033 Naam Amrit Sagar - by Sahibbandgi - Org (In Punjabi Language)

ôÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ò¶ éî:
ÃÅð-ôìç Üì ÁÅò¶ ÔÅæÅÍ åì å¯ ÕÅñ éòÅò¶ îÅæÅÍ

Ã¯ÂÆ éÅî ÔË ÁÕôð òÅÃÅÍ ÕÅÇÂÁÅ å¶ ìÅÔð êðÕÅÃÅ¨
—ÃÇå×¹ðÈ îèÈ êðîÔ¿Ã ÜÆ
©Ë
éÅî ÁÇîÌå ÃÅ×ð
—ÃÇå×¹ðÈ îèÈ êðîÔ¿Ã ÜÆ
êÌÚÅð ÁÇèÕÅðÆ
—ðÅî ðåé Ü¿îÈ
© SANT ASHRAM RANJARI (JAMMU)

ALL RIGHTS RESERVED
êÇÔñÆ òÅð — çÃ¿ìð B@@F

ÕÅêÆÁ» — E@@@
Website Address.
www.sahib-bandgi.org
E-Mail Address.
*Santashram@sahib-bandgi.org
*Sadgurusahib@sahib-bandgi.org
êÌÕÅôÕ
ÃÇÔì ì¿ç×Æ Ã¿å ÁÅôðî ð»ÜóÆ
âÅÕÖÅéÅ ðÅÇÂÁÅ—åÇÔÃÆñ Ã»ìÅ
ÇÜñÅ-Ü¿îÈ
Ph. (01923) 242695, 242602
ÛÅêÕ : ÃðåÅÜ ÇêÌÇà¿× êËÌÃ Ü¦èð ôÇÔð
ÇòôÅ ÃÈÚÆ
A. îðé¶ òÅñ¶ çÅ êåÅ G
B. îÅéòåÅ ç¶ îÔÅé îÃÆÔÅ I
C. å¶ðÅ ÃÅÂÄ å°Þî¶º ÔË AG
D. ÇÂÔ Çê³ÜðÅ éÔÄ å¶ðÅ Ô¿ÃÅ BB
E. îé ??? CF
(i) îé ç¶ ðÈê
(ii) îé çÅ êÇðòÅð
(iii) îé çÆÁ» ÁòÃæÅò» (ÔÅñå»)
(iv) îé çÆ ÃÆîÅ
(v) ×¹êå ðÔ¼Ã¸(×ÈÔó í¶ç)
F. í×åÆ çÅ À°ç¶ô EC
G. Ã¹ðåÆ ÕÅ ÔË Ö¶ñ ÃÅðÅ F@
H. ×¹ðÈ Çìé» éÅ Û±à¶ ì¿èé FI
I. îÇÔîÅ ×¹ðÈ-çðôé çÆ GA
A@. Ã¿å» çÆ ×Çå ÇéÁÅðÆ GI
AA. êÅÖ³âÆÁ» å¯º ìÚ¯, Ã¼ÚÆ-í×åÆ ù ÃîÞ¯ II
AB. ÃÇÔì ç¶ Çé¿çÕ Õ½ä! A@G
AC. ÕÔ¿åÅ éð ìÔ¹å Çîñ¶; ×Ô¿åÅ ÇîñÅ éÅ Õ¯ÇÂ AAD
AD. ÕÔÅäÆ êÌ¶å ÁÅåîÅò» çÆ ABC
AE. éÅî Ã¼Ú¶ ÃÅÇÔì çÅ ABI
4 ÃÅÇÔì ì¿ç×Æ
ÕÅñ ÕÅ ÜÆò îÅé¶ éÔÄ,

Õ¯Çà ÕÔÈ¿ ÃîÞÅÂ¶Í
îËº ÖÄÚÈ Ãåñ¯Õ Õ¯,
ò¯Ô ì»èÅ ïîê¹ð ÜÅÂ¶¨
éÅî Á³ÇîÌå ÃÅ×ð 5
Ã¿ÃÅð å¯º ÇéðÅñÅ ?
ÃÅâÅ ê³æ í×åÆ ç¶ Ã¿ÃÅð Çò¼Ú ÇòÇ×ÁÅéÕ ã¿× éÅñ Õð»åÆ
ÇñÁÅÇÂÁÅ ÔËÍ ÃÅâÅ ê³æ E ×¼ñ» êÈð¶ Ã¿ÃÅð é±¿ ò¼ÖðÆÁÅ ç¼Ã ÇðÔÅ ÔËÍ
A. ÇÂÔ ÇéðÅÕÅð ê¹ðô çÅ ç¶ô ÔËÍ ÇÂ¼æ¶ Çå³é ñ¯Õ ç¶ Ã¹ÁÅîÆ ÕÅñ
Çéð¿Üé çÅ ðÅÜ ÔËÍ ò¶ç» Çò¼Ú ÇÂÃé±¿ ÇéðÅÕÅð, Çéð¿Üé êÅð ìÌÔî»
ÁÅÇç éÅî» îÅñ ê¹ÕÅÇðÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ×ä, ×¿èÅðä, ÇÃ¼è, ÃÅèÕ,
ÇðôÆ, î³¹éÆ, êÆð êË×¿ìð ÁÅÇç ÇÂ¼æ¶ å¼Õ ×Â¶Í
B. Áîðñ¯Õ êÔ¹¿Úä òÅÃå¶ (î¹ÕåÆ òÅÃå¶) ÕîÅÂÆ Õ°¼Þ éÔÄ ÕðçÆ,
ÇÂÔ ÃÅðÅ ÕÅðÜ ÃÇå×¹ðÈ Ç´êÅ éÅñ Ô¹¿çÅ ÔËÍ
C. éÅî EB Á¼Öð» ÇòÚ ÇñÇÖÁÅ ÜÅä òÅñÅ, êÇó·ÁÅ ÜÅä òÅñÅ,
Ü» Ã¹ÇäÁÅ ÜÅä òÅñÅ éÔÄ ÔËÍ éÅî å» ÇÂÕ ÕñÅ ÔË Ü¯ êÈðé
ÃÇå×¹ð» Õ¯ñ Ô¹¿çÆ ÔË ÇÜÃ éÅñ ÁÅåî» ù ÜÅÇ×Ìå ÕÆåÅ Ü»çÅ ÔËÍ
Áå¶ ÁÅåîÅ îé å¯º Á¼ñ× Ô¯ Ü»çÆ ÔË ÇÂÃ¶ éÅî ç¶äÅ ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ
éÅî ôðÆð ù éÔÄ ÁÅåîÅ ù Çç¼åÅ Ü»çÅ ÔËÍ
D. ÇÂÃç¶ Á¼×¶ îÔ» ô¹ÇéÁ ÔËÍ ÇÂ¼æ¶ Õ¯ÂÆ òÃå° éÔÄ ÔËÍ îÔ»
ô¹ÇéÁ ç¶ Ã¼å ç¶ô Ôé Õ¯ÂÆ ÇÂÃ é±¿ Ã¼å ÁÃîÅé (ÁÕÅô) Áå¶ Õ¯ÂÆ
ÇÂÃ é±¿ Ã¼å Ã¹ðåÆÁ» ç¶ éÅî éÅñ ê¹ÕÅðçÅ ÔËÍ ÇÜé·» ç¶ éÅî Ôé,
ÁÇÚ¿å ñ¯Õ, Ã½Ô¿× ñ¯Õ, îÈñ Ã¹ðåÆ ñ¯Õ, ÁÕ¿¹ð ñ¯Õ. ÇÂÛÅ ñ¯Õ Áå¶
ÃÇÔÜ ñ¯ÕÍ ÃÇÔÜ ñ¯Õ å¼Õ ÇÜ¿éÆ Ã¹ÇðÃàÆ ÔË ÇÂÔ éÅôòÅé ÔËÍ
ÇÃÔÜ ê¹ðô åÕ Ü¶åÕ íÅÖÅ, ïÔ ðÚéÅ êðñË å¶ ðÅÖÅ¨
ÁÅ×¶ ÁÛË ñ¯Õ ÔË íÅÂÆ, ÁÅÇç ê¹ðô ïÔ» ÁÅê ðÔÅÂÆ¨
E. ÇÂÃ å¯º Á¼×¶ ÁîðèÅî êðî ê¹ðô çÅ ñ¯Õ ÔËÍ Ü¯ ÃçÅ ðÔ¶×ÅÍ
ÇÜÃ çÅ ÕçÆ Á³å éÔÄ Ô¹¿çÅÍ
ÜÔìÅ Ã¶ Ô¿ÃÅ ÁÅÇÂÁÅ Áîð ÔË ò¯ ñ¯ÕòÅÍ
åÔ·» éÔÄ êðñ¯ ÕÆ ÛÅÇÂÁ», éÔÄ åÔò» Õ°Þ î¯Ô Á½ð îÅÇÂÁÅÍ
Ç×ÁÅé ÇèÁÅé Õ¯ åÔ» éÅ ñ¶ÖÅ, êÅê ê¹¿é åÔ¼ò» éÔÄ ç¶ÖÅÍ
êòé éÅ êÅäÆ ê¹ðô éÅ éÅðÆ, Ô¼ç ÁéÔ¼ç åÔ» éÅÔÆ ÇòÚÅðÆÍ
ÇÂÃ ÃåÅ å¯º ÃÅÇÔì ÜÆ ÁÅåîÅò» ç¶ ÕÇñÁÅä òÅÃå¶ ÁÅªç¶ ÔéÍ
A. îðé¶ òÅñ¶ çÅ êåÅ
Õ¦åð ÇòÚ ÇÜ¿é¶ òÆ ÇÃ¼è, ÃÅèÕ, ÇðÛÆ, î¹éÆ, êÆð, êË×¿ìð
ÁÅÇç Ô¯Â¶ ÃÅÇðÁ» é¶ ÇéðÅÕÅð Çéð¿Üé çÆ À°êÃÅéÅ ÕÆåÆ Áå¶
ç¼Ãò¶º ç¹ÁÅð å¼Õ ×Â¶Í êð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÁÅÕ¶ Ç×ÁÅðò¶º çðòÅÜ¶
í¶ç Ã¿ÃÅð é±¿ Çç¼åÅÍ ç¼Ãò» ç¹ÁÅð å» Çéð¿Üé ÕÅñ ê¹ðô çÅ ç¶ô ÔËÍ
ÇÜ¿éÅ ÇÚð Ç×ÁÅðò¶º ç¹ÁÅð çÅ í¶ç éÔÄ ÇîñçÅ À°é» ÇÚð ÃÅèÕ
î³é Áå¶ îÅÇÂÁÅ çÆ Ô¼ç å¯º ìÅÔð éÔÄ ÜÅ ÃÕçÅÍ
é½º ç¹ÁÅð¶ Ã¿ÃÅð Ãí, ç¼Ãò¶º Ü¯×Æ ÃÅè¹Í
ÇÂÕÅ-çô ÇÖóÕÆ ìäÆ, ÜÅäå Ã¿å Ã¹ÜÅéÍÍ
ÇÂÃ ôìç Çò¼Ú ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ Ç×ÁÅðò¶º ç¹ÁÅð çÅ í¶ç ìóÅ ÃÅë
ì¯ÇñÁÅ ÔËÍ Ô¶á» ÇñÖÆ ìÅäÆ ç¹ÁÅðÅ êåÅ ÚñçÅ ÔË ÇÕ ÜÆò îðç¶
Ãî¶º ÇÕÃ Ü¯éÆ Çò¼Ú Ü»çÅ ÔËÍ
Á³åÕÅñ Üì ÜÆò ÕÅ ÁÅò¶ Üæ» Õðî åì ç¶ÔÆ êÅò¶Í
Ô¶á ç¹ÁÅð Ã¶ ÜÆò ÇéÕÅÃÅ, éðÕ ÖÅé î¶º êÅò¶ òÅÃÅ¨
ÇêôÅì ç¹ÁÅð Ã¶ ÜÆò Üì ÜÅÂÆ, ÜñÚð ÜÈéÆ Ã¶º êð×àÅÂÆ¨
î¹Ö ç¹ÁÅð Ã¶ ÜÆò ÇéÕÅÃÅ, Á³é ÖÅé Ã¶ êÅÂ¶ òÅÃÅ¨
Ã¹Á»Ã ç¹ÁÅð Ã¶ êÌÅä ÇéÕÅÃÅ, Á³â÷ ÖÅé î¶º êÅÂ¶ òÅÃÅ¨
é¶åð ç¹ÁÅð Ã¶ ÜÆò Üì ÜÅåÅ, î¼ÖÆ ÁÅÇç åé Õ¯ êÅåÅ¨
Ãðòé ç¹ÁÅðÅ å¶ ÜÆò Üì ÚÅñÅ, êð¶å ç¶Ô êÅÂ¶ å¼åÕÅñÅÍ
çÃò¶º ç¹ÁÅð Ã¶ ÜÆò Üì ÜÅÂÆ, Ãòð× ñ¯Õ î¶º òÅÃÅ êÅÂÆ¨
ðÅÜÅ Ô¯ÇÂ Õ¶ Ü× î¶º ÁÅÂÆ, í½×¶ í¯× ìÔ¹ ÇòÇè íÅÂÆ¨
AAò¶º ç¹ÁÅð î¶º ÜÆò Üì ÜÅåÅ, êðî ê¹ðô Õ¶ ñ¯Õ ÃîÅåÅ¨
ìÔ¹ð éÅ ÇÂÃ íòÃÅ×ð ÁÅåÅ, Çëð Çëð éÅÇÔ ×ðíÇÔ ÃîÅåÅ¨
Üç¯º ÇÂÃ ÜÆò çÅ ÁÅÖðÆ Ãî» ÁÅªçÅ ÔË å» À°Ô ÁÅêä¶ Õðî»
Áé°ÃÅð Á×ñÅ ÃðÆð èÅðé ÕðçÅ ÔËÍ îðé Ãî¶º Ü¶ ÜÆò ç¶ êÌÅä
×ÈçÅ ÃæÅé ÜÅäÆ îñ ç¹ÁÅð ðÅÔÄ ÇéÕñ ç¶ Ôé å» éðÕ ÖÅé ÇòÚ
ÚñÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ çÆ ÇÂÔ êÛÅä ÔË ÇÕ À°ÃçÅ îñ ìÅÔð ÇéÕñ
ÜÅò¶×ÅÍ Ü¶ îÈåð (éÅíÆ) ç¹ÁÅð ðÅÔÄ ê¹ðÅä ÇéÕñç¶ Ôé å» À°Ô
7
ÜÆò ÜñÚð ÖÅé êÅäÆ ÇòÚ Çò¼Ú êÔ¹¿Ú ÜÅò¶×ÅÍ ÇÂÃ çÆ êÛÅä ÔË
ÇÕ î½å Ãî¶º À°ÃçÅ ÇêôÅì ÇéÕñ ÜÅò¶×ÅÍ Á×ð îðé òÅñ¶ ç¶ êÌÅä
î¹¼Ö ç¹ÁÅð (î³ÈÔ) ðÅÔÄ ÇéÕñ ç¶ é¶ å» À°Ô ÜÆò Á³é ÖÅé Çò¼Ú ÜÅäÆ
Ã¹ÃðÆ, ã¯ðÅ, Ã¹¿ãÆ ÁÅÇç ÜÅ Õ¶ ìäçÅ ÔËÍ ÇÂÃ çÆ êÛÅä ÇÂÔ ÔË ÇÕ
îðé òÅñ¶ çÅ îÈ¿Ô Á¼ÇâÁÅ (Ö¹¼ñ·Å) Ô¯ò¶×ÅÍ Á×ð îðé òÅñ¶ ç¶ ê¹ðÅä
é¼Õ ðÅÔÄ ÇéÕñ ç¶ Ôé å» À°Ô Á³âÜ ÖÅé Çò¼Ú êÔ¹¿Ú Ü»çÅ ÔË
ÇÕªÇÕ ÇÂÔ Ã¹ÁÅÃ ç¹ÁÅð ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô èðåÆ å¯º À°êð çðÖå»
å¶ ðÇÔä òÅñ¶ ê³ÛÆÁ» çÆ ç¶ÇÔ èÅðé ÕðçÅ ÔËÍ ÇÂÃçÆ êÛÅä ÔË ÇÕ
îðé òÅñ¶ çÅ é¼Õ Çò¿×Å Ô¯ ÜÅò¶×Å Ü» À°Ã Çò¼Ú¯ ÃÄã ò×¶ðÅ
ÇéÕÇñÁÅ Ô¯ò¶×ÅÍ Á×ð îðé òÅñÅ Á¼Ö» ç¶ ðÅÔÄ êÌÅä ÇåÁÅ×çÅ
ÔË å» À°Ô À°Öî÷ ÜÈéÆ Çò¼Ú êÔ¹¿Ú Ü»çÅ ÔËÍ ÕÆóÅ îÕ½óÅ, î¼ÖÆ ìä
Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ çÆ êÛÅä ÔË ÇÕ îðé òÅñÅ ÁÅÖðÆ Ãî¶º Á¼Ö» Ö¹ñ·ÆÁ»
ðÇÔ ÜÅä×ÆÁ» êð Õ¿é» ðÅÔÄ ÃðÆð ÇòÚ¯º êÌÅä ÇåÁÅ×çÅ å» À°Ô
êð¶å ÜÈé Çò¼Ú ÚñÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ çÆ êÛÅä ÔË ÇÕ îðé òÅñ¶ é±¿
ç¶Ö Õ¶ âð ñ¼×çÅ ÔËÍ Ü¶ ÁÖÆð Ãî¶º îðé òÅñÅ ç¼Ãò¶º ç¹ÁÅð ðÅÔÄ
ÃðÆð Û¼âçÅ ÔË å» À°Ô Ãòð× Çò¼Ú êÔ¹¿Ú Ü»çÅ ÔËÍ À°ÃçÆ êÛÅä ÔË
ÇÕ îðé òÅñ¶ çÅ Ú¶ÔðÅ ìóÅ Ö¹ô é÷ð ÁÅò¶×ÅÍ ÇÜò¶º Ã¹¼åÅ ÇêÁÅ
Ô¯ò¶Í Á½ð Ãòð× çÅ ÁÅêäÆ ÕîÅÂÆ çÅ ëñ í¯× ÇÕ î¹ó îÅå ñ¯Õ
Çò¼Ú Üéî ñËäÅ êËºçÅ ÔËÍ ÜÅäÆ Ú½ðÅÃÆ Ú¼Õð Çëð ô¹ðÈ Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ
Á×ð îðé òÅñ¶ ç¶ êÌÅä Ç×ÁÅðò¶º, ç¹ÁÅð ðÅÔÄ ÇéÕñ ç¶ Ôé
å» À°Ô ÜÆò Áîðñ¯Õ êÔ¹¿Ú Ü»çÅ ÔËÍ Ü¯ ÇÕ ÁÅåîÅ çÅ ÁÅêäÅ ç¶ô
ÔËÍ Çëð î¹ó Ã¿ÃÅð Çò¼Ú éÔÄ ÁÅªçÅÍ ÁÅòÅ×îé ç¶ Ú¼Õð å¯º ÃçÅ-
ÃçÅ ñÂÆ Û°àÕÅðÅ êÅ ñËºçÅ ÔË À°ÔçÆ êÛÅä ÇÂÔ ÔË ÇÕ îðé òÅñ¶
ÜÆò çÅ ÃðÆð ÁÅÕó¶×Å éÔÄ éðî ðÔ¶×ÅÍ Á½ð À°ÃçÅ Ú¶ÔðÅ ìóÅ
Ö¹ô «¼Û-«¼Û ÕðçÅ é÷ð ÁÅò¶×Å ÜÆÍ
B. îÅéòåÅ ç¶ îÔÅé îÃÆÔÅ
ÃÇå×¹ðÈ ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ
ÁòåÅðä ÇçòÃ ç¶ êÅòé î½Õ¶ Óå¶
Ã¿îå ADEE Ã¹çÆ Áå¶ Ã¿é ACIH ÂÆ: Ü¶á ê¹¿ÇéÁ», Ã¯îòÅð ç¶
Ççé Á³ÇîÌå ò¶ñ¶ îÔÅé îÅéòåÅòÅçÆ Ã¿å ÃÇå×¹ðÈ ÕìÆð ÃÅÇÔì çÅ
ÁòåÅð ÕÅôÆ ç¶ ñÇÔðåÅñÅ éÅîÕ åñÅÁ ÓÚ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÂÇåÔÅÃÕÅð
ç¼Ãç¶ é¶ ÇÕ À°Ã Ãî¶º ìó¶ Ü¯ð çÅ å±øÅé ÁÅÇÂÁÅ Á½ð ìó¶ Ü¯ð çÆ
òðÖÅ Ô¯ ðÔÆ ÃÆÍ Á½ð À°µæ¶ ìËá¶ Ã¹ÁÅîÆ ðÅî» é§ç ÜÆ ç¶ Ã¶òÕ ÁÃà»
é§ç ÜÆ ÇÂÔ ÃÅðÅ Õ½ÇåÕ ç¶Ö ðÔ¶ Ãé, ÇÕ ÁÚÅéÕ ÁÃîÅé ÇòÚ¯º ìóÅ
Ü¯ð çÅ êÌÕÅô Ô¯ÇÂÁÅ Ü¯ ìóÅ Áçí¹å êÌÕÅô ÃÆ ÁÅÃåÅ-ÁÅÃåÅ À°Ô
êÌÕÅô åñÅì Çò¼Ú À°åðé ñ¼×Å, ÇÜÃ éÅñ åñÅì Çò¼Ú ÃÅð¶ ë¹¼ñ ÇÖó
×Â¶, ÇÂÔ Õ½ÇåÕ ç¶Öç¶ ÔÆ ìäçÅ ÃÆÍ Çëð ÇÂÔ êÌÕÅô Õîñ ç¶ ë¹¼ñ êð
ÇÂÕ¼áÅ Ô¯ Ç×ÁÅ Á½ð ÇÂÕ ìÅñÕ çÅ ðÈê èÅðé Õð Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ ÃÅð¶
Õ½ÇåÕ ù ç¶ÖÕ¶ ÁÃàÅ é§ç ÜÆ ç¿× ðÇÔ ×Â¶ Á½ð ÜÅÕ¶ ÇÂÔ ÃÅðÆ Öìð
Ã¹ÁÅîÆ ðÅîÅé§ç ÜÆ é±¿ ÜÅ Ã¹äÅÂÆ À°Ôé» ÁÅÇÖÁÅ ÇÕ ÇÂÕ Ççé ÇÂÃ
îÔÅé ôÖôÆÁå é±¿ ÃÅðÅ ÜÔÅé ÜÅä¶×ÅÍ êð Çëð òÆ À°é·» ç¶ êÌ×à
Ô¯ä ç¶ Çòô¶ ÓÚ ÇÜ¿é¶ ô¿Õ¶ Áå¶ íðî ñ¯Õ» Çò¼Ú Ôé ôÅÇÂç ÔÆ ÇÕÃ¶ Ô¯ð
îÔÅåîÅ ç¶ Çòô¶ ÓÚ Ô¯äÍ ÇÕÃ¶ é¶ À°é·» é±¿ Õ°ÁÅðÆ ìÌÅÔîäÆ çÆ Ã¿åÅé
ç¼ÇÃÁÅ, ÇÕÃ¶ é¶ ÁÇ×ÁÅå ìÅñÕ, ÇÕÃ¶ é¶ Õ°Þ ÇÕÃ¶ é¶ Õ°ÞÍ
ÁÅî ñ¯Õ» çÆ èÅðéÅ ÔË ÇÕ ñ¯ÂÆ ÕìÆð ÃÅÇÔì ç¶ ØðòÅñÆ ÃÆÍ
ê³Ìå± ÁÅê å» êÌÕÅô ç¶ ê³¹Ü Ãé, ÃðÆð ÔË ÔÆ éÔÄ ÃÆ å» ÇòÁÅÔ ÇÕÃ
éÅñ ÕðéÅ ÃÆÍ ÁÅêù ÃÅÔîä¶ å¯º ç¶Öä éÅñ ÇêÛñÅ êÅÃÅ òÆ
é÷ð ÁÅªçÅ ÃÆ ÕÇÔä çÅ íÅò ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ ÃðÆð êÅð-çðôÆ
ÃÆÍ Üç¯º À°é·» ù Õ¯ÂÆ ôÅçÆ ìÅð¶ ê¹¼ÛçÅ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ ÇÕ î¶ðÅ
ÇòÁÅÔ ñ¯ÂÆ (í×åÆ) éÅñ Ô¯ Ú¹¼ÕÅ ÔËÍ ÁÃñ ÇòÚ À°é·» çÆ Õ¯ÂÆ
êåéÆ éÔÄ ÃÆÍ ÁÃÄ ÁÅî ØðÅ Çò¼Ú Ã¿å» çÆÁ» ÕÅøÆÁ» ×Åªç¶
Ô»Í ÒÒÇÚ¼àÆ ÚÅçð ñÅÔç¶ ìÆìÅ, êÇÔé ëÕÆð» çÆ ñ¯ÂÆÍ ÇÚ¼àÆ
ÚÅçð ù çÅö Ô÷ÅðÅ å¶ ëÕÆð» çÆ ñ¯ÂÆ ù éÅ Õ¯ÂÆÍÓÓ ç¶Ö¯!
Ã¿å» é¶ ÃÅù ÃîÞÅÀ°ä òÅÃå¶ ëÕÆð» çÆ ñ¯ÂÆ ù í×åÆ ç¼ÇÃÁ» ÔËÍ
ôÅçÆ çÅ Ã¿ì¿è Ô¼â îÅÃ ç¶ ÃðÆð éÅñ ÔËÍ çÅçÈ ÇçÁÅñ ÜÆ, ×ðÆì
çÅÃ ÜÆ Áå¶ éÅíÅ çÅÃ ÁÅÇç Ã¿å» é¶ ìÅäÆ òÆ À°ÚÅðÆ ÇÕ ÕìÆð
ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ ÃðÆð éÔÄÍ
9
êÅäÆ å¯º êËçÅ éÔÄ, Ã¹ÁÅÃÅ éÔÄ ôðÆðÍ
Á³é ÁÔÅð ÕðåÅ éÔÄ, å» Õ¯ éÅî ÕìÆð¨ —éÅíÅçÅÃ ÜÆ
ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ Ö¹ç ÇÂÕ ôìç À°ÚÅÇðÁÅ ÔËÍ
í× í¯×¶ í× À°êÜ¶, í× å¶ ìÚ¶ éÅ Õ¯Â¶Í
ÕÔ¶ ÕìÆð í×å¶ ìÚ¶, í×å ÕÔÅò¶ Ã¯Â¶¨
Õ°Þ ñ¯Õ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ ÕîÅñÅ, ÕîÅñÆ À°é·» ç¶ ì¼Ú¶ ÃéÍ êð À°Ô
å» êÌÕÅô ç¶ ê³¹Ü ÃéÍ ÃðÆð ÔÆ éÔÄ ÃÆÍ ÇÂÕ Ççé ×¿×Å åà å¶
ÕìÆð ÃÅÇÔì ç¶ êÅÃ ðÅÜÅ ÇÃÕ¿çð Áå¶ ðÅÜ ×¹ðÈ ô¶Ö åÕÆ ìËá¶ ÃéÍ
À°Ã ò¶ñ¶ ÇÂÕ ×ñÆ ÃóÆ ñÅô ×¿×Å Çò¼Ú ðÈóÆ ÜÅ ðÔÆ ÃÆ Ã¶Ö åÕÆ é¶
ÃÅÇÔì ù ÇÕÔÅ Ü¶ å°ÃÄ êÌîÅåîÅ ç¶ é§Èð Ô¯º å» ÇÂÃ ñÅô ù ÇÜ¿çÅ Õð¯Í
åç¯º ÕìÆð ÃÅÇÔì é¶ ÇÕÔÅ ÒÒúÔ î¹ðç¶! ÒÒÀ°á Õ°çðå Õ¶ ÕîÅñ
Ã¶ÓÓ À°ÃÆ ò¶ñ¶ î¹ðçÅ ÜÆòå Ô¯ À°áÅÍ ðÅÜÅ ÇÃÕ¿çð! ÒÒå¶ ô¶Ö åÕÆ
ÔËðÅé Ô¯ Õ¶ ì¯ñ¶Í òÅÔ! ÇÂÔ å» ÕîÅñ Ô¯ Ç×ÁÅ ? Çëð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶
ÇÕÔÅÍ Á¼Ü å¯º ÇÂÃ çÅ éÅî ÕîÅñ Ô¯ÇÂÁÅ Áå¶ Ü×å Çò¼Ú î¶ðÅ
ê¹åð ÕÔÅÂ¶×Å Áå¶ êÌÇÃ¼è Ô¯ò¶×ÅÍ
Üç ô¶Ö åÕÆ é¶ ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ ×ñÆ ñóÆ ñÅô ÜÆòå Ô¯ À°áÆÍ å»
À°Ã é¶ ÇÕÔÅ î¶ðÆ ñóÕÆ Õ°Þ Ççé êÇÔñ¶ îðÆ ÔË À°Ã ù ÇÜ¿çÅ Õð¯ å»
ÜÅä±¿×ÅÍ ÃÅÇÔì Ô¹ä ðÅÜÅ ÇÃÕ¿çð ç¶ éÅñ ô¶Ö åÕÆ çÆ ì¶àÆ çÆ
Õìð å¶ ×Â¶ Áå¶ ÇÕÔÅ À°á! Çëð ô¶Ö ÕÆ ì¶àÆÍ À°Ô éÅ À°áÆÍ ÃÅÇÔì
Çëð ì¯ñ¶ À°á! åÕÆ ÕÆ ì¶àÆÍ À°Ô Çëð òÆ éÔÄ À°áÆÍ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶
åÆÃðÆ òÅð ÇÕÔÅ À°á! ÕìÆð ÕÆ ì¶àÆÓÓ ñóÕÆ ÜÆòå Ô¯ À°áÆÍ åç¯º
ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ñóÕÆ çÅ éÅî ÕîÅñÆ ð¼ÇÖÁÅÍ
ô¶Ö åÕÆ ñóÕÆ çÆ ì»Ô ëóÕ¶ Øð ñËÕ¶ ÜÅä ñµ×Å å» ñóÕÆ é¶
ÇÕÔÅ îËº å°ÔÅâ¶ Áå¶ îÅåÅ ç¶ éÅî å¶ ÇÜ¿çÅ éÔÄ Ô¯ÂÆÍ îËº ÕìÆð
ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ éÅî å¶ ÇÜ¿çÅ Ô¯ÂÆ Ô» Áå¶ Ô¹ä îËº ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ
ÔÆ ì¶àÆ Ô»Í ÇÂÃ åð·» ÕîÅñÆ ÕìÆð ÃÅÇÔì çÆ ì¶àÆ ÕÇÔñÅÂÆÍ À°êð
ÇñÖÆ ÃÚÅÂÆ ù êÅÖ³âÆÁ» é¶ Û°êÅ Çç¼åÅÍ ÇÂÃ åð·» ÕîÅñÅ å¶ ÕîÅñÆ
ÃÅÇÔì ÜÄ ç¶ ìÅäÆ ê¹¼åð Ô¯Â¶ ÃéÍ
Á¼Ü òÆ À°é·» çÅ êÌ×à Ô¯äÅ Áå¶ ÜÆòé Ã¿ÃÅð ç¶ ñ¯Õ» ñÂÆ ðÔ¼Ã
îÂÆ ÔËÍ íÅò¶º À°é» é¶ ÁÅêä¶ ÜÆòé ç¶ Ã¿ì¿è Çò¼Ú Ö¹ç ÁÅêä¶ ôìç»
ÓÚ ðÔ¼Ã êÌ×à ÕÆå¶ ÔéÍ ÁÅêäÅ ÇìúðÅ Çç¼åÅ ÔË ÇÕ îËº À°Ã êðî Ã¼åÅ
Ú¯º ô¹¼è Ú¶åé ðÈê ÓÚ ÁòåÇðå Ô¯ÇÂÁÅ Ô» :-
ÒÒÃ¿å¯
å¯ ÁÇò×å Ã¶ Ôî ÁÅÂ¶, Õ¯ÂÆ í¶ç-îðî éÅ êÅÂ¶Í
-î
éÅ Ôî ðÔñ¶ ×ðíòÅÃ î¶º, ìÅñÕ Ô¯Â¶ ÇçÖñÅÂ¶Í
ÕÅôÆ åà Ãð¯òð íÆåð, åÔ» Ü¹ñÅÔÅ êÅÂ¶¨
éÅ ÔîÅð¶ íÅÂÆ-ì¿èÈ ÔËº, éÅ Ã¿× Ç×ðÔÆA çÅÃÆÍ
éÆðÈ Õ¶ Øð éÅî èðÅÂ¶, Ü× î¶º Ô¯ ×ÂÆ Ô»ÃÆ¨
ÁÅä¶ åÕÆÁÅ Á³× ÔîÅðÆ, ÁÜð Áîð ê¹ð â¶ðÅÍ
Ô¹Õî ÔËÃÆÁå Ã¶ Úñ ÁÅÂ¶, ÕÅàé ïîÕÅ ë¶ðÅ¨
ÕÅôÆ î¶º Ôî êÌ×à Ô¹Â¶, ðÅîÅé§ç êð èÅÇÂÁÅÍ
ÕÔË ÕìÆð Ã¹é¯ íÂÆ ÃÅè¯, Ô¿Ã Ú¶åÅòé ÁÅÇÂÁÅ¨
ÇÂÃ åð·» Áé¶Õ ÃæÅé» å¶ ÕìÆð ÃÅÇÔì é¶ ÁÅêä¶ ìÅð¶ Áçí¹¼å
(Áé¯Ö¶) ðÔ¼Ã êÌ×à ÕÆå¶ Ôé ÇÜé·» å¯º êÌåÆå Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕ À°Ô îÅåÅ ç¶
ê¶à¯º éÔÄ Üéî¶º Áå¶ À°Ã êðî ê¹ðô ç¶ Áçí¹å-Áé¯Ö¶ êÌÕÅô ÃçÕÅ
ÇÂÃ èðåÆ å¶ À°é·» çÅ ÁòåÅðä Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇêÁÅð¶ êÅáÕ¯ î¶ðÅ îÕÃç
ÇÕÃ¶ ÇòòÅç Ü» ô¿Õ» é±¿ êËçÅ ÕðéÅ éÔÄ Ã×¯º ÇÂÕ îÔÅé Ã¼Ú é±¿
åðÕ Ã¿×å åðÆÕ¶ éÅñ å°ÔÅâ¶ Ãéî¹¼Ö ð¼ÖäÅ ÔËÍ ÕìÆð ôìç ÁÅêä¶
ÁÅê ÓÚ Áðæ ÃîÅÂÆ ìËáÅ ÔËÍ ÕæÅòÆð ÕìÆð ÕÔÅÇÂÁÅÍ
Õ¼ÕÅ Õ¶òñ éÅî ÔË, ì¼ìÅ òðä ôðÆðÍ
ððÅ Ãí î¶º ðî ðÔÅ, ÇÜÃÕÅ éÅî ÕìÆð¨
××é î³âñ Ã¶ À°µåð¶, ÃÇå×¹ðÈ ÃÇå ÕìÆðÍ
Üñ î»ÇÔ ê½óé ÕÆÁÅ, Ãí êÆð¯º Õ¶ êÆð¨
ÁÇÜÔ¶ Áé¶Õ» ôìç Ãêôà Õð ðÔ¶ Ôé ÇÕ À°Ô ÃèÅðä ÇòÁÕåÆ
éÔÄ ÃéÍ ÇÜ¿éÅ ÇòôÅñ ÇòÁÕåÆåò ÕìÆð ÃÅÇÔì çÅ ÇîñçÅ ÔË
ôÅÇÂç ÔÆ ÇÕÃ¶ Ô¯ð çÅ Ô¯ò¶Í ÃîÅÜ À°é·» é±¿ îÔÅé ÃîÅÜ Ã¹èÅðÕ ç¶
ðÈê Çò¼Ú, ÕÅñ îÅðÕÃ å¯º êÇÔñ» çÅ ÃîÅÜ Ã¹èÅðÕ î³éç¶ ÔéÍ ÕòÆ
òð× À°é·» é±¿ À°é·» çÆ Ãðñ ôËñÆ Áå¶ ðÚéÅò» é±¿ ç¶Öç¶ Ô¯Â¶ ÕòÆ
ÃîðÅà î³éç¶ ÔéÍ åðÕòÅçÆ À°é·» é±¿ êÌî¹¼Ö Ãêôà ì¹ñÅðÅ î³éç¶
ÔéÍ ìÌÔî Ç×ÁÅéÆ À°é·» çÆ Ç×ÁÅé ôËñÆ çÅ ÁÇèÁËé Õðé å¶
À°é·» é±¿ ìÌÔîò¶åÅ ç¶ ðÈê Çò¼Ú î³éç¶ ÔéÍ Ã¿å» Çò¼Ú À°é·» çÅ ÃæÅé
Ã¿å ÃîðÅà Ü» êÇÔñ¶ Ã¿å ÃÇå×¹ðÈ ç¶ ðÈê Çò¼Ú î³ÇéÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ
ï¯×Æ ñ¯Õ À°é·» ç¶ êðÅ-ðÔ¼ÃòÅçÆ Áå¶ ÃÅèé» ç¶ Á³çðÈéÆ ÁèÅð» é±§
ÜÅéä î×ð¯º À°é·» é±¿ êðîï¯×¶ôòð î³éç¶ ÔéÍ ÇòÁ³×ÕÅð À°é·» é±¿
A. é¯à¸
¸Ç×ðÔÆ¸Øð òÅñÆ Ü» êåéÆ
îÔÅé ÇòÁ³×ÕÅð î³éç¶ ÔéÍ í×å ñ¯Õ ÁÅê çÆÁ» í×åÆ ðÃ ÓÚ
ðÚÆÁ» ðÚéÅò» êó· Õ¶ ÁÅê é±¿ êðîí×å î³éç¶ ÔéÍ ÇéÁ»òÅçÆ
À°é·» ç¶ åðÕ» çÅ ÁÇèÁËé ÕðÕ¶ À°é·» é§È îÔÅé ÇéÁ»ò¶åÅ î³éç¶
ÔéÍ ðÔ¼ÃòÅçÆ À°é·» é±¿ ÁÇèÁÅåî Ã¿×å çÅ îÔÅé ðÔ¼ÃòÅçÆ î³éç¶
ÔéÍ Ç×ÁÅéÆÁ» ÓÚ À°é·» çÅ ÃæÅé À°ÔÆ ÔË Ü¯ éçÆÁ» ÓÚ ×¿×Å çÅÍ
À°é·» é¶ ÇÕÃ¶ èðî çÆ ÃæÅêéÅ éÔÄ ÕÆåÆÍ À°é·» çÅ À°ç¶ô Õ¶òñ
îé°¼ÖåÅ é±¿ Ü×ÅÀ°äÅ ÃÆÍ îÅéòåÅ é±¿ Ü×ÅÀ°ä ç¶ éÅñ-éÅñ À°é·»
é¶ ÃÇå-ê¹ðô çÆ í×åÆ çÅ Ã¹é¶ÔÅ Çç¼åÅÍ Õ°Þ ñ¯Õ À°é·» é±¿ Ö³âéòÅçÆ
î³éç¶ ÔéÍ êð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ Ôð í×åÆ çÅ îÔÅåî ç¼ÇÃÁÅ Áå¶ ÇÂÔ
òÆ ç¼ÇÃÁÅ Õ¶ ÇÕÃ í×åÆ éÅñ ÇÕÃ î¹ÕåÆ çÆ êÌÅêåÆ Ô¹¿çÆ ÔËÍ
ÚÅð åð·» çÆ î¹ÕåÆÁ» ç¶ ÃæÅé
ÃÅîÆÇêÁÅ ÃÅñ¯ÇÕÁÅ ÃÅð¯ÇêÁÅ ÃÅï°ÇÜÁÅ

î¹ÕåÆ î¹ÕåÆ î¹ÕåÆ î¹ÕåÆ
ÁÅê é¶ À°êð ÇñÖÆÁ» ÚÅð åð·» çÆÁ» î¹¼ÕåÆÁ» ç¶ ÃÈåð òÆ
ç¼ÎÃ¶ Ü¯ ò¶ç» ÇòÚ Çîñç¶ ÔéÍ ÇÂÃ å¯º À°éÅ é¶ Á¼×¶ êðî-ÇéðòÅä
ç¶ Çòô¶ ìÅð¶ òÆ ç¼ÎÇÃÁÅ, ÇÜ¼Îæ¶ ÁÅåîÅ-ÃæÅÂÆ å½ð å¶ î¹Õå Ô¯ Õ¶
Áîð å¼å é±¿ êÌÅêå Ô¹¿çÆ ÔËÍ Ôî¶ô» ñÂÆ î¹Õå Ô¹¿çÆ ÔËÍ Ã¿êÈðé ìÌÇÔî³â
é±¿ ÁÅêä¶ ôðÆð Çò¼Ú ç¼ÎÇÃÁÅÍ À°é·» çÆ ÃÅèé» ç¶ ÃÈåð» ù Áå¶ ôËñÆ
é±¿ Ôð èðî ç¶ ñ¯Õ» é¶ ÃòÆÕÅÇðÁÅÍ
ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ éÅî-í×åÆ é±¿ Çå¿é íÅ×» Çò¼Ú ò¿ÇâÁÅ
Ãð×¹ä-í×åÆ Çéð×¹ä-í×åÆ êðÅ-í×åÆ

Ãð×¹ä í×åÆ Õð¶ Ã¿ÃÅðÅ, Çéð×¹ä ï¯¯×¶ôòð Áé°ÃÅðÅ¨
ÁÅê é¶ ÇÂé·» ç¯Ô» å¯º êÅð çÆ ×¼ñ ÕÆåÆÍ çÅçÈ ÇçÁÅñ ÜÆ çÅ
Õæé ÔË :-
Õ¯ÂÆ Ãð×¹ä î¶º ðÆÞ ðÔÅ, Õ¯ÂÆ Çéð×¹ä áÇÔðÅÂ¶Í
çÅçÈ Áàêà ÚÅñ ÕìÆð ÕÆ, î¯Ã¶ ÕÔÆ éÅ ÜÅÂ¶ÍÍ
ÇÔ¿çÈ Ü¯ Ô¼ç î¶º Úñ¶, î¹ÃñîÅé Ô¼ç êÅðÍ
çÅçÈ ÚÅñ ÕìÆð ÕÆ î¯Ã¶ ÕÔÆ éÅ ÜÅÂ¶ÍÍ
Ãî¶º-Ãî¶º ÇòÚ ÇÜ¿é¶ ð¹ÔÅéÆÁå çÆ ×¼ñ Õðé òÅñ¶ Ã¿å-îÔÅåîÅ
Ô¯Â¶ Ãí é¶ Çìé» ÇÕÃ¶ ÇòòÅç ç¶ À°é·» çÆ ×¼ñ Áå¶ ÇÃè»å é±¿
ÃòÆÕÅÇðÁÅÍ Ôð êÇÔ¬ é±¿ ìóÆ ÃÅòèÅéÆ éÅñ Û±ÇÔÁÅÍ ÃÇÔÜ
ÃÅèé» ç¶ ÇÃè»å é±¿ ÃîÅÜ å¼Õ êÔ¹¿ÚÅÇÂÁÅ ÇÕ ÁÃÄ ÇÕÃ åð·» Øð
êðòÅð ÓÚ ðÇÔ¿ç¶ Ô¯Â¶ êðîå¼å çÆ ÃÅèéÅ Õð ÃÕç¶ Ô»Í Ã¹Öîé»
éÅóÆ é±¿ ÇÕÃ åð·» Ö¯ñ· Õ¶ ìÌÇÔî³â çÆ ïÅåðÅ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔËÍ
ÇÂé·» ðÔ¼Ã» é±¿ ÁÅî ì¿ç¶ çÆ íÅôÅ ÓÚ ì¯ÇñÁÅ :-
ÒÒÖ¶ñ ìÌÇÔî³â çÅ Çê³â¶ ÓÚ ç¶ÇÖÁÅ,
Ü×å ÕÆ ízîäÅ çÈð íÅ×Æ¨
ìÅÔðÅ-íÆåðÅ Â¶¶Õ ÁÅÕÅôòå,
Ã¹ÖîéÅ â¯ð åÇÔ-êñà ñÅ×Æ¨
êòé Õ¯ êñà Õð ô¹ÇéÁ î¶º Øð ÕÆÁÅ,
Øð-Á½ð-úèð î¶º íðêÈð ç¶ÖÅÍ
ÕÔ¶ ÕìÆð ×¹ðÈ êÈð¶ ÕÆ ÇîÔð Ã¶,
ÇåzÕ¹àÆ îî¼¼ÎÇèÁ çÆçÅð ç¶ÖÅ¨
ç¶Ö çÆçÅð îÃå Ô¯Â¶ ðÔÈ¿,
ÃÕñ íðêÈð ÔË é±ð å¶ðÅ¨
Ã¹í× çÇðÁÅ ÜÔ» Ô¿Ã î¯åÆ Ú¹×¶,
ÕÅñ ÕÅ ÜÅñ åÔ» éÔÄ å¶ðÅ¨
Ç×ÁÅé ÕÅ æÅñ Á½ð ÃÇÔÜ îÇå êæ ÔË,
Øð-ú-èð î¶º Á×î ÕÆÁÅ â¶ðÅ¨
ÕÔ¶ ÕìÆð åÔ» íðî éÔÄ íÅÃ¶,
ÁÅòÅ×îé ÕÅ ÇîàÅ ë¶ðÅ¨
ÇÂÔ ôìç ô¹è ÁÇèÁÅåî-Ü×å ç¶ Á³çð ñË Ü»ç¶ ÔéÍ Ü¶Õð
å°ÃÄ ç¶Ö¯ å» êÅú×¶ ÇÕ ÕìÆð ÃÅÇÔì çÆ ìÅäÆ é±¿ ìÔ¹å ÔÆ À°µÚÅ
ÃæÅé Çç¼åÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ çÅçÈ ÇçÁÅñ ÜÆ é¶ ÕìÆð ÃÅÇÔì ñÂÆ ÇñÇÖÁÅ
ÔË :-
Õ¶å¶ Ã¿åÅ Õ±ê ÔËº, Õ¶å¶ ÃÇðåÅ éÆðÍ
çÅçÈ Á×î ÁæÅÔ ÔË, çÇðÁÅ ÃÇå ÕìÆð¨ÓÓ
Õ: Õñ¯ Õ¶òñ ÃÅðæ¯ Çòç¶²ô êÇðÕÆåÆÁåÍ
Çð¼çÆ ô¹í ÃîÅÃ¶é ï: ÕìÆð: Ã ï¯Úå¶¨
íÅò ÇÂÔ ÇÕ :- (Õ) Õñï°× Çò¼Ú ÜÆò» ç¶ éÅñ ÔËÍ (ì) ì¯è ðÈê
Ô¯ Õ¶ êÅê» çÅ éÅô ÕðçÅ ÔËÍ (ð) Ü¯ Ãíç¶ ÇÔðç¶ ÓÚ Çîñ ÇðÔÅ ÔË
À°Ãé±¿ ÕìÆð ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ
ìÅÜÅ òÜ¶ ðÇÔå ÕÅ, êóÅ é×ð î¶º ô¯ðÍ
Ãå×¹ðÈ ÖÃî ÕìÆð ÔË, é÷ð éÅ ÁÅò¶ Á½ð¨
¸èðîçÅÃ Ü
ÜÆÆ
ìÅäÆ Áðì ò Öðìñ¯º, ×Ì¿æ» Õ¯Çà Ô÷ÅðÍ
ÕðåÅ ê¹ðô ÕìÆð ÔË, éÅí¶ ÕÆÁÅ ÇòÚÅð¨
¸Ã¿å éÅíÅçÅÃ ÜÆ
Á¼òñ Ã¿å ÕìÆð ÔË, çÈÜ¶ ðÅîÅé§çÍ
åÅÃ¶ í×åÆ êÌ×à Ô¹ÂÆ, ÃÅåçÆê é½º Ö³â¨
ïÕ Áð÷ ×¹øåî ê¶ô, å± çð ×¯ô Õ°é ÕðåÅðÍ
Ô¼ÕÅ ÕìÆð ÕðÆî å±¿ ì¶ÁËì êðòðÇç×Åð¨
¸×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ
ÕìÆð ÕðåÅ ÁÅê ÔË, çÈÜÅ é»ÔÄ Õ¯ÇÂÍ
çÅçÈ êÈðä Ü×å Õ¯, í×åÆ ÇçóÅòé Ã¯ÇÂ¨
çÅçÈ éÅî ÕìÆð ÕÅ, Ü¯ Õ¯ÂÆ ñ¶ò¶ úàÍ
À°ÃÕ¯ ÕíÆ éÅ ñÅ×ÃÆ ÕÅñ ò¼Üð ÕÆ Ú¯à¨
¸çÅçÈ ÇçÁÅñ ÜÆ
ÜËÃ¶ ìÅçñ ××é î¶º, Úñå¶ ÔËº ì¶-ê»òÍ
ÁËÃ¶ ê¹ðô ÕìÆð ÔËº, ô¹ÇéÁ î¶º ðÔ¶ Ãî»ò¨
××é î³âñ Ã¶ À°åð¶ ÃÅÇÔì ê¹ðô ÕìÆðÍ
Ú¯ñÅ èðÅ ÖòÅÃ (Ã¶òÕ) ÕÅ, å¯ó¶ ïî ÷¿ÜÆð¨
¸×ðÆìçÅÃ ÜÆ
À°µêð Ã¿å» ç¶ ôìç ç¼Ã ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÕìÆð ÃÅÇÔì îÅéò éÔÄ
ÃéÍ ªÞ å» Ãí ñ¯Õ ÁÅêä¶ ÇÂôà çÆ êÌô¿ÃÅ Õðç¶ Ôé, òÇâÁÅÂÆ
ç¼Ãç¶ Ôé êð íÅÂÆú ! î¶ð¶ åðÕ Çò¼Ú ò÷é ÔË, ×ÇÔðÅÂÆ ÔËÍ ÃÅø
ÇÔðç¶ éÅñ Áå¶ Çéðê¼Ö ÇòÚÅð Õð¯Í ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÅäç¶ Ãé ÇÕ
ñ¯Õ» é¶ î¶ð¶ Üéî Ã¿ì¿èÆ ÕÂÆ íðî-í¹ñ¶Ö¶ êÅñ¶ Ô¯Â¶ Ôé ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô
Ü»ç¶-Ü»ç¶ Ã¿ÃÅð é±¿ ç¼Ã Õ¶ ×Â¶ ÇÕ À°Ô ÕÆ ÃéÍ ÇÜò¶º ÇÕ å°ÃÄ
ÜÅäç¶ Ô¯ À°é·» çÅ ÁòåÅð Ã¿îå ADEE Ü¶á Ã¹çÆ ê³¹ÇéÁ» é±¿ Ô¯ÇÂÁÅ
áÆÕ AB@ ÃÅñ Ã¿ÃÅð ÓÚ Ã¼ÚÆ í×åÆ çÅ À°êç¶ô ç¶ Õ¶ Üç À°é·»
òÅêÃ ÁÅêä¶ èÅî ÜÅäÅ ÃÆ å» ÁËñÅé ÕÆåÅ ÇÕ îËº îÅØ Ã¹çÆ
ÇÂÕÅçôÆ Ã¿îå AEGE î×Ôð (×¯ðÖê¹ð ç¶ Õ¯ñ) Çò¼Ú ÃðÆð ÇåÁÅ×»
×ÅÍ À°é·» çÅ ÁËñÅé Ã¹äÕ¶ ñ¼Ö» çÆ Ã¿ÇÖÁÅ Çò¼Ú ñ¯Õ î×Ôð ÓÚ
ÇÂÕ¼á¶ Ô¯Â¶, À°é·» Çò¼Ú À°é·» ç¶ êÌî¹¼Ö Ã¶òÕ ÕÅôÆ ç¶ ðÅÜÅ òÆð ÇÃ¿Ø
ìØ¶ñ ÁÅêä¶ êÈð¶ çñ-ìñ éÅñ ÁÅÂ¶ Áå¶ Áòè ç¶ éòÅì ÇìÜñÆ
ÖÅé êáÅé Áå¶ Áé¶Õ» í×å» éÅñ Õ°Þ åîÅôìÆé òÆ ÇÂÕ¼á¶ Ô¯
×Â¶Í ðÅÜÅ òÆð ÇÃ¿Ø é¶ ÁÅêä¶ ÃËéÅêåÆ é±¿ Ô¹Õî Çç¼åÅ ÇÕ Üç¯º
ÕìÆð ÃÅÇÔì ÁÅêäÅ ÃðÆð ÇåÁÅ×ä å» À°é·» ç¶ ÇîÌåÕ ÃðÆð é±¿ ñË
Õ¶ ÕÅôÆ Ú¼ñäÅ À°µæ¶ îËº À°é·» çÅ Ã¿ÃÕÅð ÕðÕ¶ ÃîÅè ìäÅò»×ÅÍ
Üç¯º ÇÂÔ ×¼ñ ÇìÜñÆ ÖÅé é±¿ êåÅ ñ¼×Æ å» À°é·» é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ îËº
ÁÇÜÔÅ Õç¶ éÔÄ Ô¯ä ÇçÁ»×Å ÇÕªÇÕ ÕìÆð ÃÅÇÔì î¶ð¶ î¹ðôç Ôé
îËº À°é·» çÆ î¹ÃÇñî èðî î¹åÅìÕ ÇÕÇðÁÅ ÕðÕ¶ î÷Åð ìäÅò»×ÅÍ
ç¯ÔÄ êÅÃÄ åñòÅð» ÇÖ¼ÚÆÁ» ×ÂÆÁ»Í ç¯é¯º ×¹¹¼à-ï°¼è ñÂÆ ÇåÁÅð Ô¯
×Â¶Í À°Ã ò¶ñ¶ ÇÂ¼Õ Áé¯ÖÅ êÌÕÅô Ô¯ÇÂÁÅ Áå¶ ÁÕÅôìÅäÆ Ô¯ÂÆÍ
ÒÒÀ°áÅú êðçÅ éÔÄ ÔË î¹ðçÅ, ÁË îÈðÖ éÅçÅé å°îé¶ î¹Þ¶ éÔÄ
êÇÔÚÅéÅÍÓÓ Üç¯º ÚÅçð À°áÅÂÆ ×ÂÆ å» Õîñ ç¶ ë¹¼ñ Çîñ¶ ñÅô
éÔÄÍ ÇÂÃ Õ¯åÕ é±¿ ÕìÆð ÃÅÇÔì é¶ ñ¼Ö» ñ¯Õ» Á¼×¶ Õð ÇòÖÅÇÂÁÅÍ
ÇÔ¿çÈÁ» é¶ ë¹¼ñ ñË Õ¶ ÃîÅè ìäÅÂÆ î¹ÃñîÅé» é¶ ë¹µñ ñË Õ¶ î÷ÅðÍ
ÇÂÔ ç¯ò¶º Á¼Ü òÆ î×Ôð Çò¼Ú À°Ã îÔÅé ê¹ðô çÆ ×òÅÔÆ ç¶ ðÔ¶ Ôé
ÇÕú! Ã¿ÃÅð ç¶ ñ¯Õ¯ À°Ô îÅéò éÔÄ, Ö¹ç êÈðä êðî-ê¹ðô ÃéÍ Á¼Ü
å¼Õ Õ¯ÂÆ ÁÇÜÔÅ Ã¿å éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÜÃé¶ êÌÕÅô çÅ ÃðÆð èÅÇðÁ»
Ô¯ò¶ Á½ð ÁÅÖðÆ Ãî¶º ÃðÆð Ãî¶å Çòç¶Ô Ô¯ÇÂÁ» Ô¯ò¶Í Ãí Ã¿å îÅåÅ
ç¶ ×ðí Çò¼Ú¯º ÁÅÂ¶ ÔéÍ Á½ð Ü»ç¶ Ãî¶º ÁÅî ñ¯Õ» çÆ åð·» ÔÆ ×Â¶
ÔéÍ íÅÂÆú Á¼Ü î¶ð¶ åðÕ å¶ ÇòÚÅð Õð¯ ÇÕ ÇÂÃ Çò¼Ú ÇÕ¿éÅ Ã¼Ú å¶
Ç×ÁÅé ÔËÍ ÇÂÃ å¯º êÇÔñ» ÇÕÃ¶ òÆ ÕÅñ Çò¼Ú ÇÕÃ¶ é¶ ÁÅêäÅ ÃðÆð
ÇÂ¿ß éÔÄ ÇåÁÅÇ×ÁÅÍ (Çòç¶Ô éÔÄ ÕÆåÅ) ÇÂÔ ÁÅêä¶ ÁÅê ÇòÚ
êÇÔñ» Áå¶ ÁÅÖðÆ Õ½åÕ ÃÆ Ü¯ ÕìÆð ÃÅÇÔì é¶ Ã¿ÃÅð é±¿ ÇçÖÅÇÂÁÅÍ
À°é·» çÆ ìÅäÆ Ôî¶ô» Ã¿ÃÅð é±¿ ÇçôÅ Áå¶ Ãðò-ôÕåÆîÅé å¼Õ ÜÅä
çÅ ðÃåÅ ÇçÖÅò¶×ÆÍ ÁÜ¯Õ¶ îÔ½ñ Çò¼Ú À°é·» ç¶ ÇÃè»å, Ã¿ÃÅð é±¿
ô»åÆ Áå¶ Ã¼Ú ç¶ îÅð× ò¼ñ ñË ÜÅä ÓÚ êÈðÆ åð·» ÃÔÅÂÆ Ôé Ãîð¼æ
ÔéÍ
(ÃÅÇÔì ì¿ç×Æ Ã¿å ÁÅôðî ð»ÜóÆ Ü¿îÈ)Í
C. å¶ðÅ ÃÅÂÄ å°Þî¶º ÔË

Üç¯º ÁÅçîÆ ÇÂÕ ×¼ñ áÆÕ ã¿× éÅñ ÃîÞ ÜÅÂ¶×Å ÇÕ ÇÂÃ
éðÅÇÂäÆ Ú¯ñ¶ Á³çð ìÔ¹å ôÕåÆÁ» ÔéÍ îé°¼ÖÆ ÃðÆð Áçí¹å-Áé¯ÖÅ
ÔËÍ ÇÂÃ åð·» À°Ô ìÅÔð éÔÄ íàÕ¶×ÅÍ
å¶ðÅ ÃÅÂÄ å°Þ î¶º ÔË, ÇÜª ê¹Ô¹êé î¶º òÅÃÍ
ÕÃå±ðÆ ÕÅ ÇÔðä ÇÜª, Çëð-Çëð ãÈ¿âå ØÅÃ¨
Çîð× çÆ éÅíÆ Çò¼Ú ÕÃå±ðÆ ÔËÍ Ü¯ îÇÔÕçÆ ÔËÍ îÇÔÕ çÆ
åñÅô Çò¼Ú Çîð× Ü¿×ñ çÆ ÇÂ¼Õ ÇÂ¼Õ ìÈàÆ Ã¹¿ØçÅ ÇëðçÅ ÔË, êð
À°Ã é±¿ ÃîÞ éÔÄ ÇÕ Ö¹ôì¯ (îÇÔÕ) ÁÅÖð ÇÕ¼Îæ¯º ÁÅ ðÔÆ ÔËÍ ÃÅðÅ
ÜÆòé ìÅÔð ÔÆ ìÅÔð íàÕçÅ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ Á½ð ÁÅÖð ÁÅêäÆ ÜÅé
ç¶ Çç¿çÅ ÔËÍ Çîð× çÆ åð·» ÔÆ ì¿çÅ òÆ êðîÅåî» çÆ åñÅô ç¹éÆÁ»
ç¶ ÃÅ÷¯-ÃîÅé Çò¼Ú¯º Õð ÇðÔÅ ÔËÍ
ç¹éÆÁ» é±¿ ç¶Öä å¯º êåÅ ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ ÃÅðÅ Ã¿ÃÅð ÔÆ ìÔ¹å ò¼â¶
íðî Çò¼Ú ÔËÍ Õ¯ÂÆ êðîÅåîÅ é±¿ êÔÅó²» ÇòÚ¯º Õ¯ÂÆ Ü¿×ñ» Çò¼Ú¯º Õ¯ÂÆ
ê¼æð» ÇòÚ¯º ñ¼íä ñ¼×Å Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÁÃñ Çò¼Ú îÅéò é±¿ Ã¹ÁÅðæÆ
ñ¯Õ» é¶ ÇÂé» ÚÆ÷» Çò¼Ú íàÕÅ Çç¼åÅ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÁÅêäÆ ìÅäÆ
ç¹ÁÅðÅ ÃîÅÜ é±¿ ÃÅòèÅé Õð ðÔ¶ ÔéÍ
ç¹éÆÁ» ÁËÃÆ ì»òðÆ, ê¼æð êÈÜä ÜÅÂ¶Í
Øð ÕÆ Ú¼ÕÆ Õ¯ÂÆ éÅ êÈÜ¶, ÜÅÕ¯ êÆÃ¶ ÖÅÂ¶¨
Õ¿Õð ê¼æð Ü¯ó Õ¶, îÃÇÜç ñÂÆ ìäÅÂ¶Í
å» ÚÇó î¹ñ» ì»× ç¶, ìÇÔðÅ ÔÈÁÅ Ö¹çÅÂ¶¨
î¹¼ñ» ÚÇó ÇÕñÕÅÇðÁÅ, Á¼ñ·Å éÅ ìÇÔðÅ Ô¯Â¶Í
ÇÜÃ ÕÅðé å±¿ ì»× ç¶, Ççñ ÔÆ Á³çð Ã¯Â¶¨
ì¿çÅ êÌîÅåîÅ çÆ ðÅÔ å¯º å» íàÇÕÁÅ ÔÆ, êð éÅñ ÔÆ èðî å¯º
òÆ Ô¶á» Çâ¼× ÇêÁÅÍ èðî é±¿ î³éä òÅñÅ ÁÅçîÆ Ú¯ðÆ, è¯ÖÅ-ëð¶ì,
ÇÔ¿ÃÅ ÁÅÇç éÔÄ Õð ÃÕçÅÍ êð ñ¯Õ Ãí Õ°Þ Õð ðÔ¶ Ôé..........
Ôð ÁÅçîÆ íàÕ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ éð-éðÅÇÂäÆ Ú¯ñ¶ òÅñÅ ÜÆò Â¶¶éÅ
17
ÇÕª íàÕ Ç×ÁÅ ÔË ? ÁÃñ ÇòÚ ðÅÜ é¶åÅ Áå¶ èðî ðÖòÅÇñÁ»
é¶ ÔÆ ÃîÅÜ é±¿ ×ñå Ã¶è ç¶ ð¼ÖÆ ÔËÍ îÅéÇÃÕ ô¯ôä Õð ðÔ¶ ÔéÍ
ÇÂÔ ÁÅêä¶ ÇÔ¼å òÅÃå¶ ÇÂÃ åð·» Õð ðÔ¶ ÔéÍ À°Ôé» é±¿ ÃîÅÜ éÅñ
Õ¯ÂÆ ñ×Åú éÔÄ ÔËÍ Ã¿å» é¶ ÃîÅÜ é±¿ ÇÂé·» ç¶ Çòð¹¼è ÔÆ Ú¶åé ÕÆåÅÍ
Ã¿å ÃÔÆ Çò¼Ú ÃîÅÜ çÅ ÕÇñÁÅä ÚÅÔ¹¿ç¶ ÔéÍ îé°¼Ö é±¿ Ü×ÅÇÂÁÅ ÔÆ
Ã¿å» é¶ ¸
ÇÜª Çåñ î¶º å¶ñ ÔË, ÇÜª ÚÕîÕ î¶º ÁÅ×Í
å¶ðÅ ÃÅÂÄ å°Þî¶º ÔË, ÜÅ× ÃÕ¶ å¯ ÜÅ×¨
ÇÜÃ åð·» ìÆÜ ÇòÚ å¶ñ Ô¹¿çÅ ÔË Áå¶ ê¼æð Çò¼Ú Á×éÆ Ô¹¿çÆ ÔË
êð ç¶Ö éÔÄ ÃÕç¶Í áÆÕ ÇÂÃ¶ åð·» êÌîÅåî-å¼å òÆ ÇÂÃ òÜÈç Çò¼Ú
ÔÆ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÜÆ Ú¶åé Õðç¶ Ô¯Â¶ ÁÅÖç¶ ÔéÍ
êÌÆåî Õ¯ êÇåÁ» ÇñÖÈ, Ü¯ ÕÔÈ¿ òÃ¶ Çòç¶ôÍ
åé î¶º îé î¶º éËä î¶º, òÅÕ¯ Õ½é Ã¿ç¶ôÍÍ
ÁÅê ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ Ü¶ êÌîÅåîÅ ìÅÔð Ô¹¿çÅ å» ÇÚ¼áÆ ÇñÖ
Çç¿ç¶Í êÌ¿å± À°Ô å» åé Çò¼Ú ÔË, îé Çò¼Ú ÔË, ÇÕÔóÅ Ã¿ç¶ô í¶ÜÆÂ¶Í
Üç¯º ÁÃÄ Ô¯ð èÅðÇîÕ ×Ì¿æ» é±¿ ç¶Öç¶ Ô» å» êåÅ ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ
êÌîÅåîÅ ÇÕå¶ ìÅÔð éÔÄ ÔËÍ ÃÌÆ Ç´ôé ÜÆ é¶ òÆ ÁðÜé éÈ¿ ÇÂÔ¯ ÔÆ
ÇÕÔÅ ÇÕ Ô¶ ÁðÜé ! ÃÅðÅ ìÌÇÔî¿â å¶ð¶ Á³çð ÔËÍ ðîÅÇÂä òÆ ÕÇÔ ðÔÆ ÔËÍ
ÁÕôå êÌíÈ ÇÔðçË ÁÇòÕÅðÆÍ
íðî òô ÜÆò Çëð¶ ç¹ÖÅðÆ¨
Ü¯ êÌîÅåîÅ å¼å òÜÈç Çò¼Ú ÔË, ÁÇ×ÁÅéÆ ÜÆò ìÅÔð ñ¼í ðÔ¶
ÔéÍ ò¶ç é¶ òÆ ÒÜ¯ Çê³â¶ Ã¯ ìÌÇÔî³â¶Ó ÕÇÔ Õ¶ Çê³â Áå¶ ìÌÇÔî³â çÆ
ÃæÅêéÅ çÆ ×¼ñ ÕÆåÆÍ ÇÂÔ ÇÃè»å ÇÂÕ¼ñÅ ò¶ç» é¶ ÔÆ éÔÄ ÇÕÔÅ
ìÅÕÆ èÅðÇîÕ ×Ì¿æ» é¶ òÆ ÇÕÔÅÍ ï¯×-òÇôôà Çò¼Ú òÆ òÇôôà
î¹éÆ é¶ ðÅî ÜÆ é±¿ Ç×ÁÅé Çç¼åÅ Áå¶ ÇÕÔÅ, Ô¶ ðÅî ! êÈðÅ Ã¿ÃÅð å¶ð¶
Á³çð ÔËÍ ÕìÆð ÃÅÇÔì òÆ ÕÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÃ ÃðÆð Á³çð ìó¶ ðÔ¼Ã
íð¶ êÂ¶ ÔéÍ ÒÖ¶ñ ìÌÇÔî³â ÕÅ Çê³â î¶º ç¶ÇÖÁÅ, Ü×å ÕÆ íðîéÅ çÈð
íÅ×ÆÓÍ ÕçÆ-ÕçÆ ñ¯Õ Ã¯Úç¶ ÇÕ Ü¶ ÇÂÃ ÃðÆð Á³çð êÈðÅ Ã¿ÃÅð ÔË
å» é÷ð ÇÕª éÔÄ ÁÅÀ°¿çÅÍêÇÔñ» ç¶Öç¶ Ô» ÇÕ ÃðÆð Á³çð ÕÆ-ÕÆ
íÇðÁÅ ÇêÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÃðÆð Ã¿ì¿èÆ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ìóÅ ÇêÁÅðÅ ôìç
ÇÕÔÅ¸
ÁòèÈ Á³èÅ-è¹¿ç Á³ÇèÁÅðÅ, Õ¯ÂÆ ÜÅé¶×Å ÜÅééÔÅðÅÍ
ÜÅ Øà íÆåð òä Áð¹ ìÃåÆ, ÜÅ ÔÆ î¶º ÞÅó êÔÅðÅ¨
ÜÅ Øà íÆåð ìÅ× ì×ÆÚÅ, ÜÅÔÆ î¶º ÃÄÚéÔÅðÅÍ
ÜÅ Øà íÆåð ÁéÔç ×ðÜ¶, ìðÃ¶ Á³ÇîÌå èÅðÅ¨
ÜÅ Øà íÆåð ÃÅå Ãî¹¿çð, ÜÅ ÔÆ î¶º é½-ñÖ åÅðÅÍ
ÜÅ Øà íÆåð ÔÆðÅ î¯åÆ, ÜÅ ÔÆ î¶º êðÖéÔÅðÅ¨
ÜÅ Øà íÆåð Õ»ÃÆ îæðÅ, ÜÅ ÔÆ î¶º ×ó Ç×ðéÅðÅÍ
ÜÅ Øà íÆåð ç¶òÆ ç¶òÅ, ÜÅ ÔÆ î¶º ÕðåÅðÅ¨
ÜÅ Øà íÆåð åÆðæ îÈðå, ÜÅ ÔÆ î¶º áÅÕ°ð ç¹ÁÅðÅ
ÜÅ Øà íÆåð ìÌ¿ÔîÅ Çòôé±¿, Çôò ÃéÕÅÇç ÁêÅðÅÍ
ÜÅ Øà íÆåð ÁÅÂ¶ ñ¶å ÔËº, ðÅî Ç´ôé ÁòåÅðÅÍ
ÜÅ Øà íÆåð ÕÅîè¶é¹ ÔË, Õñê ÇìÌÛ ÇÂÕ ÇéÁÅðÅÍ
ÜÅ Øà íÆåð ÇðÇè ÇÃÇè Õ¶, íð¶ Áàñ í¿âÅðÅ¨
ÜÅ Øà íÆåð åÆé ñ¯Õ ÔË, ÜÅ ÔÆ î¶º ÇÃðÜé ÔÅðÅÍ
ÕÔ¶ ÕìÆð Ã¹ä¯ Ô¯ ÁòèÈ, ÜÅ ÔÆ î¶º ×¹ðÈ ÔîÅðÅ¨
ÕÆ ÇÂÔ Ãí Õ°Þ ÇÂ¿é¶ Û¯à¶ ÇÜÔ¶ ÃðÆð Çò¼Ú ÔËÍ Ãî¹¿çð òÆ ÇÂÃ
Çò¼Ú ÔËÍ Ü¶ Á³çð ÔÆ Ãí Õ°Þ ÔË å» ÇçÖÅÂÆ ÇÕª éÔÄ Çç¿çÅ ? ÇÕ¼æ¶
ÔË ÃíÕ°Þ ? ÕÆ êËð» ÇòÚ ÔË, ê¶à Çò¼Ú ÔË, é¼Õ Çò¼Ú ÔË Ü».....êÌ¿å±
ÁÅÖð ÇÕ¼æ¶ ÔË ÇÂÔ êÈðÅ Ã¿ÃÅð ? âÅÕàð ñ¯Õ ÕçÆ ê¶à çÅ, ÕçÆ
ÇçîÅö çÅ, ÕçÆ êËð çÅ Áå¶ ÕçÆ Ççñ çÅ Áêð¶ôé Õðç¶ ÔéÍ
ÇÂæ¯º åÕ ÇÕ ÃðÆð ç¶ Ôð Á³× çÆ ÚÆð-ëÅó ÕÆåÆ Ü»çÆ ÔËÍ êð
À°é·» é±¿ Õ¯ÂÆ ÃÈðÜ Ú¿ç åÅð¶ é÷ð éÔÄ ÁÅÂ¶Í îé°¼ÖÆ ÃðÆð çÅ ð¯î-
ð¯î âÅÕàð» é¶ ç¶ÇÖÁÅ êð À°é·» é±¿ ÇÕÃ¶ ÃæÅé å¶ òÆ ìÌÇÔî³â éÔÄ
ÇçÇÃÁÅÍ ÕÆ ÇÂÔ Ã¹êéÅ ÔË Ü» ÁÃñÆÁå ? âÅÕàð» é±¿ Õ°¼Þ éÔÄ
ÇîÇñÁÅÍ ÁÅçîÆ ô¼Õ ç¶ Ø¶ð¶ Çò¼Ú ÁÅ Ü»çÅ ÔË ÇÕ ÇÂÔ ÚÆ÷» Á³çð
Ôé ÇÕ¼æ¶ ? ÁÅçîÆ ù Ã¿å» çÆ ×¼ñ ÃîÞ éÔÄ ÁÅÂÆÍ Õ¯ÂÆ êÌîÅåîÅ
ù ÁÃîÅé Çò¼Ú ñ¼íçÅ ÔË Áå¶ Õ¯ÂÆ êÔÅó» Çò¼ÚÍ
ÇÂÃ ñÂÆ ÃÅÇÔì ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé-
òÃå± ÕÔÄ ãÈ¿â¶ ÕÔÄ, ÇÕÃ ÇòÇè ÁÅò¶ ÔÅæÍ
ÕÔ¶ ÕìÆð í¶çÆ ÇñÁÅ, å°ð¿å ñÖÅò¶ ìÅà¨
îé°¼Ö êÌîÅåîÅ é±¿ ÁÇ×ÁÅé òÃ ×ñå åðÆÕ¶ éÅñ ñ¼í ÇðÔÅ
ÔËÍ îé°¼ÖåÅ çÆ Ã¯Ú ù ÁËéÅ ×ñå ÇÕÃ é¶ ìäÅÇÂÁÅ ? ÁÅú ÇÂÃ
êÅÃ¶ ÚñÆÂ¶Í èé ÕîÅÂÆ Õðé òÅÃå¶ ÃÅÇðÁ» é¶ ÁÅêäÅ-ÁÅêäÅ
òÃÆñÅ ìäÅÇÂÁÅ ÔËÍ
Õ¯ÂÆ ÇÃ¿ØÅÃé ñ×ÅÂÆ ìËáÅ ÔË ÇÕ í×òÅé ôÌÆ ðÅî ÇÂÃ À°µêð
ìËáç¶ ÃéÍ Õ¯ÂÆ ÞÈñÅ ìäÅ Õ¶ ìËáÅ ÔË ÇÕ ïô¯èÅ îÅåÅ Ç´ôé ÜÆ ù ÇÂÃ
ÞÈñ¶ Çò¼Ú ÞÈà¶ Çç¿çÆ ÃÆ ÇÖâÅªçÆ ÃÆÍ Õ¯ÂÆ Õ°¿â ìäÅ Õ¶ ìËáÅ ÔË ÇÕ ðÅî
ÜÆ ÇÂæ¶ çÅåé Õðç¶ ÃéÍ ñ¯Õ» é±¿ í¿ìñíÈÃ¶ ÇòÚ êÅÕ¶ ð¼ÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ÔËÍ ñ¯Õ» çÆ íÆó èóÅ-èó çðôé» ñÂÆ ÁÅªçÆ ÔËÍ ñ¼Ö» ð¹êË Úó·Åò¶
òÜ¯º í×òÅé é±¿ Áðêä Ô¹¿ç¶ ÔéÍ î¹éÅëÅ ÔÆ î¹éÅëÅ ÔË ØÅàÅ å» ÔË ÔÆ
éÔÄÍ Á¼ÛÅ ÇòÀ°êÅð Ú¼ñ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂé·» ÇòÀ°êÅðÆÁ» å¯º ÃÅòèÅé
Ô¯äÅ êò¶×ÅÍ ÃÅÇÔì ì¿ç×Æ îå ÇÕÃ¶ çÆ Çé§ÇçÁÅ éÔÄ ÕðçÅ êð
í×òÅé ç¶ éÅî Ô¶á» êñ ðÔ¶ êÅÖ³âòÅç å¯º êðçÅ Ú¹¼ÕçÅ ÔËÍ Õ°Þ
ñ¯Õ» é¶ ç¹éÆÁ» é±¿ îÈðÖ ìäÅ ð¼ÇÖÁÅ ÔËÍ ÷ðÅ Ã¯Ú¯ ÇÕ; åð¶åÅ ï°¼× çÅ
ÃîÅé Á¼Ü å¼Õ Ã¹ð¼ÇÖÁå ÇÕò¶º ðÇÔ ÃÕçÅ ÔË ?
Ã¿å ÇÕÃ¶ ÕæÅ ç¶ ÇÖñÅë éÔÄ Ôé êð Üç¯º Õ¯ÂÆ îÔÅåîÅ Ü» ìÅìÅ
ÕæÅ Õðé ñÂÆ, ï× Õðé ñÂÆ Çê³â-Çê³â, ×ñÆ-×ñÆ, Øð-Øð å¯º
Ú¿çÅ «àç¶ Ôé å» ç¹¼Ö Ô¹¿çÅ ÔËÍ
Ã¿å» é¶ êÌîÅåîÅ ç¶ éÅî å¶ êËÃÅ éÔÄ î³Ç×ÁÅ Áå¶ Ú¿çÅ ÇÂÕ¼áÅ
éÔÄ ÕÆåÅÍ êÌ¿å± ÇÂÔ ñ¯Õ Ú¿çÅ «¼à-«¼à Õ¶ ÁîÆð ìä¶ Ô¯Â¶ Ôé Áå¶
îÔÅðÅÇÜÁ» ò»× ÜÆòé ìåÆå Õð ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÔ ÁÅñÆôÅé Õ¯áÆÁ»
ÇòÚ ðÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÔé» ÕðÕ¶ ÃîÅÜ Çò¼Ú «¼à-ÖÃ¹¼à ç¿×¶ ëÃÅç ò¼èç¶
ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÔé» ñ¯Õ» é¶ ÔÆ ç¹éÆÁ» é±¿ ìÅÔð íàÕÅ ð¼ÇÖÁÅ ÔËÍ
ÁÅú Ô¹ä ôðÆð Çò¼Ú íð¶ êÂ¶ ðÔ¼Ã (í¶ç) ò¼ñ ÚñÆÂ¶Í Á³å ÇÂÔ
êÈðÅ Ã¿ÃÅð ÃÅâ¶ ôðÆð Çò¼Ú ÔË ÇÕ¼æ¶ ? âÅÕàð» é¶ Áêð¶ôé ÕÆå¶, Õ°Þ
éÔÄ ÇîÇñÁÅ, Çëð ìÌÇÔî³â ÇÕ¼æ¶ ÔËÍ
éð-éðÅÇÂäÆ Ú¯ñÅ ÁÅî Ú¯ñÅ éÔÄ ÔËÍ ÇÂÔ êÈðÅ Ã¿ÃÅð
ÃÅâÆ Ã¹ðåÆ ç¶ Á³çð ÔËÍ ÇèÁÅé ÇòÚ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÁÃÄ
ìÅÔð íàÕç¶ ðÔÆÂ¶ å» Õ°Þ òÆ êÌÅêå éÔÄ Õð ÃÕç¶Í Á³åð
î¹ÖÆ Ô¯ Õ¶ ÔÆ ôðÆð ÇòÚñ¶ í¶ç-íð¶ ðÔ¼Ã é±¿ ÜÅä ÃÕç¶ Ô»,
ÁÅêäÅ íñÅ Õð ÃÕç¶ Ô»Í îÔ»ê¹ðô ÇÕÃ¶ èðî çÆ ÇéÇ§çÁÅ
Õðé éÔÄ ÁÅªç¶Í ìñÇÕ À°Ô íðî ÇîàÅÀ°ä ÁÅªç¶ Ôé Áå¶ À°Ô
ÇÂÕ Ã¼Ú é±¿ Ã¿ÃÅð Çò¼Ú ÃæÅêå Õðé ÁÅªç¶ ÔéÍ À°Ô ìÅÔð íàÕ
ðÔ¶ ÁÇ×ÁÅéÆÁ» é±¿ ÃîÞÅÀ°ä ÁÅªç¶ ÔéÍ
òÃå± ÕÔÄ ãÈ¿ã¶ ÕÔÄ, ÇÕÃ ÇòÇè ÁÅò¶ ÔÅæÍ
ÕÔ¶ ÕìÆð í¶çÆ ÇñÁÅ, å°ð¿å ñÖÅò¶ ìÅà¨
ÃÇå×¹ðÈ ðÈêÆ í¶çÆ ÃÅæ Ô¯ò¶×Å å» ÔÆ Á³çð ç¶ ÇÂÃ õ÷Åé¶ åÕ
êÔ¹¿Ú êÅú×¶Í êñàÈ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÕ¿éÅ Ã¹¿çð ÇÕÔÅÍ
À°ñàÅ Õ±ÁÅ ××é î¶º, ÇåÃî¶º Ü×¶ ÇÚðÅö¨
ÇåÃ î¶º Ü×¶ ÇÚðÅö Çìé, ð¯×é Çìé ìÅåÆÍ
Û¶ ð¹¼å ìÅð» îÅÃ ðÇÔå, ÜñåÅ Ççé ðÅåÆ¨
ÃÇå×¹ðÈ ÇîñÅ Ü¯ Ô¯Â¶, åÅÇÔ ÕÆ é÷ð î¶º ÁÅòËÍ
Çìé ÃÇå×¹ðÈ Õ¯ÂÆ Ô¯Â¶ éÔÄ, òÅÕ¯ çðÃÅò¶¨
ÇéÕÃË Â¶Õ ÁÅòÅ÷, ÇÚðÅ× ÕÆ Ü¯åÆ îÅÔÄÍ
Ç×ÁÅé ÃîÅÇè Ã¹éËº Á½ð, Õ¯ÂÆ Ã¹éåÅ éÅÔÄ¨
êñàÈ Ü¯ Õ¯ÂÆ Ã¹éË, å» Õ¶ êÈðé íÅ×Í
À°ñàÅ Õ±ÁÅ ××é î¶º, ÇåÃî¶º Ü×¶ ÇÚðÅ×¨
D. ÇÂÔ Çê³ÜðÅ éÔÄ å¶ðÅ Ô¿ÃÅ

