Undak Unduk (Basa Loma - Basa Lemes) Bahasa Sunda. Nurutkeun
panalungtikan (penelitian) tatakrama basa sunda atawa sok disebut oge UNDAK UNDUK BASA SUNDA (UUBS) teh wangunna (bentuknya). Aya sababaraha (beberapa) ragam (tingkat/jenis) UNDAK UNDUK BASA SUNDA (UUBS) nu (yang) ilahar (biasa) digunakeun dina basa sunda, diantawisna (diantaranya) nyaeta (yaitu) ragam basa hormat, ragam basa loma / kasar. Dina (pada) hakekatna digunakeunana ragam hormat teh taya lian (tidak lain) pikeun (untuk) nembongkeun (menunjukkan) rasa hormat ti (dari) nu nyarita (bicara) ka (kepada) nu diajak nyarita (diajak bicara) jeung ka saha nu dicaritakeunana (dan sesiapa yang menjadi bahan pembicaraan). Ragam basa hormat aya dalapan rupa (tapi nu biasa dipake aya genep) nyaeta: 1. ragam basa lemes pisan/luhur 2. ragama basa lemes keur batur 3. ragam basa lemes keur pribadi/lemes sedeng 4. ragam basa lemes kagok/panengah 5. ragam basa lemes kampung/dusun 6. ragam basa lemes budak Didieu bade diguar sakeudik ngeunaan kumpulan (kempelan) basa loma - basa lemes (Undak Unduk) bahasa sunda. UNDAK-USUK BASA (BASA LOMA-BASA LEMES) Basa Loma Basa Lemes (Keur ka sorangan) Basa Lemes (Keur ka batur) Bahasa Indonesia
Abus, asup Lebet Lebet Masuk Acan, tacan, encan Teu acan Teu acan Belum Adi Adi Rai, rayi Adik Ajang, keur, pikeun Kanggo Haturan Untuk Ajar Ajar Wulang, wuruk Mengajar Aji, ngaji Ngaji Ngaos Akang Akang Engkang Kakak / Abang Aki Pun aki Tuang Eyang Kakek Aku, ngaku Aku, ngaku Angken, ngangken Mengaku Alo Pun alo Kapiputra Keponakan Alus Sae Sae Bagus Ambeh, supaya, sangkan Supados Supados Supaya Ambek Ambek Bendu Marah Ambe, ngambeu Ngambeu Ngambung Mencium Amit, amitam Permios Permios Permisi Anggel Bantal Bantal, kajang mastaka Bantal Anggeus, enggeus Rengse Parantos Sudah Anjang, nganjang Ngadeuheus Natamu Bertamu Anteur, nganteur Jajap, ngajajapkeun Nyarengan Mengantar Anti, dago, ngadagoan, Ngantosan Ngantosan Menunggu Arek Bade, seja Bade, seja Mau / Akan Ari Dupi Dupi N/A Asa, rarasaan Raraosan Raraosan Perasaan Asal Kawit Kawit Asal Aso, ngaso Ngaso Leleson Istirahat / Rilex Atawa Atanapi Atanapi Atau Atoh, bungah Bingah Bingah Gembira Awak Awak Salira Badan Awewe Awewe Istri Perempuan Babari, gampang Gampil Gampil Mudah Baca Aos Aos Baca Badami Badanten Badanten Berunding Bae, keun bae Sawios, teu sawios Sawios, teu sawios Biarkan Bagea Bagea Haturan N/A Baheula Kapungkur Kapungkur Zaman Dahulu Baju Baju Raksukan, anggoan Baju Bakti Baktos Baktos Bakti Balik, mulang Wangsul Mulih Pulang Balur Balur Lulur Lulur Bangga Sesah Sesah Susah Bapa Pun Bapa Tuang Rama Bapak Bareng, reujeung Sareng Sareng Dengan Bareto Kapungkur