrane i hrane za ivotinje, koja sadri ili je dobijena od GMO primjenjuju se
odredbe zakona kojim je ureena bezbjednost hrane.

Sadraj odobrenja

lan 42
Odobrenje za stavljanje u promet GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO
sadri naroito:
- naziv i sjedite subjekta u poslovanju GMO za pravno lice i lino ime zakonskog
zastupnika, a za fiziko lice lino ime, JMB graana i prebivalite, odnosno odgovarajue
podatke iz identifikacione isprave za strane dravljane;
- podatke o GMO, odnosno proizvodu koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO i
jedinstveni kod;
- namjenu i obim za koje se izdaje odobrenje, kao i identifikaciju proizvoda sa naznakama
njegovih karakteristika;
- vrijeme na koje se odobrenje izdaje;
- uslove stavljanja u promet, koji obuhvataju i posebne uslove za upotrebu, rukovanje,
pakovanje, kao i uslove za zatitu zdravlja ljudi i ivotne sredine ili specifinog ekolokog
sistema ili geografskog podruja;
- obavezu kontrolisanja uzoraka i dostavljanja rezultata nadlenom organu;
- uputstvo za oznaavanje;
- uputstvo monitoringa, kao i obavezu izvjetavanja nadlenog organa o rezultatima
monitoringa;
- druge uslove koje je subjekat iz alineje 1 ovog stava duan da ispuni prilikom stavljanja u
promet ili korienja proizvoda.
Odobrenje i procjena rizika za bioloku raznovrsnost, zdravlje ljudi i ivotnu sredinu, osim
podataka koji su oznaeni kao povjerljivi, moraju biti dostupni javnosti u skladu sa ovim
zakonom.


Priznavanje valjanosti odobrenja druge drave

lan 43
Nadleni organ moe u postupku izdavanja odobrenja za stavljanje u promet GMO ili proizvoda
koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO, nakon pribavljanja izvjetaja NSBS, odnosno
Nacionalnog savjeta za procjenu bezbjednosti hrane, podnosiocu prijave, rjeenjem priznati
valjanost isprave na osnovu koje je dobio odobrenje za stavljanje proizvoda u promet u drugoj
dravi, ako su u ispravi odreeni uslovi koji odgovaraju uslovima utvrenim ovim zakonom.
Rjeenjem iz stava 1 ovog lana odreuje se i nain monitoringa i obaveza izvjetavanja o
rezultatima monitoringa.
Izuzetno od stava 1 ovog lana, nadleni organi iz lana 39, odnosno lana 40 ovog zakona moe,
nakon pribavljanja izvjetaja NSBS ili Nacionalnog savjeta za procjenu bezbjednosti hrane,
privremeno ograniiti ili zabraniti stavljanje u promet GMO ili proizvod koji sadri, sastoji se ili
je dobijen od GMO, ako je na osnovu informacije o novim nauno zasnovanim podacima utvrdio
da GMO ili proizvod koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO moe predstavljati rizik, koji
prilikom izdavanja odobrenja nije bio uzet u obzir.

Mjere zatite u sluaju novih saznanja u prometu GMO

lan 44
Ako subjekat u poslovanju GMO, nakon dobijanja odobrenja za promet, posumnja ili doe do
saznanja o postojanju vieg stepena rizika od procijenjenog za zdravlje ljudi i ivotnu sredinu
duan je da, bez odlaganja, preduzme mjere za zatitu zdravlja ljudi i ivotne sredine, pokrene
postupak njegovog povlaenja iz prometa u sluajevima kada vie nije pod njegovom kontrolom i
o tome obavijesti nadleni organ koji je izdao odobrenje.
U sluaju iz stava 1 ovog lana subjekat u poslovanju GMO duan je da, na osnovu promijenjenih
uslova, nadlenom organu podnese novu prijavu.
Nove informacije o rizicima po zdravlje ljudi i ivotnu sredinu, svaki subjekt u poslovanju sa
GMO duan je da, bez odlaganja, dostavi nadlenom organu.
Ako nadlenom organu postanu dostupne, prije ili tokom postupka izdavanja odobrenja, nove
informacije o nivoima rizika koje predstavlja proizvod ili njegova upotreba, duan je da te
informacije uzme u obzir prilikom odluivanja o stavljanju u promet.
Ako nadlenom organu postanu dostupne nove informacije nakon pravosnanosti odobrenja
duan je da, nakon pribavljanja miljenja NSBS, odnosno Nacionalnog savjeta za procjenu
bezbjednosti hrane, donese rjeenje kojim mijenja, odnosno dopunjava postojee odobrenje, uz
saglasnost podnosioca prijave ili ukine odobrenje, ako podnosilac prijave nije saglasan sa
izmjenom odobrenja.

