Professional Documents
Culture Documents
Προσωπικά δέχομαι την επ’ άπειρον διαιρετότητα της ύλης και την
ανυπαρξία ατόμων, πρωτονίων, νετρονίων, ηλεκτρονίων, κουάρκς
και ό,τι άλλο μπορούν να φαντασθούν οι επιστήμονες σαν
αυθύπαρκτους δομικούς λίθους της ύλης. Δεν αμφισβητώ τις
επιστημονικές παρατηρήσεις και τα πειράματα που οδηγούν σε αυτές
τις θεωρίες ή υποθέσεις, αλλά αυτές τούτες τις θεωρίες, με άλλα
λόγια τις εξηγήσεις των πειραματικών δεδομένων. Οι επιστήμονες
δεν ανακαλύπτουν αλλά επινοούν. Στην πραγματικότητα για ένα
δεδομένο σύνολο στοιχείων μπορούν να επινοηθούν χιλιάδες, για να
μην πω άπειρες, θεωρίες ή «εξηγήσεις» τους, που καμιά δεν είναι
«καλύτερη», «αληθέστερη» ή ακριβέστερη» της άλλης. Με άλλα
λόγια πιστεύω στην εικονικότητα του κόσμου (άμεσο αποτέλεσμα της
αποδοχής του αξιώματος της επ’ άπειρον διαιρετότητάς των
πάντων), όπως ο Παρμενίδης και ο Ζήνωνας και τόσοι άλλοι,
απορρίπτοντας όμως συλλήβδην οποιαδήποτε «θεολογική» ή
μεταφυσική εξήγησή της. Η εικονικότητα του κόσμου είναι
αντικείμενο πρακτικής έρευνας και κατανόησης και όχι οποιασδήποτε
θεολογικής ή μεταφυσικής αφαίρεσης. Το matrix του κόσμου, αν
υπάρχει πραγματικά, το δημιουργεί ή η ίδια ή συνείδηση των όντων
εξ αγνοίας της, όπως προτείνουν διάφορες φιλοσοφίες, ή κάποιες
οντότητες-«θεοί» εκτός του matrix που δεν έχουν τίποτα το
μεταφυσικό ή θεϊκό επάνω τους, πόσο μάλλον «αγαθόν» (ίσως
εντελώς το αντίθετο…) , παρά μόνον μια ισχυρότερη τεχνολογία από
τη δική μας, πειραματιζόμενοι για άγνωστους προς το παρόν λόγους
μαζί μας. Ή μπορεί να είναι κάποιος παράδοξος συνδυασμός και των
δύο αυτών περιπτώσεων ή και κάτι άλλο που μου διαφεύγει προς το
παρόν σαν ένα πιθανό σενάριο.
Αξίζει εδώ να πούμε λίγα λόγια για την έννοια του συνεχούς, που
τόσο πολύ χρησιμοποιούν τα μαθηματικά, η φυσική αλλά και η
κοσμολογία (π.χ το συνεχές του τετρασδιάστατου χωροχρόνου).
Από δω και στο εξής θα μπούμε κανονικά στο θέμα μας, το οποίο θα
προσπαθήσουμε και εικονογραφικά για την καλύτερη κατανόησή
του.
ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ
Ένα σημείο ορίζει μια ακριβή θέση στο χώρο και μόνον αυτό. Το
ίδιο δεν έχει μέγεθος (μήκος, επιφάνεια ή όγκο) και είναι επομένως
ένα αντικείμενο μηδενικής διάστασης.
. .
Α Β
Το εσωτερικό μήνυμα από αυτή την αναλογία είναι ότι μόνο με την
κίνηση και την υπέρβαση του «εαυτού» μπορεί να γίνει
αντιληπτή η αμέσως ευρύτερη πραγματικότητα, η οποία
προσθέτει «βάθος» στην προηγούμενη «επίπεδη» οπτική μας… Το
πήδημα σε μια αμέσως επόμενη διάσταση από τη «φυσική» διάσταση
μιας οντότητας δημιουργεί επίσης ένα μεταφυσικό παράδοξο: της
ενότητας και ολοκλήρωσης δύο διαφορετικών οντοτήτων.