ÇôÇå Üñ êÅòÕ ××é ÃîÆðÅÍ
ê»Ú å¼å ÕÅ Áèî ôðÆðÅ¨
Ã¿ÃÅð ç¶ ÇÜ¿é¶ ÜÆò Ôé À°é·» çÅ ÃðÆð ê³Ü å¼å» çÅ ìÇäÁÅ ÔËÍ
îé°¼Ö Çò¼Ú ÇÂÔ ê³Ü å¼å î÷Èç ÔéÍ å°ñÃÆ çÅÃ ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÇÂÔ
ôðÆð å°¼Û ÔË, ×¿çÅ ÔË, éÆÚ ÔËÍ ÇÂÃ ÃðÆð é±¿ ×¿çÅ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅÍ
ÁÅÇÖð ÇÕª ? ÇÂÔ êÈðÆ ðÚéÅ í¯×òÅçÆ ÕÔÅªçÆ ÔËÍ íÅò Á½ðå
Áå¶ ÁÅçîÆ ç¶ î¶ñ å¯º Ãí î¼é¹ÖÆ ÜÆò êËçÅ Ô¯Â¶Í îÅåÅ ç¶ ðÜ Áå¶
ÇêåÅ ç¶ òÆðÜ éÅñ ÇÂÔ ÃÅâÅ ôðÆð ìÇäÁÅÍ Çëð ÇÂÔ êÇò¼åð
ÇÕò¶º Ô¯ ÃÕçÅ ÔËÍ Ú¿×Å ÇÕò¶º Ô¯ ÃÕçÅ ÔË ? ÇÂÔ å» ×¿ç×Æ çÅ ã¶ð
ÔËÍ ÇÂÃ ç¶ ð¯î ð¯î Çò¼Ú ×¿ç×Æ ëËñÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ ìÅÔð¯º ÇÂÔ ìóÅ ÃÅë
Áå¶ Ã¹¿çð ÇçÖÅÂÆ Çç¿çÅ ÔË êÌ¿å± ÁÃñ Çò¼Ú ÁËÃÅ Õ°Þ éÔÄ ÔËÍ ÁÃÄ
ìÅð-ìÅð ÇÂôéÅé ÕðÕ¶ ÇÂÃé±¿ ÃÅø-Ã¹æðÅ ð¼Öä çÅ ïåé Õðç¶
Ô»Í ÇÂåðëñ¶ñ, ÕðÆî Áå¶ Ö¹ôìÈçÅð ÚÆ÷» ñ×Å Õ¶ ÇÂÃ é±¿ Ã¹¿çð
Áå¶ å¿çð¹Ãå ð¼Öä çÅ ïåé Õðç¶ Ô»Í êð æ¯óÆ ç¶ð ìÅÁç ÇÂÔ
Çëð ìçìÈçÅð Áå¶ ×¿çÅ ÇçÃä ñ¼×çÅ ÔËÍ ÇÕªÇÕ ÇÂÔÆ ÇÂÃ çÆ
ÁÃñÆÁå ÔËÍ îñ-îÈåð ç¶ ðÃå¶ îÔ» ×¿ç×Æ ìÇÔ ðÔÆ ÔË, îÈ¿Ô ÇòÚ¯º
ñÅð Çâ× ðÔÆ ÔË, ð¯î-ð¯î ÇòÚ¯º ìçìÈçÅð êÃÆéÅ ÇéÕñ ÇðÔÅ ÔËÍ
Ã¹¿çðåÅ çÅ Õ¯ÂÆ ÇÚ¿é· éÔÄ ÇçÃ ÇðÔÅÍ ÇÂÃç¶ Çò¼Ú ÔÆ ÁÅåî å¼å
ìËáÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÇÜÃ ÕÅðé ÃðÆð Çò¼Ú æ¯óÆ ìÔ¹å ÚîÕ ÇçÃ ðÔÆ ÔËÍ
Üç¯º ÁÅåîÅ é±¿ ÇÂÔ ÃðÆð Û¼âäÅ êËºçÅ ÔË å» À°Ã å¯º ç¯ Ççé ìÅÁç
ÇêÁÅ ðÇÔä å¶ ÃðÆð çÆ ÁÃñÆÁå çÅ êåÅ ñ× Ü»çÅ ÔË ÇÂÃ åð»
ìçìÈ îÅðé ñ×çÅ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» ÇÂÔ ÃðÆð ìÔ¹å ×¿çÅ ÔË Áå¶
ç¹éÆÁ» òÆ ÇÂÃ¶ åð·» ÔË Ü¯ ÇÕ ÃÅé±¿ ìÔ¹å ÔÃÆé ñ¼× ðÔÆ ÔËÍ ÁÃñ
Çò¼Ú ÁËÃÆ éÔÄ ÔËÍ Õ°Þ òÆ Ú¿×Å éÔÄ ÔË Ãí ×¿ç×Æ ç¶ ã¶¶ð çÆ åð·» ÔË
ÇÂÔ Ãí Õ°Þ ÃÅù Ú¿×Å ÇÕª ñ¼× ÇðÔÅ ÔË ÁÃÄ ÕçÆ éÔÄ Ã¯ÇÚÁÅ
Ô¯äÅÍ ÇÂÃ Çò¼Ú îé ìÔ¹å ò¼âÆ åÅÕå ÔËÍ ÇÂÃ ç¹éÆÁ» é±¿ ÞÈáÅ ÇÕÔÅ
Ç×ÁÅ ÔËÍ Ã¿å» çÆ é÷ð ÇòÚ ÇÂÔ ç¹éÆÁ» êÅ×ñÖÅé¶ çÆ åð·» ÔËÍ
22
êÅ×ñÖÅé¶ Çò¼Ú ðÇÔä òÅñ¶ êÅ×ñ ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿ ìóÅ ÃîÞçÅð
ÃîÞç¶ ÔéÍ îÈðÖÅ òÅñÆÁ» ÔðÕå» Õðé å¶ ÕÂÆ òÅð Õ°¼à òÆ Ö»ç¶
ÔéÍ ÃÅð¶ Ô¼Ãç¶ ð¯ºç¶ ÃÇÔä Õð ñËºç¶ ÔéÍ ÁÅî ÁÅçîÆ À°Ôé» é±¿
ç¶ÖÕ¶ Ô¼ÃçÅ ÔËÍ êð Ú¿×¶ ÇÂéÃÅé À°é·» çÆ ÔÅñå ç¶ÖÕ¶ ç¹ÖÆ Ô¹¿ç¶
ÔéÍ ÇÂÃ åð·» Ã¿å»-îÔÅåî» é±¿ Ã¿ÃÅð ðÈêÆ êÅ×ñÖÅé¶ ÇòÚ Ú½ðÅÃÆ
çÆ Ú¼ÕÆ Çò¼Ú ÇêÃ¶ ÜÅä òÅñ¶ ÜÆò» ç¶ ÔÅñ À°µå¶ åðÃ ÁÅªçÅ ÔËÍ
ÁÃÄ ÃÅð¶ ÁÅêä¶ ì¼ÇÚÁ» é±¿ Ö¹ô ç¶ÖäÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ô»Í ÁÃÄ éÔÄ ÚÅÔ¹¿ç¶
ÇÕ ÃÅâ¶ ì¼ÇÚÁ» é±¿ Õ¯ÂÆ ç¹¼Ö Ô¯ò¶Í ÇÂÃ åð·» ÃÅð¶ îé°¼Ö êðî-ê¹ðô
(ÃÅÇÔì) çÆ Á³ô ÔéÍ À°Ô ÃÅÇÔì òÆ ÁÅêä¶ ÜÆò» é±¿ ç¹ÖÆ éÔÄ
ç¶ÖäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ ; ÃÅé±¿ ÇÂæ¯º Û°âÅÀ°äÅ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËÍ ÁÅêä¶ ÜÆò» é±¿
ç¹ÖÆ ç¶Ö Õ¶ ÃÅÇÔì òÆ ç¹ÖÆ Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ ÒÚñåÆ Ú¼ÕÆ ç¶Ö Õð çÆÁ»
ÕìÆðÅ ð¯ÇÂÍÓ
ÜÆò ÁÅåîÅ ÇÂÃ êÅ×ñÖÅé¶ Çò¼Ú Ö¯ ×ÂÆÍ À°Ô ÁÅêäÆ ÚÅñ
í¹ñ ×ÂÆ Áå¶ êÅ×ñ» ò»× ÔðÕå» Õðé ñ¼×ÆÍ ÁÅú ç¶ÖÆÂ¶ ÇÕÃ
åð·» çÆ ÔðÕå Ô¯ ðÔÆ ÔËÍ îé°¼Ö çÅ ôðÆð ê³Ü å¼å çÅ ìÇäÁÅ ÔË-
Çî¼àÆ, êÅäÆ, ÔòÅ, Á¼× Áå¶ ÁÕÅôÍ ÇÂÃ Çò¼Ú ê¼ÚÆÃ êÌÇÕðåÆÁ»
ÔéÍ ÇÜò¶º êÅäÆ å¼å ÃÅâ¶ ÃðÆð Çò¼Ú ê³Ü» ðÈê» Çò¼Ú ÃÇæå ÔË—æ¹¼Õ,
ÇêôÅì, êÃÆéÅ, òÆð÷ Áå¶ ÖÈéÍ ÇÂÃ¶ åð·» Á×éÆ å¼å òÆ ê³Ü» ðÈê»
ÇòÚ ÔË í¹¼Ö, ÇêÁÅÃ, éÄçð, ÁÅñÃ Áå¶ À°ìÅÃÆÍ ÔòÅ å¼å ÃÅâ¶
ÃðÆð ÇòÚ ê³Ü» ðÈê» ÓÚ ÔËÍ ¸Ã¹¿ØóéÅ, ëËñäÅ, ì¯ñäÅ, Ã¹äéÅ Áå¶
÷¯ð ñ×ÅÀ°äÅÍ Çî¼àÆ å¼å Çò¼Ú ¸ Ô¼â, îÅÃ, ÚîóÆ, ð¯î Áå¶ éÔ¹¿
ÁÅªç¶ Ôé Áå¶ ÁÕÅô å¼å ¸ ôìç, ðÈê, ðÃ, Ã¹×¿è Áå¶ Ãêðô
Õðé ÇòÚ ÔéÍ ÇÂÃ åð·» ÇÂÔ ê³Ü å¼å¸ê¼ÚÆ ðÈê» ÇòÚ ÃÅâ¶ ÃðÆð
ÓÚ ÃÇæå ÔéÍ
ÜÆò ÁÅåîÅ ÁÅêäÅ èðî í¹¼ñ ×ÂÆ ÔËÍ ÃðÆð éÅñ À°Ã çÅ
Õ¯ÂÆ Ã¿ì¿è éÅ ÔË éÅ ÃÆ Áå¶ éÅ ÕçÆ Ô¯ ÃÕçÅ ÔË, ÇÕªÇÕ ÃðÆð Üó·
ÔËÍ ìÆÜ» ÔË ê³Ü å¼å» çÅ Üç¯º ÇÕ ÜÆò ÁÅåîÅ Ú¶åé, êð ÁÅåî ç¶ò
ÁÅêä¶ ÃðÈê é±¿ í¹¼ñ Õ¶ ÃðÆð çÆÁ» ÇÂé·» êÌÇÕÇðåÆÁ» ç¶ êÅñä Çò¼Ú
Ö¯ Ç×ÁÅÍ ÇÜò¶º Ã½ä» ÜÆòÁÅåîÅ çÅ Ã¹íÅÁ éÔÄ ÁÅåîÅ çÆ ÇòðåÆ
éÔÄ ÔË ÇÂÔ å» Á×éÆ å¼å ç¶ ÕÅðä ÔËÍ êð ÁÅåîÅ í¹ñ¶Ö¶ éÅñ ÔÆ
ÇÂÃù ÁÅêäÅ èðî ÃîÞ ðÔÆ ÔËÍ ì¯ñäÅ, ÔòÅ å¼å ÔËÍ ÁÅåîÅ çÆ
ÇìðåÆ éÔÄ, êð ÁÅåîÅ ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿ ÃðÆð ÃîÞ ìËáÆ ÔËÍ ÃÅðÅ
Þ¿Üà ÇÂæ¯º ô¹ðÈ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÁÅåîÅ ÁÅêä¶ èðî é±¿ í¹¼ñ ×ÂÆ Áå¶ Áèðî,
×¿ç¶, éÆÚ ÃðÆð çÆÁ» ÇìðåÆÁ» Çò¼Ú ð¹Þ ×ÂÆÍ
Ô¿ÃÅ å±¿ å¯ Ãìñ æÅ, Áàêà å¶ðÆ ÚÅñÍ
ð¿×-Çìð¿×¶ î¶º Ö¯Ô Ç×ÁÅ, Áì ÇÕª Çëðå ì¶ÔÅñ¨
ÜÆò ÁÅåîÅ çÆ ÚÅñ ìóÆ ÇéðÅñÆ ÃÆ, êð Üç¯º çÅ ÇÂÃ é¶
ÃðÆð èÅðä ÕÆåÅ ÇÂÔ ç¹ÖÆ ÔËÍ ÁÅåîÅ ÁÅêäÆ ÚÅñ í¼¹ñ ×ÂÆÍ
ÇÕª í¹¼ñÆ, ÇÕªÇÕ ÇÂÃ é¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÃðÆð îé ÇñÁÅÍ ÃÅðÅ
ç¹¼Ö ÇÂæ¯ ô¹ðÈ Ô¯ÇÂÁÅÍ Ü¶ ÁÅêä¶ -ÁÅê é±¿ ÃðÆð éÅ î³éçÆ å» Õ¯ÂÆ
Þ¿Üà, Õ¯ÂÆ ç¼¹Ö éÔÄ Ô¯äÅ ÃÆÍ ÇÂÔ ÃðÆð å» ÇÂÕ Çê³ÜðÅ ÔË ÇÜÃ
Çò¼Ú ÁÅåîÅ é±¿ íðî Çò¼Ú êÅ Õ¶ ì¿ÇéÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ êÌ¿å± ÁÅåîÅ é±¿
Õ¯ÂÆ ì¿é éÔÄ ÃÕçÅÍ ÇÂÔ ì§éä òÅñÆ òÃå± ÔË ÔÆ éÔÄ Çëð ì¿èé
Çò¼Ú ÇÕª ÔË ?
ÁÅêÅ Õ¯ ÁÅê¶ ÔÆ ì»ÇèúÍ
ÜËÃ¶ ÃòÅé Õ»Ú î³çð î¶º, íðîÇå í½ÎºÕ¶ îð¯¨
Ü¶ Õ¶ÔÇð ìê¹ ÇéðÖ Õ±ê-Üñ, êÌÇåîÅ ç¶ÇÖ êð¯Í
ÁËÃ¶ îç
îç××Ü ëÇàÕ ÇôñÅ
ÇôñÅ,, êð çÃéÇé ÁÅÇé ñð¯¨
îðÕà î¹áÆ ÃòÅç éÅ ÇìÃðË, Øð-Øð éàå Çëð¯Í
ÕÔË ÕìÆð éñÕÆ ÕË Ã¹×éÅ, å¯ÇÔ Õ½é êÕð¯¨
ÇÂÃ ÁÅåîÅ é¶ Ö¹ç ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿ ì¿é ÇñÁÅ, íÅò ì¿èé Çò¼Ú
ÁÅ ×ÂÆÍ ÇÜò¶º Õ¼Ú ç¶ îÕÅé Çò¼Ú ðÇÔä òÅñÅ Õ°¼åÅ ÁÅêä¶ ÔÆ
êÌåÆÇì¿ì éÈ§ ç¶Ö Õ¶ çÈÃðÅ Õ°¼åÅ ÃîÞ Õ¶ í½ºÕçÅ ÔË, ÇÜÃ åð·» ô¶ð ÖÈÔ
Çò¼Ú ÁÅêäÆ ÔÆ êðÛÅÂÆ ç¶Ö Õ¶ çÈÃðÅ ô¶ð ÃîÞÕ¶ ÖÈÔ Çò¼Ú Ûñ»×
ñ×Å Çç¿çÅ ÔË, ÇÜò¶º êÔÅóÆ ðÃå¶ Çò¼Ú Úñä¶ òÅñÅ ÔÅæÆ ÁÅêä¶ ÔÆ
ç¿ç» éÅñ ñóé ñ¼× Ü»çÅ ÔËÍ ÇÜÃ åð·» ì»çð ÖÅñÆ Ô¼æ Øó¶ ÇòÚ
êÅªçÅ ÔË ÇòÚ¯º Û¯ÇñÁ» çÆ î¹¼áÆ íð ñËºçÅ ÔË ÇÂÃ åð·» íðÆ î¹¼áÆ Øó¶
ÇòÚ¯º ìÅÔð éÅ ÁÅÀ°ä å¶ ð½ñÅ êÅªçÅ, ÚÆÕ» îÅðçÅ ÁÅêä¶ ÃÕ¶
Ã¿ì¿èÆÁ» é±¿ ê¹ÕÅðçÅ ÔË ÇÕ íðÅò¯ ! îËé±¿ ìÚÅú ÇÕÃ¶ é¶ îËé±¿ ëó
ÇñÁÅ ÔËÍ À°Ã é±¿ ÇÕÃ¶ é¶ éÔÄ ëÇóÁÅ î¹¼áÆ Ö¯ñ ç¶ò¶ å¶ ìÅÔð ÁÅ
ÜÅÂ¶Í ÇÂÃ¶ åð·» å¯åÅ éñÕÆ é±¿ ëó ñËºçÅ ÔË Áå¶ ÁÅêä¶-ÁÅê é±¿
ì¿Çé·ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃîÞ ñËºçÅ ÔË ? ÇôÕÅðÆ ñ¯Õ å¯å¶ ëóé¶ òÅÃå¶ ÇÂÕ
éñÕÆ éÅñ ÖÅÃ ã¿× çÆ ÇåÁÅðÆ Õðç¶ ÔéÍ éñÕÆ À°µå¶ ÇÂÕ ôÆôÅ
å¶ Õ°Þ ëñ ì¿é· Õ¶ ÇÕÃ¶ çðõå çÆ ÇÂÕ àÅÔäÆ éÅñ ì¿é· Çç¿ç¶ ÔéÍ
å¯åÅ ÁÅªçÅ ÔË; éñÕÆ À°µå¶ êËð ð¼ÖçÅ ÔËÍ íÅð éÅñ éñÕÆ Ø¹¿î
Ü»çÆ ÔËÍ å¯å¶ ç¶ êËð À°µêð Ô¯ Ü»ç¶ Ôé ôÆô¶ ç¶ áÆÕ ÃÅÔîä¶ Áå¶
ÁÅêäÅ ðÈê À°Ã Çò¼Ú ç¶Ö Õ¶ Ã¯ÚçÅ ÇÕ ÇÕÃ¶ çÈÃð¶ å¯å¶ é¶ îËé±¿ ëó
ÇñÁÅ ÔËÍ À°Ô Ú¹¿Þ îÅðé ñ¼×çÅ ÔË ÇÂ¿é¶ ÇÚð é±¿ ÇôÕÅðÆ ÁÅªçÅ ÔË
À°Ã é±¿ ëó ñËºçÅ ÔËÍ Ü¶ å¯åÅ ÚÅÔ¹¿çÅ å» À°âÅðÆ îÅð ÃÕçÅ ÃÆÍ
éñÕÆ Û¼â Õ¶ Á÷Åç Ô¯ ÃÕçÅ ÃÆÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé À°Ã é±¿ ÇÕÃ¶
é¶ éÔÄ ëÇóÁÅ ÃÆÍ ÇÂÃ¶ åð·» ÜÆò òÆ ì¿Çé·ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ À°Ã é¶ Ö¹ç
ç¹éÆÁ» é§È ëÇóÁÅ ÔË, À°Ã é¶ îÅÇÂÁÅ é±¿ ëÇóÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ îÅÇÂÁÅ
ÇÂÃ é±¿ ëó· ÔÆ éÔÄ ÃÕçÆ ÁÅê ëÇóÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÃðÆð é±¿ ÒîËºÓ (î¶ðÅ)
îé Õ¶ ëÇóÁÅ ÔËÍ
ÇÂÃ îÅÇÂÁÅ ðÈêÆ ÃðÆð çÆÁ» ê³Ü¶ ÇÂ¿çðÆÁ» ÁÅêä¶-ÁÅêä¶
ÃòÅðæ çÆ êÈðåÆ¸Çò¼Ú î×é ÔéÍ À°Ôé» é¶ ÁÅåîÅ é±¿ ÁÅêä¶
ò¼ñ ÇÖ¼Ú ÇñÁÅ ÔË ÁÅåîÅ ÇÂÔé» Çò¼Ú ð¹Þ ×ÂÆ Áå¶ Ö¹ç ÁÅêä¶
ÁÅê å¯º çÈð Ô¯ ×ÂÆÍ Á¼Ö» ÇÕÃ¶ ë¹¼ñ é±¿ ç¶ÖçÆÁ» Ôé å» ÇÂÔ ÇÖ¼Ú
Á¼Ö» ç¹ÁÅðÅ îé çÆ Ô¯ÂÆÍ ÁÅåîÅ ÇÕª ÁÅÕÌÇôå Ô¯ÂÆ ? ÇÂÃ é±¿ å»
Õ¯ÂÆ ÁÅ´Çôå Õð éÔÄ ÃÕçÅÍ Çëð ÇÂÃ åð·» ÇÕª ? ÁÅú ÇÂÃ å¶
ÇòÚÅð ÕðÆÂ¶Í ÕçÆ-ÕçÆ ÁÃÄ ÖÅä¶ çÆ Õ¯ÂÆ ÃòÅçÆ ÚÆ÷ ç¶Öç¶ Ô»,
ÜÆí À°Ãé±¿ ÖÅä é±¿ ññÚÅªçÆ ÔËÍ îÈ¿Ô ÇòÚ¯º ñÅð ÇéÕñäÆ ô¹ðÈ Ô¯
Ü»çÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÃÅðÅ Õ¿î ÁÅêä¶ ÁÅê Á³çð ÔÆ Á³çð Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ
åð·» Ö¶â» ÇÖâÅÀ°ä òÅñÅ îé êðç¶ Çê¼Û¶ ÃÅðÆÁ» ÇÂ¿çðÆÁ» é±¿
À°å¶ÇÜå ÕðçÅ ÔËÍ Ô¼ñÅ ô¶ðÆ Çç¿çÅ ÔËÍ ÁÅåîÅ ÇÂÃ Ö¶â é±¿ ÃîÞ éÔÄ
ðÔÆÍ Ãí ÇÂ¿çðÆÁ» ÁÅêÃ Çò¼Ú ÇîñÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» ÔéÍ ÇÜÃ åð·»
ç¶Öä¶ òÅñÆ ÇÂ¿çðÆ å» Á¼Ö ÃÆ, îÈ¿Ô é¶ å» ç¶ÇÖÁÅ éÔÄ, ë¶ð îÈ¿Ô Ú¯º
ñÅð ÇÕª ÇéÕñÆ ? îÈ¿Ô ÇòÚ êÅäÆ ÇÕª ÁÅÇÂÁÅ ? ÇÂÃ çÅ ÇÃ¼èÅ
îåñì ÔË ÇÕ Ãí ÇÂ¿çðÆÁ» çÅ ÁÅêÃ Çò¼Ú ÃîÞ½åÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÁÅêÃ
Çò¼Ú ÇîñÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» ÔéÍ ÁÅåî» çÅ ÇÂÔé» ÇÂ¿çðÆÁ» éÅñ Õ¯ÂÆ
Ã¿ì¿è éÔÄÍ ÁÅåî» å» Õ°Þ Ö»çÆ éÔÄÍ êð Õ°Þ ñ¯Õ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ
ÁÅåîÅ Õ°Þ ÖÅä¶ é±¿ ÕÇÔ ðÔÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÇìñÕ°ñ ×ñå ÔËÍ ÃÅâÆ ÁÅåî»
Õ°Þ éÔÄ Ö»çÆÍ ÇÂÃ çÅ îÈ¿Ô ÔÆ éÔÄ, Çëð ÇÕò¶º ÖÅÂ¶×Æ ? ÁÃñÆ
îÅîñÅ ÇÂÔ ÔË ÇÕ Üç¯º-Üç¯º ÇÂ¿çðÆ ÁÅêä¶ ÃòÅðæ ç¶ ñÂÆ À°å¶Üå
Ô¹¿çÆ ÔËÍ åç¯º ÁÅåîÅ í¹ñ¶Ö¶ éÅñ úéÆ ç¶ð ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿ ÇÂ¿çðÆ
ÃîÞä ñ¼×çÆ ÔËÍ
ÇÂÃ åð·» ÇÂÔ å» îé Áå¶ ÇÂ¿çðÆÁ» çÅ Ö¶ñ ÔË, ÇÜÃé±¿ ÁÅåîÅ
êÅ×ñ» çÆ åð·» Ö¶ñ ðÔÆ ÔËÍ ÁÅåî» îé ç¶ ÕÇÔä¶ ÇòÚ êÈðÆ åð·»
Ú¼ñ ðÔÆ ÔËÍ êð¿å± ÇÕª ? ÇÕªÇÕ ÇÂÔ ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿ êÇÔÚÅä
éÔÄ ðÔÆ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» îé å¯º ÁÅåîÅ é±¿ ò¼Ö ç¶ÖäÅ ÁÅåîÅ é±¿ ÇÃ¼è¶
ðÈê Çò¼Ú ç¶ÖäÅ ÔËÍ ÇÂÃ å¯º ò¼âÅ ç¹éÆÁ» ÇòÚ Ô¯ð Õ¯ÂÆ Õ¿î éÔÄ ÔËÍ
ÁÅåîÅ ÁÅêäÆ ÁÃñÆÁå, ÁÅêäÅ èðî, ÁÅêäÅ ×¹ä, í¹¼ñ ×ÂÆ
ÔËÍ ÁÅåîÅ Ã½ºçÆ-ÜÅ×çÆ éÔÄ, í¹¼Ö-ÇêÁÅÃ òÆ éÔÄ ñ¼×çÆ, éÅ
ÇÂÔ Á½ðå ÔË é» ÁÅçîÄ, éÅ ÇÂÃçÆ Õ¯ÂÆ î» ÔË éÅ ìÅêÍ Çëð ÁÃÄ
Ãí Çðôå¶ éÅå¶ ç¼Ã ðÔ¶ Ô»Í ÇÂÔ Õ½ä Ôé ? îé ÕðÕ¶ ÔÆ Ãí Çðôå¶
éÅå¶ ÔéÍ îé ÕðÕ¶ ÔÆ êÈðÆ ç¹éÆÁ» ÔË, îé ÕðÕ¶ ÔÆ ÃÅðÆ ç¹éÆÁ»
çÅ òðåÅÀ° ÔËÍ Ã¿ÃÅð Çò¼Ú Ü¯ òÆ Õ¿î ÁÅçîÆ Õð ÇðÔÅ ÔË Ãí ÞÈá ÔË
ÇÕªÇÕ ÇÂÔ Ãí Õðî» é±¿ Õðé¶ çÆ êÌ¶ðäÅ, ÇçôÅ îé ç¶ ÇðÔÅ ÔËÍ îé
ç¶ Ô¹Õî Áé°ÃÅð ÔÆ ÁÅçîÆ Õðî Õð ÇðÔÅ ÔËÍ îé ÕÇÔ¿çÅ ÔË êÅäÆ-
êÆäÅ ÔË, Øð ÜÅäÅ ÔË, ÇÕÃ¶ éÅñ ×¼ñ ÕðéÆ ÔËÍ îé ÔÆ éÅðÅ÷ Ô¯
Ü»çÅ ÔË Áå¶ Çëð îé ÔÆ Ö¹ô Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ îé é¶ ÁÅêäÆ ôÕåÆ éÅñ
ÁÅêäÅ ×¹ä ÁÅåî» À°µå¶ ñ×Å Çç¼åÅ ÔËÍ ÜÅäÆ á¼×Æ ëð¶ìÆ ì¶ÂÆîÅéÆ
éÅñ À°Ãé¶ Ôð¶Õ ÜÆòÅÁÅåîÅ çÆ ÃÈðå é±¿ ëÇóÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË å» ÔÆ
å¯ ÕçÆ ÁÃÄ Ö¶åÆìÅóÆ ñÂÆ Ã¯Úç¶ Ô», ÕçÆ ìÅñ-ì¼ÇÚÁ» ñÂÆ Ã¯Úç¶
Ô»Í ÁÅåîÅ òÅÃå¶ ÁÅåîÅ ç¶ íñ¶ ñÂÆ êÌîÅåîÅ ìÅð¶ Ç÷ÁÅçÅ éÔÄ
Ã¯Úç¶Í Üç¯º ÕçÆ æ¯óÅ ìÔ¹å ÕçÆ-ÕçÅÂÄ Ã¯Ú òÆ ñËºç¶ Ô» å» ÇÃðø
ÇÂÃ ñÂÆ ÇÕªÇÕ ÁÅåîÅ çÅ Õ°çðåÆ Ã¹íÅÁ ÔËÍ À°Ô êÌîÅåîÅ ò¼ñ
ÇÖ¼Ú ð¼ÖçÆ ÔË, êð îé ÇÂÃ ç¶ ÁÅó¶ (ÃÅÔîä¶) ÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ
ÁÅåî» Üç¯º ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿ ÜÅä ÜÅÂ¶×Æ å» îé çÆ Õ¯ÂÆ ×¼ñ éÔÄ
î³é¶×ÆÍ ÁÅêä¶ ÁÅê å¯º òÅÕø é» Ô¯ä ÕðÕ¶ ÇÂÔ îé ç¶ Ô¹Õî Çò¼Ú
ÔËÍ îé ÁÅåîÅ é±¿ êÅ×ñ» çÆ åð·» éÚÅ ÇðÔÅ ÔËÍ Üç¯º å¯º ÁÅåîÅ
ôðÆð Çò¼Ú ÁÅÂÆ, ôðÆð Çò¼Ú ÔÆ Ö¯Ô ×ÂÆÍ À°Ãé±¿ ÔÆ ÁÅêäÅ ÕÇÔä
ñ¼×ÆÍ ôðÆð çÆÁ» ÃÅðÆÁ» ÇÂ¿çðÆÁ» ÁÅêä¶-ÁÅêä¶ ÃòÅðæ Çò¼Ú
î×é ÔéÍ Ãí ÇÂ¿çðÆÁ» ÁÅêäÅ-ÁÅêäÅ î÷Å ñËäÅ ÚÅÔ¹¿çÆÁ»
ÔéÍ Ã¿ÃÅð ç¶ ñ¯Õ ÇÂÔé» ÇÂ¿çðÆÁ» ç¶ îÜ¶ Çò¼Ú ëÃ¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ ÇÂÃ
ñÂÆ ÁÅåî» Ã¼Ú¶ ÁÅé§ç å¯º ìÔ¹å çÈð ÔËÍ ÇÂÔ î÷Å Ü¯ ÇÂ¿çðÆÁ»
éÅñ Ã¿ì¿è ð¼ÖçÅ ÔË îé é±¿ ÇîñçÅ ÔË, êð ÇÂ¿çðÆÁ» ç¶ Ôð¶Õ î÷¶ ç¶
Çê¼Û¶ ÃÜÅ òÆ «ÕÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ ÇÜÃ é±¿ ÁÅåî» ï°¼×»-ï°¼×» å¯º í¯× ðÔÆ
ÔËÍ ÁÅú ç¶Öç¶ Ô» ÕÆ ÇÂÃ Çê¼Û¶ ÇÕÔóÆ ÃÜÅ Û°êÆ ÔËÍ
Á¼Ö» ç¶ îÜ¶ çÆ ÃÜÅ ! Á¼Ö» Ã¹¿çðåÅ çÅ î÷Å ñËºçÆÁ» ÔéÍ
Ã¯Ôä¶-Ã¯Ôä¶ Ççzô ç¶Ö Õ¶ Ö¹ô Ô¹¿çÆÁ» ÔéÍ êå¿×¶ çÆÁ» Á¼Ö» ÇÂÃ î÷¶
çÆÁ» çÆòÅéÆÁ» ÔéÍ À°Ô çÆò¶ çÆ ð¯ôéÆ é±¿ êÌ¶î ÕðçÅ ÔËÍ ÇÂÃ î÷¶
ñÂÆ ð¯ôéÆ ò¼ñ Ü»çÅ ÔËÍ Üç¯º é¶ó¶ Ü»çÅ ÔË å» À°Ãç¶ Ö³í Üñ Ü»ç¶
ÔéÍ êð êå¿×» Çëð òÆ Çê¼Û¶ éÔÄ ÔàçÅ Áå¶ ìÅð-ìÅð À°Ã ò¼ñ
Ü»çÅ ÔËÍ ÇÕªÇÕ À°Ô Á¼Ö» çÅ î÷Å ñËäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËÍ êð Á¼Ö» ç¶ î÷¶
ç¶ Çê¼Û¶ êå¿×Å ÁÖÆð Çò¼Ú Ãó Õ¶ ÁÅêäÆ ÜÅé ×¹ÁÅ ìËáçÅ ÔËÍ
Õ¿é» ç¶ î÷¶ çÆ Ã÷Å ¸ ÇÂÃ ÇÂ¿çðÆ çÅ î÷Å Çîð× ñËºçÅ ÔËÍ À°Ô
ì»ÃðÆ çÆ ÁÅòÅ÷ Ã¹äé çÅ ìóÅ ô½ÕÆé ÔËÍ ÇÜÃ åð·» Õ°Þ ñ¯Õ
ð¶âÆú Ã¹äç¶ Ôé, ò¼Ö-ò¼Ö åð·» ç¶ ×Åä¶ Ã¹äç¶ ÔéÍ Õ°Þ ñ¯Õ å»
òÅÕîËé é±¿ Õ¿é» éÅñ ÔÆ ñ×Å Õ¶ Ø¹¿îç¶ ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÁÃñ ÇòÚ À°Ô
Õ¿é» çÅ î÷Å ñËºç¶ ÔéÍ ÇÂÃ¶ åð·» Çîð× ì»ÃðÆ Ã¹äé¶ çÅ î÷Å ñËºçÅ
ÔËÍ À°Ô ÁÅî ÇÔðä» å¯º Õ°Þ ò¼Ö Ô¹¿çÅ ÔËÍ À°ÃçÆ è¹¿éÆ (éÅíÆ) ÇòÚ
ÕÃå±ðÆ ÔËÍ Ü¯ ìóÆ ÕÆîåÆ ÔËÍ ÇôÕÅðÆ ñ¯Õ Çîð× é±¿ ëóé ç¶ ñÂÆ
÷îÆé ÇòÚ ç¯ ì»Ã ×¼âç¶ ÔéÍ À°Ã À°µå¶ ÇÕ¼ñ á¯Õ Õ¶ ÇÂÕ ëð÷Æ
ì»Ã ð¼Ö Çç¿ç¶ ÔéÍ ÁÅê êðç¶ Çê¼Û¶ ÇÕÃ¶ ÃæÅé À°µå¶ Û°ê Õ¶ ì»ÃðÆ
ìÜÅÀ°äÅ ô¹ðÈ Õð Çç¿ç¶ ÔéÍ ì»ÃÈðÆ çÆ ÁÅòÅ÷ Õ¿é» Çò¼Ú êËºç¶ ÔÆ
Çîð× çÅ îé Ö¹ô Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ À°Ô êÔÅóÆ å¯º Ô¶á» À°µåðçÅ ÔË
ÇÕªÇÕ À°Ô é¶ó¶ ÁÅ Õ¶ ì»ÃðÆ Ã¹äéÆ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËÍ Çîð× çÆ î÷ìÈðÆ
ÔË ÇÕ À°Ô ìËá éÔÄ ÃÕçÅÍ Ü¶ ×ñåÆ éÅñ ìËá ÜÅò¶ å» À°µá éÔÄ
ÃÕçÅ, ÇÕªÇÕ À°ÃçÆÁ» ñ¼å» Çò¼Ú Ü¯ó éÔÄ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô
ÁÅêäÆ éÄç òÆ Öó¶-Öó¶ ÔÆ ÇÕÃ¶ Ú¼àÅé ç¶ ÃÔÅð¶ éÅñ ñ¼× Õ¶ êÈðÆ
ÕðçÅ ÔËÍ À°èð ÇôÕÅðÆ ì»ÃðÆ ìÜÅÂÆ Ü»çÅ ÔË Áå¶ Çîð× é¶ó¶
ÁÅªçÅ-ÁÅªçÅ îÃå Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ Çëð ÇìñÕ°ñ é¶ó¶ ÁÅ Õ¶ ÁÅêä¶
ç¯é¯º êËð À°Ã ëð÷Æ ì»Ã À°µå¶ ð¼Ö Çç¿çÅ ÔË, ÇÕªÇÕ À°Ô î÷¶ éÅñ
ì»ÃðÆ çÅ ÁÅé§ç ñËäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËÍ
ëð÷Æ Ô¯ä ÕÅðä ì»Ã Çâ¼× êËºçÅ ÔË Áå¶ éÅñ ÔÆ Çîð× òÆ
Çâ¼× Ü»çÅ ÔËÍ Ô¹ä ÇôÕÅðÆ ì»ÃðÆ òÜÅÀ°äÅ ì¿ç Õð Çç¿çÅ ÔË Áå¶
À°Ãç¶ Õ¯ñ ÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇôÕÅðÆ ÇÔðä é±¿ ëó Õ¶ À°ÃçÅ Çã¼â ëÅó Õ¶
ÕÃå±ðÆ Õ¼ã ñËºçÅ ÔË Áå¶ îÅÃ ò¶Ú Çç¿çÅ ÔËÍ
é¼Õ ç¶ î÷¶ çÆ Ã÷Å : í½ðÅ é¼Õ çÅ î÷Å ñËºçÅ ÔËÍ À°Ô Õîñ ç¶
ë¹¼ñ éÅñ ÇêÁÅð ÕðçÅ ÔË ÇÕªÇÕ À°Ô À°ÃçÆ Çî³éÆ-Çî³éÆ Ö¹ôìÈ çÅ
î÷Å ñËºçÅ ÔËÍ À°Ô À°Ã¶ ÇòÚ ÔÆ îÃå ðÇÔäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËÍ ÇÜÃ åð·»
ÁÃÄ ÃËºà, êÌÇëÀ°î, ÇÂåð ÁÅÇç Ü¯ Ö¹ôìÈçÅð ÚÆ÷» ñ×Åªç¶ Ô» ÇÂÔ
Ãí ÇÂÃ é¼Õ ÇÂ¿çðÆ çÅ î÷Å ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» í½ð» Ö¹ôìÈ çÅ çÆòÅé»
ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ Üç ôÅî Ô¯ä ñ¼×çÆ ÔË Áå¶ í½ðÅ Õîñ ç¶ ë¼ñ çÆ Ö¹ôìÈ
ñËä ÇòÚ îÃå ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ À°èð Ã¹íÅÇòÕ å½ð å¶ Õîñ çÅ ë¹¼ñ
Ô½ñÆ-Ô½ñÆ ì¿ç Ô¯ä ñ¼×çÅ ÔËÍ í½ðÅ ÇÂÃ ×¼ñ é±¿ ÃîÞçÅ ÔË ÇÕ ë¹¼ñ
ì¿ç Ô¯ ÇðÔÅ ÔË Áå¶ ì¿ç Ô¯ä å¯º êÇÔñ» À°Ãé¶ ÇÂæ¯º ìÅÔð ÇéÕñäÅ
ÔËÍ êð À°Ô Ã¯ÚçÅ ÔË æ¯óÆ ÇÜÔÆ îÇÔÕ Ô¯ð ñË ñËºçÅ Ô» ìÅÁç Çò¼Ú
À°µâ ÜÅò»×ÅÍ ë¹¼ñ Ô¹ä Ô½ñÆ-Ô½ñÆ ÕÅëÆ Ô¼ç å¼Õ ì¿ç Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ
í½ðÅ Ô¯ð î÷Å ñËäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËÍ À°Ô îÅÇÂÁÅ ç¶ î÷¶ Çò¼Ú ÇÂ¿éÆ ì¹ðÆ
åð·» ëÃ Ú¹¼ÕÅ Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕ ÇÂæ¯º ÇéÕñäÅ éÔÄ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ
À°Ô Ã¯ÚçÅ ÔË ÁÜ¶ å» ÁÅÕÅô ÇçÃ ÇðÔÅ ÔË, ìÃ æ¯óÆ ÔÆ ç¶ð Çò¼Ú À°µâ
ÜÅò¶×ÅÍ ÇÜò¶º ÃÕ±ñ ÜÅä ñÂÆ À°µáä å¯º êÇÔñ» ì¼Ú¶ æ¯óÆ ç¶ð éÄç
ÇòÚ Ô¯ð îÃå ðÇÔäÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ ÔéÍ ÇÕªÇÕ À°Ô éÄç çÅ î÷Å ñË ðÔ¶
Ô¹¿ç¶ Ôé, ÇÂÃ ñÂÆ À°Ôé» é±¿ ìÅð-ìÅð À°áÅÀ°ä» êËºçÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·»
í½ðÅ òÆ À°µâä å¯º êÇÔñ» Õîñ çÆ Ö¹ôì¯ çÅ î÷Å æ¯óÆ ç¶ð Ô¯ð ñËäÅ
ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËÍ êð À°Ãé±¿ ìÅð-ìÅð ÃîÞÅ Õ¶ Õ¯ÂÆ À°æ¯º ìÅÔð Õ¼ãä òÅñÅ
éÔÄ Ô¹¿çÅÍ ÇÂÃ åð·» Õîñ çÅ ë¹¼ñ Ô½ñÆ-Ô½ñÆ êÈðÆ åð·» ì¿ç Ô¯ Ü»çÅ ÔË
Áå¶ í½ðÅ ôðÅìÆÁ» ò»× Çò¼Ú¶ ÔÆ îÃå Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ Ãò¶ð¶ Üç¯º ë¹¼ñ Çëð
ÇÖóçÅ ÔË å» í½ðÅ îð Ú¹¼ÕÅ Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕªÇÕ À°Ãé±¿ ÁÅÕÃÆÜé éÔÄ
ÇîñçÆÍ ÇÂÃ åð·» í½ðÅ é¼Õ çÅ î÷Å ñËºçÅ-ñËºçÅ îð Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÃÆ
é¼Õ çÅ î÷Å Áå¶ ÇÂÔ ÔÆ ÔË À°ÃçÆ Ã÷ÅÍ
ÜÆí ç¶ î÷¶ çÆ Ã÷Å : î¼ÛñÆ çÆ ÜÆí ìóÆ å¶÷ ÔË ; À°Ô Ôð Ãî¶º
Õ°Þ éÅ Õ°Þ ÖÅä¶ é±¿ ñ¯ÚçÆ ðÇÔ¿çÆ ÔËÍ ÇÜò¶º ÁÃÄ Õç¶ Û¯ñ¶ íà¹ð¶, Õç¶
ÔñòÅ êÈóÆ, Õç¶ ðÃ×¹¼ñ¶, Õç¶ Ãî¯Ã¶ Áå¶ Õç¶ Üñ¶ìÆ ÁÅÇç ÖÅäÅ
ÚÅÔ¹¿ç¶ Ô»Í ÇÂÔ Ãí ÕÆ ÔË ? ÇÂÔ Ãí ÜÆí ÇÂ¿çðÆ çÅ î÷Å ÔËÍ î¼ÛñÆ
é±¿ ëóé ç¶ ñÂÆ îÛ¶ð¶ Õ°¿âÆ À°µå¶ ÁÅàÅ, îÅÃ ÁÅÇç ñ×Å Õ¶ êÅäÆ
Çò¼Ú Ã¹¼àç¶ ÔéÍ î¼ÛñÆ ÇÂÃ ×¼ñ é±¿ ÃîÞçÆ ÔË ÇÕ ÇÂÔ ÁÅàÅ À°Ãç¶
ÖÅä ç¶ ñÂÆ éÔÄ ÔË ìñÇÕ À°Ãé±¿ ëóé ç¶ ñÂÆ ÔËÍ êð À°ÃçÆ ÜÆí
ìóÆ å¶÷ ÔËÍ À°ÃçÅ î÷Å òÆ éÔÄ Û¼â ÃÕçÆ ; ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô Ã¯ÚçÆ
ÔË ÇÕ Ú¯ðÆ-Ú¯ðÆ ÖÅ Õ¶ Çé¼Õñ ÜÅò»×ÆÍ êð À°Ãé±¿ ÇÂÔ éÔÄ êåÅ ÇÕ
À°Ô Õ°¿âÆ ç¯ îÈ¿ÔÆ ÔË, Ü¯ ç¯é» êÅÇÃÁ» å¯º ëÃÅÂ¶×ÆÍ À°Ô ÚñÅÕ ìäçÆ
ÔË êð À°Ãé±¿ ÇÂÔ éÔÄ êåÅ ÇÕ ÇôÕÅðÆ Ô¯ð òÆ ÚñÅÕ ÔËÍ ÇÂÃ åð·»
À°Ô ëÃ Ü»çÆ ÔË Áå¶ ÜÆí ç¶ Ã¹ÁÅç ç¶ ñÂÆ ÁÅêäÆ ÜÅé ×¹ÁÅ
ìËáçÆ ÔËÍ
ÇÂÃ ç¹éÆÁ» çÆ ç¹ÕÅé å¶ Ü¯ Õ°Þ òÆ ÔË À°Ô Ãí îÅÇÂÁÅ çÅ Ö¶ñ
ÔË, ÁÅåî» é±¿ êÌîÅåîÅ å¯º çÈð Õðé ç¶ ñÂÆ ÔËÍ îÅÇÂÁÅ é¶ ÇÂ¼æ¶ Õ°¼Þ
òÆ ÁÅåîÅ ç¶ î÷¶ ñÂÆ éÔÄ ð¼ÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÁÅåî» é±¿ ÇÕÃ¶ î÷¶ çÆ
ñ¯ó éÔÄ ÔË ÇÕªÇÕ À°Ô ÁÅê ÔÆ ÁÅé§ç êÈðòÕ ÔËÍ Çëð ÇÂÔ ÇÕÔ¯
ÇÜÔÅ ÁÚ¿íÅ ÔË ÇÕ ÁÅåîÅ ÇÂÃ î÷¶ ÇòÚ îÃå Ô¯ ×ÂÆ ÔËÍ ÕÆ ÇÂÔ
í½ð¶ òÅñÆ ×¼ñ å» éÔÄ Ô¯ ðÔÆÍ ÁÃÄ Ã¯Úç¶ Ô» ÇÕ ÇÂ¼Õ Ççé ÇÂÔ
ÃðÆð Û¼âäÅ ÔÆ ÔË, Çëð òÆ ÁÃÄ ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ íÜé éÔÄ Õðç¶Í
ÁÃÄ Ã¯Úç¶ Ô» ÇÕ îÅÇÂÁÅ çÅ æ¯óÅ ÇÜÔÅ î÷Å Ô¯ð ñË ÇñÁÅ ÜÅò¶, êð
ÃÅé±¿ éÔÄ êåÅ ÇÕ Ü¶ Õ¯ÂÆ ÃÇå×¹ðÈ ÃÅé±¿ ìÅð-ìÅð Ü×ÅÀ°ä çÆ
Õ¯Çôô Õð ÇðÔÅ ÔË å» áÆÕ ÔË, ÁÃÄ ìÚ ÜÅò»×¶, êð Ü¶ ÁÃÄ ÃÇå×¹ðÈ
çÆ ê¹ÕÅð é±¿ òÆ ÁéÃ¹ÇäÁÅ Õð Çç¼åÅ, ÁÃÄ éÅ ÜÅ×¶ Áå¶ îÅÇÂÁÅ
ç¶ î÷¶ ÇòÚ îÃå ðÔ¶, å» ÇÂÃ åð·» ê¼Õ¶ å½ð å¶ îÅÇÂÁÅ ÃÅé±¿ îé°¼Ö
Ú¯ñ¶ å¯º Ô¶á» Ã¹¼à ç¶ò¶×Æ Áå¶ ÁÃÄ îÅÇÂÁÅ çÅ î÷Å ñËºç¶-ñËºç¶ ÔÆ
îÅÇÂÁÅ çÆ ×¯ºç Çò¼Ú ÃçÅ ñÂÆ Ã½º ÜÅò»×¶ Áå¶ ÃÅâÅ ÕÆîåÆ ÜÆòé
ì¶ÕÅð ÚÇñÁÅ ÜÅò¶×ÅÍ
Çòô¶ ÇÂ¿çðÆ ç¶ î÷¶ çÆ Ã÷Å : ÇÂÃ ÇÂ¿çðÆ ç¶ î÷¶ çÅ ÁÅôÕ ÔË
ÔÅæÆ, ìóÅ ÔÆ ÕÅîÆ ÜÅéòð ÔËÍ À°Ãé±¿ ëóé ñÂÆ ÇôÕÅðÆ Ü¿×ñ
ÇòÚ ÇÕÃ¶ çðõå éÅñ ÇÂÕ Ô¼æäÆ ì¿é Çç¿ç¶ ÔéÍ Ô¼æäÆ å¯º æ¯óÅ
Á¼×¶ ÇÂ¼Õ â±¿ØÅ à¯ÇÂÁÅ ê¹¼à Õ¶ À°µêð Û¯àÆÁ»-Û¯àÆÁ» ñ¼Õó²ÆÁ» êÅ
ÇÕ ØÅÔ-ëÈÃ éÅñ À°Ãé±¿ Ú¿×Æ åð·» ã¼Õ Çç¿ç¶ Ôé å» Õ¶ ÔÅæÆ é±¿ êåÅ
é» ñ¼×¶Í ÔÅæÆ Üç¯º Ô¼æäÆ é±¿ ç¶ÖçÅ ÔË å» ç½óçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÕÅî êÈðåÆ
ñÂÆ À°Ãç¶ Õ¯ñ ÁÅªçÅ ÔËÍ ÇÜª ÔÆ À°Ô Á¼×¶ ØÅÔ-ëÈÃ À°µå¶ êËð
ð¼ÖçÅ ÔË ÔÅæÆ ç¶ íÅð éÅñ Û¯àÆÁ»-Û¯àÆÁ» ñ¼ÕóÆÁ» à¹¼à Ü»çÆÁ»
Ôé Áå¶ ÔÅæÆ à¯Â¶ Çò¼Ú Çâ¼× Ü»çÅ ÔËÍ Õ°Þ Ççé» å¼Õ ÔÅæÆ À°µæ¶ ÔÆ
í¹¼ÖÅ¸ÇêÁÅÃÅ ÇêÁÅ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ ìÅÁç Çò¼Ú ÇôÕÅðÆ ÁÅªçÅ ÔË Áå¶
À°Ãé±¿ êÅñå± ÜÅéòð çÆ åð·» ìäÅ ñËºçÅ ÔË Áå¶ ×ñ¶ ÇòÚ Ø¿àÆÁ»
êÅ Õ¶ Ø¹îÅªçÅ ÔËÍ
îé Áå¶ îÅÇÂÁÅ é¶ òÆ ÜÆò ÁÅåîÅ é±¿ ëÃÅ Õ¶ êÅñå± ìäÅ
ÇñÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» Ô¹ä À°Ô ÁÅêä¶ ÷¯ð éÅñ ÇÂÃ ë¿ç¶ å¯º Á÷Åç
éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅÍ Ü¶ ÇÂÕ ÇÂ¿çðÆ çÅ î÷Å ÔÆ ÜÆò ñÂÆ Â¶éÅ õåðéÅÕ
ÔË, å» ÇÂÃ îé°¼Ö çÅ ÕÆ ÔÅñ Ô¯ò¶×ÅÍ ÇÜÃ çÆÁ» ê³Ü¶ ÔÆ ÇÂ¿çðÆÁ»
ÇÂ¼Õ çÈÜÆ å¯º ò¼è å¶÷ ÔéÍ ÇÂÔ Ãí åÅÕå éÅñ ÁÅåîÅ é±¿ éðÕ
ò¼ñ ØÃÆàçÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» ñË Ü»çÆÁ» ÔéÍ Â¶¶éÅ ÔÆ éÔÄ ìñÇÕ ÕÅî,
´¯è, ñ¯í, î¯Ô, Ô¿ÕÅð òÆ ÁÅêä¶-ÁÅêä¶ åðÆÕ¶ éÅñ ÕÂÆ åð·» ç¶
éÅÚ éÚÅ ðÔ¶ ÔéÍ êð ÇÂÃ å¶ ÃÅÇÔì ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé :
ìÔ¹ ì¿èé å¶ ì»ÇèÁÅ, Â¶¶Õ ÇòÚÅðÅ ÜÆòÍ
ÜÆò ÇòÚÅðÅ ÇÕÁÅ Õð¶, Ü¶ éÅ Û°âÅò¶ êÆòÍÍ
ÇÕÃ¶ Ã¯ÔäÆ ÚÆ÷ é±¿ ç¶Ö Õ¶ Á¼Ö» ññÚÅªçÆÁ» Ôé, îé°¼Ö Ú¯ðÆ
ÕðçÅ ÔË, êÅê ÕðçÅ ÔËÍ êÅê Õðî Õðé ÕðÕ¶ ÔÆ ÁÅåî» ÇÂÃ
Ú¹¹ðÅÃÆ Çò¼Ú ìÅð-ìÅð Üéî ñËä çÆ Ã÷Å í¯× ðÔÆ ÔËÍ êð êÅê å»
îé ÕðçÅ ÔËÍ îé é±¿ ÔÆ êÅêÆ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ Çëð ÁÅåî» çÅ ÕÆ
ç¯ô Ô¯ÇÂÁÅ ? ÕÆ À°Ô ç¯ôÆ ÔË ? Ô» ! ÁÅåîÅ òÆ ÇÂÃ Çò¼Ú ôÅîñ Ô¯
ðÔÆ ÔËÍ ÇÜÃ åð·» Õ¯ÂÆ ÇÕÃ¶ çÅ Õåñ Õðé Ü»çÅ ÔË å» À°Ã ÇòÚ
ìÔ¹å Õ°Þ ôÅîñ Ô¯ Ç×ÁÅÍ À°µæ¶ å¼Õ ÜÅä ñÂÆ ñ¼å» ôÅîñ Ô¯ÂÆÁ»Í
Çëð ÚÅÕ± ÁÅÇç îÅðé ñÂÆ Ô¼æ ôÅîñ Ô¯Â¶Í Ü¯ ×¹¼ÃÅ ÁÅÇÂÁÅ ÃÆ À°Ô
òÆ î³é å¯º ÔÆ ÃÆÍ Çëð ÇÂ¼æ¶ ÁÅåîç¶ò ÇÕ¼æ¶ «ÇÕÁÅ ÃÆÍ ÕÆ ÁÅåîÅ
çÆ ×ñåÆ ÃÆ Ü» éÔÄ ? Ô» ÃÆ, ÇÕªÇÕ ÇÂÃ Çò¼Ú ÁÅåîÅ òÆ êÈðÆ
åð·» ôÅÇîñ ÃÆ, Ô¼æ»-êËð» é±¿ ôÕåÆ ÁÅåîÅ é¶ Çç¼åÆÍ ´¯è îé å¯º
ÁÅÇÂÁÅ, êð Ü¶Õð ÁÅåîÅ Ã¯Ú-ÇòÚÅð ÕðçÆ, Ô¼æ»-êËð» é±¿ åÅÕå
éÅ Çç¿çÆ å» îé ô»å Ô¯ Ü»çÅ Áå¶ êÅê Õðî éÅ Ô¹¿çÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ
ÁÅåîÅ ÁÅêäÆ ôÕåÆ ç¶ Õ¶ ÇÂÃ êÅê Õðî ÇòÚ ôÅîñ Ô¯ ×ÂÆÍ Ú¯ð
ÁêðÅèÆ Ô¹¿çÅ ÔË å» Ú¯ð çÅ ÃÅæ ç¶ä òÅñÅ òÆ ÁêðÅèÆ î³ÇéÁÅ
Ü»çÅ ÔËÍ À°µ×ðòÅçÆ é±¿ å» Ã÷Å ÇîñäÆ ÔÆ ÚÅÔÆçÆ ÔË, êð Ü¶Õð
Õ¯ÂÆ À°Ãé±¿ êéÅÔ ç¶ ÇðÔÅ ÔË, ÃÔÅÇÂåÅ ç¶ ÇðÔÅ ÔË À°Ãé±¿ ÕÆ ÇÂÃ¶ åð·»
ÔÆ Û¼â ç¶äÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË ? ÇÂÃ¶ åð·» ÁÅåîç¶ò òÆ Ã÷Å çÅ Ô¼ÕçÅð
ìä ÇðÔÅ ÔËÍ ÁÅåî ç¶ò é¶ Ô¼æ»-êËð» é±¿ åÅÕå ÇÕª Çç¼åÆ ? ÁÅåî»
í¹¼ñ ×ÂÆÍ ÇÂÃ åð·» ÇÂÔ å» ÇéôÇÚå ÔÆ ÔË ÇÕ ÁÅåîÅ ÇÂÃ ç¶ ì¿èé
ÇòÚ ì¿éÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ Á¼Ö» é¶ Ã¯ÔäÅ ë¹¼ñ ç¶ÇÖÁÅ, é¼Õ é¶ À°ÃçÆ òÅôéÅ
ñËäÆ ÚÅÔÆÍ Á¼Ö» é¶ Ã¹ÁÅçÆ ÖÅäÅ ç¶ÇÖÁÅ, îÈ¿Ô ÇòÚ êÅäÆ íð
ÁÅÇÂÁÅ, ÜÆí ÁÅêä¶ ñÂÆ ññÚÅÀ°ä ñ¼×ÆÍ ÇÂÔ Ãí ÕÆ ÔË ? Ãí
ÇÂ¿çðÆÁ» ÁÅêÃ Çò¼Ú ÇîñÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» ÃÆÍ À°Ôé» é¶ ÁÅåî» é±¿
î÷ìÈð ÕÆåÅÍ ÁÅåî-ç¶ò òÆ Õ°¼ç ÇêÁÅÍ À°ÃéÈ¿ ÁÅêäÅ Ç×ÁÅé
éÔÄ ÃÆÍ À°ÃçÅ ÇÂÔé» ÚÆ÷» éÅñ òÅÃåÅ éÔÄ ÃÆÍ êð Çëð òÆ À°Ô
ÇÂ¿çðÆÁ» ç¶ ÇÂôÅð¶ å¶ ÇÂÃ Õ¿î é±¿ êÈðÅ Õðé ñ¼× ÇêÁÅÍ ÃÅéÈ¿ ÇÂÃ
×¼ñ é±¿ ìóÆ ×¿íÆðåÅ éÅñ Ã¯ÚäÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ ÃÅé±¿ Ã¯ÚäÅ Ô¯ò¶×Å,
ÇÂÔ Ãí ÇÕª Ô¯ ÇðÔÅ ÔË ÇÕªÇÕ¸ÒÒÜÆò ÒÒÜÆò êóÅ ìÔ¹ ¬à î¶º, éÔÄ Õ°Þ
ñËä éÅ ç¶ä¨ÓÓ
ÜÆò ÁÅåîÅ ìóÆ «¼à Çò¼Ú ÔËÍ À°Ãé±¿ ìÚÅÀ°äÅ Ô¯ò¶×ÅÍ À°ÃçÅ
ÇÂÔé» ÚÆ÷» éÅñ Õ¯ÂÆ Ã¿ì¿è éÔÄ ÔËÍ À°Ô ÁÅêäÆ ôÕåÆ éÅñ
ÁÅêäÅ éÅô Õð ðÔÆ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ Ã¿å òÅð-òÅð Ô¹ÇôÁÅð Õð ðÔ¶
Ôé :¸
ÇÂÔ Çê³Üð» éÔÄ å¶ðÅ Ô¿ÃÅ,
ÇÂÔ Çê³ÜðÅ éÔÄ å¶ðÅ¨
ÇÂÔ ×µñ Ã¹ä Õ¶ Õ°Þ ñ¯Õ» ç¶ Ççµñ ÇòµÚ íðî êËçÅ Ô¯ ÜÅç» ÔËÍ
À°Ôé» çÆ èÅðéÅ ìäÆ Ô¯ÂÆ ÔË ÇÕ ÇÂÔ ÃðÆð ÃÅé¿È êÌîÅåî» é¶ ÇçµåÅ
ÔËÍ À°Ãé¶ ÔÆ ÃÅé±¿ Ã¿ÃÅð ÇòµÚ í¶ÇÜÁÅ ÔËÍ Â¶éÅ ÔÆ éÔÄ, ÁµÜ-Õµñ
ÕÂÆ îÔÅåîÅò» ç¶ Ççñ ÇòµÚ òÆ ÇÂÔ íðî ò¶ÇÖÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÕÆ
ÕÔÆÂ¶ ë¶ð À°Ôé» é±¿? ìÅäÆ å» ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ ñË ðÔ¶ Ôé, êð
À°ÔéÅ çÆ êÈðÆ ×µñ ÃîÞ ÔÆ éÔÄ ÁÅ ðÔÆÍ ÇÂÔ ÇÂÃ¶ åð» ÔÆ ÔË ÇÜò¶º
Õ¯ÂÆ ÁÅê Á³çðñÆ ç¹éÆÁ» ÇòµÚ Ç×ÁÅ ÔÆ éÅ Ô¯ò¶, êð ×µñ» Çê³â-
ìÌÇÔî³â çÆÁ» ÕðçÅ Çëð¶Í ÇÂÃçÅ îåñì ÔË ÇÕ À°ÃçÅ Ç×ÁÅé
ÇÃðë ÇÕåÅìÆ Ç×ÁÅé åµÕ ÔÆ ÃÆÇîå ÔËÍ À°Ô Áé¹íò éÅñ Ü¹ÇóÁÅ
ÔÆ éÔÄ ÔËÍ ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ ÃÅÇÔì ÁÅêäÆ ìÅäÆ ÇòµÚ ÕÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ
î¶ðÅ å¶ðÅ îéÈÁÅ ÕËÃ¶ ÇÂÕ Ô¯ÂÆ ð¶Í
îËº ÕÇÔåÅ ÔÈ¿ ÁÅÖº̄ ÕÆ ç¶ÖÆ, å±¿ ÕÇÔåÅ ÕÅ×Ü ÕÆ ñ¶ÖÆÍ
îËº ÕÇÔåÅ ÔÈ¿ Ã¹ñÞÅòé ÔÅðÆ, å±¿ ðµÇÖú À°ñÞÅÂÆ ð¶¨
îËº ÕÇÔåÅ ÔÈ¿ ÜÅ×å¶ ðÇÔú, å¿ ÕÇÔåÅ ÔË Ã¯ÂÆ ð¶Í
²îËº ÕÇÔåÅ Çéðî¯ÔÆ ðÇÔú, å±¿ ÜÅåÅ ÔË î¯ÔÆ ð¶¨
Ü¹×é-Ü¹×é ÃîÞÅÕ¶ ÔÅðÅ, ÕÔÅ éÅ îÅéå Õ¯ÂÆ ð¶Í
å±¿ å¯ ð¿âÆ Çëð¶ ÇòÔ³âÆ, Ãí èé âÅð¶ Ö¯ÂÆ ð¶¨
ÃÇå×¹ðÈ èÅðÅ Çéðîñ ìÔË, ìÅÃË ÕÅÇÂÁÅ è¯ÂÆ ð¶Í
ÕÇÔå ÕìÆð Ã¹ä¯ íÅÂÆ ÃÅè¯, åì ÔÆ òËÃÅ Ô¯ÂÆ ð¶¨
ÇÂÕ îÔÅåîÅ é±¿ ÇÕÃ¶ í×å é¶ ÇÂÕ êÌôé ÕÆåÅ; ÇÕÔÅ-Ô¶ îÔÅðÅÜ
Ü¶ êÌîÅåîÅ é¶ îé¹ÖÅ ÜÆòé î¹ÕåÆ ñÂÆ Çç¼åÅ ÔË å» Çëð À°Ãé¶ ÃÅé±¿
Ã¿ÃÅð Çò¼Ú í¶ÇÜÁÅ ÇÕª ? ÇÂæ¶ å» ìó¶ ç¹Ö ÔéÍ ÃÅèÕ ç¶ êÌôé
ÇòÚ ìóÅ åðÕ ÃÆÍ ÃÅèÕ ÃÚÅÂÆ é±¿ áÆÕ ã¿× éÅñ Ú¿×Æ åð·»
ÜÅéäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ ÃÆÍ êð îÔÅåîÅ ÜÆ Á¼è¶-ÁèÈð¶ ÇÕåÅìÆ Ç×ÁÅé
åÕ ÔÆ ÃÆÇîå ÃéÍ ÁÅê å» â°ì ÔÆ ðÔ¶ Ãé À°Ãé±¿ òÆ â¯ìç¶ Ô¯Â¶
Ã¿ÃÅð çÆ Ã¹¿çðåÅ çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ Õðé ñ¼×¶ ; À°Ãé±¿ ÃîÞÅä ñ¼×¶ ÇÕ
ÇÕåéÅ Ã¿¹¿çð Ã¿ÃÅð ìäÅÇÂÁÅ ÔË, êÌîÅåîÅ é¶¶ å°ÔÅâ¶ òÅÃå¶Í
Ü¶ ÇÂÔ Ã¿ÃÅð Ã¹ÖîÂÆ ÔË å» Çëð êÂ¶ ðÔ¯ ÇÂæ¶ ÔÆÍ Çëð ç¹éÆÁ» é±¿
î¹ÕåÆ çÅ ðÃåÅ ÇÕª ÇçÖÅ ðÔ¶ Ô¯Í ÇÂÕ êÅÃ¶ å» î¹ÕåÆ çÆ ×¼ñ Õð
ðÔ¶ Ô¯ çÈÜ¶ êÅÃ¶ Ã¿ÃÅð é±¿ Ã¹ÖîÂÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ô¯Í Ã¿ÃÅð ç¶ ç¹¼Ö» é±¿ ÃîÞ
Õ¶ À°é·» å¯º ÁÅ÷Åç Ô¯ä ñÂÆ Ç×ÁÅéÆ ê¹ðô êÌîÅåîÅ ò¼ñ îÈ¿Ô Õðç¶
ÔéÍ ÃÅé±¿ ÇÂéÃÅéÆ å½ð å¶ Ã¯ÚäÅ Ô¯ò¶×Å ÇÕ Ü¶ ÃÅâ¶ ì¼ÇÚÁ» é±¿ Õ¯ÂÆ
ç¹Ö Çîñ¶ å» ÕÆ ÃÅé§È îé÷Èð Ô¯ò¶×ÅÍ Çëð ÇÂæ¶ å» ÃÅðÅ Ã¿ÃÅð ç¹ÖÆ ÔËÍ
Õ½ä ÔË, ÇÂÃ Ã¿ÃÅð é±¿ ç¹¼Ö ç¶ä òÅñÅ, ÚñÅÀ°ä òÅñÅ ? Õ½ä ÔË, ÇÂÃ
Ã¿ÃÅð é±¿ êËçÅ Õðé¶ òÅñÅ ? Õ½ä ÔË, ÇÂÃ Ã¿ÃÅð çÆ êðñ¯ Õðé¶ òÅñÅ
? ÃÅé±¿ ÇÂÔ Ãí áÆÕ åð·» ÃîÞäÅ Ô¯ò¶×Å, ÇÕªÇÕ ÇÂÔ å» áÆÕ ÔË ÇÕ
ÇÂ¼æ¶ ÇÕÃ¶ òÆ ÜÆò é±¿ Ã¹¼Ö éÔÄ ÔËÍ Ü¶ Ãí ÜÆò À°Ã êÌîÅåîÅ ç¶ ì¼Ú¶ Ôé
å» Çëð À°Ô ÇÕ¼æ¶ Ã¹¼åÅ ÇêÁÅ ÔË ? ÃÅé±¿ ÇÂÃ Ã¿ÃÅð Çò¼Ú ÇÂÕ¼ñÅ Û¼â Õ¶
ÇÕ¼æ¶ ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÁÅú íðÅò¯º ! ÇÂÃ ÇÕåÅìÆ Ç×ÁÅé òÅñ¶
îÔÅåîÅ é±¿ Û¼â¯ Ã¼Ú¶ Ã¿å» ç¶ êÅÃ ÜÅ Õ¶ ÇÂÃ ðÔ¼Ã é±¿ ÃîÞÆÂ¶Í ÕìÆð
ÃÅÇÔì ÇÃðë ÇÂôÅðÅ éÔÄ Õð ðÔ¶ ÇìñÕ°ñ Ãê¼ôà ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
îé ÔÆ ÃðÈêÆ ç¶ò Çéð¿Üé, å¯ÇÔ ðÔÅ íðîÅÂÆÍ
ê»Ú ê¼ÚÆÃ åÆé ÕÅ Çê³ÜðÅ, ÜÅ î¶º å¯ Ô¶ ð¼ÖÅ íðîÅÂÆ¨
ÃÅÇÔì ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ îé, ÇÜÃé±¿ Çéð¿Üé òÆ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ
ÇéðÅÕÅð òÆ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔË åËé±¿ ï°¼×»-ï°¼×» å¯º íàÕÅ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂÔ
ÃðÆð å» ÇÂÕ Çê³ÜðÅ ÔËÍ ÇÜÃ ÇòÚ åËé±¿ ÕËç ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ êÈðä
Ã¿å» é¶ ÇéðÅÕÅð å¯º Á¼×¶ Ã¼Ú¶ ÃÅÇÔì çÆ ×¼ñ ç¹éÆÁ» é±¿ ç¼ÃÆ ÔËÍ ×¹ðÈ
éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ÁÅêäÆ ìÅäÆ ÇòÚ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
ÒÒÃ¼Ú¶ î¶ð¶ ÃÅÇÔìÅ, ×Ôé ×îíÆðÅÍ
Õ¯ÂÆ éÅ êÅò¶ í¶ç å¶ðÅ¨ÓÓ
ÇÂÃ ç¹éÆÁ» çÅ ðÅÜÅ å» Çéð¿Üé ÔËÍ Ü¯ åÆé ñ¯Õ» çÅ Ã¹ÁÅîÆ ÔË
Áå¶ Çå¿é» ñ¯Õ» å¶ ðÅÜ ÕðçÅ ÔËÍ êð À°Ô êðîÅåîÅ ÇÜÃ çÆ ÁÃÄ
ÃÅð¶ Ö¯Ü Çò¼Ú ñ¼×¶ Ô»Í À°Ô å» Çå¿é ñ¯Õ» Çò¼Ú éÔÄ Çîñ ÃÕçÅÍ
À°Ãé±¿ êÌÅêå ÕðéÅ ÔË å» ÃÅé±¿ Ú½æ¶ ñ¯Õ (Áîð-ñ¯Õ) ç¶ í¶çÆ Õ¯ñ
ÜÅäÅ êò¶×ÅÍ ÇÂÃ Áîð ñ¯Õ çÅ Ç×ÁÅé ÇÕåÅì» Çò¼Ú éÔÄ Õðî
Õ»â» Çò¼Ú éÔÄ ìñÇÕ êÈðé Ã¿å ÃÇå×¹ðÈ Õ¯ñ Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕªÇÕ À°Ô
À°Ã ç¶ô ç¶ òÅÃÆ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ Ã¿å Üé À°Ã¶ ç¶ô å¯º ÚñÕ¶ ÇÂÃ ç¹éÆÁ»
Çò¼Ú ÁÅªç¶ ÔéÍ À°Ô ÃÅÇÔì çÅ Ã¿ç¶ô ÜÆò» åÕ êÔ¹¿ÚÅªç¶ Ôé
Áå¶ ÕÅÇÂÁÅ å¯º ìÅÔð Çòç¶Ô éÅî çÅ çÅé ç¶Õ¶ ÁÅêä¶ ç¶ô ñË Ü»ç¶
ÔéÍ êð Çéð¿Üé òÆ ÇÂ¿éÆ ÁÃÅéÆ éÅñ ÜÆò» é±¿ À°µæ¶ ÜÅä éÔÄ
Çç¿çÅÍ À°Ô ÕÂÆ îÔÅåîÅò» çÅ ðÈê èÅðÕ¶ ÜÆò» éÅñ è¯ÖÅ ÕðçÅ ÔËÍ
ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ ÔÆ ò¼â¶-ò¼â¶ Ã¿å-îÔÅåîÅ ÇéðÅÕÅð Çéð¿Üé çÆ ×¼ñ
Õðç¶ ÔéÍ Á¼×¶ çÅ Õ¯ÂÆ í¶ç éÔÄ ÜÅäçÅ ÔËÍ ÜÆò í¹ñ-íñÂÆÁ»
Çò¼Ú êË Ü»çÅ ÔËÍ îÅÇÂÁÅ ðÈêÆ ôðÆð Çò¼Ú ÔÆ À°ñÞ Õ¶ ðÇÔ Ü»çÅ ÔËÍ
ÇÜò¶º å¯åÅ ÇôÕÅðÆ ç¶ Çê³Üð¶ é±¿ Û¼â Õ¶ ÇÕå¶ éÔÄ Ü»çÅÍ ÇÂÃ¶ åð·»
ÁÅåîÅ îé ç¶ ÃðÆð ðÈêÆ Çê³Üð¶ ÇòÚ Ö¹ç ÕËç Ô¯ Õ¶ ìËá ×ÂÆ ÔËÍ
ÁÅú êÇÔñ» ç¶ÖÆÂ¶ å¯åÅ ÇÕª Çê³Üð¶ é±¿ Û¼âäÅ éÔÄ ÚÅÔ¹¿çÅ ? ÇÜò¶º
êÇÔñ» ç¼ÇÃÁÅ Ç×ÁÅ ÔË ÇÕ ÇôÕÅðÆ éñÕÆ é±¿ ôÆôÅ Áå¶ ëñ ì¿é Õ¶
å¯å¶ é±¿ ëóçÅ ÔËÍ Çëð ÇôÕÅðÆ êÇÔñ» À°Ã é±¿ Çê³Üð¶ Çò¼Ú êÅªçÅ ÔË
Ü¶ Çê³Üð¶ Çò¼Ú éÅ êÅÂ¶ å» å¯åÅ å» À°Ã¶ Ãî¶º ÔÆ À°µâ ÜÅò¶×ÅÍ ÁÅåîÅ
é±¿ òÆ Ü¶ ôðÆð ðÈêÆ Çê³Üð¶ Çò¼Ú êÅ Õ¶ îé (Çéð¿Üé) ÕËç éÅ ÕðçÅ
å» ÁÅåîÅ òÆ Õç¯ çÆ ÔÆ Áîð ñ¯Õ ÃÅÇÔì ç¶ êÅÃ Úñ¶ ×ÂÆ Ô¹¿çÆÍ
ÇÂÃ åð·» å¯å¶ é±¿ Çê³Üð¶ ÇòÚ êÅ Õ¶ ÇôÕÅðÆ ð¯÷ÅéÅ æ¯óÆ-æ¯óÆ ÁëÆî
ç¶äÆ ô¹ðÈ Õð Çç¿çÅ ÔËÍ Ô¹ä å¯å¶ å¯º ÁëÆî å¯º Çìé» ÇðÔÅ éÔÄ Ü»çÅ
ÇÕªÇÕ À°Ã é±¿ Áîñ Ô¯ Ú¹¼ÕÅ ÔËÍ ÇôÕÅðÆ ÇÂÕ Ççé ÁëÆî éÔÆ Çç¿çÅ
ÇÂÃ ñÂÆ å¯åÅ åóëçÅ ÔË, ëóëóÅªçÅ ÔËÍ ÇôÕÅðÆ ÜÅä Ü»çÅ ÔË
ÇÕ Ô¹ä ÇÂÔ ÁÅçÆ Ô¯ Ú¹¼ÕÅ ÔËÍ À°Ã é±¿ Çê³Üð¶ ÇòÚ¯º Õ¼ãÕ¶ À°âÅ Çç¿çÅ
ÔË¸ÜÅúÍ å¯åÅ ìóÅ Ö¹ô Ô¹¿çÅ ÔË¸òÅÔ ! Á¼Ü å» Á÷Åç Ô¯ ×Â¶Í
ìóÆ çÈð Úñ¶ Ü»çÅ ÔËÍ Ã¯ÚçÅ ÔË ÇÕ éÔÄ ÁÅò»×ÅÍ Çê³Üð¶ Çò¼Ú Çëð
Õç¶ òÆ éÔÄ ÁÅò»×ÅÍ êð ÔËðÅéÆ çÆ ×¼ñ ÇÂÔ ÔË ÇÕ ç¯ Çå¿é Ççé
ìÅç å¯åÅ Ö¹ç ÁÅÕ¶ À°Ã Çê³Üð¶ Çò¼Ú ìËá Ü»çÅ ÔËÍ ÇÕªÇÕ À°Ã é±¿
Ü¿×ñ Çò¼Ú ÁëÆî éÔÄ Çîñ ÃÕÆÍ ÇÜÃ çÅ À°Ô ÁÅçÆ Ô¯ Ú¹¼ÕÅ ÔËÍ
ìÅÕÆ ÃÅðÅ Õ°Þ Ö»çÅ ÔË êð Ü¯ Áîñ ñ¼× Ú¹¼ÕÅ ÔË À°Ô éÔÄ ÇîñçÅ,
ÇÂÃ ñÂÆ å¯åÅ Ö¹ç Çê³Üð¶ ÇòÚ ÁÅÕ¶ ìËá Ü»çÅ ÔËÍ À°Ã ÇôÕÅðÆ é¶
À°Ãé±¿ ÇÂÃ åð·» ê¼ÕÅ ÕËç Õð ÇñÁÅÍ ÇÂÃ¶ åð·» Çéð¿Üé é¶ òÆ ÁÅåîÅ
é±¿ ÃðÆð Çò¼Ú êÅ Õ¶ î¯Ô îÅÇÂÁÅ çÅ éôÅ ç¶ ð¼ÇÖÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ ôðÆð ç¶
ÃÅð¶ çðòÅÜ¶ Ö¹¼ñ¶ Ôé êð ÁÅåîÅ ÇéÕñ éÔÄ ðÔÆ ÔËÍ ÇÕªÇÕ À°Ãé±¿
Áîñ ñ¼×Å ÔË¸î¶ðÅ íðÅ, î¶ðÅ Øð, î¶ðÅ ê¹¼åð, î¶ðÆ î» ÁÅÇçÍ ÇÂÃ
Áîñ ç¶ Á³çð ÁÅåîÅ Ö¯ ×ÂÆ ÔË, ÇÂÃ ñÂÆ ÁÅåîÅ ÇÕÃ¶ òÆ ÔÅñå
Çò¼Ú ôðÆð é±¿ Û¼â Õ¶ ÜÅäÅ éÔÄ ÚÅÔ¹¿çÆ ÔËÍ
ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ ìÅäÆ é§È ñË Õ¶ Ã¹ÁÅðæÆ ñ¯Õ ÜÆò» é±¿ ÇÂÃ
Çå¿é ñ¯Õ Çò¼Ú ÔÆ í¹ñÅ ðÔ¶ ÔéÍ Ú½æ¶ ñ¯Õ çÆ ×¼ñ ÃîÞÅ éÔÄ êÅ ðÔ¶Í
Õ°Þ îÔÅåîÅ Ã¯Ô¹¿ ôìç é±¿ Ú½æÅ ñ¯Õ çÃ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÃ ìÅð¶ ÃÅÇÔì ÜÆ
çÅ ç¯ÔÅ ÔË À°Ã å¶ ÇòÚÅð Õðé çÆ ñ¯ó ÔË¸
Ü¯ Üé Ô¯ÇÂ Ü¯ÔðÆ, ðåé ñ¶ Çìñ×ÅÂ¶Í
Ã¯Ô¹¿-Ã¯Ô¹¿ Üê î¹ÁÅ, ÇîÇæÁÅ Üéî ×òÅÂ¶¨
ÇÂÃ ñÂÆ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé Üç¯º åÕ ÜÆò ÁÅåîÅ Çå¿é ñ¯Õ
Çò¼Ú ðÔ¶×ÆÍ À°Ô Çéð¿Üé çÆ ÕËç Çò¼Ú ðÔ¶×ÆÍ ÇÕªÇÕ¸
Çå§é ñ¯Õ êðñ¯ ÕðÅÂÆÍ
Ú½æÅ ñ¯Õ Áîð ÔË íÅÂÆ¨
Çå¿é ñ¯Õ Çò¼Ú å» Çéð¿Üé êðñ¯ ÕðòÅªçÅ ÔË íÅò éôà Õð
Çç¿çÅ ÔËÍ Çê³â Áå¶ ìÌÇÔî³â çÆ ÃÆîÅ Çå¿é ñ¯Õ çÆ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ç¯é¯º
ÞÈá¶ ÔéÍ ÕìÆð ÃÅÇÔì ç¶ ôìç Ã¼Ú ç¶ Ö¯ÜÆÁ» ç¶ Õ¿é» Çò¼Ú Ô¹ä òÆ
×È¿Ü ðÔ¶ ÔéÍ
ÇÂÔ Çê³Üð» éÔÄ å¶ðÅ Ô¿ÃÅ,
ÇÂÔ Çê³ÜðÅ éÔÄ å¶ðÅÍÍ
ÃÅå ô¹ÇéÁ ÃÅåÇÔ Õîñ, ÃÅå Ã¹ðå ÃæÅéÍ

