KÝnh chµo quý thÇy c« dù giê

thao gi¶ng líp 11

TiÕt 35:¤n tËp ch¬ng ii

Gi¸o viªn:NguyÔn M¹nh Qu©n

Tæ to¸n
Trêng THPT NguyÔn Du-T.P H¶i D¬ng

A.Quy t¾c ®Õm

?1.Nh¾c l¹i quy t¾c céng ?
Mét c«ng viÖc ®îc hoµn thµnh bëi mét trong hai hµnh ®éng. NÕu
hµnh ®éng nµy cã m c¸ch thùc hiÖn, hµnh ®éng kia cã n c¸ch
thùc hiÖn kh«ng trïng víi bÊt k× hµnh ®éng nµo cña hµnh ®éng
thø nhÊt th× c«ng viÖc ®ã cã m +n c¸ch thùc hiÖn.
Chó ý:Quy t¾c céng dùa trªn sù kiÖn sau:
  NÕu A vµ B lµ c¸c tËp hîp kh«ng giao nhau th×:
n( A  B) = n(A) + n(B)
 NÕu A vµ B lµ c¸c tËp hîp bÊt k× th×:
n( A  B) = n(A) + n(B) – n(A  B)
?2.Nh¾c l¹i quy t¾c nh©n?
Mét c«ng viÖc ®îc hoµn thµnh bëi mét trong hai hµnh ®éng liªn
tiÕp. NÕu cã m c¸ch thùc hiÖn hµnh ®éng thø nhÊt vµ øng víi
mçi c¸ch ®ã cã n c¸ch thùc hiÖn hµnh ®éng thø hai th× cã m.n
c¸ch hoµn thµnh c«ng viÖc .
Chó ý: CÇn ph©n biÖt hai hµnh ®éng
 X¶y ra ®éc lËp: Dïng quy t¾c céng
 X¶y ra liªn tiÕp: Dïng quy t¾c nh©n
Bµi tËp vËn dông
Bµi to¸n 1:
Nhãm 1:Trong mét líp cã 20 b¹n nam vµ 25 b¹n n÷. Hái cã bao
nhiªu c¸ch chän:
a) Mét b¹n trùc nhËt líp?
b) Hai b¹n, trong ®ã mét nam mét n÷?
Nhãm 2:Mét hép cã chøa 18 bãng ®Ìn xanh vµ 12 bãng ®Ìn ®á.
Hái cã bao nhiªu c¸ch chän:
a) Mét bãng trong hép?
b) Hai bãng kh¸c mµu trong hép?

§¸p ¸n:
Nhãm 1:
a)Quy t¾c céng cã: 20+25 = 45 c¸ch chän
b)Muèn cã hai b¹n gåm mét nam vµ mét n÷, ta ph¶i thùc hiÖn hai
hµnh ®éng lùa chän:
-Chän mét b¹n nam: cã 20 c¸ch.
-Cã b¹n nam råi cã 25 c¸ch chän mét b¹n n÷
VËy theo quy t¾c nh©n ta cã:20 . 25 = 500 c¸ch chän mét b¹n nam
vµ mét b¹n n÷.
Nhãm 2:
a)Theo quy t¾c céng ta cã: 18 +12 = 30 c¸ch chän mét bãng ®Ìn
bÊt k× trong hép.
b)Muèn cã hai bãng ®Ìn kh¸c mµu gåm mét xanh vµ mét ®á , ta
ph¶i thùc hiÖn hai hµnh ®éng lùa chän:
-Chän mét bãng xanh: cã 12 c¸ch.
-Cã bãng xanh råi, cã 12 c¸ch chän mét bãng ®á.
VËy theo quy t¾c nh©n ta cã: 18 .12 = 216 c¸ch chän hai bãng
kh¸c mµu trong hép.

B.Ho¸n vÞ - ChØnh hîp - Tæ hîp.

?1. Nh¾c l¹i ®Þnh nghÜa ho¸n vÞ , sè c¸ch tÝnh c¸c ho¸n vÞ?
Cho tËp hîp A gåm n phÇn tö ( n  1)
 KÕt qu¶ cña sù s¾p xÕp n phÇn tö cña A theo mét thø tù nµo
®ã ®îc gäi lµ mét ho¸n vÞ cña tËp hîp A.
 Sè c¸c ho¸n vÞ cña A ®îc kÝ hiÖu lµ Pn , ta cã:
Pn = n(n-1)(n-2)...2.1 = n!
Ho¹t ®«ng1
ChotËp hîp E = {1,2,3,4,5} Hái cã thÓ lËp ®îc bao nhiªu sè tù
nhiªn cã 5 ch÷ sè kh¸c nhau ?
§¸p ¸n:
Sè c¸c sè nµy chÝnh lµ sè c¸c ho¸n vÞ cña 5 vµ b»ng:
P5 = 5! = 120 sè
?2.Nh¾c l¹i ®Þnh nghÜa chØnh hîp, sè c¸ch tÝnh c¸c chØnh
hîp ?
 KÕt qu¶ cña viÖc lÊy k phÇn tö cña A (1  k  n) vµ xÕp theo
mét thø tù nµo ®ã ®îc gäi lµ mét chØnh hîp chËp k cña n phÇn tö
 Sè c¸c chØnh hîp chËp k cña n phÇn tö ®îc kÝ hiÖu lµ : Akn , ta
cã:
n!
Akn =  n  k  !
Quy íc 0! = 1
Ho¹t ®éng 2
ChotËp hîp E = {1,2,3,4,5} Hái cã thÓ lËp ®îc bao nhiªu sè tù
nhiªn cã 3 ch÷ sè kh¸c nhau ?

