Sach Thiet Ke Toan 8tap 2

http://tuhoctoan.
net
Hong NGc Dip (Ch bin)
m Thu Hng L Th Hoa L Thu Nga Nguyn Th Thnh

thit k bi ging
ton
trung hc c s

nh xut bn h ni

tp hai
http://tuhoctoan.net
Phn i s
Chng III : Phng trnh bc nht mt n
Tit 41 1. M u v phng trnh
A. Mc tiu
HS hiu khi nim phng trnh v cc thut ng nh : v phi, v tri, nghim
ca phng trnh, tp nghim ca phng trnh. HS hiu v bit cch s dng cc
thut ng cn thit khc din t bi gii phng trnh.
HS hiu khi nim gii phng trnh, bc u lm quen v bit cch
s dng quy tc chuyn v v quy tc nhn, bit cch kim tra mt gi tr ca n c
phi l nghim ca phng trnh hay khng.
HS bc u hiu khi nim hai phng trnh tng ng.
B. Chun b ca GV v HS
GV : Bng ph ghi mt s cu hi, bi tp.
Thc thng
HS : Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng ca GV Hot ng ca HS
Hot ng 1
t vn v gii thiu ni dung chng III (5 pht)
GV : cc lp di chng ta
gii nhiu bi ton tm x, nhiu bi
ton . V d, ta c bi ton sau :

Va g ......
....., bao nhiu ch
GV t vn nh SGK tr 4.
Mt HS c to bi ton tr 4 SGK.
Sau GV gii thiu ni dung
chng III gm
HS nghe HS trnh by, m phn
Mc lc tr 134 SGK theo
di.
+ Khi nim chung v phng
trnh.
+ Phng trnh bc nht mt n
v mt s dng phng trnh
khc.

+ Gii bi ton bng cch lp
phng trnh.
Hot ng 2
1. Phng trnh mt n (16 pht)
GV vit bi ton sau ln bng :
Tm x bit :
2x + 5 = 3 (x 1) + 2
sau gii thiu :

H thc 2x + 5 = 3 (x 1) + 2 l
mt phng trnh vi n s x.
HS nghe GV trnh by v ghi bi.
Phng trnh gm hai v.
phng trnh trn, v tri l 2x
+ 5, v phi l 3 (x 1) + 2.
Hai v ca phng trnh ny
cha cng mt bin x, l mt
phng trnh mt n.
GV gii thiu phng trnh
mt n x c dng A(x) = B(x) vi
v tri l A(x), v phi l B(x).

GV : Hy cho v d khc v
phng trnh mt n. Ch ra v
tri, v phi ca phng trnh.
HS ly v d mt phng trnh
n x.
V d : 3x
2
+ x 1 = 2x + 5
V tri l 3x
2
+ x 1
V phi l 2x + 5
GV yu cu HS lm .
Hy cho v d v :
a) Phng trnh vi n y.
b) Phng trnh vi n u.
GV yu cu HS ch ra v tri, v
phi ca mi phng trnh.

HS ly v d cc phng trnh
n y, n u.
GV cho phng trnh :
3x + y = 5x 3.
Hi : phng trnh ny c phi l
phng trnh mt n khng ?
HS : phng trnh
3x + y = 5x 3
khng phi l phng trnh mt
n v c hai n khc nhau l x v
y.
GV yu cu HS lm
HS tnh :
Khi x = 6, tnh gi tr mi v ca
phng trnh :
2x + 5 = 3 (x 1) + 2
VT = 2x + 5 = 2 . 6 + 5 = 17.
VP = 3 (x 1) + 2
= 3 (6 1) + 2 = 17.
Nu nhn xt. Nhn xt : khi x = 6, gi tr hai
v ca phng trnh bng nhau.
GV ni : khi x = 6, gi tr hai v ca
phng trnh cho bng nhau, ta ni
x = 6 tho mn phng trnh hay x = 6
nghim ng phng trnh v gi
x = 6 l mt nghim ca phng trnh
cho.

GV yu cu HS lm tip .
Cho phng trnh
2 (x + 2) 7 = 3 x
a) x = 2 c tha mn phng
trnh khng ?

b) x = 2 c l mt nghim ca
phng trnh khng ?
HS lm bi tp vo v.
Hai HS ln bng lm.
HS1 : Thay x = 2 vo hai v
ca phng trnh.
VT = 2 ( 2 + 2) 7 = 7
VP = 3 ( 2) = 5
x = 2 khng tho mn phng
trnh.
HS2 : Thay x = 2 vo hai v ca
phng trnh.
VT = 2 (2 + 2) 7 = 1
VP = 3 2 = 1.
x = 2 l mt nghim ca phng
trnh.
GV : Cho cc phng trnh :
a) x = 2

b) 2x = 1

c) x
2
= 1
d) x
2
9 = 0

HS pht biu :
a) Phng trnh c nghim duy
nht l x = 2 .
b) Phng trnh c mt nghim
l
x =
1
2
.
c) Phng trnh v nghim.
d) x
2
9 = 0 (x 3) (x + 3) =
0
e) 2x + 2 = 2 (x + 1)
Hy tm nghim ca mi phng
trnh trn.
Phng trnh c hai nghim l
x = 3 v x = 3.
e) 2x + 2 = 2 (x + 1)
Phng trnh c v s nghim v
hai v ca phng trnh l cng
mt biu thc.
GV : Vy mt phng trnh c
th c bao nhiu nghim ?
HS : Mt phng trnh c th c mt
nghim, hai nghim, ba nghim ... cng
c th v nghim hoc v s nghim.
GV yu cu HS c phn Ch
tr 5, 6 SGK.
HS c Ch SGK.
Hot ng 3
2. Gii phng trnh (8 pht)
GV gii thiu : Tp hp tt c
cc nghim ca mt phng
trnh c gi l tp nghim ca
phng trnh v thng c
k hiu bi S.
V d : + phng trnh x = 2 c
tp nghim S = { 2 }.
+ phng trnh x
2
9 = 0 c tp
nghim S = { 3, 3}

GV yu cu HS lm
Hai HS ln bng in vo ch
trng (...)
a) Phng trnh x = 2 c tp
nghim l S = {2}.
b) Phng trnh v nghim c tp
nghim l S = .
GV ni : Khi bi ton yu cu
gii mt phng trnh, ta phi
tm tt c cc nghim (hay tm
tp nghim) ca phng trnh .

GV cho HS lm bi tp :
Cc cch vit sau ng hay sai ? HS tr li :
a) Phng trnh x
2
= 1 c tp
nghim S = {1}.
a) Sai. Phng trnh x
2
= 1 c tp
nghim S = {1 ; 1}.
b) Phng trnh x + 2 = 2 + x c tp
nghim S = R.
b) ng v phng trnh tho mn
vi mi x R.
Hot ng 4
3. Phng trnh tng ng (8 pht)
GV : Cho phng trnh x = 1 v
phng trnh x + 1 = 0. Hy tm
tp nghim ca mi phng
trnh. Nu nhn xt.
HS : Phng trnh x = 1 c tp
nghim S = {1}.
Phng trnh x + 1 = 0 c tp
nghim S = {1}.
Nhn xt : Hai phng trnh
c cng mt tp nghim.
GV gii thiu : Hai phng trnh c
cng mt tp nghim gi l hai
phng trnh tng ng.

GV hi : phng trnh x 2 = 0
v phng trnh x = 2 c tng
ng khng ?
HS : + phng trnh x 2 = 0 v
phng trnh x = 2 l hai phng
trnh tng ng v c cng tp
nghim S = {2}.
+ Phng trnh x
2
= 1 v phng
trnh x = 1 c tng ng hay
khng ? V sao ?
+ Phng trnh x
2
= 1 c tp
nghim S = {1, 1}.
Phng trnh x = 1 c tp nghim
S = {1}.
Vy hai phng trnh khng
tng ng.
GV : Vy hai phng trnh tng
ng l hai phng trnh m
mi nghim ca phng trnh
ny cng l nghim ca phng

trnh kia v ngc li.
K hiu tng ng .
V d : x 2 = 0 x = 2
HS ly v d v hai phng trnh
tng ng.
Hot ng 5
Luyn tp (6 pht)
Bi 1 tr 6 SGK.
( bi a ln bng ph hoc
mn hnh).
GV lu HS : Vi mi phng
trnh tnh kt qu tng v ri so
snh.
Bi 5 tr 7 SGK.
HS lp lm bi tp
Ba HS ln bng trnh by.
Kt qu : x = 1 l nghim ca
phng trnh a) v c)
Hai phng trnh x = 0 v x (x 1) = 0
c tng ng hay khng ? V sao ?
HS tr li :
phng trnh x = 0 c S = {0}.
phng trnh x (x 1) = 0 c S = {0
; 1}.
Vy hai phng trnh khng tng ng.
Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng khi nim phng trnh mt n, th no l nghim ca
phng trnh, tp nghim ca phng trnh, hai phng trnh tng
ng.
Bi tp v nh s 2, 3, 4 tr 6, 7 SGK.
s 1, 2, 6, 7 tr 3, 4 SBT.
c C th em cha bit tr 7 SGK.
n quy tc Chuyn v Ton 7 tp mt.

Tit 42 2. Phng trnh bc nht mt n v cch gii
A. Mc tiu
HS nm c khi nim phng trnh bc nht (mt n).
Quy tc chuyn v, quy tc nhn v vn dng thnh tho chng gii cc
phng trnh bc nht.
GV : n chiu v cc phim giy trong (hoc bng ph) ghi hai quy tc bin i
phng trnh v mt s bi.
HS : n tp quy tc chuyn v v quy tc nhn ca ng thc s.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy - hc
Hot ng 1
Kim tra (7 pht)
GV nu yu cu kim tra. Hai HS ln bng kim tra.
HS1 : Cha bi s 2 tr 6 SGK.
Trong cc gi tr t = 1 ; t = 0 v t
= 1, gi tr no l nghim ca
phng trnh
(t + 2)
2
= 3t + 4
HS1: Thay ln lt cc gi tr ca
t vo hai v ca phng trnh
* Vi t = 1
VT = (t + 2)
2
= (1 + 2)
2
= 1
VP = 3t + 4 = 3 (1) + 4 = 1
VT = VP t = 1 l mt
nghim ca phng trnh.
* Vi t = 0
VT = (t + 2)
2
= (0 + 2)
2
= 4
VP = 3t + 4 = 3 . 0 + 4 = 4
VT = VP t = 0 l mt nghim
ca phng trnh.
* Vi t = 1
VT = (t + 2)
2
= (1 + 2)
2
= 9
VP = 3t + 4 = 3 . 1 + 4 = 7
VT VP t = 1 khng phi l
nghim ca phng trnh.
HS2 : Th no l hai phng
trnh tng ng ? Cho v d.
Cho hai phng trnh :
x 2 = 0
v x (x 2) = 0
Hi hai phng trnh c tng
ng hay khng ? V sao ?
HS2 : Nu nh ngha hai phng
trnh tng ng v cho v d
minh ho.
Hai phng trnh
x 2 = 0
v x (x 2) = 0
khng tng ng vi nhau v x = 0
tho mn phng trnh x ( x 2) = 0
nhng khng tho mn phng trnh
x 2 = 0.
GV nhn xt, cho im. HS lp nhn xt bi ca bn.
Hot ng 2
1. nh ngha phng trnh bc nht mt n (8 pht)
GV gii thiu : Phng trnh c
dng ax + b = 0, vi a v b l hai
s cho v a 0, c gi l
phng trnh bc nht mt n.
V d : 2x 1 = 0
5
1
4
x = 0
2 + y = 0

GV yu cu HS xc nh cc h
s a v b ca mi phng trnh.
HS : + phng trnh 2x 1 = 0
c
a = 2 ; b = 1.
+ phng trnh 5
1
4
x = 0 c
a =
1
4
; b = 5.
+ phng trnh 2 + y = 0 c a =
1 ;
b = 2.
GV yu cu HS lm bi tp s 7 tr 10
SGK.

Hy ch ra cc phng trnh bc
nht mt n trong cc phng
trnh sau :
HS tr li : Phng trnh bc nht
mt n l cc phng trnh.
a) 1 + x = 0 b) x + x
2
= 0
c) 1 2t = 0 d) 3y = 0
e) 0x 3 = 0
a) 1 + x = 0
c) 1 2t = 0
d) 3y = 0
GV : Hy gii thch ti sao
phng trnh b) v e) khng phi
l phng trnh bc nht mt n.
HS : phng trnh x + x
2
= 0
khng c dng ax + b = 0.
phng trnh 0x 3 = 0 tuy c
dng ax + b = 0 nhng a = 0,
khng tho mn iu kin a 0.
gii cc phng trnh ny,
ta thng dng quy tc chuyn
v v quy tc nhn.

Hot ng 3
2. Hai quy tc bin i phng trnh (10 pht)
GV a ra bi ton :

Tm x bit 2x 6 = 0 yu cu HS
lm.
HS nu cch lm :
2x 6 = 0
2x = 6
x = 6 : 2
x = 3
GV : Chng ta va tm x t mt
ng thc s. Em hy cho bit
trong qu trnh tm x trn, ta
thc hin nhng quy tc no ?
HS : Trong qu trnh tm x trn,
ta thc hin cc quy tc :
quy tc chuyn v.
quy tc chia.
GV : Hy pht biu quy tc
chuyn v.
HS : Trong mt ng thc s, khi
chuyn mt s hng t v ny
sang v kia, ta phi i du s
hng .
Vi phng trnh ta cng c th
lm tng t.
a) Quy tc chuyn v.
V d : T phng trnh
x + 2 = 0
ta chuyn hng t +2 t v tri
sang v phi v i du thnh
2.
x = 2.

Hy pht biu quy tc chuyn
v khi bin i phng trnh.
HS pht biu : Trong mt phng trnh,
ta c th chuyn mt hng t t v ny
sang v kia v i du hng t .
GV yu cu vi HS nhc li.

GV cho HS lm . HS lm , tr li ming kt
qu.
a) x 4 = 0 x = 4.
b)
3
4
+ x = 0 x =
3
4
.
c) 0,5 x = 0 x = 0,5 x = 0,5
b) Quy tc nhn vi mt s.
GV : bi ton tm x trn, t
ng thc 2x = 6, ta c x = 6 : 2
hay x = 6 .
1
2
x = 3.
Vy trong mt ng thc s, ta c
th nhn c hai v vi cng mt
s, hoc chia c hai v cho cng
mt s khc 0.
i vi phng trnh, ta cng c
th lm tng t.
V d : Gii phng trnh
x
2
= 1.
Ta nhn c hai v ca phng
trnh vi 2, ta c
x = 2

GV cho HS pht biu quy tc
nhn vi mt s (bng hai cch :
nhn, chia hai v ca phng
trnh vi cng mt s khc 0).
HS nhc li vi ln quy tc
nhn vi mt s.
GV yu cu HS lm . HS lm . Hai HS ln bng
trnh by.
b) 0,1x = 1,5
x = 1,5 : 0,1 hoc x = 1,5 . 10
x = 15
c) 2,5x = 10
x = 10 : ( 2,5)
x = 4
Hot ng 4
3. Cch gii phng trnh bc nht mt n (10 pht)
GV : Ta tha nhn rng : T mt
phng trnh, dng quy tc chuyn
v hay quy tc nhn, ta lun nhn
c mt phng trnh mi tng
ng vi phng trnh cho.

GV cho HS c hai V d
SGK.
VD1 nhm hng dn HS cch
lm, gii thch vic vn dng quy
tc chuyn v, quy tc nhn.
VD2 hng dn HS cch trnh by
mt bi gii phng trnh c th.
HS c hai v d tr 9 SGK.
GV hng dn HS gii phng trnh
bc nht mt n dng tng qut.
HS lm vi s hng dn ca
GV :
ax + b = 0 (a 0)
ax = b
x =
b
a

GV : phng trnh bc nht mt n
c bao nhiu nghim ?
HS : phng trnh bc nht mt
n lun c mt nghim duy nht
l
x =
b
a
.
HS lm
Gii phng trnh
0,5x + 2,4 = 0
Kt qu : S = {4, 8}.
Hot ng 5
Luyn tp (7 pht)
Bi s 8 tr 10 SGK.
( bi a ln bng ph hoc mn hnh)
HS gii bi tp theo nhm.
Na lp lm cu a, b.
Na lp lm cu c, d.
Kt qu :
a) S = {5} b) S = {4}
c) S = {4} d) S = {1}
GV kim tra thm bi lm ca mt
s nhm.
i din hai nhm ln trnh by HS
lp nhn xt.
GV nu cu hi cng c
a) nh ngha phng trnh bc
nht mt n. Phng trnh bc
nht mt n c bao nhiu nghim
?
b) Pht biu hai quy tc bin i
phng trnh.
HS tr li cu hi.
Hng dn v nh (3 pht)
Nm vng nh ngha, s nghim ca phng trnh bc nht mt n,
hai quy tc bin i phng trnh.
Bi tp s 6, 9 tr 9, 10 SGK.
s 10, 13, 14, 15 tr 4, 5 SBT.
Hng dn bi 6 tr 9 SGK.
Cch 1 : S =
(x x 7 4) . x
2
+ + +

Cch 2 : S =
2
7 . x 4x
x
2 2
+ +
Thay S = 20, ta c hai phng
trnh tng ng. Xt xem trong
hai phng trnh , c phng trnh
no l phng trnh bc nht khng ?

Tit 43 3. Phng trnh a c v dng ax + b = 0
A. Mc tiu
Cng c k nng bin i cc phng trnh bng quy tc chuyn v v quy tc
nhn.
HS nm vng phng php gii cc phng trnh m vic p dng
quy tc chuyn v, quy tc nhn v php thu gn c th a chng v dng ax + b =
0.
GV : Bng ph hoc n chiu giy trong ghi cc bc ch yu gii phng
trnh, bi tp, bi gii phng trnh.
HS : n tp hai quy tc bin i phng trnh.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (8 pht)
GV nu yu cu kim tra.
HS1 : nh ngha phng trnh
bc nht mt n.
Cho v d.
Phng trnh bc nht mt n c
bao nhiu nghim ?
Hai HS ln lt ln kim tra.
HS1 : Phng trnh bc nht mt
n l phng trnh c dng ax + b
= 0 vi a, b l hai s cho v a
0.
HS t ly v d.
Phng trnh bc nht mt n
lun c mt nghim duy nht.
Cha bi tp s 9 tr 10 SGK
phn a, c.
Cha bi 9(a, c) SGK
Kt qu a) x 3,67
c) x 2,17.
HS2 : Nu hai quy tc bin i
phng trnh (quy tc chuyn v
v quy tc nhn vi mt s).
HS2 : Pht biu :
Quy tc chuyn v.
Quy tc nhn vi mt s (hai
cch nhn, chia)
Cha bi tp 15(c) tr 5 SBT.
Cha bi tp 15(c) tr 5 SBT.
4 5 1
x
3 6 2
=

4 1 5
x
3 2 6
= +

4 3 5
x
3 6 6
= +

4 8
x
3 6
=

8 4
x :
6 3
=

4 3
x
3 4
=
x = 1.
Vy tp nghim ca phng trnh
S = {1}
GV nhn xt, cho im.

Hot ng 2
1. Cch gii (12 pht)
GV t vn : Cc phng
trnh va gii l cc phng
trnh bc nht mt n. Trong bi
ny ta tip tc xt cc phng
trnh m hai v ca chng l hai
biu thc hu t ca n, khng
cha n mu v c th a c
v dng ax + b = 0 hay ax = b
vi a c th khc 0, c th bng
0.
V d 1 : Gii phng trnh
2x (3 5x) = 4 (x + 3)

GV : C th gii phng trnh
ny nh th no ?
HS : C th b du ngoc, chuyn cc
s hng cha n sang mt v, cc hng
s sang v kia ri gii phng trnh.
GV yu cu mt HS ln bng trnh
by, cc HS khc lm vo v.
HS gii v d 1.
2x (3 5x) = 4 (x + 3)
2x 3 + 5x = 4x + 12
2x + 5x 4x = 12 + 3
3x = 15
x = 15 : 3
x = 5
GV yu cu HS gii thch r
tng bc bin i da trn
nhng quy tc no.
V d 2 : Gii phng trnh
HS gii thch cch lm tng bc.
5x 2 5 3x
x 1
3 2

+ = +
GV : phng trnh v d 2 so
vi phng trnh v d 1 c g
khc ?
GV hng dn phng php
gii nh tr 11 SGK
HS : Mt s hng t phng
trnh ny c mu, mu khc nhau.
Sau GV yu cu HS thc
hin . Hy nu cc bc ch
yu gii phng trnh.
HS nu cc bc ch yu gii
phng trnh.
Quy ng mu hai v.
Nhn hai v vi mu chung
kh mu.
Chuyn cc hng t cha n
sang mt v, cc hng s sang v
kia.
Thu gn v gii phng trnh nhn
c.
Hot ng 3
2. p dng (16 pht)
V d 3 : Gii phng trnh.
2
(3x 1)(x 2) 2x 1 11
3 2 2
+ +
=
<2> <3>
<4>
HS lm di s hng dn ca
GV.
MTC : 6
GV yu cu HS xc nh mu
thc chung, nhn t ph ri quy
ng mu thc hai v.

2
2(3x 1)(x 2) 3(2x 1) 33
6 6
+ +
=
Kh mu kt hp vi b du
ngoc.
2 (3x
2
+ 6x x 2) 6x
2
3
= 33
6x
2
+ 10x 4 6x
2
3 = 33
Thu gn, chuyn v.
10x = 33 + 4 + 3
10x = 40
Chia hai v ca phng trnh
cho h s ca n tm x.
x = 40 : 10
x = 4
Tr li Phng trnh c tp nghim S =
{4}
GV yu cu HS lm
HS c lp gii phng trnh.
Gii phng trnh. Mt HS ln bng trnh by.
5x 2 7 3x
x
6 4
+
=
5x 2 7 3x
x
6 4
+
=
<12> <2> <3>
MTC : 12

12x 2(5x 2) 3(7 3x)
12 12
+
=
12x 10x 4 = 21 9x
GV kim tra bi lm ca mt vi HS.
2x + 9x = 21 + 4
11x = 25
x =
25
11

Phng trnh c tp nghim
S =
25
11

GV nhn xt bi lm ca HS. HS lp nhn xt, cha bi.
Sau GV nu Ch 1) tr 12
SGK v hng dn HS cch gii
phng trnh v d 4 SGK.
(khng kh mu, t nhn t
chung l x 1 v tri, t
tm x)
GV : Khi gii phng trnh khng
bt buc lm theo th t nht nh,
c th thay i cc bc gii bi
gii hp l nht.
HS xem cch gii phng trnh
v d 4 SGK.
GV yu cu HS lm v d 5 v v d 6.
HS lm v d 5 v v d 6.
Hai HS ln bng trnh by.
VD5 : x + 1 = x 1
x x = 1 1
0x = 2
GV : x bng bao nhiu 0x = HS : Khng c gi tr no ca x

2 ? 0x = 2.
Cho bit tp nghim ca phng trnh.
Tp nghim ca phng trnh S =
; hay phng trnh v nghim.
V d 6 : x + 1 = x + 1
x x = 1 1
0x = 0
GV : x bng bao nhiu 0x = 0 ?
HS : x c th l bt k s no,
phng trnh nghim ng vi
mi x.
Cho bit tp nghim ca phng
trnh.
R
GV : phng trnh v d 5 v v
d 6 c phi l phng trnh bc
nht mt n khng ? Ti sao ?
HS : Phng trnh 0x = 2 v 0x
= 0 khng phi l phng trnh bc
nht mt n v h s ca x (h s a)
bng 0.
GV cho c Ch 2) SGK. HS c Ch 2) SGK.
Hot ng 4
Luyn tp (7 pht)
Bi 10 tr 2 SGK.
mn hnh)
HS pht hin cc ch sai trong
cc bi gii v sa li.
a) Chuyn x sang v tri v 6
sang v phi m khng i du.
Kt qu ng : x = 3
b) Chuyn 3 sang v phi m
khng i du.
Kt qu ng : t = 5
Bi 12 (c, d) tr 13 HS gii bi tp.
Hai HS ln bng lm.
c)
7x 1 16 x
2x
6 5

+ =
d) 4 (0,5 1,5x) =
5x 6
3

Kt qu c) x = 1
d) x = 0
GV c nhn xt bi gii. HS nhn xt, cha bi.

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng cc bc gii phng trnh v p dng mt cch hp l.
Bi tp v nh s 11, 12, (a, b), 13, 14 tr 13 SGK
s 19, 20, 21 tr 5, 6 SBT.
n li quy tc chuyn v v quy tc nhn.
Tit sau luyn tp.

Tit 44 Luyn tp
A. Mc tiu
Luyn k nng vit phng trnh t mt bi ton c ni dung thc t.
Luyn k nng gii phng trnh a c v dng ax + b = 0.
B. Chun b ca GV v HS .
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi bi, cu hi.
Phiu hc tp kim tra HS.
HS : n tp hai quy tc bin i phng trnh, cc bc gii
phng trnh a c v dng ax + b = 0.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy - hc.
Hot ng 1
Kim tra (7 pht)
HS1 : Cha bi s 11(d) tr 13
SGK v bi 19 (b) tr 5 SBT.
HS1: Cha bi tp.
Bi 11 (d) SGK.
Gii phng trnh
6 (1,5 2x) = 3 ( 15 + 2x)
Kt qu S = {6}
Bi 19 (b) SBT.
2,3x 2 (0,7 + 2x) = 3,6 1,7x
Kt qu S =
HS2 : Cha bi 12 (b) tr 13 SGK.
HS2 cha bi tp.
Bi 12 (b) SGK.
Gii phng trnh
10x 3 6 8x
1
12 9
+ +
= +
HS2 gii xong, GV yu cu nu cc
bc tin hnh, gii thch vic
p dng hai quy tc bin i phng
trnh nh th no.
GV nhn xt, cho im
Kt qu S =
51
2

HS nhn xt bi lm ca cc bn
Hot ng 2
Luyn tp (35 pht)
Bi 13 tr 13 SGK.
(a bi ln bng ph hoc mn
hnh)
HS tr li
Bn Ho gii sai v chia c hai
v ca phng trnh cho x, theo
quy tc ta ch c chia hai v
ca phng trnh cho cng mt
s khc 0.
Cch gii ng l :
x (x + 2) = x ( x + 3)
x
2
+ 2x = x
2
+ 3x
x
2
+ 2x x
2
3x = 0
x = 0
x = 0
Tp nghim ca phng trnh
S = {0}.
Bi 15 tr 13 SGK.
(a bi ln bng ph hoc
mn hnh)

GV hi : Trong bi ton ny c
nhng chuyn ng no ?
HS : C hai chuyn ng l xe my
v t.
Trong ton chuyn ng c nhng
i lng no ? Lin h vi nhau bi
cng thc no ?
Trong ton chuyn ng c ba
i lng : vn tc, thi gian,
qung ng.
Cng thc lin h :
Qung ng = vn tc x thi
gian
GV k bng phn tch ba i lng
ri yu cu HS in vo bng. t
lp phng trnh theo yu cu ca
bi.
v (km/h) t (h) s (km)
Xe my 32 x + 1 32(x + 1)
t 48 x 48x
Phng trnh :
32 (x + 1) = 48x
Bi 16 tr 13 SGK.
GV yu cu HS xem SGK v tr
li bi ton.
HS tr li : phng trnh biu th
cn thng bng l
3x + 5 = 2x + 7
Bi 19 tr 14 SGk.
GV yu cu HS hot ng nhm gii
bi tp.
HS hot ng nhm.
Mi nhm lm mt cu.
1
3
lp lm cu a.
a) (2x + 2) . 9 = 144
Kt qu x = 7 (m)
1
3
lp lm cu b. b) 6x +
6 . 5
2
= 75
Kt qu x = 10 (m)
1
3
lp lm cu c.
c) 12x + 24 = 168
Kt qu x = 12 (m)
GV kim tra cc nhm lm vic. Cc nhm lm vic trong khong 3
pht, sau i din ba nhm ln
lt trnh by bi gii.
GV nhn xt bi gii ca cc nhm. HS lp nhn xt.
Bi 18 tr 14 SGK. HS gii bi tp.
Gii cc phng trnh sau Hai HS ln bng trnh by.
a)
x 2x 1 x
x
3 2 6
+
= a)
x 2x 1 x
x
3 2 6
+
= MC :
6
<2> <3> <1> <6>

2x 3(2x 1) x 6x
6 6
+
=
2x 6x 3 = 5x
4x + 5x = 3
x = 3
S = {3}.
b)
2 x 1 2x
0, 5x 0, 25
5 4
+
= + b)
2 x x 1 2x 1
5 2 4 4
+
= +
<4> <10> <5> <5>

4(2 x) 10x 5(1 2x) 5
20 20
+ +
=
8 + 4x 10x = 5 10x + 5
4x 10x + 10x = 10 8
4x = 2
x =
1
2
.
S = {
1
2
}.
HS lp nhn xt, cha bi.
Bi 21(a) tr 6 SBT.
Tm iu kin ca x gi tr
ca phn thc sau c xc nh.
A =
3x 2
2(x 1) 3(2x 1)
+
+

GV : Gi tr ca phn thc A
c xc nh vi iu kin no
?
HS : Phn thc A c xc nh
vi iu kin mu khc 0.
2 (x 1) 3 (2x + 1) 0
Vy ta cn lm g ? Ta phi gii phng trnh
2 (x 1) 3 (2x + 1) = 0
2x 2 6x 3 = 0
4x = 5
x =
5
4

Mu thc 0 khi no ?
Mu thc 0 khi x
5
4

iu kin ca x phn thc A
c xc nh l x
5
4
.
Bi 23(a) tr 6 SBT.
Tm gi tr ca k sao cho phng trnh
(2x + 1) . (9x + 2k) 5 (x + 2) =
40
c nghim x = 2.

GV : Lm th no tm c gi tr
ca k ?
HS : V phng trnh c nghim
x = 2 nn khi thay x = 2 vo
phng trnh ta c :
(2 . 2 + 1) . (9 . 2 + 2k) 5 (2 + 2) = 40
5 (18 + 2k) 20 = 40
GV : Sau , ta thay k = 3 vo
phng trnh, thu gn c
phng trnh 9x
2
4x 28 = 0.
Ta thy x = 2 tho mn phng
trnh.
Vy vi k = 3 th phng trnh
cho c nghim l x = 2.
nh gi vic nm kin thc v gii
phng trnh ca HS, GV cho ton lp
lm bi trn Phiu hc tp.
Kt qu k = 3
1
2
lp gii phng trnh 1 v 2.
1
2
lp gii phng trnh 3 v 4.
HS c lp lm bi c nhn trn
Phiu hc tp.
bi Gii phng trnh Kt qu
1)
3x 2 3 2(x 7)
5
6 4
+
=
1) S =
31
12

2) 2 (x + 1) = 5x 1 3 (x 1) 2) S = R
Phng trnh nghim ng vi
mi x.
3)
x 1 x 1 2(x 1)
1
2 4 3

+ = 3) S =
29
17

4) 2 (1 1,5x) + 3x = 0
4) S =
Phng trnh v nghim.
Sau thi gian khong 5 pht, GV
thu bi v cha bi ngay HS
rt
kinh nghim. Bi lm trn Phiu
hc tp, sau tit hc GV c th
chm nhanh cho HS .
HS xem bi lm trn Phiu hc tp.

Hng dn v nh (3 pht)
Bi tp 17, 20 tr 14 SGK.
Bi 22, 23(b), 24, 25(c) tr 6, 7 SBT.
n tp : Phn tch a thc thnh nhn t.
Xem trc bi Phng trnh tch.
Hng dn bi 25(c) tr 7 SBT.
2 x 1 x x
1
2001 2002 2003

=
Cng 2 vo hai v ca phng trnh v chia nhm :
2 x 1 x x
1 1 1
2001 2002 2003

+ = + + +

2 x 2001 1 x 2002 x 2003
2001 2002 2003
+ + +
= +
2003 x 2003 x 2003 x
2001 2002 2003

= +
Chuyn tt c cc hng t sang v tri ri gii tip.

Tit 45 4. Phng trnh tch
A. Mc tiu
HS cn nm vng khi nim v phng php gii phng trnh tch (c hai hay
ba nhn t bc nht).
n tp cc phng php phn tch a thc thnh nhn t, vn dng gii phng
trnh tch.
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi bi.
My tnh b ti, bt d.
HS : n tp cc hng ng thc ng nh, cc phng php phn tch a thc
thnh nhn t.
Bng ph nhm, bt d, my tnh b ti.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (10 pht)
HS1 cha bi 24(c) tr 6 SBT.
Tm cc gi tr ca x sao biu thc
A v B cho sau y c gi tr bng
nhau :
A = (x 1) (x
2
+ x + 1) 2x
B = x (x 1) (x + 1)
Hai HS ln bng kim tra.
HS1
Rt gn : A = (x 1) (x
2
+ x + 1)
2x
A = x
3
1 2x
B = x (x 1) (x + 1)
B = x (x
2
1)
B = x
3
x
Gii phng trnh A = B
x
3
1 2x = x
3
x
x
3
2x x
3
+ x = 1
x = 1
x = 1
Vi x = 1 th A = B
HS2 cha bi 25(c) tr 7 SBT.
Gii phng trnh
2 x 1 x x
1
2001 2002 2003

=
(Bi ny GV hng dn tit
trc v nn gi HS kh cha bi)
HS2 gii phng trnh

2 x 1 x x
1 1 1
2001 2002 2003

+ = + + +

2 x 2001 1 x 2002 2 2003
2001 2002 2003
+ + +
= +

2003 x 2003 x 2003 x
2001 2002 2003

= +

2003 x 2003 x 2003 x
0
2001 2002 2003

=
(2003 x) .
1 1 1
0
2001 2002 2003

=

2003 x = 0
x = 2003
S = {2003}.
GV yu cu HS2 gii thch :
T phng trnh
(2003 x) .
1 1 1
0
2001 2002 2003

=

ti sao li c 2003 x = 0

HS2 gii thch : V mt tch bng
0 khi trong tch y c t nht mt
tha s bng 0.
C
1 1 1
0
2001 2002 2003

nn tha s 2003 x = 0.
GV khng nh gii thch nh vy
l ng, l mt tnh cht ca
php nhn v l c s gii cc
phng trnh tch.

HS lp cha bi.
Hot ng 2
1. Phng trnh tch v cch gii (12 pht)
GV nu V d 1.
Gii phng trnh
(2x 3) . (x + 1) = 0
GV hi : Mt tch bng 0 khi
no ?
HS : Mt tch bng 0 khi trong
tch c tha s bng 0.
GV yu cu HS thc hin .
HS pht biu : Trong mt tch, nu
c mt tha s bng 0 th tch
bng 0, ngc li, nu tch bng 0
th t nht mt trong cc tha s
ca tch bng 0.
GV ghi : ab = 0 a = 0 hoc b
= 0 vi a v b l hai s.

Tng t, i vi phng trnh th
(2x 3) . (x + 1) = 0 khi no ?
HS : (2x 3) . (x + 1) = 0
2x 3 = 0 hoc x + 1 = 0
x = 1,5 hoc x = 1
Phng trnh cho c my
nghim ?
Phng trnh cho c hai
nghim
x = 1,5 v x = 1.
Tp nghim ca phng trnh l
S = {1,5 ; 1}
GV gii thiu : Phng trnh ta
va xt l mt phng trnh
tch.

Em hiu th no l mt phng
trnh tch ?
HS : Phng trnh tch l mt
phng trnh c mt v l tch cc
biu thc ca n, v kia bng 0.
GV lu HS : Trong bi ny, ta
ch xt cc phng trnh m hai
v ca n l hai biu thc hu t
v khng cha n mu.

Ta c : A(x) . B(x) = 0
A(x) = 0 hoc B(x) = 0.
Vy mun gii phng trnh
A(x) . B(x) = 0 ta gii hai phng
trnh A(x) = 0 v B(x) = 0 ri ly tt
c cc nghim ca chng.
Hot ng 3
2. p dng (12 pht)
V d 2. Gii phng trnh
(x + 1) (x + 4) = (2 x) (x + 2)

GV : Lm th no a phng
trnh trn v dng tch ?
HS : Ta phi chuyn tt c cc hng t
sang v tri, khi v phi bng 0, rt
gn ri phn tch v tri thnh nhn t.
Sau gii phng trnh tch v kt lun.
GV hng dn HS bin i phng
trnh.
(x + 1) (x + 4) = (2 x) (x + 2)
(x + 1) (x + 4) (2 x) (x + 2)
= 0.
x
2
+ 4x + x + 4 4 + x
2
= 0
2x
2
+ 5x = 0
x (2x + 5) = 0
x = 0 hoc 2x + 5 = 0
x = 0 hoc x = 2,5
S = {0 ; 2,5}
GV cho HS c Nhn xt tr
16 SGK.
GV yu cu HS lm .
Gii phng trnh

(x 1) (x
2
+ 3x 2) (x
3
1) =
0
GV : Hy pht hin hng ng thc
trong phng trnh ri phn tch
v tri thnh nhn t.
HS thc hin
(x 1) (x
2
+ 3x 2)
(x 1) (x
2
+ x + 1) = 0
(x 1) (x
2
+ 3x 2 x
2
x 1) = 0
(x 1) (2x 3) = 0
x 1 = 0 hoc 2x 3 = 0
x = 1 hoc x =
3
2
.
S =
3
1 ;
2

GV yu cu HS lm V d 3.
Gii phng trnh
2x
3
= x
2
+ 2x 1
v
(x
3
+ x
2
) + (x
2
+ x) = 0
HS c lp gii phng trnh.
V d 3 : Trnh by nh tr 16 SGK

(x
3
+ x
2
) + (x
2
+ x) = 0
x
2
(x + 1) + x ( x + 1) = 0
x (x + 1) (x + 1) = 0
x (x + 1)
2
= 0
x = 0 hoc x + 1 = 0
x = 0 hoc x = 1.
S = {0 ; 1}
GV nhn xt bi lm ca HS,
nhc nh cch trnh by cho
chnh xc v lu HS : nu v
tri ca phng trnh l tch ca
nhiu hn hai phn t, ta cng
gii tng t, cho ln lt tng
HS nhn xt, cha bi.
nhn t bng 0, ri ly tt c
cc nghim ca chng.
Hot ng 4
Luyn tp (10 pht)
Bi 21(b,c) tr 17 SGK.
Gii cc phng trnh
HS c lp lm bi tp.
b) (2,3x 6,9) (0,1x + 2) = 0 b) Kt qu
S = {3 ; 20}
c) (4x + 2) (x
2
+ 1) = 0
c) S =
1
2

Bi 22 tr 17 SGK.
HS hot ng theo nhm. HS hot ng theo nhm.
1
2
lp lm cu b, c.
b) Kt qu S = {2 ; 5}
1
2
lp lm cu e, f.
c) Kt qu S = {1}
e) Kt qu S = {1 ; 7}
f) Kt qu S = {1 ; 3}
Sau thi gian khong 5 pht, i
din hai nhm trnh by bi.
Bi 26(c) tr 7 SBT.

Gii phng trnh
(3x 2) .
2(x 3) 4x 3
7 5
+

= 0
GV yu cu HS nu cch gii
v cho bit kt qu.
HS nu cch gii
3x 2 = 0 hoc
2(x 3) 4x 3
7 5
+

= 0
Kt qu S =
2 17
;
3 6

Bi 27(a) tr 7 SBT.
Dng my tnh b ti tnh
gi tr gn ng cc nghim ca
phng trnh sau, lm trn n
ch s thp phn th ba.
HS nu cch gii.
( 3 x 5 ) . (2x 2 +1) = 0 3 x 5 = 0 hoc 2x 2 +1 =
GV hng dn HS dng my
tnh b ti.
GV hng dn HS dng my tnh
b ti.
0
x =
3
5
hoc x =
1
2 2

hay x 0,775 hoc x = 0,354.
Phng trnh c hai nghim
x
1
0,775 ; x
2
0,354

Hng dn v nh (1 pht)
Bi tp v nh s 21(a, d), 22, 23 tr 17 SGK.
Bi s 26, 27, 28 tr 7 SBT.
Tit sau luyn tp.

Tit 46 Luyn tp
A. Mc tiu
Rn cho HS k nng phn tch a thc thnh nhn t, vn dng vo gii phng
trnh tch.
HS bit cch gii quyt hai dng bi tp khc nhau ca gii phng trnh :
+ Bit mt nghim, tm h s bng ch ca phng trnh.
+ Bit h s bng ch, gii phng trnh.
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi bi tp, bi gii mu.
Cc ton t chc tr chi (gii ton tip sc).
HS : n tp cc phng php phn tch a thc thnh nhn t.
Bng ph nhm, bt d.
Giy lm bi tham gia tr chi.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (10 pht)
GV nu yu cu kim tra
HS1 cha bi 23(a, b) tr 17 SGK.
HS1 cha bi 23 SGK.
a) x (2x 9) = 3x (x 5)
2x
2
9x 3x
2
+ 15x = 0
x
2
+ 6x = 0
x (x + 6) = 0
x = 0 hoc x + 6 = 0
x = 0 hoc x = 6.
Tp nghim ca phng trnh S = {0 ;
6}
b) 0,5 (x 3) = (x 3) (1,5x 1)
GV lu HS : Khi gii phng
trnh cn nhn xt xem cc hng
t ca phng trnh c nhn t
chung hay khng, nu c cn s
dng phn tch a thc thnh
nhn t mt cch d dng.
0,5x (x 3) (x 3) (1,5x 1) = 0
(x 3) (0,5x 1,5x + 1) = 0
(x 3) ( x + 1) = 0
x 3 = 0 hoc x + 1 = 0
x = 3 hoc x = 1
S = {3 ; 1}
HS2 cha bi 23(c, d) tr 17 SGK.
HS2 cha bi 23 SGK.
c) 3x 15 = 2x (x 5)
3(x 5) 2x (x 5) = 0
(x 5) (3 2x) = 0
x 5 = 0 hoc 3 2x = 0
x = 5 hoc x =
3
2
.
S =
3
5 ;
2

d)
3
7
x 1 =
1
7
x (3x 7)
3x 7 = x (3x 7)
3x 7 x (3x 7) = 0
(3x 7) (1 x) = 0
3x 7 = 0 hoc 1 x = 0
x =
7
3
hoc x = 1
S =
7
; 1
3

GV nhn xt, cho im HS. HS nhn xt, cha bi.
Hot ng 2
Luyn tp (24 pht)
Bi 24 tr 17 SGK.
Gii cc phng trnh
a) (x
2
2x + 1) 4 = 0

Cho bit trong phng trnh c
nhng dng hng ng thc no
?
HS : Trong phng trnh c hng
ng thc x
2
2x + 1 = (x 1)
2

sau khi bin i
(x 1)
2
4 = 0
v tri li l hng ng thc hiu
hai bnh phng ca hai biu
thc.
Sau , GV yu cu HS gii
phng trnh.
HS gii phng trnh, mt HS ln
bng lm.
(x
2
2x + 1) 4 = 0
(x 1)
2
2
2
= 0
(x 1 2) (x 1 + 2) = 0
(x 3) (x + 1) = 0
x 3 = 0 hoc x + 1 = 0
x = 3 hoc x = 1
S = {3 ; 1}
d) x
2
5x + 6 = 0
Lm th no phn tch v
tri thnh nhn t.
Hy nu c th.
HS : Dng phng php tch
hng t.
x
2
5x + 6 = 0
x
2
2x 3x + 6 = 0
x (x 2) 3 (x 2) = 0
(x 2) (x 3) = 0
x 2 = 0 hoc x 3 = 0
x = 2 hoc x = 3
S = {2 ; 3}
Bi 25 tr 17 SGK.
Gii cc phng trnh
a) 2x
3
+ 6x
2
= x
2
+ 3x
HS lp gii phng trnh, hai HS
ln bng lm
a) 2x
3
+ 6x
2
= x
2
+ 3x
2x
2
(x + 3) = x (x + 3)
2x
2
(x + 3) x (x + 3) = 0
x ( x + 3) (2x 1) = 0
x = 0 hoc x + 3 = 0 hoc 2x 1
= 0.
x = 0 hoc x = 3 hoc x =
1
2
.
S =
1
0 ; 3 ;
2

b) (3x 1) (x2 + 2) = (3x 1) (7x 10)
b) (3x 1) (x
2
+ 2) = (3x 1) (7x
10)
(3x 1) (x
2
+ 2) (3x 1) (7x 10) = 0
(3x 1) (x
2
7x + 12) = 0
(3x 1) (x
2
3x 4x + 12) =
0
(3x 1) [x (x 3) 4 (x 3)]
= 0
(3x 1) (x 3) (x 4) = 0
3x 1 = 0 hoc x 3 = 0 hoc
x 4 = 0
x =
1
3
hoc x = 3 hoc x = 4
S =
1
; 3 ; 4
3

HS nhn xt, cha bi.
Bi 33 tr 8 SBT.
Bit rng x = 2 l mt trong
cc nghim ca phng trnh :
x
3
+ ax
2
4x 4 = 0.
a) Xc nh gi tr ca a.
b) Vi a va tm c cu a) tm
cc nghim cn li ca phng trnh
cho v dng phng trnh tch
mn hnh).

GV : Lm th no xc nh c
gi tr ca a ?
HS : Thay x = 2 vo phng
trnh, t tnh a.
(2)
3
+ a ( 2)
2
4 ( 2) 4 = 0
8 + 4a + 8 4 = 0
4a = 4
a = 1
GV : Thay a = 1 vo phng trnh ri
bin i v tri thnh tch.
HS : Thay a = 1 vo phng
trnh, ta c
x
3
+ x
2
4x 4 = 0
x
2
(x + 1) 4 (x + 1) = 0
(x + 1) (x
2
4) = 0
(x + 1) (x + 2) (x 2) = 0
x + 1 = 0 hoc x + 2 = 0 hoc x 2 = 0
x = 1 hoc x = 2 hoc x = 2
S = { 1 ; 2 ; 2}
HS nhn xt, cha bi.
GV cho HS bit trong bi tp ny
c hai dng bi khc nhau :
Cu a, bit mt nghim, tm h
s bng ch ca phng trnh.
Cu b, bit h s bng ch, gii
phng trnh.

Hot ng 3
Tr chi Gii ton tip sc (10 pht)
Lut chi :
Mi nhm hc tp gm 4 HS t
nh s th t t 1 4.
Mi HS nhn mt bi gii
phng trnh theo th t ca
mnh trong nhm. Khi c lnh,
HS1 ca nhm gii phng trnh
tm c x, chuyn gi tr ny
cho HS2. HS2 khi nhn c gi
tr ca x, m s 2, thay x vo
phng trnh 2 tnh y, chuyn gi
tr y tm c cho HS3 ... HS4
tm c gi tr ca t th np bi
cho GV.
Nhm no c kt qu ng u tin
t gii nht, tip theo nh, ba ...
thi.
C th chn mt b gm 4 bi
gii phng trnh nh tr 18 SGK.
Hoc b sau :
Bi 1 : Gii phng trnh
3x + 1 = 7x 11
Bi 2 : Thay gi tr x bn s 1
tm c vo ri gii phng
trnh
x 3
y
2 2
= y + 1
Bi 3 : Thay gi tr y bn s 2
tm c vo ri gii phng
trnh
z
2
yz z = 9
Bi 4 : Thay gi tr z bn s 3 tm
c vo ri gii phng trnh
t
2
zt + 2 = 0
Kt qu : x = 3 ; y = 5
z = 3 ; t
1
= 1 ; t
2
= 2
GV c th cho im khuyn
khch cc nhm t gii cao.
HS ton lp tham gia tr chi.

Hng dn v nh (1 pht)
Bi tp v nh s 29, 30, 31, 32, 34 tr 8 SBT.
n : iu kin ca bin gi tr ca phn thc c xc nh, th
no l hai phng trnh tng ng.
c trc bi 5. Phng trnh cha n mu.

Tit 47 5. Phng trnh cha n mu (tit 1)
A. Mc tiu
HS nm vng : Khi nim iu kin xc nh ca mt phng trnh, cch tm
iu kin xc nh (vit tt l KX) ca phng trnh.
HS nm vng cch gii phng trnh cha n mu, cch trnh by bi chnh
xc, c bit l bc tm KX ca phng trnh v bc i chiu vi KX ca
phng trnh nhn nghim.
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi bi tp, cch gii phng trnh
cha n mu.
HS : n tp iu kin ca bin gi tr phn thc c xc nh, nh ngha
hai phng trnh tng ng.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (5 pht)
GV nu yu cu kim tra :
nh ngha hai phng trnh tng
ng.
Mt HS ln bng kim tra.
Pht biu nh ngha hai
phng trnh tng ng.
Gii phng trnh (bi 29(c) tr 8 SBT). Cha bi tp.
x
3
+ 1 = x (x + 1) x
3
+ 1 = x (x + 1)
(x + 1) (x
2
x + 1) x (x + 1)
= 0
(x + 1) (x
2
x + 1 x) = 0
(x + 1) (x 1)
2
= 0
x + 1 = 0 hoc x 1 = 0
x = 1 hoc x = 1
S = { 1 ; 1}
GV nhn xt, cho im. HS lp nhn xt.
Hot ng 2
1. V d m u (8 pht)
GV t vn nh tr 19 SGK.
GV a ra phng trnh
x +
1
x 1
= 1 +
1
x 1

Ni : Ta cha bit cch gii phng
trnh dng ny, vy ta th gii bng
phng php bit xem c c
khng ?

Ta bin i th no ?
HS : Chuyn cc biu thc cha
n sang mt v
x +
1
x 1

1
x 1
= 1
Thu gn : x = 1.
GV : x = 1 c phi l nghim
ca phng trnh hay khng ? V
sao ?
HS : x = 1 khng phi l nghim
ca phng trnh v ti x = 1 gi
tr
phn thc
1
x 1
khng xc nh.
GV : Vy phng trnh cho
v phng trnh x = 1 c tng
ng khng ?
HS : Phng trnh cho v
phng trnh x = 1 khng tng
ng v khng c cng tp
nghim.
GV : Vy khi bin i t phng
trnh c cha n mu n
phng trnh khng cha n
mu na c th c phng
trnh mi khng tng ng.

Bi vy, khi gii phng trnh cha
n mu, ta phi ch n iu
kin xc nh ca phng trnh.
HS nghe GV trnh by.
Hot ng 3
2. Tm iu kin xc nh ca mt phng trnh (10 pht)
GV : phng trnh
x +
1
x 1
= 1 +
1
x 1

c phn thc
1
x 1
cha n
mu.
Hy tm iu kin ca x gi
tr phn thc
1
x 1
c xc
nh.
HS : gi tr phn thc
1
x 1
c
xc nh khi mu thc khc 0.
x 1 0 x 1
i vi phng trnh cha n
mu, cc gi tr ca n m ti t
nht mt mu thc ca phng
trnh bng 0 khng th l nghim
ca phng trnh.
iu kin xc nh ca phng
trnh (vit tt l KX) l iu
kin ca n tt c cc mu
trong phng trnh u khc 0.
V d 1 : Tm KX ca mi
phng trnh sau
a)
2x 1
x 2
+
= 1.
GV hng dn HS :
KX ca phng trnh l x 2 0
x 2

b)
2 1
1
x 1 x 2
= +
+

KX ca phng trnh ny l g ? HS : KX ca phng trnh l
x 1 0
x 2 0

x 1
x 2

GV yu cu HS lm

Tm KX ca mi phng trnh sau :
HS tr li ming
a)
x x 4
x 1 x 1
+
=
+

a) KX ca phng trnh l
x 1 0
x 1 0

x = 1
b)
3 2x 1
x
x 2 x 2
=

b) KX ca phng trnh l x 2
0 x 2
Hot ng 4
3. Gii phng trnh cha n mu (12 pht)
x 2 2x 3
x 2 (x 2)
+ +
=
(1)

GV : Hy tm KX phng
trnh ?
HS : KX phng trnh l x 0
v x 2
GV : Hy quy ng mu hai v
ca phng trnh ri kh mu

Phng trnh c cha n mu
v phng trnh kh mu c
tng ng khng ?
Vy bc ny ta dng k
hiu suy ra () ch khng dng
k hiu tng ng ().
Sau khi kh mu, ta tip tc
gii phng trnh theo cc bc
bit.
2(x 2)(x 2) x(2x 3)
2x(x 2) 2x(x 2)
+ +
=

2 (x 2) (x + 2) = x (2x + 3)
HS : phng trnh c cha n
mu v phng trnh kh mu
c th khng tng ng.

HS tr li ming, GV ghi li
2 (x
2
4) = 2x
2
+ 3x
2x
2
8 = 2x
2
+ 3x
2x
2
2x
2
3x = 8
3x = 8
x =
8
3

+ x =
8
3
c tho mn iu kin
xc nh ca phng trnh hay
khng ?
HS : x =
8
3
tho mn KX.
Vy x =
8
3
l nghim ca
phng trnh (1).
S =
8
3

GV : Vy gii mt phng trnh
c cha n mu ta phi lm qua
nhng bc no ?
HS : Ta phi lm qua cc bc :
Tm KX ca phng trnh.
Quy ng mu hai v ca
phng trnh ri kh mu.
Gii phng trnh va nhn
c.
i chiu vi KX nhn
nghim, cc gi tr ca n tho mn
KX chnh l nghim ca phng
trnh cho.
GV yu cu HS c li Cch gii
phng trnh cha n mu tr 21
SGK.
Mt HS c to Cch gii phng
trnh cha n mu.
Hot ng 5
Luyn tp Cng c (8 pht)
Bi 27 tr 22 SGK.
Gii cc phng trnh :
a)
2x 5
x 5
+
= 3

Cho bit KX ca phng trnh ?
HS : KX ca phng trnh l : x 5
GV yu cu HS tip tc gii
phng trnh.
Mt HS ln bng tip tc lm
2x 5 3(x 5)
x 5 x 5
+
=
+ +

2x 5 = 3x + 15
2x 3x = 15 + 5
x = 20
x = 20 (tho mn KX).
S = { 20}
GV yu cu HS nhc li cc
bc gii phng trnh cha n
mu.
HS nhc li bn bc gii phng
trnh cha n mu.
So snh vi phng trnh khng
cha n mu ta cn thm nhng
bc no ?
So vi phng trnh khng cha
n mu ta phi thm hai bc,
l
Bc 1 : Tm KX ca phng
trnh.
Bc 4 : i chiu vi KX
ca phng trnh, xt xem gi tr
no
tm c ca n l nghim ca
phng trnh, gi tr no phi
loi.

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng KX ca phng trnh l iu kin ca n tt c
cc mu ca phng trnh khc 0.
Nm vng cc bc gii phng trnh cha n mu, ch trng
bc 1 (tm KX) v bc 4 (i chiu KX, kt lun)
Bi tp v nh s 27(b, c, d), 28(a, b) tr 22 SGK.

