ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR 2.
ÜNİTE: KUVVET VE HAREKET
ÜNİTE KAZANIMLAR
1. Bir doğru boyunca sabit süratle
hareket eden cisimle ilgili olarak
öğrenciler;
29 EKİM-2 KASIMKUVVET VE HAREKET
1.1. Cismin aldığı yolu ve bu yolu ne
kadar zamanda aldığını ölçer (BSB-
22, 23).
1.2. Alınan yolu ve geçen zamanı
kullanarak cismin süratini hesaplar.
1.3. Sürat birimlerini ifade eder ve kullanır
(BSB-24).
1.4. Alınan yol, geçen zaman ve sürat
arasındaki ilişkiyi açıklar ve farklı
durumlar için uygular (BSB-30).
1.5. Bir cismin aldığı yol ile geçen zaman
arasındaki ilişkiyi grafikle gösterir ve
grafiği yorumlar.
1.6. Hareketli cisimlerin hareket enerjisine
sahip olduğunu fark eder (BSB-1,3,8).
: Sınıf-Okul İçi Etkinlik ”: Okul Dışı Etkinlik C: Ders İçi İlişkilendirme `: Diğer Derslerle İlişkilendirme : Ölçme ve Değerlendirme ???: Kavram Yanılgısı [!]: Uyarı
İlişkilendirme (Ayraç içindeki 1. rakam Fen ve Teknoloji dersi kazanımını, 2. rakam ara disiplin kazanımını gösterir).
ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR
??? Öğrenciler; hareketin başlangıç şartlarını
dikkate almadan, hareketli herhangi iki cisimden
önde bulunanın daima daha süratli olduğunu
düşünme eğiliminde olabilirler.
1.2 Sadece sabit süratle hareket eden
cisimlerin süratleri hesaplanmalıdır.
” Sürati Hesaplayalım
[!] Sürat birimlerinin birbirlerine
Öğrencilerden biri sınıf içerisinde bir doğru boyunca aynı tempo ile yürür ve dönüşümleri verilmelidir.
diğer öğrenciler bu öğrencinin çeşitli zaman aralıklarında aldığı yolları bir
tablo hâlinde kaydeder. Öğrenciler tablodaki verileri kullanarak alınan yol ??? Öğrenciler hareket etmeyen cisimlerin
ile geçen zaman arasındaki ilişkiyi gösteren bir grafik çizer. Daha sonra, hiçbir enerjiye sahip olamayacağı yanılgısına
tablodaki verileri kullanarak, çeşitli zaman aralıklarında öğrencinin süratini düşebilir.
hesaplar ve aynı tabloya kaydederler. Bu defa sürat ile geçen zaman
arasındaki ilişkiyi gösteren bir grafik çizerler. Her iki grafiği yorumlayarak 1.6 Sadece hareketli cisimlerin hareket
enerjisine sahip olacağından bahsedilmeli; fakat
alınan yol, geçen zaman ve sürat arasındaki ilişkiyi fark ederler
bununla ilgili matematiksel bağıntılara
(1.1;1.2;1.3;1.4;1.5).
girilmemelidir.
 Hareket Enerji Sağlar 1.6 Kinetik enerji ifadesi 7. sınıfta
kullanılacaktır.
Öğrenciler bir bilyeyi yuvarlayarak durgun hâlde bulunan diğer bir bilye ??? Öğrenciler, enerji ve kuvveti aynı
ile çarpıştırır. Durgun hâldeki bilyenin çarpışmadan sonraki davranışını anlamda kullanma eğiliminde olabilir.
gözlemleyerek neden hareket etmeye başladığını tartışırlar. Hareket eden ` 1.4 ve 1.5 kazanımları, Matematik dersi
cisimlerin bir enerjiye sahip olduğu sonucuna ulaşırlar (1.6). “Tablo ve Grafikler” alt öğrenme alanı kazanım
1 ile ilişkilendirilir.
??? Öğrenciler süratin bir kuvvet olduğu
yanılgısına düşebilirler.