Στις τρεις διαστάσεις υπάρχει και μια τρίτη ακόμα περίπτωση: οι δυο
ευθείες να μην τέμνονται και να μην είναι παράλληλες (να μην
ανήκουν δηλαδή στο ίδιο επίπεδο, διότι δύο παράλληλες ευθείες
ορίζουν πάντα ένα επίπεδο) - μια αντινομία στις δύο διαστάσεις.
Προσέξτε το αυτό, διότι οι αντινομίες συνήθως αίρονται, παύουν
δηλαδή να ισχύουν, σε μια ανώτερη διάσταση!
Στην τρίτη αυτή περίπτωση λέμε ότι οι δύο ευθείες είναι ασύμβατες,
όπως στο παρακάτω σχήμα :
Ας περιοριστούμε όμως μόνον στις παράλληλες ευθείες και στο
περίφημο 5ο αξίωμα του Ευκλείδη, που διατυπώσαμε παραπάνω,
σύμφωνα με το οποίο από ένα σημείο έξω από μια ευθεία μπορούμε
να φέρουμε μία και μόνο ευθεία παράλληλη προς αυτή (που να μην
την τέμνει όσο και αν προεκταθεί).
Υπάρχει όμως μια σοβαρή ένσταση από την πλευρά της Ευκλείδειας
Γεωμετρίας σε όλα αυτά: Αν υποθέσουμε την ύπαρξη ενός σημείου
στο άπειρο, όπου δύο παράλληλες ευθείες τέμονται, τότε
οδηγούμαστε σε αντίφαση. Έστω π.χ. δύο οριζόντιες ευθείες που
παριστάνονται σε ένα καρτεσιανό ορθογώνιο σύστημα
συντεταγμένων με τις εξισώσεις ψ = 2 και ψ = 4, όπως στο
παρακάτω σχήμα:
Ακόμα και ο θεός αν υπήρχε και είχε τις ιδιότητες που του αποδίδουν
οι θρησκευόμενοι, αυτός δε θα δημιουργούσε ποτέ έναν ανοιχτό
κόσμο κι ένα νου ή μια συνείδηση που δε θα μπορούσε ποτέ να τον
προσεγγίσει ή να τον κατανοήσει. Από την άλλη μεριά, αν ο ίδιος ο
θεός αυτοπροσδιορίζεται μέσα από τη δημιουργία του, όπως έχουν
προτείνει διάφοροι φιλόσοφοι, αυτός θα δημιουργούσε πάλι κλειστά
συστήματα για να μπορέσει μέσα από την αλληλεπίδρασή του με
αυτές τις δημιουργίες του ή προβολές του να αυτοπροσδιοριστεί
κ.λ.π. κ.λ.π., για να μη μείνουμε σε αυτά, τα οποία θα μπορούσαμε
να συζητήσουμε στο τέλος , μετά την ολοκλήρωση της εργασίας μας.
Πρέπει να υπάρχει ένα όριο στην επ’ αάπειρον επέκταση μιας ευθείας
γραμμής, ένας «αξεπέραστος δακτύλιος» όπως θα έλεγε και η
Ντιόν Φόρτσιουν στη Μυστική Διδασκαλία της, ένας δακτύλιος τον
οποίο τα πλάσματα του χώρου που αυτός περικλείει δεν θα μπορούν
να τον διαβούν ούτε καν με τη σκέψη τους! Ο πρωταρχικός αυτός
περιορισμός άλλωστε είναι που επιβάλει την εξέλιξη και ανάπτυξη
αυτού του κόσμου και τη δυνατότητα κατανόησής του.
