Prezentado de la libro:

36a KATALUNA KONGRESO DE ESPERANTO

1a OKCITANA KONGRESO DE ESPERANTO
Salard !"al d#Aran$ 1an% &an 'a( 3an de no)e*bro &+13

Geolo,ia te*-o.'alo
Por 'o*-reni la n/non oni de)a. 'oni la -a.inton
La 0o*ara '/lt/ro o'aza. en la la.ta -eriodo

1en 0i-oteza *a-o de la 0o*a( *i,rado(2
La norda -ol/.o e.ta. en la 3entro2 La bl/a linio re-rezenta. la areon 'o)rita -er
,la3io a4 t/ndro d/* la la.ta ,randa ,la3ia e-o'o2
5i,rad6-ara*etro( e.ta. bazita( ./r .t/do( de la -atrinlinia DNA !deo'.iribon/'lea a3ido$2 La
letero( re-rezenta. /n/-loida(n ,r/-o(n 'a( la 'oloro( 'a( no*bro( re-rezenta. la *ilo(n da (aro(
anta4 la n/nte*-o2

1en alia )id-/n'to de la 0i-oteza *a-o de la 0o*a( *i,rado(2

1en ,ra7i'a8o( de la -a.inte3o !9i/ e.ta. 7ra,*ento de .ia *alde'.tra$
T/ttera 0i.torio :anerozoi'o Kenozoi'o Pra0i.torio

La 0olo3eno e.ta. la -le( (/na ,eolo,ia
e-o'o de la tera 0i.torio2 ;i 'o*en3i<a.
anta4 -ro'.i*/*e 112=++ (aro(% 'ia* 7ine
de la anta4a e-o'o -le(.to3eno% la >,la3i6
e-o'o>% la 'li*ato ./r la tero de7initi)e
)ar*i<i.2
Ple(.to3eno e.ta. la /n/a e-o'o de la
')aternara -eriodo% 9e7e a*-le'.anta la
,la3ian a<on2 En ti/ 9i e-o'o 7or*i<i. la
n/na bildo de la Tera ./r7a3o2 La ,la3io
'o)ri. Nord6E4ro-on !de Londono al
Kazan(o$ 'a( an'a4 Nord6A*eri'on <i. la
?& latit/do2 ;i da4ri. de &%@ (ar*iliono(2
Detalo( -ri la ')aternara e-o'o

Di)er.'ontinenta -aleoliti'o
K)ar ,ra)a( re7era8o( de la 0o*a -raarto2

Te*-o.'ala 'o*-aro
"era A<o A(ar*iliono(B E)ento( de e)ol/o Te*-o.'alo !1 ta,o $ 9i/ta,a8o(
@2+++%++ :or*i<o de la Tero ++:++:++%++ dor*ado6.on<ado
32&++%++ Un/9ela( or,ani.*o( +C:++:++%++ *aten*an<o
&2&++%++ :oto.intezo 13:++:++%++ ta,*an<o
12@++%++ E/'arioto( 1=:++:++%++ te/*ado
12+++%++ Se'.o 1C:++:++%++ )e.-er*an<o
6++%++ Pl/r9ela( or,ani.*o( &1:++:++%++ )e.-era6T"68/rnalo
?=+%++ "ertebr/lo( &1:?@:++%++ )e.-era6)eter-ro,nozo
?&+%++ :iDo( &&:++:++%++ )e.-era6T"67il*o
36+%++ A*7ibio( &&:1@:++%++ 1a67otela6'a-6balan3i<o
&E+%++ Re-tilio( &&:?+:++%++ antaFenliti<a t/aletado
&++%++ 5a*/lo( &3:++:++%++ enliti<o% 't-2
E+%++ Si*io( &3:?+:++%++ dor*ado6.on<ado
33%++ Pri*ato( &3:@+:++%++ dor*ado6.on<ado
1+%++ Anta4/lo( de 0o*a ra.o &3:@=:++%++ dor*ado6.on<ado
=%++ re'tdor.a ir*aniero &3:@E:++%++ dor*ado6.on<ado
3%++ Makapansgat-toneto &3:@C:1+%++ dor*ado6.on<ado
1%@+ Go*o 0abili. &3:@C:3@%++ dor*ado6.on<ado
+%3+ Venuso de Tantano &3:@C:@@%++ dor*ado6.on<ado
+%13 Go*o .a-ien. &3:@C:@E%++ dor*ado6.on<ado
+%+C Groto de Blombos &3:@C:@E%@+ dor*ado6.on<ado
+%+& Groto de Las Caus &3:@C:@C%@6 dor*ado6.on<ado
+%+1 K/lti)i,o de -lanto( 'a( be.tobredado &3:@C:@C%@E dor*ado6.on<ado