§¸p ¸n:
Sè c¸c sè tù nhiªn cã 3 ch÷ sè kh¸c nhau chÝnh lµ sã c¸c chØnh hîp
chËp 3 cña 5 vµ b»ng:
5! 5!
A53    60 sè
 5  3 ! 2!
?3. Nh¾c l¹i ®Þnh nghÜa tæ hîp , sè c¸ch tÝnh c¸c tæ hîp vµ
tÝnh chÊt?
 Mét tËp con gåm k phÇn tö cña A (1  k  n) ®îc gäi lµ mét tæ
hîp chËp k cña n phÇn tö.Tæ hîp chËp 0 cña n phÇn tö lµ tËp 
 Sè c¸c tæ hîp chËp k cña n phÇn tö ®îc kÝ hiÖu lµ : Ckn , ta cã:
n!
Ckn = k !(n  k )!
 TÝnh chÊt 1: Cnk  Cnnk (0  k  n)
 TÝnh chÊt 2: Cnk11  Cnk1  Cnk (1  k  n)
Ho¹t ®éng 3
Mét tæ cã 8 em häc sinh. Mçi ngµy cÇn 3 em trong tæ trùc
nhËt.Hái cã bao nhiªu c¸ch ph©n c«ng trùc nhËt?

§¸p ¸n:
Sè c¸ch ph©n c«ng trùc nhËt lµ sè c¸c tæ hîp chËp 3 cña 8 phÇn
tö, vµ b»ng:
8! 8!
C83   = 56 c¸ch
3!(8  3)! 3!.5!
Chó ý:CÇn ph©n biÖt gi÷a chØnh hîp víi tæ hîp
 ChØnh hîp lµ c¸ch chän k phÇn tö trong n phÇn tö mµ “ Quan
t©m” ®Õn thø tù s¾p xÕp
 Tæ hîp lµ c¸ch chän k phÇn tö trong n phÇn tö mµ “Kh«ng quan
t©m” ®Õn thø tù s¾p xÕp
ViÖc ph©n biÖt lóc nµo sö dông chØnh hîp ,lóc nµo sö dông tæ
hîp lµ rÊt quan träng. V× nÕu sö dông nhÇm th× kÕt qu¶ sÏ hoµn
toµn kh¸c.
Ho¹t ®éng 4
1.B¹n Nam cã 10 quyÓn s¸ch. Hái b¹n Nam cã bao nhiªu c¸ch sÕp
8 quyÓn s¸ch lªn gi¸ s¸ch?
2.B¹n Nam cã 10 quyÓn s¸ch, b¹n Nam tÆng c¸c b¹n häc sinh tØnh
§iÖn biªn 8 quyÓn .Hái cã bao nhiªu c¸ch tÆng?

§¸p ¸n:
1.Sè c¸ch sÕp lµ sè c¸c chØnh hîp chËp 8 cña 10 quyÓn s¸ch,vµ
b»ng:
10! 10!
A108   
(10  8)! 2!
2.Sè c¸ch tÆng lµ sè c¸c tæ hîp chËp 8 cña 10 quyÓn s¸ch , vµ
b»ng:
 10! 10!
C108    45
8!(10  8)! 8!.2!

C.X¸c suÊt
?1.Nh¾c l¹i kh¸i niÖm kh«ng gian mÉu,biÕn cè, c¸c phÐp to¸n
cña biÕn cè?
 TËp hîp mäi kÕt qu¶ cã thÓ x¶y ra cña mét phÐp thö ®îc gäi lµ
kh«ng gian mÉu cña phÐp thö .KÝ hiÖu lµ 
 Ta chØ xÐt phÐp thö víi kh«ng gian mÉu  lµ tËp h÷u h¹n
 Mçi tËp con A cña  ®îc gäi lµ biÕn cè
 TËp  ®îc gäi lµ biÕn cè kh«ng thÓ
 TËp  ®îc gäi lµ biÕn cè ch¾c ch¾n
 BiÕn cè A   \ A ®îc gäi lµ biÕn cè ®èi cña biÕn cè A
 A vµ B ®èi nhau khi vµ chØ khi A = B
 A x¶y ra khi vµ chØ khi A kh«ng x¶y ra
 BiÕn cè A  B x¶y ra khi vµ chØ khi A hoÆc B x¶y ra
 BiÕn cè A  B x¶y ra khi vµ chØ khi A vµ B cïng x¶y ra
 NÕu A  B =  th× ta nãi A vµ B ®îc gäi lµ hai biÕn cè xung
kh¾c
?2.Nh¾c l¹i c«ng thøc tÝnh x¸c suÊt , c¸c tÝnh chÊt?
n( A)
 P(A) = n( )
 TÝnh chÊt:
a) P(A)  0  A
b) P(  ) = 1
c) NÕu A vµ B lµ hai biÕn cè xung kh¾c cïng liªn quan ®Õn
mét phÐp thö th×:
P(A  B) = P(A) + P(B)
d) Më réng: NÕu A vµ B lµ hai biÕn cè bÊt k× cïng liªn quan
®Õn mét phÐp thö th×:
P(A  B) = P(A) + P(B) – P(A  B)
P ( A) = 1 – P(A)
 Hai biÕn cè A vµ B ®îc gäi lµ ®éc lËp, nÕu sù x¶y ra cña mét
trong hai biÕn cè kh«ng ¶nh hëng ®Õn x¸c suÊt x¶y ra cña biÕn
cè kia.
A vµ B ®éc l©p khi vµ chØ khi
P(A  B) = P(A).P(B)