Tit 48 5. Phng trnh cha n mu (tit 2)
A. Mc tiu
Cng c cho HS k nng tm KX ca phng trnh, k nng gii phng trnh
c cha n mu.
Nng cao k nng : Tm iu kin gi tr ca phn thc c
xc nh, bin i phng trnh v i chiu vi KX ca phng trnh nhn
nghim.
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi cu hi, bi tp. Bt d.
HS : Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy - hc
Hot ng 1
Kim tra (8 pht)
GV nu cu hi kim tra. Hai HS ln lt ln kim tra.
HS1 : KX ca phng trnh l g ?
HS1 : KX ca phng trnh
l gi tr ca n tt c cc mu
thc trong phng trnh u khc
0.
Cha bi 27(b) tr 22 SGK. Cha bi 27(b) SGK.
Khi HS2 tr li xong, chuyn
sang cha bi th GV gi tip tc
HS 2.
Gii phng trnh :
2
x 6 3
x
x 2
= +
KX : x 0

2 2
2(x 6) 2x 3x
2x 2x
+
=
Suy ra : 2x
2
12 = 2x
2
+ 3x
2x
2
2x
2
3x = 12
3x = 12
x = 4 (Tho mn KX)
l
S = { 4}
HS2 : Nu cc bc gii phng
trnh c cha n mu.
HS2 : Nu bn bc gii
phng trnh c cha n mu tr
21 SGK.
Cha bi 28(a) tr 22 SGK. Cha bi 28(a) SGK.
Gii phng trnh
2x 1 1
1
x 1 x 1
+ =

KX : x 1

2x 1 x 1 1
x 1 x 1
+
=

Suy ra 3x 2 = 1
3x = 3
x = 1 (khng tho mn
KX, loi)
Vy phng trnh v nghim.
GV nhn xt, cho im. HS lp nhn xt, cha bi.
Hot ng 2
4. p dng (tip) (20 pht)
GV : Chng ta gii mt s
phng trnh cha n mu n
gin, sau y chng ta s xt mt
s phng trnh phc tp hn.
x x 2x
2(x 3) 2x 2 (x 1)(x 3)
+ =
+ +

Tm KX ca phng trnh. HS : KX ca phng trnh
2(x 3) 0
2(x 1) 0

x 3
x 1

Quy ng mu hai v ca phng
trnh.
x x 2x
2(x 3) 2(x 1) (x 1)(x 3)
+ =
+ +

<x + 1> <x 3> <2>
MC : 2 (x 3) (x + 1)

x(x 1) x(x 3) 4x
2(x 3)(x 1) 2(x 1)(x 3)
+ +
=
+ +
Kh mu.
Tip tc gii phng trnh nhn c.
Suy ra : x
2
+ x + x
2
3x = 4x
2x
2
2x 4x = 0
2x
2
6x = 0
2x (x 3) = 0
2x = 0 hoc x 3 = 0
x = 0 hoc x = 3
i chiu KX, nhn
nghim ca phng trnh.
x = 0 (tho mn KX)
x = 3 (loi v khng tho mn
KX)
Kt lun : Tp nghim ca
phng trnh l S = {0}.
GV lu HS : Phng trnh sau
khi quy ng mu hai v n khi
kh mu c th c phng trnh
mi khng tng ng vi
phng trnh cho nn ta ghi :
Suy ra hoc dng k hiu ch
khng dng k hiu .
Trong cc gi tr tm c ca

n, gi tr no tho mn KX
ca phng trnh th l nghim
ca phng trnh.
Gi tr no khng tho mn KX
l nghim ngoi lai, phi loi.
GV yu cu HS lm
Gii cc phng trnh
a)
x x 4
x 1 x 1
+
=
+

HS lp lm
Hai HS ln bng lm.
a)
x x 4
x 1 x 1
+
=
+

KX : x 1

x(x 1) (x 1)(x 4)
(x 1)(x 1) (x 1)(x 1)
+ +
=
+ +

Suy ra x (x + 1) = (x 1) (x + 4)
x
2
+ x = x
2
+ 4x x 4
x
2
+ x x
2
3x = 4
2x = 4
x = 2 (TMK)
S = {2}
b)
3 2x 1
x
x 2 x 2
=

b)
3 2x 1
x
x 2 x 2
=

KX : x 2

3 2x 1 x(x 2)
x 2 x 2

=

Suy ra 3 = 2x 1 x
2
+ 2x
x
2
4x + 4 = 0
(x 2)
2
= 0
x 2 = 0
x = 2 (loi v khng tho mn
KX)
S =
GV nhn xt, c th cho im
HS.
HS lp nhn xt bi lm ca bn.
Hot ng 3
Luyn tp (16 pht)
Bi 36 tr 9 SBT.
( bi a ln mn hnh)
Khi gii phng trnh
2 3x 3x 2
2x 3 2x 1
+
=
+
bn H lm nh
sau :

Theo nh ngha hai phn thc
bng nhau, ta c :
2 3x 3x 2
2x 3 2x 1
+
=
+

(2 3x) (2x + 1) = (3x + 2) ( 2x
3)
6x
2
+ x + 2 = 6x
2
13x
6
14x = 8
x =
4
7

Vy phng trnh c nghim
x =
4
7

Em hy cho bit kin v li gii
ca bn H :
HS nhn xt :
Bn H lm thiu bc tm
KX ca phng trnh v bc
i chiu KX nhn
nghim.
Cn b sung
KX ca phng trnh l
2x 3 0
2x 1 0

3
x
2
1
x
2

Sau khi tm c x =
4
7
phi
i chiu KX :
x =
4
7
tho mn KX.
Vy x =
4
7
l nghim ca
phng trnh.
GV : Trong bi ging trn, khi
kh mu hai v ca phng trnh,
bn H dng du c ng
khng ?
HS : Trong bi gii trn, phng
trnh c cha n mu v phng
trnh sau khi kh mu c cng
tp hp nghim S =
4
7

, vy hai
phng trnh tng ng, nn
dng k hiu ng. Tuy vy,
trong nhiu trng hp, khi kh
mu ta c th c phng trnh
mi khng tng ng, vy ni
chung nn dng k hiu hoc
suy ra,
Bi 28 (c, d) tr 22 SGK.
Gii phng trnh
HS hot ng theo nhm.
c) x +
1
x
= x
2
+
2
1
x
c) x +
1
x
= x
2
+
2
1
x

KX : x 0

3 4
2 2
x x x 1
x x
+ +
=
Suy ra x
3
+ x = x
4
+ 1
x
3
x
4
+ x 1 = 0
x
3
(1 x) (1 x) = 0
(1 x) (x
3
1) = 0
(x 1) (x 1) (x
2
+ x + 1) = 0
(x 1)
2
(x
2
+ x + 1) = 0
x 1 = 0
x = 1 (tho mn KX)
(x
2
+ x + 1 = x
2
+ 2x .
1
2
+
1
4
+
3
4

=
2
1
x
2

+

+
3
4
> 0)
Tp hp nghim ca phng trnh
S = {1}
d)
x 3 x 2
2
x 1 x
+
+ =
+
d)
x 3 x 2
2
x 1 x
+
+ =
+

KX
x 1 0
x 0
+

x 1
x 0

x(x 3) (x 1)(x 2) 2x(x 1)
x(x 1) x(x 1)
+ + + +
=
+ +

Suy ra x
2
+ 3x + x
2
2x + x 2 = 2x
2

+ 2x
2x
2
+ 2x 2x
2
2x = 2
0x = 2
Phng trnh v nghim.
.
i din hai nhm trnh by bi gii.
GV nhn xt bi lm ca mt s nhm. HS lp nhn xt, cha bi.

Hng dn v nh (1 pht)
Bi tp v nh s 29, 30, 31 tr 23 SGK.
Bi s 35, 37 tr 8, 9 SBT.
Tit sau luyn tp.

Tit 49 Luyn tp
A. Mc tiu
Tip tc rn luyn k nng gii phng trnh c cha n mu v cc bi tp a
v dng ny.
Cng c khi nim hai phng trnh tng ng. KX ca phng trnh, nghim
ca phng trnh.
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi bi tp.
Phiu hc tp kim tra HS (in trn giy trong)
HS : n tp cc kin thc lin quan : KX ca phng trnh,
hai quy tc bin i phng trnh, phng trnh tng ng.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (8 pht)
HS1 : Khi gii phng trnh c
cha n mu so vi gii
phng trnh khng cha n
mu, ta cn thm nhng bc
no ? Ti sao ?
Cha bi 30(a) tr 23 SGK.
HS1 : Khi gii phng trnh c
cha n mu so vi gii phng
trnh khng cha n mu, ta cn
thm hai bc l : tm KX ca
phng trnh v i chiu gi tr
tm c ca x vi KX nhn
nghim.
Cn lm thm cc bc v khi
kh mu cha n ca phng trnh
c th c phng trnh mi
khng tng ng vi phng
trnh cho.
Cha bi 30(a) SGK.
Gii phng trnh
1 x 3
3
x 2 2 x
+ =

KX : x 2.
Kt qu : S = .
HS2. Cha bi 30(b) tr 23 SGK.
Gii phng trnh
2x
2
2x 4x 2
= +
x +3 x +3 7

HS2. Cha bi 30(b) SGK.
KX : x 3
Kt qu : S =
1
2

GV nhn xt, cho im.
Hot ng 2
Luyn tp (35 pht)
Bi 29 tr 22, 23 SGK.
( bi a ln bng ph hoc mn
hnh)
HS tr li :
C hai bn u gii sai v KX
ca phng trnh l x 5.
V vy gi tr tm c x = 5 phi
loi v kt lun l phng trnh v
nghim.
Bi 31 (a, b) tr 23 SGK.
Gii cc phng trnh. Hai HS ln bng lm.
a)
2
2
3
1 3x 2x
x 1 x x 1
x 1
=
+ +

KX : x 1

2 2
3 3
x x 1 3x 2x(x 1)
x 1 x 1
+ +
=

Suy ra 2x
2
+ x + 1 = 2x
2
2x
4x
2
+ 3x + 1 = 0
GV i kim tra HS lm bi tp.
4x
2
+ 4x x + 1 = 0
4x (1 x) + (1 x) = 0
(1 x) (4x + 1) = 0
x = 1 hoc x =
1
4
.
x = 1 (loi, khng tho mn
KX)
x =
1
4
tho mn KX.
S =
1
4

b)
3 2 1
(x 1)(x 2) (x 3)(x 1) (x 2)(x 3)
+ =

KX : x 1 ; x 2 ; x 3.

3(x 3) 2(x 2) x 1
(x 1)(x 2)(x 3) (x 1)(x 2)(x 3)
+
=

Suy ra : 3x 9 + 2x 4 = x 1
4x = 12
x = 3
x = 3 khng tho mn KX.
Vy phng trnh v nghim.
Bi 37 tr 9 SBT.
Cc khng nh sau y ng hay sai :

HS tr li.
a) Phng trnh
2
4x 8 (4 2x)
x 1
+
+
= 0
c nghim x = 2
a) ng v KX ca phng
trnh l vi mi x nn phng
trnh cho tng ng vi
phng trnh
4x 8 + 4 2x = 0
2x = 4
x = 2
Vy khng nh ng
b) Phng trnh
2
(x 2)(2x 1) x 2
x x 1
+
+
= 0
c tp nghim S = { 2 ; 1}
b) V x
2
x + 1 > 0 vi mi x nn
phng trnh cho tng ng
vi phng trnh
2x
2
x + 4x 2 x 2 = 0
2x
2
+ 2x 4 = 0
x
2
+ x 2 = 0
(x + 2) (x 1) = 0
x + 2 = 0 hoc x 1 = 0
x = 2 hoc x = 1
S = { 2 ; 1}
Vy khng nh ng.
c) Phng trnh
2
x 2x 1
x 1
+ +
+
= 0
c nghim l x = 1
c) Sai
v KX ca phng trnh l x
1
d) Phng trnh
2
x (x 3)
x
= 0 c tp nghim
S = {0 ; 3}
d) Sai
v KX ca phng trnh l x
0 nn khng th c x = 0 l
nghim ca phng trnh.
Bi 32 tr 23 SGK.
GV yu cu HS hot ng HS hot ng nhm
nhm lm bi tp.
1
2
lp lm cu a.
1
2
lp lm cu b.

GV lu cc nhm HS nn bin
i phng trnh v dng phng
trnh tch, nhng vn phi i chiu
vi KX ca phng trnh
nhn nghim.
Gii cc phng trnh
a)
( )
2
1 1
2 2 x 1
x x

+ = + +

KX : x 0

( )
2
1 1
2 2 x 1 0
x x

+ + + =

( )
2
1
2 1 x 1 0
x

+ =

( )
2
1
2 x 0
x

+ =

Suy ra
1
x
+ 2 = 0 hoc x = 0

1
x
+ 2 = 0
1
x
= 2
x =
1
2
(tho mn KX)
KX)
Vy S =
1
2

b)
2 2
1 1
x 1 x 1
x x

+ + =

KX : x 0

2 2
1 1
x 1 x 1 0
x x

+ + =

1 1
x 1 x 1
x x

+ + +

.

1 1
x 1 x 1
x x

+ + + +

= 0
2x
2
2
x

+

= 0
Suy ra x = 0 hoc 1 +
1
x
= 0
x = 0 hoc x = 1
KX)
x = 1 tho mn KX.
Vy S = { 1}.
GV nhn xt v cht li vi HS
nhng bc cn thm ca vic
gii phng trnh c cha n
mu.
Sau GV yu cu HS lm bi vo
Phiu hc tp.
i din hai nhm HS trnh by
bi gii.
HS nhn xt.
bi : Gii phng trnh
1 +
x 5x 2
3 x (x 2)(3 x) x 2
= +
+ +

HS c lp lm bi trn Phiu hc
tp.
KX :
x 3
x 2

Phng trnh cho tng ng
vi phng trnh
(x 2)(3 x) x(x 2) 5x 2(3 x)
(3 x)(x 2) (3 x)(x 2)
+ + + +
=
+ +

Suy ra :
3x x
2
+ 6 2x + x
2
+ 2x = 5x + 6 2x
3x + 6 = 3x + 6
3x 3x = 6 6
0x = 0
Phng trnh tho mn vi mi x
3 v x 2
HS lm bi khong 3 pht th GV
thu bi v cho kim tra vi bi trn
n chiu.
HS thu bi v nhn xt bi trn
mn hnh.

Hng dn v nh (2 pht)
Bi tp v nh s 33 tr 23 SGK.
Hng dn : lp phng trnh
3a 1 a 3
2
3a 1 a 3

+ =
+ +

v bi s 38, 39, 40 tr 9, 10 SBT.
Xem trc bi 6 Gii bi ton bng cch lp phng trnh.

Tit 50 6. Gii bi ton bng cch lp phng trnh
A. Mc tiu
HS nm c cc bc gii bi ton bng cch lp phng trnh.
HS bit vn dng gii mt s dng ton bc nht khng qu phc tp.
GV : n chiu v cc phim giy trong (hoc bng ph) ghi bi tp, tm tc
cc bc gii bi ton bng cch lp phng trnh tr 25 SGK.
Thc k, bt d.
HS : c trc 6.
n li cch gii phng trnh a c v dng ax + b = 0.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
1. Biu din mt i lng bi biu thc cha n (15 pht)
GV t vn : cc lp di
chng ta gii nhiu bi ton
bng phng php s hc, hm
nay chng ta c hc mt cch
gii khc, l gii bi ton bng
cch lp phng trnh.
Trong thc t, nhiu i lng
bin i ph thuc ln nhau.
Nu k hiu mt trong cc i
lng y l x
th cc i lng khc c th

HS nghe GV trnh by.
c biu din di dng mt
biu thc ca bin x.

V d 1. Gi vn tc ca mt
t l x (km/h).

Hy biu din qung ng
t i c trong 5 gi ?
HS : Qung ng t i c
trong 5 gi l 5x (km).
Nu qung ng t i c
l 100 km, th thi gian i ca
t c biu din bi biu thc
no ?
HS : Thi gian i qung ng
100 km ca t l
100
(h)
x

GV yu cu HS lm
mn hnh).
GV gi : Bit thi gian v
vn tc, tnh qung ng nh
th no ?
Mt HS c to bi. HS ln lt
tr li:
a) Thi gian bn Tin tp chy l
x pht.
Nu vn tc trung bnh ca Tin l
180 m/ph th qung ng Tin
chy c l 180x (m).

Bit thi gian v qung ng,
tnh vn tc nh th no ?
b) Qung ng Tin chy c l
4500m. Thi gian chy l x (pht).
Vy vn tc trung bnh ca Tin l
:
4500 m
x ph

4, 5 km 270 km
x
h x h
60

= =

GV yu cu HS lm
mn hnh).

a) V d
x = 12 S mi bng 512 = 500
+ 12.
x = 37 th s mi bng g ?
Vy vit thm ch s 5 vo bn
tri s x, ta c s mi bng g
?
b) x = 12 s mi bng :
125 = 12 . 10 + 5
HS :

S mi bng 537 = 500 + 37.
Vit thm ch s 5 bn tri s x,
ta c s mi bng 500 + x.
x = 37 th s mi bng g ?
Vy vit thm ch s 5 vo bn
phi s x, ta c s mi bng
S mi bng 375 = 37.10 + 5.
Vit thm ch s 5 vo bn phi
s x, ta c s mi bng 10x + 5.
g ?
Hot ng 2
V d v gii bi ton bng cch lp phng trnh (18 pht)
V d 2 (Bi ton c)
GV yu cu HS c bi
Hy tm tt bi
Mt HS c to bi tr 24 SGK
HS : S g + s ch = 36 con
S chn g + s chn ch = 100
chn
Tnh s g ? s ch ?
Bi ton yu cu tnh s g,
s ch.
Hy gi mt trong hai i lng
l x, cho bit x cn iu kin
g ?

HS : Gi s g l x (con). K : x
nguyn dng, x < 36.
Tnh s chn g ?
Biu th s ch ?
S chn g l 2x (chn).
Tng s g v ch l 36 con, nn
s ch l 36 x (con).
Tnh s chn ch ?
Cn c vo u lp phng
trnh bi ton ?
S chn ch l 4(36 x) (chn)
Tng s chn l 100, nn ta c
phng trnh :
2x + 4(36 x) = 100.
GV yu cu HS t gii phng
trnh,
mt HS ln bng lm

2x + 144 4x = 100.
2x = 44.
x = 22.
GV : x = 22 c tho mn cc iu
kin ca n khng ?
HS : x = 22 tho mn cc iu
kin ca n.
Vy s g l 22 (con).
S ch l 36 22 = 14 (con).
GV : Qua v d trn, hy cho
bit : gii bi ton bng
cch lp phng trnh, ta cn
tin hnh nhng bc no ?
GV a Tm tt cc bc gii
HS : Nu tm tt cc bc gii bi
ton bng cch lp phng trnh
nh Tr.25 SGK.
bi ton bng cch lp phng
trnh ln mn hnh hoc bng
ph.
GV nhn mnh:
Thng thng ta hay chn n
trc tip, nhng cng c trng
hp chn mt i lng cha
bit khc l n li thun li hn.
V iu kin thch hp ca
n:
+ Nu x biu th s cy, s con,
s ngi,... th x phi l s
nguyn dng.
+ Nu x biu th vn tc hay
thi gian ca mt chuyn ng
th iu kin l x > 0.
Khi biu din cc i lng
cha bit cn km theo n v
(nu c.)
Lp phng trnh v gii
phng trnh khng ghi n v.
Tr li c km theo n v
(nu c).
Sau GV yu cu HS lm

Gii bi ton trong V d 2
bng cch chn x l s ch.
HS trnh by ming :
Gi s ch l x (con)
K x nguyn dng, x < 36.
GV ghi li tm tt li gii. S chn ch l 4x (chn).
S g l 36 x (con).
S chn g l 2(36 x) (chn).
Tng s c 100 chn, vy ta c
phng trnh :
4x + 2(36 x) = 100.
GV yu cu HS khc gii
phng trnh.
4x + 72 2x = 100.
2x = 28
x = 14.
i chiu iu kin ca x v
tr li bi ton.
x = 14 tho mn iu kin.
Vy s ch l 14 (con).
S g l 36 14 = 22 (con).
GV : Tuy ta thay i cch chn
n nhng kt qu bi ton
khng thay i.

Hot ng 3
Luyn tp (10 pht)
Bi 34 Tr.25 SGK.
( bi a ln mn hnh)
GV : Bi ton yu cu tm phn
s ban u. Phn s c t v
mu, ta nn chn mu s (hoc
t s) l x.

Nu gi mu s l x, th x cn
iu kin g ?
Hy biu din t s, phn s
cho.
HS : Gi mu s l x. (K : x
nguyn, x 0).
Vy t s l : x 3.
Phn s cho l :
x 3
x
.
Nu tng c t v mu ca n
thm 2 n v th phn s mi
c biu din th no ?
Nu tng c t v mu ca n
thm 2 n v th phn s mi l :
x 3 2 x 1
x 2 x 2
+
=
+ +

Lp phng trnh bi ton Ta c phng trnh :
x 1 1
x 2 2
=
+
.
Gii phng trnh. 2(x 1) x 2
2(x 2) 2(x 2)
+
=
+ +
.
2x 2 = x + 2.
i chiu iu kin ca x
x = 4 (TMK).
Tr li bi ton : Vy phn s cho l :
x 3 4 3 1
x 4 4

= =
Bi 35 Tr.25 SGK.
( bi a ln mn hnh hoc
bng ph).

HS trnh by
GV yu cu HS trnh by bc
lp phng trnh.
Gi s HS c lp l x (HS)
K : x nguyn dng.
Vy s HS gii ca lp 8A hc k
I l
x
8
(HS).
HS gii ca lp 8A hc k II l
x
3
8
+
(HS).

Ta c phng trnh
x 20
3 x
8 100
+ = .

x
8
+ 3 =
1
x
5
.
GV : Bc 2 v bc 3 v nh lm tip

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng cc bc gii bi ton bng cch lp phng trnh
Bi tp v nh bi 35, 36 Tr.25, 26, SGK.
Bi 43, 44, 45, 46, 47, 48, Tr.11 SBT.
c C th em cha bit Tr.26 SGK v c trc 7 SGK

Tit 51 7. Gii bi ton bng cch lp phng trnh (tip)
A. Mc tiu
Cng c cc bc gii bi ton bng cch lp phng trnh, ch i su bc
lp phng trnh.
C th : Chn n s, phn tch bi ton, biu din cc i lng,
lp phng trnh.
Vn dng gii mt s dng ton bc nht : ton chuyn ng, ton nng sut,
ton quan h s.
GV : n chiu, giy trong (hoc bng ph) ghi bi tp.
Thc k, phn mu, bt d.
HS : Bng ph nhm (hoc giy trong), bt d
Thc k.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra bi c (7 pht)
GV yu cu mt HS cha bi
tp 48 Tr.11 SBT.
mn hnh)
Mt HS ln bng cha bi.
Gi s ko ly ra t thng th nht
l x (gi).
K : x nguyn dng, x < 60.
Vy s gi ko ly ra t thng th
hai l 3x (gi).
S gi ko cn li thng th nht
l : 60 x (gi).
S gi ko cn li thng th hai
l : 80 3x (gi)
Ta c phng trnh :
60 x = 2(80 3x)
60 x = 160 6x
5x = 100
x = 20 (TMK)
Tr li: S gi ko ly ra t thng th
nht l 20 gi.
GV nhn xt, cho im. HS nhn xt bi lm ca bn
Hot ng 2
V d (20 pht)
GV : Trong bi ton trn, d dng
nhn thy s lin quan gia cc i

lng ta c th lp bng sau :
Ban u
Ly ra Cn li
Thng 1 60 (gi) x (gi) 60 x
(gi)
Thng 2 80 (gi) 3x (gi) 80 3x
(gi)
(GV a bng v sn ln bng
ph hoc mn hnh).
Vic lp bng mt s dng
ton nh : Ton chuyn ng,
ton nng sut, ... gip ta phn
tch bi ton d dng
V d Tr.27 SGK.

( bi a ln mn hnh)
GV : Trong ton chuyn ng
c nhng i lng no ?
Mt HS c to bi.
HS : Trong ton chuyn ng c ba i
lng : Vn tc, thi gian, qung ng.
K hiu qung ng l s, thi gian
l t ; vn tc l v ; ta c cng thc
lin h gia ba i lng nh th
no ?
HS :
s = v . t
s s
t ; v
v t
= = .
Trong bi ton ny c nhng i
tng no tham gia chuyn ng ?
Cng chiu hay ngc chiu ?
Trong bi ton ny c mt xe my
v mt t tham gia chuyn ng,
chuyn ng ngc chiu.
GV k bng :
Cc dng
chuyn ng
v
(km/h)
t
(h)
s
(km)
Xe my
t
Sau GV hng dn HS in
dn vo bng :

Bit i lng no ca xe my
? ca t ?
Hy chn n s ? n v ca n ?
Bit vn tc xe my l 35 km/h,
bit vn tc t l 45 km/h.
Gi thi gian xe my i n lc hai xe
gp nhau l x (h).
Thi gian t i ? Thi gian t i l :
2
x h
5

. v 24 ph =
2
5
h
Vy x c iu kin g ?
iu kin : x >
2
5
.
Tnh qung ng mi xe i
?
Qung ng xe my i l 35 x
(km).
Qung ng t i l
45 (x
2
5
). (km)
Hai qung ng ny quan h
vi nhau th no ?
Lp phng trnh bi ton.
Hai qung ng ny c c tng
l 90 km. Ta c phng trnh :
35x + 45 (x
2
5
) = 90.
Sau khi in xong bng nh
Tr.27 SGK v lp phng trnh.
bi ton, GV yu cu HS trnh
by ming li phn li gii nh
Tr27 SGK
Mt HS trnh by ming li gii
bc lp phng trnh.
GV yu cu ton lp gii
phng trnh, mt HS ln bng
lm.
HS gii phng trnh.
Kt qu
27 7
x 1
20 20
= = .
Hy i chiu iu kin v tr
li bi ton.
HS : x =
7
1
20
tho mn iu
kin. Vy thi gian xe my i n
lc hai xe gp nhau l
7
1
20
h = 1h
21ph.
GV lu HS bi trnh by c
th Tr.27, 28 SGK.
GV yu cu HS lm

Cc dng
chuyn
ng
v
(km/h)
t
(h)
s
(km)
Xe my 35
x
35
x
t 45
90 x
45
90 x
K : 0 < x < 90 ;
Phng trnh :
x 90 x 2
35 45 5
=
GV yu cu HS lm tip
Gii phng trnh nhn c.
<9> <7> <63>
9x 7(90 x) = 126.
9x 630 + 7x = 126.
16x = 756.
x =
756
16

x =
189
4
.
Thi gian xe i l :
x : 35 =
189 1 27
.
4 35 20
= (h).
Sao snh hai cch chn n, em
thy cch no gn hn.
HS nhn xt : Cch gii ny
phc tp hn, di hn.
Hot ng 3
Bi c thm (10 pht)
Bi ton (Tr.28 SGK)
( bi a ln mn hnh hoc bng
ph).

Mt HS c to bi.
GV : Trong bi ton ny c nhng
i lng no ? Quan h ca chng
nh th no ?
HS : Trong bi ton ny c cc i
lng :
S o may 1 ngy.
S ngy may.
Tng s o.
Chng c quan h :
S o may 1 ngy S ngy may
= Tng s o may
GV : Phn tch mi quan h
gia cc i lng, ta c th lp
bng nh Tr.29 SGK v xt
trong hai qu trnh : Theo k
hoch
Thc hin.
HS xem phn tch bi ton v bi
gii Tr.29 SGK.
Em nhn xt g v cu hi ca
bi ton v cch chn n ca
bi gii ?
HS : Bi ton hi : Theo k hoch,
phn xng phi may bao nhiu
o ?
Cn bi gii chn : S ngy may
theo k hoch l x (ngy).
Nh vy khng chn n trc tip.
GV : so snh hai cch gii, em
hy chn n trc tip.
HS : in vo bng v lp phng
trnh.
S o
may 1
S ngy
may
Tng s
ngy o may
K hoch 90
x
90
x
Thc hin 120
x 60
120
+
x +60

Phng trnh :
x
90

x 60
120
+
= 9
GV : Nhn xt hai cch gii, ta
thy cch 2 chn n trc tip
nhng phng trnh gii phc
tp hn. Tuy nhin c hai cch
u dng c.

Hot ng 4
Luyn tp (6 pht)
Bi 37 tr.30 SGK
hnh).
Mt HS c to bi.
GV v s bi ton

6 gi

9g 30ph
7 gi

GV yu cu HS in bng phn
tch
HS in vo bng

V
km
h

t(h) s(km)
Xe
my
x (x >
0)
7
2

7
2
x
t x + 20 5
2

5
(x 20)
2
+

Phng trnh :
7 5
x (x 20)
2 2
= +
HS c th chn qung ng AB
l
x (km) K : x > 0
Khi phng trnh l :
2x 2x
20
5 7
=

Hng dn v nh (2 pht)
GV lu HS : Vic phn tch bi ton khng phi khi no cng lp
bng, thng thng ta hay lp bng vi ton chuyn ng, ton nng
sut, ton phn trm, ton ba i lng.
Bi tp v nh s 37, 38, 39, 40, 41, 44 tr 30, 31 SGK

Tit 52 Luyn tp
A. Mc tiu
Luyn tp cho HS gii bi ton bng cch lp phng trnh qua
cc bc : Phn tch bi ton, chn n s, biu din cc i lng cha bit, lp
phng trnh, gii phng trnh, i chiu iu kin ca n, tr li.
Ch yu luyn dng ton v quan h s, ton thng k, ton phn trm.
B Chun b ca GV v HS
GV : n chiu, giy trong hoc bng ph ghi bi gii ca bi 42 Tr.31
SGK.
HS : n tp cch tnh gi tr trung bnh ca du hiu (Ton thng k m t
Ton lp 7) tm hiu thm v thu VAT, cch vit mt s t nhin di dng tng
cc lu tha ca 10 (Ton lp 6).
Bng ph nhm (hoc giy trong), bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra bi c (10 pht)
HS 1 : Cha bi 40 Tr.31 SGK
( bi da ln mn hnh ).
Hai HS ln bng kim tra
HS 1 : Cha bi 40 SGK.
Gi tui Phng nm nay l x
(tui) K : x nguyn dng.
Vy nm nay tui m l 3x
(tui).
Mi ba nm sau tui Phng l
:
x + 13 (tui).
Tui m l : 3x + 13 (tui)
Ta c phng trnh :
3x + 13 = 2(x + 13)
3x + 13 = 2x + 26.
x = 13 (TMK)
Tr li : Nm nay Phng 13 tui
HS2 Cha bi 38 Tr.30 SGK.
HS 2 : Cha bi 38 SGK.
Gi tn s ca im 5 l x. K : x
nguyn dng, x < 4. tn s ca
im 9 l : 10 (1 + x + 2 + 3) = 4
x
Ta c phng trnh :
4.1 + 5.x + 7.2 + 8.3 + 9.(4 - x)
6, 6
10
=

4 + 5x + 14 + 24 + 36 9x = 66.
78 4x = 66.
4x = 12.
x = 3.
GV yu cu HS nhc li cng
thc tnh
1 1 k k
x n ... x n
X
N
+ +
=
(TMK)
Tr li : Tn s ca im 5 l 3
Tn s ca im 9 l 1
GV nhn xt, b sung, cho im. HS nhn xt bi gii ca bn.
Hot ng 2
Luyn tp (34 pht)
Bi 39 Tr.30 SGK.
hnh).

GV : S tin Lan mua hai loi hng
cha k thu VAT l bao nhiu ?
HS : Hai loi hng phi tr tng
cng l 120 nghn ng
Thu VAT l 10 nghn ng
hai loi hng cha k thu VAT
l 110 nghn ng.
Sau GV yu cu HS in vo
bng phn tch :

S tin cha k VAT
Tin thu
VAT
Loi hng th
1
x (nghn
ng)
10% x
Loi hng th
2
110 x 8%(110
x)
C hai loi
hng
110
10

iu kin ca x ?
Phng trnh bi ton ?
HS : iu kin 0 < x < 110
Phng trnh :
( )
10 8
x 110 x 10.
100 100
+ =
GV yu cu HS c li gii bi
ton theo bng.
HS trnh by ming :
Gi s tin Lan phi tr cho loi
hng th nht khng k thu
VAT l x (nghn ng).
iu kin : 0 < x < 110.
Vy s tin Lan phi tr cho loi
hng th hai khng k thu VAT
l
(110 x) nghn ng.
Tin thu VAT cho loi hng th
nht l 10%x (nghn ng)
Tin thu VAT cho loi hng th
hai l 8% (110 x) (nghn ng).

GV yu cu c lp gii phng
trnh, mt HS ln bng trnh by.
Ta c phng trnh :
( )
10 8
x 110 x 10
100 100
+ = .
10x + 880 8x = 1000.
2x = 120.
x = 60. (TMK).
Tr li : Khng k thu VAT Lan
phi tr cho loi hng th nht 60
nghn ng, loi hng th hai 50
nghn ng.
GV lu HS : Mun tm m%
ca s a ta tnh :
m
.a
100
.

Bi 41 Tr.31 SGK.
GV yu cu HS nhc li cch vit
mt s t nhin di dng tng cc
lu tha ca 10.
abc 100a 10b c = + +
Mt HS c to bi
HS hot ng theo nhm
Bi lm
Gi ch s hng chc l x. K :
x nguyn dng, x < 5.
Ch s hng n v l 2x
S cho l :
x (2x) 10x 2x 12x = + = .
Nu thm ch s 1 xen vo gia
hai ch s y th s mi l :
x 1 (2x) 100x 10 2x = + + .
= 102x + 10.
Ta c phng trnh :
102x + 10 12x = 370.
90x = 360
x = 4 (TMK).
Tr li : S ban u l 48.

Sau thi gian hot ng nhm
khong 5 pht, mt i din
nhm trnh by bi gii.
HS lp nhn xt, gp
Bi 42 tr 31 SGK
hnh)

GV : Chn n s.
HS : Gi s cn tm l ab
vi a,b N ; 1 a 9; 0 b 9
Nu vit thm mt ch s 2
vo bn tri v mt ch s 2 vo
bn phi s th s mi biu
din nh
th no ?
GV hng dn HS :
2 2 2000 0 2
2002 10
ab ab
ab
= + +
= +

S mi l 2 2 ab
Lp phng trnh bi ton
V s mi ln gp 153 ln s
ban u nn ta c phng trnh :
2002 10 153
143 2002
14
ab ab
ab
ab
+ =
=
=

GV yu cu HS trnh by bi lm vo
v ( ba bc)

GV a bi gii mu ln mn
hnh
HS i chiu, b sung
Bi 43 tr 31 SGK
Bi ny GV hng dn HS phn
tch bi ton, biu din cc i
lng v lp phng trnh

GV yu cu HS1 c cu a ri
chn n s, nu iu kin ca n
HS1 c cu a v chn n s.
Gi t s ca phn s l x iu
kin : x nguyn dng
x 9 ; x 4
HS2 c cu b ri biu din
mu s
HS2 : Hiu gia t v mu
bng 4, vy mu s l : x 4
HS3 c cu c v lp phng
trnh bi ton
HS3 : c cu c v lp phng
trnh
1
5 ( 4)
x
x x
=

hay
1
( 4).10 5
=
+
x
x x

10x 40 + x = 5x
HS 4 : Gii phng trnh, i
chiu iu kin ca x v tr li
bi ton.
6x = 40

20
x
3
=
(Khng TMK)
Tr li : Khng c phn s no
c cc tnh cht cho.

Hng dn v nh (1 pht)
Bi tp s 45, 46, 48 Tr.31, 32 SGK
Bi s 49, 50, 51, 53, 54 Tr,.11, 12 SBT
Tit sau tip tc luyn tp

Tit 53 Luyn tp
A. Mc tiu
Tip tc cho HS luyn tp v gii ton bng cch lp phng trnh dng chuyn
ng, nng sut, phn trm, ton c ni dung hnh hc.
Ch rn k nng phn tch bi ton lp c phng trnh bi ton.
GV : n chiu phim giy trong hoc bng ph ghi bi, hng dn gii bi
49 tr 32 SGK.
HS : n tp dng ton chuyn ng, ton nng sut, ton phn trm, nh l Ta
lt trong tam gic.
Bng ph nhm (giy trong), bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (10 pht)
GV yu cu mt HS lp bng phn
tch bi 45 Tr.31 SGK, trnh by
ming bi ton, gii phng trnh,
tr li.
Mt HS ln bng kim tra. Cha bi
45 SGK.
Lp bng phn tch.

Nng sut 1
ngy
S ngy S thm
Hp ng
x
thm
ngy

20 ngy 20x (thm)
Thc hin
120
x
100
thm
ngy

18 ngy
120
18. x
100
(thm)

K : x nguyn dng.
Phng trnh :
6
18. x 20x 24.
5
=
108x 100x = 120.
8x = 120.
x = 15 (TMK).
S thm len m x nghip phi dt theo
hp ng l :
GV nhn xt, cho im. GV hi : C
th chn n cch khc c khng ?
Nu bng phn tch v lp phng trnh.
20 . x = 20 . 15 = 300 (thm)
Mt HS khc nu :
Nng sut 1 ngy S ngy
S thm
Hp ng
x
20
thm
ngy

20 ngy
x (thm)
Thc hin
x 24
18
+ thm
ngy

18 ngy
x + 24 (thm)
K : x nguyn dng
HS c kim tra c th a ra mt
trong hai cch chn n trn, nn cho
HS lp nu cch th hai hiu
thm bi ton.
Phng trnh :
x 24 120 x
.
18 100 20
+
=
Hot ng 2
Luyn tp (30 pht)
Bi 46 Tr.31, 32 SGK.
( bi a ln mn hnh)
GV hng dn HS lp bng phn
tch thng qua cc cu hi :
Trong bi ton t d nh i nh
th no ?
Thc t din bin nh th no ?

HS tr li :
t d nh i c qung ng
AB vi vn tc 48 km/h.
Thc t :
+ 1 gi u t i vi vn tc y.
+ t b tu ho chn 10 pht.
+ on ng cn li t i vi vn
tc : 48 + 6 = 54 km/h.
in cc trong bng :
v
(km/h)
t (h) s (km)
D nh 48 x
48

x
Thc hin
1 gi u.
48 1 48
B tu
chn
1
6

on cn
li
54 x 48
54
x 48.

iu kin ca x ? K : x > 48
Nu l do lp phng trnh bi ton.
Phng trnh :
x 1 x 48
1
48 6 54
= + +
Yu cu mt HS ln gii phng
trnh.
x 7 x 48
48 6 54
= +
Gii phng trnh c x = 120
(TMK).
Tr li : Qung ng AB di 120 km.
Bi 47 Tr.32 SGK.
( bi a ln mn hnh)
a)
GV : + Nu gi vo qu tit kim x
(nghn ng) v li sut mi thng l
a% th s tin li sau thng th nht
tnh th no ?

Mt HS c to bi n ht cu a.

HS : + S tin li sau thng th nht
l a%.x (nghn ng)
+ S tin (c gc ln li) c c sau
thng th nht l bao nhiu ?
+ S tin (c gc ln li) c c sau
thng th nht l x + a%x = x(1 +
a%) (nghn ng).
+ Ly s tin c c sau thng th
nht l gc tnh li thng th hai,
vy s tin li ca ring thng th
hai tnh th no ?
+ Tin li ca thng th hai l :
x(1 + a%). a% (nghn ng)
+ Tng s tin li c c sau hai
thng l bao nhiu ?
+ Tng s tin li ca c hai thng l :
a a a
x 1 x
100 100 100

+ +

(nghn ng).
b) Nu li sut l 1,2% v sau 2
thng tng s tin li l 48,288
nghn ng th ta c phng trnh :
1, 2 1, 2 1, 2
x 1 .x 48, 288
100 100 100

+ + =

1, 2 1, 2
x 1 1 48, 288
100 100

+ + =

1, 2 201, 2
. .x 48, 288
100 100
=
(GV hng dn HS thu gn phng
trnh).

Sau GV yu cu HS ln bng
hon thnh nt bi gii.
HS lm tip :
241,44.x = 482 880.
482 880
x
241, 44
=
x = 2000.
Vy s tin b An gi lc u l
2000 (nghn ng) hay 2 triu ng.
Bi 48 Tr32 SGK.
GV yu cu HS c bi SGK
GV hi : Nm nay, dn s tnh A
tng thm 1,1%; em hiu iu th
no ?

HS : Nm nay dn s tnh A tng
thm 1,1% ngha l dn s tnh A
nm ngoi coi l 100%, nm nay dn
s t : 100% + 1,1% = 101,1%. so
vi nm ngoi.
Sau , GV yu cu HS hot ng nhm
lp bng phn tch, gii bi ton.

HS hot ng theo nhm.
S dn nm ngoi S dn nm nay
Tnh A
x (ngi)
101,1
x
100

Tnh B 4 000 000 x
101, 2
.(4 000 000 x)
100

K : x nguyn dng
x < 4 000 000
Phng trnh :
( )
101,1 101,2
x 4 000 000 x 807 200
100 100
= 10
1,1x 404 800 000 + 101,2x =
80 720 000
202,3x = 485 520 000
x = 2 400 000 (TMK)
Tr li : S dn tnh A nm ngoi l
2 400 000 ngi. S dn tnh B nm ngoi
l : 4 000 000 2 400 000 =
1 600 000 (ngi).
Sau thi gian hot ng nhm
khong 5 pht, GV yu cu i din
mt nhm trnh by bi, GV kim
tra thm bi lm mt s nhm.
i din mt nhm trnh by bi
gii.

Hng dn v nh (5 pht)
Hng dn HS bi 49 Tr.32 SGK (trn bng ph hoc mn hnh).
Gi di cnh AC l x (cm)

ABC AFDE ABC
3x 1
S S S
2 2
= =

3x
4
= (1)
Mt khc S
AFDE
= AE . DE
= 2 . DE (2)
T (1) v (2)
3x 3x
2.DE DE
4 8
= = (3)
C DE // BA
DE CE
BA CA
= hay
DE x 2
3 x
=

3(x 2)
DE
x
= (4)
T (3), (4) ta c phng trnh:
3(x 2) 3x
x 8
= .
Tit sau n tp chng III.
Lm cc cu hi n tp chng tr 32, 33 SGK.
Bi tp 49 Tr32, bi 50, 51, 52, 53 tr 33, 34, SGK.

Tit 54 n tp chng III (tit 1)
A. Mc tiu
Gip HS n tp li cc kin thc hc ca chng (ch yu l phng trnh
mt n).
Cng c v nng cao cc k nng gii phng trnh mt n (phng trnh bc
nht mt n, phng trnh tch, phng trnh cha n mu).
GV : n chiu, giy trong (hoc bng ph) ghi cu hi, bi tp hoc bi gii
mu.
Phiu hc tp c nhn.
HS : Lm cc cu hi n tp chng III v cc bi tp n tp (t bi 50 n bi
53).
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
n tp v phng trnh bc nht mt n
v phng trnh a c v dng ax + b = 0 (23 pht)
GV nu cu hi : HS tr li :
1) Th no l hai phng trnh
tng ng ? Cho v d.
1) Hai phng trnh tng ng
l hai phng trnh c cng mt
tp nghim.
HS ly v d v hai phng
trnh tng ng.
Nu hai quy tc bin i
phng trnh ?
Hai quy tc bin i phng
trnh l :
a) Quy tc chuyn v
Trong mt phng trnh, ta c th
chuyn mt hng t t v ny
sang v kia v i du hng t .
b) Quy tc nhn vi mt s
Trong mt phng trnh, ta c th
nhn hoc chia c hai v ca phng
trnh vi cng mt s khc 0.
Bi tp 1 : Xt xem cc cp
phng trnh sau c tng ng
khng ?
HS hot nhm lm bi tp 1.
a) x 1 = 0 (1) v x
2
1 = 0 (2)
a) x 1 = 0 (1) x = 1
x
2
1 = 0 (2) x
2
= 1 x = 1
Vy phng trnh (1) v (2)
khng tng ng.
b) 3x + 5 = 14 (3) v 3x = 9 (4)
b) phng trnh (3) v phng
trnh (4) tng ng v c cng
tp nghim
S = {3}
hoc t phng trnh (3), ta chuyn
hng t 5 t v tri sang v phi v i
du hng t c phng trnh (4).
c)
1
2
(x 3) = 2x + 1 (5)
v (x 3) = 4x + 2 (6)
c) phng trnh (5) v phng
trnh (6) tng ng v t
phng trnh (5) ta nhn c hai v
ca phng trnh cng vi 2 th
c phng trnh (6).
d) | 2x | = 4 (7) v x
2
= 4 (8) d) | 2x | = 4 (7) 2x = 4
x = 2
x
2
= 4 (8) x = 2
Vy phng trnh (7) v phng
trnh (8) tng ng.
e) 2x 1 = 3 (9) v x (2x 1) = 3x (10)
e) 2x 1 = 3 (9) 2x = 4 x =
2
x (2x 1) = 3x (10)
x (2x 1) 3x = 0
x (2x 1 3) = 0
x = 0 hoc x = 2
Vy phng trnh (9) v phng
trnh (10) khng tng ng.
GV cho HS hot ng nhm
khong 7 pht th yu cu i
din mt s nhm trnh by bi
gii.
i din cc nhm trnh by bi
gii.
Nhm 1 trnh by cu a, b.
Nhm 2 trnh by cu c, d.
Nhm 3 trnh by cu e.
GV : Trong cc v d trn, v d
no th hin : nhn hai v ca
mt phng trnh vi cng mt
biu thc cha n th c th
khng c phng trnh tng
ng ?
(ni dung cu hi 2 tr 32 SGK)
HS quan st v pht hin : cu
e, ta nhn hai v ca phng
trnh (9) vi cng mt biu thc
cha n (x) c phng trnh
(10) khng tng ng vi
phng trnh (9).
GV nu cu hi 3 : Vi iu
kin no ca a th phng trnh
ax + b = 0 l mt phng trnh
bc nht ?
(a v b l hai hng s)
Cu hi 4 : Mt phng trnh
bc nht mt n c my nghim
? nh du X vo vung
ng vi cu tr li ng ...
mn hnh)
HS : Vi iu kin a 0 th
phng trnh ax + b = 0 l mt
phng trnh bc nht.

Mt HS ln bng lm :
Lun c mt nghim duy nht.
GV hi : phng trnh c dng
ax + b = 0 khi no :
+ V nghim ? Cho v d
HS : phng trnh c dng ax + b =
0 :
+ V nghim nu a = 0 v b 0.
V d : 0x + 2 = 0.
+ V s nghim ?
+ V s nghim nu a = 0 v b =
0
l phng trnh 0x = 0.
Bi tp 2 (bi 50(a, b) tr 32
SGK)
GV yu cu hai HS ln bng cha
bi tp.
Hai HS ln cha bi tp, cc HS
khc theo di, nhn xt.
Bi 50(a) Gii phng trnh :
3 4x (25 2x) = 8x
2
+ x 300
3 100x + 8x
2
= 8x
2
+ x 300
100x x = 300 3
101x = 303
x = 3
Bi 50(b)
2(1 3x) 2 3x 3(2x 1)
7
5 10 4
+ +
=

8(1 3x) 2(2 3x) 140 15(2x 1)
20 20
+ +
=
8 24x 4 6x = 140 30x
15
30x + 30x = 4 + 140 15
0x = 121.
phng trnh v nghim.
GV : Nu li cc bc gii
phng trnh trn.
HS : gii phng trnh trn, ta
lm cc bc :
Quy ng mu hai v ca
phng trnh.
Nhn hai v vi MC kh
mu.
Chuyn cc hng t cha n
sang mt v, cc hng s sang v
kia.
Thu gn v gii phng trnh
nhn c.
Hot ng 2
Gii phng trnh tch (10 pht)
Bi 51(a, d) tr 33 SGK
Gii cc phng trnh sau bng cch
a v phng trnh tch.
a) (2x + 1) (3x 2) = (5x 8) (2x
+ 1)
GV gi : Chuyn v ri phn tch
v tri thnh nhn t.
Hai HS ln bng lm.
HS1 lm cu a.
(2x + 1) (3x 2) = (5x 8) (2x +
1)
(2x + 1) (3x 2) (5x 8) (2x + 1) = 0
(2x + 1) (3x 2 5x + 8) = 0
(2x + 1) ( 2x + 6) = 0
2x + 1 = 0 hoc 2x + 6 = 0
x =
1
2
hoc x = 3
S =

1
; 3
2

d) 2x
3
+ 5x
2
3x = 0 HS2 lm cu d
2x
3
+ 5x
2
3x = 0
GV gi phn tch a thc 2x
3
+ 5x
2

3x thnh nhn t bng phng
php
t nhn t chung v tch hng
t.
x (2x
2
+ 5x 3) = 0
x (2x
2
+ 6x x 3) = 0
x [2x (x + 3) (x + 3)] = 0
x (x + 3) (2x 1) = 0
x = 0 hoc x = 3 hoc x =
1
2

S =

1
0 ; 3 ;
2

Bi 53 tr 34 SGK.
Gii phng trnh
x +1 x + 2 x +3 x + 4
+ = +
9 8 7 6

GV : Quan st phng trnh, em c
nhn xt g ?
HS nhn xt : mi phn thc, tng
ca t v mu u bng x + 10
GV : Vy ta s cng thm 1 n
v vo mi phn thc, sau

bin i phng trnh v dng
phng trnh tch. C th :

+

x +1
1
9
+
x 2
1
8
+
+

=
x 3
1
7
+
+

+
x 4
1
6
+
+

x 10
9
+
+
x 10
8
+
=
x 10
7
+
+
x 10
6
+

Sau , GV yu cu HS ln bng
gii tip.
(Nu thiu thi gian a bi gii
mu ln bng ph hoc mn hnh
n chiu)
HS gii tip :

x 10
9
+
+
x 10
8
+

x 10
7
+

x 10
6
+
=
0
(x + 10) .
1 1 1 1
9 8 7 6

+

= 0
x + 10 = 0
x = 10
Hot ng 3
Gii phng trnh cha n mu (10 pht)
Bi 52(a, b) tr 33 SGK.
a)
1 3 5
2x 3 x(2x 3) x
=

GV nu cu hi 5 : Khi gii
phng trnh cha n mu, ta
phi ch iu g ?
HS : Khi gii phng trnh cha
n mu, ta cn tm KX ca
phng trnh.
Cc gi tr tm c ca n trong
qu trnh gii phi i chiu vi
KX, nhng gi tr ca x tho
mn KX l nghim ca
phng trnh cho.
Sau yu cu HS lm bi trn
Phiu hc tp.
HS lm bi trn Phiu hc tp
Na lp lm, cu a.
Na lp lm, cu b.
b)
x 2 1 2
x 2 x x (x 2)
+
=

a)
1 3 5
2x 3 x (2x 3) x
=

KX : x
3
2
v x 0
x 3 5 (2x 3)
x (2x 3) x (2x 3)

=

x 3 = 10x 15
9x = 12
x =
4
3
(TMK)
S =
4
3

b)
x 2 1 2
x 2 x x (x 2)
+
=

KX : x 2 v x 0
(x 2) x (x 2) 2
x (x 2) x (x 2)
+
=

x
2
+ 2x x + 2 = 2
x
2
+ x = 0
x (x + 1) = 0
x = 0 hoc x = 1
(loi) (TMK)
GV cho HS lm bi trn Phiu
hc tp khong 3 pht th yu
cu dng li. GV v HS lp
kim tra bi lm ca hai HS
(mi bi mt cu)
S = { 1}

HS nhn xt, cha bi.

Hng dn v nh (2 pht)
n tp li cc kin thc v phng trnh, gii ton bng cch lp
phng trnh.
Bi tp v nh s 54, 55, 56 tr 34 SGK.
s 65, 66, 68, 69 tr 14 SBT
Tit sau n tp tip v gii bi ton bng cch lp phng trnh.

Tit 55 n tp chng III (tit 2)
A. Mc tiu
Gip HS n tp li cc kin thc hc v phng trnh v gii ton bng cch
lp phng trnh.
Cng c v nng cao k nng gii ton bng cch lp phng trnh.
GV : n chiu, giy trong (hoc bng ph) ghi bi tp,
bng phn tch hoc bi gii.
HS : Lm cc bi tp n tp.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (10 pht)
HS 1 : Cha bi 66(d) tr 14 SBT
Gii phng trnh sau
2
2 3 2( 11)
2 2 4
x x
x x x

=
+

HS 1 :
KX 2 x
2
( 2) 3( 2) 2( 11)
( 2)( 2) ( 2)( 2)
x x x
x x x x
+
=
+ +
2
4 4 3 6 2 22 x x x x + =
2
4 5 20 0 x x x + =
( 4) 5( 4) 0 x x x =

( 4)( 5) 0 x x =
4 0 x = hoc 5 0 = x
4 x = hoc 5 = x
GV yu cu HS nhc li iu cn
ch khi gii phng trnh c
cha n mu.
HS2 : Cha bi tp 54 tr 34 SGK
theo yu cu :
(TMK) (TMK)
S = {4 ; 5}.

v(km/h) t(h) s(km)
Ca
n
xui
dng
4
x

4 x
lp bng phn tch.
trnh by bi gii
Ca
n
ng
c
dng
5
x

5 x

Gi khong cch gia hai bn
AB l x (km) K : x > 0.
Thi gian ca n xui dng l 4
(h). Vy vn tc xui dng l
4
x

km
h

.
Thi gian ca n ngc dng l 5
(h). Vy vn tc ngc dng l :
km
5 h
x

.
Vn tc dng nc l 2
km
h

.
Vy ta c phng trnh :
2.2.
4 5
x x
=
5x 4x = 4.20
x = 80 (TMK).
Tr li : Khong cch gia hai
bn AB l 80 km.
GV yu cu HS nu cc bc
gii bi ton bng cch lp
phng trnh.
GV nhn xt, cho im HS.
HS nhn xt bi lm ca hai bn
c kim tra.
Hot ng 2
Luyn tp (32 pht)
Bi 69 Tr 14 SBT (Ton chuyn
ng)
mn hnh).
GV hng dn HS phn tch bi ton :

Trong bi ton ny, hai t
chuyn ng nh th no ?
HS : Hai t chuyn ng trn qung
ng di 163 km. Trong 43 km u hai
xe c cng vn tc. Sau xe th nht.
tng vn tc ln gp 1,2 ln vn
tc ban u nn v sm hn
xe th hai 40 pht.
GV : Vy s chnh lch thi
gian xy ra 120 km sau.

Hy chn n s v lp bng phn tch.
HS : Gi vn tc ban u ca hai
xe l x (km/h), K x > 0. Qung
ng cn li sau 43 km u l :
163 43 = 120 km.
v(km/h) t(h) s(km)
t 1 1,2x
120
1, 2x

120

t 2 x
120
x

120
i 40 pht ra gi ?
i 40 pht =
2
3
h
Lp phng trnh bi ton. Phng trnh :
120 120 2
1, 2. 3 x x
= .
GV hng dn HS thu gn
phng

trnh :
120 100 2
3 x x
=
ri hon thnh bi ton.
Kt qu x = 30.
Tr li : Vn tc ban u ca hai
xe l 30 km/h.
Mt HS c to bi. Bi 68 Tr14 SBT (Ton nng
sut)
( bi a ln mn hnh).
GV yu cu HS lp bng phn tch v
lp phng trnh bi ton.

NS 1 ngy (tn/ngy) S ngy (ngy) S than (tn)
K hoch 50
50
x
x (x > 0)
Thc hin 57
13
57
+ x
x + 13

Phng trnh :

13
1
50 57
x x +
=
Mt HS ln bng gii phng
trnh v tr li bi ton.
Kt qu : x = 500 (TMK)
Tr li : Theo k hoch i phi
khai thc 500 tn than.
Bi 55 Tr34 SGK (Ton phn
trm c ni dung ho hc).
GV hng dn HS tm hiu ni
dung bi ton :

HS tr li :
Trong dung dch c bao nhiu
gam mui ? Lng mui c thay
i khng ?
Dung dch mi cha 20% mui, em
hiu iu ny c th l g ?
Trong dung dch c 50g mui.
Lng mui khng thay i.
Dung dch mi cha 20% mui
ngha l khi lng mui bng 20%
khi lng dung dch.
Hy chn n v lp phng trnh
bi ton.
Gi lng nc cn pha thm
l
x (gam) K x > 0.
Khi khi lng dung dch s
l : 200 + x (gam).
Khi lng mui l 50 gam.
Ta c phng trnh :
( )
20
200 50
100
x + =
Mt HS ln bng gii phng trnh
v tr li bi ton.
200 + x = 250.
x = 50 (TMK).

Tr li : Lng nc cn pha thm l
50 gam.
Bi 56 Tr 34 SGK.
(Ton phn trm c ni dung thc
t).
Mt HS c to bi
( bi a ln mn hnh hoc bng
ph).

GV gii thch thm v thu VAT :
Thu VAT 10% v d : Tin tr theo
cc mc c tng l 100 000 ng th
cn phi tr thm 10% thu VAT. Tt
c phi tr : 100 000 . (100% + 10%)
ng = 100 000 . 110% ng.
HS nghe GV gii thch.
Sau GV yu cu HS hot ng
nhm lm bi 56.
HS hot ng theo nhm.
Bi lm.
Gi mi s in mc thp nht
c gi tr x (ng).
K : x > 0.
Nh Cng dng ht 165 s in
nn phi tr tin theo mc :
GV quan st cc nhm hot
ng, gi , nhc nh khi cn
thit.
+ 100 s in u tin : 100.x
(ng).
+ 50 s in tip theo : 50(x +
150) (ng)
+ 15 s in tip theo na l :
15. (x + 350) ng.
K c thu VAT, nh Cng phi
tr 95 700 ng, vy ta c
phng trnh :
[100x + 50(x + 150) + 15(x + 350)]
.
110
100
= 95 700.
Kt qu x = 450.
Tr li : Gi 1 s in mc
thp nht l 450 ng
GV cc nhm lm vic khong 7
pht th yu cu i din mt nhm
ln trnh by bi gii.

gii.
HS lp theo di v cha bi.
GV nhc nh HS ghi nh nhng
i lng c bn trong tng dng
ton, nhng iu cn lu khi
gii bi ton bng cch lp
phng trnh.

Hng dn v nh (3 pht)
Tit sau kim tra 1 tit chng III.
HS cn n tp k :
1) V l thuyt :
nh ngha hai phng trnh tng ng.
Hai qui tc bin i phng trnh.
nh ngha, s nghim ca phng trnh bc nht mt n.
Cc bc gii phng trnh a c v dng ax + b = 0, phng trnh tch,
phng trnh cha n mu. Cc bc gii bi ton bng cch lp phng trnh.
2) V bi tp : n li v luyn tp gii cc dng phng trnh v cc bi ton
gii bng cch lp phng trnh.
Ch trnh by bi gii cn thn, khng sai st.

Tit 56 Kim tra chng III
1
Bi 1 (3 im)
1. Th no l hai phng trnh tng ng ?
2. Xt xem cc cp phng trnh sau c tng ng vi nhau khng ? Gii thch
a) 2x 4 = 0 (1) v (x 2)(x
2
+ 1) = 0 (2).
b) 3x + 9 = 0 (3) v
1 1
3
3 3
x
x x
+ =
+ +
(4).
Bi 2 (3 im). Gii cc phng trnh sau :
a)
3 2 3 2( 7)
5
6 4
x x +
=
b) (x + 2)(3 4x) + (x
2
+ 4x + 4) = 0.
Bi 3 (4 im). Gii bi ton bng cch lp phng trnh.
Mt ngi i xe my t A n B vi vn tc 30 km/h. n B ngi lm vic
trong 1 gi ri quay v A vi vn tc 24 km/h. Bit thi gian tng cng ht 5 gi 30
pht. Tnh qung ng AB.
p n tm tt v biu im
Bi 1 (3 im).
1 nh ngha hai phng trnh tng ng (1 im).
2 a) Phng trnh (1) v (2) tng ng.
v c cng mt tp nghim
S
1
= S
2
= {2} (1 im).
b) Phng trnh (3) v (4) khng tng ng
v phng trnh (3) c S
3
= {3}
phng trnh (4) c S
4
= (1 im).
Bi 2 (3 im)
a) S =
31
12

(1,5 im)
b) S =
5
2;
3

(1,5 im).
Bi 3 (4 im).
Gi qung ng AB l x (km) K : x > 0. (0,5 )
t i t A n B vi vn tc 30 km/h
thi gian i ca t l
30
x
(h) (0,5 ).
t i t B v A vi vn tc 24 km/h.
thi gian v ca t l
24
x
(h) (0,5 ).
Thi gian lm vic ti B l 1 (h).
Thi gian tng cng l 5h 30pht =
1
5
2
(h).
Ta c phng trnh :
1
1 5
30 24 2
x x
+ + = (1,0 )
Gii phng trnh c x = 60 (TMK) (1,0 )
Tr li : Qung ng AB di 60 km (0,5 ).

