Dapur Solar

1
Khairool Anwar Bin Alias,
2
Mohan Kumar A/L Manikam dan
3
Nooriza Binti Irahim
1
Jabatan Kejuruteraan Awam, Politeknik Sultan Idris Shah, Sungai Lang
45100 Sungai Air awar, Selangor, !ala"sia#
$%mail ! Khairool"anwar#psis$%du$m&
&
Jabatan Kejuruteraan Awam, Politeknik Sultan Idris Shah, Sungai Lang
45100 Sungai Air awar, Selangor, !ala"sia#
$%mail ! Mohan"kumar#psis$%du$m&
'
Jabatan Kejuruteraan Awam, Politeknik Sultan Idris Shah, Sungai Lang
45100 Sungai Air awar, Selangor, !ala"sia#
$%mail ! Nooriza#psis$%du$m&
ABS'(AK
enaga solar adalah teknologi untuk menda(atkan tenaga berguna dari(ada )aha"a matahari# enaga
matahari telah digunakan dalam ban"ak teknologi tradisional sejak bebera(a abad dan telah digunakan
se)ara meluas ketika ketiadaan bekalan tenaga lain# enaga matahari sekarang digunakan dalam bebera(a
(enggunaan antaran"a (emanasan *air (anas, (emanasan bangunan, masakan+, generasi elektrik
*,oto-oltik, enjin (emanasan+ dan (en"ahmasinan air laut# Kegunaann"asemakin meluas tatkala
kesedaran mengenai kos (ersekitaran dan bekalan terhad oleh sumber tenaga lain se(erti bahan a(i ,osil#
.a(ur solar meru(akan satu alternati-e "ang digunakan untuk menggantikan kaedah memasak se)ara
kon-ensional# Ia menggunakan tenaga solar sebagai medium utama dalam (roses memasak# .a(ur solar
meru(akan satu da(ur mesra alam dan tidak men"ebabkan (en)emaran terhada( alam sekitar serta
menjimatkan kos kerana tiada bahan a(i se(erti ka"u, arang batu atau gas digunakan# .a(ur solar ini
menggunakan sumber alternati-e iaitu dari(ada )aha"a matahari untuk memasak# enaga alternati-e
adalah bermakna tenaga "ang terjana dari(a sumber bukan berasaskan bahan a(i asli se(erti (etroleum
atau(un arang batu# La/imn"a, tenaga alternati-e adalah meru(akan tenaga dari(ada unsur%unsur se(erti
tenaga angin, tenaga hidro, tenaga solar dan juga tenaga nuklear# enaga solar "ang di(eroleh dari(ada
(an)aran )aha"a matahari mem(un"ai (otensi luas di !ala"sia terletak di kawasan khatulistiwa "ang
menerima )aha"a matahari se(anjang tahun dengan suhu setinggi &0 1#
Kata kun)i ! '%na*a Solar, Dapur solar dan Sum%r alt%rnati+
1$, -.N/.NALAN
.a(ur Solar meru(akan reka)i(ta model "ang dilengka(i )iri%)iri ke)eka(an tenaga dengan
menggunakan sumber tenaga solar se)ara o(timum 21,&3# !odel "ang di)i(ta juga menggunakan bahan
ter(akai se(erti aluminium, kanta dan )at hitam 243 # Selain itu juga, ia da(at menguruskan sumber kearah
meningkatkan ke)eka(an dan (enjimatan bahan a(i dan se)ara tidak langsung da(at memulihara alam
sekitar# A(likasi tenaga solar di negara kita kini (ada taha( sangat rendah sedangkan ia ber(otensi tinggi
dan boleh diman,aatkan 243#
1$1 -.(N0A'AAN MASALA1
Pada masa kini ham(ir 50 (eratus dari(ada sumber%sumber tenaga adalah dari(ada tenaga ,osil
se(erti (etroleum, arang batu dan gas asli# Pada masa "ang sama, sumber tenaga ini mengambil masa
terlalu lama untuk dihasilkan se)ara semulajadi 2'3# 6leh itu (enggunaan sumber tanaga "ang boleh