ÇÂ¼ÕÆÃ ìÌÔî³â ñ×, ÕÅñ Çéð¿Üé Ç×ÁÅé¨
E. îé ? ? ?
Ã¿å ÇÕÔÅ Õðç¶ Ôé ÇÕ îé ÃÅðÆ ç¹éÆÁ» é±¿ Õáê¹åñÆ çÆ åð·»
éÚÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ îé é¶ ÔÆ ÃÅÇÔì çÆÁ» ÃÅðÆÁ» ÁÅåîÅò» é§È
ÃðÆð ðÈêÆ Çê³Üð¶ ÇòÚ êÅ Õ¶ íðî Çò¼Ú êÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ îé é¶ ÔÆ
ôðèÅ¬Á» Áå¶ ÃÚÅÂÆ çÆ Ö¯Ü Õðé òÅÇñÁ» é±¿ ÁÅÇç ÕÅñ å¯º ÔÆ
íàÕÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÃÅé§È ÁÅåîÅ ç¶ ÕÇñÁÅä ñÂÆ Áå¶ ÇÂÃ é±¿
ì¿èéÅ å¯º Û°âÅä ñÂÆ Ãí å¯º êÇÔñ» îé ç¶ ÃðÈê é±¿ ÜÅéäÅ êò¶×ÅÍ
ò¼Ö-ò¼Ö ê³æ, Ãî¹çÅÇÂ Áå¶ èðî éÅñ Ã¿ì¿èå èÅðÇîÕ ê¹ÃåÕ»
çÅ ÁÇèÁËé Õðé å¶ Áå¶ À°Ôé» ç¶ êÌÚÅðÕ» Áå¶ ôðèÅ¬Á» éÅñ
×¼ñìÅå Õðé å¯º êåÅ ÚñçÅ ÔË ÇÕ Õ°Þ ê³æ Áå¶ Ãî¹çÅÇÂ Òîé ÕÆ
ÔËÓ ÇÂÃ êÌôé ìÅð¶ Ú¹¼ê ÔéÍ À°Ô ÇÃðë Â¶éÅ ÔÆ ÜÅäç¶ Ôé ÇÕ îé
ìÔ¹å ÔÆ Áé¯ÖÆ ôÕåÆ çÅ í¿âÅð ÔË, ÇÂÔ ÕÅìÈ éÔÄ ÁÅªçÅÍ ÇÂÃ ç¶
À°ñà Õ°Þ ê³æ Áå¶ ÃîÈÔ» é¶ ÇÂÃ êÌôé å¶ ÁÅêä¶-ÁÅêä¶ ã¿× éÅñ
ÚÅéäÅ êÅÇÂÁÅ ÔË ÇÜÃ ÕðÕ¶ À°é·» ç¶ ÇòÚÅð» Çò¼Ú Çí¿éåÅ ÔËÍ
ÁÅÇÖð Òîé ÕÆ ÔËÍÓ ÇÂÔ ÇÂÕ ×¿íÆð ÇòôÅ ìä Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ Çòô¶
Çò¼Ú Ü¯ ÇòÚÅð êËçÅ Ô¹¿ç¶ Ôé, À°Ô ÇÂÃ åð·» ÔéÍ
Õ°Þ ÇòÚÅðÕ» ç¶ îå Áé°ÃÅð îé Áå¶ ÁÅåîÅ ÇÂÕ ÔÆ ÚÆ÷ ÔéÍ
ÇÂÔ ÇÂÕ ÔÆ ÇÃ¼Õ¶ ç¶ ç¯ êÇÔñÈ ÔéÍ ÇÂé·» ç¯Ô» Çò¼Ú Õ¯ÂÆ Á³åð éÔÄÍ
ÇÂÔ îé ÁÅåîÅ çÆ Ççzó ôÕåÆ ÔËÍ À°Ô çñÆñ Çç¿ç¶ Ôé ÇÕ Ü¶ îé
ÁÅåîÅ éÅñ¯º ò¼Ö î³ÇéÁÅ ÜÅò¶ å» ÇÂÃ é±¿ ÃðÆð çÅ Á³× î³éäÅ
êò¶×Å Áå¶ ÇÂÃ ÔÅñå Çò¼Ú ÃðÆð Öåî Ô¯ä éÅñ îé òÆ Öåî Ô¯
ÜÅò¶×Å êð ÁÇÜÔÅ Ô¹¿çÅ éÔÄ ÔËÍ
Õ°Þ Ô¯ð ê³æ» çÅ îå ÔË ÇÕ îé Áå¶ ÁÅåîÅ Áñ¼×-Áñ¼× ÚÆ÷ ÔË
ÇÃðë ÇÂéÃÅéÆ ÃðÆð Á³çð ÔÆ ÇÂÔ ÇÂÕ çÈÃð¶ éÅñ ì¼Þ Ü»ç¶ ÔéÍ
îé çÆ Ã¿×å ÕðÕ¶ ÔÆ ÁÅåîÅ é±¿ ç¹¼Ö À°áÅÀ°äÅ êËºçÅ ÔË ; êÌ¿å± Üç¯º
ÇÕÃ¶ ÃÇå×¹ðÈ çÆ çÇÂÁÅ éÅñ ÇÂÔ ×¿ã Ö¹¼ñ Ü»çÆ ÔË å» ÁÅåîÅ Ü¯
ÁÇìéÅôÆ ê¹ðô, Ãåêðî çÆ Á³ô ÔË, òÅêÃ ÁÅêä¶ Øð ÚñÆ Ü»çÆ
ÔË, Üç ÇÕ îé, Ü¯ ìÌÔî çÅ Á³ô ÔË, ÇåzÕ°àÆ Çò¼Ú òÅÇêÃ ÁÅêä¶
ÃæÅé å¶ ÚñÅ Ü»çÅ ÔËÍ
36
Üç¯º ÇÂÔ Áñ¼×-Áñ¼× ê¿æ» çÆ Áå¶ ÇòÚÅðèÅðÕ» çÆ ÇòÚÅðèÅðÅ
çÅ ÁÇèÁËé ÕÆåÅ ÜÅò¶ å» êåÅ ñ¼×¶×Å ÇÕ îé ìÅð¶ À°é·» çÆ
ÇòÚÅðèÅðÅ Çò¼Ú ÇÕå¶ éÅ ÇÕå¶ ÕîÆ ÔËÍ ÇÕå¶ òÆ îé çÅ ÃðÈê ÃÅø
éÔÄ Ô¯ ÇðÔÅÍ
ÁÅú, ç¶Öç¶ Ô» ÇÂÃ Çòô¶ ìÅð¶ ÃÅÇÔì ÕìÆð ÜÆ ÕÆ ÕÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ
åé îé Õ¯ Ö¯Ü¯ ð¶ íÅÂÆ,
åé Û±à¶ îé ÕÔ» ÃîÅÂÆÍ
ÃéÕ Ãé§çé ïÔ ç¯ éÅî»,
í×Çå ÕðÆ îé À°éÔ¹¿ éÅ ÜÅéÅ¨
Çôò Çòð¿ÇÚ éÅðç î¹Çé Ç×ÁÅéÆ,
îé ÕÆ ×Çå À°éÔÈ¿ éÔÄ ÜÅéÆÍ
èð¹ò êÌÇÔñÅç ÇíòÆôä ô¶ôÅ,
åé íÆåðÆ îé À°éÔÈ¿ éÅ ç¶ÖÅ¨
ÕìÆð ÃÅÇÔì ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ Ô¶ íðÅò¯ ! ÇÂÃ îé çÆ Ö¯Ü Õð¯Í
Ã¯Ú¯ å» ÃÔÆ ÇÕ ôðÆð Û¼âä å¯º ìÅÁç ÇÂÔ îé ÇÕ¼æ¶ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ
Çòô¶ é±¿ ÃéÕ, Ãé§çé, ÜË ç¶ò, éÅî ç¶ò ÁÅÇç îÔÅé í×å òÆ éÔÄ
ÃîÞ ÃÕ¶Í ÇÂ¿é» ÔÆ éÔÄ ÒÇôò Çòð¿ÇÚ éÅðç î¹Çé, Ç×ÁÅéÆ îé ÕÆ
×Çå À¹éÔÈ¿ éÔÄ ÜÅéÆÓ¨ ÕìÆð ÃÅÇÔì ÇÂÔ ÕÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ? ÷ðÅ
Ã¯Ú¯ å» ! ÇÕ¿éÆ ò¼âÆ ×¼ñ ÕÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÃ ìÅð¶ ×¿íÆðåÅ éÅñ
Ã¯ÚäÅ Ô¯ò¶×ÅÍ êð¿å± ÇÂæ¶ ÔÆ éÔÄ ð¹ÕäÅ ê¹ÈðÆ ×¼ñ é±¿ ÃîÞäÅ ÔËÍ
Á¼ÛÅ, ÇÂÔ å» ÃîÞ ÁÅ ðÔÆ ÔË ÇÕ îé ÜÆò ÁÅåîÅ é±¿ á¼×ä
ñÂÆ ÇÂÕ (Çéê¹¿é) îÅÔð á¼× çÆ åð·» ÔËÍ ÇÂÃ é¶ ò¼â¶-ò¼â¶ ÇðôÆ
î¹éÆ, Ü¯×Æ ÁÅÇç é±¿ òÆ è¯ÖÅ Çç¼åÅ ÔËÍ Ü¯×ÆÁ» é¶ ÕÂÆ ã¿×» éÅñ
ÇèÁÅé ÕÆåÅ, ÕÂÆ åð·» ç¶ Üê-åê ÕÆå¶, ÃðÆð é±¿ ç¹¼Ö Çç¼å¶, ÃðÆð
é±¿ ñ¼ÕóÆ çÆ åð·» Ã¹ÕÅ ÇñÁÅÍ êð Çëð òÆ ÇÂÔ îé ÕÅìÈ éÔÄ
ÁÅÇÂÁÅ, êÕó Çò¼Ú éÔÄ ÁÅÇÂÁÅÍ
êð¿å± ÇÂÔ îé ÔË Õ½ä ? ÁÅú Í Áµ×¶ ! ç¶ÖÆÂ¶, ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÆ ÕÇÔ
ðÔ¶ Ôé ?
ÒÇéðÅÕÅð îé ÔÆ Õ¯ ÜÅé¯Ó
Á¼×¶ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
îé ÔÆ ÃðÈêÆ ç¶ò Çéð¿Üé, å¯ÇÔ¿ ðÔÅ íðîÅÂÆÍ
Ô¶ Ô¿ÃÅ å±¿ Áîð ñ¯Õ ÕÅ, êóÅ ÕÅñ ò¼Ã ÁÅÂÆ¨
ê»Ú ê¼ÚÆÃ åÆé ÕÅ Çê³ÜðÅ, ÜÅ î¶º å¯ÇÔÎ¿ ðÅÖÅ íðîÅÂÆ¨
êåÅ ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ îé ÇéðÅÕÅð ÔË, Çéð¿Üé ÔËÍ ÇÂÃ é¶ êÇò¼åð
ÁÅåîÅ é±¿ ×¿ç¶ ÇÜÔ¶ ÃðÆð ðÈêÆ Çê³Üð¶ Çò¼Ú êÅÕ¶ íðî Çò¼Ú êÅÇÂÁÅ
Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ Çëð ÇÂÕ ÃæÅé å¶ ÃÅÇÔì ÕìÆð ÜÆ Ú¶åÅ Õð ðÔ¶ ÔéÍ
ÁñÖ Çéð¿Üé ñÖ¶ éÅ Õ¯ÂÆ, ÇÜÇÔ ì¿è¶ ì¿èÅ Ãí ñ¶ÂÆÍ
Ü¶ÇÔ ÞÈá¶ Ãì ì¿è¹ ÁïÅéÅ, ÞÈáÆ ìÅå Ã»Ú ÕË îÅéÅ¨
ÕìÆð ÃÅÇÔì ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ ÁñÖ Çéð¿Üé (Ü¯Çå Çéð¿Üé) ÇÜÃ é±¿ Õ¯ÂÆ
ç¶Ö éÔÄ ÃÕçÅ, ÇÂÃé¶ ÔÆ Ã¿ÃÅð ç¶ ÃÅð¶ ÜÆò» é±¿ ì¿Çé·ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ
ÁÇ×ÁÅéÆ ñ¯Õ ÇÂÃ çÆ ÞÈáÆ îÅÇÂÁÅ é±¿ Ã¼Ú î³é Õ¶ À°Ã ç¶ ì¿èé
Çò¼Ú ÁÅê ÔÆ ì¼Þ ×Â¶ ÔéÍ ÇÂÃ åð·» ÃÅðÅ Ã¿ÃÅð íðî Çò¼Ú êË Ç×ÁÅ
ÔËÍ çÔÄ çÆ Ü×·Å êÅäÆ é±¿ ÇðóÇÕÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍÇÜÃ åð·» ÚÕ¯ð
Á³Ç×ÁÅð é±¿ ÔÆ Ú¿çðîÅ î³é Õ¶ À°Ã é±¿ îÈ¿Ô Çò¼Ú êÅªçÅ ÔË, À°ÃçÆ
ÜÆí Áå¶ Ú¹¿Þ Üñ Ü»çÆ ÔË Áå¶ Çëð À°Ô À°Ãé±¿ À°×ñ Çç¿çÅ ÔË, êð¿å±
çÈÃð¶ ÔÆ êñ Çëð Ú¿çðîÅ ÃîÞ Õ¶ òÅð-òÅð îÈ¿Ô Çò¼Ú êÅªçÅ ÔË
Áå¶ Á³å Çò¼Ú êðî ç¹¼Ö é±¿ êÌÅêå ÕðçÅ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ
ÇÂÃ åð·» Ã¿ÃÅðÆ îé°¼Ö Çéð¿Üé é±¿ ÔÆ êðîÅåî» ÜÅäÕ¶ ÁÅÖðÆ Ã¼Ú
î³é ìËá¶ ÔéÍ Ã¿ÃÅð ç¶ ÃÅð¶ ÔÆ ÜÆò Çéð¿Üé ò¼ñ ÔÆ ÜÅ ðÔ¶ Ôé,
À°ÃçÆ í×åÆ Õð ðÔ¶ Ôé Áå¶ ÁÅÇÖð Çò¼Ú êðî ç¹¼Ö é±¿ êÌÅêå Ô¯ ðÔ¶
Ôé, ÇÕªÇÕ À°Ôé» çÅ Üéî, îðé õåî éÔÄ Ô¯ ÇðÔÅ Áå¶ ñ×ÅåÅð
Çéð¿Üé çÆ Ú½ðÅÃÆ çÆ Ú¼ÕÆ Çò¼Ú êÆÃ Ô¯ ðÔ¶ ÔéÍ
ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ìó¶ ÇòÇ×ÁÅÇéÕ åðÆÕ¶ éÅñ, ìó¶ åðÕ ç¶ éÅñ
îé çÆÁ» ÇÕÇðÁÅò», îé ç¶ ÃðÈê å¶ ÚÅéäÅ êÅÇÂÁÅ ÔËÍ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé
ÇÕ ÇÜÃ åð·» ÔòÅ ÚñçÆ ÔË êð Çç¼ÃçÆ éÔÄ ; ÇÃðø Û¯Ô ç¹ÁÅðÅ
îÇÔÃÈÃ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» îé òÆ éÔÄ ÇçÃçÅ, êð ÇÂÃé±¿
îÇÔÃÈÃ ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË, ÃîÇÞÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ
(i) îé ç¶ ðÈê
ÁÃÄ ç¶Öç¶ Ô» ÇÕ ÇÂ¼Õ Çî÷ÅÂÆñ ÔË Ü¯ ÁÅÕÅô Çò¼Ú Ø¹¿î ðÔÆ ÔËÍ
À°Ãé±¿ Õ¿àð¯ñ èðåÆ å¯º ÕÆåÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂ¼Õ Û¯à¶ ÇÜÔ¶ ðÆî¯à
Õ¿àð¯ñ ç¹ÁÅðÅ À°Ãé±¿ ÇÕÃ¶ òÆ êÅÃ¶ Ø¹îÅÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ ÇÂÃ
ÃðÆð å¶ òÆ ðÆî¯à Õ¿àð¯ñ òÅñÅ Õ¿î Ô¯ ÇðÔÅ ÔËÍ îé Ü¯ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔË À°Ã
å¯º ÕðòÅ Õ¶ Û¼âçÅ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé Ôð¶Õ ÃðÆð Çò¼Ú îé
ÚÅð ðÈê» Çò¼Ú ÃÇæå ÔË¸îé, ì¹¼èÆ, ÇÚ¼å Áå¶ Ô¿ÕÅðÍ ÇÂÔ ÚÅð¶ ÔÆ
ÁÅêä¶-ÁÅêä¶ ã¿× éÅñ íðî Çò¼Ú êÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÜò¶º ÇÕ êÅäÆ ç¶
Çå¿é ðÈê Ôé¸åðñ, á¯Ã Áå¶ òÅôê, êð¿å± å¼å ðÈê Çò¼Ú Çå¿é¯ ÇÂ¼Õ¯
ÔÆ ÔéÍ ìðø òÆ êÅäÆ ÔË ; åðñ òÆ êÅäÆ ÔË ; òÅôê òÆ êÅäÆ ÔËÍ
ÇÂÃÆ åð·» îé ç¶ òÆ ÚÅð ðÈê Ôé, êð ÁÃñ Çò¼Ú ÇÂ¼Õ ÔÆ îé ÔËÍ
Üç¯º ÃÅâÅ îé Õ¯ÂÆ ÇÂ¼ÛÅ ÕðçÅ ÔË ÇÂÔ îé ÕÔÅªçÅ ÔËÍ ÃÅðÆÁ»
ÇÂ¼ÛÅò» îé ÕðÕ¶ Ôé, ÁÅåîÅ Õ¯ÂÆ ÇÂ¼ÛÅ éÔÄ ÕðçÆÍ ÁÅåîÅ é±¿
ÇÕÃ¶ òÆ êçÅðæ çÆ Õ¯ÂÆ ÜðÈðå éÔÄÍ À°Ô ÇÕÃ¶ å¶ Çéðíð éÔÄ ÔËÍ
À°Ô ÁÅêä¶ ÁÅê Çò¼Ú êÈðé ÁÅé§ç-çÅÇÂÕ ÔËÍ À°Ãé±¿ Õ°Þ òÆ éÔÄ
ÚÅÔÆçÅ, Çëð ÇÂ¼ÛÅ ÕÆ Õð¶×ÆÍ
ç¶Öç¶ Ô» ÇÕ îé ÇÕÃ åð·» çÆ ÇÂ¼ÛÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÇòÚÅð Õðé å¶
êåÅ ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ îé ÁÃñ ðÈê Çò¼Ú ÃÅâ¶ ÃðÆð Çò¼Ú ÇÂ¼ÛÅò» ÔÆ
êËçÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÕçÆ òÆ ÇÂÔ îé ÁÅåîÅ ç¶ ÕÇñÁÅä ñÂÆ Á¼×¶
ÁÅÀ°ä òÅñÅ éÔÄÍ ÕçÆ-ÕçÆ ÁÃÄ ì¼ÇÚÁ» é±¿ Ú¿×Æ êó·ÅÂÆ ÕðÅÕ¶
ò¼âÅ ÁÅçîÆ ìéÅÀ°äÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ô»Í ÕçÆ Ô¯ð-Ô¯ð ÇÂ¼ÛÅò» Õðç¶ Ô»Í
Ã¯Ú¯ ? ÕÆ ÇÂÔ Ãí ÇÂÛÅò» ÁÅåîÅ Õð ðÔÆ ÔË ? éÔÄ ÁÅåîÅ çÅ
Õ¯ÂÆ ÇðôåÅ éÅåÅ éÔÄ ÔËÍ Ü¼× ç¶ ÃÅð¶ Çðôå¶ îé ÔÆ ìäÅªçÅ ÔËÍ
×ðîÆ-ÃðçÆ å¯º ì¼Úä ñÂÆ ÁÃÄ Øð ìäÅªç¶ Ô» ÁÅåîÅ é±¿ ×ðîÆ-
ÃðçÆ ñ¼×çÆ ÔÆ éÔÄ ; ×ðîÆ-ÃðçÆ å» ÃðÆð é±¿ ñ×çÆ ÔË, Çëð
ÁÅåîÅ é±¿ ÕÆ ÷ðÈå êÂÆ ÔË, ÇÕÃ¶ Øð çÆ ! ÕçÆ-ÕçÆ ÁÃÄ ÕÇÔ¿ç¶ Ô»
ÇÕ ÃÅâÆ ÁÅåîÅ Üñ¶ìÆ ÖÅä ñÂÆ ÕÇÔ ðÔÆ ÔË, ÔñòÅ-êÈðÆ ÖÅä é±¿
ÕÇÔ ðÔÆ ÔË, ÇÕ ÇÂÔ áÆÕ ×¼ñ ÔË ? éÔÄ ! ÃÅâÆ ÁÅåîÅ Õ°Þ éÔÄ
Ö»çÆÍ ÇÂÃ çÅ å» îÈ¿Ô éÔÄ ÔË, ÖÅÂ¶×Æ ÕÆ ! ÇÂÔ å» îé Áå¶ ÇÂ¿çðÆÁ»
çÅ ÃîÞ½åÅ ÃÆ, ÇÂ¿çðÆ é±¿ îé é¶ ÔÆ êÌ¶ÇðÁÅÍ ÇÂ¿çðÆ çÆ Çé÷Æ êÈðåÆ
ñÂÆ îé é¶ Õ¿î ÕÆåÅÍ ÇÂ¿çðÆ îé çÆ ÁÅÇ×ÁÅ ç¶ êÅñä Çò¼Ú Ü¹¼à
×ÂÆÍ ÁÅåîç¶ò é±¿ ÇÂæ¶ è¯ÖÅ Çç¼åÅ Ç×ÁÅÍ À°Ãé¶ ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿
ÇÂ¿çðÆ ÃîÞ ÇñÁÅ Áå¶ ÇÂ¿çðÆ çÆ ÇéÜ¼Æ êÈðåÆ ñÂÆ ÁÅêäÆ åÅÕå
çÅ ÃÇÔï¯× Çç¼åÅÍ ñ¯Õ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ ç¹éÆÁ» Çò¼Ú Ã¼å ÁÜÈì¶ Ôé
êð îËé±¿ ç¹éÆÁÅ Çò¼Ú ÇÂ¼Õ ÔÆ ÁÜÈìÅ é÷ð ÁÅ ÇðÔÅ ÔËÍ À°Ô ÇÂÔ ÇÕ
ÁÅåîÅ ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿ ôðÆð îé ðÔÆ ÔËÍ ÕÆ Õ¯ÂÆ àÅòð ÁÜÈìÅ ÔËÍ
ÕÆ Õ¯ÂÆ ê¹ñ ÚîåÕÅðÆ ÔËÍ éÔÄ ÔË ÁÜÈìÅÍ ÁÜÈìÅ ÔË å» ì¼Ã ÇÂ¼Õ ÔÆÍ
ÇÕ ÁÅåîÅ ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿ í¹¼ñ Õ¶ ÃðÆð é±¿ ÔÆ ÁÅêäÅ ÁÅê ÃîÞ
ðÔÆ ÔËÍ ÇÂÃ ÁÅåîÅ é±¿ í¹¼Ö éÔÄ ñ¼×çÆ ÇêÁÅÃ éÔÄ ñ¼×çÆ, ÇÂÃ
çÅ Õ¯ÂÆ î»-ìÅê ÇðôåÅ-éÅåÅ éÔÄ ÇÕ¿éÅ ò¼âÅ ÁÜÈìÅ ÔË ÇÕ ÁÅåîÅ
í¹¼ñ Õ¶ ôðÆð çÆÁ» ÷ðÈðå» é±¿ êÈðÅ ÕðéÅ ÔÆ ÁÅêäÅ èðî ÃîÞ ðÔÆ
ÔËÍ ÇÂÃ é±¿ ÕìÆð ÃÅÇÔì ÁÅêä¶ ôìç» Çò¼Ú ÕÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ
îé ëÈñÅ-ëÈñÅ Çëð¶ Ü×å î¶º, ÕËÃÅ éÅåÅ ð¶Í
îÅåÅ ÕÔ¶ ÔË ê¹åð ïÔ î¶ðÅ, íËä ÕÔ¶ òÆð î¶ðÅ ð¶Í
íÅÂÆ ÕÔ¶ ïÔ í¹ÜÅ ÔîÅðÆ, éÅðÆ ÕÔ¶ éð î¶ðÅ ð¶Í
ê¶à êÕó Õð îÅåÅ ð¯ò¶, ì»Ô êÕó Õð íÅÂÆ ð¶Í
ñêÇà ÞêÇà ÇåðÆÁÅ ð¯ò¶, Ô¿Ã ÁÕ¶ñÅ ÜÅÂÆ ð¶¨
ÁÃÄ ÃÅð¶ ÇÃè»åÕ ðÈê Çò¼Ú å» î³éç¶ Ô» ÇÕ ÒÁÅåîÅ Áîð ÔËÍÓ
êð ÁÃÄ áÆÕ åð·» ÃîÞ éÔÄ ðÔ¶Í Â¶éÅ ÷ðÈð î³éç¶ Ô» ÇÕ ÁÅåîÅ
íòÃÅ×ð Çò¼Ú Üç¯º åÕ ðÔ¶×Æ, ÇÂÔ ì¿èé Çò¼Ú ðÔ¶×ÆÍ ÇÂÃ ÕðÕ¶
ÔÆ ÃÅð¶ íòÃÅ×ð Ú¯º ÇéÕñä çÆ Õ¯Çôô Õð ðÔ¶ Ôé, ÁÅåîÅ çÆ
î¹ÕåÆ çÆ ×¼ñ Õðç¶ ÔéÍ ÁÃÄ Ãí ÇÃè»åÕ ðÈê Çò¼Ú ÃðÆð é±¿
éÅôòÅé î³éç¶ Ô», ÇÕªÇÕ ÁÃÄ ç¶Öç¶ Ô» ÇÕ Ü¯ òÆ ÃðÆðèÅðÆ Ô¯Â¶
ÃÅð¶ ÇÂÕ-ÇÂÕ ÕðÕ¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÃ å¯º êÇÔñ» Ü¯ òÆ ÃðÆðèÅðÆ
Ô¯Â¶, Õ¯ÂÆ íÆ é÷ð éÔÄ ÁÅªçÅÍ íÅò¶ À°Ô ò¼â¶-ò¼â¶ îÔ»ê¹ðô ÔÆ
ÇÕª éÔÄ Ãé, À°é·» é±¿ òÆ ÇÂÕ Çì¿çÈ (Point) å¶ êÔ¹¿Ú Õ¶ ÃðÆð
Û¼âäÅ ÇêÁÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÁÃÄ ÇÂÃ ÇÃè»å é±¿ î¿éç¶ Ô» ÇÕ ÃðÆð
éÅôòÅé ÔËÍ êÌ¿å± î¹ôÕñ ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÁÃñ ÇòÚ ÁÃÄ ÇìñÕ°ñ À°ñà
ÜÅ ðÔ¶ Ô»Í òÅÃåò Çò¼Ú ÁÃÄ ÁÅåîÅ éÅî çÆ Õ¯ÂÆ ÚÆ÷ î³é ÔÆ
éÔÄ ðÔ¶, ÇÕªÇÕ ÁÅåîÅ òÅñÅ òðåÅú éÔÄ Õð ðÔ¶, Áå¶ éÅ ÔÆ
ÁÃÄ ÃðÆð é±¿ òÅÃåò ÇòÚ éÅôòÅé î³éç¶ Ô», ÇÕªÇÕ ÁÃÄ ÃðÆð
é±¿ ìÔ¹å ÇêÁÅð Õðç¶ Ô», ÇÜ¿é¶ òÆ Õ³î Ôé ÃÅð¶ ÇÂÃ çÆ Ã¹¼Ö-ÃÔÈñå
òÅÃå¶ Õðç¶ Ô»Í çÈÃð¶ êÅÃ¶ ÁÅåîÅ ç¶ ÕÇñÁÅä ñÂÆ, ÁÅåîÅ é±¿
Üéî-îðé ç¶ ì¿èé Ú¯º Û°âÅä ñÂÆ Õ°Þ éÔÄ Õð ðÔ¶ Ô»Í
ÒÁÅåîÅ Áîð ÔËÓ ÇÂÔ ÜÅäÕ¶ òÆ ÁÃÄ ÁÅåîÅ òÅñÅ òðåÅú
éÔÄ Õð ðÔ¶ Áå¶ ÃðÆð é±¿ òÆ éÅôòÅé éÔÄ ÃîÞç¶Í ÁÅÇÖð ÇÕª ?
Ã¿å ÇÕÔÅ Õðç¶ Ôé ÇÕ ò¶ç-ôÅÃåð Ü» ò¼Ö-ò¼Ö èÅðÇîÕ ê¹ÃåÕ»
çÅ ÁÃÄ ÇÜ¿éÅ îð÷Æ ÁÇèÁé ÇÕª éÅ Õð ñÂÆÂ¶ ; êÌ¿å± Üç¯º å¼Õ
ÁÃÄ êÌï¯Ç×Õ ðÈê Çò¼Ú ÁÅåîÅ å¯º ÜÅä± éÅ Ô¯ ÜÅÂÆÂ¶, À°Ãé±¿ ç¶Ö éÅ
ñÂÆÂ¶ ; ÁÃÄ ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿ ÃðÆð å¯º êð¶ ÇÂÕ ÁÅåîÅ î³é Õ¶
òðåÅú éÔÄ Õð ÃÕç¶Í ÁÃñ Çò¼Ú ÁÃÄ ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿ ÇÂÕ ÁÅåîÅ
éÅ ÃîÞ Õ¶ ÃðÆð ÔÆ î³é ðÔ¶ Ô»Í ÁÅåîÅ é±¿ Ç×ÁÅé ÔË ÇÕ À°Ô Áîð
ÔË, ÇÂÃ ñÂÆ ÁÅåîÅ ÁÅêäÆ ÁîðåÅ çÆ êÌÇòðåÆ ÕðÕ¶ ÔÆ ÃðÆð
Çò¼Ú ìËáÕ¶ ÃðÆð é±¿ òÆ Áîð î§é ðÔÆ ÔË, ÃÚ î³é ðÔÆ ÔË, Ôî¶ôÅ
ÁÅêäÅ î³é ðÔÆ ÔË, Ü¯ ÇÕ òÅÃåò ÇòÚ éÅôòÅé ÔË, ÁÅð÷Æ ÔË, ÞÈá
ÔËÍ
îé çÅ çÈÃðÅ ðÈê ÔË¸ì¹¼èÆ¸Üç¯
Æ¸ º òÆ îé Õ¯ÂÆ ëËÃñÅ ÕðçÅ ÔË å»
À°Ã é±¿ ì¹¼èÆ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÔ ç¹ôîä ÔË, À°Ô Çî¼åð ÔËÍ ÇÂÔ Õ¿î
ÕðéÅ ÔË, À°Ô Õ¿î ÕðéÅ ÔË ÁÅÇç Õ¿î ì¹¼èÆ ÕðçÆ ÔËÍ ì¹¼èÆ ç¶ ÃÅð¶
ëËÃñ¶ ÃðÆð ç¶ ÇÔ¼å Çò¼Ú Ô¹¿ç¶ ÔéÍ ÁÅåîÅ ìÅð¶ ÇÂÃé±¿ Ã¯Úä çÅ Ãî»
ÔÆ éÔÄÍ îÔ»ê¹ðô» ç¶ ÃÇåÃ¿× å¯º êÌíÅÇòå Ô¯ Õ¶ ÔÆ ÁÃÄ æ¯óÆ ç¶ð
ÁÅåîÅ ìÅð¶ Ã¯Úç¶ Ô»Í ÁÇÜÔÅ åç¯º ÔÆ Ã¿íò Ô¹¿çÅ ÔË, Üç¯º îÔÅåîÅ
çÆ Áñ½ÇÕÕ ìÅäÆ ÃÅâÆ ÁÅåîÅ é±¿ Û±Ô Ü»çÆ ÔË Áå¶ Çëð ÁÃÄ
ÇòÚÅð» Çò¼Ú Ö¯ Ü»ç¶ Ô»Í ÇòÚÅð ÁÅåîÅ çÅ ×¹ä ÔËÍ êð æ¯óÆ ç¶ð
ìÅç Çëð å¯º îé çÆ ç¹éÆÁ» Çò¼Ú ðî Ü»ç¶ Ô»Í
îé çÅ åÆÃðÅ ðÈê ÔË¸ÇÚ¼å¸ÇÚ¼¸ å çÅ Õ¿î ÔË ïÅç ÕðéÅÍ ÇÂÔ
ÇÚ¼å òÆ ÁÅåîÅ ç¶ ÕÇñÁÅä òÅÃå¶ Á¼×¶ éÔÄ ÁÅÀ°ä òÅñÅ êÌîÅåîÅ
é±¿ ïÅç éÔÄ Õðé òÅñÅÍ ÕçÆ-ÕçÆ ÁÃÄ ê¹ðÅäÆÁ» ×¼ñ» òÆ ïÅç
Õðç¶ Ô» ÇÕ À°Ãé¶ î¶ð¶ éÅñ Ú¿×Å òðåÅú éÔÄ ÕÆåÅ ÃÆÍ Çëð ÕçÆ-
ÕçÆ ÁÃÄ ìÆå¶ Ççé» é±¿ ïÅç Õðç¶ Ô»Í ê³ÜÅÔ ÃÅñ, Ã½ ÃÅñ ê¹ðÅäÆÁ»
×¼ñ» ïÅç ÁÅ Ü»çÆÁ» ÔéÍ êð ÕçÆ òÆ ÇÂÔ ÇÚ¼å êÌîÅåîÅ çÆ
ïÅç éÔÄ ÁÅÀ°ä Çç¿çÅÍ ÇÂÔ ×¿íÆð ÇòôÅ ÔËÍ ÁÃÄ ÇÕå¶ À°ñÞ ×Â¶
Ô»Í ÃÅé±¿ ÇÂÃ ìÅð¶ ×ÇÔðÅÂÆ éÅñ Ã¯ÚäÅ Ô¯ò¶×ÅÍ
Ú½æÅ ðÈê ÔË¸Ô¿ÕÅð¸ÇÂÃ
Åð¸ çÅ Õ¿î ÔË ÇÕÇðÁÅ ÕðéÅÍ À°çÅÔðé ç¶
å½ð å¶ îé é¶ ÇÂ¼ÛÅ ÕÆåÆ Á³ì ÖÅäÅ ÔËÍ ÇÂÃ å¶ ëËÃñÅ ì¹¼èÆ ÕðçÆ ÔËÍ
êÇÔñ» ç¶ÖçÆ ÔË ÇÕ Á³ì ÖðÆçä ñÂÆ êËÃ¶ òÆ Ôé Ü» éÔÄÍ Ü¶ êËÃ¶ ÔÆ
éÔÄ å» ì¹¼èÆ îé é±¿ ÕÔ¶×Æ, À°Ô îéÅ ! êËÃ¶ éÔÄ ÔéÍ Á³ì éÔÄ ÖÅ
ÃÕç¶Í îé ô»å Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ î³é ñú ÇÕ Á³ì ÖðÆçä ñÂÆ êËÃ¶ Ôé,
ì¹¼èÆ Þ¼à ëËÃñÅ ÕðçÆ ÔË¸Ô», Á³ì ÖÅò»×¶Í êÌ¿å± Á³ì ÇÕ¼æ¯º Çîñä×¶Í
ÇÂÔ ç¼ÃçÅ ÔË ÇÚ¼å ! ÁÃÄ Úñç¶ Çëðç¶ ÇÕå¶ Á³ì» çÆ ç¹ÕÅé ç¶ÖÆ ÃÆÍ
ÇÚ¼å Çò¼Ú ÇÂÔ ×¼ñ ìËá ×ÂÆ ÃÆ ; À°Ã é±¿ ïÅç ÁÅ Ç×ÁÅ Ô¹ä Çëð
ÁÃÄ Ú¼ñ Õ¶ Á³ì ÖðÆçä Ü»ç¶ Ô»Í ÇÂÔÆ Ô¿ÕÅð ÕÔÅªçÅ ÔËÍ
Üç¯º ÃÅðÆÁ» ÇÂ¼ÛÅò» Öåî Ô¯ ÜÅä, ÃîÞ ñú îé Ã½º Ç×ÁÅÍ
Üç¯º Õ°Þ ïÅç éÅ ÁÅò¶, ÃîÞ¯ ÇÚ¼å òÆ Ã½º Ç×ÁÅÍ Üç¯º Õ¯ÂÆ ëËÃñÅ
éÅ Ô¯ò¶ Áå¶ Õ¯ÂÆ åðÕ ÇòåðÕ îé Çò¼Ú éÅ À°á¶, åðÕ ÇòåðÕ
çÆ Ô¼ç ÃîÅêå Ô¯ ÜÅÂ¶, ÃîÞ¯ ì¹¼èÆ òÆ Ã½º ×ÂÆÍ Üç¯º Õ¯ÂÆ Õ¿î Õðé
ñÂÆ Ô¼æ êËð éÅ Ú¼ñ¶, ÃîÞ¯ îé òÆ Ã½º Ç×ÁÅÍ Üç¯º ÇÂÔ ÚÅð¶ ÔÆ Ã½º
×Â¶ À°ÃÆ Ãî¶º ÃîÞ¯ îé òÆ Ã½º Ç×ÁÅÍ Üç¯º ÇÂÔ ÚÅð¶ ÔÆ Ã½º ×Â¶ À°ÃÆ
Ãî¶º ÃîÞ¯ ÁÅåîÅ çÅ Áé°íò Ô¯ Ç×ÁÅÍ
ÇÕªÇÕ îé, ì¹µèÆ, ÇÚµå Áå¶ Ô¿ÕÅð é±¿ Ûµâ-Õ¶ ÇêµÛ¶ Ü¯ ìÇÚÁÅ
À°Ô ÔÆ ÁÅåîÅ ÔËÍ ÁÅåîÅ ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿ Ö¹ç Áé°íò ÕðçÆ ÔËÍ
ÇÂÃ çÅ Õ¯ÂÆ ×òÅÔ éÔÄ ÔËÍ ÁÅåîÅ ÁÅêäÅ ×òÅÔ ÁÅê ÔËÍ
(ii) îé çÅ êÇðòÅð
ÁÅÀ° îé ç¶ êÇðòÅð òµñ Úñç¶ Ô»Í ÕÅî, ÕÌ¯è, ñ¯í, î¯Ô, Áå¶
Ô¿ÕÅð å¯º ÔÆ îé çÅ ÃðÆð ÔËÍ ÇÂé» ê³Ü» çÅ ÁÅêäÅ- ÁÅêäÅ
êÇðòÅð ÔËÍ ÇÂÃ åð» îé çÅ ÇÂÕ ìÔ¹å ò¼âÅ êÇðòÅð ÔËÍ ÇÂé·»
ÃÅÇðÁ» é¶ Çîñ Õ¶ ÁÅåîÅ é±¿ ÕµÃ Õ¶ ëÇóÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ
ÃÅÇÔì ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé
ìÔ¹ ì¿èé Ã¶ ì»ÇèÁÅ, ÇÂÕ ÇòÚÅðÅ ÜÆòÍ
ÜÆò ÇòÚÅðÅ ÇÕÁÅ Õð¶, Ü¯ éÅ ÛâÅò¶ êÆò¨
ÃÅÇÔì ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÇÂÔ ÜÆò ÁÅåîÅ Áé¶Õ» ì¿èéÅ éÅñ
ì¿éÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ ÇÂÔ å» ÔÆ Û°µà Õ¶ ÁÅêä¶ Øð ÜÅ ÃÕçÆ ÔË, Üç¯º
îÅñÕ Ö¹ç ÁÅ Õ¶ ÇÂÃé±¿ Û°âÅ Õ¶ ñË ÜÅò¶Í Ãí å¯º êÇÔñ» ÕÅî ò¼ñ
Úñç¶ Ô»Í ÇÂÃ ÕÅî ç¶ ê³Ü åÆð (ìÅä) Ôé¸îÅðéÅ, îðéÅ, î¯ÔäÅ,
ò¼ô ÕðéÅ Áå¶ À°ÚÅà ÕðéÅÍ ÇÂÔé» ê³Ü» åÆð» éÅñ ÇÂÃ ÕÅî é¶
ÃÅÇðÁ» é±¿ ò¼ô ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ò¼â¶-ò¼â¶ ÇðôÆ-î¹éÆÁ» é±¿ òÆ ÇÂÔ
ÕÅî éÚÅªçÅ ÁÅÇÂÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÕÅî çÆ ÇÂÃåðÆ ÔË¸ðåÆ (Ã¿í¯×) ;
ê¹åð ÔË ñÅñÚ ; Çðôå¶çÅð ÔË¸í¯× ÇòñÅÃ (ÔòÃ)Í ÇÂÔ ÃÅð¶ ì¹ðÅ
Õ³î Õðé òÅñ¶ ÔéÍ ìÔ¹å ÔÆ ì¹ð¶ Ôé ÇÂÔ Ãí ; Üç¯º ÇÂÔ ÕÅî
ÁÅçîÆ À°µå¶ ÁÃòÅð Ô¹¿çÅ ÔË å» À°Ã é±¿ Õ°Þ òÆ Ô¯ô ìÅÕÆ éÔÄ ðÇÔä
Çç¿çÅÍ ÕÅîÆ êð¹ô ò¼â¶-ò¼â¶ ×ñå Õ¿î Õð Çç¿çÅ ÔË ÕÅî é¶ ÃÅÇðÁ»
é±¿ ÁÅêä¶ ò¼ô ÕÆåÅ ÔËÍ
ÇÂÕ ê¹ðÅäÆ ÕæÅ ÔË ÇÕ é¶î éÅî çÅ ÇÂÕ ÇðôÆ ÕÅî òÅÃéÅ å¯º
ìÚä ñÂÆ Ü¿×ñ Çò¼Ú Û°ê Ç×ÁÅÍ À°æ¶ ÷îÆé Çò¼Ú ÇÂÕ í¯ðÅ ìäÅÕ¶
í¯ð¶ Çò¼Ú ìËáÕ¶ í×åÆ Õðé ñ¼×ÅÍ À°Ã é¶ Ã¯ÇÚÁÅ ÇÕ ÃðÆð Çò¼Ú
ÇÕÃ¶ åð·» ç¶ Çòô¶-ÇòÕÅð êËçÅ éÅ Ô¯ä ÇÂÃ ñÂÆ ð¯àÆ ÖÅäÆ òÆ Û¼â
Çç¼åÆÍ À°Ô ç¯ Çå¿é Ççé Çò¼Ú ÇÂÕ òÅð í¯ð¶ ÇòÚ¯º ìÅÔð ÁÅªçÅ ÃÆ
Áå¶ À°æ¶ ÇÂÕ Çé§î ç¶ çðõå é±¿ æ¯óÅ Úà Õ¶ ÔÆ ÁÅêäÅ Õ¿î ÚñÅªçÅ
ÃÆÍ À°é·» Ççé» Çò¼Ú ÇÕÃ¶ ðÅÜÅ é¶ À°µæ¶ ÇÂÕ ï¼× Õðé çÅ ÇòÚÅð
ÕÆåÅÍ ÃÅð¶ ê³âå» é±¿ ì¹ñÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ ê³âå» é¶ ðÅÜ¶ é±¿ ÇÕÔÅ, Ô¶
ðÅÜé ! Ü¶ Òé¶îÓ ÇðôÆ ÇÂ¿é¶ ò¼â¶ ï¼× çÅ í¯× ñ×Å ñÂ¶×Å å» ÷ðÈð
ÔÆ ÇÂÔ ï¼× Ãøñ Ô¯ò¶×ÅÍ
Ô¹ä î¹ôÕñ ÇÂÔ ÃÆ ÇÕ À°Ã é±¿ ì¹ñÅò¶ Õ½ä ! é¶î ÇðôÆ å» ÇÕÃ¶
ç¶ ÁÅªçÅ Ü»çÅ ÔÆ éÔÄ ÃÆÍ ðÅÜ¶ ç¶ îÇÔñ Çò¼Ú ÇÂÕ ò¶ÃòÅ
ðÇÔ¿çÆ ÃÆÍ À°Ã é¶ ÇðôÆ é±¿ ì¹ñÅ Õ¶ ÇñÁÅÀ°ä çÆ Ç÷¿î¶òÅðÆ ÁÅêä¶
ÇÃð ñË ñÂÆÍ ÇÂÃ òÅÃå¶ À°Ã é¶ ðÅÜ¶ Õ¯ñ¯º Õ°Þ Ãî» î³Ç×ÁÅÍ ðÅÜ¶
çÆ ÁÅÇ×ÁÅ ñË Õ¶ ò¶ÃòÅ Ü¿×ñ Çò¼Ú ×ÂÆÍ À°µæ¶ êÔ¹¿Ú Õ¶ À°Ô ÇÂÕ
ÃæÅé å¶ Û°ê Õ¶ ÇðôÆ çÅ í¯ð¶ ÇòÚ¯º ìÅÔð ÁÅÀ°ä ñÂÆ À°âÆÕ Õðé
ñ¼×ÆÍ åÆÃð¶ Ççé ÇðôÆ é¶ ìÅÔð ÁÅ Õ¶ Çé§î ç¶ çðõå é±¿ ç¯ Çå¿é
òÅð Ú¼ÇàÁÅ å¶ òÅêÃ í¯ð¶ Çò¼Ú ÚñÅ Ç×ÁÅÍ ò¶ÃòÅ ÃÅðÅ Õ°Þ Ú¹¼ê-
ÚÅê ç¶Ö ðÔÆ ÃÆÍ ÁÚÅéÕ À°Ã é±¿ Õ°Þ Ã¹ÇÞÁÅ å¶ À°Ã é¶ À°Ã Çé§î
ç¶ çðÖå ç¶ ÇÂÃ ÃæÅé å¶ Õ°Þ ô¼Õð ñ×Å Çç¼åÆÍ Á×ñÆ òÅð Üç¯º
é¶î ÇðôÆ ìÅÔð ÁÅÇÂÁÅ å» À°Ô çðõå é±¿ Ú¼à ÇðÔÅ ÃÆ å» ò¶ÃòÅ
é¶ ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ ÇðôÆ é¶ ÇêÛñÆ òÅðÆ éÅñ¯º Ç÷ÁÅçÅ òÅð çðõå é±¿
Ú¼ÇàÁÅ ÔËÍ Üç¯º À°Ô Ú¼à Õ¶ ÚñÅ Ç×ÁÅ å» ò¶ÃòÅ é¶ À°µæ¶ ôÇÔç
ñ×Å Çç¼åÅ å¶ ÁÅê Û°ê Õ¶ ç¶Öä ñ¼×ÆÍ ÇðôÆ é¶ ÇÂÃ òÅð ÇêÛñÆ
òÅð å¯º òÆ Ç÷ÁÅçÅ òÅð Ú¼ÇàÁÅÍ Çëð ò¶ÃòÅ é¶ À°Ã Ü×·Å å¶ Á¿é
ñ×ÅÀ°äÅ ô¹ðÈ Õð Çç¼åÅÍ Ô¹ä ÇðôÆ ð¯÷ÅéÅ í¯ð¶ Çò¼Ú¯º ìÅÔð ÁÅ Õ¶
À°Ã çðÖå é±¿ Ú¼àä ñ¼×ÅÍ ò¶ÃòÅ é±¿ ñ¼Ç×ÁÅ ÇÕ Ô¹ä îÅîñÅ áÆÕ
ÔËÍ À°Ãé¶ Ô¹ä ð¯àÆ ìäÅ Õ¶ À°µæ¶ ð¼ÖäÆ ô¹ðÈ Õð Çç¼åÆÍ À°èð ÇðôÆ é¶
òÆ Ççé Çò¼Ú ç¯ òÅð ìÅÔð ÁÅ Õ¶ ð¯àÆ ÖÅäÆ ô¹ðÈ Õð Çç¼åÆÍ
Ô½ñÆ-Ô½ñÆ ÇðôÆ çÅ ÃðÆð î÷ìÈå Ô¯ä ñ¼×ÅÍ À°Ã Çò¼Ú Çòô¶-
ÇòÕÅð êËçÅ Ô¯ä ñ¼×¶ À°Ãé±¿ êåÅ ñ¼× Ç×ÁÅ ÇÕ ÇÂæ¶ Õ¯ÂÆ Á½ðå ÔË,
Ü¯ À°Ã ñÂÆ ÇÂÔ Ãí Õ°Þ Õð ðÔÆ ÔËÍ ì¼Ã Çëð ÕÆ ÃÆ ÇðôÆ çÆÁ»
é÷ð» ÚÅð¶ êÅÃ¶ À°Ãé±¿ ñ¼íä ñ¼×ÆÁ»Í ò¶ÃòÅ ÜÅä ×ÂÆ ÇÕ À°ÃçÅ
Õ¿î êÈðÅ Ô¯ Ú¹¼ÕÅ ÔË, À°Ô ÁÅê ÔÆ À°Ãç¶ ÃÅÔîä¶ ÁÅ ×ÂÆÍ ÇðôÆ é¶
À°Ã éÅñ ÇòÁÅÔ Õð ÇñÁÅ æ¯ó¶ ÔÆ Ãî¶º ìÅÁç À°Ô Çå¿é ì¼ÇÚÁ» çÅ
ìÅê òÆ ìä Ç×ÁÅÍ
Ô¹ä ÇðôÆ êÈðÆ åð·» ò¶ÃòÅ ç¶ ÁèÆé Ô¯ Ú¹¼ÕÅ ÃÆÍ ò¶ÃòÅ é¶ À°Ãé±¿
ðÅÜ¶ ç¶ Õ¯ñ ÜÅä ñÂÆ ÇÕÔÅÍ Õ°Þ Ãî» é»Ô-é°Õð Õðé å¯º ìÅÁç
ÇðôÆ ÜÅä ñÂÆ ðÅ÷Æ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ò¶ÃòÅ é¶ ðÅÜ¶ ç¶ îÇÔñ» Çò¼Ú ÃÈÚéÅ
í¶Ü Çç¼åÆ ÇÕ é¶î ÇðôÆ ÁÅ ÇðÔÅ ÔËÍ Úñç¶ Ãî¶º ò¶ÃòÅ é¶ ç¯ ì¼ÇÚÁ»
é±¿ ÇðôÆ ç¶ î¯ÇãÁ» å¶ ÇìáÅ Çç¼åÅ Áå¶ ÇÂÕ é±¿ À°ÃçÆ ª×ñ ëóÅ
Çç¼åÆ Áå¶ ÁÅê À°Ãç¶ Á¼×¶ ìóÆ áÅá éÅñ Ú¼ñ êÂÆÍ
À°µèð ðÅÜ Çò¼Ú é¶î ÇðôÆ ç¶ ÃòÅ×å ñÂÆ ÇåÁÅðÆÁ» Ô¯ä
ñ¼×ÆÁ»Í ñ¯Õ ÁÅêä¶-ÁÅêä¶ Øð» çÆÁ» Û¼å» å¶ Úó Õ¶ ÇðôÆ ç¶
çðôé Õðé ñÂÆ Öó²·¶ Ô¯ ×Â¶Í Õ°Þ Ãî¶º ìÅÁç ÇðôÆ ðÅÜ Çò¼Ú çÅÖñ
Ô¯ÇÂÁÅÍ ñ¯Õ» é¶ ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ ÇÂÕ ÜàÅèÅðÆ ç¯ ì¼ÇÚÁ» é±¿ ÁÅêä¶
î¯ÇãÁ» å¶ Ú¹¼ÇÕÁÅ ÔË å¶ ÇÂÕ é±¿ ÁÅêäÆ ª×ñ ëóÅÂÆ ÁÅêäÆ
ÇÂÃåðÆ éÅñ ÚÇñÁÅ ÁÅ ÇðÔÅ ÔËÍ ñ¯Õ» é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ é¶î ÇðôÆ ÁÅ ðÔ¶
ÔéÍ ñ¯Õ» é¶ îÖ½ñ Õðç¶ Ô¯Â¶ ÇÂÕ çÈÜ¶ é±¿ ê¹¼ÇÛÁÅ ÇÕ ÇÂÔ¯ ÔÆ é¶î ÇðôÆ
ÔË ? ÇÂÃ¶ ñÂÆ ÔÆ ÇÂ¿éÆÁ» ÇåÁÅðÆÁ» Ô¯ ðÔÆÁ» ÔéÍ
ÇðôÆ é¶ Üç¯º ÇÂÔ ×¼ñ Ã¹äÆ À°Ãé±¿ Ô¯ô ÁÅÂÆ Áå¶ À°Ã¶ Ãî¶º Ãí Õ°Þ
Û¼â Õ¶ Çëð Ü¿×ñ Çò¼Ú ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ åð·» ÇÂÔ ÕÅî òÅÃéÅ
ìóÆ åÅÕåòð ÔË ÇÜÃé¶ ò¼â¶-ò¼â¶ åê¼ÃòÆÁ» çÅ åê éÔÄ ðÇÔä
Çç¼åÅÍ ç¶òÇåÁ» é±¿ òÆ ÁÅêä¶ ò¼Ã Çò¼Ú ð¼ÖçÅ ÔËÍ ÁÅî ÁÅçîÆ çÆ
å» ×¼ñ ÔÆ ÕÆ ÕðéÆ, ÇÂÃ ÕÅî é¶ ò¼â¶-ò¼â¶ åê¼ÃòÆÁ» é±¿ òÆ
éÚÅÇÂÁÅ ÔËÍ ç¶Ö¯ îé òÆ ÇÂÃ ÕÅî ç¶ ò¼Ã Çò¼Ú ÔË¸
îé ê»Ú¯ Õ¶ òÃ êóÅ, îé Õ¶ òÃ éÔÄ ê»ÚÍ
ÇÜå ç¶ÖÈ Çåå è½ ñ×Æ, ÇÜå íÅ×È Çåå Á»Ú¨
ÇÂÃ å¯º ìÅÁç ÁÅªçÅ ÔË¸´¯èÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé¸
ÒÕÅî Ã¶ ÁÇèÕ ´¯è êÌÚ¿âÅ, ÜÅ Õ¶ âð åðÅÃ¶ é½ Ö³âÅÓÍ ´¯è çÆ
ÇÂÃåðÆ ÔË¸ ÇÔ¿ÃÅ, ê¹¼åð ÔË¸ÁÇòÚÅð (ì¹ðÅ ÇòÔÅð)Í ì¿èÈ ÔË¸í¹¼ñÍ
ÇÂÔ ÃÅð¶ ÔÆ ìÔ¹å ì¹ð¶ ÔéÍ Üç¯º òÆ îé°¼Ö é±¿ ×¹¼ÃÅ ÁÅªçÅ ÔË å» À°Ã ç¶
î¼æ¶ å¶ ÇÂÕ êóçÅ ÇÜÔÅ ÛÅ Ü»çÅ ÔËÍ Çëð À°Ã é±¿ ÁÅêäÅ êðÅÇÂÁÅ
Õ°Þ éÔÄ ÇçÃçÅ Áå¶ ò¼â¶-ò¼â¶ îÈðÖ» òÅñ¶ Õ¿î Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ......îé°¼Ö
×Åñ·» Õ¼ãçÅ ÔË, Õ°¼àîÅð ÕðçÅ ÔË, ÁÅê¶ å¯º ìÅÔð Ô¯ Ü»çÅ ÔË, êð
ìÅÁç Çò¼Ú êÛåÅªçÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÕìÆð ÃÇÔì ÕÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ
ÕÅîÆ éð ìÔ¹å¶ åð¶, ´¯èÆ åð¶ Áé§åÍ
ñ¯íÆ ì¿çÅ éÅ åð¶, ÕÔ¶ ÕìÆð ÇÃè¿å¨
ÃÅÇÔì ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÕÅîÆ ê¹ðô òÆ åð ÜÅÂ¶×Å, ´¯èÆ òÆ åð
ÃÕçÅ ÔË, ñÅñÚÆ ì¿ç¶ ñÂÆ î¶ðÅ ÇÃè»å òÆ ð¹¼Õ Ç×ÁÅ ÔË ; À°Ô òÆ
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé, ñ¯íÆ ì¿çÅ éÔÄ åð ÃÕçÅÍ ñÅñÚÆ ì¿ç¶ ñÂÆ ÃÅÇÔì
ÜÆ é¶ ìóÅ Ã¹¿çð ëðîÅÇÂÁÅ ÔËÍ
ÕìÆðÅ Õ½âÆ-Õ½âÆ Ü¯ó Õ¶, Ü¯ó¶ ñÅÖ Õð¯óÍ
ÚñåÆ òÅð éÅ Õ°Þ Çîñ¶, ñÂÆ ¦×¯àÆ å¯ó¨
ÇÂÃ å¯º ìÅÁç ÁÅªçÅ ÔË î¯ÔÍ Òî¯Ô ÃÕñ ÇòÁÅÇèé Õ¯ îÈñÅÍ å»
å¶ À°êÜå ìÔ¹ ÇòÇè ÃÈñÅÍÓ î¯Ô Ãí ÇìîÅðÆÁ» çÆ Üó· ÔËÍ ÇÂÔ î¯Ô
ÁÇ×ÁÅé ç¶ ç¶ô Çò¼Ú ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ ÇÜÃ åð·» î¼ÛÆ êÅäÆ ÓÚ ðÇÔ¿çÆ ÔË,
ÇÂÃÆ åð·» î¯Ô ÁÇ×ÁÅé Çò¼Ú ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ î¯Ô çÆ ÇÂÃåðÆ
ÔË¸ÇåzôéÅ ; ì¶àÆ ÔË¸ÇÂ¼ÛÅ ; ì¶àÅ ÔË¸ñÅñÚ ; î³åðÆ ÔË¸êÅÖ³â ;
ò÷Æð ÔË¸Õêà ; Çî¼åð ÔË¸ð¯× Áå¶ ô¯ÕÍ ÇÂÃ åð·» ÇÂÃ î¯Ô ðÅÜÅ
çÅ ìÔ¹å ò¼âÅ êÇðòÅð ÔËÍ ÜÆò é±¿ ÃÚÅÂÆ ç¶ ðÃå¶ å¯º ÔàÅÀ°ä ñÂÆ
ÇÂÔ ÇÂÕ¼ñÅ ÔÆ ÕÅøÆ ÔËÍ ÇÂÃ ç¶ ÕÅðä ÔÆ ê¼ÖêÅå Ô¹¿çÅ ÔËÍ íÅò
ÁÅêä¶ êðÅÂ¶ çÅ ÁòÅÃ Ô¹¿çÅ ÔËÍ
Çëð Á³å Çò¼Ú ÁÅªçÅ ÔË Ô¿ÕÅð ÅðÍ ÇÂÔ ÃÅÇðÁ» å¯º ÔÆ ÖåðéÅÕ ÔËÍ
ÇÂÃ çÆ ÇÂÃåðÆ ÔË¸Çé§ÇçÁÅÍ ÇÜÃ Çò¼Ú Ô¿ÕÅð Ô¯ò¶×Å À°Ô çÈÜ¶ çÆ
Çé§ÇçÁÅ Õð¶×ÅÍ Ô¿ÕÅð ç¶ ÕÂÆ ðÈê ÔéÍ ÇÕÃ¶ é±¿ êËÃ¶ çÅ, ÇÕÃ¶ é±¿ Ü¹ÁÅéÆ
çÅ, ÇÕÃ¶ é±¿ ì¹¼èÆ çÅ Áå¶ ÇÕÃ¶ é±¿ åÅÕå çÅ Ô¿ÕÅð Ø¶ð ð¼ÖçÅ ÔËÍ Üç¯º
ÁÅçîÆ ÓÚ Ô¿ÕÅð ÁÅªçÅ ÔË å» ÁÅêä¶ ìðÅìð ÇÕÃ¶ é±¿ éÔÄ î³éçÅÍ
ÇÂÔ ê³Ü¶ ÔÆ ì¹ðÅ Õ¿î Õðé¶ òÅñ¶ ÔéÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÂÔ îé ìÔ¹å
ì¹ðÅ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ Ôð¶Õ îé°¼Ö ç¶ Á³çð ÇÂÕ ñóÅÂÆ
Ú¼ñ ðÔÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÃÅð¶ îé°¼Ö é±¿ Á³çð¯º ç¹¼Ö ç¶ ðÔ¶ ÔéÍ Õ¯ÂÆ òÆ ÇÂé·»
å¯º Ã¹Ú¶å éÔÄ ÔËÍ ÁÃÄ ÃÅð¶ ÇÕÃ¶ ìÆîÅðÆ çÆ çòÅÂÆ ñËä Ü»ç¶ Ô»,
êð À°Ã çÆ Üó· éÔÄ ñ¼íç¶Í ÇÜ¿é¶ òÆ ð¯× Ôé À°Ô Ãí Á³çð ç¶ ÇÂé·»
ê³Ü» îÔ»ð¯×» å¯º êËçÅ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ ÇÂÔ ÃÅð¶ ÁÅåîÅ ç¶ Á³çð çÅ ÁÅé§ç
«¼à ðÔ¶ ÔéÍ ÁÅåîÅ ÁéÜÅä¶ ÔÆ ì¶-ÖìðÆ ÕÅðé ÇÂé·» á¼×» ç¹ÁÅðÅ
á¼×Æ ÜÅ ðÔÆ ÔËÍ À°Ã çÅ êÌÕÅô Áñ¯ê Ô¯ ÇðÔÅ ÔËÍ å°ñÃÆ ÃÅÇÔì ïÅç
ÕðòÅ ðÔ¶ Ôé¸
Úôî Ççñ Ã¶ ç¶Ö å±¿, ÇÕÁÅ-ÇÕÁÅ åîÅô¶ Ô¯ ðÔ¶Í
Ççñ Ãå» ÇÕÁÅ-ÇÕÁÅ ÔË å¶ð¶, Ççñ ÃåÅé¶ Õ¶ ñÆÂ¶¨
ÇÂÃ Ççñ ÕÅ Ô¹ÜðÅ ÃÅø Õð, ÜÅéÅ Õ¶ ÁÅé¶ Õ¶ ñÆÂ¶Í
ÇèÁÅé ×Ëð¯º ÕÅ À°áÅ, À°ÃÕ¶ ÇìáÅé¶ Õ¶ ñÆÂ¶¨
ÇÂÕ Ççñ ñÅÖ¯º åî³éÅ, À°Ã êð íÆ Ç÷ÁÅçÅ ÔòÃÍ
Çëð ÇáÕÅéÅ ÔË ÕÔ», À°ÃÕ¶ ÇìáÅé¶ Õ¶ ñÆÂ¶ÍÍ
(iii) îé çÆÁ» ÁòÃæÅò» (ÔÅñå»)
Ô¹ä îé çÆÁ» ÁòÃæÅò» é±¿ ç¶Öç¶ Ô»Í îé çÆÁ» Á¼á ÁòÃæÅò»
Ôé ; êð îÈñ ðÈê Çò¼Ú ÚÅð ÁòÃæÅò» Ôé¸Ã¹ Ã¹ô¹Çêå, Ã¹êé, ÜÅ×ðå
Áå¶ å°ðÆÁÅÍ
ÕÂÆ òÅð Üç¯º ÁÃÄ ì¶ÇëÕð Ô¯ ÇÕ Ã½º Ü»ç¶ Ô» å» ÃÅé±¿ ×ÇÔðÆ
éÄç ÁÅ Ü»çÆ ÔËÍ À°µáä å¯º ìÅÁç ÃÅé±¿ æ¯óÆ ç¶ð å¼Õ Õ°Þ ïÅç éÔÄ
ðÇÔ¿çÅ ÇÕ ÁÃÄ ÇÕ¼æ¶ Ô», Õ½ä Ô»Í ÇÂÔ Ã¹ô¹Çêå ÁòÃæÅ ÕÇÔñÅªçÆ
ÔËÍ ê¶ó-ê½ç¶ ÇÂÃ¶ ÁòÃæÅ Çò¼Ú ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÇÂÃ ÁòÃæÅ Çò¼Ú ÁÅåî»
çÅ òÅÃ è¹¿éÆ Çò¼Ú Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÁòÃæÅ îÔ» ÁÇ×ÁÅéîÂÆ ÔËÍ ÇÂÃ
Çò¼Ú îé çÅ ÷¯ð I@ êÌåÆôå Ô¹¿çÅ ÔËÍ Üç¯º ÇÕ ÁÅåî» A@ êÌåÆôå
Ú¶åé Ô¹¿çÆ ÔËÍ
ÇÂÃ å¯ º ìÅÁç Ã¹ ê é ÁòÃæÅ ÔË Í ÇÂÔ ÁòÃæÅ òÆ ìóÆ
ÁÇ×ÁÅéîÂÆ ÔË, îÈðÖîÂÆ ÔËÍ ÇÂÃ Çò¼Ú ÁÅåî» çÅ òÅÃ ×ñ·¶ Çò¼Ú
Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÁòÃæÅ ÇÂÕ è¯ÖÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÁòÃæÅ Çò¼Ú ÁÃÄ ÕÂÆ
ÁÇÜÔ¶ Õ¿î òÆ Õð Ü»ç¶ Ô» Ü¯ ÁÃÄ ÜÅ×ç¶ Ô¯Â¶ Õç¶ òÆ éÔÄ Õð
ÃÕç¶Í ÇÂÃ å¯º Çîñä òÅñ¶ ÃÅð¶ Ã¹Ö Õ¶òñ è¯ÖÅ îÅåð ÔéÍ Õç¶ ÁÃÄ
Ã¹êé¶º Çò¼Ú ðÅÜÅ ìä Ü»ç¶ Ô», êð Üç¯º Ø³à¶ Á¼è¶ Ø³à¶ ìÅÁç éÄç
Ö¹ñçÆ ÔË å» ðÅÜ òÆ Öåî ; ÁÃåð-ôÃåð òÆ Öåî Áå¶ îÇÔñ òÆ
ÖåîÍ ÇÂÃ ÁòÃæÅ Çò¼Ú îé çÅ ÷¯ð GE% ðÇÔ¿çÅ ÔË ; Áå¶ ÁÅåîÅ
BE% Ã¹Ú¶å Ô¹¿çÆ ÔËÍ
ÇÂÃ å¯º ìÅÁç ÜÅ×Çðå ÁòÃæÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÁòÃæÅ Çò¼Ú ÁÅåîÅ
çÅ òÅÃ Á¼Ö» ÇòÚ Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ Ã¿å» çÅ ÇÂÔ ÕÇÔäÅ ÔË ÇÕ ÇÂÔ
ÁòÃæÅ òÆ ìóÆ ÁÇ×ÁÅéîÂÆ ÔËÍ ÇÂÃ å¯º Çîñä òÅñÆÁ» ÚÆ÷»
òÆ ÁÇ×ÁÅéîÂÆ ÔéÍ ÇÜò¶º ÁÃÄ Üç¯º Ã¹êé¶ Çò¼Ú ÃÆ å» Ã¹êé¶ çÆÁ»
Ãí ÚÆ÷» é±¿ Ã¼Ú îé ðÔ¶ ÃÆ êð ÜÅ×ä å¶ Ãí ÖåîÍ ÇÂÃ åð·»
ÜÅ×ç¶ Ô¯Â¶ Çîñä òÅñÆÁ» Ãí ÚÆ÷» òÆ è¯ÖÅ ÔéÍ ÇÂÃ ÁòÃæÅ
Çò¼Ú îÈðÖåÅ ÃîÅÂÆ ÔËÍ ÁÃÄ ÕÂÆ òÅð ÇÂ¿é¶ ×ñå Õ¿î Õð Çç¿ç¶ Ô»
ÇÕ ìÅÁç Çò¼Ú êÛåÅÀ°äÅ êËºçÅ ÔËÍ ÁÃÄ ÕÇÔ¿ç¶ å» ÇÕ¸ÇÂÔ ÕÆ
ÕÆåÅÍ Ú¿×Å éÔÄ ÕÆåÅ, áÆÕ éÔÄ ÕÆåÅÍ Üç¯º Ã¹êéÅ ÃÅâ¶ éÅñ Ø³à¶
Áµè¶ Ø³à¶ çÅ Ã¿ì¿è ð¼Ö ÇðÔÅ ÔË å» ÇÂÔ ÜÆòé çÅ Ã¹êéÅ ÃÅâ¶ éÅñ
G@-H@ ÃÅñ å¼Õ çÅ òÆ Ã¿ì¿è ð¼Ö ÃÕçÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÁòÃæÅ Çò¼Ú î»
Ã¼Ú ñ¼× ðÔÆ ÔË, ìÅê Ã¼Ú ñ¼× ÇðÔÅ ÔË, íÅÂÆ Ã¼Ú ñ× ÇðÔÅ ÔË, íËä
Ã¼Ú ñ¼× ðÔÆ ÔË, Çðôå¶-éÅå¶ Ãí Õ°Þ å» Ã¼Ú ñ¼× ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂÃ
ÁòÃæÅ Çò¼Ú îé Áå¶ ÁÅåîÅ çÅ Á¼èÅ-Á¼èÅ ÷¯ð Ú¼ñçÅ ÔËÍ ×¹ðÈ
éÅéÕ ç¶ò ÜÆ é¶ ÇÂÃ ÁòÃæÅ é±¿ ÇÂò¶º ÇìÁÅé ÕÆåÅ ÔË ¸
ÇÜª ÃêéÅ ê¶ÖéÅ, Ü× ðÚéÅ Çåî ÜÅéÍ
ÇÂÃî¶º Õ°Þ Ã»Ú¯ éÔÄ, ïÔ éÅéÕ Ã»ÚÆ îÅé¨
ÃÅÇÔì ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
ÜÅ×¯ ñ¯Õ¯ îå Ã¯ò¯, éÅ Õð¯ éÄç Ã¶ ÇêÁÅðÍ
ÜËÃÅ ÃêéÅ ðËé ÕÅ, Â¶¶ÃÅ ïÔ Ã¿ÃÅð¨
ïÔ¹ Â¶¶ÃÅ Ã¿ÃÅð ÔË, ÜËÃÅ ÇÃìñ ëÈ¹ñÍ
Ççé çÃ ÇòòÔÅð Õ¶, ÞÈá¶ ð¿× éÅ íÈñ¨
ÇÂÃ å¯º ìÅÁç å°ðÆÁÅ ÁòÃæÅ ÁÅªçÆ ÔËÍ ÇÂÃ Çò¼Ú îé çÆ
BE% åÅÕå ðÇÔ Ü»çÆ ÔË Üç¯º ÇÕ ÁÅåî» GE% Ã¹Ú¶å Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ
ÇÂÃ ÁòÃæÅ Çò¼Ú ÇðôÆ, î¹éÆ ÁÅÇç êÔ¹¿Ú Ü»ç¶ ÔéÍ ìÅÕÆ Çå¿é¶
ÁòÃæÅò» å» ÁÅêä¶ ÁÅê ÔÆ ÁÅªçÆÁ» Ü»çÆÁ» ðÇÔ¿çÆÁ» ÔéÍ
êð Ú½æÆ ÁÅêä¶-ÁÅê éÔÄ ÔËÍ ÇÂÃé±¿ ÇÜªç¶ ÜÆÁ îðéÅ òÆ ÇÕÔÅ
Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ çÅ îåñì ÜÆªç¶ ÜÆ îðÕ¶ ÇÂÃ ÁòÃæÅ é±¿ êÌÅêå
ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÜÆªç¶ ÜÆ îðé» Õ¯ÂÆ ÷ÇÔð ÖÅ Õ¶ îðéÅ
éÔÄ ÔË, ÁÅåî Ô¼ÇåÁÅ ÕðéÅ éÔÄ ÔËÍ ÇÂÔ Á³çðñÆ ç¹éÆÁ» ç¶ Ãëð
çÆ ÕÔÅäÆ ÔË, ÃîÅèÆ òÅñÆ ×¼ñ ÔËÍ êð Õñï°× Çò¼Ú Õ°Þ ÁÜÆì¯-
öðÆì ×¼ñ» Ô¯ ðÔÆÁ» ÔéÍ ÇÂÕ Ü×·Å ÁÇèÁÅåîòÅç å¶ ×¼ñìÅå Ô¯
ðÔÆ ÃÆ, Çò¼Ú¶ ÔÆ ×ÇèÁ» çÅ Ç÷Õð ÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÕ Ã¿å é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ
×¼è¶ òÆ ÃîÅèÆ ñ×ÅÀ°äÅ ÇÃ¼Ö Ú¹¼Õ¶ ÔéÍ Ãí ÔËðÅé Ô¯ ×Â¶¸ÒÒÇÂÔ ÕÆ
ÕÇÔ ðÔ¶ Ô¯ !ÓÓ Ô», îËº ÇìñÕ°ñ áÆÕ ÕÇÔ ÇðÔÅ Ô»Í Ô¹ä¶-Ô¹ä¶ õìð
ÇîñÆ ÔË ÇÕ Õ°¼Þ ×ÇèÁ» é¶ êÅäÆ Çò¼Ú â°¼ì Õ¶ êÅäÆ-ÃîÅèÆ ñË ñÂÆ
ÔËÍ êð Ô¹ä å¼Õ À°Ôé» é±¿ ÃîÅèÆ çÅ ÇÖåÅì éÔÄ Çîñ ÃÇÕÁÅÍ êð
ÇÂÃ å¶ ìÇÔÃ Ú¼ñ ðÔÆ ÔË ÇÕ ÇÂÔ Ãí ÇÕò¶º Ô¯ÇÂÁÅÍÓÓ
î¹ÃÆìå» é±¿ Ô¼ñ Õðç¶ Ô¯Â¶ À°Ãé¶ Çëð ÇÕÔÅ ÒÒêÇÔñ» ñ¯Õ ÇèÁÅé
î×é Ô¯ ÇÕ ÃîÅèÆ ñ×ÅÇÂÁÅ Õðç¶ ÃÆÍ ÇÂÃ åð·» Õðé éÅñ À°Ôé»
çÆ À°îð ò¼è Ü»çÆ ÃÆ Áå¶ À°Ô Ç÷ÁÅçÅ å¯º Ç÷ÁÅçÅ êÌîÅåî» çÅ
íÜé Õðç¶ ÃÆÍ Á¼Ü Õ¼ñ ÇÂÔ Õ¿î æ¯óÅ î¹ôÇÕñ Ô¯ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÃîÅèÆ
ñÅÀ°äÅ Õ¯ÂÆ ÁÅÃÅé éÔÄ ÇðÔÅÍ ÇÂÃ ÕðÕ¶ ñ¯Õ ÇòÚÅð ÕðÕ¶ ìóÆ
Ã½ÖÆ ÇÜÔÆ Áå¶ ìóÆ ò¼âÆ ÃîÅèÆ ñË ðÔ¶ ÔéÍ ôÅÇÂç ×ÇèÁ» é¶ òÆ
ÇÕÃ¶ é±¿ ÇÂÔÆ ÃîÅèÆ ñËºç¶ Ô¯Â¶ ç¶ÇÖÁÅ Ô¯ò¶Í ÁÅõð ×è¶ Ü¯ áÇÔð¶Í ìÃ
ñ×Å ñÂÆ ÃîÅèÆÍÓÓ
ÃîÅèÆ ñ×ÅÀ°äÅ Õ¯ÂÆ î÷ÅÕ éÔÄ ìóÅ î¹ôÕñ Õ¿î ÔË ÇÂÔÍ Õ¯ÂÆ
Á×éÄ ÃîÅèÆ ñË ÇðÔÅ ÔË å¶ Õ¯ÂÆ Üñ ÃîÅèÆÍ êð ÃÅâÅ ÃîÅÜ ÇÂÃ
ÇçôÅ å¯º æ¯óÅ ÇêÛÇóÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ...........Ç÷ÁÅçÅ åð¼ÕÆ éÔÄ
Ô¯ÂÆÍ Ô¹ä å¼Õ àð¶é-ÃîÅèÆ, àð¼Õ-ÃîÅèÆ ÁÅÇç ÃîÅèÆÁ» òÅñ¶
ÃÅèÕ êËçÅ éÔÄ Ô¯Â¶Í Ã¹äé¶ Çò¼Ú ÁÅªçÅ ÔË ÇÕ ÇÕÃ¶ ÷îÅé¶ Çò¼Ú
ñ¯Õ Üç¯º Ç÷¿ç×Æ å¯º å¿¿× ÁÅ Ü»ç¶ ÃÆ å» À°Ô ÁÅåî-Ô¼ÇåÁÅ Õð
ñËºç¶ ÃÆÍ Á¼Ü ñ¯Õ êÇÔñ» å¯º Ç÷ÁÅçÅ å¿× Ôé êð Á¼Ü êÇÔñ»
òÅñÆ éÅñÅÇÂÕÆ ñ¯Õ» Çò¼Ú éÔÄ ðÔÆÍ êÇÔñ» ñ¯Õ ÁÅåî-Ô¼ÇåÁÅ
Õð Õ¶ ÁÅêäÆ éÅñÅÇÂÕÆ çÅ ÃìÈå Çç¿ç¶ ÃéÍ Õ¯ÂÆ êÅäÆ Çò¼Ú â°¼ì
Õ¶ îð Ü»çÅ, Õ¯ÂÆ å¶ñ ÇÛóÕ Õ¶ Á¼× éÅñ ÁÅêä¶-ÁÅê é±¿ õåî
Õð Çç¿çÅÍ Á¼ÜÕñ ÁÅåîÔ¼ÇåÁÅ çÆ Ü×·Å ÃîÅèÆ é¶ ñË ñÂÆ ÔËÍ
Õ¯ÂÆ Üñ ÃîÅèÆ ñË ÇðÔÅ ÔË å¶ Õ¯ÂÆ Á×éÄ ÃîÅèÆÍ êð ÔËðÅéÆ çÆ
×¼ñ ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÕÂÆ ñ¯Õ ÷ÇÔð ÖÅ Õ¶ Áå¶ ÕÂÆ ñ¯Õ ð¶ñ ×¼âÆ ç¶ æ¼ñ¶
ÁÅ Õ¶ òÆ ÁÅåî-Ô¼ÇåÁÅ Õð ðÔ¶ ÔéÍ êð À°Ôé» é±¿ ÃîÅèÆ çÅ
ÇÖåÅì éÔÄ ÇîÇñÁÅÍ ô¯è-ÕðåÅ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÔ ÇÖåÅì Áå¶
Á¼Ü¶ åÕ Õ°Þ ÖÅÃ ñ¯Õ» ñÂÆ Ã¹ð¼ÇÖÁå ÔéÍ ÁÅî ÜéåÅ é±¿ å»
ÇÖåÅì éÔÄ Çç¼å¶ ÜÅ ÃÕç¶Í ÇÂÃ ñÂÆ À°Ôé» é±¿ ìóÆ ç¶ð å¯º ÇÂ¿åÜÅð
ÔË ÇÕ Õç¯º Õ¯ÂÆ ìóÅ ÖÅÃ ÁÅçîÆ ÷ÇÔð-ÃîÅèÆ, àð¶é-ÃîÅèÆ ñË
ñò¶ Áå¶ Õç¯º ÃîÅèÆÁ» çÆ Ç×äåÆ ÇòÚ òÅèÅ Ô¯ ÜÅò¶Í ÇÕªÇÕ Ô¹ä
å¼Õ Üñ-ÃîÅèÆ Áå¶ Á×éÆ-ÃîÅèÆ ç¶ ÇÖåÅì ÔÆ ò¿â¶ ×Â¶ ÔéÍ
ÕÇÔä çÅ íÅò ÔË ÇÕ å°ðÆÁÅ ÁòÃæÅ ÇÂÃ åð·» çÆ ØàÆÁÅ
(ÇØéÅÀ°äÆ) ÔðÕå éÅñ êÌÅêå éÔÄ Ô¯ò¶×ÆÍ
ÇÂÃ Çò¼Ú ÂÄâÅ å¶ Çê³×ñ» (éµÕ ç¶ ç¯ Ã¹ðÅÖ) ç¯Ô» Ã¹Á»Ã» é±¿
ÇÂÕ¼áÅ ÕðÕ¶ Ã¹Öîé éÅóÆ é±¿ Ö¯ñ·ç¶ ÔéÍ ÇÜÃ Çò¼Ú ìñ×î Ü¿îÆ
Ô¯ÂÆ ÔËÍ ÇÂÔ ìñ×î ôìç ï¯× ç¹ÁÅðÅ Ü» ÃÇå×¹ðÈ çÆ Ç´êÅ ç¹ÁÅðÅ
×ñçÆ ÔË Áå¶ Ã¹Öîé éÅóÆ ÃÅø Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ ÇÂÃ éÅñ çÃò¶º ç¹ÁÅð
çÆ ÁòÃæÅ ìäé ñ¼×çÆ ÔËÍ ÇÂÃ¶ ÁòÃæÅ é±¿ ÔÆ å°ðÆÁÅ ÁòÃæÅ
ÁÅÖç¶ ÔéÍ ÇÂæ¯º ÃÅèÕ é±¿ (ÜÇ×ÁÅÃÈ) é±¿ ÇÂÕ Á³å-òÅÔÕ ÃÈÖôî
ôðÆð Çîñ Ü»çÅ ÔË, ÃÅèÕ ÚÅð¯º êÅÃ¶ ç¶ÖçÅ ÔË Áå¶ ìóÆ å¶÷ ðëåÅð
éÅñ ÚñçÅ ÔËÍ
ÇÂÃ Çò¼Ú ÃÅèÕ ìÌÇÔî³â çÆ ïÅåðÅ Õð Õ¶ ÁÅªçÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÃðÆð ìóÅ
Áé¯ÖÅ Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ôðÆð Çò¼Ú Ô¼æ éÔÄ Ô¹¿ç¶, êÌ¿å± Çëð òÆ ÃÅèÕ ÁÅêä¶ Õ¿î
ÕðçÅ ÔËÍ ÇÂÃ Çò¼Ú êËð òÆ éÔÄ Ô¹¿ç¶, Çëð òÆ ÃÅèÕ ÚñçÅ ÔËÍ ×¯ÁÃòÅîÆ
å°ñÃÆ çÅÃ ÜÆ ÇÂÃ ÁòÃæÅ é±¿ ìó¶ Ã¹¿çð ã¿× éÅñ ç¼Ã ðÔ¶ Ôé¸
êç Çìé° ÚñË, Ã¹éË Çìé° ÕÅéÅÍ
Õð Çìé° Õðî, ÕðË ÇòÇè éÅéÅ¨
ÁÅéé ðÇÔå, ÃÕñ ðÃ í¯×ÆÍ
Çìé ìÅäÆ, òÕåÅ ìó ï¯×Æ¨
åé Çìé êðÃ, éËé Çìé çðÃ¶Í
×Ô¶ Ç×ÁÅé, Ãí ô¶Ö Çòô¯Ö¶¨
ÜÔ ÇòÇè Ãí, Áñ½ÇÕÕ ÕðéÆÍ
îÇÔîÅ ÜÅÂ¶, Õìé ÇòÇè òðéÆ¨
êÌ¿å± ÇÂÃ ÁòÃæÅ Çò¼Ú òÆ ÁÅåîÅ ÁÅêä¶ ÁÃñÆ ðÈê Çò¼Ú éÔÄ ÁÅ
ÃÕçÆ, ÇÂÃ ñÂÆ À°êð¯Õå Ú½Ô» ÁòÃæÅò» Çò¼Ú êÌÅêå Ô¯ä òÅñÆÁ»
ÚÆ÷» è¯ÖÅ îÅåð ÔËÍ
ÇÂÃ å¯º ìÅÁç å°ðÆÁÅåÆå ÁòÃæÅ ÁÅªçÆ ÔË, ÇÜÃ Çò¼Ú Ü¯×Æ
ñ¯Õ êÔ¹¿Ú Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÂÃ Çò¼Ú ÁÅåîÅ ìÔ¹å Ú¶åé Ô¯ Ü»çÆ ÔË Áå¶
îé æ¯óÅ ÜÆÇòå ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ ÁÃñ Çò¼Ú ÇÂÔ òÆ íðî ÔËÍ
ÇÂé·» ÁòÃæÅò» å¯º êð¶ ÇÂÕ ÁòÃæÅ ÔË, ÇÜÃ Çò¼Ú îé êÈðÆ åð·»
Áñ¼× Ô¯ Ü»çÅ ÔË Áå¶ ÁÅåîÅ ÁÅêä¶ ç¶ô é±¿ ÚñÆ Ü»çÆ ÔËÍ ÇÂÃ
ÁòÃæÅ Çò¼Ú Ã¿å ñ¯Õ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé, îé Áå¶
îÅÇÂÁÅ çÅ ìÔ¹å ò¼âÅ íðî ÔËÍ ÇÜÃ Çò¼Ú ò¼â¶-ò¼â¶ ÇðôÆ-î¹éÆ
ÃÇéÁÅÃÆ, åê¼ÃòÆ ÁÅÇç òÆ ñàÕ ðÔ¶ ÔéÍ
(iv) îé çÆ ÃÆîÅ
Ô¹ä ÇÂÃ îé çÆ ÃÆîÅ ç¶Öç¶ Ô»Í îé ìÌÇÔî³â çÅ ðÅÜÅ ÔËÍ êÌ¿å±
ÇÂÃ çÆ ÃÆîÅ Õ¯ÂÆ Û¯àÆ éÔÄ ÔËÍ í½ÇåÕ ôÕåÆÁ» ç¹ÁÅðÅ ÁÃÄ Õç¶
ÇÂÃ îé çÆ ÃÆî» å¯º ìÅÔð éÔÄ Ü» ÃÕç¶Í ÇòÇ×ÁÅéÆ ñ¯Õ å» ÁÜ¶
î³×ñ ×ÌÇÔ åÕ òÆ éÔÄ êÔ¿¹Ú ÃÕ¶ ÔéÍ Ü¶ ÇòÇ×ÁÅéÕ ñ¯Õ
êÅæëÅÇÂ¿âð òð×¶ òÅÔé ç¹ÁÅðÅ Ãòð× å¼Õ òÆ ÜÅäÅ ÚÅÔ¹ä å»
èðåÆ å¯º Ãòð× çÆ çÈðÆ ç¶Öç¶ Ô¯Â¶ ÁÇÜÔÅ òÅÔé ÕðÆì E@@ ÃÅñ»
Çò¼Ú òÆ À°µæ¶ éÔÄ êÔ¹¿Ú ÃÕçÅ, ÚÅÔ¶ À°Ô ÇÂÕ¯ ÔÆ ðøåÅð éÅñ ÇÕª
éÅ ÚñçÅ ðÔ¶Í Üç¯º ÇÕÃ¶ êËçÅ Ô¯Â¶ ì¼Ú¶ é±¿ êÈðÆ Ã¹ÇòèÅ éÅñ À°Ã
òÅÔé Çò¼Ú êÈðÆ Ã¹ð¼ÇÖÁÅ ÃÇÔå í¶Ü Çç¼åÅ ÜÅÂ¶ å» À°Ô ì¼ÚÅ ì¹¼ãÅ Ô¯
Õ¶ îð òÆ ÜÅÂ¶×Å êÌ¿å± À°µæ¶ éÔÄ êÔ¹¿Ú ÃÕ¶×ÅÍ Çëð îé çÆ ÃÆîÅ å»
ìÔ¹å ò¼âÆ ÔËÍ
îé çÆ ÃÆî» é±¿ ÜÅéä ñÂÆ ÇÂÃ ìÌÇÔî³â çÆ êÈðÆ ðÚéÅ é±¿
ÃîÞäÅ êò¶×ÅÍ Ü¯ ÃðÆð Çò¼Ú ÔË À°Ô ÔÆ ìÌÇÔî³â Çò¼Ú ÔËÍ ÃÅâ¶ ñ¼Õ
å¯º æµñ¶-æ¼ñ¶ Ã¼å ñ¯Õ Ôé ÇÜé» é±¿ Ã¼å êåÅñ Ü» Ã¼å éðÕ òÆ
ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ Áåñ, Çòåñ, Ã¹åñ, åñÅåñ, îÔÅåñ, ðÃÅåñ
Áå¶ êÅåÅñÍ ÇÂÃ å¯º À°µêð Çëð Ã¼å ñ¯Õ Ô¯ð Ôé, ÇÜò¶º êÇÔñ¶
×¹çÅ ÃæÅé å¶ ÇÃ¼è ñ¯Õ ÔËÍ ÇÂ¼æ¶ ×é¶ô ÜÆ çÅ òÅÃ ÔËÍ À°µæ¶ ÇÃðë
ÇÂ¼ÛÅ ç¹ÁÅðÅ ÃÅð¶ Õ¿î Ô¹¿ç¶ ÔéÍ ÇÂÃ å¯º ìÅÁç ê¶ôÅì ÇÂ¿çðÆ å¶
ìÌÔî ñ¯Õ ÔËÍ ÇÂ¼æ¶ ìÌÔîÅ ÜÆ å¶ ÃÇò¼åðÆ ÜÆ çÅ òÅÃ ÔËÍ ðÚéÅ çÅ
Õ¿î ÇÂ¼æ¯º ÔÆ Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ å¯º À°µêð Çëð Çòôé±¿ ñ¯Õ ÔË, Ü¯ éÅíÆ
ÃæÅé å¶ ÔË, ÇÂæ¶ Çòôé±¿ ÜÆ Áå¶ ñÛîÆ ÜÆ çÅ òÅÃ ÔËÍ Ãòð×
(ìËÕ¹¿á èÅî) ÇÂÃ¶ é±¿ ÔÆ ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ Çëð À°µêð ÇÔðç¶ ÃæÅé å¶
Çôò-ñ¯Õ ÔËÍ ÇÂ¼æ¶ ÇôòÜÆ ÃÇÔå êÅðòåÆ ÜÆ çÅ òÅÃ ÔËÍ ÇÂÃ¶
ÃæÅé å¯º ÔÆ G@ êÌÕÅð çÆÁ» è¹éÅ êËçÅ Ô¹¿çÆÁ» ÔéÍ ÇÜé·» ù
ÁéÔç éÅç òÆ ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ Ü¯ ÇÕ ò¼Ö-ò¼Ö ÃæÅé» å¶ Áñ¼×-
Áñ¼× ÁÅòÅ÷» Çò¼Ú Ã¹äÅÂÆ Çç¿çÆÁ» ÔéÍ ÇòéÅô çÅ Õ¿î ÇÂÃ¶
ÃæÅé å¯º Ô¹¿çÅ ÔËÍ Üç¯º ÃÅé±¿ ×¹¼ÃÅ ÁÅªçÅ ÔË å» ÇÔðç¶ Çò¼Ú¯º ÔÆ
ÁÅªçÅ ÔËÍ ÇÂÃ ç¶ À°µêð Õ¿á ÃæÅé å¶ ôÕåÆ ñ¯Õ ÔËÍ ÇÂ¼æ¶ ÁÅÇç-
ôÕåÆ çÅ òÅÃ ÔËÍ ÇÂÔÆ îÅÇÂÁÅ ÔËÍ Çëð ÁÅÇ×ÁÅ Ú¼Õð å¶ ÁÅåî
ñ¯Õ ÔËÍ ÇÂÃå¯º À°µêð ÃÔÃåðÃÅð Ú¼Õð Çéð¿Üé ñ¯Õ ÔËÍ ÇÂ¼æ¶ ÇÂÃ
ìÌÔî³â çÅ ðÅÜÅ îé ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÔÆ ÕÅñ ê¹ðô ÔËÍ
ÇÂÔé» Ú¼Õð» çÆ ÁÅêÃÆ çÈðÆ Ã¼å-Ã¼å Õð¯ó ï¯Üé ÔËÍ ÇÂÃ åð·»
îé çÆ ìóÆ ò¼âÆ ÃÆî» ÔËÍ
(v) ×¹êå ðÔ¼Ã (×ÈÔó í¶ç)
Á³å Çò¼Ú îé Áå¶ îÅÇÂÁÅ ÇÂÕ ÔËÍ ç¯é» çÅ ÁÅêÃ Çò¼Ú ÃîÞ½åÅ
ÔËÍ ÇÂÔ îé îÅÇÂÁÅ ç¶ ðÇÔä çÆ Õ¯áóÆ ÔËÍ îé ç¶ Á³çð îÅÇÂÁÅ ðîÆ
Ô¯ÂÆ ÔËÍ ÇÜÃ ç¶ ÕÅðä Çå¿é-ñ¯Õ Çò¼Ú ô¼Õ Ô¯ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÇÂÕ
×¹êå ðÔ¼Ã ÔËÍ ÇÜÃ é±¿ Õ¯ÂÆ ÃîÞ éÔÄ ÇðÔÅ ÔËÍ îé (Çéð¿Üé) Áå¶
îÅÇÂÁÅ (ÃðÆÇðÕ ðÈê Çò¼Ú ÁÅÇç-ôÕåÆ) çÅ ÁÅêÃ Çò¼Ú ÃîÞ½åÅ ÔËÍ
ÇÂÔ ç¯é¯º ÁÅêÃ Çò¼Ú Çîñ¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ ç¯é¯º Çîñ Õ¶ ÜÆò é±¿ åð·»-B ç¶
éÅÚ-éÚÅ ðÔ¶ ÔéÍ Üç¯º ÜÇ×ÁÅÃÈ îé Áå¶ îÅÇÂÁÅ ç¶ Ø¶ð¶ ÇòÚ¯º êÅð
Áîðñ¯Õ ÜÅä çÅ ïåé ÕðçÅ ÔË å» À°Ã Ãî¶º îé Áå¶ îÅÇÂÁÅ êÈðÆ
åÅÕå éÅñ Çê¼Û¶ ÇÖ¼Úç¶ ÔéÍ ÁÅêä¶ ÷¯ð éÅñ ÜÆò ÚÅÔ¶ Õð¯ó» ïåé
Õð ñò¶Í êð ÇÂ¼æ¯º êÅð éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅÍ
À°Ô êÅð ÇÕò¶º Ô¯ ÃÕçÅ ÔË ? ÇÜò¶º ìÅ× ç¶ ë¹¼ñ» çÆ Ö¹ôìÈ é±¿ ÔòÅ
ÁÅêä¶ Çò¼Ú Ãî¯Ô Õ¶ çÈÃð¶ ÃæÅé å¶ Û¼âçÆ ÔËÍ áÆÕ ÇÂÃ¶ åð·» ÔÆ
êÈðé ÃÇå×¹ðÈ ÁÅêä¶ Ã¶òÕ çÆ ô¹ðåÆ (ÁÅåîÅ) é±¿ ÁÅêäÆ Ã¹ðåÆ
Çò¼Ú Ãî¶à Õ¶ îé çÆ ÃÆîÅ å¯º êÅð Õð Çç¿çÅ ÔË ÇÂÃ åð·» ÁÅåîÅ
ÁÅêä¶ ç¶ô Áîðñ¯Õ Çò¼Ú ÚñÆ Ü»çÆ ÔË Áå¶ ÃÇåê¹ðô ç¶ çðôé
ÕðÕ¶ Ôî¶ô» ñÂÆ ÁÅé§ç î×é Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÇÕ¿é¶ Ã¯Ôä¶ Á³çÅ÷
éÅñ Áîð ñ¯Õ çÆ êÌô¿ôÅ Õð ðÔ¶ ÔéÍ
ÜÔòÅ Ã¶ Ô¿ÃÅ ÁÅÇÂú, Áîð ÔË ò¯Ô ç¶ÃòÅÍ
êÅäÆ éÅ ê½ä éÅ èðåÆ ÁÕ
ÁÕÅÅôòÅ, Ú»ç é» ÃÈðÜ é ðËé ÇçòÃòÅÍ
ÁÅÇç Ü¯Çå éÔÄ ×½ð ×é¶ÃòÅ, ìÌÔîÅ Çòôé±¿ îÔ¶ô é Ã¶ÃòÅÍ
ï¯×Æ é ï¿×î î¹Çé ç¹ðì¶ÃòÅ, ÁÅÇç éÅ Á³å éÅ ÕÅñ Õñ¶ÃòÅÍ
ÃÅÇÔì ÕìÆð ñ¶ ÁÅÂ¶ Ã¿ç¶
çÃ¶ òÅ, ÃÅð-ôìç ×ÇÔ Úñ½ ò
ÃÅð- òÅÅ ç¶ÃòÅ¨
F. í×åÆ çÅ À°ç¶ô
ç¹éÆÁ» Çò¼Ú ÕÂÆ åð·» ç¶ í×å ÔéÍ êð ÁÃñ Çò¼Ú í×å» çÆÁ»
ÚÅð ôÌ¶äÆÁ» ÔéÍ ÇÂÕ òÅð òÅÃÈç¶ò Ç´ôé ÜÆ å¯º ÁðÜé é¶ ê¹ÇÛÁÅ,
ÒÒÇÕ Ô¶ ÜéÅðçé ÇÕÔó¶-ÇÕÔó¶ ñ¯Õ ÁÅê çÆ í×åÆ Õðç¶ ÔéÍ À°µåð
Çò¼Ú Ç´ôé ÜÆ é¶ ÇÕÔÅÍ Ô¶ ! ÁðÜé òËÃ¶ å» î¶ðÆ êÈÜÅ ÃÅð¶ ÔÆ Õðç¶
ÔéÍ êð ÁÃñ Çò¼Ú ÚÅð åð·» ç¶ ñ¯Õ î¶ðÆ êÈÜÅ Õðç¶ ÔéÍ
ÁÅðå¸Õ°Þ ñ¯Õ ÃðÆÇðÕ ÇìîÅðÆÁ» å¶ ç¹¼Ö» ÕðÕ¶ êÌîÅåîÅ
A. ÁÅðå¸
çÆ ôðé Çò¼Ú Ü»ç¶ Ôé, À°é·» é±¿ ÒÁÅðåÓ ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ Üç¯º ÁÅçîÆ
ØÅåÕ ð¯×» çÅ ÇôÕÅð Ô¹¿çÅ ÔË å» À°Ô êÌîÅåîÅ é±¿ Á³Çåî ÃÔÅðÅ
ÃîÞ Õ¶ í×åÆ ÕðçÅ ÔËÍ Üç¯º ÁÃÄ êÌîÅåîÅ çÆ í×åÆ ÃðÆÇðÕ Ã¹¼Ö
ñÂÆ Õðç¶ Ô» Ü» ÇÕÃ¶ Ã¹ÁÅðæ òÅÃå¶ Õðç¶ Ô» å» ÇÂÔ í×åÆ éÔÄ
ÔËÍ Üç¯º ÁÃÄ ÇÕÃ¶ ëñ çÆ êÌÅêåÆ ñÂÆ Õðç¶ Ô» å» ÇÂÔ òÆ áÆÕ
éÔÄ ÔËÍ
B. Áðæ (èé-ç½ñå) ç¶ ÚÅÔòÅé¸Õ°
ÚÅÔòÅé¸ Þ ñ¯Õ èé êÌÅêåÆ ñÂÆ
í×åÆ Õðç¶ ÔéÍ À°Ôé» çÅ êÌîÅåîÅ éÅñ Õ¯ÂÆ ñ×Åú éÔÄ Ô¹¿çÅ,
êð èé ç¶ ñÅñÚ Çò¼Ú À°Ô êÌîÅåîÅ çÆ ôðä Ü»ç¶ ÔéÍ è¿é òÆ
Ã¿ÃÅð Çò¼Ú ÷ðÈðÆ ÔËÍ ÇÂÃ å¯º Çìé» òÆ Õ¿î éÔÄ ÚñçÅÍ
å°ñÃÆ Ü¼× î¶º ç¯ ìó¶, ÇÂÕ éÅî ÇÂÕ çÅîÍ
éÅî ÇîñÅò¶ êÆò Ã¶, çÅî Õð¶ Ãí ÕÅî¨
êÌ¿å± ÃÅé±¿ êËÃ¶ ç¶ ñÅñÚ ñÂÆ òÆ êÌîÅåîÅ çÆ ôðé Çò¼Ú éÔÄ
ÜÅäÅ ÚÅÔÆçÅÍ Ü¶ ÁÃÄ êËÃ¶ ç¶ ñÅñÚ Çò¼Ú êÌîÅåîÅ çÆ ôðé ÜÅ ðÔ¶
Ô», å» ÇÂÔ òÆ í×åÆ éÔÄ ÔËÍ
C. ïô ç¶ ÚÅÔòÅé¸ Õ°Þ ñ¯Õ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ôé ÇÕ ç¹éÆÁ» Çò¼Ú À°é·» çÅ
éÅî Ô¯ò¶ å¶ ç¹éÆÁ» Çò¼Ú À°é·» é±¿ òÇâÁÅÂÆ Çîñ¶Í
ÇÂÕ îÔÅåîÅ ÃÆÍ ìÔ¹å ÃÅð¶ ôðèÅ¬ À°é·» Õ¯ñ ÁÅªç¶ ÃéÍ ÇÂÕ
òÅðÆ ÇÂÕ ÁÅçîÆ ÇÂÕ Õ¿ìñ Áå¶ E@@ ð¹êÂ¶ ñË Õ¶ À°é·» ç¶ ÁÅôðî
ÁÅÇÂÁÅÍ À°Ã Ççé îÔÅåîÅ ÜÆ ç¶ Õ¯ñ æ¯ó¶ ñ¯Õ ìËá¶ Ãé, À°Ô ÁÅçîÆ
òÇâÁÅÂÆ çÅ ñ¯íÆ ÃÆ, Ã¯ÇÚÁÅ ÇÕ Ü¶ ÇÂÔ Ãí Ô¹ä¶ Çç¼åÅ å» ÕÆ ñÅí
53
Ô¯ò¶×ÅÍ Çëð ÇÕÃ¶ Ççé ÁÅ Õ¶ ç¶ò»×ÅÍ Õ°Þ Ççé ìÅÁç Çëð ÁÅÇÂÁÅ
å» îÔÅåîÅ ÜÆ ç¶ Õ¯ñ ìÔ¹å ñ¯Õ ìËá¶ Ãé, À°Ã é¶ Ã¯ÇÚÁÅ ÇÂÔ ÔÆ î½ÕÅ
ÔËÍ Á³å À°Ã é¶ Õ¿ìñ Áå¶ E@@ ð¹êÂ¶ îÔÅåîÅ ÜÆ é±¿ Çç¿ç¶ Ô¯Â¶ êÌÅðæéÅ
ÕÆåÆ ÇÕ î¶ð¶ å¶ ÇÕÌêÅ ÕðéÅ ÜÆÍ îÔÅåîÅ ÕÇÔä ñ¼×¶ Ü¯ Õ°Þ åËé±¿
ÚÅÔÆçÅ ÔË À°Ô å» Çîñ Ç×ÁÅ ÔË, Ô¹ä Ç´êÅ ÇÕÔóÆ ÚÅÔÆçÆ ÔËÍ
Ü¯ ñ¯Õ îÔ»ê¹ðô» Õ¯ñ îÅä òÇâÁÅÂÆ Ü» Ã¿ÃÅð çÆÁ» òÃå» çÆ
ÇÂ¼ÛÅ ñÂÆ Ü»ç¶ Ôé, À°é·» À°µå¶ îÔ»ê¹ðô» çÆ ÇÕðêÅ ÇÕò¶º Ô¯ ÃÕçÆ
ÔËÍ
D. ÜÇ×ÁÅÃ¹¸ÇÂÔ ñ¯Õ ÃÔÆ ðÈê Çò¼Ú ÁÅåîÅ-êÌîÅåîÅ ç¶ Çòô¶
é±¿ ÜÅéä òÅñ¶ ñ¯Õ ÔéÍ ÁðÜé é¶ Ç´ôé ÜÆ é±¿ ê¹¼ÇÛÁÅ ÁÅê é±¿
ÇÂé·» ÇòÚ¯º Õ½ä Ç÷ÁÅçÅ ÇêÁÅð¶ ÔéÍ ÇÂÃ å¶ òÅÃÈç¶ò Ç´ôé ÜÆ é¶
ÇÕÔÅ, òËÃ¶ å» îËé±¿ ÚÅð¶ ÔÆ ÇêÁÅð¶ Ôé, ñ¶ÇÕé ÜÇ×ÁÅÃÈ îËé±¿ Ç÷ÁÅçÅ
ÇêÁÅð¶ ÔéÍ òÅÃåò Çò¼Ú Ü¯ òÆ í×åÆ Õðé òÅñÅ ÔË Ø¼à¯ Ø¼à À°Ô
í×åÆ éÅ Õðé òÅÇñÁ» å¯º Ú¿×Å ÔËÍ À°Ô Ø¼à¯ Ø¼à êÌîÅåîÅ é±¿ îé
å» ÇðÔÅ ÔË, ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô ì¹ð¶ Õðî» å¯º òÆ çÈð ÔËÍ
À°êðñ¶ Ú½Ô» ÇòÚ¯º ÜÇ×ÁÅÃÈ Ü¯ ÁÅåîÅ ç¶ ÕÇñÁÅä ñÂÆ í×åÆ
Õðç¶ Ôé, À°µåî í×å Ô¹¿ç¶ ÔéÍ ÇÕªÇÕ À°é·» çÅ ÇéôÅéÅ À°µÚÅ
Ô¹¿çÅ ÔËÍ Üç¯º òÆ ÁÃÄ êÌîÅåîÅ é±¿ Û¯à¶ ÇÜÔ¶ ñÕô çÆ êÈðåÆ ñÂÆ
ñ¼íç¶ Ô» å» ÇÂÔ Õ¯ÂÆ ò¼âÆ ×¼ñ éÔÄ ÔËÍ ÃÅé±¿ êÌîÅåîÅ Õ¯ñ ìÔ¹å
ò¼âÅ ñÕô ñË Õ¶ ÜÅäÅ Ô¯ò¶×ÅÍ Üç¯º ÁÃÄ ÁÅêäÆÁ» Û¯àÆÁ»-Û¯àÆÁ»
Ãî¼ÇÃÁÅò» ñË Õ¶ Ü»ç¶ Ô» å» ÇÂÃ çÅ îåñì ÁÃÄ êÌîÅåîÅ é±¿ Ã¶òÕ
ìäÅ ð¼ÇÖÁÅ ÔËÍ Üç¯º ÁÃÄ ç¹¼Ö ÇéòÅðé ñÂÆ, èé (Áðæ) Ü» ïÃ
êÅÀ°ä ñÂÆ í×åÆ Õð ðÔ¶ Ô» å» ÇÂÔ í×åÆ éÔÄ ÔËÍ ÁÅê ÕÇÔ ðÔ¶
é¶:-
Ççñ ÕÅ îÔðîÆ Õ¯ÂÆ éÅ ÇîÇñÁÅ, Ü¯ ÇîÇñÁÅ Ã¯ ×ðÜÆÍ
ÕÔËº ÕìÆð ÁÅÕÅô ëàÅ ÔË, ÇÕª Õð ÃÆÂ¶ çðÜÆ¨
Üç¯º ÁÃÄ ìÅð-ìÅð Õ°Þ î³×ç¶ Ô» å» À°Ô îÔÅ ê¹ðô ÃÅâ¶ å¯º çÈð
Ô¯ä ñÂÆ Ã¯ÚçÅ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» êÌîÅåîÅ Õ¶òñ ÃÅâÅ êÌ¶î ÔÆ ÚÅÔ¹¿çÅ
ÔË, ÃÅé±¿ êÌ¶î ÕðéÅ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËÍ Üç¯º ÁÃÄ ÁÅêäÆ Ãî¼ÇÃÁÅ ñË Õ¶ À°Ã
ç¶ Õ¯ñ ÜÅò»×¶ å» À°Ô òÆ ÃÅâ¶ å¯º çÈð Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ À°Ô êÌîÅåîÅ ÃÅð¶
Þî¶ñ¶ Áå¶ Ãî¼ÇÃÁÅò» å¯º çÈð ÔËÍ À°Ô ÇÂé·» Þî¶ÇñÁÅ Çò¼Ú êËäÅ òÆ
éÔÄ ÚÅÔ¹¿çÅÍ
ÇîàÅ ç¶ ÁêéÆ ÔÃåÆ Õ¯, Á×ð Õ°Þ îðåìÅ ÚÅÔ¶Í
ÇÕ çÅéÅ ÖÅÕ î¶º ÇîñÕð, ×¹ñ¶ ×¹ñÜÅð Ô¯åÅ ÔËÍÍ
ÁÃÄ Ãí ÁÅÖð ÕÆ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ô» ? Ü¶ ÁÃÄ Áðæ (èé) ÚÅÔ¹¿ç¶ Ô» å»
Ô¼æ êËð Ôé-Õ¿î Õð¯Í ÇÂÕ ÁÅçîÆ ÇÂÕ îÔÅåîÅ Õ¯ñ Ç×ÁÅÍ ÇÕÔÅ
ÇÕ îËé§È Õ°Þ êËÃ¶ ÚÅÔÆç¶ ÔéÍ îÔÅåîÅ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÁÅê ÁÅêäÆ ÇÂÕ
à¿× îËé§È ç¶ Ççú, ê³Ü ñ¼Ö ð¹êË ñË ñúÍ À°Ô ÁÅçîÆ éÔÄ î³ÇéÁÅÍ
Çëð îÔÅåîÅ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ Á¼ÛÅÍ ÁÅêäÅ ÇÂÕ Ô¼æ îËé§È ç¶ Ççú Áå¶
ê³Ü ñ¼Ö ñË ñúÍ À°Ô ÁÅçîÆ Çëð òÆ éÔÄ î³ÇéÁÅÍ îÔÅåîÅ é¶ ÇÕÔÅ
å¶ð¶ êÅÃ çÃ ñ¼Ö å» îËº Ç×ä Çç¼å¶Í Ô¹ä Ô¯ð ÕÆ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ô¯ ?
ÃÅé±¿ Ã¯ÚäÅ êò¶×Å ÇÕ ÃÅé±¿ ×¹ðÈ Ü» êÌîÅåîÅ ç¶ êÅÃ ÜÅ Õ¶ Ã¿ÃÅð
ç¶ êçÅðæ î³×ä¶ Ôé å» À°Ã òÅÃå¶ êÌîÅåîÅ é¶ ÃÅèé ç¶ ð¼Ö¶ ÔéÍ
í½ÇåÕ êçÅðæ» ò¼ñ Ü¶ ÃÅâÆ ÇÂ¼ÛÅ ò¼èçÆ ÜÅÂ¶×Æ å» ÃÅâÆÁ» î¹ôÕñ»
òÆ òèçÆÁ» ÜÅä×ÆÁ»Í êÌîÅåîÅ ÃÅâÆ Á³çðñÆ íÅòéÅ é±¿ êó
ÇðÔÅ ÔËÍ À°Ô êÌ¶î çÆ Ü¹ìÅé ÃîÞçÅ ÔËÍ À°Ô Û°ê Õ¶ ìËáÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ
Ü¶ ÁÃÄ ç¹ÇéÁÅòÆ ñ¯Õ Ã¹¼Ö ÚÅÔ¹¿ç¶ Ô», ÇÂÕ å» ÇÂÔ ØÅà¶ çÅ Õ¿î
Ô¯ò¶×Å å¶ çÈÃðÅ êÌîÅåîÅ òÆ ÃÅâ¶ å¯º çÈð Ô¯ ÜÅÂ¶×ÅÍ
ÇÂÃ åð·» í×åÆ Õðé òÅñ¶ ÚÅð åð·» ç¶ ñ¯Õ Ôé, êð í×åÆ
ÕðòÅÀ°ä òÅñ¶ ç¯ åð·» ç¶ ÔéÍ ÇÂÕ å» èé çÆ êÌÅêåÆ ñÂÆ í×åÆ
îÅð× ×ÌÇÔä Õðç¶ Ôé, ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô êÌîÅåîÅ çÆ òÆ ×¼ñ Õðç¶
Ôé, çÈÜ¶ Ü¯ ÃÔÆ ðÈê Çò¼Ú ÃîÅÜ çÅ ÕÇñÁÅä ÚÅÔ¹¿ç¶ Ôé, ÃîÅÜ é±¿
ÇÂÕ ÃÔÆ ÇçôÅ ç¶äÆ ÚÅÔ¹¿ç¶ ÔéÍ
í×åÆ ÕÆ ÔË ? í×åÆ ÇÕò¶º ÕðÆÂ¶ ? í×åÆ ÇÕÃ çÆ ÕðÆÂ¶ ?
ç¹éÆÁ» Çò¼Ú í×åÆ ç¯ åð·» çÆ ÔËÍ ÇÂÕ ÔË êðî ê¹ðô çÆÍ Ã¼ÚÆ-
í×åÆ, çÈÃðÆ ÔË ÕÅñ-ê¹ðô çÆ í×åÆÍ ÇÜÃ ÚÆ÷ çÅ éÅ í×åÆ ÔË,
À°Ô Õ¯ÂÆ òÆ ÖðÅì éÔÄ ÔËÍ Òí×åÆÓ ôìç ÔÆ ÁÅé§ç-çÅÇÂÕ ÔËÍ
ÇÜò¶º î» ôìç ÁÅêä¶-ÁÅê Çò¼Ú ÇÂ¼÷å çÅÇÂÕ ÔË, ÇÂÃÆ åð·» í×åÆ
ôìç òÆ ÁÅé§ç çÅ Ãð¯å ÔËÍ Ã¿å» é¶ ÇÕÃ¶ òÆ í×åÆ çÅ Çòð¯è éÔÄ
ÕÆåÅÍ êð ÃÅé±¿ æ¯óÅ ÇòÚÅð ÕðéÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ÃÅé±¿ Ôð í×åÆ çÅ
îÔ¼åò ÃîÞäÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ÇÜò¶º Ãî» å» ÃÅðÆÁ» ØóÆÁ» ç¼ÃçÆÁ» Ôé,
êð ÇÂÕ ØóÆ B@ ð¹êÂ¶ çÆ ÔË, ÇÂÕ C@@ ð¹êÂ¶ çÆ ÔË å¶ ÇÂÕ Ô÷Åð
ð¹êÂ¶ çÆÍ ÕÆ ÇÂÃ Çò¼Ú Á³åð éÔÄ Ô¯ò¶×Å ? ÷ðÈð Ô¯ò¶×ÅÍ ÇÂÃ¶ åð·»
Ãí í×åÆÁ» ÇÂÕ¯ ÇÜÔÆÁ» éÔÄ ÔéÍ ÇÂÕ í×åÆ ÕÅñ-ê¹ðô çÆ ÔË å¶
çÈÃðÆ êðî-ê¹ðô çÆÍ ÇÂÕ í×åÆ Ã¿ÃÅð ðÈêÆ ÃÅ×ð Çò¼Ú À°ñÞÅ Çç¿çÆ
ÔË å¶ çÈÃðÆ Ã¿ÃÅð ÃÅ×ð å¯º êÅð Áîð ñ¯Õ ò¼ñ ñË Õ¶ ÜÅä òÅñÆ ÔËÍ
ÕÅñ-ê¹ðô çÆ í×åÆ ç¶ ç¯ êÇÔ¬ Ôé¸Ãð×¹ä Áå¶ Çéð×¹äÍ
Ãð×¹ä í×åÆ Çò¼Ú åÆðæ» çÅ îÔ¼åò ÔË, ç¶òÆ-ç¶òÇåÁ» çÅ îÔ¼åò
ÔËÍ ÇÂÃ çÅ À°ç¶ô ÃÅñ¯ÇÕÁÅ Áå¶ ÃÅîÆÇêÁÅ î¹ÕåÆ êÌÅêå ÕðéÅ ÔËÍ
Ãð×¹ä í×åÆ çÅ À°ç¶ô ÃÆÇîå ÔËÍ ÇÜò¶º Ü¶ ÁîðÆÕÅ ÜÅäÅ Ô¯ò¶ å»
îËàÅâ¯ð Ü» ì¼Ã ç¹ÁÅðÅ éÔÄ ÜÅ ÃÕ»×¶Í áÆÕ ÇÂÃ¶ åð·» ÇÂÃ í×åÆ
éÅñ îÔ» ÇéðîÅä çÆ í×åÆ éÔÄ Ô¹¿çÆÍ ÜÆò ÁÅêä¶ Õðî» Áé°ÃÅð
ÔÆ Ãòð× ÁÅÇç Çò¼Ú Ü»çÅ ÔËÍ Õðî» ç¶ Öåî Ô¹¿ç¶ ÔÆ Çëð Ú½ðÅÃÆ
Çò¼Ú ÁÅ Ü»ç¶ ÔéÍ Çëð êÌíÈ Ú¿×¶ Õðî Áé°ÃÅð Á¼ÛÆ Õ°ñ Çò¼Ú Üéî
ç¶ Çç¿çÅ ÔËÍ ÇÜò¶º Õ¯ÂÆ Ú¿×¶ Õðî» ç¶ Öåî Ô¹¿ç¶ ÔÆ Ú½ðÅÃÆ ñ¼Ö çÆ
À°µÚÆ Õ°¼ñ Çò¼Ú ÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ ç¶ À°ñà Ü¶ À°Ã é¶ îÅó¶ Õðî Õð
Çç¼å¶ å» Çëð Ú½ðÅÃÆ Çò¼Ú ÜÅÂ¶×ÅÍ ÃÅâÅ èðî òÆ ÇÂÔÆ î³éçÅ ÔËÍ
ÃÅâ¶ ò¼â¶-òâ¶ð¶ ÇÂÃ¶ ÕÅðé Õð Õ¶ êÅê Õðî éÔÄ Õðç¶ Ãé, êð
Á¼Ü ÁÃÄ êÅê» Çò¼Ú ìÔ¹å Ö¹¼í ×Â¶ Ô»Í Ü¯ ÜÆò ÃÅðÆ À°îð ð¯×Æ,
êÆóå Áå¶ ìÆîÅð ðÇÔ¿ç¶ Ôé, À°Ô êÈðÆ Ú½ðÅÃÆ çÆ èÅðÅ í¹×å Õ¶
ÇÂéÃÅéÆ ÜÅî¶ Çò¼Ú ÁÅÂ¶ ÔéÍ Üç¯º ÇÕ Ü¯ À°µÚÆ Õ°¼ñ Çò¼Ú Ú¿×¶ ñ¯Õ
Ôé, À°Ô Ãòð× ÇòÚ¯º ÇÂéÃÅéÆ ÜÅî¶ Çò¼Ú ÁÅÂ¶ ÔéÍ êÌ¿å± ÇÂÔ å»
Ã¼Ú ÔË ÇÕ ÚÅÔ¶ Ú¿×¶ Õðî Õð¯ Ü» îÅó¶ Õðî Õð¯ Ú¿×¶ Áå¶ îÅó¶ Õðî»
ÕðÕ¶ å°ÔÅé±¿ Ú¿×Å, îÅóÅ ÜÅîÅ ÷ðÈð Çîñ¶×ÅÍ å°ÃÄ Ã¯Ú¯×¶ ÇÕ ÇÂÃ
í×åÆ éÅñ î¹ÕåÆ Ô¯ ÜÅò¶×Æ, å» ÇÂÔ éÔÄ Ô¯ ÃÕ¶×ÅÍ Ü¯ ÁÅêä¶
ÁÅê é±¿ í×åÆ Çò¼Ú Ç÷ÁÅçÅ éÔÄ ð¹ÞÅÀ°äÅ ÚÅÔ¹¿ç¶, À°Ô Ãð×¹ä-
í×åÆ ÔÆ Õðç¶ ÔéÍ êÌ¿å± Õ°Þ ñ¯Õ æ¯óÆ ×ÇÔðÅÂÆ Çò¼Ú Úñ¶ Ü»ç¶ Ôé
À°Ô ; Çéð×¹ä-í×åÆ ÁðæÅå ï¯×, ÇèÁÅé ÁÅÇç À°µå¶ Ç÷ÁÅçÅ
÷¯ð Çç¿ç¶ ÔéÍ ÇÂé·» çÅ ÃæÅé Ãð×¹ä í×åÆ éÅñ¯º æ¯óÅ À°µÚÅ ÔËÍ
ÇÂÔ ê³Ü ôìç/ê³Ü î¹çðÅò» é±¿ îÔÅéåÅ Çç¿ç¶ ÔéÍ ÇÂÃ Çò¼Ú ï¯×Æ
ñ¯Õ ÇèÁÅé ÃÅèéÅ ç¹ÁÅðÅ ôðÆð çÆÁ» Õ¯ÇôÕÅò» é±¿ Ü×Åªç¶ Ôé
Áå¶ ÁéÔç è¹é» é±¿ Ã¹äç¶ ÔéÍ êð ÇÂÔ òÆ ÕÅñ ê¹ðô, ÇéðÅÕÅð
Çéð¿Üé åÕ Ü»ç¶ ÔéÍ
ï¯×Æ, ÜåÆ, Ü¿×î, Ã¶òóÅ, Ã¿ÇéÁÅÃÆ, òËðÅ×Æ ÇÂÔ êôàçðôé
ÕÔÅªç¶ ÔéÍ ï¯×Æ À°Ô Ôé ÇÜé·» çÆ ÜàÅò» Áå¶ çÅó·Æ Ö¹ñÆ Ô¹¿çÆ,
Ô¼æ Çò¼Ú òËðÅ×ä Ü» ÇåzôÈñ Ô¹¿çÆ ÔËÍ Ü¿×î î¯ð î¹Õà ñÅ Õ¶ ð¼Öç¶
ÔéÍ Ã¿ÇéÁÅÃÆ í×ò¶º Õ¼êó¶ êÅªç¶ Ôé Áå¶ çÅó·Æ òèÆ Ô¯ÂÆ Ô¹¿çÆ ÔË,
ìÅñ òÆ òè¶ Ô¯Â¶ Ô¹¿ç¶ Ôé Ô¼æ Çò¼Ú Õî³âñ Ô¹¿çÅ ÔËÍ Ã¶òó¶ ð¹çðÅÕô
çÆ îÅñÅ êÅªç¶ Ôé Áå¶ ííÈåÆ ñ×Å Õ¶ ð¼Öç¶ ÔéÍ
Çéð×¹ä-í×åÆ Çò¼Ú ÃÅðÈÇêÁÅ Áå¶ ÃÅï°ÇÜÁÅ ç¯ î¹ÕåÆÁ» Çîñ
Ü»çÆÁ» ÔéÍ ñ¼Ö» Õð¯ó» ÃÅñ» å¼Õ ÜÆò çÅ ç¹ìÅðÅ Üéî éÔÄ
Ô¹¿çÅÍ êðñ¯ å¯º ìÅç Üç¯º ç¹ìÅðÅ ÇÃÌôàÆ ìäçÆ ÔË å» Çéð×¹ä í×å»
é±¿ òÆ ìÅð-ìÅð Üéî ñËäÅ êËºçÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ ÔÆ ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ
é¶ Ãð×¹ä Áå¶ Çéð×¹ä í×åÆ å¯º À°êð, ÇÂ¼Õ ÁÇÜÔÆ í×åÆ çÆ
×¼ñ ÕÆåÆÍ ÇÜÃ éÅñ ÜÆò çÅ ç¹ìÅðÅ Üéî éÅ Ô¯ò¶Í ÇÂÔ Çå¿é ñ¯Õ
Öåî Ô¯ ÜÅä×¶Í ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ Áå¶ Ã¿å» é¶ ÇÂÕ ÁÇÜÔ¶ ñ¯Õ çÆ
×¼ñ ÕÆåÆÍ ÇÂÕ ÁÇÜÔ¶ Áîðñ¯Õ çÆ, ÇÜ¼æ¶ êðñ¯ éÔÄ ÔËÍ À°Ô ÇÂÕ
Áé¯ÖÅ ç¶ô ÔË Í Ü¶ òÅÃåò Çò¼Ú ÃÅâ¶ ôÅÃåð, ÃÅâ¶ ò¼â¶-ò¼â¶ îÔÅåîÅ,
Ã¿å-ê¹ðô ÇÂÔ ÜÅäÕ¶ Úñ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÁÅåîÅ Áîð ÔË å» ÇÂÃ
ÁÅåîÅ çÅ ç¶ô òÆ Áîð Ô¯äÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË, ÇÜ¼æ¶ êðñ¯ çÅ ÇéôÅé éÅ
Ô¯ò¶, À°Ô òÆ Áîð Ô¯äÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ ÔÆ À°Ôé±¿ Ã¼Ú ÇÕÔÅ
ÜÅÂ¶×Å ÇÕªÇÕ Ã¼Ú À°ÔÆ Ü¯ éÅô éÔÄ Ô¿¹çÅÍ
Üç¯º òÆ ÇÕÃ¶ ÚÆ÷ çÅ, ÇÕÃ¶ ç¶ô, ç¶ ÇÕÃ¶ Ãî¶º Ü» ÁòÃæÅ Çò¼Ú
ÇòéÅô Ô¯ Ü»çÅ ÔË À°Ô Ã¼Ú éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅÍ À°Ã çÅ ÇòôòÅÃ òÆ éÔÄ
ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅÍ òÅÃÈç¶ò Ç´ôé ÜÆ é¶ ÁðÜé é±¿ ÇÂÔ¯ ÔÆ ÇÕÔÅ ÃÆ ÇÕ
ÇÂÔ ÁÅåîÅ ÇÕÃ¶ òÆ ç¶ô, ÕÅñ Ü» ÁòÃæÅ Çò¼Ú éÅô éÔÄ Ô¹¿çÆÍ
ôÅÃåð ÇÂÃ é±¿ Õ¼à éÔÄ ÃÕç¶, Á¼× ÇÂÃ é±¿ ÜñÅ éÔÄ ÃÕçÆ, ÔòÅ
ÇÂÃ é±¿ Ã¹¼ÕÅ éÔÄ ÃÕçÆÍ èðåÆ ÇÂÃ é±¿ çøé éÔÄ Õð ÃÕçÆÍ
ÁÅÕÅô ÇÂÃ é±¿ Ôó¼ê éÔÄ ÃÕçÅÍ ÇÕÃ¶ êðñ¯, îÔ» êðñ¯ Çò¼Ú òÆ
ÇÂÔ éôà éÔÄ Ô¿¹çÆ, ê¹ðÅäÆ éÔÄ Ô¹¿çÆ, ì¹¼ãÆ éÔÄ Ô¹¿çÆ, ÜòÅé éÔÄ
Ô¹¿çÆÍ ìÚêé ÁòÃæÅ å¯º òÆ êð¶ ÔËÍ Ü¶ îÔ»-êðñ¯ Çò¼Ú êÈð¶ åÆé
ñ¯Õ òÆ ÁÕÅô Ôó¼ê ÜÅò¶ å» åÆé ñ¯Õ Çò¼Ú Ü¯ Õ°Þ ÔË Ãí ÞÈá ÔË,
Ãí îÅÇÂÁÅ ÔËÍ ÁÕÅô ÜÅäÆ ô¹ÇéÁ ÔÆ Çéð¿Üé ÔË ; ÇÂÔÆ îé ÔËÍ
ÇÂÃ ô¹ÇéÁ Á³çð Ü¯ Õ°Þ òÆ ÔË Ãí îÅÇÂÁÅ ÔËÍ
îé îÅÇÂÁÅ å¯ Â¶Õ ÔË, îÅÇÂÁÅ îéÔÆ ÃîÅÂ¶Í
åÆé ñ¯Õ î¶º Ã¿Ã êóÆ, ÕÅÔ¶ ÕÔÈ¿ ÃîÞÅÂ¶¨
ÃÅÇÔì é¶ ÇÜÃ ç¶ô çÆ ×¼ñ ÕÆåÆ ÔË À°Ô ÇÂÃ ðÚéÅ å¯º ìÅÔð ÔËÍ
Üç¯¯º å¼Õ ÁÅåîÅ À°µæ¶ éÔÄ êÔ¹¿ÚçÆ úéÅ ÇÚð å¼Õ ÇÂÔ Ú¼Õð Û°àä
òÅñÅ éÔÄÍ À°æ¶ éÅ ÔòÅ ÔË, éÅ êÅäÆ ÔËÍ éÅ Üéî-îðä ÔË ; éÅ
îÅåÅ ÔË éÅ ÇêåÅ ÔË. éÅ îËº ÔË éÅ å±¿ ÔËºÍ
îðÔîÆ Ô¯Â¶ Ã¯ ÜÅä¶ Ã¿å¯º, Â¶¶ÃÅ ç¶ô ÔîÅðÅ ÔËÍ
Çìé ìÅçñ ÜÔ» ÇìÜñÆ ÚîÕ¶, Çìé ÃÈðÜ À°ÇÜÁÅðÅ ÔËÍ
Çìé ÃÆê ÜÔ» î¯åÆ À°êÜ¶, Çìé» î¹Ö ìËé À°ÚÅðÅ ÔËÍ
Ü¯Çå ñ×Â¶ ìÌÔîÅ ÜÔ» çðÃ¶, ÁÅ×¶ Á×î ÁêÅðÅ ÔËÍ
ÕÇÔå ÕìÆð Ã¹ä¯ íÅÂÆ ÃÅè¯, êÔ¹¿Ú¶ ×¹ðî¹Ö ÇêÁÅðÅ ÔËÍ
ÃÅÇÔì ÜÆ Çëð ïÅç ÕðòÅ ðÔ¶ Ôé¸
Úñ Ô¿ÃÅ ÃÇå ñ¯Õ, Û¯ó¯ ÇÂÔ Ã¿ÃÅðÅÍ
ïÔ Ã¿ÃÅð ÕÅñ ÔË ðÅÜÅ, Õðî ÕÅ ÜÅñ êÃÅðÅ¨
À°Ã ç¶ô Çò¼Ú ÃÅð¶ ÜÆò Ã¹ð¼ÇÖÁå ÔéÍ À°æ¶ ìÆîÅðÆÁ», Ãî¼ÇÃÁÅò»
ÁÅÇç Õ°Þ òÆ éÔÄ ÔËÍ ÇÂÃ ç¹éÆÁ» Çò¼Ú å» ìÔ¹å ÔÆ Þî¶ñ¶ Ôé êð
À°æ¶ Õ¯ÂÆ Þ¿Üà éÔÄ ÔËÍ ÇÂæ¶ Ü¶ Õ¯ÂÆ Õî÷¯ð ÔË å» åÕóÅ À°Ãù ç¹¼ÖÆ
ÕðçÅ ÔË êð À°Ô ñ¯Õ ìóÅ ÔÆ ÇéðÅñÅ ÔËÍ À°æ¶ Õ¯ÂÆ ç¹Ö éÔÄ ÔËÍ À°æ¶
Õ¯ÂÆ ÁÅêäÅ êðÅÇÂÁÅ òÆ éÔÄ ÔËÍ ÇÂÃ ç¹éÆÁ» Çò¼Ú ìÔ¹å êÆóÅ ÔË,
Õôà ÔËÍ ÇÂÃ çÆ Ô¯ç, ìéÅòà ìÔ¹å ×¿çÆ ÔËÍ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ ÔË ç¹éÆÁ»
çÅ ðÚéÔÅð (ìéÅÀ°ä òÅñÅ)Í ÁÅåîÅ å» ÇÂ¼æ¶ ìÔ¹å ç¹¼Ö ÃÇÔä Õð
ðÔÆ ÔËÍ ÁÃÄ å» ÃÅð¶ ÁÅêä¶ ìÅñ-ì¼ÇÚÁ» çÆÁ» Ã¹¼Ö ÃÔÈñå» Áå¶
ÖÅä¶-êÆä¶ çÅ ÇèÁÅé ð¼Öç¶ Ô»Í ÁÃÄ ÕçÆ òÆ éÔÄ ÚÅÔ¹ç¶ ÇÕ À°é·»
ù Õ¯ÂÆ ç¹¼Ö ç¶ò¶Í êð ÁÃÄ ç¶Ö ðÔ¶ Ô» ÇÕ ÇÂÃ ç¹éÆÁ» Çò¼Ú ìÔ¹å ÔÆ
ç¹¼Ö ÔéÍ ÕÅñ ê¹ðô (Çéð¿Üé) Ü¯ HD ñ¼Ö Ü¹éÆÁ» çÅ ðÚ¶åÅ ÔË é¶
ÇÂÃ ÁÅåîÅ ù ÁÅÇç, Ü¹×ÅÇç å¯ ÔÆ í»å-í»å ç¶ Çê³ÜÇðÁ» Çò¼Ú
ì¿ç Õð ðµÇÖÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ é¶ ÁÅåîÅ ù ÕÆóÆ, î¼ÖÆ, î¼Ûð, ô¶ð, ÔÅæÆ
Áå¶ îÅéò ÁÅÇç ç¶ Çê³ÜÇðÁ» Çò¼Ú ÕËç ÕðÕ¶ ÕðîÕ»â ç¶ Ú¼ÕðÇòÀ°
Çò¼Ú ëÃÅ ð¼ÇÖÁÅ ÔËÍ êð ÁÃÄ ÕçÆ òÆ ÇòÚÅð éÔÄ Õðç¶ ÇÕ ÁÅåîÅ
éÅñ ÇÂÃ åð·» çÅ ÁÇéÁÅ Õ½ä Õð ÇðÔÅ ÔË Áå¶ Õ½ä ÚñÅ ÇðÔÅ ÔË
ÇÂÃ éÅôòÅé Ã¿ÃÅð ù ? Ü¶ ÇÂÔ êÌîÅåîÅ ÔË å» ìó¶ ç¹¼Ö çÆ ×¼ñ ÔË
ÇÂæ¶ ÃÅð¶ ÔÆ ç¹ÖÆ ÔéÍ ìÃ ÇÂÔÆ Ø³¹âÆ ÔË ÃîÞä òÅñÆ Üç¯º ÃÅù
ÃîÞ ÁÅ ×ÂÆ ÇÕ ÁÅåîÅ ù ÇÕÃ é¶ ì¿èé Çò¼Ú ì¿ÇéÁÅ ÔËÍ ÇÂÃçÅ
ÁÃñ ÇêåÅ Õ½ä ÔË ? ÁÅåîÅ ù ì¿éä òÅñÅ Çê³ÜðÅ ÇÕÃçÅ ÔË ? å»
ì¿èé ÇòÚ¯º Û°àä çÅ ðÃåÅ ìóÅ ÁÃÅé Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ
ÇÂÃ ñÂÆ ÇòÚÅð ÕðéÅ Ô¯ò¶×Å ÇÕ ÁÃÄ ÇÕÔóÅ À°ç¶ô ñË Õ¶ í×åÆ
Õð ðÔ¶ Ô»Í Ü¶ ÁÃÄ Ãòð× Çò¼Ú ÜÅä ñÂÆ í×åÆ Õð ðÔ¶ Ô» å»
ÇÂÔ ÃÅâÅ À°ç¶ô áÆÕ éÔÄ ÔËÍ Ü¶ ç¹¼Ö» ç¶ ÇéòÅðé ñÂÆ í×åÆ Õð
ðÔ¶ Ô» å» ÇÂÔ òÆ ÃÅâÅ ñÕô ìÔ¹å Û¯àÅ ÔËÍ
ÃÅâÅ À°ç¶ô À°Ã Áîð å¼å çÆ êÌÅêåÆ Ô¯äÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË å» ÇÕ
ÁÃÄ ÃçÅ-ÃçÅ ñÂÆ ÇÂÃ íòÃÅ×ð ÇòÚ¯º ÇéÕñ ÃÕÆÂ¶Í ÇÂÃ ñÂÆ
ÃÅù Ãð×¹ä Áå¶ Çéð×¹ä ç¯é» í×åÆÁ» å¯º À°µêð À°áäÅ êò¶×ÅÍ
êÈðé ÃÇå×¹ðÈ çÆ Ö¯Ü ÕðéÆ Ô¯ò¶×ÆÍ ÃÇå×¹ðÈ ç¶ Ã¼Ú¶ éÅî ù êÌÅêå
ÕðéÅ êò¶×ÅÍ ÇÂÃ åðÆÕ¶ éÅñ ÔÆ ÁÃÄ ÁÅêä¶ ÃÔÆ À°ç¶ô ù êÌÅêå
Õð ÃÕ»×¶Í êð Ü¶ ÁÃÄ Ûñ-Õêà Áå¶ Çéð¿Üé çÆ í×åÆ Õðé¶
òÅñ¶ ×¹ðÈÁ» ç¶ Ú¹¿×ñ ÇòÚ ëÃ¶ ðÔ¶ å» ÃÅâÅ Áî¯ñÕ îé°¼Ö» Üéî
ÇòÁðæ ÚñÅ ÜÅò¶×ÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ í×åÆ Ö¶åð Çò¼Ú ÃÅù Ô¹ÇôÁÅð
ðÇÔäÅ êò¶×Å, ÇÕªÇÕ¸
ÕìÆð ç¹ðñí îÅé°ô Üéî ÔË, Çîñ¶ éÅ ìÅð¿ìÅðÍ
åð¹òð ÇÜÀ° êåÆ Þó¶, ìÔ¹ð é ñÅ×¶ âÅð¨
G. Ã¹ðåÆ ÕÅ ÔË Ö¶ñ ÃÅðÅ