Kapungkur Zaman Dahulu Batuk Bantuk Gohgoy Batuk Batur Babaturan Rerencangan Orang Lain Bawa Bantun Candak Bawa Beak Seep Seep Habis Beda Benten Benten Beda Beja Wawartos Wawartos Kabar Bener, enya Leres Leres Benar Bengek, mengi Asma Ampeg Asma Bere, mere Maparin, masihan Ngahaturaan, ngaleler Memberi Berekah Pangesto, pangestu Damang, wilujeng N/A Beuki Beuki, seneng Sedep Suka Beulah Palih Palih Patah Beuli, meuli Meser Ngagaleuh Beli Beunang Kenging Kenging Dapat Beungeut Beungeut Pameunteu, raray Muka Beurang Siang Siang Siang Beurat Abot Abot Berat Beuteung Padaharan Patuangan, lambut Perut Bibi Pun bibi Tuang bibi Bibi / Tante Bikeun, mikeun Maparinkeun Ngahaturkeun,nyanggakeu n Berikan Bilang, milang Ngetang Ngetang Berhitung Birit, bujur Birit, bujur Imbit Pantat Bisa Tiasa Tiasa Bisa Bisi Bilih Bilih N/A Biwir Biwir Lambey Bibir Boa Tiasa jadi Tiasa jadi Jikalau Boga Gaduh Kagungan Punya Buang, ngising Miceun Kabeuratan BAB Budak Budak Murangkalih Anak Bujal Bujal, puser Udel Pusar Buka puasa Buka Bobor Buka puasa Bukti Buktos Buktos Bukti Bulan Sasih Sasih Bulan Bungah, gumbira Bingah Bingah Gembira Burit Sonten Sonten Sore Buru Bujeng Bujeng Cepat Butuh Perlu Peryogi Perlu Cabak, nyabak Nyabak Cepeng Megang Cageur Pangesto, pangestu Damang Sehat Calana Calana Lancingan Celana Cangkeng Cangkeng Angkeng Pinggang Caram, carek, nyarek Nyarek Ngawagel Carang, langka Awis Awis Carek, nyarekan Nyarekan Nyeuseul Carita, nyarita, ngomong Nyanggem Nyarios Cenah Cenah Saurna Cekel, nyekel Nyekel Nyepeng Celuk,nyeluk,gero,ngageroa n Nyauran Ngagentraan Ceuli Ceuli Cepil Ceurik Ceurik Nangis Cicing Matuh Calik, linggih Ciduh Ciduh Ludah Cik, cing Cobi Cobi Cikal Cikal Putra pangageungna Ciling, pacilingan Kakus Jamban Ciri Tanda Tawis Cium, nyieum Nyieum Ngambung Cokot, nyokot Ngabantun Nyandak Cukup, mahi Cekap Cekap Cukur, dicukur Dicukur Diparas Cunduk, dating Dongkap Sumping, rawuh Daek Daek, purun Kersa Dagang Dagang Icalan Dahar Neda Tuang Dangdan Dangdan Dangdos Dapur Dapur Pawon Denge, ngadenge Nguping, mireng Ngadangu Deukeut Caket Caket Didik, ngadidik Ngatik Miwuruk,mitutur,miwejang Diri Diri Salira Diuk Diuk Calik, linggih Duga, kaduga Kaduga Kiat Duit Artos Artos Dumeh, lantaran Jalaran Ku margi Eling, inget Emut Emut Emboh, tambah Tambih Tambih Era Isin Lingsem Embung Alim Teu kersa Enggon Pamondokan Pangkuleman Eukeur, keur Nuju Nuju Eusi, ngeusian Ngalebetan Ngalebetan Euweuh Teu aya Teu aya Gancang Enggal Enggal Ganti Ganti Gentos Gardeng, reregan Gardeng Lalangse Gawe Gawe Damel Gede Gede Ageung Gelung Gelung Sanggul Genah, ngeunah Raos Raos Gering Udur Teu damang Getol Getol