Sledljivost
lan 45
Korisnik, odnosno lice koje stavlja u promet GMO ili proizvode koji sadre, sastoje se ili su
dobijeni od GMO duno je da obezbijedi licu koje prihvata GMO ili proizvode od GMO, a u
skladu sa principom sledljivosti, u pisanoj formi sljedee podatke:
a) za proizvode koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO:
- informaciju da proizvod ili neki njegovi sastojci sadre ili se sastoje od GMO;
- jedinstveni kod ili kodove za GMO koje proizvod sadri ili od kojih se sastoji.
b) za proizvode dobijene od GMO:
- oznaku svakog od sastojaka hrane koji su proizvedeni od GMO;
- oznaku svake od komponenti hrane za ivotinje ili aditiva proizvedenih od GMO;
c) za proizvode kod kojih ne postoji lista sastojaka oznaku da je proizvod dobijen od GMO.
Prilikom stavljanja u promet GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO,
prodavac je duan subjektu u poslovanju GMO dostaviti dokumentaciju sa podacima iz stava 1
ovog lana.
Lice iz stava 1 ovog lana koje stavlja u promet GMO ili proizvode koji sadre, odnosno sastoje
se ili su dobijeni od GMO duno je da vodi bazu podataka i obezbijedi postupak koji e
omoguiti praenje i identifikaciju, za period od pet godina od svakog stavljanja u promet, o licu
od koga je GMO ili proizvod koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO nabavljen i licima
kojima su ti GMO ili proizvodi od GMO uinjeni dostupnim, osim krajnjih potroaa.

Prekogranini prenos

lan 46
Prekogranini prenos GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO moe da se
vri samo na osnovu odobrenja za upotrebu u zatvorenim sistemima, za uvoenje u ivotnu
sredinu i stavljanje u promet saglasno ovom zakonu.
Vlada e, na predlog nadlenog organa dravne uprave, privremeno ograniiti ili zabraniti uvoz i
upotrebu GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO u sluaju nedostatka
naunih informacija i znanja o moguim razmjerama tetnih efekata na zdravlje ljudi, bioloku
raznovrsnost i ivotnu sredinu ili ako postoje novi ili dodatni nauno utemeljeni podaci o tome da
GMO moe izazvati tetne efekte na zdravlje ljudi, bioloku raznovrsnost i ivotnu sredinu.
Blie uslove prekograninog prenosa GMO utvruje propisom Ministarstvo poljoprivrede u
saradnji sa Ministarstvom zatite ivotne sredine.

VIII. OBNAVLJANJE ODOBRENJA, OZNAAVA-NJE, RUKOVANJE I POSTUPANJE
U SLUAJU INCIDENTA

Prijava za produenje odobrenja

lan 47
Subjekat u poslovanju GMO, radi produenja odobrenja za upotrebu u zatvorenim sistemima,
uvoenje u ivotnu sredinu i stavljanje u promet GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili je
dobijen od GMO duan je, najkasnije devet mjeseci prije isteka odobrenja, nadlenom organu
podnijeti prijavu koja sadri naroito:
- kopiju odobrenja za stavljanje u promet ije produenje se trai;
- izvjetaj o rezultatima monitoringa;
- nove informacije o nivou rizika za zdravlje ljudi, ivotnu sredinu i bioloku raznovrsnost
kojima raspolae;
- predlog za izmjenu ili dopunu uslova za stavljanje u promet vaeeg odobrenja, a naroito
u odnosu na monitoring i vremensko ogranienje vaenja odobrenja, ako je to potrebno.
Odobrenje se moe produiti do pet godina.
Subjekat u poslovanju GMO iz stava 1 ovog lana moe produiti upotrebu u zatvorenim
sistemima, uvoenje u ivotnu sredinu i stavljanje u promet GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji
se ili je dobijen od GMO pod uslovima koji su utvreni odobrenjem do dobijanja odobrenja u
skladu sa stavom 1 ovog lana.
Na postupak po zahtjevu za produenje odobrenja primjenjuju se odredbe ovog zakona.





