Chanlyislam 1

NGY LINH THING NHT TRONG TUN

CA NGI MUSLIM L
NGY TH SU (SOLAH JUM'AT)

: : ((

.)). : 9
Alhamdulillah, xin khen ngi v t n Allah to ra v tr bao la bat ngt, to
ra ngy thng theo chu ky tun hon ca n m Ngi xp t, trong mt nm c 12
thng, trong mt tun c 7 ngy v ngy Jum'at (hay Th Su) l ngy quan trng v linh
thing nht trong tun ca ngi Muslim. Xin t n Allah to ra Ngy Jum'at vi
bao nhiu hng n phc lc cho ngi Muslim t tp nhau li m hc hi, trao i v
to s tnh thng yu gia nhau trong cng ng chung sng hng ngy, xin Ngi ban
mi s tt lnh cho Thin s cui cng ca Islam cng gia quyn, nhng bn hu v
nhng ngi noi theo cho n ngy Sau. Allah phn:

"Hi nhng ai c nim tin! Khi ting gi Azan dng dc gi cc ngi n dng l
Salah vo Ngy Th Su (Jum'at) hy vi v n (Thnh ng) tng nh n
Allah v tm gc vic mua bn sang mt bn. iu tt lnh cho cc ngi nht nu
cc ngi bit". Surah 62:9.
Cho nn chiu theo gio lut Islam, bt buc cho tt c nhng ngi Muslim y
tr khn, khng phi l n l, khng au yu, khng i du hnh phi t nhau li trong
Masjid (thnh ng) hay bt c ni no m h c th t hp nhau li hnh l Solah
Jum'at (tp th) bt buc ni h c ng.
L do t chc bui hnh l solah Jum'at ti Masjid:
T hp nhng ngi Muslim y tr khn n tui nhn lnh trch nhim l
bn phn ca mi ngi Muslim t lng mc cho n thnh th, ngha l c vo u mi
Chanlyislam 2

tun th Su th ngi Muslim phi t hp nhau li mt ni (Masjid hay ni no c th
cha c s lng ngi n tham d) nghe v nhn lnh nhng iu gio hun ca v
lnh o tinh thn (Imam hay Hakim) v nhng gio lut hay tin tc lin quan n cuc
sng x hi trong cng ng tn gio, v nh m hc hi - trao i kin thc cuc sng
giao t vi nhau.
iu quan trng l nhng ngi Muslim n t hp lng nghe nhng gio lut
khuyn rn lm iu tt lnh v trnh xa nhng iu xu xa ti bi, y l dp nghe
nhng iu ha hn tt lnh m cnh gic cho ngy Sau, l nhng l do v iu kin
quan trng c chp nhn t chc ngy solah Jum'at v s c bit ca n...
Mt trong nhng iu kin c t chc bui hnh l Solah tp th ngy Jum'at
(th Su) l:
Chiu theo t ng Arab th s lng ng o y l ch cn c t ba ngi tr
ln ch khng phi bt buc phi c t 40 ngi nh nhng li truyn rao khng c
dn chng.
a im t chc hnh l solah tp th ngy th su Jum'at hay hnh l mi ngy l
mt a im no (khng nht thit bt buc l Masjid), min sao d tnh c th
cha c s lng tn (trong vng) t hp tham d bui l Solah tp th ny.
Bui Solah tp th ngy th su (Jum'at) bt buc phi c bi thuyt ging
(Khuthbah). Bi thuyt ging ny theo sunnah ca Rosul l nn chia ra thnh hai
phn v phi thuyt ging bng ngn ng no m mi ngi tham d lng nghe m
hiu hc hi c.
Ngi u tin c bi ging thuyt ny l V lnh o tinh thn trong nhm,
lng... hoc V Thy (Imam) hiu bit thng tho thin kinh Quran v hiu bit
gio lut (Fiqh) chnh xc hn nhng ngi Muslim khc (trong vng), v nghim
cm nhng tn hu khng c ni chuyn hay a dn trong lc Imam ang c
bi ging thuyt.
Nhng ngi khng b bt buc n d l nguyn bui hnh l Jum'at gm c:
N l (hay nhng ngi thuc s bo h hay ch quyn ca ngi ch).
Ph n.
Thiu nin cha n tui trng thnh.
Nhng ngi bnh tt... (V nhng ngi bnh tt khng kh nng
gnh ly trch nhim).
Ngi i du hnh (xa nh).
((

.) .
Rosul ni: "Mt nhm ba ngi tr ln d ng qu hay thnh th m khng
dng ln cuc hnh l tp th th s b shaytan ph ri, nn cc ngi hy tp trung li vi
Chanlyislam 3

nhau, bi v nhng ch si ch n tht nhng con cu cng u lc n." Do Imam
Ahmad, Abu Dawud, An Nashaa-y v Al Haakim ghi li v hadith c coi l Soheh
(ng tht).
Chiu theo sch: Minhar Al Muslimine