Kersaan Geulang Geulang Pinggel Geura, pek, heg Geura, mangga Mangga Geuwat Enggal Enggal Gigir, gigireun Gigireun Gedengeun Gimir Gimir Rentag manah Gogoda, cocoba Cocoba Cocobi Goreng Goreng Awon Gugu, ngagugu Nurut Tumut Haben Haben Teras-terasan Hadir, ngahadiran Nungkulan Ngaluuhan Hal, perkara Perkawis Perkawis Halis Halis Kening Hampura, maap Hapunten Hapunten, haksama Hareup Payun Payun Harga Harga Pangaos Harti Hartos Hartos Hate Hate Manah Hawatir,watir,karunya Watir Hawatos Hayang Hoyong Palay Helok Heran Hemeng Hese, susah, pelik Sesah Sesah Heuay Heuay Angob Heubeul, lawas Heubeul Lami Heug, seug Mangga Mangga Hili, tukeur Liron Gentos Hirup Hirup Jumeneng Hudang Hudang Gugah Huntu Huntu Waos Hutang Hutang Sambetan Iber, beja, warta Wartos Wartos Idin Widi Widi Igel Igel Ibing Iket Totopong Udeng Ilik, ngilikan Ningalan Ningalan Ilu, ngilu Ngiring Ngiring Imah Rorompok Bumi Impi, ngimpi Impen, ngimpen Impen, ngimpen Imut Imut Mesem Incu Pun incu Tuang putu Indit, miang Mios Angkat, jengkar Indung Pun biang Tuang ibu Inggis, risi Inggis, risi Rempan Injeum, nginjeum Nambut Nambut Inum, nginum Leueut, ngaleueut Leueut, ngaleueut Irung Irung Pangambung Isuk, isukan Enjing Enjing Itung Itung Etang Iwal, kajaba Kajaba Kajabi Jaga Jaga Jagi Jalma, jelema Jalmi Jalmi Jauh Tebih Tebih Jawab Walon Waler Jero Lebet Lebet Jeung Sareng Sareng Jiga Jiga Sapertos,sakarupi Jual Ical Ical Jugjug Bujeng Bujeng Juru, ngajuru Ngalahirkeun Babar Kabeh, kabehanana Sadayana Sadayana Kabur, minggat Minggat Lolos Kacida, naker Kalintang Kalintang, teu kinten Kajeun, keun bae Sawios Sawios Kakara, karek Nembe Nembe Karembong Kekemben Kekemben Kari, tinggal Kantun Kantun Kasakit, nyeri Kasakit, kanyeri Kasawat Katara, kaciri Katawis Katawis Kapalang, kagok Kapambeng Kapambeng Kawas Sapertos Sapertos Kawin Nikah, jatukrami Jatukrami,rendengan Kede Kenca Kiwa Kejo, sangu Sangu Sangu Kelek Kelek Ingkab Kesang Karinget Karinget Keur, pikeun Kanggo Kanggo, haturan Kiih Kahampangan Kahampangan Kolot Kolot Sepuh Kongkorong Kangkalung Kangkalung Kop, pek Mangga Mangga Kuat Kiat Kiat Kudu Kedah Kedah Kumbah Kumbah Wasuh Kumis Kumis Rumbah Kumpul Kempel Kempel Kungsi Kantos Kantos Kurang Kirang Kirang Kuring, sim kuring Abdi, sim abdi Sim abdi Labuh Labuh Geubis Lahun, ngalahun Ngalahun Mangkon Lain Sanes Sanes Laju Lajeng Lajeng Laki, lalaki Lalaki Pameget Laku, payu, laris Pajeng Pajeng Lalajo Nongton Nongton Lamun, upama Upami Upami Lanceuk Pun lanceuk Tuang raka Lantaran, sabab Jalaran, sabab Mari Leho Leho Umbel Letah Letah Ilat Leungeun Leungeun Panangan Leungit Leunit Ical Leutik Alit Alit Leuwih Langkung Langkung Lila