Oznaavanje

lan 48
Subjekat u poslovanju GMO duan je da pakovanje ili ambalau i propratnu dokumentaciju GMO
ili proizvode koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO oznai itkom i vidnom oznakom.
Upakovani GMO ili proizvod iz stava 1 ovog lana oznaava se oznakom na pakovanju ili
ambalai, a neupakovani proizvod oznakom na proizvodu ili postavljanjem oznake neposredno uz
proizvod.
Oznaka iz stava 2 ovog lana mora biti sljedee sadrine:
- "genetiki modifikovan organizam"; ili
- "ovaj proizvod sadri genetiki modifikovan organizam"; ili
- "ovaj proizvod se sastoji od genetiki modifikovanog organizma"; ili
- "ovaj proizvod je dobijen od genetiki modifikovanog organizma".
Oznaka iz stava 3 ovog lana mora sadrati i jedinstven identifikacioni kod.
Blii nain oznaavanja GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO i
propratne dokumentacije iz stava 1 ovog lana utvruje se propisom koji donosi Ministarstvo
poljoprivrede u saradnji sa Ministarstvom zatite ivotne sredine i Ministarstvom zdravlja.
Propisom Vlade utvruje se nivo sluajnih i tehnoloki neizbjenih tragova GMO ispod kojeg ti
proizvodi ne moraju biti oznaeni.

lan 49
Zabranjeno je staviti u promet GMO ili proizvod koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO,
koji nije oznaen u skladu sa lanom 48 stav 3 ovog zakona.

Rukovanje, pakovanje i prevoz GMO

lan 50
Prilikom svakog rukovanja, prevoza i pakovanja GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su
dobijeni od GMO, pratea dokumentacija mora sadrati podatke koji jasno ukazuju da je proizvod
GMO koji je namijenjen za:
- upotrebu u zatvorenim sistemima: o uslovima i nainu rukovanja, skladitenja, prevoza i
upotrebe, mjestu za pribavljanje bliih informacija, ukljuujui lino ime, JMB graana i
prebivalite za fizika lica, naziv i sjedite pravnog lica i lino ime lica ovlaenog za
zastupanje kojima je povjeren GMO;
- namjerno uvoenje u ivotnu sredinu: o identitetu i karakteristikama, odnosno osobinama i
uslovima za bezbjedno rukovanje, skladitenje, prevoz i korienje, kao i mjestu za
pribavljanje bliih informacija;
- hranu ili hranu za ivotinje ili za preradu: naznaku da nije namijenjen za namjerno
uvoenje u ivotnu sredinu, kao i mjestu za pribavljanje bliih informacija.
Blii uslovi u pogledu rukovanja, pakovanja i prevoza GMO utvruju se propisom koji donosi
Ministarstvo poljoprivrede uz miljenje Ministarstva zatite ivotne sredine.

Reklamiranje

lan 51
Subjekat u poslovanju duan je da, prilikom reklamiranja proizvoda od GMO, jasno i
nedvosmisleno navede da proizvod koji se reklamira sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO.



Tranzit

lan 52
Tranzit (provoz) GMO vri se u skladu sa propisima kojima je ureeno veterinarstvo, zatita bilja
i carinskim propisima.

Postupanje u sluaju incidenta

lan 53
Subjekat u poslovanju GMO, u sluaju incidenta, duan je, bez odlaganja, postupiti u skladu sa
planom mjera za postupanje u sluaju incidenta i o incidentu, bez odlaganja, obavijestiti nadleni
organ dravne uprave, a naroito o:
- okolnostima incidenta;
- vrsti i koliini GMO koji je nenamjerno uveden u ivotnu sredinu;
- preduzetim i potrebnim radnjama i mjerama zatite zdravlja ljudi i ivotne sredine i drugim
podacima koji su potrebni da se ocijene uticaji incidenta na zdravlje ljudi, bioloku
raznovrsnost i ivotnu sredinu.

Odgovornost

lan 54
Subjekat u poslovanju GMO koji vri aktivnosti u zatvorenim sistemima, namjerno uvodi u
ivotnu sredinu GMO i stavlja u promet GMO, proizvod koji sadri, sastoji se ili je dobijen od
GMO duan je da naknadi trokove otklanjanja opasnosti i trokove sanacije posljedica tetnih
efekata prouzrokovanih upravljanjem GMO.
Pravno ili fiziko lice koje vri aktivnosti u zatvorenim sistemima, namjernog uvoenja u ivotnu
sredinu GMO i stavljanja proizvoda u promet koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO
duno je da naknadi tetu izazvanu upravljanjem GMO, ime se ne iskljuuje njegova krivina
odgovornost.