Bµi tËp ¸p dông:

Bµi to¸n2
Nhãm 1:
Trªn gi¸ s¸ch cã 6 quyÓn s¸ch to¸n, 4 quyÓn s¸ch lÝ vµ 3 quyÓn
s¸ch ho¸.LÊy ngÉu nhiªn 3 quyÓn.
1) TÝnh n(  )
2) TÝnh x¸c suÊt sao cho:
a) 3 quyÓn lÊy ra thuéc 3 m«n
b) 3 quyÓn lÊy ra ®Òu lµ to¸n
c) Ýt nhÊt lÊy ®îc mét quyÓn s¸ch to¸n
Nhãm 2:
Trong mét c¸i hép cã 4 qu¶ cÇu ®á, 4 qu¶ cÇu vµng vµ 3 qu¶ cÇu
xanh.LÊy ngÉu nhiªn 3 qu¶.
1)TÝnh n(  )
2)TÝnh x¸c suÊt sao cho:
a)3 qu¶ lÊy ra thuéc 3 mµu
b)3 qu¶ lÊy ra ®Òu lµ ®á
c)Ýt nhÊt lÊy ®îc mét qu¶ ®á

§¸p ¸n:
Nhãm 1:
1) Kh«ng gian mÉu gåm c¸c tæ hîp chËp 3 cña 13 quyÓn s¸ch
V× vËy: n(  ) = C133 =286
2) KÝ hiÖu A,B,C t¬ng øng lµ c¸c biÕn cè ë c¸c c©u a,b,c.
a) §Ó cã mét phÇn tö cña A ta ph¶i tiÕn hµnh ba lÇn lùa chän:
- Chän mét quyÓn s¸ch to¸n cã C61 = 6 c¸ch chän
- Sau khi chän mét quyÓn s¸ch to¸n ta chän mét quyÓn s¸ch lÝ
cã C41 = 4 c¸ch chän.
- Sau khi ®· chän mét quyÓn s¸ch to¸n,lÝ ta chän mét quyÓn
s¸ch ho¸ cã C31 = 3 c¸ch chän.
 V× vËy theo quy t¾c nh©n ta cã :
n(A) = 6.4.3 = 72
n( A) 72 36
VËy P(A) = n( )
= 
286 143
b) n(B) = C63 = 20
n( B ) 20 10
P(B) =  
n() 286 143
c) C = “ Kh«ng cã quyÓn s¸ch to¸n nµo”
Ta cã n( C ) = C73 = 35
35 251
Suy ra P(C) = 1 – ( C ) = 1 - 286
= 286

Nhãm 2:
3) Kh«ng gian mÉu gåm c¸c tæ hîp chËp 3 cña 1 qu¶ cÇu
V× vËy: n(  ) = C113  165
4) KÝ hiÖu A,B,C t¬ng øng lµ c¸c biÕn cè ë c¸c c©u a,b,c.
c) §Ó cã mét phÇn tö cña A ta ph¶i tiÕn hµnh ba lÇn lùa chän:
- Chän mét qu¶ cÇu ®á cã C41 = 4 c¸ch chän
- Sau khi chän mét qña cÇu ®á ta chän mét qu¶ cÇu vµng
cã C41 = 4 c¸ch chän.
- Sau khi ®· chän mét qña cÇu ®á , vµng ta chän mét qu¶ cÇu
xanh cã C31 = 3 c¸ch chän.
V× vËy theo quy t¾c nh©n ta cã :
n(A) = 4.4.3 = 48
n( A) 48
VËy P(A) = n( )
= 165
d) n(B) = C43 = 4
n( B ) 4
P(B) = n( )
= 165
c) C = “ Kh«ng cã qu¶ cÇu ®á nµo”
Ta cã n( C ) = C73 = 35
35 26
Suy ra P(C) = 1 – ( C ) = 1 - 
165 33
.