Lami Lami Mahal Awis Awis Maksud Maksad Maksad Malarat, miskin Jalmi teu gaduh Teu kagungan nanaon Malem Wengi Wengi Malik Malik Mayun Mamayu Mamayu Mamajeng Mangka, sing, muga Mugi Mugi Maot Maot Pupus, tilar dunga Marhum Marhum, jenatna Marhum, suargi Memeh, samemehna Sateuacanna Sateuacanna Mending, leuwih hade Langkung sae Langkung sae Meujeuhna Meujeuhna Cekap Meueun Panginten Panginten Mimimti, mimitina Kawitna Kawitna Minangka Etang-etang Etang-etang Mindeng, remen Sering Sering Minyak Lisah Lisah Muga Mugi Mugia Mupakat, rempug Mupakat, rempug Rempag Murah Mirah Mirah Najan, sanajan Sanaos Sanaos Ngan Mung Mung Ngaran Wasta, nami Jenengan, kakasih Ngeunah Ngeunah Raos Ngora Ngora Anom Nini Pun nini Tuang eyang Nyaho Terang Uninga Nyaring Nyaring Teu acan kulem Nyolowedor Nyolowedor Midua maha Obat, ubar Obat, ubar Landog Ogan, ondang Ondang Ulem Ome,ngomean,menerkeun Ngalereskeun Ngalereskeun Paham Paham,ngartso Ngartos Paju, maju Majeng Majeng Pake, make Nganggo Nganggo Palangsiang, bias jadi Tiasa jadi Tiasa jadi Palire, malire Malire Merhatoskeun Pamajikan Pun bojo Tuang rayi Pancuran, kamar mandi Jamban Jamban Pandeuri Ti pengker Ti pengker Pang, pangna, nu matak Nu mawi Nu mawi Panggih, manggih, nimu Mendak Mendak Pangkat, kadudukan Kadudukan Kalungguhan Pangku, mangku Mangku Mangkon Panon Panon Soca Pantar, sapantar Sapantar Sayuswa Paribasa Paripaos Paripaos Pariksa, mariksa Mariksa Marios Parna Repot Wales Paro, saparo Sapalih Sapalih Pasti, tangtu Tangtos Tangtos Pati, teu pati Teu patos Teu patos Patuh, matuh Matuh Linggih Payung Payung Pajeng Pedah Ku margi, jalaran Rehing Penta, menta Neda, nyuhunkeun Mundut Pecak, mecak, nyoba Nyobi Nyobi Pencet, mencetan Meuseulan Meuseulan Percaya Percanten Percanten Perlu Perlu Peryogi Permisi Permios Permios Peuting Wengi Wengi Pihape, mihape Wiat Ngaweweratan Piker Piker Manah Piligenti Piligentos Piligentos Pindah Pindah Ngalih Pingping Pingping Paha Pipi Pipi Damis Poe Dinten Dinten Poho Hilap Lali Potong, popotongan Patilasan Patilasan Puasa Puasa Saum Puguh, tangtu Tangtos Tangtos, kantenan Purun Purun Kersa Rarabi Rarabi Garwaan Raksa, pangraksa Pangraksa Panangtayungan Ramo Ramo Rema Rampes Mangga Mangga Rasa, rumasa Rumaos Rumaos Rea, loba Seueur Seueur Receh Receh Artos alit Reujeung Bareng Sareng Reuneuh Kakandungan Bobot, ngandeg Reureuh Reureuh Ngaso Rieut Rieut Puyeng Ripuh Ripuh Repot Robah Robah Robih Roko, ududeun Rokok Sesepeun Rua, sarua Sarupi, sami Sarupi, sami Rusuh, rurusuhan Enggal-enggalan Enggal-enggalan Saba, nyaba Nyanyabaan Angkat-angkatan Sabot Keur waktu Waktos Sabuk, beubeur Beubeur Beulitan Sadia Sayagi Sayagi