di(erbaharui termasuklah tenaga solar mestilah digalakkan# .iketahui umum bahawa solar adalah murah
dan boleh dida(ati di mana%mana sahaja di !ala"sia dan ian"a selamat malah ia tidak berbaha"a ke(ada
(ersekitaran# Kajian (embinaan da(ur solar ini, dihara( da(at menjadi sumber alternati, ke(ada sumber
tenaga "ang sedia ada#
1$2 2B3.K'I4
erda(at tiga objekti, kajian menguji keberkesanan (enggunaan da(ur solar, objekti,%objekti, berikut
(erlu di)a(ai di (enghujung kajian ini#
i# !enghasilkan tenaga alternati, dari(ada tenaga matahari di mana haba dari(ada matahari
digunakan dalam (en"ediaan bahan makanan makanan#
ii# !enguji (en)a(aian suhu maksimum "ang boleh dihasilkan melalui (enggunaan da(ur solar#
iii# !enguji (enggunaan bahan tambah dalam ujikaji kotak solar untuk meningkatkan suhu#
2$, SK2- KA3IAN
Kajian ini dihadkan dengan han"a menguji keberkesanan da(ur solar terhada( suhu (ersekitaran iaitu
terhada( suhu (ersekitaran di kawasan Politeknik Sultan Idris Shah, Sabak 7ernam, Selangor# Kajian ini
dilakukan kawasan la(ang "ang menerima )aha"a matahjari tan(a dilindungi oleh ba"ing%ba"ang atau
a(a%a(a sahaja objek "ang boleh menghalang )aha"a matahari ke atas da(ar solar, kajian dilakukan
bermula dari (ukul 8#00 (agi sehingga 4#00 (etang (adang bola Politeknik Sultan Idris Shah#
2$1 K2NS.- KA3IAN
enaga suria ialah tenaga "ang (er)uma dan tidak terbatas# enaga suria tidak menghasilkan
(en)emaran, tidak memerlukan modal "ang tinggi serta menggunakan bahan kitar semula# .i !ala"sia,
kita menerima )aha"a matahari melebihi 4 jam sehari se(anjang tahun# 6leh itu, tenaga suria amat
ber(otensi untuk digunakan di !ala"sia# Penggunaan (emasak solar boleh menggurangkan (engeluaran
karbon dioksida ke atas alam sekitar#
.a(ur solar ini amat sesuai digunakan di negara beriklim (anas se(erti !ala"sia dan mem(un"ai
ban"ak kebaikan iaitu menjadikan tenaga solar sebagai sumber tenaga alternati, "ang murah,
menggurangkan (enggunaan bahan a(i dari ka"u ,tidak mem(un"ai an)aman baha"a kebakaran,
kera)unan asa( dan gas 253# .a(ur solar ini juga amat sesuai digunakan semasa membuat akti-iti gerak
kerja luar se(erti (erkhemahan 203#
Kaedah memasak menggunakan tenaga suria digunakan se)ara meluas di negara%negara
membangun sebagai alternati, bagi menggantikan (anggunaan ka"u, arang ka"u, arang batu atau bara a(i#
Penggunaan bahan bakar ini menimbulkan (en)emaran "ang memeberi kesan terhada( alam sekitar,
kesihatan orang ramai dan menggunakan kos "ang tinggi 2'3#
erda(at tiga (rinsi( asas bagi (embinaan asas bagi kotak solar iaitu 9
i# )aha"a matahari
.a(ur solar akan diletakan di kawasan "ang (ans dan dilindungi dari(ada angin
ken)ang# .a(ur solar tidak da(at ber,ungsi a(abila hari mendung atau (ada waktu
malam# Jumlah kemasukan tenaga matahari ke dalam da(ur solar bergantung ke(ada
rekabentukn"a#
ii# !enukar )aha"a matahari ke(ada tenaga haba
Permukaan gela( se(erti warna hitam digunakan (ada da(ur solar serta (ermukaan "ang