Ca Sheikh Abubakar Jaabir Al

Jaazaairy, c ging s ti i hc Islamic University Al Medinah Saudi-Arabia, trang 219
do Daarul Fikry xut bn ln th 8 vo nm 1976.
Hadith trn y l li cnh gic ca Rosul cho cng ng ca Ngi l k t ba
(3) ngi tr ln th phi t chc solah tp th (Jama'ah). Cho nn ngy th su (Jum'at) s
lng ngi n tham gia khng nht thit bt buc phi c t bao nhiu ngi mi t
chc lm Jum'at c, nhng s lng cng ng th cng tt, nu t ba ngi tr ln l
c quyn t chc solah Jum'at, nu khng lm th s b shaytan li cun lm cho cng
ng t chia r ln nhau, bi v on kt v thng nht vi nhau th shaytan khng th xen
vo c, cng l mc ch ca s solah tp th (d l ngy Jum'at hay solah 5 ln hng
ngy).
Nu chng ta c dp t chn n cc nc Islam l quc gio th chng ta s
thy nhng Masjid (thnh ng) ch cch nhau mt hai cy s m thi, khng c sng
ngi hay xm ngi ngoi o ngn cch phn bit gia ranh gii g ht, h vn t chc
hnh l solah tp th v t chc hnh l solah Jum'at min sao c Imam c bi ging
thuyt v ch tr bui hnh l ny. Ngoi ra, h thng t chc ca h hon ton khc hn
chng ta...
Masjid ca h c thnh lp mt ban qun tr qun l, trong gm c mt
trng ban, ph ban, th qu v th k lo vic hnh chnh, mt ngi lo vic i ni
hay i ngoi..., y khng c thuc thm quyn ca Hakim, bi v Hakim theo ngha
ca t Arab l: "Quan ta hay Thm phn lo nhng vic xt x trong Mahkamah trong
ta n", ch Hakim khng c ngha v v vic t chc trong nhng Masjid nh x ca
chng ta.
Ngc li, mi Masjid u c mt Imam chnh v vi Imam ph, v trnh hc
vn ca h phi hc thuc lng nhiu chng kinh Quran, h phi hc ht chng trnh
i hc v gio lut hc Islam mi c ging o v bin son nhng bi ging thuyt
vo ngy Jum'at, bi ging thuyt ty theo tnh hnh v nhng vic bin ha xy ra trong
cuc sng x hi hin ti. Imam phi ni ln s tht v gio lut, khuyn nh lm vic
thin v xa lnh nhng vic xu, ln n nhng t oan xu trong x hi... thng tin cho
cng ng nhng g nn lm v nhng g khng c lm...
nhng nc u M, bi ging thuyt phi c ging bng hai th ting, bi
thuyt ging th nht bng ting Arab v bi thuyt ging th nh bng ting bn x ca
h nh ting Anh, Php hay khc na... Quan trng l mi ngi u nghe v hiu c
bi ging thuyt ny hc hi m thi hnh theo. Ngc li, thy c rt nhiu nhng v
Hakim trong t nc ca chng ta th khng c trnh chuyn mn v gio lut Islam
Chanlyislam 4

nn khng gii quyt c nhng nhu cu ca qun chng cn n s c vn ca h... Cn
Imam th ai mun lm cng c, min bit c chun vi on thin kinh Qur'an l
lm "thy"...?
S cao qu v quan tm c bit v ngy Jum'at.
Hi nhng anh ch em Muslim thn mn! Allah to ra nhng ngy trong ngy
thng nm ca Ngi, c nhng ngy c bit v gi tr tt lnh hn nhng ngy khc, mt
trong nhng ngy tt lnh cao qu nht trong tun l ngy Jumat (th Su) m Rosul
tng ni:
( ( :)

:) .
"Ngy tt lnh nht m mt tri s mc l ngy Jum'at". Muslim v Abu Dawud ghi
li.
: (

.) .
Rosul ni: "ng u nhng ngy trong tun l ngy Jum'at v l ngy cao qu nht
i vi Allah, n cn cao qu hn hai ngy "Eidul Fitroh v Aidul Adha", ngy Jum'at l
ngy m Allah to ra Nabi Adam , cng ngy cho Ngi vo Thin ng,
cng ngy Ngi c a xung trn gian, cng ngy Ngi cht. Ngy tn th
s xy ra vo ngy Jum'at, v trong ngy c nhng gi khc m n l cu xin s c
Allah chp nhn, ngoi tr nhng li thnh cu b cm m thi". (Muslim v Abu Dawud
ghi li).
Gi khc linh thing c gi thuyt ni rng l sau gi solah Asar; c gi
thuyt cho l lc Imam ngi ngh gia hai bi thuyt ging (khuthbah) ngy th su cho
n chm dt solah; c gi thuyt cho rng gn n gi solah Magrib... Nhng ch c
Allah mi bit chc l gi pht no m thi, cho nn chng ta phi c gng i tm l nn
cu nguyn cho tht nhiu cng nh Salawat tht nhiu cho Nabi , v tt c nhng gi
pht ca ngy Jum'at u linh thing tt lnh cao qu c.
Allah to v ra lnh cho ngi Muslim t hp nhau li ngy Jum'at n Masjid
nghe Imam c bi ging thuyt mt cch nghim chnh ht tm ch khng c b tha
hay l l, phi c gng m ngi nghe bi ging thuyt y ngha . i vi Imam phi
ni ln nhng iu khuyn tt lnh v cm lm nhng iu xu xa ang xy ra trong tun
ca cuc sng chung quanh ni ring hay xy ra trn th gii ni chung, v iu cn thit
nht l Imam phi lun ni ln s tht d cho c ng cay n u cng v Allah m ni
ln l phi ng tht. Mt khi Imam ng ln ging thuyt ngy Jum'at l bt buc Imam
Chanlyislam 5

phi ni ln s tht, v l trch nhim v bn phn ca Imam hay ca nhng ngi c
trch nhim v hiu bit nh Rosul gio hun.
Thin thn ca Allah n ngi nghe v lm chng cho nhng g m Imam thuyt
ging, ngoi ra cn c s chng nhn xc minh ca nhng ngi hin din n solah,
Rosul ni v nhn chng ca ngi tin tng nh sau:
( :

.) .
"Cc ngi l nhn chng ca Allah trn tri t ny". Al Bukhory v Muslim.
Mt khi Rosul ln c bi Khuthbah th i mt ca Ngi ln v ting ni
ca Ngi tht cao nh ang gin d, khng khc g ging nh Ngi ang ch huy mt
i qun ni rng: "Hi nhng chin s ca Allah!!!" Ri Ngi ni thm:
:

( .) . .
"Li ni ng tht nht l li phn trong kinh Qur'an ca Allah, v s hng dn ng
nht l s hng dn ca Muhammad con ca ng Abdulloh". Muslim ghi li.
Hi nhng anh ch em Muslim! iu cao qu tt lnh cho cng ng ca Nabi
Muhammad l cng ng c nhn li phn lnh ca Allah v s hng dn ng tht
ca Nabi Muhammad m Allah ra lnh phi n Solah Jum'at v n c rng buc
bi hai bi thuyt ging (khuthbah). Khi gi solah n, mi ngi Muslim d ngho
hay giu, dn thng hay nhng ngi lnh o u phi nhanh nhn chun b v st sng
i n Masjid t hp nhau mt ln trong mt tun l c nghe li gio hun nhc nh,
khuyn nh ca v Imam, Imam l ngi c bn phn trch nhim chun b bi gio hun
y ngha mang li hu ch cho ngi nghe hc hi ri sau v nh ni li cho v con
hay nhng ngi bn vic g khng n Masjid c ngy hm , v mi ngi
Muslim u phi chu trch nhim v c bn phn phi truyn tin s hc hi ca mnh cho
ngi khc, qua li phn ca Ngi nh sau:
(( :