II
Bi 1 (3 im) Cc cu sau ng hay sai ?

Ni dung ng Sai
1 Phng trnh 2x + 4 = 10 v phng
trnh
7x 2 = 19 l hai phng trnh tng
ng

2 Phng trnh x = 2 v phng trnh x
2
=
4 l hai phng trnh tng ng.

3 Phng trnh x(x 3) + 2 = x
2
c tp
nghim l S =
2
3

4 Phng trnh 3x + 5 = 1,5 (1 + 2x) c tp
nghim l S = {}

5 Phng trnh 0x + 3 = x + 3 x c tp
nghim l S = {3}

6 Phng trnh x(x 1) = x c tp nghim
l
S = {0; 2}

Bi 2 (3 im). Gii cc phng trnh sau :
a) (x 3) (x + 4) 2(3x 2) = (x 4)
2

b)
2
3 15 7
4( 5) 50 2 6( 5) x x x
+ =
+

Bi 3 (4 im). Gii bi ton bng cch lp phng trnh. Mt ca hng c hai
kho cha hng. Kho I cha 60 t, kho II cha 80 t. Sau khi bn kho II
s hng gp 3 ln s hng bn c kho I th s hng cn li kho I gp i
s hng cn li kho II. Tnh s hng bn mi kho.

p n tm tt v biu im
Bi 1 (3 im)
Cu 1 : ng 0,5 im.
Cu 2 : Sai 0,5 im.
Cu 3 : ng 0,5 im.
Cu 4 : ng 0,5 im.
Cu 5 : Sai 0,5 im.
Cu 6 : ng 0,5 im.
Bi 2 (3 im)
a) S = {8} 1,5 im.
b) S = 1,5 im.
Bi 3 (4 im)
Gi s hng bn kho I l x (t)
K : 0 < x < 60 0,5 im.
S hng bn kho II l 3x (t) 0,5 im.
Ban u kho I c 60 t, sau khi bn s hng
kho I cn l : (60 x) t. 0,5 im.
Ban u kho II c 80 t, sau khi bn s hng
kho II cn l : (80 3x) t 0,5 im.
Ta c phng trnh :
60 x = 2. (80 3x) 0,5 im.
Gii phng trnh c
x = 20 (TMK) 1 im.
Tr li : S hng bn kho I l 20 t
S hng bn kho II l 60 t 0,5 im.

Chng IV : Bt phng trnh bc nht mt n
Tit 57 1. Lin h gia th t v php cng
A. Mc tiu
HS nhn bit c v tri, v phi v bit dng du ca bt ng thc
(> ; < ; ; ).
Bit tnh cht lin h gia th t v php cng.
Bit chng minh bt ng thc nh so snh gi tr cc v bt
ng thc hoc vn dng tnh cht lin h gia th t v php cng.
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi bi tp, hnh v minh ho.
Thc k c chia khong, phn mu, bt d.
HS : n tp Th t trong Z (Ton 6 tp 1). v So snh hai s
hu t (Ton 7 tp 1).
Thc k, bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Gii thiu v chng IV (3 pht)
GV : chng III chng ta
c hc v phng trnh biu
th quan h bng nhau gia hai
biu thc. Ngoi quan h bng
nhau, hai biu thc cn c quan
h khng bng nhau c biu
th qua bt ng thc, bt phng
trnh.
Qua chng IV cc em s c
bit v bt ng thc, bt phng
trnh, cch chng minh mt s
bt ng thc, cch gii mt s
bt phng trnh n gin, cui
chng l phng trnh cha du
gi tr tuyt i. Bi u ta hc :
Lin h gia th t v php cng.

HS nghe GV trnh by.
Hot ng 2
1. Nhc li v th t trn tp hp s (12 pht)
GV : Trn tp hp s thc, khi so
snh hai s a v b, xy ra nhng
trng hp no ?
HS : Khi so snh hai s a v b,
xy ra cc trng hp : a ln hn
b hoc a nh hn b hoc a bng
b.
GV : Nu a ln hn b, k hiu a >
b
Nu a nh hn b, k hiu l a < b.
Nu a bng b, k hiu a = b.
V khi biu din cc s trn trc s
nm ngang, im biu din s nh
hn bn tri im biu din s
ln hn.
GV yu cu HS quan st trc s
trong tr35 SGK ri tr li : Trong

HS : Trong cc s c biu din
trn trc s , s hu t l : 2 ;
cc s c bin din trn trc s
, s no l hu t ? s no l
v t ? So snh 2 v 3.
1,3 ; 0 ; 3. S v t l 2 .
So snh 2 v 3 : 2 < 3 v 3 =
9 m 2 9 < hoc im 2
nm bn tri im 3 trn trc s.
GV yu cu HS lm
in du thch hp (=, < , >) vo
vung.
HS lm vo v.
Mt HS ln bng lm.
a) 1,53

1,8.
b) 2,37

2,41.
c)
12
18

2
3
.
( bi a ln bng ph).
d)
3
5

13
20
V
3 12
5 20
= .
GV : Vi x l mt s thc bt k,
hy so snh x
2
v s 0.
HS : Nu x l s dng th x
2
>
0. Nu x l s m th x
2
> 0. Nu
x l 0 th x
2
= 0.
Vy x
2
lun ln hn hoc bng
0 vi mi x, ta vit x
2
0 vi mi
x.

Tng qut, nu c l mt s
khng m ta vit th no ?
Mt HS ln bng vit c 0.
Nu a khng nh hn b, ta vit
th no ?
HS : Nu a khng nh hn b th a
phi ln hn b hoc a = b, ta vit a b.
GV : Tng t, vi x l mt s
thc bt k, hy so snh x
2
v
s 0.
Vit k hiu,
Nu a khng ln hn b, ta vit
th no ?

Nu y khng ln hn 5, ta vit th
no ?
HS : x l mt s thc bt k th
x
2
lun nh hn hoc bng 0.
K hiu x
2
0.
Mt HS ln bng vit
a b.
y 5.

Hot ng 3
<
>
=
<
2. Bt ng thc ( 5 pht)
GV gii thiu : Ta gi h thc
dng a b, a b, a
b) l bt ng thc, vi a l v
tri, b l v phi ca bt ng
thc.
HS nghe GV trnh by.
Hy ly v d v bt ng thc v
ch ra v tri, v phi ca bt
ng thc .
HS ly v d v bt ng thc
chng hn : 2 < 1,5.
a + 2 > a.
a + 2 b 1.
3x 7 2x + 5
Ri ch ra v tri, v phi ca
mi bt ng thc.
Hot ng 4
3. Lin h gia th t v php cng ( 16 pht)
GV : Cho bit bt ng thc
biu din mi quan h gia (4)
v 2.
Khi cng 3 vo c hai v ca
bt ng thc , ta c bt
ng thc no ?
HS : 4 < 2.

HS : 4 + 3 < 2 + 3
Sau GV a hnh v tr 36 SGK sau
ln bng ph ( hoc mn hnh)
hay 1 < 5.

GV ni : Hnh v ny minh ho
cho kt qu : Khi cng 3 vo c
hai v ca bt ng thc 4 < 2 ta
c bt ng thc 1 < 5 cng
chiu vi bt ng thc cho
(GVgii thiu v hai bt ng thc

cng chiu).
GV yu cu HS lm ?2
HS : a) Khi cng 3 vo c hai
v ca bt ng thc 4 < 2 th
c bt ng thc : 4 3 < 2
3
hay 7 < 1.
cng chiu vi bt ng thc
cho.
b) Khi cng s c vo c hai v
ca bt ng thc 4 < 2 th
c bt ng thc 4 + c < 2 +
c.
GV : Lin h gia th t v php
cng ta c tnh cht sau :
Tnh cht : Vi ba s a, b v c, ta
c :
Nu a b th a + c > b + c.
Nu a b th a + c b + c..
(Tnh cht ny GV a ln bng
ph hoc mn hnh).

GV yu cu : Hy pht biu thnh li
tnh cht trn.
HS pht biu : Khi cng cng
mt s vo c hai v ca mt bt
ng thc ta c bt ng thc
mi cng chiu vi bt ng thc
cho.
GV cho vi HS nhc li tnh cht
trn bng li.

GV yu cu HS xem V d 2 ri
lm v .
HS c lp lm v .
C 2004 > 2005.
2004 + (777) > 2005 + (
777) theo tnh cht lin h gia
th t v php cng.
C 2 3 < (V 3 9 = )
2 2 3 2 + < +
hay 2 2 5 + < .
GV gii thiu tnh cht ca th t cng
chnh l tnh cht ca bt ng thc

Hot ng 5
Luyn tp (7 pht)
Bi 1
(a, b)
Tr37 SGK.
mn hnh)
HS tr li ming
a) 2 + 3 2. Sai
v 2 + 3 = 1 m 1 < 2
b) 6 2( 3) ng
v 2.( 3) = 6.
6 6 l ng.
Bi 2(a) tr 37 SGK.
Cho a < b, hy so snh a + 1 v b
+ 1
HS : C a < b, cng 1 vo hai v
bt ng thc c a + 1 < b + 1.
Bi 3(a) tr 37 SGK.
So snh a v b nu a 5 b 5.
HS : C a 5 b 5, cng 5 vo
hai v bt ng thc c
a 5 + 5 b 5 + 5.
hay a b.
Bi 4 tr 37 SGK.
( bi a ln mn hnh )

GV yu cu mt HS c to
bi v tr li.
GV nu thm vic thc hin quy
nh v vn tc trn cc on
ng l chp hnh lut giao
thng, nhm m bo an ton
giao thng.
HS c to bi
HS tr li : a 20.

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng tnh cht lin h gia th t v php cng ( di dng cng thc
v pht biu thnh li).
Bi tp v nh s 1(c, d) 2(b) 3(b) tr 37 SGK s 1, 2, 3, 4, 7, 8 tr 41, 42 SBT.

Tit 58 2. Lin h gia th t v php nhn
A. Mc tiu
HS nm c tnh cht lin h gia th t v php nhn (vi s dng v vi s
m) dng bt ng thc, tnh cht bc cu ca th t.
HS bit cch s dng tnh cht lin h gia th t v php nhn,
tnh cht bc cu chng minh bt ng thc hoc so snh cc s.
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi bi tp, hnh v
minh ho, tnh cht.
Thc thng c chia khong, phn mu, bt d
HS : Thc thng, bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (5 pht)
GV nu yu cu kim tra
Pht biu tnh cht lin h gia
th t v php cng
Cha bi s 3 tr 41 SBT
t du <, >, , vo
vung cho thch hp.
Mt HS ln bng kim tra
Pht biu tnh cht : Khi cng cng
mt s vo c hai v ca mt bt ng
thc ta c mt bt ng thc mi
cng chiu vi bt ng thc cho.
Cha bi tp 3 SBT
a) 12 + ( 8) > 9 + ( 8)
b) 13 19 < 15 19
GV lu cu c cn c th vit
2
( 4) 7 16 7 + +
GV nhn xt, cho im.
c) ( 4)
2
+ 7 16 + 7
d) 45
2
+ 12 > 450 + 12
HS nhn xt bi lm ca bn
Hot ng 2
1 Lin h gia th t v php nhn vi s dng ( 10 pht)
GV : Cho hai s 2 v 3, hy nu bt
ng thc biu din mi quan h gia
( 2) v 3

HS : 2 < 3
Khi nhn c hai v ca bt ng thc
vi 2 ta c bt ng thc no ?
HS : 2.2 < 3.2
hay 4 < 6
Nhn xt v chiu ca hai bt
ng thc.
GV a hnh v hai trc s tr 37
SGK ln bng ph hoc mn
hnh minh ho cho nhn xt
trn.
Hai bt ng thc cng chiu.
GV yu cu HS thc hin HS lm
a) Nhn c hai v ca bt ng
thc
2 < 3 vi 5091 th c bt
ng thc 10182 < 15273
b) Nhn c hai v ca bt ng
thc 2 < 3 vi s c dng th
c bt ng thc 2c < 3c
GV : Lin h gia th t v php
nhn vi s dng ta c tnh cht
sau :
Vi ba s a, b v c m c > 0
Nu a b th ac > bc
Nu a b th ac bc
(Tnh cht ny GV a ln bng
ph hoc mn hnh).

GV yu cu : Hy pht biu
thnh li tnh cht trn.
HS pht biu : Khi nhn c hai v
ca bt ng thc vi cng mt
s dng ta c bt ng thc
mi cng chiu vi bt ng thc
cho.
GV yu cu HS lm ?2 HS l ?2
t du thch hp (<, >) vo
vung.
a) ( 15,2) . 3,5 < ( 15,08) .
3,5
b) 4,15 . 2,2 > ( 5,3) . 2,2
Hot ng 3
2. Lin h gia th t v php nhn vi s m (15 pht)
GV : C bt ng thc 2 < 3.
Khi nhn c hai v ca bt ng
thc

vi ( 2), ta c bt ng thc no ?
HS : T 2 < 3, nhn hai v vi
(2), ta c (2).(2) > 3.(2) v
4 > 6.
GV a hnh v hai trc s tr 38 SGK
minh ho cho nhn xt trn.
T ban u v tri nh hn v phi,
khi nhn c hai v vi ( 2) v tri
li ln hn v phi. Bt ng thc
i chiu.

GV yu cu HS lm ?3
a) Nhn c hai v ca bt ng
thc
2 < 3 vi 345, ta c bt
ng thc 690 > 1035.
b) Nhn c hai v ca bt ng
thc 2 < 3 vi s c m, ta c
bt ng thc : 2c > 3c.
GV a ra bi tp :
Hy in du " , , , " < > vo
vung cho thch hp.

HS lm bi tp.
Vi ba s a, b v c m c < 0.
Nu a b th ac bc
Nu a b th ac bc
Hai HS ln lt ln bng in.
Nu a bc
Nu a b th ac bc
Nu a > b th ac < bc
Nu a b th ac bc
GV yu cu HS :
nhn xt bi lm ca bn
pht biu thnh li tnh cht

GV cho vi HS nhc li v nhn
mnh : khi nhn hai v ca bt ng
thc vi s m phi i chiu bt
ng thc.
HS lp nhn xt bn in du c
ng khng v pht biu thnh li
tnh cht trn.
Khi nhn c hai v ca mt bt ng
thc vi cng mt s m ta c bt
ng thc mi ngc chiu vi bt
ng thc cho.
GV yu cu HS lm v

GV lu : nhn hai v ca bt ng
thc vi
1
4
cng l chia hai v cho 4.
Cho 4a > 4b.
Nhn hai v vi
1
4
, ta c a < b
Khi chia hai v ca bt ng
thc cho cng mt s khc 0, ta
phi xt hai trng hp :
Nu chia hai v cho cng s
dng th bt ng thc khng
i chiu.
Nu chia hai v ca bt ng thc
cho cng mt s m th bt ng thc
phi i chiu.
GV cho HS lm bi tp :
Cho m < n, hy so snh
a) 5m v 5n.
b)
m n
v
2 2

c) 3m v 3n.
d)
m n
v
-2 -2

HS tr li ming.

a) 5m < 5n
b)
m n
<
2 2

c) 3m > 3n
d)
m n
>
-2 -2

Hot ng 4
3. Tnh cht bc cu ca th t (3 pht)
GV : Vi ba s a, b, c. nu a < b v
b < c th a < c, l tnh cht bc
cu ca th t nh hn
Tng t, cc th t ln hn, nh
hn hoc bng, ln hn hoc
HS nghe GV trnh by
bng cng c tnh cht bc cu.
GV cho HS c V d tr 39 SGK. HS c V d SGK.
Hot ng 5
Luyn tp (10 pht)
Bi 5 tr 39 SGK.
Mi khng nh sau y ng hay sai ?

V sao ?
a) ( 6).5 < ( 5).5

b) ( 6).( 3) < ( 5).( 3)

c) ( 2003).( 2005) (
2005).2004

d) 3x
2
0
HS tr li mng.
a) ng v 6 < 5
C 5 > 0 ( 6).5 < ( 5).5
b) Sai v 6 < 5
C 3 <0 ( 6).( 3)>( 5).(
3)
c) Sai v 2003 < 2004
C 2005 < 0
( 2003).( 2005) > 2004.(
2005)
d) ng v x
2
0
C 3 < 0 3x
2
0
Bi 7 tr 40 SGK
S a l s m hay dng nu :

a) 12a < 15a a) C 12 < 15 m 12a < 15a cng
chiu vi bt ng thc trn
chng t a > 0.
b) 4a < 3a b) C 4 > 3 m 4a < 3a ngc
chiu vi bt ng thc trn
chng t a < 0.
c) 3a > 5a
c) 3 > 5 m 3a > 5a chng t a > 0.
Bi 8 tr 4 SGK.
GV yu cu HS hot ng nhm.
Cho a < b, chng t :

HS hot ng theo nhm.
a) 2a 3 < 2b 3. a) C a 0) 2a <
2b
Cng hai v vi 3 2a 3 < 2b 3.
b) 2a 3 < 2b + 5

b) C a < b
2a < 2b
2a 3 < 2b 3 (1)
C 3 < 5
2b 3 < 2b + 5 (2)
T (1) v (2) theo tnh cht bc
cu 2a 3 < 2b + 5.
i din mt nhm trnh by li
gii.
GV yu cu i din nhm gii
thch c s ca cc bc bin i
bt ng thc.
HS lp nhn xt.

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng tnh cht lin h gia th t v php cng, lin h gia th t
v php nhn, tnh cht bc cu ca th t.
Bi tp v nh s 6, 9, 10, 11 tr 39, 40 SGK.
Bi s 10, 12, 13, 14, 15 tr 42 SBT.
Tit sau luyn tp.

Tit 59 Luyn tp
A. Mc tiu
Cng c cc tnh cht lin h gia th t v php cng, lin h gia th t v php
nhn, tnh cht bc cu ca th t.
Vn dng, phi hp cc tnh cht ca th t gii cc bi tp v bt ng thc.
B. Chun b ca GV v HS.
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi bi tp, bi gii mu,
ba tnh cht ca bt ng thc hc.
HS : n cc tnh cht ca bt ng thc hc.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (8pht)
HS1 : in du <, >, = vo
vung cho thch hp.
HS1 : in du thch hp vo
vung.
Cho a 0 th
a . c b . c
Cho a 0 th
ac b. c
d) Nu c = 0 th
a.c = b.c
Cha bi 11(b) tr 40 SGK Cha bi 11(b) SGK
Cho a 2b
Cng (5) vo hai v
2a 5 > 2b 5
HS2 : Cha bi 6 tr 39 SGK
Cho a < b, hy so snh 2a v 2b ;
2a v a + b ; a v b
HS2 : Cha bi 6 SGK
Cho a b
Pht biu thnh li tnh cht
lin h gia th t v php nhn (
vi s dng, vi s m)
Pht biu tnh cht lin h gia
th t v php nhn.s
GV nhn xt, cho im
HS lp nhn xt bi lm ca cc
bn.
Hot ng 2
Luyn tp (25 pht)
Bi 9 tr 40 SGK
Cho tam gic ABC. Cc khng nh
sau y ng hay sai :
HS tr li ming v gii thch.
a)
0
A + B + C 180 >
a) Sai v tng ba gc ca mt tam
gic bng 180
0
.
b)

0
A + B 180 <
b) ng.
c)

0
B + C 180 c) ng v

0
180 B C + <
d)
0
180 A B + d) Sai v
0
A + B < 180
Bi 12 tr 40 SGK
Chng minh
a) 4. ( 2) + 14 < 4.( 1) + 14
HS lm bi tp, sau t pht hai
HS ln bng lm
a) C 2 < 1
Nhn hai v vi 4 ( 4 > 0)
4.( 2) < 4.( 1)
Cng 14 vo hai v.
4( 2) + 14 < 4.( 1) + 14
b) ( 3).2 + 5 < ( 3).( 5) + 5 b) C 2 > 5
Nhn hai v vi 3 ( 3 < 0)
( 3) . 2 < ( 3).( 5)
Cng 5 vo hai v
( 3).2 + 5 < ( 3).( 5) + 5
Bi 13 tr 40 SGK
So snh a v b nu
a) a + 5 3b b) 3a > 3b
Chia hai v cho (3), bt ng
thc i chiu.
3 3
3 3

<

a b

a 0)
2a < 2b
GV yu cu HS hot ng theo
nhm
Cng 1 vo hai v
2a + 1 < 2b + 1
b) C 1 < 3
Cng 2b vo hai v
2b + 1 < 2b + 3 (2)
T (1), (2), theo tnh cht bc cu
2a + 1 < 2b + 3
gii
Bi 19 tr 43 SBT
Cho a l mt s bt k, hy t
du
<, > , vo vung cho
ng :
HS lm bi tp. Sau ln lt HS
ln bng in v gii thch cc
bt ng thc.
a) a
2
0 a) a
2
0
gii thch : nu 0 a a
2
> 0
nu a = 0 a
2
= 0
b) a
2
0 b) a
2
0
gii thch : nhn hai v bt ng
thc a vi (1).
c) a
2
+ 1 0 c) a
2
+ 1 > 0
gii thch : cng hai v bt ng
thc a vi 1 : a
2
+ 1 1 > 0
d) a
2
2 0

GV nhc HS cn ghi nh : Bnh
phng mi s u khng m.
d) a
2
2 < 0
gii thch : cng hai v ca bt
ng thc b vi 2 :
a
2
2 2 < 0
Bi 25 tr 43 SBT
So snh m
2
v m nu

a) m ln hn 1
GV gi : c m > 1. lm th no
a)
HS : t m > 1
c m
2
v m ? Ta nhn hai v ca bt ng thc
vi m, v m > 1 m > 0 nn bt
ng thc khng i chiu
Vy m
2
> m
p dng : so snh (1,3)
2
v 1,3
b) m dng nhng nh hn 1.
HS : v 1,3 > 1 (1,3)
2
> 1,3
b) 0 < m < 1
Ta nhn hai v ca bt ng thc
m < 1 vi m, v m > 0 nn bt
ng thc khng i chiu.
Vy m
2
< m
p dng : so snh
((0,6)
2
v 0,6
GV cht li :
Vi s ln hn 1 th bnh
phng ca n ln hn c s.
Vi s dng nh hn 1 th
bnh phng ca n nh hn c
s.
Cn s 1 v s 0 th 1
2
= 1 ; 0
2

= 0
HS : V 0 < 0,6 < 1
(0,6)
2
< 0,6
Hot ng 3
Gii thiu v Bt ng thc Csi (10 pht)
GV yu cu HS c C th em
cha bit tr 40 SGK gii thiu
v nh ton hc Csi v bt
ng thc mang tn ng cho hai
s l :
a b
ab
2
+

Vi a 0 ; b 0.
Pht biu bng li : Trung bnh
cng ca hai s khng m bao
gi cng ln hn hoc bng
trung bnh nhn ca hai s .
chng minh c bt ng
thc ny ta lm bi 28 tr 43 SBT
Mt HS c to mc C th em
cha bit tr 40 SGK.
Chng t vi a, b bt k th :
a) a
2
+ b
2
2ab 0
GV gi : nhn xt v tri ca
bt ng thc .
HS :
a) C (a b)
2
0 vi mi a, b.
a
2
+ b
2
2ab 0 vi mi a, b.
b)
2 2
a + b
ab
2

b) T bt ng thc a, ta cng
2ab vo hai v.
a
2
+ b
2
2ab
Chia c hai v cho 2
2 2
a + b
ab
2

p dng bt ng thc b, hy
chng minh :
Vi x 0, y 0 th
x + y
xy
2

GV gi : t a = x ; b = y
HS chng minh di s hng
dn ca GV.
Vi x 0, y 0 x , y c
ngha
(Nu thiu thi gian, GV a bi
chng minh ln bng ph hoc
mn hnh gii thiu vi HS)
v x . y = xy .
t a = x ; b = y
p dng bt ng thc b.
2 2 2 2
( x) ( y) a + b
ab x y
2 2
+

hay
x + y
xy
2

Hng dn v nh (2 pht)
Bi tp s 17, 18, 23, 26, 27, tr 43 SBT.
Ghi nh kt lun ca cc bi tp :
Bnh phng mi s u khng m.
Nu m > 1 th m
2
> m
Nu 0 < m < 1 th m
2
< m.
Nu m = 1 hoc m = 0 th m
2
= m.
Bt ng thc Csi cho hai s khng m.
x + y
xy
2

c trc bi : Bt phng trnh mt n.

Tit 60 3. Bt phng trnh mt n
A. Mc tiu
HS c gii thiu v bt phng trnh mt n, bit kim tra mt s c l
nghim ca bt phng trnh mt n hay khng ?
Bit vit di dng k hiu v biu din trn trc s tp nghim ca cc bt
phng trnh dng x < a ; x > a ; ; x a x a .
Hiu khi nim hai bt phng trnh tng ng.
B Chun b ca GV v HS
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi cu hi, bi tp.
Bng tng hp Tp nghim v biu din tp nghim ca bt phng
trnh tr 52 SGK.
Thc thng c chia khong, phn mu, bt d.
HS : Thc k.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
1. M u (15 pht)
GV yu cu HS c bi ton tr
41 SGK ri tm tt bi ton.
Mt HS c to bi ton tr 41
SGK.
Bi ton : Nam c 25 000 ng.
Mua mt bt gi 4000 ng v
mt s v gi 2 200 ng/q. Tnh
s v Nam c th mua c ?

HS ghi bi.

GV : Chn n s ?
Vy s tin Nam phi tr
mua mt ci bt v x quyn v l
bao nhiu ?
HS : Gi s v Nam c th mua
c l x (quyn)
S tin Nam phi tr l :
2 200.x + 4 000 (ng)
Nam c 25 000 ng, hy lp
h thc biu th quan h gia s
HS : h thc l
2 200.x + 4 000 25 000
tin Nam phi tr v s tin Nam
c.
GV gii thiu : h thc
2 200.x + 4 000 25 000 l mt
bt phng trnh mt n, n bt
phng trnh ny l x.
Hy cho bit v tri, v phi
ca bt phng trnh ny ?
Bt phng trnh ny c v tri
l
2 200.x + 4 000 v phi l 25
000.
Theo em, trong bi ton ny x
c th l bao nhiu ?
Ti sao x c th bng 9 ? (hoc
bng 8 hoc bng 7 ...)

HS c th tr li x = 9 hoc x =
8 hoc x = 7 ...
HS : x c th bng 9 v vi x =
9 th s tin Nam phi tr l :
2200.9 + 4 000 = 23 800 () vn
cn tha 1 200.
+ Nu ly x = 5 c c khng ? HS : x = 5 c v
2200.5 + 4 000 = 15 000 < 25
000
GV ni : khi thay x = 9 hoc x
= 5 vo bt phng trnh, ta c
mt khng nh ng, ta ni x =
9, x = 5 l nghim ca bt
phng trnh.

+ x bng 10 c l nghim ca bt
phng trnh khng ? Ti sao ?
HS : x = 10 khng phi l
nghim ca bt phng trnh v
khi thay
x = 10 vo bt phng trnh ta
c :
2200.10 + 4 000 25 000 l mt
khng nh sai (hoc x = 10
khng tho mn bt phng
trnh)
GV yu cu HS lm
mn hnh).
GV yu cu mi dy kim tra
mt s chng t cc s 3 ; 4 ;
5 u l nghim, cn s 6 khng
phi l nghim ca bt phng
trnh.

a) HS tr li ming.
b) HS hot ng theo nhm, mi
dy kim tra mt s.
+ Vi x = 3, thay vo bt phng
trnh ta c
2
3 6.3 5 l mt khng nh
ng (9 < 13)
x = 3 l mt nghim ca bt
phng trnh.
+ Tng t vi x = 4, ta c
2
ng (16 < 19)
+ Vi x = 5, ta c
2
ng (25 = 25)
+ Vi x = 6, ta c
2
sai v 36 > 31 x = 6 khng
phi l nghim ca bt phng
trnh.
Hot ng 2
2. Tp nghim ca bt phng trnh (17 pht)
GV gii thiu : Tp hp tt c
cc nghim ca mt bt phng
trnh c gi l tp nghim ca
bt phng trnh.
Gii bt phng trnh l tm tp
nghim ca bt phng trnh .
V d 1 : Cho bt phng trnh
x > 3

Hy ch ra vi nghim c th ca
bt phng trnh v tp nghim ca
bt phng trnh .
HS : x =3,5 ; x =5 l cc nghim
ca bt phng trnh x > 3
Tp nghim ca bt phng trnh
l tp hp cc s ln hn 3
GV gii thiu k hi tp
nghim ca bt phng trnh
l
{ }
3 x x >
HS vit bi

v hng dn cch biu din tp
nghim ny trn trc s
HS biu din tp nghim trn
trc s theo hng dn ca GV.
GV lu HS : biu th im 3
khng thuc tp hp nghim ca
bt phng trnh phi dng
ngoc n

3
(, b lm ca ngoc quay v
phn trc s nhn c.
GV : Cho bt phng trnh
3 x
Tp nghim ca bt phng trnh l

{ }
3 x x
Biu din tp nghim trn trc s
GV : biu th im 3 thuc
tp hp nghim ca bt phng
trnh phi dng ngoc vung [,
ngoc quay v phn trc s nhn
c.
HS ghi bi, biu din tp nghim
ca bt phng trnh trn trc s.

V d 2 : Cho bt phng trnh
7 x .
Hy vit k hiu tp nghim ca
bt phng trnh v biu din tp
nghim trn trc s.

HS lm v d 2.
K hiu tp nghim ca bt
phng trnh
{ }
7 x x
Biu din tp nghim trn trc
s.
GV yu cu HS lm ?2
HS tr li :
Bt phng trnh x > 3 c
v tri l x
v phi l 3
tp nghim
{ }
3 x x >
Bt phng trnh 3 < x c
v tri l 3
v phi l x
tp nghim
{ }
3 x x >
Phng trnh x = 3 c
v tri l x
v phi l 3
tp nghim {3}.
GV yu cu HS hot ng nhm
lm v
Na lp lm
Na lp lm
HS hot ng theo nhm
Bt phng trnh 2 x
Tp nghim
{ }
2 x x
Bt phng trnh x < 4
Tp nghim
{ }
4 x x <
GV kim tra bi ca vi nhm.
GV gii thiu bng tng hp tr 52 SGK.
HS lp kim tra bi ca hai nhm
HS xem bng tng hp ghi
nh.
Hot ng 3
3. Bt phng trnh tng ng ( 5 pht)
GV : Th no l hai phng trnh
tng ng ?

HS : Hai phng trnh tng
ng l hai phng trnh c
cng mt tp nghim.
GV : Tng t nh vy, hai bt
phng trnh tng ng l hai
bt phng trnh c cng mt tp
nghim.
V d : bt phng trnh x > 3 v 3
< x l hai bt phng trnh tng
ng.
K hiu : 3 3 x x > < .
HS nhc li khi nim hai bt
phng trnh tng ng.

Hy ly v d v hai bt phng
trnh tng ng.
HS :
5 5
8 8
x x
x x

< >

hoc cc v d tng t.
Hot ng 4
Luyn tp ( 6 pht)
nhm lm bi 17 tr 43 SGK.
Na lp lm cu a v b.
Na lp lm cu c v d.
HS hot ng nhm. Kt qu
) 6
) 2
) 5
) 1
a x
b x
c x
d x
>
<

Bi 18 tr 43 SGK.
( bi a ln mn hnh).
GV : Gi vn tc phi i ca t l
x (km/h).

Vy thi gian i ca t c
biu th bng biu thc no ?

HS : thi gian i ca t l
50
( ) h
x

t khi hmh lc 7 gi, phi n B
trc 9h, vy ta c bt phng trnh
no ?
Ta c bt phng trnh
50
2
x
<

Hng dn v nh (2 pht)
Bi tp s 15, 16 tr 43 SGK.
s 31, 32, 33, 34, 35, 36 tr 44 SBT.
n tp cc tnh cht ca bt ng thc : lin h gia th t v php
cng, lin h gia th t v php nhn. Hai quy tc bin i phng
trnh.
c trc bi Bt phng trnh bc nht mt n.

Tit 61 4. Bt phng trnh bc nht mt n (tit 1)
A. Mc tiu
HS nhn bit c bt phng trnh bc nht mt n.
Bit p dng tng quy tc bin i bt phng trnh gii cc
bt phng trnh n gin.
Bit s dng cc quy tc bin i bt phng trnh gii thch s tng ng
ca bt phng trnh.
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi cu hi, bi tp v hai quy tc
bin i bt phng trnh.
Thc thng c chia khong, phn mu bt d.
HS : n tp cc tnh cht ca bt ng thc, hai quy tc bin i phng trnh.
Thc k.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (5 pht)
GV nu yu cu kim tra
Cha bi tp 16 (a,d) tr 43
SGK.
Mt HS ln bng kim tra
Cha bi tp 16 SGK
Vit v biu din tp nghim trn
trc s ca mi bt phng trnh
sau :
a) x < 4
d) x 1
mi bt phng trnh hy ch ra
mt nghim ca n. (HS c th ly
mt nghim no ca bt
phng trnh).
a) Bt phng trnh x < 4
Tp nghim
{ }
4 x x <
Mt nghim ca bt phng trnh : x = 3
d) Bt phng trnh 1 x

Tp nghim
{ }
1 x x
Mt nghim ca bt phng trnh : x = 1
GV nhn xt, cho im HS lp nhn xt bi lm ca bn.
Hot ng 2
1. nh ngha (7 pht)
GV : Hy nhc li nh ngha phng
trnh bc nht mt n.
HS : Phng trnh dng ax + b =
0 vi a v b l hai s cho v a
0, c gi l phng trnh bc
nht mt n.
GV : Tng t, em hy th nh
ngha bt phng trnh bc nht
mt n.
GV nu chnh xc li nh ngha
nh tr 43 SGK.
GV nhn mnh : n x c bc l
bc nht v h s ca n (h s a)
phi khc 0.
HS pht biu kin ca mnh.

GV yu cu HS lm
mn hnh)
GV yu cu HS gii thch.
HS lm . Tr li ming
Kt qu
a) 2x 3 < 0
c) 5x 15 0
L cc bt phng trnh bc nht
mt n (theo nh ngha).
b) 0x + 5 > 0 khng phi l bt
phng trnh bc nht mt n v
h s a = 0.
d) x
2
> 0 khng phi l bt
phng trnh bc nht mt n v
x c bc l l 2.
Hot ng 3
2. Hai quy tc bin i bt phng trnh (28 pht)
GV : gii phng trnh ta
thc hin hai quy tc bin i
no ?
Hy nu li cc quy tc
HS : gii phng trnh ta thc
hin hai quy tc bin i l :
quy tc chuyn v.
quy tc nhn vi mt s.
Sau HS pht biu li hai quy
tc .
GV : gii bt phng trnh,
tc l tm ra tp nghim ca bt
phng trnh ta cng c hai quy
tc
quy tc chuyn v.
quy tc nhn vi mt s.
Sau y chng ta s xt tng quy
tc.
a) Quy tc chuyn v

GV yu cu HS c SGK n ht
quy tc (ng trong khung)
Nhn xt quy tc ny so vi
quy tc chuyn v trong bin i
tng ng phng trnh.
Mt HS c to SGK t T lin
h th t ......... i du hng t

HS : hai quy tc ny tng t
nh nhau.
GV gii thiu V d 1 SGK.
Gii bt phng trnh
x 5 < 18
(GV gii thiu v gii thch nh
SGK)
HS nghe GV gii thiu v ghi bi.
V d 2 : Gii bt phng trnh
3x > 2x + 5 v biu din tp
nghim trn trc s.
GV yu cu mt s HS ln bng gii
bt phng trnh v mt HS khc ln
biu din tp nghim trn trc s.
HS lm v d 2 vo v, mt HS
ln bng gii bt phng trnh
3x > 2x + 5
3x 2x > 5 (chuyn v 2x v
i du.)
x > 5
l.
{x x > 5}.
HS2 biu din tp nghim trn trc
s.
GV cho HS lm ?2
HS lm bi vo v.
a) x + 12 > 21
x > 21 12 (Chuyn v 12 v
i du).
x > 9.

{ }
9 x x >
b) 2x > 3x 5
2x + 3x > 5
x > 5
Tp nghim ca bt phng trnh l

{ }
5 x x >
b) Quy tc nhn vi mt s. HS pht biu tnh cht lin h
GV : Hy pht biu tnh cht lin
h gia th t v php nhn vi
mt s dng, lin h gia th t
v php nhn vi s m.
GV gii thiu : T tnh cht lin
h gia th t v php nhn vi
s dng hoc vi s m ta c
quy tc nhn vi mt s (gi tt
l quy tc nhn) bin i
tng ng bt phng trnh.
gia th t v php nhn (vi s
dng, vi s m)
GV yu cu HS c quy tc nhn
tr 44 SGK.
GV : Khi p dng quy tc nhn
bin i bt phng trnh ta
cn lu iu g ?
GV gii thiu V d 3.
Gii bt phng trnh.
Mt HS c to quy tc nhn trong
SGK.
HS : ta cn lu khi nhn hai v
ca bt phng trnh vi cng
mt s m ta phi i chiu bt
phng trnh .
0,5x < 3
(GV gii thiu v gii thch nh
SGK).
HS nghe GV trnh by
V d 4. Gii bt phng trnh
1
3
4
x < v biu din tp nghim
trn trc s.

GV gi : Cn nhn hai v ca bt
phng trnh vi bao nhiu c v
tri l x ?
HS : Cn nhn hai v ca bt phng
trnh vi ( 4) th v tri s l x
Khi nhn hai v ca bt phng
trnh vi ( 4) ta phi lu iu g ?
Khi nhn hai v ca bt
phng trnh vi ( 4) ta phi i
chiu bt phng trnh.
GV yu cu mt HS ln bng gii
bt phng trnh v biu din tp
nghim trn trc s.
HS lm bi vo v. Mt HS ln
bng lm.
1
3
4
x <

1
.( 4) 3.( 4)
4
> x
x > 12
l
{ }
12 > x x
:
GV yu cu HS lm ?3
HS gii cc bt phng trnh
Hai HS ln bng lm
a) 2x < 24

1 1
2 . 24.
2 2
x <
x < 12
l
{ }
12 x x <
GV lu HS : ta c th thay vic
nhn hai v ca bt phng trnh
vi
1
2
bng chia hai v ca bt
phng trnh cho 2.
2x < 24
2x : 2 < 24 : 2
x < 12
b) 3x < 27

1 1
3 . 27.
3 3
>

x
x > 9
l
{ }
9 x x >
GV hng dn HS lm
Gii thch s tng ng
a) x + 3 < 7 x 2 < 2

GV : hy tm tp nghim ca cc
bt phng trnh.
HS : x + 3 < 7
x < 7 3
x < 4
x 2 < 2
x < 2 + 2
x < 4
GV nu thm cch khc :
Cng ( 5) vo hai v ca bt
phng trnh x + 3 < 7 ta c x +
3 5 < 7 5
x 2 < 2
Vy hai bt phng trnh tng
ng v c cng mt tp
nghim.
b) 2x < 4 3x > 6 HS : 2x < 4 x < 2
3x > 6 x < 2
Cch khc : Nhn hai v ca bt
phng trnh th nht vi
3
2
v
i chiu s c bt phng trnh
th hai
Hot ng 4
Cng c (3 pht)
GV nu cu hi :
Th no l bt phng trnh
bc nht mt n.
Pht biu hai quy tc bin i
tng ng bt phng trnh.
HS tr li cu hi .

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng hai quy tc bin i bt phng trnh
Bi tp v nh s 19, 20, 21, tr 47 SGK
s 40, 41, 42, 43, 44, 45 tr 45 SBT
Phn cn li ca bi, tit sau hc tip.

Tit 62 4. Bt phng trnh bc nht mt n (tit 2)
A. Mc tiu
Cng c hai quy tc bin i bt phng trnh.
Bit gii v trnh by li gii bt phng trnh bc nht mt n.
Bit cch gii mt s bt phng trnh a c v dng bt phng trnh bc
nht mt n.
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi cu hi, bi tp,
bi gii mu.
Thc thng, phn mu, bt d.
HS : n hai quy tc bin i tng ng bt phng trnh.
Thc k, bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (8 pht)
GV nu cu hi kim tra.
HS1 : nh ngha bt phng
trnh bc nht mt n. Cho v d.
Pht biu quy tc chuyn v
bin i tng ng bt phng
trnh.
Cha bi tp 19(c,d) tr 47 SGK.
( Phn gii thch trnh by
ming).
Hai HS ln lt ln bng.
HS1 : Tr li cc cu hi
Cha bi tp 19(c,d) SGK.
Gii cc bt phng trnh ( theo
quy tc chuyn v).
c) 3x > 4x + 2
3x + 4x > 2
x > 2
l
{ }
2 x x >
d) 8x + 2 < 7x 1
8x 7x < 1 2
Khi HS1 chuyn sang cha bi
tp th GV gi HS2 ln kim tra
x < 3
Tp nghim ca bt phng
trnh l
{ }
3 x x <
HS2 : Pht biu quy tc nhn bin
i tng ng bt phng trnh.
HS2 : Tr li cu hi
Cha bi tp 20(c, d) SGK
Cha bi tp 20(c, d)
Gii cc bt phng trnh (theo
quy tc nhn).
c) x > 4
(Phn gii thch trnh by ming)
( x).( 1) < 4.( 1)
x < 4
l
{ }
4 x x <
d) 1,5x > 9
1,5x : 1,5 > 9 : 1,5
x > 6
l
{ }
6 x x >
GV nhn xt, cho im
HS nhn xt bi lm ca bn.
Hot ng 2
3. Gii bt phng trnh bc nht mt n ( 15 pht)
GV nu V d 5.
Gii bt phng trnh 2x 3 < 0
v biu din tp nghim trn trc
s.

GV : Hy gii bt phng trnh ny. HS : 2x 3 < 0
2x < 3
2x : 2 < 3 : 2
x < 1,5
l
{ }
1, 5 x x <
GV yu cu HS khc ln biu
din tp nghim trn trc s
GV lu HS : s dng hai
quy tc gii bt phng trnh.
lm
Gii bt phng trnh
4x 8 < 0
v biu din tp nghim trn trc
s.
Mt HS ln bng biu din tp
nghim
HS hot ng theo nhm

Bi lm :
Ta c 4x 8 < 0
4x < 8 (chuyn 8 sang v
phi v i du).
4x : ( 4) > 8 : ( 4) (chia
hai v cho 4 v i chiu).
x > 2
l
{ }
2 x x >
Biu din tp nghim trn trc
s.
GV yu cu HS c Ch tr
46 SGK v vic trnh by gn bi
gii bt phng trnh.
Khng ghi cu gii thch
Tr li n gin.
HS c Ch SGK
GV nn ly ngay bi gii cc
nhm va trnh by sa :
Xo cc cu gii thch
Tr li li

HS cc nhm sa bi gii trn
bng ph ca cc nhm theo
hng dn ca GV
C th : Ta c 4x 8 < 0
4x < 8
4x : ( 4) > 8 : ( 4)
x > 2
Nghim ca bt phng trnh l x > 2

GV yu cu HS t xem ly V d 6 SGK HS xem V d 6 SGK
Hot ng 3
4. Gii bt phng trnh a c v dng ax + b < 0 ; ax + b > 0 ; ax + b 0 ; ax + b
0 ( 10 pht)
V d 7 : Gii bt phng trnh
3x + 5 < 5x 7.
GV ni : Nu ta chuyn tt c
cc hng t v phi sang v tri
ri thu gn ta s c bt phng
trnh
bc nht mt n
2x + 12 < 0
Nhng vi mc ch gii bt phng
trnh ta nn lm th no ? (lin h vi

HS : nn chuyn cc hng t cha n
sang mt v, cc hng t cn li sang
v kia.
vic gii phng trnh)
GV yu cu HS t gii bt
phng trnh.
HS gii bt phng trnh
Mt HS ln bng trnh by.
C 3x + 5 < 5x 7
3x 5x < 7 5
2x < 12
2x : (2) > 12 : ( 2)
x > 6
Nghim ca bt phng trnh l x > 6
GV yu cu HS lm ? 6
Gii bt phng trnh
0,2x 0,2 > 0,4x 2
HS gii bt phng trnh
C 0,2x 0,2 > 0,4x 2
0,2x 0,4x > 0,2 2
0,6x > 1,8
x < 1,8 : ( 0,6)
x < 3
Nghim ca bt phng trnh l
x < 3.
Hot ng 4
Luyn tp (10 Pht)
Bi 23 tr 47 SGK
nhm.
Na lp gii cu a v c.
Na lp gii cu b v d
HS hot ng nhm.
a) C 2x 3 > 0
2x > 3
x > 1,5
x > 1,5.
:
c) C 4 3x 0
GV i kim tra cc nhm HS lm
bi tp
3x 4
x
4
3

:
b) C 3x + 4 < 0
3x < 4
x <
4
3

x <
4
3

:
d) C 5 2x 0
2x 5
x 2,5
x 2,5
:

Sau khong 5 pht, i din hai
nhm HS ln bng trnh by bi.
GV kim tra bi lm ca mt vi
nhm HS.
HS lp nhn xt.
Bi 26 tr 47 SGK
( bi a ln mn hnh)

Hnh v sau biu din tp nghim
ca bt phng trnh no ? (K
ba bt phng trnh c cng tp
nghim).
HS c th k ba bt phng trnh
c tp nghim l
{ }
12 x x
V d : x 12 0
2x 24
x 2 10

Hng dn v nh (2pht)
Bi tp s 22, 24, 25, 26(b), 27, 28 tr 47, 48 SGK. Bi s 45, 46, 48 tr 45, 46 SBT.
Xem li cch gii phng trnh a c v dng ax + b = 0 (chng III)
Tit sau luyn tp

Tit 63 Luyn tp
A. Mc tiu
Luyn tp cch gii v trnh by li gii bt phng trnh bc nht mt n.
Luyn tp cch gii mt s bt phng trnh quy v c bt phng trnh bc
nht nh hai php bin i tng ng.
B. chun b ca GV v HS
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi bi tp.
HS : n tp hai quy tc bin i bt phng trnh, cch trnh by gn, cch
biu din tp nghim ca bt phng trnh trn trc s.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (8pht)
GV nu yu cu kim tra
HS1 : cha bi tp 25(a,d)
SGK
Gii cc bt phng trnh :
HS1 : Cha bi tp 25
a)
2
3
x > 6 a)
2
3
x > 6

2
3
x :
2
3
> ( 6) :
2
3

x > 6.
3
2

x > 9
Nghim ca bt phng trnh l x >
9
d) 5
1
3
x > 2 d) 5
1
3
x > 2
Kt qu x < 9
HS2 : Cha bi tp 46(b,d) tr
46 SBT
Gii cc bt phng trnh v
biu din nghim ca chng
trn trc s
b) 3x + 9 > 0
d) 3x + 12 > 0
HS2 : Cha bi tp
b) 3x + 9 > 0
Kt qu x > 3
d) 3x + 12 > 0
Kt qu x < 4
GV nhn xt, cho im. HS nhn xt bi lm ca cc bn.
Hot ng 2
Luyn tp (35 pht)
Bi 31 tr 48 SGK. Gii cc bt
phng trnh v biu din tp
nghim trn trc s.
a)
15 6
5
3
x
>

GV : Tng t nh gii
phng trnh, kh mu
trong bt phng trnh ny, ta
lm th no ?
HS : Ta phi nhn hai v ca bt phng
trnh vi 3
Hy thc hin. HS lm bi tp, mt HS ln bng
trnh by.
15 6
5
3
x
>
15 6
3. 5.3
3
x
>
15 6x > 15
6x > 15 15
6x > 0
x < 0
Nghim ca bt phng trnh l x <
0.
Sau , GV yu cu HS hot
ng nhm gii cc cu b, c, d
cn li.
HS hot ng theo nhm, mi
nhm gii mt cu.
b)
8 11
13
4
x
<
Kt qu x > 4
c)
1
4
(x 1) <
4
6
x

Kt qu x < 5
d)
2 3 2
3 5
x x
<
Kt qu x < 1
i din cc nhm trnh by bi
Bai 63 tr 47 SBT
Gii cc bt phng trnh
a)
1 2 1 5
2
4 8
x x
<
GV hng dn HS lm cu a
n bc kh mu th gi HS
ln bng gii tip.

Bi gii
1 2 1 5
2
4 8
x x
<

2(1 2 ) 2.8 1 5
8 8

<
x x

2 4x 16 < 1 5x
4x + 5x < 2 + 16 + 1
x < 15
Nghim ca bt phng trnh l x <
15
b)
1 1
1 8
4 3
x x +
> +

HS lm bi tp, mt HS ln bng
lm.
Kt qu x < 115
Bi 34 tr 49 SGK
mn hnh).

Tm sai lm trong cc li gii sau
a) Gii bt phng trnh 2x >
23
Ta c : 2x > 23
x > 23 + 2
x > 25
vy nghim ca bt phng
trnh l x > 25.
HS quan st li gii v ch ra ch
sai.
a) Sai lm l coi 2 l mt hng t nn
chuyn 2 t v tri sang v phi v
i du thnh + 2
b) Gii bt phng trnh
3
12
7
x >
Ta c :
3
12
7
x >

7 3 7
. .12
3 7 3
x

>

x > 28
x > 28
Bi 28 tr 48 SGK.
mn hnh).

b) Sai lm l khi nhn hai v ca
bt phng trnh vi
7
3

khng i chiu bt phng trnh.
Cho bt phng trnh x
2
> 0
a) Chng t x = 2 ; x = 3 l
nghim ca bt phng trnh
cho.
HS trnh by ming.
a) Thay x = 2 vo bt phng trnh
2
2
> 0 hay 4 > 0
l mt khng nh ng .Vy x = 2
l mt nghim ca bt phng
trnh.
Tng t : vi x = 3
Ta c : (3)
2
> 0 hay 9 > 0 l mt
khng nh ng
x = 3 l mt nghim ca bt
phng trnh.
b) C phi mi gi tr ca n x
u l nghim ca bt phng
trnh cho hay khng ?
b) Khng phi mi gi tr ca n
u l nghim ca bt phng trnh
cho
V vi x = 0 th 0
2
> 0 l mt khng
nh sai.
Nghim ca bt phng trnh l x
0
Sau GV yu cu HS hot
ng nhm.
Na lp lm bi tp 56, na
lp lm bi 57 tr 47 SBT
HS hot ng theo nhm.
Bi 56 tr 47 SBT
Cho bt phng trnh n x
2x + 1 > 2(x + 1)
Bt phng trnh ny c th
nhn gi tr no ca x l
nghim ?
Bi 56 SBT
C 2x + 1 > 2(x + 1)
hay 2x + 1 > 2x + 2
ta nhn thy d x l bt k s no
th v tri cng nh hn v phi 1
n v (Khng nh sai). Vy bt
phng trnh v nghim.
Bi 57 tr 47 SBT
Bt phng trnh n x
5 + 5x < 5(x + 2)
c th nhn nhng gi tr no ca
n x l nghim ?.
Bi 57 SBT.
c 5 + 5x < 5(x + 2)
hay 5 + 5x < 5x + 10
Ta nhn thy khi thay x l bt k
gi tr no th v tri cng nh hn
v phi 5 n v (lun c khng
nh ng). Vy bt phng trnh c
nghim l bt k s no.
i din cc nhm ln trnh by.
Bi 30 tr 48 SGK.
bng ph).
GV : hy chn n s v nu
iu kin ca n.
+ Vy s t giy bc loi
2000 l bao nhiu ?

HS pht biu :

Gi s t giy bc loi 5000 l
x(t) : x nguyn dng
Tng s c 15 t giy bc, Vy
s t giy bc loi 2000 l (15
x) t
+ Hy lp bt phng trnh ca
bi ton.
Bt phng trnh :
5000.x + 2000.(15 x) 70 000
+ Gii bt phng trnh v tr
li bi ton.
5000x + 30 000 2000x 70
000
3000x 40 000
x
40
3

x
1
13
3

+ x nhn c nhng gi tr no ?
V x nguyn dng nn x c th l
cc s nguyn dng t 1 n 13
Tr li : S t giy bc loi 5000
c th c t 1 n 13 t.
Bi 33 tr 48 SGK
bng ph).
GV : Nu gi s im thi mn
Ton ca Chin l x(im) . Ta c
bt phng trnh no ?

HS : Ta c bt phng trnh :
2. 2.8 7 10
8
6
x + + +

2x + 33 48
2x 15
x 7,5
Tr li bi ton.
(GV gii thch : im thi ly
n im l 0,5)
t loi gii, bn Chin phi c
im thi mn Ton t nht l 7,5

Hng dn v nh (2 pht)
Bi tp v nh s 29, 32 tr 48 SGK
s 55, 59, 60, 61, 62 tr 47 SBT.
n quy tc tnh gi tr tuyt i ca mt s.
c trc bi Phng trnh cha du gi tr tuyt i.

Tit 64 5. Phng trnh cha du gi tr tuyt i
A. Mc tiu
HS bit b du gi tr tuyt i biu thc dng |ax| v dng |x + a|.
HS bit gii mt s phng trnh cha du gi tr tuyt i dng
|ax| = cx + d v dng |x + a| = cx + d.
GV : n chiu, giy trong hoc bng ph ghi bi tp, bi gii mu.
HS : n tp nh ngha gi tr tuyt i ca s a.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
1. Nhc li v gi tr tuyt i (15 pht)
GV nu cu hi kim tra :
Pht biu nh ngha gi tr
tuyt i ca mt s a.
Tm : |12| =

2
3
=
|0| =

Gi tr tuyt i ca mt s a
c nh ngha :
nu 0
nu 0

=

<
a a
a
a a

|12| = 12
2 2
; 0 0
3 3
= =
GV hi thm
Cho biu thc : |x 3|.
Hy b du gi tri tuyt i ca
biu thc khi
HS lp nhn xt bi ca bn
HS lm tip :
a) x 3 a) Nu x 3 x 3 0
x 3 = x 3
b) x < 3
b) Nu x < 3 x 3 < 0
th x 3 = 3 x

Sau , GV ni : Nh vy, ta c
th b du gi tr tuyt i tu
theo gi tr ca biu thc trong
du gi tr tuyt i l m hay
khng m.
V d 1 : B du gi tr tuyt i
v rt gn cc biu thc
HS lm V d 1
Hai HS ln bng lm
a) A = x 3 + x 2 khi x 3
HS1
a) Khi x 3 x 3 0
nn | x 3 | = x 3
A = x 3 + x 2 = 2x 5
b) B = 4x + 5 + | 2x| khi x > 0
HS2
b) Khi x > 0 2x < 0.
nn 2x = 2x
B = 4x + 5 + 2x = 6x + 5
GV yu cu HS lm theo
nhm.
Rt gn cc biu thc :
HS hot ng nhm lm
a) C = 3x + 7x 4 khi x 0 a) Khi x 0 3x 0
nn | 3x| = 3x
C = 3x + 7x 4
= 4x 4
b) D = 5 4x + | x 6 | khi x < 6 b) Khi x < 6 x 6 < 0
nn x 6 = 6 x
D = 5 4x + 6 x
= 11 5x
Cc nhm hot ng khong 5 pht
th GV yu cu i din mt nhm
ln bng trnh by.
i din mt nhm ln bng
trnh by bi gii.
HS lp nhn xt, gp .
Hot ng 2
2. Gii mt s phng trnh cha du gi tr tuyt i (18 pht)
3x = x + 4
GV : b du gi tr tuyt i
trong phng trnh ta cn xt hai
trng hp.
Biu thc trong du gi tr
tuyt i khng m.
Biu thc trong du gi tr
tuyt i m.
a) Nu 3x 0 x 0
th 3x = 3x

Ta c phng trnh
3x = x + 4
2x = 4
x = 2 (TMK x 0)
b) Nu 3x < 0 x < 0
th 3x = 3x
Ta c phng trnh
3x = x + 4
4x = 4
x = 1 (TMK x < 0)
l :
S = { 1; 2}
x 3 = 9 2x
HS nghe GV hng dn cch gii
v ghi bi.
GV hi : Cn xt nhng trng hp
no?
HS : Cn xt hai trng hp l
x 3 0
v x 3 < 0
GV hng dn HS xt ln lt
hai khong gi tr.
HS trnh by ming, GV ghi li
a) Nu x 3 0 x 3

th x 3 = x 3
Ta c phng trnh :
x 3 = 9 2x
x + 2x = 9 + 3
3x = 12
x = 4
GV hi : x = 4 c nhn c khng ? HS : x = 4 TMK x 3, vy
nghim ny nhn c.
b) Nu x 3 < 0 x < 3
th x 3 = 3 x
Ta c phng trnh :
3 x = 9 2x
x + 2x = 9 3
x = 6

GV hi : x = 6 c nhn c
khng ?
HS : x = 6 khng TMK x < 3
Vy nghim ny khng nhn c,
loi.
Hy kt lun v tp nghim ca
phng trnh.
HS : Tp nghim ca phng trnh l
S = {4}
GV yu cu HS lm ?2
Gii cc phng trnh
a) x + 5 = 3x + 1
HS lm ?2 vo v
Hai HS ln bng lm.
a) x + 5 = 3x + 1
* Nu x + 5 0 x 5
th x + 5 = x + 5
Ta c phng trnh :
x + 5 = 3x + 1
2x = 4
x = 2 (TMK x 5)
* Nu x + 5 < 0 x < 5
th x + 5 = x 5 .
Ta c phng trnh :
x 5 = 3x + 1
4x = 6
x = 1,5
(khng TMK x < 5), loi.
l S = {2}.
b) 5x = 2x + 21 b) 5x = 2x + 21
* Nu 5x 0 x 0
th 5x = 5x
Ta c phng trnh
5x = 2x + 21
7x = 21
x = 3
(TMK x 0)
* Nu 5x < 0 x > 0
th 5x = 5x
Ta c phng trnh :
5x = 2x + 21
3x = 31
x = 7 (TMK x > 0)
Vy tp nghim ca phng trnh l
S = {3, 7}
GV kim tra bi lm ca HS trn
bng.
HS nhn xt bi lm ca bn v
cha bi.
Hot ng 3
Luyn tp (10 pht)
nhm.
Na lp lm bi 36(c) tr 51 SGK.
Gii phng trnh
HS hot ng theo nhm.
Bi 36(c) tr 51 SGK
4x = 2x + 12
* Nu 4x 0 x 0
th |4x| = 4x
Ta c phng trnh
4x = 2x + 12
2x = 12
x = 6 (TMK x 0)
* Nu 4x < 0 x < 0
th 4x = 4x
Ta c phng trnh.
4x = 2x + 12
6x = 12
x = 2 (TMK x < 0)
S = {6; 2}.
Na lp l;m bi 37(a) tr 51 SGK
Gii phng trnh
Bi 37(a) tr 51 SGK
x 7 = 2x + 3 * Nu x 7 0 x 7
th x 7 = x 7 .
Ta c phng trnh :
x 7 = 2x + 3
x = 10
x = 10
(khng TMK x 7), loi.
* Nu x 7 < 0 x < 7
th x 7 = 7 x
Ta c phng trnh :
7 x = 2x + 3
3x = 4
x =
4
3
(TMK x < 7)
S = {
4
3
}
GV cho cc nhm hot ng
trong khong 5 pht , sau yu
cu i din cc nhm trnh by
bi gii.
i din hai nhm ln lt trnh
by bi.
HS nhn xt.
Hng dn v nh (2 pht)
Bi tp v nh s 35, 36, 37 tr 51 SGK.
Tit sau n tp chng IV.
Lm cc cu hi n tp chng.
Pht biu thnh li cc tnh cht v lin h gia th t v php tnh (php cng,
php nhn).
Bi tp s 38, 39, 40, 41, 44, tr 53 SGK.

