W zwizku z zawiadomieniem o podejrzeniu stosowania praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw przez adw. Ann uczak prowadzc dziaalno gospodarcz pod firm Kancelaria Adwokacka Anna uczak, polegajcych na kierowaniu do konsumentw pism pt. Przesdowe wezwanie do zapaty w zwizku z podejrzeniem popenienia przestpstwa, Prezes Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw, dziaajc na podstawie art. 86 ust. 4 w zw. z art. 100 ust. 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentw (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z pn. zm.), zawiadamia, e z uwagi na niestwierdzenie zaistnienia przesanek naruszenia zbiorowych interesw konsumentw nie znajduje podstaw do wszczcia wobec ww. przedsibiorcy postpowania w sprawie stosowania praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw.
Uzasadnienie
Zgodnie z art. 100 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentw (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z pn. zm.), dalej jako ustawa o ochronie konkurencji i konsumentw, kady moe zgosi Prezesowi Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw (dalej jako Prezes UOKiK) pisemne zawiadomienie dotyczce podejrzenia stosowania praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw. Zgodnie z 24 ust. 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw, przez praktyk naruszajc zbiorowe interesy konsumentw rozumie si godzce w nie bezprawne dziaanie przedsibiorcy, w szczeglnoci: 1) stosowanie postanowie wzorcw umw, ktre zostay wpisane do rejestru postanowie wzorcw umowy uznanych za niedozwolone, o ktrym mowa w art. 479 45
Kodeksu postpowania cywilnego; 2) naruszanie obowizku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i penej informacji; 3) nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji. Aby wic doszo do naruszenia ww. przepisu musz wic zosta kumulatywnie spenione nastpujce przesanki: dziaanie przedsibiorcy nosi znamiona bezprawnoci, dziaanie przedsibiorcy godzi w zbiorowy interes konsumentw. Naley jednak wyjani, e ustawa o ochronie konkurencji i konsumentw naley do dziedziny prawa publicznego, a zatem ma na celu ochron interesu publicznoprawnego, oglnospoecznego (art. 1 ustawy). Publicznoprawny charakter powoanej ustawy powoduje, i nie wszystkie zachowania przedsibiorcw uzasadniaj uruchomienie instrumentw przewidzianych w jej przepisach. Nie kade bowiem naruszenie prawa w stosunkach pomidzy przedsibiorcami, a take pomidzy przedsibiorc, a konsumentami kwalifikuje spraw do postpowania przed Prezesem UOKiK. Prezes UOKiK podejmuje dziaania jedynie wtedy, gdy w nastpstwie dziaa naruszajcych ustaw zagroony lub naruszony zosta interes publiczny. Naruszenie tego interesu ma za miejsce wwczas, gdy skutkami dziaa sprzecznych z ustaw dotknity jest szerszy krg uczestnikw rynku, bd, gdy dziaania te wywouj na rynku inne niekorzystne zjawiska wymagajce ingerencji ze strony organw dziaajcych na podstawie tej ustawy [vide m.in.: wyrok Sdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw z dnia 24 stycznia 1991r.; sygn. akt: XVII Amr 8/90].