.)) : 55 .
"V hy nhc nh. V s nhc nh c li cho nhng ngi c c tin". Surah 51:55
(( :

.)) : 9-10
"Bi th, hy nhc nh (nhn loi) nu li nhc nh c li * Ai s (Allah) s tnh
ng". Surah 87 : 9-10
Cho nn, s gio hun v nhc nh ny rt cn thit v quan trng ngi Muslim
n Masjid hng tun, qua bi thuyt ging ny c th s thc tnh trc nhng g mnh
gy ra hay p li nhng g thiu trong vic hnh o hng ngy hay hng tun ca
Chanlyislam 6

mnh, cng nh nhc li mi ngi Muslim m rng i mt v tri tim ra suy ngh v
nhng vic ca mnh lm trong thi gian qua, v nhn dp ny cng l c hi chng ta
ngh n tnh huynh Muslim m m bc tng thn tng tr ln nhau, v quan trng
na l s trung trc s hi Allah.
Hi nhng anh ch em Muslim thn mn! v nhng l do trn m Allah bt buc
cho ngi Muslim phi i n Masjid hnh l Solah Jum'at, mt khi ting gi Azan
c ct ln th theo gio lut l tt c mi ngi Muslim hy tm ngng tt c mi vic
(Haram cho nhng ai vn tr hon c khng chu n Masjid), hy tuyt i tm
ngng tt c mi vic, khng lm g c m phi nhanh chng n Masjid, hy tuyt i
tun lnh Allah trn tt c nh Rosul ni:
( :

. ) .
"Khng c tun lnh nhn to ri bt tun vi ng To Ha". Ahmad v Al Hakim
gh li.
Theo li phn trn ca Allah th chng ta khng c tr ni khi n gi Solah
Jum'at, ngoi tr nhng ngi c l do chnh ng nh ang b bnh, hoc ang chm sc
ngi bnh hoc nhng ngi phi gi gn an ninh trt t ni cng cng.
Hi nhng anh ch em Muslim thn mn! Rosul khuyn khch v ku gi
ngi Muslim hy n Masjid trong ngy Solah Jum'at tht sm ngi tng nim
Allah, c kinh Qur'an (c Surah Al Kaffy - s 18) hay hnh l solah t nguyn nhng
g mnh mun (ngoi tr solah sunnah trc Jum'at). l nhng s hnh o em li tht
nhiu s hu ch v tt lnh trong ngy th su Jum'at.
Cng vy, khi Imam ang c bi Khuthbah th cm chng ta khng c a gin
bt c vi ai hay nhng vt g (th d nh nm nhng cc si hay dng su chui
lm tr a, hay ngi vut ru nhn bng qu m l l i li gio hun ca Imam...). Hm
nay tht ng tic vn cn thy mt s anh ch em n Masjid tr ri m li cn i tm
bn b ngi l i mch, hay n ngi ng gt m khng ch tm n nhng g Imam
ang ni, l mt s mt mt tht nhiu v Rosul c ni:
( :

.) .
"Nhng ai ch lo ni chuyn vi ngi khc vo lc Imam ang c bi Khuthbah ngy
J um'at th h s b phm li, nhng ai phm li th khng c hng n phc J um'at
cho h". Hadith do Abu Dawud ghi li. (Ni chuyn trong lc Imam ang c khuthbah).
Cng vy, Rosul cm ngi Muslim n tr ri m cn lm phin h n ngi
khc nh chen ln vo gia hai ngi ang ngi hay bc ln u hay mnh ngi khc.
C mt ln Rosul ang c bi Khutbah th c mt ngi bc vo lm phin ngi
Chanlyislam 7

khc v chi phi s thuyt ging ca Ngi, nn Ngi ln ting ni: "ng bn hy ngi
xung, v ng bn ang lm phin ngi khc". Do Ahmad v Abu Dawud ghi li.
Tng cng nn nhc li cho anh ch em Muslim bit rng, khi n gi Solah
Jum'at th thin thn ca Allah s xung trn c mt ti nhng ca ra vo Masjid ghi
chp nhng ngi n Masjid ngy hm , ngi n sm nht s c n phc
ging nh t l dng hin Allah mt con lc , ri k n n phc l con b, ri con d
hay cu, ri con g, sau cng l ht g, v khi Imam ng ln c bi Khuthbah th cun
s ca thin thn s c ng li. Cho nn, chng ta hy c gng i n Masjid cho sm,
ng chn ch gn n gi Imam solah mi n... Cn nhng ngi l l khng chu n
Solah Jum'at Masjid th l nhng ngi s mt mt v thit thi rt to ln, nu h
nhiu ln vn vy th Allah s khp kn li tm lng ca h v h s tr thnh nhng ngi
l l khng Solah Jum'at nh Rosul ni:
( :

.)
.
"Thit thi hay chm dt cho nhng ngi khng n Masjid Solah Jum'at, cho n mt
ngy Allah s kha li tri tim ca h, v t t h tr thnh nhng ngi lun l l khng
quan tm n Solah na". Muslim v ibnu Majah ghi li.
( :

.) .
Rosul ni: "Nhng ai b khng n Masjid d hnh l Solah Jum'at ba ln m khng c
l do chnh ng th Allah s lit h vo hng ng ca nhng k o c gi". At Tobary.
S cnh gic v nhc nh ny l iu tht quan trng, v nu ai cht i trong hng
ng ca k o c gi th s mi mi trong a ngc m khng thot c, nn hy v
m cnh gic v lo s hnh pht ca Allah.
( :

. ) .
Qua Hadith khc Rosul ni: "Nhng ai b Solah Jum'at ba ln lin tip l h t
Islam ng sau lng h". (C ngha l h khng cn tn trng Islam v coi thng ngy
Jum'at, ngy cao qu nht trong tun). Abu Yaala ghi li.
Ch c nhng ngi du hnh, bnh hon, ph n mi khng bt buc n Masjid Solah
Jum'at m thi, ngoi nhng iu trn th bt buc cho tt c mi ngi Muslim.
( :

.) .
Chanlyislam 8

C ngi hi ng Ibnu Abbas : C mt ngi n ng thng nhn chay v thc
m Solah, nhng ng y khng n Masjid Solah tp th v cng khng Solah Jum'at
th th no?
ng Ibu Abbas tr li: "H s vo a ngc, nhng nu h c n nn sm hi th Allah
s tha th cho h". At Tirmizy.
: ( ) ( :