Bioloka bezbjednost

lan 55
Radi zatite ivotne sredine i bioloke raznovrsnosti zabranjeno je uvoenje GMO u ivotnu
sredinu koje nije u saglasnosti sa ovim zakonom.
Ukoliko ne moe da se identifikuje pravno ili fiziko lice koje vri aktivnosti upotrebe GMO u
zatvorenim sistemima, namjernog uvoenja u ivotnu sredinu ili stavljanja GMO u promet,
nadleni organ dravne uprave duan je da preduzme sve neophodne mjere za sprjeavanje ili
otklanjanje tetnih posljedica, u skladu sa zakonom.
Ukoliko se naknadno identifikuje pravno ili fiziko lice iz stava 2 ovog lana, to lice je duno da
naknadi trokove nastale preduzimanjem mjera za sprjeavanje ili otklanjanje tetnih posljedica iz
stava 2 ovog lana i naknadi nastalu tetu.

Postupanje s otpadom nastalim upotrebom GMO

lan 56
Subjekat u poslovanju GMO duan je da otpad koji sadri, sastoji se ili je dobijen od GMO
unitava na nain da GMO vie ne bude sposoban za reprodukciju ili prenos genetikog
materijala na druge organizme.
Blii postupak unitavanja otpada utvruje se propisom Ministarstva zatite ivotne sredine uz
saglasnost Ministarstva poljoprivrede.

Trokovi

lan 57
Trokovi nadlenog dravnog organa, odnosno nadlenog organa uprave nastali u postupku
razmatranja prijave i davanja odobrenja za upotrebu u zatvorenim sistemima, namjerno uvoenje
u ivotnu sredinu, stavljanje u promet GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili je dobijen od
GMO i prekograninog prenosa padaju na teret podnosioca prijave.
Visina trokova iz stava 1 ovog lana utvruje se propisom Vlade.

IX. REGISTRI GMO

Upis u registar

lan 58
Rjeenje izdato za registraciju zatvorenog sistema, za upotrebu GMO u zatvorenom sistemu, za
uvoenje u ivotnu sredinu i stavljanje u promet, nadleni organ upisuje u registar.
Registar izdatih odobrenja za zatvorene sisteme iz lana 27 stav 5 ovog zakona vodi organ uprave
nadlean za fitosanitarne poslove.
Registre izdatih odobrenja za uvoenje GMO u ivotnu sredinu iz lana 33 stav 10 ovog zakona
vodi organ uprave nadlean za zatitu ivotne sredine.
Registar izdatih odobrenja za stavljanje u promet GMO, proizvoda koji sadre, sastoje se ili su
dobijeni od GMO iz lana 41 stav 3 ovog zakona vodi organ dravne uprave nadlean za poslove
zdravlja, organ uprave nadlean za poslove veterinarstva i organ uprave nadlean za fitosanitarne
poslove.
U Registar GMO i proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO nije dozvoljeno
upisivati podatke koji su, u skladu sa ovim zakonom, oznaeni kao poslovna tajna ili koji uivaju
zatitu u skladu sa posebnim propisima.
Registri GMO sa podacima koji nijesu povjerljivog karaktera moraju biti dostupni javnosti.
Oblik, sadraj i nain voenja registara iz st. 2, 3 i 4 ovog lana utvruju propisom nadleni
organi dravne uprave.

Brisanje iz registra

lan 59
Nadleni organ e brisati iz registra pravno lice: za koje se utvrdi da ne ispunjava uslove
propisane za dobijanje rjeenja kojim se odobrava upis u registar zatvorenih sistema, za upotrebu
GMO u zatvoreni sistem, za uvoenje u ivotnu sredinu i stavljanje u promet; prestankom
obavljanja djelatnosti pravnog lica i izricanjem zatitne mjere zabrane obavljanja djelatnosti.
Nadleni organ uprave e u sluajevima iz stava 1 ovog lana donijeti rjeenje o brisanju iz
registra.
Rjeenje kojim se brie pravno lice iz registra sadri naroito:
- naziv i sjedite pravnog lica;
- ime i prezime fizikog lica;
- kontrolni broj.



lan 60
Organ dravne uprave nadlean za poslove zdravlja, organ uprave nadlean za poslove
veterinarstva, organ uprave nadlean za fitosanitarne poslove i organ uprave nadlean za zatitu
ivotne sredinu objavljuje u "Slubenom listu Crne Gore" spisak GMO ili proizvoda koji sadre,
sastoje se ili su dobijeni od GMO, za koje je izdao rjeenje kojim se odobrava namjerno uvoenje
u ivotnu sredinu, u komercijalne svrhe, odnosno stavljanje u promet.