Sürati Hesaplayalım
: Sınırlamalar È Ara Disiplinlerle
 ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR 2. ÜNİTE: KUVVET VE HAREKET
ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR
 Kuvveti Ne ile Ölçeriz? Öğrencilere, kuvvetin cisimler
2. Kuvvetin yönü ve ölçümü ile ilgili olarak Öğrencilere dinamometre gösterilir ve içerisinde bir yay olduğuna üzerindeki etkileri hatırlatılır.
öğrenciler; işaret edilir. Bir öğrenci dinamometreyi çekerken öğrencilere [!] SI birim sistemi kullanılmalıdır.
2.1. Kuvvetin birimini Newton olarak belirtir ve kullanır dinamometrenin nasıl okunacağı hakkında bilgi verilir. Öğrenciler, [!] Şeffaf olarak tasarlanmış
(BSB-24). dinamometrenin göstergesi üzerindeki ölçekleri yorumlar ve her dinamometreleri kullanmak,
2.2. Kuvveti dinamometre ile ölçer (BSB-23,24). dinamometrenin belli bir değere kadar kuvvet ölçebileceğini fark öğrencilerin dinamometrenin nasıl
5-9 KASIM

eder. Öğrenciler, dinamometreyi dikkatlice kullanmak ve gösterdiği çalıştığını sezmelerine yardım

2.3.Ölçülecek kuvvete uygun bir dinamometre seçerek
dinamometre üzerindeki ölçekleri yorumlar (BSB-
22).
2.4. Bir cisme etki eden kuvvetin yönünü belirtir ve
çizerek gösterir (BSB-28).
KUVVET VE HAREKET
değeri hassasiyetle okumak için alıştırmalar yapar (2.1;2.2;2.3). edecektir.
 Kuvvetleri Gösterelim 2.4 Öğrenciler, bu aşamada sadece
Öğrenciler, dinamometre yardımıyla bir cisme “zıt” yönde; fakat aynı dinamometre yardımıyla bir cisme
uyguladıkları aynı veya zıt yönlü
doğrultuda kuvvet uygulayarak bu kuvvetin yön ve doğrultusunu
gösteren çizimler yapar. Aynı işlemleri farklı büyüklük ve yönde kuvvetleri çizerek gösterir.

2.5. Kuvvetle ilgili olarak doğrultu ve yön kavramlarını kuvvet uygulayarak denerler. Farklı büyüklükteki kuvvetleri Dinamometre Hangi Değeri
açıklar. ölçeklendirerek gösterirler. Kuvvetleri bu şekilde temsil etmenin Gösteriyor?
sağladığı kolaylıkları tartışırlar (2.4;2.5). Kuvvetleri Gösterelim
3. Cisimlere etki eden kuvvetler ile ilgili olarak  Cisimlere Etki Eden Kuvvetleri Gösterelim
öğrenciler; Öğrencilere, kuvvet çeşitleri
Öğrenciler, cisimlere birden fazla kuvvetin; etki ettiği durumları
hatırlatılır.
3.1. Bir cisme birden fazla kuvvetin etki edebileceğini gözlemler ve etki eden kuvvetleri belirtir. Kuvvetlerin yönlerini
gözlemler (BSB-1). gösteren çizimler yaparlar (3.1;3.2). [!] Dengelenmiş ve dengelenmemiş
kuvvetlerle ilgili olarak daha önce ele
3.2. Bir cisme etki eden kuvvetlerin yönlerini gösteren  Neden Hareketli veya Durgun ? alınmış kuvvetler dikkate alınmalıdır.
çizimler yapar (BSB-28). 3.2 Cisimlere aynı doğrultuda etki
İki öğrenciden oluşan bir gruba, iki adet dinamometre ve her iki
12-16 KASIM

3.3. İki veya daha fazla kuvvetin bir cisme yaptığı etkiyi
tek başına yapan kuvveti net kuvvet (bileşke
kuvvet) olarak tanımlar.