. ) .
ng Ubai ibnu As Sabaqo thut li li ca Rosul ni trong mt ngy Jum'at
no : "Hi nhng ngi Muslim, ngy hm nay (jum'at) l ngy i l trong tun m
Allah to ra cho cc ngi, hy tm ra lm sch thn th, nu ai c du thm nn sc
n, v phi dng siwak ch rng cho sch". Malik v Ibnu Majah ghi li.
V Rosul ni thm: "Nhng ngi Do Thi v Thin Cha t chc ngy l
ca h l th by v cha nht, cn ngy Solah Jum'at trong Islam l ngy ca cc ngi
vy m cc ngi li l l n, shaytan ku gi cc ngi n vi chng th cc ngi p
li, cn Allah ng Lng ku gi cc ngi n vi ni An Bnh ca Ngi th ch c
mt s t trong cc ngi lng nghe".
Hi nhng anh ch em Muslim thn mn! Hy nhn m suy ngh cn nhc n
bn thn mnh, vy ch nhng ngi Do Thi hay Thin Cha c tn trng v tham gia
vo nhng ngy l ca chng ta hay khng? H c tn trng ngy Jum'at ca chng ta hay
khng? Alhamdulillah, chng ta ang sng mt ni m chng ta c php hnh o ty
mun, ti sao chng ta li khng bt chc v chp chnh thi hnh theo nhng g Rosul
ch dy gio hun chng ta, ngc li chng ta li b qun m chy ua theo thi i
hay vt cht m qun i bn phn v trch nhim ca mt ngi Muslim, hy c gng thi
hnh theo nhng g Rosul li v chi t b qua ht nhng g l thuc ca ngai bang,
nhng iu ch lm hi n c tin ca mnh m thi. V Rosul ni nh sau:
( :

.)
.
"Nhng ngi ca thi i trc cc ngi h i theo sunnah tng lng tay, hay tng gan
tay, cho n nu (Ta) c bc vo mt l hang d nh hay nguy him n u h cng i
theo". Do Al Bukhory ghi li.
Nhng tit thay ngy hm nay, chng ta li khng theo con ng sunnah nh
trc. Rosul lun lun lm khc hn ngi Do Thi v Thin cha gio, v ri hng
ngy chng ta thng cu xin vi Allah:
Chanlyislam 9

((

.)) .
"i Allah, xin Ngi hng dn chng ti (i) theo con ng ngay chnh. Con ng
ca nhng ngi c Ngi ban hng n gm cc Nabi, cc v yu chung s tht,
cc v t v o v nhng v hin lng, m khng phi (con ng ca) nhng k m
Ngi gin d v (cng khng phi l con ng ca) nhng ai lm ng lc li).
V h khng ai khc hn l ngi Do Thi v Thin Cha gio".
: ))

.))

"Hi nhng ai c nim tin! Khi ting 'Aazaan' dng dc gi cc ngi n dng l
'Salaah' vo Ngy Th Su, hy vi v n (Thnh ng) tng nh Allah v
tm gc vic mua bn sang mt bn. iu tt cho cc ngi nht nu cc ngi
bit..- Ri khi cuc l chm dt, hy tn mc i tm thin lc ca Allah trn mt t
v hy nh Allah cho tht nhiu may ra cc ngi c thnh cng".

Gii thch ngha cu kinh:
c gi l Al-Jum'at (

xut x t cm t

Al Jum-a c ngha l tp
hp nhau li). Trong lch ca ngi Arab v ngi Muslim th t xa n nay khng c
ngy no c gi l Ngy th Su hay ting Arab vit l:

)Ngy th Su) c.
C sch s ghi li, nhng ngi ca th h trc gi ngy ny l ngy:

Ngy Al-Urubah, m th h hay cng ng trc rt cao vo ngy ny hay ngy Jum'at.
Nhng ngc li th ngi Do Thi th chn ngy Th by, ngy khng phi Nabi Adam
c to ra. Cn ngi Thin Cha gio th chn ngy Cha Nht (hay ngy

Ngy
Ahad ngy th Nht trong tun l ngy m Allah bt u to ha, v Allah chn
ngy Jum'at l ngy hon thnh s to ha ca Ngi cho cng ng ca ngi Muslim
chng ta).
: : ( :

.)) .
ng Abu-Hurairoh thut li li ca Rosul ni: "Chng ta l nhng ngi cui cng,
nhng li l nhng ngi n trc ngy Phc sinh, d rng Ngi ban xung nhng
thin kinh ca Ngi trc cho h, ri ngy Jum'at m Allah ra lnh cho h, th h li
bt ng vi nhau, nn Allah hng dn chng ta v ban cho ngy , nn mi
Chanlyislam 10

ngi u i theo, cn ngi Do Thi th chn ngy hm sau, v Thin cha th chn ngy
sau na". Do Al-Bukhory ghi li li ca Hadith ny.
C ngha l: Allah truyn xung thin kinh cho cng ng trc ta, v chn
ngy Jum'at cho h, nhng h khng nhn ly m li chia r - bt ng nhau, cho nn
Allah hng dn v ban cho cng ng ca Nabi Muhammad ngy Jum'at ny, cn
ngi Do Thi th h chn ngy sau l ngy Th by v Thin cha th chn ngy sau
na l ngy Cha Nht m trong danh gi ca lch Arab l Ngy Ahad hay Ngy th
Nht...
( :

.) .
Qua Hadith khc c Muslim ghi li: "Nhng th h trc ta khng tn dng
ngy Jum'at m Allah ban cho h, v vy m ngi Do Thi chn ngy Th by,
cn Thin cha th chn ly ngy Cha nht, ri Allah gi xung (Nabi Muhammad )
hng dn chng ta v chn cho chng ta ngy Jum'at, nn Jum'at, ri th by v cha
nht, th t nh th nn tt c con ngi u i theo chng ta vo Ngy Phc sinh, chng
ta l nhng ngi n sau trn trn gian v l nhng ngi i trc vo ngy Phc
sinh, v chng ta cng l ngi c phn xt trc tt c". Do Al-Bukhory v Muslim,
Muslim ghi li li Hadith ny.