ÁÅÖð Ã¿åîå çÆ èÅðÅ ÇÕÃ í×åÆ çÆ ×¼ñ Õð ðÔÆ ÔËÍ ÁÅçîÄ
ô¼Õ Çò¼Ú êË Ü»çÅ ÔË ÇÕªÇÕ Õ°Þ îåñìÆ ñ¯Õ» é¶ ÃîÅÜ ù íðî
Çò¼Ú êÅ ð¼ÇÖÁÅ ÔËÍ ÇÃ¼Îà¶ òÜ¯º Ã¿å îå çÆ èÅðÅ ù ñ¯Õ ÃÔÆ ðÈê Çò¼Ú
ÃîÞ éÔÄ ÃÕ¶Í Ã¿å î¼å çÆ èÅðÅ ÃÔÆ ðÈê Çò¼Ú ÇÂÕ ÁéÅçÆ êÌîÅåî»
çÆ ×¼ñ Õð ðÔÆ ÔË êð ÁëÃ¯ÃÍ ç¹éÆÁ» ÃîÞ éÔÄ ðÔÆÍ ÃÅù í×åÆ
ç¶ ÃðÈê ù ÃîÞäÅ êò¶×ÅÍ í×åÆ çÅ í¶ç ìðÆÕ ÔËÍ ÇÕÔóÆ í×åÆ
çÅ ÕÆ À°ç¶ô ÔË ÇÂÃ ×ñ ù ìðÆÕÆ éÅñ ÃîÞäÅ êò¶×ÅÍ ÃîÅÜ Çò¼Ú
í×åÆ ç¯ åð·» çÆ ÔË Ãð×¹ä Áå¶ Çéð×¹äÍ Õ°Þ ñ¯Õ Ãð×¹ä (ÃÅÕÅð)
í×åÆ Õð ðÔ¶ Ôé Áå¶ Õ°Þ Çéð×¹ä (ÇéðÅÕÅð)Í ÒÒÃð×¹ä¸í×åÆ
Õð¶ Ã¿ÃÅðÅÍ Çéð×¹ä ï¯×¶ôòð Áé°¿ÃÅðÅÓÓÍ
Ã¿å» é¶ ÇÕÃ¶ òÆ í×åÆ çÅ Ö³âé éÔÄ ÕÆåÅÍ êð ÃÅù ÇÂÔé»
ç¯é» í×åÆÁ» ç¶ ò÷Èç ù áÆÕ ã¿× éÅñ ÃîÞäÅ êò¶×ÅÍ
ñ¯Õ ×¿íÆðåÅ éÅñ î¹ÕåÆ çÆ ÁÅôÅ éÔÄ Õð ðÔ¶ Ôé, ÇÕªÇÕ
À°Ô Ã¯Ú ÃîÞ Õ¶ í×åÆ éÔÄ Õðç¶ Õ°¼Þ ñ¯Õ Ãð×¹ä í×åÆ å¼Õ
ÃÆÇîå ÔéÍ êð À°Ôé·» ù êåÅ éÔÄ ÔË Ü» Çëð À°Ô íòÃÅ×ð Çò¼Ú¯º
êÅð éÔÄ Ô¯äÅ ÚÅÔ¹¿ç¶Í ÇÕªÇÕ Ãð×¹ä í×åÆ çÆ êÔ¹¿Ú Ãòð×
ÁÅÇç ñ¯Õ» å¼Õ ÔËÍ ÇÂÃ å¯º Á×¶ Ãð×¹ä í×åÆ éÔÄ ñË Õ¶ ÜÅ ÃÕçÆÍ
Á¼Ü Õñ Õ°¼Þ ñ¯Õ Ã¯Úç¶ Ôé ÇÕ Ã¿å Ãð×¹ä í×åÆ çÆ Çé§ÇçÁÅ
Õðç¶ ÔéÍ êð ÁÇÜÔÆ Õ¯ÂÆ ×¼ñ éÔÄ ÔËÍ Ã¿å» é¶ ÇÕÃ¶ òÆ í×åÆ çÅ
Çòð¯è éÔÄ ÕÆåÅ, ÇÕÃ¶¶ òÆ í×åÆ çÆ Çé§ÇçÁÅ éÔÄ ÕÆåÆÍ À°é·» é¶
Ôð åð·» çÆ í×åÆ çÆ êÔ¹¿Ú ù ìóÆ ÃÇÔÜåÅ éÅñ ÇòÃæÅð êÈðòÕ
ç¼ÇÃÁÅ Áå¶ êÈðò îÔÅåîÅò» ç¶ åðÕ» éÅñ ÃîÞÅÇÂÁÅ ÔËÍ
ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ç¶òÇåÁ» çÆ Ô¯ºç ù éÕÅÇðÁÅ éÔÄ ÔË, À°Ô
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ô¹ÇéÁ (åÆé ñ¯Õ) ç¶ Á³çð ÇÂÔ ÚÅð êçÅðæ ç¶ ðÔ¶
ÔéÍ êð¿å± îÔ»ÇéðîÅä éÔÄ ç¶ ÃÕç¶Í Ü¶ å°ÔÅù îÔ»ÇéðîÅä (Áîð
ñ¯Õ) ÚÅÔÆçÅ ÔË å» Á¼×¶ òèäÅ êò¶×ÅÍ Ü¶ À°âÅðÆ îÅðéÆ ÔË å»
ìÃ-×¼âÆ ï¯× éÔÄ ÔËÍ ......... ÔòÅÂÆ ÜÔÅ÷ Çò¼Ú ÜÅúÍ ìÃ Çò¼Ú
ÃÅèé éÔÄ ÔËÍ Ô¹ä ÇÂÔ ÕÇÔäÅ ÇÕ ìÃ À°â éÔÄ ÃÕçÆ å» ÇÂÔ ìÃ
60
çÆ Çé§ÇçÁÅ éÔÄ ìñÇÕ ÁÃñ ðÈê Çò¼Ú ì¼Ã çÆ ÃÆî» ç¼ÃÆ ×ÂÆ ÔËÍ
ÇÂÃ¶ åð·» ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ åÆðæ» å¯º, òðå» å¯º, Õðî Õ»â
Áå¶ Ãð×¹ä í×åÆ å¯º å°ÔÅù îÔ»ÇéðîÅä éÔÄ Çîñ ÃÕçÅÍ ÇÂÔ
å» ÇÕÔÅ ÔÆ éÔÄ ÇÕ ÇÂÔ Ãí êÅê ÔËÍ À°Ôé» é¶ å» ÇÂÔ ÇÕÔÅ ÇÂÃ
Ãð×¹ä í×åÆ éÅñ å°ÃÄ Ãòð× ÁÅÇç ñ¯Õ» å¼Õ êÔ¹¿Ú ÃÕç¶ Ô¯Í
êð¿å± À°µæ¶ òÆ Õðî êÈð¶ ÔÈ¿ç¶ ÔÆ ÁÅê ù ç¯ìÅðÅ Üéî ñËäÅ êò¶×ÅÍ
Áîð ñ¯Õ çÆ êÌÅêåÆ éÔÄ Ô¯ò¶×ÆÍ
Ô¹ä ç¹ÃðÆ í×åÆ ò¼ñ Úñç¶ Ô»Í Õ°¼Þ ñ¯Õ Çéð×¹ä í×åÆ Õð
ðÔ¶ ÔéÍ Çéð×¹ä í×åÆ Çò¼Ú ÁÅçîÆ Á³åðî¹¼ÖÆ Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÔ
í×åÆ ôðÆÇðÕ Õ¯ÇôÕÅò» ù Ü×ÅªçÆ ÔËÍ ÇÂéÃÅéÆ ôðÆð ÇçÇòÁÅ
ôÕåÆÁ» éÅñ íÇðÁÅ ÇêÁÅ ÔË Áå¶ Çéð×¹ä í×åÆ ÇÂÔé» ôÕåÆÁ»
ù Ü×ÅÀ°ä çÅ ÇÂÕ ÜðÆÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» Çéð×¹ä í×åÆ Ãð×¹ä
í×åÆ å¯º ìÔ¹å À°µå¶ ÔËÍ Õ¯ÂÆ Á¼Ö» ç¶ ÇòÚÕÅð ÇèÁÅé ÇÂÕ¼áÅ Õð
ÇðÔÅ ÔË, Õ¯ÂÆ ÇåzÕ°àÆ Çò¼Ú, Õ¯ÂÆ ì¿Õ éÅñ Çò¼Ú Õ¯ÂÆ ÁéÔç è¹é»
À°µå¶ ÁÅêä¶ ÇèÁÅé ù ð¯Õ ÇðÔÅ ÔË Õ¯ÂÆ ÃÔÃåðÃÅð Ú¼Õð Çò¼Ú
ÁÅêäÅ ÇèÁÅé ð¯Õ ÇðÔÅ ÔË, êð Õ¯ÂÆ çÃò¶º ç¹ÁÅð çÆ ÃÅèé» Õð
ÇðÔÅ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÁÅ Õ¶ ÇÂÔé» Çò¼Ú¯º ÇÕÃ¶ çÆ Çé§ÇçÁÅ éÔÄ
ÕÆåÆ Õ¶òñ ÇÂÔé» çÅ ÁÃñÆ ÃæÅé ç¼ÇÃÁÅÍ À°Ôé» é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ
ÇÂÔ å» ÃðÆð çÅ ï¯× ÔËÍ ÇÂÃ Çò¼Ú ÁÅåîÅ åÅ ÜÅ×Æ éÔÄÍ ÃðÆð ç¶
Çî¼àä å¶ Ãí õåî Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÂÃ éÅñ òÆ ÃÅâÅ ÁÃñÆ
îÕÃç ÁèÈðÅ ÔÆ ÇðÔÅÍ ÇÂéÃÅéÆ ÜÅî¶º çÅ êÈðÅ ëÅÇÂçÅ éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅÍ
Ãí å¯º êÇÔñÅ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ Ã¿ÃÅð ù Ã¹ðåÆ ï¯× çÅ í¶ç Çç¼åÅÍ
Ã¹ðåÆ ç¶ Á³çð ì¶ô¹îÅð ìÌÇÔî³â ÔéÍ Ã¹ðåÆ ò¼ñ Õ¯ÂÆ éÔÄ Ç×ÁÅÍ
Ã¹ðåÆ Çò¼Ú ìÔ¹å í¶ç Ôé, ÃÅÇÔì ÜÆ å¯º êÇÔñ» ÇÕÃ¶ é¶ òÆ Ã¹ðåÆ ù
Û¯ÇÔÁÅ å¼Õ éÔÄÍ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ Ã¹ðåÆ À°µêð ìÔ¹å ÃÅð¶ ôìç ÕÔ¶Í
ìÔ¹å ò¼âÅ ÇòÇ×ÁÅé ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ Ã¿ÃÅð ù Çç¼åÅÍ Ã¹ðåÆ ç¹ÁÅðÅ
ÔÆ êðîê¹ðô é¶ ìÌÇÔî³â çÆ ðÚé» ÕÆåÆÍ Ã¹ðåÆ ç¶ ÇòÇ×ÁÅé ù
Õ¯ÂÆ ÃîÞ éÔÄ ÃÇÕÁÅÍ ñ¯Õ» ù Ã¹ðåÆ Ü×ÅÀ°äÆ éÔÄ ÁÅÂÆÍ À°Ôé»
é¶ Ã¹ðåÆ ç¹ÁÅðÅ ôðÆð çÆÁ» Õ¯ÇôÕÅò» (ÇçÇòÁÅ ôÕåÆÁÅ) ÔÆ
Ü×ÅÂÆÁ» íÅò ÇÕ ÁÅåîÅ éÔÄ Ü×Å ÃÕ¶Í
ÁÅú ç¶ÖÆÂ¶ ÇÂÔ Ã¹ðåÆ ÇèÁÅé ÕÆ ÚÆ÷ ÔËÍ ÇÂÃ çÅ ðÔ¼ÇÃÁÅ ÕÆ
ÔËÍ Ü¶ ìÅÔðÆ ÇçÌôàÆ éÅñ òÆ ç¶ÖÆÂ¶ å» êåÅ ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ Ã¹ðåÆ ÖÅÃ
ÚÆ÷ ÔËÍ ÁÃÄ ÇÃðë ìÅÔðÆ Õ¿î» ù Õðé ñÂÆ Ã¹ðåÆ ù òðå¯º Çò¼Ú
ÇñÁÅªç¶ Ô»Í ÇÂÃ ç¹éÆÁ» ç¶ ÇÜ¿é·¶ òÆ Õ¿î Õðç¶ Ô» À°Ôé» Çò¼Ú
Ã¹ðåÆ ÚÅÔÆçÆ ÔËÍ ÇÂÃ å¯º êåÅ ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ Ã¹ðåÆ Õ°¼Þ ...............
ÔËÍ ì¯ñäÅ Ô¯ò¶, Ú¼ñäÅ Ô¯ò¶, Ã¹äé» Ô¯ò¶, ç¶ÖäÅ Ô¯ò¶ Ü» Çëð Õ¯ÂÆ Ô¯ð
Õ¿î Õðé» Ô¯ò¶ å» Ã¹ðåÆ ÇÂÕÅ×ð ÕðéÅ ÷ðÈðÆ ÔËÍ Ã¹ðåÆ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÆ
ÔË ? Ã¹ðåÆ ÇèÁÅé ù ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ; Áå¶ ÇÂÔ ÇèÁÅé ÔÆ ÃÅâÆ ÁÅåîÅ
ÔËÍ ÁÃÄ Üç¯º ÕçÆ ÃåÃ¿× Çò¼Ú Ü»ç¶ Ô» À°µæ¶ ÇèÁÅé éÅñ ×¹ðÈ ÜÆ
ç¶, îÔÅåîÅ ÜÆ ç¶ òÚé Ã¹äç¶ Ô»Í Ü¶ ÃÅâÅ ÇèÁÅé ÇÕå¶ Ô¯ð ÚñÅ
ÜÅÂ¶ Ü» Øð ÚÇñÁÅ ÜÅÂ¶ å» ÁÃÄ ×¹ðÈ ÜÆ ù îÔÅåî» ÜÆ ù ç¶Ö òÆ
éÔÄ ÃÕç¶Í ÚÅÔ¶ À°Ô ÃÅâ¶ ÃÅÔîä¶ ÔÆ ÇÕª é» Ô¯ä ÇÕªÇÕ ÃÅâÅ
ÇèÁÅé À°µæ¯º Ôà Ç×ÁÅ, çÈÃðÆ Ü×·Å êÔ¹¿Ú Ç×ÁÅÍ Çëð À°Ãç¶ êÌòÚé
òÆ éÔÄ Ã¹ä¶, ÃîÞ¶ òÆ éÔÄ, ÕÆ ì¯ÇñÁÅÍ ÇèÁÅé ç¶ ÷ðÆÂ¶ ÔÆ ÇÂÔ
Ãí Õ°¼Þ ÔËÍ Üç¯º ÇèÁÅé Ôà Ç×ÁÅ å» Õ°¼Þ òÆ éÔÄ ÇðÔÅÍ ÇÂÃçÅ
Áðæ ÔË ÇèÁÅé ÇòÚ, Ã¹ðåÆ Çò¼Ú ç¶Öä¶ çÆ åÅÕå òÆ ÔË, Ã¹äé¶ çÆ
åÅÕå òÆ ÔË Áå¶ ÃîÞä¶ çÆ åÅÕå òÆ ÔËÍ ÇÂÃ Çò¼Ú ìÔ¹å ò¼âÆ
åÅÕå ÔËÍ ÃÅðÅ Ö¶ñ ÔÆ Ã¹ðåÆ çÅ ÔËÍ
ÒÃ¹ðÇå î¶º ðÇÚú Ã¿ÃÅðÅÍ Ã¹ðÇå ÕÅ ÔË Ö¶ñ ÃÅðÅ¨Ó
ÁÅçîÆ ÁÅêäÆ ÁÅåîÅ ù éÔÄ ÃîÞ ÇðÔÅÍ Ã¹ðåÆ ç¹éÆÁÅ Çò¼Ú
ÁàÕ ×ÂÆ, ÇÂÃ À°µå¶ îé-îÅÇÂÁÅ çÆ ×¿ç×Æ Úó· ×ÂÆÍ ÒÃ¹ðå ë¼ÃÆ
Ã¿ÃÅð î¶, åÅÃ¯º êÇð ×ÇÂú çÈðÍÓ ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ ÃÅÇÔì ÜÆ ïÅç ÕðÅ
ÕðÅ ðÔ¶ Ôé ÒÃ¹ðå ì»è ÃÇæð Õð¯, ÁÅá¯º êÔð ÔÜÈðÓÍ
ÇÂÃ Ã¹ðåÆ ù ÁÃÄ ÃîÞ éÔÄ ðÔ¶, À°Ô ìÔ¹å ñÅ-ÜòÅì ÚÆ÷ ÔËÍ
ÇÜò¶º ìÆÜ Çò¼Ú çðÖå ÔË êð é÷ð éÔÄ ÁÅªçÅ ÇÂÃ åð·» ÔÆ Ã¹ðåÆ
Çò¼Ú ì¶ô¹îÅð ìÌÇÔî³â ÔéÍ ÕÆ ÇÂÃ Ã¹ðåÆ çÅ êåÅ ñ¼× ÃÕçÅ ÔË ÇÂÔ
ÕÆ ÔË ? Ô»Í ìóÆ ÁÃÅéÆ éÅñ ÁÃÄ Ã¹ðåÆ çÆ Ô¯ºç ÃîÞ ÃÕç¶ Ô»Í Ü¶
ê¶à Çò¼Ú ÇèÁÅé ð¯ÕÆÂ¶ å» ð¹¼Õ ÃÕçÅ ÔËÍ Áé°íò Ô¯ò¶×Å ÇÕ Õ°¼Þ
ð¹ÇÕÁÅ ÔËÍ ÇÜò¶º ÔòÅ çÅ Ç×ÁÅé ÃÅù ÃÅÇðÁ» ù Ô¯ ÇðÔÅ ÔËÍ ÔòÅ
Ú¼ñ ðÔÆ ÔË, êð ÇçÖÅÂÆ éÔÄ Çç¿çÆÍ êð À°Ãç¶ Ãêðô ç¹ÁÅðÅ ÔòÅ
çÅ Áé¹íò Ô¯ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂÃÆ åð·» ê¶à Çò¼Ú Õ°Þ ð¹ÇÕÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ñ¼×¶×ÅÍ Ü¶ Õ¿á Çò¼Ú ÇèÁÅé ð¯ÕÆÂ¶ å» À°æ¶ òÆ Õ°¼Þ ð¹ÇÕÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ñ¼×¶×Å; Áé°íò Ô¯ò¶×ÅÍ ÇÂÔ Ã¹ðåÆ ÔËÍ
Ã¹ðåÆ ç¶ ç¯ Á³× ÔéÍ ÇÂÕ Ã¹ðå ÔË¸Áå¶ ç¹ÜÅ ÔË¸ÇéðåÍ Ã¹ðåÆ
çÅ ÇÂÕ ÇÔ¼ÃÅ ôðÆð Çò¼Ú ëÇÃÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ Üç¯º ç¯é¯º Çîñ ÜÅä×¶
å» ìÔ¹å ò¼âÆ åÅÕå ìä ÜÅò¶×ÆÍ
Ã¹ðÇå Á½ð ÇéðÇå îé êòé Õ¯ êñà Õð,
×¿× Á½ð Üî°é Õ¶ ØÅà ÁÅé¶Í
ÕÔ¶º ÕìÆð Ã¯ Ã¿å ÇéðíË Ô¯ÇÂÁÅ,
Üéî Á½ð îðé ÕÅ íðî íÅé¶¨
ÇÜò¶º ç½óé ñÂÆ ç¯é» ñ¼å» çÅ ìðÅìð îÔ¼åò ÔËÍ ÇÂ¼Õ ñ¼å éÅñ
ç¯óé» î¹ôÇÕñ ÔË ; ðÃå¶ Çò¼Ú Çâ× ÜÅò»×¶Í ç¯é» çÆ ÷ðÈðå ÔËÍ
Õ¿î Õðé ñÂÆ ç¯é» Ô¼æ» çÆ òÆ ìðÅìð îÔ¼ååÅ ÔËÍ ÇÂÕ Ô¼æ éÅñ·
ÇÜÁÅçÅ Õ¿î éÔÄ Õð ÃÕ»×¶Í ç¯é» Ô¼æ» éÅñ· Ç÷ÁÅçÅ íÅð òÆ Ú¹¼Õ
ÃÕç¶ Ô»Í ÇÂÃ åð·»-Ã¹ðå Áå¶ Çéðå çÅ ÇÂ¼Õ Ô¯äÅ ÔÆ îÔ¼ååÅ
ð¼ÖçÅ ÔËÍ Üç¯º ç¯é¯º Çîñ· ÜÅä×¶ å» ÒÒÇëð ç¶Ö¯ ×¹ñÜÅðÅÍÓÓ
ÇÂÔ ÇèÁÅé, ÇÂÔ Ã¹ðåÆ ìóÆ Áé¯ÖÆ ÔËÍ Ü¶ Ã¹ðåÆ ù, ÇèÁÅé ù
Á¼× Çò¼Ú êÅÂÆÂ¶ å» ÇÂÔ Üñ Õ¶ íÃî éÔÄ Ô¹¿çÆÍ êÅäÆ Çò¼Ú êÅÂÆÂ¶
å» ×ñçÆ éÔÄÍ Ã¹ðåÆ ìóÆ ÷¯ðçÅð ÚÆÜ ÔËÍ êð ÇÂÔ íàÕ ×ÂÆ ÔËÍ
ÇÂÃ¶ ÇòÚ Ç×ÁÅðò» çðòÅÜÅ òÆ ÔË ÇÜÃ ç¶ Ö¹ñä å¯º ì×Ëð Áîðñ¯Õ
éÔÄ ÜÅÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕçÅÍ Ã¹ðåÆ Çò¼Ú Á¼Ö», êËð Áå¶ Õ¿é òÆ ÔéÍ êð
ÃÅð¶ ÔÆ ìÔ¹å ÇéðÅñ¶ ÔéÍ ÇôòñÆ éÅî çÅ ÇÂÕ îÔÅåîÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ
Üç¯º À°Ãé¶ êðÅ-ðÔ¼ÇÃÁÅ çÆ ×¼ñ ÕÆåÆ å» êÅÖ³âÆ à¯ñÅ À°Ãç¶ ÇÖñÅë
Ô¯ Ç×ÁÅ ; ìÅçôÅÔ ù ÇôÕÅÇÂå ÕÆåÆ ÇÕ ÇÂÔ å» èðî ôÅÃåð» ç¶
Çòð¹¼è ÕÇÔ ÇðÔÅ ÔËÍ ðÅÜ¶ é¶ îÔÅåî» é±¿ ÇÕÔÅ èðî-ôÅÃåð» çÅ
À°ñ¿Øä Ô¯ ÇðÔÅ ÔËÍ ÁÅê ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ Ã¿ç¶ô ç¶ ðÔ¶ Ô¯! îÔÅåîÅ é¶
ÇÕÔÅ, ÒÒîËº áÆÕ ÕÇÔ ÇðÔÅ Ô»ÍÓÓ ðÅÜ¶ ù ×¹¼ÃÅ ÁÅ Ç×ÁÅ, ÇÕÔÅ À°Ã
îÔÅåî» çÆÁ» ñ¼å» Õ¼à ÇçÀ°Í îÔÅåîÅ é¶ ÇÕÔÅ-Õ¼à ÇçÀ° îËºù
ÇÂÔé» ñ¼å» çÆ ÷ðÈðå éÔÄ ÔË î¶ð¶ Õ¯ñ· ÁËÃÆÁ» ñ¼å» Ôé Ü¯ êðîÅåî»
å¼Õ Ü»çÆÁ» ÔéÍ ðÅÜ¶ é¶ ÇÕÔÅ¸Ô¼æ òÆ Õ¼à ÇçÀ°Í Üñ·Åç» é¶ Ô¼æ
Õ¼à Çç¼å¶Í îÔÅåî» é¶ ÇÕÔÅ¸î¶ð¶ Õ¯ñ· ÁËÃ¶ Ô¼æ Ôé Ü¯ ìó¶ ÇéðÅñ¶
ÔéÍ ìÅçôÅÔ é¶ ÇÕÔÅ¸Á¼Ö» òÆ Õ¼ã ÇçÀ°Í Á¼Ö» òÆ Õ¼ã Çç¼åÆÁ»
×ÂÆÁ»Í îÔÅåîÅ Çëð òÆ îÅï±Ã éÔÄ Ô¯Â¶; ÇÕÔÅ î¶ð¶ Õ¯ñ À°Ô Á¼Ö»
Ôé Ü¯ êðîÅåîÅ ù ç¶Ö ÃÕçÆÁ» ÔéÍ ÇÂÔé» Á¼Ö» Çò¼Ú À°Ô åÅÕå
éÔÄ ÔËÍ ìÅçôÅÔ ù À°ÃçÆÁ» ×¼ñ·» Ã¹ä Õ¶ Ô¯ð ×¹¼ÃÅ ÁÅÇÂÁÅÍ
ÇÕÔÅ¸ÇÂÃ çÆ ÷¹ìÅé òÆ Õ¼à ÇçÀ°Í îÔÅåîÅ é¶ ÇÕÔÅ ð¹Õ¯¸!......
êÌîÅåîÅ çÅ è¿éòÅç ÕÆåÅ ; ÇÕÔÅ¸ Ô¶ êÌíÈ ! ÁÅêé¶ îËé±¿ ÇÂ¿é» Õ°Þ
ÃÇÔä Õðé¶ çÆ åÅÕå êÌçÅé ÕÆåÆ ; ÇÂÃ òÅÃå¶ ÁÅêçÅ è¿éòÅç!
Çëð Ü¼ñÅç» ù ÇÕÔÅ¸Ü¹ìÅé òÆ Õ¼à ÇçÀ°; î¶ð¶ Õ¯ñ À°Ô Ü¹ìÅé ÔË Ü¯
êÌîÅåîÅ éÅñ ×¼ñ Õð ÃÕçÆ ÔËÍ ........... ÇÂÃ åð·» îÔÅåîÅ ù
îÅð Çç¼åÅ Ç×ÁÅÍ
ÇÂÃ¶ çÅ ÔòÅñÅ ôÌÆ Ç´ôé ÜÆ é¶ Çç¼åÅ ; ÇÕÔÅ¸Ô¶ ÁðÜ¹éÍ ÇÂÃ
ÁÅåîÅ ç¶ êËð éÔÄ Ôé, êð Ãí êÅÃ¶ Ú¼ñ ÃÕçÆ ÔËÍ ÇÂÃç¶ Ô¼æ òÆ
éÔÄ Ôé, êð Çìé» Ô¼æ» å¯º Ôð åð·» ç¶ Õ¿î Õð ÃÕçÆ ÔË, ÇÕªÇÕ
ÇÂÔ ÇÂ¿çðÆÁ» å¯º Ôà Õ¶ ÔË Áñ¼× ÔËÍ
ÇÂÃçÅ î³¹Ô òÆ éÔÄ ÔË, êð ÃÅðÆÁ» ÇçôÅò» å¯º ì¯ñ ÃÕçÆ ÔËÍ
Á¼Ö» éÔÄ Ôé, êð ÃÅðÆÁ» ÇçôÅò» ù ç¶Ö ÃÕçÆ ÔËÍ ×¯-ÃòÅîÆ
å°ñÃÆ çÅÃ ÜÆ é¶ ÇÂÃ ðÔ¼Ã (í¶ç) çÆ ê¹ôàÆ Õðç¶ Ô¯Â¶ ç¼ÎÇÃÁÅ ÔË¸
êç Çìé° Úñ¶, Ã¹é¶ Çìé° ÕÅé»Í
Õð Çìé° Õðî, ÕðË ÇòÇè éÅéÅ¨
ÁÅéé ðÇÔå, ÃÕñ ðÃ í¯×ÆÍ
Çìé ìÅäÆ, òÕåÅ ìó ï¯×Æ¨
åé Çìé êðÃ, éËé Çìé çðÃ¶Í
×Ô¶ Ç×ÁÅé, Ãì ô¶Ö Çòô¯Õ¶¨
ïÔ ÇòÇè Ãí Áñ½ÇÕÕ ÕðéÆÍ
îÇÔîÅ ÜÅÂ¶ Õìé ÇòÇè òðäÆ¨
òÅÔ! Ã¹ðåÆ ÇÂ¿éÆ ñÅÜòÅì Ô¹¿çÆ ÔËÍ ÇÂ¿éÆ ñÅÜòÅì Ã¹ðå ù ÕÆ
Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÁÃñ Çò¼Ú Ã¹ðåÆ îËñÆ Ô¯ ×ÂÆ ÔËÍ Á¼Ö» Çò¼Ú î¯åÆÁÅ Çì¿ç
Ô¯ ÜÅò¶ å» ÁÃÄ ç¶Ö éÔÄ ÃÕç¶Í Çëð À°Ô ÔÆ Çì¿ç ÇçÖÅÂÆ Çç¿çÅ ÔËÍ
Á¼ÖÅ çÆ åÅÕå õåî éÔÄ Ô¯ÂÆ êð Á¼×¶ ÕÅñÅ Çì¿ç¹ ÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ¶
åð·» Ã¹ðåÆ îËñÆ Ô¯ ×ÂÆ ÔËÍ îé-îÅÇÂÁÅ çÆ ×¿è ÇÂÃ À°µå¶ Úó ×ÂÆ
ÔËÍ ÇÂÃç¶ Ú¶åé Ô¯ä å¶ ÁÃÄ ÁÅêä¶ ÃÔÆ Øð êÔ¹¿Ú ÃÕç¶ Ô»Í ÇÂÃ
ñÂÆ Ã¿å» é¶ ÃðÆð ï¯× å¯º À°µå¶ Ã¹ðåÆ ï¯× çÆ ×¼ñ ÕÆåÆÍ ÒÒÃ¹ðÇå Ã¶
ç¶Ö, ÃÖÆ ò¯ ç¶ôÓÓ ÇÂÃ åð·» éÔÄ ÇçÃ¶×ÅÍ Ã¹ðåÆ éÅñ ÇçÃ¶×ÅÍ ÇÂÔ
Ã¹ðåÆ Ü×¶ ÇÕò¶º! ÇÂÔ Ú¶åé ÇÕ¼çÅ Ô¯ò¶! ç¹éÆÁÅ Çò¼Ú ðî ÜÅä éñ
ÇÂÔ Ã¹ðåÆ ×¿çÆ Ô¯ ×ÂÆ ÔËÍ îé é¶ ÁÅêäÆ åÅÕå éÅñ Ã¹ðåÆ ù
ÇÂÃ ç¹éÆÁÅ Çò¼Ú ëÃÅ Çç¼åÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÃÅÇÔì ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé, Ã¹ðåÆ
ù ç¹éÆÁÅ Çò¼Ú éÔÄ ÇðÞÅÀ°äÅ ÔËÍ
Ã¹ðÇå Ã¿íÅñ¶ ÕÅÜ ÔË, å±¿ é» íðî í¹ñÅÂ¶Í
îé ÇÃïÅç îéÃÅ ñÔð î¶º, ìÇÔå ÕåÔÈ é ÜÅÂ¶¨
Ã¹ðåÆ ù ×¹ðÈ-ÚðéÅ ÇòÚ ñ×ÅÀ°ä çÆ ÷ðÈðå ÔËÍ BD Ø³à¶ ÇÂÔ
îé ×¹ðÈ Úðä» Çò¼Ú ñ¼×Å ðÔ¶ ÒÒÖÅòåÅ, êÆòåÅ, Ã¯òåÅ, ÜÅ×åÅ,
ÕÔË ÕìÆð Ã¯ ðÔ¶ îÅÔÄÍÓÓ îé é¶ Ã¹ðåÆ ù ìÅÔð íàÕÅ ð¼ÇÖÁÅ ÔËÍ
Üç¯º ÇÂÃ îé ù ×¹ðÈ ÚðéÅ Çò¼Ú ñ×Å ç¶ò»×¶ ÇÂÔ Õ¯ÂÆ òÅèÈ ÔðÕå
éÔÄ Õð¶×ÅÍ êð ÇÂÃ îé ù ×¹ðÈ-Úðé» Çò¼Ú ÇÕò¶º ñ×ÅÂÆÂ¶ ? ÇÂÃ
å¶ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ìóÅ Ã¹¿çð ÇÕÔÅ¸ÒïÔ ÇòÇè îé Õ¯ Ü¯ Õ¯ÂÆ ñ×Â¶Í
îé Õ¶ ñ×ÅÂ¶ êÌíÈ Õ¯ êÅÂ¶ÍÓ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé Ü¯ Õ¯ÂÆ îé ù ÇÂÃ åð·»
ñ×ÅÂ¶×Å, êÌíÈ ù êÅ ñò¶×ÅÍ ÇÕÃ åð·» ? Á¼×¶ ÕÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ
ÒÒÜËÃ¶ ÕÅÇî éÆ ÜÅÂ¶ Õ±ê êð, Õð Û¯ó¶ ìåñÅÂ¶Í
ÕÅÇîéÆ
ÁÅêé ð¿× ðÚ¶ ÃÇ ÖÁé Ã¿×, Ã¹ðå Øó¶ êð ñÅÂ¶¨
ÃÇÖ
ÇÜò¶º Á½ðå» êÅäÆ íðé Ü»çÆÁ» Ôé å» Çå¿é-Çå¿é Øó¶ ÇÃð å¶
Ú¹¼Õ Õ¶ ÇñÁÅªçÆÁ» ÔéÍ Çëð ÃÔ¶ñÆÁ» éÅñ ×¼ñ» ÕðçÆÁ»
ÚñçÆÁ» Ôé, ÜîÆé òÆ ç¶ÖçÆÁ» Ôé, êð Ã¹ðåÆ Øó¶ À°µå¶ ð¯ÕÆ
ð¼ÖçÆÁ» ÔéÍ Ü¶ Ã¹ðåÆ ÇÂÕ êñ òÆ ÇÂèð À°èð Ô¯ ÜÅò¶ å» ØóÅ
Çâ¼× ÜÅÂ¶×ÅÍ êð À°Ô B-C Ø³à¶ Ã¹ðåÆ Øó¶ å¶ ÇàÕÅÂÆ ð¼ÖçÆÁ»
ÔéÍ ÇÂÃ¶ åð·» ç¹éÆÁÅ ç¶ Õ¿î Õðç¶ ðÇÔäÅ êð Ã¹ðåÆ ×¹ðÈ ÚðéÅ
Çò¼Ú ð¼ÖäÆÍ
ÁÃÄ Ã¹ðåÆ À°æ¶ ð¼Öç¶ Ô» ÇÜæ¶ ÃÅâÅ êÌ¶î Ô¯ò¶Í ÇÂÃ ñÂÆ Ã¹ðåÆ
ñ×ÅÀ°äÅ êÌ¶î ÕðéÅ ÔËÍ ÇÂÃ Ãî¶º ÃÅâÆ Ã¹ðåÆ ç¹éÆÁÅ Çò¼Ú ðîÆ Ô¯ÂÆ
ÔË ÇÕªÇÕ ÁÃÄ ç¹éÆÁ» çÆÁ» ÚÆ÷» éÅñ ÇêÁÅð Õð ðÔ¶ Ô»Í
×¹ðÈ éÅñ ÇêÁÅð ÇÕò¶º ÕðÆÂ¶Í ÇÂÃ ìÅð¶ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÂÆ êÌ¶îÆÁ»
çÆ À°çÅÔðä Çç¿ç¶ Ôé Çîð× ì»ÃÈðÆ éÅñ· ÇêÁÅð ÕðçÅ ÔË; êå¿×Å
çÆò¶ çÆ ð½ôéÆ éÅñ ÇêÁÅð ÕðçÅ ÔË ; ÚÕ¯ð Ú¿ç éÅñ ÇêÁÅð ÕðçÆ
ÔË ÇÂÔ êÌ¶îÆ ÇÕÃ åð·» ç¶ Ôé ÁÅÀ° ç¶ÇÖÂ¶ ÇîÌ× ùÍ êð ÇîÌ× çÆ ÇÂÔ
î¹ôÇÕñ ÔË ÇÕ À°Ô ìËá Ü» ñ¶à éÔÄ ÃÕçÅ, ÇÕªÇÕ À°Ã çÆÁ» ñ¼å»
Çò¼Ú Ü¯ó éÔÄ Ô¹¿çÅÍ Ü¶ À°Ô ×ñåÆ éÅñ ìËá òÆ ÜÅò¶ å» Çëð À°µá
éÔÄ ÃÕçÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô éÄçð òÆ Öó¶-Öó¶ ÇÕÃ¶ çðõå Ü» ê¼æð
ÁÅÇç éÅñ ñ¼× Õ¶ êÈðÆ ÕðçÅ ÔËÍ ÇîÌ× ì»ÃðÆ çÆÁ» è¹é» éÅñ
ÇêÁÅð ÕðçÅ ÔËÍ ÇôÕÅðÆ À°Ãé±¿ ëóé ñÂÆ ÷îÆé ÇòÚ ç¯ ì»Ã ×¼â
Çç¼çÅ ÔË Áå¶ À°Ã À°µå¶ ÇÂÕ ëðÜÆ ì»Ã ð¼Ö Çç¿çÅ ÔËÍ ÁÅê Çê¼Û¶ Û°ê
ÇÕ ì»ÃðÆ ìÜÅÀ°äÆ ô¹ðÈ Õð Çç¿çÅ ÔËÍ
ÇîÌ× ì»Ã¹ðÆ çÆ ÁÅòÅ÷ Ã¹ä Õ¶ êÔÅóÆ å¯º Ô¶á» À°åðçÅ ÔËÍ À°Ô
é¶ó¶ ÁÅÕ¶ ì»Ã¹ðÆ Ã¹äéÆ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô ÚñçÅ-B ÇìñÕ°ñ
é¶ó¶ êÔ¹¿Ú Ü»çÅ ÔË, À°Ã ëð÷Æ ì»Ã å¶ êËð ð¼Ö Çç¿çÅ ÔËÍ Áå¶ îÃå Ô¯
Õ¶ ÁðÅî éÅñ ì»Ã¹ðÆ Ã¹äçÅ ÔËÍ êÌ¶î ç¶ ÕÅðä À°Ã ù ÁÅêäÆ Ã¹¼è-
ì¹¼è ÔÆ éÔÄ ðÇÔ¿çÆ ÔË ÇÕ îËº ÇÕ¼æ¶ Ô»Í ëð÷Æ Ô¯ä ÕðÕ¶ ì»Ã Ô¶á» Çâ¼×
Ü»çÅ ÔËÍ Áå¶ éÅñ ÔÆ ÇîÌ× òÆ Çâ¼× êËºçÅ ÔËÍ ÇôÕÅðÆ À¹Ã ù ëó
ñËºçÅ ÔË, Áå¶ À°Ã çÅ ê¶à ëÅó Õ¶ éÅíÆ Çò¼Ú¯º ÕÆîåÆ ÕÃå±ðÆ Õ¼ã
ñËºçÅ ÔË å¶ îÅÃ ò¶Ú Çç¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» ÇêÁÅð ç¶ Çê¼Û¶ ÇîÌ× ÁÅêäÆ
ÜÅé ×òÅ Çç¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ìÅð¶ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé¸
ÃîÇðé Ã¶ îé ñÅÂÆÂ¶, ÜËÃ¶ éÅç Õ°ð¿×Í
ÕÔË ÕìÆð ÇìÃð¶ éÔÄ, êÌÅä åÜ¶ å¶ÇÔ Ã¿×¨
Çëð ÇÂÕ êÌ¶îÆ êå¿×Å ÔË Ü¯ çÆêÕ çÆ ð¯ôéÆ éÅñ ÇêÁÅð ÕðçÅ
ÔË, ìÅð-ìÅð À°Ã ò¼ñ Ü»çÅ ÔËÍ éåÆÜ¶ òÜ¯º À°Ã ç¶ ê³Ö Üñ Ü»ç¶
Ôé, êð ÇêÁÅð ç¶ Çê¼Û¶ À°ÃçÆ ÇÚ¿åÅ éÔÄ ÕðçÅÍ ìÅð-ìÅð Üñ Õ¶
Ô¶á» Çâ×çÅ ÔË Áå¶ Ô¯ô Ã¿íÅñ Õ¶ Çëð À°µáçÅ å¶ À°Ã¶ åðë Ü»çÅ ÔË,
Á³å Ãó· Õ¶ îð Ü»çÅ ÔËÍ
êÌ¶îÆÁ» Çò¼Ú¯º ÚÕ¯ð òÆ Ø¼à éÔÄ À°Ô Ú¿ç éÅñ ÇêÁÅð ÕðçÆ ÔË
ÇêÁÅð éÅñ À°Ô Ú¿çðîÅ ù ÇÂÕ àÕ ñ×ÅåÅð ç¶ÖçÆ ðÇÔ¿çÆ ÔËÍ
Üç¯º Ú¿ç Úó·çÅ ÔË å» À°Ã ù ç¶ÖäÅ ô¹ðÈ Õð Çç¿çÆ ÔËÍ Ú¿ç Ô½ñÆ-Ô½ñÆ
À°µêð ò¼ñ Ô¯ä ñ×çÅ ÔË, ÚÕ¯ð çÆÁ» Á¼Ö» òÆ À°µêð ò¼ñ ÁÃîÅé
Çò¼Ú Çà¼Õ Ü»çÆÁ» ÔéÍ ÇÂÃ åð» ÁÅÃåÅ ÁÅÃåÅ Ú¿ç ÚÕ¯ð ç¶
ÇêÛñ¶ êÅÃ¶ î¹ó Ü»çÅ ÔËÍ ê³Ìå± ÚÕ¯ð çÅ êÌ¶î Â¶éÅ ×ÇðÔÅ Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕ
À°Ô ÇÂÕ êñ òÆ À°Ã å¯º ì¶î¹¼Ö éÔÄ Ô¯äÅ ÚÅÔ¹¿çÆÍ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô
ÁÅêäÆ ×ðçé ù ×¹ñÅÂÆ Çò¼Ú Çê¼Û¶ ò¼ñ î¯ó ñËºçÆ ÔËÍ êð ÁÅêäÅ
ÃæÅé éÔÄ ìçñçÆ À°Ô Ã¯ÚçÆ ÔË ÇÕ Ü¶ ÁÇÜÔÅ ÕÆåÅ å» ÇÂ¿éÆ ç¶ð
Çò¼Ú ÇÕ¼å¶ Ú¿ç ×¹ÁÅÚ éÅ ÜÅÂ¶Í ÇÂÃ Ã¿ì¿èÆ ÃÅÇÔì ÜÆ ìóÅ Ã¹¿çð ôìç
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
Ú¿ç Á½ð ÚÕ¯ð ÕÆ ðÆå Ã¶ ÇèÁÅé ÕðÍ
êñ ÔÆ êñ î¶º Çëð ç¶Ö ÁÜÈìÅ ........¨
ÇÂ¿é¶ ò¼â¶ êÌ¶îÆÁ» çÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» Ã¹äé å¯º ìÅÁç ÕìÆð ÃÅÇÔì
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÂÔ êÌ¶îÆ Õ°¼Þ òÆ éÔÄ, ÃÔÆ ÇêÁÅð å» î¼ÛñÆ ÕðçÆ
ÔË¸
ÁÇèÕ Ãé¶ÔÆ îÅÛñÆ, çÈÜÅ Áñê Ãé¶ÔÍ
êÌÅä åÜ¶ êñ ÇìÃð¶, îð Õð åÜ¶ é é¶Ô¨
î¼ÛÆ êÅäÆ éÅñ ÇêÁÅð ÕðçÆ ÔË ÇÂÕ êñ òÆ Áñ¼× Ô¯ä å¶ êÌÅä
ç¶ Çç¿çÆ ÔËÍ îðé å¯º ìÅÁç òÆ À°Ô êÅäÆ ù éÔÄ Û¼âçÆÍ
êð ÇÂÔ êÌ¶î ÁÇÜÔÅ éÔÄ Ô¯äÅ ÚÅÔÆçÅ ÇÕ æ¯óÆ ç¶ð ñÂÆ Ç÷ÁÅçÅ
Ô¯ ÜÅÂ¶ Áå¶ æ¯óÆ ç¶ð ñÂÆ Ø¼à Ô¯ ÜÅÂ¶Í
ÇÛé ÔÆ Úó¶ ÇÛé ÔÆ À°åð¶, Ã¯ å¯ êÌ¶î é Ô¯Â¶Í
ÁØà êÌ¶î Çê³Üð¶ ìÃ¶, êÌ¶î ÕÔÅò¶ Ã¯Â¶¨
ÇÂÔ ÇêÁÅð ÕÇÔä Çò¼Ú éÔÄ ÁÅªçÅÍ Üç¯º ÁÃÄ ÕÔÆÂ¶ ÇÕ ÃÅù
ìÔ¹å ÇêÁÅð ÔË å» À°Ô ÇêÁÅð éÔÄÍ Ã¼ÚÅ ÇêÁÅð Û°êÅÇÂÁ» òÆ éÔÄ
Û°êçÅÍ ÇÕªÇÕ¸
êÌ¶î ÇÛêÅÇÂÁ» éÅ ÇÛê¶, ÜÅ Øà êð×à Ô¯Â¶Í
Ü¯ êË î¹¼Ö ì¯ñ¶ éÔÄ, éËä ç¶å ÔËº ð¯Â¶¨
Üç¯º ×¹ðÈ ÜÆ éÅñ ÇÂ¿éÅ Ã¼ÚÅ ÇêÁÅð Ô¯ ÜÅò¶×Å, å» Çëð ÕÇÔäÅ
ÔÆ ÇÕÁÅ! Ü¶ Ç÷¿ç¶-ÜÆ Áîð-ñ¯Õ Çò¼Ú ÜÅäÅ ÔË å» ÁÇÜÔÅ ÔÆ
ÇêÁÅð Ô¯äÅ ÚÅÔÆçÅ ÇÜò¶º çÆò¶º çÆ ð¯ôéÆ éÅñ êå¿×¶ çÅ ÇêÁÅð,
ÚÕ¯ð çÅ Ú¿ç éÅñ ÇêÁÅð, ì¿ÃðÆ çÆ è¹é éÅñ ÇîÌ× çÅ ÇêÁÅð Áå¶
êÅäÆ éÅñ î¼ÛÆ çÅ ÇêÁÅð ÔË, ÇÕªÇÕ¸ÒêÌ ÒêÌ¶î Çìé» êÔ¹¿Ú¶ éÔÄ, Õ¯ÂÆ
Õ¯Çàé Õð¶ À°êÅÂ¶ÍÓ
êÌ¶î ç¶ ò¼Ã Ô¯ Õ¶ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆò ù ÁÅêä¶ ÃîÅé Õð ñËºçÅ ÔËÍ ÜÆò
ù Õ¶òñ Ã¹ðåÆ Ã¿íÅñä çÆ ÷ðÈðå ÔË, ÃÅðÅ Õ¿î ÃÇå×¹ðÈ ÔÆ Õðç¶
ÔéÍ À°Ô ÜÆò çÆ ÁÅåîÅ ù ôðÆð Ú¯ºÓÕ¼ã Õ¶ À°Ã ù Ô¿Ã ÃîÅé Õð
Çç¿ç¶ ÔéÍ Áå¶ Ã¹ðåÆ ù ÁÅêä¶ Çò¼Ú Ãî¶à Õ¶ Áîð ñ¯Õ ò¼ñ Õ±Ú
Õðç¶ ÔéÍ ÕìÆð ÃÅÇÔì ÕÇÔ¿ç¶ Ôé¸
ÚñÅ Üì ñ¯Õ Õ¯, ô½Õ Ãí ÇåÁÅÇ×ÁÅÍ
Ô¿Ã ÕÅ ðÈê ÃÇå×¹ðÈ ìéÅÂÆ¨
Çíz¿× ÇÜú ÕÆà Õ¯, êñà Çíz¿×Æ Õð¶Í
ÁÅêé ÃÅæ ð¿× ñ¶, ñ¶ À°óÅÂÆ¨
ÕÅÇÂÁÅ éÅî ÃíË ×¹ä ×ÅòË, Çòç¶Ô éÅî Õ¯ÂÆ ÇìðñÅ êÅòËÍ
Çòç¶Ô éÅî êÅò¶×Å Ã¯ÂÆ, ÇÜÃÕÅ ÃÇå×¹ðÈ Ã
Ã¼¼ÚÅ
ÚÅ Ô¯ÂÆ¨
H. ×¹ðÈ Çìé» éÅ Û±à¶ ì¿èé

Çê³Üð¶ Çò¼Ú ÕËç ÇÂ¼Õ å¯åÅ Û°¼àä òÅÃå¶ ëóëóÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ Õ°Þ
çÈð ÇÂ¼Õ ìÅìÅ ÜÆ ÃåÃ¿× Õð ðÔ¶ Ãé¸ÒÒðÅî çÅ éÅî ñËä éÅñ
ÜÆò Ãí ì¿èé» å¯º ÁÅ÷Åç Ô¯ Ü»çÅ ÔË ÇÂÔ¯ ÜÆò çÅ ÇÂÕ îÅåð
ÃÔÅðÅ ÔËÍÓÓ å¯å¶ ç¶ Õ¿éÅ Çò¼Ú ÇÂÔ ÁòÅ÷ êÔ¹¿Ú ×ÂÆ Áå¶ ìÃ ........
Çëð ÕÆ ÃÆ À°Ãé¶ Ãò¶ð¶-ôÅî ðÅî çÅ éÅî ñËäÅ ô¹ðÈ Õð Çç¼åÅÍ Õ°Þ
Ãî» ìÆå ÜÅä å¯º ìÅÁç Çê³Üð¶ Çò¼Ú ÕËç å¯åÅ ðÅî çÅ í×å Ô¯
Ç×ÁÅÍ Õ°Þ ÁðÃ¶ ìÅÁç À°ÔÆ ìÅìÅ ÜÆ Çëð ÃåÃ¿× Õð ðÔ¶ ÃéÍ
ÇÂÃ ìÅð ìÅìÅ ÜÆ ÃîÞÅ ðÔ¶ Ãé ÇÕ Ã¿ÃÅÇðÕ ì¿èé» å¯º Û°¼àä ñÂÆ
ðÅî çÅ íÜé ×ÅÀ°äÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ ðÅî ÔÆ Ãí çÅ ÃÔÅðÅ ÔËÍ Çê³Üð¶
òÅñ¶ å¯å¶ ç¶ Õ¿éÅ Çò¼Ú òÆ ÇÂÔ ôìç êË ×Â¶Í À°Ô ðÅî-ðÅî Õðç¶
Ô¯Â¶ íÜé òÆ ×ÅÀ°ä ñ¼× ÇêÁÅÍ ÕÅëÆ Ãî» ×¹Üð Ç×ÁÅÍ À°Ô å¯åÅ
ìÔ¹å Ú¿×¶-Ú¿×¶ íÜé ×Å ñËºçÅ ÃÆÍ å¯åÅ êÅñä çÅ ô½Õ ð¼Öä òÅÇñÁ»
çÆ Çé×ÅÔ Çò¼Ú ÇÂÔ å¯åÅ ÁÅ Ú¹¼ÕÅ ÃÆÍ ÇÂÕ Ççé ÇÂÕ ìÔ¹å ò¼â¶
Ã¶á é¶ À°Ã å¯å¶ ù ç¯ Ô÷Åð Çò¼Ú ÖðÆç ÇñÁÅÍ å¯å¶ ç¶ ç¶ÖíÅñ ñÂÆ
Ã¶á é¶ ÇÂ¼Õ é½Õð òÆ ð¼Ö ÇñÁÅÍ ð¯÷ Ãò¶ð¶-ôÅî å¯åÅ ðÅî ç¶ íÜé
Ã¹äÅ ÇÕ Ã¶á ç¶ îé Çò¼Ú í×åÆ íÅòé» êËçÅ ÕðçÅ ÃÆÍ êð Á³çð
ÔÆ Á³çð å¯åÅ ìóÅ ç¹¼ÖÆ ÃÆÍ Ô¹ä À°Ô Ã¯ÚçÅ ÃÆ ÇÕ À°ÃçÅ Çê³Üð¶ å¯º
ÁÅ÷Åç Ô¯äÅ ÁËéÅ Ã½ÖÅ éÔÄ ÔËÍ ÇÂÕ Ççé çÈÃðÅ å¯åÅ ÁÅÕÅô Çò¼Ú
À°µâçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ À°Ãé¶ Çê³Üð¶ Çò¼Ú ì¿ç å¯å¶ ù ç¶ÇÖÁÅ
Áå¶ Ô¶á» À°µåð ÁÅÇÂÁÅÍ ÁÅêä¶ Çî¼åð å¯å¶ ù Çê³Üð¶ å¯º ÁÅ÷Åç
ç¶Ö Õ¶ Çê³Üð¶ òÅñÅ å¯åÅ ìóÅ Ö¹ô Ô¯ÇÂÁÅÍ êð À°Ãù ÔËðÅéÆ ÃÆ ÇÕ
À°Ô Çê³Üð¶ å¯º ÁÅ÷Åç ÇÕò¶º Ô¯ÇÂÁÅÍ
ÇÂÕ çÈÜ¶ çÅ ÔÅñ ê¹Ûç¶-ê¹Ûç¶ Á÷Åç å¯å¶ é¶ Çê³Üð¶ òÅñ¶ å¯å¶ ù
êµ¹ÇÛÁÅ ÇÕ å±¿ ÁÜ¶ å¼Õ Çê³Üð¶ Çò¼Ú ÕËç ÔËº ? ÕÆ åËù ÇÕÃ¶ é¶ Çê³Üð¶
Ú¯º ìÅÔð éÔÄ Õ¼ÇãÁÅ ? Çê³Üð¶ òÅñ¶ å¯å¶ é¶ ÁÅêäÆ ç¹¼Ö íðÆ ÕÔÅäÆ
Ã¹äÅªç¶ Ô¯Â¶ ÇÕÔÅ-ÒÒêåÅ éÔÄ îËù Õç¯º ÇÂæ¯º Û°àÕÅðÅ Çîñ¶×ÅÍ êð
å±¿ ÇÕÃ åð·» Û°¼à Ç×ÁÅ ?ÓÓ Çê³Üð¶ å¯º Á÷Åç å¯åÅ ÁÅêä¶ Û°àä¶ çÆ
69
ÕÔÅäÆ Ã¹äÅªç¶ Ô¯Â¶ ì¯ÇñÁÅÍ¸ÒÒÇÂÕ Ççé îËù Çê³â ç¶ ÇÂÕ ôÅÔÈÕÅð
é¶ ÖðÆç ÇñÁÅÍ À°Ô îËù Ôî¶ôÅ Çê³Üð¶ Çò¼Ú ì¿ç ð¼ÖçÅ ÃÆÍ ÇÂÕ Ççé
ôÅÔÈÕÅð ÇÕå¶ Ç×ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ À°æ¶ ÇÂÕ Ô¿Ã À°µâçÅ-À°µâçÅ
ÁÅÇÂÁÅ; Áå¶ ÕÇÔä ñ¼×Å îËº Ôî¶ôÅ ÁÅ÷Åç ðÇÔ¿çÅ Ô», ÇÕÃ¶ ç¶
ì¿èé Çò¼Ú éÔÄ ÁÅªçÅ, Çëð À°Ãé¶ îËù Çê³Üð¶ Çò¼Ú¯º ÇéÕñä çÅ
åðÆÕÅ ç¼ÇÃÁÅÍ À°Ãé¶ ÇÕÔÅ ..... Áå¶ ìÃ Çëð çÈÃð¶ Ççé ÔÆ îËº À°Ã
Çê³Üð¶ å¯º ìÅÔð ÁÅ Ú¹¼ÕÅ ÃÆÍÓÓ ........ ÇÂ¿é·¶ ÇÚð ù ìÅÔð å¯º Ã¶á ç¶
ÁÅÀ°ä çÆ ÁÅòÅ÷ Ã¹äÅÂÆ Çç¼åÆÍ Áå¶ çÈÃðÅ å¯åÅ ÒÒ×¹ðÈ Çìé» é»
Û±à¶ ì¿èé, Õðñ¶ ÚÅÔ¶ ñÅÖ¯º ïåéÓÓ, ÕÇÔ¿ç¶ Ô¯Â¶ À°µâ Ü»çÅ ÔËÍ Ô¹ä
Çê³Üð¶ òÅÜÅ å¯åÅ À°Ãç¶ ç¼Ã¶ Ô¯Â¶ ã¿× Áé°ÃÅð î¹ðçÅ-ÇÜÔÅ ìä
Ü»çÅ ÔËÍ Ô¹ä À°Ã ôÅî À°Ô Õ¯ÂÆ íÜé éÔÄ ×ÅªçÅ å» Ã¶á çÆ
é÷ð À°Ãå¶ êËºçÆ ÔËÍ À°Ãù ì¶Ô¯ô ç¶Ö ÇÕ Ã¶á À°Ãù Ü×ÅÀ°ä çÆ
Õ¯Çôô ÕðçÅ ÔË êð À°Ô éÔÄ ÜÅ×çÅÍ å¯å¶ ù îÇðÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃîÞ Õ¶
Ã¶á Çê³ÜðÅ Ö¯ñ Çç¿çÅ ÔËÍ å¯åÅ Þ¼à À°âÅðÆ îÅð Õ¶ Ö¹ñ¶ ÁÅÕÅÃ ÇòÚ
À°µâçÅ Ô¯ÇÂÁÅ Úñ¶ Ü»çÅ ÔËÍ Õ°Þ çÈð Ô¶á» Ã¼åÃ¿× ç¶ ôìç À°Ãç¶
Õ¿éÅ Çò¼Ú êËºç¶ Ôé Áå¶ À°Ô Ô¶á» À°åð ÁÅªçÅ ÔËÍ ÇÜª ÔÆ ìÅìÅ
ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé¸ÒÒðÅî çÅ éÅî ñËä éÅñ ÜÆò Ãí ì¿èé» å¯º Á÷Åç
Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ À°Ô ÔÆ Ãí çÅ ÃÔÅðÅ ÔËÍÓÓ å» å¯åÅ Þà ì¯ñçÅ ÔË¸
åÜ ç¶ ìÅìÅ ÞÈáÅ éÅÔðÅ, ×¹ðÈ Çìé» é Õ¯ÂÆ ÃÔÅðÅÍ
Ü¹×å ×¹ðÈ Ü¯ çÆé ìåÅÂÆ, åÅ Õ¶ ìñ Ôî î¹ÕåÆ êÅÂÆÍ
åÔ» ÁéÔç ÕÆ Ø¯ð, ôìç ÞéÕÅð ÔËÍ