La -ra0i.toria arto e.ta. 7eno*eno '/n ,randa a*-le'.o te*-a 'a( ,eo,ra7ia% 'i/
al/da. la di)er.a(n *ani7e.ti<o(n de la 0o*a in<enio en la -eriodo anta4 la in)ento
de la .'ribado2
En interreto n/r a-era. ti/( d/ libro(

La prahistoria arto al/da. la -eriodon anta la apero de la skribado.
5al7a3ila. <enerali,i .ed en la -raarto la realismo estas io escepta% d/* .i*boli.*o% ab.tra'tado% .tilizado 'a(
.'izi.*o% a-era. 'iel t/t*onda tenden3o2
Pri-en.i,a. nin tio 'e en A7ri'o a-era. la .'ribado !-ra0i.toria 7ino$ */lte -li *al7r/e !e9 en la &+6a (ar3ento$ ol en la
alia( 'ontinento( 'a( 3i)ilizo(% 'ie <i a-era. e'ze*-le anta4 tri *il (aro(2
K)an'a* Makapansgat-toneto e.ta. .end/be ne -rod/'tita ob(e'to .ed e.ti. ./,e.tite 'e i/ a4.tralo-ite'o eble
re'oni. <in 'iel .i*bola )iza<o% en e)ent/ale la -le( 7r/a e'ze*-lo de .i*bola -en.ado a4 e.teti'a .en3o en la 0o*a
0ereda8o% 'a( al-orti. la Dtoneton reen en la 'a)ernon2 Tio i,/. Makapansgat-toneto6n 'andidato -or la -le( *alno)a
'onata manuport% !*an-ortita8o$2 Pri la Venuso de Tantano oni an'aF -en.a. 'e la ob(e'to e.ti. 'reita de nat/ra(
,eolo,ia( -ro3ezo( 'i/( doni. al <i <eneralan ')aza460o*an 7or*on 'ie. di.tran9a8o e.ti. tia* e*7azita -er Dtono6
'o(netoH la tro)ita >,ra.*a'/lita ./b.tan3o> ./r la ./r7a3o de la Dtono en0a)anta 7eron 'a( *an,anon -o)a. e.ti
re.ta8o( de r/<o6o'ra( -i,*ento( /zita de 0o*o( 3etere -or e*7azi la ')aza460o*an 7or*on2 En la Groto de Blombos
oni tro)i. -li ol E2+++ -e3o(n el o'ro6.i*ila *aterialo2 La ,ra)/ra8o( ./r ili e.ta. ar,/*entite 'e re-rezenta. .-e3on de
7r/e ab.tra'tan a4 .i*bolan bildi,on 'a( e.ta. )erDa(ne inter la -le( 'o*-le'.a( 'a( 'lare67or*ita( ob(e'to( a.ertita( e.ti
7r/e ab.tra'ta( re-rezentantaro(

EFro-a lin,)a *a-o
'/n -rioritato -or *inori,ita( lin,)o(

Anta4 &+2+++ (aro(% 0o*a( ,r/-o( e'lo<i. en -ra0i.toria A')itanio
!o3: AI/itJnia$ 'a( atin,i. nian ta,o(n ,randa ')anto de -aleoliti'a( -entra8o(2
La ,roto de La. Ca/. !o32$% La.3a/K !7r2$ e.ta. en A')itanio

O'3itanio
'oordinato(
La. Ca/.: ?@L +3M N% 1L 1+M E
Salard: ?&L ?&M N% +L @?M E

La. Ca/. 'a( Salard e.ta. ./r la ba.eno de la ri)ero Garono2
La ri)ero Dordon(o en7l/a. en la Garonon 9e la ;irondo2

La ,roto( e.ti. la /n/a 'on.tanta ,a.te(o de la -ra0i.toria( 0o*a( .o3io(
La ,roto de La. Ca/. !7r:La.3a/K$

La Si'.ta Ka-elo de la -ra0i.toria arto
La 1&an de .e-te*bro 1C?+a% la arto de la eFro-a -ra0i.torio e*er<i. ./bite2

K)ar 'nabo(% 'i/( rondiri. tra la arbaro de 5ontin0a3 !Peire,Nrd$% 9e la )alo "e.era%
*al'o)ri. /n/ el la -le( ,ra)a( aro( el ./rro'a( -entra8o( de la ./-era -aleoliti'o
La 0/ndo 'i/ ilin a'o*-ani. en lia -ro*enado *ala-eri. t/te ./bite2 ;i en7ali.
tra tr/o 'i/ 'ond/'i. en la ,roton de'ora3iita -er .tran,a( bildo( ./r la ro'*/ro(2