Qua li phn ca Allah nh sau:

"Hi nhng ai c nim tin! Khi ting 'Aazaan'

1
dng dc gi cc ngi n dng l
'Salaah' vo Ngy Th Su
2
, hy vi v n (Thnh ng) tng nh Allah v
tm gc vic mua bn sang mt bn. iu tt cho cc ngi nht nu cc ngi
bit".
Hi nhng ngi c c tin, mt khi cc ngi nghe tin Azaan dng dc ct ln,
cc ngi hy tm gc mi vic bun bn, lm lng m n tham gia bui hnh l solah
Jum'at mt cch l trang nghim, t tn ch khng phi chy hi h gp rt (s tr gi),
ting gi y c ngha l: Vo ngy Jama'ah, chng ta phi chun b sn sng trc ri t
t m n hnh l ch khng phi ch n gi pht cht ri gp rt chy n Masjid.
Nh Allah phn chng khc:
(( :

.)) : 99 .

1
)-741 Aazaan, li gi cc tn Muslim n thnh ng (Masjid) dng l, gm: Allahu Akbar (2 ln); Ash-hadu an
laa ilaaha illa Allah (2 ln); wa ash-hadu anna Muhammadan rasuulul Allah (2 ln); Hayya alas-Salaah (2 ln);
Hayya alal falaah (2 ln); Allahu Akbar (2 ln); Laa ilaaha illa Allah (1 ln).
2
)- 742 Cuc l Salaah ngy th Su gm: a/ bi thuyt ging (Khutbah) c chia thnh hai phn v b/ hai n v
(rakat) dng l.
Chanlyislam 11

"V ai mong mun i sau v tch cc phn u cho n theo tiu chun qui nh
ng thi l mt ngi c c tin th s c (Allah) gia n xng ng v n lc ca
h". Surah 17. Al-Isar :19.
Islam khuyn bo hy i n Masjid hnh l mt cch l , bnh thng, ch
khng c hp tp, qua Hadith sau.
( :

.)) .
ng Abi-Hurairoh thut li li ca Nabi ni: "Mt khi cc ngi nghe ting
gi Iqomah
3
, hy n hnh l mt cch t tn, lng l khng hi h gp gp , mt khi
bt kp th solah v nu c thiu th thm cho hon tt s solah ". Do As-Sohehhainy ghi
li.
Qua Hadith khc do ng Abi-Qotadah thut li: Chng ti solah chung vi Rosul
, chng ti nghe ting hp tp, v ting ku qun o st st ca nhng ngi n ng, sau
khi solah xong, Rosul hi: - Cc ngi c chuyn g n o vy?
H tr li: - Tha chng ti gp rt n kp solah chung vi tp th.
Ngi ni: - Ln sau ng lm nh vy na! Khi cc ngi n solah th hy i ng
t tn, ng gp rt nh vy khng tt, nu cc ngi bt kp vi tp th th solah
chung, cn nu n tr c thiu th mnh hon tt n sau". Do As Sohehhainy ghi li.
( :

.) .
Qua Hadith khc c thut li li ca Rosul nh sau: "Mt khi ct ting
Iqomah, ng c hp tp vi v nh chy, m cc ngi n mt cch t tn, bnh thng,
mt khi bt kp th solah, nu cn thiu ci no th hon tt n sau cho y ". Do At-
Tirmizy ghi li.
ng Al-Hasanh gii thch: Th c Allah lm chng l Rosul cm khng
c chy hay gp gp n solah, m i n mt cch t tn, nhng trong lng th lun lo
ngi tr solah tp th.
ng Qotadah gii thch cu: (...hy vi v n (thnh ng) tng nh
Allah) hy n vi s t tn, l vi tri tim mun thi hnh vic tt lnh, qua s gii
thch thm vi cu kinh:
(( :

.))... : 901
"n khi tr n tui bit chy cng vi Ngi..." Surah 37. As-Sofaat:102.
Hay c ngha l bit i cng vi Ngi ch khng chy i m y bit chy ngha l
chy a chi Nn phi n solah mt cch t t, l

:

3
)- Ting Iqomah c ct ln khi no Imam ra lnh v sn sng bt u hng dn solah. Theo qui tc ngi gi
Azan khng c t ct ting Iqomah ngoi tr khi c lnh ca Imam m thi.
Chanlyislam 12

Nhng ai n Masjid solah Jum'at th nn thi hnh nhng iu sau y:
Nn tm ra sch s trc khi n solah Jum'at. Qua nhng Hadith sau:
( :

.)) .
Trong As-Sohehhainy ghi li, ng Abdulloh ibn Umar thut li t Rosul ni:
"Mt khi cc ngi i solah Jum'at, th cc ngi phi tm lm sch s ton thn minh".
Do As-Sohehhainy ghi li.
( :

.)
Cng do As-Sohehhainy ghi li t ng Abi-Said thut li li ca Rosul : "Tm
ngy Jum'at bt buc cho nhng ngi trng thnh". Do As-Sohehhainy ghi li.
Mt khi n tui trng thnh (theo Islam), th trc khi i hnh l ngy Jum'at,
phi tm lm sch ton thn mnh. (Muhtalim y c ngha l trng thnh hay n
tui bt buc thi hnh nhng gio lut bt buc trong Islam. Cng c th hiu l sau khi
nm mng v xut tinh th phi tm bt buc cho t ton thn vi nh tm lm sch t
Junub).
(

.)
.
ng Abu-Hurairoh thut li li ca Rosul ni: "Quyn hn ca Allah m
ngi Muslim phi thi hnh v Ngi l phi tm ra t nht mt ln trong by ngy, gi
u v ra ton thn mnh". Muslim ghi li.
(Hn nh by ngy ny, khng c ngha l by ngy mi tm ra lm sch mt ln, m
t nht trong mt tun phi tm mt ln, nu chng ta c tm lm sch mi ngy mt hai
ln th cng tt. V ngy xa ngi Arab, nht l nhng ngi dn du-mc, t c nc, nn
s tm ra i vi h l iu vt v, nhng v s bt buc v v sinh thn th s Solah mi
c Allah chp nhn, hn na khi tp trung li vi nhau th phi sch s thn mnh
khng gy mi kh th lm phin ngi bn cnh).
:

( :