ñ× ðÔ¶ ÇÃ¼è ÃÅè¹, éÅ êÅòå êÅð ÔË¨
I. îÇÔîÅ ×¹ðÈ-çðôé çÆ
×¹ðÈ çÅ çðôé ÕÆÜÆÂ¶, Ççé î¶º ÕÂÆ-ÕÂÆ ìÅðÍ
ÁÅÃÈÁÅ ÕÅ îÄÔ ÇÜª, ìÔ¹å Õð¶ À°êÕÅð¨
×¹ðÈ çðôé çÆ ìóÆ îÔ¼ååÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé
ÇÕ Ççé Çò¼Ú ÇÂÕ òÅð éÔÄ ìñÇÕ Ççé Çò¼Ú ÕÂÆ-ÕÂÆ òÅð ×¹ðÈ
çðôé Õðé¶ ÚÅÔÆç¶ ÔéÍ
ÁÅÖð ×¹ðÈ çðôé çÆ ÇÂ¿é·Æ îÔÅéåÅ ÇÕª ç¼ÃÆ ×ÂÆÍ ÃÅù ÕÆ
Çîñ¶×Å ×¹ðÈ çðôé» å¯º! ÁÅÀ° ÇÂÃ ò¼ñ Ú¼ñç¶ Ô»Í
ÁÅçîÆ ç¶ Õ¯ñ· Çå¿é åð·» çÆÁ» ôÕåÆÁ» Ôé¸í½ÇåÕ, ÇçÇòÁÅ
Áå¶ ÁÇèÁÅåÇîÕ ôÕåÆÁ»Í í½ÇåÕ ÇçzôàÆ å¯º îé°¼Ö ìóÅ ñÅ-Ü¹ÁÅì
ÜÆò ÔËÍ í½ÇåÕ ôÕåÆÁ» ç¶ Ü¯ð éÅñ ÔÆ À°Ãé¶ èðåÆ ù ÃÜÅÇÂÁÅ
Áå¶ Ã¿òÅÇðÁÅ ÔËÍ ìÔ¹å Áé¯ÖÆÁ» ÚÆ÷» ìäÅ ñÂÆÁ» ÔéÍ ÇÜò¶º
ÃÅâ¶ ÁèÈð¶ Õ¿î ù Á¼×¶ Ú¼ñ Õ¶ ÃÅâ¶ ì¼Ú¶ êÈðÅ Õðç¶ ÔéÍ ÇÂÃ¶ åð·»
Çéð¿Üé é¶ ÃÅðÆ ðÚéÅ ù å» ÁÅê ðÇÚÁÅÍ ÇÜò¶º À°Ãé¶ Ú¿ç, åÅð¶,
ÃÈðÜ, èðåÆ, Üñ, êÔÅó ÁÅÇç ìäÅÂ¶Í Ü¶Õð ÇÕÃ¶ é¶ èðåÆ ù
Ã¯ÔäÅ ìäÅÇÂÁÅ å» ÇÃðø îé°¼Ö é¶Í ÇÕèð¶ êÔÅó» ù Õ¼à-Õ¼à Õ¶
ÃóÕ» ìäÅÂÆÁ», ÇÕèð¶ îÕÅé ìäÅÂ¶, ÇÕèð¶ ò¼âÆÁ»-ò¼âÆÁ»
ÇÂîÅðå» ÖóÆÁ» Õð Çç¼åÆÁ»Í ÇÂÔ Ãí Çéð¿Üé é¶ éÔÄ ìäÅÇÂÁÅ
ÃÆÍ Çëð òÆ ÇÕå¶ àËñÆë¯é, ÇÕå¶ ÔòÅÂÆ ÜÔÅ÷ Áå¶ êåÅ éÔÄ Ô¯ð ÕÆ
Õ°Þ! ÇÂÔ ÚÆ÷» Çéð¿Üé é¶ ÁÕÅô Ú¯º éÔÄ Ã¹àÆÁÅ ......... îé°¼Ö é¶
ÔÆ ÇÂÔé» ù ìäÅÇÂÁÅÍ ÇÂÃ Çê¼Û¶ ÇÂéÃÅé çÆ í½ÇåÕ ôÕåÆ Õ¿î
ÕðçÆ ÔËÍ í½ÇåÕ ôÕåÆ çÆ òÆ ÇÂ¼Õ Ô¼ç ÔËÍ ÇÜò¶º Õ¯ÂÆ À°µâäÅ ÚÅÔ¶
å» À°µâ éÔÄ ÃÕçÅÍ ÇÕªÇÕ À°âä çÆ ôÕåÆ ÇÂéÃÅé Çò¼Ú éÔÄ
ÔËÍ ÃÅâÆÁ» Á¼Ö» Õ°Þ çÈð å¼Õ ÔÆ ç¶Ö ÃÕçÆÁ» ÔéÍ ÇÜÁÅçÅ çÈð Ô¯ä
å¶ Õ¯ÂÆ òÆ ÚÆ÷ ÃÅë ÇçÖÅÂÆ éÔÄ Çç¿çÆÍ ÇÂÃ ñÂÆ Á¼Ö» çÆ ÇÂÕ Ô¼ç
ÔËÍ ÃÅâ¶ Õ¿é» çÆ ôÕåÆ òÆ ÃÆÇîå ÔËÍ ÇÂÕ ÇÕñ¯îÆàð çÈð Ü¶ Õ¯ÂÆ
71
À°µÚÆ-À°µÚÆ ì¯ñ ÇðÔÅ Ô¯ò¶×Å å» À°ÃçÆ ÁÅòÅ÷ Ã¹äÅÂÆ éÔÄ Çç¿çÆÍ
ÇÂÃ åð·» í½ÇåÕ ôÕåÆÁ» çÆ òÆ ÇÂÕ ÃÆî» ÔËÍ êð Çëð òÆ ÇÂÃ éÅñ
ÁÃÄ ò¼â¶-ò¼â¶ Õ¿î Õð ñËºç¶ Ô»Í
ÇÂÃ å¯º À°µêð Çëð ÇçÇòÁÅ ôÕåÆÁ» çÅ ÃæÅé ÁÅªçÅ ÔËÍ ÇÂÔ
ôÕåÆÁ» òÆ Ôð¶Õ îé°¼Ö çÆ êÔ¹¿Ú Çò¼Ú ÔéÍ êð ÁëÃ¯Ã ÁÅçîÆ ÇÂÃ
å¯º ÜÅä± éÔÄ ÔËÍ ÇÂÔ ÇçÇòÁÅ ôÕåÆÁ» ÃÅâ¶ ôðÆð ÇòÚ ê³Ü ÃæÅé»
å¶ ÃÇæ¼å ÔéÍ ÁÅçîÆ ÇÂÔé» å¯º ì¶Öìð ÔË ; À°Ô ÇÂÃçÆ òðå¯º éÔÄ
ÕðçÅÍ ÇÕÃ¶ òÆ ÚÆ÷ çÆ Ü¶ ÁÃÄ ÇÜÁÅçÅ ç¶ð å¼Õ òðå¯º éÅ ÕðÆÂ¶ å»
À°Ô Õ¿î ÕðéÅ ì¿ç Õð Çç¿çÆ ÔËÍ ÇÜò¶º Õ¯ÂÆ ×¼âÆ ç¯-Çå¿é îÔÆé¶ ÖóÆ
ðÔ¶ å» À°Ô ÜÅî Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ À°ÃçÆÁ» ÃÅðÆÁ» ÚÆ÷» Õ¿î ÕðéÅ ì¿ç
Õð Çç¿çÆÁ» ÔéÍ Çëð Ü¶ À°Ãù ÁÃÄ ÚñÅÀ°äÅ ÚÅÔÆÂ¶ å» î¹ôÇÕñ
ÁÅò¶×ÆÍ ÇÂÃ¶ åð·» ÇÂÔé» ôÕåÆÁ» çÆ òðå¯º ÁÅçîÆ é¶ éÔÄ ÕÆåÆ
ÇÂÔ Ã¹¼åÆÁ» êÂÆÁ» ÔéÍ ï¯×Æ ñ¯Õ ÇèÁÅé ÕðÕ¶ ÇÂÔé» ôÕåÆÁ» ù
Ü×Åªç¶ ÔéÍ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô ÁÅî ÁÅçîÆ å¯º À°µÚ¶ Ôé, ôÕåÆôÅñÆ
ÔéÍ Õ°Þ ï¯×Æ Á¼Ö» ç¶ ÇòÚÕÅð ÇèÁÅé ÕðÕ¶ À°µæ¶ Ã¹åÆÁ» êÂÆÁ»
ôÕåÆÁ» ù Ü×Åªç¶ ÔéÍ À°Ôé» ù êÌÅêå Õðç¶ Ôé å¶ ÃÅèÅðä
ÁÅçîÆ å¯º À°µÚ¶ À°µá Ü»ç¶ ÔéÍ ÃÅèÅðä ÁÅçîÆ å» À°Ôé» éÅñ Á¼Ö
òÆ éÔÄ, ÇîñÅ ÃÕçÅÍ ÇÕªÇÕ Õ¯ôÕÅò» Ü×ä éÅñ À°Ôé» ç¶ î¼æ¶ çÅ
ÇÔ¼ÃÅ ìÔ¹å å¶Ü Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ Çëð Õ°Þ ï¯×Æ ÁÅÇ×ÁÅ Ú¼Õð å¶ ÁÅêä¶
ÇèÁÅé ù ð¯Õ Õ¶ À°æ¶ çÆ ÇçÇòÁÅ ôÕåÆÁ» ù Ü×Åªç¶ ÔéÍ Áå¶ Õ°Þ
ï¯×Æ ì¿Õ éÅñ Çò¼Ú ÁÅêä¶ ÇèÁÅé ù ð¯Õç¶ Ôé å¶ À°æ¶ À°Ô ÁéÔ¼ç
è¹é» Ã¹äç¶ Ôé Áå¶ ÕÂÆ åð·» çÆÁ» ôÕåÆÁ» êÌÅêå Õðç¶ ÔéÍ
ÇÂÃ å¯º ìÅÁç Çëð ÁÇèÁÅåÇîÕ ôÕåÆÁ» çÅ ÃæÅé ÁÅªçÅ
ÔËÍ ÇÂÔ òÆ Ôð¶Õ îé°¼Ö ç¶ Á³çð ÔéÍ êð ÇÂÔé» ôÕåÆÁ» ù îé°¼Ö
ÁÅêä¶ ÷¯ð éÅñ êÌÅêå éÔÄ Õð ÃÕçÅÍ ÒÇìé ÃÇå×¹ðÈ êÅò¶ éÔÄ
Õ¯ÂÆ, Õ¯Çàé Õð¶ À°êÅÂ¶ÍÓ êð ÁÇèÁÅåÇîÕ ôÕåÆÁ» çÅ Ö÷ÅéÅ ÇÃðë
Ã¿å ÃÇå×¹ðÈÁ» ç¶ Õ¯ñ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ Ã¿å ÃÇå×¹ðÈÁ» çÆ ÇÕðêÅ å¯º
Çìé» ÇÂÃ ÖÜÅé¶ ù êÌÅêå éÔÄ ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅÍ
Üç¯º ÁÃÄ ÁÅêä¶ ÃÅÇÔì ÃÇå×¹ðÈ Õ¯ñ Ü»ç¶ Ô» å» Çå¿é åð·» çÆ
ÁÇèÁÅåÇîÕ ôÕåÆ ÃÅù êÌÅêå Ô¹¿çÆ ÔËÍ Ãí å¯º êÇÔñ» Üç¯º ×¹ðÈÜé»
çÆ ÇçzôàÆ ÃÅâ¶ å¶ êËºçÆ ÔË å» ÁÇèÁÅåÇîÕ À±ðÜÅ ÃÅâ¶ Á³çð Ü»çÆ
ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÁÃÄ ÃÇå×¹ðÈ ç¶ Õ¯ñ ÜÅ Õ¶ ÕÇÔ¿ç¶ Ô» ÇÕ ÇÕðêÅ çÆ
ÇçzôàÆ ð¼ÖäÅÍ çÈÃðÅ ìÅäÆ ç¹ÁÅðÅ ÇÂÔ ôÕåÆÁ» ÃÅâ¶ å¼Õ
êÔ¹¿ÚçÆÁ» ÔéÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÃÇåÃ¿× çÆ ìÔ¹å îÔµååÅ ÔËÍ ÒÒè¿é ØóÆ
ò¯Ô Ô¯å ÔË Üì Ô¯ ÃÇåÃ¿×ÅÍÓÓ ÇÂÃ åð·» ÇÂÔ åÆÃðÆ À±ðÜÅ ÃÅù Ã¿åÅ
çÆ (×Èð¹) Û¯Ô ç¹ÁÅðÅ êÌÅêå Ô¹¿çÆ ÔËÍ Ã¿åÅ çÆ Û¯Ô éÅñ ÇÂÔ À±ðÜÅ
ñÂÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔËÍ êð ÁÅçð ÃÇåÕÅð ÃÇÔå Úðé» ù Û±Ôä çÅ,
Úðé» å¶ î¼èÅ à¶Õä çÅ ÔÆ Çéïî ìäÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶
ÃÇå×¹ðÈ çðôé çÅ ÇÂ¿é·Å ò¼âÅ îÔ¼åò ÔËÍ Üç¯º òÆ ×¹ðÈ ÃÅÇÔì ÃÅâ¶
é¶ó¶ Ô¯ä å» À°Ôé» ç¶ çðôé Õðç¶ ðÇÔäÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ
ÃÇÔì ÜÆ ÃîÞÅ ðÔ¶ ÔéÍ
ÕÂÆ ìÅð éÅ Ô¯ ÃÕ¶, ç¯Â¶ òÕå Õð ñ¶Â¶Í
ÃÇå×¹ðÈ çðôé Õ¶ ÕÆÂ¶, ÕÅñ çöÅ éÇÔ ç¶Â¶¨
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ Ççé Çò¼Ú ÇÜÁÅçÅ ìÅð ×Èð¹ ç¶ çðôé éÅ Ô¯
ÃÕä å» ç¯ ìÅð ÔÆ Õð ñúÍ ÇÂÃ åð·» Õðé éÅñ ÕÅñ çÅ ÷¯ð éÔÆ
Úñ¶×ÅÍ Ü¶ ÇÂ¿éÅ òÆ Ã¿íò éÅ Ô¯ò¶ åÅ ÃÅÇÔì ÜÆ Çëð ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ
ç¯Â¶ òÕå éÅ Ô¯ ÃÕ¶, Ççé î¶º Õð¶ ÇÂÕ ìÅðÍ
ÃÇå×¹ðÈ çðôé Õ¶ ÕÆÂ¶, À°åð¶ íòÜñ êÅð¨
ÁÅê ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ ×Èð¹ ç¶ çðôé Ççé Çò¼Ú ÇÂÕ ìÅð ÔÆ Õð ñú
å» Ã¿ÃÅð ÃÅ×ð Ú¯º êÅð Ô¯ ÜÅú×¶Í Ü¶ ÁÃÄ ÇÂÕ Ççé ÖÅäÅ éÅ
ÖÅÂÆÂ¶ å» ôðÆð ÕîÜ¯ð Ô¯ä ñ×çÅ ÔËÍ ôðÆð çÆ À°ÈðÜÅ ôÕåÆ æ¯ó·Æ
Ø¼à Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ ð¯àÆ éÅñ ÔÆ ôðÆð ù åÅÕå ÇîñçÆ ÔËÍ Ü¶ çÈÃð¶
Ççé òÆ í¯Üé Çîñ ÜÅÂ¶ å» òÆ À±ðÜÅ çÆ ØÅà êÈðÆ Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ ÇÂÃ¶
ñÂÆ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
ÇÂÕ Ççé éÅ Õð ÃÕ¶, çÈÜ¶ Ççé Õð ñ¶ÇÔÍ
ÃÇå×¹ðÈ çðôé Õ¶ ÕÆÂ¶, êÅò¶ À°åî ç¶Ô¨
êð Ü¶ ÁÇÜÔÅ Ã¿íò éÅ Ô¯ò¶ íÅò ×¹ðÈ ÜÆ ìÔ¹å çÈð Ôé å» ÃÇÔì
ÜÆ À°Ã çÅ òÆ Ôñ çÃ ðÔ¶ Ôé¸
çÈÜ¶ Ççé éÅ Õð ÃÕ¶, Ú¯æ¶ Ççé Õð ÜÅÂ¶Í
ÃÇå×¹ðÈ çðôé Õ¶ ÕÆÂ¶, î¯Õô î¹Õå ëñ êÅÂ¶¨
ÁÅê ÕÇÔ¿ç¶ Ôé Ü¶ çðôé Ú½æ¶ Ççé òÆ Õð¯, å» î¹ÕåÆ ç¶ Ô¼ÕçÅð
ìä ÜÅú×¶Í Ü¶ Çå¿é Ççé ð¯àÆ éÅ ÇîñÆ ÕîÜ¯ðÆ å» ÁÅ ×ÂÆ, êð Ü¶
Ú½æ¶ Ççé òÆ Çîñ ×ÂÆ å» ÕîÆ êÈðÆ Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ ÇÂÃ¶ åð·» îé å» î¯àÅ
Ô¹¿çÅ ÜÅò¶×Å, ê³Ìå± Çëð À±ðÜÅ Çîñç¶ ÔÆ òÅêÃ ÁÅêäÆ Ü×·» å¶ ÁÅ
ÜÅò¶×ÅÍ ÁÅåîÅ À°å¶ Ü¯ îé Áå¶ îÅÇÂÁÅ çÅ êóçÅ ÇêÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË
À°Ã ù ÔàÅÀ°ä ñÂÆ ÃÅù ÁÇèÁÅåîÕ À±ðÜÅ çÆ ÃÖå ñ¯ó ÔËÍ ÇÂÃ
ñÂÆ Ãî¶º-Ãî¶º å¶ ×¹ðÈ-çðôé ÕðÕ¶ ÇÂÔ À±ðÜÅ êÌÅêå Õðç¶ ðÇÔäÅ
ÚÅÔÆçÅ ÔË, ê³Ìå± Ü¶ ÕçÆ ×¹ð-Üé Ô¯ð çÈð Ô¯ ÜÅä ÁÇÜÔÅ Ã¿íò éÅ Ô¯
ÃÕ¶ å» Çëð ÃÅÇÔì ÜÆ ÇÂÃ çÅ À°åð ç¶ ðÔ¶ ÔéÍ
Ú½æ¶ Ççé éÔÄ Õð ÃÕ¶, ìÅð-ìÅð ÕðÈ ÜÅÂ¶Í
ÜÅ î¶º Çòñ¿ì éÅ ÕÆÜÆÂ¶, ÕÔ¶ ÕìÆð ÃîÞÅÂ¶¨
Ô¹ä ÃÅÇÔì ÜÆ Ã¹Ú¶å Õðç¶ Ôé ÇÕ Ü¶ Ú½æ¶ Ççé òÆ çðôé Ã¿íò
éÅ Ô¯ä å» Ôëå¶ Çò¼Ú ÇÂÕ ìÅð ÃÇå×¹ðÈ-çðôé ÜðÈð Õð¯ ÇÂÃ ÇòÚ
ÇÕÃ¶ ÇÕÃî çÆ Áä×ÇÔñÆ éÅ Ô¯ò¶, ç¶ðÆ éÅ Ô¯ò¶Í éÔÄ å» ÁÅåîÅ
×¿çÆ Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ Áå¶ îé çÅ Ü¯ð ò¼è ÜÅÂ¶×Å ; îé ÁÅåîÅ å¶ íÅðÈ
Ô¹¿çÅ ÜÅò¶×ÅÍ ÁÇèÁÅåî À±ðÜÅ éÅñ ÔÆ ÁÅåîÅ À°µå¶ îé-îÅÇÂÁÅ
çÅ êóçÅ ÔàçÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÃÅù ÜñçÆ-ÜñçÆ ×¹ðÈ çðôé Õðé¶
ÚÅÔÆç¶ ÔéÍ ÇÜ¿éÆ ìÅð Ô¯ ÃÕ¶ À°éÆ ìÅð ×¹ðÈ-çðôé Õðé¶ ÚÅÔÆç¶
ÔéÍ ÃÇå×¹ðÈ-çðôéÅ Çò¼Ú ìÔ¹å ÃÅðÆÁ» Á²óÚéÅ òÆ ÁÅªçÆÁ»
ÔéÍ êð ÁÃÄ ð¹ÕÅòàÅ ÕðÕ¶ ð¹ÕäÅ éÔÄÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ
îÅåÅ ÇêåÅ Ã¹å ÇÂÃåðÆ, ì¿è¹ Õ°à¿ì Õ¯ ÜÅéÍ
×¹ð çðôé Õ¯ Üì Úñ¶, ÇÂÔ ÁàÕÅò¶ ÁÅé¨
À°éÕÅ ÁàÕÅ éÅ ðÔ¶, ×¹ðÈ çðôé Õ¯ ÜÅÂ¶Í
ÕÔË ÕìÆð Ã¯ Ã¿å Üé, î¯Õô î¹ÕåÆ ëñ êÅÂ¶¨
ÇÂÔ Ãí ×¹ðÈ-çðôé ÇòÚ ð¹ÕÅòà ìäé×¶, êð å°ÃÄ éÔÄ ð¹ÕäÅ
ÇÕªÇÕ å°ÃÄ À±ðÜÅ ñËäÆ ÔËÍ ÇÜò¶º çðÖå ÁÅêäÆ À±ðÜÅ ÜîÆé
Çò¼Ú¯º ñËºçÅ ÔË, êÈðÆ ôÕåÆ ÜîÆé ÇòÚ¯º ñË Õ¶ òÆ ÇÂÕ À±ðÜÅ çÆ ñ¯ó
À°Ãù êË ÔÆ Ü»çÆ ÔË À°Ô ÔË ÃÈðÜ çÆ ð¯ôéÆÍ À°Ã å¯º Çìé» çðÖå ê¹ðÅ
ëñ- ë¹ñ éÔÆ ÃÕçÅÍ ÇÂÃ¶ åð·» îµéÖ ÁêäÆ ï¯Ç×Õ ÇÕÇðÁÅò»
ç¹ÁÅðÅ ï¯× ÕðÕ¶ ÁÅêä¶ Ã¹éÅï± î³âñ é±¿ Ü×Å Õ¶ ÚÅÔ¶ ÇÜ¿éÆÁ»
îðÜÆ ôÕåÆÁ» ÔÅÃñ Õð ñò¶Í ÇÂÃ íòÃÅ×ð Ú¯º êÅð éÔÆ Ô¯
ÃÕçÅÍ êÅð Ô¯ä ñÂÆ ÃÇå×¹¹ðÈ çÁÅðÅ êÌÅêå Ô¯ä òÅñÆ ÁÇèÁÅåîÕ
À°ðÜÅ çÆ ñ×ÅåÅð ÜðÈðå ÔËÍ ÇÂÃ å¶ ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ ìóÅ ÇêÁÅðÅ
ôìç ÕÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ
ÁíÆ éÔÆ ×¹ðÈ ÕÅ ìµÚÅ, ÁíÆ ÕµÚÅ ð¶ ÕµÚÅÍ
ÕÔÆ ×¹êå ÕÔÆ êð×à Ô¯ò¶, ×¯Õ°ñ îæ¹ðÅ ÕÅôÆ¨
êòé ÚóÅò¶ ÇÃµè ÕÔÅò¶, Ô¯Â¶ ÃÈðÜ ñ¯Õ çÅ òÅÃÆÍ
åì òÆ éÔÄ ×¹ðÈ ÕÅ ìµÚÅ, ÁíÆ ÕµÚÅ ð¶ ÕµÚÅ¨
ÁÅê ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé Ü¶ Á¼éÆÁÅ ôÕåÆÁ» òÆ ÁÅ ÜÅä ÇÕ ÇÂÕ Ü×·Å
å¯º Áñ¯ê Ô¶ Õ¶ çÈÃðÆ Ü×·Å êÌ×à Ô¯ ÜÅò¶ íÅò Ü¿îÈ ÇòµÚ ×¹êå Ô¯ Õ¶
ÕÅôÆ ÇòµÚ êÌ×à Ô¯ ÜÅò¶ Ü» îæðÅ ÇòµÚ¯º ×¹êå Ô¯ Õ¶ ÕËñÅô êðìå
À°å¶ êð×à Ô¯ ÜÅò¶Í å» òÆ ÃîÞ¯ ð¹ÔÅéÆ ôðåÆÁ» çÆ êÌÅêåÆ éÔÆ
Ô¯ÂÆ, À°Ô À°ÈðÜÅ éÔÄ ÇîñÆ; ÇÂÃ ñÂÆ ÒÁíÆ ÕµÚÅ ð¶ ÕµÚÅ’ Üç¯º åÕ
ÃÇå×¹ðÈ ç¹ÁÅðÅ î¹ãñÆ À°ðÜÅ éÔÄ Çîñ¶×Æ åç¯º åÕ ÁêÈðä ÔÆ
ðÔ¶×ÅÍ Áµ×¶ ÁÅê ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
Õð ÇÂôéÅé ííÈå ÚóÅÂ¶, ìÌÔî Á×éÆ À°ç×Åð¶ ×ÅÍ
Üñ Õ¶ À°êð ÁÅÃä îÅð¶, Ü¯ ì¯ñ¶ Ã¯ Ô¯ò¶×ÅÍ
Ü¶ Â¶éÆ ôÕåÆ òÆ ÁÅ ÜÅÂ¶ ÇÕ Ü¯ ì¯ñ¶, Ô¯ ÜÅò¶ íÅò ÒòÅÕ ÇÃèÆÓ
òÆ ÁÅ ÜÅÂ¶ å» òÆ ÃîÞ¯ êÈðÅ éÔÆ Ô¯ÇÂÁÅÍ À°Ô ÁÜ¶ òÆ ÁèÈðÅ ÔÆ
ÇðÔÅÍ
Ü¶ Õ¯ÇÂ ÕÔ¶ ê¹ðô ÁÇòéÅôÆ, Ü¯Çå ÃðÈê ñÖÅò¶×ÅÍ
ò¶ç ÇòÇòè Õ¶ îÅð× ÛÅé¶, åé ñµÕó Õð âÅð¶×ÅÍ
Ü¶ ÇÕÃ¶ é±¿ ÚÅð» ò¶ç» çÅ Ç×ÁÅé òÆ Ô¯ ÜÅò¶ åµêÇÃÁÅ ÕðÕ¶ ôðÆð
é±¿ ñµÕóÆ Õð ç¶ò¶ å» òÆ ÃÅÇÔì ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÁÜ¶ êÈðé éÔÆ Ô¯ÇÂÁÅÍ
òÅÔ! ÁÜ¶ òÆ ÒÕµÚÅ ð¶ ÕµÚÅÓÍ
Çëð ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
Ü¯×Æ Ô¯Â¶Õ¶ Ü¯× ÕîÅò¶, ð¯î ð¯î Õð ÛÅé¶×ÅÍ
åÆé ñ¯Õ î¶º ÕÛ± é Û¯ó¶, êÈðÅ Ü¯× ÕîÅò¶×ÅÍ
åíÆ éÔÄ ×¹ðÈ ÕÅ ìµÚÅ, ÁíÆ ÕµÚÅ ð¶ ÕµÚÅ¨
ÇÜéÅ îð÷Æ ï¯× ÇÕª éÅ Õð ñò¶Í ÁËéÆÁÅ ôÕåÆ ÁÅ ÜÅä ÇÕ
åÆé ñ¯Õ ÇòµÚ ÇÕå¶ òÆ êÔ¹¿Ú ÜÅÂ¶ å» òÆ ÃîÞ¯ Òåì òÆ éÔÆ ×¹ðÈ ÕÅ
ìµÚÅ, ÁíÆ ÕµÚÅ ð¶ ÕµÚÅÓ Áµ×¶ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
Â¶Õ ô¹ÇéÁ Õ¯ Õ½é ÕÔÅòË, ÃÅå ô¹ÇéÁ ñ¶ ÜÅò¶×ÅÍ
îÔÅ ô¹ÇéÁ êð ÁÅÃä îÅð¶, Ã¯Ô¿È ÕÅ Øð êÅò¶×ÅÍ
ô¹ÇéÁ å¯º À°å¶ îÔ» ôÈéÁ ÇòµÚ òÆ êÔ¹¿Ú ÜÅò¶Í Ã¯Ô¿È çÆ êÌÅêåÆ òÆ
Õð ñò¶ å» òÆ ÁèÈðÅ ÔÆ ðÔ¶×ÅÍ òÅÔ! ÁËéÅ Õ°Þ Õðé å¯º ìÅÁç òÆ
Áè¹ðÅ ÔÆ ÇðÔÅÍ ÇÕÀ°! ÇÕªÇÕ ÁÜ¶ òÆ ÃÇå×¹ðÈ å¯º Çîñä¶ òÅñÆ îÈñ
À°ÈðÜÅ éÔÆ Çîñ ÃÕÆÍ ÇÂÃ¶ ñÂÆ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
Ü¯×-í¯× Ã¶ ÇéÁÅðÅ Ô¯ò¶,Çé
Çé: ÁÕôð éÔÄ íÅò¶×ÅÍ
Ôç ì¶Ôç ÁÜêÅ Ã¶ ÁÅ×¶, ÇéÜ ÃòðÈê Õ¯ êÅò¶×ÅÍ
Áì íÅÇÂÁÅ ð¶ ×¹ðÈ ÕÅ ìµÚÅ, Áì êµÕÅ ð¶ êµÕÅ¨
ÕÔ¶ ÒÕìÆðÓ áÔð êç Áêé¶, Ü¯ åÆé ÕÅñ éÔÄ éÅÃåÍ
éÅî ðÈê ïô Ü¯óÅ ìÔ¹å¶, êðÖå Û±à¶ Ã»ÃåÍ
Áì íËÁÅ ð¶ ×¹ðÈ ÕÅ ìµÚÅ, Áì êµÕÅ ð¶ êµÕÅ¨
ï¯× Áå¶ í¯× ç¯é» å¯º À°êð Üç¯º ÃÇå×¹ðÈ ç¹ÁÅðÅ ÒéÅîÓ çÆ êÌÅêåÆ
Õð¶×ÅÍ å» ÔÆ ×¹ðÈ çÅ ìµÚÅ ìä ÃÕ¶×Å Áå¶ êÈðé Ô¯ ÃÕ¶×ÅÍ éÔÆ å»
ÕµÚÅ ÔÆ ðÇÔ ÜÅò¶×ÅÍ ÇÂÃ çÅ Áðæ ×¹ðÈ ÜÆ é¶ Ü¯ éÅî Çç¼åÅ À°Ô
ÁÃñ ÇòµÚ ÁÇèÁÅåî À°ÈðÜÅ ÃÆÍ À°Ã å¯º Çìé» ÜÆò Ã¿ÃÅð ÃÅ×ð
å¯º êÅð éÔÆ Ô¯ ÃÕçÅÍ ×¹ðÈ ç¶ çðôéÅ éÅñ ÔÆ ÇÂÔ À°ÈðÜÅ òèçÆ ÔËÍ
ÇèÁÅé Õðé¶ éÅñ òÆ ÃÅé±¿ ÇÂÔ À°ÈðÜÅ Çîñ ÃÕçÆ ÔËÍ êð Ü¶ ×¹ðÈÜé
ÁÃñ ðÈê ÇòµÚ ÃÅâ¶ ÃÅÔîä¶ Ô¯ä å» ÇÂÔ À°ðÜÅ Ç÷ÁÅçÅ êÌÅêå
Ô¹¿çÆ ÔËÍ ÇèÁÅé å» çðôé éÅ Ô¯ä ç¶ ìçñ ÇòµÚ ÕÆåÅ ÜÅç» ÔËÍ
ÇèÁÅé ÇòµÚ òÆ ÁÃÆ ÃÇå×¹ð» ç¶ ÃðÈê é±¿ Ã¹ðåÆ Çò¼Ú ÇìáÅÀ°ä çÅ
Üåé Õðç¶ ÔÅ Áå¶ À°ðÜÅ êÌÅêå Õðç¶ Ô»Í êð Ü¶ ×¹ð ÜÆ ÃÅÔîä¶
Ô¯ä å» ÇÃµè¶ ðÈê ÓÚ ÔÆ ÇÂÔ À°ðÜÅ êÌÅêå Ô¯ ÜÅçÆ ÔË ÇÂÃ ñÂÆ
ôÅÃåð» Áé°ÃÅð Ü¶ ×¹ðÈÜé ÃÅÔîä¶ Ô¯ä å» À°é» ç¶ ÃÅÔîä¶ ÁµÖ»
ì¿ç éÔÄ ÕðéÆÁ» ÚÅÔÆçÆÁ» ÇÕÀ°ÇÕ åç¯º ÃÅé±¿ ÇÂÔ À°ðÜÅ ÇÃµè¶
ðÈê Çò¼Ú Çîñ ðÔÆ Ô¿¹çÆ ÔËÍ À°Ã Ãî¶º ÇèÁÅé çÆ Õ¯ÂÆ ÜðÈÈðå éÔÄ
Ô³¹çÆ ...... ÇÂÃ...... ñÂÆ ×¹ðÈ çðôé ç¶ îÔåò é±¿ ÃîÞç¶ Ô¯Â¶ ÃÅÇÔì
ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
ìÅð-ìÅð éÅ Õð ÃÕ¶, êÕô¶ êÕô Õð¶ Ã¯Â¶Í
ÕÔ¶ ÕìÆð å» çÅÃ ÕÅ, Üéî Ã¹ëñ ÔÆ Ô¯Â¶Í
ÁÅê ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ Ü¶ Ôëå¶ ÇòµÚ ÇÂÕ òÅð òÆ çðôé éÅ Ô¯
ÃÕä å» Çëð ê³çð» Ççé» ìÅÁç ÔÆ Õð ñÀ°; ÜÆòé Ãëñ Ô¯
ÜÅÂ¶×ÅÍ Ü¶ ÇÕÃ¶ ÕÅðä ÕðÕ¶ ÇÂ¿éÅ Ã¿íò éÅ Ô¯ò¶ å» ÕÂÆ êÌ¶ôÅéÆÁ»,
ç¹éÆÁ» ç¶ Þ¿ÜàÅ ÇòµÚ ÁÅçîÆ À°ñÇÜÁÅ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ å» Çëð ..........!
À°Ôç¶ ñÂÆ ÃÅÇÔì Áµ×¶ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé
êÕô¶ êÕô éÅ Õð ÃÕ¶, îÅÃ îÅÃ Õð ÜÅÂ¶Í
ÜÅ î¶º ç¶ð éÅ ñÅÂÆÂ¶, ÕÔ¶ ÕìÆð ÃîÞÅÂ¶¨
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ Çëð îÔÆé¶ ÇòµÚ ÇÂÕ òÅð ×¹ðÈ çðôé ÜðÈð Õð¯Í
ÃÅÇÔì ÜÆ Ã¹Ú¶å Õðç¶ Ô¯Â¶ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ îÔÆé¶ Çò¼Ú ÇÂÕ òÅð å»
×¹ðÈ ç¶ çðôé» ñÂÆ ÜðÈð êÔ¹¿ÚäÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ Ü¶ çðôé éÅ Ô¯ä å»
îé çÅ Ü¯ð òè ÜÅÂ¶×Å Ü¯ îÔÆé¶ ÇòµÚ ÇÂÕ òÅð òÆ ×¹ðÈ çÅ çðôé
Õð ÇñÁÅ ÜÅò¶ å» À°Ô À°ðÜÅ Çîñç¶ ÔÆ ÕîÆ êÈðÆ Ô¯äÆ ôÈð¹ Ô¯
ÜÅò¶×ÆÍ
ÇÜé» ÔñÅå» ÇòµÚ ÁÃÄ ×¹ðÈ çÅ çðôé éÔÄ Õð ÃÕç¶, À°é»
ÔñÅå» ÇòµÚ ×¹ðÈ çÅ ÇèÁÅé ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ Ã¿íò Ô¯ ÃÕ¶ å» ×¹ðÈ
çÅ çðôé ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍêð Ü¶Õð ÁÇÜÔÅ Ã¿íò éÅ Ô¯ ÃÕ¶ å»
ÇÂÃ çÅ ìçñ ÔË ÒÇèÁÅéÓÍ êð çðôé å» Çëð òÆ ÕðéÅ ÔÆ ÕðéÅ
ÔËÍ Ü¶ Õ¯ÂÆ ÃÅèÕ ×¹ðÈ ÜÆ å¯º ìÔ°å çÈð Ôé, ÁÅÀ°ä ñÂÆ ÇÕðÅÇÂÁÅ
òÆ éÔÄ, ÔË å» À°é» çÆ îÜìÈðÆ éÈ¿ ÃîÞç¶ Ô¯Â¶ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶
Ôé¸
îÅÃ- îÅÃ éÅ Õð ÃÕ¶, Ûá¶ îÅÃ ÁñìµåÍ
ÜÅ î¶º ãÆñ éÅ ÕÆÜÆÂ¶, ÕÔ¶ ÕìÆð ÁÇò×µåÍ
Û¶ îÔÆé¶ Çò¼Ú ÇÂÕ òÅð ÕðñÀ;ÇÂÃ ÇòµÚ Çãµñ éÅ Õð¯Í Ü¶ Çëð
òÆ Çãµñ Ô¯ò¶×Æ å» À°ÈðÜÅ Øµà ÜÅò¶×ÆÍ ÇÜÃ éÅñ î³é î¯àÅ Ô¯
ÜÅò¶×ÅÍ Çëð ×ñåÆÁ» òÆ Ô¯ä ñµ× ÜÅä×ÆÁ»Í
êð Ü¶ Õ°Þ ÃÅèÕ ×¹ðÈ ÜÆ å¯º ÇÜÁÅçÅ çÈð Ô¯ä ÇÕ À°Ôé» ñÂÆ Û¶
îÔÆé¶ ÇòµÚ êÔ¹¿ÚäÅ òÆ î¹ôÇÕñ Ô¯ ÜÅò¶Í å» À°Ôé» òÅÃå¶ ÃÅÇÔì
Ûá¶ îÅÃ éÅ Õð ÃÕ¶, ìðô ÇçéÅ Õð ñ¶ÇÔÍ
ÕÔ¶ ÕìÆð Ã¯ Ã¿å Üé, ïî ÔÆ Ú¹é½åÆ ç¶ÇÔ¨
ÁÅê ÕÇÔ¿ç¶ ìé ÁÇÜÔ¶ ÃÅèÕ Ü¯ Û¶ îÔÆé¶ ÇòÚ ÇÂÕ òÅð ÜðÈð
×¹ðÈ ÜÆ çÅ çðôé ÕðéÍ ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ ÃÅèÕ òÆ ïî é±¿ Ú¹é½åÆ ç¶ ÃÕç¶
ÔéÍ ÁðæÅå À°Ôé» çÅ ÁÅòÅ-×îé òÆ Çîà ÃÕçÅ ÔËÍ
Ü¶ Õ¯ÂÆ ÁÇÜÔÅ éÔÄ Õð ÃÕçÅ íÅò ÃÅñ ÇòÚ ÇÂÕ òÅð òÆ ×¹ðÈ
çðôé» ñÂÆ éÔÄ êÔ¹¿Ú ÃÕçÅÍ íÅò À°Ã ìç ÇÕÃîå ñÂÆ ÃÅÇÔì
ÜÆ ç¶ Õ¯ñ Õ¯ÂÆ Ôñ éÔÆ ÔËÍ
ìðÃ ìðÃ é Õð ÃÕ¶, åÅ Õ¯ ñÅ×¶ ç¯ôÍ
ÕÔ¶ ÕìÆð òÅ ÜÆò å¯¯, ÕìÔ¿È¹ éÅ êÅò¶ î¯Õô¨
A@. Ã¿å» çÆ ×Çå ÇéÁÅðÆ

îé¼°ÖÆ ôðÆð ìóÅ Áéî¯ñ ÔË Áçí¹å ÔËÍ À°Ã ÕÅðÆ×ð êðîÅåîÅ
(Çéð¿Üé) é¶ ÇÂÃ îÅéô ç¶Ô éÈ¿ ìäÅÀ°ä Çò¼Ú ÁÅêäÅ êÈðÅ Ô¹éð Á½ð
êÈðÆ ÕñÅÕÅðÆ éÅñ ÇÂÃé±¿ ÃÅÇÜÁ» ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÂÃ ÕÚéÅ çÅ
ÇÂÔ Ã¼í å¯º ôÌ¶ôà Áå¶ ñÅÜòÅì ÜÆò ÔËÍ Ãí ÚÆ÷» çÆ Ö¯Ü À°Ãé¶
ÕÆåÆÍ Ã½ðî³âñ, ìéÃêåÆÁ», íÅôÅòÅ ÁÅÇç çÆ Ö¯Ü ÇÂÃ¶ é¶ ÕÆåÆÍ
èðåÆ ç¶ Ô¶á» «µÕ¶ Ô¯Â¶ ðåé òÆ ÇÂÃ é¶ ÔÆ Õ¼ã¶Í ÇÂÃ ìÌÇÔî³â çÅ
Õ¯ÂÆ òÆ ÜÆò ÁÇÜÔÅ éÔÄ ÔË ÇÜÃ é¶ Õ¯ÂÆ ÁÇÜÔÆ Ö¯Ü ÕÆåÆ Ô¶ò¶Í
ÕçÆ Ã¹äé¶ é±¿ éÔÄ ÇîÇñÁÅ ÇÕ Õç¶ Õ°¼ÇåÁ» é¶ íÅôÅ ç¶ Ö¶åð ÇòÚ
åµðÕÆ ÕÆåÆ Ô¯ò¶Í Ü» Çëð Õç¶ ÇÕÃ¶ ÚÆå¶ é¶ Õ¯ÂÆ à¶ê ÇðÕÅðâð
ìäÅÇÂÁÅ Ô¯ò¶Í ÇÂÔ Ö¯Ü» îé°¼Ö é¶ ÕÆåÆÁ»Í
ÇÂéÃÅé é±¿ ìó¶ òèÆÁÅ åðÆÕ¶ éÅñ ÃÅÇÜÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ éÈ¿
éÅðÅÇÂäÆ åðÆÕ¶ éÅñ ìäÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÃÅð¶ Ã¿ÃÅð ç¶ ÜÆò»
é±¿ ÕÅì± ÕðÕ¶ Ø¿¹îçÅ ÔËÍ ìó¶ ìó¶ ôÕåÆôÅñÆ ÜÆò» é±¿ ÕÅìÈ ÕðÕ¶
ðµÇÖÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ô¶ð ÁÅÇç é±¿ ÇÕÃ¶¶ ì¶òÕ°ë ÁÅçîÆ é¶ éÔÆ ëÇóÁÅ,
ÇÂÔ ÁÅçîÆ çÆ åÅÕå çÅ éåÆÜÅ ÔË Õ¶ ô¶ð-ÚÆå¶ ÁÅÇç òµâ¶-òµâ¶
ÖåðéÅÕ ÜÅéòð òÆ ÇÂÃ å¯º âðç¶ Ü¿×ñ Çò¼Ú Û°ê¶ ìËá¶ Ôé?
Ü¶ îµé¹Ö ç¶ Ççñ Çò¼Ú êÇÔñ» ÇÂÕ êÌîÅåî» çÅ ÇÖÁÅñ ÁÅÇÂÁÅ
Ô¯ò¶×Å å» À°Ãé¶ ÇÂÃ ìÌÇÔî³â é±¿ ç¶ÇÖÁÅ Ô¯ò¶×Å, ÜÆò» é±¿ ç¶ÇÖÁÅ
Ô¯ò¶×Å, ç¹éÆÁ» ç¶ ÃÅÜ¯-ÃîÅé é±¿ ç¶¶ÇÖÁÅ Ô¯ò¶×Å, êÌÅäÆ Ü×å é±¿
ç¶ÇÖÁÅ Ô¯ò¶×Å,ÜÆòé ñÂÆ ÜðÈðÆ òÃå» î½ÜÈç ÔéÍ ÇÂÔ ç¶ÇÖÁÅ
Ô¯ò¶×ÅÍ ÇÜò¶º í¯Üé ÚÅÔÆçÅ ÔË, åÅêîÅé ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ À°Ã ñÂÆ ÃÔÈñå»
î½ÜÈç Ôé, ÇÂÃ ñÂÆ À°Ãé¶ Õñêé» ÕÆåÆ Ô¯ò¶×Æ ÇÂÕ êÌîÅåî» çÆÍ
Ü¶ ÇÕÃ¶ ÇòðÅé Ü×·Å å¶ Õ±ñð ÁÅÇç ñµ×¶ Ô¯ä, ê¦Ø ÇâáÅ Ô¯ò¶,
ìµñì Ü×ç¶ Ô¯ä å» ÁÃÆ ÃîÞ Ü»ç¶ Ô» ÇÕ ÇÂæ¶ Õ¯ÂÆ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ
åð» ÁÅÇç îÅéò é¶ ÇÂÔ Ãí ÚÆ÷» ç¶Ö Õ¶ Ã¯ÇÚÁÅ Ô¯ò¶×Å ÕÆ ÇÂÔ
Ã¿ÃÅð ÁËÃ¶ ÔÆ éÔÄ ÔË ÜðÈð ÇÂÃ é±¿ Õ¯ÂÆ ìéÅÀ°ä òÅñÅ ÔËÍ êð Ü¯
ÃÅâ¶ å¯º ñ¹Õ Õ¶ ìËáÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÇçÖÅÂÆ éÔÄ ç¶ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂÃ åð»
ÇÂÃ ìÌÇÔî³â é±¿ òÆ Õ¯ÂÆ ÚñÅ ÇðÔÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ÇÂÔ À°Ãç¶ îé¹µÖÆ ÇçîÅö
Çò¼Ú ÁÅÇÂÁÅ Ô¯ò¶×ÅÍ
79
ìÅÕÆ ÜÆò» é¶ ÇÕª éÔÆ Ã¯ÇÚÁÅ ÁÅçîÆ é¶ ÔÆ ÇÕª Ã¯ÇÚÁÅÍ
ÇÕÀ°ÇÕ êÌîÅåîÅ é¶ ÇÂÃ é±¿ Ã¯Úä ÃîÞä çÆ òÆ åÅÕå ÇçµåÆ ÔËÍ ìÃ
ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ ÃÅâ¶ êÈðòÜ êÌîÅåîÅ çÆ Ö¯Ü Çò¼Ú ÇéµÕñ êÂ¶Í
ÇÜò¶º ÁÃÄ ÁÅêä¶ ÁÅêä¶ îÅåÅ ÇêåÅ ñÂÆ ÁÅçð íÅòé» ðµÖç¶
Ô» ÇÕªÇÕ À°Ôé» ÃÅéÈ¿ Üéî ÇçµåÅ, ÃÅâÆ êÅñäÅ ÕÆåÆ, ç¶ÖíÅñ
ÕÆåÆ, ÜðÈðå» êÈðÆÁ» ÕÆåÆÁ» ÇÂÃ ñÂÆ Õç¶-Õç¶ ÇÞóÕç¶ òÆ Ôé
å» î¿ÜÈð Õð ñËºç¶ Ô» ÇÕªÇÕ ÁÃÆ îÇÔÃ¹Ã Õðç¶ Ô» ÇÕ À°Ô ÃÅâ¶
Ôîçðç Ôé, ÃÅâÆ íñÅÂÆ ÚÅÔ¿¹ç¶ ÔéÍ Ü¶ çÈÃðÅ îÅð¶ å» ÁÃÄ ñóé
ñµ× Ü»ç¶ Ô»Í ÇÂÃ åð» ÜÆòé ñÂÆ ÜðÈðÆ ÃÔÈñå» ç¶ä òÅñ¶ êÌîÅåîÅ
(Çéð¿Üé) éÅñ ÇÂéÃÅé é¶ êÌ¶î ÕðéÅ ô¹ðÈ Õð ÇçµåÅ, íÅò¶º éÔÄ
ç¶ÇÖÁÅÍ Ô¹ä òÆ Ã¿ÃÅð ç¶ ìÔ¹å ñ¯Õ Ôé ÇÜÔé» é¶ êÌîÅåîÅ é±¿ éÔÄ
ç¶ÇÖÁÅ êð î³é ðÔ¶ ÔéÍ
...........å» ÇÂÃ îé°µÖ é¶ êÌîÅåîÅ çÆ Ö¯Ü ô¹ðÈ ÕÆåÆÍ À°Ô ÜÅéäÅ
ÚÅÔ¹¿çÅ ÃÆ ÇÕ îËé¿È ÇÕÃ é¶ ìäÅÇÂÁÅ? îË Õ½ä Ô»?ÇÕæ¯º ÁÅÇÂÁÅ Ô»?
ÇÂÔ ç¹éÆÁ» ÇÕÀ° ìäÆ? ÇÂÃé±¿ ìéÅÀ°ä òÅñÅ Õ½ä ÔË ? ÇÂÔ êÌôé
ÇÂéÃÅé ç¶ Ççñ ÇòÚ À°µáç¶ ðÔ¶Í
ÇÜò¶º Õ¯ÂÆ Øð çÅ ÜÆò Ü» îËìð ×¹ÁÅÚ ÜÅò¶ å» ÁÃÄ ×ñÆ-
×ñÆ, Çê³â-Çê³â ñµíç¶ Ô»Í ÇÂÃ¶ åð» ÁÅçîÆ é¶ òÆ Ãí êÅÃ¶ ç¶ÇÖÁÅ
Ô¯äÅ ÔËÍ À°Ãé¶ îµé°Ö ìäÅÀ°ä òÅñ¶ é±¿ ñ¼íä çÆ Õ¯ÇôÃ ÕÆåÆ Ô¯ò¶×ÆÍ
Õ°Þ å» ÇéðÅô Ô¯ ×Â¶ Ô¯ä×¶ å¶ Õ°Þ é¶ Á³çÅÜÅ ñ×ÅÇÂÁÅ Ô¯ò¶×ÅÍ
Õ°Þ é¶ Ã¯ÇÚÁÅ Ô¯äÅ ÇÕ èðåÆ ÔÆ Ãí Õ°Þ ÔË ÇÕªÇÕ ÇÂÃ å¶ ÁÃÄ ðÇÔ
ðÔ¶ Ô»Í ÜÆòé ÜÆÀ°ä ñÂÆ ÜðÈðÆ êçÅðæ òÆ ÇÂÃ ç¶ Á³çð¯º ÇéÕñ
ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÃ¶ åð» Õ¹¹Þ ÇÂÕ é¶ êÅäÆ é±¿ ÔÆ êÌîÅåîÅ î³é ÇñÁÅ Ô¯äÅÍ
À°Ôé» Ã¯ÇÚÁºÅ Ô¯äÅ ÇÕ êÅäÆ ÔÆ ÜÆòé ÔËÍ ÇÂÃ å¯º Çìé» ÁÃÆ
ÇÜªç¶ éÔÆ ðÇÔ ÃÕç¶Í ÇÂÃ ñÂÆ À°Ôé» é¶ êÅäÆ éÈ¿ ÔÆ êÌîÅåîÅ
ÃîÞ Õ¶ êÈÜäÅ ôÈð¹ Õð ÇçµåÅ Ô¯ò¶×ÅÍ Õ°Þ ÇÂÕ é¶ ÔòÅ é±¿ ðÚéÅ çÅ
ÁÅèÅð î³ÇéÁÅÍ ÔòÅ å¯º Çìé» òÆ ÜÆÀ°ä» î¹ôÇÕñ ÔËÍ ÇÂÔ Ã¯Ú Õ¶
À°Ôé» é¶ ÔòÅ é±¿ ÔÆ êÌîÅåî» ÃîÇÞÁÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ÇÂÃ åð» Õ°¼Þ ÇÂÕ é¶
Áµ× é±¿ êÌîÅåîÅ î¿é Õ¶ ÃÈðÜ çÆ í×åÆ ô¹ðÈ ÕÆåÆ Ô¯ò¶×Æ; Áå¶ Õ°Þ
ÇÂÕ é¶ ÁÅÕÅô éÈ¿ êÌîÅåî» ÃîÞ ÇñÁÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ÁµÜ òÆ ÇÂÔé·»
åµå» é±¿ êÌîÅåîÅ ÃîÞ Õ¶ ÇÂÔé·» çÆ êÈÜÅ Õðé òÅñ¶ Çîñ ÜÅä×¶Í
ÁÃñ ÇòµÚ ÁµÜ òÆ òµâ¶-òµâ¶ îµå-îå»åð, ê³æ, â¶ð¶ ÁÅÇç ÇÂÔé·»
çÆ í×åÆ å¶ Ü¯ð ç¶ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÔ ÇÂµÕ ×ÈÔó í¶ç ÔË Ü¯ ÇÕ ìÔ¹å¶ ñ¯Õ
ÇéðÅÕÅð çÆ í×åÆ å¶ ÷¯ð Çç¿ç¶ ÔéÍ êð À°Ôé» é±¿ Ç×ÁÅé ÔÆ éÔÄ
ÇÕ ÇéðÅÕÅð òÆ ê¿Ü åµå» Çò¼Ú ÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇéðÅÕÅð ÔÆ ÇÂÔ
ÁÅÕÅô åµå ÕÔÅªçÅ ÔËÍ ê³Ü åµå éÅôòÅé ÔéÍ ÇÂÔ å» èðî
ôÅÃåð òÆ î³é ðÔ¶ ÔéÍ Ü¶ ÇéðÅÕÅð ÁÅÕÅô åµå ÔË å» À°Ô òÆ éÅô
Ô¯ò¶×ÅÍ Áå¶ ÇéðÅÕÅð é±¿ êÌîÅåîÅ î¿éäÅ ÇÕª ô¹ðÈ Õð ÇçµåÅÍ
ÇòÇ×ÁÅéÕ, ò¶ç ôÅÃåð, î¹ÃñîÅé, ÇÂÃÅÂÆ ÁÅÇç Ãí ÇéðÅÕÅð
é±¿ î³é ðÔ¶ ÔéÍ
ÇòÇ×ÁÅéÕ òÆ ÇÂÃ ðÚéÅº é±¿ ç¶Ö Õ¶ Ã¯Úä ñÂÆ î÷ìÈð Ô¹¿ç¶ Ôé
ÇÕ ÇÂµÕ åÅÕå ÇÂÃ ìÌÇÔî¿â é±¿ ÚñÅ ðÔÆ ÔËÍ À°Ô Ã¯Úä é±¿ îÜìÈð
Ô¿ç¶ Ôé ÇÕ ÚÈÔÅ ÇÕò¶º ìä Ç×ÁÅ, Áñ¼×-Áñ¼× ÜÆò ÇÕò¶º ìä
×Â¶Í Ü¶ ÇÂÔé» é±¿ ìäÅÀ°ä òÅñÅ Õ¯ÂÆ éÔÄ ÔË å» ÃÅð¶ ÜÆò ÇÂµÕ¯
ÇÜÔ¶ Ô¯ä¶ ÚÅÔÆç¶ ÔéÍ ....... ê¿Ü åµå ÔÆ ê³Ü ç¶ò ÕÔÅÂ¶Í Üñ ç¶ò-
Á×éÆ ç¶ò- ÇêÌæòÆ îÅåÅ- êòé ç¶ò Áå¶ ÇéðÅÕÅð êÌîÅåîÅÍ Ô¹ä
ÃòÅñ êËçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ ÇêÌæòÆ ç¶ò éÔÄ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé, ÇêÌæòÆ îÅåÅ
ÕÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ êð Á×éÆ ç¶ò ñÂÆ òÅÚÕ ôìç ê¹ðô Ç¦× ÇÕÔÅÍ
Á×éÆ ç¶ò éÔÄ ÇÕÔÅÍ ÔòÅ ñÂÆ êòé ç¶òÆ éÔÄ ÇÕÔÅ, êòé ç¶ò
ÇÕÔÅÍ Üñ ñÂÆ òÆ Üñ ç¶ò ÇÕÔÅÍ ÇéðÅÕÅð ç¶òÆ éÔÄ ÇÕÔÅÍ êð
ÇêÌæòÆ îÅåÅ ÇÕÔÅÍ ÇÂÃçÅ òÆ í¶ç ÔËÍ ÇÕªÇÕ èðåÆ éÅðÆ çÅ ðÈê
ÔËÍ
ÇÂÔç¶ Á³çð ÇÜÃ åð·» çÅ ìÆÜ êÅò»×¶ À°ÔÆ À°êÜ¶×ÅÍ ÁÅêä¶
ÁÅê Õ°Þ éÔÄ À°êÜ¶×Å èðåÆ é±¿ ìÆÜ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ
Ü¿×ñ Çò¼Ú çðÖå ÇÕò¶º À°µ× ×Â¶Í ÔòÅ éÅñ ìÆÜ ÁÅÇÂÁÅ;
Ô¶á» ÇâÇ×ÁÅ, À°µå¶ êÅäÆ ÇêÁÅÍ À°Ãç¶ ìÅÁÅç ÃÈðÜ çÆ ð½ôéÆ
Çîñä éÅñ À°Ô êÌë¹Çñå Ô¯ÇÂÁÅÍ èðåÆ é¶ ÇÕÃ¶ ìÆ÷ é±¿ ÁÅê êËçÅ
éÔÄ ÕÆåÅ À°Ãé±¿ ìÆÜ çÆ ÜðÈðå êÂÆÍ ÇÜÃ éÈ¿ òÆ ê¹µÛ¯ ÇêåÅ çÅ éÅî
ÕÇÔ ÇðÔÅ ÔË îÅåÅ çÅ éÅî éÔÄ ÕÇÔ¿çÅ, ÕÆ ÕÅðä ÔË ? ÇÕªÇÕ Á½ðå
òÆ èðåÆ çÆ åð» ÔËÍ ê¹ðô ìÆÜ ÔËÍ Õ°ñ òÆ ê¹åµð ç¶ éÅî éÅñ ÚµñçÆ ÔËÍ
Á½ðå ç¶ éÅî éÅñ éÔÄ ÚµñçÆÍ ÇÕÃ¶ çÆÁ» ñóÕÆÁ» Ôé å¶ ÕÇÔ Çç¿ç¶
Ôé ÇÕ Õ°ñ çÅ éÅô Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ èðåÆ îÅåÅ ÕÔÅÂÆÍ Ü¯-Ü¯ ìÆÜ êÅªç¶
×Â¶ À°ÔÆ òÃå± Çç¿çÆ ×ÂÆÍ
ÇÂÔé» ê³Ü» åµå» ç¶ ÚñÅÀ¹ä ÇêµÛ¶ ÇÂµÕ¯- ÇÂµÕ åÅÕå ÖóÆ ÔËÍ ÔòÅ
ç¶ Çê¼Û¶ êòé ç¶ò ÔËÍ Áµ× ç¶ ÇêµÛ¶ Á×éÆ ç¶ò ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð» ê¿ÜÅ åµå»
ç¶ ÇêµÛ¶ Õ¯ÂÆ ×¹êå êÅòð ÔËÍ ÇÕªÇÕ ê³Ü åµå å» éÅôòÅé ÔéÍ ÇÂÔ
ÇÂÕ çÈÜ¶ å¼å Çò¼Ú ñÆé Ô¯ ÜÅä×¶Í êð êÌîÅåî» ñÂÆ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔË ÇÕ
Áîð, ÁÇòéÅôÆ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÂÔé» åµå» é±¿ êÌîÅåî» î³éä òÅÇñÁ»
é±¿ Øµà å¯º Øµà ÇÂÔ ÇòÚÅð ÕðéÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ÇòÇ×ÁÅéÆ òÆ îÔ»-êÌñï ç¶
Çòô¶ é±¿ î³é ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÇÂÕ Ççé Ãí Õ°Þ Öåî Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ ÇòÇ×ÁÅéÆ
ò¶ç» çÅ ÃÇåÕÅð Õðç¶ ÔéÍ À°Ô îÇÔÃÈÃ Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÔé» Çò¼Ú
åðÕ ÔËÍ êð ÇòÇ×ÁÅéÆ å» õåð¶ çÆ ×µñ ÕÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ À°Ôé» çÅ
ÕÇÔäÅ ÔË ÇÕ ÃÅâÆ èðåÆ ìÔ¹å ÜñçÆ Öåî Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ òµâ¶-òµâ¶
×ñ¶ôÆÁð ÇêØñä ñµ×¶ ÔéÍ èðåÆ çÅ åÅêîÅé òè ÇðÔÅ ÔËÍ úÜ¯é
êðå èðåÆ ç¶ À°êðñÆ åÇÔ õðÅì Ô¯ ×ÂÆ ÔËÍ ÇòÇ×ÁÅéÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé
ÇÕ 40 ÃÅñ ìÅÁç èðåÆ À°µå¶ ê³Ü Çâ×ðÆ åÅêîÅé òè ÜÅò¶×ÅÍ Çëð
ìðë òÆ éÔÄ ðÔ¶×ÆÍ ÇòÇ×ÁÅéÆ ìÔ¹å âðÅ ðÔ¶ ÔéÍ
èðåÆ é±¿ Öåî Ô¯ä ñÂÆ ÇÂÕ ÃËºÇÕâ ñµ×çÅ ÔËÍ èðåÆ çÆÁ» ç¯
×åÆÁ» Ôé¸ çËÇéÕ Áå¶ òÅðÇôÕÍ ÁÅêä¶ è¹ð¶ ç¹ÁÅñ¶ Ø¹³îä çÆ
×åÆ Øµà ÔËÍ Ü¯ ÁÅêäÆ ÜîÅå ÇòÚ Ø³¹î ðÔÆ ÔËÍ ÇÂÔ ìóÆ ÖåðéÅÕ
×åÆ ÔËÍ ÇÂÔ ñµÖ» ÇÕ¼ñ¯ îÆàð êÌåÆ ÃËÇÕ¿â çÆ ÃêÆâ éÅñ ÃÈðÜ ç¶
ç¹ÁÅñ¶ Ø³¹î ðÔÆ ÔËÍ Ü¶ ÇÂµÕ òÆ ÞàÕÅ ñ¼× ÜÅò¶ å» ÇÂÔ ÇÂÕ¯ ÃËÇÕ¿â
ÇòÚ Öåî Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÂÃ ç¹éÆÁ» é±¿ Çîàä ÇòÚ Ãî»
éÔÆ ñµ×¶×ÅÍ åÅÔÆ å»¸×¹ðÈ éÅéÕ ç¶ò ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ¸
ÇÜª ÃêéÅ ê¶ÖéÅ, Ü× ðÚéÅ Çåî ÜÅéÍ
ÇÂÃî¶º Õ¹Þ Ã»Ú¯ éÔÆ, ïÔ éÅéÕ ÃÅÚÆ îÅé¨
Ü¯ ÇòÇ×ÁÅéÆ î³×ñ ×ÌÇÔ ÁÅÇç å¶ ÜÆòé çÆ åñÅô Õð ðÔ¶
ÔéÍ À°Ôé» çÅ ÇÂÔÆ íÅò ÔË ÇÕ èðåÆ êÇÔñ» Öåî Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ
ÁÇÜÔÆ ÔÅñå ÇòÚ À°Ô Ã¯Úç¶ Ôé ÇÕ î³×ñ ×ÌÇÔ ÇòÚ Õ°Þ Ü¯ó¶ í¶Ü
Õ¶ ÇÂ¿éÃÅé çÆ éÃñ é±È¿ ìÚÅÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕ¶Í
èðåÆ çÅ Öåî Ô¯äÅ êðñ¯ ÕÔÅªçÆ ÔËÍ ÇÂ¼æ¶ êÌôé À°áçÅ ÔË ÇÕ
èðåÆ å¶ Çå¿é ÇÔ¼Ã¶ êÅäÆ ÔË Áå¶ ÇÂÕ ÇÔ¼ÃÅ èðåÆ ÔËÍ Çëð èðåÆ
êÅäÆ Çò¼Ú â°¼ìçÆ ÇÕª éÔÄ ÇÂÕ êÌï¯× ç¹ÁÅðÅ ç¶Öç¶ Ô»Í ÇÂÕ
ìÅñàÆ Çò¼Ú êÅäÆ íðÕ¶ À°êð å¯º Ô¶á» å¶Ü Ø¹îÅú êÅäÆ â°ñ¶×Å
éÔÄ, êÅäÆ ÇÕª éÔÄ â°ÇñÁÅ ?ÇÂÔ ÔòÅ ç¶ çìÅú° ÕÅðé Ô¯ÇÂÁÅÍ
ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ èðåÆ çÅ êÅäÆ Ô¶á» éÔÄ Çâ×çÅ ÇÕªÇÕ ÔòÅ çÅ çìÅú°
êËºçÅ ÔËÍ ÇÂÔ Õ°çðå çÅ ÇÃÃàî ìóÅ Ü¯ðçÅð ÔËÍ
....... êð Üç¯º îÔ» êðñ¯ ÁÅªçÆ ÔË å» Çëð ÇÃðë èðåÆ ÔÆ Öåî
éÔÄ Ô¹¿çÆÍ ÇÂÃ éÅñ ÃÅð¶ ×ÌÇÔ ÇÂÕ-çÈÜ¶ ç¶ é¶ó¶ ÁÅ ÜÅä×¶Í Õç¶-Õç¶
ðÅå é±¿ AB òÜ¶ ÃÈðÜ ÇéÕñ¶×ÅÍ ×ÌÇÔ éÛµåð À°ñà¶ Ø¹¿îäÅ ô¹ðÈ Ô¯
ÜÅä×¶Í ì¶ÕÅìÈ Ô¯ä ÕðÕ¶ òµâ¶-òµâ¶ ×ÌÇÔ ÁÅêÃ ÇòÚ àÕðÅÀ°äÅ ô¹ðÈ
Ô¯ ÜÅä×¶Í ñµÖ» ÇÕñ¯îÆàÕ çÆ ÃêÆâ éÅñ Ø³¹î ðÔ¶ ×ÌÇÔ ÁÅêÃ Çò¼Ú
àÕðÅÀ°ä×¶ å» Ã¯ð î³âñ Çò¼Ú ìÔ¹å ÜìðçÃå èîÅÕ¶ Ô¯ä×¶Í èðåÆ
òÆ ìÔ¹å ÞàÕ¶ ÖÅò¶×ÆÍ ÇÜÃ éÅñ A@@ ÇÕñ¯îÆàð À°µêð å¼Õ êÅäÆ
çÆÁ» ñÇÔð» À°áä×ÆÁ»Í êÅäÆ ÔÆ êÅäÆ Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ èðåÆ é±¿ êÅäÆ
Öåî Õð ç¶ò¶×ÅÍ êÅäÆ å¯º ìäÆ èðåÆ êÅäÆ ÇòÚ Çîñ ÜÅò¶×ÆÍ Çëð
êÅäÆ é±¿ ÃÈðÜ ÁÅêäÆ ×ðîÆ éÅñ íÅë ìäÅ Õ¶ Ã½ð î³âñ Çò¼Ú ñË
ÜÅò¶×Å ÇÂÃ åð» ÃÈðÜ êÅäÆ é±¿ Öåî Õð ç¶ò¶×ÅÍ ÃÈðÜ é±¿ ÔòÅ ì¹ÞÅ
ç¶ò¶×ÆÍ çÆòÅ ë¹Õ îÅðé¶ éÅñ ì¹Þ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶ ÇÃè»å éÅñ ÃÈðÜ
òÆ Öåî Ô¯ò¶×ÅÍ ÇÂÃ å¯º ìÅÁç ÔòÅ é±¿ ÁÅÕÅô ÁÅêä¶ ÇòÚ Ãî¶à
ñò¶×ÅÍ îÕÅé éôà Ô¯ ÜÅä×¶Í îñòÅ ðÇÔ ÜÅò¶×ÅÍ êð ç¹éÆÁ»
éôà Ô¿çÆ ÔË å» ÃÈÂÆ òÆ ìÅÕÆ éÔÆ ìÚçÆÍ...... Ô¹ä ÇÃðë ô¹ÇéÁÅ,
ðÇÔ Ü»çÅ ÔËÍ À°Ô ç°ìÅðÅ ÇôÌôàÆ çÆ ðÚé» Õð ÃÕçÅ ÔËÍ ÇÂÔÆ ÔË
ÇéðÅÕÅð í×òÅéÍ ò¶ç òÆ ÇÂÃ çÆ ×µñ Õðç¶ ÔéÍ
Üç¯º ç¹ìÅðÅ ðÚéÅ Ô¯ò¶×Æ å» ÇéðÅÕÅð ÇòÚ¯ ÔòÅ êËçÅ Ô¯ò¶×ÆÍ
ÔòÅ å¯ Á×éÆ, Á×éÆ å¯º Üñ Áå¶ Çëð Üñ å¯º èðåÆ êËçÅ Ô¶ò¶×ÆÍ
ÇÜÃ åð» ÇòéÅô Ô¹¿çÅ ÔËÍ À°Ã¶ åð» Çëð À°åê¼åÆ Ô§çÆ ÔËÍ ÇÂéÃÅé
é¶ ÇÂÔé» ê³Ü å¼å» é±¿ ÜÅÇäÁÅÍ Á¼Ü òÆ ñ¯Õ ÇÂÔéÅ ê³ÜÅ åå» çÆ
í×åÆ Õð ðÔ¶ ÔéÍ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÂÔé» ê¿Ü» åµå» å¯ À¶µ°êð ÇÕÔÅÍ
ìÅÕÆ ÇÕÃ¶ é¶ òÆ éÔÄ ÇÕÔÅÍ ÇÂÃ¶ ñÂÆ çÅçÈ ÇçÁÅñ ÜÆ ÇÂæ¶ ÇÂ¼Õ
ôìç ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
Õ¯ÂÆ Ãð×¹ä î¶ ðÆÞ ðÔÅ, Õ¯ÂÆ Çéð×¹ä áÔðÅÂ¶Í
Áàêà ÚÅñ ÕìÆð ÕÆ, î½Ã¶ ÕÔÆ é ÜÅÂ¶¨
....... Õ°Þ ÃðÆð ç¶ Á³çð êÌîÅåî» çÆ Ö¯Ü Õðé ñ¼×¶ Ã¯ÇÚÁÅ, úÂ¶!
îË ÕÆ ÚÆ÷ Ô»! î¶ðÆ ÁÕñ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÆ ÔËÍ î¶ðÅ ÇÚ¼å ÇÕò¶ Õ¿î Õð ÇðÔÅ
ÔËÍ ÇÂÔ Ã¯ÚäÅ ìóÅ î¹ôÇÕñ Õ¿î ÔËÍ ÃÅð¶ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ Á³çð ÞÅåÆ
îÅð¯Í ÇÕò¶º ÞÅåÆ îÅðÆÂ¶ Á³çð Çò¼ÚÍ Üç¯º ÁÃÄ ÇÂÕÅ×ð Ô¹¿ç¶ Ô» å»
ÃÅé±¿ êåÅ ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ îé ÕÆ ÔË, ÁÅåîÅ ÕÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÔË Á³çð ÞÅåÆ
îÅðéÅÍ Ü¿×ñ Çò¼Ú ÜÅäÅ Ô¯ò¶ å» ðÃå¶ Çò¼Ú ÞÅóÆÁ» Ôé ÇÂÃ ñÂÆ
ÜÅäÅ î¹ôÇÕñ Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ Á¿çð ÞÅåÆ îÅðéÅ, Á³çð ÜÅäÅ
ÇÂ¿é» Ã½ÖÅ éÔÄ ÔËÍ
ô¹ÇéÁ îÇÔñ ÇòÚ ìÔ¹å Ôé¶ðÅ ÔËÍ ÁÅêä¶ Á³çð ÜÅäÅ ìÔ°å
î¹ôÇÕñ ÔËÍ ÃÅð¶ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ Á³çð ÞÅåÆ îÅð¯Í ÁÅêä¶ Á¿çð
ÇÕÃ åð» ÜÅäÅ ÔË? ÁÅÀ°, ÇÂÃ åðë ÚñÆÂ¶Í ÁÅêä¶ ÃðÆð Á¿çð
ê³Ü î°çðÅò» ç¹ÁÅðÅ Ü»ç¶ Ô»Í ê³Ü î¹çðÅò» ç¹ÁÅðÅ ÃÅâ¶¶ ò¼â¶-
òâ¶ÇðÁ» é¶¶ ÁÅêä¶ ÁÅê é±¿ ÃîÞä çÆ Õ¯ÇôÃ ÕÆåÆÍ ÇÂÔé» ê³Ü
î¹çðÅò» ìÅð¶ ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ ÇÂÕ ôìç ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
êÌæî êÈðé ê¹ðô ê¹ðÅåé, ê»Ú ôìç À°ÚÅðÅÍ
Ã¯Ô¿×, ÃÇå, Ü¯Çå Çéð¿Üé ÕÔÆÂ¶, ðð¿ÕÅð ª ÕÅðÅ¨
ªÕÅðÅ¨
Ãí å¯º êÇÔñÅ À°Ã Ãðò ôðåÆîÅé é¶ ê³Ü ôìç À¹ÚÅð¶Í ÇÂÔé»
ê³ÜÅ ôìçÅ éÅñ ê³Ü å¼å êËçÅ Ô¯Â¶Í Ã¯Ô¿× éÅñ ÔòÅ, ÃÇå ôìç
éÅñ èðåÆ, Ü¯Çå Çéð¿Üé éÅñ Á¼×, ðð¿ÕÅð éÅñ ÁÕÅô Áå¶ ªÕÅð
éÅñ Üñ êËçÅ Ô¯ÇÂÁÅÍ êÇÔñÆ î¹çðÅ é±¿ ç¶Öç¶ Ô»¸
Ü¯Çå Çéð¿Üé ÚÅÚðÆ î¹çðÅ, Ã¯ ÔË éËéé îÅÔÄÍ
å¶ÇÔ Õ¯ ÜÅéÅ ×¯ðÖ ï¯¯×Æ , îÔ» å¶Ü ÔË åÅÔÆ¨
îÔÅé ï¯×Æ ×¯ðÖéÅæ ÇÂÃ î¹çðÅ ç¶ îÅÇÔð ÃÆ Í À°Ô Ü¯Çå Çéð¿Üä
éÅî çÅ ÜÅê Õðç¶ Ô¯Â¶ ç¯é» Á¼Ö» ç¶ ÇòÚÕÅð ÁÅêäÅ ÇèÁÅé ð¯ÕçÅ
ÃÆÍ ÇÂÃ î¹çðÅ éÅñ À°Ô ÇÂ¼Õ êÆñ¶ ð¿× çÆ Ã¹éÇÔðÆ ð½ôéÆ ç¶ çðôé
ÕðçÅ ÃÆÍ À°Ã¶ é±¿ ÔÆ êÌîÅåîÅ î³éçÅ ÃÆÍ À°Ô ÇÂÃ¶ éÅñ ÕÂÆ ÇÃ¼èÆÁ»
òÆ êÌÅêå Õð ñËºçÅ ÃÆÍ ÇÂÃ åð» ÇèÁÅé ñÅÀ°ä å¶ î¼æ¶ çÅ ÇÔ¼ÃÅ
ÇÂ¿éÅ å¶Ü Ô¯ ÜÅçÅ ÔË ÇÕ ÃÅèÅðä îé¹¼Ö À°Ôé» éÅñ Á¼Ö éÔÄ ÇîñÅ
ÃÕçÅÍ Áµ×¶ Ú¼ñ Õ¶ ×¯ðÖéÅæ ç¶ éÕô¶Õçî» å¶ Ú¼ñç¶ Ô¯Â¶ ÇÂÃ
î¹çðÅ Çò¼Ú ÇèÁÅé ñ×ÅÀ°ä òÅñ¶ Ü¯×Æ Ô¯Â¶; êð À°Ô À°Ãå¯º Ô¶á» ÔÆ
ðÔ¶Í Á¼Ü¶ òÆ ÇÂÃ î¹çðÅ ç¹ÁÅðÅ ÇèÁÅé ñ×ÅÀ°ä òÅñ¶ ìÔ¹å ÃÅèÕ
ÔéÍ
ñ×ÅåÅð Ü¯Çå-Çéð¿Üé éÅî çÅ ÜÅê Õðé éÅñ Á¼Ö» ç¶ ÇòÚÕÅð
çÆÁ» Õ¯ÇôÕÅò» ÜÅ× Ü»çÆÁ» ÔéÍ ÇÂÃ éÅñ ÃÅèÕ ÇåzÕÅñ Çò¼Ú
Ü¯ Ô¯ Ú¹¼ÕÅ ÔË À°Ô ç¶Ö ÃÕçÅ ÔËÍ ÕÆ Ô¯ä òÅñÅ ÔË ÇÂÃçÅ òÆ Ç×ÁÅé
Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ êð ÇÂÔ ÇÂ¼Õ åð·» ç¶ ÃËµñ ÔÆ ÜÅ×ç¶ ÔéÍ ÁÅåîÅ éÔÄ
ÜÅ×çÆÍ ÇÜò¶º ÇÂ¼Õ êÌ¯ëËÃð êÔÅó¶ òÆ ÜÅäçÅ Ô¯ò¶×Å Áå¶ Á³×ð¶÷Æ
ç¶ Ã¿éàËºÃ òÆÍ À°ÃçÅ Ç×ÁÅé ÇòÃåÇðå Ô¯ò¶×ÅÍ ÇÂÃ¶ åð·» ÃÅÇÔì
ÜÆ é¶ Ãí çÆ ×¼ñ ç¼ÃÆ Ãí çÆ êÔ¹¿Ú òÆ ç¼ÃÆÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé
ÇÕ ÇÂÃ î¹çðÅ éÅñ ÇèÁÅé ñ×ÅÀ°ä éÅñ ôÕåÆÁ» å» Çîñ
ÜÅä×ÆÁ» êð ÁÅåî» çÅ á½ð-ÇáÕÅäÅ éÔÄ Çîñ¶×ÅÍ
Ô°ä çÈÃðÆ î¹çðÅ¸ ÕÆ åðë Úñç¶ Ô» :—
ôìç úºÕÅð íÈÚðÆ î¹çðÅ, ÇåðÕ°àÆ ÔË ÁÃæÅéÅÍ
ÇòÁÅÃ ç¶ò å» Õ¯ êÇÔÚÅéÅ, Ú»ç ÃÈðÜ Ã¯ ÜÅéÅ¨
ÇÂÃ î¹çðÅ éÅñ Ü¯×ÆÜé ÁÅêäÅ ÇèÁÅé ÁÅÇ×ÁÅ Ú¼Õð Çò¼Ú
ð¯Õç¶ ÔéÍ ÁÅÇ×ÁÅ Ú¼Õð å¶ ÕÂÆ ìÌÇÔî³â ÔéÍ úºÕÅð ôìç ç¶ ÜÅê
éÅñ ÇÂÃ ÃéÅï± î³åñ çÆÁ» Õ¯ÇôÕÅò» ÜÅ×çÆÁ» Ôé, Ã¼Ëñ ÜÅ×ç¶
ÔéÍ åç¯º ÃÅèÕ ù ÕÂÆ Áé¹¹íò Ô¹¿ç¶ ÔéÍ IE% Çéð×¹ä í×å
ÇåzÕ°àÆ Çò¼Ú ÔÆ ÇèÁÅé ð¯Õç¶ ÔéÍ ñ×ÅåÅð ÇÂÃ ôìç úºÕÅð çÅ
ÜÅê Õðé éÅñ ÇÂæ¶ ç¶ ÃËñ» ç¶ åÅñ¶ Ö¹ñ Ü»ç¶ ÔéÍ
î³é ñú ÇÕÃ¶ ù ÁÅòÅ÷ çÂÆÂ¶ å» Õ¿éÅ çÆÁ» Õ¯ÇôÕÅò» ÜÅä
Ü»çÆÁ» Ôé ÇÕ À°Ôé» ù ÁÅòÅ÷ Çç¼åÆ ×ÂÆ ÔËÍ À°Ô ÔÆ ÜÅ×çÅ ÔË,
çÈÃð¶ ç¶ Õ¿é çÆÁ» Õ¯ÇôÕÅò» ÕÇÔ Çç¿çÆÁ» Ôé ÇÕ îËù éÔÄ
ì¹ñÅÇÂÁÅÍ À°Ô Ã¹¼åÅ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ
ÇÜò¶º ÁñÆ-ìÅìÅ ÚÅñÆ Ú¯ð ÇòÚ Ãí ÜÅäç¶ ÔéÍ ÁñÆìÅìÅ
ÕÇÔ¿çÅ ÔË ÇÕ ÇÃî-ÇÃî çðòÅÜÅ Ö¹ñ ÜÅ å¶ À°Ô çðòÅÜÅ Ö¹ñ Ü»çÅ
ÃÆÍ ÇÃî-ÇÃî çðòÅÜÅ ì¿ç Ô¯ ÜÅ å¶ çðòÅÜÅ ì¿ç Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ æ¯óÆ
ç¶ð êÇÔñ» ñ¯Õ ÁàËÚÆÁ» ç¶ é§ìð» òÅñ¶ ñÅÕ ñ×Åªç¶ ÃéÍ êð
Ô¹ä ôìç òÅñ¶ ñÅÕ òÆ ÁÅ ×Â¶ ÔéÍ Õ¯ÂÆ ôìç Ô¹¿çÅ ÔË ; ì¯ñä å¶
åÅñÅ Ö¹¼ñ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» ôðÆð ç¶ Á³çð òÆ ñÅÕ Ôé ÇÜÃù
Õ¯ÂÆ Ü¯Çå Çéð¿Üä ôìç éÅñ Ü×ÅªçÅ ÔËÍ å» Õ¯ÂÆ úºÕÅð ôìç
éÅñÍ ÁÃñ Çò¼Ú ÁÅçîÆ ç¶ Õ¯ñ· ìÔ¹å ôÕåÆÁ» ÔéÍ À°Ô ÁÅêäÆÁ»
ÇÂÔé·» ôÕåÆÁ» ù ÜÅäçÅ éÔÄ ÔËÍ êð ÇÂÔ òÆ ÇÂ¼Õ åð·» ç¶ ÃËñ ÔÆ
ÜÅ×¶ ÁÅåîÅ éÔÄ ÜÅ×ÆÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÂÃ Çò¼Ú òÆ ÃÔÆ À°ç¶ô êÈðÅ
éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅÍ
Ã¯Ô¹¿ ôìç Á×¯Úð î¹çðÅ, í¿òð ×¹ëÅ ÁÃæÅéÅÍ
Ã¹Öç¶ò åÅ Õ¯ êÇÔÚÅéÅ, Ã¹é ÁéÔç ÕÆ åÅéÅ¨
Á×¯ÚðÆ î¹çðÅ ìóÆ Áé¯ÖÆ ÔËÍ ÒÒÁÓÓ çÅ Áðæ Ô¹¿çÅ ÔË¸ ÒÒéÔÄÓÓ,
ÒÒ×¯ Ó Ó ÇÂ¿ ç ðÆÁ» ù ÕÇÔ¿ ç ¶ Ôé Áå¶ ÒÒÚðÓÓ çÅ Áðæ Ô¹ ¿ ç Å
ÔË¸ÒÒÇçÖÅÀ°äÅÓÓ íÅò Ü¯ ðÃåÅ ÇÂ¿çðÆÁ» ç¹ÁÅðÅ éÅ ÇçÃ¶ÓÓÍ ÇÂÃ
î¹çðÅ ç¹ÁÅðÅ òÆ ÃÅçÕ ù Õ°Þ ÇçÖÅÂÆ éÔÄ Çç¿çÅÍ ÇÃðë ôìç»
À°µå¶ ÔÆ ÁÅêä¶ ÇèÁÅé ù ÇÂÕ¼áÅ ÕðçÅ ÔË Áå¶ ÇÂÔé» ç¶ ÃÔÅð¶
í¿òð ×¹ëÅ Çò¼Ú Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÔ ôìç ÇÂ¿é·¶ Çî¼á¶ Ô¹¿ç¶ Ôé ÇÕ ÃÅèÕ
Üç¯º ÚÅÔ¶ À°ç¯º ÇÂÔé» ù ìÅð-ìÅð Ã¹ä ÃÕçÅ ÔËÍ Áå¶ ìÅð-ìÅð
Ã¹äé¶ ñÂÆ À°åÅòñÅ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ ÇÂÔ ôìç ÃÅçÕ ù ìÔ¹å Ç÷ÁÅçÅ
ôÕåÆ êÌçÅé Õðç¶ ÔéÍ ÇÂÔé·» ù ÁéÔç ôìç ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ
ÁéÔç ÕÆ è¹é í¿òð ×¹ëÅ î¶, ÁÇå ØéØ¯ð-îÚÅÇÂÁÅ ÔËÍ
ìÅÜ¶ ìÜ¶ Áé¶Õ í»Çå Õ¶, Ã¹ä Õ¶ îé ññÚÅÇÂÁÅ ÔË¨
ÇÂÔé» ôìç» éÅñ Á³çð çÆÁ» Áé¶Õ» ôÕåÆÁ» ÜÅ× Ü»çÆÁ»
ÔéÍ ê¹ðÅä¶ Ãî¶º Çò¼Ú ðÅÇÜÁ» ù À°áÅÀ°ä ñÂÆ Ã¿×Æå çÅ ÃÔÅðÅ
ÇñÁÅ Ü»çÅ ÃÆÍ êð Ã¹¼å¶ Ô¯Â¶ ÁÅçîÆ ù ÁÚÅéÕ À°µÚÆ ÁÅòÅ÷ éÅñ
éÔÄ Ü×ÅÀ°äÅ ÚÅÔÆçÅ, ÇÂÃ òÅÃå¶ êÇÔñ» Ô¯ñÆ-Ô¯ñÆ Ã¿×Æå
ìÜÅÇÂÁÅ Ü»çÅ ÃÆ, Çëð À°ÃçÆ ÁÅòÅ÷ Ô¯ñÆ-Ô¯ñÆ å¶Ü ÕÆåÆ Ü»çÆ
ÃÆÍ ÇÂÃ¶ åð·» ÁÚÅéÕ ÇÕÃ¶ ç¶ Ã¹éÅï±î³âñ ù òÆ éÔÄ Ü×ÅÀ°äÅ
ÚÅÔÆçÅ ÔË, ÇÕªÇÕ Á³çð çÆÁ» è¹é» Ã¹éÅï±î³âñ ù ÁÅêä¶-ÁÅê
Ü×·Å Çç¿çÆÁ» ÔéÍ
ÁéÔç ÕÆ è¹é ÇêÁÅðÆ Ã¿å¯, ÁéÔç ÕÆ è¹é ÇêÁÅðÆ ð¶Í
êÇÔñ¶ Çðî-ÇÞî Çðî-ÇÞî ìÅÜ¶, êÆÛ¶ ÇéÁÅðÆ ÇéÁÅðÆ ð¶¨
êð ÇÂÃ éÅñ òÆ ÃÅâÆ ÁÅåîÅ éÔÄ ÜÅ×Æ ÇÂÃ ñÂÆ ÃÅÇÔì ÜÆ
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé
ÁòèÈ ÁÕÃð ÔÈ¿ Ã¯ ÇéÁÅðÅÍ
Ü¯ å°î êòéÅ ××é ÚóÅò¯, Õð¯ ×¹ëÅ î¶º òÅÃÅÍ
××éÅ êòéÅ ç¯é¯ ÇòéôË, ÕÔÅ ×ÇÂú Ü¯× å°îÔÅðÅÍ
ÇÂÕ ôìç Çò¼Ú ÃÅÇÔì ÜÆ Çëð ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
ÜÅê îð¶ ÁÜêÅ îð¶, ÁéÔç íÆ îð ÜÅÂ¶Í
Ã¹ðå ÃîÅéÆ ôìç î¶º, À°ÃÕ¯ ÕÅñ é ÖÅÂ¶¨
ÒÒÃ¹ðÇå ÃîÅéÆ ôìç î¶ºÓÓÍ ÇÜÃ ôìç çÆ ×¼ñ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÕÆåÆ,
À°Ô ôìç Á³çð Ô¯ä òÅñÅ ÁéÔç ôìç éÔÄ ÔËÍ ÇÂÃç¶ Ã¿ì¿è Çò¼Ú
Á¼×¶ ×¼ñ Õð»×¶Í ÁéÔç è¹é» òÆ îÔÅ-ô¹ÇéÁ ÇòÚ ÜÅ Õ¶ Öåî Ô¯
Ü»çÆÁ» Ôé Áå¶ ÃÅèÕ Á¼×¶ éÔÄ ÜÅ ÃÕçÅÍ ÇÜò¶º êÅäÆ Çò¼Ú ÁÃÄ
ì¯ñä» ÚÅÔÆÂ¶ å» ÃÅâ¶ ôìç À°æ¶ éÔÄ ì¯ñ Ô¹¿ç¶Í ÇÂÃ¶ åð·» ÁéÔç
è¹é» îÔ»-ôÈÇéÁ å¯º Á¼×¶ éÔÄ ÜÅ ÃÕçÆÁ»Í ÁÅú Ô¹ä Ú½æÆ î¹çðÅ
ù ç¶ÖÆÂ¶Í
ÃÇå ôìç Ã¯ À°éî¹Çé î¹çðÅ, Ã¯ÂÆ ÁÅÕÅô Ãé¶ÔÆÍ
å» î¶ ÇÞñÇîñ Ü¯å ÇçÖÅò¶, ÜÅéÅ ÜéÕ Çòç¶ÔÆ¨
À°éî¹éÆ î¹çðÅ ÇòÚ ï¯×Æ ÃÔÃåðÃÅð Ú¼Õð å¶ ÁÅêä¶ ÇèÁÅé ù
ÇÂÕ¼áÅ ÕðçÅ ÔË ÇÂÔ ÃæÅé Á½ðå» ç¶ Ã¿çÈð ñ×ÅÀ°ä òÅñÅ ÃæÅé
ÔËÍ ÇÂ¼æ¶ ÇèÁÅé ð¯Õä éÅñ ÇÂÕ Áé¯ÖÅ êÌÕÅô ÇçÖÅÂÆ Çç¿çÅ ÔËÍ
ÃÅèÕ Çò¼Ú ìÔ¹å ôÕåÆ ÁÅ Ü»çÆ ÔËÍ ÇÂÔ ôðÆð å¯º À°µêð À°µá Õ¶
Çòç¶Ô Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ðÅÜÅ ÜéÕ ÇÂÃ î¹çðÅ Çò¼Ú îÅÔð ÃÆÍ êð ÃÅÇÔì
ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé îÅîñÅ ìÔ¹å Á¼×¶ ÔËÍ ÁÅÀ° ê³ÜòÄ ÁÅÖðÆ î¹çðÅ ù
ç¶ÖÆÂ¶Í
ðð¿ÕÅð Ö¶ÚðÆ î¹çðÅ, çÃò» ç¹ÁÅð ÇáÕÅéÅÍ
ìÌÔîÅ-Çòôù îÔ¶ôòð ç¶ò», ðð¿ÕÅð Õ¯ ÜÅéÅ¨
Ö¶ÚðÆ î¹çðÅ ÇòÚ ÃÅèÕ çÃò¶º ç¹ÁÅð å¯º ÇéÕñ Õ¶ Áé¶Õ» ìÌÇÔî³â»
çÆ ÃËð ÕðçÅ ÔËÍ ÇÂÃ ù êòé ï¯× òÆ ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ìÌÔî», Çòôù
îÔ¶ô ÇÂÔ ÃÅèéÅ Õðç¶ ÃéÍ Çéð×¹ä-í×åÆ Çò¼Ú ÇÂÃ çÅ Ãí å¯º
À°µÚÅ ÃæÅé ÔËÍ êð ÇÂÃ éÅñ òÆ ÁÅåî-ðÈê êÌÅêå éÔÄ Ô¹¿çÅÍ ÇÂÃ
ÃéÅÀ°-î³âñ ù Ü×ÅÀ°ä éÅñ ÁÃÄ ÇÂÃ ÇòðÅà ù å» ç¶Ö ÃÕç¶
Ô», êð Áîð ñ¯Õ éÔÄ ç¶Ö ÃÕ»×¶Í
A@ò¶º ç¹ÁÅð å¯º ÇéÕñ ÜÅä å¶ òÆ ÁÃÄ Ã¹ð¼ÇÖÁå éÔÄ Ô¯ ÃÕç¶.
êÅäÆ ÁÅ ÜÅò¶ å» çðÖå å¶ Úó· Õ¶ ìÚ ÜÅò»×¶ ; Ü¶ Ç÷ÁÅçÅ Ôó·
ÁÅ Ç×ÁÅ çðÖå Çâ¼× ÇêÁÅ å» ÇÕ¼æ¶ ÜÅò»×¶Í çðÖå Ôó ÜÅÂ¶×ÅÍ
ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ ê³Ü î¹çðÅò» çÆ òÆ ÇÂÕ ÃÆîÅ ÔË ÇÂÃ éÅñ
ÁÃÄ ÃçÅ-ÃçÅ ñÂÆ Üéî îðé å¯º éÔÄ ìÚ ÃÕç¶Í ÁÅê ÕÇÔ ðÔ¶
Ôé¸
ê»Ú ôìç Á½ð ê»Ú¯ î¹çðÅ, Ã¯ÂÆ ÇéôÚ¶ Õð îÅéÅÍ
ÁÅ×¶ êÈðé ê¹ðô ê¹ðÅåé, ÇåéÕÆ Öìð éÅ ÜÅéÅ¨
ÇÃ¼è ÃÅè¹ Çåðç¶òÅ ÁÅÇç ñË, ê»Ú ôìç î¶º ÁàÕ¶Í
î¹çðÅ ÃÅÇè ðÔ¶ Øà íÆåð, Çëð Á½Îºç¶ î³ÈÔ ñàÕ¶¨
íÅò ÇÕ Üéî ñËäÅ ÔÆ ÇêÁÅÍ ÇåzÕÅñ Çò¼Ú Û¶ ï¯×¶ôòð Ô¯Â¶Í
ÇÂÔ ÇÂ¼æ¯º å¼Õ ÔÆ êÔ¹¿Ú¶Í Áé¶ÕÅ ÔÆ Ü¯×Æ Ô¯Â¶ Áé¶Õ» ï¯×ðÅÜ Ô¯Â¶,
êð ï¯×¶ôòð ÇÃðë Û¶ ÔÆ Ô¯Â¶. êÇÔñ» ÇôòÜÆ, çÈÃðÅ ç¼åÅåð¶, åÆÃðÅ
ô¹Öç¶ò, Ú½æÅ ÇòÁÅÃ ê³Üò» òÅÃÈç¶ò ôÌÆ Ç´ôé Áå¶ Û¶ò» ×¯ðÖ
éÅæÍ ìÅÕÆ ï¯×Æ ñ¯Õ ÇÂé·» å¯º Ô¶á» ÔÆ ðÔ¶Í êð ÇÂÔ Û¶ ï¯×¶ôòð òÆ
ÇÂÕ ÃÆîÅ å¼Õ ÔÆ ðÔ¶Í Á¼×¶ éÔÄ ÜÅ ÃÕ¶Í Á¼×¶ ñÂÆ ÕìÆð ÃÅÇÔì
êðî ê¹ðô èð Á×îåÅð ÔË, Á×îåÅð Õ¶ ÁÅ×¶Í
À°ÃÕ¶ ÁÅ×¶ Õ½é ìÖÅé¶, ÃíÆ ôìç î¶º êÅ×¶¨
À°ÃÕ¶ ÁÅ×¶ í¶ç ÔîÅðÅ, ÜÅé¶×Å Õ¯ÂÆ ÜÅé-éÔÅðÅÍ
ÕÔ¶ ÕìÆð ÜÅé¶×Å Ã¯ÂÆ, ÜÅ êð ÇÕðêÅ ÃÇå×¹ðÈ ÕÆ Ô¯ÂÆ¨
ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ î¶ðÅ í¶ç ÇÂÃ å¯º Á¼×¶ ÔËÍ Áå¶ ÇÂÃ í¶ç
ù À°Ô ÔÆ ÜÅäçÅ ÔË ÇÜÃ å¶ ÃÇå×¹ðÈ çÆ ÇÕðêÅ Ô¯ ÜÅÂ¶Í ÃÇå×¹ðÈ çÆ
ÇÕðêÅ å¯º íÅò ÇÜÃ ù ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ çÅ Ã¼ÚÅ éÅî Çîñ ÜÅÂ¶Í ÇÕªÇÕ¸
ê»Ú ôìç ìÌÔî ÃðÈêÅ, åÅ Õ¶ ÁÅ×¶ éÅî Áé±êÅ¨
ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ AAò¶º ç¹ÁÅð çÆ ×¼ñ ÕÆåÆ¸
é¯º ç¹ÁÅð¶ Ã¿ÃÅð Ãí, çÃò¶º ï¯×Æ ÃÅè¹Í
ÇÂÕÅçô ÇÖóÕÆ ìéÆ, ÜÅéå Ã¿å Ã¹ÜÅé¨
AAò¶º ç¹ÁÅð Çò¼Ú¯º ÇéÕñ Õ¶ ÃÅâÆ ÁÅåîÅ ÁÅêä¶ ÁÃñÆ Øð
Áîðñ¯Õ Úñ¶ Ü»çÆ ÔËÍ ò¶ç»-ÃÅÃåð» Çò¼Ú ÃÇå-ñ¯Õ (Ú¯æ¶ ñ¯Õ) çÅ
Ç÷Õð éÔÄ ÔËÍ ÇÕÃ¶ èðî ÃÅÃåð Çò¼Ú òÆ ÃÇå-ñ¯Õ çÅ Ç÷Õð éÔÄ
ÔËÍ Çê¼Ûñ¶ Ãî¶º Çò¼Ú ÇÜ¿é¶ òÆ ñ¯Õ ÁÅÂ¶ À°é·» é¶ Çå¿é-ñ¯Õ ç¶ Á³çð
çÆ ×¼ñ ÕÆåÆÍ ÇÂÃ Ãî¶º íÅðå Çò¼Ú ÇÜ¿é¶ òÆ ò¼â¶-ò¼â¶ î¼å-îå»åð
Ú¼ñ ðÔ¶ Ôé À°Ô òÆ ê³Ü ôìç å¼Õ çÆ ×¼ñ Õð ðÔ¶ ÔéÍ À°Ô ÇÂé·»
ê³Ü î¹çðÅò» Çò¼Ú¯º Õ¯ÂÆ ÇÂ¼Õ î¹çðÅ Áå¶ Õ¯ÂÆ ç¯-Çå¿é î¹çðÅò» çÅ
ÇèÁÅé Õð ðÔ¶ ÔéÍ
ÁÃÄ èðåÆ ç¶ çÅÇÂð¶ Ú¯º ÜÔÅ÷ ç¹ÁÅðÅ ìÅÔð éÔÄ ÜÅ ÃÕç¶Í
Â¶Áð-ì¼Ã ç¹ÁÅðÅ Ú¿ç å¶ éÔÄ ÜÅ ÃÕç¶Í ÇÂÃ¶ åð·» ÇÂÔé» ÃÅèé»
ç¹ÁÅðÅ Áîðñ¯Õ òÆ éÔÄ ÜÅ ÃÕç¶Í
ÇÂÔ ÃÇå-ñ¯Õ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ ÔË ? ÇÕ¼æ¶ ÔË ? ÇÂÃ Áîðñ¯Õ ç¶ ðÔ¼Ã
(í¶ç) çÅ êåÅ éÅ ×ÆåÅ Çò¼Ú ÔË, éÅ ìÅÂÆìñ Çò¼Ú Áå¶ éÅ ÔÆ ÇÕÃ¶
ï¯×Æ é¶ ÇÂÃ ðÔ¼Ã ù Ö¯ÇñÁÅÍ ÃÇå-ñ¯Õ çÆ ×¼ñ, Áîð ñ¯Õ çÆ ×¼ñ
ÇÃðø ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÔÆ ÕÆåÆÍ ÁÅè¹ÇéÕ Ãî¶º Çò¼Ú ÃÇå ñ¯Õ çÅ
Ã¿ç¶ô ç¶ä òÅñÅ ÇÃðë ÇÂÕ¯ ÇÂ¼Õ ÃÅÇÔì-ì¿ç×Æ çÅ ê³æ ÔÆ ÔËÍ
Á¼Ü Õ¼ñ Ççé-êÌåÆ-Ççé ÇòÇ×ÁÅé åð¼ÕÆ ÕðçÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ
ÜêÅé é¶ ÇÂÕ ÁÇÜÔÆ ×¼âÆ ìäÅÂÆ ÔË Ü¯ ÇÂÕ¼áÆ Ô¯ ÃÕ¶Í íÅò íÆó Ô¯
ÜÅò¶ å» ×¼âÆ ù ÇÂÕ¼áÆ ÕðÕ¶ î¯ã¶ å¶ ð¼Ö¯ å¶ Ú¼ñ êÀ°Í òÅÔ! ì¶ÇîÃÅñ
å¼ðÕÆ ÕÆåÆ ÔË, ÇòÇ×ÁÅé é¶Í ÇÂÃ¶ åð·» ÁÇèÁÅåî ÇòÚ òÆ ÃÅâ¶
êÈðòÜ» é¶ ìóÆ åð¼ÕÆ ÕÆåÆÍ êð ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ Ãí å¯º Á¼×¶ çÆ
×¼ñ ÕÇÔ Çç¼åÆ, ê³Ü î¹çðÅò» å¯º Ôà Õ¶ ì¯ÇñÁÅÍ Çå¿é ñ¯Õ å¯º êð¶
ÇÂÕ ÇéðÅñ¶ ç¶ô çÆ ×¼ñ ÕÔÆÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÁÃÄ ÇÂÔé» ê³Ü î¹çðÅò»
å¼Õ ð¹Õ¶ éÔÄ ðÇÔäÅ ÔË, Á¼×¶ òÆ ò¼èäÅ ÔËÍ ÃÅù ÁÃñÆ Ã¼ÚÅÂÆ ù
ÜÅéäÅ êò¶×ÅÍ ÁÃÄ ÁÅêäÆ ê¹ðÅäÆ Ü×·» å¶ ÔÆ ÁàÕ¶ ðÔ¶ Ô»Í ÃÅù
Ôð ÚÆ÷ çÅ î¹¼ñ êåÅ ÕðéÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ÃÅù ÖÅÃ ÚÆ÷ çÆ ÕÆîå çÅ
êåÅ éÔÄ ÔËÍ ÃÅâ¶ ñÂÆ Ãí Õ°¼Þ ÇÂÕ¯ ÇÜÔÅ ÔËÍ ÇÂÔ úÔÆ ÒÒÁ³è¶ð
é×ðÆ, Ú¯êà ðÅÜÅÓÓ òÅñÆ ×¼ñ ñ¼×çÆ ÔËÍ
Á³è¶ð é×ðÆ çÅ ÇÂÕ ðÅÜÅ ÃÆ, ÇÜÃçÅ éÅî Úàêà ÃÆÍ À°Ãé¶
Ô¹Õî Çç¼åÅ ÇÕ ÃÅðÆÁ» ÚÆ÷» çÅ î¹¼ñ ÇÂÕ àÕÅ Ô¯ò¶×ÅÍ Õ¯ÂÆ òÆ
ÚÆ÷ Ô¯ò¶ Ã¯éÅ, Ú»çÆ, ÖÅä¶-êÆä¶ òÅñÆ, êÇÔéä òÅñÆ, Ãí ÚÆ÷
àÕ¶-àÕ¶ ù ì¶Úä ñ¼×¶Í
ÇÂÕ òÅðÆ ×¹ðÈ Áå¶ Ú¶ñÅ À°µæ¯º ÜÅ ðÔ¶ ÃéÍ ç¶ÇÖÁÅ Ãí ÚÆ÷»
àÕ¶-àÕ¶ ù ÇîñçÆÁ» ÔéÍ Ú¶ñ¶ é¶ ÇÕÔÅ ×¹ðÈ ÜÆ ÇÂæ¶ Õ°Þ Ççé ðÇÔ¿ç¶
Ô», ÖÅ-êÆ Õ¶ î¯à¶ åÕó¶ Ô¯ ÜÅò»×¶, Çëð Úñ»×¶Í ×¹ðÈ ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ
ì¶àÅÍ ÇÂæ¶ ðÇÔäÅ áÆÕ éÔÄ ÔËÍ ÇÂÔ é×ðÆ Ú¿×Æ éÔÄ ñ¼× ðÔÆÍ ÇÂ¼æ¶
ÚÆ÷» çÅ î¹¼ñ òÃå± ç¶ Áé°ÃÅð éÔÄ ÔËÍ Ú¶ñ¶ é¶ ÇÕÔÅ ÁÅê ÜÅÀ° îËº
Õ°¼Þ Ççé ÇÂæ¶ ðÇÔ Õ¶ æ¯ó¶ Ççé» ìÅÁç å°ÔÅâ¶ Õ¯ñ· ÁÅ ÜÅò»×ÅÍ ×¹ðÈ
ÜÆ é¶ ìÔ¹å ÃîÞÅÇÂÁÅ êð Ú¶ñÅ éÅ î³ÇéÁÅÍ À°Ô À°µæ¶ ðÇÔ Õ¶, ÖÈì
ÖÅ-êÆ Õ¶ î¯àÅ-åÕóÅ Ô¯ä ñ¼×ÅÍ
............ ÇÂÕ òÅðÆ ÇÕÃ¶ ÒÒÚù ðÅîÓÓ ç¶ Øð çÆ Õ¿è Çâ¼× êÂÆ,
Áå¶ ÇÕÃ¶ î¹ù ðÅî çÆ ì¼ÕðÆ À°Ãç¶ æ¼ñ¶ ÁÅ Õ¶ îð ×ÂÆÍ î¹ù é¶ ðÅÜ¶
Õ¯ñ· ÇôÕÅÇÂå ÕÆåÆ Áå¶ ÇÂéÃÅë î³Ç×ÁÅÍ ðÅÜ¶ é¶ Ô¹Õî Çç¼åÅ Ú¹ù
ðÅî ù ë»ÃÆ ç¶ ÇçÀ°Í Üç¯º Ú¹ù ù ë»ÃÆ å¶ ñàÕÅÀ°ä ñ¼×¶ å» À°Ã é¶
ÇÕÔÅ î¶ðÅ ÕÆ ÕÃÈð ÔËÍ Õ¿è å» ëñÅä¶ (å°ñÃÆ) ÇîÃåðÆ é¶ ìäÅÂÆ
ÃÆÍ À°ÃçÆ ÃÅðÆ öñåÆ ÔËÍ Ô¹ä å°ñÃÆ ÇîÃåðÆ ù ÔÅÜð ÕÆåÅ
Ç×ÁÅÍ ðÅÜ¶ é¶ ÇÕÔÅ, Ú¹ù ðÅî ù À°åÅð¯ ÇîÃåðÆ ù ë»ÃÆ å¶ ñàÕÅÀ°Í
ÇîÃåðÆ é¶ ÇÕÔÅ ç¼Ã¯ å» ÃÔÆ î¶ðÆ ÕÆ ×ñåÆ ÔË ? ðÅÜ¶ é¶ ÇÕÔÅ¸Ú¹ê
Õð¯ ............ ñàÕÅú ë»ÃÆ å¶ ÇÂÃùÍ ....... Ú¹ù ðÅî çÆ çÆòÅð
Õ¼ÚÆ ìäÅ Çç¼åÆ, ì¶ÚÅð¶ î¹ù ðÅî çÆ ì¼ÕðÆ Ô¶á» ÁÅ Õ¶ îð ×ÂÆÍ
ÇîÃåðÆ é¶ Çëð ÇÕÔÅ-ÇÂÃ Çò¼Ú ×ñåÆ å» ëñÅä¶ (Ö¶ðÈ ðÅî) îÜçÈð
çÆ ÔË À°Ãé¶ ×ÅðÅ ÔÆ ÇãñÅ ìäÅÇÂÁÅ, ÇÜÃ ÕðÕ¶ Õ¿è ÕîÜ¯ð ìäÆÍ
Üç¯º Ô¹ä ë»ÃÆ å¶ ñàÕÅÀ°ä çÆ ìÅðÆ Ö¶ðÈ ðÅî çÆ ÁÅÂÆ å» À°Ãé¶
ÇÕÔÅ, î¶ðÆ Õ¯ÂÆ ×ñåÆ éÔÄ ÔËÍ îÔÅðÅÜ ëñÅä¶ (ôÅî) çÆ ÇÂÃåðÆ
Ã¹¿çð ðÇÔä¶ êÅ Õ¶ ÜÅ ðÔÆ ÃÆ, î¶ðÅ ÇèÁÅé À°Ãç¶ ×ÇÔÇäÁ» òñ
Úñ¶ Ç×ÁÅ Áå¶ êÅäÆ Ç÷ÁÅçÅ êËä éÅñ ×ÅðÅ Çã¼ñÅ ìä Ç×ÁÅÍ
ôÅî çÆ ÇÂÃåðÆ ù ì¹ñÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ Üç¯º À°Ãù ë»ÃÆ å¶ ñàÕÅÀ°ä
ñ¼×¶ å» À°Ô ÕÇÔä ñ¼×Æ ÇÕ ç¼Ã¯ å» ÃÔÆ îËº ÕÆ ÕÆåÅ ? ðÅÜ¶ é¶
ÇÕÔÅ¸î¹ù ðÅî çÆ ì¼ÕðÆ îð ×ÂÆ êåÅ éÔÄ ÇÕÔó¶ ×ÇÔä¶ êÅ ð¼Ö¶
ÃéÍ ì¶ÚÅð¶ Ö¶ðÈ ðÅî çÅ ÇèÁÅé ×ÇÔÇäÁÅ ò¼ñ Úñ¶ Ç×ÁÅ Áå¶
×ÅðÅ ÇãñÅ ìä Ç×ÁÅÍ Õ¿è ÕîÜ¯ð ìäÆÍ ôÅî çÆ ÇÂÃåðÆ é¶ ÇÕÔÅ
îÔÅðÅÜ! ÇÂÃ ÇòÚ î¶ðÆ Õ¯ÂÆ öñåÆ éÔÄ, ×ÇÔä¶ å» Ã¹ÇéÁÅð¶ é¶
ìäÅÂ¶ ÃÆÍ
Ô¹ä Ã¹ÇéÁÅð¶ ù ÇñÁÅ Õ¶ ÖóÅ ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ ðÅÜ¶ é¶ ÇÕÔÅ-ñàÕÅÀ
ÇÂÃù ë»ÃÆ å¶Í Ã¹ÇéÁÅð¶ é¶ ÇÕÔÅ î¶ðÆ Õ¯ÂÆ öñåÆ å» ç¼Ã¯Í ðÅÜ¶ é¶
ÇÕÔÅ-Ú¹ê ðÔ¯; êåÅ éÔÄ ÇÕÔ¯ ÇÜÔ¶ ×ÇÔä¶ ìäÅÂ¶..... ÇÂÃ éÅñ
ì¶ÚÅð¶ î¹ù ðÅî çÆ ì¼ÕðÆ îð ×ÂÆÍ Ô¹ä ì¶ÚÅð¶ Ã¹ÇéÁÅð¶ ù Õ¯ÂÆ
ìÔÅé» é» ÇîÇñÁÅÍ À°Ãù ë»ÃÆ ñàÕÅÀ°ä ñ¼×¶Í êð Ã¹ÇéÁÅð¶ çÆ
×ðçé ìóÆ êåñÆ ÃÆ, Õ¼ç òÆ Û¯àÅ ÃÆÍ ë»ÃÆ çÅ ë¿ç» À°ÃçÆ
×ðçé Çò¼Ú Çë¼à éÔÄ Ô¯ ÇðÔÅ ÃÆÍ ðÅÜ¶ é¶ ÇÕÔÅ¸ÇÂÃ ù À°åÅð¯,
ÇÜÃù ë¿çÅ Çë¼à Ô¯ ÃÕ¶ À°Ãù ñË ÁÅú Áå¶ ë»ÃÆ ñàÕÅ ÇçÀ°Í
êÈð¶ ôÇÔð Çò¼Ú¯ ñ¼íä å¶ Çëð úÔÆ Ú¶ñÅ ÇîÇñÁÅ Ü¯ ÖÅ-êÆ Õ¶
î¯àÅ-åÕóÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÃÆÍ À°Ãù ÇñÁÅ ÇÕ ÖóÅ ÕÆåÅÍ Ú¶ñ¶ é¶ ÇÕÔÅ
ÕÆ Õð ðÔ¶ Ô¯ ; îËù ë»ÃÆ ÇÕª ç¶ ðÔ¶ Ô¯ ? ðÅÜ¶ é¶ ÇÕÔÅÍ ÇÂÔ ë¿çÅ
å¶ð¶ ÔÆ Çë¼à ÁÅªçÅ ÔËÍ Ú¶ñÅ ØìðÅ Ç×ÁÅÍ ×¹ðÈ ÜÆ çÆ ×¼ñ Ú¶å¶
ÁÅÂÆÍ ðÅÜ¶ é¶ ÇÕÔÅ Ü¶ Õð Õ¯ÂÆ ÁÅÖðÆ ÇÂ¼ÛÅ ÔË å» ç¼Ã¯Í Ú¶ñ¶ é¶
ÇÕÔÅ î¶ð¶ ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ çðôé ÕðòÅ ÇçÀ°Í
ð¼æ ç¹óÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ×¹ðÈ ÜÆ ÁÅÂ¶, Ú¶ñ¶ é¶ ÃÅðÆ ×¼ñ Ã¹äÅÂÆÍ ×¹ðÈ
ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ îËº åËù ÃîÞÅÇÂÁÅ ÃÆ ÇÕ ÇÂÔ é×ðÆ áÆÕ éÔÄ ÔËÍ
ÇÂ¼æ¶ òÃå± çÆ ÃÔÆ ÕÆîå ñ×ÅÀ°ä òÅñÅ Õ¯ÂÆ éÔÄ ÔË å» ×¹ðÈ ÜÆ é¶
Ú¶ñ¶ ç¶ Õ¿é Çò¼Ú Õ°¼Þ ÇÕÔÅ Áå¶ À°Ãù ëó Õ¶ æñ¶ À°åÅð ÇçåÅÍ ÁÅê
ë»ÃÆ ç¶ åÖå¶ å¶ Öó¶ Ô¯ ×Â¶ Çëð Ú¶ñ¶ é¶ ×¹ðÈ ÜÆ ù æñ¶ À°åÅÇðÁÅ
Áå¶ ÁÅê À°Ã åÖå¶ å¶ ÖóÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ×¹ðÈ ÜÆ é¶ Çëð Ú¶ñ¶ ù À°åÅÇðÁÅ
Áå¶ ÁÅê À°Ã À°µå¶ Öó¶ Ô¯ ×Â¶Í ÇÂÃ åð·» Õðç¶-Õðç¶ ê³Ü Çî³à Ô¯
×Â¶Í Õç¶ Ú¶ñ¶ ù Ô¶á» ÇÖ¼Ú Õ¶ ×¹ðÈ ÜÆ Ö¹ç Öó¶ Ô¯ Ü»ç¶ Áå¶ Õç¶ Ú¶ñÅ
×¹ðÈ ÜÆ ù ÇÖ¼Ú ÇÕ ÁÅê ÖóÅ Ô¯ Ü»çÅÍ ðÅÜ¶ é¶ ç¶ÇÖÁÅ ÇÂÔ ÕÆ Ô¯
ÇðÔÅ ÔË, ðÅÜ¶ é¶ ÇÕÔÅ Õ¯ÂÆ òÆ Úó·¯ êð îð¯, êð À°Ô ÁÇÜÔÅ ÇÕª Õð
ðÔ¶ ÔéÍ
ðÅÜ¶ é¶ ê¹¼ÇÛÁÅ ×¼ñ ÕÆ ÔË ? Ú¶ñ¶ é¶ ÇÕÔÅ î¶ð¶ ×¹ðÈ ÜÆ ÇåzÕÅñ çðôÆ
ÔéÍ À°Ôé» é¶ ÁÅêäÆ ï¯× ôÕåÆ éÅñ ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ ÁÜ¶ ç¶ Ççé Ü¯
ë»ÃÆ Úó¶×Å À°Ô Ã¹òð× çÅ ðÅÜÅ ìä¶×ÅÍ Ü¯ çÈÃð¶ é§ìð å¶ ë»ÃÆ
Úó¶×Å À°Ô òÜÆð ìä¶×ÅÍ Ô¹ä ÁÅê ÔÆ ÇÂ¿éÃÅë Õð¯Í ë»ÃÆ å» îËº ÔÆ
ÚóéÅ ÔËÍ ðÅÜ¶ é¶ ÇÕÔÅ À°Ô îÈðÖ¯! æ¼ñ¶ ÁÅÀ± ...... ðÅÜÅ ÁÅê ë»ÃÆ
Úó Õ¶ îð Ç×ÁÅ À°Ãç¶ Çê¼Û¶ À°ÃçÅ î³åðÆ òÆÍ
ÇÂÃ åð·» ÇÂÔ ç¹éÆÁ» îÈðÖ» çÆ ìÃåÆ ÔË ; ÇÂæ¯º ìÚ Õ¶ Çé¼Õñ
ÜÅÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÇÂ¼æ¶ ðÇÔä òÅñÅ Ôð¶Õ ÜÆò ì¿èé
ÇòÚ ÔË ; ç¹Ö ÇòÚ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô ÃçÅ ñÂÆ ÇÂæ¯º Çé¼Õñä»
ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËÍ Üç¯º ÁÃÆ ìÅ÷Åð Çò¼Ú ÕêóÅ ñËä Ü»ç¶ Ô» å» òÆ Ã¯Úç¶
Ô» ÇÕ ÁÇÜÔÅ ÕêóÅ Çîñ¶ Ü¯ Õç¶ òÆ õðÅì éÅ Ô¯ò¶Í ÇÂÔ ÁÅåîÅ çÅ
Ã¹íÅÁ ÔËÍ ÇÕªÇÕ À°Ô Áîðñ¯Õ ÇòÚ¯º ÁÅÂÆ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÁÃÄ Õç¶ éÅ
Çîàä òÅñÆ ÚÆ÷ êÌÅêå ÕðéÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ô»Í
ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÃîÅÜ ù Ãð×¹ä Áå¶ Çéð×¹ä ç¯é» í×åÆÁ» å¯º
À°µêð À°µáä ñÂÆ ÇÕÔÅÍ ÇÕªÇÕ ÇÂÔé» í×åÆÁ» Çò¼Ú¯º Ü¯ î¹ÕåÆÁ»
ÇîñçÆÁ» Ôé À°Ôé» éÅñ ÃçÅ ñÂÆ Û°àÕÅðÅ éÔÄ Ô¹¿çÅÍ Ãð×¹ä
í×åÆ éÅñ ÁÃÄ Ãòð× ñ¯Õ å¼Õ å» êÔ¹¿Ú ÜÅò»×¶ êð Çëð òÆ
ÁÃÄ Ã¹ð¼ÇÖÁå éÔÄ ðÔ»×¶ ÇÕªÇÕ ÃÅù ÇîàäÅ êò¶×ÅÍ ÇÂÔ Ãòð×
ñ¯Õ òÆ Çîà ÜÅÂ¶×ÅÍ ..... îÅå ñ¯Õ Çò¼Ú Çëð ÁÅÀ°äÅ êò¶×ÅÍ ÇÂÕ
ÇðôÆ é¶ å¼ê ÕÆåÅÍ Ãòð× Çò¼Ú¯ ÇòîÅé í¶ÇÜÁÅ Ç×ÁÅÍ ç¶òçÈå
ÁÅÂ¶ ; ÇÕÔÅ ÇÕ ÁÅê ñÂÆ Ãòð× Ú¯º Ã¼çÅ ÁÅÇÂÁÅ ÔËÍ ÇðôÆ é¶ ÇÕÔÅ
ÇÕ ç¼Ã¯ À°Ô Ãòð× ñ¯Õ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ ÔË ? ç¶òçÈå é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ Ãòð×
Çò¼Ú ìÔ¹å Áé§ç ÔË ; Õ¯ÂÆ ð¯× éÔÄ ÔË, Øð ìó¶ Ã¹¿çð Ôé, òÃåð òÆ
ìó¶ Ã¹¿çð Ôé, åð·Å-åð·Å ç¶ Çî¼á¶ ëñ ñ¼×¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ Ü¯ Ú¿×Å ñ¼×¶ ÖÅ
ñÀ°Í À°æ¶ Ã¯Ôä¶-Ã¯Ôä¶ Þðé¶ ìÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ ôðÆð Çéð¯× ðÇÔ¿çÅ ÔË,
êÌíÅò ðÇÔå ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ
ÇðôÆ é¶ ê¹µÇÛÁÅ ÇÕ Ãòð× ÇòÚ ÕîÆ ÕÆ ÔË ? ç¶òçÈå é¶ ÇÕÔÅ
Çå¿é ò¼âÆÁ» ÕîÆÁ» ÔéÍ êÇÔñÅ âð ÔËÍ ÇðôÆ é¶ ê¹¼ÇÛÁÅ, ÇÕª ?
ÇÕÔÅ, ÇÜò¶º èðåÆ À°å¶ ðÇÔä òÅÇñÁ» ù âð ÔË ÇÕ ÇÂÕ Ççé ÃðÆð
Û¼âäÅ ÔËÍ î½å ÁÅêäÅ Ã¹é¶ÔÅ Çç¿çÆ ÔË, êåÅ ñ¼× Ü»çÅ ÔË ÇÕ Ô¹ä
ì¯ðÆ ÇìÃåð ×¯ñ Ô¯ä¶ òÅñÅ ÔË, âð ñ¼×çÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» Ãòð×
Çò¼Ú òÆ âð ÔËÍ Üç¯º ÁÅçîÆ Õðî» çÅ ëñ í¯× Ú¹¼ÕÅ Ô¹¿çÅ ÔË å» ×ñ¶
Çò¼Ú êÂÆ ë¹¼ñ» çÆ îÅñÅ Õ°îñÅ Ü»çÆ ÔËÍ å¶ âð ñ×çÅ ÔËÍ Ô¹ä Çëð
îÅå ñ¯Õ Çò¼Ú ÁÅÀ°äÅ êò¶×ÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô òÆ âð ðÇÔå ñ¯Õ éÔÄ
ÔËÍ
ç¹ÃðÅ À°µæ¶ Õ¯ÂÆ åð¼ÕÆ éÔÄ ÔË, ÇÃðë ÁÅêä¶ Ú¿×¶ Õðî» çÅ ëñ
í¯×äÅ ÔÆ ÔËÍ îé°¼Ö å» ÁÅ÷Åç ÔË, ÇÕÃ¶ òÆ êçòÄ çÆ êÌÅêåÆ ñÂÆ
ïåé Õð ÃÕçÅ ÔËÍ êð À°µæ¶ ÇÃðë îÅå ñ¯Õ ç¶ ÕÆå¶ Ô¯Â¶ Õðî» çÅ
ëñ í¯×ä Ü»çÅ ÔËÍ Õðî Öåî Ô¯ ×Â¶ å» Çëð òÅêÃÍ áÆÕ ÇÂÃ¶
åð·» ÔÆ ÇÜò¶º ÇÕÃ¶ Ô¯àñ Çò¼Ú Ô÷Åð ð¹êÂ¶ ñË Õ¶ ×Â¶, êËÃ¶ Öåî Ô¯ ×Â¶
å» Çëð À°µæ¶ Ç÷ÁÅçÅ ç¶ð éÅ ð¹¼Õ ÃÕ¶Í
åÆÜÆ ÕîÆ ÔË ÂÆðÖÅÍ Ü¯ À°µÚ¶ Ãòð× Çò¼Ú ðÇÔ¿ç¶ Ôé À°Ôé» ù
ç¶Ö Õ¶ Ô¶áñ¶ Ãòð× òÅÃÆÁ» ù ÂÆðÖÅ Ô¹¿çÆ ÔËÍ ÇðôÆ é¶ ç¶ò çÈå ù
ÇÕÔÅ òÅêÃ ÜÅÀ°Í ÁÇÜÔ¶ ç¯ôÅ òÅñ¶ Ãòð× Çò¼Ú éÔÄ ÜÅäÅ ÔËÍ îËº
å» ÇéðíË êç çÆ êÌÅêåÆ ÚÅÔ¹¿çÅ Ô»Í ÇðôÆ ÜÆ éÔÄ ×Â¶Í
ÇÂÃ¶ åð·» Çéð×¹ä í×åÆ Çò¼Ú¯º êÌÅêå Ô¯ä òÅñÆÁ» î¹ÕåÆÁ»
Çò¼Ú òÆ ç¯ô ÔËÍ êðñ¯ å¯º ìÅÁç Üç¯º ÇôÌôàÆ ìä¶×ÆÍ Çëð Üéî ñËäÅ
êò¶×ÅÍ ÇÜò¶º Õ°Þ Ãî¶º ìÅÁç ÇðàÅÇÂðîËºà ÇîñçÆ ÔËÍ
ÇÂÃ ñÂÆ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ Ãí ÜÆò ÕÅñ ê¹ðô ç¶
ÁèÆé ÔéÍ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÂÕ ÇéðíË Áîðñ¯Õ çÆ ×¼ñ ÕÔÆ, ÁÅê
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé î¶ðÅ ç¶ô ìóÅ êÇò¼åð ÔËÍ À°µæ¶ ÕçÆ êðñ¯ éÔÄ ÁÅªçÆ
éÅô éÔÄ Ô¹¿çÅ, Ô¶ Ô¿ÃÅ! ÇÂÃ ÕÅñ ê¹ðô ç¶ Ã¿ÃÅð ù Û¼â å¶ Ú¼ñ î¶ð¶
ç¶ô Ãåñ¯ÕÍ
ïÔ Ôðç¯ ÜÔ» ÕÅñ ê¹ðô Õ¶ ÔËº ÇÂÜÅð¶Í
Ôð ÇÃîå òÅ Ôð ÜÅÂ¶ î¶º ïî ÜÅñ êÃÅð¶¨
ïÕ ñ¯Õ òÅ ïÕ ò¶ç ç¯ çÇðÁÅ Õ¶ ÇÕéÅð¶Í
ÃËïÅç Õ¶ ÕÅìÈ î¶º ÔËº Ãí ÜÆò ÇòÚÅð¶¨
ÚñåÆ ÔË ÜÔ» å¶ö òÅ åñòÅð ç¯ èÅð¶Í
Úñ Ô¿ÃÅ ÁÚñ î¯Çñç¯ îÅòÅÂ¶ ÔîÅð¶¨
...............................
Õ¯ÂÆ éÅ ðÔ¶ ÇÂÕ ê¹ðô ñ¯Õ ðÔ¶×ÅÍ
ÁÅò¶×Å Ü¯ òÔ» Ã¶ Ã¯ õìð À°ÃÕÆ ÕÔ¶×Å¨
Ãí Õ½ñ Õð ôî: ÁÇÜñ¶ Ã¯ñ ìÔ¶×ÅÍ
ÇÜÃÕ¯ òÔ é÷ð ÁÅò¶ Ã¯ Çëð Õ°Þ éÅ ÚÅÔ¶×Å¨
ÇéôÚñ Ã¯ ðÔ¶ ÕÅÇÂî ÜÔ» ÁÇîÌå èÅð¶Í
Úñ Ô¿Ã ÁÚñ î¯Çñç¯ îÅòÅÂ¶ ÔîÅð¶¨
.............................Í
ÜÔ» ðÅå éÅ Ççé ÔË òÅ éÔÄ ÃÈðÜ Ú¿çÅÍ
Ã¯Ô¹¿ çÈðË Ú¿òð Õð¶ ê¹ðô Áé§çÅ¨
ïÕ îÈðå ÃÅð¶ éÅ Ö¹çÅì¿ç éÅ ì¿çÅÍ
ÇÂÃ î³ÇÜñ éÜçÆÕ éÔÄ ÕÅñ ÕÅ ë¿çÅ¨
ÇÜÃ ñ¯Õ Ôî¶ôÅ Õ¯ êðîÔ¿Ã êèÅð¶Í
Úñ Ô¿Ã ÁÚñ î¯Çñç¯ îÅòÅÂ¶ ÔîÅð¶¨
Ô¹ä èðî çÅÃ ÜÆ ÃÅÇÔì ÜÆ ù ì¶éåÆ Õð ðÔ¶ ÔéÍ ê¹¼Û ðÔ¶ Ôé
ÇÕ Ô¶ ÃÇå×¹ðÈ! À°æ¶ êÔ¹¿ÚÆÂ¶ ÇÕò¶º ?
Ã¯ÂÆ î³åð ×¹ðÈ ç¶ÂÆ ìåÅÂÆÍ
ÜÅ Õ¶ ìñ Ô¿ÃÅ Øð ÜÅÂÆ¨
ÕðéÆ ï¯× ÇÕ ðÔéÆ òÅÃÅÍ
ÕËÃ¶ êÅª ñ¯Õ ÇéòÅÃÅ¨
ÕðéÆ Ã¶ Ü» ÇÕðêÅ Ã¶! Ãåñ¯Õ ÇÕò¶º ÜÅÂÆÂ¶ ?
ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸ÒÒéÅî ÇèÁÅé ìñ, Ô¿ÃÅ Øð ÜÅÂÆÍÓÓ
ÁÅê ÕÇÔ¿ç¶ Ôé-ÃÇå×¹ðÈ êÅð Õð¶×Å, éÅî Áå¶ ÇèÁÅé ç¶ ç¹ÁÅðÅÍ
ÃÇå×¹ðÈ ÇÂÕ Ã¼ÚÅ éÅî ç¶ò¶×Å Áå¶ êÅð Õð ç¶ò¶×ÅÍ èðî çÅÃ ÜÆ
ê¹¼Û ðÔ¶ Ôé-ÒÒÇÕÔóÅ éÅî Ü¯ ò¶ç ìõÅéÅÍ Ã¯ÇÂ éÅî ÕÇÔ ÕÛ°
ÁÅéÅ¨ÓÓ ê¹¼Û ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÇÂÔ éÅî ÃÔÃåð éÅî» Çò¼Ú ÔË Ü» Çëð
Õ¯ÂÆ Ô¯ð éÅî ÔË ? ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÇÂÔ éÅî ÃÔåÃð éÅî
å¯º êð¶ ÔËÍ ÃÔÃåð éÅî Çòôù ç¶ Ôé, ÃÔÃåð éÅî ÁÅÇç ôÕåÆ ç¶
òÆ Ôé, ÃÔÃåð éÅî Çéð¿Üé ç¶ òÆ ÔéÍ ÁÅê ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
ÃÅð-ôìç Ãðò Ã¶ ÇéÁÅðÅ, í¶ç éÅ êÅò¶ Õ¯ÂÆÍ
ÚÅð ò¶ç î¶º ìÌÔîÅ íÈñ¶, ÁÅÇç éÅî éÅ êÅÂÆ¨
ÇÂÔ ÁÅÇç éÅî, ÇÂÔ Ã¼ÚÅ éÅî ìÅäÆ çÅ ÇòôÅ éÔÄ ÔË ÇÂÔ EB
Á¼Öð» å¯º êð¶ Çòç¶Ô éÅî ÔËÍ
ìÅòé ÁÕôð ÜÆí ÁÅèÅðÅÍ ÁÅÇç ÁÕôð ÜÆí» Ã¶ ÇéÁÅðÅÍ
ÁÅÇç ÁÕôð ×¹ðÈ Çìé éÔÄ êÅò¶, êÈðÅ ×¹ðÈ Ô¯ Ã¯ÂÆ ñÖÅò¶¨
ÃÅð ôìç Ãí Õ¯ÂÆ ÕÔ¶, òÔ å¯º ôìç Çòç¶ÔÍ
ÜÆíÅ êð ÁÅò¶ éÔÄ, ÇéðÖ êðÖ Õ¶ ñ¶Ô¨
êð ÇÂÔ éÅî ÇòÚ ÔË ÕÆ ? ÒÃÅðôìçÓ Ãåê¹ðô ÕÔÅÇÂÁÅÍ ×¹ðÈ
ÁÅêäÅ éÅî Çç¿ç¶ Ãî¶º ÁÅêäÆ Ã¹ðåÆ éÅñ îÅñÕ å¯º êÌîÅåîÅ-
ÃåÅÔ ñË Õ¶ Ã¶òÕ çÆ Ã¹ðåÆ ÇòÚ Û¼âçÅ ÔË, ÇÂÔ ÔÆ éÅî ÔËÍ
Ô¹ä çÈÃðÅ ÒÒÇèÁÅéÓÓÍ ÇèÁÅé ÇÕÃçÅ ? ÇèÁÅé ×¹ðÈ çÅ ì¯ÇñÁÅ
ò¶ç òÆ ÇÂÔÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
ÇèÁÅé î¹ñî ×¹ðÈ ðÈêî, êÈÜÅ îÈñî ×¹ðÈ êÅçÕðîÍ
î³åð îÈñî ×¹ðÈ òÅÕÁî, î¯Õô îÈñî ×¹ðÈ ÇÕðêÅ¨
ò¶ç ÒÒÇèÁÅé îÈñî êÌíÈ ðÈêîÓÓ òÆ å» ÕÇÔ ÃÕçÅ ÃÆ, ÒÒÇèÁÅé
îÈñî ìÌÔî ðÈêîÍÓÓ òÆ ÕÇÔ ÃÕçÅ ÃÆ, ÒÒÇèÁÅé îÈñî ×ä¶ô ðÈêîÓÓ
òÆ ÕÇÔ ÃÕçÅ ÃÆ, êð À°Ãé¶ ÁÇÜÔÅ éÔÄ ÇÕÔÅ, ò¶ç é¶ ÔÆ éÔÄ ÇÕÃ¶
é¶ òÆ éÔÄ ÁÇÜÔÅ ÇÕÔÅÍ ÇÜ¼é¶ òÆ îÔ»ê¹ðô ÇÂÃ èÅðÅ Çò¼Ú ÁÅÂ¶,
ÃÅÇðÁ» é¶ ÔÆ ×¹ðÈ í×åÆ çÆ ×¼ñ ÕÔÆ, ÇÕÃ¶ é¶ ×¹ðÈ ù êÌîÅåî» ç¶
ÃîÅé ÇÕÔÅ, ÇÕÃ¶ é¶ ×¹ðÈ ù êÌîÅåîÅ å¯º òÆ ò¼âÅ ÇÕÔÅ, êð ÇÕÃ¶ é¶
×¹ðÈ ù êÌîÅåîÅ å¯º Û¯àÅ éÔÄ ÇÕÔÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô îÔ»-ÁÇ×ÁÅéÆ
Ôé, Ü¯ ÇÂÕ ÇÂéÃÅé çÆ í×åÆ Õðé ù ÕÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ
Ü¶ ×ÆåÅ ç¶ ôñ¯Õ» å¶ ÇòÚÅð ÕÆåÅ ÜÅò¶ å» À°Ã ÇòÚ òÆ ×¹ðÈ ç¶
ÇèÁÅé çÆ îÔÅéåÅ ÔËÍ òÅÃ±ç¶ò Ç´ôé é¶ ÃÅø ÇÕÔÅ, Ô¶ ÁðÜ¹éÍ Ü¯
Çê¼åð» çÆ í×åÆ ÕðçÅ ÔË, À°Ô Çê¼åðñ¯Õ ù êÌÅêå Ô¹¿çÅ ÔËÍ Ü¯
ç¶òÇåÁ» çÆ í×åÆ ÕðçÅ ÔË, À°Ô ç¶òñ¯Õ ù êÌÅêå ÕðçÅ ÔËÍ Áå¶
Ü¯ êÌ¶å» çÆ í×åÆ ÕðçÅ ÔË À°Ô îðé¶ å¯º ìÅÁç êÌ¶å ï¯éÆ Çò¼Ú Úñ¶
Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ Ô¶ ÁðÜ¹éÍ å±¿ ÇÂÔé» Çå¿é» çÆ í×åÆ ù Û¼â Õ¶
î¶ð¶ ÇòÚ ÃîÅÍ ×ÆåÅ Çò¼Ú ÇÕÃ¶ Ô¯ð í×åÆ ù Ü×·Å éÔÄ Çç¼åÆ ×ÂÆÍ
ÁÅÇÖð ÁðÜ¹é ù òÅÃÈç¶ò Ç´ôé é¶ ÇÕª ÇÕÔÅ ÒÒî¶ð¶ Çò¼Ú ÃîÅÍÓÓ
ÇÕªÇÕ òÅÃÈç¶ò Ç´ôé ÁðÜ¹é ç¶ ×¹ðÈ ÃéÍ ÇÂÃ ñÂÆ ×¹ðÈ-í×åÆ
Õðé¶ ù ÇÕÔÅÍ ÇÕÃ¶ Ô¯ð çÆ í×åÆ Õðé ù éÔÄ ÇÕÔÅÍ
Ãí èðî ôÅÃåð» ÇòÚ ×¹ðÈ ç¶ ÇèÁÅé çÅ îÔ¼åò ÔËÍ ðÅîÅÇÂä
òÆ ÇÂÔÆ ÕÇÔ ðÔÆ ÔË¸
ôÌÆ ×¹ð êç éÖ îÇé ×é Ü¯åÆÍ
Ã¹Çîðå ÇçÇòÁ ÇçzôàÆ ÇÔï¶ Ô¯åÆ¨
ÃÇÔÜ¯ ìÅÂÆ ç¶ ôìç» Çò¼Ú¸
ÃÔÜ¯ Â¶¶ÃÅ èÅî éÔÄ, ÃÕñ Á³â ìÌÇÔî³âÍ
ÃÕñ åÆðæ ×¹ðÈ Úðä, å¯ íÆ ÃçÅ ÁÖ³â¨
Ã¿å» é¶ ×¹ðÈ í×åÆ ù ìóÅ À°µÚÅ ÃæÅé Çç¼åÅÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶
Ôé ÇÕ ×¹ðÈ çÆ ÇÕðêÅ éÅñ ÔÆ À°Ã Áîðñ¯Õ çÆ êÌÅêåÆ Ô¯ ÃÕçÆ ÔËÍ
ÇÜò¶º ìÆÜ ù Çî¼àÆ Çò¼Ú ìÆÜç¶ Ôé å» À°Ô ê³¹×ðçÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·»
×¹ðÈ ç¶ ÇèÁÅé éÅñ Ã¹ðåÆ Ú¶åé Ô¹¿çÆ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ×¹ðÈ êÈðÅ ÚÅÔÆçÅ
ÔË ÇÂÃ À°µå¶ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸Ò×¹ðÈ Çîñä¶ Ã¶, Þ×óÅ õåî Ô¯
Ç×ÁÅÍÓÓ ÇÜò¶º êÈðÆ åÅÕå çÅ ÃÌ¯å î» ÔËÍ î» é¶ ìÚêé å¯º ç¹¼è
ÇêñÅÇÂÁÅÍ Õç¶ ñóÅÂÆ Ô¹¿çÆ ÔË å» ÇÂÔÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ô» ÇÕ ç¶Öç¶ å¶ðÆ î»
é¶ ÇÕ¿éÅ ç¹¼è ÇêñÅÇÂÁÅ ÔËÍ Õ¯ÂÆ éÔÄ ÕÇÔ¿çÅ, ç¶Öç¶ Ô» å¶ð¶ ìÅê é¶
ÇÕ¿é¶ ÕÅÜÈ ìÅçÅî Ö¹ÁÅÂ¶, ÇÕ¿éÅ ÇØÀ°, ÇÕ¿éÅ î¼Öä ÇÖñ·ÅÇÂÁÅ ÔËÍ î»
ç¶ ç¹¼è çÆ ×¼ñ Ô¹¿çÆ ÔËÍ Ôð Õ¯ÂÆ ÇÂÔ ÕÇÔ¿çÅ ÔË ÇÕ î» çÅ ç¹¼è êÆåÅ
ÔË å» ÃÅÔîä¶ ÁÅÍÓÓ ÇÕªÇÕ î» çÅ ç¹¼è Ôî¶ôÅ éÅñ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶
åð·» éÅîçÅé å¯º ìÅÁç ×¹ðÈ çÆ åÅÕå Ôî¶ôÅ éÅñ ðÇÔ¿çÆ ÔËÍ
ì¼Ú¶ ù Õç¶ òÆ î» çÆ ×¯ç ÇòÚ¯º Õ¼ã Õ¶ îÅðé» éÔÄ ÚÅÔÆçÅÍ
ÇÕªÇÕ ì¼ÚÅ î» ù ÁÅêäÅ ð¼ÇÖÁÕ î³éçÅ ÔËÍ ÁÅçîÆ ù À°ÃçÆ Á½ðå
ç¶ ÃÅÔîä¶ éÔÄ îÅðéÅ ÚÅÔÆçÅÍ Üç¯º ì¼ÚÅ î» çÆ ×¯ç ÇòÚ Ü»çÅ ÔË
å» ìÅê çÅ ìÃ ÔÆ éÔÄ Ú¼ñçÅÍ ÚÅÔ¶ ìÅê îÅðé¶ ñÂÆ ×¹¼Ã¶ Çò¼Ú ÁÅ
ÜÅÂ¶ êð î» ìÚÅ ÔÆ ñËºçÆ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ×¹ðÈ ÁÅêä¶ ÃÅÔîä¶ Ú¶ñ¶ ù Õç¶
îÅð éÔÄ êËä Çç¿çÅÍ ÚÅÔ¶ êÌîÅåîÅ éÅðÅÜ Ô¯ Õ¶ ÃÅÔîä¶ ÔÆ îÅðé
ÇÕª é» ÁÅ ÜÅÂ¶Í À°Ãù ÇêÛ¶ Ô¼àäÅ êË Ü»çÅ ÔËÍ ×¹ðÈ ç¶ Á¼×¶ êÌîÅåîÅ
òÆ Õ°¼Þ éÔÄ ÕðçÅÍ ÇÂÔ ×¼ñ ÇÂ¿ß ÔÆ éÔÄ, ÇÂÃ ÇòÚ ò÷é ÔËÍ Ô¹ä î»
ì¼Ú¶ ù ÇÕò¶º ìÚÅ ñËºçÆ ÔËÍ î» é¶ ÁÅêä¶ ÇêÁÅð çÅ òÅÃåÅ ð¼Ö Õ¶ ìÅê
çÅ ÷¯ð éÔÄ Ú¼ñä Çç¼åÅÍ ÇÂÃ¶ åð·» ×¹ðÈ ÁÅêäÅ êð¶î Á¼×¶ ð¼Ö Õ¶
Ã¶òÕ ù îÅð éÔÄ êËä Çç¿çÅÍ êÌîÅåî» òÆ Çê¼Û¶ Ôà Ü»çÅ ÔË ÃÅÇÔì ÜÆ
ÕìÆð å¶ éð Á³è ÔË, ×¹ðÈ Õ¯ ÕÇÔå¶ Á½ðÍ
ÔÇð ðÈá¶ ×¹ð á½ð ÔË, ×¹ð ðÈá¶ éÔÄ á¯ð¨
×¹ðÈ éÅéÕ ç¶ò ÜÆ çÅÁò¶ éÅñ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé¸
ÇÜÃçÅ Ãå×¹ðÈ âÅãÅ Ô¯ÇÂ, À°ÃÕ¯ îÅð éÅ ÃÅÕ¶ Õ¯ÇÂ¨ Çëð ÇÂ¿éÅ
ÔÆ éÔÄ¸
×¹ðÈ Ãîðæ ÔË ÃîÖó¶, ÕîÆ ÕÅÔÈ Õ¯ çÅÃÍ
Çðæ ÇÃ¼è Ã¶òÅ Õð¶, î¹ÇÕå éÅ Û¯ó¶ ÃÅæ¨
êð ÇÂÃ òÅÃå¶ ×¹ðÈ ÚÅÔÆçÅ êÈðÅ Áå¶ Çôô ÚÅÔÆçÅ ÃÈðÅÍ ÇÕªÇÕ¸
×¹ðÈ Çôô Á½ð ÂÆôòð, Çîñ ÕÆéÅ í×åÆ Çòò¶ÕÍ
åÆé¯ ÇåzèÅðÅ ìéÆ, ÁÅ×¶ ×¿×Å Â¶Õ¨
ÇÂÃ¶ åð·» ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÂÕ ÁÇÜÔ¶ Áé¯Ö¶ Ã¿ÃÅð çÆ ×ñ ÕÔÆ ÇÜÃ
çÆ êÇÔñ» ÇÕÃ¶ ù Öìð ÔÆ éÔÄ ÃÆÍ ò¶ç» ÇòÚ òÆ Áîð ñ¯Õ ìÅð¶
Õ°Þ éÔÄ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅÍ êð Ã¿å¯º ÕÆ ×å ÇéÁÅðÆ í×å¯, Ã¿å¯º ÕÆ ×å
ÇéÁÅðÆÍÓ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé¸
ÁòèÈ ì¶×î ç¶ô ÔîÅðÅ ÔËÍ
ò¶ç Õå¶ì êÅð éÔÆ êÅòå, ÕÇÔä Ã¹äé Ã¶ ÇéÁÅðÅ ÔËÍ
Çìé ìÅçñ ÜÔ» ÇìÜñÆ ÚîÕ¶, Çìé ÃÈðÜ À°ÇÜÁÅðÅ ÔËÍ
Ü¯Çå ñ×ÅÂ¶ ìÌÔî» ÜÔ» çðê¯, ÁÅ×¶ Á×î ÁêÅðÅ ÔËÍ
ÕÔ¶ ÕìÆð åÔ» ðÇÔä ÔîÅðÆ, ìÈÞ¶ ×¹ðî¹¼Ö ÇêÁÅðÅ ÔËÍ
ÕìÆðÅ ÖóÅ ì÷Åð î¶º, î»×¶ ÃìÕÆ ÖËðÍ