berkilat se(erti keranjang aluminium da(at membantu dalam (roses (en"era(an )aha"a
matahari dan akan ditukarkan ke(ada haba 283# Periuk atau kuali hitam akan men"era(
haba dan haba tersebut digunakan untuk memasak makanan#
iii# Pemerangka(an haba#
7ahan se(erti (lasti) atau ka)a boleh digunakan untujk me"era( )aha"a matahari dan
ditukarkan ke(ada haba# Plastik atau ka)a akan memerangka( haba "ang terda(at (ada
da(ur solar 253# 1aha"a matahari akan disera( oleh (eriuk atau kuali hitam serta (ela(ik
hitam "ang diletakkab di bawah (eriuk atau kuali, kemudian )aha"a matahari akan
ditukarkan ke(ada tenaga haba dan memanaskan (eriuk atau kuali "ang terda(at dalam
kotak solar# enaga haba akan ter(erangka( di dalam kotak solar "ang bertutu( kerana
haba tidak da(at mele(asi (enutu( ka)a "ang digunakan untuk kotak solar# :aba "ang
ter(erangka( dalam kotak suria akan bertindak balas dengan (ermukaan "ang berwarna
gela( dan menghasilkan haba#
3$, KA.DA1 KA3IAN
Kaedah metodologi ini merangkumi kaedah dan (endekatan "ang digunakan untuk men)a(ai
objekti, dan matlamat kajian # Seti(a (erkara "ang diran)ang sementin"a mem(un"ai kaedah atau
(rosedur "ang betul bagi men)a(ai matlamat atau tujuan "ang telah diteta(kan# !etodologi bagi (rojek
ini adalah se(erti "ang tertera di bawah 9
Pada (eringkat awal , (roses (emilihan tajuk amatlah (enting # Ini kerana ia akan mem(engaruhi
objekti, atau tujuan "ang sebenarn"a#
Proses selanjutn"a adalah (erlaksanaan (rojek "ang telah dibin)angakan dan kerja%kerja men)ari
malkumat dan bahan%bahan "ang berkaitan dengan (rojek "ang ingin dilaksanakan#
Proses kerja%kerja merekabentuk , menguji serta membuat jadual hasil bagi kajian tersebut su(a"a
data tersebut boleh dianalisis #
Bahan5Bahan 0an* Di*unakan
Anatara bahan%bahan "ang digunakan untuk membuat kotak solar ialah9
;%1hannel meru(akan suatu bahan "ang di(erbuat dari(ada aluminium "ang digunakan sebagai
bingkai (ada kotak solar#
:ollow 1<1 bahan "ang (aling (enting dalan da(ur solar kerana hollow ber,ungsi sebagai rangka
kotak#
=etah hitam jenis tahan haba ber,ungsi sebagai untuk memmenuhi ruanga (ada u%)hannel "ang
di(asang (asa sekeliling tinted glasses#
>a)ket meru(akan bahan "ang digunakan untuk men"ambung bahagian antara :ollow 1<1#
1lear glasses meru(akan (enutu( bagi kotak solar ini# 1lear glasses digunakan agar haba "ang
da(at amsuk lebih ban"ak untuk di(erangka( di dalam kotak solar#
inte glasses digunakan sebagi dinding kotak solar# ujuan tinted glasses digunakan ialah sebagai
(emerangka( haba agar tidak keluar dari(ada kotak solar#
>ebet digunakan sebagai (en"ambung bahagian u%)hannel dan antara dinding kotak solar#
-ros%dur 67ika7i Kotak Solar$
Prosedur untuk menjalankan ujikaji ke atas da(ur solar menggunakan bahan aluminium sebagai bahan
ujikaji ialah 9
Jadual data untuk mengambil data ba)aan suhu (ada thermometer "ang diletakkan (ada air dan
kotar solar disediakan se(erti berikut 9
!asa 8am%
10am
10am%
11am
11am%
1&(m
1&(m%
1(m
1(m%&(m &(m%'(m '(m%4(m