Sakeudeung Sakedap Sakedap Salah Lepat Lepat Salahsaurang Salahsawios Salahsawios Salaki Pun lanceuk Caroge, tuang raka Salamet Salamet Wilujeng Salat, solat Sambeang Netepan Salesma Salesma Pileg Salempang, hariwang Salempang Salempang, rajeg manah Salin, disalin Disalin Gentos Samak Amparan Amparan Sampak, nyampak Nyampak Nyondong, kasondong Samping Sinjang Sinjang Sanding, kasanding Kasanding Kasumpingan Sanggeus Saparantos Saparantos Sanggup Sanggem Sanggem Sare Mondok Kulem Sarerea Sadayana Sadayana Sarta, jeungna deui Sareng Sareng Sarua Sami Sami Sasarap Sasarap, neda Tuang Sawah Sawah Serang Sejen Sejen Sanes Seleh, nyelehkeun Masrahkeun Nyanggakeun,ngahaturkeun Selewer, nyelewer Midua hate Midua manah Semah Tamu Tamu Sesa, kari Kantun Kantun Sebut Sebat Sebat Serah, nyerahkeun Mirak Mirak, ngeser Seubeuh Sesek Wareg Seuri Seuri Gumujeng Siar, nyiar Milari Milari Sibanyo Sibanyo Wawasuh Sirah Sirah Mastaka Sirit Larangan Larangan Sisir Pameres Pameres Soara, sora Sora Soanten Sorangan Sorangan Nyalira Sore Sonten Sonten Sugan, manawi Manawi Manawi Suku Suku Sampean Sunat, nyunatan Ngabersihan Nyepitan Sungut Cangkem Baham Supaya Supados Supados Surat Serat Serat, tetesan Suweng Suweng Kurabu, gwang Tabeat Adat Panganggo Tadina Awitna, kawitna Kawitna Tai Kokotor Kokotor Taksir, ngira Nginten-nginten Nginten-nginten Taktak Taktak Taraju Talatah Wiat saur Wiat saur Tambah Tambih Wuwuh Tampa Tampi Tampi Tanda, ciri Tawis Tawis Tangen, katangen Kanyahoan Kauninga Tangtung, nangtung Nangtung Ngadeg Tanya Taros Pariksa Tapi Nanging Nanging Tarang Tarang Taar Tarima Tampi Tampi Tawar, nawar Nawis Mundut Tayoh-tayohna Rupina Rupina Teang, neangan Milari Milari Tenjo, nenjo, nempo Ningal Ningali Tepi Dugi Dugi Tere Tere Kawalon Tereh Enggal Enggal Teleg, teureuy Teleg Telen Tembang, nembang Nembang Mamaos Tepi, nepi Dugi Dugi Tepung Tepang Tepang Terus Teras Teras Teundeun Simpen Simpen Tincak Tincak Dampal Titah, nitah, jurung Ngajurungan Miwarangan Tonggong Tonggong Pungkur Topi, dudukuy Topi, dudukuy Tudung, langgukan Tulis Tulis Serat Tulung, pitulun Pitulung Pitandang Tulus Cios Cios Tuluy Teras, lajeng Teras, lajeng Tumpak Tumpak Tunggang Tunggu Antos Antos Turun Turun Lungsur Ucap Ucap Kedal, lisan Ulah Teu kenging Teu kenging Ulin Ulin Ameng Umur Umur Yuswa Urus, nguruskeun Ngalereskeun Ngalereskeun Urut Tilas Tilas Utama Utami Utami Waktu Waktos Waktos Wani Wantun Wantun Waras Cageur Damang Wareh, sawareh Sapalih Sapalih Warga, dulur Wargi Wargi Watara, sawatara Sawatawis Sawatawis Wawuh Wanoh, kenal Kenal Wedak Pupur Pupur Wedal Wedal Weton Wilang, kawilang Kaetang Kaetang Wudu Wulu, wudu Abdas