Mổ tử thi (Phần 2)

Những dạng nghiên cứu đặc biệt khác liên quan đến Mổ tử thi.

Sau khi đã lấy được các cơ quan, người ta thường tách riêng thành từng thứ rồi sau đó cắt ra để
tìm bất thường bên trong như các u bướu. Thông thường, người ta thường lấy bệnh phẩm nhỏ từ
tất cả cơ quan để làm tiêu bản quan sát dưới kính hiển vi. Có thể chụp những gì tìm thấy để tham
khảo về sau. Những nghiên cứu đặc biệt bao gồm cấy nhằm xác định tác nhân nhiễm trùng, phân
tích hóa học đo nồng độ thuốc hoặc các chuyển hoá bất thường hay tìm hiểu về gen. Mô có thể
được đông lạnh dùng cho mụch đích chẩn đoán hoặc nghiên cứu sau này. Sau đó các cơ quan
được bảo quản trong formalin để khám nghiệm tiếp, làm tiêu bản cho kính hiển vi, báo cáo tại hội
nghị hoặc cho sinh viên y khoa thực tập.

Mổ tử thi được thực hiện như thế nào?

Qui mô của một cuộc Mổ tử thi thay đổi từ chỉ một cơ quan như tim,não cho đến thăm khám toàn
diện. Một Mổ tử thi đúng tiêu chuẩn đa số được thừa nhận là bao gồm khám ngực,bụng và não.
Dưới đây là miêu tả ngắn gọn một kỹ thuật làm.

Việc khám nội tạng bẳt đầu bằng việc rạch một đường chữ Y hoặc U từ hai vai gặp nhau ở xương
ức và tiếp tục đi dọc xuống xương mu. Sau đó bóc tách da và mô dưới da để bộc lộ lồng
ngực,khoang bụng. Bỏ đi phần trước của lồng ngực để bộc lộ cổ và các cơ quan bên trong.
Đường mổ này cho phép lấy đi khí quản, tuyến giáp, tuyến cận giáp, thực quản, tim, động mạch
chủ ngực và hai lá phổi. Sau khi đã làm xong phần cổ và các cơ quan trong lồng ngực đến lượt
tách rời các cơ quan trong ổ bụng bao gồm ruột, gan, túi mật-hệ thống dẫn mật, tụy, lách, tuyến
thượng thận, thận, niệu quản, bàng quang, động mạch chủ bụng và cơ quan sinh dục.

Để lấy não, người ta rạch một đường sau hộp sọ qua hai tai. Da đầu được cắt và tách khỏi hộp
sọ bên dưới rồi kéo ra trước. Sử dụng cưa máy cắt bỏ đỉnh hộp sọ. Sau đó nhẹ nhàng lấy toàn bộ
não khỏi vòm sọ. Tủy sống cũng có thể lấy được bằng cách lấy đi phần trước và sau của cột
sống.

Nói chung những cơ quan nói trên được cắt thành những mô mỏng có thể đặt trên tiêu bản để
quan sát dưới kính hiển vi. Các cơ quan này có thể được trả lại chỗ cũ hoặc lưu trữ cho mục đích
giảng dạy, nghiên cứu và chẩn đoán.

Cuối cuộc Mổ tử thi, người ta khâu đường Mổ lại. Việc thực hiện Mổ tử thi không ảnh hưởng đến
việc mở quan tài để người đi tang lễ nhìn lần cuối vì các đường rạch đã được che lại sau khi
được người chuyên lo chuyện mai táng ướp bảo quản và phục trang.
Báo cáo Mổ tử thi là gì?

Sau khi hoàn tất công tác nghiên cứu, cần phải chuẩn bị một báo cáo chi tiết bao gồm phương
pháp Mổ tử thi, kết quả trên kính hiển vi, danh sách chẩn đoán, và tổng kết cuối cùng. Bản báo
cáo nhấn mạnh sự liên hệ hay phù hợp giữa phát hiện trên lâm sàng (kết quả thăm khám của bác
sĩ,phòng xét nghiệm,X-quang…) với trên giải phẫu bệnh(thông qua Mổ tử thi).

Tại sao tỉ lệ mổ tử thi giảm đi?

Bắt đầu từ những thập niên 50 của thế kỉ 20, tỉ lệ mổ tử thi trong bệnh viện giảm từ khoảng 50%
trong các ca tử vong xuống còn 10% vào thập niên 90. Năm 1979, Ủy ban liên tịch nhằm hỗ trợ
các bệnh viện đã giảm yêu cầu về tỉ lệ mổ tử thi ở các bệnh viện xuống còn 20% là chấp nhận
được.Về mặt nào đó, sự giảm này tượng trưng cho sự khủng hoảng trong công tác giáo
dục,nghiên cứu và thực hành y khoa, tước đi những lợi ích có được từ mổ tử thi cho gia đình
người đã chết,cho bác sĩ và xã hội.

Có rất nhiều yếu tố được cho là góp phần vào sự giảm thấp tỉ lệ Mổ tử thi.