Tit 65 n tp chng IV
A. Mc tiu
Rn luyn k nng gii bt phng trnh bc nht v phng trnh gi tr tuyt
i dng ax= cx + d v dng x + b = cx + d.
C kin thc h thng v bt ng thc, bt phng trnh theo yu cu ca
chng.
GV : n chiu v giy trong, hoc bng ph ghi cu hi, mt s bng tm
tt tr 52 SGK.
HS : Lm cc bi tp v cu hi n tp chng IV SGK.
Thc k, bt d, bng ph nhm.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
n tp v bt ng thc, bt phng trnh (25 pht)
1) Th no l bt ng thc ?
Cho v d.

Vit cng thc lin h gia th t
v php cng, gia th t v php
nhn, tnh cht bc cu ca th t.
HS tr li :
H thc c dng a b,
a b, a b l bt ng thc.
V d : 3 < 5; a b
Cc cng thc :
Vi ba s a, b, c
Nu a 0 th ac < bc
Nu a b.c
Nu a n, chng minh :
m + 2 > n + 2
Cha bi tp :
Cho m > n, ta cng thm 2 vo
hai v bt ng thc c m + 2
> n + 2
GV nhn xt cho im.
Sau GV yu cu HS lp pht
biu thnh li cc tnh cht trn.
HS nhn xt bi lm ca bn
HS lp pht biu thnh li cc
tnh cht :
Lin h gia th t v php
cng
Lin h gia th t v php
nhn
(HS pht biu xong, GV a
cng thc v pht biu ca tnh
cht ln mn hnh)
(vi s dng, s m)
tnh cht bc cu ca th t.
GV yu cu HS lm tip bi
38(d) tr 53 SGK
Mt HS trnh by ming bi gii
Cho m > n
3m < 3n (nhn hai v BT
vi 3 ri i chiu)
4 3m < 4 3n (cng 4 vo
hai v ca BT).
GV nu cu hi 2 v 3
2) Bt phng trnh bc nht mt
n c dng nh th no ? Cho v
d.
3) Hy ch ra mt nghim ca bt
phng trnh .
HS2 ln bng kim tra.
Bt phng trnh bc nht mt
n c dng ax + b < 0 (hoc ax +
b >0, ax + b 0, ax + b 0),
trong a,b l hai s cho, a
0
V d : 3x + 2 > 5
C nghim l x = 3
Cha bi 39(a, b) tr 53 SGK.
Kim tra xem 2 l nghim ca
bt phng trnh no trong cc
Cha bi tp
a) 3x + 2 > 5
Thay x = 2 vo bt phng trnh
bt phng trnh sau.
a) 3x + 2 > 5
b) 10 2x < 2
ta c : ( 3).( 2) + 2 > 5 l
mt khng nh ng.
Vy ( 2) l nghim ca bt
phng trnh.
b) 10 2x < 2
Thay x = 2 vo bt phng
trnh ta c : 10 2( 2) < 2 l
mt khng nh sai.
Vy ( 2) khng phi l nghim ca
bt phng trnh.
GV nhn xt cho im HS2
GV nu tip cu hi 4 v 5
4) Pht biu quy tc chuyn v
bin i bt phng trnh.
Quy tc ny da trn tnh cht
no ca th t trn tp s ?
5) Pht biu quy tc nhn bin i
bt phng trnh.
Quy tc ny da trn tnh cht no ca
th t trn tp s ?
HS pht biu :
4) Quy tc chuyn v (SGK tr 44)
quy tc ny da trn tnh cht lin
h gia th t v php cng trn
tp hp s.

5) Quy tc nhn vi mt s (SGK
tr 44).

Quy tc ny da trn tnh cht
lin h gia th t v php nhn
vi s dng hoc s m.
Bi 41(a,d) tr 53 SGK.
GV yu cu hai HS ln bng trnh
by bi gii phng trnh v biu
din tp nghim trn trc s.
HS lp m bi lm i chiu,
b sung phn biu din tp
nghim trn trc s.
a)
2
5
4
<
x

2 x < 20
x < 18
x > 18
d)
2 3 4
4 3
+

x x

2 3 4
4 3
+
x x

6x + 9 16 4x
10x 7
x 0,7
GV yu cu HS lm bi 43 tr 53,
54 SGK theo nhm
bng ph).
Na lp lm cu a v c
Na lp lm cu b v d
HS hot ng nhm.
Kt qu.
a) Lp bt phng trnh.
5 2x > 0
x < 2,5
b) Lp bt phng trnh
x + 3 < 4x 5
x >
8
3

c) Lp phng trnh :
2x + 1 x + 3
x 2
d) Lp bt phng trnh.
x
2
+ 1 (x 2)
2
.
x
3
4

Sau khi HS hot ng nhm
khong 5 pht, GV yu cu i
din hai nhm ln trnh by bi
gii.
i din hai nhm trnh by bi
HS nhn xt.
Bi 44 t 54 SGK
( bi a ln mn hnh)
GV : Ta phi gii bi ton ny
bng cch lp bt phng trnh.
Mt HS c to bi.
Tng t nh gii bi ton bng
cch lp phng trnh, em hy :
HS tr li ming
Gi s cu hi phi tr li ng
Chn n s, nu n v, iu
kin.
Biu din cc i lng ca
bi.
Lp bt phng trnh.
Gii bt phng trnh.
Tr li bi ton.
l
x (cu) : x > 0, nguyn
s cu tr li sai l :
(10 x) cu.
Ta c bt phng trnh :
10 + 5x (10 x) 40
10 + 5x 10 + x 40
6x 40
x
40
6

m x nguyn x {7, 8, 9, 10}
Vy s cu tr li ng phi l 7,
8, 9 hoc 10 cu.
Hot ng 2
n tp v phng trnh gi tr tuyt i (13 pht)
GV yu cu HS lm bi tp 45 tr 54
SGK.
a) 3x = x + 8
GV cho HS n li cch gii
phng trnh gi tr tuyt i qua
phn a.

GV hi :
HS tr li
gii phng trnh gi tr tuyt
i ny ta phi xt nhng trng
hp no ?
GV yu cu hai HS ln bng,
mi HS xt mt trng hp
gii phng trnh ny ta cn
xt hai trng hp l 3x 0 v
3x < 0
Trng hp 1 :
Nu 3x 0 x 0
th 3x = 3x
Ta c phng trnh :
3x = x + 8
2x = 8
x = 4 (TMK x 0)
Trng hp 2 :
Nu 3x < 0 x < 0
th 3x = 3x
Ta c phng trnh :
3x = x + 8
4x = 8
x = 2 (TMK x < 0)
Kt lun v nghim ca phng
trnh.
l S = { 2; 4}.
Sau GV yu cu HS lm tip
phn c v b.
HS c lp lm bi 45(b,c).
Hai HS khc ln bng lm.
b) 2x = 4x + 18
Kt qu : x = 3
c) x 5 = 3x
Kt qu x =
5
4

Hot ng 3
Bi tp pht trin t duy (5 pht)
Bi 86 tr 50 SBT
Tm x sao cho
a) x
2
> 0
b) (x 2)(x 5) > 0
GV gi : Tch hai tha s ln
hn 0 khi no ?
GV hng dn HS gii bi tp v
biu din nghim trn tr s.
HS suy ngh, tr li.
a) x
2
> 0 x 0
b) (x 2)(x 5) > 0 khi hai tha
s cng du.
x 2 0 x 2
* x 5
x 5 0 x 5
> >
>

> >

2 0
*
5 0
<
<
x
x

2
5
<
<
x
x
x < 2
KL : (x 2)(x 5) > 0
x < 2 hoc x > 5.
Hng dn v nh
A Cu hi n tp
1) Th no l hai phng trnh tng ng ?
Cho v d.
2) Th no l hai bt phng trnh tng ng ?
Cho v d.
3) Nu cc quy tc bin i phng trnh, cc quy tc bin i bt
phng trnh. So snh.
4) nh ngha phng trnh bc nht mt n. S nghim ca phng trnh
bc nht mt n ? Cho v d.
5) nh ngha bt phng trnh bc nht mt n.
Cho v d.
B Bi tp v nh
S 1, 2, 3, 6, 7, 8, 10 tr 130, 131 SGK.
Tit sau n tp hc k II.

Tit 66 67 kim tra cui nm 90 pht
(C i s v Hnh hc)

I
Bi 1 (2 im)
Trong cc cu sau, cu no ng ? Cu no sai ?
(Hy gch cho X vo thch hp tng cu)
Cu ng Sai
1) Ta c th nhn c hai v ca mt phng trnh
vi cng mt s th c phng trnh mi tng
ng vi phng trnh cho.
2) Ta c th nhn c hai v ca mt bt phng
trnh vi cng mt s m v i chiu bt phng
trnh th c bt phng trnh mi tng ng
vi bt phng trnh cho.
3) Nu hai cnh ca tam gic ny t l vi hai cnh
ca tam gic kia v mt cp gc ca chng bng
nhau th hai tam gic ng dng.
4) Nu hai tam gic ng dng vi nhau th t s hai ng
cao tng ng bng t s hai trung tuyn tng ng.

Bi 2 (2 im).
2
2
2
7x 1 16 x
1) 2x
6 5
x 1 x 1 2(x 2)
2)
x 2 x 2 x 4
3) (x 3)(x 3) (x 2) 3

+ =
+ +
+ =
+
+ < + +

Bi 3 (2 im)
Gii bi ton bng cch lp phng trnh :
Lc 7 gi, mt ngi i xe my khi hnh t A vi vn tc 30 km/h. Sau 1
gi, ngi th hai cng i xe my t A ui theo vi vn tc 45 km/h. Hi n my
gi, ngi th hai ui kp ngi th nht ? Ni gp nhau cch A bao nhiu km ?
Bi 4. (3 im)
Cho tam gic ABC vung A, c AB = 6 cm, AC = 8 cm. V ng cao AH.
a) Tnh BC.
b) Chng minh AB
2
= BH . BC.
Tnh BH, HC.
c) V phn gic AD ca gc A (D BC)
Chng minh H nm gia B v D.
Bi 5 (1 im)
Cho hnh hp ch nht ABCD.ABCD c AB = 10 cm, BC = 20 cm,
AA = 15 cm.
a) Tnh th tch hnh hp ch nht.
b) Tnh di ng cho AC ca hnh hp ch nht.
(lm trn n ch s thp phn th nht).
Biu im chm
Bi 1 (2 im)
1) Sai 0,5 im
2) ng 0,5 im
3) Sai 0,5 im
4) ng 0,5 im
Bi 2 (2 im)
1) Kt qu x = 1 0,75 im
2) : x 2.
Phng trnh nghim ng vi mi x tho mn
x 2 0,75 im.
3) Kt qu x > 4. 0,5 im.
Bi 3 (2 im)
Gi thi gian ngi th hai i n khi gp
ngi th nht l x (h). : x > 0. 0,5 im
Thi gian ngi th nht i n khi gp
ngi th hai l (x + 1) (h).
Qung ng ngi th nht i l :
30 (x + 1) (km)
Qung ng ngi th hai i l :
45 x (km) 0,5 im
Ta c phng trnh :
45x = 30(x + 1) 0,25 im
45x 30x = 30
15x = 30
x = 2 (TMK) 0,25 im
Tr li :
Ngi th hai ui kp ngi th nht lc : 7 + 1 + 2 = 10 (gi)
Ni gp nhau cch A l :
45 . 2 = 90 (km) 0,5 im
Bi 4 (3 im)
Hnh v chnh xc 0,25 im
a) Tnh BC.
BC
2
= AB
2
+ AC
2
(/l Pytago)
BC
2
= 6
2
+ 8
2

BC
2
= 100 BC = 10 (cm) 0,75
im.
b) ABC v HBA c :

0
A H 90 = =
B chung
ABC HBA (g - g)

2
AB BC
AB BH. BC.
HB BA
= = 0,75 im

2 2
AB 6
BH 3, 6 (cm)
BC 10
= = =
HC = BC BH = 10 3,6 = 6,4 (cm) (0,5 im
c) C AD l phn gic ca
A

DB AB
DC AC
= (tnh cht ng phn gic ca )

DB DC DB DC DB DC 10
hay .
AB AC 6 8 6 8 14
+
= = = =
+

10
DB .6 4, 3(cm)
14
= 0,5 im
Trn tia BC c BH = 3,6 cm.
BD = 4,3 cm.
H nm gia B v D. 0,25 im
Bi 5 (1 im)
a) Th tch hnh hp ch nht :
V = a . b . c
= 10 . 20 . 15
= 3000 (cm
3
) 0,25 im
b) Tnh AC
2 2 2
AC AB BC AA = + +
2 2 2
10 20 15 = + +
26,9 (cm) 0,5 im.

II
Bi 1 (1 im)
a) Th no l hai phng trnh tng ng ?
b) Nu hai quy tc bin i tng ng phng trnh.
Bi 2 (1,5 im)
Khoanh trn ch ci ng trc cu tr li ng.
1) Cho phng trnh x
2
x = 3x 3
Tp nghim ca phng trnh l :
A . {3} ; B . {0 ; 1} ; C . {1 ; 3}.
2) Cho bt phng trnh (x - 3)
2
< x
2
3
Nghim ca bt phng trnh l :
A . x > 2 ; B . x > 0 ; C . x < 2.
3) Cho ABC c AB = 4 cm ; BC = 6 cm ;
0
B 50 = v MNP c
MP = 9 cm ; MN = 6 cm ;
0
M 50 = th :
A. ABC khng ng dng vi NMP
B. ABC NMP.
C. ABC MNP.
Bi 3 (1,5 im)
Gii cc phng trnh sau
x 2 1 2
1)
x 2 x x(x 2)
2) 3x x 6
+
=

= +

Bi 4 (2 im)
Gii bi ton bng cch lp phng trnh.
Mt t sn xut theo k hoch mi ngy phi sn xut 50 sn phm. Khi
thc hin, mi ngy t sn xut c 57 sn phm. Do t hon thnh
trc k hoch 1 ngy v cn vt mc 13 sn phm.
Hi theo k hoch, t phi sn xut bao nhiu sn phm.
Bi 5 (3 im)
Cho hnh thang cn ABCD c AB // DC v AB < DC, ng cho BD
vung gc vi cnh bn BC. V ng cao BH.
a) Chng minh BDC HBC.
b) Cho BC = 15 cm ; DC = 25 cm.
Tnh HC, HD.
c) Tnh din tch hnh thang ABCD.
Bi 6 (1 im)
Cho hnh chp t gic u S.ABCD c cnh y AB = 10 cm, cnh bn
SA = 12 cm.
a) Tnh ng cho AC.
b) Tnh ng cao SO ri tnh th tch ca hnh chp.
Biu im chm
Bi 1 (1 im)
a) nh ngha hai phng trnh tng ng 0,5 im
b) Hai quy tc bin i tng ng phng trnh :
Quy tc chuyn v 0,25 im
Quy tc nhn vi mt s 0,25 im
Bi 2(1, 5 im)
1) . {1 ; 3} 0,5 im
2) . x > 2 0,5 im
3) ABC NMP 0,5 im
Bi 3 (1,5 im)
1) : x 0; x 2.
Tm c x(x + 1) = 0. x = 0 hoc x = 1
x = 0 (loi). Vy S = {-1} 0,75 im
2) Nghim ca phng trnh
x = 3 ;
3
x
2
= 0,75 im
Bi 4 (2 im)
Gi s ngy t d nh sn xut l x (ngy)
x nguyn dng. 0,5 im
Vy s ngy t thc hin l (x - 1) (ngy)
S SP lm theo k hoch l 50 x (SP)
S SP thc hin c 57(x - 1) (SP) 0,5 im
Theo bi ta c phng trnh :
57(x - 1) 50x = 13 0,25 im
57x 57 50x = 13
7x = 70
x = 10 (TMK) 0,25 im
Tr li : S ngy t d nh sn xut l 10 ngy.
S SP t phi sn xut theo k hoch l :
50 . 10 = 500 (SP) 0,5 im
Bi 5 (3 im)

a) BDC v HBC c

0
B H 90 = =
C chung.
BDC HBC (g-g) 0,75
im
b) BDC HBC

BC DC
HC BC
=

2 2
BC 15
HC 9 (cm)
DC 25
= = = 0,75
im
HD = DC HC = 25 9 = 16 (cm) 0,25 im
c) Xt tam gic vung BHC
BH
2
= BC
2
HC
2
(/l Pytago)
BH
2
= 15
2
- 9
2

BH
2
= 144 BH = 12 (cm) 0,25 im
H AK DC ADK = BCH
(trng hp cnh huyn, gc nhn).
DK = CH = 9 cm
KH = DH DK
KH = 16 9 = 7 cm
AB = KH = 7 cm. 0,25 im
ABCD
(AB DC).BH (7 25).12
S
2 2
+ +
= =
= 192 (cm
2
) 0,5 im
Bi 6 (1im)
a) Tam gic vung ABC c :
AC
2
= AB
2
+ BC
2
= 10
2
+ 10
2

AC 10 2 (cm) = 0,25 im
b)
AC
AO 5 2 (cm)
2
= =
Tam gic vung SAO c :

2 2 2 2
SO SA AO 12 (5 2)
94
= =
=

9,7 (cm) 0,25 im
Th tch hnh chp l :
2 3
1 1
V S .h .10 .9, 7 323, 33 (cm )
3 3
= 0,25 im

Tit 68 n tp cui nm i S (tit 1)
A. Mc tiu
n tp v h thng ho cc kin thc c bn v phng trnh v bt phng
trnh.
Tip tc rn k nng phn tch a thc thnh nhn t, gii phng trnh v bt
phng trnh.
GV : n chiu, giy trong hoc bng ph ghi Bng n tp phng trnh v bt
phng trnh, cu hi, bi gii mu.
HS : Lm cc cu hi n tp hc k II v cc bi tp GV giao
v nh.
Bng ph nhm, bt d thc k
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
n tp v phng trnh, bt phng trnh (10 pht)
GV nu ln lt cc cu hi n
tp cho v nh, yu cu HS tr
li xy dng bng sau :
HS tr li cc cu hi n tp

Phng trnh Bt phng trnh
1) Hai phng trnh tng ng
Hai phng trnh tng ng l hai
phng trnh c cng mt tp
1) Hai bt phng trnh tng
ng.
Hai bt phng trnh tng
ng l hai bt phng trnh c
nghim.
cng mt tp nghim.
2) Hai quy tc bin i phng
trnh

a) Quy tc chuyn v
Khi chuyn mt hng t ca
phng trnh t v ny sang v
kia phi i du hng t .
Trong mt phng trnh, ta c
th nhn (hoc chia) c hai v
cho cng mt s khc 0

2) Hai quy tc bin i bt phng
trinh.
a) Quy tc chuyn v
Khi chuyn mt hng t ca bt
phng trnh t v ny sang v
kia phi i du hng t .
Khi nhn hai v ca mt bt
phng trnh vi cng mt s
khc 0, ta phi :
Gi nguyn chiu bt phng
trnh nu s dng.
i chiu bt phng trnh nu s
m
3) nh ngha phng trnh bc
nht mt n.
Phong trnh dng ax + b = 0,
vi a v b l hai s cho v a
0, c gi l phng trnh bc
nht mt n.

V d : 2x 1 = 0
3) nh ngha bt phng trnh bc
nht mt n.
Bt phng trnh dng ax + b < 0
(hoc ax + b > 0, ax + b 0, ax + b
0) vi a v b l hai s cho v a
0, c gi l bt phng trnh
bc nht mt n.
V d : 2x 3 < 0; 5x 8 0
Bng n tp ny GV a ln mn
hnh sau khi HS tr li tng phn
khc su kin thc. GV nn so
snh cc kin thc tng ng ca
phng trnh v bt phng trnh
HS ghi nh.

Hot ng 2
Luyn tp ( 32 pht)
Bi 1 tr 130 SGK.
Phn tch cc a thc sau nhn t
:
a) a
2
b
2
4a + 4
Hai HS ln bng lm
HS1 CHa cu a v b
a) a
2
b
2
4a + 4
= (a
2
4a + 4) b
2

= (a 2)
2
b
2

= (a 2 b)(a 2 + b)
b) x
2
+ 2x 3 b) x
2
+ 2x 3
= x
2
+ 3x x 3
= x(x + 3) (x + 3)
= (x + 3)(x 1)
c) 4x
2
y
2
(x
2
+ y
2
)
2
c) 4x
2
y
2
(x
2
+ y
2
)
2

= (2xy)
2
(x
2
+ y
2
)
2

= (2xy + x
2
+ y
2
)(2xy x
2
y
2
)
= (x y)
2
(x + y)
2
d) 2a
3
54b
3
d) 2a
3
54b
3

= 2(a
3
27b
3
)
= 2( a 3b)(a
2
+ 3ab + 9b
2
)
Bi 6 tr 131 SGK.
Tm gi tr nguyn ca x phn
thc M c gi tr l mt s
nguyn.
2
10 7 5
2 3

=
x x
M
x

GV yu cu HS nhc li cch
lm dng ton ny.
HS : gii bi ton ny, ta cn
tin hnh chia t cho mu, vit
phn thc di dng tng ca
mt a thc v mt phn thc vi
t thc l mt hng s. T tm
gi tr nguyn ca x M c gi
tr nguyn.
GV yu cu mt HS ln bng
lm.
HS ln bng lm.

2
10 7 5
2 3
x x
M
x

=

=
7
5 4
2 3
x
x
+ +

Vi x Z 5x + 4 Z
M Z
7
2 3 x
Z
2x 3 (7)
2x 3 {1; 7}
Gii tm c x { 2 ; 1 ; 2 ;
5}
Bi 7 tr 131 SGK GV yu cu HS ln bng lm
Gii cc phng trnh.
a)
4 3 6 2 5 4
3
5 7 3
+ +
= +
x x x

a) Kt qu x = 2
b)
3(2 1) 3 1 2(3 2)
1
3 10 5
+ +
+ + =
x x x

b) Bin i c : 0x = 13
Vy phng tnh v nghim
c)
2 3(2 1) 5 3 5
3 4 6 12
+
+ = +
x x x
x

c) Bin i c : 0x = 0
Vy phng trnh c nghim l
bt k s no
HS lp nhn xt bi gii ca bn.
GV lu HS : Phng trnh a a
c v dng phng trnh bc nht
c mt n s nn c mt nghim
duy nht. Cn phng trnh b v c
khng a c v dng phng
trnh bc nht c mt n s, phng
trnh b(Ox = 13) v nghim, phng
trnh c(Ox = 0) v s nghim,
nghim l bt k s no.

Bi 8 tr 131 SGK
Gii cc phng trnh :
HS hot ng theo nhm.
a) 2x 3= 4
b) 3x 1 x = 2
Na lp lm cu a.
Na lp lm cu b.
a) 2x 3 = 4
* 2x 3 = 4
2x = 7
x = 3,5
* 2x 3 = 4
2x = 1
x = 0,5
Vy S = { 0,5 ; 3,5}
b) 3x 1 x = 2
* Nu 3x 1 0 x
1
3

th 3x 1= 3x 1 .
Ta c phng trnh :
3x 1 x = 2
Gii phng trnh c
x =
3
2
(TMK)
* Nu 3x 1 < 0 x <
1
3

th 3x 1 = 1 3x
Ta c phng trnh :
1 3x x = 2
Gii phng trnh c
x =
1
4
(TMK)
S =
1 3
;
4 2

i din hai nhm trnh by bi gii
GV a cch gii khc ca bi b
ln mn hnh hoc bng ph
3x 1 x = 2 3x 1= x + 2

2 0
3 1 ( 2)
+
= +
x
x x

2
3 1
hoc
2 4

= =
x
x x

x =
3
2
hoc
1
4
x =
Bi 10 tr 131 SGK.
( bi a ln mn hnh).
Gii cc phng trnh :
a)
1 5 15
1 2 ( 1)(2 )
=
+ + x x x x

b)
2
1 5 2
2 2 4

=
+
x x x
x x x

HS xem bi gii hc cch trnh
by khc.
GV hi : Cc phng trnh trn
thuc dng phng trnh g ? Cn
ch iu g khi gii cc phng
trnh ?
HS : l cc phng trnh c cha n
mu. Khi gii ta cn tm iu kin
xc nh ca phng trnh, sau phi i
chiu vi iu kin nhn nghim.
GV : Quan st cc phng trnh ,
em thy cn bin i nh th no ?
HS : phng trnh a c (x 2)
v
(2 x) mu vy cn i du.
Phng trnh b cng cn i du
ri mi quy ng kh mu.
GV yu cu hai HS ln bng
trnh by.
HS lp lm bi tp.
Hai HS ln bng lm.
a) : x 1; x 2
Gii phng trnh c :
x = 2 (loi).
Phng trnh v nghim.
b) : x 2
Gii phng trnh c :
0x = 0
Phng trnh c nghim l bt
k s no 2
GV nhn xt, b sung. HS nhn xt bi tp bn lm v
cha bi.

Hng dn v nh (3 pht)
Tit sau tip tc n tp hc k II, trng tm l gii ton bng cch lp phng
trnh v bi tp tng hp v rt gn biu thc.
Bi tp v nh s 12, 13, 15 tr 131, 132 SGK.
bi s 6, 8 10, 11 tr 151 SBT.
Sa bi 13 tr 131 SGK :
Mt x nghip d nh sn xut 50 sn phm mt ngy. Nh t chc lao ng
hp l nn thc t sn xut mi ngy vt 15 sn phm. Do xi nghip
sn xut khng nhng vt mc d nh 255 sn phm m cn hon thnh
trc thi hn 3 ngy. Tnh s sn phm x nghip phi sn xut theo k hoch.

Tit 69 n tp cui nm i s (tit 2)
A. Mc tiu
Tip tc rn luyn k nng gii ton bng cch lp phng trnh,
bi tp tng hp v rt gn biu thc.
Hng dn HS vi bi tp pht biu t duy.
Chun b kim tra ton hc k II.
GV : n chiu v cc phim giy trong hoc bng ph ghi bi,
mt s bi gii mu.
HS : n tp kin thc v lm cc bi tp theo yu cu ca GV.
Bng ph nhm, bt d, thc k.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
n tp v gii ton bng cch lp phng trnh
(22 pht)
HS1 : Cha bi 12 tr 131 SGK.

v(km/h
)
t(h) s(km)
Lc i 25
25
x

x (x >
0)
Lc v
30
30
x

x
HS1 : Cha bi tp 12 tr 131
SGK.
HS2 : Cha bi tp 13 tr 131
(theo sa) SGK.
GV yu cu hai HS k bng phn
tch bi tp, lp phng trnh,
gii phng trnh, tr li bi
ton.
Phng trnh :
1
25 30 3
=
x x

(TMK).
Qung ng AB di 50 km
HS2 : Cha bi 13 tr 131, 132 SGK.

NS1 ngy
(SP/ngy)
S ngy
(ngy)
S SP(SP)
D nh 50
50
x
x
Thc hin 65
225
65
+ x

x + 255

: x nguyn dng.
Phng trnh :
255
3
50 65
+
=
x x

Gii phng trnh c.
x = 1500 (TMK).
Tr li : S SP x nghip phi sn
xut theo k hoch l 1500 sn
phm.
Sau khi hai HS kim tra bi
xong, GV yu cu hai HS khc
c li gii bi ton. GV nhc
nh HS nhng iu cn ch khi
gii ton bng cch lp phng
trnh.
GV cho HS tip tc rn k nng
gii ton bng cch lp phng
trnh qua bi 10 tr 151 SBT.
GV a bi ln mn hnh.
GV hi : Ta cn phn tch cc
dng chuyn ng no trong bi.
Mt HS c to bi.
HS : Ta cn phn tch cc dng
chuyn ng.
d nh.
Thc hin : na u, na sau.
GV yu cu HS hon thnh bng
phn tch.
GV gi : tuy bi hi thi
gian t d nh i qung ng
AB, nhng ta nn chn vn tc
d nh i l x v trong bi c
nhiu ni dung lin quan n vn
tc d nh.

v(km/h) t(h) s(km)
D nh x (x > 6)
60
x
60
Thc hin
Na u x + 10
30
10 + x

30
Na sau x 6
30
6 x

30

Lp phng trnh bi ton.
GV lu HS : c iu kin x >
6 nn khi gii phng trnh mc d
l phng trnh cha n m, ta
khng cn b xung iu kin xc
nh ca phng trnh.
GV yu cu mt HS ln gii
phng trnh.
Phng trnh :
30 30 60
10 6
+ =
+ x x x

Thu gn
1 1 2
10 6
+ =
+ x x x

(TMK).
Vy thi gian t d nh i
qung ng AB l :
60
30
= 2 (h)
Hot ng 2
n tp dng bi tp rt gn biu thc tng hp (20 pht)
Bi 14 tr 132 SGK. Cho biu thc
A =
2
2
2 1 10
: ( 2)
4 2 2 2

+ + +

+ +

x x
x
x x x x

a) Rt gn A
b) Tnh gi tr ca A ti x bit
x =
1
2

c) Tm gi tr ca x A < 0
( bi a ln mn hnh)
GV yu cu mt HS ln rt gn
biu thc.

Mt HS ln bng lm :
a) A =
2 1
( 2)( 2) 2 2

+

+ +

x
x x x x

2 2
4 10
:
2
+
+
x x
x

A =
2( 2) 2 6
:
( 2)( 2) 2
+ +
+ +
x x x
x x x

A =
2 4 2 ( 2)
.
( 2)( 2) 6
+ +
+
x x x x
x x

A =
6
( 2).6
x

A =
1
2 x
K : x 2
GV yu cu HS lp nhn xt bi
rt gn ca bn.
Sau yu cu hai HS ln lm tip cu
b v c, mi HS lm mt cu.
b) x =
1
2

1
2
= x (TMK)
+ Nu x =
1
2

A =
1 1 2
1 3
3
2
2 2
= =

+ Nu x =
1
2

A =
1 1 2
1 5
5
2 ( )
2 2
= =

c) A < 0
1
0
2
<
x

2 x < 0
x > 2 (TMK).
GV nhn xt, cha bi HS lp nhn xt bi lm ca hai
bn.
Sau GV b sung thm cu hi
:
HS ton lp lm bi, hai HS khc
ln bng trnh by.
d) Tm gi tr ca x A > 0
d) A > 0
1
0
2
>
x

2 x > 0
x < 2.
kt hp iu kin ca x ta c A >
0 khi x < 2 v 2
e) Tm gi tr nguyn ca x A c
gi tr nguyn
e) A c gi tr nguyn khi 1 chia
ht cho 2 x
2 x (1)
2 x { 1}
* 2 x = 1 x = 1 (TMK)
* 2 x = 1 x = 3 (TMK)
Vy khi x = 1 hoc x = 3 th A c gi
tr nguyn.
Vi HS kh gii, GV c th cho
thm cu hi :
g) Tm x
A.(1 2x ) > 1
GV hng dn hoc a bi gii
mu.
A(1 2x) > 1


1
(1 2 ) 1
2
>
x
x
: x 2

1 2
1 0
2
>
x
x

1 2 2
0
2
+
>
x x
x

1
0
2

>
x
x

1
0
2
+
>
x
x

1 0
2 0
+ >
>
x
x
hoc
1 0
2 0
+ <
<
x
x

1
2
>
>
x
x
hoc
1
2
<
<
x
x

x > 2 hoc x < 1 (v x
2)

HS lm di s hng dn ca
GV hoc xem bi gii mu.

Hng dn v nh (3 pht)
chun b tt cho kim tra ton hc k II, HS cn n li v i s :
L thuyt : cc kin thc c bn ca hai chng III v IV qua cc
cu hi n tp chng, cc bng tng kt.
Bi tp : n li cc dng bi tp gii phng trnh a c v dng ax
+ b = 0 phng trnh tch, phng trnh cha n mu, phng trnh
gi tr tuyt i, gii bt phng trnh, gii bi ton bng cch lp
phng trnh, rt gn biu thc.


Phn Hnh hc
Chng II : a gic Din tch ca a gic (tip theo)

Tit 33 4. Din tch hnh thang
A. Mc tiu
HS nm c cng thc tnh din tch hnh thang, hnh bnh hnh.
HS tnh c din tch hnh thang, hnh bnh hnh theo cng thc hc.
HS v c mt tam gic, mt hnh bnh hnh hay mt hnh ch nht bng din tch
ca mt hnh ch nht hay hnh bnh hnh cho trc.
HS chng minh c cng thc tnh din tch hnh thang, hnh bnh hnh theo
din tch cc hnh bit trc.
HS c lm quen vi phng php c bit ho qua vic chng minh cng thc
tnh din tch hnh bnh hnh.
GV n chiu v cc phim giy trong ghi bi tp, inh l.
Phiu hc tp cho cc nhm in tr123 SGK
Thc thng, com pa, ke, phn mu, bt d.
HS n tp cng thc tnh din tch hnh ch nht, tam gic, din tch
hnh thang (hc tiu hc)
Bng ph nhm, bt d.
Thc thng, com pa. ke.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
1. Cng thc tnh din tch hnh thang (16 pht)
GV nu cu hi : HS tr li :
nh ngha hnh thang. Hnh thang l mt t gic c hai
cnh i song song.
GV v hnh thang ABCD
(AB // CD) ri yu cu HS
nu cng thc tnh din tch
HS v hnh vo v.
hnh thang bit tiu
hc.

HS nu cng thc tnh din tch hnh
thang :
ABCD
(AB CD).AH
S
2
+
=
GV yu cu cc nhm HS lm
vic, da vo cng thc tnh
din tch tam gic, hoc din
tch hnh ch nht chng
minh cng thc tnh din tch
hnh thang (c th tham kho
bi tp 30 tr126 SGK)
HS hot ng theo nhm tm cch
chng minh cng thc tnh din tch
hnh thang.
C nhiu cch chng minh
Cch 1

ABCD ADC ABC
S = S + S (tnh cht 2 din
tch a gic)
ADC
DC.AH
S =
2

ABC
AB.CK AB.AH
S = =
2 2
(v CK = AH)
ABCD
AB.AH DC.AH
S = +
2 2

(AB + DC).AH
=
2

Cch 2

Gi M l trung im ca BC. Tia AM
ct tia DC ti E
DABM= DECM(g.c.g)
ABM ECM
AB = ECv S = S
ABCD ABM AMCD

ECM AMCD
S = S + S
= S + S

= S
ADE

DE.AH
=
2

ABCD
(AB + DC).AH
S =
2

Cch 3

EF l ng trung bnh ca hnh
thang ABCD.
GPIK l hnh ch nht.
C = AEG DEK (cnh huyn gc
nhn)
= BFP CFI (cnh huyn gc nhn)
ABCD GPIK
S = S
= GP.GK
= EF.AH
(AB + CD).AH
=
2

GV cho cc nhm lm vic
khong 5 pht ri yu cu
i din mt s nhm trnh
by.
Cch 1 SGK gi .
Cch 2 l cch chng minh
tiu hc.
Cch 3 l ni dung bi tp
30 tr126 SGK, nu khng
nhm no lm th GV ch
ng a ra.
GV hi : C s ca cch
chng minh ny l g ?
GV a nh l, cng thc v
i din ba nhm trnh by ba cch
khc nhau.
HS nhn xt ghi li mt cch chng
minh no .

HS : C s ca cch chng minh ny
l vn dng tnh cht 1 v 2 din tch
a gic v cng thc tnh din tch
tam gic hoc din tch hnh ch nht
hnh v tr123 ln mn hnh.
Hot ng 2
2. Cng thc tnh din tch hnh bnh hnh (10 pht)
GV hi : Hnh bnh hnh l
mt dng c bit ca hnh
thang, iu c ng
khng ? Gii thch
HS tr li : Hnh bnh hnh l mt
dng c bit ca hnh thang, iu
l ng. Hnh bnh hnh l mt hnh
thang c hai y bng nhau
(GV v hnh bnh hnh ln
bng)
Da vo cng thc tnh din
tch hnh thang tnh din
tch hnh bnh hnh.

HS :
h nh b nh hnh
h nh b nh hnh
(a + a)h
S =
2
S = a.h

GV a nh l v cng thc
tnh din tch hnh bnh hnh
tr124 SGK ln mn hnh (hoc
bng ph).

p dng : Tnh din tch mt
hnh bnh hnh bit di
mt cnh l 3,6cm, di
cnh k vi n l 4cm v to
vi y mt gc c s o
30
0
.
GV yu cu HS v hnh v
tnh din tch.
HS v hnh v tnh.

0 0
ADH c H = 90 ; D = 30 ; AD = 4cm
AD 4cm
AH = = = 2cm
2 2

S
ABCD
= AB.AH
= 3,6 .2
= 7,2 (cm
2
)
Hot ng 3
3. V d (12 pht)
GV a v d a tr124 SGK
ln mn hnh v v hnh ch
nht vi hai kch thc a, b
ln bng.
HS c V d a SGK.
HS v hnh ch nht cho vo v.

Nu tam gic c cnh bng
a, mun c din tch bng
a.b (tc l bng din tch
hnh ch nht) phi c chiu
cao tng ng vi cnh a l
bao nhiu ?
Sau GV v tam gic c
din tch bng a.b vo hnh.
Nu tam gic c cnh
bng b th chiu cao tng
ng l bao nhiu ?
Hy v mt tam gic nh
vy.
HS tr li :
din tch tam gic l a.b th chiu
cao ng vi cnh a phi l 2b

HS : Nu tam gic c cnh bng b th
chiu cao tng ng phi l 2a.

GV a v d phn b
tr124 ln mn hnh.
GV hi : C hnh ch nht
kch thc l a v b. Lm
th no v mt hnh bnh
hnh c mt cnh bng mt
cnh ca mt hnh ch nht
v c din tch bng na din
tch ca hnh ch nht ?
HS : Hnh bnh hnh c din tch
bng na din tch ca hnh ch nht
din tch ca hnh bnh hnh bng
1
ab
2
. Nu hnh bnh hnh c cnh l a
th chiu cao tng ng phi l
1
b
2
.

Nu hnh bnh hnh c cnh l b th
chiu cao tng ng phi l
1
a
2

GV yu cu hai HS ln bng
v hai trng hp.
(GV chun b hai hnh ch
nht kch thc a, b vo
bng ph HS v tip vo
Hai HS v trn bng ph.
hnh)
Hot ng 4
Bi tp 26 tr125 SGK.
( bi v hnh v a ln
mn hnh)

tnh c din tch hnh
thang ABDE ta cn bit
thm cnh no ? Nu cch
tnh.

Tnh din tch ABDE ?
HS : tnh c din tch hnh
thang ABED ta cn bit cnh AD
ABCD
S 828
AD = = = 36 (m)
AB 23

ABCD
(AB + DE).AD
S =
2

2
(23 + 31).36
= = 972(m )
2

Hng dn v nh (2 pht)
Nu quan h gia hnh thang, hnh bnh hnh v hnh ch nht ri nhn xt
v cng thc tnh din tch cc hnh .
Bi tp v nh s 27, 28, 29, 31 tr125, 126 SGK.
Bi s 35, 36, 37, 40, 41 tr130 SBT.

Tit 34 5. Din tch hnh thoi
A. Mc tiu
Tnh S
ABED
?
HS nm c cng thc tnh din tch hnh thoi.
HS bit c hai cch tnh din tch hnh thoi, bit cch tnh din tch
ca mt t gic c hai ng cho vung gc.
HS v c hnh thoi mt cch chnh xc.
HS pht hin v chng minh c nh l v din tch hnh thoi.
GV : n chiu v cc phim giy trong (bng ph) ghi bi tp, v d,
nh l.
Thc thng, com pa, ke, phn mu.
HS : n cng thc tnh din tch hnh thang, hnh bnh hnh, hnh ch
nht, tam gic v nhn xt c mi lin h gia cc cng thc .
Thc thng, com pa, ke, thc o gc, bng ph nhm, bt d.

C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra v t vn (7 pht)
GV : Nu yu cu kim tra.
Vit cng thc tnh din tch
hnh thang, hnh bnh hnh, hnh
ch nht. Gii thch cng thc.
Cha bi tp 28 tr144 SGK (
bi v hnh v a ln mn hnh)

C IG // FU
Hy c tn mt s hnh c cng
din tch vi hnh bnh hnh
FIGE.
Vit cc cng thc :

hnh thang
1
S = (a + b)h
2

Vi a, b : hai y
h : chiu cao
S
hnh bnh hnh
= a.h
vi a : cnh
h : chiu cao tng ng
S
hnh ch nht
= a.b
vi a, b : hai kch thc
Cha bi 28 SGK
S
FIGE
= S
IGRE
= S
IGUR

= S
IFR
= S
GEU

Nhn xt bi lm ca bn.
GV nhn xt cho im.
Sau GV hi : Nu c FI = IG
th hnh bnh hnh FIGE l hnh g
?

Vy tnh din tch hnh thoi ta
c th dng cng thc no ?
Ngoi cch , ta cn c th tnh
din tch hnh thoi bng cch
khc, l ni dung bi hc hm
nay.
HS : Nu FI = IG th hnh bnh
hnh FIGE l hnh thoi (theo du
hiu nhn bit).
tnh din tch hnh thoi ta
c th dng cng thc tnh din
tch hnh bnh hnh.
S = a.h

Hot ng 2
1. Cch tnh din tch ca mt t gic c
hai ng cho vung gc (12 pht)
GV cho t gic ABCD c
AC BD ti H. Hy tnh din
tch t gic ABCD theo hai ng
cho AC v BD
HS hot ng theo nhm (da
vo gi ca SGK)
ABC
AC.BH
S =
2

ADC
AC.HD
S =
2

ABCD
AC.(BH + HD)
S =
2

ABCD
AC.BD
S =
2

gii.
HS nhm khc nhn xt hoc
trnh by cch khc.
ABD
AH.BD
S =
2

CBD
CH.BD
S =
2

=
ABCD
AC.BD
S
2

GV yu cu HS pht biu nh l. HS pht biu : Din tch t gic
H

GV yu cu HS lm bi tp 32 (a)
tr128 SGK ( bi a ln mn
hnh)
c hai ng cho vung gc
bng na tch hai ng cho.
Mt HS ln bng v hnh (trn
bng c n v quy c)

GV hi : C th v c bao
nhiu t gic nh vy ?
Hy tnh din tch t gic va v.
HS : C th v c v s t gic
nh vy.
ABCD
2
AC.BD
S
2
6.3, 6
10, 8(cm )
2
=
= =

Hot ng 3
Cng thc tnh din tch hnh thoi (8 pht)
GV yu cu HS thc hin
HS : V hnh thoi l t gic c
hai ng cho vung gc nn
din tch hnh thoi cng bng
na tch hai ng cho.
GV khng nh iu l ng
v vit cng thc.
hnh thoi 1 2
1
S d d
2
=
vi d
1
, d
2
l hai ng cho.
Vy ta c my cch tnh din tch
hnh thoi ?

Bi 32 (b) tr128 SGK.
Tnh din tch hnh vung c
di ng cho l d.

HS : C hai cch tnh din tch
hnh thoi l :
S = a.h
1 2
1
S d d
2
=

HS : Hnh vung l mt hnh
thoi c mt gc vung
2
1
S d
2
=
hnh vung

Hot ng 4
3. V d (10 pht)
bi v hnh v phn v d
tr 127 SGK a ln mn hnh
GV v hnh ln bng.

AB = 30m ; CD = 50m ;
S
ABCD
= 800 m
2

HS c to v d SGK.
HS v hnh vo v.
GV hi : T gic MENG l hnh
g ? Chng minh.

HS tr li :
a) T gic MENG l hnh thoi
Chng minh : ADB c
AM = MD (gt) ME l ng
trung bnh AE = EB (gt)

DB
ME// DB v ME = (1)
2

chng minh tng t
GN // DB,
DB
GN (2)
2
= .
T (1) v (2) ME // GN (//DB)
ME = GN (=
DB
2
)
T gic MENG l hnh bnh
hnh (theo du hiu nhn bit)
cng chng minh tng t
AC
EN
2
= m DB = AC (tnh cht
hnh thang cn) ME = EN
Vy MENG l hnh thoi theo
du hiu nhn bit.
b) Tnh din tch ca bn hoa
MENG
c AB = 30cm, CD = 50cm v
bit S
ABCD
= 800m
2
. tnh c

HS : Ta cn tnh MN, EG
S
ABCD
ta cn tnh thm yu t no
na?
AB DC 30 50
MN 40(m)
2 2
+ +
= = =
ABCD
2S 2.800
EG 20(m)
AB CD 80
= = =
+

2
MENG
MN.EG 40.20
S 400(m )
2 2
= = =
GV : Nu ch bit din tch ca
ABCD l 800 m
2
. C tnh c
din tch ca hnh thoi MENG
khng ?
HS : C th tnh c v
MENG
1
S MN. EG
2
=
ABCD
1 (AB CD)
.EG
2 2
1
S
2
1
.800
2
+
=
=
=

= 400 (m
2
)

Hot ng 5
Luyn tp (6 pht)
Bi 33 tr128 SGK
( bi a ln mn hnh) GV
yu cu HS v hnh thoi (nn v
hai ng cho vung gc v ct
nhau ti trung im mi ng)
HS v hnh vo v, mt HS ln
bng v hnh thoi ABCD.

Hy v mt hnh ch nht c
mt cnh l ng cho AC v c
din tch bng din tch hnh thoi.
Nu mt cnh l ng cho BD
th hnh ch nht c th v th no ?
Nu khng da vo cng thc
tnh din tch hnh thoi theo
ng cho, hy gii thch ti sao
din tch hnh ch nht AEFC
bng din tch hnh thoi ABCD ?
Vy ta c th suy ra cng thc
HS c th v hnh ch nht
AEFC (nh hnh trn)

HS c th v hnh ch nht
BFQD (nh hnh trn).
HS : Ta c
OAB OCB OCD OAD = = =
= EBA = FBC (c.g.c)
S
ABCD
= S
AEFC
= 4S
OAB

S
ABCD
= S
AEFC
= AC.BO
tnh din tch hnh thoi t cng
thc tnh din tch hnh ch nht
nh th no ?

1
AC.BD
2
=

Hng dn v nh (2 pht)
HS n tp l thuyt theo cc cu hi n tp chng I hnh (9 cu tr110 SGK)
v cu 3 n tp chng II hnh (tr132 SGK).
Bi tp v nh s 34, 35, 36, tr128, 129 SGK.
s 41 tr132 SGK
s 158, 160, 163 tr76, 77 SBT.

Tit 35 6. Din tch a gic
A. Mc tiu
Nm vng cng thc tnh din tch cc a gic n gin, c bit l cch tnh
din tch tam gic v hnh thang.
Bit chia mt cch hp l a gic cn tm din tch thnh nhiu a gic n gin.
Bit thc hin cc php v v o cn thit.
Cn thn, chnh xc khi v, o, tnh.
GV : Hnh 148, 149 trn t ba to (hoc bng ph).
Hnh 150, bi tp 40 SGK trn bng ph (c k vung).
Thc c chia khong, ke, my tnh b ti.
HS : n tp cng thc tnh din tch cc hnh.
Thc c chia khong, ke, my tnh b ti.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Cch tnh din tch ca mt a gic bt k (10 pht)
GV a hnh 148 tr 129 SGK ln trc
lp, yu cu HS quan st v tr li cu
hi :
tnh c din tch ca mt a
gic bt k, ta c th lm nh th
no ?

Hnh 148 (a)
HS : tnh c din tch ca
mt a gic bt k, ta c th chia a
gic thnh cc tam gic hoc cc t
gic m ta c cng thc tnh
din tch, hoc to ra mt tam gic
no c cha a gic. Do vic
tnh din tch ca mt a gic bt
k thng c quy v vic tnh
din tch cc tam gic, hnh thang,
hnh ch nht
GV : tnh S
ABCDE
ta c th lm
th no ?
HS :
S
ABCDE
= S
ABC
+ S
ACD
+ S
ADE

Cch lm da trn c s no ?

HS : Cch lm da trn tnh cht
din tch a gic. (Nu mt a gic
c chia thnh nhng a gic
khng c im chung th din tch
ca n bng tng din tch ca
nhng a gic .
GV : tnh S
MNPQR
ta c th lm
th no ?
HS :
S
MNPQR
= S
NST
(S
MSR
+ S
PQT
)
GV a hnh 149 tr 129 SGK ln bng
v ni : Trong mt s trng hp,
vic tnh ton thun li ta c th chia
a gic thnh nhiu tam gic vung v
hnh thang vung.
HS quan st hnh v.
Hot ng 2
V d (15 pht)
GV a hnh 150 tr 129 SGK ln
bng ph (c k vung).


v yu cu HS c V d tr 129
SGK.
HS c V d 129 SGK.
GV hi : Ta nn chia a gic
cho thnh nhng hnh no ?
HS : Ta v thm cc on thng
CG, AH. Vy a gic c chia
thnh ba hnh :
hnh thang vung CDEG.
hnh ch nht ABGH.
tam gic AIH.
GV : tnh din tch ca cc
hnh ny, em cn bit di ca
nhng on thng no ?
HS : tnh din tch ca
hnh thang vung ta cn bit
di ca CD, DE, CG.
tnh din tch ca hnh
ch nht ta cn bit di ca
AB, AH.
tnh din tch tam gic ta
cn bit thm di ng cao
IK.
GV : Hy dng thc o di
cc on thng trn hnh 151 tr
130 SGK v cho bit kt qu.
GV ghi li kt qu trn bng.
GV yu cu HS tnh din tch cc
hnh, t suy ra din tch a gic
cho.
HS thc hin o v thng bo
kt qu :
CD = 2cm ; DE = 3 cm
CG = 5 cm ; AB = 3 cm
AH = 7 cm ; IK = 3 cm
HS lm bi vo v, mt HS ln
bng tnh.
S
DEGC
=
( ) 3 5 2
8
2
+
= (cm
2
)
S
ABGH
= 3.7 = 21 (cm
2
)
S
AIH
=
7.3
10, 5
2
= (cm
2
)
S
ABCDEGHI
= S
DEGC
+ S
ABGH
+
S
AIH

= 8 + 21 + 10,5
= 39,5 (cm
2
)
Hot ng 3
Luyn tp (18 pht)
Bi 38 tr 130 SGK.
GV yu cu HS hot ng theo nhm.
HS hot ng nhm.
Bi lm ca cc nhm :
Din tch con ng hnh bnh
hnh l :
S
EBGF
= FG.BC
= 50.120 = 6000 m
2

Din tch m t hnh ch
nht ABCD l :
S
ABCD
= AB.BC
= 150.120 = 18000 m
2

Din tch phn cn li ca m
t l :
18000 6000 = 12000 m
2

Sau khong 5 pht, GV yu cu
gii.
i din mt nhm trnh by
li gii.
GV kim tra thm bi ca mt vi
nhm khc.
HS lp nhn xt.
Bi 40 tr 131 SGK.
( bi v hnh v a ln bng
ph).

HS c bi, quan st hnh v v
tm cch phn chia hnh.
GV : Nu cch tnh din tch phn
gch sc trn hnh ?
HS : Cch 1:
S
gch sc
= S
1
+ S
2
+ S
3
+ S
4
+ S
5

Cch 2 :
S
gch sc
= S
ABCD
(S
6
+ S
7
+ S
8
+
S
9
+ S
10
).
GV yu cu na lp tnh theo cch 1,
na lp tnh theo cch 2.
Cch 1 :
S
1
=
( ) 2 6 2
8
2
+
= (cm
2
)
S
2
= 3.5 = 15 (cm
2
)
S
3
=
( ) 2 3 2
5
2
+
= (cm
2
)
S
4
=
( ) 2 5 1
2
+
= 3,5 (cm
2
)
S
5
=
4.1
2
2
= (cm
2
)
GV yu cu hai HS ln bng trnh
by hai cch tnh khc nhau ca
S
gch sc

S
gch sc
= S
1
+ S
2
+ S
3
+ S
4
+
S
5

= 33,5 (cm
2
)
Cch 2 :
S
6
=
2.2
2
2
= (cm
2
)
S
7
=
( ) 2 4 2
6
2
+
= (cm
2
)
S
8
=
( ) 1 2 2
3
2
+
= (cm
2
)
S
9
=
3.1
1, 5
2
= (cm
2
)
S
10
=
1.4
2
2
= (cm
2
)
S
ABCD
= 8.6 = 48 (cm
2
)

S
gch sc

= S
ABCD
(S
6
+S
7
+S
8
+S
9
+S
10
)
= 48
(2+6+3+1,5+2)
= 33,5 (cm
2
)
GV hng dn HS tnh din tch thc
t da vo din tch trn bn v.
Din tch thc t l :
33,5 . 10 000
2
= 3 350 000 000
(cm
2
)
= 335 000 (m
2
)
Lu :
2
2
bn v
thc t
S
1
k
S 10 000
= =

Hng dn v nh (2 pht)
n tp chng II, Hnh hc.
Lm 3 cu hi n tp chng.
Bi tp s 37 tr 130, s 39 tr 131.
s 42, 43, 44, 45 tr 132, 133 SGK.

Tit 36 n tp chng II
A. Mc tiu
HS hiu v vn dng c : nh ngha a gic li, a gic u.
HS hiu v bit cch tnh din tch hnh ch nht, hnh vung, hnh bnh hnh,
tam gic, hnh thang, hnh thoi.
GV : n chiu v cc phim giy trong (hoc bng ph) ghi cc cu hi v bi
tp.
Thc k, ke, compa, phn mu, bt d.
HS : Lm cc cu hi v bi tp trong n tp chng II Hnh hc SGK.
Thc k, ke, compa, bt d.
Bng ph nhm.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
n tp l thuyt (15 pht)
GV a cu hi 1 tr 131 SGK ln
mn hnh (hoc bng ph) yu
cu HS tr li.
HS ln lt tr li.
HS 1 : Hnh nm cnh GHIKL
(h.156) khng phi l a gic li
v a gic khng cng nm
trong mt na mt phng c b
l ng thng cha cnh LK
hoc cnh HI.
HS 2 : Hnh nm cnh MNOPQ
(h. 157) khng phi l a gic li
v a gic khng cng nm
trn mt na mt phng c b l
ng thng cha cnh OP (hoc
cnh ON).
HS 3: Hnh su cnh RSTVXY l
mt a gic li v a gic lun
cng nm trong mt na mt
phng c b l ng thng cha
bt k cnh no ca a gic.
GV : Vy th no l a gic li. HS 4 : a gic li l a gic lun
nm trong mt na mt phng c
b l ng thng cha bt k
cnh no ca a gic .
GV a cu hi 2 tr 132 SGK ln
bng ph, yu cu HS ln bng
in vo ch trng

HS ln bng in :
a/ Bit rng tng s o cc gc
ca mt a gic n cnh l (n
2).180
0
. Vy tng s o cc gc
ca mt a gic 7 cnh l

(7 2) . 180
0
= 900
0

b/ a gic u l a gic c tt c cc cnh bng nhau v tt
c cc gc bng nhau.
c/ Bit rng s o mi gc ca
mt a gic u n cnh l
( )
0
n 2 .180
n
, vy

S o mi gc ca ng gic u
l
( )
0
0
5 2 .180
108
5
=
S o mi gc ca lc gic u
l
( )
0
0
6 2 180
120
6
=
GV yu cu HS ln vit cng
thc tnh din tch cc hnh (hnh
v sn trn giy hoc bng ph).
Hai HS ln lt ln in cng thc
tnh din tch cc hnh.

S = ab

S = a
2

( )
S =
a +b h
2

S = ah.

S =
ah
2

S = ah =
1 2
d d
2

S =
1 2
d d
2

GV nhn xt bi lm ca HS, c th
cho im mt s HS.
HS nhn xt bi lm ca cc bn.
Hot ng 2
Luyn tp (25 pht)
Bi 42 tr 132 SGK.
( bi v hnh v a ln mn
hnh hoc bng ph).
HS tr li :
S
ABCD
= S
ADC
+ S
ABC

m S
ABC
= S
AFC
(v c y AC
chung, ng cao BH = FK).
S
ABCD
= S
ADC
+ S
AFC

hay S
ABCD
= S
ADF


GV nu cch xc nh im F:
Ni AC, t B v BF // AC (F nm
trn ng thng DC). Ni AF.