éÅ ÕÅÔÈ Ã¶ ç¯ÃåÆ, éÅ ÕÅÔÈ Ã¶ ìËð¨
AA. êÅÖ³âÆÁ» å¯º ìÚ¯, Ã¼ÚÆ-í×åÆ ù ÃîÞ¯

í×åÆ-í×åÆ Ãí Ü×å ìÖÅéÅ,
í×åÆ í¶ç Õ¯ÂÆ ÇìðñÅ ÜÅéÅÍ
Á×¶ í×å íÂ¶ íò íÅðÆ,
ÕðÆ í×åÆ êð Ü¹ÕåÆ éÅ èÅðÆÍ
Á¼Ü í×åÆ ç¹Çôå Ô¹¿çÆ ÜÅ ðÔÆ ÔËÍ ÃÅù í×åÆ ç¶ ÁÃñÆ ðÈê ù
ÜÅéäÅ êò¶×ÅÍ í×åÆ ÇÕò¶º ÕðÆÂ¶ ? í×åÆ ÕÆ ÚÆ÷ ÔË ? ÇÂÔ
ÜÅéä çÆ ÷ðÈðå ÔËÍ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ í×åÆ ç¶ ÁÃñ ðÈê ù ÇÕÔÅ¸
Òí×åÆ éÅ Ô¯Â¶ éÅÚ¶ ×
×ÅÅÂ¶Í í×åÆ éÅ Ô¯Â¶ Ø³à ìÜÅÂ¶¨Ó
ÇÂÔ é¼ÚäÅ ×ÅÀ°äÅ í×åÆ éÔÄ ÔËÍ í×åÆ ç¹Çôå Ô¯ ×ÂÆ ÔËÍ
ÇÂÔ ÇÕÃ åð·» Ô¯ÂÆ ç¹Çôå ÇÂÔ ç¯ ÕÅðéÅ éÅñ çÈÇôå Ô¯ÂÆÍ êÇÔñÅ
ÒÁÇ×ÁÅéÓ Áå¶ çÈÜÅ ÒÃòÅðæÓÍ í×åÆ Çò¼Ú ÁÇ×ÁÅéåÅ ÁÅ ×ÂÆÍ
í×åÆ ÇòÚ ÇéÜÆ ÃÅòðæ ÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÂÔ ç¹Çôå Ô¯ ×ÂÆÍ
ÁÇ×ÁÅé ÕÆ ÔË ? ÁÅçîÆ í×åÆ Õðé ñ¼× ÇêÁÅÍ êð í×åÆ ç¶
ÁÃñÆ ã¿× ù ÜÅéä çÆ Õ¯Çôô éÔÄ ÕÆåÆÍ Õ¯ÂÆ çðõå» çÆ Õ¯ÂÆ
åñÅì» çÆ Áå¶ Õ¯ÂÆ ÇÕÃ¶ çÆ å¶ Õ¯ÂÆ ÇÕÃ¶ çÆ í×åÆ ÇòÚ ñ¼×
Ç×ÁÅÍ ñ¯Õ ÁÅêä¶ Áé¹íò éÅñ í×åÆ Õðé ñ¼×¶ Í ÇÕÃ¶ é¶ î³é
ÇñÁÅ ÇÕ ï¼× ÕðéÅ í×åÆ ÔËÍ ÇÕÃ¶ é¶ Ã¯ÇÚÁÅ Õðî ÔÆ í×åÆ ÔËÍ
ÇÕÃ¶ é¶ Üà» òèÅÀ°äÅ ÔÆ í×åÆ ÃîÞ ÇñÁÅÍ ÇÕÃ¶ é¶ é¼ÚäÅ ×ÅÀ°äÅ
ÔÆ í×åÆ ÃîÇÞÁÅÍ ÁÃñ ÇòÚ ÇÂÔ í×åÆ éÔÄ ÔË ìÇñÕ ÇÂÔ
í×åÆ çÅ À°ñÇÞÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ðÈê ÔËÍ ìÅäÆ ç¹ÁÅðÅ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ
ðÔ¶ Ôé¸
í×åÆ Ô¯Â¶ éÔÄ éÅÚ¶ ×ÅÂ¶Í í×åÆ Ô¯Â¶ éÔÄ Ø³à ìÜÅÂ¶¨
í×åÆ Ô¯Â¶ éÔÄ îÈðå êÈÜÅÍ êÅÔé Ã¶ò¶ ÇÕÁÅ å¯Ô¶ ÃÈÞÅ¨
Çòîñ Çòîñ ×Åò¶º Áð¹ ð¯ò¶ºÍ ôä ÇÂÕ êðî Üéî Õ¯ Ö¯ò¶ºÍ
Â¶Ã¶ ÃÅÇÔì îÅéå éÅÔÄÍ ÇÂÔ Ãí ÕÅñ ðÈê Õ¶ ÛÅÔÄ¨
99
Ô¹ä ÃòÅñ êËçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ ñ¯Õ ÁÇ×ÁÅéåÅ ò¼Ã í×åÆ ÇÕª
Õð ðÔ¶ ÔéÍ í×åÆ çÅ ÁÇÜÔÅ îÅÔ½ñ ÇÕª ìÇäÁÅ ? ÒÃòÅðæÓ
ÇÃðë ÃòÅðæÍ Õ°¼Þ ñ¯Õ» é¶ ÁÅêä¶ ÇÔå ñÂÆ ÁÅçîÆ ù ÁÇ×ÁÅé
Çò¼Ú êÅ Çç¼åÅÍ ÇÂÔé» ñ¯Õ» é¶ í×åÆ ù è¿é ÕîÅÀ°ä çÅ ÃÅèé
ìäÅ ÇñÁÅÍ
ÇÜò¶º êÇÔñ» ÇÕÃ¶ é¶ ÃìÜÆ çÆ ç¹ÕÅé Ö¯ñÆ, çÈÃðÅ ÇìÜñÆ ç¶
ÃÅîÅé çÆ ç¹ÕÅé Ö¯ñçÅ ÔË, åÆÃðÅ Õ¼êó¶ çÆ..........Í ÇÂÃ åð·»
ñ¯Õ» é¶ ÁÅêäÆ-ÁÅêäÆ ð¯÷Æ ÕîÅÀ°ä ñÂÆ ç¹ÕÅé» Ö¯ñ ñÂÆÁ»Í
Õ¯ÂÆ ÕÇÔ¿çÅ ÔË ÇÕ ìËá Õ¶ ÕæÅ Ã¹ä ñÀ°, ÃÅð¶ êÅê Õ¼à ÜÅä×¶Í êð
éÔÄÍ ÁÇÜÔÅ Ô¯ ÔÆ éÔÄ ÃÕçÅÍ ÕæÅ Ã¹ä Õ¶ Áîñ ÕðéÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ÇÂÃ
åð·» òÆ êÅê éÔÄ Õ¼àä×¶Í êð ÁÅêä¶ îåñì ñÂÆ ÃîÅÜ ù ×ñå
ÇçôÅ Çç¼åÆ ÜÅ ðÔÆ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» Çëð Õ¯ÂÆ ÕÇÔ¿çÅ ÔË ÇÕ ï¼× Õð¶,
ÕÇñÁÅä Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ ÃîÅÜ ù îÈðÖ ìäÅÀ°ä çÅ ÇÂÔ ìóÅ ÔÆ Ã¯ÔäÅ
åðÆÕÅ ÔËÍ ÕÇñÁÅä å» îÔÅåî» ÜÆ çÅ ÔÆ Ô¯ò¶×Å, Ü¯ ç¹éÆÁ» Ú¯º ñ¼Ö»
ð¹êÂ¶ çÆ íÆÖ «à ñËä×¶Í Çëð ÜÜîÅéÅ çÆ ëÆÃ Áñ¼× Ô¯ò¶×ÆÍ ÇÂÃ
åð·» ç¹éÆÁ» ç¶ í×òÅé çÅ ð¶à AA@@@ Ô÷Åð ð¹êÂ¶ å¯º Ø¼à éÔÄ Ô¯
ÃÕçÅ Ü¶ ÕÇñÁÅä ÚÅÔ¹¿ç¶ Ô¯ å» ç¶ ÇçúÍ Ü¶ ÜÜîÅé òÆ éÔÄ ìä ÃÕç¶
å» ÕæÅ ÔÆ Ã¹ä ñÀ°, éÔÄ å» ÕÇñÁÅä Ô¯äÅ î¹ôÇÕñ ÔËÍ
ï¼× å¯º êÇÔñ» çÆ ÕÔÅäÆ çÅ ÇÂÃ Çò¼Ú ìÔ¹å îÔ¼åò ÔËÍ ÇÂÃ¶
Ãî¶º îÔÅåî» ÜÆ çÅ Á¼è¶ å¯º Ç÷ÁÅçÅ À°ç¶ô êÈðÅ Ô¯ Ú¹¼ÕÅ Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ
Çò¼Ú Ú¿ç¶ òÅñÆ íÆÖ ÷¯ð» å¶ Ô¹¿çÆ ÔËÍ Ú¿ç¶ Çò¼Ú ñ¼Ö» ð¹êÂ¶ îÔÅåîÅ ç¶
Ú¶ñ¶ «¼à Ú¹¼Õ¶ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ ÁÅÖð ÇÕ¿éÆ ç¶ð å¼Õ ç¹éÆÁ» é±¿ ì¹¼èÈ ìäÅÀ°ä×¶Í
ÇÂÕ Ççé å» ç¹éÆÁ» ÃîÞ ÔÆ ÜÅò¶×Æ Áå¶ åç¯º é» ÜÜîÅé Çîñä×¶
Ôé å¶ é» ê³âåÍ
ÇÂÃ åð·» ÃòÅðæ êÈðåÆ ñÂÆ ñ¯Õ» é¶ í×åÆ é±¿ êÌÚÇñå ÕÆåÅÍ
ÃîÅÜ é±¿ ×ñå í×åÆ ÇòÚ ñ×Å Çç¼åÅÍ Õ¯ÂÆ ÕÇÔ ÇðÔÅ ÔË çÅé-ê¹¿é
Õð¯ êÅê Öåî Ô¯ ÜÅä×¶Í Õ¯ÂÆ ÕÇÔ ÇðÔÅ ÔË â°ìÕÆÁ» ñ×Å ñú êÅê
Õ¼à ÜÅä×¶Í ÇÂÔ À°Ôé» çÅ ÁÅêäÅ ÃòÅðæ ÔËÍ ÁÇÜÔÆ ×ñå í×åÆ
éÅñ ÁÅçîÆ ì¶ÇøÕð Ô¯ Ç×ÁÅÍ êÅê çÅ âð Öåî Ô¯ Ç×ÁÅÍ
..............Çëð Õ°Þ íÈå» çÆ í×åÆ ÕðòÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÕÆ ÇÂÔ ÃòÅðæ
ñÂÆ í×åÆ éÔÄ ÔË ? ÇÂÔ í×åÆ å» ò¶ç» Çò¼Ú òÆ îé·» ÔËÍ Ü¯ ÇÂÃ
çÆ í×åÆ ÕðçÅ ÔË îðé¶ å¯º ìÅÁç À°Ã¶ é±¿ êÌÅêå Ô¹¿çÅ ÔËÍ òÅÃÈç¶ò
Ç´Ãé é¶ ÁðÜ¹é é±¿ ÇÕÔÅ¸Ô¶ ÁðÜ¹é ! Ü¯ Çê¼åð» çÆ í×åÆ ÕðçÅ
ÔË À°Ô Çê¼åðñ¯Õ Çò¼Ú ÚñÅ ÜÅò¶×ÅÍ Ü¯ ç¶òÇåÁ» çÆ í×åÆ ÕðçÅ
ÔË À°Ô ç¶òñ¯Õ é±¿ êÌÅêå Ô¯ò¶×Å Áå¶ Ü¯ êÌ¶å» çÆ í×åÆ ÕðçÅ ÔË À°Ô
êÌ¶å ï¯éÆ Çò¼Ú Úñ¶ ÜÅò¶×ÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ Ô¶ ÁðÜ¹é å±¿ ÇÂÔ Çå¿é
í×åÆÁ» Û¼â ÇÕ ÇÃðë î¶ð¶ ÇòÚ ÃîÅ ÜÅÍ .............Ô¹ä ×¿íÆðåÅ
éÅñ ÇòÚÅð Õðé òÅñÆ ×¼ñ ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÃÅé§È êÌ¶å ìäÅÀ°ä ÇòÚ
ÇÕª ñ¼×¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ ÃÅé±¿ êÌ¶å ï¯éÆ Çò¼Ú ÇÕª í¶Ü ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÃ Çê¼Û¶
À°Ôé» çÅ ÁÅêäÅ ÃòÅðæ «ÇÕÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ À°Ôé» é±¿ êËÃ¶ éÅñ
îåñì ÔË ç¹éÆÁ» ÚÅÔ¶ ÖÈÔ Çò¼Ú ÜÅÂ¶Í
ôÅÃåð» é¶ ÇÂÃ í×åÆ é±¿ îé·» ÕÆåÅÍ Çëð À°Ô ÕÆ ÔË Ü¯ ã¯ñ
òÜÅ-òÜÅ Õ¶ ñ¯Õ» é±¿ ì¹¼èÈ ìäÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÜò¶º ë½Ü Çò¼Ú Á³×ð¶÷» é¶
ìÅð-ìÅð ÷¯ð-÷¯ð éÅñ ÷îÆé å¶ êËð îÅðéÅ ÇÃÖÅÇÂÁÅÍ ÇÂÃ éÅñ
ÇçîÅö çÆÁ» éÅóÆÁ» Õî÷¯ð Ô¹¿çÆÁ» ÔéÍ ñ¯Õ» Çò¼Ú ÇÂÔ ×¼ñ
êÌÚÇñå ÔË ÇÕ ë½ÜÆ çÆ ÁÕñ Ø¼à Ô¹¿çÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÇìñÕ°ñ áÆÕ ÔËÍ
ÕÅðä ÇÂÔÆ ÔË ÇÕ Á¿×ð¶÷» é¶ ÃÅâÆ ÁÕñ Ø¼à Õðé ñÂÆ ÇÂÔ
ëÅðîÈñÅ Õ¼ÇãÁÅ ÃÆÍ ÇÂÃ éÅñ Ã¯Úä¶ çÆ åÅÕå Ø¼à Ü»çÆ ÔËÍ
..........ÇÂÃ¶ åð·» ÇÃÁÅä¶ òÆ ñ¯Õ» é±¿ îÈðÖ ìäÅªç¶ ÔéÍ ÇÃð Ø¹îÅ-
Ø¹îÅ Õ¶ ñ¯Õ» é±¿ êÅ×ñ Õð Çç¿ç¶ ÔéÍ ÇÂÕ êÇÔñòÅé é±¿ Ü¶ ç¯ Çî³à
ÇÃð Ø¹îÅÀ°äÅ êò¶ å» À°Ô òÆ êð¶ôÅé Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ À°ÃçÅ ÇÃð
ÚÕðÅÀ°ä ñ¼× ÜÅò¶×ÅÍ Ã¯Úä çÆ åÅÕå Ø¼à ÜÅò¶×ÆÍ å» Çëð Ü¯
îÅò», íËä» ÇÂÕ-ÇÂ¼Õ Ø³àÅ ñ×ÅåÅð ÇÃð Ø¹îÅªçÆÁ» Ôé À°Ôé»
çÅ ÕÆ ÔÅñ Ô¯ò¶×ÅÍ ÇÂÃ åð·» Ú¿×Æ íñÆ îÅåÅ çÅ òÆ ÇçîÅö ÖðÅì
Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ
ÇÂÃ åð·» í×åÆ ç¶ Ö¶åð Çò¼Ú Ûñ-Õêà ÁÅ Ç×ÁÅÍ Á¼Ü ñ×í×
íÅðå ÇòÚ A@ Õð¯ó ñ¯Õ êÌîÅåîÅ ç¶ é» å¶ ð¯àÆ ÖÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÔ
ìÔ¹å ×¿íÆð Ãî¼ÇÃÁÅ ÔËÍ ÁÅî ÁÅçîÆ ÃîÞ ÔÆ éÔÄ ÇðÔÅ ; À°Ãé±¿
íàÕÅ Çç¼åÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ îËº ÁÅêä¶ ÜÆòé çÅ À°ç¶ô Ú¹ÇäÁÅÍ............îËº
Ã¯ÇÚÁÅ, ÃîÅÜ é±¿ íàÕÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ é±¿ ÃîÞÅ Õ¶ í×åÆ ç¶ ÃÔÆ
ðÃå¶ å¶ ñË ÜÅò»Í Ü¯ ñ¯Õ Ôé¶ð¶ Çò¼Ú Ôé À°Ôé» é±¿ Ú¶åé ÕðçÅ Ô»Í
ÃåÃ¿× î¶ðÅ ô½Õ ÔË ; ê¶¶ôÅ éÔÄ ÔËÍ îËé±¿ êËÃ¶ çÆ ÷ðÈðå éÔÄ ÔËÍ îËº A@@
å¯º òÆ ÇÜÁÅçÅ ÁÅôðî ìäòÅÂ¶ êð î¶ð¶ éÅî ÇÂÕ ÃÈÂÆ òÆ éÔÄ ÔËÍ
êÖ³âÆ åêÕ¶ é±¿ A@-AB ÃÅñ Çò¼Ú ÔÆ ÇÔñÅ Õ¶ ð¼Ö Çç¼åÅ ÔËÍ Ø¼à å¯º
Ø¼à Çå¿é ñ¼Ö ñ¯Õ» é±¿ êÖ³âÆÁ» å¯º ìÚÅ ÇñÁÅ ÔËÍ ÁÜ¶ ÇÂÔ ÇÃñÇÃñÅ
Ô¯ð Á¼×¶ ñ×ÅåÅð ò¼è ÇðÔÅ ÔËÍ
êÖ³âÆÁ» ç¹ÁÅðÅ ìÔ¹å Çé§ÇçÁÅ ÕÆåÆ ÜÅä å¶ òÆ À°é·» é¶ î¶ð¶
ÇÚÔð¶ å¶ ÕçÆ ÇéðÅôÅ éÔÄ ç¶ÖÆ Ô¯ò¶×Æ Áå¶ é» ÔÆ î¶ðÆ ìÅäÆ Çò¼Ú
Õ¯ÂÆ åìçÆñÆ ç¶ÖÆ Ô¯ò¶×ÆÍ ÇÂÃ Çòð¯è Áå¶ Çé¿ÇçÁÅ ç¶ ìÅòÜÈç
éåÆÜ¶ òÜ¯º î¶ðÆ Ã¿×å Ççé¯-Ççé òèçÆ ÔÆ ÜÅ ðÔÆ ÔËÍ îËº ÁÅêäÆ
Çé§ÇçÁÅ éÅñ êð¶ôÅé éÔÄ Ô¹¿çÅÍ î¶ð¶ Õ¯ñ Çå¿é åð·» ç¶ ñ¯Õ ÁÅ ðÔ¶
ÔéÍ êÇÔñ¶ ÒÒÁ³Õ¹ðÆ ÜÆòÍÓÓ ÇÜÔé» é¶ ÇêÛñ¶ Üéî» Çò¼Ú Ú¿×¶ Õðî
ÕÆå¶ ÀÀ°°Ôé» é±¿ ÃÇå×¹ðÈ çÆ êÌÅêåÆ Ô¯äÆ ÃÆÍ ÇÂÔ ñ¯Õ ìó¶ æ¯ó¶ ÔéÍ
Çëð Õ°Þ ñ¯Õ ÇìîÅðÆÁ» òÅñ¶ ÔéÍ ÇÂÔ í×åÆ ñÂÆ éÔÄ ÁÅªç¶Í
ÇÂÔé» ÇòÚ¯º I@% ÇÃðë ÁÅêä¶ ð¯×» é±¿ çÈð ÕðéÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ ÔéÍ Üç¯º ÇÕ
A@% ÇÃðë í×åÆ ç¶ À°ç¶ô éÅñ ÁÅªç¶ ÔéÍ êÅ×ñ-ÖÅé¶ ç¶ âÅÕàð
êÅ×ñ» é±¿ áÆÕ éÔÄ Õð ÃÕç¶Í êð îËº êÅ×ñ» çÅ âÅÕàð òÆ ìä
Ç×ÁÅ Ô»Í ÇÕªÇÕ ìÔ¹å êÅ×ñ ÁÅªç¶ Ôé ; Üç¯º áÆÕ Ô¯ Ü»ç¶ Ôé å»
À°Ô Ô¯ð çÃ êÅ×ñ» é±¿ ëó Õ¶ î¶ð¶ Õ¯ñ ñË ÁÅªç¶ ÔéÍ òËÃ¶ å» ÇÂÔ
ÃÅðÆ ç¹éÆÁ» ÔÆ êÅ×ñ ÔËÍ Á³åð ÇÃðë ÇÂ¿éÅ ÔË ÇÕ Õ¯ÂÆ A@% ÔË, Õ¯ÂÆ
B@% ÔËÍ Üç¯º E@% å¯º Ç÷ÁÅçÅ ÇÕÃ¶ çÅ ÇçîÅ× õðÅì Ô¯ ÜÅò¶ å»
ñ¯Õ À°Ãé±¿ êÅ×ñ ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ òÅÃåò Çò¼Ú Ãí êÅ×ñ ÔéÍ ì¶ÕÅð
çÆÁ» ×¼ñ» Ã¯Ú ðÔ¶ Ôé, ì¶ÕÅð ×¼ñ» Çò¼Ú À°ñÞ¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ...........Çëð
åÆÃð¶ î¶ð¶ Çé§çÕ î¶ð¶ Õ¯ñ êÔ¹¿Ú ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÔ êó¶-ÇñÖ¶ ì¹¼èÆîÅé
ñ¯Õ ÔéÍ Üç¯º ÚÅð¶ êÅÃ¶ î¶ðÆ Çé§ÇçÁÅ Ô¹¿çÆ ÔË å» ÇÂÔ ÃîÅÜ Ã¶òÕ
Áå¶ ì¹¼èÆîÅé ñ¯Õ Ã¯Úç¶ Ôé ; Ô» ! ÁÅÖð Õ½ä ÔË ÁËÃÅ ! Çëð À°Ô
Ú¹ê-ÚÅê î¶ðÅ ÃÇåÃ¿× Ã¹äé ÁÅªç¶ ÔéÍ À°Ôé» é±¿ ÃîÅÜ çÅ ÇëÕð
ÔËÍ Üç¯º À°Ô Ã¹äç¶ Ôé ; À°Ôé» çÅ íðî Çî¼à Ü»çÅ ÔËÍ ...........Çëð
À°Ô éÅîçÅé ñË ñËºç¶ ÔéÍ À°µêð ÁÃÄ í×åÆ ç¶ êÌçÈôä ç¶ ÕÅðä»
çÆ ×¼ñ ÕÇÔ ðÔ¶ ÃÆÍ Õ°Þ ñ¯Õ» é¶ ÁÇ×ÁÅéåÅ ç¶ ÕÅðä ×ñå
í×åÆ ëóÆ Ô¯ÂÆ ÔË ; Üç¯º ÇÕ Õ°Þ ñ¯Õ» é¶ Çé¼ÜÆ ÃòÅðæ ñÂÆÍ
ÁÅÀ°ä òÅñ¶ Ãî¶º Çò¼Ú ÇÂÃ Ûñ Õêà å¯º ÃîÅÜ Ã¹Ú¶å Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ
êÅÖ³âÆ ë¶ñ Ô¯ ðÔ¶ ÔéÍ Ô¹ä Ü¼× òÅñÅ éÅàÕ òÆ Öåî Ô¯
ÜÅò¶×ÅÍ.............Çëð õ÷Åé¶ ÖÅñÆ ðÇÔä×¶ å» îÔÅåîÅ ÜÆ ×¹¼Ã¶
ÇòÚ ñÅñ-êÆñ¶ Ô¯ä×¶Í êð Õ¯ÂÆ ÜÜîÅé éÔÄ Çîñ¶×ÅÍ ê³Çâå ñ¯Õ
ì¹ñÅÀ°ä å¶ òÆ éÔÄ ÁÅÀ°ä×¶Í î×ð ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ Ã¼ÚÆ í×åÆ
Ççé¯º-Ççé òèçÆ ÔÆ ÜÅÂ¶×ÆÍ
ÁÅú ç¶ÖÆÂ¶ í×åÆ îÅð× Çò¼Ú Õ°Þ Ú¿×¶ ñ¯Õ òÆ Ôé, æ¯ó·Å À°Ôé»
ò¼ñ Úñç¶ Ô»Í À°Ô Ú¿×¶ å» Ôé êð Ãð×¹ä-Çéð×¹ä í×åÆÁ»
ÇòÚ ÔÆ À°ñÞ¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ Ãð×¹ä í×åÆ Çò¼Ú Çåz×¹ä í×åÆ çÅ
îÔ¼åò ÔËÍ ÇÜò¶º-çËòÇåÁ» çÆ í×åÆ, îÈðåÆ êÈÜÅ ÁÅÇçÍ
Ôð Ôð éÅî ÃçÅ Çôò Õ¶ðÅÍ åÅ Ã¯º çÈð éÅ Ô¯å íò ë¶ðÅÍÍ
ìÔ¹å êÌÆå Ã¯ Çôò Õ¯ ÇèÁÅò¶Í Çð¼è ÇÃ¼è ìÔ¹å Ã¹Ö êÅò¶¨
îé ÇÜÃÕ¶ ÇéôÚË Õð èðÔÄÍ Ç×Çð ÕËñÅô î¶º òÅÃÅ ÕðÔÄ¨
ÇëðÕ¶ ÕÅñ Þê¶à¶ ìÅÔÄÍ âÅð ç¶Â¶ íòÃÅ×ð îÅÔÆ¨
ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÇôòÜÆ çÆ í×åÆ éÅñ ÕËñÅô êðìå
À°µå¶ òÅÃ Ô¯ ÜÅò¶×Å ; Çð¼èÆÁ»-ÇÃ¼èÆÁ» Áå¶ Ô¯ð Ã¹Ö Çîñ ÜÅÂ¶×Å
êÌ¿å± íòÃÅ×ð Ú¯º êÅð éÔÄ Ô¯ ÃÕ¶×ÅÍ ÇÕªÇÕ ÕÅñ-ê¹ðô Çëð
íòÃÅ×ð Çò¼Ú Ã¹¼à Çç¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÕðÕ¶ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
Çôò ÃÅèé ÕÆ ïÔ ×Çå, Çôò ÔËº íò Õ¶ ðÈêÍ
Çìé ÃîÞ¶ ïÔ Ü×å Ãí, êð¶ îÔ» íÌî ÕÈê¨
Çìé» ÃîÞ¶ Õ¯ÂÆ òÆ í×åÆ éÔÄ ÕðéÆ ÔËÍ í×åÆ çÅ À°ç¶ô îÅÇÂÁÅ
Çò¼Ú ëÃÆ Ô¯ÂÆ ÁÅåîÅ é±¿ ìÌÇÔî³â å¯º êð¶ îÅñÕ å¼Õ êÔ¹¿ÚÅÀ°äÅ ÔËÍ
ÇÂÃ ñÂÆ Õ¯ÂÆ òÆ í×åÆ Õðé å¯º êÇÔñ» ÇÂÔ ÃîÞäÅ ìÔ¹å ÷ðÈðÆ
ÔË ÇÕ ÇÕÔóÆ í×åÆ éÅñ ÁÃÄ íòÃÅ×ð Çò¼Ú À°ñÞ¶ ðÔ»×¶ å¶ ÇÕÃ
í×åÆ éÅñ ÁÅåîÅ çÅ ÕÇñÁÅä Ô¯ò¶×ÅÍ ÃÅÇÔì ÜÆ Á¼×¶ ÃîÞÅ ðÔ¶
Ôé¸
ìÔ¹å êÌÆå Ã¯ Çòôé±¿ Õ¯ ÇèÁÅò¯Í Ã¯ ÜÆò Çòôé±¿ ê¹ðÆ Õ¯ ÜÅò¶Í
Çòôé±¿ ê¹ðÆ î¶º ÇéðíË éÅÔÄÍ ÇëðÕ¶ âÅð ç¶Â¶ íÈîÅÔÄ¨
Ô¹ä ÇÂæ¶ òÆ Ã¹ð¼ÇÖÁÅ éÔÄ ÔË, âð ÔËÍ Ãòð×ñ¯Õ å¼Õ å» êÔ¹¿Ú
ÜÅÂ¶×Å êð ç¹ìÅðÅ íò-ÃÅ×ð Çò¼Ú ÁÅÀ°ä çÅ âð ÔËÍ.........ÃÅÇÔì ÜÆ
é¶ ÇÕÃ¶ òÆ í×åÆ çÅ Ö³âé (Çòð¯è) éÔÄ ÕÆåÅ êð Ãí çÆ êÔ¹¿Ú ç¼ÃÆ ÔËÍ
ÔÇð Ôð ìÌÔîÅ Õ¯ ÔË éÅªÍ ðÜ ×¹ä ÇòÁÅêÕ ÔË Ãí áÅª¨
ìÌÔîä Õ¯ êÈÜË Ã¿ÃÅðÅÍ ÜÆò éÅ Ô¯ íòå¶ ÇéÁÅðÅ¨
ê²ó êó ÇòÇçÁÅ Ü× íðîÅò¶Í í×åÆ êçÅðæ ÕËÃ¶ êÅò¶¨
ê¯æÆ êÅá êó¶ Ççé ðÅåÆÍ Ü¶Ô Õ¶òñ ízî Õ¶ À°åêÅåÆ¨
ÁÅê íðî å¶ ÇéðíË éÅÔÄÍ ìÔ¶ ÜÅå ÔËº ízî Õ¶ îÅÔÄÍÍ
Á½ðé Õ¯ ÇôÕôÅ Ãí ç¶ÔÆÍ åÅå¶ ÇîñË é êðî Ãé¶ÔÆ¨
êÅê ê¹¿é ÕÅ ñ¶ÖÅ ÕðÔÄÍ ÇìéÅ í×åÆ Ú½ðÅÃÆ êðÔÄ¨
ìÌÔîä ÕÆ ÔË ïÔ Õðå±åÆÍ ìÌÔîä êÈÜ¶ Ô¯Â¶ éÅ î¹ÕåÆ¨
î¹ÕåÆ òÅñÆ ×¼ñ ÇÂ¼æ¶ òÆ éÔÄ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÇÂÔ ×¼ñ ÃÅë-ÃÅë
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ; ÃÅé§È ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ ÇÂÃ ìÅäÆ å¶ ÇòÚÅð ÕðéÅ Ô¯ò¶×ÅÍ
Ü¶ ÇÂÃ í×åÆ Çò¼Ú òÆ î¹ÕåÆ éÔÄ ; ìÅð-ìÅð îÅå ñ¯Õ Çò¼Ú ÁÅÀ°äÅ
êò¶×Å å» ÃÅù ÜðÈð ÇÂÔé» í×åÆÁ» å¯º À°µÚÅ À°áäÅ êò¶×ÅÍ
ÁÅåîÅ ç¶ ÕÇñÁÅä ñÂÆ Á¼×¶ ò¼èäÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ÁÅÀ° Ãð×¹ä í×åÆ
å¯º Á¼×¶ Ú¼ñç¶ Ô» ; Çéð×¹ä í×åÆ çÆ ×¼ñ ÕðÆÂ¶Í Çéð×¹ä í×åÆ
å¯º íÅò ÇéðÅÕÅð çÆ í×åÆ Çò¼Ú ï¯×Æ ï¯× ÕðçÅ ÔËÍ Ô¹ä ÇÂÃ Çòô¶
ìÅð¶ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
Ã¹ä èðîçÅÃ í×åÆ êç ªÚÅÍ
ÇÂé ÃÆóÆ Õ¯ÂÆ éÔÄ êÔ¹¿ÚÅÍÍ
ï¯×Æ ï¯× ÃÅèé» ÕðÂÆÍ íòÃÅ×ð å¶ éÔÄ åðÂÆ¨
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ï¯× ÃÅèé» éÅñ òÆ ÁÅåîÅ ÇÂÃ íò-ÃÅ×ð Ú¯º êÅð
éÔÄ Ô¯ò¶×ÆÍ ÁÅÖð Çò¼Ú Çéð×¹ä í×åÆ çÆ ÇÕæ¯º å¼Õ êÔ¹¿Ú ÔË ÃÅÇÔì ÜÆ
ÜÅÂ¶ Çéð¿Üé îÅÇÔ
îÅÇÔºº ÃîÅÂÆÍ ÁÅ×¶ ×îÁ éÅ ÕÅÔÈ êÅÂÆ¨
Â¶¶Ã¶ åÆé ñ¯Õ Ãí ÁàÕ¶Í Öð¶ ÇÃÁÅé¶ å¶ Ãí íàÕ¶¨
ÇðôÆ-î¹éÆ ×ä ×¿èðò Á½ð ç¶òÅÍ
Ãí Çîñ Õð¶ Çéð¿Üé Ã¶òÅ¨
ÃÅèÕ ÇÃè ÃÅè¹ Ü¯ íÇÂúÍ
ÇÂéÕ¶ ÁÅ×¶ Õ¯ÂÆ éÅ ×ÇÂú¨
ÇåzÕÅñ Çò¼Ú ÇÜ¿é¶ òÆ ÇÃè, ÃÅè¹, ÇðôÆ î¹éÆ ÁÅÂ¶ À°Ô Ãí Çéð¿Üé
åÕ ÁàÕ¶ À°Ã å¯º Á¼×¶ Õ¯ÂÆ éÔÄ Ç×ÁÅÍ Ã¼ÚÆ í×åÆ ÇÕÃ¶ é±¿ éÔÄ
ÇîñÆÍ
ÕÔË ÕìÆð Ã¹ä¯ îî ìÅéÆÍ í×åÆ ÃÅð îËº ÕÔ¯º ìÖÅéÆ¨
ÁÅ×¶ í×å íÇÂ ìÔ¹ íÅÂÆÍ ÕðÆ í×åÆ êð ï¹ÕåÆ éÅ êÅÂÆ¨
ÁÅÇç í×åÆ Çôò ï¯×Æ Õ¶ðÆÍ ðÅÖÆ ×¹êå éÅ Ü× î¶º ë¶ðÆ¨
åÅÃé î¶ðÆ í×åÆ ÇéÁÅðÆÍ ÜÅ Õ¯ ÇÕÁÅ ÜÅé¶ Ã¿ÃÅðÆ¨
åÅÕ¯ ï¯×¶ôòð éÔÄ êÅò¶Í Á½ð ÜÆò ÕÆ Õ½é ÚñÅò¶¨
ÃÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ î¶ðÆ í×åÆ ÇÂÔé» ÃÅÇðÁ» å¯º À°µÚÆ ÔËÍ
ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ Ã¼ÚÆ í×åÆ çÅ í¶ç ÃÅð¶ Ã¿ÃÅð é±¿ Çç¼åÅÍ À°Ôé» é¶
Ã¼Ú¶ éÅî çÆ îÇÔî» ç¼ÃÆÍ ÇÕÔÅ¸
éÅî Çìé ÇÔðç¶ ô¹¼è éÅ Ô¯ÂÆÍ
Õ¯Çàé í»Çå ÕðË Ü¯ Õ¯ÂÆ¨
Üì ñ× ÃÅð éÅî éÔÄ êÅò¶Í
åì ñ× ÜÆò íò íàÕÅ ÖÅò¶Í
ÇÕÃ¶ ï¯× Ü» ÇÕÃ¶ åê éÅñ ÁÅåî» Ú¶åé éÔÄ Ô¯ ÃÕçÆÍ ò¼â¶-
ò¼â¶ ÇðôÆÁ» é¶ ìÔ¹å åê ÕÆå¶Í êð Çëð òÆ îé ç¶ ìÃ Ô¯ ÇÕ ðÇÔ
×Â¶; ÇÂÃ ñÂÆ êÅð éÔÄ Ô¯ ÃÕ¶Í ÇÃðë éÅî çÆ åÅÕå éÅñ ÇÂÔ
ÁÅåîÅ ÕÅñ ç¶ ÜÅñ Çò¼Ú¯º ìÚ Õ¶ ÁÅêä¶ ÃÔÆ Øð ÜÅ ÃÕçÆ ÔËÍ
ÕÅñ Çëð¶, ÇÃð À°êð¶,ÔÅæ¯º èð¶ ÕîÅéÍ
ÕÔ¶ ÕìÆð ×Ô¹ éÅî Õ¯, Û¯ó ÃÕñ ÁîÅé¨
êð ÇÂÔ éÅî ç¹éÆÁ» Çò¼Ú êÌÚÇñå ÃÔÃåð éÅîÅ å¯º êð¶ ÔËÍ ÇÂÔ
ÇÂÕ ÃÜÆò òÃå± ÔËÍ íÅò ÇÜ¿çÅ éÅî ÔËÍ ÇÂÔ éÅî ç¶äÅÍ Õ¯ÂÆ ôìç
ç¼ÃäÅ éÔÄ ÔË ; ÁÅåîÅ é±¿ Ú¶åé ÕðéÅ ÔËÍ ×¹ðÈ Ã¼ÚÅ éÅî ç¶ Õ¶ À°Ã¶
êñ ÁÅåî» é±¿ Ú¶åé Õð Çç¿ç¶ ÔéÍ ×¹ðÈ ÁÅêäÆ Ã¹ðåÆ éÅñ êðîÅåî
å¼å ÇñÁÅ Õ¶ Ã¶òÕ ç¶ ÇòÚ Û¼âçÅ ÔËÍ ÇÂÔÆ éÅî ÁÖòÅªçÅ ÔËÍ
ÇÂÃ éÅî å¯º Çìé» Õ¯ÂÆ òÆ ÜÆò Ã¿ÃÅð ÃÅ×ð å¯º êÅð éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅÍ
ÇÂÃ éÅî ç¶ Çòô¶ Çò¼Ú îËº òÅð-B

ÃÇåÃ¿× Çò¼Ú Ã¿×å é±¿ Ô¹ÇôÁÅð ÕðçÅ
Ô» ÇÕ ÇÂÃ ìÌÇÔî³â Çò¼Ú Ü¯ òÃå± î¶ð¶
êÅÃ ÔËÍ À°Ô ìÌÇÔî³â Çò¼Ú ÇÕÃ¶ Ô¯ð Õ¯ñ
éÔÄ ÔËÍ ÇÂÃ ÇòÚ î¶ðÅ Ô¿ÕÅð éÔÄ ÔËÍ
ÁÃñÆÁå Çò¼Ú Ã¼Ú ÔËÍ
Ã¿å¯ Ã¯ ÃÇå×¹ðÈ î¯ÇÔ íÅò¶, Ü¯ ÁÅòÅ×îé ÇîàÅòËÍ

ç¹ÁÅð éÅ îÈç¶ êòé éÅ ð¯Õ¶, éÅ ÁéÔç À°ðÞÅò¶¨
AB. ÃÇÔì ç¶ Çé¿çÕ Õ½ä !