Suhu
Kotar
Solar
Suhu Air
Peralatan dan bahan ujikaji disedikan se(erti thermometer , air seban"ak 500ml dan bikar#
7ahan untuk dibuat ujikaji (ada hari tersebut akan di(asang dan diletakkan#
Kotar solar akan di(asangkan dengan thermometer (ada dinding sebelah dalam #
Air seban"ak 500ml sebagai sam(el ujikaji dimasukkan ke dalam kotar solar#
ermometer juga diletakkan di dalam air untuk melihat suhu air #
Setelah itu, sam(el air akan ditutu(kan dengan (enutu( untuk menghalang (engeluaran haba
berlaku dan meningkatkan suhu air dengan )e(at#
Sele(as itu , (enutu( da(ur solar ditutu(kan dengan ra(at#
Setelah selesai , kotar solar diletakkan dikawasan ujikaji#
7a)aan thermometer iaitu suhu (ada air dan kotar solar akan diambil setia( 1 jam# 7a)aan suhu
ini akan di)atatkan dijadul "ang telah disediakan#
;jikaji selesai setelah semua data telah diambil mengikut masa "ang diteta(kan#
;jikaji setia( bahan akan dilakukan dalam masa sekurang%kurann"a tiga hari untuk melihat
keberkesanann"a dengan mengulang langkah#
Setelah data di(erolehi ujikaji ditukar dengan bahan ujikaji "ang berbe/a iaitu kanta dan )at bikar
"ang ber)at hitam #
8$, DA-A'AN KA3IAN
8$1 K%putusan 67ika7i -%rin*kat -%rtama
Kajian (ada (eringkat (ertama melibatkan ujikaji ke atas bahan%bahan "ang sesuai digunakan untuk
(embentukan kotak solar "ang (aling e,isien# Pada (eringkat ini bahan se(erti aluminium, )at hitam dank
anta adalah menjadi bahan utama kajian#
8$1$1 'anpa p%n**unaan Aluminium, 9at 1itam dan Kanta
MASA :am51,am 1,am511am 11am5
12pm
12pm51pm 1pm52pm 2pm53pm 3pm58pm
Suhu
Kotak
82 8; <8 <= <: <> <3
Suhu Air 8, 83 8= <, << <3 <,
Jadual 4#1#1 9 7a)aan suhu kotak dan air tan(a a(a%a(a bahan tambah
.ari(ada Jadual di atas dida(ati ba)aan suhu maksimum di)atatkan (ada (ukul & (etang adalah 58
0
1
bagi suhu kotak dan 55
0
1 bagi suhu air# !anakala suhu minimum di)atatkan (ada (ukul 10 (agi iaitu 4&
0
1 bagi suhu kotak dan 40
0
1 bagi suhu air#
8$1$2 -%n**unaan Kanta
MASA :am51,am 1,am511am 11am5
12pm
12pm51pm 1pm52pm 2pm53pm 3pm58pm
Suhu
Kotak
81 88 << <; =2 82 8=
Suhu Air 3: 8, <3 <= =, << <3
Jadual 4#1#& 9 7a)aan suhu kotak dan air dengan (enggunaan kanta
.ari(ada Jadual di atas dida(ati suhu maksimum "ang di)a(ai adalah (ada (ukul & (etang dengan ba)aan
suhu kotak 4&
0
1 dan suhu air 40
0
1# !anakala suhu minimum di)atatkan (ada (ukul 10 (agi dengan
ba)aan bagi suhu kotak 41
0
1 dan suhu air '8
0
1#
8$1$3 -%n**unaan Kanta dan 9at 1itam
MASA :am51,am 1,am511am 11am5
12pm
12pm51pm 1pm52pm 2pm53pm 3pm58pm
Suhu
Kotak
8< 8> << =2 =< <; <2
Suhu Air 82 8< <3 =, =8 =2 <<
Jadual 4#1#' 9 7a)aan suhu kotak dan air dengan (enggunaan kanta dan )at hitam
.ari(ada Jadual di atas dida(ati (enggunaan kanta dan )at hitam da(at meningkatkan lagi suhu kotak dan
air# Suhu maksimum bagi kotak di)atatkan (ada jam & (etang dengan ba)aan 45
0
1, manakala suhu air
(ula da(at men)a(ai nilai ba)aan sehingga 44
0
1#

4.1.4 -%n**unaan Aluminium, Kanta dan 9at 1itam