M rng : Cho ng gic li
ABCDE. Hy v mt tam gic c
din tch bng din tch ng gic
ABCDE. Gii thch.
HS : Ni AC, t B v ng
thng // AC ct DC ko di ti F.
Ni AF.
Ni AD, t E k ng thng //
AD ct CD ko di ti G. Ni
AG.
C : S
ABC
= S
AFC

S
AED
= S
AGD

M S
ABCDE
= S
ADC
+S
ABC
+ S
AED

S
ABCDE
= S
ADC
+ S
AFC
+ S
AGD

S
ABCDE
= S
AFG

Bi 44 tr 133 SGK. Mt HS c bi SGK.
GV yu cu mt HS c to
bi SGK v mt HS ln bng v
hnh.
Mt HS ln bng v hnh.

C/m : S
ABO
+ S
CDO
= S
BCO
+ S
ADO

GV gi : Hy tnh S
ABO
+ S
CDO
,
ri so snh vi S
ABCD
.
HS : S
ABO
+ S
CDO
=
AB.OH CD.OK
2 2
+
=
( ) AB OH OK
2
+

=
AB.HK
2

M S
ABCD
= AB . HK
S
ABO
+ S
CDO
=
ABCD
S
2

S
BCO
+ S
ADO
=
ABCD
S
2

S
ABO
+ S
CDO
= S
BCO
+ S
ADO

GV a hai bi tp sau ln mn
hnh (bng ph) hoc in vo
phiu hc tp ca cc nhm.
Na lp lm bi tp 1.
Na lp lm bi tp 2.
HS hot ng theo nhm
Bi 1 : Tnh din tch ca mt
hnh thang vung bit hai y c
di 3 cm v 5 cm, gc to bi
mt cnh bn vi y ln bng
45
0
.
Bi 1.

V BH DC.
Xt BHC c
0
H 90 = (cch v)
0
C 45 = (gt)
0
1
B 45 =
BCH vung cn.
BH = HC = DC DH
= 5 3
= 2 (cm).
(DH = AB = 3 cm : cnh i
hnh ch nht ABHD).
S
ABCD
=
( ) AB DC .BH
2
+

=
( ) 3 5 2
8
2
+
= (cm
2
)
Bi 2 : Tnh din tch ca mt
hnh thoi bit cnh ca n di 4
cm v mt trong cc gc ca
hnh thoi bng 30
0
.
Bi 2.

V AH DC.
Xt ADH c
0
H 90 = (cch
v).
0
D 30 =
AH =
AD 4cm
2
2 2
= = cm.
(/l : Trong tam gic vung c
mt gc 30
0
, cnh i din vi
gc 30
0
bng na cnh huyn).
Cc nhm hot ng trong
khong 7 pht, sau GV yu
cu i din hai nhm ln trnh
by bi gii.
GV nhn xt, b sung, c th cho
im vi nhm.
S
ABCD
= DC . AH
= 4 . 2 = 8 (cm
2
).
i din hai nhm trnh by bi
gii.
HS nhn xt, gp .

Hng dn v nh (5 pht)
Hng dn bi 46 tr 133 SGK.

S
CAN
= S
BAN
=
ABC
1
S
2

S
CMN
= S
AMN
=
CAN ABC
1 1
S S
2 4
=
C/m :
ABNM ABC
3
S S
4
=
S
ABNM
= S
ABC
- S
CMN

= S
ABC

1
4
S
ABC
=
3
4
S
ABC

n tp nh ngha a gic li, a gic u, cng thc tnh s o mi
gc ca a gic u n cnh, cng thc tnh din tch cc hnh.
Bi tp v nh s 46, 47 tr 133 SGK.
s 47, 49 tr 131 SBT.

Chng III : Tam gic ng dng
Tit 37 1. nh l Talt trong tam gic
A. Mc tiu
HS nm vng nh ngha v t s ca hai on thng :
+ T s ca hai on thng l t s o di ca chng theo cng mt
n v o.
+ T s ca hai on thng khng ph thuc vo cch chn n v o
(min l khi o ch cn chn cng mt n v o).
HS nm vng nh ngha v on thng t l.
HS cn nm vng ni dung ca nh l Talt (thun), vn dng nh l vo vic
tm ra cc t s bng nhau trn hnh v trong SGK.
GV : Chun b bng ph (giy kh to, bng con).
V chnh xc hnh 3 SGK.
HS : Chun b y thc k v ke.
C. Tin trnh Dy Hc
Hot ng 1
t vn (2 pht)
GV : Tip theo chuyn v Tam
gic, chng ny chng ta s hc v
tam gic ng dng m c s ca n
l nh l Talt.
HS nghe GV trnh by v xem
Mc lc trang 134 SGK.
Ni dung ca chng gm
nh l Talt (thun, o, h
qu).
Tnh cht ng phn gic ca
tam gic.
Tam gic ng dng v cc
ng dng ca n.
Bi u tin ca chng l nh

l Talt trong tam gic.
Hot ng 2
1 T s ca hai on thng (8 pht)
GV : lp 6 ta ni n t s ca
2 s. i vi hai on thng, ta cng
c khi nim v t s. T s ca
2 on thng l g ?

GV cho HS lm tr 56 SGK.
Cho AB = 3cm ; CD = 5cm ;
AB
CD

= ?
Cho EF = 4dm ; MN = 7dm ;
EF
MN

= ?
GV :
AB
CD
l t s ca hai on
thng AB v CD.
T s ca 2 on thng khng
ph thuc vo cch chn n v
o (min l hai on thng phi
cng mt n v o).
HS lp lm vo v. Mt HS ln
bng lm :
AB
CD
=
3cm
5cm
=
3
5
.
EF
MN
=
4dm
7dm
=
4
7
.

GV : Vy t s ca hai on
thng l g ?
HS : T s ca hai on thng l t
s di ca chng theo cng
mt n v o.
GV gii thiu k hiu t s hai
on thng.
* T s ca hai on thng AB
v CD c k hiu l :
AB
CD
.

GV cho HS c V d trang 56 SGK.
B sung : AB = 60cm ; CD = 1,5dm.
VD :

AB = 300cm
AB 300 3
CD = 400cm CD 400 4
= =
.

AB = 3m
AB 3
CD = 4m CD 4
.

AB = 60cm
AB 60
4
CD = 1,5dm = 15cm CD 15
= =

Hot ng 3
2 on thng t l (7 pht)
GV a ln my chiu.
Cho bn on thng AB, CD,
AB, CD so snh cc t s
AB
CD
v
A B
C D

HS lm bi vo v.
Mt HS ln bng lm.
AB 2
AB A B CD 3
CD C D A B 4 2
C D 6 3
= =

GV : T t l thc
AB
CD
=
A B
C D

hon v hai trung t c t l thc
no ?
HS tr li ming :
AB
CD
=
AB
C D

AB CD
AB CD
=

GV : Ta c nh ngha : Hai
on thng AB v CD t l vi
hai on thng AB v CD nu
c t l thc
AB
CD
=
A B
C D

hay
AB CD
AB CD
=

GV yu cu HS c li nh
ngha trang 57 SGK.
HS c nh ngha SGK.
Hot ng 4
3 nh l Talt trong tam gic (20 pht)
GV yu cu HS lm trang
57 SGK GV a hnh v 3 trang
57 SGK ln bng ph.
HS c v phn hng dn
trang 57 SGK.

GV gi : gi mi on chn trn
cnh AB l m, mi on chn trn
cnh AC l n.
HS c to phn hng dn SGK.
HS in vo bng ph :
AB 5m 5
AB AC
AB 8m 8
AB AC
AC 5n 5
AC 8n 8
= =

= =

.
AB 5m 5
AB AC
B B 3m 3
B B C C
AC 5n 5
C C 3n 3
= =

= =

.

B B 3m 3
B B C C
AB 8m 8
AB AC
C C 3n 3
AC 8n 8
= =

= =

GV : Mt cch tng qut, ta
nhn thy nu mt ng thng
ct hai cnh ca mt tam gic v
song song vi cnh cn li th n
nh ra trn hai cnh nhng
on thng tng ng t l.
chnh l ni dung nh l
Talt.

GV : Ta tha nhn nh l.
* Em hy nhc li ni dung nh l
Talt. Vit GT v KL ca nh l.
HS : Nu nh l SGK trang 58 v
ln bng vit GT v KL ca nh
l.
GT
ABC ; BC // BC
(B AB, C AC)
KL AB AC AB AC
;
AB AC B B C C
= =

B B C C
AB AC
=

GV cho HS c V d SGK trang 58.
HS t c V d tr 58 SGK.
GV cho HS hot ng nhm lm
tr 58 SGK.
Na lp lm cu a.
Na lp lm cu b.
a)

C DE // BC

AD AE
DB EC
= (nh l Talt)

3 x 3.10
x 2 3
5 10 5
= = =
GV quan st cc nhm hot
ng.
b)

c DE // BA (cng AC)

CD CE
CB CA
= (nh l Talt)

5 4
5 3, 5 y
=
+

y =
4 . 8, 5
5
= 6,8.
GV nhn xt bi lm ca cc Sau khong 3 pht, i din hai
nhm v nhn mnh tnh tng
ng ca cc on thng khi lp t
l thc.
nhm ln trnh by bi
HS lp gp .
Hot ng 5
Cng c (5 pht)
GV nu cu hi :
1) Nu nh ngha t s hai on
thng v nh ngha on thng
t l.
2) Pht biu nh l Talt trong
tam gic.
HS tr li cu hi.
3) Cho MNP, ng thng d // MP
ct MN ti H v NP ti I. Theo nh
l Talt ta c nhng t l thc no ?
HS ln bng v hnh v nu cc t
l thc.

NH NI NH NI
;
NM NP HM IP
= =
HM IP
NM NP
=

Hng dn v nh (3 pht)
* Hc thuc nh l Talt. Bi tp s 1, 2, 3, 4, 5 tr 58, 59 SGK.
GV hng dn bi 4 SGK.
Cho
AB AC
AB AC
=

. Chng minh rng :

a)
AB AC
B B C C
=

.
b)
BB CC
AB AC
=

.
Theo gi thit :
AB AC
AB AC
=

p dng tnh cht t l thc ta c
:
a)
AB AC
AB AB AC AC
=

AB AC
BB CC
=

.
b)
AB AB AC AC
AB AC

=

B B C C
AB AC
=

* c trc bi nh l o v h qu ca nh l Talt trang 59 SGK.

Tit 38 2. nh l o v h qu ca nh l Talt
A. Mc tiu
HS nm vng ni dung nh l o ca nh l Talt.
Vn dng nh l xc nh c cc cp ng thng song song trong hnh v
vi s liu cho.
Hiu c cch chng minh h qu ca nh l Talt, c bit l phi nm c
cc trng hp c th xy ra khi v ng thng BC song song vi cnh BC.
Qua mi hnh v, HS vit c t l thc hoc dy cc t s bng nhau.
GV : Chun b bng ph (hoc giy kh to, hoc bng con).
V sn chnh xc v p hnh v cc trng hp c bit ca
h qu, v sn hnh 12. SGK.
HS : Chun b compa, thc k.
C. Tin trnh Dy Hc
Hot ng 1
Kim tra (7 pht)
HS 1 : a) Pht biu nh ngha t
s ca hai on thng.
b) Cha bi s 1 (trang 58).
HS 1 : a) Pht biu nh ngha t
s ca hai on thng.
b) Cha bi 1 (trang 58).
a)
AB 5 1
CD 15 3
= = .
b) EF = 48cm ;
GH = 16dm = 160cm.

EF 48 3
GH 160 10
= = .
c) PQ = 1,2m = 120cm ;
MN = 24cm.
PQ 120
5
MN 24
= = .
HS 2 : a) Pht biu nh l Talt.
b) Cha bi tp 5
(a)
trang 59 SGK.
(hnh v sn trn bng ph).
HS 2 : a) Pht biu nh l Talt.
Tm x

b) C NC = AC AN
= 8,5 5 = 3,5.
ABC c MN // BC.

AM AN
MB NC
= hay
4 5
x 3, 5
= .
x =
4 . 3, 5
5
= 2,8.
Hot ng 2
1 nh l o (15 pht)
GV cho HS lm trang 59.
GV gi 1 HS ln bng v hnh v ghi
GT v KL.

GT
ABC ; AB = 6cm ;
AC = 9cm. B AB ;
C AC ; AB = 2cm,
MN // BC
a
AC = 3cm.
KL
a) So snh
AB
AB
v
AC
AC
.
b) a // BC qua B ct
AC ti C.
* Tnh AC.
* Nhn xt v tr C v
C, BC v BC.

GV : Hy so snh
AB
AB
v
AC
AC
.
HS : Ta c
AB 2 1
AB AC
AB 6 3
AB AC
AC 3 1
AC 9 3
= =

= =

GV : C BC // BC, nu cch tnh
AC.
b) c BC // BC

AB AC
AB AC
=

(nh l Talt)

2 AC
3 9
=

AC =
2 . 9
6
= 3 (cm).
Nu nhn xt v v tr ca C v
C, v hai ng thng BC v
BC.
Trn tia AC c AC = 3cm
AC = 3cm
C C BC BC.
c BC // BC BC // BC.
GV : Qua kt qu va chng minh
em hy nu nhn xt.
HS : ng thng ct hai cnh
ca tam gic v nh ra trn hai
cnh nhng on thng
tng ng t l
th song song vi cnh cn li
ca tam gic.
GV : chnh l ni dung nh l
o ca nh l Talt.

GV : Yu cu HS pht biu ni 1 HS ng ti ch pht biu
dung nh l o v v hnh ghi
GT, KL ca nh l.
nh l.
HS 2 ln bng v hnh v ghi GT,
KL.
GV : Ta tha nhn nh l m khng
chng minh.
nh l :

GV lu : HS c th vit mt
trong ba t l thc sau :
AB AC
AB AC
=

hoc
AB AC
B B C C
=

hoc
B B C C
AB AC
=

.
GT
ABC ; B AB ;
C AC.
AB AC
B B C C
=

KL
BC // BC.
HS hot ng theo nhm.
Bng nhm :

a) V
AD AE 1
DB EC 2

= =

DE //
BC
(nh l o ca nh l Talt)
c ( )
EC CF
2
EA FB
= = .
EF // AB (nh l o ca
nh l Talt).
b) BDEF l hnh bnh hnh
(hai cp cnh i song song).
c) V BDEF l hnh bnh hnh
DE = BF = 7.
AD 3 1
AB 9 3
AE 5 1 AD AE DE
AC 15 3 AB AC BC
DE 7 1
BC 21 3
= =

= = = =
= =

Vy cc cp tng ng ca ADE
v ABC t l vi nhau.
GV : Cho HS nhn xt v nh
gi bi cc nhm.
GV : Trong t GT ta c DE // BC
v suy ra ADE c ba cnh t l vi
ba cnh ca ABC, chnh l ni
dung h qu ca nh l Talt.
gii.
Hot ng 3
2 H qu ca nh l Talt (16 pht)
GV yu cu HS c h qu ca
nh l Talt trang 60 SGK. Sau
GV v hnh :
Mt HS c to h qu nh l
Talt (SGK).
Mt HS nu GT, KL ca h qu.

ABC.
BC // BC
(B AB ; C AC).

AB AC B C
AB AC BC
= =

.

GV gi : T BC // BC ta suy ra
c iu g ?
HS : T BC // BC
AB AC
AB AC
=

(theo nh l Talt)
c
B C AC
BC AC
=

, tng t nh
ta cn v thm ng ph
no ?
Nu cch chng minh.
HS : c
B C AC
BC AC
=

ta cn k
t C mt ng thng song
song vi AB ct BC ti D, ta s
c BC = BD.
v BBCD l hnh bnh hnh.
C CD // AB
AC BD B C
AC BC BC
= =

.
Sau GV yu cu HS c phn
Chng minh trang 61 SGK.
HS c Chng minh SGK.
GV a ln my chiu hnh v 11
v nu ch SGK.
H qu vn ng cho trng hp
ng thng a song song vi mt
cnh ca tam gic v ct phn ko
di ca hai cnh cn li.

AB AC B C
AB AC BC
= =

.

GV : a bng ph ghi bi

a) GV hng dn HS lm chung
ti lp.
a)

c DE // BC.

AD DE
AB BC
= (h qu nh l
Talt)

2 x
2 3 6, 5
=
+
x =
2 . 6, 5
5

x = 2,6.
Cu b v c, GV yu cu HS hot HS hot ng theo nhm.
DE // BC
ng theo nhm.
Na lp lm cu b.
Na lp lm cu c.

b)

c MN // PQ.

ON MN
OP PQ
= (H qu nh l
Talt)

2 3
=
x 5, 2

x =
2 . 5, 2
3, 46
3

c)

c :
AB EF
CD// AB
CD EF

(quan h gia ng v //)

OE EB
OF FC
=
hay
3 2
x 3, 5
= x =
3 . 3, 5
2
=
5,25
GV nhn xt v cht li bi gii. i din hai nhm trnh by bi.
Hot ng 4
Cng c (5 pht)
MN//P
Q
GV nu cu hi :
Pht biu nh l o ca nh l
Talt.
GV lu HS y l mt du hiu
nhn bit hai ng thng song
song.
HS pht biu nh l o Talt.
Pht biu h qu ca nh l
Talt v phn m rng ca h qu
.
HS tr li cu hi.
Bi tp 6 trang 62 SGK.

( bi v hnh v a ln mn hnh).
HS ng ti ch tr li :
a) C
AM BN
MC NC
= =
1
3
.
MN // AB (theo nh l o
Talt).

AP AM 3 5
PB MC 8 15

.
PM khng song song vi BC.
b) C
OA OB
A A B B
=

=
2
3
.
AB // AB.
C

A A =

AB // AB
v c hai gc so le trong bng
nhau.
AB // AB // AB.

Hng dn v nh (2 pht)
n li nh l Talt (thun, o, h qu).
Bi tp s 7, 8, 9, 10 trang 63 SGK.
s 6, 7 trang 66, 67 SBT.

Tit 39 Luyn tp
A. Mc tiu
Cng c, khc su nh l Talt (Thun o H qu)
Rn k nng gii bi tp tnh di on thng, tm cc cp ng thng song
song, bi ton chng minh.
HS bit cch trnh by bi ton.
GV : Bng ph v cc hnh 15, 16, 17, 18 trang 63, 64 SGK.
(hoc giy kh to)
HS : Thc k, ke, compa, bt vit bng.
C. Tin trnh Dy Hc
Hot ng 1
Kim tra Cha bi tp (10 pht)
GV gi HS 1 ln bng.
HS 1 : Pht biu nh l Talt
o. V hnh ghi GT v KL.
HS 1 ln bng pht biu nh l
Talt o, v hnh ghi GT v KL.
b) Cha bi tp 7(b)
ph).

b) Cha bi 7(b) trang 62 SGK.
C
B A
B // AB.
BA

OA A B OB
OA AB OB
= =

(H qu
nh l Talt).

3 4, 2
6 x
= x =
6 . 4, 2
8, 4
3
= .
Xt tam gic vung OAB c :
OB
2
= OA
2
+ AB
2
(nh l
Pytago).
OB
2
= 6
2
+ 8,4
2
.
OB 10,32.
Khi HS 1 chuyn sang cha bi
th GV gi tip HS 2 ln kim
tra.

HS 2 : a) Pht biu h qu nh l
Talt.
HS 2 ln bng : a) Pht biu h
qu nh l Talt.
b) Cha bi 8(a) trang 63.
b) Cha bi 8(a) trang 63.
Cch v :
ph)

* K ng thng a // AB.
* T im P bt k trn a ta t
lin tip cc on thng bng
nhau.
PE = EF = FQ.
* V PB, QA. PB QA = {O}
* V EO, OF.
OE AB {D}
AC CD DB
OF {C}
=
= =

.
Gii thch.
V a // AB, theo h qu nh l
Talt ta c :
FE OE EF OF FQ
BD OD DC OC CA
= = = =
C PE = EF = FQ (cch dng)
BD = DC = CA.
GV nhn mnh li cch lm,
nhn xt, cho im HS.
Hot ng 2
Luyn tp (30 pht)
GV cho HS lm tip bi 8(b) trang
63 SGK.
Tng t ta chia on thng
AB cho trc thnh 5 on thng
bng nhau. (Hnh v sn trn
bng ph hoc mn hnh).
Bi s 8(b) trang 63.
Ngoi cch lm trn, hy nu cch
khc chia on thng AB thnh 5
on thng bng nhau (GV gi
dng tnh cht ng thng song
song cch u).
HS ln bng trnh by.
* V tia Ax.
* Trn tia Ax t lin tip cc
on thng bng nhau.
AC = CD = DE = EF = FG.
* V GB.
* T C, D, E, F k cc ng
thng song song vi GB ct AB
ln lt ti cc im M, N, P, Q.

Ta c AM = MN = NP = PQ =
QB
GV yu cu HS chng minh ming
bi ton.
HS chng minh ming :
C AC = CD = DE = EF = FG v
CM // DN // EP // FQ // GB
AM = MN = NP = PQ = QB.
theo tnh cht ng thng song
song cch u.
Hoc c th da vo tnh cht
ng trung bnh trong tam gic
v hnh thang chng minh.
Bi 10 trang 63 SGK. HS ln bng v hnh ghi GT v
KL.
GV cho HS c k bi
Gi 1 HS ln bng v hnh nu GT v
KL.
GT ABC,
AH BC,
BC // BC.
B AB ;
C AC.
K
L
a)
AH B C
AH BC
=

b) Tnh
S
ABC
bit
1
AH AH
3
=

S
ABC
=
67,5cm
2

GV : Mun chng minh
AH B C
AH BC
=

ta lm th no ?
HS : C BC // BC (gt) theo h
qu nh l Talt c
AH AB B C
AH AB BC
= =

.
GV : Bit S
ABC
= 67,5cm
2
v
1
AH AH
3
=
. Mun tnh S
ABC
ta
lm th no ?
Hy tm t s din tch hai tam gic.
HS : S
ABC
=
1
2
AH.BC.
S
ABC
=
1
2
AH.BC.
C AH =
1
3
AH
A H 1 B C
AH 3 BC
= =

.
AB C
ABC
1
AH . B C
S
AH B C
2
.
1
S AH BC
AH . BC
2
= =

=
1 1 1
.
3 3 9
= .
S
ABC
=
ABC
S 67, 5
9 9
= = 7,5
(cm
2
)
Sau GV yu cu HS t trnh
by vo v, mt HS ln bng
trnh by bi GV nhn xt, b
sung.

Bi 12 trang 64 SGK.
GV yu cu HS hot ng nhm. HS hot ng theo nhm.
hnh hoc in hnh v sn vo
phiu hc tp ca cc nhm).

Bi lm :
C th o c chiu rng ca
khc sng m khng phi sang
b bn kia.
Cch lm :
Xc nh 3 im A, B, B thng
hng.
T B v B v BC AB, BC
AB sao cho A, C, C thng hng.
o cc khong cch BB = h,
BC = a, BC = a ta c
AB BC
AB B C
=

hay
x a
x h a
=
+

x.a = a(x + h)
x(a a) = ah
x =
a . h
a a
.
Sau khong 5 pht, GV yu cu
i din mt nhm ln trnh by
bi gii.
gii.
HS lp gp , nhn xt.
GV : Cho a = 10m ; a = 14m ;
h = 5m. Tnh x.
HS tnh : x =
10 . 5 50
14 10 4
=

= 12,5 (m)
Bi 14(b) trang 64 SGK.
Cho on thng c di l n. Dng
on thng c di x sao cho

Mt HS ln bng v hnh theo
hng dn SGK.
x 2
n 3
= .
GV yu cu HS c bi v
phn hng dn SGK, ri v
hnh theo hng dn.
GV gi : on OB = n tng ng
vi 3 n v, vy on x tng ng
vi on thng no ?

HS : x tng ng vi 2 n v, hay x
tng ng vi on OA.
Vy lm th no xc nh c
on x.
Ni BB, t A v ng thng
song song vi BB ct Oy ti A.
OA = x.
GV yu cu mt HS ln bng thc
hin v nu cch dng.

Cch dng :
V gc
tOy .
Trn Ot ly 2 im A v B sao
cho OA = 2, OB = 3 (cng n v
o).
Trn Oy ly B sao cho OB =
n.
Ni BB, v AA // BB (A
Oy) ta c OA = x =
2
3
n.
GV : Em hy chng minh cch
dng trn tho mn yu cu bi
ton.
Chng minh
xt OBB c AA // BB cch
dng

OA OA
OB OB
=

(nh l Talt)

2 x
3 n
=
OA l on cn dng.
Hot ng 3
Cng c (3 pht)
GV : 1) Pht biu nh l Talt.
2) Pht biu nh l o ca nh l Talt.
3) Pht biu h qu ca nh l Talt.
GV gi 3 HS ng ti ch tr li.

Hng dn v nh (2 pht)
V nh hc thuc cc nh l v h qu bng li v bit cch din t
bng hnh v v GT, KL.
Lm BT 11 trang 63 SGK.
BT 14 (a, c) trang 64 SGK.
BT 9, 10, 12 trang 67, 68 SBT.
c trc bi : Tnh cht ng phn gic ca tam gic.

Tit 40 3. Tnh cht ng phn gic ca tam gic
A . Mc tiu
HS nm vng ni dung nh l v tnh cht ng phn gic, hiu c cch
chng minh trng hp AD l tia phn gic ca gc A.
Vn dng nh l gii c cc bi tp SGK (Tnh di cc
on thng v chng minh hnh hc).
GV : V chnh xc hnh 20, 21 vo bng ph (hoc giy trong),
thc thng, compa.
HS : thc thng c chia khong, compa.
C. Tin trnh Dy Hc
Hot ng 1
Kim tra (5 pht)
GV gi 1 HS ln bng yu cu :
a) Pht biu h qu nh l Talt. HS ln bng pht biu v lm cu
b.
b) Cho hnh v :

Hy so snh t s
DB
DC
v
EB
AC
.
GV : Ch vo hnh v ni.
Nu AD l phn gic ca gc
BAC th ta s c c iu g ?
l ni dung bi hc hm nay.
b) C BE // AC ( c 1 cp gc so
le trong bng nhau).

DB EB
DC AC
= (theo h qu nh l
Talt)
Hot ng 2
1) nh l (20 pht)
GV : Cho HS lm tr 65
SGK.
treo bng ph v hnh 20 trang
65 (v ABC c AB = 3 (n v)
; AC = 6 (n v),
A = 100
0
).
HS ln bng.
Gi 1 HS ln bng v tia phn gic
AD, ri o di DB, DC v so snh
cc t s.
DB 2,4
DB 1
DC 2 DC 4,8

=

AB 1
AC 2
=

DB AB
DC AC
=
GV kim tra v ca 1 vi HS di
lp.
HS di lp tr li.
GV : a hnh v ABC c
A =
60
0
, AB = 3, AC = 6.

C AD phn gic gi 1 HS ln
bng kim tra li..

HS ln bng o kim tra.
DC = 2BD
DB 1
AB BD
DC 2
AC DC AB 3 1
AC 6 2
= =

GV : Trong c 2 trng hp u
c :
AB BD
AC DC
= c ngha ng
phn gic AD chia cnh i din
thnh 2 on thng t l vi 2 cnh
k 2 on y.
Kt qu trn vn ng vi mi tam
gic.
Ta c nh l.

GV cho HS c ni dung nh l SGK. HS c nh l trang 65 SGK v
ln bng v hnh ghi GT v KL.
G
T
ABC AD
phn gic
BAC,
D BC
K
L
DB AB
DC AC
=

* hng dn HS chng minh nh
l, GV a li hnh v phn kim tra
bi c v hi.

Nu AD l phn gic
A. Em hy
so snh BE v AB. T suy ra
iu g ?
HS : Nu AD l phn gic
A.

( )
BED BAE DAC = =
ABE cn ti B.
AB = BE
DB AB
DB EB
DC AC m
DC AC

GV : Vy chng minh nh l
ta cn v thm ng no ?
Sau GV yu cu mt HS
chng minh ming bi ton.
HS : T B v ng thng song
song vi AC ct ng thng AD
ti E.
HS chng minh ming.
Qua B v ng thng song song
vi AC ct AD ti E

2
E A = (so le trong)
c

1 2
A A = (AD phn gic)

1
E A =
BAE cn ti B
AB = BE (1)
C AC // BE

DB EB
DC AC
= (2) (H qu nh l
Talt)
T (1) v (2)
DB AB
DC AC
=
(pcm)
trang 67 SGK.
Na lp lm
Na lp lm

GV cho HS c lp nhn xt v
nh gi bi ca cc nhm.
HS hot ng nhm
C AD phn gic
BAC

x AB 3,5 7
y AC 7,5 15
= = = (T/c tia
phn gic)
Vy
x 7
y 15
=
Nu
x 7
y 5
5 15
= =
5.7 7 1
x 2 .
15 3 3
= = =

C DH phn gic
EDF
EH ED
HF DF
= (T/c tia phn gic)
hay
EH 5 1
HF 8,5 1, 7
= =
C
3 1
HF 3.1, 7 5,1
HF 1, 7
= = =
EF = EH + HF = 3 + 5,1 = 8,1.
GV : Nu AD l phn gic ngoi
ca
A th nh l cn ng
khng?

Hot ng 3
Ch (8 pht)

GV cho HS c ni dung Ch
SGK Tr.66.

HS c : nh l vn ng i vi tia
phn gic ca gc ngoi ca tam gic
GV c th hng dn HS cch
chng minh. K BE // AC

1 3 3 2 1 2
E A , A A (gt) E A = = =
BAE cn ti B BE = BA
c BE // AC

DB BE
DC AC

= (H qu nh l
Talt)

DB AB
DC AC

GV : Lu HS iu kin AB
AC.
V nu AB = AC

1
B C =

1 2
B A = phn gic ngoi
ca
A song song vi BC, khng

tn ti D.
Hot ng 4
GV : Pht biu nh l tnh cht
ng phn gic ca tam gic.
Vi HS pht biu li nh l
Bi 15 Tr.67 SGK.
GV a bi v hnh v ln
bng ph hoc mn hnh.
a) Tnh x.

HS c lp lm bi tp.
HS 1 lm cu a)

C AD l phn gic
A
DB AB
DC AC
=
3,5 4,5
hay
x 7, 2
=
3,5.7, 2
x 5, 6
4,5
= = .
b)
HS 2 lm cu b)
C PQ l phn gic
P .
QM PM
QN PN
=
12,5 x 6, 2
hay
x 8, 7
=
6,2x = 8,7(12,5 - x)
6,2x + 8,7x = 8,7.12,5
8, 7.12,5
x
14, 9
=
x 7,3.
GV kim tra bi lm ca HS
Bi 16 Tr.67 SGK
GV yu cu HS c bi v v
hnh bi ton.
Mt HS ln bng v hnh.

Bi ton yu cu chng minh iu g ?
HS : Cn chng minh
ABD
ACD
S m
.
S n
=
GV : Mun tnh S
ABD
v S
ACD
ta
lm th no?
HS : K ng cao AH
ABD v ACD c chung ng
Em hy trnh by cch tnh.
(Nu thiu thi gian GV gi
HS v nh lm)
cao AH.

ABD
1
S AH.BD
2
=
ACD
1
S AH.DC
2
=

ABD
ACD
1
AH.BD
S BD
2
1
S DC
AH.DC
2
= =
c AD phn gic.

BD AB m
DC AC n
= = (t/c ng
phn gic)

ABD
ACD
S m
.
S n
=

Hng dn v nh (2 pht)
Hc thuc nh l, bit vn dng nh l gii bi tp.
Bi tp 17, 18, 19 Tr 68 SGK. Bi 17, 18 Tr 69 SBT.
Tit sau luyn tp.

Tit 41 Luyn tp
A. Mc tiu
Cng c cho HS v nh l Talet, h qu ca nh l Talt, nh l ng phn
gic trong tam gic.
Rn cho HS k nng vn dng nh l vo vic gii bi tp tnh di on
thng, chng minh hai ng thng song song.
GV : Thc thng, compa, bng ph (hoc my chiu).
HS : Thc thng, compa.
C. Tin trnh Dy hc
Hot ng 1
GV gi HS 1 ln bng.
a) Pht biu nh l tnh cht
ng phn gic ca tam gic
b) Cha bi 17 Tr.68 SGK.
HS1 ln bng pht biu nh l v
cha bi 17 Tr.68 SGK.

GT ABC
BM =
MC

1 2
3 4
M M
M M
=
=

KL DE // BC

Xt AMB c MD phn gic
AMB
DB MB
DA MA
= (tnh cht ng
phn gic)
Xt AMC c ME l phn gic
AMC

EC MC
EA MA
= (tnh cht ng
phn gic)
c MB = MC (gt)

DB EC
DA EA
= DE // BC (nh
l o ca nh l Talt)
GV gi HS 2 ln cha bi 18
Tr.68
HS2 cha bi 18 tr 68 SGK.

Xt ABC c AE l tia phn gic
BAC
EB AB 5
EC AC 6
= = (t/c ng phn
gic)
EB 5
EB EC 5 6
=
+ +
(t/c t l thc)
EB 5
7 11
=
5.7
EB 3,18 (cm)
11
=
EC =BC EB = 7 3,18
3,82 (cm)
GV nhn xt, cho im. HS lp nhn xt bi lm ca bn.
Hot ng 2
Luyn tp (33 pht)
Bi 20 Tr.68 SGK
GV cho HS c k bi sau
gi 1 HS ln bng v hnh, ghi
GT v KL
HS ln bng v hnh v ghi GT, KL

GT Hnh thang ABCD (AB //
CD)
AC BD = {O}
E, O, F a
a // AB // CD
KL OE = OF.
GV : Trn hnh c EF // DC //
AB. Vy chng minh OE =
OF,
ta cn da trn c s no ? Sau
GV hng dn HS phn tch
bi ton.
HS : Da vo nh l Ta lt.
OE = OF

HS ln trnh by bi.
Xt ADC, BDC c EF // DC
(gt)
OE OF
DC DC
=

OE OA OF OB
;
DC AC DC BD
= =

OA OB
AC BD
=

OA OB
OC OD
=

AB // DC (gt)
Phn tch bi ton xong, GV
gi mt HS ln trnh by bi.

EO OA
DC AC
= (1)
v
OF OB
DC BD
= (2) (h qu nh l
Talt)
C AB // DC (Cnh y hnh
thang)

OA OB
OC OD
= (nh l Ta lt)

OA OB
OC OA OD OB
=
+ +
(tnh
cht
t l thc)
hay
OA OB
AC DB
= (3)
T (1), (2), (3)
OE OF
DC DC
=
OE = OF. (pcm)
Bi 21 Tr.68 SGK.
GV gi mt HS c to ni dung bi v
ln bng v hnh ghi GT v KL.
HS c bi 21 Tr.68 SGK v
ln bng v hnh ghi GT v KL

GT ABC ;
MB = MC

BAD DAC =
AB = m,
AC = n (n >
m)
S
ABC
= S
KL a) S
ADM
= ?
b) S
ADM
=
? %S
ABC

nu n = 7
cm,
m = 3 cm
GV : Hng dn HS cch chng

minh.
Trc ht cc em hy xc nh v
tr ca im D so vi im B v M

HS : im D nm gia im B v M.
GV : Lm th no em c th
khng nh im D nm gia B
v M.
(GV ghi li bi gii cu a ln bng
trong qu trnh hng dn HS)
a) HS : Ta c AD phn gic
BAC.
DB AB m
DC AC n
= = (T/c tia phn
gic)
C m < n (gt) BD < DC
BC
C MB = MC = (gt)
2

D nm gia B v M.

GV : Em c th so snh din tch
ABM vi din tch ACM v
vi din tch ABC c khng ?
V sao ?
HS :
ABM ACM ABC
1 S
S S S
2 2
= = = v
ba tam gic ny c chung ng
cao h t A xung BC (l h). cn
y
BC
BM CM
2
= =
GV : Em hy tnh t s gia S
ABD

vi S
ACD
theo m v n. T tnh
S
ACD
.

GV : Hy tnh S
ADM
.
Ta c
ABD
1
S h.BD
2
=
ACD
1
S h.DC.
2
=
ABD
ACD
1
h.BD
S DB m
2
1
S DC n
h.DC
2
= = =
ABC ACD
ACD
S S m n
S n
+ +
= (T/c t l
thc)
hay
ACD
S m n
S n
+
=

ACD
S.n
S .
m n
=
+

S
ADM
= S
ACD
S
ACM
.
ADM
S. n S
S
m n 2
=
+

ADM
S(2n m n) S(n m)
S
2(m n) 2(m n)

= =
+ +

GV : Cho n = 7 cm, m = 3 cm.
Hi S
ADM
chim bao nhiu phn
trm S
ABC
?
GV gi mt HS ln bng trnh
by cu b.
b) C n = 7 cm; m = 3 cm.
ADM
S(n m)
S
2(m n)
S(7 3) 4S S
2(7 3) 20 5
=
+
= = =
+

ADM ABC
1
hay S S 20% S
5
= = .
Bi 22 Tr 70 SBT.
( bi, hnh v a ln bng
ph hoc in vo giy trong).
gii bi tp.
Cho tam gic cn ABC (AB =
AC), ng phn gic
B ct AC
ti D v cho bit AB = AC = 15
cm, BC = 10 cm.
a) Tnh AD, DC.
b) ng vung gc vi BD ct
AC ko di ti E.
Tnh EC.

HS hot ng theo nhm.
Bi lm
a) ABC c BD l phn gic
B
nn theo tnh cht ng phn
gic ca tam gic :
DA BA 15 3
DC BC 10 2
= = =
DA 3
DA DC 3 2
=
+ +

DA 3
hay
15 5
=
15.3
DA 9 (cm)
5
= =
v DC = 15 9 = 6 (cm)
b) C BE BD BE l phn
gic ngoi ca
B .
EC BC 10 2
.
EA BA 15 3
= = =
EC 2
hay
EC 15 3
=
+

3EC = 2EC + 30
EC = 30 (cm)
Sau thi gian khong 5 6 pht
GV yu cu i din hai nhm
ln trnh by bi lm, mi nhm
trnh by mt cu

i din hai nhm ln lt ln trnh
by bi.
HS lp nhn xt gp .
GV nhn mnh li tnh cht ng
phn gic trong v ngoi ca tam
gic.
Bi 22 Tr.68 SGK.
ph)

GV hng dn HS cch vit.
AOC c

1 2
x a
O O
y c
= =
Tng t BOD c

2 3
O O = .
y b
z d
=
Sau yu cu vi HS ln vit tip
HS c th vit :
z c t d u e
; ;
t e u f v g
x y a x y z a
;
z t e t u v g
= = =
+ + +
= =
+ + +

Hng dn v nh (2 pht)
n tp nh l Ta lt (thun, o, h qu) v tnh cht ng phn
gic ca tam gic.
Bi tp v nh s 19, 20, 21, 23 Tr.69, 70 SBT.
c trc bi Khi nim tam gic ng dng.

Tit 42 4. Khi nim hai tam gic ng dng
A. Mc tiu
HS nm chc nh ngha v hai tam gic ng dng, tnh cht
tam gic ng dng, k hiu ng dng, t s ng dng.
HS hiu c cc bc chng minh nh l, vn dng nh l chng minh tam
gic ng dng, dng tam gic ng dng vi tam gic cho trc theo t s ng
dng.
GV : Tranh v hnh ng dng (hnh 28).
Giy trong , my chiu.
HS : Sch gio khoa, thc k, bt vit giy trong.
C. tin trnh dy hc
Hot ng 1
Hnh ng dng (3 pht)
GV t vn : Chng ta va
c hc nh l Talt trong tam
gic. T tit ny chng ta s hc
tip v tam gic ng dng.
Phn th nht ta xt ti hnh ng
dng.
GV treo tranh hnh 28 Tr.69 SGK
ln bng v gii thiu :
Bc tranh gm ba nhm hnh. Mi
nhm c 2 hnh.

Em hy nhn xt v hnh dng,
kch thc ca cc hnh trong mi
nhm.
HS : Cc hnh trong mi nhm
c hnh dng ging nhau.
Kch thc c th khc nhau.
GV : Nhng hnh c hnh dng
ging nhau nhng kch thc c
th khc nhau gi l nhng hnh
ng dng.
y ta ch xt cc tam gic ng
dng. Trc ht ta xt nh ngha
tam gic ng dng

Hot ng 2
Tam gic ng dng (22 pht)
GV a bi ln my chiu
ri gi mt HS ln bng lm hai
cu a, b.
Cho hai tam gic ABC v
ABC

Mt HS ln bng vit.
a) Nhn vo hnh v hy vit cc cp
gc bng nhau.
ABC v ABC c

= = = A A, B B, C C
b) Tnh cc t s
AB B C C A
; ;
AB BC CA

Ri so snh cc t s
GV : Ch vo hnh v ni
ABC v ABC c

= = =

= =
A A, B B, C C
AB B C C A
v
AB BC CA

th ta ni ABC ng dng vi
ABC

AB B C C A 1
( )
AB BC CA 2

= = =
GV : Vy khi no ABC ng
dng vi ABC ?
a) nh ngha (SGK)

HS : Nhc li ni dung nh ngha
SGK tr 70.
GV : Ta k hiu tam gic ng
dng nh sau : ABC ABC
GV : Khi vit ABC ABC
ta vit theo th t cp nh tng
ng
AB B C C A
k
AB BC CA

= = =
k gi l t s ng dng
GV : Em hy ch ra cc nh tng
ng, cc gc tng ng cc cnh
tng ng khi ABC ABC.
GV gi 3 HS ng ti ch tr li.
HS 1 : nh A tng ng vi
nh A.
nh B tng ng vi nh B.
nh C tng ng vi nh C.
HS 2 :
A tng ng vi
A.
B tng ng vi
B .
C tng ng vi
C .
HS 3 :
Cnh AB tng ng vi cnh
AB.
Cnh BC tng ng vi cnh
BC.
Cnh CA tng ng vi cnh
CA.
GV lu : Khi vit t s k ca
ABC ng dng vi ABC
th cnh ca tam gic th nht
(ABC) vit trn, cnh tng

ng ca tam gic th hai (ABC)
vit di.
Trong trn
AB 1
k .
AB 2

= =
Bi 1 : (a ln my chiu)
Cho MRF UST
a) T nh ngha tam gic ng dng
ta c nhng iu g ?
HS : a) MRF UST

M U, R S; F T = = =
v
MR RF FM
k.
US ST TU
= = =
b) Hi UST c ng dng vi
MRF khng ? V sao ?
b) T cu (a)

U M, S R; T F = = =
v
US ST TU 1
.
MR RF FM k
= = =
UST MRF (theo nh
ngha tam gic ng dng)
GV : Ta bit nh ngha tam
gic ng dng. Ta xt xem tam
gic ng dng c tnh cht g ?
b) Tnh cht :
GV a ln hnh v sau

hi : Em c nhn xt g v quan h
ca hai tam gic trn ? Hi hai tam
gic c ng dng vi nhau khng ?
Ti sao ?
HS : ABC = ABC (c.c.c)

A A, B B; C C = = =
v
AB B C C A
1.
AB BC CA

= = =
ABC ABC (nh
ngha tam gic ng dng)
ABC ABC theo t s HS : ABC ABC theo t
ng dng l bao nhiu ?
GV khng nh : Hai tam gic bng
nhau th ng dng vi nhau v t s
ng dng k = 1
s ng dng k = 1.
GV : Ta bit mi tam gic u
bng chnh n, nn mi tam gic
cng ng dng vi chnh n.
chnh l ni dung tnh cht 1 ca hai
tam gic ng dng.
HS c tnh cht 1 SGK
GV hi :
Nu ABC ABC theo t
s k th ABC c ng dng vi
ABC khng ?
ABC ABC theo t s
no ?
HS : Chng minh tng t nh
bi tp 1, ta c
Nu ABC ABC th
ABC ABC.
C
A B AB 1
k th
AB AB k

= =

Vy ABC ABC theo t
s
1
k

2.
GV : Khi ta c th ni
ABC v ABC ng dng vi
nhau.
GV : a ln my chiu hnh v.
HS c tnh cht 2 SGK.

GV : Cho ABC ABC
v ABC ABC.
HS : ABC ABC.
Em c nhn xt g v quan h
gia ABC v ABC.
GV : Cc em c th da vo nh
ngha tam gic ng dng, d dng
chng minh c khng nh trn.
GV : chnh l ni dung tnh
cht 3.
GV : Yu cu HS ng ti ch nhc li
ni dung ba tnh cht trang 70 SGK
HS c Tnh cht 3 SGK
Hot ng 3
nh l (10 pht)
GV : Ni v cc cnh tng ng t l
ca hai tam gic ta c h qu ca
nh l Talt.

Em hy pht biu h qu ca nh
l Ta lt
GV v hnh trn bng v ghi GT
HS : Pht biu h qu nh l Ta
lt.

GT
ABC, MN // BC, M
AB, N AC.

KL
GV : Ba cnh ca AMN tng ng
t l vi ba cnh ca ABC.

GV : Em c nhn xt g thm v quan
h ca AMN v ABC.
HS : AMN ABC.
GV : Ti sao em li khng nh
c iu ?
HS : C MN // BC.

AMN B = (ng v)

ANM C = (ng v)
A chung
c
AM MN NA
AB BC CA
= = (H qu
ca nh l Talt)
AMN ABC
(Theo nh ngha tam gic ng
dng)
: Mt ng thng ct hai cnh
ca tam gic v song song vi
cnh cn li s to thnh mt tam
gic ng dng vi tam gic
cho. (GV b sung vo KL :
AMN ABC)

GV yu cu HS nhc li ni dung
nh l SGK tr 71.
HS pht biu li nh l SGK.
GV : Theo nh l trn, nu mun
AMN ABC theo t s
1
k
2
= ta xc nh im M, N nh
th no ?
HS : Mun AMN ABC
theo t s
1
k
2
= th M v N phi
l trung im ca AB v AC
(hay MN l ng trung bnh
ca ABC)
GV : Nu
2
k
3
= th em lm th
no ?
HS : Nu
2
k
3
= xc nh M
v N em ly trn AB im M sao
cho
AM =
2
3
AB.
T M k MN // BC (N AC)
ta c AMN ABC theo t
s
2
k
3
= .
GV : Ni dung nh l trn gip
chng ta chng minh hai tam gic
ng dng v cn gip chng ta
dng c tam gic ng dng
vi tam gic cho theo t s
ng dng cho trc.
GV : Tng t nh h qu nh l
Talt, nh l trn vn ng cho
c trng hp ng thng ct hai
ng thng cha hai cnh ca
tam gic v song song vi cnh
cn li.

GV a Ch v hnh 31 tr 71
SGK ln my chiu
HS c Ch SGK.
Hot ng 4
Cng c (8 pht)
GV : a bi s 2 ln my chiu v
in ln giy trong.

Yu cu HS hot ng nhm. HS hot ng theo nhm.
Bi 2 : Cho hnh v

a) Hy t tn cc nh ca hai
tam gic
b) Hai tam gic c ng dng
khng ? V sao ? Vit bng k
hiu.
c) Nu theo t s k
a) HS : C th t MNP v
MNP

b) MNP v MNP c
th ... theo t s
1
k
.

N N
M N
P P
=

=
(nh l tng
3 gc trong tam gic)
MN 4
2
MN 2
N P 6
2
NP 3
P M 4
2
PM 2

= =

= =

= =

MN NP P A
MN NP PA

= =
MNP MNP (theo nh
ngha).
c) Nu MNP MNP theo
t s k th MNP MNP
theo t s
1
k
.
GV a bi tp 3 ln my chiu.
Trong cc mnh sau mnh
no ng, mnh no sai ?
HS ng ti ch tr li
a) Hai tam gic ng dng vi nhau
th bng nhau.
a) Sai.
b) MNP QRS theo t s k
th QRS MNP theo t s
1
k
b) ng.
c) Cho HIK DEF theo t s
k th
DE EF FD
k
HI IK KH
= = =
c) Sai.
GV : Em hy sa li cu c cho
ng
Sa cu c.
HI IK KH
k
DE EF FD
= = =
GV : Qua bi hc hm nay em
cn ghi nh nhng kin thc g ?
HS : Cn ghi nh nh ngha tam
gic ng dng, cch xc nh t
s ng dng, tnh cht, nh l
v tam gic ng dng.

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng nh ngha, nh l, tnh cht hai tam gic ng dng.
Bi tp 24, 25 tr 72 SGK
Bi 25, 26 tr 71 SBT
Tit sau luyn tp.

Tit 43 Luyn tp
A Mc tiu
Cng c, khc su cho HS khi nim tam gic ng dng.
Rn k nng chng minh hai tam gic ng dng v dng tam gic ng dng
vi tam gic cho trc theo t s ng dng cho trc.
Rn tnh cn thn, chnh xc.
GV : Thc thng, compa, phn mu, bng ph.
HS : Thc thng, compa, bng nhm, bt vit bng.
C. Tin trnh Dy Hc
Hot ng 1
GV nu yu cu kim tra
HS 1 a) Pht biu nh ngha v tnh
cht v hai tam gic ng dng ?

HS 1 : Ln bng pht biu nh ngha
v tnh cht hai tam gic ng dng
nh SGK tr 70
b) Cha bi 24 tr 72 SGK b) Cha bi 24 tr 72 SGK
(Cu hi v bi a ln bng ph
hoc mn hnh)
C ABC ABC theo t
s ng dng k
1

1
AB
k
A B

=

ABC ABC theo t s
ng dng k
2

2
A B
k
AB

= .
Vy :
1 2
AB AB A B
. k .k
AB A B AB

= =

.
ABC ABC theo t s
ng dng k
1
.k
2
.
HS 2 : a) Pht biu nh l v tam
gic ng dng.
b) Cha bi tp 25 tr 72 SGK.
HS 2 : a) Pht biu nh l tr 71
SGK.
b) Cha bi tp.
HS c th lm nh sau :

Sau khi HS trnh by cch gii
GV c th hi thm.
Trn AB ly B sao cho AB =
BB.
T B k BC // BC (C AC)
ta c ABC ABC theo
1
k
2
=
GV : Theo em c th dng c
bao nhiu tam gic ng dng
vi
ABC theo t s
1
k
2
= .
HS : Tam gic ABC c 3 nh, ti
mi nh ta dng tng t nh trn,
s c ba tam gic ng dng vi
ABC.
GC : Em cn cch dng no
khc cch trn khng ?
HS : Ta c th v BC // BC vi
B, C thuc tia i ca tia AB,
C
B
(HS ni GV v hnh theo)
Nu HS khng pht hin c th
GV hng dn.
AC sao cho
AB AC 1
AB AC 2

= =
v cng c 3 tam gic na ng dng
vi ABC.
GV nhn, xt, cho im HS
HS nhn xt bi lm ca bn.
Hot ng 2
Luyn tp (30 pht)
Bi 26 tr 72 SGK
Cho ABC, v ABC ng
dng vi ABC theo t s ng
dng
2
k
3
= (lu A A).
GV yu cu HS hot ng nhm lm
bi tp. Trnh by cc bc cch
dng v chng minh.

HS hot ng theo nhm.
Bng nhm
Hnh v

Cch dng :
Trn cnh AB ly
2
AM AB
3
=
T M k MN // BC (N AC)
Dng ABC = AMN theo
trng hp ccc.
Chng minh :
V MN // BC, theo nh l v tam
gic ng dng ta c
AMN ABC theo t s
2
k
3
= . C ABC = AMN
(Cch dng)
ABC ABC theo t s
2
k
3
= .
GV cho HS c lp nhn xt bi
ca nhm.
Bi 27 tr 72 SGK
Sau khong 7 pht, GV yu cu i
din mt nhm trnh by bi lm.
( bi a ln bng ph)
Yu cu HS c k bi v gi mt
HS ln bng v hnh.
Mt HS ln bng v hnh

GV gi mt HS ln bng trnh
by cu a.
HS c lp lm vo v.
HS 1 a) C MN // BC (gt)
AMN ABC (1) (nh l
v tam gic ng dng).
c ML // AC (gt)
ABC MBL (nh l v
tam gic ng dng)
T (1) v (2).
AMN MBL (tnh cht
bc cu)
GV gi HS 2 ln bng lm cu b.
HS c lp lm vo v

* GV c th hng dn thm
cch vn dng bi 24
AMN ABC t s
1
1
k
3
=
b) AMN ABC.

1 1
M B; N C; A chung = =
t s ng dng
1
AM AM 1
k
AB AM 2AM 3
= = =
+

* ABC MBL

2 1
A M ; B chung; L C = =
t s ng dng
ABC MBL t s
2
3
k
2
=
AMN MBL t s k
3
=
k
1
.k
2

3
1
k
2
= .
GV c th nh gi cho im 2
HS trnh by trn bng.

2
AB 3AM 3
k
MB 2AM 2
= = =
* AMN MBL

2 1 1
A M ; M B; N C = = =
t s ng dng
3
AM AM 1
k
MB 2AM 2
= = = .
HS lp nhn xt, cha bi
Bi 28 tr 72 SGK
GV yu cu HS c k bi v gi
mt HS ln bng v hnh.
HS ln bng v hnh.

GV : Nu gi chu vi ABC l
2p, chu vi ABC l 2p.
Em hy nu biu thc tnh 2p v
2p.
HS : C 2p = AB + BC + CA
2p = AB + BC + CA.
Ta c t s chu vi ca hai tam
gic cho l :
2p AB B C C A
.
2p AB BC CA
+ +
=
+ +

m
AB B C C A 3
AB BC CA 5

= = = th t
s chu vi hai tam gic tnh th
no ?
(GV ghi li pht biu ca HS)
HS : Theo tnh cht dy t s
bng nhau :
AB B C C A
AB BC CA
AB B C C A 2p 3
AB BC CA 2p 5

= = =
+ +
= =
+ +

b) Bit 2p 2p = 40 dm, tnh
chu vi mi tam gic.
GV yu cu HS t lm bi vo v,
ri gi mt HS ln bng trnh by.
b) C
2p 3
2p 5
=

2p 3
2p 2p 5 3
=

hay
2p 3
.
40 2
=

40.3
2p 60
2
= = (dm)
v 2p = 60 + 40 = 100 (dm)
GV : Qua bi tp 28. Em c nhn
xt g v t s chu vi ca 2 tam
gic ng dng so vi t s ng
dng
HS : T s chu vi ca hai tam gic
ng dng bng t s ng dng.
Bi 26 tr 71 SBT
bi a ln bng ph
(C th v sn hnh ra bng ph
cho HS tnh ton nhanh)

HS : Nu cch lm :
C ABC ABC

AB B C C A
AB BC CA

= =
v AB l cnh nh nht ca
ABC AB l cnh nh nht
ca ABC
AB = 4,5 cm.
C
4, 5 B C C A 3
3 5 7 2

= = = .

3.5
B C 7, 5 (cm)
2
= =
v
3.7
C A 10, 5 (cm)
2
= =
Hot ng 3
Cng c (3 pht)
1) Pht biu nh ngha v tnh
cht v hai tam gic ng dng ?
HS ng ti ch tr li.
2) Pht biu nh l v hai tam
gic ng dng.

3) Nu hai tam gic ng dng
vi nhau theo t s k th t s chu
vi ca hai tam gic bng bao
nhiu ?
HS : Nu hai tam gic ng dng
vi nhau theo t s ng dng k
th t s chu vi ca hai tam gic
cng bng t s ng dng k.

Hng dn v nh (1 pht)
Bi tp v nh : Bi 27, 28 SBT tr 71
c trc bi : Trng hp ng dng th nht ca hai tam gic.

Tit 44 5. Trng hp ng dng th nht
A. Mc tiu
HS nm chc ni dung nh l (GT v KL) ; hiu c cch chng minh nh l gm
hai bc c bn :
Dng AMN ng dng vi ABC
Chng minh AMN = ABC.
Vn dng nh l nhn bit cc cp tam gic ng dng v trong
tnh ton.
B. CHun b ca GV v HS
GV : Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi sn cu hi, hnh v (hnh 32,
34, 35 SGK)
Thc thng, compa, phn mu, bt d
HS : n tp nh ngha, nh l hai tam gic ng dng.
Thc k, compa.
C. TIn trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (8 pht)
( bi, hnh v trn bng ph)

1. nh ngha hai tam gic ng dng.
Mt HS ln bng tr li cu hi
1.
2. Bi tp : Cho ABC v
ABC nh hnh v ( di cnh
tnh theo n v cm)
HS lp nhn xt b sung, ri
cng lm bi tp GV cho.

Trn cc cnh AB v AC ca
ABC ln lt ly hai im M, N
sao cho AM = AB = 2cm ; AN =
AC = 3cm.
Tnh di on thng MN.
* GV v HS nhn xt cho im
HS c kim tra.
Ta c :
M AB : AM = AB = 2cm
N AC : AN = AC = 3cm

AM AN
( 1)
MB NC
= =
MN // BC (theo L Ta lt
o)
AMN ABC (theo L
v tam gic ng dng).
AM AN MN 1
AB AC BC 2
MN 1
MN 4 (cm)
8 2
= = =
= =

Hot ng 2
1. nh l (17 pht)
GV : Em c nhn xt g v mi quan
h gia cc tam gic ABC ; AMN ;
ABC.
Theo c/m trn AMN ABC
AMN = ABC (c c c)
Vy ABC ABC
GV : Qua bi tp cho ta d on g ?
HS : Nu ba cnh ca tam gic
ny t l vi ba cnh ca tam
gic kia th hai tam gic ng
dng.
GV : chnh l ni dung nh l v
trng hp ng dng th nht ca
hai tam gic.
Mt HS c to nh l tr 73 SGK.
GV v hnh trn bng (cha v MN)
GV yu cu HS nu GT, KL ca nh
l.
HS v hnh vo v.
HS nu GT, KL

GT ABC, ABC
A B A C B C
AB AC BC

= =
KL
ABC ABC

Da vo bi tp va lm, ta cn dng
mt tam gic bng tam gic ABC v
ng dng vi tam gic ABC.
Hy nu cch dng v hng chng
minh nh l
HS : Ta t trn tia AB on
thng AM = AB
V ng thng MN // BC, vi
N AC.