Τι νομίζετε ότι είναι κουφά όλα αυτά; Νομίζετε ότι η μόνη «αληθής»
Γεωμετρία είναι η Ευκλείδεια; Γελιέστε, διότι δεν υπάρχει μόνον η
Προβολική Γεωμετρία που λέει «κουφά πράγματα», αλλά και άλλες
μη Ευκλείδειες Γεωμετρίες, όπως π.χ. η Ελλειπτική Γεωμετρία του
Ρήμαν και η Υπερβολική Γεωμετρία του Λομπατσέφσκι.
Αυτό φαινόταν περισσότερο σαν ένα θεώρημα παρά σαν ένα αξίωμα.
Έτσι πολλοί μαθηματικοί προσπάθησαν επί αιώνες να το αποδείξουν
με βάση τα τέσσερα προηγούμενα αξιώματα. Όλοι όμως απέτυχαν.
Τελικά ανακάλυψαν ότι το πέμπτο αυτό αξίωμα του Ευκλείδη είναι
εντελώς ανεξάρτητο από τα τέσσερα προηγούμενα και μπορεί
κανείς να υποθέσει ότι δεν ισχύει και να έχει παρόλα αυτά ένα
τελείως συνεπές σύστημα! Μπορεί δηλαδή να ορίσει τις έννοιες
«ευθεία» και «σημείο» ώστε να ικανοποιούν μόνον τα τέσσερα
πρώτα αξιώματα. Με αυτό τον τρόπο, με την άρνηση δηλαδή μόνον
του πέμπτου αξιώματος, δημιουργούνται Γεωμετρίες άλλου είδους
που ονομάζονται Ευκλείδειες Γεωμετρίες..
Η Υπερβολική Γεωμετρία π.χ. δέχεται ότι υπάρχουν άπειρες
«ευθείες» που διέρχονται από το ένα σημείο Α εκτός μιας ευθείας ε
και δεν τέμνουν την ευθεία αυτή. Αντίθετα, στην Ελλειπτική
Γεωμετρία ή Γεωμετρία του Ρήμαν δεν υπάρχουν παράλληλες
«ευθείες» και όλες οι «ευθείες» που διέρχονται από το Α τέμνουν
την ευθεία ε.. Υπάρχουν και άλλες Γεωμετρίες, εκτός αυτών, στις
οποίες δεν ισχύει το πέμπτο αξίωμα του Ευκλείδη.
Card (N) =
ΘΕΩΡΗΜΑ 1
2, 4, 6, 8, 10…. 2n …
1, 3, 5, 7, 9,…. ….2n-1
ή τα πολλαπλάσια . του 3:
3, 6, 9, 12, 15,…..3n…
Με άλλα λόγια το άπειρο είναι κάτι που είναι ίσο με μερικά από
τα μέρη του!
ΘΕΩΡΗΜΑ 2
ΘΕΩΡΗΜΑ 3
ΘΕΩΡΗΜΑ
Παρατηρούμε ότι αυτός ο αριθμός ανήκει στο διάστημα (0,1) και εξ’
αιτίας του τρόπου που τον σχηματίσαμε δε θα είναι ίσος με τον
πρώτο αριθμό στη λίστα μας x1, διότι το πρώτο ψηφίο τους είναι
σίγουρα διαφορετικό, Παρόμοια δε θα είναι ίσος με τον δεύτερο
αριθμό στη λίστα μας x2, διότι το δεύτερο δεκαδικό ψηφίο τους είναι
σίγουρα διαφορετικό. Ούτε και με τον τρίτο αριθμό x3 στη λίστα μας
ή με οποιονδήποτε άλλον από τους υπόλοιπους αριθμούς σε αυτήν.
Αυτό όμως έρχεται σε αντίφαση με την αρχική μας υπόθεση ότι
έχουμε απαριθμήσει όλους τους πραγματικούς αριθμούς μεταξύ του
0 και του 1. Άρα δεν μπορούμε να τους απαριθμήσουμε όλους κι
επομένως το σύνολο (0,1) δεν είναι αριθμήσιμο!