.) :
.
ng Awsy ibn Awsy As-Saqofy thut li c nghe Rosul ni: "Ai tm ra sch
s vo ngy Jum'at, ri i b tht sm n masjid c ngi gn Imam, ri ngi nghe
m khng ni chuyn, th mi bc i ca h c phc nh mt nm nhn chay v mt
nm qiyam solah m". ng Ibn Khathir ni: Hadith ny c ghi li vi nhiu hnh vn
khc nhau, c bn v ca Ahlussunah ghi li v At-Tirmizy cho l Hasan (ng dy
ghi nhn thuc loi Tt).
: ( :

Chanlyislam 13

.) .
ng Abu-Hurairoh thut li li ca Rosul : "Nhng ai tm vo ngy Jum'at
nh tm Junub
4
, ri i n masjid vo gi u tin (trc nht) th ging nh c
dng hin mt con lc lm Qurban, ai n gi th nh th c dng hin nh mt
con b, ai n gi th ba th c dng hin nh mt con cu, con ai n gi th t th
c dng hin nh mt con g, cn ai n vo gi th nm th c dng hin nh mt
ht g, v khi Imam xut hin th thin thn xp li cun s m ngi nghe ging thuyt".
Do Al-Bukhory v Muslim ghi li.
Vo ngy Jum'at, tt nht khi i n Masjid phi n mc sch v tt p, sau khi
tm ra xong, nn ch rng v sc du thm.
:

( :

.) .
ng Imam Ahmad (r) thut li t ng Abu-Ayyub Al-Ansar k li c nghe Rosul
ni: Ai tm vo ngy Jum'at, ri sc du thm t nh h nu c, n mc tt p sch
s ri i n masjid tm ch ngi v solah m khng lm phin mt ai, ngi im cho n
Imam n c khuthabah ri solah, th s c Allah tha th cho t Jum'at ny n
Jum'at ti). Do Imam Ahnad ghi li.
C rt nhiu Hadith lin quan v ti, tm li tt nht l vo ngy Jum'at, chng
ta nn tm ra, sa son cho sch s p , thm tho (i vi ph n th khng c sc
du thm, khi ra ng), ri ra i sm vi qun o tt p n Masjid, n kim ch
solah cho Masjid m khng lm phin mt ai, sau ngi zikir cho n khi Imam
c khutbah v solah xong th s c Allah tha th cho t Jum'at ny n Jum'at ti.
Nn hy st sn ng l l hay lm mt i c hi tt lnh hu ch ny.
Allah phn:

"Hi nhng ai c nim tin! Khi ting 'Aazaan'

5
dng dc gi cc ngi n dng l
'Salaah' vo Ngy Th Su".
ngha ca cu kinh ni v ting Azaan dng dc gi cc ngi n l ting gi
Azaan ln th nht l khi Imam va n cho salam xong ngi trn bt ging (Mimbar).
Ging nh thi ca Rosul , khi no Ngi c mt cho salam v ngi trn Mimbar th
lc ngi gi Azaan (Muazzaan) mi ct ting gi Azaan, l ngha Azaan cu
kinh ny.

4
)- Tm Junnub hay bt buc l tm sau khi v chng gn gi nhau xong, hay sau khi xut tinh, ngha l phi c ton
thn th vi nh tm l tm bt buc lm sch t junub xut tinh.
5
)-741 Aazaan, li gi cc tn Muslim n thnh ng (Masjid) dng l, gm: Allahu Akbar (2 ln); Ash-hadu an
laa ilaaha illa Allah (2 ln); wa ash-hadu anna Muhammadan rasuulul Allah (2 ln); Hayya alas-Salaah (2 ln);
Hayya alal falaah (2 ln); Allahu Akbar (2 ln); Laa ilaaha illa Allah (1 ln).
Chanlyislam 14

Cn ting gi Azaan th nh l do ng Usman ibnu Affan thm vo, khi ng tr
thnh Kholifah lnh o qun chng, lc th ngi Muslim ng o hn trc nhiu,
nn c ngi n solah tr, v vy m ng thm mt ci Azaan th nh na ngi ta kp
n Solah Jum'at chung, nh hadith do Al-Bukhory ghi li nh sau:
:

.) .
ng As-Saaib thut li: "Vo thi ca Rosul v thi i ca ng Abubakar v Umar
lnh o, azaan ngy Jum'at ch c ct ln khi Imam mi n v ngi trn mimbar,
cho n thi ca ng Usman lnh o c mt thi gian sau , ng mi thm ting
gi azaan ln th nh v ng nhn thy cng ngy ngi Muslim cng ng o hn, v
l azaan c ct ln t mt cn nh cao nht " ( ngi ta xa nghe c). Do Al-
Bukhory ghi li.
Lu : Ting azaan th nh y c ngha l ting azaan trc tin khi ngi ta nghe gi,
lc khng c bun bn m chun b nhanh chng n Masjid, cn azaan th nht l
azaan lc Imam mi n v ngi trn Minbar.
Ting gi azaan ny c ct ln t trn sn thng ca mt cn nh gi l Az-
Zawarou, l mt cn nh cao nht gn Masjid Medinah thi . l ting gi cm
bun bn khi n c ct ln: c ngha Azaan trc khi Imam n v ngi trn Mimbar
mt thi gian no . Ting gi ny c ng Usman ra lnh cho gi hay ct ln l
trc khi Imam n cho ngi ta chun b tp hp n solah trc khi Imam ngi trn
Minbar.

v tm gc vic mua bn sang mt bn)). Khi ting azaan ny ct ln, th cm

bun bn m hy n Masjid solah v tng nim Allah . Tt c Ulama Muslim u
ng thun vi nhau l khi ting azaan ny ct ln th Haram khng c mua bn na.
Allah phn:

iu tt cho cc ngi nht nu cc ngi bit)). Khi

cc ngi nghe ting azaan ct ln v gt mt bn s bun bn, l mt iu tht tt p
nht cho cc ngi trn i ny cng nh ngy Sau, nu cc ngi hiu bit iu m
Allah ban cho cc ngi. Allah phn:

"Ri khi cuc l chm dt, hy tn mc i tm thin lc ca Allah trn mt t v hy
nh Allah cho tht nhiu may ra cc ngi c thnh cng".
Ngha l sau khi solah xong, th hy tn ra i lm n hay cng vic thng nht, ch
khng phi ngi tng nim hoi mt ch.