Ta c AMN ABC
Ta cn chng minh
AMN = ABC
GV : Theo gi thit
A B AC B C
AB AC BC

= = m MN // BC
th ta suy ra c iu g ?
HS : MN // BC
AMN ABC

AM AN MN
AB AC BC
= =
m AM = AB
AB AN MN
AB AC BC

= =
c
A B AC B C
AB AC BC

= = (gt)
A C AN B C MN
v
AC AC BC BC

= =
AN = AC v MN = BC
AMN = ABC (ccc)
v AMN ABC (c/m trn)
nn ABC ABC
GV : Cc em c th c li c/m trong
SGK nu cha r.
GV : Nhc li ni dung nh l.

Vi HS nhc li nh l.
Hot ng 3
p dng (8 pht)
GV : Cho HS lm SGK.
HS tr li
hnh 34a v 34b c
ABC DFE v
AB AC BC
2
DF DE EF
= = =
GV lu HS khi lp t s gia cc
cnh ca hai tam gic ta phi lp t s
gia hai cnh ln nht ca hai tam
gic, t s gia hai cnh b nht ca hai
tam gic, t s gia hai cnh cn li ri
so snh ba t s .

p dng : Xt xem ABC c ng
dng vi IKH khng ?
HS :
AB 4
1
IK 4
AC 6
IH 5
BC 8 3
KH 6 4
= =
=
= =

ABC khng ng dng vi
IKH.
Do DFE cng khng ng
dng vi IKH.
Hot ng 4
Bi 29 tr 74, 75 SGK
( bi v hnh v a ln mn hnh
hoc bng ph)
HS tr li ming
a)
ABC v ABC c
AB 6 3
AB 4 2
AC 9 3 AB AC BC
AC 6 2 AB AC B C
BC 12 3
B C 8 2
= =

= = = =
= =

ABC ABC (c c c)
b) Theo cu a :
AB AC BC
AB AC B C
= = =

AB AC BC 3
AB AC B C 2
+ +
=
+ +
(theo tnh
cht ca dy t s bng nhau)
Bi 30 tr 75 SGK.
( bi a ln bng ph)
Qua bi 29, ta bit khi hai tam
gic ng dng th t s chu vi ca
hai tam gic bng t s ng dng ca
chng. Hy tm t s .

HS : Chu vi ABC bng :
AB + BC + AC = 3 + 5 + 7 = 15
(cm)
T s ng dng ca ABC v
ABC l :
55 11
15 3
=
AB B C AC 11
AB BC AC 3
11 3.11
AB AB. 11 (cm)
3 3
11 11
B C BC. 7. 25, 67 (cm)
3 3
11 11
AC AC. 5. 18, 33 (cm)
3 3

= = =
= = =
= =
= =
* Cu hi cng c
Nu trng hp ng dng th nht
ca hai tam gic
Hy so snh trng hp bng nhau
th nht ca hai tam gic vi trng
hp ng dng th nht ca hai tam
gic

HS tr li cu hi

* Ging nhau : u xt n iu
kin ba cnh.
* Khc nhau :
Trng hp bng nhau th
3
2
=
nht :
Ba cnh ca tam gic ny bng
ba cnh ca tam gic kia.
Trng hp ng dng th nht ba
cnh ca tam gic ny t l vi ba
cnh ca tam gic kia.

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng nh l trng hp dng th nht ca hai tam gic, hiu
hai bc chng minh nh l l :
+ Dng AMN ABC.
+ Chng minh AMN = ABC.
Bi tp v nh s 31 tr 75 SGK, s 29, 30, 31, 33 tr 71, 72 SBT.
c trc bi Trng hp ng dng th hai.

Tit 45 6. Trng hp ng dng th hai
A. Mc tiu
HS nm chc ni dung nh l (GT v KL), hiu c cch chng minh gm hai
bc chnh.
+ Dng AMN ABC.
+ Chng minh AMN = ABC.
Vn dng nh l nhn bit c cc cp tam gic ng dng, lm cc bi tp
tnh di cc cnh v cc bi tp chng minh.
GV : Bng ph, hoc giy trong, n chiu ghi sn cu hi, hnh v (hnh 36, hnh
38, hnh 39)
Thc thng, compa, thc o gc, phn mu, bt d.
HS : Thc k, compa, thc o gc.
Bng ph nhm.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (7 pht)
1) Pht biu trng hp ng
dng th nht ca hai tam gic.
Cho v d
1) Pht biu nh l SGK
V d : ABC c AB = 4 cm,
BC = 5 cm, CA = 6 cm, AB = 6
cm, BC = 7,5 cm, CA = 9 cm
th
ABC ABC
2) Bi tp.
Cho hai tam gic ABC v DEF
c kch thc nh hnh v :

2) Bi tp
HS lp v hnh ng kch thc
vo v v cng lm.
HS lm bi
a) So snh cc t s
AB
DE
v
AC
DF
.
b) o cc on thng BC, EF.
Tnh t s
BC
EF
, so snh vi cc t
s trn v nhn xt v hai tam
gic.
a)
AB AC 1
DE DF 2
= = .
b) o BC = 3,6 cm.
EF = 7,2 cm.
BC 3, 6 1
.
EF 7, 2 2
= =
Vy
AB AC BC 1
DE DF EF 2
= = = .
Nhn xt : ABC DEF theo
trng hp ng dng ccc
GV nhn xt, cho im HS HS lp nhn xt bi lm ca bn.
Hot ng 2
1. nh l (15 pht)
GV : Nh vy, bng o c ta
nhn thy tam gic ABC v tam
gic DEF c hai cp cnh tng
ng t l v mt cp gc to bi
cc cnh bng nhau th s
ng dng vi nhau.
Ta s chng minh trng hp ng

dng ny mt cch tng qut.
GV yu cu HS c nh l tr 75
SGK.
GV v hnh 37 ln bng (cha v
MN) yu cu HS nu GT, KL ca
nh l.
Mt HS c to nh l SGK.
GT
ABC v ABC

AB AC
; A A
AB AC

= =

KL
ABC ABC
GV : Tng t nh cch chng
minh trng hp ng dng th
nht ca hai tam gic, hy to ra
mt tam gic bng tam gic
ABC v ng dng vi tam
gic ABC.
Chng minh AMN = ABC
HS : Trn tia AB t AM = AB.
T M k ng thng MN // BC.
(N AC).
AMN ABC (theo nh l
v tam gic ng dng)
AM AN
AB AC
= , v AM = AB
AB AN
AB AC

=
Theo gi thit
AB AC
AB AC

=
AN = AC.
Xt AMN v ABC c
AM = AB (cch dng)

A A = (gt)
AN = AC (chng minh trn)
AMN = ABC (cgc)
Vy ABC ABC.
GV nhn mnh li cc bc
chng minh nh l.
GV : Sau khi c nh l
trng hp ng dng th hai
ca hai tam gic, tr li bi tp
khi kim tra, gii thch ti sao

Trong bi tp trn, ABC v
DEF c
AB AC 1
DE DF 2
= = .
ABC li ng dng vi DEF.

0
A D 60 = = .
ABC DEF (cgc)
Hot ng 3
2 p dng (8 pht)
GV yu cu HS lm (Cu
hi v hnh v a ln mn hnh
hoc bng ph)
HS quan st hnh, tr li.
ABC DEF v c.
AB AC 1
DE DF 2
= = v

0
A D 70 = =
DEF khng ng dng vi
PQR v
DE DF
PQ PR
v

D P .
ABC khng ng dng vi
PQR.
GV yu cu HS lm tip
hnh hoc bng ph)
GV yu cu HS lm bi vo v,
mt HS ln bng trnh by.
HS trnh by trn bng
AED v ABC c
AE AD 2 3
AB AC 5 7, 5

= =

.
A chung.
AED ABC (cgc)
Hot ng 4
Bi 32 tr 77 SGK.
nhm gii bi tp.
HS hot ng theo nhm
Bi lm

GV quan st v kim tra cc nhm
hot ng.
a) Xt OCB v OAD c
OC 8
OC OB
OA 5
OA OD OB 16 8
OD 10 5
= =

O chung
OCB OAD (cgc)
b) V OCB OAD nn

B D = (hai gc tng ng)
Xt IAB v ICD c :

1 2
I I = (i nh)

B D = (C/m trn).

IAB ICD = (V tng ba gc
ca mt tam gic = 180
0
)
Vy IAB v ICD c cc gc
bng nhau tng i mt.
Sau thi gian hot ng nhm khong
5 pht, GV yu cu i din hai
nhm HS ln trnh by, mi nhm
trnh by mt cu. HS lp nhn xt.
GV nhn xt bi lm ca mt s
nhm.

Bi 33 tr 77 SGK.
(Hnh v v GT, KL ghi trn
bng ph)

GT
ABC ABC theo t s
k.
BM = MC ; BM = MC
KL
AM
k
AM

=

GV gi : c t s
A M
AM

ta

HS : Ta cn chng minh ABM
cn chng minh hai tam gic no
ng dng ?
ABM.
Chng minh ABM
ABM.
HS : V ABC ABC (gt)

B B =
v
AB B C
k
AB BC

= = .
C
1
B M B C (gt)
2
=
1
BM BC (gt)
2
=
1
B C
B M B C
2
k
1
BM BC
BC
2

= = = .
Xt ABM v ABM c
AB B M
k
AB BM

= = .

B B = (c/m trn)
ABM ABM (cgc)
AM AB
k
AM AB

= = .
GV nu kt lun : Nu hai tam gic
ng dng vi nhau th t s gia hai
trung tuyn tng ng bng t s
ng dng.

Sau GV yu cu HS nhc li
hai trng hp ng dng ca
hai tam gic hc.
HS pht biu cc nh l.

Hng dn v nh (2 pht)
Hc thuc cc nh l, nm vng cch chng minh nh l.
Bi tp v nh s 34 tr 77 SGK v bi s 35, 36, 37, 38 tr 72, 73
SBT.
c trc bi Trng hp ng dng th ba.

Tit 46 7. Trng hp ng dng th ba
A. Mc tiu
HS nm vng ni dung nh l. bit cch chng minh nh l.
HS vn dng c nh l nhn bit cc tam gic ng dng vi nhau, bit sp
xp cc nh tng ng ca hai tam gic ng dng, lp ra cc t s thch hp t
tnh ra c di cc on thng trong bi tp.
GV : Bng ph hoc giy trong (n chiu) ghi sn bi tp, hnh 41, 42, 43
SGK.
Chun b sn hai tam gic ng dng bng ba cng c hai mu
khc nhau (dng cho vic chng minh nh l)
Thc thng, compa, thc o gc, phn mu, bt d.
HS : n tp nh l trng hp ng dng th nht v th hai ca hai tam gic.
Thc k, compa, thc o gc.
Bng ph nhm.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (6 pht)
GV nu yu cu kim tra
Pht biu trng hp ng dng
th hai ca hai tam gic.
Mt HS ln kim tra.
Pht biu nh l tr 75 SGK.
Cha bi tp 35 tr 72 SBT
( bi a ln bng ph)
Cha bi tp

Xt ANM v ABC c
A chung
AN 8 2
AN AM
AB 12 3
AB AC AM 10 2
AC 15 3
= =

= =

ANM ABC (c g c).
AN NM 2 NM
hay
AB BC 3 18
= =
2.18
NM 12 (cm)
3
= = .
GV nhn xt, cho im HS. HS lp nhn xt bi lm ca bn.
Hot ng 2
1. nh l (15 pht)
GV t vn : Ta hc hai
trng hp ng dng ca hai
tam gic, hai trng hp c
lin quan ti di cc cnh ca
hai tam gic. Hm nay ta hc
trng hp ng dng th ba,
khng cn o di cc cnh
cng nhn bit c hai tam
gic ng dng.
HS nghe GV trnh by.
Bi ton : Cho hai tam gic ABC
v ABC vi

A A; B B = = .
Chng minh ABC ABC.
GV v hnh ln bng.
HS v hnh., ghi v
GT
ABC, ABC
A =
A

B B =
KL
ABC ABC.
GV yu cu HS cho bit GT, KL
ca bi ton v nu cch chng
minh
GV gi bng cch t tam
gic ABC ln trn tam gic
ABC sao cho
A trng vi
A
HS s pht hin ra cn phi c
MN // BC nu cch v MN.

HS : Trn tia AB t on thng
AM = AB. Qua M k ng
thng MN // BC (N AC)
AMN ABC (nh l v tam
gic ng dng)
Ti sao AMN = ABC ? Xt AMN v ABC c
A =
A (gt)
AM = AB (theo cch dng)

AMN B (hai gc ng v
ca MN // BC)
B B (gt)
AMN B
=

=

Vy AMN = ABC (g c g)
ABC ABC.
T kt qu chng minh trn, ta
c nh l no ?
GV nhn mnh li ni dung nh
l v hai bc chng minh nh
l (cho c ba trng hp ng
dng) l :
To ra AMN ABC.
Chng minh AMN =
ABC.
HS pht biu nh l tr 78 SGK.
Vi HS nhc li nh l.
Hot ng 3
2 p dng (10 pht)
GV a v hnh 41 SGK ln
bng ph, yu cu HS tr li.
HS quan st, suy ngh t pht ri
tr li cu hi.
+ ABC cn A c
0
A 40 =

0 0
0
180 40
B C 70
2
= = = .
Vy ABC PMN v c

0
B M C N 70 = = = =
+ ABC c

0 0
A 70 , B 60 = =

0 0 0 0
C 180 (70 60 ) 50 = + =
Vy ABC DEF v c

0 0
B E 60 , C F 50 = = = = .
GV a v hnh 42 SGK
ln bng ph

a) Trong hnh v ny c ba tam
gic l :
ABC ; ADB ; BDC.
Xt ABC v ADB c
A chung

1
C B (gt) =
ABC ADB (gg)
b) C ABC ADB
AB AC
AD AB
=
3 4, 5 3.3
hay x
x 3 4, 5
= =
x = 2 (cm)
y = DC = AC x
= 4,5 2 = 2,5 (cm)
GV : C BD l phn gic
B , ta
c t l thc no ?
c) C BD l phn gic
B
DA BA
DC BC
=
2 3 2, 5.3
hay BC
2, 5 BC 2
= =
BC = 3,75 (cm)
ABC ADB (chng minh
trn)
AB BC 3 3, 75
hay
AD DB 2 DB
= =
2.3, 75
DB 2, 5 (cm)
3
= =
Hot ng 4
GT
ABC ABC theo t
s k

1 2 1 2
A A ; A A = = .
Bi 35 tr 79 SGK
KL AD
k
AD

=
GV yu cu HS nu GT v kt
lun ca bi ton.
GV : GT cho ABC ABC
theo t s k ngha l th no ?

HS : ABC ABK theo t s
k, vy ta c
AB B C C A
k
AB BC CA

= = =

A A ; B B = =
c t s
AD
AD

ta cn xt hai
tam gic no ?
Xt ABD v ABD c :

1 1
A A
A A
2 2
= = =

B B = (chng minh trn)
ABD ABD (g - g)

AD AB
k
AD AB

= = .
Bi 36 tr 79 SGK.
nhm.
GV kim tra cc nhm HS hot
ng.

HS hot ng theo nhm.

Xt ABD v BDC c

2
A B (gt) =

1 1
B D = (so le trong ca AB //
DC)
ABD BDC (g - g)
AB BD
BD DC
=
12, 5 x
hay .
x 28, 5
=
x
2
= 12,5 . 28,5
x 18,9 (cm)
GV nhn xt bi lm ca mt s
nhm.
GV nu cu hi cng c.
Sau thi gian hot ng nhm khong
5 pht, i din mt nhm trnh by
bi gii HS lp gp .
Pht biu trng hp ng
dng th ba ca hai tam gic.
HS tr li cu hi.
DEF c

0 0
D 50 , E 60 = =
v MNP c

0 0
M 60 , N 70 = =
Hi hai tam gic c ng dng
khng ? V sao ?
DEF c

0 0
D 50 , E 60 = =
0 0 0
F 180 (50 60 ) = +
0
F 70 =
Vy DEF PMN (g-g)
V c

0
E M 60 = =

0
F N 70 = = .
Hng dn v nh (2 pht)
Hc thuc, nm vng cc nh l v ba trng hp ng dng ca hai tam
gic. So snh vi ba trng hp bng nhau ca hai tam gic.
Bi tp v nh s 37, 38 tr 79 SGK. v bi s 39, 40, 41, 42 tr 73, 74
SBT.
Tit sau luyn tp.

Tit 47 Luyn tp
A. Mc tiu
Cng c cc nh l v ba trng hp ng dng ca hai tam gic.
Vn dng cc nh l chng minh cc tam gic ng dng,
tnh cc on thng hoc chng minh cc t l thc, ng thc trong cc bi tp.
GV : Bng ph hoc giy trong, n chiu ghi cu hi, bi tp.
Thc thng, compa, ke, phn mu, bt d.
HS : n tp cc nh l v trng hp ng dng ca hai tam gic.
Thc k, compa, ke.
Bng ph nhm.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (6 pht)
GV nu yu cu kim tra. Mt HS ln kim tra.
Pht biu nh l trng hp
ng dng th ba ca hai tam
gic.
Pht biu nh l.

Cha bi tp 38 tr 79 SGK (
bi v hnh v a ln bng ph).

Cha bi tp.
Xt ABC v EDC c :

B D = (gt)

ACB ECD = (i nh)
ABC EDC (g.g)

CA CB AB
CE CD ED
= =

2 x 3 1
y 3, 5 6 2
= = = .
C
2 1
y 4
y 2
= =
GV lu c th khng chng
minh hai tam gic ng dng m
c

B D = (gt) AB // DE (v hai
gc so le trong bng nhau)
x 1 3, 5
x 1, 75
3, 5 2 2
= = =
Sau p dng h qu nh l
Talt tnh x, y.
HS nhn xt, cha bi.
Hot ng 2
Luyn tp (28 pht)
Bi 37 tr 79 SGK.
ph)

HS pht biu : GV ghi li.
a) Trong hnh v c bao nhiu
tam gic vung ?
a) C

0
1 3
D B 90 + = (do
C = 90
0
)
m

1 1
D B = (gt)

0
1 3
B B 90 + =
0
2
B 90 =
Vy trong hnh c ba tam gic
vung l AEB, EBD, BCD.
b) Tnh CD.
b) Xt EAB v BCD c
0
A C 90 = = .

1 1
B D = (gt).
EAB BCD (gg)

EA AB
BC CD
=
hay
10 15
12 CD
=
CD =
12.15
18
10
= (cm)
Tnh BE ? BD ? ED ? Theo nh l Pytago.
BE =
2 2 2 2
AE AB 10 15 + = +
18,0 (cm)
BD =
2 2 2 2
BC CD 12 18 + = +
21,6 (cm)
ED =
2 2 2 2
EB BD 18 21, 6 + = +
28,1 (cm)
c) So snh S
BDE
vi (S
AEB
+ S
BCD
)
c) S
BDE
=
1
2
BE.BD.
=
1
325. 468
2
= 195 (cm
2
)
S
AEB
+ S
BCD
=
1
2
(AE.AB +
BC.CD)
=
1
2
(10 . 15 + 12 . 18) = 183
(cm
2
)
Vy S
BDE
> S
AEB
+ S
BCD
.
Bi 39 tr 79 SGK.
( bi a ln bng ph)
Yu cu HS v hnh vo v. Mt HS
ln bng v hnh.
HS v hnh.

a) Chng minh rng
OA.OD = OB.OC.
GV : Hy phn tch tm ra hng
chng minh.
HS pht biu : OA.OD = OB.OC

OA OC
OB OD
=

OAB OCD.
Ti sao OAB li ng dng vi HS : Do AB // DC (gt)
OCD.
OAB OCD. (V c

A C = ;

B D = so le trong).
b) Chng minh
OH AB
OK CD
=
C OAH OCK (gg)

OH OA
OK OC
=
m
OA AB
OC CD
=

OH AB
OK CD
=
Bi 40 tr 80 SGK.
gii bi ton.
GV b sung thm cu hi : Hai
tam gic ABC v AED c ng
dng vi nhau khng ? V sao ?

HS hot ng theo nhm.
Bng nhm.

* Xt ABC v ADE c :
GV kim tra cc nhm hot ng.

AB 15
AB AC
AD 8
AC 20 10 AD AE
AE 6 3
= =

ABC khng ng dng vi ADE .

GV kim tra bi lm ca mt s
nhm v nhn mnh tnh tng ng
ca nh.
* Xt ABC v AED c :
AB 15 5
AB AC 5
AE 6 2
AC 20 5 AE AD 2
AD 8 2
= =

= =
= =

A chung.
ABC AED (c g c).
Sau 5 pht, i din mt nhm trnh
by bi gii.
GV b sung cu hi :
HS suy ngh tip cc cu hi GV b
sung.

Gi giao im ca BE v CD l I.
Hi : H tr li, ghi bi.
+ ABE c ng dng vi ACD
khng ?
+ IBD c ng dng vi ICE
khng ?
Gii thch.
+ ABE v ACD c :
AB 15 3
AB AE
AC 20 4
AE 6 3 AC AD
AD 8 4
= =

= =

A chung.
ABE ACD (cgc)

1 1
B C = (hai gc tng ng).
+ IBD v ICE c :

1 2
I I = (i nh)

1 1
B C = (c/m trn)
IBD ICE (gg)
T s ng dng l bao nhiu ? T s ng dng l :
BD 15 8 7 1
CE 20 6 14 2
= = =
.
Hot ng 3
Cng c (3 pht)
GV nu bi.
Bi 1) Cho tam gic cn ABC (AB
= AC) v tam gic cn DEF (DE =
DF).
Mt HS c to bi.
HS c lp suy ngh, chun b
kin.

Hi ABC v DEF c ng
dng

khng nu c : Kt qu :
a)

A D = hoc
b)

B F = hoc
c)

A E = hoc

d)
AB BC
DE EF
= hoc
e)
AB AC
DE DF
=
a) ABC DEF.

b) ABC DEF.

c) ABC khng ng dng vi
DEF.
d) ABC DEF
e) ABC khng ng dng vi
DEF.
Bi 2) in vo ch ... trong bng.
Cho ABC v ABC
ABC ABC
khi
ABC = ABC
khi
a)
AB
AB

= =

a) AB = AB ;
AC = ...
... = ....
b)
AB
AB

=

B =
...
b) AB = AB ;
B =
...
... = ...
HS2 ln in
c bng lin h
cc trng hp ng
dng v cc trng
hp bng nhau ca
hai tam gic ABC v
ABC.

So snh :
Sau so snh cc trng hp ng
dng v cc trng hp bng nhau
ca hai tam gic (bi 42 SGK).
Cng c ba trng hp bng
nhau : ccc, cgc, gcg.
Hai tam gic ng dng hay
bng nhau u c cc gc tng
ng bng nhau.

Khc nhau : Hai tam gic ng
dng th cc cnh tng ng t l.
Cn hai tam gic bng nhau th
cc cnh tng ng bng nhau.
GV nhn xt cho im. HS lp nhn xt bi ca bn.
GV ni : Qua bi tp 1, hy nu
du hiu nhn bit hai tam
gic cn ng dng, chnh l
ni dung bi tp 41 SGK.
HS : Hai tam gic cn ng dng
nu c :
a) Mt cp gc nh bng nhau
hoc.
b) Mt cp gc y bng nhau
hoc.
c) Cnh bn v cnh y ca tam
gic cn ny t l vi cnh bn v
cnh y ca tam gic cn kia.
HS lp cha bi.

Hng dn v nh (1 pht)
Bi tp s 43, 44, 45 tr 74, 75 SBT.
n ba trng hp ng dng ca hai tam gic, nh l Pytago.
c trc bi cc trng hp ng dng ca tam gic vung.

Tit 48 8. Cc trng hp ng dng
ca tam gic vung
A. Mc tiu
HS nm chc cc du hiu ng dng ca tam gic vung, nht l du hiu c
bit (du hiu v cnh huyn v cnh gc vung).
Vn dng nh l v hai tam gic ng dng tnh t s cc ng cao, t s
din tch, tnh di cc cnh.
GV : Bng ph hoc giy kh to hoc giy trong (n chiu) v hai tam gic
vung c mt cp gc nhn bng nhau, hai tam gic vung c hai cnh gc vung
tng ng t l, hnh 47, hnh 49, hnh 50 SGK.
Thc thng, compa, ke, phn mu, bt d.
HS : n tp cc trng hp ng dng ca hai tam gic
Thc k, compa, ke.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (7 pht)
HS1 : Cho tam gic vung ABC
(
0
A 90 = ), ng cao AH. Chng
minh

a) ABC HBA.
b) ABC HAC.
Hai HS ln kim tra.
HS1 :
a) ABC v HBA c

0
A H 90 (gt)
B chung.
= =

ABC HBA (g - g)

b) ABC v HAC c

0
A H 90 (gt)
C chung.
= =

ABC HAC (g-g)
HS 2 : Cho tam gic ABC c
A = 90
0
; AB = 4,5 cm ; AC = 6
cm. Tam gic DEF c
D = 90
0
;
DE = 3 cm DF = 4 cm.
Hi ABC v DEF c ng
dng vi nhau hay khng? Gii
thch.
HS 2 :
ABC v DEF c
A =
D = 90
0
.
AB 4, 5 3
AB AC
DE 3 2
DE DF AC 6 3
DF 4 2
= =

= =

ABC DEF (c.g.c)
GV nhn xt cho im HS lp nhn xt bi ca bn
Hot ng 2
1. p dng cc trng hp ng dng ca tam gic
vo tam gic vung (5 pht)
GV : Qua cc bi tp trn, hy cho
bit hai tam gic vung ng dng
vi nhau khi no?
HS : Hai tam gic vung ng
dng vi nhau nu
a) Tam gic vung ny c mt
gc nhn bng gc nhn ca tam
gic vung kia. Hoc
b) Tam gic vung ny c hai cnh
gc vung t l vi hai cnh gc
vung ca tam gic kia.
GV a hnh v minh ho.

ABC v ABC
(

A A = = 90
0
) c
a)

B B = hoc
b)
AB AC
AB AC
=

th ABC ABC

Hot ng 3
2. Du hiu c bit nhn bit
hai tam gic vung ng dng (15 pht)
GV yu cu HS lm
Hy ch ra cc cp tam gic ng
dng trong hnh 47.

HS nhn xt
+ Tam gic vung DEF v tam
gic vung DEF ng dng v
c
DE DF 1
D E D F 2
= =

.
+ Tam gic vung ABC c :
AC
2
= BC
2
AB
2

= 5
2
2
2

= 25 4 = 21.
AC = 21 .
Tam gic vung ABC c
AC
2
= BC
2
AB
2

AC
2
= 10
2
- 4
2

= 100 16 = 84.
AC = 84 4.21 2 21 = =
Xt ABC v ABC c:
AB 2 1
AB 4 2 AB AC
AB AC AC 21 1
AC 2
2 21

= =

= =

ABC ABC (c.g.c)
GV: Ta nhn thy hai tam gic
vung ABC v ABC c cnh
huyn v mt cnh gc vung
ca tam gic vung ny t l vi
cnh huyn v mt cnh gc
vung ca tam gic vung kia, ta
chng minh c chng ng
dng thng qua vic tnh cnh
gc vung cn li.
Ta s chng minh nh l ny cho
trng hp tng qut.

GV yu cu HS c nh l 1 tr
82 SGK
GV v hnh.

Yu cu HS nu GT, KL ca
nh l.
HS c nh l 1 SGK
ABC, ABC

0
A A 90
B C AB
BC AB
= =

=

ABC ABC.
GV cho HS t c phn chng
minh trong SGK.
Sau GV a chng minh ca
SGK ln bng ph trnh by
HS hiu.
HS c chng minh SGK ri
nghe GV hng dn li.
GV hi : Tng t nh cch
chng minh cc trng hp ng
dng ca tam gic, ta c th
chng minh nh l ny bng
cch no khc?

GV gi : Chng minh theo hai
bc
Dng AMN ABC.
Chng minh AMN bng ABC.
HS : Trn tia AB t AM = AB.
Qua M k MN // BC (N AC).
Ta c AMN ABC.
Ta cn chng minh :
AMN = ABC.
Xt AMN v ABC c :

0
A A 90
= =
AM = AB (cch dng)
C MN // BC
AM MN
AB BC
=
M AM = AB
AB MN
AB BC

=
Theo gi thit
AB B C
AB BC

=
MN = BC.
Vy AMN = ABC (cnh
huyn, cnh gc vung)
ABC ABC
Hot ng 4
3. T s hai ng cao, t s din tch
ca hai tam gic ng dng (8 pht)
nh l 2 (SGK).
GV yu cu HS c nh l 2 tr
83 SGK.
GV a hnh 49 SGK ln bng
ph, c ghi sn GT, KL.

HS nu chng minh.
ABC ABC (gt)
G
T
ABC ABC theo t s
ng dng k.
AH BC, AH BC
K
L
AH AB
k.
AH AB

= =
GV yu cu HS chng minh
ming nh l.
GV : T nh l 2, ta suy ra nh
l 3.

AB
B B v k
AB

= =
Xt ABH v ABH c

0
H H 90 = =

B B = (c/m trn)
ABH ABH

AH AB
k.
AH AB

= =
nh l 3 (SGK).
GV yu cu HS c nh l 3 v
cho bit GT, KL ca nh l.
GV : Da vo cng thc tnh din
tch tam gic, t chng minh nh l.
HS c nh l 3 (SGK)
GT
ABC ABC theo t
s ng dng k.
KL
2 A B C
ABC
S
k
S

=

Hot ng 5
Luyn tp (8 pht)
Bi 46 tr 84 SGK. ( bi v
hnh 50 SGK a ln bng ph)

HS tr li :
Trong hnh c 4 tam gic vung
l ABE, ADC, FDE, FBC.
ABE ADC (
A chung)
ABE FDE (
E chung)
ADC FBC (
C chung)
FDE FBC (

1 2
F F = i
nh)
v v v.
(C 6 cp tam gic ng dng)
Bi 48 tr 48 SGK. (Hnh v a HS : ABC v ABC c
ln bng ph)

GV gii thch : CB v CB l hai
tia sng song song (theo kin
thc v quang hc). Vy ABC
quan h th no vi ABC ?
(Nu thiu thi gian th GV
hng dn ri giao v nh lm)

0
A A 90 = =

B B = (V CB // CB).
ABC ABC.

AB AC
.
AB AC

=
0, 6 2,1
hay
4, 5 x
= .

4, 5.2,1
x
0, 6
=
x 15, 75 (m) = .

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng cc trng hp ng dng ca tam gic vung, nht l
trng hp ng dng c bit (cnh huyn, cnh gc vung tng
ng t l), t s hai ng cao tng ng, t s hai din tch ca hai
tam gic ng dng.
Chng minh nh l 3 Tit sau luyn tp.

Tit 49 Luyn tp
A. Mc tiu
Cng c cc du hiu ng dng ca tam gic vung, t s hai ng cao, t s
hai din tch ca tam gic ng dng.
Vn dng cc nh l chng minh cc tam gic ng dng, tnh di cc
on thng, tnh chu vi, din tch tam gic.
Thy c ng dng thc t ca tam gic ng dng.
GV : Bng ph hoc giy trong (n chiu) ghi cu hi, hnh v,
bi tp.
Thc thng, com pa, ke, phn mu, bt d.
HS : n tp cc trng hp ng dng ca hai tam gic.
Thc k, com pa, ke.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng ca GV Hot ng ca HS.
Hot ng 1
Kim tra (8 pht)
HS1 : 1) Pht biu cc trng
hp ng dng ca hai tam gic
vung.
2) Cho ABC (
0
A 90 = ) v
DEF (
0
D 90 = ).
Hi hai tam gic c ng dng vi
nhau khng nu :
HS1 : 1) Pht biu ba trng hp
ng dng ca hai tam gic
vung.

2) Bi tp :
a)

0 0
B 40 , F 50 = = a) ABC c

0 0
A 90 , B 40 = =
0
C 50 = .
tam gic vung ABC ng
dng vi tam gic vung DEF v
c

0
C F 50 = = .
b) AB = 6 cm ; BC = 9 cm
DE = 4 cm ; EF = 6 cm
b) Tam gic vung ABC ng
dng vi tam gic vung DEF v
c :
AB 6 3
AB BC
DE 4 2
DE EF BC 9 3
EF 6 2
= =

= =

(trng hp ng dng c bit)
HS2 : Cha bi tp 50 tr 84 SGK HS2 : Cha bi 50 SGK.
Do BC // BC (theo tnh cht
quang hc)

C C =

(Hnh v a ln bng ph).

GV nhn xt, cho im.
ABC ABC (g-g)

AB AC
AB AC
=

AB 36, 9
hay
2,1 1, 62
=
2,1.36, 9
AB
1, 62
47, 83 (m).
=

HS lp nhn xt bi lm ca bn
Hot ng 2
Luyn tp (35 pht)
Bi 49 tr 84 SGK.
ph)

GV : Trong hnh v c nhng tam
gic no ? Nhng cp tam gic no
ng dng vi nhau ? V sao ?
a) Trong hnh v c ba tam gic
vung ng dng vi nhau tng
i mt :
ABC HBA (
B chung)
ABC HAC (
C chung)
HBA HAC (cng ng
dng vi ABC).
Tnh BC b) Trong tam gic vung ABC :
BC
2
= AB
2
+ AC
2
(/l Pytago)
2 2
2 2
BC AB AC
12, 45 20, 50 23, 98 (cm)
= +
= +

Tnh AH, BH, HC.
Nn xt cp tam gic ng dng no ?
ABC HBA (C/m trn)
AB AC BC
HB HA BA
= =
12, 45 20, 50 23, 98
hay
HB HA 12, 45
= =
2
12, 45
HB 6, 46 (cm)
23, 98
=
20, 50.12, 45
HA 10, 64 (cm)
23, 98
=
HC = BC BH.
= 23,98 6,46 17,52 (cm)
HS va tham gia lm bi di s
hng dn ca GV, va ghi bi.
Bi 51 tr 84 SGK
lm bi tp.
GV gi : Xt cp tam gic no
c cnh l HB, HA, HC.

HS hot ng theo nhm

+ HBA v HAC c

0
1 2
1 2
H H 90
A C (cng ph vi A )
= =
=

HBA HAC (g-g).

HB HA 25 HA
hay
HA HC HA 36
= =
HA
2
= 25.36 HA = 30
(cm)
+ Trong tam gic vung HBA
AB
2
= HB
2
+ HA
2
(/l Pytago)
AB
2
= 25
2
+ 30
2
.
GV kim tra cc nhm hot
ng.
AB 39,05 (cm)
+ Trong tam gic vung HAC.
AC
2
= HA
2
+ HC
2
(/l Pytago)
AC
2
= 30
2
+ 36
2

AC 46,86 (cm)
+ Chu vi ABC l :
AB + BC + AC 39,05 + 61 +
46,86.
146,91 (cm)
Din tch ABC l :
BC. AH 61.30
S
2 2
= =
= 915 (cm
2
)
Sau thi gian cc nhm hot
ng khong 7 pht, GV yu cu
i din cc nhm ln trnh by
bi.
C th mi ln lt i din ba
nhm.

i din nhm 1 trnh by n
phn tnh c HA = 30 cm.
i din nhm 2 trnh by cch
tnh AB, AC.
i din nhm 3 trnh by cch
tnh chu vi v din tch ca
ABC.
HS lp gp v cha bi.
Bi 52 tr 85 SGK.
( bi a ln mn hnh)
GV yu cu HS v hnh.

Mt HS ln bng v.

GV : tnh c HC ta cn bit
on no ?
GV yu cu HS trnh by cch gii
ca mnh (ming). Sau gi mt
HS ln bng vit bi chng minh, HS
lp t vit bi vo v.
HS : tnh HC ta cn bit BH
hoc AC.
Cch 1 : Tnh qua BH.
Tam gic vung ABC ng dng
vi tam gic vung HBA (
B
chung)
2
AB BC 12 20
hay
HB BA HB 12
12
HB 7, 2 (cm)
20
= =
= =

Vy HC = BC HB.
= 20 7,2 = 12,8 (cm)
Cch 2 : Tnh qua AC.
2 2
AC BC AB = (/l Pytago)
2 2
AC 20 12 16 (cm) = =
ABC HAC (g-g)
2
AC BC 16 20
hay
HC AC HC 16
16
HC 12, 8 (cm)
20
= =
= =

Bi 50 tr 75 SBT.
ph)
GV : tnh c din tch AMH
ta cn bit nhng g ?

HS : Ta cn bit HM v AH.
HM BM BH.
BH HC
BH
2
4 9
4 2, 5 (cm)
2
=
+
=
+
= =

Lm th no tnh c AH ?
HA, HB, HC l cnh ca cp tam
gic ng dng no ?
HBA HAC (g-g)
HB HA
HA HC
=
2
HA HB. HC 4 . 9
HA 36 6.
= =
= =

Tnh S
AHM
.
2
AHM
HM. AH 2,5 . 6
S 7,5 (cm )
2 2
= = =
HS c th a ra cch khc
S
AHM
= A
ABM
S
ABH
2
13.6 4.6
2.2 2
19, 5 12
7, 5 (cm )
=
=
=

Hng dn v nh (2 pht)
n tp cc trng hp ng dng ca hai tam gic.
Bi tp v nh s 46, 47, 48, 49 tr 75 SBT.
Xem trc bi 9. ng dng thc t ca tam gic ng dng.
Xem li cch s dng gic k o gc trn mt t (Ton 6 tp 2).

Tit 51 9. ng dng thc t ca tam gic ng dng
A. Mc tiu
HS nm chc ni dung hai bi ton thc hnh (o gin tip chiu cao ca vt, o
khong cch gia hai a im trong c mt a im khng th ti c).
HS nm chc cc bc tin hnh o c v tnh ton trong tng trng hp,
chun b cho cc tit thc hnh tip theo.
B.Chun b ca GV v HS
GV : Hai loi gic k : gic k ngang v gic k ng.
tranh v sn hnh 54, hnh 55, hnh 56, hnh 57 SGK.
thc thng c chia khong, phn mu.
HS : n tp nh l v tam gic ng dng v cc trng hp ng dng ca
hai tam gic
bng ph nhm, bt d.
thc k, compa.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
1. o gin tip chiu cao ca vt (15pht)
GV t vn : Cc trng hp
ng dng ca hai tam gic c
nhiu ng dng trong thc t.
Mt trong cc ng dng l do
gin tip chiu cao ca vt.
bng v gii thiu : Gi s cn
xc nh chiu cao ca mt ci
cy, ca mt to nh hay mt
ngn thp no .

Trong hnh ny ta cn tnh chiu
cao A'C' ca mt ci cy, vy ta
HS : tnh c A'C ', ta cn
bit di cc on thng AB,
cn xc nh di nhng on
no ? Ti sao ?
AC, A'B. V c A'C' // AC nn
BAC BAC
BA AC
=
BA AC
BA.AC
A C =
BA

GV : xc nh c AB, AC,
AB ta lm nh sau.
a) Tin hnh o c.

GV yu cu HS c mc ny tr
85 SGK.
GV hng dn HS cch ngm sao
cho hng thc i qua nh C
ca cy.
Sau i v tr ngm xc nh
giao im B ca ng thng CC
vi AA
o khong cch BA, BA.
b) Tnh chiu cao ca cy.
HS c SGK.
GV : Gi s ta o c
BA = 1,5 m
BA = 7,8 m
Cc AC = 1,2 m
Hy tnh AC
HS tnh chiu cao AC ca cy.
C AC AC (cng BA)
BAC BAC (theo nh
l v tam gic ng dng).

BA AC
=
BA AC

BA.AC
A C =
BA

Thay s, ta c
7,8.1,2
A C =
1,5

AC = 6,24 (m)
Hot ng 2
2. o khong cch gia hai a im trong
c mt a im khng th ti c (18 pht)
GV a hnh 55 tr 86 SGK ln bng
v nu bi ton : Gi s phi o
khong cch AB trong a im A
c ao h bao bc khng th ti c.

GV yu cu HS hat ng nhm,
nghin cu SGK tm ra cch gii
quyt. Sau thi gian khong 5 pht,
GV yu cu i din mt nhm ln
trnh by cch lm
HS hot ng nhm
c SGK.
Bn bc cc bc tin hnh.
i din mt nhm trnh by cch
lm.

Xc nh trn thc t tam gic
ABC. o di BC = a,
ln :

ABC = ; ACB = .
V trn giy tam gic ABC
c BC = a

B = B =
C = C =

ABC ABC (g g)

A B B C
=
AB BC

A B .BC
AB =
B C

GV hi : Trn thc t, ta o
di BC bng dng c g ? o
ln cc gc B v gc C bng
dng c g ?
GV : Gi s BC = a = 50 m
BC = a = 5 cm
AB = 4,2 cm
Hy tnh AB ?
HS : Trn thc t, ta o di BC
bng thc (thc dy hoc thc
cun), o ln cc gc bng
gic k.
HS nu cch tnh
BC = 50 m = 5000 cm
A B .BC
AB =
B C

=
4, 2.5000
5

= 4200 (cm) = 42 m
Ghi ch :
bng, gii thiu vi HS hai loi
gic k (gic k ngang v gic k
ng).

GV yu cu HS nhc li cch HS nhc li cch o gc trn
dng gic k ngang o gc
ABC trn mt t.

mt t.
t gic k sao cho mt a
trn nm ngang v tm ca n
nm trn ng thng ng i
qua nh B
ca gc.
a thanh quay v v tr 0
0
v
quay mt a n v tr sao cho
im A v hai khe h thng
hng.
C nh mt a, a thanh
quay n v tr sao cho im B v
hai khe h thng hng.
c s o ca
B trn mt
a.
GV gii thiu gic k ng
dng o gc theo phng
thng ng
(tr 87 SGK).
GV cho HS o thc t mt gc
theo phng thng ng bng
gic k ng.
HS quan st hnh 56(b) SGK v
nghe GV trnh by.
Hai HS ln thc hnh o (t
thc ngm, c s o gc), HS
lp quan st cch lm.
Hot ng 3
Luyn tp (7 pht)
Bi 53 tr 87 SGK.
GV yu cu HS c bi SGK
v a hnh v sn ln
bng ph.

HS c bi SGK v quan st hnh
v.
GV : Gii thch hnh v, hi
tnh c AC, ta cn bit
thm on no ?
Nu cch tnh BN.
HS : Ta cn bit thm on BN.
C BMN BED v MN //
ED

BN MN
=
BD ED

hay
BN 1,6
=
BN + 0, 8 2

2 BN = 1,6 BN + 1,28
0,4 BN = 1,28
Bn = 3,2 BD = 4 (m)
C BD = 4 (m). Tnh AC
C BED BCA

BD DE
=
BA AC

BA.DE
AC =
BD

(4 + 15).2
AC = = 9,5 (m)
4

Vy cy cao 9,5 m

Hng dn v nh (5 pht)
Lm bi tp 54, 55, tr 87 SGK.
Hai tit sau thc hnh ngoi tri.
Ni dung thc hnh : hai bi ton hc tit ny l o gin tip chiu
cao ca vt v o khong cch gia hai a im.
Mi t HS chun b : 1 thc ngm
1 gic k ngang
1 si dy di khong 10 m
1 thc o di. (3m hoc 5 m)
2 cc ngm mi cc di 0,3 m
Giy lm bi, bt thc k, thc o .
n li hai bi ton hc hm nay, xem li cch s dng gic k
ngang (Ton 6 tp 2).


Tit 51 52 Thc hnh
(o chiu cao mt vt, o khong cch gia hai im trn mt t, trong
c mt im khng th ti c).
A. Mc tiu
HS bit cch o gin tip chiu cao mt vth v o khong cch gia hai im
trn mt t, trong c mt im khng th ti c.
Rn luyn k nng s dng thc ngm xc nh im nm trn ng thng,
s dng gic k o gc trn mt t, o di on thng trn mt t.
Bit p dng kin thc v tam gic ng dng gii quyt hai
bi ton.
Rn luyn thc lm vic c phn cng, c t chc, thc k lut trong hot
ng tp th.
GV : a im thc hnh cho cc t HS
Cc thc ngm v gic k cc t thc hnh (lin h vi phng
dng dy hc)
Hun luyn trc mt nhm ct cn thc hnh (mi t t 1 n 2 HS).
Mu bo co thc hnh ca cc t.
HS : Mi t HS l mt nhm thc hnh, cng vi GV chun b
dng c thc hnh ca t gm :
+ 1 thc ngm, 1 gic k ngang.
+ 1 si dy di khong 10 m.
+ 1 thc o di (loi 3 m hoc 5 m).
+ 2 cc ngn, mi cc di 0,3 m.
+ Giy, bt, thc k, thc o .
Cc em ct cn ca t tham gia hun luyn trc.
C. Tin trnh dy - hc (thc hin 2 tit lin)
Hot ng 1
Kim tra bi c (tin hnh trong lp) 10 pht
(a hnh 54 tr 58 SGK ln bng)
HS1 : xc nh c chiu
cao AC ca cy, ta phi tin hnh
o c nh th no ?
Cho AC = 1,5 m; AB = 1,2 m
AB = 5,4 m
Hy tnh AC
Hai HS ln lt ln bng kim
tra.
+ HS1 : Trnh by cch tin
hnh o c nh tr 85 SGK.
o BA, BA, AC.

Tnh AC.
C BAC BAC (v AC//
AC)

BA AC
=
BA AC

Thay s :
1,2 1,5
=
5,4 AC

5,4.1,5
A C = = 6,75(m)
1,2

bng, nu yu cu kim tra.

HS2 : xc nh c khong
cch AB ta cn tin hnh o c nh
th no ?
Sau tin hnh lm tip th no ?

Cho BC = 25 m, BC = 5 cm,
AB = 4,2 cm. Tnh AB.

HS2 : Trnh by cch tin hnh
o c nh tr 86 SGK o c BC
= a;

B = ; C =
Sau v trn giy ABC c
BC = a;

B = , C =
ABC ABC (g g)

AB B C
=
AB BC

AB .BC
AB =
B C

- BC = 25m = 2500cm

4,2.2500
AB = = 2100(cm)
5

AB = 21 (m)
Hot ng 2
Chun b thc hnh (10 pht)
GV yu cu cc t trng bo co
vic chun b thc hnh ca t v
Cc t trng bo co.
dng c, phn cng nhim v.
GV kim tra c th.
GV giao cho cc t mu bo co
thc hnh.
i din t nhn mu bo co.
Bo co thc hnh tit 51 52 hnh hc
ca t ........... lp...
1) o gin tip chiu cao ca vt (AC)
Hnh v : a) Kt qu o : AB =
BA =
AC =
b) Tnh AC :
2) o khong cch gia hai a im trong c mt a im khng th ti c.
a) Kt qu o :
BC =
B =
C =

b) V ABC c
BC = ; AB =

B = ; C =
Hnh v

Tnh AB ;
im thc hnh ca t (GV cho)
STT Tn HS
im chun
b dng c
(2 im)
thc
k lut
(3 im)
K nng
thc hnh
(5 im)
Tng s
im
(10 im)

Nhn xt chung (t t nh gi)

T trng k tn
Hot ng 3
HS thc hnh (45 pht)
(Tin hnh ngoi tri, ni c bi t rng).
GV a HS ti a im thc
hnh, phn cng v tr tng t.

Vic o gin tip chiu cao ca
mt ci cy hoc ct in v o
khong cch gia hai a im nn
b tr hai t cng lm i chiu
kt qu.
GV kim tra k nng thc hnh
ca cc t, nhc nh hng dn
thm HS
Cc t thc hnh hai bi ton.
Mi t c mt th k ghi li kt
qu o c v tnh hnh thc
hnh ca t.
Sau khi thc hnh xong, cc t
tr thc ngm v gic k cho
phng dng dy hc.
HS thu xp dng c, ra tay chn,
vo lp tip tc hon thnh
bo co.
Hot ng 4
Hon thnh bo co Nhn xt nh gi (20 pht)
GV yu cu cc t HS tip tc lm
vic hon thnh bo co.
Cc t HS lm bo co thc
hnh theo ni dung GV yu
cu.
V phn tnh ton, kt qu
thc hnh cn c cc thnh
vin trong t kim tra v l
kt qu chung ca tp th, cn
c vo GV s cho im thc
hnh ca t.
Cc t bnh im cho tng c
nhn v t nh gi theo mu
bo co.
Sau khi hon thnh cc t np
bo co cho GV.
GV thu bo co thc hnh ca
cc t.
Thng qua bo co v thc t
quan st, kim tra nu nhn xt
nh gi v cho im thc hnh
ca tng t.
Cn c vo im thc hnh ca t v
ngh ca t HS, GV cho im thc

hnh ca tng HS (c th thng bo sau)
Hng dn v nh (5 pht)
c C th em cha bit hiu v thc v truyn, mt dng
c v
p dng nguyn tc hnh ng dng.
Chun b tit sau n tp chng III.
Lm cc cu hi n tp chng III.
c Tm tt chng III tr 89, 90, 91 SGK.
Lm bi tp s 56, 57, 58, tr 92 SGK.

Tit 53 n tp CHng III
A. Mc tiu
H thng ho cc kin thc v nh l Talt v tam gic ng dng hc trong
chng.
Vn dng cc kin thc hc vo bi tp dng tnh ton, chng minh.
Gp phn rn luyn t duy cho HS.
GV : Bng tm tt chng III tr 89 91 SGK trn giy trong (my chiu)
hoc my vi tnh hoc giy kh to.
Bng ph hoc cc phim giy trong ghi cu hi, bi tp.
Thc k, compa, ke, phn mu
HS : n tp l thuyt theo cc cu hi n tp SGK v lm cc bi tp theo
yu cu ca GV.
c bng tm tt chng III SGK
Thc k, compa, ke
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
GV hi : Chng III hnh hc c
nhng ni dung c bn no ?
HS : Chng III c nhng ni
dung c bn l :
on thng t l.
nh l Talet (thun, o, h
qu ).
Tnh cht ng phn gic ca
tam gic.
Tam gic ng dng.
GV : Chng ta s n li hai ni
dung c bn l nh l Talt v
tam gic ng dng.
1) nh l Talt

GV : Pht biu nh l Talt
trong tam gic (thun v o).
HS : Pht biu nh l (thun v
o).
GV a hnh v v gi thit kt
lun (hai chiu) ca nh l Talt
ln mn hnh.

GV lu HS : Khi p dng nh
l Talt o ch cn 1 trong 3 t l
thc l kt lun c a // BC.

GV : Pht biu h qu ca nh l
Talt.
H qu ny c m rng nh
th no ?
HS : Pht biu h qu ca nh l
Talt.
H qu ny vn ng cho
trng hp ng thng a song
song vi mt cnh ca tam gic
v ct phn ko di ca hai cnh
cn li.
GV a hnh v (hnh 62) v gi
thit, kt lun ln mn hnh.
GV : Ta bit ng phn gic
ca mt gc chia gc ra hai
gc k

bng nhau. Trn c s nh l
Talt, ng phn gic ca tam
gic c tnh cht g ?
nh l vn ng vi tia phn
gic ngoi ca tam gic.
GV a hnh 63 v gii thit, kt
lun ln mn hnh.
HS pht biu tnh cht ng phn
gic ca tam gic.
2) Tam gic ng dng
GV : Nu nh ngha hai tam
gic ng dng.
T s ng dng ca hai tam
gic c xc nh th no ?
(GV a hnh 64 ln mn hnh)

HS : Pht biu nh ngha hai
tam gic ng dng.
T s ng dng ca hai tam
gic l t s gia cc cnh tng
ng.
V d ABC ABC
th k =
A B B C A C
= =
AB BC AC

T s hai ng cao tng ng,
hai chu vi tng ng, hai din
tch tng ng ca hai tam gic
ng dng bng bao nhiu ?
(GV ghi li cc t s ln bng)
HS : T s hai ng cao tng
ng, t s hai chu vi tng ng
bng t s ng dng
h 2p
= k; = k
h 2p

T s hai din tch tng ng
bng bnh phng t s ng
dng.
2
S
= k
S

GV yu cu ba HS ln lt pht
biu ba trng hp ng dng
ca hai
tam gic.
HS pht biu ba trng hp ng
dng ca hai tam gic.
GV : Nu cc trng hp ng
dng ca hai tam gic vung.
HS : Hai tam gic vung ng
dng nu c :
mt cp gc nhn bng nhau
hoc
hai cp cnh gc vung tng
ng t l hoc
cp cnh huyn v mt cp
cnh gc vung tng ng t l
Hot ng 2
Luyn tp (24 pht)
Bi 58 tr 92 SGK
(a bi v hnh v 66 SGK
ln bng ph hoc mn hnh)

HS nu GT, KL ca bi ton .
GT
ABC: AB = AC; BH
AC; CK AB; BC = a;
AB = AC = b

KL a) BK = CH
b) KH // BC
c) Tnh di HK
GV cho bit GT, KL ca bi
ton.
Chng minh BK = CH
HS chng minh
a) BKC v CHB c :

0
K = H = 90
BC chung

KBC = HCB (do ABC cn)
BKC = CHB (trng hp
cnh huyn, gc nhn)
BK = CH
Ti sao KH // BC
b) C BK = CH (c/m trn)
AB = AC (gt)

KB HC
=
AB AC

KH // BC (theo nh l o Talt)
Cu c, GV gi cho HS
V ng cao AI
C AIC BHC (g g)

IC AC
=
HC BC

m
BC a
IC = =
2 2

AC = b; BC = a

2
a
.a
IC.BC a
2
HC = = =
AC b 2b

AH =AC HC =
2 2 2
a 2b - a
b - =
2b 2b

C KH // BC (c/m trn)

KH AH
=
BC AC

HS nghe GV hng dn v ghi
bi.

2 2
BC.AH a 2b - a
KH = = .
AC b 2b

3
2
a
KH = a -
2b

Bi 59 tr 92 SGK
GV yu cu HS ln bng v hnh Mt HS ln v hnh

GV gi : Qua O v MN // AB //
CD vi M AD, N BC. Hy chng
minh MO = ON
Chng minh : AE = EB; DF = FC
HS : V MN // DC // AB

MO AO BO ON
= = =
DC AC BD DC

MO = ON
C MO = ON. Hy chng minh
AE = EB. v DF = FC.
+ V AB // MN

AE KE EB
= =
MO KO ON

M MO = ON AE = EB
Chng minh tng t
DF = FC
GV : chng minh bi ton
ny, ta da trn c s no ?
HS : Da trn h qu nh l
Talt
Bi 60 tr 92 SGK.
(Hnh v v GT, KL v sn trn
bng ph).
Mt HS c bi SGK

ABC :

0 0
A = 90 , C = 30 ,

1 2
B = B
b) AB = 12,5 cm

a) Tnh t s
AD
CD

b) Tnh chu vi v S ca
ABC.

GV : C BD l phn gic
B , vy
t s
AD
CD
tnh th no ?
HS : a) BD l phn gic
B

AD AB
=
CD CB
(tnh cht ng
phn gic trong ).
M ABC vung A, c
0
AB 1
C = 30 =
CB 2

Vy
AD 1
CD 2
=
C AB = 12,5 cm. Hy tnh
BC, AC.
b) C AB = 12,5 cm
CB = 12,5.2 = 25 (cm)
AC
2
= BC
2
AB
2
(/l Pytago)
= 25
2
12,5
2

= 468,75
468, 75 21, 65 AC = cm
Hy tnh chu vi v din tch ca
ABC.
Chu vi ca ABC l :
AB + BC + CA 12,5 + 25 +
21,65 59, 15 (cm)
Din tch ca ABC l :
. 12, 5.21, 65
135,31
2 2
AB AC
(cm
2
)
Hot ng 3
Cng c (5 pht)
Bi 1. Hai tam gic m cc cnh
c di nh sau th ng dng.
ng hay sai ?
HS tr li ming
a) 3cm ; 4 cm ; 5 cm v 9 cm ; 12
cm ; 15 cm
a) ng v
3 4 5 1
9 12 15 3
= = =
b) 4 cm ; 5 cm ; 6 cm ; v 8 cm ;
9 cm ; 12 cm
b) Sai v
4 6 5
8 12 9
=
c) 3 cm ; 5 cm ; 5 cm ; v 8 cm ;
8 cm ; 4,8 cm
ng v
3 5 5
4,8 8 8
= =
Bi 2 Cho hnh v.

Hy tm cc cp tam gic ng
dng trn hnh
Gii thch.
HS nhn xt.
ABD HBA (g g)
ABD HAD (g g)
ABD CDB (g g)
HBA HAD (g g)
HBA CDB (g g)
HAD CDB (g g)
( C 4 tam gic ng dng 6 cp
tam gic ng dng).

Hng dn v nh (1 pht)
n l thuyt qua cc cu hi n tp chng.
Xem li cc bi tp ca chng. Tit sau kim tra 1 tit.