Με βάση όλα όσα έχουμε πει μέχρι τώρα, αποδεικνύεται ότι είναι
επιτρεπτές για το γνωστό άπειρο των φυσικών αριθμών οι πράξεις:
Αυτό μας βάζει αμέσως στο νου ότι ίσως να υπάρχουν και άλλα
άπειρα , τα οποία θα μπορούσαν να διαταχθούν κατ’ αύξοντα
μέγεθος, όπως ακριβώς διατάσσουμε τους φυσικούς αριθμούς (1, 2,
3, 4,…)., Να έχουμε δηλαδή τελικά:
ΘΕΩΡΗΜΑ
Τα βελάκια εδώ δείχνουν μια πλήρη αντιστοιχία 1-1 των σημείων του
ημικυκλίου με τα σημεία της ευθείας.
Απόδειξε έτσι ότι και ένα επίπεδο έχει τον ίδιο αριθμό σημείων
με ένα ευθύγραμμο τμήμα, οσοδήποτε μικρό θέλουμε!
Β0 = {} το κενό σύνολο
Β11 = {1}, Β12 = {2}, Β13 = {3} τρία υποσύνολα με ένα 1 μόνο
στοιχείο.
Card (N) = Card (Z) = Card (Q) < Card (R) = Card (0,1) =
Card (P (N)) = Card (χώρου)
Τότε θα είναι:
Card (P(A)) = 2n
κ.ο.κ
ΘΕΩΡΗΜΑ
…………………..
Αn = Card(PnN))
κ.λ.π.
Παραδοσιακά γράφουμε :
α +β = β+α
ΘΕΩΡΗΜΑ
Αν ένας οποιοσδήποτε άπειρος πληθάριθμος, τότε ισχύουν οι
ιδιότητες:
1. 0 + =
3. + =
δηλαδή ένας άπειρος πληθάριθμός συν τον εαυτό του είναι ο ίδιος
άπειρος πληθάριθμος (που μας θυμίζει το + = )
ΘΕΩΡΗΜΑ
α +β = β = ο μεγαλύτερος πληθάριθμος.
ο o
Έτσι: +c=cή 0 +2 =2 και +2 =
Ορίζουμε n. = + + + …… ( n φορές)
ΟΡΙΣΜΟΣ
Και . = ή 2
= για οποιοδήποτε πληθάριθμο
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
0. =0
ΘΕΩΡΗΜΑ
0. 0 = 0
c.c=c
0 .c=c. 0 =
. . =
ΔΙΑΤΑΚΤΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
Έστω ένας αριθμός ω0 που δεν ανήκει στο σύνολο των φυσικών
αριθμών και είναι μεγαλύτερος από κάθε φυσικό αριθμό. Θεωρούμε
το σύνολο της ένωσης του Ν με το στοιχείο ωο (Ν U {ωο}). Σε αυτή
την περίπτωση έχουμε τη διάταξη:
ωο2 = ωο.ωο, ωο3 = ωο2.ωο … και γενικά ωοn = ωοn-1 . ωο για κάθε φυσικό
αριθμό n, με
ΘΕΩΡΗΜΑ
Έτσι :
+ ο
0 2 , αλλά δεν ξέρουμε τι από τα δυο ισχύει: το «< «ή το «=»
;
Θα είναι λοιπόν:
+
0 Card (R), αφού 0 < Card (R)
+
Θέτοντας 0 = 1 (Άλεφ 1), το διάδοχο του 0 (Άλεφ 0)
+
2 = 1 τον επόμενο του 1,τότε επειδή
Θα είναι :
1 < = Card (R )
1 < Card (R )
Δωμάτιο……………Κάτοχος ……...…………..Δεκαδικός
…..1……………………..Κ1……………....……0,d11d12d13d14….
…..2……………………..Κ2………………....…0,d21d22d23d24 …
…..3……………………..Κ3……………....……0,d31d32d33d34….
…..1……………………..Κ4……………....……0,d41d42d43d44….
………………………………………………............ ..…………………….