X. INSPEKCIJSKI NADZOR

lan 61
Inspekcijski nadzor nad sprovoenjem ovog zakona i propisa donijetih na osnovu ovog zakona
vri Ministarstvo zdravlja preko sanitarnog inspektora, organ uprave nadlean za poslove
veterinarstva preko veterinarskog inspektora, organ uprave nadlean za fitosanitarne poslove
preko fitosanitarnog inspektora i organ uprave nadlean za zatitu ivotne sredine preko
inspektora za zatitu ivotne sredine.

Ovlaenja inspektora

lan 62
Sanitarni inspektor vri nadzor bezbjednosti hrane od GMO biljnog porijekla nakon primarne
proizvodnje, kombinovane i ostale hrane u proizvodnji, meunarodnom prometu, prometu na
veliko i prometu na malo, kao i pojedinano deklarisane upakovane hrane ivotinjskog porijekla u
prometu na malo.
Veterinarski inspektor vri nadzor bezbjednosti hrane od GMO ivotinjskog porijekla,
kombinovane hrane i hrane za ivotinje u proizvodnji, meunarodnom prometu, prometu na
veliko i prometu na malo mesa, riba i drugih proizvoda akvakulture.
Fitosanitarni inspektor vri nadzor sprovoenja propisanih mjera za upotrebu GMO, bezbjednosti
GMO hrane biljnog porijekla na nivou primarne proizvodnje.
Inspektor za zatitu ivotne sredine vri nadzor sprovoenja propisanih mjera vezanih za
uvoenje GMO u ivotnu sredinu.
Inspekcijske kontrole sprovode se uz korienje kontrolnih metoda i tehnika, kao to su, nadzor i
uzimanje uzoraka primjerenih predmetu kontrole.

Ovlaenja sanitarnog inspektora

lan 63
Pored ovlaenja inspektora utvrenih zakonom kojim je ureen inspekcijski nadzor, sanitarni
inspektor u skladu sa lanom 62 stav 1 ovog zakona naroito ima ovlaenja da:
1) pregleda i po potrebi uzorkuje sirovine, materije i supstance koje se koriste za pripremu i
proizvodnju hrane od GMO;
2) pregleda i po potrebi uzorkuje polupreraene proizvode od GMO;
3) pregleda i po potrebi uzorkuje preraene proizvode od GMO;
4) kontrolie oznaavanja i reklamiranja proizvoda od GMO;
5) sprovodi bilo koju drugu aktivnost potrebnu kako bi se obezbijedilo ispunjavanje ciljeva
ovog zakona.
Pored ovlaenja iz stava 1 ovog lana, sanitarni inspektor koji vri inspekcijski nadzor u
carinskim skladitima i u slobodnim carinskim zonama ima ovlaenje i da:
1) nakon pregleda poiljki hrane od GMO i pratee dokumentacije dozvoli uvoz ili
skladitenje, rjeenjem kojim za svaku poiljku pojedinano posebno utvrdi da na osnovu
propisanih uslova nema smetnji za njihov uvoz;
2) uzima uzorke hrane od GMO i alje ih na laboratorijska ispitivanja u ovlaene
laboratorije.

Ovlaenja veterinarskog inspektora

lan 64
Pored ovlaenja inspektora utvrenih zakonom kojim je ureen inspekcijski nadzor, veterinarski
inspektor u skladu sa lanom 62 stav 2 ovog zakona naroito ima ovlaenja da:
1) pregleda i po potrebi uzorkuje sirovine, materije i supstance koje se koriste za pripremu i
proizvodnju hrane i hrane za ivotinje od GMO;
2) pregleda i po potrebi uzorkuje polupreraene proizvode od GMO;
3) kontrolie nain oznaavanja i reklamiranja proizvoda od GMO;
4) sprovodi i bilo koju drugu aktivnost potrebnu kako bi se obezbijedilo ispunjavanje ciljeva
ovog zakona.
Pored ovlaenja iz stava 1 ovog lana, veterinarski inspektor koji vri inspekcijski nadzor na
graninom prelazu, odnosno carinskom skladitu ima ovlaenje i da:
1) nakon prethodnog veterinarskog pregleda poiljki hrane i hrane za ivotinje od GMO i
pratee dokumentacije dozvoli uvoz, tranzit ili skladitenje hrane i hrane za ivotinje;
2) uzima uzorke hrane i hrane za ivotinje od GMO i alje ih na laboratorijska ispitivanja u
ovlaene laboratorije ili obavlja potrebna ispitivanja u laboratoriji na graninom prelazu.