Các yếu tố gia đình: Mối quan hệ giữa bệnh nhân và bác sĩ đã đang thay đổi rõ rệt trong vòng 50
năm qua bởi các yếu tố như do quá trình chuyên môn hóa, cách tổ chức chăm sóc và sự mất dần
của dạng dịch vụ gọi bác sĩ tại nhà qua điện thoại. Người thấy thuốc không còn là “bác sĩ gia
đình” và cũng không giữ mối quan hệ giữa bệnh nhân và gia đình họ như trước đây. Việc thay đổi
mối quan hệ thầy thuốc-bệnh nhân này dường như gây thêm nhiều khó khăn cho việc đạt được
sự đồng ý cho Mổ tử thi vốn chắc chắn đòi hỏi vấn đề về lòng tin.

Những mối lo lắng về việc xác chết bị biến dạng hay chậm trễ trong tổ chức mai táng đã khiến
phần đông gia đình từ chối đồng ý Mổ tử thi. Tuy nhiên, trong thực tế, việc khám đại thể cũng như
lấy các mô hoặc cơ quan nhằm soi kính hiển vi được hoàn tất chỉ trong vài phút. Thêm vào đó, sẽ
không có bất cứ sự thay đổi hình thể bên ngoài nào cản trở thủ tục mở nắp quan tài để nhìn
người chết lần cuối.

Trong phần lớn các trường hợp và dĩ nhiên là trong các trường y khoa thì gia đình không cần phải
trả một lệ phí nào. Người chết sẽ được ướp xác, phục vụ cho công tác học tập và nghiên cứu y
học. Hiện nay tại trường Đại Học Y Khoa Thành Phố Hồ Chí Minh , khoa giải phấu có nhận người
tự nguyện hiến xác.Muốn biết thêm chi tiết xin liên hệ nơi này.

Các yếu tố về người thấy thuốc: Việc có thể nhận hoặc gánh chịu sự thù nghịch của người nhà
bệnh nhân đối với nhân viên y tế có lẽ cũng tác động vào công tác mổ tử thi của người bác sĩ.
Hầu hết họ nhìn chung đều không thấy thoải mái khi đề cập đến vấn đề mổ tử thi vì đó không phải
là nhiệm vụ đơn giản. Ngoài ra, nếu cảm thấy gia đình bệnh nhân nghi ngờ người chăm sóc thì
bác sĩ sẽ cảm thấy ngần ngại khi được yêu cầu làm mổ tử thi để chứng minh điều đó. Trong suốt
nửa đầu của thế kỷ, người thầy thuốc yêu cầu mổ tử thi với lòng mong mỏi tìm ra những khiếm
khuyết, sai sót về chẩn đoán để ngày càng cải thiện công tác chăm sóc sức khoẻ cho bệnh nhân.
Ngày nay, mục đích này có thể vẫn còn nhưng đôi khi là để phục vụ cho việc tố tụng.

Rất nhiều nhân viên y tế cảm thấy rằng công nghệ hiện đại đang dần làm mổ tử thi trở nên lỗi
thời. Với những nghiên cứu hình ảnh và cận lâm sàng hiện đại, người ta cho rằng mổ tử thi
dường như không phải cho thấy tất cả các vấn đề mà trên lâm sàng không thể phát hiện được.
Độ chính xác của chẩn đoán lâm sàng đã đang là đề tài cho nhiều nghiên cứu. Kết quả của chúng
đều cho thấy mổ tử thi tìm ra những vấn đề rất quan trọng và có thể chữa được mà trên lâm sàng
không phát hiện ra ở khoảng 20%-40% trường hợp được mổ tử thi. Chính sự không nhất quán rõ
rệt và kéo dài giữa chẩn đoán lâm sàng và giải phẫu bệnh có lẽ dẫn đến tranh cãi quyết liệt nhất
cho việc tiếp tục nỗ lực khôi phục lại Mổ tử thi như là tiêu chuẩn vàng đánh giá chất lượng chăm
sóc y tế.

Những yếu tố từ nhà giải phẫu bệnh: Một số bác sĩ biểu lộ sự không hài lòng về chất lượng của
một cuộc mổ tử thi nếu nhà giải phẫu bệnh không cung cấp những kết luận về trường hợp đó.Mổ
tử thi không thể đảm bảo rằng sẽ xác định được nguyên nhân tử vong ví dụ như trong trường
hợp loạn nhịp tim.

Giải phẫu bệnh trong mổ tử thi là một phân khoa đã mất đi vì trong hầu hết trường hợp được xem
có vai trò thứ yếu. Hồi đầu thế kỷ, đa số hoạt động của nhà giải phẫu bệnh liên quan xung quanh
mổ tử thi. Kể từ đó, y học cận lâm sàng và sinh thiết mô trên bệnh nhân sống làm giải phẫu bệnh
đã dần dần trở thành hoạt động chính của các nhà giải phẫu bệnh.

Thêm vào đó, mổ tử thi không phải là một công việc được phần đông nhà giải phẫu bệnh ưa
chuộng. Đối với nhiều người trong số họ, trong một ngày làm việc bận rộn, mổ tử thi là một gánh
nặng phát sinh thêm mà không được trả công.
(Theo BSGĐ)