MASA :am51,am 1,am511am 11am5
12pm
12pm51pm 1pm52pm 2pm53pm 3pm58pm
Suhu
Kotak
8> << <> =2 >1 <: 8,
Suhu Air 8, 8< <, <; =; >, <<
Jadual 4#1#4 9 7a)aan suhu kotak dan air dengan (enggunaan aluminium, kanta dan )at hitam
.ari(ada Jadual diatas dida(ati (enambahan aluminium da(at meningkatkan lagi suhu kotak dan suhu air
dengan nilai ba)aan maksimum 01
0
1 bagi suhu kotak "ang di)atatkan (ada jam & (etang manakala suhu
air men)a(ai nilai maksimum (ada jam ' (etang dengan ba)aan 00
0
1#
8$1$< -%randin*an suhu kotak dan air t%rhadap p%n**unaan ahan

>ajah 4#1#5 *i+ 9 =ra, (erbandingan suhu kotak terhada( (enggunaan bahan
=ra, diatas menunjukkan (erbe/aan ba)aan suhu "ang di)atatkan hasil dari(ada ujikaji "ang dijalankan#
.ari(ada gra, diatas, da(at dilihat (erbandingan suhu kotak solar tan(a bahan tambahan dan dengan
bahan tambahan iaitu (enggunaan kanta, )at hitam dan juga aluminium# erda(at (erbe/aan ba)aan iaitu
(enggunaan bahan tambahan dan tan(a bahan tambahan# 7agi (enggunaan kotak solar tan(a bahan
tambahan, ba)aan suhu tertinggi "ang di)atatkan ialah 58
0
1 bagi suhu didalam kotak#
7agi (engunaan kotak solar dengan (enggunaan kanta suhu "ang tertinggi di)atatkan ialah 4&
0
1 didalam
kotak# Ini menunjukkan bahawa (enggunaan kanta sedikit seban"ak mem(engaruhi ba)aan suhu didalam
kotak# 7agi (enggunaan )at hitam dan kanta suhu tertinggi "ang di)atatkan ialah 45
0
1# .an bagi
(enggunaan aluminium, kanta dan )at hitam suhu tertinggi "ang di)atatkan di dalam kotak ialah 01
0
1#
.ari(ada (erbandingan ini da(at dilihat (enggunaan bahan untuk mereka bentuk kotak solar juga
mem(engaruhi suhu di dalam kotak#
>ajah 4#1#5 *ii+ 9 =ra, (erbandingan suhu air terhada( (enggunaan bahan
.ari(ada gra, di atas menunjukkan tan(a banahn tambahan suhu air da(at di)a(ai sehingga 55
0
1#
.engan (enggunaan kanta (ula, suhu tertinggi di)atatkan ialah 40
0
1#
7agi (enggunaan )at hitam dan kanta suhu tertinggi air "ang di)atatkan ialah 44
0
1# .an bagi (enggunaan
aluminium, kanta dan )at hitam suhu tertinggi "ang di)atatkan ialah
00
0
1# .ari(ada gra, da(at dilihat (erubahan suhu semakin meningkat terhada( (engunaan bahan
tambahan# Pengunaan )at hitam, kanta dan aluminium ban"ak mem(engaruhi ba)aan suhu di dalam kotak
solar#
7a)aan suhu tertinggi di)atatkan (ada waktu kemun)ak iaitu (ada (ukul 1 hingga & (etang#
Masalah S%masa -ros%s -%n*u7ian Dapur Solar
Selain dari(ada (enggunaan bahan tambahan "ang digunakan untuk membuat ujikaji, antara ,aktor "ang
mem(engarhi ba)aan suhu (ada kotak solar dan sam(el air ialah9
A+ 1ua)a
;jikaji keberkesanan (enggunaan da(ur solar ini telah dilakukan ke atas sam(el air tujuan untuk tujuan
memasak# Semasa ujikaji dijalankan, ban"ak ,aktor "ang telah diambilkira antaran"a ,aktor )ua)a#
!asalah )ua)a se(erti mendung dan hujan juga menjadi ,aktor utama kerana ia melambatkan (engujian#
;jian dilakukan dalam bulan 6ktober dan awal bulan ?o-ember di mana menurut Jabatan !eteorologi