Ovlaenja fitosanitarnog inspektora

lan 65
Pored ovlaenja inspektora utvrenih zakonom kojim je ureen inspekcijski nadzor i drugih
zakona, fitosanitarni inspektor u skladu sa lanom 62 stav 3 ovog zakona naroito ima ovlaenja
da:
1) kontrolie uvoenje GMO u zatvoreni sistem;
2) provjerava kontrolne sisteme koje je uspostavio korisnik GMO, evidencije i dobijene
rezultate;
3) kontrolie nain rada sa GMO ili proizvodima koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od
GMO;
4) pregleda objekat, okolinu, prostorije i opremu zatvorenog sistema;
5) pregleda i po potrebi uzorkuje materije i supstance koje se koriste za GMO;
6) kontrolie efikasnost procedura vezanih za sprovoenje Plana nadzora;
7) kontrolie nain voenja utvrene evidencije i uvanja dokumentacije za GMO, koja
moe biti od znaaja za ocjenu usaglaenosti sa ovim zakonom i propisima donesenim na
osnovu ovog zakona;
8) kontrolie oznaavanje GMO;
9) pregleda poiljke i prateu dokumentacije za GMO i posebno utvrdi da na osnovu
propisanih uslova nema smetnji za njihov uvoz pojedinano;
10) uzima uzorke GMO;
11) sprovodi i bilo koju drugu aktivnost potrebnu kako bi se obezbijedilo ispunjavanje
ciljeva ovog zakona.






Ovlaenja inspektora za zatitu ivotne sredine

lan 66
Pored ovlaenja inspektora utvrenih zakonom kojim je ureen inspekcijski nadzor i drugih
zakona, inspektor za zatitu ivotne sredine u skladu sa lanom 62 stav 4 ovog zakona naroito
ima ovlaenja da:
1) kontrolie uvoenje GMO u ivotnu sredinu;
2) provjerava kontrolne sisteme koje je uspostavio korisnik GMO, evidencije i dobijene
rezultate;
3) kontrolie nain rada sa GMO ili proizvodima koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od
GMO;
4) pregleda objekat, okolinu, prostorije, opremu i transportna sredstva;
5) pregleda i po potrebi uzorkuje materije i supstance koje se koriste za GMO;
6) kontrolie postupanje sa otpadom nastalim upotrebom GMO;
7) kontrolie efikasnost procedura vezanih za sprovoenje Plana nadzora;
8) kontrolie oznaavanje GMO;
9) kontrolie nain voenja utvrene evidencije i uvanja dokumentacije za GMO, koja
moe biti od znaaja za ocjenu usaglaenosti sa ovim zakonom i propisima donesenim na
osnovu ovog zakona;
10) uzima uzorke GMO;
11) sprovodi i bilo koju drugu aktivnost potrebnu kako bi se obezbijedilo ispunjavanje
ciljeva ovog zakona.

Upravni nadzor

lan 67
Pored upravnih mjera i radnji utvrenih zakonom kojim je ureen inspekcijski nadzor i drugih
zakona, sanitarni inspektor u skladu sa lanom 62 stav 1 ovog zakona, kada utvrdi da je
povrijeen ovaj zakon ili drugi propis, ima i obaveze i ovlaenja da:
1) naredi povlaenje iz prometa hrane koja nije bezbjedna;
2) naredi ogranienje ili zabranu prometa hrane koja sadri, sastoji se ili je dobijena od
nedozvoljenih GMO;
3) naredi unitavanje hrane koja nije bezbjedna;
4) naredi povlaenje iz prometa hrane koja sadri, sastoji se ili je dobijena od nedozvoljenih
GMO;
5) naredi oznaavanje GMO ili proizvoda GMO.
Trokovi nastali sprovoenjem mjere padaju na teret subjekta u poslovanju sa GMO.

lan 68
Pored upravnih mjera i radnji utvrenih zakonom kojim je ureen inspekcijski nadzor i drugih
zakona, veterinarski inspektor u skladu sa lanom 62 stav 2 ovog zakona, kada utvrdi da je
povrijeen ovaj zakon ili drugi propis, ima i obaveze i ovlaenja da:
1) zabrani rad subjektima u poslovanju sa GMO koji nemaju odobrenje nadlenog organa;
2) naredi ogranienje ili zabranu prometa hrane i hrane za ivotinje, odnosno povlaenje
hrane i hrane za ivotinje iz prometa koja sadri, sastoji se ili je dobijena od
nedozvoljenih GMO;
3) zabrani tranzit GMO, proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO;
4) naredi oznaavanje GMO ili proizvoda GMO;
5) naredi unitenje nedozvoljenih GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili je dobijen od
nedozvoljenih GMO;
6) naredi unitavanje otpada nastalog upotrebom GMO na propisan nain;
7) preduzima i druge mjere u skladu sa zakonom.
Trokovi nastali sprovoenjem mjere padaju na teret subjekta u poslovanju sa GMO.