Tit 54 Kim tra Chng III
I
Bi 1 (4 im)
Cc cu sau ng hay sai ?
a) Tam gic ABC c
A = 80
0
,
B = 60
0
.
Tam gic MNP c
M = 80
0
,
N = 40
0

th hai tam gic khng ng dng vi nhau.
b) Tam gic ABC c AB = 4cm ; BC = 6cm ; AC = 5cm
Tam gic MNP c MN = 3cm ; NP = 2,5cm ; PN = 2cm
th
MNP
ABC
S 1
S 4
=
c) Nu hai tam gic c hai cnh ca tam gic ny t l vi hai cnh ca tam
gic kia v c mt cp gc bng nhau th hai tam gic ng dng vi
nhau,
d) Tam gic ABC c
A = 90
0
, AB = 6cm, AC = 8cm.
ng phn gic ca gc A ct BC ti D
th
30
BD cm
7
= .
Bi 2 (6 im)
Cho tam gic cn ABC (AB = AC). V cc ng phn gic BD v CE.
a) Chng minh BD = CE.
b) CHng minh ED // BC.
c) Bit AB = AC = 6cm ; BC = 4cm.
Hy tnh AD, DC, ED.
Biu im chm
Bi 1 (4 im)
a) Sai 1 im
b) ng 1 im
c) Sai 1 im
d) ng 1 im
Bi 2 (6 im)

Hnh v ng
a) Chng minh
ABD = ACE
Hoc BEC = CDB
BD = CE
b) V ABD = ACE.
AD =AE
C AB = AC (gt)
AE AD
AB AC
=
ED // BC
(theo inh l o Talt)
0.5 im

1,5 im

1,5 im
c) C BD l phn gic gc B.
DA BA 6
DC BC 4
= = ( tnh cht ng phn gic ca )
DA DC AD DC AC 6 3
6 4 6 4 10 10 5
+
= = = = =
+
(1 im)
3 18
DA 6 . 3, 6 (cm).
5 5
= = = (0,5 im)
3 12
DC 4 . 2, 4 (cm).
5 5
= = = (0,5 im)
C ED // BC (chng minh trn)

ED AD
BC AC
= (h qu nh l Talt)
BC . AD 4 . 3, 6
ED 2, 4 (cm)
AC 6
= = = (0,5 im)
II
Bi 1 (2 im)
Chmg minh nh l : Nu hai gc ca tam gic ny ln lt bng hai gc
ca tam gic kia th hai tam gic ng dng vi nhau.
Bi 2 (2 im)
a) Nu hai tam gic cn c cc gc nh bng nhau th ng dng
vi nhau.
b) Tam gic ABC c AB > AC. V phn gic AD v trung tuyn AM th
D nm gia M v C.
Bi 3 (6 im)
Cho hnh ch nht ABCD c AB = 8cm, BC = 6cm
V ng cao AH ca tam gic ADB.
a) Chmg minh AHB BCD
b) Chnsg minh AD
2
= DH . DB.
c) Tnh di on thng DH, AH.
Biu im chm
Bi 1 (2 im)
V hnh, ghi GT, Kl 0,5 im
Chng minh nh l (SGK tr 78) 1,5 im
Bi 2 (2 im)
a) ng 1 im
b) ng 1 im
Bi 3 (6 im)
Hnh v ng
0,5 im
a) AHB v BCD c :

0
1 1
H C 90 (gt)
B D (so le trong ca AB // DC)
= =
=

AHB BCD (g-g) 1,5
im

b) ABD v HAD c

0
A H 90 (gt)
D chung
= =

ABD HAD (g-g)
2
AD BD
AD DH . DB
HD AD
= = 1,5 im
c) vung ABD c : AB = 8cm ; AD = 6cm
DB
2
= AB
2
+ AD
2
(/l Pytago).
DB
2
= 8
2
+ 6
2

DB
2
= 10
2
DB = 10 (cm) 1 im
Theo chmg minh trn
AD
2
= DH . DB
2 2
AD 6
DH 3, 6 (cm)
DB 10
= = = 0,5 im
C ABD HAD (c/m trn)
AB BD AB . AD
AH
HA AD BD
8 . 6
AH
10
= =
=

4, 8 (cm) = 1 im

Chng IV : Hnh lng tr ng Hnh chp u
A Hnh lng tr ng
Tit 55 1. Hnh hp ch nht
A. Mc tiu
HS nm c (trc quan) cc yu t ca hnh hp ch nht.
Bit xc nh s mt, s nh, s cnh ca mt hnh hp ch nht,
n li khi nim chiu cao hnh hp ch nht.
Lm quen vi cc khi nim im, ng thng, on trong
khng gian, cch k hiu.
GV : M hnh hnh lp phng, hnh hp ch nht, thc o on thng.
Bao dim, hp phn, hnh lp phng khai trin.
Tranh v mt s vt th trong khng gian.
Thc k, phn mu, bng c k vung.
HS : Mang cc vt th c dng hnh hp ch nht, hnh lp phng.
Thc k, bt ch, giy k vung.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
t vn v gii thiu v chng IV (5 pht)
GV a ra m hnh hnh lp
phng, hnh hp ch nht, tranh
v mt s vt th trong khng gian
v gii thiu : tiu hc chng ta
lm quen vi mt s hnh
khng gian nh hnh hp ch nht,
hnh lp phng, ng thi trong
HS quan st cc m hnh, tranh
v, nghe GV gii thiu.
cuc sng hng ngy ta thng
gp nhiu hnh khng gian nh
hnh lng tr, hnh chp, hnh tr,
hnh cu (va ni GV va ch
vo m hnh, tranh v hoc vt
c th).
l nhng hnh m cc im
ca chng c th khng cng
nm trong mt mt phng.
Chng IV chng ta s c
hc v hnh lng tr ng, hnh
chp u.
Thng qua ta s hiu c mt
s khi nim c bn ca hnh hc
khng gian nh :
+ im, ng thng, mt phng
trong khng gian.
+ Hai ng thng song song,
ng thng song song vi mt
phng, hai mt phng song song.
+ ng thng vung gc vi
mt phng, hai mt phng vung
gc
Hm nay ta c hc mt hnh khng
gian quen thuc, l hnh hp ch nht.

Hot ng 2
1. Hnh hp ch nht (12 pht)
GV a ra hnh hp ch nht bng
nha trong v gii thiu mt mt ca
hnh ch nht, nh, cnh ca hnh ch
nht ri hi :

HS quan st, tr li :
Mt hnh hp ch nht c my mt,
cc mt l nhng hnh g ?
Mt hnh hp ch nht c 6 mt,
mi mt u l hnh ch nht (cng
vi cc im trong ca n).
Mt hnh hp ch nht c my
nh, my cnh.
GV yu cu mt HS ln ch r
mt, nh, cnh ca hnh hp ch
nht.
GV gii thiu : hai mt ca hnh
hp ch nht khng c cnh
chung gi l hai mt i din, c
th xem l hai mt y ca
hnh hp ch nht, khi cc mt
cn li c xem l cc mt bn.
Mt hnh hp ch nht c 8
nh, c 12 cnh.
GV a tip hnh lp phng bng
nha trong ra v hi : HS tr li :
Hnh lp phng c 6 mt l hnh
g ?
Ti sao hnh lp phng l hnh
hp ch nht.
Hnh lp phng c 6 mt u
l hnh vung.
V hnh vung cng l hnh ch
nht nn hnh lp phng cng
l hnh hp ch nht
GV yu cu HS a ra cc vt c
dng hnh hp ch nht, hnh lp
phng v ch ra mt, nh, cnh
ca hnh . (HS hot ng theo
nhm s vt th quan st c
nhiu)
HS a ra cc vt th c dng
hnh hp ch nht, hnh lp
phng nh bao dim, hp phn,
hp bt, ming g hnh lp
phng v trao i trong
nhm hc tp hiu u l
mt, nh, cnh ca hnh.
GV kim tra vi nhm HS.
Hot ng 3
2. Mt phng v ng thng (20 pht)
GV v v hng dn HS v hnh hp
ch nht ABCD.ABCD trn bng k
vung.

HS v hnh hp ch nht trn giy
k vung theo cc bc GV

hng dn.

Cc bc :
V hnh ch nht ABCD nhn
phi cnh thnh hnh bnh hnh
ABCD.
V hnh ch nht AADD.
V CC // v bng DD. Ni
CD.
V cc nt khut BB (// v
bng AA), AB, BC.

Sau GV yu cu HS thc hin
trang 96 SGK.
HS quan st tr li :
Cc mt ca hnh hp ch nht
l ABCD, ABCD, ABBA,
BCCB
Cc nh ca hnh hp ch
nht l A, B, C, D, A, B, C, D.
Cc cnh ca hnh hp ch
nht l AB, BC, CD, DA, AA,
BB
GV t hnh hp ch nht ln mt bn,
yu cu HS xc nh hai y ca hnh
hp v ch ra chiu cao tng ng.
GV t thc thng nh hnh 71(b) tr
96 SGK, yu cu mt HS ln c
di on AA ( l chiu cao ca
hnh hp).

HS c th xc nh : hai y ca
hnh hp l ABCD v ABCD,
khi chiu cao tng ng l
AA.
GV cho HS thay i hai y v
xc nh chiu cao tng ng.
HS c th xc nh cch khc :
hai y l AB BA v DCCD,
khi chiu cao tng ng l
AD.
GV gii thiu : im, on
thng, mt phn mt phng nh
SGK tr 96.
GV lu HS : trong khng gian
ng thng ko di v tn v hai
pha, mt phng tri rng v mi
pha.

GV : Hy tm hnh nh ca mt phng,
ca ng thng ?
HS c th ch ra :
Hnh nh ca mt phng nh
trn nh, sn nh, mt tng,
mt bn
Hnh nh ca ng thng nh
: ng mp bng, ng giao
gia hai bc tng
GV ch vo hnh hp ch nht
ABCDABCD ni : ta c on
thng AB nm trong mt ABCD,
ta hnh dung ko di AB v hai
pha c ng thng AB, tri
rng mt ABCD v mi pha ta
c mt phng (ABCD). ng
thng AB i qua hai im A v B
ca mt phng (ABCD) th mi
im ca n u thuc mt phng
(ABCD), ta ni ng thng AB
nm trong mt phng (ABCD).

Hot ng 4
Luyn tp (6 pht)
Bi tp 1 tr 96 SGK.

K tn nhng cnh bng nhau ca hnh
hp ch nht ABCD.MNPQ (h.72)
HS tr li ming : nhng cnh
bng nhau ca hnh hp ch
nht ABCD.MNPQ l :
AB = MN = QP = DC.
BC = NP = MQ = AD.
AM = BN = CP = DQ.
Bi tp 2 tr 96 SGK
( bi v hnh 73 a ln mn
a) V t gic CBB
1
C
1
l hnh ch
nht nn O l trung im ca
hnh) on CB
1
th O cng l trung
im ca on BC
1

(theo tnh cht ng cho hnh
ch nht)
b) K l im thuc cnh CD th
K khng th l im thuc cnh
BB
1
.

Hng dn v nh (2 pht)
Bi tp s 3, 4 tr 97 SGK
s 1, 3, 5 tr 104, 105 SBT.
HS tp v hnh hp ch nht, hnh lp phng.
n cng thc tnh din tch xung quanh ca hnh hp ch nht (Ton
lp 5).

Tit 56 2. Hnh hp ch nht (tip)
A. Mc tiu
Nhn bit (qua m hnh) khi nim v hai ng thng song song. Hiu c
cc v tr tng i ca hai ng thng trong khng gian.
Bng hnh nh c th, HS bc u nm c du hiu ng thng song song
vi mt phng v hai mt phng song song.
HS nhn xt c trong thc t hai ng thng song song, ng thng song
song vi mt phng, hai mt phng song song.
HS nh li v p dng c cng thc tnh din tch trong hnh hp
ch nht.
GV : M hnh hnh hp ch nht, cc que nha
Tranh v hnh 75, 78, 79. Bng ph (hoc giy trong, n chiu) ghi sn
bi tp 5, 7, 9 tr 100, 101 SGK.
Thc k, phn mu.
HS : n tp cch tnh din tch xung quanh hnh hp ch nht.
Thc k, bt ch.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (5 pht)
GV a tranh v hnh 75 SGK ln
bng, nu yu cu kim tra :
Cho hnh hp ch nht ABCD.
ABCD, hy cho bit

Hnh hp ch nht c my mt,
cc mt l hnh g ? k tn vi
mt.
Hnh hp ch nht c 6 mt,
cc mt u l hnh ch nht.
V d : ABCD, ABBA
Hnh hp ch nht c my
nh, my cnh.
Hnh hp ch nht c 8 nh, 12 cnh.
AA v AB c cng nm trong
mt mt phng hay khng ? C
im chung hay khng ?
AA v AB c cng nm trong
mt phng (ABBA), c mt
im chung l A.
AA v BB c cng nm trong
mt mt phng hay khng ? C
im chung hay khng ?
AA v BB c cng nm trong
mt phng (ABBA), khng c
im no chung.
GV nhn xt, cho im. HS lp nhn xt cu tr li ca
bn.
Hot ng 2
1. Hai ng thng song song trong khng gian (15 pht)
GV ni : Hnh hp ch nht ABCD .
ABCD c AA v BB cng nm
trong mt mt phng v khng c
im chung. ng thng AA v
BB l hai ng thng song song.
HS quan st hnh hp ch nht
ABCD.ABCD

GV hi : Vy th no l hai ng
thng song song trong khng gian ?
HS : Hai ng thng song song
trong khng gian l hai ng
thng :
cng nm trong mt mt
phng.
khng c im chung.
GV lu : nh ngha ny cng
ging nh nh ngha hai ng
thng song song trong hnh
phng.

GV ghi :

a // b
a v b cng thuc mt mt phng
a v b khng c im chung.

HS ghi vo v.
GV yu cu HS ch ra vi cp
ng thng // khc.
HS c th nu : AB // CD ; BC // AD ;
AA // DD
GV hi tip : Hai ng thng
DC v CC l hai ng thng
th no ? Hai ng thng
cng thuc mt phng no ?
HS : DC v CC l hai ng thng
ct nhau. Hai ng thng cng
thuc mt phng DCCD.
GV : Hai ng thng AD v
DC c im chung khng ? c
song song khng ? V sao ?
HS : Hai ng thng AD v DC
khng c im chung, nhng chng
khng song song v khng cng
thuc mt mt phng.
GV gii thiu : AD v DC l
hai ng thng cho nhau.

Vy vi hai ng thng a, b
phn bit trong khng gian c
th xy ra nhng v tr tng i
no ?
HS : Vi hai ng thng a, b
phn bit trong khng gian c
th xy ra :
+ a // b.
+ a ct b.
+ a v b cho nhau.
Hy ch ra vi cp ng thng
cho

nhau trn hnh hp ch nht hoc
lp hc.
HS ly v d v hai ng thng
cho nhau.
GV gii thiu : Trong khng
gian, hai ng thng phn bit
cng song song vi mt ng
thng th ba th song song vi
nhau. (ging nh trong hnh
phng).

a // b ; b // c a // c
p dng : chng minh AD //
BC.
HS : AD // BC (cnh i hnh
ch nht ABCD).
BC // BC (cnh i hnh ch
nht BCCB)
AD // BC (cng // BC)
Hot ng 3.
2. ng thng song song vi mt phng.
Hai mt phng song song (15 pht)
a) ng thng song song vi
mt phng.

GV yu cu HS lm tr 99
SGK.
HS quan st hnh hp ch nht, tr
li.
AB // AB (cnh hnh ch nht
ABBA).
AB khng nm trong mt phng
(ABCD).
GV ni : AB mp (ABCD)
AB // AB.
AB mp (ABCD)
th ngi ta ni AB song song vi

mp (ABCD)
K hiu : AB // mp (ABCD)
Sau GV ghi

a mp (P).

a // b.

b mp (P).

a // mp (P).

GV yu cu HS tm trn hnh hp
ch nht ABCD. ABCD cc ng
thng song song vi mp (ABCD),
cc ng thng song song vi mp
(ABBA).
AB, BC, CD, DA l cc ng
thng song song vi mp
(ABCD)
DC, CC, CD, DD l cc ng
thng song song vi mp (ABBA).
Tm trong lp hc hnh nh ca
ng thng song song vi mp.
HS ly v d trong thc t.
GV lu HS : Nu mt ng
thng song song vi mt mt
phng th chng khng c im
chung.
b) Hai mt phng song song.

GV : Trn hnh hp ch nht
ABCD.ABCD, xt hai mt
phng (ABCD) v (ABCD),
nu v tr tng i ca cc cp
ng thng :

HS nhn xt :
+ AB v AD.
+ AB v AD.
+ AB v AB
+ AD v AD
+ AB ct AD.
+ AB ct AD.
+ AB // AB.
+ AD // AD.
GV ni tip : mt phng
(ABCD) cha hai ng thng
ct nhau
AB v AD, mt phng (ABCD)
cha hai ng thng ct nhau
AB v AD, AB // AB, AD //
AD, khi ta ni mt phng
(ABCD) song song vi mt
phng (ABCD).

GV : Hy ch ra hai mt phng
song song khc ca hnh hp ch
nht. Gii thch.
HS c th nu :
mp (ADDA) // mp (BCCB) v mt
phng (ADDA) cha hai ng
thng ct nhau AD v AA, mt
phng (BCCB) cha hai ng
thng ct nhau BC v BB, m AD //
BC, AA // BB.
GV cho HS c V d tr 99 SGK.

GV yu cu HS ly v d v hai
mt phng song song trong thc
t.
HS c th ly v d : mt trn
phng song song vi mt sn
nh, mt bn song song vi mt
sn nh
GV lu HS : Hai mt phng song
song th khng c im chung.

GV gi mt HS c Nhn xt
cui trang 99 SGK.
Mt HS c to Nhn xt SGK.
GV a ra hnh 79 tr 99 SGK v
ly v d thc t HS hiu c
: Hai mt phng phn bit c mt

im chung th chng c chung
mt ng thng i qua im
chung . (v cc mt phng u
tri rng v mi pha).
HS ly v d v hai mt phng ct
nhau.
Hot ng 4
Luyn tp (8 pht)
Bi 5 tr 100 SGK.
GV a hnh 80 v sn trn bng ph,
yu cu HS dng phn mu t m
nhng cnh song song v bng nhau.

HS dng bt khc mu t vo
SGK.
Bi 7 tr 100 SGK.
hnh hoc bng ph).

GV hi : Din tch cn qut vi
bao gm nhng din tch no ?
Hy tnh c th.
HS : Din tch cn qut vi gm
din tch trn nh v din tch
bn bc tng tr din tch ca.
Bi gii : Din tch trn nh l :
4,5 . 3,7 = 16,65 (m
2
)
Din tch bn bc tng tr ca
l :
(4,5 + 3,7).2.3 5,8 = 43,4 (m
2
).
Din tch cn qut vi l :
16,65 + 43,4 = 60,05 (m
2
).
Bi 9 tr 100, 101 SGK.
( bi v hnh 83 a ln bng
ph hoc mn hnh).
HS tr li :
a) Cc cnh khc song song vi
mt phng (EFGH) l AD, DC,
CB.
b) Cnh CD // mp (ABFH) v //
mp (EFGH).
c) ng thng AH // mp
(BCGF).

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng ba v tr tng i ca hai ng thng phn bit trong
khng gian (ct nhau, song song, cho nhau).
Khi no ng thng song song vi mt phng, khi no hai mt
phng
song song vi nhau. Ly v d thc t minh ho.
s 7, 8, 9, 11, 12 tr 106, 107 SBT.
n cng thc tnh th tch hnh hp ch nht, hnh lp phng.

Tit 57 3. Th tch ca hnh hp ch nht
A. Mc tiu
Bng hnh nh c th cho HS bc u nm c du hiu ng thng vung
gc vi mt phng, hai mt phng vung gc vi nhau.
Nm c cng thc tnh th tch ca hnh hp ch nht.
Bit vn dng cng thc vo tnh ton.
GV : M hnh hnh hp ch nht, m hnh hnh 65, 67 tr 117 SGV.
bi v hnh v ca cc bi tp trn giy trong (n chiu) hoc bng
ph.
Thc thng, phn mu.
HS : n tp cng thc tnh th tch hnh hp ch nht.
Thc k, bt ch.
C. Tin Trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (8 pht)
GV a ra hnh v hnh hp ch
nht ABCD.ABCD ri nu yu
cu kim tra.

HS ln bng kim tra.
HS1 : Hai ng thng phn
bit trong khng gian c nhng
v tr tng i no ?
Ly v d minh ho trn hnh
hp ch nht.
Cha bi tp s 7 tr 106 SBT.
Tm trn hnh hp ch nht v d c
HS1 : Hai ng thng phn bit
trong khng gian c ba v tr tng
i l : ct nhau, song song, cho
nhau.
V d : AB ct AD.
AB // AB.
AB cho nhau vi AD.
th chng t cc mnh sau l
sai :
a) Nu mt ng thng ct
mt trong hai ng thng
song song th cng ct ng
thng kia.
b) Hai ng thng song song
khi chng khng c im
Cha bi tp s 7 SBT.
HS ly v d chng t mnh sai.
a) C AB // DC.
AA ct AB A.
nhng AA khng ct DC.
b) C AD v DC khng c im
chung nhng chng khng song
song v khng cng thuc mt mt
chung phng.
HS
2
: Ly v d v ng
thng song song vi mt phng
trn hnh hp ch nht v trong
thc t. Gii thch ti sao AD //
mp (ABCD).
HS
2
: Trn hnh hp ch nht
ABCD. ABCD c
AB // mp (ABCD).
AA // mp (DCCD).
AD // mp (ABCD) v
AD mp (ABCD).
AD // AD.
AD mp (ABCD).
Ly v d v hai mt phng
song song trn hnh hp ch
nht v trong thc t.
mp (ABCD) // mp (ABCD).
mp (ADDA) // mp (BCCB)
Ly v d trong thc t v ng
thng song song vi mt phng, hai
mt phng song song.
GV nhn xt v cho im HS. HS lp nhn xt cu tr li ca
bn.
Hot ng 2
1. ng thng vung gc vi mt phng
Hai mt phng vung gc (20 pht)
GV t vn : Trong khng
gian, gia ng thng, mt
phng, ngoi quan h song
song cn c mt quan h ph
bin l quan h vung gc.
a) ng thng vung gc vi
mt phng.
GV : Quan st hnh Nhy cao
sn tp th dc tr 101 SGK
ta c hai cc thng ng vung
gc vi mt sn, l hnh nh
ng thng vung gc vi
mt phng.

HS nghe GV trnh by v xem
SGK.
GV yu cu HS lm
SGK, a hnh 84 SGK ln
bng.
HS lm
AA c vung gc vi AD v
DAAD l hnh ch nht.
AA c vung gc vi AB v

AABB l hnh ch nht.
GV hi thm : AD v AB l hai
ng thng c v tr tng i
th no ? Cng thuc mt
phng no ?
GV gii thiu : Khi ng
thng AA vung gc vi hai
ng thng ct nhau AD v
AB ca mt phng (ABCD) ta
ni ng thng AA vung
gc vi mt phng (ABCD) ti
A v k hiu :
AA mp (ABCD)
GV nn s dng thm m
hnh sau : ly mt ming ba
cng hnh ch nht gp li theo
ng Ox, sao cho Oa trng
vi Ob, vy
xOa v
xOb u l
hai gc vung.

AD v AB l hai ng thng ct
nhau, cng thuc mt phng (ABCD).
t ming ba gp ln
mt bn ri hi HS : nhn xt
g v Ox i vi mt bn ? Ti
sao ?

HS quan st, tr li :
C Ox Oa, Ox Ob m Oa v Ob
l hai ng thng ct nhau thuc
mt bn.
Ox mt bn.
Sau GV dng ke t mt
cnh gc vung st vi Ox.

Hi : nhn xt g v cnh gc
vung th hai ca ke.
HS : Cnh gc vung th hai ca
ke nm trn mt bn.
GV gii thch : Vy Ox vung gc
vi ng thng cha cnh gc

D
vung ca ke thuc mt bn.
Quay ke quanh trc Ox t
rt ra nhn xt : Nu mt
ng thng vung gc vi
mt mt phng ti A th n
vung gc vi mi ng
thng nm trong mt phng .
Quay li hnh 84, GV ni :
Ta c ng thng AA
vung gc vi mt phng
(ABCD), ng thng AA li
thuc mt phng (AABB), ta
ni mt phng (AABB) vung
gc vi mt phng (ABCD).
HS quan st v nghe GV trnh by.
Sau GV yu cu HS c
khi nim hai mt phng vung
gc
(tr 102 SGK).
HS c : Khi mt trong hai mt
phng cha mt ng thng
vung gc vi mt phng cn li
th ngi ta ni hai mt phng
vung gc vi nhau.
GV yu cu HS lm
Tm trn hnh 84 cc ng
thng vung gc vi mp
(ABCD). (ngoi ng thng
AA).
Gii thch i din mt trng
hp.
HS c th nu :
Trn hnh 84 cn c BB, CC, DD
vung gc vi mp (ABCD).
Gii thch BB mp (ABCD) :
C BB BA (v ABBA) l hnh
ch nht).
C BB BC (v BBCC l hnh
ch nht).
BA ct BC v cng thuc mt
phng (ABCD) BB mp
(ABCD).
Tm trn hnh 84 cc mt
phng vung gc vi mt
phng (ABCD). Gii thch.
C BB mp (ABCD).
BB mp (BBCC).
mp (BBCC) mp (ABCD).
Tng t mp (DDCC) mp
(ABCD).
mp (DDAA) mp (ABCD).
Hot ng 3
Th tch ca hnh hp ch nht (7 pht)
GV yu cu HS c SGK tr HS t xem SGK.
102, 103 phn th tch hnh
hp ch nht n cng thc
tnh th tch hnh hp ch nht.
V = abc.
vi a, b, c l ba kch thc ca
hnh hp ch nht.
Mt HS c to trc lp.
GV hi : Em hiu ba kch
thc ca hnh hp ch nht l
g ?
HS : Ba kch thc ca hnh hp
ch nht l chiu di, chiu rng,
chiu cao.
Vy mun tnh th tch hnh
hp ch nht ta lm th no ?
Mun tnh th tch hnh hp ch nht
ta ly chiu di nhn vi chiu rng ri
nhn vi chiu cao (cng mt n v o).
GV lu : Th tch hnh hp ch
nht cn bng din tch y nhn
vi chiu cao tng ng.

GV : Th tch hnh lp
phng tnh th no ? Ti sao ?
HS : Hnh lp phng chnh l
hnh hp ch nht c ba kch thc
bng nhau nn
V = a
3

GV yu cu HS c V d tr 103
SGK.
HS c V d SGK.
Hot ng 4
Luyn tp (5 pht)
Bi tp 13 tr 104 SGK.
( bi v hnh v a ln
bng ph).

GV yu cu HS ln bng ln
lt in s thch hp vo
trng.
HS ln bng in.
Chiu di 22 18 15 20
Chiu
rng
14 5 11 13
Chiu cao 5 6 8 8
S mt y 308 90 165 260
Th tch 1540 540 1320 2080

Hng dn v nh (5 pht)
Cn nm c du hiu ng thng vung gc vi mt phng, hai
mt phng vung gc vi nhau. Cng thc tnh din tch, th tch
trong hnh hp ch nht, hnh lp phng.
Bi tp v nh s 10, 11, 12, 14, 17 tr 103 105 SGK.
Hng dn bi 11 SGK :
Gi cc kch thc ca hnh hp ch nht l a, b, c.
Ta c :
a b c
k
3 4 5
= = = a = 3k ; b = 4k ; c = 5k.
V = a.b.c = 3k.4k.5k = 480.
t tnh k ri tm a, b, c.
Hng dn bi 12 SGK :
p dng nh l Pytago : AD
2
= AB
2
+ BD
2
.
m BD
2
= BC
2
+ DC
2
AD
2
= AB
2
+ BC
2
+ DC
2
.
( bi v hnh v a ln mn hnh).

Tit 58 Luyn tp
A. Mc tiu
Rn luyn cho HS kh nng nhn bit ng thng song song vi
mt phng, ng thng vung gc vi mt phng, hai mt phng song song, hai mt
phng vung gc v bc u gii thch c c s.
Cng c cc cng thc tnh din tch, th tch, ng cho trong hnh hp ch
nht, vn dng vo bi ton thc t.
GV : n chiu v cc phim giy trong hoc bng ph ghi bi, bi gii mt
s bi tp.
HS : n li du hiu ng thng song song vi mt phng, ng thng
vung gc vi mt phng, hai mt phng song song, hai mt phng vung gc.
Thc k, com pa.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (10 pht)
HS1 : Cho hnh hp ch nht
ABCD.EFGH. Cho bit :
ng thng BF vung gc vi
nhng mt phng no ? Gii thch
v sao BF vung gc vi mp
(EFGH)
HS1 : Tr li cu hi.
Trong hnh hp ch nht
ABCD.EFGH ng thng BF
vung gc vi mp (ABCD) v
mp (EFGH).
C BF FE v ABFE l hnh
ch nht.
BF FG v BCGF l hnh ch
nht.
FE v FG l hai ng thng
ct nhau thuc mp (EFGH) nn
BF mp (EFGH).
Gii thch ti sao mp (BCGF)
vung gc vi mp (EFGH).
C BF mp (EFGH) m BF
mp (BCGF).
mp (BCGF) mp (EFGH)
K tn cc ng thng song song
vi mp (EFGH).
ng thng AB, BC, CD,
DA song song vi mp (EFGH).
ng thng AB song song vi
mt phng no ?
ng thng AB song song
vi mp (EFGH) v mp (DCGH).
ng thng AD song song vi
nhng ng thng no ?
ng thng AD song song
vi ng thng BC, EH, FG.
HS2 : Cha bi tp 12 tr 104 SGK.
ph)

Nu cng thc s dng chung v
tng trng hp.
HS2 : in s thch hp vo
trng.
AB 6 13 14 25
BC 15 16 23 34
CD 42 40 70 62
DA 45 45 75 75
Cng thc :
AD
2
= AB
2
+ BC
2
+ CD
2

AD =
2 2 2
AB + BC + CD
CD =
2 2 2
AD AB BC
BC =
2 2 2
AD AB CD
AB =
2 2 2
AD BC CD
Hot ng 2
Luyn tp (30 pht)
Bi 11 tr 104 SGK.
Hai HS ln bng lm bi
( bi a ln mn hnh)
Hai HS ln bng lm bi, mi HS lm
mt phn.
a) Gi ba kch thc ca hnh
hp ch nht ln lt l : a, b, c
(cm).
K : a, b, c > 0.
C :
a b c
k
3 4 5
= = =
a = 3k
b = 4k
c = 5k.
V = a.b.c = 480
3k.4k.5k = 480
60k
3
= 480
k
3
= 8
k = 2
Vy : a = 3.2 = 6 (cm)
b = 4.2 = 8 (cm)
c = 5.2 = 10 (cm)
b) Hnh lp phng c 6 mt
bng nhau, vy din tch mi
mt l :
486 : 6 = 81 (cm
2
).
di cnh hnh lp phng l
:
a = 81 = 9 (cm)
Th tch ca hnh lp phng l
:
V = a
3
= 9
3
= 729 (cm
3
)
GV nhn xt, lu HS trnh sai
lm :
a b c a.b.c 480
8
3 4 5 3.4.5 60
= = = = =
(p dng sai tnh cht dy t s
bng nhau).
HS nhn xt, cha bi.
Bi 14 tr 104 SGK.
hnh c km theo hnh v).


GV hi : vo b 120 thng nc,
mi thng cha 20 lt nc th
dung tch (th tch) nc vo b l
bao nhiu ?
HS tr li, GV ghi li :
a) Dung tch nc vo b lc
u l :
20.120 = 2400 (l)
= 2400 (dm
3
) = 2,4 (m
3
)
Khi mc nc cao 0,8m ; hy
tnh din tch y b.
Din tch y b l :
2,4 : 0,8 = 3 (m
2
)
Tnh chiu rng b nc. Chiu rng b nc l :
3 : 2 = 1,5 (m)
Ngi ta thm vo b 60 thng
nc na th y b. Vy th tch ca b
l bao nhiu ? Tnh chiu cao ca b.
b) Th tch ca b l :
20.(120 + 60)
= 20.180 = 360 (l)
= 3600 (dm
3
) = 3,6 (m
3
)
Chiu cao ca b l :
3,6 : 3 = 1,2 (m)
Bi 15 tr 105 SGK.
hnh hoc bng ph)
GV hng dn HS quan st hnh
v :
a) Thng nc cha th gch.
b) Thng nc sau khi th gch.

Mt HS c bi ton.
GV hi :
Khi cha th gch vo, nc
HS quan st hnh, tr li :
Khi cha th gch vo nc
cch ming thng bao nhiu
ximt ?
cch ming thng l :
7 4 = 3 (dm).
Khi th gch vo, nc dng ln
l do c 25 vin gch trong nc.
Vy so vi khi cha th gch, th
tch nc + gch tng bao nhiu ?
Th tch nc + gch tng
bng th tch ca 25 vin gch :
2 . 1 . 0,5 . 25 = 25 (dm
3
)
Din tch y thng l bao nhiu
? Vy lm th no tnh chiu
cao ca nc dng ln ?
Din tch y thng l :
7 . 7 = 49 (dm
2
)
Chiu cao nc dng ln l :
25 : 49 = 0,51 (dm)
Vy nc cn cch ming thng
bao nhiu ximt ?
Sau khi th gch vo, nc
cn cch ming thng l :
3 0,51 = 2,49 (dm)
GV lu HS : Do c iu kin
ton b gch ngp trong nc v
chng ht nc khng ng k
nn th tch tng mi bng th tch
ca 25 vin gch.
Bi 17 tr 108 SBT. Cnh ca hnh
lp phng bng 2 . Vy di
on AC
1
l :

a) 2 b) 2 6
c) 6 d) 2 2
Kt qu no trn y l ng ?
( bi v hnh v a ln mn hnh)

Nu cch tnh on AC
1.
HS : A
2
1
C = A
2
1
A + A
1
2
1
B +
B
1
2
1
C
=
( )
2
2 +
( )
2
2 +
( )
2
2
= 2 + 2 + 2
= 6
AC
1
= 6 . Kt qu c ng.
Hng dn v nh (5 pht)
Bi tp 16, 18 tr 105 SGK, bi 16, 19, 21, 24 tr 108 n 110 SBT.
Hng dn bi 18 SGK.
Mt HS c bi tr 105.

Hnh 92 SGK Hnh khai trin v tri phng.

QP =
2 2
6 3 45 6, 7 + = (cm)
QP
1
=
2 2
5 4 41 6, 4 + =
(cm)
QP
1
< QP.
Vy kin b theo ng QBP
1
l
ngn nht.
c trc bi Hnh lng tr ng v mang vt c dng hnh lng
tr hc tit sau. (mi nhm mang t 1 n 2 vt).

Tit 59 4. Hnh lng tr ng
A. Mc tiu
HS nm c (trc quan) cc yu t ca hnh lng tr ng (nh, cnh, mt y,
mt bn, chiu cao).
Bit gi tn hnh lng tr ng theo a gic y.
Bit cch v hnh lng tr theo ba bc (v y, v mt bn, v y th hai).
Cng c khi nim song song.
GV : M hnh hnh lng tr ng t gic, hnh lng tr ng tam gic, vi vt
c dng lng tr ng. Tranh v hnh 93, 95 SGK.
n chiu v cc phim giy trong hoc bng ph ghi bi tp,
bng ph c k vung.
HS : Xem trc bi hc, mi nhm HS mang vi vt c dng lng tr ng.
Thc k, bt ch, giy k vung.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
1. Hnh lng tr ng (23 pht)
GV nu vn : Ta c hc
v hnh hp ch nht, hnh lp
phng, cc hnh l cc dng
c bit ca hnh lng tr ng.
Vy th no l mt hnh lng tr
ng ? l ni dung bi hc
hm nay.
Chic n lng tr 106 cho ta hnh nh
mt hnh lng tr ng. Em hy quan
st hnh xem y ca n l hnh g ?
Cc mt bn l hnh g ?
HS quan st chic n lng tr
106 ri tr li :
Chic n lng c y l mt hnh
lc gic, cc mt bn l cc hnh ch
nht.
GV yu cu HS quan st hnh
93 v c SGK tr 106.

Mt HS c to SGK t Hnh
99 n k hiu
ABCDA
1
B
1
C
1
D
1
.
GV a hnh 93 SGK ln bng
(c ghi ch).

GV hi :
Hy nu tn cc nh ca hnh
lng tr ny.
Nu tn cc mt bn ca hnh
HS :
Cc nh ca lng tr l A, B,
C, D, A
1
, B
1
, C
1
, D
1
.
Cc mt bn ca hnh lng tr
mt bn
lng tr ny, cc mt bn l nhng
hnh g ?
ny l : ABB
1
A
1
, BCC
1
B
1
,
CDD
1
C
1
, DAA
1
D
1
. Cc mt bn
l cc hnh ch nht.
Nu tn cc cnh bn ca hnh
lng tr ny, cc cnh bn c c
im g ?
Cc cnh bn ca hnh lng tr
ny l AA
1
, BB
1
, CC
1
, DD
1
. Cc
cnh bn l cc on thng song
song v bng nhau.
Nu tn cc mt y ca lng
tr ny. Hai mt y ny c c
im g ?
Hai mt y ca hnh lng tr
ny l ABCD v A
1
B
1
C
1
D
1
. Hai
mt y ny l hai a gic bng
nhau.
GV yu cu HS lm
HS tr li :
Hai mt phng cha hai y
ca mt lng tr ng c song
song vi nhau hay khng ? Ti
sao ?
Hai mt phng cha hai y
ca mt lng tr ng c song
song vi nhau v AB v BC l hai
ng thng ct nhau thuc mp
(ABCD). A
1
B
1
v B
1
C
1
l hai
ng thng ct nhau thuc mp
(A
1
B
1
C
1
D
1
) m AB // A
1
B
1
, BC //
B
1
C
1
.
Cc cnh bn c vung gc vi hai
mt phng y khng ?
Cc cnh bn c vung gc vi
hai mt phng y.
Ti sao A
1
A mp (ABCD) ?
A
1
A mp (A
1
B
1
C
1
D
1
)
Chng minh A
1
A mp (ABCD)
:
C A
1
A AB v ABB
1
A
1
l hnh
ch nht.
C A
1
A AD v ADD
1
A
1
l
hnh ch nht m AB v AD l
hai ng thng ct nhau ca
mt phng (ABCD).
Chng minh tng t
A
1
A mp (A
1
B
1
C
1
D
1
).
Cc mt bn c vung gc vi
hai mt phng y khng ?
Cc mt bn c vung gc vi
hai mt phng y.
Chng minh mt phng
(ABB
1
A
1
) vung gc vi mt
phng (ABCD) v mt phng
(A
1
B
1
C
1
D
1
).
Chng minh mp (ABB
1
A
1
) vung
gc vi mp (ABCD).
Theo chng minh trn
A
1
A mp (ABCD)
A
1
A mp (ABB
1
A
1
)
mp (ABB
1
A
1
) mp (ABCD).
Chng minh tng t ta suy ra :
mp (ABB
1
A
1
) mp (A
1
B
1
C
1
D
1
).
GV gii thiu : Hnh lng tr
ng c y l hnh bnh hnh
c gi l hnh hp ng.
Hnh ch nht, hnh vung l cc dng
c bit ca hnh bnh hnh nn hnh
hp ch nht, hnh lp phng cng l
nhng lng tr ng.

GV a ra mt s m hnh lng
tr ng ng gic, tam gic
(c th t ng, t nm, t
xin) 2 yu cu HS ch r cc
y, mt bn, cnh bn ca lng
tr.
GV nhc HS lu trong hnh
lng tr ng cc cnh bn song
song v bng nhau, cc mt bn
l cc hnh ch nht.
HS ln lt ln bng ch r cc
y, mt bn, cnh bn ca tng
lng tr.
Hot ng 2
2 V d (12 pht)
GV yu cu HS c tr 107 SGK
t Hnh 95 n on
thng AD.
Sau GV hng dn HS v
hnh lng tr ng tam gic hnh
95 theo cc bc sau :
HS t c SGK.
Mt HS c to trc lp.
V ABC (khng v tam gic
HS v hnh theo s hng dn
cao nh hnh phng v y l
nhn phi cnh trong khng
gian).
ca GV (v trn giy k
vung).
V cc cnh bn AD, BE, CF
song song, bng nhau, vung gc
vi cnh AB.
V y DEF, ch nhng cnh
b khut v bng nt t (CF, DF,
FE).
GV gi HS c Ch tr 107 SGK v
ch r trn hnh v HS hiu.

GV yu cu HS lm bi 20 (hnh
97 b, c).
( bi v sn trn bng ph)
HS lp v thm cc cnh cn
thiu vo v.
Hai HS ln lt ln bng hon
chnh hnh 97 b, c.

GV kim tra vic v hnh ca HS
(nt lin, nt khut, nh tng
ng).

Hot ng 3
Luyn tp (8 pht)
( bi v bng k sn trn bng
ph)
HS quan st hnh v ln lt tr li
ming, GV ghi li.
Hnh a b c d
S cnh ca mt
y.
3
4
6 5
S mt bn.
3
4 6 5
S nh. 6 8 12 10
S cnh bn. 3 4 6 5

Bi 21 tr 108 SGK.
( bi v hnh v a ln mn hnh
hoc bng ph).

HS tr li :
a) Nhng cp mt no song song
vi nhau ?
a) mp (ABC) // mp (ABC)
b) Nhng cp mt no vung gc
vi nhau ?
b) mp (ABBA) mp (ABC)
mp (BCCB) mp (ABC)
mp (ACCA) mp (ABC)
c) S dng k hiu // v
in vo trng

Cnh
Mt
A
A
CC

BB

A
C
B
C
A
B
AC CB AB
ABC

// // //
ACB
// // //
ABBA
//

Hng dn v nh (2 pht)
Ch phn bit mt bn, mt y ca hnh lng tr.
Luyn tp cch v hnh lng tr, hnh hp ch nht, hnh lp
phng.
Bi tp v nh s 20 (hnh 97 d, e), s 22 tr 109 SGK.
s 26, 27, 28, 29 tr 111, 112 SBT.
n li cch tnh din tch xung quanh, din tch ton phn ca hnh
hp ch nht.

Tit 60 5. Din tch xung quanh
ca hnh lng tr ng
A. Mc tiu
Nm c tnh cch tnh din tch xung quanh ca hnh lng tr ng.
Bit p dng cng thc vo vic tnh ton vi cc hnh c th.
Cng c cc khi nim hc cc tit trc.
GV : Tranh v phng to hnh khai trin ca mt lng tr ng tam gic (hnh
100 SGK).
Bng ph ghi bi mt s bi tp.
Ct bng ba hnh 105 (bi tp 26 SGK).
Thc thng c chia khong, phn mu.
HS : n tp cng thc tnh din tch xung quanh, din tch ton phn ca hnh
hp ch nht.
Mi HS ct mt ming ba hnh 105 SGK.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (6 pht)
GV yu cu HS cha bi tp 29
tr 112 SBT.

B sung thm : Nu sai hy
sa li cho ng.
( bi v hnh v a ln
mn hnh).

Bi 29 tr 112 SBT :
a) Sai
Sa li : Cc cnh AB v AD vung
gc vi nhau.
b) Sai
Sa li : Cc cnh BE v EF vung
gc vi nhau.
c) Sai
Sa li : Cc cnh AC v DF song
song vi nhau.
d) Sai
Sa nh cu c.
e) ng
g) Sai
Sa li : Hai mt phng (ACFD) v
(BCFE) ct nhau.
h) ng
GV nhn xt, cho im. HS nhn xt cu tr li ca bn.
Hot ng 2
1 Cng thc tnh din tch xung quanh (12 pht)
GV ch vo hnh lng tr tam
gic ABC.DEF ni : Din tch
xung quanh ca hnh lng tr
l tng din tch cc mt bn.
Cho AC = 2,7cm ; CB =
1,5cm.

BA = 2cm ; AD = 3cm.
(GV in kch thc vo hnh v).
Hy tnh din tch xung
quanh ca hnh lng tr ng.
HS c th nu :
Tnh din tch ca mi mt bn ri
cng li :
2,7.3 + 1,5.3 + 2.3
= 8,1 + 4,5 + 6 = 18,6
C cch tnh khc khng ? C th ly chu vi y nhn vi
chiu cao.
(2,7 + 1,5 + 2).3
= 6,2.3 = 18,6.
GV a hnh khai trin ca
lng tr ng tam gic ln
bng gii thch : din tch
xung quanh ca hnh lng tr
ng bng din tch ca mt
hnh ch nht c mt cnh
bng chu vi y, cnh kia
bng chiu cao ca lng tr.
S
xq
= 2p.h
vi p l na chu vi y, h l chiu
cao.

GV yu cu HS pht biu li
cch tnh din tch xung quanh
hnh lng tr ng.
HS pht biu li cng thc tnh din tch
xung quanh.
Din tch ton phn ca
hnh lng tr ng tnh th
no ?
GV ghi
S
TP
= S
xq
+ 2.S
.
Din tch ton phn ca hnh lng
tr ng bng tng din tch xung
quanh v din tch hai y.
Hot ng 3
2 V d (10 pht)
Bi ton : Tnh din tch ton HS c bi tr 110 SGK.
phn ca mt lng tr ng,
y l tam gic vung c hai
cnh gc vung l 3cm v
4cm ; chiu cao bng 9cm.
GV v hnh ln bng v in
kch thc vo hnh.
HS v hnh vo v di s hng
dn ca GV.

GV : tnh din tch ton
phn ca lng tr, ta cn tnh
cnh no na ?
Hy tnh c th ?
HS : Ta cn tnh cnh BC.
BC =
2 2
AC AB + (/l Pytago)
=
2 2
3 4 + = 5 (cm)
Tnh din tch xung quanh
ca lng tr.
S
xq
= 2p.h
= (3 + 4 + 5).9
= 108 (cm
2
).
Tnh din tch hai y. Din tch hai y ca lng tr l :
2.
1
2
.3.4 = 12 (cm
2
)
Tnh din tch ton phn ca
lng tr.
Din tch ton phn ca lng tr l :
S
TP
= S
xq
+ 2 S

= 108 + 12
= 120 (cm
2
).
Hot ng 4
Luyn tp (15 pht)
mn hnh).
HS hot ng nhm lm bi tp.
a) Hnh hp ch nht.
S
xq
= (3 + 4).2.5 = 70 (cm
2
)
2 S
= 2.3.4 = 24 (cm
2
)
S
TP
= 70 + 24 = 94 (cm
2
).
b) Hnh lng tr ng tam gic.
CB =
2 2
2 3 + (/l Pytago)
GV kim tra cc nhm HS
lm bi.
= 13 .
S
xq
= (2 + 3 + 13 ).5 = 5(5 + 13 )
= 25 + 5 13 (cm
2
).
2 S
= 2.
1
2
.2.3 = 6 (cm
2
)
S
TP
= 25 + 5 13 + 6
= 31 + 5 13 (cm
2
).
GV nhn xt cha bi. i din hai nhm ln bng trnh
by bi, mi nhm trnh by mt
phn.
Bi 24 tr 111 SGK.
Quan st lng tr ng tam
gic ri in s thch hp vo
cc trng trong bng.
HS lm bi tp ri ln lt ln bng
in vo cc trng.

a (cm) 5 3 12 7
b (cm) 6 2 15
8
c (cm) 7
4
13 6
h (cm) 10 5
2 3
2p (cm)
18
9
40
21
S
xq
(xm
2
)
180 45
80 63
Bi 26 tr 112 SGK.
GV yu cu HS mang ming ba

ct theo hnh 105 SGK lm
bi tp.
HS thc hnh gp hnh, tr li cu
hi :

a) GV hi : Hnh khai trin
ny c my mt ? l nhng
hnh g ?
C th gp theo cc cnh
c mt lng tr ng hay
a) Hnh khai trin ny c 5 mt, 2
mt l 2 tam gic bng nhau, 3 mt
cn li l cc hnh ch nht.
C th gp theo cc cnh c
mt lng tr ng tam gic.
khng ?
b) GV a hnh v phi cnh
lng tr tam gic gp c
ln bng, yu cu HS tr li
phn b.

b) Cnh AD vung gc vi cnh
AB (ng).
EF v CF l hai cnh vung gc
vi nhau (ng).
Cnh DE v BC vung gc vi
nhau (Sai, cho nhau).
Hai y ABC v DEF nm trn hai
mt phng song song vi nhau
(ng).
Mt phng (ABC) song song vi
mt phng (ACFD) (Sai).

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng cng thc tnh S
xq
, S
TP
ca hnh lng tr ng.
Bi tp v nh s 25 tr 111 SGK.
s 32, 33, 34, 36 tr 113 115 SBT.
Bi tp b sung : Tnh S
TP
ca mt lng tr ng c y l tam gic
vung, hai cnh gc vung bng 6cm v 8cm, chiu cao bng 9cm.

Tit 61 6. Th tch ca hnh lng tr ng
A. Mc tiu
HS nm c cng thc tnh th tch hnh lng tr ng.
Bit vn dng cng thc vo vic tnh ton.
GV : Tranh v hnh 106 tr 112 SGK.
Giy trong (n chiu) hoc bng ph ghi bi v hnh v mt
s bi tp.
HS : n tp cng thc tnh th tch hnh hp ch nht.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (7 pht)
GV nu yu cu kim tra. Mt HS ln bng kim tra.
Pht biu v vit cng thc tnh
din tch xung quanh, din tch
ton phn ca hnh lng tr ng.
Cho lng tr ng tam gic nh
hnh v. Tnh S
TP
.

Din tch xung quanh ca hnh
lng tr ng bng chu vi y
nhn vi chiu cao.
S
xq
= 2p.h
(p l na chu vi y, h l chiu
cao).
Din tch ton phn bng din
tch xung quanh cng hai ln
din tch y.
S
TP
= S
xq
+ 2S
.
Bi tp
BC =
2 2
8 6 10 + = (cm)
(theo nh l Pytago)
S
xq
= (6 + 8 + 10).9
= 24.9 = 216 (cm
2
)
2S
= 2.
1
2
.6.8 = 48 (cm
2
)
S
TP
= S
xq
+ 2S
.
= 216 + 48 = 264 (cm
2
)
Hot ng 2
1. Cng thc tnh th tch (12 pht)
GV : Nu cng thc tnh th tch hnh
hp ch nht.
HS : Gi ba kch thc ca hnh
hp ch nht l a, b, c.
V = a.b.c.
hay V = S
Chiu cao.
GV : Ta bit hnh hp ch
nht cng l mt lng tr ng, ta
hy xt xem cng thc tnh th
tch hnh hp ch nht : V = S

Chiu cao c p dng c cho
lng tr ng ni chung hay
khng.
GV yu cu HS lm SGK.
(a hnh 106 SGK v cu hi
ln bng hoc mn hnh).

HS quan st v nhn xt.
+ So snh th tch ca lng tr
ng tam gic v th tch hnh
+ T hnh hp ch nht, nu ta ct
theo mt phng cha ng cho ca
hp ch nht hnh 106 SGK.
hai y s c hai lng tr ng c
y l tam gic vung bng nhau.
Vy th tch lng tr ng tam gic
bng na th tch hnh hp ch nht.
+ Hy tnh c th v cho bit th tch
lng tr ng tam gic c bng din
tch y nhn vi chiu cao ca n
hay khng ?
+ Th tch hnh hp ch nht l :
5.4.7 = 140.
Th tch lng tr ng tam gic
l :
5.4.7 5.4
.7
2 2
=
= S
chiu cao.
GV : Vy vi lng tr ng y
l tam gic vung, ta c cng
thc tnh th tch :
V = S
chiu cao.

Vi y l tam gic thng v m
rng ra y l mt a gic bt k,
ngi ta chng minh c cng
thc vn ng.
HS nghe GV trnh by.
Tng qut, ta c cng thc tnh
th tch hnh lng tr ng :
V = S.h.
(S l din tch y, h l chiu cao).

GV yu cu HS nhc li cng
thc tnh th tch lng tr ng.
HS nhc li vi ln cng thc
tnh th tch lng tr ng.
Hot ng 3
2. V d (10 pht)
GV (a hnh 107 SGK ln bng
ph) Cho lng tr ng ng gic vi
cc kch thc cho trn hnh. Hy
tnh th tch ca lng tr.

GV : tnh c th tch ca
hnh lng tr ny, em c th tnh
nh th no ?
HS : C th tnh th tch ca hnh
hp ch nht cng vi th tch
ca lng tr ng tam gic.
Hoc c th ly din tch y
nhn vi chiu cao.
GV yu cu na lp tnh cch 1, na
lp tnh cch 2 ri hai bn i din
ln trnh by.
Cch 1 :
Th tch ca hnh hp ch nht
l :
4.5.7 = 140 (cm
3
).
Th tch lng tr ng tam gic
l :
5 . 2
2
.7 = 35 (cm
3
).
Th tch lng tr ng ng gic
l :
140 + 35 = 175 (cm
3
).
Cch 2 :
Din tch ng gic l :
5.4 +
5 . 2
2
= 25 (cm
2
).
Th tch lng tr ng gic l :
25.7 = 175 (cm
3
).
HS lp nhn xt bi lm ca hai
bn.
Hot ng 4
Luyn tp (14 pht)
Bi 27 tr 113 SGK.
GV a hnh v v bi ln
bng ph, yu cu HS ni kt
qu.
HS tnh v cho bit kt qu
b 5 6 4 2,5

GV yu cu HS nu cng thc
tnh.
h 2 4 3 4
h
1
8 5 2 10
S
5 12 6 5
V 40 60 12 50
Cng thc tnh :
S
2S b . h
b
2 h
=
h =
2S
b
.
V = S
.h
1
S
=
1
V
h
.
Bi 28 tr 114 SGK.
ph).

GV : Tnh din tch y.
Din tch y ca thng l :
1
2
.90.60 = 2700 (cm
2
).
Tnh th tch ca thng.
Th tch ca thng l :
V = S
.h
= 2700.70 = 189 000 (cm
3
)
= 189 (dm
3
).
Vy dung tch ca thng l 189 lt.
Bi 29 tr 114 SGK.
(a hnh v phi cnh ln bng
ph).

Tnh xem b cha c bao nhiu
mt khi nc khi n y p nc ?

GV : Ta c th coi khi y p
HS : Khi y p nc, ta c th coi
b l mt lng tr ng c y l
25m
nc th b l mt lng tr ng
c y v chiu cao nh th no ?
mt ng gic gm mt hnh ch nht
v mt tam gic vung, chiu cao
ca lng tr ng di 10m.
Hy tnh din tch y ca lng tr ?
Din tch y ca lng tr l :
25.2 +
2.7
57
2
= (m
2
).
Th tch lng tr.
Th tch ca lng tr l :
V = S
.h = 57.10 = 570 (m
3
).
Vy b cha c 570 m
3
nc
khi n y p nc.

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng cng thc v pht biu thnh li cch tnh th tch hnh lng
tr ng.
Khi tnh ch xc nh ng y v chiu cao ca lng tr.
Bi tp v nh s 30, 31, 33 tr 115 SGK.
s 41, 43, 44, 46, 47 tr 117, 118 SBT.
n li ng thng song song vi ng thng, ng thng song song vi
mt phng trong khng gian. Tit sau luyn tp.

Tit 62 Luyn tp
A. Mc tiu
Rn luyn cho HS k nng phn tch hnh, xc nh ng y, chiu cao ca hnh
lng tr.
Bit vn dng cc cng thc tnh din tch, th tch ca lng tr mt cch thch
hp.
Cng c khi nim song song, vung gc gia ng, mt
Tip tc luyn tp k nng v hnh khng gian.
GV : n chiu, giy trong hoc bng ph vit sn bi v hnh v.
HS : n tp cng thc tnh din tch, th tch ca hnh lng tr ng.
Thc k, bt ch.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (10 pht)
HS 1 : Pht biu v vit cng
thc tnh th tch hnh lng tr
ng.
Tnh th tch v din tch ton
phn ca lng tr ng tam gic
hnh 111a.

Hai HS ln lt ln bng kim
tra.
HS1 : Pht biu : Th tch hnh
lng tr ng bng din tch y
nhn vi chiu cao.
V = S.h
S l din tch y, h l chiu cao.

Din tch y ca lng tr l :
S
=
6 . 8
2
= 24 (cm
2
).
Th tch ca lng tr l :
V = S
.h = 24.3 = 72 (cm
3
)
Cnh huyn ca tam gic vung
y l :
2 2
6 8 10 + = (cm)
Din tch xung quanh ca lng tr
l :
S
xq
= (6 + 8 + 10).3 = 72 (cm
2
).
Din tch ton phn ca lng tr
l :
S
TP
= S
xq
+ 2S
.
Khi HS
1
ln bng cha bi tp th
mi tip HS
2
ln cha bi tp 33
tr 115 SGK.

= 72 + 2.24
= 120 (cm
2
).
HS
2
cha bi tp 115 SGK.
a) Cc cnh song song vi cnh
AD l BC, EH, FG.
b) Cnh song song vi AB l
cnh EF.
c) Cc ng thng song song
vi mt phng (EFGH) l :

AB (v AB // EF)
BC (v BC // FG)
CD (v CD // GH)
DA (v DA // HE)
d) Cc ng thng song song
vi mt phng (DCGH) l :
AE (v AE // DH)
BF (v BF // CG)
Hot ng 2
Luyn tp (34 pht)
GV yu cu HS lm tip bi tp
30
tr 114 SGK.
(Hnh 111 SGK a ln bng ph
hoc mn hnh).

GV hi : C nhn xt g hnh lng tr
a v b hnh 111 ? Vy th tch v din
tch ca hnh lng tr b l bao nhiu ?
HS : Hai hnh lng tr ny bng
nhau v c y l cc tam gic
bng nhau, chiu cao cng bng
nhau. Vy th tch ca hai hnh
bng nhau v cng bng 72 cm
3
,
din tch ton phn bng nhau
cng bng 120 cm
2
.
Hnh c/

n v cm

GV : Ta coi hnh cho gm hai
hnh hp ch nht c cng chiu cao
ghp li (h = 3).

Tnh th tch hnh ny nh th
no ?
(GV hng dn HS lt li hnh
HS : C th tnh th tch ring
tng hnh hp ch nht ri cng
li.
thy hai hnh hp c chiu cao
bng nhau v bng 3cm).
Hy tnh c th.
Hoc c th ly din tch y
nhn vi chiu cao.
Din tch y ca hnh l :
4.1 + 1.1 = 5 (cm
2
)
Th tch ca hnh l :
V = S
.h.
= 5.3 = 15 (cm
3
).
Chu vi ca y l :
4 + 1 + 3 + 1 + 1 + 2 = 12 (cm).
Din tch xung quanh l :
12.3 = 36 (cm
2
).
Din tch ton phn l :
36 + 2.5 = 46 (cm
2
).
Bi 31 tr 115 SGK.