3.4. Bir cisme etki eden net kuvvetin sıfır olması
durumunda cismin dengelenmiş kuvvetler etkisinde
olduğunu belirtir.
3.5. Bir cisme etki eden net kuvvetin sıfırdan farklı
olması durumunda cismin dengelenmemiş kuvvetler
etkisinde olduğunu belirtir.
yanında dinamometrenin takılabileceği bir çengel bulunan bir tahta eden, yönleri aynı veya zıt kuvvetlerle
blok verilir. Öğrencilerden biri, birinci dinamometreyi bloğun bir ilgili çizimler yaptırılmalıdır.
yanındaki çengele; diğeri ise ikinci dinamometreyi bloğun diğer [!] Bir kuvveti dengeleyen diğer
tarafındaki çengele takar. Sonra iki öğrenci, bloğu zıt yönde, farklı kuvvetin bu kuvvete eşit büyüklükte;
kuvvetler uygulayarak hareket ettirmeyi dener. Öğrenciler, bloğun bir fakat zıt yönde olması gerektiği
yönde hareket ettiğini gözlemler. Daha sonra, her iki öğrenci aynı vurgulanmalıdır.
işlemi bloğa, aynı büyüklükte kuvvet uygulayarak (Bu aşamada [!] 3.4 Sabit süratli hareketin de
üçüncü bir öğrenci bloğa eliyle üst taraftan bastırır ve diğer iki dengelenmiş kuvvetlerin bir sonucu
öğrenci bloğa aynı büyüklükte kuvvetler uyguladıklarından emin olduğundan bahsedilebilir.
olduktan sonra üçüncü öğrenci elini bloktan çeker.) dener.
: Sınıf-Okul İçi Etkinlik ”: Okul Dışı Etkinlik C: Ders İçi İlişkilendirme `: Diğer Derslerle İlişkilendirme : Ölçme ve Değerlendirme ???: Kavram Yanılgısı [!]: Uyarı : Sınırlamalar È: Ara Disiplinlerle
İlişkilendirme (Ayraç içindeki 1. rakam Fen ve Teknoloji dersi kazanımını, 2. rakam ara disiplin kazanımını gösterir.)
 ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR
ÜNİTE KAZANIMLAR
3.6. Bir cisme etki eden dengelenmemiş kuvvetlerin,
cismin süratinde ve/veya hareket yönünde
değişiklik meydana getirebileceğini deneyle gösterir
(BSB-16,18,28).
3.7. Bir veya daha fazla kuvvet etkisindeki bir cismin
durgun kalabilmesi için uygulanması gereken
kuvveti tahmin eder ve tahminlerini test eder (BSB-
9,16,18,28).
3.8. Durgun bir cismin dengelenmiş kuvvetler etkisinde
olduğu sonucuna varır (BSB-31).
KUVVET VE HAREKET
4. Ağırlıkla ile ilgili olarak öğrenciler;
19-23 KASIM
4.1. Dünyadaki kütle çekim kuvvetinin varlığını,
etrafındaki olaylardan yararlanarak gözlemler
(BSB-1).
4.2. Dünya ile yeryüzündeki kütleler arasındaki çekim
kuvvetini yer çekimi kuvvetini, olarak isimlendirir.
4.3. Yer çekimi kuvvetinin Dünya üzerindeki her
noktada kütleler üzerine Dünya’nın merkezine
doğru etkilediğini fark eder.
4.4. Kütleye etki eden yer çekimi kuvvetini ağırlık
olarak adlandırır.
4.5. Ağırlığı bir kuvvet olarak tanımlar ve dinamometre
ile ölçer (BSB-22,23,24).
4.6. Farklı gezegenlerde aynı kütlenin ağırlığının neden
farklı olacağını açıklar.
4.7. Kütle ile ağırlığı birbirinden ayırt eder (BSB-4,5).
: Sınıf-Okul İçi Etkinlik ”: Okul Dışı Etkinlik C: Ders İçi İlişkilendirme `: Diğer Derslerle İlişkilendirme : Ölçme ve Değerlendirme ???: Kavram Yanılgısı [!]: Uyarı
İlişkilendirme (Ayraç içindeki 1. rakam Fen ve Teknoloji dersi kazanımını, 2. rakam ara disiplin kazanımını gösterir.)