lan 69
Pored upravnih mjera i radnji utvrenih zakonom kojim je ureen inspekcijski nadzor i drugih
zakona, fitosanitarni inspektor u skladu sa lanom 62 stav 3 ovog zakona, kada utvrdi da je
povrijeen ovaj zakon ili drugi propis, ima i obaveze i ovlaenja da:
1) zabrani rad subjektima u poslovanju sa GMO koji nemaju odobrenje nadlenog organa;
2) zabrani prevoz, uvoz ili izvoz;
3) zabrani upotrebu GMO u zatvorenim sistemima i stavljanje u promet GMO ili proizvoda
koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO;
4) naredi oznaavanje GMO ili proizvoda GMO;
5) naredi unitenje nedozvoljenih GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili je dobijen od
nedozvoljenih GMO;
6) naredi unitavanje otpada nastalog upotrebom GMO na propisan nain;
7) preduzima i druge mjere u skladu sa zakonom.
Trokovi nastali sprovoenjem mjere padaju na teret subjekta u poslovanju sa GMO.

lan 70
Pored upravnih mjera i radnji utvrenih zakonom kojim je ureen inspekcijski nadzor, inspektor
za zatitu ivotne sredine u skladu sa lanom 62 stav 4 ovog zakona kada utvrdi da je povrijeen
ovaj zakon ili drugi propis, ima i obaveze i ovlaenja da:
1) zabrani uvoenje u ivotnu sredinu subjektu u poslovanju sa GMO koji nema odobrenje
nadlenog organa;
2) zabrani namjerno uvoenje u ivotnu sredinu GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili
su dobijeni od GMO;
3) naredi oznaavanje GMO;
4) naredi unitavanje otpada nastalog upotrebom GMO na propisan nain;
5) naredi unitenje nedozvoljenih GMO ili proizvoda koji sadri, sastoji se ili je dobijen od
nedozvoljenih GMO;
6) preduzima i druge mjere u skladu sa zakonom.
Trokovi nastali sprovoenjem mjere padaju na teret subjekta u poslovanju sa GMO.