ÃÅÇÔì ì¿ç×Æ ê³æ Çò¼Ú êÖ³â ñÂÆ Õ¯ÂÆ Ü×·Å éÔÄ ÔËÍ ÇÕªÇÕ
ÇÂÔ Ã¼ÚÆ í×åÆ çÆ ðÅÔ å¶ ÇçzóåÅ éÅñ ÚñçÅ ÔËÍ Ã¿å» é¶ ô¹ðÈ å¯º
ÔÆ êÖ³âòÅç çÅ Çòð¯è ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÜÃ ç¶ éåÆÜ¶ òÜ¯º êÖ³âÆ åêÕ¶ çÆ
Çé§ÇçÁÅ çÅ À°Ôé» é±¿ ÃÅÔîäÅ òÆ ÕÅðéÅ ÇêÁÅ ÔËÍ êñàÈ ÃÅÇÔì ÜÆ
é±¿ Ç÷¿çÅ ÜñÅ Çç¼åÅ Ç×ÁÅÍ êð À°Ô êÖ³âÆÁ» Á¼×¶ éÔÄ Þ¹Õ¶Í À°Ôé»
é¶ ÃîÅÜ é±¿ ÃÔÆ ðÅÔ ç¼Ãä çÅ ïåé ÕÆåÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ôé» é¶
ÁÅêäÆ ÜÅé çÆ êðòÅÔ òÆ éÔÄ ÕÆåÆÍ ×¹ðÈ éÅéÕ ç¶ò ÜÆ é±¿
êÅÖ³âÆÁ» é¶ Ü¶ñ· ÇòÚ í¶Ü Çç¼åÅÍ ×¹ðÈ ÁðÜ¹é ç¶ò ÜÆ é±¿ å¼å¶ åò¶
å¶ ÇìáÅ Õ¶ Õôà Çç¼å¶ ×Â¶Í Á¼Ü ÃÅð¶ Ã¿ÃÅð Çò¼Ú À°Ôé» îÔ»ê¹ðô»
çÅ éÅî ÔËÍ ìó¶ ç¹Ö çÆ ×¼ñ ÔË ÇÕ À°Ã Ãî¶º ÁÃÄ ÇÂÔé» îÔ»-ê¹ðô»
é±¿ ÃîÞ éÅ ÃÕ¶Í
ÇÜ¿éÆ Çé§ÇçÁÅ ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ Ô¯ÂÆ À°éÆ ÇÕÃ¶ Ô¯ð Ã¿å
îÔ»ê¹ðô» çÆ éÔÄ Ô¯ÂÆÍ À°Ôé» é±¿ éÅÜÅÇÂ÷ Ã¿åÅé ÇÕÔÅ, Õ°ÁÅðÆ
ìÌÅÔÅîäÆ çÆ À°ñÅç ÇÂ¿é¶ ò¼â¶ îÔ»ê¹ðô çÆ ÇÂ¿éÆ Çé§ÇçÁÅ ; ÁÅÇÖð
ÇÕª ? ÇÜò¶º ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ Çé§ÇçÁÅ êÅÖ³âÆÁ» é¶ ÁÅêä¶ ÃòÅðæ çÆ
êÈðåÆ ñÂÆ ÕÆåÆÍ ÇÂÃ¶ åð·» ÔÆ ÃÅÇÔì-ì¿ç×Æ ê³æ çÅ Çòð¯è òÆ
Ô¯ÇÂÁÅÍ À°Ã Ãî¶º òÆ êÅÖ³âÆÁ» é¶ Üç¯º ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ ÕìÆð ÃÅÇÔì Þ¹á,
è¯ÖÅ-èóÆ, êÅÖ¿â ÁÅÇç é±¿ çÈð Õð ðÔ¶ Ôé å» À°Ô À°Ôé» ç¶ ÇÖñÅë
Ô¯ ×Â¶Í ÃÅÇÔì ÜÆ é±¿ EB òÅð î½å çÆ Ã÷Å ÇîñÆÍ Ü¯ EB ÕÃéÆ Ü»
ìÅòé ÕÃ½àÆ òÆ ÕÔÅÂ¶Í Õç¶ ÁÅð¶ éÅñ ÕàòÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ; Õç¶
÷ÇÔð ÇêñÅÂÆ ×ÂÆ ; Õç¶ Ü¿ÜÆð» éÅñ ì¿é Õ¶ ×¿×Å Çò¼Ú Ã¹ÇàÁÅ
Ç×ÁÅ ; Õç¶ ÔÅæÆ Á¼×¶ Õ°Úñä òÅÃå¶ êÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ åð·»
ìÅòé ÕÃ½àÆ ç¶ éÅî çÅ ÇÂÕ ×Ì¿æ òÆ ÔËÍ ÇÜÃ Çò¼Ú ÃÅÇÔì ÜÆ é¶
ç¼ÇÃÁÅ ÔË ÇÕ ÇÕò¶º À°Ôé» é±¿ î½å çÆ ÃÜÅ ÇîñÆÍ Ü¶ Á¼Ü òÆ ñ¯Õå¿åð
éÅ Ô¹¿çÅ å» îËé§È òÆ Ø¼à¯ Ø¼à A@-AB òÅð î½å çÆ ÃÜÅ Ô¯ ×ÂÆ Ô¹¿çÆÍ
ÕÃð å» À°Ã åêÕ¶ é¶ À°ç¯º òÆ éÔÄ Û¼âÆ ÃÆÍ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ Áå¶ Ô¯ð
Ã¿å» çÆ Çé§ÇçÁ» ÇÕª Ô¯ÂÆ ? Õ½ä ÕðçÅ ÔË À°Ôé» çÆ Çé§ÇçÁÅ ?
ÃÅÇÔì ÜÆ íÈå-êÌ¶å çÆ í×åÆ ç¶ ÇÖñÅë ÃéÍ ÇÃÁÅä¶ Ü» ú°ÞÅ ñ¯Õ
107
í¯ñ¶-íÅñ¶ ñ¯Õ» é±¿ âðÅ èîÕÅ ðÔ¶ ÃéÍ ÁÅê îÔÅé ÃîÅÜ Ã¹èÅðÕ
ÃéÍ À°Ôé» ÇÕÔÅ ÇÕ íÈå-êÌ¶å» çÆ í×åÆ éÅ Õð¯Í À°Ôé» çÆ ìÅäÆ
Çò¼Ú Õ¯ÂÆ ê¼ÖêÅå éÔÄ ÔËÍ
ÕìÆðÅ ÖóÅ ìÅ÷Åð î¶º, î»×¶ ÃíÕÆ ÖËðÍ
é ÕÅÔÈ Ã¶ ç¯ÃåÆ, éÅ ÕÅÔÈ Ã¶ ìËð¨
ÇÂÃçÅ ÁÃð ÇÂÔ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ Õ¼àóòÅçÆ åêÕ¶ é¶ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ
Çé§ÇçÁÅ ÕðéÆ ô¹ðÈ Õð Çç¼åÆÍ ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ ÔÆ Û¯àÆ ÜÅåÆ ç¶ ñ¯Õ» é¶
ÃÅÇÔì ÜÆ é±¿ ÁêäÅÇÂÁÅÍ ÇÕªÇÕ Û¯àÆ ÇìðÅçðÆ ç¶ ñ¯Õ Ã¿å» çÆ
í×åÆ ç¶ ò¼ñ ÜñçÆ Úñ¶ Ü»ç¶ ÔéÍ À°Ôé» é±¿ Ã¼ÚÆ ôðä Çîñ Ü»çÆ
ÔËÍ
îËé±¿ ÇÕÃ¶ é¶ ê¹¼ÇÛÁÅ ÇÕ ÁÅê ç¶ ê³æ çÆ îÔ¼åòêÈðä êÌÅêåÆ ÕÆ ÔË
? îËº ÇÕÔÅ ÇÕ îËº ç¯ Õ¿î îÔ¼åòêÈðä ÕÆå¶Í êÇÔñ»............Ã¿å» çÆ
ÇÃ¼ÇÖÁÅ æ¼ñ¶ E@ Ô÷Åð ìÌÅÔîä» é±¿ ñË ÁÅÇÂÁÅÍ ÇÂÔ ìÔ¹å ò¼âÆ
êÌÅêåÆ ÔËÍ ÇÕªÇÕ ÕìÆð ÜÆ ç¶ î³çð Çò¼Ú ÇÂÕ òÆ ê³âå Ü» ìÌÅÔîä
éÔÄ Çîñ¶×ÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÂÔ ìÔ¹å ò¼âÆ êÌÅêåÆ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» E@-
F@ ÔÜÅð Ü¼à Ü» îÔÅÜé ìðÅçðÆ é±¿ òÆ ÇñÁÅÇÂÁÅÍ ÇÂ¿é¶ ÔÆ Ô¯ð
ìðÅçðÆÁ» ç¶ ñ¯Õ ÁÅÂ¶Í ÇÂÔ Õ¿î ÇÂÃ ñÂÆ ÕÆåÅ ÇÕªÇÕ ÕìÆð
ÃÅÇÔì ÇÕÃ¶ ÇÂÕ ÜÅåÆ Ü» ìðÅçðÆ ç¶ éÔÄ ÃéÍ À°Ôé» çÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ
ÃÅð¶ îÅéò ÃîÅÜ ñÂÆ ÔËÍ
çÈÜÆ îÔ¼åòêÈðé êÌÅêåÆ ÇÂÔ ÔË ÇÕ Áñ¼×-Áñ¼× î¼å-îå»åð
Áå¶ ê³æ» ç¶ Ü¯ òÆ ñ¯Õ Ôé À°Ô ×¹ðÈ å¯º éÅî ñË Õ¶ òÆ òÇÔî ÇòÚ
ÔéÍ À°Ôé» é±¿ ô¼Õ ÔË Áå¶ À°Ô ìÅÕÆ ÃæÅé» å¶ òÆ À°ñÞ¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ
íÈå-êÌ¶å» çÆ í×åÆ òÆ Õð ðÔ¶ Ôé ; ×ÌÇÔ òÆ î³é ðÔ¶ ÔéÍ Ø¼à å¯º
Ø¼à ÃÅâ¶ ñ¯Õ ÃÅð¶ òÇÔî» å¯º çÈð ÔéÍ
Üç òÆ ÇÕÃ¶ ÁÅôðî çÅ ÇéðîÅä ÕðéÅ Ô¹¿çÅ ÔË å» À°Ôé» é±¿
ÚñÅÀ°ä ñÂÆ AA ñ¯Õ ð¼ÖçÅ Ô»¸ç¯ ìÌÅÔîä, ç¯ áÅÕð, ç¯ îÔÅÜé,
ç¯ Û¯àÆ ÜÅåÆ, ç¯ í×å å¶ ÇÂÕ îËº Ö¹¼ç ÒÒÁÜÅåÓÓ Ô¹¿çÅ Ô»Í îËé±¿ Õ¯ÂÆ
Õ°Þ òÆ ÕÇÔ ñò¶ ÇÕªÇÕ ¸
Ôî ìÃË ÚÅî Õ¶ èÅî, Ôî¶ Õ¯ÂÆ ÇÕÁÅ ÜÅé¶¨
êôÈ ê³ÛÆ éðéÅ× ÜÔ», ñ×¶ ÃíË ÚÅî Õ¶ ÃÅÜÍ
ÚÅîË ÚÅî Õ¯ çÅÃ ìà¯ðË, ÚÅî ð¿× Õ¯ ðÅÜ¨
ÚÅîË îÅâ¶ ÚÅîË ê¯òË, ÚÅîË ÕðË ðÃ¯ÂÆÍ
ÚÅîË ÚÅî Õ¯ êðÇÃ ÇÜòÅòË, ÚÅî ÕðË Ã¯ Ô¯ÂÆ¨
ÚÅîË ×ÅòË ÚÅî ìÜÅòË, ÚÅî ìÆÚ ÔË éÅÚÍ
ÚÅîË ÚÅî Õ¯ íÅò ìåÅòË ÚÅî ìÆÚ ÔË Ã»Ú¨
ÕÔË ÕìÆð Ã°é¯ íÅÂÆ ÃÅè¯, Ôî ÔË êÈð¶ ÚîÅðÍ
Ü¯ Õ¯ÂÆ ÔîÕ¯ êÇÔÚÅéË, À°åð¶ íòÇéÇè êÅð¨
ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ îËº å» êÈðÅ ÚîÅð Ô» ; ÒÚîÅðÓ ÜÅéÆ Ü¯
Úî é±¿ îÅð Õ¶ ÁÅåîÅ ÇòÚ ðÇÔ ÇðÔÅ ÔËÍ
îËé±¿ òÆ êÅÖ³âÆÁ» é¶ Õç¶ ÚîÅð ÇÕÔÅ, Õç¶ è¯ìÆ ÇÕÔÅ, Õç¶ í×å
ÇÕÔÅ, Õç¶ Õ°Þ å¶ Õç¶ Õ°Þ ÇÕÔÅÍ êð îËº Õç¶ òÆ ÇÂÔé» ×¼ñ» çÅ ì¹ðÅ
éÔÄ îéÅÇÂÁÅÍ êÇÔñÆ ×¼ñ å» ÇÂÔ ÔË ÇÕ îËº å» êÈðÅ ÚîÅð Ô»Í è¯ìÆ
òÆ Ô», è¯ìÆ Õ¼êóÅ è¯ºçÅ ÔËÍ îËº Ççñ ðÈêÆ Õ¼ê²ó¶ À°µêð îÅÇÂÁÅ ðÈêÆ
îËñ é±¿, éÅî ðÈêÆ ÃÅìä éÅñ è¯ ÇðÔÅ Ô», ÇÂÃ çÅ ì¹ðÅ ÕÆ î³éäÅÍ
êÖ³âÆ éÅ å» î¶ð¶ Øð ×Â¶, éÅ ÜÅåÆ-ÜÅäÆ ; Ü¯ Ççñ Çò¼Ú ÁÅÇÂÁÅ
ÕÇÔ Çç¼åÅÍ Üç¯º ÇÕÃ¶ çÆ ð¯ÜÆ-ð¯àÆ Ö¯Ô ÜÅò¶ å» À°Ô ×¹¼Ã¶ Çò¼Ú Õ°Þ
òÆ ÕÇÔ ÃÕçÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» êÅÖ³âÆÁ» ç¶ è¿ç¶ ì¿ç Ô¯ä ñ¼×¶ å»
À°Ôé» é¶ Çé§ÇçÁÅ ÕðéÆ ô¹ðÈ Õð Çç¼åÆÍ ÃÅð¶ èðî ôÅÃåð» é¶ íÈå-
êÌ¶å» çÆ í×åÆ Õðé é±¿ îé·» ÕÆåÅ ÔËÍ ÃÅÇÔì-ì¿ç×Æ ê³æ ÇòÚ òÆ
ÇÂÃ í×åÆ é±¿ îé·» ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÔË ÇÕ ÇÂÔ í×åÆ áÆÕ éÔÄ ÔËÍ
ÇÕªÇÕ Ü¯ ÇÜÃçÅ ÇèÁÅé ÕðçÅ ÔË ; ÇÜÃçÆ í×åÆ ÕðçÅ ÔËÍ îðé¶
å¯º ìÅÁç À°Ã¶ çÅ ðÈê Ô¯ Ü»çÅ ÔË Áå¶ À°Ãé±¿ ÔÆ êÌÅêå Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ
åð·» íÈå êÌ¶å» çÆ í×åÆ Õð»×¶ å» îðé¶ å¯º ìÅÁç êÌ¶å ÜÈéÆ Çò¼Ú
ÜÅäÅ êò¶×ÅÍ êÌ¶å ÔÆ ìä ÜÅò»×¶Í ÇÂÔ êÌ¶å ÜÈéÆ ÇÕÃ åð·» çÆ ÔËÍ
ÁÅú ÇÂÃ ò¼ñ Ú¼ñÆÂ¶Í
ÇÂÔ êÌ¶å ÜÈéÆ ìóÆ ÔÆ ×¿çÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÜÈéÆ ÇÂ¼Õ ìÔ¹å ò¼âÆ Ã÷Å ç¶
ðÈê ÓÚ ÇîñçÆ ÔËÍ ÚÅð ôÌ¶äÆÁ» ÖÅé» Çò¼Ú ÁÅåî» ÇÕå¶ òÆ ÚñÆ
ÜÅò¶ ÇÂ¿éÆ ò¼âÆ Ã÷Å éÔÄ ÔËÍ ÇÕªÇÕ Ôð¶Õ ôÌ¶äÆ ÇòÚ ÁÅåî» é±¿
ÇÂÕ ôðÆð ÇîñçÅ ÔËÍ ÚÅÔ¶ êÅäÆ ç¶ ÜÆò Ôé, ÚÅÔ¶ Çê³â÷ ç¶ Ôé,
ÚÅÔ¶ Á³âÜÖÅé ç¶ Áå¶ ÚÅÔ¶ À°ÖîÜ ÖÅé ç¶ Ôé, ÃÅð¶ ÔÆ Õ°Þ é» Õ°Þ
ÖÅ ðÔ¶ Ôé, ÇÕªÇÕ ÁÅêäÅ ôðÆð ÔË êð êÌ¶å ÜÈéÆ Çò¼Ú ôðÆð éÔÄ
Ô¹¿çÅÍ í¹¼Ö ñ¼×¶ å» çÈÃð¶ ç¶ ôðÆð Çò¼Ú ìËá Õ¶ ÖÅäÅ êËºçÅ ÔËÍ éÄç
ÁÅò¶ å» çÈÃð¶ ç¶ ôðÆð Çò¼Ú ìËá Õ¶ êÈðÆ ÕðéÆ êËºçÆ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ
ÇÂÔ ìÔ¹å ÖðÅì ÜÈé ÔËÍ ÇÂÔÆ ÕÅðä ÔË ÇÕ Ã¿å» é¶ ÇÂÃ í×åÆ çÅ
ìóÅ ÷¯ðçÅð Çòð¯è ÕÆåÅÍ ÚÅÔ¶ ÇÕÃ¶ åð·» çÆ òÆ Ô¼ÇåÁÅ ìä¶, À°Ãé±¿
éÔÄ î³éäÅ ÔËÍ
òÅÃÈç¶ò Ç´ôé ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ Û¶ åð·» ç¶ Ö¯à¶ Õðî Õðé òÅñ¶ ñ¯Õ
êÌ¶å ÜÈéÆ é±¿ êÌÅêå Ô¹¿ç¶ ÔéÍ
A. Ü¯ ×¯å-òè Õðç¶ ÔéÍ íÅò ÁÅêä¶ íÅÂÆ, ÚÅÚÅ, ôðÆÕ
ÁÅÇç çÅ Õåñ Õðç¶ ÔéÍ
B. Ü¯ ×À± Ô¼ÇåÁÅ Õðç¶ ÇÕªÇÕ ×À± êðîÅðæÆ ÜÆò ÔËÍ ÇÂÃ é±¿
îÅåÅ òÆ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔË, ÇÜÃçÅ êÆú ç¹¼è, À°Ãé±¿ ÕÔ¯ î»Í ÇÂÃ ñÂÆ
×À± Ô¼ÇåÁÅ ìÔ¹å ò¼âÅ êÅê ÔËÍ
C. Ü¯ ÁÅçîÆ ÁÅêäÆ åÅÕå éÅñ çÈÃð¶ çÆ ÷îÆé Ö¯Ô ñËºçÅ ÔËÍ
D. Ü¯ ÇÕÃ¶ îÔ»ê¹ðô çÆ Ô¼ÇåÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÇÂÔ ìÔ¹å ò¼âÅ êÅê
ÔË, ÇÕªÇÕ À°Ã îÔ»ê¹ðô é¶ êåÅ éÔÄ ÇÕ¿ÇéÁÅ ÜÆò» çÅ ÕÇñÁÅä
ÕðéÅ ÃÆÍ
E. Ü¯ ÇÕÃ¶ çÆ ÇÂÃåðÆ é±¿ ÷ìðçÃåÆ ÁÅêäÆ åÅÕå éÅñ
Á×òÅÔ ÕðçÅ ÔË ; À°Ãç¶ éÅñ Õ°Õðî ÕðçÅ ÔËÍ ÇÂÔ Ø¯ð êÅê ÔËÍ
F. Ü¯ ÇÕÃ¶ é±¿ ÷ÇÔð Ö¹ÁÅ Õ¶ îÅðçÅ ÔËÍ
ôÅÃåð» Çò¼Ú ÇÂÃ é±¿ Ø¯ð êÅê ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔË ÇÂÔ ñ¯Õ êÌ¶å ìäç¶
ÔéÍ Ô¹ä ñ¯Õ êÌ¶å» çÆ í×åÆ ÇÕª ÕðòÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÁÅú ÇÂÃ êÅÃ¶
ÚñÆÂ¶Í ÇÂé·» ñ¯Õ» é¶ è¿çÅ ìäÅ ÇñÁÅ ÔËÍ åðÆÕÅ òÆ ìóÅ ÇêÁÅðÅ
ÔËÍ..............êÈð¶ êÌÆòÅð é±¿ ÁÅêä¶ Ø¶ð¶ ÇòÚ ñË ñËºç¶ Ôé ; ÕÇÔ¿ç¶
Ôé ÇÕ ÇÜ¿éÅ ÇÚð êÈðÅ êÌÆòÅð éÔÄ îéÅÂ¶×Å, Ô¼ÇåÁÅ éÔÄ î³é¶×ÆÍ
ÇÕªÇÕ ÃÅÇÔì ì¿ç×Æ çÅ ê³æ êÅÖ³âÆÁ» Áå¶ ÃòÅðæÆ ñ¯Õ» ç¶
ê¯ñ Ö¯ñ Çç¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ Çòð¯è ÃÇÔäÅ êËºçÅ ÔËÍ ÇÂÔ ê³æ Õ¯ÂÆ
ÁÇÜÔÅ ÇÃè»å òÆ éÔÄ ÕÇÔ ÇðÔÅ Ü¯ èðî ç¶ ÇÖñÅë Ô¯ò¶Í Ãí å¯º
êÇÔñ» ÇÂÃ ê³æ Çò¼Ú éÅî-çÅé ñËä òÅÇñÁ» é±¿ Ã¼å Çéïî» çÅ
êÅñä Õðé é±¿ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ
A. Ã¼Ú ì¯ñäÅ B. éôÅ éÔÄ ÕðéÅ C. îÅÃ éÔÄ ÖÅäÅ D. À°µÚÅ
ÁÅÚðä ð¼ÖäÅ E. Ú¯ðÆ éÔÄ ÕðéÅ F. ÜÈÁÅ éÔÄ Ö¶âäÅ G. Ô¼Õ ÔñÅñ
çÆ ÕîÅÂÆ ÖÅäÅÍ
ÇÂÔ Çéïî ÇÕÃ¶ òÆ ÃîÅÜ Áå¶ èðî ç¶ ÇÖñÅë ÇìñÕ°ñ éÔÄ
ÔéÍ Çëð ÇÂÃ ê³æ çÅ Çòð¯è ÇÕª ? ì¹¼èÆ ÜÆòÆ ÃîÅÜ ÇÕ¼æ¶ Ã¹å¼Å
ÇêÁÅ ÔË ? Ã¼Ú ì¯ñä çÅ Çòð¯è Ô¯ ÇðÔÅ ÔËÍ Ã¼Ú ì¯ñäÅ Õ¯ÂÆ ×ñå
Çéïî éÔÄ ÔËÍ Ü¯ òÆ Ã¼Ú ì¯ñçÅ ÔË Ã¼ÚÅÂÆ å¶ ê¼ÕÅ ÔË À°Ô Õ¯ÂÆ ×ñå
Õ¿î éÔÄ Õð ÃÕçÅÍ.......Çëð í×åÆ òÆ ÇÂÕ êÌîÅåîÅ çÆ ÕÔÆ ÜÅ
ðÔÆ ÔËÍ ÇÕÃ¶ î³çð Áå¶ îÃÇÜç é±¿ òÆ éÔÄ å¯ó ðÔ¶ Ôé ; êð ÇÂÕ
êÌîÅåîÅ çÆ í×åÆ Õð ðÔ¶ ÔéÍ Ô¹ä ò¶ç òÆ å» ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸ÒÂ¶Õ¯
ìÌÔî ç¹ÇåÁÅ éÅÇÃåÍÓ Çëð òÆ Çòð¯è çÅ ÕÅðä ÃîÞ éÔÄ ÁÅ
ÇðÔÅÍ òÅÔ ú Çéð¿Üé ! å¶ðÆ ç¹éÆÁ» çÆÁ» ×¼ñ» ÔÆ ÇéðÅñÆÁ»
ÔéÍ
Çéð¿Üé èé å°îð¯ çðìÅð, ÜÔ» åÇéÕ éÅ ÇéÁÅÂ¶ ÇòÚÅðÍ
ð¿× îÇÔñ î¶º ìÃ¶ îÃÖð¶, êÅÃ å¶ð¶ ÃðçÅðÍ
èÈð-èÈê î¶º ÃÅèÈ ÇìðÅÜËº, íÂ¶ Ü¯ íòÇéÇè êÅð¨
ò¶ÇôÁÅ Á¯ó¶ ÖÅÃÅ îñîñ, ×ñ î¯åÆÁé Õ¯ ÔÅðÍ
êåÆòðåÅ Õ¯ Çîñ¶ éÅ ÖÅçÆ, ÃÈÖÅ ÇéðÃ ÁÔÅð¨
êÅÖ³âÆ Õ¯ Ü× î¶º ÁÅçð, Ã¿å Õ¯ ÕÔËº ñìÅðÍ
ÁÇ×ÁÅéÆ Õ¯ êðî Çòò¶ÕÆ, Ç×ÁÅéÆ Õ¯ îÈó ×¿òÅð¨
ÕÔ¶ ÒÕìÆðÓ ëÕÆð ê¹ÕÅðÆ, À°ñàÅ Ãí ÇòòÔÅðÍ
Ã»Ú ÕÔ¶ Ü× îÅðé èÅÂ¶, ÞÈáé Õ¯ ÇÂåìÅð¨
ÇÂé·» ÇÃè»å» À°µå¶ ÃÅÇÔì ì¿ç×Æ çÅ ê³æ Úñ ÇðÔÅ ÔË, ÇÂÔ ÇÃè»å
êÅÖ³âÆ åêÕ¶ ñÂÆ ðÅÃ éÔÄ ÁÅ ðÔ¶Í ÇÂÃ ê³æ ç¶ ñ¯Õ íÈå êÌ¶å» çÆ
í×åÆ å¯º çÈð Ô¯ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ ÇÃÁÅä¶ (ÀÞÅ) ñ¯Õ ÃîÞ ðÔ¶ Ôé
ÇÕ À°é·» çÅ è¿çÅ Öåî Ô¯ ÇðÔÅ ÔË À°é·» é±¿ ÇÂÔ ÔÅéÆ êÔ¹¿Ú ðÔÆ ÔËÍ
íÈå êÌ¶å» çÆ í×åÆ Õðé òÅñÅ ÇÂÕ ÇÃÁÅäÅ ÃÆ, À°Ã ç¶ ê³Ü-Û¶
ñóÕ¶ ÃéÍ ÇÂÕ ñóÕ¶ é¶ êÌíÅÇòå Ô¯ Õ¶ éÅî-çÅé ñË ÇñÁÅÍ Ô¹ä
À°Ã ç¶ ÇêåÅ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÂÔ ñóÕÅ Ô¹ä Øð éÔÄ ðÇÔ ÃÕ¶×ÅÍ À°Ã
çÅ Øð Çò¼Ú ðÇÔäÅ áÆÕ éÔÄ ñ¼× ÇðÔÅ ÃÆ, ÇÕªÇÕ À°Ôé» ç¶ Øð
Ûñ-Õêà çÅ êËÃÅ ÁÅªçÅ ÔË ñóÕ¶ é¶ ÇêåÅ é±¿ ÇÕÔÅ ÁÅê ç¹éÆÁ»
é±¿ ì¹¼èÈ ìäÅ Õ¶ á¼× ðÔ¶ Ô¯Í À°Ã¶ êËÃ¶ éÅñ ÁÃÄ ð¯àÆ ÖÅ ðÔ¶ Ô»Í
ÇÃÁÅä¶ ìÅê é¶ ÇÕÔÅ, ì¶àÅ å¶ð¶ ×¹ðÈ ÃÅÇÔì áÆÕ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé, îËº ÕÆ
ÕðÅ îËé±¿ Ô¯ð Õ¯ÂÆ Õ¿î ÔÆ éÔÄ ÁÅªçÅ ; ÇÂÃ¶ è¿ç¶ éÅñ îËº êÌÆòÅð é±¿
êÅÇñÁÅ ÔËÍ ÇÕÔÅ¸ÒÒîËº òÆ ÜÅäçÅ Ô» ÇÕ îËº Ûñ-Õêà Õð ÇðÔÅ
Ô», êð îËº Õð» òÆ ÕÆ ! îËº å» ÁÅê å¶ð¶ ÃÅÇÔì ÜÆ å¯º éÅî-çÅé
ñËäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ Ô»ÍÓÓ
À°Ã ñóÕ¶ é¶ ÇÂÕ Ççé ÁÅ Õ¶ êÌÅðæéÅ ÕÆåÆ, Ô¶ ÃÇå×¹ðÈ ! Ü¶
ÁÅê æ¯óÆ çÇÂÁÅ Õð¯ å» îËé±¿ Õ¯ÂÆ Õ¿î è¿çÅ Çîñ ÜÅÂ¶ å» î¶ð¶ ÇêåÅ
ÜÆ ÒÇÃÁÅä¶ Ó çÅ è¿ ç Å Û¼ â ÃÕç¶ ÔéÍ ÇÂÔ Õ¿ î ìóÅ ×¿ ç Å
ÔËÍ.........ÁëÃ¯Ã ! ç¹éÆÁ» ÃîÞ ÔÆ éÔÄ ðÔÆ, ÇÂÔ ÇÕ¿éÅ ×¿çÅ Õ¿î
ÔËÍ ã¯ñ òÜÅ-òÜÅ Õ¶ îÅò» íËä» Áå¶ ñóÕÆÁ» é±¿ éÚÅÇÂÁÅ ÜÅ
ÇðÔÅ ÔË å¶ ç¹éÆÁ» ÇÂÃ éÅñ ÃÇÔîå òÆ ÔËÍ
ÁÅú Á¼×¶ ÚñÆÂ¶Í Çòð¯è ÇÕª ÔË ? Çëð ÁÃÄ ÕÇÔ¿ç¶ Ô» ÇÕ Ú¿çÅ
ÇÂÕ¼áÅ éÔÄ ÕðéÅ, éÅ ÔÆ ÇÕÃ¶ é±¿ ÇÕÃ¶ åð·» çÅ Ú¿çÅ ç¶äÅ ÔËÍ ÇÂÃ
ê³æ ç¶ ñ¯Õ ÁÅêä¶ ÁÃÈñ ç¶ ê¼Õ¶ ÔéÍ ÁÃÄ ÇÂÕ Ú¿×¶ ÃîÅÜ çÆ
ÃæÅêéÅ Õð ðÔ¶ Ô»Í ÁÅåîÅ ç¶ ÕÇñÁÅä ç¶ éÅñ-éÅñ ÇÂÔ òÆ
ÃÅâÅ ÇÂÕ À°ç¶ô ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ Ú¿×¶ ñ¯Õ ÕçÆ òÆ ÃÅâÆ Çé§ÇçÁÅ éÔÄ
Õð ÃÕç¶Í Çëð òÆ Ü¶ Õ¯ÂÆ Çé§ÇçÁÅ ÕðçÅ ÔË å» ÃîÞ ñú ÇÂÔ ñ¯Õ
áÆÕ éÔÄ ÔéÍ ìçîÅô Áå¶ ìÔ¹å ×¿ç¶ ñ¯Õ ÔÆ ÇÂÃ ê³æ çÆ Çé¿ÇçÁÅ
çÅ ìÆóÅ Ú¹¼ÕÆ ìËá¶ ÔéÍ ÇÂÔ ÃòÅðæÆ ñ¯Õ ÇÜé·» ç¶ ÇÔ¼å» é±¿ ÔÅéÆ
êÔ¹¿Ú ðÔÆ ÔË, ÔÆ ÁÇÜÔÅ ÇØéÅÀ°äÅ Õðî Õð ðÔ¶ ÔéÍ Ü¶ Õ¯ÂÆ éÅîÆ
Ú¿çÅ éÅ ç¶ò¶ å» ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÂÃ é¶ ÒÇÔ¿çÈ èðîÓ Û¼â Çç¼åÅÍ òÅÔ ! ÕÆ
åðÆÕÅ ÔË, íÆÖ î³×ä çÅÍ êð éÔÄ, Çëð òÆ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ í×å» å¯º
ÇòÚÅð¶ é±¿ íÆÖ éÔÄ ÇîñçÆÍ ÇÂÔ íÆÖ î³×ä òÅñ¶ Õ¯ÂÆ Ô¯ð éÔÄÍ
ÇÂÔ å» ÁÅêä¶ ÔÆ ï¼× Õðé¶ òÅñ¶ ò¼Ö-ò¼Ö èÅðÇîÕ ÃîÅ×î Õðé¶
òÅñ¶ ; ÇÕå¶ êðÚÆÁ» Õ¼àä òÅñ¶ Áå¶ ÇÕ¼å¶ Ô¼æÆ î³×ä¶ òÅñ¶ ÔéÍ
çÈÜ¶ Ü¯ çð-çð Ø¹¿îç¶ Çëðç¶ Ôé, À°Ô Ç÷ÁÅçÅ õåðéÅÕ éÔÄ ÔéÍ
íÆÖ ÇîñÆ å» áÆÕ éÔÄ å» Á×ñÅ çðòÅ÷Å ÖóÕÅ Çç¼åÅÍ êð ÇÂÔ
Ú¿ç¶ òÅñ¶ ÇíÖÅðÆ å» Çê¼ÛÅ éÔÄ Û¼âç¶Í Ü¯Õ» çÆ åð·» ÇÚ¿ìó¶ ðÇÔ¿ç¶
ÔéÍ Õ°Þ å» èîÕÆÁ» ç¶ Õ¶ Ú¿çÅ ñËºç¶ Ôé ; å¶ Õ°Þ ÃóÕ ç¶ ÇÕéÅð¶
éÅÕÅ ñÅ Õ¶ ìËá¶ ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÇÂé·» çÃ-ìÅð» ìçîÅô» çÆ à¯ñÆ å¯º
ìÚ Õ¶ ÇéÕñäÅ î¹ôÇÕñ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» çÃ Õð¯ó ñ¯Õ íÅðå Çò¼Ú
êÌîÅåîÅ ç¶ éÅ å¶ è¯ÖÅ-èóÆ Õð Õ¶ ÁÅêäÆ ð¯÷Æ ÕîÅ ðÔ¶ ÔéÍ
ç¹éÆÁ» Çò¼Ú Ãí êÅÃ¶ òÇÔî ÔÆ òÇÔî ÔËÍ Ã¼ÚÆ í×åÆ ò¼ñ ÜÅä
çÆ Õ¯ÂÆ Õ¯Çôô ÔÆ éÔÄ Õð ÇðÔÅ, ÇÕªÇÕ À°ñÞÅÀ°ä òÅñ¶ êÅÖ³âÆÁ»
çÆ ñÅÇÂé ñ¼×Æ Ô¯ÂÆ ÔËÍ Ü×·Å-Ü×·Å å¶ êÖ³âÆ Ø¹¿î ðÔ¶ ÔéÍ ÃîÅÜ
êÖ³âÆÁ» ç¶ ÜÅñ Çò¼Ú ëÇÃÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ×¹ðÈ í×åÆ ç¶ Ã¼Ú¶ ðÃå¶ å¯º
ÃîÅÜ çÈð ÜÅ Ú¹¼ÕÅ ÔËÍ
×¹ðÈ í×åÆ ç¹ÁÅðÅ éÆÚ å¯º éÆÚ ÜÆò òÆ êÅð Ô¯ ×Â¶Í ÇÂÃ ñÂÆ
×¹ðÈ í×åÆ Ãí å¯º À°µåî í×åÆ ÔËÍ ×¹ðÈ í×åÆ ÇçzóåÅ éÅñ ÕðéÆ
ÔËÍ Ò×¹ðÈ îÅð× Ççzó ê× ðÅÇÖÂ¶ Çâ×-Çî× Çâ×-Çî× ÛÅóÓÍ
ÚÅÔ¶ êÈðÆ ç¹éÆÁ» Çé§ÇçÁÅ Õðé ñ¼× êò¶, ÇêÛ¶ éÔÄ Ô¼àäÅÍ
í×åÆ ÕðéÆ ÔË å» Çëð Çé§ÇçÁÅ å¯º éÔÄ âðéÅ ÔËÍ ÇÜò¶º é¼Úä
ñ¼×Æ å» Ø¹¿â ÇÕªÍÓ Üç¯º è¿çÅ ÔÆ é¼Úä çÅ ÔË å» Çëð Ø¹¿â ÇÕª
Õ¼ãäÅÍ Ã¼ÚÆ í×åÆ ç¶ ðÃå¶ ÚñäÅ ÔË å» êÅÖ³âÆÁ» çÆ ç¹éÆÁ»
Çò¼Ú Çé¿ÇçÁÅ å» Ô¯ò¶×Æ ÔÆÍ Çëð âðéÅ òÆ ÇÕª ÇÂÃ¶ ñÂÆ å»
ÃÅÇÔì ÕÇÔ¿ç¶ Ôé¸
ÇîàÅ ç¶ ÁêéÆ ÔÃåÆ Õ¯, Ü¯ Õ°Þ îðåìÅ ÚÅÔ¶Í
ÇÕ çÅéÅ õÅÕ î¶º ÇîñÕð, ×¹Þ¶ ×¹ñ÷Åð Ô¯åÅ ÔË¨
AC. ÕÔ¿åÅ éð ìÔ¹å Çîñ¶ ; ×Ô¿åÅ ÇîñÅ éÅ Õ¯ÇÂ

Ãí å¯º êÇÔñ» Üç¯º ÁÃÄ ÁÇÔ¿ÃÅ çÆ ×¼ñ Õðç¶ Ô» å» ÃÅé±¿ ÜÅéäÅ
êò¶×Å ÇÕ ÁÇÔ¿ÃÅ ÕÆ ÔË Áå¶ ÇÂÃé±¿ ÇÕÃ é¶ ×¿çÅ ÕÆåÅ ÔËÍ Üç¯º ÁÃÄ
ÇòÚÅð Õð»×¶ å» ÃÅé±¿ êåÅ ñ¼×¶×Å ÇÕ èðî Õ¯ÂÆ ì¹ðÅ éÔÄ ÔËÍ êð
Üç¯º Õ¯ÂÆ èðî çÆ ÁÅó Çò¼Ú, Þ×óÅ êËçÅ ÕðçÅ å» èðî ç¹ÖçÅÇÂÕ
ñ¼×çÅ ÔËÍ
ÇÂÃ Ãî¶º ç¹éÆÁ» é±¿ ÇÕÃ¶ ÁËàîÆ ôÕåÆ å¯º õåðÅ éÔÄ ÔËÍ ÇÜ¿éÅ
Õ¼àóòÅç å¯º ÔËÍ ÇÂÔ Õ¼àóòÅç Ôð¶Õ èðî Çò¼Ú ÔËÍ Ôð¶Õ èðî Çò¼Ú
ÇÔ¿ÃÕ ÁÅ ×Â¶ ÔéÍ ÇÂ¿çðÅ ×»èÆ ÜÆ çÆ î½å å¯º ìÅÁç ÕÂÆ ÇÃ¼Ö» é±¿
îÅÇðÁÅ Ç×ÁÅÍ ÕÂÆ Çéðç¯ô ì¼Ú¶ îÅð¶ ×Â¶Í Ü¶ ÇÕÃ¶ ÇÂÕ èðî Ü»
ìðÅçðÆ Çò¼Ú Õ¯ÂÆ ÇÔ¿ÃÕ êËçÅ Ô¯ Ü»çÅ ÔË å» ÁÃÄ êÈðÆ ìðÅçðÆ é±¿
ÇîàÅÀ°ä ñ¼× Ü»ç¶ Ô»Í ÇÂÃ¶ åð·» Üç¯º ìÅìðÆ îÃÇÜç ãÅÂÆ ×ÂÆ å»
í¹êÅñ Çò¼Ú ÇÔ¿çÈ å¶ î¹ÃñîÅé» ç¶ ò¼Ö-ò¼Ö à¯ñ¶ ìä ×Â¶Í Ü¯ î¹ÃñîÅé
ñ¯Õ Ãé À°Ô ÇÔ¿çÈÁ» ç¶ Øð» é±¿ å¯ó ðÔ¶ Ãé ; Øð» Á³çð òó Õ¶
ÁÅçîÆÁ» é±¿ îÅð ðÔ¶ Ãé å¶ Á½ðå» é±¿ ì¶ÇÂ÷å Õð ðÔ¶ ÃéÍ ÇÂÃ¶
åð·» ÇÔ¿çÈ ñ¯Õ òÆ ÁÇÜÔÅ ÔÆ Õð ðÔ¶ ÃéÍ
ÕÆ ÇÂÔÆ èðî ÔË, ÇÕÃ¶ òÆ èðî Çò¼Ú Õ¼àóòÅç ëËñÅÀ°ä òÅñ¶
ÇÔ¿ÃÕ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ ÃîÅÜ Çò¼Ú ÃîÞä¶ òÅÇñÁ» çÆ ØÅà éÔÄ ÔËÍ
ÃîÞÅÀ°ä òÅñ¶ ÚÅÔÆç¶ ÔéÍ Ü¶ ÃîÞÅÀ°ä òÅñÅ ÁÅê Áîñ éÔÄ
ÕðçÅ å» ÃîÞÅÀ°äÅ ì¶ÕÅð ÔËÍ îé°¼Ö çÈÃð¶ é±¿ ç¯ åðÆÇÕÁ» éÅñ
ÃîÞÅªçÅ ÔË¸ÇÂÕ ìÅäÆ ç¹ÁÅðÅ å¶ çÈÃðÅ ÁÅêä¶ Ã¹Ú¶ ÇòòÔÅð
ç¹ÁÅðÅ¸
ÕÔ¿åÅ éð ìÔ¹å Çîñ¶, ×Ô¿åÅ ÇîñÅ éÅ Õ¯ÇÂÍ
ìÔ ÕÔ¿åÅ ìÔÜ ÜÅé ç¶, Ü¯ éÔÄ ×Ô¿åÅ Ô¯ÇÂÍÍ
ÇÂÕ ìÅð ÇÂÕ ×¹ðÈ¸Ú¶ñÅ ÇÕå¶ ÜÅ ðÔ¶ ÃéÍ ðÃå¶ Çò¼Ú ÇÂÕ Ü×·Å
ìÔ¹å ô¯ð Ô¯ ÇðÔÅ ÃÆÍ ×¹ðÈ ÜÆ é¶ ê¹¼ÇÛÁÅ ÇÂÔ ô¯ð ÇÕª Ô¯ ÇðÔÅ ÔË ?
Ú¶ñ¶ é¶ çÇÃÁÅ, òËðÅ×Æ ÜÆ ç¶ Øð éÅàÕ Ô¯ ÇðÔÅ ÔËÍ ÕÆ ??
......òËðÅ×Æ Áå¶ éÅàÕ ! ×¹ðÈ ÜÆ ÔËðÅé Ô¯Â¶Í Çëð Á¼×¶ Ú¼ñ êÂ¶Í
114
æ¯óÆ çÈð Çëð ÇÂÕ Ü×·Å å¶ ð½ñÅ-ð¼êÅ Ã¹äÅÂÆ Çç¼åÅÍ å» ×¹ðÈ ÜÆ é¶
ê¹¼ÇÛÁÅ, ÇÂÔ ð½ñÅ ð¼êÅ ÇÕ¼æ¶ Ô¯ ÇðÔÅ ÔË ? Ú¶ñ¶ é¶ ×¹ðÈ ÜÆ é±¿ ÇÕÔÅÍ
ÇÂÔ ìÌÔîÚÅðÆ ÜÆ ç¶ ì¼Ú¶ Ö¶ñ ðÔ¶ ÔéÍ ×¹ðÈ ÜÆ Çëð Ô¼Õ¶ ì¼Õ¶ ðÇÔ
×Â¶Í ìÌÔîÚÅðÆ Áå¶ ì¼Ú¶Í Çëð Ô¯ð Á¼×¶ ×Â¶Í Á¼×¶ ÇÂÕ ìÔ¹å ò¼âÆ
Õ¯áÆ ç¶ÖÆ ; Õ¯áÆ ìÔ¹å Ã¹¿çð ÃÆÍ ×¹ðÈ ÜÆ é¶ ê¹¼ÇÛÁÅ, ÇÕ ÇÂÔ ÇÕÃ çÆ
Õ¯áÆ ÔË ? Ú¶ñ¶ é¶ ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ ÇÂÔ ÇåÁÅ×Æ ÜÆ îÔÅðÅÜ çÆ Õ¯áÆ
ÔËÍ..............ÇÂÃ¶ åð·» ÁÇÔ¿ÃÅ òÆ ÇÃðë ÇçÖÅò¶ çÆ Ô¯ Õ¶ ðÇÔ ×ÂÆ
ÔËÍ
ÁÃÄ ÃÅð¶ ô»åÆ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ô»Í ô»å ðÈêÆ îÇÔñ Çò¼Ú ðÇÔäÅ ÚÅÔ¹¿ç¶
Ô»Í êÌ¿å± ÇÜÃ åð·» éÄÔ å¯º Çìé» îÇÔñ Öó·¶ éÔÄ Ô¹¿ç¶, ÇÂÃ¶ åð·»
ÁÇÔ¿ÃÅ å¯º Çìé» ôÅåÆ çÅ îÇÔñ òÆ Öó·Å éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅÍ Ü¯ Ö¹ç îÆà
Ö»çÅ ÔË, À°Ô ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ ÁÇÔ¿ÃÕ ÔËÍ À°Ô ô»åÆ çÅ êÅá ÕÆ êóÅÂ¶×Å
ÇÕªÇÕ ÁÇÔ¿ÃÅ å» ÇÃÖÅªçÆ ÔË¸
ÜÆò éÅ îÅð¯ ìÅê¹ðÅ, ÃìÕË Â¶Õ¯ êÌÅäÍ
Ô¼ÇåÁÅ ÕìÔ¹ éÅ Û±Çà ÔË, Õ¯àÇé Ã¹é¯ ê¹ðÅä¨
ÁÅê ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ ÇÕÃ¶ òÆ ÜÆò é±¿ éÅ îÅð¯............ÃÅÇðÁ»
Çò¼Ú ÇÂÕ ÔÆ ÁÅåîÅ ÔËÍ ÁÅú ÇÂéÃÅéÆ ÁÅèÅð å¶ Ã¯ÚÆÂ¶Í îé ñÀ°
Õ¯ÂÆ ÇòÁÕåÆ ÇÕÃ¶ çÆ çÃ ÃÅñ îé ñÅ Õ¶ Ã¶òÅ ÕðçÅ ÔË Áå¶
ìÅÁç Çò¼Ú ÇÂÕ Ççé À°Ã ç¶ ñóÕ¶ é±¿ îÅð Õ¶ ÖÅ Ü»çÅ ÔËÍ Çëð ÇÂÕ
Ççé À°Ã ç¶ êÅÃ ÜÅ Õ¶ ×ñåÆ î³é¶, î¹ÁÅëÆ î³×¶ å» ÇÂÔ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÆ
×¼ñ Ô¯ò¶×ÆÍ ÇÂÃÆ åð·» ÇÂÔ ÃÅð¶ ÜÆò À°Ã êÌîÅåîÅ ç¶ ì¼Ú¶ Ôé ;
ÇÕÃ¶ é±¿ îÅð¯×¶Í ÕÇÔä çÅ íÅò ÔË ÇÕ îÅÃÅÔÅðÆ ÁÇÔ¿ÃÕ ìä ÔÆ éÔÄ
ÃÕçÅÍ òËÃ¶ òÆ Õ°çðå é¶ ÁÅçîÆ é±¿ ôÅÕÅÔÅðÆ ìäÅÇÂÁÅ ÔËÍ Ü¶ À°Ô
îÆà Ö»çÅ ÔË å» Õ°çðå ç¶ Çéïî» çÆ À°¦ØäÅ òÆ ÔËÍ
ì»çð ÇÂÕ ÁÇÜÔÅ ÜÆò ÔË Ü¯ îð å» ÜÅÂ¶×Å êð îÅÃ éÔÄ ÖÅÂ¶×ÅÍ
ÁÅú êÇÔñ» ç¶ÖÆÂ¶ ÇÕ ÁÅçîÆ é±¿ Õ°çðå é¶ ôÅÕÅÔÅðÆ ìäÅÇÂÁÅ
ÔËÍ å» ÔÆ ÃÅé±¿ êåÅ ñ¼×¶×Å ÇÕ Ã¼Ú ÕÆ ÔË, ÁÅçîÆ Õ°çðå ç¶ Çéïî
çÅ À°¦Øä Õð ÇðÔÅ ÔË ÇÕ éÔÄÍ
ôÅÕÅÔÅðÆ å¶ îÅÃÅÔÅðÆ ÜÆò» çÆ ò¼Ö-ò¼Ö êÇÔÚÅé ÔËÍ êÇÔñ»
ç¶Öç¶ Ô» ÇÕ îÅÃ ÖÅä¶ òÅñ¶ ÜÆò» çÆ ÕÆ êÇÔÚÅä ÔËÍ îÅÃ ÖÅä¶
òÅñ¶ ÜÆò» çÆ êÇÔÚÅä Ô¶á» Çç¼åÆ ×ÂÆ ÔËÍ
A. êÅäÆ ÜÆí éÅñ À°áÅ Õ¶ êÄç¶ ÔéÍ
B. éÔ¿¹ ìÅñ êËµé çÆ åð·» ×¯ñ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ
C. ç¿ç òÆ ×¯ñ Ô¹¿ç¶ Ôé å» ÇÕ ÁÅêä¶ ÇôÕÅð é±¿ ÁÅÃÅéÆ éÅñ ÖÅ
ÃÕäÍ
D. ðÅå é±¿ Á¼Ö» ÚîÕçÆÁ» ÔéÍ
ôÅÕÅÔÅðÆ ÜÆò íÅò ÇÕ Ü¯ îÅÃ éÔÄ Ö»ç¶ À°Ôé» çÆ êÇÔÚÅä
Ô¶á» Çç¼åÆ ×ÂÆ ÔËÍ
A. êÅäÆ Çé×ñ Õ¶ êÄç¶ ÔéÍ
B. éÔ¹¿ Ú½ó¶ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ
C. ç¿ç òÆ ×¯ñ éÅ Ô¯ Õ¶ Ú½ó¶ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ
D. ðÅå é±¿ Á¼Ö» ÚîÕçÆÁ» éÔÄ ÔéÍ
Ü¯ òÆ ôÅÕÅÔÅðÆ ÜÆò Ôé À°Ô í¹¼Ö¶ å» îÅð ÜÅä×¶ êð îÅÃ éÔÄ
ÖÅä×¶ ; êð Ãí å¯º îÈðÖ ÇÂéÃÅé ÔËÍ ÇÜ¿é¶ òÆ ×ñå Õ¿î Ôé Ãí
ÇÂéÃÅé Õð ÇðÔÅ ÔËÍ À°Ô Çéïî» ç¶ ÇÖñÅë ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ À°Ã çÅ
ÕÇÔäÅ ÔË ÇÕ ÖÅä-êÆä òÆ Ççú å¶ í×åÆ òÆ Õðé ÇçúÍ éÔÄ ! Ü¯
ÁÅçîÆ îÅÃ Ö»ç¶ Ô¯Â¶ Áå¶ ì¹ð¶ Õðî Õðç¶ Ô¯Â¶ í×åÆ Õðç¶ Ôé, À°Ô
í×å éÔÄ ÔéÍ í×åÆ Çò¼Ú îÅÃ çÆ Õ¯ÂÆ Ü×·Å éÔÄ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÜÆ
ÃÅø-ÃÅø ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé-
îÅÃÅÔÅðÆ îÅéòÅ, êÌå¼Ö ðÅÕôô ÜÅÇéÍ
ÇåéÕÆ Ã¿×å éÅ Õð¯, Ô¯Â¶ í×Çå î¶º ÔÅÇé¨
ÕçÆ-ÕçÆ Õ°Þ ñ¯Õ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ Ü¶ îÅÃ éÅ ÖÅò»×¶ å» Áé¶Õ»
ÜÅéòð, ì¼ÕðÆÁ» ÁÅÇç çÆ Ç×äåÆ ò¼è ÜÅò¶×ÆÍ ÁÇÜÔ¶ ñ¯Õ» é±¿
êåÅ ÔÆ éÔÄ ÇÕ ÇÂÔ Ãí êÌÅäÆ Õ°çðå é¶ ÇÂéÃÅé ç¶ ÖÅä ñÂÆ éÔÄ
ìäÅÂ¶Í ÇÂé·» ÜÆò» ñÂÆ À°Ã é¶ Ô¯ð ÜÆò ìäÅÂ¶ ÔéÍ ÇÜò¶º Õ°¼å¶,
Çì¼ñÆÁ», ô¶ð ÁÅÇçÍ
...............ÇÂéÃÅé å» îÅÃÅÔÅðÆ éÔÄ ÔËÍ Ü¶ ÇÂéÃÅé é¶ ÜÆò»
é±¿ ÖÅäÅ Ô¹¿çÅ å» Ô¯ð ÕÂÆ ÜÆò ÇÜé·» é±¿ Õ°çðå é¶ ìäÅÇÂÁÅ ÔË,
ÇÂéÃÅé é¶ ÖÅäÅ ÃÆÍ ÇÂÃ Ã¿ÃÅð Çò¼Ú ç¯ åð·» ç¶ ÜÆò Ôé-ôÅÕÅÔÅðÆ
å¶ îÅÃÅÔÅðÆÍ ÇÂé·» ç¯Ô» ç¶ ÃðÆð çÅ ÇÃÃàî òÆ ò¼Ö-ò¼Ö ÔËÍ ìÅÕÆ
Õ¯ÂÆ òÆ ÜÆò Õ°çðå çÅ Çéïî éÔÄ å¯ó ÇðÔÅ ÔËÍ êð ÁÅçîÆ é¶
ÁÅêä¶ ôðÆð ç¶ ÇÃÃàî ç¶ Çòð¹¼è îÅÃ ÖÅäÅ ô¹ðÈ Õð Çç¼åÅ ÔË ÇÂÃ
ñÂÆ ñ¯Õ ÇìîÅð Ô¯ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÜÔóÅ îé°¼Ö îÅÃ éÔÄ Ö»çÅ, À°Ô II
êÌåÆôå ÇìîÅð Ô¯ ÔÆ éÔÄ ÃÕçÅÍ Ü¶ èÅðÇîÕ ÇçzôàÆÕ¯ä å¯º ç¶ÖÆÂ¶
å» À°Ô Ãí ÁÅêä¶-ÁÅêä¶ èðî çÅ êÅñä Õð ðÔ¶ ÔéÍ ÇÜò¶º Õ°çðå
é¶ À°Ôé» çÆ ìéÅòà ÁËÃÆ ð¼ÖÆ ÔË, À°Ã¶ Áé°ÃÅð À°Ô Ú¼ñ ðÔ¶ ÔéÍ
êð ÁÅçîÆ é±¿ ÕÆ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ îÅÃ ÇÕª ÖÅ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÁÅêä¶
èðî çÅ êÅñä ÇÕª éÔÄ Õð ÇðÔÅ ÔË ? ÕçÆ Õ°Þ ñ¯Õ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ
ÁÃÄ ÇÔ¿çÈ Ô»Í êð ÁÃÄ ÕÇÔ¿ç¶ Ô»Í ÁÃÄ ÔÆ ÇÔ¿çÈ Ô»Í ÇÕªÇÕ ÇÔ¿çÈ
èðî Ã¼Ú Áå¶ ÁÇÔ¿ÃÅ çÅ êÌåÆÕ ÔËÍ Ãí å¯º êÇÔñ» ÁÃÄ Ã¼Ú ì¯ñ ðÔ¶
Ô»Í Çëð ÁÃÄ îÅÃ òÆ éÔÄ ÖÅ ðÔ¶ Ô»Í ÇÔ¿ÃÕ Õðî òÆ éÔÄ Õð ðÔ¶
Ô»Í ÇÔ¿çÈ èðî ç¶ ÇÂÔ ç¯ ÔÆ ÇÃè»å Ôé, Ã¼Ú ì¯ñäÅ å¶ ÁÇÔ¿ÃÅ å¶
Ú¼ñäÅÍ ÁÃÄ ÇÂé·» ç¯Ô» ÇÃè»å» å¶ ÇçzóåÅ éÅñ Ú¼ñ ðÔ¶ Ô»Í ÇÂÃ
ç¶ éÅñ ÇÔ¿çÈ èðî çÆÁ» Çå¿é îÅéåÅò» Ôé-
A. ÂÆôòð ÔË
B. ÁÅåîÅ Áîð ÔË
C. ÁÃÄ Ãí ÁÅêä¶ ÕÆå¶ Õðî» ç¶ Áé¹ÃÅð ëñ êÅªç¶ Ô»Í
Ü¯ ÇÔ¿çÈ èðî Çò¼Ú ðÇÔ ÇðÔÅ ÔË, À°Ãé±¿ Ã¼Ú Áå¶ ÁÇÔ¿ÃÅ çÅ êÅñä
ÕðéÅ ÔÆ êò¶×ÅÍ ........ÇÔ¿çÈ å» ÇÂÕ Çéïî»òñÆ ÔË Õ¯ÂÆ èðî
Çòô¶ô éÔÄ ÔËÍ Ü¯ òÆ Ã¼Ú Áå¶ ÁÇÔ¿ÃÅ å¶ Ú¼ñ ÇðÔÅ ÔË À°Ô ÔÆ ÇÔ¿çÈ ÔËÍ
ÚÅÔ¶ À°Ô î¹ÃñîÅé ÔË, ÚÅÔ¶ ÇÃ¼Ö ÔË å¶ ÚÅÔ¶ Õ¯ÂÆ Ô¯ðÍ ÇÂÃçÆÁ» Çå¿é¶
îÅéåÅò» é±¿ Ü¯ òÆ î³é ÇðÔÅ ÔË À°Ô ÇÔ¿çÈ ÔËÍ ÇÔ¿çÈ å¯º íÅò ÔË, ÇÔ¿ÃÅ å¯º
çÈðÍ
Á¼Ü Ã¶òÅ Ã¿×áé ÁÅêäÅ ðÃåÅ í¹¼ñ ×Â¶ ÔéÍ ô»åÆ çÅ êÅá
êóÅÀ°ä òÅÇñÁ» é±¿ êÇÔñ» Ö¹ç ÁÇÔ¿ÃÕ ìäéÅ ÷ðÈðÆ ÔËÍ ÃîÅÜ é±¿
Ã¹èÅðé å¯º êÇÔñ» Ã¹èÅðé¶ òÅÇñÁ» é±¿ Ö¹ç Ã¹èðéÅ êò¶×ÅÍ
Üç¯º òÆ Õ¯ÂÆ èðî ×¹ðÈ ÁÅêäÆ ôÅé¯-ô½Õå Çò¼Ú ÁÅ Ü»çÅ ÔË å»
À°Ã Çò¼Ú â°¼ì Ü»çÅ ÔË å¶ ÁÅêä¶ ê¿æ å¯º ì¶î¹¼Ö Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ
À°Ô (îÔÅåîÅ ñ¯Õ) Ü»ç¶ Ãî¶º ÁÅêäÆ ×¼çÆ ÁÅêä¶ ñóÇÕÁ» é±¿ ç¶
Ü»ç¶ ÔéÍ êð ÁÇÜÔÅ Õ¿î ÕðéÅ å» ðÅÜ-é¶åÅò» çÅ Ô¹¿çÅ ÔËÍ
îÔ»ê¹ðô» é±¿ ÇÂÔ Õ¿î ô¯íÅ éÔÄ Çç¿çÅÍ ÁÃñ Çò¼Ú Ü¯ Ã¼ÚÅ îÔ»ê¹ðô
ÔË, À°Ô ÇÂÔ Õ¿î Õð¶×Å ÔÆ éÔÄÍ ×¹ðÈ éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ç¶ ç¯ ê¹¼åð Ãé,
ìÅìÅ ôÌÆ Ú¿ç ÜÆ å¶ ìÅìÅ ñÖîÆ çÅÃ ÜÆÍ À°Ôé» é¶ Ü»ç¶ Ãî¶º ÇÕÃ¶ é±¿
òÆ ×¼çÆ éÔÄ Çç¼åÆÍ ìñÇÕ íÅÂÆ ñÇÔäÅ, Ü¯ Á¼×¶ Ú¼ñ Õ¶ ×¹ðÈ Á³×ç
ç¶ò ÜÆ ç¶ éÅî éÅñ îôÔÈð Ô¯Â¶, é±¿ ×¼çÆ ç¶ Õ¶ Úñ¶ ×Â¶Í îÔ»ê¹ðô» é¶
ÃîÅÜ ç¶ ÃÅî·ä¶ Ç÷¿çÅ À°çÅÔðä ê¶ô ÕÆå¶Í À°Ôé» é¶ Õ¶òñ ë¯ÕÆÁ»
ëó·» éÔÄ îÅðÆÁ»Í
ÇÔ¿ÃÅ çÅ î¹ãñÅ Ãð¯å èðî ÔËÍ î¹ãñÅ ðÈê èðî ÔËÍ ÇÕª ? ÇÕò¶º!
ÇÂÃ ×¼ñ é±¿ ÃîÞäÅ Ô¯ò¶×Å ÇÕ ÇÜò¶º ÃÅâ¶ ì÷¹ð×» é¶ êÌîÅåîÅ ò¼ñ
ÃÅâÅ ÇèÁÅé ÇÖ¼Úä ñÂÆ î³çð» é±¿ Ã¯ÔäÅ ÕðÕ¶ ÇÂÕ îÅÇèÁî ç¶ ðÈê
Çò¼Ú ÇåÁÅð ÕðòÅÇÂÁÅÍ À°Ô Á³çð çÆ ç¹éÆÁ» Çò¼Ú Ãòð× ÁÅÇç
ñ¯Õ» Çò¼Ú ×Â¶Í Á³çð À°Ôé» é¶ Õ°Þ ÁÇÜÔ¶ Ççzô ç¶Ö¶ Ü» ÁÇÜÔÆÁ»
Ü×·Å ç¶ÖÆÁ» ÇÜé·» çÅ Ã¹é¶ÔÅ À°Ôé» ÃîÅÜ é±¿ ç¶äÅ ÚÅÇÔÁÅÍ ÇÂÃ
ñÂÆ À°Ôé» é¶ î³çð ìäòÅÂ¶Í êð À°é·» é±¿ ÕÆ êåÅ ÃÆ ÇÕ Á¼×¶ Ú¼ñ
Õ¶ î³çð çÆ Ü×·Å ç¹ÕÅé» ñË ñËä×ÆÁ»Í Ü¶ À°Ôé» é±¿ êåÅ Ô¹¿çÅ å»
À°Ô ÁÇÜÔÅ ÕçÆ éÅ Õðç¶Í ÇÂÃ¶ åð·» ðÅÜéÆåÆ òÆ ×¿çÆ éÔÄ Ô¹¿çÆÍ
êð Üç¯º À°Ã Çò¼Ú ×¿ç¶ ñ¯Õ ÁÅ Ü»ç¶ Ôé, å» À°Ô ×¿çÆ Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ
ÇÂÃ ñÂÆ ðÅÜéÆåÆ å¯º ìÚä çÅ ïåé Ôð¶Õ ÃîÞçÅð ÁÅçîÆ ÕðçÅ
ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» ÃÅâÆ í×åÆ Çò¼Ú òÆ ×ñå ñ¯Õ ÁÅ ×Â¶ ÔéÍ ÃÅé±¿
À°Ôé» å¯º ìÚäÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ Á¼Ü ÃÅâÆ í×åÆ Çò¼Ú Õ°Þ ÁÇÜÔ¶
êÅÖ³âÆ, ÃòÅðæÆ ñ¯Õ ÁÅ ×Â¶ Ôé Ü¯ ÇÕ Ûñ-Õêà ÁÅÇç ç¹ÁÅðÅ
ÃîÅÜ é±¿ ×ñå ðÃå¶ å¶ ñË ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÜÃ éÅñ ÃîÅÜ Çò¼Ú¯º ÃÔÆ
í×åÆ çÅ ðÈê Áñ¯ê Ô¯ Ú¹¼ÕÅ ÔËÍ Õ°Þ í×å ñ¯Õ îÅÃ, ôðÅì ÁÅÇç
ÖÅä çÆ ÇÂ÷ÅÜå ñË Õ¶ í×åÆ Õðç¶ é÷ð ÁÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÔ ÇÕÔó¶
í×å ÔéÍ ÇÂÔÆ å» ÇÔ¿ÃÅ ÔËÍ îÅÃ ôðÅì ÖÅä-êÆä òÅñÅ ÇòÁÕåÆ
ÇÔ¿ÃÕ Õ¿î Õð¶×Å ÔÆ Õð¶×ÅÍ ôðÅì êÆä òÅñ¶ Ç÷ÁÅçÅåð ÁÅêäÆ
Á½ðå é±¿ Õ°¼àç¶ Ôé ; Ü¯ ÇÕ ôÅÃåð» Áé°ÃÅð îé·» ÔËÍ ÜÅéòð òÆ
ÇÂÔ Õ¿î éÔÄ Õðç¶Í ô¶ð Õç¶ òÆ ô¶ðéÆ å¶ Ô¼æ éÔÄ Ú¹¼ÕçÅÍ ÇÂ¼æ¯º å¼Õ
ÇÕ Õ°¼åÅ òÆ Õ°¼åÆ é±¿ Õç¶ éÔÄ îÅðçÅÍ êð òÅÔ ð¶ ôðÅì ! å±¿ å»
ÇÂéÃÅé é±¿ ÜÅéòð» å¯º òÆ éÆò» Õð Çç¼åÅÍ
ôðÅì ç¶ Çòô¶ Çò¼Ú ÇÂÕ ðÈÃÆ ÕÔÅòå ÔË ÇÕ ÇÂ¼Õ ÇÕÃÅé ÃÆ À°Ô
ìó¶ ô»å Ã¹íÅÁ çÅ ÃÆÍ À°Ã é±¿ Õç¶ ÇÕÃ¶ å¶ ×¹¼ÃÅ éÔÄ ÃÆ ÁÅªçÅÍ
ÇÂÕ ðÈÃÆ ðÅÜ¶ é¶ Ã¯ÇÚÁÅ ; ÇÕ À°Ã Çò¼Ú ×¹¼ÃÅ êËçÅ ÕÆåÅ ÜÅò¶Í ðÅÜ¶
é¶ ÇÂÕ ôËåÅé é±¿ ÇÂÔ Õ¿î Ã½ºê Çç¼åÅÍ
ÇÂÕ Ççé ÇÕÃÅé ÁÅêä¶ Ö¶å» Çò¼Ú Ôñ ÚñÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ ôËåÅé é¶
À°Ã çÆ ð¯àÆ Õ°¼å¶ é±¿ êÅ Çç¼åÆÍ êð ÇÂÔ ÕÆÍ ÇÕÃÅé é±¿ ×¹¼ÃÅ éÔÄ
ÁÅÇÂÁÅ ; À°Ô ô»å ÔÆ ÇðÔÅÍ ôËåÅé é¶ òÅêÃ ÁÅÕ¶ ðÅÜ¶ é±¿ ÃÅðÆ
×¼ñ ç¼ÃÆÍ ðÅÜ¶ é¶ Çëð À°Ã é±¿ òÅêÃ í¶ÇÜÁÅÍ Ô¹ä ÇÂÃ òÅð ôËåÅé
é½Õð ìä Õ¶ ÁÅÇÂÁÅÍ À°Ô ÇÕÃÅé çÅ é½Õð ìä Ç×ÁÅ ; ÜÅä-ì¹¼Þ
Õ¶ à¶â¶-î¶â¶ Õ¿î Õðé ñ¼× ÇêÁÅ, å» ÇÕ ÇÕÃÅé ×µ¹Ã¶ Ô¯ ÜÅò¶Í êð
ô»åÆ çÅ ç¶òåÅ ÇÕÃÅé ×¹¼Ã¶ ÓÚ éÅ ÁÅÇÂÁÅÍ Ç÷¿îÆçÅð ç¶ ì¶à¶ çÅ
ÇòÁÅÔ ð¼ÇÖÁÅ Ç×ÁÅÍ ôËåÅé é¶ ÇÂÕ Ûóï¿åð ðÇÚÁÅÍ À°Ã é¶
ôðÅì Çò¼Ú ÚÅð ÜÅéòð» çÅ ÖÈé ÇîñÅÇÂÁÅÍ Çëð À°Ã é¶ Ç÷¿îÆçÅð
é±¿ Áå¶ îÇÔîÅé» é±¿ ôðÅì êÆä çÆ ÃñÅÔ Çç¼åÆÍ Üç¯º ÖÅä-êÆä
ñ¼×¶ å» êÇÔñ» Ãí é¶ ôðÅì êÆåÆÍ ÇÕÃÅé é¶ òÆ ç¯-ÚÅð êËµ× êÆå¶Í
éô¶ Çò¼Ú ÁÅ Õ¶ ÃÅð¶ ÇÂÕ çÈÜ¶ é±¿ ×Åñ·Å Õ¼ãä ñ¼×¶Í îÅð-Õ°àÅÂÆ ô¹ðÈ
Ô¯ ×ÂÆÍ ÇÕÃÅé ÇòÚÅðÅ Ãí é±¿ ÃîÞÅªçÅ ÇðÔÅ ; êð À°Ô éÅ î³é¶Í
Ô°ä ÇÕÃÅé å¶ òÆ ôðÅì çÅ ÁÃð ô¹ðÈ Ô¯ Ç×ÁÅÍ À°Ã é±¿ ×¹¼ÃÅ ÁÅ
Ç×ÁÅÍ â»× ñË Õ¶ Ãí é±¿ îÅðé ñ¼×ÅÍ ÇÂ¿é¶ ÇÚð ù ôËåÅé «¼Õ Ç×ÁÅ
Áå¶ Ãí ÔËðÅé Ô¯ ×Â¶Í
Ô¹ä ôËåÅé ðÅÜ¶ Õ¯ñ Ç×ÁÅÍ ÁÅêäÆ ÃøñåÅ çÅ ÃîÅÚÅð
Ã¹äÅÇÂÁÅÍ ðÅÜ¶ é¶ À°Ãé±¿ ôÅìÅô Çç¿ç¶ Ô¯Â¶ ÃëñåÅ çÅ ðÅÜ ê¹¼ÇÛÁÅ
ôËåÅé é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ À°Ã é¶ ÇÂÕ ôðÅì ìäÅÂÆ ; À°Ã Çò¼Ú ¬¿ìóÆ,
Õ°¼åÅ, ô¶ð Áå¶ ÃÈð çÅ ÖÈé êÅÇÂÁÅÍ ÇÂÃ¶ ôðÅì ÕðÕ¶ ÔÆ ô»åÆ ç¶
ç¶òåÅ ÇÕÃÅé é±¿ ×¹¼ÃÅ ÁÅÇÂÁÅÍ ÇÂÔ ÃÆ ôðÅì çÆ ÕÔÅäÆÍ Ôð¶Õ
ôðÅì êÆä òÅñÅ ÁÅçîÆ ÁÇÜÔÅ ìä ÔÆ Ü»çÅ ÔËÍ êÇÔñ» å» ¬¿ìóÆ
çÆ åð·» ÇÃÁÅäÆÁ»-ÇÃÁÅäÆÁ» ×¼ñ» ÕðçÅ ÔË, ÇÕªÇÕ À°Ã À°µå¶
¬¿ìóÆ ç¶ ÖÈé Ã¹íÅÁ çÅ ÁÃð Ô¯ ÇðÔÅ Ô¹¿çÅ ÔË ; Çëð æ¯óÆ ç¶ð ìÅÁç
À°Ã À°µå¶ Õ°¼å¶ çÅ ÖÈé ÁÃð Õðé ñ¼× Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô ÷¯ð-
÷¯ð éÅñ í½ºÕçÅ ÔËÍ Çëð ô¶ð çÆ åð·» îÅð Õ°àÅÂÆÁ» ÕðçÅ ÔË Áå¶
ÁÅÖð Çò¼Ú ÃÈð çÆ åð·» ì¶Ô¯ô Ô¯ Õ¶ ÇÕÃ¶ ×¿çÆ éÅñÆ Çò¼Ú Çâ¼× Ü»çÅ
ÔËÍ
Ü¯ òÆ ôðÅì êÆä òÅñ¶ Ôé, À°Ôé» å¯º ÕçÆ Ú¿×¶ Õ¿î çÆ À°îÆç
éÔÄ ÕðéÆ ÚÅÔÆçÆÍ ÇÕªÇÕ À°Ôé» çÅ ÇçîÅ× Õç¶ òÆ õðÅì Ô¯
ÃÕçÅ ÔË ; À°Ô îÈðÖ ç¶ ÃîÅé ÔÆ Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÕ¿éÅ Ã¯ÔäÅ
ÇÕÔÅ ÔË-
Áò×¹ä ÕÔÈ¿ ôðÅì ÕÅ Ç×ÁÅéò¿å Ã¹é ñ¶ÇÔ¿Í
îÅé°Ã Ã¶ êôÈÁÅ Õð¶, çzÇòÁ ×»á ÕÅ ç¶ÇÔÍÍ
Üç¯º åÕ ÃÅé±¿ ÇÂÔ ÃîÞ éÔÄ ÁÅªçÅ ÇÕ ÁÃÄ ÇÂéÃÅé Ô», åç¯º
å¼Õ ô»åÆ éÔÄ Ô¯ ÃÕçÆ...............ÕÂÆ ÇÔ¿ÃÕ êËçÅ Ô¯ ÜÅä×¶Í
ÁÃÄ ÃÅð¶ êÇÔñ» ÇÂéÃÅé Ô»Í ÇÂÔ ìÅç çÆ ×¼ñ ÔË ÇÕ Õ¯ÂÆ ÇÃ¼Ö å¶
Õ¯ÂÆ î¹ÃñîÅé ìä Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ êÌîÅåîÅ é¶ éÔÄ ìäÅÂ¶Í ÃÅÇÔì ÜÆ
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé-
ÇÂÕ ÔÆ Øð Ã¶ Ãí ÁÅÇÂÁÅÍ ÇÂÕ ÔÆ ðÅÔ î¶º Ãí ÃîÅÇÂÁÅ¨
ÇÂÕ ÔÆ îÅå-ÇêåÅ Õ¶ ÜÅÂ¶Í ÇÂÕ ÔÆ ÜÅå ÃÕñ Ã¿ÃÅðÆÍÍ
ÜÅå-êÅå Õ¯ ÇÚ¿é· éÅ Õ¯ÂÆÍ ç¹Ãð ÜÅå ÕÔ» Ã¶ Ô¯ÂÆ¨
Ü¯ å±¿ å°ðÕ å°ðÕéÆ ÜÅÇÂÁÅÍ ê¶à î¶º Ã¹éå ÇÕª éÅ ÕðÅÇÂÁÅ¨
Ü¯ å±¿ ìÌÅÔîä-ìÌÔÅîäÆ ÜÅÇÂÁÅÍ ÁÅé ìÅ ìÅà
à ÕÅÔ¶ éÔÄ ÁÅÇÂÁÅ¨
ìË×ð-ìË×ð éÅî èðÅÇÂÁÅÍ ÇÂÕ îÅàÆ Õ¶ í»â¶¨
ÁÅê ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ Ü¶ åËé±¿ Ö¹çÅ é¶ î¹ÃñîÅé ìäÅÇÂÁÅ ÔË å» ê¶à
Çò¼Ú ÔÆ Ã¹éå ÕðòÅ Õ¶ ÁÅÀ°äÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆÍ Çëð ìÌÅÔîä é±¿ ÕÇÔ¿ç¶
ÔéÍ Ü¶ å±¿ ìÌÅÔîä ÔË ; ñ¯Õ» å¯º À°µåî ÔË å» ÇÕÃ¶ çÈÃð¶ Á¼Û¶ ðÃå¶
ç¹ÁÅðÅ Üéî ñËäÅ ÃÆÍ
À°Ô êÌîÅåîÅ å» ÃÅÇðÁ» Çò¼Ú ÔËÍ Çëð í¶ç ÇÕ¼æ¶ ÔË ! Üç¯º ÁÃÄ
Ã¹ÖÆ Ô¹¿ç¶ Ô» å» ÇÂ¼Õ¯ ÇÜÔ¶, ç¹ÖÆ Ô¹¿ç¶ Ô» å» ÇÂÕ¯ ÇÜÔ¶, Ô¼ÃäÅ ÇÂÕ¯
ÇÜÔÅ ÔË ; Ã¹íÅÁ ÇÂÕ¯ ÇÜÔÅ ÔËÍ Ãí çÆÁ» ç¯-ç¯ ñ¼å», ç¯-ç¯ Ô¼æÍ
Çëð ÇÂéÃÅé é±¿ ÇÕª ò¿â Çç¼åÅ ÔËÍ ×¹ðÈ éÅéÕ ç¶ò ÜÆ é¶ ÇÂÕ åðø
íÅÂÆ ìÅñÅ å¶ çÈÜÆ åðø îðçÅé» ÜÆ ù ÇìáÅÇÂÁÅÍ ÇÂÕ êÌî¶ôð ç¶
ì¿ç¶ Ô¯ä çÅ ÃìÈå Çç¼åÅ ÕÆ ç¯ ÇÔ¿çÈ éÔÄ Çîñç¶ ÃéÍ ÁÅÇõð ÁÅê
ÃîÅÜ ù ÇÕÔóÅ Ã¿ç¶ô ç¶äÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ ÃéÍ ÇÂÔÆ ÇÕ-
Áìñ Á¼ñ·Å é±ð À°êÅÇÂÁÅ, Õ°çðå Õ¶ Ãí ì¿ç¶Í
Â¶Õ é±ð Ã¶ Ãì Ü× À°êÜÅ, Õ½é íñ¶ Õ¯ î¿ç¶¨
ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÂÕ åðë ÇìÜñÆÖÅé êáÅé Áå¶ çÈÜÆ åðë
òÆð ÇÃ¿Ø ìØ¶ñ é±¿ ð¼ÇÖÁÅ À°Ô ç¹éÆÁ» Çò¼Ú Áô»åÆ ëËñÅÀ°ä éÔÄ
ÁÅÂ¶ ÃéÍ À°Ô å» ÃîÞÅÀ°ä ÁÅÂ¶ ÃéÍ
ÇÔ¿çÈ ÕÔ¶ ðÅî-ðÅî, î¹ÃñîÅé ðÔîÅéÅÍ
ÁÅêÃ î¶º ç¯À° ñó¶ îðå ÔËº, îðî Õ¯ÂÆ éÅ ÜÅéÅÍÍ
ÁÃÄ îé°¼Ö å¯º À°Ã çÆ ÜÅå ê¹¼Ûç¶ Ô»Í Õ°¼å¶ é±¿ ç¶Ö Õ¶ ÕÇÔ¿ç¶ Ô» ÇÕ
Õ°¼åÅ ÔËÍ ×è¶ é±¿ ç¶Ö Õ¶ ×èÅ ÕÇÔ¿ç¶ Ô»Í Çëð ÇÂéÃÅé é±¿ ÕÆ ê¹¼ÛäÅ
À°Ô å» ÇÂéÃÅé ÔÆ ÔËÍ îé°¼Ö çÆ ÜÅå îé¼¹Ö ÔËÍ ÇÂÃ å¯º Çìé» À°Ã çÆ
Õ¯ÂÆ ÜÅå éÔÄ ÔËÍ
Üç òÆ ÇÂéÃÅé ç¶ ÇçîÅ× Çò¼Ú ÇÂÔ ÁÅ ÜÅò¶×Å ÇÕ ÁÃÄ ÃÅð¶
êÌîÅåîÅ ç¶ ì¼Ú¶ Ô» å» À°Ô ÃÔÆ ðÃå¶ å¶ ÁÅ ÜÅò¶×ÅÍ ÕÅðñ îÅðÕÃ
é¶ ÁÅêäÆ ÇÕåÅì Çò¼Ú ÇñÇÖÁÅ ÇÕ À°Ô Üç¯º òÆ î³çð, îÃÇÜç é±¿
ç¶ÖçÅ ÔË Ã¯ÚçÅ ÔË å» ÇÕ ÇÂÃé±¿ å¯ê éÅñ À°óÅ ç¶ò»Í ÇÕªÇÕ ÇÂÃ
é¶ ÇÂéÃÅé é±¿ ò¿â ð¼ÇÖÁÅ ÔËÍ
Üç¯º òÆ ÇÂÕ èðî ç¶ ñ¯Õ îðç¶ Ôé å» çÈÃð¶ èðî ç¶ ñ¯Õ Ö¹ô Ô¹¿ç¶
ÔéÍ òÅÔ ! îð ×Â¶Í êð ÇÂÔ¯ éÔÄ Ã¯Úç¶ Ô» ÇÕ îé°¼Ö îÇðÁÅ ÔË
Çîàé¶ òÅñÅ îé°¼Ö ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ Õ¼àóòÅç çÅ ÔÆ ÖåðÅ ÔË îÅéòÜÅåÆ
é±¿ ! îÅéòÜÅåÆ Ã¿Õà Çò¼Ú ÔËÍ âð ÔË ÇÕ ÇÕå¶ îé°¼Ö ÔÆ ç¹éÆÁ» ÇòÚ¯º
Öåî éÅ Ô¯ ÜÅò¶!
....ÃÅé±¿ ÇÃðë ÁÇÔ¿ÃÕ ÔÆ éÔÄ Ã¼ÚÅÂÆ êÌÃå òÆ ìäéÅ Ô¯ò¶×ÅÍ
Ã¼ÚÅÂÆ çÅ ìÔ¹å ÇÂîÅéçÅðÆ éÅñ êÅñä ÕðéÅ Ô¯ò¶×ÅÍ Ã¼Ú é±¿ Ã¿å»
é¶ Ãí å¯º À°µÚÅ ÃæÅé Çç¼åÅ ÔËÍ
Ã»Ú ìðÅìð åê éÔÄ, ÞÈá ìðÅìð êÅêÍ
ÜÅ Õ¶ ÇÔðçË Ã»Ú ÔË, å» ÇÕ ÇÔðçË ÁÅê¨
ÞÈá ìÅå éÅ ì¯ÇñÂ¶, Üì ñ× êÅð ìÃÅÂ¶Í
ÁÔ¯ ÕìÆðÅ Ã»Ú ×Ô¹, ÁÅòÅ×îé éôÅÂ¶Í
ÁÇÔ¿ÃÅ çÅ òÆ ÇòÁÅêÕ ðÈê À°é·» çÆ ìÅäÆ ÇòÚ¯º ÇîñçÅ ÔË-
ÜÆò éÅ îÅð¶ ìÅê¹ðÅ, ÃíÕ¶ Â¶Õ¯ êÌÅäÍ
Ô¼ÇåÁÅ ÕìÔÈ¿ éÅ Û±Çà ÔË, Õ¯Çàé Ã¹ä¯ ê¹ðÅä¨
ÜÆò Ôé¶ ÇÔ¿ÃÅ Õð¶, êÌ×à êÅê ÇÃð Ô¯Â¶Í
Çé×î Ã¹éÆ ÁÃ êÅê å¶, ÇíÃå ×ÇÂÁÅ éÔÄ Õ¯Â¶ÍÍ
Çåñ íð îÛñÆ ÖÅÂ¶ Õ¶, Õ¯Çà ×À± ç¶ çÅéÍ
Õ»ôÆ Õðòà ñË îðË, å¯º íÆ éðÕ ÇéçÅé¨
Ã¼Ú Áå¶ ÁÇÔ¿ÃÅ ÁÃñ Çò¼Ú ÇÂÕ çÈÜ¶ ç¶ êÈðÕ ÔéÍ ÇÜÃ Çò¼Ú
ÇÔ¿ÃÅ ÔË À°Ô Ã¼ÚÅ ÔÆ éÔÄ ÔËÍ ÇÜÃ Çò¼Ú Ã¼ÚÅÂÆ ÔË Õ¯ÂÆ ×ñå Õ¿î
éÔÄ Õð ÃÕçÅÍ ÇÜò¶º ê³ÛÆ é±¿ À°µâä ñÂÆ ç¯é¯º ê³Ö» çÆ ÷ðÈðå ÔËÍ
ÇÜÃ åð·» Ú¼ñä ñÂÆ ç¯é» ñ¼å» çÆ ìðÅìð îÔÅéåÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ
Ã¼Ú Áå¶ ÁÇÔ¿ÃÅ ç¯é¯º ÔÆ ÇÂÕ çÈÜ¶ ç¶ êÈðÕ ÔéÍ ÇÂÔ ç¯é¯º ÇÃè»å» é±¿
ÁÅêä¶ ÜÆòé Çò¼Ú ÁêéÅÀ°ä òÅñÅ ÁÅçîÆ ÔÆ çÈÃÇðÁ» é±¿ ÇÂÃ
îÅð× å¶ ÚñÅ ÃÕçÅ ÔËÍ
AD. ÕÔÅäÆ êÌ¶å ÁÅåîÅò» çÆ