2. ÜNİTE: KUVVET VE HAREKET
ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR
3.6 Öğrenciler, aynı doğrultu
Öğrenciler, bu defa bloğun hareket etmediğini gözlemler. Her iki üzerindeki aynı ve zıt yönlü kuvvetlerin
durumu karşılaştırarak tartışırlar. Her iki durumda bloğa uygulanan cisimlere olan net etkilerini
kuvvetlerin yönlerini çizerler. Farklı büyüklükteki kuvvetleri tanımlayabilmelidir.
ölçeklendirme yardımıyla farklı uzunlukta oklarla gösterirler. Bloğa [!] Öğrencilerin farklı büyüklükteki
etki eden net kuvveti hesaplarlar. Cisimlere dengelenmiş ve kuvvetleri ölçeklendirme yardımıyla
dengelenmemiş kuvvetler uygulandığında cisimlerin davranışını farklı uzunluktaki oklarla temsil
açıklarlar. Durgun cisimlerin dengelenmiş kuvvetler etkisinde etmelerine yardım edilmelidir.
olduğunu kavrarlar. Dengelenmemiş kuvvetlerin cisimleri nasıl Kuvvetleri Gösterelim
etkileyebileceğini tartışır ve sonuçlarını yorumlarlar (3;3,3.4;3.5;3.6).
Dengelenmiş ve Dengelenmemiş
Kuvvetler
[!] Yer çekimi kuvvetinin yönünün yerin
merkezine doğru olduğu vurgulanmalıdır.
[!] SI birim sistemi kullanılmalıdır.
 Ağırlık ile Kütle Arasındaki Farkı Anlayalım
4.4 Yer çekimi ivmesi konusuna
Öğrenciler, atılan cisimlerin yere düştüğünü, eğimli yüzeyler üzerinde girilmeyeceğinden ağırlıkla ilgili olarak
bulunan cisimlerin kayabildiğini ve dinamometreye asılan cisimlerin “G=mg” matematiksel bağıntısı
dinamometrenin içerisindeki yayı gerebildiğini gözlemleyerek verilmemelidir. Öğrenciler, bir cismin
sonuçlarını tartışır. Cisimleri yeryüzünün merkezine doğru çeken bir ağırlığını Newton olarak ölçeklendirilmiş
kuvvetin var olduğu sonucuna ulaşırlar. Bu kuvveti yer çekimi bir dinamometre ile ölçerek bulmalıdır.
kuvveti olarak tanımlarlar. Ağırlık ile yer çekimi arasındaki ilişkiyi [!] 4.4 Bazı öğrenciler, bir cismin kütlesi
araştırırlar. Ağırlığa, kütleye etki eden yer çekimi kuvvetinin neden ile ağırlığı arasında bir oran olduğunu
olduğu sonucuna ulaşırlar. Ağırlık ile kütle arasındaki nitel ilişkiyi sezebilir.
yorumlar. Farklı gezegenlerdeki kütle çekim kuvvetinin büyüklüğünü
4.6 Dünya-Ay ve Dünya-Güneş
araştırırlar. Ay’a giden insanların neden daha az ağırlığa sahip
arasındaki kütle çekim kuvvetlerine
olduğunu açıklar. Ağırlığın kütle çekim kuvvetinin büyüklüğüne bağlı
değinilmez.
olarak değişeceğini; fakat kütlenin değişmeyeceğini kavrarlar
(4.1;4.2;4.3;4.4;4.5;4.6;4.7). ??? Öğrenciler yer çekimi kuvvetinin
aynı anda sadece bir cisme etki
edebileceği yanılgısına düşebilir.
Ağırlık ve Kütle Arasındaki Fark
: Sınırlamalar È: Ara Disiplinlerle