Ri khi cuc l chm dt, hy tn mc i

tm thin lc ca Allah trn mt t".
Khi cc ngi nghe ting azaan ku gi tp hp th hy gt b s bun bn n
Masjid nghe bi Khutbah v Solah Jum'at, xong ri cc ngi ra v v tn mc i tm thin
Chanlyislam 15

lc rizky ca Allah ban cho trn mt t, vi lng tin tng v hy vng ni Ngi, th
InshaAllah Ngi s ban b cp dng cho. Nh cu chuyn ca v Sohabah ca Rosul
thng lm nh sau:
( )

( :

.) .
ng Arak ibn Malik , thng lm: "Sau khi Solah Jum'at xong th ng ra ca Masjid v
u'a: i Allah! B ti chp chnh thi hnh theo li ku gi ca Ngi, v b ti hnh
l s bt buc m Ngi giao ph, nay b ti ra i tm thin lc nh Ngi ra lnh cho b
ti. Xin Ngi hay ban thin lc ca Ngi cho b ti, v Ngi l ng thch Ban B v Cung
dng". Do Ibnu Abi-Haatim ghi li.
Mt s cc v hc gi xa kia ni: "Nhng ai bun bn sau khi Solah Jum'at xong,
th Allah ban thin lc cho by chc ln, qua li phn ca Ngi: "Ri khi cuc l chm
dt, hy tn mc (khp ni) trn mt t i tm thin lc ca Allah".

v hy nh Allah cho tht nhiu may ra cc ngi c

thnh cng".
Hay ngay c trong lc bun bn trao hng qua li, lm lng cng vic hng ngy,
nn tng nim nhc nh n Allah tht nhiu, ng lo ngh m mng n cuc i tm
b nhiu qu m khng em li g tt lnh cho i ny cng nh ngy Sau.
( :

.)
V vy nn c Hadith ghi li: "Ai i vo mt trong nhng ngi ch v ni: La ila ha
illolloh wah ahu la sharikalahu, lahul mulku wa lahul hamdu wa huwa ala kully shai-in
qodir, th Allah s vit cho ngi mt ngn mt ngn s tt lnh v s xa b i mt
ngn v mt ngn ci xu t ngi ".
Cho nn ng Mujahid ni: Ch c nhng ngi n l lun tng nim nhc nh danh
tnh ca Allah , mi l nhng ngi d i, hay ngi hay nm h cng u tng nim
n Allah .
Allah cnh gic nhng ngi ang nghe bi ging thuyt (khutbah) ca Rosul ,
khi c tin on thng bun tr v n Medinah th h b i ch mt s ngi cn li
ngi nghe, nn Allah phn:

11.- "V khi thy vic mua bn i chc hoc tr chi gii tr, h tn mc i v pha
, b Ngi (Muhammad) ng mt mnh. Hy bo: iu g lin quan n Allah
tt hn tr gii tr v vic mua bn. V Allah l ng Cung dng u vit".
Allah phn v mt s ngi ang nghe khutbah m b i v mua bn hoc tr chi gii
tr nh sau:
Chanlyislam 16

V khi thy vic mua bn i chc hoc tr chi

gii tr, h tn mc i v pha , b Ngi (Muhammad) ng mt mnh". Trong lc
Rosul ang ging thuyt hay c khutbah trn mimbar m h b i ch v on thng
bun n Medinah, li Rosul vi mt s t ngi con li nghe m thi.
:

(( :

.)) .
ng Jaabir thut li: "C on thng bun i ngang Medinah trong lc Rosul
ang c bi khutbah, nhng ngi trong masjid u b i ch cn li mi hai ngi, v
vy m Allah truyn xung cu kinh: ((V khi thy vic mua bn i chc hoc tr
chi gii tr, h tn mc i v pha ". Do As-Sohehhainy ghi li.
:

.) (( :

))
. :

: .) .
ng Al-Haafis Abu-Yaala thut li t ng Jaabir ibnu Abdulloh ni: "Trong khi
Nabi ang c bi khutbah ngy Jum'at th c on thng bun v n Medinah, c
tin ai cng tn mc ra i, ch cn li mi hai ngi vi Rosul , thy vy Rosul ni:
"Th vi ng nm ly linh hn ca Ta, nu cc ngi b ht i theo h, th la s lan
trng khp thung lng ca cc ngi". Ri Allah truyn xung cu kinh: "V khi thy
vic mua bn i chc hoc tr chi gii tr, h tn mc i v pha b Ngi
Muhammad) ng mt mnh". ng Jaabir ni tip: "Trong s mi hai ngi cn li
gm c ng Abubakar v ng Umar ". Do Al-Haafis Al Mawsul ghi li.

b Ngi (Muhammad) ng mt mnh". y l bng chng cho thy l

Rosul ng c bi khutbah ch khng phi ngi.
Trong Soheh Muslim ghi li li thut ca ng Jaabir ibnu Samro ni: Mi ln
c Khutbah, Nabi c hai bi c, gia hai bi c khong ngh ngi m ngi ta
c kinh Quran hay Zikir. Nhng y cng phi hiu l cu chuyn ny xy ra l lc
Rosul Solah trc ri mi c Khutbah Jum'at sau.

.) .
Chanlyislam 17

Hadith do ng Abu-Dawud ghi li trong cun Kitab Al-Murosil, c thut li t
ng Moktal ibn Haiyan ni: "Lc u, Rosul Solah Jum'at trc khi c bi Khutbah
ging nh Solah hai ngy Eid vy, n mt ngy n Nabi ang c Khutbah sau khi
Solah Jum'at xong th c mt ngi n ng bc vo ni: on thng bun ca ng
Dahiyah ibnu Khokifah n Medinah, c ngha l tn mc, ch cn mt s t li
nghe Ngi ging thuyt m thi". Do Abu-Dawud ghi li.
Allah phn:

iu g lin quan n Allah tt hn tr

gii tr v vic mua bn. V Allah l ng Cung dng u vit".
Ngha l tt c nhng g thuc v Allah u tt hn nhng tr gi tr hay vic
mua bn trn trn gian ny v nhng g m cc ngi s hu trn trn gian ny ch l ni
tm b khng phi iu ca s tn ti mi mi, ch c cuc sng Ngy Sau n mi l ni
vnh vin cho nhng ai ph thc v lun cu xin ni Allah Ban B v Cung Cp cho.
(Chiu theo bn dch ngha kinh ca Quran t cun kinh: Mukhtasar Ibnu Khathir, do
Sheikh Muhammad Aly As Sabuny gii thch, quyn 3 trang 499-502).
Ngm ngh nhng ging kinh Quran cao c sau y:
: ((