Ti/( ')ar 'nabo( 'i/( 0azarde -enetri. en la ,roton La. Ca/. t/te ne i*a,i. 'e ili 8/.
ren)er.i. la 0i.torion de la arto 'iel ia* a(n neni/ .-ert/lo e.t/. i*a,inta2
Tra ti/( -li ol 3ent *etro( da ,roto e*er<i. al la *ondo -li ol 12@++ de.e,no( 'a(
9ir'a4 6++ -entra8o(2

La -ra0i.toria 7a4no e*er<i. tiel 'iel ti/( *alno)a( 0o*a( .o3io( e.ti. <in )idinta 'a(
ti*inta: bizono(% )irbo)o(% 3er)o( 'a( alia( be.to( '/Di. la4 la ro'o(2
Ti/( 0o*o( ne e.ti. 'on.3ia(% e)idente% .ed ili e.ti. 'reinta( la */zeon de
-ra0i.toria arto -li ,ra)a de E4ro-o2

Pro la .it/a3io de la -entra8o(% en lo'o( de *al7a3ila( aliro 'a( )ideble3o% ne
Da(na. -robabla 'e ili e.ti. reali,ita( n/r -or e.ti 'onte*-lita(2 Oni ilin atrib/a.
*a,ian 7/n'3ion2 Tio enten/. i*a,i inti*an interrilaton inter la bildo( a4 la
.i*bolo( 'a( la reala8o2
En 9i ti/ 'on'reta o'azo% te*/. -ri la 'redo 'e la re-rezento de bizono ./r */ro
'ie anta4e e.ti. nenio -o)/. .i,ni7i la a-eron de alia 9e la 0erbe(o 'ie <i -o)/.
e.ti 9a.ita2

A(no'aze% 9e la ,roto( de La. Ca/. tro)i<a. /ni'a 'ole'to de -entra8o( -ro <ia(
)i)o7orto 'a( e'.terordinara lerte3o -er 'i/( e.ti. -len/*ita2
La *alno)a( teorio( -ri la e)ol/o de la arto e'de ne-re3iza( 'a( io* nai)a( 'o*en3o(
<i. la -er7e'te3o 'a( la 'la.i'i.*a ra7inite3o e.ti. detr/ita(2 En tio* *al-ro'.i*a
te*-o 'io* anta4 &+2+++ (aro( la -entrado (a* e.ti. arto re,ita de la 0o*aro2

En 1CC+% o'aze de la @+a datre)eno de la *al'o)ro% a-eri. 7ran3lin,)a bildra'onto2
T0ierrO :PliK% la )er'i.to de la .3enaro 'a( te'.to(% e.ta. -eda,o,ia 'on.ili.to en
bazlerne(o(2 P0ili--e Qi,otto% la de.e,ni.to% e.ta. in.tr/i.to -ri de.e,no en *ezlerne(o2

T0ierrO :PliK delon,e intere.i<a. -ri -ra0i.torio 'a( 9e7e -ri la *al'o)ro de
la ,roto de La.3a/K2
Li )er'i. la alb/*on -o.t lon,a( 'a( -ro7/nda( e.-loro(2 Li '/ni,i. 'a( inter)(/i. la
*al'o)rinto(n */lte da (aro( -o.t ilia *al'o)ro2

Cla/de Labetaa% e'.-rezidanto 'a( )i3-rezidanto de la Peri,orda E.-eranti.ta Gr/-o%
a9eti. la alb/*on en .alono -ri bild.trio en &++=2
Ra)ita de <i% li -ro-oni. al la aFtoro( la e.-eranti,on de la alb/*o2 La aFtoro( .in
.enti. 0onori,ita( 'a( -lez/re a'3e-ti.2

La Peri,orda E.-eranti.ta Gr/-o 7ari. 'ole'ti)an trad/'adon2 D/de' -er.ono(%
,)idanto( 'a( ,elernanto(% -arto-reni.2
5arie6:ran3e CondP ReO% 7ran3ino% 'a( R/.. Rillia*.% /.onano lo<anta en Pollando%
re)izii. la trad/'on2

Oni -le( .in3ere de)/. ,rat/li .6ron
Labetaa -ro la ideo trad/'i 9i ti/n
alb/*on 'i/ tre ,randioze% *irinde 'a(
./-erbe ri9i,a. E.-erant/(on
Se )i dezira. a9eti <in bon)ol/ *endi
re'te al .6ro Labetaa 'ie. retadre.o
e.ta.:
labetaa.claude@wanadoo.fr
Dankon pro ia !eesto"