!ala"sia *Selangor+ keadaan )ua)a adalah lemba( berbanding bulan "ang lain# 7ilangan hari hujan "ang
direkodkan adalah tinggi dan terda(at hari%hari hujan "ang diiringi dengan ribut (etir (ada sebelah
(etang# ;jikaji ini akan lebih berkesan jika dibuat (ada hari "ang menerima )aha"a matahari terik#
7+ 7ahan tambah ke(ada da(ur solar
Pemilihan bahan tambah ini ter(aksa ditukar%tukar untuk melihat bahan tambah mana "ang lebih sesuai
digunakan (ada da(ur solar tersebut untuk (en"era(an haba "ang lebih baik su(a"a sam(el ujikaji iaitu
air boleh men)a(ai suhu semaksimum mungkin# 7ahan tambah "ang digunakan untuk (engujian da(ur
solar se(erti aluminium ,oil dan kanta mem(engaruhi ba)aan suhu di dalam kotak solar dan sam(el#
<$, K.SIM-6LAN
Kesim(ulann"a, dari(ada tem(oh ujikaji keberkesanan (enggunaan da(ur solar untuk melihat
taha( suhu maksimum "ang boleh di)a(ai oleh kotak solar tersebut selama dua minggu di kawasan
Politeknik Sultan Idris Shah, suhu tertinggi "ang di)a)atkan ialah 01@1 dan suhu air (ula ialah 00@1#
;jikaji ini menunjukkan (enggunaan bahan tambah iaitu aluminium, kanta dan )at hitam sebagai bahan
untuk meningkatkan suhu kotak tern"ata memang berja"a kerana melalui gabungan (enggunaan bahan
tersebut, suhu kotak telah meningkat se)ara mendadak#
Aalaubagaimana(un, suhu "ang dida(ati dari(ada hasil ujikaji ini masih rendah dan
(enggunaan"a di kawasan (oliteknik ini tidak begitu sesuai# 6leh "ang demikian kajian lanjut (erlu
dilakukan terhada( bahan tambah "ang sesuai ke(ada da(ur solar untuk meningkatkan suhu disam(ing
da(at mem(er)e(atkan (roses memasak makanan# Kajian ini tidak terhad ke(ada (enggunaan bahan
tambah sahaja teta(i kajian mengenai rekabentuk juga harus diteliti su(a"a sesuai dengan (ersekitaran
kajian#
(636KAN
[1] Lockhart-Ball, H. (2005). World renewable energy congress VIII.
WREN N!" I. Rtr#$% &'t()r 10, 200*.
[2] +a(al,%#-, ..+ . 1**/. Impak Pembangunan terhadap Alam Sekitar.
Ba-0#1 2-r)#t 3-#$r"#t# 4)a-0"aa- .ala5"#a.
[6] 7or5 B,%#"chak, 89--a &!ll, Hathr :ho("o-, Lo- .ach, 8a-a
E. Vro-, W#lltt 4('to-. Cost-minimized combinations of wind
power solar power and electrochemical storage powering the grid up
to !!.!" of the time. #ournal of Power Sources, 20161 225.
[4] 9)% Lat#; .%. 9h(a% %a- 7h .at Ha%<ar .ah(,%, 1**6.
2-0-ala- 2ralata- Elktr#k %a- &#"t( &,kata-. 4,ala L,(',r1
8!a- Baha"a %a- 2,"taka.
[5] =,#a$arh, 9. %a- 2,'o't#r, B., 2005. 2hoto$olta#c collctor"
>c#-c5 accor%#-0 to th#r #-t0rat#o- #- ),#l%#-0". &olar E-r05
(200/), '0 /5-??.
[/] &lo-#( .. 9. %a- &lo-#(, 9. 9., 200/. :ra-"#-t 'roc"" #- %#@r-t
t5'" o; "olar cll 'a-l". EA'r#(-tal #-$"t#0at#o-. &olar E-r05
.atr#al" B &olar 7ll" 'a0" *0-*6.
[?] RA 9. E!#-0 (2006). Power with $ature% Solar and Wind &nergy
'emysti(ed. 2#A5Cack 2r"" 2,)l#"hr.
[D] =.E. Bro!- a-% .ark 84a5 2000. Sun Wind and )ight. &o- BW#l5
2,)l#"hr.
[*] &t$- +. &tro-0 B W#ll#a( =. &chllr 1**6. *he Solar &lectric
+ouse% &nergy for the &n,ironmentally -esponsi,e &nergy-
Independent +ome. &,"ta#-a)#l#t5 2r"".