XI. KAZNENE ODREDBE

lan 71
Novanom kaznom od 700 eura do 25.000 eura kaznie se za prekraj pravno lice, ako:
1) otpone upotrebu zatvorenog sistema, upotrebu GMO u zatvorenom sistemu, namjerno
uvoenje u ivotnu sredinu, stavljanje u promet i prekogranini prenos GMO ili
proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO, bez dobijanja odobrenja
nadlenog organa uprave (lan 21 stav 4);
2) stavi u promet ili gaji u komercijalne svrhe GMO, za koje ne postoje eksperimentalni
podaci i istraivanja o neposrednim i posrednim uticajima na ekosisteme koji mogu biti
ugroeni njegovom upotrebom, a koji su dobijeni u ogledima izvedenim na teritoriji Crne
Gore (lan 22);
3) upotrebljava GMO u zatvorenom sistemu koji ne ispunjava propisane uslove za nivoe
rizika u koji je klasifikovana namjeravana upotreba GMO (lan 27 stav1);
4) ne prijavi prije prve upotrebe zatvoreni sistem (lan 27 stav 2);
5) nakon podnoenja prijave postanu dostupne nove informacije koje mogu znaajno uticati
na zdravlje ljudi, bioloku raznovrsnost i ivotnu sredinu ili klasifikaciju u novi nivo
rizika, a o tome ne obavijesti nadleni organ i ne podnese novu prijavu (lan 27 stav 4);
6) ne izradi procjenu rizika za namjeravanu upotrebu, prije zapoinjanja upotrebe GMO u
zatvorenom sistemu (lan 28);
7) ne izradi plan mjera u sluaju incidenta, prije zapoinjanja upotrebe GMO u zatvorenom
sistemu (lan 29 stav 1);
8) ne dostavi podatke o planu mjera u sluaju incidenta Ministarstvu zdravlja, Ministarstvu
poljoprivrede, Ministarstvu zatite ivotne sredine (lan 29 stav 2);
9) ne podnese prijavu za prvu i za svaku narednu upotrebu GMO uvrtenu u prvi i drugi nivo
rizika, koja e se obavljati u za to registrovanom zatvorenom sistemu (lan 30 stav 1);
10) ne podnese prijavu nadlenom organu za upotrebu GMO uvrtenu u trei ili etvrti nivo
rizika koja e se obavljati u za to registrovanom zatvorenom sistemu (lan 31 stav 1);
11) se kontrolisano korienje nivoa rizika tri ili etiri obavlja bez prethodnog odobrenja
nadlenog organa (lan 31 stav 2);
12) ne podnese prijavu za namjerno uvoenje GMO u ivotnu sredinu nadlenom organu
uprave (lan 32);
13) otpone sa uvoenjem u ivotnu sredinu GMO, bez odobrenja nadlenog organa dravne
uprave (lan 33 stav 9);
14) uvodi GMO u ivotnu sredinu u zatienim podrujima, u podrujima namijenjenim
organskoj proizvodnji poljoprivrednih proizvoda, za razvoj eko-turizma (lan 34);
15) o bilo kojoj izmjeni ili nenamjernoj promjeni uvedenog GMO, koji mogu imati uticaja
na procijenjeni rizik za ljudsko zdravlje i ivotnu sredinu, poslije davanja odobrenja od
strane Ministarstva zatite ivotne sredine, ne preduzme mjere neophodne za zatitu
ivota i zdravlja ljudi i ivotne sredine, ne obavijesti nadleni organ o bilo kojoj izmjeni,
kao i o nenamjernoj promjeni ili dostupnoj novoj informaciji i ne izmijeni kriterijume, u
cilju zatite ljudskog zdravlja i ivotne sredine, specificirane u prijavi (lan 35);
16) ne dostavi izvjetaj u toku i po zavretku namjernog uvoenja GMO u ivotnu sredinu u
rokovima utvrenim u odobrenju nadlenom organu (lan 36 stav 1);
17) ne podnese prijavu nadlenom organu dravne uprave za dobijanje odobrenja za
stavljanje u promet GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni od GMO,
koje namjerava prvi put da stavi u promet (lan 37 stav 1);
18) za svaku namjeravanu upotrebu GMO ili proizvoda koji sadre, sastoje se ili su dobijeni
od GMO, koji je drugaiji od odobrenog, ne podnese novu prijavu za dobijanje
odobrenja za stavljanje u promet (lan 38 stav 3);
19) bez odlaganja ne preduzme mjere za zatitu zdravlja ljudi i ivotne sredine i o tome
obavijesti nadleni organ koji je izdao odobrenje (lan 44 stav 1);
20) stavi u promet GMO ili proizvod koji se sastoji, sadri ili je dobijen od GMO, koji nije
oznaen u skladu sa zakonom (lan 49);
21) reklamira proizvode suprotno lanu 51 ovog zakona;
22) u sluaju incidenta, bez odlaganja, ne postupi u skladu sa planom mjera za postupanje u
sluaju incidenta i bez odlaganja ne obavijesti o incidentu nadleni organ dravne uprave
(lan 53).
Za prekraj iz stava 1 ovog lana kaznie se i odgovorno lice u pravnom licu i fiziko lice
novanom kaznom od 100 eura do 3.000 eura.
Za prekraj iz stava 1 ovog lana kaznie se preduzetnik novanom kaznom od 300 eura do 8.000
eura.




XII. PRELAZNE I ZAVRNE ODREDBE

lan 72
Do formiranja organa uprave nadlenog za fitosanitarne poslove, poslove fitosanitarne kontrole u
oblasti GMO vrie Ministarstvo poljoprivrede.
Do formiranja organa uprave nadlenog za poslove zatite ivotne sredine, poslove u oblasti
GMO vrie Ministarstvo zatite ivotne sredine.

lan 73
Propisi na osnovu ovlaenja iz ovog zakona donijee se u roku od dvije godine od dana stupanja
na snagu ovog zakona.

lan 74
Do donoenja propisa na osnovu ovlaenja iz ovog zakona primjenjivae se propisi doneseni na
osnovu Zakona o genetiki modifikovanim organizmima ("Slubeni list SRJ", broj 21/01), ako
nijesu u suprotnosti sa ovim zakonom.

lan 75
Danom stupanja na snagu ovog zakona nee se primjenjivati Zakon o genetiki modifikovanim
organizmima ("Slubeni list SRJ", broj 53/91).

lan 76
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slubenom listu Crne Gore".