Ã¹äé Çò¼Ú ÁÅÇÂÁÅ ÔË ÇÕ î½å å¯º ìÅÁç ÁîðÆÕÅ ç¶ ðÅôàðêåÆ
ÇÂìðÅÔÆî Ç¦Õé çÆ ÁÅåî» ðÅôàðêåÆ íòé Çò¼Ú ÔÆ Ø¹¿îçÆ Ô¹¿çÆ
ÃÆÍ ðÅôàðêåÆ ðÆ×é ç¶ Ãî¶º Çò¼Ú ÇÂÕ òÅð À°Ãé±¿ ÇÕÃ¶ ÇÂÕ ê¼åðÕÅð
é¶ ê¹¼ÇÛÁÅ ÕÆ Õç¶ å°ÔÅé±¿ ðÅôàðêåÆ çÆ ÁÅåîÅ Ø¹¿îçÆ Ô¯ÂÆ ÇîñÆÍ
ðÆ×é Ô¼Ã êÂ¶Í...........é» ê¹¼Û¯ å» Ú¿×Å ÔËÍ ìÔ¹å ÇÜç Õðé å¶
À°Ôé» é¶ ç¼ÇÃÁÅ¸Ã¼Ú ÔË, îËº ÕÂÆ òÅð ç¶ÇÖÁÅ ÔË ; Õ¿î Õðç¶ Ô¯Â¶
ç¶ÇÖÁÅ ÔËÍ î¶ðÆ Õ°¼åÆ òÆ À°Ã é±¿ ç¶Ö Õ¶ í½ºÕçÆ ÔËÍ êð Ü¶ å°ÃÄ ÇÂÔ
õìð ÇñÖ¯×¶ å» ñ¯Õ ÕÇÔä×¶ ÇÕ ÇÂ¿é¶ ò¼â¶ åð¼ÕÆ òÅñ¶ ç¶ô çÅ
ðÅôàðêåÆ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÆÁ» ×¼ñ» Õð ÇðÔÅ ÔËÍ
Ã¼Ú ÔË ÇÕ êÌ¶å-ÁÅåîÅò» Ô¹¿çÆÁ» ÔéÍ ÇÂÔ ÇÂÕ ÜÈé ÔËÍ ôÅÃåð»
Çò¼Ú ÇñÇÖÁÅ ÔË ÇÕ ÇÂÔ ÜÈé ìóÆ ×¿çÆ ÔËÍ ìÔ¹å ò¼âÆ Ã÷Å ç¶ ðÈê
Çò¼Ú ÇÂÔ ÜÈé ÇîñçÆ ÔËÍ ÚÅð-ôÌ¶äÆÁ» ç¶ ÜÆò Ôé¸Á³â÷, Çê³â÷,
ÁÃæÅòð, À°ÖîÜÍ ÇÂÔé» ÚÅð» ÇòÚ¯º ÜÆò ÇÕå¶ òÆ ÚÇñÁÅ ÜÅÂ¶
áÆÕ ÔËÍ ÚÅÔ¶ ÕÆó¶-îÕ½ó¶ çÅ ÃðÆð Çîñ¶ áÆÕ ÔË ; ÇÕªÇÕ ÁÅêäÅ
ÃðÆð å» ÔËÍ ê³ÛÆ òÆ áÆÕ Ôé ; ÁÅêäÅ Øð êÇðòÅð ÔË ; ÁÅêäÅ
ÃðÆð ÔËÍ ×¯ÔÅ ÖÅä òÅñÅ ÕÆóÅ òÆ áÆÕ ÔËÍ ÁÅêäÅ ÃðÆð Ô¯ä ÕðÕ¶
áÆÕ ÔË ; ÚÅÔ¶ À°Ô ×¯Ô» ÔÆ ÇÕª é» Ö»çÅ Ô¯ò¶Í êð êÌ¶å ÁÅåîÅ çÅ
ÃðÆð éÔÄ Ô¹¿çÅÍ ÇÂÔ ÕÆ, ÁÅåî ðÈê ÔË ? éÔÄ ; ÇÂÔ ÇÂÕ Ú½ñÅ ÔË ;
Ü¯ ìóÅ ç¹¼ÖçÅÇÂÕ ÔËÍ Ü¶ Ã½äÅ Ô¯ò¶ å» çÈÃð¶ ç¶ ÃðÆð Çò¼Ú ÜÅäÅ
êËºçÅ ÔËÍ í¹¼Ö ñ¼×¶ å» êð¶ôÅé Ô¹¿ç¶ ÔéÍ Üç¯º çÈÃð¶ çÅ ÃðÆð éÔÄ
ÇîñçÅ å» òÆ êð¶ôÅé Ô¹¿ç¶ ÔéÍ
òÅÃÈç¶ò Ç´ôé ÁðÜ¹é é±¿ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé¸Ô¶ ÁðÜ¹é ! Û¶ åð·» ç¶ Ö¯à¶
Õðî Õðé òÅñ¶ îé°¼Ö ÇÂÃ êÌ¶å ÜÈéÆ ÜÅîÅ é±¿ êÌÅêå Ô¹¿ç¶ ÔéÍ
A. êÇÔñÅ Ü¯ ÁÅêä¶ éÅñ ÖÈé ç¶ Çðôå¶ ð¼Öä òÅñ¶ çÅ Õåñ
Õðç¶ ÔéÍ ÇÜò¶º¸ÚÅÚ¶, åÅÂ¶ ÁÅÇç çÅ Õåñ ÕðéÅÍ
B. Ü¯ ÇÕÃ¶ ×À± çÅ Õåñ Õðç¶ ÔéÍ
C. ÇÕÃ¶ îÔ»ê¹ðô çÆ Ô¼ÇåÁÅ Õðç¶ ÔéÍ
123
D. Ü¯ ÷¯ð éÅñ êðÅÂÆ ÇÂÃåðÆ Ú¹¼Õ Õ¶ ñË Ü»ç¶ ÔéÍ
E. Ü¯ åÅÕå éÅñ ÇÕÃ¶ çÆ ÷îÆé Ö¯Ô ñËºç¶ ÔéÍ
F. Áå¶ Û¶ò¶º Ü¯ ÷ÇÔð Ö¹ÁÅ Õ¶ è¯Ö¶ éÅñ ÇÕÃ¶ é±¿ îÅðç¶ ÔéÍ
ÇÂÔ Û¶ Õðî» Ú¯º Õ¯ÂÆ òÆ Õðî Õðé òÅñÅ êÌ¶å ÜÈéÆ é±¿ êÌÅêå
ÕðçÅ ÔËÍ Çëð À°Ô íàÕç¶ ÔéÍ ÇÜò¶º Õ°¼åÅ ð¯àÆ ñÂÆ çð-çð íàÕçÅ
ÔËÍ ÇÂÔ À°Ôé» é±¿ Ã÷Å ÇîñçÆ ÔËÍ Çëð ÇÜ¼æ¶ òÆ À°Ôé» ç¶ Ã¿ì¿èÆ
Çîñç¶ ÔéÍ À°µæ¶ ÁÅ Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÂÃ ñÂÆ Õç¶ çÅç¶ çÆ Áå¶ Õç¶
çÅçÆ çÆ Ô¼ÇåÁÅ ÔÆ Ç÷ÁÅçÅåð ñ¯Õ» é±¿ ëóçÆ ÔËÍ Ô¹ä ÇÂÔ ÇÂÕ
çÈÃð¶ ç¶ ÃðÆð Çò¼Ú ÇÕò¶º Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÂÃ ò¼ñ Ú¼ñç¶ Ô»Í
î³é ñÀ° ÇÕÃ¶ êÌ¶å ÁÅåî» é¶ Õ¼¬ ç¶ ÃðÆð Çò¼Ú ÜÅäÅ ÔËÍ Õ¼¬ çÆ
ÜÅä-êÛÅä À°Ô ÁÅê ìä ÜÅÂ¶×ÆÍ ÇÜò¶º ÇÂÕ ì¯åñ Çò¼Ú ÔòÅ ÔË ;
êÅäÆ êÅú å» ÔòÅ ìÅÔð ÁÅ Ü»çÆ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» ÔÆ Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇÜÃ
ÁÅçîÆ Çò¼Ú êÌ¶å ÁÅåîÅ êÌò¶ô Ô¹¿çÆ ÔË ; À°Ô í¹ñ Ü»çÅ ÔË ÇÕ ëñÅéÅ
Ô»Í...........Ô¹ä Õ¼¬ ÇÕ¼æ¶ Úñ¶ Ç×ÁÅ ? ÇÜò¶º ÁÅçîÆ éôÅ ÕðçÅ ÔË
å» éôÅ À°Ãç¶ Ô¯ô ×òÅ Çç¿çÅ ÔËÍ Çëð À°Ô ÁÅêä¶ Ã¹íÅÁ ç¶ ÇÖñÅë
ÔÆ Õ¿î Õðé ñ¼× Ü»çÅ ÔËÍ À°Ã é±¿ Ô¯ô ÔÆ éÔÄ ðÇÔ¿çÆ ÇÕ À°Ô ÕÆ Õð
ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» êÌ¶å-ÁÅåîÅ Ô¯ô é±¿ çìÅ Çç¿çÆ ÔËÍ ÁÅçîÆ ì¶Ã¹¼è Ô¯
Ü»çÅ ÔËÍ ÇÜò¶º ÁÅêÌ¶ôé å¯º êÇÔñÅ âÅÕàð îðÆ÷ é±¿ ì¶Ô¯ô ÕðçÅ ÔË
Áå¶ àÆÕ¶ ñÅ Õ¶ îðÆ÷ çÆÁ» Ã¹è-ì¹¼è çÆÁ» Õ¯ôÕÅò» é±¿ îÅð Çç¿çÅ
ÔËÍ............ÇÂ¼æ¶ Çëð Õ¼¬ îð ÜÅò¶×ÅÍ À°Ã çÅ Ã¹íÅÁ òÆ çì ÜÅÂ¶×ÅÍ
Ô¹ä À°Ã êÌ¶å ÁÅåîÅ çÅ Ã¹íÅÁ ÔÆ À°Ã çÅ Ã¹íÅÁ Ô¯ ÜÅÂ¶×ÅÍ
êð êÌ¶å ÁÅåîÅ ÃÅÇðÁ» Çò¼Ú êÌò¶ô éÔÄ ñË ÃÕçÆÍ Ü¯ å¶÷ ÇçîÅ×
òÅñ¶ Ôé ; Ú¶åé Ôé, À°é·» Çò¼Ú êÌ¶å-ÁÅåîÅ êÌò¶ô éÔÄ ñË ÃÕçÆÍ
ÇÂÃ çÅ îåñì ÔË ÇÕ Ü¯ Õî÷¯ð ÇçîÅ× òÅñ¶ Ôé ; ÇÜÔé» çÆ ì¹¼èÆ
Ø¼à Ú¶åé ÔËÍ êÌ¶å À°é·» çÆ Ú¶åéÅ é±¿ çìÅ Õ¶ À°Ã Çò¼Ú êÌò¶ô ñËºçÆ
ÔËÍ ÇÜò¶º ìçîÅô ñ¯Õ Õî÷¯ð ÁÅçîÆ çÆ ÔÆ ÷îÆé å¶ Õì÷Å Õðç¶
Ôé ; ÇÂÃ¶ åð·» ...............Í å¶÷ ÇçîÅö òÅÇñÁ» é±¿ çÈð å¯º âðÅ
å» ÃÕçÆ ÔË êð Çëð ç½ó Ü»çÆ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ Õî÷¯ð ÇçîÅ× òÅñ¶
Çò¼Ú êÌò¶ô ñËºçÆ ÔËÍ êð ÇÂÔ Úñç¶-Çëðç¶ êÌò¶ô òÆ éÔÄ ñË ÃÕçÆÍ
Üç¯º ÁÅçîÆ Ã¹¼åÅ Ô¹¿çÅ ÔË À°Ã ò¶ñ¶ êÌò¶ô ñËºçÆ ÔËÍ ÇÕªÇÕ À°Ã ò¶ñ¶
Ú¶åéÅ ìÔ¹å Ø¼à Ô¯ ×ÂÆ Ô¹¿çÆ ÔËÍ êÌ¶å-ÁÅåîÅ Ôð¶Õ ÃðÆð Çò¼Ú
êÌò¶ô Õðé çÆ Õ¯Çôô ÕðçÆ ÔËÍ Ç÷ÁÅçÅåð Á½ðå» Çò¼Ú êÌò¶ô Õðé
çÆ.........Í ÇÕªÇÕ Á½ðå ÁÅçîÆ çÆ å°ñéÅ Çò¼Ú Õî÷¯ð ÔËÍ ÇÂÃ
ñÂÆ ÁÃÅéÆ éÅñ êÌò¶ô ñËºçÆ ÔËÍ
Üç ÁÅçîÆ Ã¹¼åÅ Ô¹¿çÅ ÔË å» À°Ã çÆ Ú¶åéÅ, Ã¹¼è-ì¹¼è Ø¼à Ô¯
Ü»çÆ ÔËÍ Ô¹ä êÌ¶å ÁÅåîÅ ÁÅªçÆ ÔË À°Ã À°µå¶ çòÅú êÅªçÆ ÔËÍ
ÕÂÆ ìÅðÆ Ã¹¼å¶ Ô¯Â¶ ÁÅçîÆ é±¿ ñ¼×¶×Å ÇÕ À°Ã À°µå¶ ìÔ¹å ò÷é êË
Ç×ÁÅ ÔËÍ êÌ¶å-ÁÅåîÅ íàÕçÆ ÔË Áå¶ ôðÆð ñ¼íçÆ ÔËÍ ÇéòÅÃ
ÕðéÅ ÚÅÔ¹¿çÆ ÔËÍ ÇÂé·» çÆ Ç×äåÆ òÆ ìÔ¹å Ô¹¿çÆ ÜÅ ðÔÆ ÔË ÇÕªÇÕ
îé¼¹¼Ö À°êðñ¶ Û¶ êÅê» ÇòÚ¯º Õ¯ÂÆ éÅ Õ¯ÂÆ êÅê ÕðçÅ ÔËÍ Çëð êÌ¶å»
çÆ À°îð A@@@ ÃÅñ Ô¹¿çÆ ÔËÍ Ô¹ä êÌ¶å ÁÅåîÅò» ìÔ¹å Ç÷ÁÅçÅ Ô¯
×ÂÆÁ» ÔéÍ ÇÂé¶ îé°¼Ö éÔÄ Ôé ÇÜ¿éÆÁ» êÌ¶å ÁÅåîÅò» Ã¿ÃÅð
ÇòÚ Ø¹¿î ðÔÆÁ» ÔéÍ Ü¯ ÇÂÕ ÁÅçîÆ ç¶ Çê¼Û¶ A@-A@ êÌ¶å-Öó¶ Ô¯
ÜÅä å» òÆ êÌ¶å ì¼Ú ÜÅä×¶Í
ÇÂÃ åð·» ÁÅçîÆ çÆ ÁÅòÅ÷ éÔÄ ÇéÕñ¶×ÆÍíÅð êËçÅ ÜÅò¶×ÅÍ
åç¯º ÁÅçîÆ ìÚä ñÂÆ ÁÅêäÅ ÷¯ð ñ×ÅªçÅ ÔËÍ ÇÜÃ çÆ í×åÆ
ÕðçÅ ÔË À°Ã¶ é±¿ ÔÆ ìñÅÂ¶×ÅÍ À°Ã ò¶ñ¶ ñ¼×¶×Å ÇÕ ôðÆð õåî Ô¯ä
ñ¼×Å ÔËÍ Çê¼åð òÆ ÇÂÃ¶ åð·» ÁÅªç¶ ÔéÍ À°é·» ÇòÚ ÇÂ¿éÆ åÅÕå ÔË
ÇÕ ÇÔñä òÆ éÔÄ Çç¿ç¶Í çìÅªç¶-çìÅªç¶ çìÅªç¶
ÜÅç¶Í..........Õì÷Å Õð ñËä×¶Í Çëð ÇÂ¿é¶ ÇòÚ êÌò¶ô Õð ñËä×¶Í
.....ÇÂÃ¶ åð·» êÌ¶å ÁÅåîÅ ÁÅêäÅ Øð ìäÅ ñËºçÆ ÔËÍ Çëð ÔàçÆ
éÔÄ ÔËÍ ÇÂ¿é¶ Çò¼Ú ÁÅçîÆ çÆ ÁÅêäÆ Ã¹¼è-ì¹¼è õðÅì Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ
ÇÜÃçÅ ÇÂÕ ìÅð ì¶Ô¯ô ÕðÕ¶ Áêð¶ôé Ô¯ Ç×ÁÅÍ À°Ô ÕçÆ å¶÷ ÇçîÅ×
òÅñÅ éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅÍ ÇÂÕ òÅð Ü¯ ì¶Ô¯ô Ô¯ÇÂÁÅ À°Ô Õî÷¯ð Ô¯ ÜÅÂ¶×ÅÍ
Ôð ì¶Ô¯ôÆ î½å ÔËÍ ÇÜÃ ÁÅçîÆ é±¿ ç½ðÅ êËºçÅ ÔË À°Ô òÆ ÕçÆ ì¹¼èÆîÅé
éÔÄ ìä ÃÕçÅ, ìÅÕÆÁ» å¯º Ô¶á» ÔÆ ðÔ¶×ÅÍ ÇÕªÇÕ À°Ã ç¶ ÃðÆð å¶
ÁÃð Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ Üç¯º òÆ ÁÅçîÆ é±¿ ç½ðÅ êËºçÅ ÔË À°Ô Çâ¼× êËºçÅ ÔËÍ
Ü¶ åÕó¶ ÁÅçîÆ é±¿ ç½ðÅ êò¶×Å å» A@-AE Çî³à Çò¼Ú À°µá ÜÅò¶×ÅÍ
Ü¶ Õî÷¯ð ÔË å» Á¼è¶ Ø³à¶ ìÅç Ô¯ô ÁÅ ÜÅò¶×ÆÍ Ü¯ Ç÷ÁÅçÅ Õî÷¯ð ÔË
å» îð òÆ ÃÕçÅ ÔËÍ Üç¯º ÇÂÃ åð·» çÅ ÁÅçîÆ ç½ðÅ êËä å¯º ìÅç
À°µáçÅ ÔË å» ÚÅð¯º êÅÃ¶ ç¶ÖçÅ, ÜÅéä¶ çÆ Õ¯Çôô ÕðçÅ ÔË ÇÕ îËº ÇÕæ¶
Ô» ! ñ¯Õ» é±¿ ç¶ÖçÅ ÔË Õ½ä ÔéÍ ÕÅëÆ Ãî» ìÅç Çò¼Ú òÆ áÆÕ éÔÄ
Ô¹¿çÅÍ AE Ççé åÕ ç½ð¶ çÅ ÁÃð ÕÇÔ¿çÅ ÔËÍ Õ°ñ ÇîñÅ Õ¶ ïÅç Õðé
çÆ åÅÕå Ø¼à Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ À°Ô ÕçÆ ì¹¼èÆîÅé éÔÄ ìä ÃÕçÅÍ ÇÂÃ
åð·» êÌ¶å ÁÅåîÅ ÇÜÃ ÃðÆð Çò¼Ú êÌò¶ô ñËºçÆ ÔË, ÃÅðÅ ÇÃÃàî ÔÆ
ÖðÅì Õð Çç¿çÆ ÔËÍ À°Ô å» âÅÕàð å¯º òÆ ì¹ðÅ ÔÅñ Õð Çç¿çÆ ÔËÍ Ü¯
í×å éÔÄ ÔË ÇÜÃ êÅÃ Á³åÇðÕ åÅåÕ (ÃÅèé») éÔÄ ÔË Ü» ÇÜé·»
çÆ Ú¶åéÅ Ú¿×Æ éÔÄ ÔË À°é·» é±¿ ÔÆ ÇôÕÅð ìäÅªçÆ ÔËÍ êÌ¶å ÁÅåîÅ
À°é·» é±¿ Õ°Þ éÔÄ ÕÇÔ¿çÆ Ü¯ ÃÇå×¹ðÈ çÆ ôðé Çò¼Ú Ôé Ü» ÇÜé·» êÅÃ
Ã¼ÚÅ éÅî ÔË Áå¶ ÇÜé·» çÆ Ã¹ðåÆ Ú¶åé ÔËÍ À°é·» é±¿ êÌ¶å ÁÅåîÅ Õ°Þ
éÔÄ Õð ÃÕçÆÍ îËº å°ÔÅâ¶ ÇÜÃî é±¿ Õ°Þ éÔÄ Çç¼åÅÍ å°ÔÅâ¶ îé é±¿ òÆ
Õ°Þ éÔÄ Çç¼åÅ îËº å°ÔÅâÆ ÁÅåî» é±¿ Õ°Þ Çç¼åÅÍ ÇÜÃ éÅñ å°ÔÅâÆ ðÈÔ
Ú¶åé Ô¯ ×ÂÆÍ Ô¹ä íÈå-êÌ¶å å°ÔÅâ¶ ÃÅÔîä¶ ÇàÕ éÔÄ ðÔ¶ ÔéÍ ìÅÕÆ
ñ¯Õ» å¯º å°ÃÄ ìÔ¹å À°µÚÅ À°á ×Â¶ Ô¯Í ÕÂÆ ê³æ» ç¶ ñ¯Õ ×¹ðÈ å¯º éÅî
ñËä å¯º ìÅç òÆ òÇÔî Çò¼Ú ÔéÍ ×ÌÇÔ òÆ î¿é ðÔ¶ Ôé, íÈå-êÌ¶å» å¯º òÆ
ç¹ÖÆ Ôé êð¿å± ÁÅê ÃÅð¶ òÇÔî» å¯º çÈð Ô¯ ×Â¶ Ô¯, ÇÕªÇÕ ÁÅê îÇÔÃÈÃ
Õð ðÔ¶ ÔË ÇÕ Õ¯ÂÆ ìÔ¹å ò¼âÆ åÅÕå ÁÅêçÆ ð¼ÇÖÁÅ Õð ðÔÆÍ ÇÂÔÆ
å» Ã¼ÚÅ éÅî ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÔÆ îËº ìÅð-ìÅð ÕÇÔ¿çÅ Ô», Ô¿ÕÅð ì¼Ã òÆ
éÔÄ ìñÇÕ êÈðé Ã¿ÚÅÂÆ ÔË, ÇÕ Ü¯ òÃå± î¶ð¶ êÅÃ ÔËÍ À°Ô ìÌÇÔî³â ÇòÚ
ÇÕÃ¶ ç¶ êÅÃ éÔÄ ÔËÍ
ç¹éÆÁ» Ô¼ÇåÁ» å¯º ìÚä ñÂÆ ÇÃÁÅÇäÁ» êÅÃ Ü»çÆ ÔËÍ êð
ÇÃÁÅä¶ ÇÂæ¶ Õ°Þ éÔÄ Õð ÃÕç¶Í êÌ¶å ÁÅåîÅ ÇÂÕ òÅðÆ ÁÅ Õ¶ ÇÂ¿éÆ
ÁÃÅéÆ éÅñ ÇÃÁÅÇäÁ» ç¶ ÕÔ¶ éÔÄ Ü»çÆÍ êð ç¹éÆÁ» ñ¼×Æ ðÇÔ¿çÆ
ÔË, ñ¯Õ ÃîÞ éÔÄ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÃÁÅä¶ Ûñ-Õêà éÅñ ÁÅêäÅ è¿çÅ
ÚñÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÜò¶º âÅÕàð ñ¯Õ» êÅÃ ÇÕÃ¶ ð¯× çÅ ê¼ÕÅ ÇÂñÅÜ
éÔÄ ÔË ÇÜÃ çòÅÂÆ é±¿ òðå Õ¶ ð¯× ÕçÆ î¹óÕ¶ Ô¯ò¶ ÔÆ éÅÍ À°Ô ÇÕÃ¶
òÆ ð¯× ç¶ ÃËñ Üó å¯º õåî éÔÄ Õð ÃÕç¶Í À°Ô çòÅÂÆ Çç¿ç¶ ÔÆ ÜÅ
ðÔ¶ ÔéÍ Ç÷ÁÅçÅ çòÅÂÆ éÅñ ÃðÆð çÅ éÅô Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÇÂÃ
ñÂÆ ÔË ÇÕ âÅÕàð ñ¯Õ» çÅ ê¶ôÅ ìÇäÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ âÅÕàð ñ¯Õ
î¯àÆ-î¯àÆ ðÕî ñË ðÔ¶ ÔéÍ Üç¯º ÇÕ ÇÂÔé» ñ¯Õ» é±¿ êÇÔñ» ÔÆ
ÇÃÖÅÇÂÁÅ Ü»çÅ ÔË ÇÕ ÇÂÔ ê¶ôÅ èé ÕîÅÀ°äÅ éÔÄ ÔË ìñÇÕ ÃîÅÜ
Ã¶òÅ çÅ ÔËÍ ÇÂÕ å» âÅÕàð ñ¯Õ» êÅÃ ç½ð¶ çÆ çòÅÂÆ ÔÆ éÔÄ ÔËÍ
êð À°Ô çòÅÂÆ Çç¿ç¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ îðÆ÷ é±¿ ÇÃðë åÃ¼ñÆ Çç¼åÆ Ü»çÆ
ÔËÍ Á¼Ü å¼Õ ÇÕÃ¶ òÆ âÅÕàð é¶ ç½ð¶ òÅñ¶ é±¿ áÆÕ éÔÄ ÕÆåÅ ÔËÍ
æ¯ó¶ Ãî¶º òÅÃå¶ ðÅÔå ÷ðÈð Çîñ Ü»çÆ ÔËÍ Üó· å¯º ÇìîÅðÆ õåî
éÔÄ Ô¹¿çÆ ÔË, ë¶ð Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ À°µêð ç¼Ãä çÅ ÇÂÔ îåñì éÔÄ ÇÕ
âÅÕàð» êÅÃ éÔÄ ÜÅäÅ ÚÅÔÆçÅ, ÜÅú ; êð ÁÃñ ÇòÚ Ã¼ÚÅÂÆ
ÇÂÔ ÔË ÇÕ À°é» êÅÃ ìÆîÅðÆ õåî Õðé òÅñÆ ÕÅð×Åð Á½ôçÆ éÔÄ
ÔËÍ Çëð ÕËºÃð çÆ çòÅÂÆ òÆ éÔÄ ÔË, Ççñ ç¶ ð¯× çÆ òÆ éÔÄ ÔË,
ÇÕâéÆ çÆ ìÆîÅðÆ çÆ çòÅÂÆ òÆ éÔÄ ÔË, ÇÂÃ¶ åð·» ÇÃÁÅÇäÁ» êÅÃ
êÌ¶å-ÁÅåîÅ é±¿ ÔàÅÀ°ä¶ çÅ Õ¯ÂÆ îÅÇèÁî éÔÄ ÔËÍ ÇÃðë ÔàÅÀ°ä¶
çÅ ã½º× ðÇÚÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ
ÁÅÇÖð ÃÇå×¹ðÈ ç¶ éÅî Çò¼Ú ÇÕÔóÆ ×¼ñ ÔË ÇÕ ÇÂÔ ÚÆ÷» éÅî
Á¼×¶ ÇàÕçÆÁ» éÔÄ ÔéÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ìÅäÆ Çò¼Ú ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
ÒíÈå ÇêôÅÚ Ãí Ô¯ÇÂ ÇéÁÅðÅÍ Áçí¹å éÅî ÃçÅ ðÖòÅñÅ¨Ó
Ô÷Åð» ÔÆ íÈå-êÌ¶å» å¯º ç¹ÖÆ ñ¯Õ» é¶ ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ éÅî êÅ Õ¶ Ã¹¼Ö
çÅ ÃÅÔ ÇñÁÅÍ ÇÂÃ¶ ×¼ñ å¯º ÇÃÁÅäÅ åêÕÅ êÌ¶ôÅé Ô¯ Ç×ÁÅ ; ÇÕªÇÕ
À°é·» çÅ ÇÂÕ ÔÆ À°ç¶ô ÔË, À°Ô ÇÂÔ ÇÕ ÃîÅÜ é±¿ íðî Çò¼Ú êÅ Õ¶ èé
ÕîÅÀ°äÅÍ Ô÷Åð» ñ¯Õ Ü¿îÈ Çò¼Ú ÇÃÁÅÇäÁ» çÅ Õ¿î Õð ðÔ¶ Ãé
ÇÜÃ å¯º ñ¼Ö» ñ¯Õ ÖÅäÅ ÖÅ ðÔ¶ ÃéÍ íÈå-êÌ¶å» å¯º ç¹ÖÆ ñ¯Õ Üç¯º
ÇÃÁÅÇäÁ» ç¶ Ú¹¿×ñ Çò¼Ú¯º ÇéÕñ Õ¶ ÃÅÇÔì ÜÆ êÅÃ ÁÅÀ°ä ñ¼×¶ å»
ÇÃÁÅÇäÁ» é¶ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ Çé¿ÇçÁÅ ÕðéÆ ô¹ðÈ Õð Çç¼åÆ å» ÇÕ
ñ¯Õ À°é·» ç¶ Ú¿¹×ñ Çò¼Ú¯º ìÅÔð éÅ ÜÅäÍ
ÕçÆ-ÕçÆ å°ÃÄ Çé§ÇçÁÅ Ã¹äç¶-Ã¹äç¶ ÔËðÅé Ô¹¿ç¶ Ô¯ò¯×¶ ÇÕ ñ¯Õ
Çé§ÇçÁ» ÇÕª Õð ðÔ¶ ÔéÍ Çëð Ã¯Úç¶ Ô¯ò¯×¶ ÇÕ ôÅÇÂç ñ¯Õ» é±¿ êåÅ
éÔÄ ÔË ÇÂÃ ÕðÕ¶ Çé§ÇçÁÅ Õðç¶ ÔéÍ êð ÁÇÜÔÆ Õ¯ÂÆ ×¼ñ éÔÄ ÔË
î¶ðÆÁ» ÇÜ¿éÆÁ» ÃÇåÃ¿× çÆÁ» ÕËÃà» À°é·» ñ¯Õ» Õ¯ñ Ôé Ô¯ð ÇÕÃ¶
Õ¯ñ éÔÄ Ôé ÇÜ¿éÆÁ» ÇÕåÅì» À°é·» êÅÃ Ôé À°éÆÁ» å°ÔÅâ¶ Õ¯ñ
éÔÄ ÔéÍ ÇÂÔ ñ¯Õ éëðå éÔÄ Õð ðÔ¶ À°é·» çÅ òÆ ÇÂÕ î¹¼çÅ ÔË,
À°Ô ÁéÜÅä éÔÄ ÔéÍ Ãí ÃîÞ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÃÅÇÔì ì¿ç×Æ ê³æ ç¶
ñ¯Õ Ú¿×¶ Ôé, Ã¼Üä Ôé, ÁêðÅèÆ éÔÄ ÔéÍ ÇÕªÇÕ À°Ô îÅÃ éÔÄ
ÖÅ ðÔ¶ ÔéÍ ôðÅì éÔÄ êÆ ðÔ¶ ÔéÍ è¯ÖÅ éÔÄ Õðç¶ ÔéÍ ÇÂÔÆ ×¹ä
ÁÅçîÆ é±¿ À°µåî ìäÅªç¶ ÔéÍ Çëð Çé§çÅ ÇÕÔóÆ ? Çé§çÅ çÅ î¹¼ãñÅ
ÕÅðä ÕÆ ÔË ? ÇÂÃ çÅ ÇÂÕ ÔÆ ÕÅðä ÔË, À°Ô ÇÂÔ ÇÕ êÅÖ³âÆÁ» ç¶
è¿ç¶ ì¿ç Ô¯ ðÔ¶ ÔéÍ îËº ê¶à ñÂÆ Õ¿î éÔÄ Õð ÇðÔÅ Ô»Í ÃîÅÜ é±¿ ÃÔÆ
ÇçôÅ ç¶ Õ¶ êÅÖ³âÆÁ» å¯º ìÚÅ ÇðÔÅ Ô»Í î¶ð¶ ÕÅðä êÅÖ³âÆÁ» çÆ
éÄç ÔðÅî Ô¯ ×ÂÆ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ìÔÅéÅ ñ×Åªç¶ Ôé ÇÕ ÇÂé·» é¶
ç¶òå¶ Û¼â Çç¼å¶ å¶ ÕçÆ ÕÇÔ¿ç¶ ÇÂé·» ÇÔ¿çÈ èðî Û¼â Çç¼åÅ ÔËÍ ÇÜÔó¶
ÇÃÁÅä¶ êÌ¶ôÅé Ô¯Â¶ À°é·» Çé§çÅ ÕðéÆ ô¹ðÈ Õð Çç¼åÆÍ ÇÂÔ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ôé
ÇÕ ÃÅÇÔì ì¿ç×Æ òÅñ¶ Õ°Þ òÆ ÕÇÔäÍ êð ñ¯Õ Ô¼ÇåÁÅ îéÅÀ°äÍ îËº
ÁÅêä¶ ÇÃè»å éÔÄ ìçñçÅ Ô» Ü¯ Á¼Ü ÇÕÔÅ F@ ÃÅñ ìÅç òÆ
ÕÔ»×ÅÍ ÇÜò¶º ÇÕÃ¶ ç¶ ìÆîÅðÆ çÅ àÆÕÅ ñ¼× Ç×ÁÅ å» ìÆîÅðÆ éÔÄ
ÁÅÂ¶×Æ ÇÂÃ¶ åð·» ÒéÅîÓ Çîñ Ç×ÁÅ å» ÔµÇåÁÅ å¯º êÌíÅÇòå éÔÄ
Ô¯ò¯×¶Í
êÅðÃ î¶º Á½ð Ã¿å î¶º, å±¿ ìó¯ Á³åð¯ ÜÅéÍ

òÔ ñ¯ÔÅ Õ¿Úé Õð¶, ò¯Ô Õðñ¶ ÁÅê ÃîÅé¨
AE. éÅî Ã¼ÎÚ¶ ÃÅÇÔì çÅ

Ãåï°× ÃÇå, åð¶åÅ åê, ç¹ÁÅêð êÈÜÅ ÚÅðÍ
Õñï°× Õ¶òñ éÅî ÁÅèÅð, Ã¹Çîð Ã¹Çîð íò À°åð¯ êÅð¨
Ãåï°× Çò¼Ú ñ¯Õ Ã¼Ú çÅ ìóÆ ÇçzóåÅ éÅñ êÅñä Õðç¶ ÃéÍ
Ã¼Ú Çò¼Ú ìÔ¹å åÅÕå ÔË À°ç¯º Ã¼Ú å¶ Úñç¶ ÔÆ î¹ÕåÆ çÆ êÌÅêåÆ
Ô¹¿çÆ ÃÆÍ åð¶åÅ ï°× ÇòÚ åê çÆ îÔÅéåÅ Ô¯ ×ÂÆÍ ñ¯Õ åê¼ÇÃÁÅ
ç¹ÁÅðÅ î¹ÕåÆ ò¼ñ ÜÅä ñ¼×¶Í Çëð ç¹ÁÅêð Çò¼Ú êÈÜÅ-êÅá çÅ
îÔ¼åò Ô¯ Ç×ÁÅÍ êð Õñï°× Çò¼Ú ÇÂÔ Ãí ÕðéÅ ÁÅî ÁÅçîÆ ç¶
òÃ çÆ ×¼ñ éÔÄ, ÇÂÃ ñÂÆ Õñï°× ÇòÚ ÇÃðë ÒéÅîÓ çÅ îÔ¼åò
ÔËÍ ÒéÅîÓ çÆ îÇÔîÅ Õðç¶ Ô¯Â¶ ×¯Ã¹ÁÅîÆ ÜÆ é¶ ÒðÅîÚÇðå îÅéÃÓ
Çò¼Ú ìÔ¹å Ã¿¹çð ÇÕÔÅ
ðÅî ÇÂÕ åÅêÃ ÇåÁÅ åÅðÆ, éÅî Õ¯Çà Öñ Õ°îÇå À°ìÅðÆ¨
..............................Í
ÕÔ¯ ÕÔ» ñÇ× éÅî ìóÅÂÆÍ ðÅî éÅ ÃÕÇÔ éÅî ×¹ä ×ÅÂÆ¨
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ðÅî Ú¿çð ÜÆ é¶ ÇÂÕ åê¼ÃòÆ çÆ ÇÂÃåðÆ çÅ ÔÆ
À°èÅð ÕÆåÅ ÃÆÍ êð éÅî é¶ Õð¯ó» êÅêÆÁ» é±¿ åÅð Çç¼åÅÍ éÅî çÆ
ÇÃëå ÇÕæ¯º åÕ ÕÆåÆ ÜÅò¶, ðÅî òÆ éÅî ç¶ ×¹ä» çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ
éÔÄ Õð ÃÕçÅÍ ÁÅê ÇÂÕ Ü×·Å Ô¯ð ÕÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ
ìÌÔî ðÅî å¶ éÅî ìó, òð çÅÇÂÕ òð çÅÇéÍ
ðÅî ÚÇðå Ãå Õ¯Çà îÔ¿, ÇñÁÅ îÔ¶Ã ÇÜÁÅ ÜÅÇé¨
Ã¼ÚÅ éÅî Çéð×¹ä ìÌÔî Áå¶ Ãð×¹ä ðÅî ç¯é» å¯º ò¼âÅ ÔËÍ ÇÂÔ
å» òð ç¶ä òÅñ¶ é±¿ òÆ ÁôÆðòÅç ç¶ Çç¿çÅ ÔËÍ
ÇÂÕ ìÅð ÇÃÕ¿çð ÁÅêä¶ î³åðÆ Áå¶ ÃËéÅ ÃÇÔå ÇÕå¶ ÜÅ ÇðÔÅ
ÃÆÍ Ü¿×ñÆ ðÃåÅ ÃÆÍ À°Ã çÆ ë½Ü é¶ Á¼×¶ ÜÅä å¯º é»Ô Õð Çç¼åÆÍ
Çëð À°æ¶ Ü¿×ñ Çò¼Ú ÔÆ â¶ðÅ ñ×ÅÀ°äÅ êË Ç×ÁÅÍ À°æ¶ é¶ó¶ ÔÆ ÇÂÕ
ÃÅèÈ çÅ ÁÅôðî ÃÆÍ À°Ã çÅ î³åðÆ ÁÅôðî Çò¼Ú Ç×ÁÅ Áå¶ ÃÅèÈ å¯º
129
éÅî-çÅé ñË ÇñÁÅÍ ÇÃ¿Õçð ç¶ ê¹¼Ûä å¶ À°Ã é¶ ÃÅðÆ ×¼ñ À°Ãé±¿ ç¼Ã
Çç¼åÆÍ ÇÃÕ¿çð é¶ ÇÕÔÅ îËº òÆ Ü»çÅ Ô»Í À°Ãé¶ ÃÅèÈ êÅÃ ÜÅ Õ¶
éîÃÕÅð ÕÆåÆ Áå¶ éÅî î¿åð çÆ î¿× ÕÆåÆ, êð ÃÅèÈ é¶ ÇÃÕ¿çð é±¿
éÅîçÅé éÅ Çç¼åÅÍ À°Ô òÅêÃ ÁÅ Ç×ÁÅÍ î³åðÆ é¶ ÇÃÕ¿çð é±¿
ê¹¼ÇÛÁÅ ÇÕ éÅî çÅé ÇîÇñÁÅÍ ÇÃÕ¿çð é¶ ÇÕÔÅ éÔÄÍ Çëð ÇÃÕ¿çð
é¶ î³åðÆ é±¿ ê¹¼ÇÛÁÅ ÇÕ å±¿ ÔÆ îËé±¿ ç¼Ã ç¶ ÃÅèÈ é¶ ÕÆ éÅîçÅé Çç¼åÅÍ
ÇÕÔóÅ î³åð ç¼ÇÃÁÅ ? î³åðÆ é¶ ÇÕÔÅ ÁÜ¶ éÔÄ ç¼Ã»×ÅÍ Õ°Þ Ççé»
ìÅç ç¼Ã»×ÅÍ....Ã¯ÇÚÁÅ ðÅÜÅ í¹ñ ÜÅÂ¶×ÅÍ Á×ñ¶ Ççé ðÅÜ¶ é¶ Çëð
î³åðÆ é±¿ ê¹¼ÇÛÁÅ ÇÕ çÃ ÃÅèÈ é¶ ÕÆ ÇÕÔÅ ÃÆÍ î³åðÆ é¶ àÅñ-îà¯ñ
ÕðÇçÁ» æ¯óÆ î¯Ôñå ñÂÆ ÇÕÔÅÍ
æ¯óÆ ç¶ð ìÅÁç ÇÃÕ¿çð é¶ Çëð î³åðÆ é±¿ ÇÕÔÅ ÇÕ ç¼Ã ÃÅèÈ é¶ ÕÆ
ÇÕÔÅ ÃÆÍ î³åðÆ é¶ Ã¯ÇÚÁÅ ÇÂÔ å» ê¹¼Û Õ¶ ÔÆ Û¼â¶×Å ; ÇÕÔÅ , Õ¼ñ
ç¼Ã»×ÅÍ Á×ñ¶ Ççé çðìÅð ñ¼×Å Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ î³åðÆ é¶ ÃËéÅêåÆ é±¿
Ô¹Õî Çç¼åÅ ÇÕ ìÅçôÅÔ ÇÃÕ¿çð é±¿ ÕËç Õð ñúÍ ÃËéÅêåÆ ÇòÚÅðÅ
ØìðÅ ÇÜÔÅ Ç×ÁÅ Áîñ éÅ ÕÆåÅÍ î³åðÆ é¶ Çëð ÃËéÅêåÆ é±¿ Ô¹Õî
Çç¼åÅ ÇÕ ìÅçôÅÔ ÃñÅîå é±¿ ÕËç Õð ñúÍ ÃËéÅêåÆ Ú¹¼ê-ÚÅê ìËáÅ
ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ Üç¯º åÆÃðÆ òÅðÆ î³åðÆ ÃËéÅêåÆ é±¿ ÕÇÔä ñ¼×Å ÔÆ ÃÆ
å» ìÅçôÅÔ ÇÃÕ¿çð é±¿ ×¹¼ÃÅ ÁÅ Ç×ÁÅ å» À°Ã é¶ Þ¼à ÃËéÅêåÆ é±¿
Ô¹Õî Çç¼åÅ, ÃËéÅêåÆ ! î³åðÆ é±¿ ÕËç Õð ñúÍ ÃËéÅêåÆ Þ¼à À°áçÅ
ÔË å¶ î³åðÆ é±¿ ÕËç Õð ñËºçÅ ÔËÍ
åç î³åðÆ ì¯ÇñÁÅ Ô¶ ðÅÜé ! îËº ç¯ òÅð ÃËéÅêåÆ é±¿ Ô¹Õî Çç¼åÅ,
êð ÃËéÅêåÆ é¶ ÁÅê é±¿ ÕËç éÔÄ ÕÆåÅÍ êð ÁÅê ç¶ ÇÂÕ òÅð ÔÆ
ÕÇÔä å¶ ÃËéÅêåÆ é¶ îËé±¿ ÕËç Õð ÇñÁÅÍ ÇÕªÇÕ ÁÃñ Çò¼Ú ÇÂÃ
ÁÅç¶ô ç¶ Ô¼ÕçÅð å°ÃÄ ÔÆ Ô¯Í ÇÂÃ¶ åð·» Ü¯ ÚÆ÷ À°Ã ÃÅèÈ é¶ îËé±¿
Çç¼åÆ ÔË À°Ô ÃÅèÈ ÔÆ ç¶ ÃÕçÅ ÔËÍ À°Ã òÃå± é±¿ ç¶ä çÅ ÁÇèÕÅð
ÇÃðë ÃÅèÈ Õ¯ñ ÔÆ ÔËÍ î¶ðÅ éÔÄ ÔËÍ
îËº À°Ô ÁÅê é±¿ éÔÄ ç¼Ã ÃÕçÅÍ Ü¶ îËº ç¼Ã» òÆ å» À°Ã çÅ ÁÅê é±¿
Õ¯ÂÆ ñÅí éÔÄ Ô¯ò¶×ÅÍ ìÅçôÅÔ ÇÃÕ¿çð é±¿ Ç×ÁÅé Ô¯ Ç×ÁÅ å¶
ÃîÞ ÁÅ ×ÂÆÍ ÃÅÇÔì å» ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé¸
ÃÅÇÔì Õ¶ çðìÅð î¶º, ÕðåÅ Õ¶òñ Ã¿åÍ
ÕðåÅ Õ¶òñ Ã¿å, Ô¹Õî î¶º À°éÕ¶ ÃÅÇÔì¨
Ü¯ Ã¼ÚÅ éÅî ÔË À°Ô ÇÃðë Ã¿å» ç¶ Õ¯ñ ÔËÍ éÅî ìÅäÆ çÅ ÇòôÅ
éÔÄ ÔËÍ À°Ô ÕÇÔä Ã¹äé ÜÅ êóé¶ ÇñÖä¶ Çò¼Ú òÆ éÔÄ ÁÅªçÅÍ
À°Ô EB Á¼Öð» å¯º êð¶, ÇÂÕ ÃÜÆò òÃå± ÔËÍ êÈðé Ã¿å» å¯º Çìé» ÇÂÃ
ÃÜÆò Ü» ÇÜ¿çÅ éÅî é±¿ éÔÄ êÅÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕçÅÍ ÇÜò¶º Ú¿çé ÁÅêäÆ
îÇÔÕ ÁÅê, çÈÇÜÁ» å¼Õ éÔÄ êÔ¹¿ÚÅÀ°ä Ü»çÅÍ Ãî¹¿çð ÁÅêäÅ
êÅäÆ ÁÅê ÇÕÃ¶ é±¿ éÔÄ ç¶ä Ü»çÅÍ ÔòÅ ÔÆ Ú¿çé çÆ îÇÔÕ é±¿
çÈð-çÈð ñË ÜÅ Õ¶ ÇòÖ¶ðçÆ ÔË Áå¶ ÃÅðÅ òÅåÅòðä Ã¹×¿Çèå Ô¯ Ü»çÅ
ÔËÍ ì¼çñ Üç¯º Ãî¹¿çð ç¶ êÅäÆ é±¿ À°µêð ÇñÜÅ Õ¶ çÈð-çÈð ìðÃç¶ Ôé
å» ê¼åÅ-ê¼åÅ ÔðÅ Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ êêÆÔ¶ Ö¹ô Ô¯ Ü»ç¶ Ôé, î¯ð é¼Úä
ñ¼×ç¶ ÔéÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÂÃ¶ åð·» Ã¿å» å¯º Çìé» êÌîÅåîÅ
òÆ éÔÄ êÅÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕçÅÍ
Ã¿å ÃÇå×¹ðÈ éÅî Çç¿ç¶ Ãî¶º êÌîÅåîÅ å¼å é§È ÁÅêäÆ Ã¹ðåÆ
çÈÁÅðÅ Ã¶òÕ ç¶ Á³çð Û¼âç¶ ÔéÍ ÇÜÃ éÅñ ÁÅåîÅ Ú¶åé
Ô¯ Õ¶ ÃðÆð ç¶ ì¿èé å¯º ìÅÔð ÁÅ Ü»çÆ ÔË Áå¶ ÁÅê¶ çÆ
êÇÔÚÅä Õð ñËºçÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÔÆ éÅî ÕÔÅªçÅ ÔËÍ ÇÂÃ éÅî å¯º
Çìé» Õ¯ÂÆ òÆ ÜÆò Ã¿ÃÅð ÃÅ×ð å¯º êÅð éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅÍ ÇÂÔÆ éÅî
ÁðæÅå Ö¹ç êÌîÅåîÅ å¼å ÜÆò é±¿ ÇÂÃ Ã¿ÃÅð ÃÅ×ð å¯º êð¶ Áîð
ç¶ô Çò¼Ú ñË Ü»çÅ ÔËÍ
ÒÒÕ¯Çà Üéî ÕÅ ê³ç æÅ, ×¹ðÈ êñ î¶º çÆÁ» êÔ¹¿ÚÅÂ¶ÍÓÓ
Üç¯º éÅî Çîñ Ü»çÅ ÔË å» é½ ×ÌÇÔÁ» çÅ ÷¯ð òÆ éÔÄ ÚñçÅ,
íÈå-êÌ¶å» çÅ âð òÆ éÔÄ ðÇÔ¿çÅ ; ÇÂÔ Ãí ç½ó Ü»ç¶ ÔéÍ éÅî å¯º
ìÅÁç Õ¯ÂÆ òÆ Ô¯ð åÅÕå ÁÅê çÅ Õ°Û éÔÄ Çò×Åó ÃÕ¶×ÆÍ ì¼Ã
Õ¶òñ Çéïî» çÅ êÅñä ÕðéÅ ÔËÍ Çëð ÇÂÔ ÇÜ¿çÅ éÅî ÔÆ ÁÅê çÆ
îçç Õð¶×ÅÍ ÇÕªÇÕ,
ÒÒÇÃîðé êÅÂ¶ ÃÇå Ü¯ ìÆðÅ, Ã¿× ðÔ¹ îËº çÅÃ ÕìÆðÅÍÓ
ÃÅÇÔì ÜÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÇÜÃ Ççé éÅî Çîñ Ü»çÅ ÔË, îËº À°Ã
Ãî¶º å¯º éÅñ Ô¯ Ü»çÅ Ô»Í
ÁÅú ç¶ÖÆÂ¶ ÇÕ ÇÂÔ Ãí ×¼ñ» ÁËò¶º ÔÆ Ôé Ü» Çëð ÇÂé·» Çò¼Ú
ò÷é ÔËÍ ÇÂÃ òÅÃå¶ ÁÅú Ã¿×å ç¶ Õ¯ñ Úñç¶ Ô»Í Ã¿×å å¯º ê¹¼Ûç¶
Ô» ÇÕ éÅî êÌÅêåÆ å¯º ìÅÁç ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ ñ¼×çÅ ÔËÍ ÕÆ éÅî êÅÀ°ä
å¯º ìÅÁç ÜÆòé Çò¼Ú åìçÆñÆ ÁÅªçÆ ÔËÍ ÁÅú í×å» çÆÁ»
ÕÔÅäÆÁ» Ã¹äç¶ Ô» ÇÕ À°é·» é±¿ ÇÕÔ¯ ÇÜÔ¶ ÃÇå×¹ðÈ çÅ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ
éÅî ÇîÇñÁÅ ÔËÍ
A. ÃÇÔì ÜÆ çÆ ôðé Çò¼Ú ÁÅÀ°ä å¯º êÇÔñ» îËº Õ°Þ éÔÄ ÃÆÍ éðÕ
çÆ åð·» ÃÆ, ÃÅé±¿ êåÅ ñ¼×Å ÇÕ ÃÅÇÔì ÜÆ ÁÅÂ¶ ÔéÍ ì¼Ã Çëð ÇÂÕ
Ççé îËº Õ°¿ÜòÅäÆ ÁÅôðî Çò¼Ú ÇÂÃ ñÂÆ ×ÂÆ ÇÕ ç¶Ö» å» ÃÔÆ ÃÅÇÔì
ÇÕÔ¯ ÇÜÔ¶ Ôé, ÇÜé·» ç¶ ìÅð¶ ñ¯Õ åð·»-åð·» çÆÁ» ×¼ñ» Õðç¶ ÔéÍ
............À°µæ¶ êÔ¹¿ÚÇçÁ» ÃÅð îËé§È ÇÂÕ ÁÜÆì ÇÜÔÅ Ã¹¼Ö îÇÔÃÈÃ Ô¯ä
ñ¼×Å, ÇÂÕ Áé¯ÖÆ ô»åÆ Áå¶ ÁÅé§ç îÇÔÃÈÃ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ÁÅÂ¶
; ÃÇåÃ¿× ÕÆåÅÍ ÃÇåÃ¿× å» îËé±¿ ÃîÞ éÔÄ ÁÅÇÂÁÅ, êð çðôé
Õðé éÅñ îËé±¿ Ü¯ ÁÅé§ç ÇîÇñÁÅ À°Ã éÅñ îËº ÃÅð¶ ç¹¼Ö í¹¼ñ
×ÂÆ...........ÇÂ¿Þ ñ¼×Å ÇÜò¶º îËé±¿ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ î¶ðÆ Ã¹ðåÆ é±¿ ÇÖ¼Ú
ÇñÁÅ ÔËÍ
Çëð ê³Ü-Û¶ Ççé» ìÅÁç çÈÜÆ òÅð îËº ð»ÜóÆ ×ÂÆÍ çÈÃðÆ òÅð
ÃÇÔì ÜÆ é¶ ÁËÃÅ ÃÇåÃ¿× ÕÆåÅ ÇÕ îËº ð¯ºçÆ ÔÆ ðÔÆÍ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶
î¶ð¶ Øð çÆ ÃÅðÆ ÕÔÅäÆ Ã¹äÅ Çç¼åÆÍ............îËé±¿ ñ¼×Å ÇÕ ÃÅÇÔì
ÜÆ ÁÅê ÔÆ êÌîÅåîÅ ÔéÍ
À°Ã ÃÇåÃ¿× é±¿ Ã¹äé å¯º ìÅÁç ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ îËé±¿ ÇàÕä éÔÄ
Çç¼åÅÍ ðÅå é±¿ Çå¿é-Çå¿é òÜ¶ îËé±¿ À°µáÅ Çç¿ç¶ ÃéÍ îËº ÃÅÇÔì-
ì¿ç×Æ, ÃÅÇÔì-ì¿ç×Æ ÕðçÆ ðÇÔ¿çÆ ÃÆÍ...........ÃÅÇÔì ÜÆ Á¼×¶
Çê¼Û¶ Ø¹¿îç¶ é÷ð ÁÅªç¶ ÃéÍ
éÅî ÕÆ ÔË ÇÂÃ çÅ îËé±¿ êåÅ éÔÄ ÃÆÍ Çëð êåÅ ñ¼×ä å¶ îËº æ¯ó¶
Ãî¶º ìÅÁç éÅî ñË ÇñÁÅÍ ÇÜÃ Ççé îËº éÅî ÇñÁÅ À°Ã Ççé çÅ Øð
Ãòð× ñ¼×çÅ ÔËÍ î¶ð¶ êåÆ é¶ òÆ ôðÅì, îÆà ÁÅÇç ÖÅäÅ Û¼â
Çç¼åÅÍ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ ìóÆ ÇÕðêÅ ÃÆÍ éÅî çÆ Â¶¶éÆ îÃåÆ ðÇÔ¿çÆ ÃÆ
ÇÕ Üç ÕçÆ îËàÅâ¯ð Çò¼Ú ìËá Õ¶ ÇÕå¶ Ü»çÆ å» ÇÕ¼æ¶ ÜÅäÅ ÔË, ÇÕæ¶
À°åðéÅ ÔË, í¹¼ñ ÔÆ Ü»çÆÍ ÜÅäÅ ÇÕå¶ Ô¯ð Ô¹¿çÅ å¶ êÔ¹¿Ú ÇÕå¶ Ô¯ð
Ü»çÆÍ ÃÅðÅ Ãî» éÅî çÆ îÃåÆ Çò¼Ú â°¼ìÆ ðÇÔ¿çÆ ÃÆÍ
Üç¯¯º ñ¯Õ» é±¿ êåÅ ñ¼×Å ÇÕ îËº ÃÅÇÔì ì¿ç×Æ ê³æ å¯º éÅîÆ Ô» å»
å¿× ÕðéÅ ô¹ðÈ Õð Çç¼åÅÍ............. ÃÅð¶ Çðôå¶çÅð» é¶ îÈ¿Ô î¯ó
ÇñÁÅÍ ÇÂ¼æ¯º å¼Õ ÇÕ íËä-íðÅ, îÅåÅ-ÇêåÅ..........Õ¯ÂÆ éÔÄ ÇðÔÅÍ
ÁÇÜÔ¶ î¹ôÕñ Ãî¶º ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ îËé±¿ ÃÔÅðÅ Çç¼åÅ, Á³çð¯º ÁÅòÅ÷
ÁÅÂÆ...............ÒÒì¶àÅ ØìðÅÀ°äÅ éÔÄ, îËº å¶ð¶ éÅñ Ô»ÍÓÓ
.........Ô¹ä òÆ ÃÅÇÔì ÜÆ Ôð æ» î¶ðÅ ÃÅæ ç¶ ðÔ¶ ÔéÍ Õçî-
Õçî å¶ î¶ðÆ ð¼ÇÖÁÅ Õðç¶ ÔéÍ îËé±¿ êåÅ ÔÆ éÔÄ ñ¼×çÅ ÇÕ î¶ð¶ ÃÅð¶
Õ¿î ÇÕò¶º Ô¯ ðÔ¶ Ôé, ÚÅÔ¶ îËº Ãí å¯º ×ðÆì Ô», êð ñ¼×çÅ ÔË ÃÅÇÔì
ÜÆ é¶ éÅî çÆ ç½ñå ç¶ Õ¶ Ãí å¯º ÁîÆð Õð Çç¼åÅ ÔËÍ
ð¶é± ôðîÅ
ÂÆ.êÆ. A@CC ñ¶Áð Ãîå×ó·, Ü¿îÈÍ
B. ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ ôðé Çò¼Ú ÁÅ Õ¶ Ãí Þ¿Üà» å¯º Û°àÕÅðÅ Çîñ
Ç×ÁÅ êÇÔñ» ÕÂÆ åð·» çÆ í×åÆ Õðç¶ ÃÆ, êð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÂé·»
Ãí í×åÆÁ» å¯º Û°àÕÅðÅ ç¹ÁÅ Õ¶¶ Ã¼ÚÆ í×åÆ Çò¼Ú ñ×Å
Çç¼åÅ..........ÁÃÄ Ã¹ÖÆ Ô¯ ×Â¶Í
ÁÃÄ ÁÅêäÅ ÃÅðÅ Õ°Þ ÃÅÇÔì å¶ Û¼â Çç¼åÅÍ âð éÅî çÆ Õ¯ÂÆ
ÚÆ÷ éÔÄ ðÔÆÍ ÇÂæ¯º å¼Õ Õ¶ îðé¶ çÅ òÆ Õ¯ÂÆ âð éÔÄ ÇðÔÅ, ÃÅð¶
ÇëÕð» å¯º î¹Õå Ô¯ ×Â¶Í............ÜÆä¶ çÅ ÃÔÆ î÷Å ÁÅ ÇðÔÅ ÔËÍ
ÇÂÕ ìÅð ÇÕÃ¶ ò¼â¶ ê³âå é¶ î¶ð¶ êåÆ çÅ Üéî ê¼åð» ç¶Ö Õ¶ ÇÕÔÅ
Ô¹ä åÕ ÁÅê é¶ å» Ô¯äÅ ÔÆ éÔÄ ÃÆ : ...........÷ðÈð ÁÅê ç¶ Çê¼Û¶
Õ¯ÂÆ ìÔ¹å ò¼âÆ åÅÕå ÔË Ü¯ ÁÅê ù ìÚÅ ðÔÆ ÔËÍ
éÆîñ ×¹êåÅ
ôÅÁîÅ Ú¼Õ, ÁÖé±ðÍ
C. êÇÔñ» Û¯àÆ-î¯àÆ ÔÅð Ô¯ ÜÅä éÅñ îËº ç¹ÖÆ ðÇÔ¿çÅ ÃÆÍ Ô¹ä
îËº Ãõå ÇîÔéå ÕðçÅ Ô»Í î¶ðÅ ÁÅåî ÇòôòÅÃ éÔÄ à¹¼àçÅÍ Á³å
ÃëñåÅ Çîñ ÔÆ Ü»çÆ ÔËÍ êÇÔñ» ÁÅêäÆ Ã¹¼Ö Ã¹ÇòèÅ çÆ ÔÆ ÇÚ¿åÅ
ðÇÔ¿çÆ ÃÆÍ Ô¹ä ÇÂ¼ÛÅò» Çò¼Ú òÆ åìçÆñÆ ÁÅ ×ÂÆ ÔËÍ ÇÂ¼ÛÅò» å»
Ô¹ä òÆ ÔéÍ ëðÕ ÇÂÔ ÔË ÇÕ Ã¯ÚçÅ Ô» Ü¯ Õ°Þ òÆ î¶ð¶ Õ¯ñ ÔË ÃÅÇÔì
ÜÆ çÅ ÔËÍ À°ÔéÅ çÆ Ã¿×å Ü» çÈÃÇðÁ» çÆ Ã¶òÅ Õð»Í
Á¼Ü Õñ· ÜÆòé çÅ å» êåÅ éÔÄ ÇÕ î½å Õç¯¯º ÁÅ ÜÅÂ¶Í ÇÂéÃÅé
âÇðÁÅ-âÇðÁÅ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ êð Ô¹ä ÁÇÜÔÆ íÅòéÅ éÔÄ ÁÅªçÆÍ îé
çÅ Õ¯ÂÆ Ü¯ð ÜñçÅ éÔÆÍ Ôî¶ôÅ ì¶-êÌòÅÔ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ âð éÅ çÆ Õ¯ÂÆ
ÚÆ÷ éÔÄ ðÔÆÍ íÈå-êÌ¶å» çÅ òÆ âð éÔÄ ÇðÔÅÍ ÇÂÃ éÅñ ÜÆòé
Çò¼Ú Ô¹ä ÇÜÀ°ä ç¶ Á³çÅ÷ Çò¼Ú òÆ ÷îÆé-ÁÃîÅé çÅ Á³åð ÁÅ
Ç×ÁÅ ÔËÍ
î¯ÇÔå
îÕÅé é§ìð 118-A îÃå×ó·, Ü¿îÈÍ
D. êÇÔñ¶ îËº ìÔ¹å õðÅì ÁÅçîÆ ÃÆÍ Ãí Õ°Þ Ö»çÅ êÄçÅ ÃÆÍ
ç¹éÆÁ» ç¶ ÃÅð¶ ×ñå Õ¿î ÕðçÅ ÃÆÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ Úðé» Çò¼Ú
ÁÅÀ°ä å¶ ÔÆ êåÅ ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ ÇÂéÃÅé é±¿ ÁÃñ Çò¼Ú ÕÆ ÕðéÅ
ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ êÇÔñ» ç¶òÆ-ç¶òÇåÁ» çÆ í×åÆ ÕðçÅ ÃÆÍ Õ°Þ Ãî»
ê¹ÜÅðÆ çÅ Õ³î òÆ ÕÆåÅÍ ôÕåÆÁ» å» À°µæ¶ òÆ Ãé, ÕÂÆ ÇìîÅðÆÁ»
òÅñ¶ ÁÅªç¶ ÃéÍ.............áÆÕ Õð Çç¿çÅ ÃÆÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ Úðé»
ÇòÚ ÁÅÀ°ä å¶ ÇÂÃ åð·» ñ¼×çÅ ÇÕ Ü¯ ÚÆ÷ ÇÂ¼æ¶ ÔË, À°Ô À°µæ¶ ÇìñÕ°ñ
éÔÄ ÃÆÍ..............À°µæ¶ ô»åÆ éÔÄ ÃÆÍ À°µæ¶ ÞÈá òÆ ì¯ñç¶ ÃÆ Áå¶
êÅê Õðî òÆ Õðç¶ ÃÆÍ...........Õ¯ÂÆ ð¯Õä¶ òÅñÅ éÔÄ ÃÆÍ ÇÂ¼æ¶ Õ¯ÂÆ
×ñå Õ¿î éÔÄ Ô¿¹çÅÍ Ü¶ Õ¯ÂÆ ×ñå Õ¿î Õðé òÆ ñ¼×¶ å» Á³çð¯º
ÁÅòÅ÷ ÁÅªçÆ ÔË, ÇÂÔ Õ¿î éÔÄ ÕðéÅ ÔËÍ
Õ¯ÂÆ î¹ÃÆìå ÁÅªçÆ ÔË å» Õ¯ÂÆ åÅÕå ÁÅ Õ¶ ð¼ÇÖÁÅ ÕðçÆ ÔË,
êÈðÆ-êÈðÆ ð¼ÇÖÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ ÇÂÕ òÅðÆ çÆ ×¼ñ ÔË, ÇÜÃ çëåð Çò¼Ú
îËº Õ¿î ÕðçÅ Ô», î¶ðÅ Õ°Þ ÃÅîÅé Ô¶á» Çâ¼× ÇêÁÅ........Í À°µæ¶ éÅñ
ÔÆ ÇÂÕ ê¶àÆ ÃÆÍ Çìé» Ô¶á» ç¶ÇÖÁÅ îËº ÃîÅé Ú¹¼Õä ñ¼×ÅÍ Á³çð¯º
ÁÅòÅ÷ ÁÅÂÆ êÇÔñ» ç¶Ö å» ÃÔÆ Ô¶á» Õ°Þ ÔË å» éÔÄÍ î¶ðÅ Ô¼æ À°µæ¶
ÔÆ ð¹Õ Ç×ÁÅÍ îËº Ô¶á» ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ À°µæ¶ ÇÂ¼Õ ìÔ¹å ò¼âÅ Ã¼ê ìËáÅ
Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ
..........îËº ÁÅêä¶ ×¹ðÈ ÜÆ çÆ îÇÔî» çÅ ôìç» Çò¼Ú Ç÷Õð éÔÄ
Õð ÃÕçÅÍ î¶ð¶ ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ ÃîÅé Ô¯ð Õ¯ÂÆ Ô¯ ÔÆ éÔÄ ÃÕçÅÍ
Ç´ôé ôðîÅ
îÕÅé é§ìð ÂÆ.ÃÆ. A@CC
ñ¯ÁÅð îÃå×ó, Ü¿îÈÍ
E. ÃÅâ¶ Øð ç¶ íÈå-êÌ¶å» å¯º ìÔ¹å ç¹ÖÆ ÃÆÍ ÇêåÅ ÜÆ ÇìîÅð
ðÇÔ¿ç¶ ÃéÍ À°é·» ç¶ ê¶à Çò¼Ú çðç ðÇÔ¿çÅ ÃÆÍ ÇêåÅ ÜÆ çÆ À°îð D@
ÃÅñ çÆ ÃÆÍ âÅÕàð» é±¿ ÇìîÅðÆ çÅ êåÅ éÔÄ ÃÆ ñ×çÅÍ À°é·» é¶
ÜòÅì ç¶ Çç¼åÅ ÃÆÍ ÇÃÁÅÇäÁ» Õ¯ñ¯º òÆ ÁÅðÅî éÔÄ ÃÆ ÁÅ ÇðÔÅÍ
Çëð ÁÃÄ ÃÅÇÔì ÜÆ Õ¯ñ ÁÅÂ¶ Áå¶ À°Ôé» çÆ çÇÂÁÅ éÅñ éÅî-
çÅé êÌÅêå Ô¯ Ç×ÁÅ Áå¶ ç¯ îÔÆé¶ ìÅÁç ÔÆ Ãí Õ°Þ ÇìñÕ°ñ
áÆÕ-áÅÕ Ô¯ Ç×ÁÅÍ åç¯º å¯º ÃÅðÆ íàÕäÅ Öåî Ô¯ ×ÂÆÍ ÷ðÈðå
Áé°ÃÅð Ãí Õ°Þ ÇîñçÅ ÔËÍ............Õ¯ÂÆ î¹ÃÆìå ÁÅªçÆ òÆ ÔË å»
êÇÔñ» ÔÆ êåÅ ñ¼× Ü»çÅ ÔË ÇÕ Õ°Þ Ô¯ä òÅñÅ ÔËÍ Ü¶ î¹ÃÆìå
ÁÅªçÆ òÆ ÔË å» ÃÇÔì ÜÆ ìÚÅ ñËºç¶Í Ü¶ ÇÕÃ¶ ÚÆ÷ çÆ ÇÂ¼ÛÅ Õðç¶
å» ÃÅÇÔì ÜÆ êÈðÆ Õð Çç¿ç¶Í
.........êÇÔñ» îËº Çòôé±¿ ÜÆ çÆ í×åÆ ÕðçÅ ÃÆÍ êð Ô¹ä îËé±¿
ñ¼×çÅ ÇÕ À°ç¯º îËº áÆÕ éÔÄ ÃÆÍ î¶ðÅ Õ¯ÂÆ òÆ Õ¿î áÆÕ éÔÄ ÃÆÍ îËº
×ñå Õ¿î òÆ Õð ñËºçÅ ÃÆÍ êð Ô¹ä ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ ôìç ÃÅÔîä¶ ÁÅ
Ü»çÅ ÔË îËº Õ°Þ òÆ ×ñå éÔÄ Õð ÃÕçÅÍ ÜÆòé ìçñ Ç×ÁÅ ÔËÍ
Ô¹ä îËºé±¿ ÇÂÃ åð·» ñ¼×çÅ ÇÕ ÃÅé§È ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ ðÈê Çò¼Ú êÌîÅåîÅ
Çîñ Ç×ÁÅ ÔËÍ
ÇÜÁÅ ñÅñ
Çê³â¸à¯× Ü×Æð
F. îËº ìÔ¹å ÇìîÅð ÃÆ ÃðÆð Çò¼Ú Üñä Ô¹¿çÆ ÃÆÍ âÅÕàð» å¯º
ÁÅðÅî éÅ ÁÅÇÂÁÅÍ ÇÃÁÅä¶ êÅÃ òÆ ×Â¶Í Çëð òÆ ëðÕ éÅ ÇêÁÅÍ
ÔÅñå ÁÇÜÔÆ Ô¯ ×ÂÆ ÇÕ êÖÅéÅ òÆ Øð ÔÆ ÕðéÅ êËºçÅ ÃÆÍ (ÇÕªÇÕ
Çê³â» Çò¼Ú êÖÅé¶ ñÂÆ Ö¶å» Çò¼Ú ÔÆ ÜÅäÅ êËºçÅ ÔËÍ) .............Çëð
îËº ÇÂÕ Ççé ÁÖé±ð ÁÅÇÂÁÅÍ ÃÇåÃ¿× Çò¼Ú ÔÆ ÃÅÇÔì ÜÆ éÅñ î¶ðÆ
Çé×·Å ÇîñÆÍ å¶ î¶ðÆ Üñé òÆ À°Ã¶ Ãî¶º çÈð Ô¯ ×ÂÆÍ îËé±¿ ê¼ÕÅ ïÕÆé
Ô¯ Ç×ÁÅ ÇÕ îËº áÆÕ Ô¯ ÜÅò»×ÅÍ Á×ñ¶ ÔÆ Ççé îËé±¿ éÅî çÅé çÆ
ìõÇôô Ô¯ ×ÂÆÍ Ô¹ä îËº ÇìñÕ°ñ áÆÕ Ô¯ Ç×ÁÅ Ô»Í îËé±¿ âÅÕàð ç¶
Õ¯ñ ÜÅä çÆ òÆ ÷ðÈðå éÔÄÍ
...........êÇÔñ» îËº ÇôòÜÆ çÆ í×åÆ ÕðçÅ ÃÆÍ îËº òðå òÆ
ð¼ÖçÅ ÃÆÍ í×åÆ å» îËº êÇÔñ» òÆ ÕðçÅ ÃÆÍ êð Á¼Ü îËé±¿ êåÅ
ñ¼×Å ÔË ÇÕ Ü¯ îËº À°Ã ò¶ñ¶ í×åÆ ÕðçÅ ÃÆ, À°Ã Ãî¶º îËº ÁÅêä¶ ÁÅê
é±¿ ç¹éÆÁ» Çò¼Ú ÔÆ ÃîÞçÅ ÃÆ, Ô¹ä Üç¯º îËº í×åÆ ÕðçÅ Ô» å» îËé±¿
ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ îËº ÇÂÃ ç¹éÆÁ» Çò¼Ú éÔÄ Ô»Í
î¶ðÆ À°îð åÆÔ ÃÅñ ÔËÍ ÇòÁÅÔ îËº ÕðòÅÇÂÁÅ éÔÄ ÔË, êð î¶ð¶
Û¯à¶ íðÅ çÅ ÇòÁÅÔ Ô¯ Ú¹¼ÕÅ ÔËÍ îËé±¿ ÁÅêäÆ Õ¯ÂÆ ÇÚ¿åÅ éÔÄ ÔËÍ îËº
ç¹éÆÁ» çÆ îÅÇÂÁÅ å¯º ìÔ¹å À°µÚÅ À°µá Ç×ÁÅ Ô»Í
Õ¶òñ Ç´ôé
Çê³â å¶ âÅÕÖÅéÅ ¸òîÅñÍ
G. îËé±¿ Ô¼ÇåÁÅ çÅ ð¯× ÃÆÍ ò¼â¶-ò¼â¶ ÇÃÁÅÇäÁ» Õ¯ñ ×Â¶, Õ¯ÂÆ
ëðÕ éÅ ÇêÁÅÍ Õ¯ÂÆ èÅ×Å Çç¿çÅ ÃÆ, Õ¯ÂÆ íòÈåÆ Çç¿çÅ ÃÆ..........Ãí
Õ°Þ ì¶ÁðæÍ À°ñàÅ Ô¼ÇåÁÅ çÅ ÷¯ð Ô¯ Ü»çÅ ÃÆÍ AG Á×Ãå B@@C
é±¿ ÃÅÇÔì ÜÆ Õ¯ñ¯º éÅî-çÅé ÇîÇñÁÅÍ Çëð Õ°Þ ÔÆ Ççé» ìÅÁç îËº
áÆÕ Ô¯ ×ÂÆÍ
ÇÜ¼æ¯º å¼Õ í×åÆ çÆ ×¼ñ ÔË îËº êÇÔñ» òËôé¯ îÅåÅ çÆ í×åÆ
ÕðçÆ ÃÆÍ Ô¹ä îËº ÃîÞçÆ Ô» À°ç¯º îËº ÇÚ¿åÅò» Çò¼Ú ÇØðÆ ðÇÔ¿çÆ ÃÆÍ
Øð Çò¼Ú ìðÕå òÆ éÔÄ ÃÆÍ..........Ô¹ä îËº ÇÚ¿åÅ î¹Õå Ô»Í Ô¹ä
îËé±¿ Ã¼Ú¶ ÃÇå×¹ðÈ Çîñ ×Â¶Í î¶ð¶ ñÂÆ Ãí Õ°Þ ×¹ðÈ ÜÆ ÔéÍ îËé±¿
ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ ×¹ðÈ ÜÆ å¯º ò¼è Õ¶ Õ¯ÂÆ éÔÄ ÔËÍ
Ã¹éÆåÅ
ìðéÅÂÆ, (ìéåÅñÅì) Ü¿îÈÍ
H. ÃÅâ¶ Øð íÈå-êÌ¶å çÅ Õñ¶ô ðÇÔ¿çÅ ÃÆÍ Øð òÅñÆ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶
ÁÅÀ°ä ñ¼×ÆÍ îËº òÆ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ À°Ãåå Ã¹äÕ¶ ÃÇåÃ¿× ÇòÚ
Ç×ÁÅ, ìÔ¹å ÃÅð¶ ÃÇåÃ¿× Ã¹ä¶Í îËº ìÔ¹å ç¶ð À°é·» é±¿ êðÖçÅ ÇðÔÅÍ
ÁÅêäÆÁ» Á¼Ö» éÅñ ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ ìó¶-ìó¶ ç¹ÖÆ À°µæ¶ áÆÕ Ô¯ ðÔ¶ ÔéÍ
î¶ðÆ íåÆÜÆ òÆ À°µæ¶ ÁÅ Õ¶ áÆÕ Ô¯ ×ÂÆ...........Í îËº ìÔ¹å ôðÅì êÄçÅ
ÃÆÍ ÇÕÃ¶ òÆ ×¹ðÈ é±¿ îËº éÔÄ î³éçÅ ÃÆ, êð îËé±¿ ñ¼×Å ÇÕ ÇÂÔ Ü×·Å áÆÕ
ÔËÍ îËº Ã¯ÇÚÁÅ ÇÕ Üç¯º î¶ð¶ Øð ÇòÚ¯º òÆ ÕÂÆ î¹ÃÆìå» òÅñ¶ ÁÅ Õ¶ ÇÂ¼æ¶
áÆÕ Ô¯ ðÔ¶ Ôé, å» îËé±¿ ÕÆ åÕñÆë ÔËÍ ÇÂÔÆ Ã¯Ú Õ¶ îËº ÜñçÆ ÔÆ
ð»ÜóÆ ÁÅÇÂÁÅ Áå¶ ÃÅÇÔì ÜÆ é±¿ éÅî çÅé ñÂÆ ì¶éåÆ ÕÆåÆÍ ÇÂÃ
åð·» îËé±¿ éÅî çÅé çÆ ìÖÇôô Ô¯ ×ÂÆÍ.........î¶ðÆÁ» Ãí ×ñå ÁÅçå»
Û°¼à ×ÂÆÁ», ìÔ¹å Ã¹èÅð ÁÅ Ç×ÁÅÍ.......ÃÅð¶ Þ×ó¶ õåî Ô¯ ×Â¶Í
ÇÜ¼æ¯º å¼Õ ×¹ðÈ ÜÆ çÆ ×¼ñ ÔË î¶ð¶ êÅÃ À°é·» çÆ òÇâÁÅÂÆ ñÂÆ ôìç ÔÆ
éÔÄ ÔéÍ îËº À°é·» çÆ òÇâÁÅÂÆ ÇÕò¶º Õð»?
î¶ñÅ ðÅî
êÌÆå é×ð, âÇ×ÁÅéÅ, Ü¿îÈÍ
I. îËé±¿ í×åÆ çÅ ô½ºÕ ÃÆ, î³çð Ü»çÅ ÃÆÍ ÃÅð¶ ç¶òÆ-ç¶òÇåÁ»
é±¿ î³éçÅ ÃÆÍ ÃÇåÃ¿× Ã¹äé çÅ òÆ ô½ºÕ ÃÆÍ êÇÔñ¶ îËº ÇÂÕ ìÔ¹å ò¼â¶
ê¿æ Çò¼Ú Ü»çÅ ÃÆÍ À°µæ¶ ñ×í× IE-IF ÃÇåÃ¿× Ã¹ä¶Í ÃÅÇÔì ÜÆ
ç¶ ÇÖñÅë ìÔ¹å Õ°Þ Ã¹äçÅ Ô¹¿çÅ ÃÆÍ îËº òÆ î÷ÅÕ Õð ñËºçÅ ÃÆÍ
ÇÂÕ Ççé ÒÚ¿çð íÅ×ÅÓ Çò¼Ú ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ ÃÇåÃ¿× ÃÆÍ ÃÇåÃ¿×
çÅ ô½ºÕ å» ÃÆ ÔÆÍ Çëð îËº À°µæ¶ êÇÔñÆ òÅð ÃÇåÃ¿× Ã¹ÇäÁÅÍ Ü¯
êÇÔñ» IE-IF ÃÇåÃ¿× Ã¹ä¶ ÃÆ À°Ô Çë¼Õ¶ êË ×Â¶Í îËº À°Ã ÇÂÕ ÔÆ
ÃÇåÃ¿× Çò¼Ú Ö¯ Ç×ÁÅÍ ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ ÃÇåÃ¿× Á¼ÖÆ ç¶ÖÆ å¶ ÁÅèÅÇðå
ÃÆÍ ÇÕåÅì» òÅñÆ ×¼ñ éÔÄ ÃÆÍ..........Çëð ÇÜ¼æ¶ òÆ ÃÇåÃ¿× Ô¹¿çÅ
îËº Úñ¶ Ü»çÅÍ Û¶ îÔÆé¶ ìÅÁç îËé±¿ éÅîçÅé Çîñ Ç×ÁÅÍ éÅî-çÅé
ç¶ ìÅÁç Ü¯ îÜÅ ÁÅÇÂÁÅÍ À°Ã é±¿ îËº ç¼Ã ÔÆ éÔÄ ÃÕçÅÍ î¶ð¶ ÇòÚÅð
Çò¼Ú ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ ìÌÔîÚÅðÆ Ã¼Ú¶ ×¹ðÈ ÇÕå¶ éÔÄ Çîñä×¶Í
åÅðÅ Ú¿ç
ðÕòÅñ (ÃÅðÆ) Ü¿îÈÍ
A@. îËé±¿ í×åÆ çÅ ô½ºÕ ÃÆ ÇÜÃ ÕðÕ¶ îËº éÅîçÅé ÇñÁÅÍ ÃÅÇÔì
ÜÆ ç¶ éÅî ç¶ ÚîåÕÅð éÅñ î¶ðÆ ìÔ¹å òÅð ð¼ÇÖÁÅ Ô¯ÂÆÍ ÇÂÕ Ççé
îËº ÃÕ±àð ÚñÅ ÇðÔÅ ÃÆ, Çê¼Û¶ ÇÂÕ ÁÅçîÆ ìËáÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ ÁÚÅéÕ
ÇÂÕ ð¶ÔóÆ òÅñÅ ÁÅ Ç×ÁÅÍ î¶ðÅ å¶÷ ðëåÅð ÃÕ±àð Çâ¼× ÇêÁÅÍ
ÁÃÄ ð×ó Ö»ç¶ Ô¯Â¶ ñ×í× AE îÆàð Á¼×¶ Úñ¶ ×Â¶Í Üç¯º îËº À°µÇáÁÅ
ç¶ÇÖÁÅ Õ¯ÂÆ Ã¼à éÔÄ ñ¼×ÆÍ î¶ð¶ Çê¼Û¶ òÅñÅ ÁÅçîÆ òÆ áÆÕ ÃÆÍ
À°Ã é¶ ÇÕÔÅ, îËº Ã¯ÇÚÁÅ î¶ðÆ ñ¼å à¹¼à ×ÂÆ Ô¯ÂÆ ÔË, êð êåÅ éÔÄ
ÇÕò¶º ìÚ ×Â¶Í..........ÃÅÇÔì ÜÆ î¶ðÆ ìÔ¹å òÅð ð¼ÇÖÁÅ Õðç¶ ÔéÍ
éÅîçÅé å¯º êÇÔñ» îËº ÃÅð¶ ç¶òÆ-ç¶òÇåÁ» é±¿ î§éçÅ ÃÆÍ êð
Çëð òÆ Ççñ Çò¼Ú íÈå-êÌ¶å» çÅ âð ðÇÔ¿çÅ ÃÆÍ Üç ÇÕ Ô¹ä Õ¯ÂÆ
âð éÔÄ ÔËÍ ÜÆòé ìçñ Ç×ÁÅ ÔËÍ êÇÔñ¶ Û¯à¶-î¯à¶ ÕÆó¶-îÕ½ó¶ òÆ
îÅð Çç¿çÅ ÃÆÍ Õ¯ÂÆ åðÃ éÔÄ ÃÆ ÕðçÅÍ Ô¹ä îËº ÇÂÔ Õ¿î éÔÄ Õð
ÃÕçÅÍ ÇÕªÇÕ Ççñ Çò¼Ú çÇÂÁÅ íÅòéÅ êËçÅ Ô¯ ×ÂÆ ÔËÍ Õ¯ÂÆ òÆ
êÅê éÔÄ Õð ÃÕçÅÍ ìÅÕÆ ç¶ ÁÅçîÆ å» ÇÂò¶º ñ¼×ç¶ Ôé ÇÜò¶º À°Ô
ÃÅâ¶ Õ°Þ òÆ éÔÄ ÔéÍ Õ¯ÂÆ Ô¯ð ÔÆ ñ¼×ç¶ ÔéÍ ÇÕªÇÕ À°Ô Û¼ñ
Õêà, á¼×ÆÁ» Ãí ×¿ç¶ Õ¿î Õð ðÔ¶ ÔéÍ éÅî çÅé êÅÀ°ä å¯º ìÅÁç
î¶ðÅ îé ÇÂèð éÔÄ Ü»çÅÍ Á×ð Ü»çÅ ÔË å» Á³çð¯ ÁÅòÅ÷ ÁÅªçÆ
ÔË ÇÕ ÇÂÔ ×ñå Õ¿î ÔËÍ éÔÄ ÕðéÅ ÔËÍ Ô¹ä îËº ÃîÞçÅ Ô» Ü¯ ×¹ðÈ îËé±¿
êÇÔñ¶ Çîñ¶ Ãé À°Ô ÇÕÃ¶ ×ñå Õ¿î å¯º éÔÄ Ãé ð¯Õç¶Í
ðî¶ô ñÅñ
Ö½óÍ
AA. ÃÅâ¶ Çê³â Õ¯ÂÆ éÅîÆ éÔÄ ÃÆÍ îËé±¿ íÜé ì¿ç×Æ çÅ ô½ºÕ ÃÆÍ
Çê³â ÇòÚ Ãí å¯º êÇÔñ» îËé±¿ ÔÆ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ çÇÂÁÅ éÅñ éÅî-
çÅé ÇîÇñÁÅ ÃÆÍ ÁÅêäÆ îÅÃÆ ç¶ ÕÇÔä å¶ îËº ð»ÜóÆ êÇÔñÅ ÃÇåÃ¿×
Ã¹ÇäÁ»Í êÇÔñÅ ÔÆ ÃÇåÃ¿× ÁÇÜÔÅ ÃÆ ÇÕ ÃÅÇÔì ÜÆ Ü¯ ×¼ñ Õð
ðÔ¶ ÃÆ, ñ×çÅ ÃÆ ÇÕ ÇÂÔ ×¼ñ» Õ¯ÂÆ ÁÅçîÆ éÔÄ Õð ÃÕçÅÍ
êÇÔñ» îËº ç¶òÆ-ç¶òÇåÁ» çÆ í×åÆ ÕðçÅ ÃÆÍ êð ô»åÆ éÔÄ
ÃÆ, îé Çò¼Ú ×¹¼ÃÅ ÁÅ Ü»çÅ ÃÆÍ Ã¯ÚçÅ ÃÆ ÇÕ ÇÕÃ¶ éÅ ÇÕÃ¶ çÅ
Õåñ Õð ÇçÁ»Í.........Í åðÃ éÔÄ ÃÆ ÁÅªçÅÍ éÅî-çÅé êÌÅêåÆ
ç¶ ìÅÁç îé çÆ íàÕä» ÃîÅêå Ô¯ ×ÂÆÍ îËé±¿ ñ¼×Å ÇÕ ÇÂÃ å¯º
ò¼âÆ ô»åÆ ç¹éÆÁ» Çò¼Ú ÇÕå¶ éÔÄ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÁÅêäÆ Ç´êÅ
éÅñ î¶ðÆ ÕÅÇÂÁÅ êñà Çç¼åÆÍ
éð¶ô Õ°îÅð
Çê³â¸á¿âÅ êÅäÆ (ô¿çðìéÆ)
AB. í×åÆ çÅ ô½ºÕ Ô¯ä ÕðÕ¶ îËº ç¶òÆ-ç¶òÇåÁ» çÆ í×åÆ ÕðçÅ
ÃÆÍ ÇÂÕ ìÔ¹å ò¼â¶ ê³æ Çò¼Ú îËº Ü»çÅ ÃÆÍ ñ×í× Ã¼å ÃÅñ À°µæ¶
Ü»çÅ ÇðÔÅÍ êËºåÆ ÃÅñ çÆ À°îð å¯º ìÅÁç îËº ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ ôðä
ÁÅÇÂÁÅÍ Áå¶ éÅî-çÅé çÆ ìÖÇôô Ô¯ ×ÂÆÍ Ü¯ ÚÆ÷ îËé±¿ À°é·» å¯º
ÇîñÆ À°Ô Ô¯ð ÇÕÇåª éÔÄ ÇîñÆÍ êÇÔñ» êÈðé ô»åÆ éÔÄ ÃÆÍ æ¯óÆ
ç¶ð ô»åÆ ÷ðÈð Çîñ Ü»çÆ ÃÆÍ êð Çëð Ã¿ÃÅð çÆ îÅÇÂÁÅ ñ¼× Ü»çÆ
ÃÆÍ Çëð À°ÔÆ íàÕä ô¹ðÈ ............Í êð Ô¹ä Ã¼ÚÆ ô»åÆ ÔË Áå¶
Áå¹¼à ÁÅé§ç Çîñ ÇðÔÅ ÔËÍ Áñ½ÇÕÕ Áå¶ ÁÇèÁÅåÇîÕ ç¯Ô» êÅÇÃÁ»
é±¿ òÆ Áé°íò ÕÆåÅ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ î¹ÕÅìñ¶ ç¹éÆÁ» ÓÚ Õ¯ÂÆ ×¹ðÈ
éÔÄ ÔËÍ
úî Õ°îÅð
ÇâÌÕ°àÅé×ð, ÃËÕàð-G
AC. éÅî çÅé çÆ ìÖÇôô Ô¯ä å¯º êÇÔñ» îËº ìÔ¹å ç¹ÖÆ ÃÆÍ Øð
Çò¼Ú ñóÅÂÆ-Þ×óÅ å¶ êÌ¶ôÅéÆ ÃÆÍ Øð Çò¼Ú ÃÅð¶ ÇìîÅð ÔÆ ðÇÔ¿ç¶
ÃéÍ ÇÂ¿ß ñ¼×çÅ ÃÆ ÇÜò¶º ÃÅâÆ Ç÷¿ç×Æ Çò¼Ú Õ°Þ ÔË ÔÆ éÔÄÍ
îËº î³çð» Çò¼Ú ìÔ¹å Ü»çÆ ÃÆÍ ìÔ¹å á¯Õð» ÖÅèÆÁ»Í åê¼ÇÃÁÅ
òÆ ÕÆåÆÍ Õ°Þ òÆ êÌÅêå éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅÍ î¶ðÅ ÜòÅé ì¶àÅ îð Ç×ÁÅÍ
À°Ã é±¿ ÇÕÃ¶ é¶ Õ°Þ ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ íÈå-êÌ¶å ðÅå é±¿ ÃÅâ¶ Øð ç¶
ìÅÔð Úñç¶ ðÇÔ¿ç¶ ÃéÍ éÅî-çÅé çÆ êÌÅêåÆ å¯º ìÅÁç ÇÂÃ åð·»
Ô¯ÇÂÁÅ...........Õ¯ÂÆ ÚîåÕÅð Ô¯ÇÂÁÅÍ î¶ð¶ Ççñ é±¿ ìÔ¹å ô»åÆ ÇîñÆÍ
ì¼Ú¶ áÆÕ Ô¯ä¶ ô¹ðÈ Ô¯ ×Â¶Í ÇÂÃ åð·» ñ¼×çÅ ÇÕ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÃÅé±¿ Õ°Þ
ç¶ Çç¼åÅ ÔËÍ ÇÜÃ é¶ î¶ð¶ ì¶à¶ çÆ ÜÅé ñÂÆ îËº À°Ã é±¿ òÆ ÜÅäçÆ Ô»Í
êÇÔñ» À°Ã å¯º ìÔ¹å âð ñ¼×çÅ ÃÆÍ Ô¹ä ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ ÇÕðêÅ éÅñ
Õ°Þ éÔÄ Ô¹¿çÅÍ î¶ðÆ ñóÕÆ ìÔ¹å ÇìîÅð ÃÆÍ Üç¯º À°Ãé±¿ éÅî çÅé
çÆ êÌÅêåÆ Ô¯ÂÆ å» À°Ô ÕÇÔ¿çÆ ÔË ÇÕ îËé±¿ ÇÂ¿ß ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ î¶ð¶ Á³çð
ìÔ¹å ÃÅðÆÁ» ÚÆ÷» Ôé Ü¯ âð ðÔÆÁ» Ôé å¶ ìÅÔð ÁÅÀ°äÅ ÚÅÔ¹¿çÆÁ»
ÔéÍ Üç¯º ÔÆ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ Õ¿é Çò¼Ú À°Ô éÅî ôìç çÆ åÅÕå êÅÂÆ,
î¶ð¶ Ü¯ Á³çð ÔñÚñ îÚÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ ÃÅðÆ ô»å Ô¯ ×ÂÆÍ íÅò éÅî
çÅé çÆ ìÖÇôô å¯º ìÅÁç Ãí áÆÕ Ô¯ Ç×ÁÅÍ Ô¹ä îËº ìÔ¹å Ú¿×Æ
Ç÷¿ç×Æ ×¹÷Åð ðÔÆ Ô»Í
×¹¼âÆ ôðîÅ
ÃðÕ°ñð ð¯ó, Ü¿îÈÍ
ÇÂÔ ÕÔÅäÆÁ» ÇÃðë ÇÂé·» çÆÁ» ÔÆ éÔÄ ÃÅð¶ í×å» çÆÁ»
ÕÔÅäÆÁ» Ôé ; îËº ÁËò¶º ÔÆ éÔÄ ÕÇÔ ÇðÔÅ ............Í
ÒÒÜ¯ òÃå± î¶ð¶ Õ¯ñ ÔË,
À°Ô Ã¿ÃÅð Çò¼Ú ÇÕÃ¶ ç¶ Õ¯ñ éÔÄ ÔËÍÓÓ
Üì åÕ ×¹ðÈ Çîñ¶ éÔÄ Ã»ÚÅÍ

åì åÕ Õð¯ ×¹ðÈ çÃ ê»ÚÅ¨
Ú¼ÕÆÁÅ Ãí ××é ÕÆ ðÅäÆ¨

ÇÂÕ êÅà èðåÆ Úñ¶, ÇÂÕ Úñ¶ ÁÃîÅéÆÍ
ÕÅñ Çéð¿Üé êÆÃé ñÅ×¶, ÃòÅñÅÖ ÕÆ ØÅäÆ¨
ò¼Îâ¶-B ÇÂÃ Ü× î¶º ÇêÃ ×Â¶, ÇêÃ ×Â¶ Ü¯×Æ ÇÜ¿çÅÍ
Û¼êé Õ¯Çà ïÅçòÅ ÇêÃ ×Â¶, êð¶ ÕÅñ Õ¶ ë¿çÅ¨
é½Îº òÆ ÇêÃ ×Â¶ çÃ òÆ ÇêÃ ×Â¶, ÇêÃ ×Â¶ ÃÔÃ ÁáÅÃÆÍ
ÕæéÆ Õæ-B ÇêÃ ×Â¶ í×åÅ, íÂ¶ ×ðí Õ¶ òÅÃÆ¨
é½Îº éÅæ Ú½ðÅÃÆ ÇêÃ ×Â¶, ìÌÔîÅ ê¹å ÁáÅÃÆÍ
î¯éÆ Á½ð ÃÇéÁÅÃÆ ÇêÃ ×Â¶, êð¶ ÕÅñ ÕÆ ë»ÃÆ¨
Ü¿×î Á½ð Ã¶ìóÅ ÇêÃ ×Â¶, ÇêÃ ×Â¶ ðÅòä Õ¿ÃÅÍ
ÕÔ¶ ÕìÆð Ã¹ä¶ íÅÂÆ ÃÅè¯, ìÚ¶ Çòò¶ÕÆ Ã¿åÅ¨
¬ÈSÃ∑§ ‚ÍøË
Á„UãŒË ◊¥
v. ¬⁄UÊ ⁄U„USÿÊ
w. ◊ÊÁ‚∑§ ¬ÁòÊ∑§Ê ‚àÿ∑§ÃÈ
x. ¬ÊflŸ ¬˝ÊÕ¸ŸÊ∞
y. ‚Œ˜ªÈL§ øÊ‹Ë‚Ê
z. flÊÁ·¸∑§ «UÊÿ⁄UË
{. ‚Œ˜ªÈL§ ÷ÁÄÃ
|. ∑§„UÊ° ‚ ÃÍ •ÊÿÊ •ı⁄U ∑§„UÊ° ÃÍ¤Ê ¡ÊŸÊ ⁄U ?
}. ‚à‚¢ª ‚ÈœÊ ⁄U‚
~. ŸÊ◊ •◊ÎÃ ‚Êª⁄U
vÆ. •◊ÎÃ flÊáÊË
vv. ‚Œ˜ªÈL§ ŸÊ◊ ¡„UÊ Ê „Ò¥U
vw. ø‹ „¢U‚Ê ‚Ã‹Ù∑§
vx. ∑§ÙÁ≈U ŸÊ◊ ‚¢‚Ê⁄U ◊¥ ÁÃŸÃ ◊ÈÁÄÃ Ÿ „UÙÿ–
vy. ◊Í‹ ŸÊ◊ ªÈåÃ „ÒU, ¡ÊŸ Á’⁄U‹Ê ∑§ÙÿH
vz. ªÈL§ ‚ÈÁ◊⁄ÒU ‚Ù ¬Ê⁄U
v{. ÃËŸ ‹Ù∑§ ‚ ãÿÊ⁄UÊ

v|. ‚„UÃ ∑§ Á‹∞ ÊM§⁄UË
v}. ‚„U¡ ‚„U¡ ¬Êßÿ
v~. ⁄UÙªÙ¥ ‚ ¿ÈU≈U∑§Ê⁄UÊ
wÆ. ‚Œ˜ªÈL§ ◊Á„U◊Ê
wv. ÷ÁÄÃ ∑§ øÙ⁄U
ww. •ŸÈ⁄UÊª‚Êª⁄U flÊáÊË
wx. Origin of Soul
ìÆÜ Çì¿ç éÔÄ Úñ¶

×¹ðòÅÂÆÍ
éÅç Çì¿ç Ã¶ Úñ¶
×¹ðòÅÂÆ¨

033 Naam Amrit Sagar - by Sahibbandgi - Org (In Punjabi Language)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

033 Naam Amrit Sagar - by Sahibbandgi - Org (In Punjabi Language)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ôÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ò¶ éî:

ÃÅð-ôìç Üì ÁÅò¶ ÔÅæÅÍ åì å¯ ÕÅñ éòÅò¶ îÅæÅÍ

—ÃÇå×¹ðÈ îèÈ êðîÔ¿Ã ÜÆ

© SANT ASHRAM RANJARI (JAMMU)

êÇÔñÆ òÅð — çÃ¿ìð B@@F

ÕÅñ ÕÅ ÜÆò îÅé¶ éÔÄ,

ÃÅîÆÇêÁÅ ÃÅñ¯ÇÕÁÅ ÃÅð¯ÇêÁÅ ÃÅï°ÇÜÁÅ

Ãð×¹ä-í×åÆ Çéð×¹ä-í×åÆ êðÅ-í×åÆ

C. å¶ðÅ ÃÅÂÄ å°Þî¶º ÔË

D. ÇÂÔ Çê³ÜðÅ éÔÄ å¶ðÅ Ô¿ÃÅ

ÃÅå ô¹ÇéÁ ÃÅåÇÔ Õîñ, ÃÅå Ã¹ðå ÃæÅéÍ

G. Ã¹ðåÆ ÕÅ ÔË Ö¶ñ ÃÅðÅ

H. ×¹ðÈ Çìé» éÅ Û±à¶ ì¿èé

åÔ» ÁéÔç ÕÆ Ø¯ð, ôìç ÞéÕÅð ÔËÍ

A@. Ã¿å» çÆ ×Çå ÇéÁÅðÆ

ÕìÆðÅ ÖóÅ ì÷Åð î¶º, î»×¶ ÃìÕÆ ÖËðÍ

AA. êÅÖ³âÆÁ» å¯º ìÚ¯, Ã¼ÚÆ-í×åÆ ù ÃîÞ¯

ÇÂÃ éÅî ç¶ Çòô¶ Çò¼Ú îËº òÅð-B

Ã¿å¯ Ã¯ ÃÇå×¹ðÈ î¯ÇÔ íÅò¶, Ü¯ ÁÅòÅ×îé ÇîàÅòËÍ

AB. ÃÇÔì ç¶ Çé¿çÕ Õ½ä !

AC. ÕÔ¿åÅ éð ìÔ¹å Çîñ¶ ; ×Ô¿åÅ ÇîñÅ éÅ Õ¯ÇÂ

AD. ÕÔÅäÆ êÌ¶å ÁÅåîÅò» çÆ

êÅðÃ î¶º Á½ð Ã¿å î¶º, å±¿ ìó¯ Á³åð¯ ÜÅéÍ

AE. éÅî Ã¼ÎÚ¶ ÃÅÇÔì çÅ

Üì åÕ ×¹ðÈ Çîñ¶ éÔÄ Ã»ÚÅÍ

Ú¼ÕÆÁÅ Ãí ××é ÕÆ ðÅäÆ¨

v{. ÃËŸ ‹Ù∑§ ‚ ãÿÊ⁄UÊ

ìÆÜ Çì¿ç éÔÄ Úñ¶

You might also like