Urzd Ochrony Konkurencji i Konsumentw Pl. Powstacw Warszawy 1 < 00-950 Warszawa tel.: 22 826 34 14 < fax: 22 826 61 25 sp@uokik.gov.pl < www.uokik.gov.pl Jak wynika z powyszego, dla uruchomienia przez Prezesa UOKiK mechanizmw ochronnych, sucych usuwaniu narusze skierowanych przeciwko konsumentom, konieczne jest zatem ustalenie, czy konkretne dziaanie narusza interes publiczny, czy narusza interes konsumentw oraz czy interes ten ma charakter zbiorowy. Pojcie zbiorowego interesu konsumentw nie zostao zdefiniowane w obowizujcym ustawodawstwie. Warto zauway, e - podobnie jak w Dyrektywie 98/27/EC Parlamentu Europejskiego i Rady o nakazach zaprzestania szkodliwych praktyk w celu ochrony interesw konsumentw z dnia 19 maja 1998 r., OJ L 166 z dnia 11 czerwca 1999 r. - spod ochrony zosta wyczony zbiorowy interes konsumentw rozumiany jako suma ich indywidualnych interesw. Jak literalnie wskazuje art. 24 ust. 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw, nie jest zbiorowym interesem konsumentw suma indywidualnych interesw konsumentw. Tak definiowane pojcie zbiorowe interesy konsumentw, a take charakter publicznoprawny ustawy powoduj, e nie wszystkie zachowania przedsibiorcw, uzasadniaj uruchomienie przez Prezesa UOKiK jej instrumentw. Naley przy tym bra rwnie pod uwag, e naruszenie zbiorowego interesu konsumentw musi by powizane z naruszaniem aspektw ekonomicznych tego interesu. Ponadto istniejcy system ochrony konsumentw jest bardzo szeroki i daje liczne uprawnienia ochrony swoich praw przez konsumentw. W zwizku z tym Prezes UOKiK inicjuje postpowania w sprawach o istotnym znaczeniu dla ochrony konsumentw lub w przypadku, gdy nie istnieje inna droga dochodzenia praw konsumentw. Wymaga rwnie wyjanienia, i Prezes UOKiK nie informuje podmiotw kierujcych do niego pisma o wszcztych na ich podstawie postpowaniach, ani te o ich przebiegu i rezultatach. Wynika to z faktu, e w postpowaniach o naruszenie zbiorowych interesw konsumentw podmiot zgaszajcy wystpowanie ewentualnej praktyki nie jest inicjatorem ani stron takiego postpowania, a jego pismo ma wycznie walor informacyjny, sygnalizujcy potencjalne wystpowanie problemu na rynku. Zgodnie bowiem z ustaw o ochronie konkurencji i konsumentw wycznie Prezes UOKiK jest uprawniony do wszczcia takiego postpowania. Z przekazanych przez Pani informacji wynika, e adw. Anna uczak dziaa jedynie jako penomocnik konkretnego przedsibiorcy (Skorpion Arte Sp. z o.o. z siedzib w Warszawie), ktrego prawa autorskie do utworu zostay naruszone. Dziaanie w imieniu i na rzecz mocodawcy oznacza za, e czynnoci prawne dokonane przez penomocnika pocigaj za sob skutki prawne bezporednio dla mocodawcy. Oznacza to, e ewentualne zarzuty, co do zgodnoci z prawem przedmiotowego wezwania do zapaty powinny by kierowane do mocodawcy tj. Skorpion Arte Sp. z o.o. Odnoszc si za stricte do treci otrzymanego przez Pani wezwania do zapaty, w opinii Prezesa UOKiK nie ma podstaw do uznania, i wysyanie ich konsumentom moe nosi cechy praktyki naruszajcej zbiorowe interesy konsumentw w rozumieniu art. 24 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw. Naley podkreli, e tytu tego wezwania zwizany jest bezporednio z informacj o toczcym si postpowaniu karnym prowadzonym przez waciw prokuratur, dotyczcym podejrzenia popenienia m.in. przez Pani przestpstwa polegajcego na rozpowszechnianiu utworu bez zgody uprawnionego (Przesdowe wezwanie do zapaty w zwizku z podejrzeniem popenienia przestpstwa). Ponadto, przedsibiorca w tytule wezwania nie wskazuje na popenienie