(a bi ln bng ph). in s
thch hp vo trng bng sau :
HS hot ng theo nhm.

Sau 5 pht, i din 3 nhm ln bng
in (mi HS in 1 ct).
Lng tr 1 Lng tr 2 Lng tr 3
Chiu cao LT (h)
5cm 7 cm 3 cm
Chiu cao y (h
1
)
4 cm 2,8 cm 5 cm
Cnh ng vi h
1

(S
)
3 cm 5 cm 6 cm
Din tch y (S
) 6 cm
2
7 cm
2
15 cm
2

Th tch LT (V) 30 cm
3
49 cm
3
0,045l

GV yu cu cc nhm gii thch. (= 45 cm
3
)
GV : lng tr 1, mun tnh
chiu cao tam gic y h
1
ta lm
th no ? Nu cng thc ?
tnh th tch lng tr dng
cng thc no ?
HS
1
: S
=
1
b . h
2

h
1
=
2.S 2 . 6
b 3
= = 4 (cm)
V = S
.h = 6.5 = 30 (cm
3
)
lng tr 2, cn tnh no
trc ? Nu cch tnh
HS
2
: lng tr 2 cn tnh din
tch y trc, sau mi tnh
chiu cao h
1
.
S
=
V 49
7
h 7
= = (cm
2
)
h
1
=
2.S 2 . 7
2, 8
b 5
= = (cm)
lng tr 3, th tch l :
0,045 lt = 0,045dm
3
= 45 cm
3
.
Hy nu cch tnh chiu cao h v
cnh b ca tam gic y.
HS
3
: h =
V 45
3
S 15
= = (cm)
S
=
1
1
2.S b.h
b
2 h
=
b =
2.15
6
5
= (cm)
Bi 32 tr 115 SGK.
(a bi v hnh v ln bng
ph).
GV yu cu mt HS kh ln v
thm cc nt khut (AF, FC, EF) vo
hnh.

Mt HS ln v cc nt khut v
in thm cc ch (chng hn E,
F) vo hnh.
GV hi : cnh AB song song vi
nhng cnh no ?
HS : Cnh AB // FC // ED.
Tnh th tch li ru.
b/ S
=
4.10
20
2
= (cm
2
)
V = S
.h = 20.8 = 160 (cm

3
).
Khi lng ring ca st l :
7,874kg/dm
3
. Tnh khi lng
ca li ru (phn cn g bn
trong li ru khng ng k).
Bi 35 tr 116 SGK.
c/ i n v
160cm
3
= 0,16dm
3

Khi lng ca li ru l :
7,874.0,16 1,26 (kg).
( bi, hnh 115 SGK v hnh v
phi cnh lng tr a ln bng
HS lm bi tp.
ph hoc mn hnh).

S
=
8.3 8.4
2 2
+
= 12 + 16 = 28 (cm
2
).

V = S
.h =
28.10
= 280 (cm
3
)

Bi 48 tr 11 SBT.
GV lu HS y l mt lng tr
ng y l tam gic vung t
nm c chiu cao bng 15cm.

Mt HS c to bi trong SBT.
HS nu cch tnh th tch :
V =
5.12
. 5 450
2
= (cm
3
)
Chn kt qu c).
Bi 49 tr 119 SBT. Mt HS c to bi trong SBT.
GV : Cho bit din tch v
chiu cao ca lng tr ng ?
HS : Lng tr ny c y l mt
tam gic, din tch y bng :
6 . 4
12
2
= (cm
2
)
Tnh th tch lng tr. Th tch lng tr l :
V = 12.8 = 96 (cm
3
)
Chn kt qu b).

Hng dn v nh (1 pht)
Bi tp 34 tr 116 SGK ; bi 50, 51, 53 tr 119, 120 SBT.
c trc bi Hnh chp u.

B. Hnh chp u

Tit 63 7. Hnh chp u v hnh chp ct u
A. Mc tiu
HS c khi nim v hnh chp, hnh chp u, hnh chp ct u. (nh, cnh
bn, mt bn, mt y, trung on, ng cao).
Bit gi tn hnh chp theo a gic y.
Bit cch v hnh chp t gic u.
Cng c khi nim ng thng vung gc vi mt phng.
GV : M hnh hnh chp, hnh chp t gic u, hnh chp tam gic u, hnh
chp ct u
Tranh v hnh 116, 117, 118, 119, 121 SGK.
Ct t tm ba cng hnh khai trin ca hnh chp tam gic u, hnh
chp t gic u (hnh 118 SGK).
Thc thng c chia khong, phn mu.
HS : n tp khi nim a gic u, ng thng vung gc vi
mt phng.
Thc k, mt t giy, ko ct giy.
C. Tin trnh dy hc.
Hot ng 1
1. Hnh chp (10 pht)
GV a ra m hnh mt hnh chp
v gii thiu :

Hnh chp c mt mt y l mt
a gic, cc mt bn l cc tam
gic c chung mt nh. nh
chung ny gi l nh ca hnh
chp.
HS quan st hnh v nghe GV
gii thiu.
GV : Em thy hnh chp khc
hnh lng tr ng th no ?
HS : Hnh chp ch c mt mt
y, hnh lng tr c hai mt
y bng nhau, nm trn hai
mt phng song song.
Cc mt bn ca hnh chp l
cc tam gic, cc mt bn ca
lng tr ng l cc hnh ch
nht.
Cc cnh bn ca hnh chp ct
nhau ti nh ca hnh chp. Cc
cnh bn ca hnh lng tr song
song v bng nhau.
Tip theo GV a hnh 116 ln bng
ch r : nh, cnh bn, mt bn, mt
y, ng cao ca hnh chp.

HS nghe GV trnh by.
GV yu cu HS c tn nh,
cc cnh bn, ng cao, mt bn,
mt y ca hnh chp S.ABCD
HS tr li : Hnh chp S.ABCD
c :
nh : S
Cc cnh bn : SA, SB, SC,
SD.
ng cao : SH.
Mt bn : SAB, SBC, SCD,
SDA.
Mt y : ABCD.
GV gii thiu cch k hiu v gi
tn hnh chp theo a gic y.
V d : hnh chp t gic, hnh
chp tam gic

Hot ng 2
2. Hnh chp u (15 pht)
GV gii thiu : Hnh chp u l hnh
chp c mt y l mt a gic u,

cc mt bn l nhng tam gic cn
bng nhau c chung nh (l nh ca
hnh chp).
HS nghe GV gii thiu.
GV cho HS quan st m hnh hnh
chp t gic u, hnh chp tam gic
HS quan st m hnh.
u v yu cu HS nu nhn xt v
mt y, cc mt bn ca hai hnh
chp u ny.

HS nhn xt :
Hnh chp t gic u c mt
y l hnh vung, cc mt bn
l cc tam gic cn.
Hnh chp tam gic u c mt y
l tam gic u, cc mt bn l cc
tam gic cn.
GV yu cu HS quan st hnh
117
tr 117 SGK chun b v hnh
chp t gic u.

GV hng dn HS v hnh chp
t gic u theo cc bc :
+ V y hnh vung (nhn phi
cnh ra hnh bnh hnh).
+ V hai ng cho ca y v
t giao ca hai ng cho v
ng cao ca hnh chp.
+ Trn ng cao, t nh S v
ni S vi cc nh ca hnh vung
y.
(Ch phn bit nt lin v nt
khut).
+ Gi I l trung im ca BC SI
BC (tnh cht tam gic cn). SI gi l
trung on ca hnh chp.
HS v hnh chp t gic u
theo s hng dn ca GV.

GV hi : Trung on ca hnh
chp c vung gc vi mt phng
y khng ?
HS : Trung on ca hnh chp
khng vung gc vi mt phng
y, ch vung gc vi cnh y
ca hnh chp.
GV yu cu HS lm bi tp 37
tr 118 SGK.

Hy xt s ng, sai ca cc pht biu
sau :
HS tr li ming.
a) Hnh chp u c y l hnh thoi
v chn ng cao trng vi giao
im ca hai ng cho ca y.
a) Sai, v hnh thoi khng phi l
t gic u.
b) Hnh chp u c y l hnh
ch nht v chn ng cao trng
vi giao im ca hai ng cho
ca y.
b) Sai, v hnh ch nht khng
phi l t gic u.
GV cho HS quan st hnh khai
trin ca hnh chp tam gic u,
hnh chp t gic u. Sau yu
cu hai HS ln gp c hnh
chp tam gic u, hnh chp t
gic u. tr 117 SGK).
HS thc hin theo yu cu ca
GV.
Hot ng 3
3. Hnh chp ct u (6 pht)
bng (hoc mn hnh) gii thiu
v hnh chp ct u nh SGK.
GV cho HS quan st m hnh
hnh chp ct u.

HS quan st hnh 119 SGK.

GV hi :
Hnh chp ct u c my mt
y ?
Cc mt y c c im g ?
HS : Hnh chp ct u c hai
mt y l hai a gic u ng
dng vi nhau, nm trn hai mt
phng song song.
Cc mt bn l nhng hnh g ? Cc mt bn l nhng hnh
thang cn.
Hot ng 4
Luyn tp Thc hnh (12 pht)
Bi 36 tr 118 SGK.
GV a bi ln bng ph yu cu
HS quan st cc hnh chp u v tr
li in vo cc trng trong bng.
HS quan st hnh 120 SGK v
tr li cu hi.
Chp
tam gic u
Chp
t gic u
Chp
ng gic u
Chp
lc gic u
y Tam gic u Hnh vung Ng gic u Lc gic u
Mt bn Tam gic cn Tam gic cn Tam gic cn Tam gic cn
S cnh y 3 4 5 6
S cnh 6 8 10 12
S mt 4 5 6 7

Bi 38 tr 119 SGK.

GV yu cu HS quan st hnh 121
SGK ri tr li.
Kt qu.
a) Khng c v y c 4 cnh
m ch c 3 mt bn.
b) c) gp c hnh chp u.
d) Khng c v c hai mt
bn chng ln nhau, cn mt
cnh y thiu mt bn.
Bi 39 tr 119 SGK.
GV yu cu HS ly mt ming
giy v ko, thc hnh ct giy
nh hng dn ca SGK ghp
c cc mt bn ca mt hnh
chp t gic u.
HS c th thc hnh theo nhm.
Hng dn v nh (2 pht)
Bi tp 56, 57 tr 122 SBT.
Luyn cch v hnh chp, so snh hnh chp v hnh lng tr.
c trc bi Din tch xung quanh ca hnh chp u.
V, ct, gp ming ba nh hnh 123 tr 120 SGK theo cc kch thc ghi
trn hnh, tit sau mang i hc bi mi.

Tit 64 8. Din tch xung quanh ca hnh chp u
A. Mc tiu
HS nm c cch tnh din tch xung quanh ca hnh chp u.
Bit p dng cng thc tnh ton i vi cc hnh c th (ch yu l hnh chp t
gic u v hnh chp tam gic u).
Cng c cc khi nim hnh hc c bn cc tit trc.
Tip tc luyn k nng ct gp hnh.
GV : M hnh hnh chp t gic u, hnh chp tam gic u.
Hnh v phi cnh ca hnh chp t gic u, hnh chp tam gic
u.
Ct sn ming ba nh hnh 123 tr 120 SGK. Mt ming ba, ko
hng dn HS ct gp hnh.
Bng ph hoc giy trong, n chiu ghi bi tp.
Thc thng, compa, phn mu, bt d.
HS : V, ct, gp hnh nh hnh 123 SGK.
Ming ba, ko luyn k nng ct gp hnh.
Thc k, compa, bt ch.
n tp tnh cht tam gic u, nh l Pytago.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (5pht)
Th no l hnh chp u.
Hy v mt hnh chp t gic
u, v ch trn hnh : nh,
cnh bn, mt bn, mt y,
ng cao, trung on ca hnh
chp.
Hnh chp u l mt hnh
chp c mt y l mt a gic
u, cc mt bn l nhng tam
gic cn bng nhau c chung
nh (l nh ca hnh chp).
V hnh chp v ch r cc yu
t trn hnh.
HS lp nhn xt cu tr li v
hnh v
GV nhn xt, cho im. ca bn.
Hot ng 2
1. Cng thc tnh din tch xung quanh hnh chp (15 pht)
GV yu cu HS ly ming ba
ct nh nh hnh 123 SGK ra
quan st, gp thnh hnh chp t
gic u v tr li cc cu hi
SGK.
Tt c HS quan st ming ba khi
cha gp, tin hnh gp hnh v tr
li cu hi :
a) S cc mt bng nhau trong
mt hnh chp t gic u l ...
a)
... l 4 mt, mi mt l mt
tam gic cn.
b)Din tch mi mt tam gic l

b)
4 . 6
12
2
= (cm
2
)
c) Din tch y ca hnh chp
u l
c)
4.4 = 16 (cm
2
)
d) Tng din tch tt c cc mt
bn ca hnh chp u l
d)
12.4 = 48 (cm
2
)
GV gii thiu : Tng din tch tt
c cc mt bn l din tch xung
quanh ca hnh chp.
Vi hnh chp t gic u, nu
di cnh y l a, ng cao ca cc
mt bn hay trung on ca hnh
chp l d, th din tch xung quanh
ca hnh chp t gic u tnh th
no ?

(GV hng dn HS xy dng
cng thc).
HS : Din tch mi mt tam gic
l :
ad
2


Din tch xung quanh ca t gic
u l :
S
xq
= 4.
ad
2

S
xq
=
4a
2
.d
S
xq
= p.d
GV : Vi hnh chp u ni chung,
ta cng c : Din tch xung quanh
ca hnh chp u bng tch ca na
chu vi y vi trung on.

S
xq
= p.d

(p l na chu vi y, d l trung on)

Din tch ton phn ca hnh
chp tnh th no ?
p dng :
HS :
S
TP
= S
xq
+ S
.
GV yu cu HS lm bi 43 (a)
tr 121 SGK.
HS lm bi 43 (a) SGK.
chp l :
S
xq
= p.d =
20.4
2
.20.
S
xq
= 800 (cm
2
)
Din tch ton phn ca hnh chp
l :
S
TP
= S
xq
+ S
.
= 800 + 20.20
= 1200 (cm
2
)
Hot ng 3
2. V d (13 pht)
GV a hnh 124 SGK ln bng,
yu cu HS c bi.


GV hi : tnh din tch xung
quanh ca hnh chp tam gic
u ny ta lm th no ?
HS : tnh din tch xung
quanh hnh chp tam gic u
ny ta dng cng thc :
S
xq
= p.d.
Tnh na chu vi y.
+ p =
3.AB 3.R 3 3. 3. 3
2 2 2
= =
p =
9
2
(cm)
Tnh trung on hnh chp SI.
(GV cn v tam gic u ABC
ni tip ng trn (H ; R)
tnh ng cao AI).
+ V SBC = ABC nn trung
on SI bng ng cao AI ca
tam gic u ABC.
Trong ABI c
BAI = 30
o
.
BI =
AB R 3 3. 3 3
2 2 2 2
= = =
AI
2
= AB
2
BI
2
(nh l Pytago)
= 3
2

2
3
2

= 9
9
4

=
27
4
AI =
27
4
=
3 3
2

Vy d =
3 3
2
(cm)
Tnh din tch xung quanh ca
hnh chp.
+ S
xq
= p.d =
9
2
.
3 3
2
=
27 3
4

(cm
2
)
y l hnh chp c bn mt l
nhng tam gic u bng nhau.
Vy c cch tnh khc khng ?
+ HS : Tnh tng t nh trn
c :
AI =
3 3
2
(cm)
Din tch mt tam gic u l :
S
=
BC . AI 1
2 2
= .3.
3 3
2
=
9 3
4

(cm
2
)
chp l :
S
xq
= 3.S
= 3.
9 3
4

=
27
4
3 (cm
2
).
Hot ng 4
Luyn tp (10 pht)
GV v hnh : HS v hnh vo v.

Tnh trung on SI ca hnh
chp.
HS : Xt SIC c :
SC = 25cm ; IC =
BC
2
= 15cm.
SI
2
= SC
2
IC
2
(nh l Pytago)
= 25
2
15
2

SI
2
= 400.
SI = 20 (cm)
Tnh S
xq
? S
xq
= p.d.
=
1
2
.30.4.20 = 1200 (cm
2
)
Tnh S

? S
TP
? S
= 30.30 = 900 (cm

2
)
S
TP
= S
xq
+ S
.
= 1200 + 900 = 2100 (cm
2
)
Bi 41 tr 121 SGK.
GV hng dn HS cch v hnh
125(a) tr 121 SGK trn ming
ba.
V hnh vung cnh 5cm.
V cc tam gic c y l cnh
hnh vung, cc cnh bn 10cm.

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng cng thc tnh din tch xung quanh, din tch ton
phn ca hnh chp u.
Xem li V d tr 120 SGK v cc bi tp lm hiu r cch
tnh.
Bi tp v nh s 41, 42, 43 (b, c) tr 121 SGK.
bi 58, 59, 60 tr 122, 123 SBT.

Tit 65 9. Th tch ca hnh chp u
A. Mc tiu
HS hnh dung c cch xc nh v nh c cng thc tnh th tch hnh chp
u.
Bit vn dng cng thc vo vic tnh th tch hnh chp u.
GV : Hai dng c ng nc hnh lng tr ng v hnh chp u c y bng
nhau v chiu cao bng nhau tin hnh ong nc nh hnh 127 tr 122 SGK.
Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi bi tp v hnh v.
Thc thng, compa, phn mu, my tnh b ti.
HS : n tp nh l Pytago v cch tnh ng cao trong mt tam
gic u.
Thc k, compa, my tnh b ti.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (6 pht)
Mt HS ln kim tra.
Nu cng thc tnh din tch
xung quanh, din tch ton phn
ca hnh chp u. Pht biu
thnh li.
Cha bi tp 43
(b)
tr 121 SGK.
( bi v hnh v a ln mn hnh)
Vit cng thc :
chp u.
S
xq
= p.d.
(vi p l na chu vi y, d l
trung on hnh chp)
S
TP
= S
xq
+ S
.
Cha bi tp 43
(b)
SGK.
S
xq
= p.d
=
1
2
.7.4.12
=168 (cm
2
)
S
= 7
2
= 49 (cm
2
).
S
TP
= S
xq
+ S
.
= 168 + 49 = 217 (cm
2
)
Hot ng 2
1. Cng thc tnh th tch (12 pht)
GV gii thiu dng c :
C hai bnh ng nc hnh lng
tr ng v hnh chp u c y
bng nhau v c chiu cao bng
nhau.
Phng php tin hnh :
Ly bnh hnh chp u ni trn,
mc y nc ri ht vo lng
tr.
o chiu cao ct nc trong lng tr
so vi chiu cao ca lng tr. T
rt ra nhn xt v th tch ca hnh
chp so vi th tch ca lng tr c
cng chiu cao.

GV yu cu hai HS ln thc hin
thao tc.
HS ln bng thc hin thao tc
nh GV hng dn.
Nhn xt : Chiu cao ct nc
bng
1
3
chiu cao ca lng tr.
Vy th tch ca hnh chp bng
1
3
th tch ca lng tr c cng
y v cng chiu cao.
GV : Ngi ta chng minh c
cng thc ny cng ng cho mi
hnh chp u.
Vy : V
chp
=
1
3
S.h

HS nhc li cng thc tnh th tch
hnh chp.
(S l din tch y, h l chiu cao)
p dng : Tnh th tch ca hnh
chp t gic u bit cnh ca
hnh vung y bng 6cm, chiu
cao hnh chp bng 5cm.
V =
1
3
Sh =
1
3
.6
2
.5
= 60 (cm
3
)
Hot ng 3
2. V d (15 pht)
Bi ton : Tnh th tch ca mt
hnh chp tam gic u bit chiu
cao hnh chp l 6cm, bn knh
ng trn ngoi tip tam gic
y bng 6cm.
Mt HS c to bi SGK.
GV v y hnh chp (tam gic u
ni tip ng trn bn knh R) v
hnh chp u (v phi cnh).

HS v hnh theo s hng dn
ca GV.
GV : Cho tam gic u ABC ni
tip ng trn (H ; R). Gi cnh
tam gic u l a.
Hy chng t :
a/ a = R 3 .
b/ Din tch tam gic u
S =
2
a 3
4
.
(GV gi HS xt tam gic vung
HS : a/ Tam gic vung BHI c
I
= 90
o
,
HBI = 30
o
.
BH = R.
HI =
BH R
2 2
= (tnh cht tam
gic vung)
C BI
2
= BH
2
HI
2
(nh l
Pytago)
BHI c
HBI = 30
o
)
BI
2
= R
2

2
R
2

BI
2
=
2
3R
4
.
BI =
R 3
2
.
Vy a = BC = 2BI = R 3 .
R =
a
3
.
b/ AI = AH + HI =
3
R
2

AI =
3 a a 3
2 2
3
= .
ABC
BC . AI 1 a 3
S a
2 2 2
= =
S
ABC
=
2
a 3
4

GV lu HS cn ghi nh cc cng
thc ny s dng khi cn thit.

GV : Hy s dng cc cng thc va
chng minh c gii quyt bi
ton.
HS : Tnh cnh a ca tam gic
y :
a = R 3 = 6 3 (cm)
Din tch tam gic y :
S =
( )
2
2
6 3 . 3
a 3
4 4
=
S =
36 . 3 3
27 3
4
= (cm
2
).
Th tch ca hnh chp :
V =
1
3
S.h =
1
3
.27 3 .6
54.1,73 93,42 (cm
3
)
GV yu cu mt HS c Ch
tr 123 SGK.
HS lp nhn xt, ghi bi.
Hot ng 4
Luyn tp (10 pht)
Bi 44 tr 123 SGK.
( bi v hnh v a ln bng ph
hoc mn hnh).

HS lm bi.
a/ Th tch khng kh trong lu l bao
nhiu ?
a/ Th tch khng kh trong lu
chnh l th tch hnh chp t
gic u :
V =
1
3
Sh =
1
3
.2
2
.2 =
8
3
(m
3
)
b/ Xc nh s vi bt cn thit
dng lu (khng tnh n ng vin,
np gp).
b/ S vi bt cn thit dng lu
chnh l din tch xung quanh ca
hnh chp :

S
xq
= pd.
Tnh trung on SI.
Xt SHI c SH = 2 (m)
HI = 1 (m)
SI
2
= SH
2
= HI
2
(nh l Pytago)
SI
2
= 2
2
+ 1
1

SI = 5 ( m) 2,24 (m
2
)
Vy S
xq
2.2.2,24
8,96 (m
2
)
Bi 45 tr 124 SGK.
GV yu cu HS tm tt bi :
HS c lp lm bi.
Hai HS ln bng lm.
a/ h = 12 cm
a = 10 cm
Tnh V ?
a/ S =
2 2
a 3 10 3
4 4
=
= 25 3 (cm
2
)
V =
1
3
Sh =
1
3
. 25 3 .12
= 100 3 173,2 (cm
3
)
b/ h = 16,2 cm
a = 8 cm
b/ S =
2 2
a 3 8 3
16 3
4 4
= =
(cm
2
)
V =
1
3
S.h =
1
3
.16 3 .16,2.
149,65 (cm
3
)
GV nhn xt, nhc nh nhng
iu cn ch .
HS nhn xt, cha bi.

Hng dn v nh (2 pht)
Nm vng cng thc tnh S xung quanh, S ton phn, V ca hnh
chp u, cng thc tnh cnh tam gic u theo bn knh ng
trn ngoi tip tam gic, cng thc tnh din tch tam gic u theo
cnh tam gic.
s 65, 67, 68 tr 124, 125 SBT.
Tit sau luyn tp.

Tit 66 Luyn tp
A. Mc tiu
Rn luyn cho HS kh nng phn tch hnh tnh c din tch y, din
tch xung quanh, din tch ton phn, th tch ca hnh chp u.
Tip tc rn k nng gp, dn hnh chp, k nng v hnh chp u.
GV : Chun b cc ming ba hnh 134 tr 124 SGK thc hnh.
Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi bi tp v hnh v.
Thc thng, compa, phn mu, bt d.
HS : Mi nhm HS chun b 4 ming ba ct sn nh hnh 134 SGK.
Thc k, compa, bt ch.
Bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Kim tra (5 pht)
Vit cng thc tnh th tch ca
hnh chp u.
Cha bi tp 67 tr 125 SBT.
( bi v hnh v a ln bng ph
hoc mn hnh).
Mt HS ln kim tra.
Cng thc tnh th tch hnh
chp u :
V =
1
3
S.h
(S l din tch y, h l chiu
cao hnh chp).
Cha bi tp 67 SBT.
V =
1
3
S.h =
1
3
.5
2
.6
= 50 (cm
3
)
GV nhn xt, cho im. HS lp nhn xt.
Hot ng 2
Luyn tp (38 pht)
Bi 47 tr 124 SGK.
GV yu cu HS hot ng nhm lm
thc hnh gp, dn cc ming ba
hnh 134.
HS hot ng theo nhm.
Kt qu :
Ming 4 khi gp v dn chp
hai tam gic vo th c cc
mt bn ca hnh chp tam
gic u.
Cc ming 1, 2, 3 khng gp
c mt hnh chp u.
Bi 46 tr 124 SGK.
hnh).

HS pht biu di s hng
dn ca GV.
a/ Din tch y ca hnh
chp lc gic u l :
S
= 6.S
HMN
= 6.
2
12 . 3
4

= 216. 3 (cm
2
).
Th tch ca hnh chp l :
SH = 35 cm
HM = 12 cm
a/ Tnh din tch y v th tch hnh
chp.
GV gi : S
= 6.S
HMN
.
V =
1
3
S
h =
1
3
.216. 3 .35
= 2520. 3
4364,77 (cm
3
)
b/ Tnh di cnh bn SM.
Xt tam gic no ?
Cch tnh ?
b/ Tam gic SMH c :
H =
90
o

SH = 35 cm ; HM = 12 cm.
SM
2
= SH
2
+ HM
2
(nh l
Pytago)
SM
2
= 35
2
+ 12
2

SM
2
= 1369
SM = 37 (cm)
+ Tnh trung on SK.
Trung on SK thuc tam gic no ?
Nu cch tnh.
+ Tnh trung on SK.
Tam gic vung SKP c :
K = 90
o
, SP = SM = 37 cm.
KP =
PQ
2
= 6m.
SK
2
= SP
2
KP
2
(nh l
Pytago)
SK
2
= 37
2
6
2
= 1333.
SK = 1333 36,51 (cm)
+ Tnh din tch xung quanh. + S
xq
= p.d.
12.3.36,51
1314,4 (cm
2
)
S
= 216. 3 374,1 (cm

2
)
+ Tnh din tch ton phn. + S
TP
= S
xq
+ S
.
1314,4 + 374,1
1688,5 (cm
2
).
GV hng dn HS t bc phn tch
hnh n tnh ton c th.
HS tham gia lm bi v cha
bi.
Bi 49
(a, c)
tr 125 SGK.
Na lp lm phn a, na lp lm phn c.
HS hot ng nhm.
Bi lm :
a/ Tnh din tch xung quanh v th
tch ca hnh chp t gic u. (b
xung tnh th tch).
a/ S
xq
= p.d
=
1
2
.6.4.10 = 120 (cm
2
)

+ Tnh th tch hnh chp.
Tam gic vung SHI c :
H = 90
o
, SI = 10 cm
HI =
6cm
2
= 3cm.
SH
2
= SI
2
HI
2
(nh l
Pytago)
SH
2
= 10
2
3
2

SH
2
= 91 SH = 91
V =
1
3
Sh =
1
3
.6
2
. 91
V = 12 91 114,47 (cm
3
)
c/ Tnh din tch xung quanh v din
tch ton phn ca hnh chp (b sung
S
TP
).
c/ Tam gic vung SMB c :
M = 90
o
, SB = 17cm
MB =
AB 16cm
2 2
= = 8cm
SM
2
= SB
5
MB
2
(nh l
Pytago).
= 17
2
8
2

SM
2
= 225 SM = 15.
S
xq
= pd
=
1
2
.16.4.15 = 480 (cm
2
)

S
= 16
2
= 256 (cm
2
)
GV yu cu cc nhm v hnh vo
bi lm v tnh theo yu cu.
S
TP
= S
xq
+ S
.
= 480 + 256 = 736 (cm
2
)
i din hai nhm HS ln
trnh by bi.
GV nhn xt, c th cho im mt s
nhm.
HS lp theo di, nhn xt,
cha bi.
Bi 50
(b)
tr 125 SGK.
Tnh din tch xung quanh ca hnh
chp ct u.

GV : Din tch xung quanh ca hnh
chp ct u bng tng din tch cc mt
xung quanh.

Cc mt xung quanh ca hnh
chp ct l hnh g ?
Tnh din tch mt mt.
HS : Cc mt xung quanh ca
hnh chp ct l cc hnh
thang cn.
Din tch mt hnh thang cn
l :
( ) 2 4 . 3, 5
2
+
= 10,5 (cm
2
)
Tnh din tch xung quanh ca Din tch xung quanh ca
hnh chp ct. hnh chp ct l :
10,5 . 4 = 42 (cm
2
)
Bi 65(1) tr 124 SBT.
Kim t thp K-p (th k 25 trc
cng nguyn)
(a hnh v v bi ln bng ph
hoc mn hnh).

GV yu cu HS nu cch tnh. HS nu cch tnh.
a/ di cnh bn.
b/ Tnh din tch xung quanh.
c/ Tnh th tch hnh chp.
Sau , GV a ra bi gii c th
nhm cng c kin thc, ng thi
cho HS thy sc mnh v i ca con
ngi.
a/ T tam gic vung SHK
tnh SK ( trung on hnh
chp)
T tam gic vung SKB
tnh SB (cnh bn).
b/ S
xq
= p . d
c/ V =
1
3
S

. h
Bi gii :

a/ Tam gic SHK c

H = 90
o
; SH = 146,5m
HK =
a
2
= 116,5m.
HS quan st hnh v xem bi
gii tm tt.
SK =
2 2
SH HK + 187,2 (m)
Tam gic SKB c
K = 90
o
; SK 187,2m.
BK =
a
2
= 116,5m.
SB =
2 2
SK BK + 220,5m
b/ S
xq
= p.d 87 235,5m
2
.
c/ V =
1
3
S.h 2 651 112,8m
3
.

Hng dn v nh (2 pht)
Tit sau n tp chng IV.
HS cn lm cc cu hi n tp chng
V Bng tng kt cui chng : HS cn n li khi nim cc hnh
lng tr ng, lng tr u, hnh hp ch nht, hnh lp phng, hnh
chp u v cc cng thc tnh din tch xung quanh, din tch ton
phn, th tch ca cc hnh.
Bi tp v nh s 52, 55, 57 tr 128, 129 SGK.

Tit 67 n tp chng IV
A. Mc tiu
HS c h thng ho cc kin thc v hnh lng tr ng v hnh chp u
hc trong chng.
Vn dng cc cng thc hc vo cc dng bi tp (nhn bit,
tnh ton)
Thy c mi lin h gia cc kin thc hc vi thc t.
GV : Hnh v phi cnh ca hnh hp lp phng, hnh hp ch nht, hnh
lng tr ng tam gic, hnh chp tam gic u, hnh chp t gic u.
Bng tng kt Hnh lng tr, Hnh hp, Hnh chp u. (tr 126,
127 SGK).
Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi sn cu hi, bi tp.
HS : Lm cc cu hi n tp chng v bi tp.
n tp khi nim cc hnh v cc cng thc tnh din tch xung quanh,
din tch ton phn, th tch cc hnh.
Thc k, bt ch, bng ph nhm, bt d.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
GV a ra hnh v phi cnh ca
hnh hp ch nht.


HS quan st hnh v phi cnh hnh
hp ch nht, tr li cu hi.
Sau GV t cu hi :
Hy ly v d trn hnh hp ch
nht.

V d :
+ Cc ng thng song song.
+ Cc ng thng ct nhau.
+ Hai ng thng cho nhau.
+ ng thng song song vi mt
phng, gii thch.
+ AB // DC // DC // AB
+ AA ct AB ; AD ct DC.
+ AD v AB cho nhau.
+ AB // mp (ABCD) v AB // AB
m AB mp (ABCD)
+ ng thng vung gc vi
mt phng, gii thch.
+ AA mp (ABCD) v AA
vung gc vi hai ng thng
ct nhau AD v AB thuc mt
phng (ABCD)
+ Hai mt phng song song vi
nhau, gii thch.
+ mp (ADDA) // mp (BCCB) v
AD // BC : AA // BB
+ Hai mt phng vung gc vi
nhau, gii thch.
+ mp (ADDA) mp (ABCD)
v AA mp (ADDA) v AA
mp (ABCD).
GV nu cu hi 1 tr 125, 126
SGK.
HS ly v d trong thc t. V
d :
+ Hai cnh i din ca bng
en song song vi nhau.
+ ng thng ng gc nh
ct ng thng mp trn.
+ Mt phng trn song song vi
mt phng nn nh
GV yu cu HS tr li cu hi 2
SGK.
HS tr li cu hi 2.
a/ Hnh lp phng c 6 mt, 12
cnh, 8 nh. Cc mt l nhng
hnh vung.
GV a tip hnh v phi cnh
ca hnh lp phng v hnh lng
tr ng tam gic HS quan st.
b/ Hnh hp ch nht c 6 mt, 12
cnh, 8 nh. Cc mt l cc hnh
ch nht.
c/ Hnh lng tr ng tam gic c
5 mt, 9 cnh, 6 nh. Hai mt
y l hnh tam gic. Ba mt bn
l hnh ch nht.
GV yu cu HS tr li cu hi
3.
HS gi tn cc hnh chp ln lt
l hnh chp tam gic u, hnh chp
t gic u, hnh chp ng gic u.
Tip theo GV cho HS n tp, khi
nim v cc cng thc.

HS ln bng in cc cng thc.
Hnh lng tr ng, Hnh chp u
Hnh S
xq
S
TP
V
Lng tr ng

S
xq
= 2p.h
p : na chu vi
y.
h : chiu cao
S
TP
=
S
xq
+ 2S

V = S.h
S : din tch
y
h : chiu cao
Chp u

S
xq
= p.d
p : na chu vi
y.
d : trung on
S
TP
= S
xq
+
S

V =
1
3
S.h
S : din tch
y.
h : chiu cao

Hot ng 2
Luyn tp (25 pht)
Bi 51 tr 127 SGK.
GV chia lp lm 4 dy.
Cc nhm dy 1 lm cu a, b.
2 c.
3 d.
4 e.

bi a ln bng ph hoc
mn hnh c km theo hnh v
ca 5 cu.
HS hot ng theo nhm.
Dy 1.
a/

a/ S
xq
= 4ah
S
TP
= 4ah + 2a
2

= 2a(2h + a)
V = a
2
h.
b/

GV nhc li : Din tch tam gic
u cnh a bng
2
a 3
4
.
b/ S
xq
= 3ah.
S
TP
= 3ah + 2
2
a 3
4
.
= 3ah +
2
a 3
2

= a(3h +
a 3
2
)
V =
2
a 3
4
.h
c/

Dy 2.
c/ S
xq
= 6ah.
S
= 6
2
a 3
4
=
2
3a 3
2
.
S
TP
= 6ah +
2
3a 3
2
.2
= 6ah +
2
3a 3
GV gi : Din tch lc gic u
bng 6 din tch tam gic u
cnh a.
V =
2
3a 3
2
.h
Dy 3.
d/

GV : Din tch hnh thang cn y
bng 3 din tch tam gic u cnh a.
d/ S
xq
= 5ah.
S
=
2
3a 3
4

S
TP
= 5ah + 2.
2
3a 3
4

= 5ah +
2
3a 3
2

= a(5h +
2
3a 3
2
)
V =
2
3a 3
4
.h
Dy 4.
e/

e/ Cnh ca hnh thoi y l :
AB =
2 2
OA OB + (nh l
Pytago)
AB = ( ) ( )
2
2
4a 3a + = 5a.
S
xq
= 4.5a.h = 20ah
S
=
8a . 6a
24a
2
=
2
.
GV : Tnh cnh
AB ca hnh
thoi y.

S
TP
= 20ah + 2.24a
2

= 20ah + 48a
2

= 4a(5h + 12a)
V = 24a
2
.h
(Ch : Tu theo trnh HS,
GV c th hng dn chung
nhng cu kh d, e).
Bi 57 tr 129 SGK.
i din cc nhm trnh by bi.
Tnh th tch hnh chp u
(h.147)
HS gii bi tp. Mt HS ln bng
lm.
Din tch y ca hnh chp l :
S

=
2
a 3
4
=
2
10 3
4
= 25 3

BC = 10cm
AO = 20cm
(cm
2
)
V =
1
3
S

. h =
1
3
.25 3 .20
V 288,33 (cm
3
)
Bi 85 tr 129 SBT.
Mt hnh chp t gic u S.ABCD
c di cnh y l 10cm, chiu
cao hnh chp l 12cm. Tnh :
HS gii bi tp.
Mt HS ln bng lm bi.
a/ Din tch ton phn hnh chp. Bi lm :
b/ Th tch hnh chp.

Tam gic vung SOI c :
O = 90
o
, SO = 12cm
OI =
AB
2
= 5cm.
SI
2
= SO
2
+ OI
2
(nh l
Pytago)
SI
2
= 12
2
+ 5
2

SI
2
= 169 SI = 13 (cm)
S
xq
= p . d =
1
2
.10.4.13 = 260
(cm
2
)
S
= 10
2
= 100 (cm
2
)
S
TP
= S
xq
+ S
= 260 + 100
= 360 (cm
2
)
V =
1
3
S
.h =
1
3
.100.12
= 400 (cm
3
)

Hng dn v nh (2 pht)
Tit sau n tp cui nm n trong 2 tit.
L thuyt : n li nh ngha, tnh cht, du hiu nhn bit cc loi
hnh t gic, cng thc tnh din tch cc hnh, nh l Talt, tam gic
ng dng.
Bi tp s 2, 3, 4, 5, 8 tr 132, 133 SGK.

Tit 68 n tp cui nm hnh hc (Tit 1)

A. Mc tiu
n tp cc kin thc c bn v t gic, din tch a gic, tam gic ng dng
thng qua bi tp trc nghim.
Luyn tp cc bi tp v t gic v cc dng c bit ca n; tam gic ng
dng, din tch a gic.
GV: Bng ph hoc n chiu, giy trong ghi sn bi v hnh v
ca mt s bi tp, p n.
Thc k, compa, phn mu, bt d.
HS: n tp kin thc chng I, II, III hnh v lm cc bi tp n
cui nm theo yu cu ca GV.
Thc k, compa, ke.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
GV a ln lt cc cu hi ln
mn hnh.

HS suy ngh ri tr li cc cu
hi
1) Tng cc gc ca mt t gic
bng 180
o
.
1) Sai
2) Hnh ch nht l mt hnh
thang cn.
2) ng
3) Hnh thoi c 1 tm i xng v
4 trc i xng.
3) Sai
4) T gic c 2 ng cho bng
nhau v ct nhau ti trung im
ca mi ng l hnh ch nht.
4) ng
5) Hnh vung va l hnh ch
nht, va l hnh thoi.
5) ng
6) Hai tam gic c din tch bng
nhau th hai tam gic bng
nhau.
6) Sai
7) Din tch hnh vung bng na
tch hai ng cho.
7) ng
8) Nu 2 cnh ca tam gic ny t
l vi 2 cnh ca tam gic kia th
hai tam gic ng dng.
8) Sai
9) ng trung tuyn ca tam
gic chia cnh i din thnh hai
on thng t l vi hai cnh k
ca hai on .
9) Sai
10) Mt ng thng song song
vi mt cnh ca tam gic, ct hai
ng thng cha hai cnh cn li
to thnh mt tam gic mi ng
dng vi tam gic cho.
10) ng
11) Hai tam gic c 2 cp gc
bng nhau th ng dng
11) ng
12) Hai tam gic cn c 1 cp gc
bng nhau th ng dng
12) Sai
13) Nu t s ng dng ca hai
tam gic bng k th t s din tch
13) Sai
tng ng ca hai tam gic cng
bng k.
14) ng trung bnh ca tam
gic th song song vi cnh th ba
v bng na cnh th ba.
14) ng
15) Tp hp nhng im cch
ng thng c nh mt khong
bng h khng i l hai ng
thng song song vi ng thng
v cch ng thng mt
khong bng h.
15) ng
Hot ng 2
Luyn tp (28 pht)
Bi tp 2 tr 132 SGK
( bi a ln mn hnh)
GV hng dn HS v hnh

A B

E
O
G
F

D C
HS v hnh vo v.
GV: C AB//DC, AOB l
u, ta suy ra c iu g?
HS: C AB//CD, AOB u
OCD u (v ng dng vi
OAB)
AC = BD ABCD l hnh
thang cn v c 2 ng cho
bng nhau AD = BC (t/c
hnh thang cn)
GV gi : Ni BE, CF. C nhn
xt g v cc cnh ca EFG?
HS: AOB u trung tuyn
BE ng thi l ng cao: BE
AO
BEC vung E
EG =
BC
2
(trong vung
trung tuyn thuc cnh huyn
bng na cnh huyn)
Tng t CF OD
FG =
BC
2
.
Cn EF th sao ?
HS: OAD c OE = EA (gt)
EF = FD (gt)
EF l ng trung bnh ca
EF =
AD
2
.
M AD = BC (c/m trn)
Vy EF = EG = FG
EFG l u.
Bi 3 tr 132 SGK
(C b sung cu hi)

Cho tam gic ABC, cc ng cao
BD, CE ct nhau ti H. ng
vung gc vi AB ti B v ng
vung gc vi AC ti C ct nhau
K. Gi M l trung im ca BC.
GV yu cu HS ln v hnh

a) Chng minh
ADB AEC.
b) Chng minh
HE . HC = HD .HB
c) Chng minh H, M, K thng
hng.
d) Tam gic ABC phi c iu
kin g th BHCK l hnh thoi ?
l hnh ch nht.

HS chng minh :
a) Xt ADB v AEC c :

0
D E 90 (gt) = =
A chung
ADB AEC (gg).
b) Xt HEB v HDC c

0
E D 90 (gt) = =

EHB DHC = (i nh)
HEB HDC (g g)

HE HB
HD HC
=
HE . HC = HD . HB
c) T gic BHCK c :
BH // KC (cng AC)
CH // KB (cng AB)
GV v hnh minh ho cu d)

T gic BHCK l hnh bnh
hnh.
HK v BC ct nhau ti trung
im mi ng.
H, M, K thng hng.
d) Hnh bnh hnh BHCK l
hnh thoi HM BC.
V AH BC (t/c ba ng cao)
HM BC A, H, M thng
hng ABC cn A.
* Hnh bnh hnh BHCK l
hnh ch nht
0
BKC 90 =
0
BAC 90 = (V ABKC c

0
B C 90 = = )
ABC vung A.
Bi 8 Tr.133 SGK.
ph hoc mn hnh)

HS trnh by ming
ABC ABC.

AB AC
AB AC
=

AB AB AC AC
AB AC

=

hay
B B 100 32
34 32

=

34.68
B B 72, 25 (m)
32
= =
Bi 7 tr 152 SBT.
( bi a ln bng ph)
Mt tam gic c di ba cnh l
6 cm, 8 cm v 13 cm. Mt tam
gic khc ng dng vi tam gic
cho c di ba cnh l 12 cm,
9 cm v x cm. di x l :
A. 17,5 cm B. 15 cm
C. 17 cm D. 19,5 cm.
Hy chn cu tr li ng.

Kt qu. di x l D. 19,5
cm v
6 8 13 2
9 12 x 3
= = =

13.3
x 19, 5 (cm)
2
= =

Hng dn v nh (2 pht)
Tip tc n tp chng 4 hnh
1) Th no l hnh lng tr ng? Lng tr u. Nu cng thc tnh
S
xq
, S
TP
, V ca hnh lng tr ng.
2) Th no l hnh chp u?
Nu cng thc tnh S
xq
, S
TP
, V ca hnh chp u.
Bi tp v nh s 6, 7, 10, 11 tr 133 SGK.

Tit 69 n tp cui nm hnh hc (Tit 2)
A. Mc tiu
Tip tc rn luyn k nng phn tch v chng minh hnh v tam gic ng dng,
t s din tch.
n tp cc kin thc c bn v hnh lng tr ng, hnh chp u.
Luyn tp cc bi tp v hnh lng tr ng, hnh chp u.
Rn luyn kh nng t duy tng hp.
GV: Cu hi v p n n tp l thuyt v hnh lng tr ng, hnh
chp u (ghi vo giy trong).
Ghi sn bi v hnh v mt s bi tp. Bi gii mu.
n chiu, thc k, com pa, phn mu, bt d.
HS: n tp l thuyt v lm cc bi tp GV yu cu.
Thc k, compa.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1
Luyn tp v din tch v on thng t l (23 ph)
Bi 6 tr 133 SGK
( bi a ln mn hnh)
A

M
D

B K E C
GV gi : k ME//AK
HS v hnh
Mt HS c to bi
C nhn xt g v ABK v
ABC.
HS: ABK v ABC c ng
cao chung h t A xung BC.
Vy tnh t s din tch ca
hai tam gic ta cn tm t s no?
Ta cn tm s
BK
BC

Hy tnh t s
BK
BC
.

Xt BME c:
DK // ME (v AK // ME)

BK BD 1
KE DM 2
= = (Theo /l
Talt)
Xt CAK c:
CM = MA (gt)
ME // AK (cch v)
CE = EK (/l ng trung
bnh )
m
BK 1
KE 2
= (c/m trn)

Bk 1
BK EK EC 1 2 2
=
+ + + +

hay
BK 1
BC 5
= .
Vy
ABK
ABC
S BK 1
S BC 5
= = .

Bi 7 tr 133 SGK
( bi a ln mn hnh) Mt HS c to bi
D

A
E

B K M C

HS v hnh vo v.
Chng minh BD = CE.
GV hng dn HS phn tch i
ln:
BD = CE
BM CM
BD CE
= (v BM = CM)
m
BM BK
BD BA
= v
CM CK
CE CA
=
(v AK // DM)

BM CM
BD CE
=
BK CK
BA CA
= .
iu ny c do AK l phn gic
A.

Sau khi phn tch, GV yu cu
HS trnh by li bi chng minh.
HS: ABC c AK l phn gic
A nn
BK CK
BA CA
= (1)
C AK // DM (gt)
BAK ~ BDM
BK BM
BA BD
=
(2)
CAK ~ CEM
CK CM
CA CE
=
(3)
T (1), (2), (3)
BM CM
BD CE
=
C BM = CM (gt) BD = CE
GV: Vy khi gii bi ton v t l
cc on thng, ta cn lin h ti
cc nh l no?
HS: Ta cn lin h ti:
+ nh l Talt.
+ Tam gic ng dng.
+ Tnh cht ng phn gic
trong tam gic.
Hot ng 2
n tp v hnh lng tr ng hnh chp u (20 pht)
I. L thuyt
1) Th no l lng tr ng ? Th
no l lng tr u.
Nu cng thc tnh S
xq
, S
tp
, V
ca hnh lng tr ng.
HS tr li cu hi.
1) Khi nim lng tr ng, lng
tr u.
S
xq
= 2ph
vi p l na chu vi y
h l chiu cao
S
TP
= S
xq
+ 2S

V = S
. h
2) Th no l hnh chp u ?
Nu cng thc tnh S
xq
, S
tp
, V ca
hnh chp u
2) Khi nim v hnh chp u
S
xq
= p . d
vi p l na chu vi y.
d l trung on.
S
TP
= S
xq
+ S
1
V S .h
3
= .
vi h l chiu cao hnh chp.
II. Bi tp
Bi 10 Tr.133 SGK.
ph)

a) HS tr li ming
Xt ACCA c :
AA // CC (cng // DD)

AA = CC (= DD)
ACCA l hnh bnh hnh.
C AA (ABCD).
AA AC
0
AAC 90 =
Vy ACCA l hnh ch nht.
Chng minh tng t
BDBD l hnh ch nht
b) Trong tam gic vung ACC
c AC
2
= AC
2
+ CC
2
(/l
Pytago)
= AC
2
+ AA
2
.
Trong tam gic vung ABC c
AC
2
= AB
2
+ BC
2
= AB
2
+ AD
2

Vy AC
2
= AB
2
+ AD
2
+ AA
2
.
GV yu cu mt HS ln bng
lm.
c) S
xq
= 2(12 + 16).25
= 1400 (cm
2
)
S
= 12 . 16 = 192 (cm
2
)
S
TP
= S
xq
+ 2S
.
= 1400 + 2 . 192 = 1784 cm
2

V = 12 . 16 . 25 = 4800 (cm
3
)
Bi 11 Tr.133 SGK.

a) Tnh chiu cao SO.
Xt tam gic vung ABC c
AC
2
= AB
2
+ BC
2
= 20
2
+ 20
2

AC
2
= 2. 20
2
AC = 20 2 .

AC 20 2
AO 10 2
2 2
= = =
Xt tam gic vung SAO c
SO
2
= SA
2
AO
2
.
ph)
SO
2
= 24
2
(10 2 )
2

SO
2
= 376
SO 19,4 (cm).

1
V S .h
3
=
2
3
1
.20 .19, 4
3
2586, 7 (cm )
=

Ch : Nu thiu thi gian , GV
nu hng gii ri a ra bi gii
mu cho HS tham kho.
b) Gi H l trung im ca CD
SH CD (t/c cn)
Xt SHD :
SH
2
= SD
2
DH
2

= 24
2
10
2
= 476.
SH 21,8 (cm)
S
xq
=
1
2
.80.21,8 872 (cm
2
)
S
TP
= 872 + 400 = 1272 (cm
2
)

Hng dn v nh (2 pht)
n tp l thuyt hnh t u nm (4 chng).
Lm cc bi tp 4, 5, 9 Tr.132, 133 SGK; bi 1, 2, 9, 10 Tr 152, 153 SBT.
Chun b kim tra cui nm mn Ton (Gm i s v Hnh hc).

Tit 70 i s Tr bi kim tra cui nm
Tit 70 Hnh hc (i s v Hnh hc 90 pht)

A. Mc tiu
nh gi kt qu hc tp ca HS thng qua kt qu kim tra cui nm.
Hng dn HS gii v trnh by chnh xc bi lm, rt kinh nghim trnh
nhng sai st ph bin, nhng li sai in hnh.
Gio dc tnh chnh xc, khoa hc, cn thn cho HS.
GV: Tp hp kt qu bi kim tra cui nm ca lp. Tnh t l s
bi gii, kh, trung bnh, yu.
Ln danh sch nhng HS tuyn dng, nhc nh.
In bi , p n tm tt v biu im trn giy trong.
nh gi cht lng hc tp ca HS, nhn xt nhng li ph
bin, nhng li in hnh ca HS.
Thc thng, compa, ke, phn mu, my tnh b ti.
HS: T rt kinh nghim v bi lm ca mnh.
Thc k, compa, ke, my tnh b ti.
C. Tin trnh dy hc (Thc hin trong 2 tit)
Hot ng 1
Nhn xt, nh gi tnh hnh hc tp ca lp thng qua kt qu kim tra (10
pht)
GV thng bo kt qu kim tra
ca lp.

S bi t trung bnh tr ln l
bi.

Chim t l . % HS nghe GV trnh by
Trong :
+ Loi gii (9; 10)
+ Loi kh (7; 8)
+ Loi trung bnh (5; 6)
mi loi bao nhiu bi.

S bi di trung bnh l bi
Chim t l %.
Trong :
+ Loi yu (3; 4)
+ Loi km (0; 1; 2)

mi loi bao nhiu bi.
Tuyn dng nhng HS lm bi
tt.
Nhc nh nhng HS lm bi cn
km.

Hot ng 2
Tr bi Cha bi kim tra (78 pht)
GV yu cu vi HS i tr bi
cho HS c lp.
HS xem bi lm ca mnh,
nu c ch no thc mc th hi
GV.
GV a ln lt tng cu ca
bi ln mn hnh, yu cu HS tr
li li.
HS tr li cc cu hi theo
yu cu ca GV.
mi cu, GV phn tch r yu
cu c th, c th a bi gii
mu, nu nhng li sai ph bin,
nhng li sai in hnh HS rt
kinh nghim. Nu biu im
HS i chiu.
HS cha nhng cu lm sai.
HS c th nu kin ca mnh
v bi lm, yu cu GV gii p
nhng kin thc cha r hoc
a ra cc cch gii khc.
c bit vi nhng cu kh, GV
cn ging k cho HS.
Sau khi cha xong bi kim tra
cui nm (c i v hnh), GV nn
nhc nh HS v thc hc tp,
thi trung thc, t gic khi lm
bi v nhng iu ch (nh cn
thn khi c , khi v hnh,
khng tp trung vo cc cu kh
khi cha lm xong cc cu
khc) kt qu bi lm c
tt hn.

Hng dn v nh (2 pht)
HS cn n li nhng kin thc mnh cha vng cng c.
HS lm li cc bi sai t mnh rt kinh nghim.
Vi HS kh gii nn tm thm cc cch gii khc pht trin t
duy.


Mc lc
Phn i s
Chng III : Phng trnh bc nht mt n
Tit 41 1. M u v Phng trnh 3
Tit 42 2. Phng trnh bc nht mt n v cch gii 9
Tit 43 3. Phng trnh a c v dng ax + b = 0 16
Tit 44 Luyn tp 23
Tit 45 4. Phng trnh tch 29
Tit 46 Luyn tp 36
Tit 47 5. Phng trnh cha n mu (tit 1) 42
Tit 48 5. Phng trnh cha n mu (tit 2) 48
Tit 49 Luyn tp 55
Tit 50 6. Gii bi ton bng cch lp phng trnh 62
Tit 51 7. Gii bi ton bng cch lp phng trnh (tip) 68
Tit 52 Luyn tp 75
Tit 53 Luyn tp 81
Tit 54 n tp chng III (tit 1) 87
Tit 55 n tp chng III (tit 2) 95
Tit 56 Kim tra chng III 101
Chng IV : Bt phng trnh bc nht mt n
Tit 57 1. Lin h gia th t v php cng 106
Tit 58 2. Lin h gia th t v php nhn 112
Tit 59 Luyn tp 119
Tit 60 3. Bt phng trnh mt n 126
Tit 61 4. Bt phng trnh bc nht mt n (tit 1) 133
Tit 62 4. Bt phng trnh bc nht mt n (tit 2) 140
Tit 63 Luyn tp 147
Tit 64 5. Phng trnh cha du gi tr tuyt i 154
Tit 65 n tp chng IV 162
Tit 66 67 Kim tra cui nm (i s v Hnh hc) 171
Tit 68 n tp cui nm i s (tit 1) 179
Tit 69 n tp cui nm i s (tit 2) 186
Phn hnh hc
Chng II : a gic Din tch ca a gic (tip)
Tit 33 4. Din tch hnh thang 193
Tit 34 5. Din tch hnh thoi 200
Tit 35 6. Din tch a gic 207
Tit 36 n tp chng II 213
Chng III : Tam gic ng dng
Tit 37 1. nh l Talt trong tam gic 220
Tit 38 2. nh l o v h qu ca nh l Talt 227
Tit 39 Luyn tp 236
Tit 40 3. Tnh cht ng phn gic ca tam gic 243
Tit 41 Luyn tp 251
Tit 42 4. Khi nim hai tam gic ng dng 258
Tit 43 Luyn tp 268
Tit 44 5. Trng hp ng dng th nht 275
Tit 45 6. Trng hp ng dng th hai 281
Tit 46 7. Trng hp ng dng th ba 288
Tit 47. Luyn tp 295
Tit 48 8. Cc trng hp ng dng ca tam gic vung 303
Tit 49 Luyn tp 310
Tit 50 9. ng dng thc t ca tam gic ng dng 316
Tit 51 52 Thc hnh 323
Tit 53 n tp chng III 328
Tit 54 Kim tra chng III 336
Chng IV : Hnh lng tr ng Hnh chp u
A Hnh lng tr ng
Tit 55 1. Hnh hp ch nht 341
Tit 56 2. Hnh hp ch nht (tip) 346
Tit 57 3. Th tch ca hnh hp ch nht 353
Tit 58 Luyn tp 359
Tit 59 4. Hnh lng tr ng 365
Tit 60 5. Din tch xung quanh ca hnh lng tr ng 371
Tit 61 6. Th tch ca hnh lng tr ng 377
Tit 62 Luyn tp 383
B Hnh chp u
Tit 63 7. Hnh chp u v hnh chp ct u 389
Tit 64 8. Din tch xung quanh ca hnh chp u 395
Tit 65 9. Th tch ca hnh chp u 402
Tit 66 Luyn tp 408
Tit 67 n tp chng IV 414
Tit 68 n tp hc cui nm Hnh hc (tit 1) 422
Tit 69 n tp hc cui nm Hnh hc (tit 2) 428
Tit 70 (i s) Tit 70 (Hnh hc)
Tr bi kim tra cui nm 435
Mc lc 438


Thit k bi ging
ton 8 Tp hai
Hong Ngc Dip (Ch bin)

Nh xut bn H Ni
Chu trch nhim xut bn :
Nguyn Khc Onh
Bin tp : Phm Quc Tun
V ba : Nguyn Tun
Trnh by : L Anh T
Sa bn in : Phm Quc Tun

In 1000 cun, kh 17 x 24 cm, ti X nghip in ACS Vit Nam.
Km10 ng Phm Vn ng Kin Thu Hi Phng.
Giy php xut bn s : 127 2008/CXB/ 57 k TK 05/HN.
In xong v np lu chiu nm 2008.

Sach Thiet Ke Toan 8tap 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sach Thiet Ke Toan 8tap 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

http://tuhoctoan.

ABCD ABM AMCD

A song song vi BC, khng

.h = 20.8 = 160 (cm

= 30.30 = 900 (cm

= 216. 3 374,1 (cm

You might also like