)) .
"V Allah a ra mt th d so snh: c mt th trn an ninh va yn bnh (Makkah)
c tip liu lng thc di do t khp ni, nhng n ph nhn nhng n hu ca
Allah ban cho nn Allah bt n nm mi tn kh ca s i kht v s st do iu (ti
li) m (dn c ca) n tng lm". Surah 16 An-Nahl : 112.
Alhamdulillah, xin khen ngi v t n Allah ban cho chng ta c sng an bnh
trong nhng lng mc, qu hng thnh vng, ha bnh, Ngi ban cho chng ta nhng
n hu, phc c di do v sc khe, ming n chn , con chu y n... Nhng n
sng bao la bt ngt chng ta hy tn hng n v ng bao gi qun t n n Ngi...
Mt khi c hnh phc sung sng m nu chng ta ph nhn n Hu , th sm
mun g Ngi s bt chng ta nm mi au kh ca s i kht v s st t mi pha m
chng ta gy ra nhng ti li v phn bt n sng ca Ngi... Hy cnh gic m nh v
suy ngh v ngy hm nay chng ta ang c hng n.... Hy nhn nhng x s khc,
Allah cho h s giu sang ph qu t du m, qu, ri bi n Ngi, bng cch
tham lam, lm quyn, chia r tranh dnh quyn li, khng b th, bc lt tham nhng, qun
i ng Ban B... nn Allah trng pht v cnh gic bng cch t h gy ra chin
tranh, gia anh em cng mu m cng tn gio v git hi ln nhau, nh tan ca nt, phi
b qu hng m chy nn. Tht l mt iu xu xa ti bi v thm thit v cng, tit thay
Chanlyislam 18

cho h khng bit hng ly n sng ca Allah ... Hy cnh gic m quay v sm hi
ni Ngi mong Ngi lng th v trnh cho tai ha nh nhng g v ang xy ra trn
th gii, ch mt nhi mt Allah s ly li tt c...
(( :

.)) .
"Qu tht nhng ai quy ry Allah v S gi ca Ngi th s b Allah nguyn ra
i ny v i sau; v Ngi chun b cho h mt s trng pht nhc nh * Cn
nhng ai quy ry nhng ngi tin tng nam v n mt cch khng tha ng th
s mang vo mnh mt ti vu co v mt ti li hin nhin". Surah 33: 57-58.
Trn y l li cnh bo ca Allah cho con ngi bit v nhng ai dm chng li
Ngi v S gi ca Ngi... Mt khi ai b Allah nguyn ra th Ngi s khng nhn
mt v ngi khng cn thuc trong vng quyn ca Ngi, nn h s l loi, c n
trn i ny v Ngy Sau v s trng pht m Ngi s dnh cho h mt ni tht kh hnh
v khng khip v cng, h s khng thot khi a ngc m chu hnh h sut kip trong
. H khng c s thng st v tha th ca Ngi do s chng i Ngi v s gi ca
Ngi.
Cn nhng ai quy ry, lm phin gy rc ri cho nhng ngi anh ch em Muslim
m khng chnh ng, th ngi s lnh ti vu co v mt ti li hin nhin i vi
Allah v i vi con ngi... mt khi mang ti li i vi Allah ri n hn sm hi
Ngi s tha th cho, nhng ti vi con ngi th bt buc phi xin li v c ch nhn
tha th mi xa c ti li , bng khng th Ngy Sau phi tr li s cng bng cho
ngi v ti...
Hi nhng anh ch em Muslim thn mn! hy cnh gic nhng g chng ta ang suy
ngh, ni v lm... Hy v Allah m s Ngi mt cch chn thnh, hy s nhng hnh
pht m Ngi s ging xung trn u ca chng ta... lc th mun mn khng tr v
kp na.
Rosul ni vi ngha: "Ngi Muslim l ngi lun em li s an bnh t li
ni n hnh ng cho nhng ngi anh em Muslim khc". Hadith Soheh.
: (

.) .
Rosul (saw) c ni: "Cc ngi khng th no tr thnh ngi tin tng, tr khi cc ngi
thng yu bn thn ca cc ngi nh thng yu bn thn ca anh em cc ngi, v
Chanlyislam 19

ght bn thn ca cc ngi nh ght bn thn ca ngi anh em ca cc ngi
6
".Do
Al Bukhory v Muslim gh li.
( :

.) .
Rosul (saw) c ni: "V d ngi Muslim i x t t, rng lng v thit tha vi nhau
khng khc g mt th xc, mt khi phn t no trong con ngi b au, th ton th thn
xc u b au nht". Do Al Bukhory v Muslim ghi li.
( :

.) .
Rosul (saw) c ni: "Ngi Muslim i vi ngi Muslim khc, ging nh cc gch xy
nh chng cht v rng buc vi nhau khng th ri c". Do Al Bukhory v Muslim
ghi li.
Tnh ngha huynh Muslim nh hm rng ca con ngi, ci ny ph lc cho ci
kia, nu b nhc hay gy mt ci th khng cn thm m v cng ci na, khng khc g
vch tng m b b mt cc gch th vch tng khng cn vng chc ch ngy s b
ng m thi. Nn ngi Muslim mun tr thnh ngi tin tng v c c tin ni Allah th
phi thng yu nhau nh thng yu chnh bn thn ca mnh. Rt tic ngy hm nay, v
khng thc hnh theo nhng g Allah v S gi ca Ngi ra lnh, nn linh hn ca Islam
khng bn vng mnh m nh xa, v tinh thn o gio ca Islam b coi thng, ngi
Muslim ngy nay ch bit n quyn li c nhn m bt chp n quyn li hay ch li
chung ca cng ng, nn chng ta b chia r v yu i.
Hy vng vi nhng dn chng t thin kinh Quran, Hadith v Lut hc Islam
trn chng ta s hiu r hn v cch t chc v a v cao c ca ngay Jum'at trong cng
ng ca ngi Muslim.
. .

Do Abdullah bin son

6
)- T ght bn thn ngi anh em ca cc ngi, khng c trong hadith, nhng hiu r v cn thit nn c t
ny, cho r rng ngha.