przestpstwa, a jedynie na podejrzenie jego popenienia, a wic zgodnie z aktualnym stanem postpowania karnego. Jeli za chodzi o zawart w przedmiotowym wezwaniu informacj o obowizku uiszczenia kosztw sdowych, wynika z niej, e obowizek ten dotyczy bdzie strony przegrywajcej. Z informacji tej nie wynika wic, e obowizek ten spoczywa bdzie kadorazowo na konsumencie. W przypadku ewentualnego sporu sdowego i wygrania sprawy przez konsumenta, obowizkiem tym obciony bdzie przedsibiorca. W opinii Prezesa UOKiK informacja ta ma wic charakter obiektywny. Wskazany przez Pani wyrok
Urzd Ochrony Konkurencji i Konsumentw Pl. Powstacw Warszawy 1 < 00-950 Warszawa tel.: 22 826 34 14 < fax: 22 826 61 25 sp@uokik.gov.pl < www.uokik.gov.pl sdu dotyczy natomiast przypadku, w ktrym przedsibiorca z gry wylicza przysze koszty postpowania sdowego, wskazujc jednoczenie, e obowizek ich uiszczenia spoczywa bdzie na konsumencie. Z uwagi na powysze Prezes UOKiK nie dostrzega podstaw do podjcia dziaa w niniejszej sprawie. Niemniej jednak, zgoszony przez Pani problem zostanie potraktowany jako sygna w sprawie i w razie stwierdzenia, i przedmiotowe dziaania mog jednak narusza zbiorowe interesy konsumentw, Prezes UOKiK podejmie odpowiednie dziaania w ramach swoich ustawowych kompetencji. Poniej przekazuj dane podmiotw uprawnionych do niesienia pomocy prawnej konsumentom w indywidualnych sprawach: Federacja Konsumentw niezalena organizacja pozarzdowa, ktrej gwnym celem jest ochrona indywidualnych praw i interesw konsumentw. Organizacja wykonuje swoje zadania statutowe w szczeglnoci poprzez prowadzenie poradnictwa prawnego na rzecz konsumentw, a take podejmowanie czynnoci w ramach ochrony prawnej konsumentw (np. reprezentowanie konsumentw w postpowaniach sdowych). Bezpatn pomoc prawn mona rwnie uzyska w ramach Infolinii Konsumenckiej Federacji Konsumentw pod numerem telefonu: 800 007 707. Federacja Konsumentw obejmuje swoim zasigiem cae terytorium Polski poprzez sie oddziaw terenowych, ktre wykonuj prac poradni konsumenckich. Wicej informacji o zakresie dziaania Federacji Konsumentw mona uzyska na stronie internetowej: www.federacja-konsumentow.org.pl. Stowarzyszenie Konsumentw Polskich niezalena, pozarzdowa organizacja konsumencka, ktra prowadzi Konsumenckie Centrum "E-PORADNICTWO". Kady konsument moe uzyska bezpatn porad prawn w sprawie indywidualnej, wysyajc e-mail na adres: porady@dlakonsumentow.pl. Miejski (Powiatowy) Rzecznik Konsumentw prowadzi bezpatne poradnictwo konsumenckie, udziela informacji prawnej w zakresie ochrony interesw konsumentw, podejmuje w imieniu i na rzecz konsumentw interwencje, udziela pomocy konsumentom w kierowaniu spraw na drog sdow oraz w ich prowadzeniu. Jednoczenie rzecznik konsumentw jest uprawniony do udzielania innych form pomocy w zakresie ochrony praw konsumentw, np. wystpuje do przedsibiorcw w sprawach dotyczcych stosowania niedozwolonych postanowie umownych czy te w sprawach nieuczciwych praktyk rynkowych. Przedsibiorca, do ktrego zwrci si rzecznik konsumentw, jest obowizany (pod grob kary grzywny) udzieli mu wyjanie i informacji bdcych przedmiotem wystpienia oraz ustosunkowa si do uwag i opinii rzecznika. Lista rzecznikw dostpna jest na stronie internetowej www.uokik.gov.pl. W tym miejscu naley wyjani, i Stowarzyszenie Konsumentw Polskich, rzecznicy konsumentw, jak i Federacja Konsumentw, nie maj obowizku podejmowania kadej zgaszanej przez konsumenta sprawy. Podmioty te, o moliwoci podjcia dziaa stosownie do swoich kompetencji, decyduj po dokonaniu analizy problemu.