X = 0, d1 d2 d3 d4…
Αργότερα μάθαμε ότι και οι μετρήσεις μας είναι σχετικές και ότι
διαφορετικά άτομα χρησιμοποιώντας την ίδια μονάδα μέτρησης και
τη ίδια μετρική συσκευή, π.χ. μια μετροταινία, αποδίδουν ένα
διαφορετικό αριθμό στο μετρούμενο από αυτά μέγεθος. Βάλτε π.χ.
10 άτομα να μετρήσουν μια απόσταση και θα δείτε ότι οι εκτιμήσεις
τους διαφέρουν αρκετά ως προς τα χιλιοστά ή και καμιά φορά και ως
τα εκατοστά. Απόλυτο μέγεθος δεν υπάρχει για την επιστήμη,
παρά μόνο σχετικό πάντα μέγεθος και το σφάλμα που διαπράτουμε
κατά μια μέτρηση είναι η απόλυτη τιμή της διαφοράς της μετρημένης
τιμής από την άγνωστη «αληθινή» τιμή αυτού του μεγέθους. Η τιμή
που αποδίδεται τελικά σε αυτό το μέγεθος υπολογίζεται απ’ όλες τις
διάφορες αυτές τιμές που μετρούν διάφοροι παρατηρητές γι’ αυτό,
ελαχιστοποιώντας το μέσο τετραγωνικό σφάλμα των μετρήσεών τους
με τη λεγόμενη μέθοδο των ελαχίστων τετραγώνων.
Με αυτές τις πρώτες αρχικές δειλές και ασαφείς ιδέες ξεκινήσαμε την
διερεύνηση του απείρου και κατά μια έννοια την διερεύνηση
παράλληλα των ορίων του νου μας, επιζητώντας να φέρουμε
περισσότερο φως και κατανόηση στο σκοτάδι της ασάφειας και της
σύγχυσης.
Δοκιμάστε βάψετε τη μία όψη της ζώνης του Μέμπιους κόκκινη και
την άλλη πράσινη και θα παρατηρήστε με έκπληξη ότι τα δυο
χρώματα θα συναντηθούν. Η επιφάνεια έχει μία μόνον όψη.
Ακολουθείστε τη με το δάκτυλό σας για να βεβαιωθείτε γι’ αυτό. Από
αυτή προέρχεται και το σύμβολο του απείρου, το οριζόντιο 8 που
χρησιμοποιούμε για να αντιπροσωπέυουμε το άπειρο. Αυτό
υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύει μια ζώνη του Μέμπιους. Στοχασθείτε
επ’ αυτού.
ΠΑΡΑΔΟΞΑ
Ενώ στη θεωρία χωρίς την υπόθεση του συνεχούς (not CH) ισχύει
ότι:
Η εξίσωση όμως αυτή δεν έχει λύση και μάλιστα όσο αυξάνει το ν
τόσο μεγαλύτερο από αυτό γίνεται το 2ν . Αν είχε λύση, αυτή θα
ήταν για έναν πεπερασμένο αριθμό και μάλιστα ή το 0 ή το 1! Δεν
έχει όμως ούτε και γι’ αυτούς, διότι 20 = 1 διάφορο του 0, που είναι
ο πληθάριθμος του κενού συνόλου, και 21 =2 διάφορο του 1, που
είναι ο πληθάριθμος ενός μονοσύνολου (ενός συνόλου με ένα μόνο
στοιχείο).
Θα μπορούσαμε όμως να «μαγειρέψουμε» μια λύση και να άρουμε
έτσι την αντίφαση. Το κενό σύνολο είναι σίγουρα ένα πολύ παράξενο
σύνολο, που δεν περιέχει κανένα στοιχείο, και το δεχόμαστε διότι το
χρειαζόμαστε για να ορίσουμε πράξεις μεταξύ των συνόλων. Με μια
όχι και πολύ στέρεη λογική, κατά την άποψή μου, «αποδεικνύουμε
ότι αυτό είναι υποσύνολο κάθε συνόλου.
2ν - 1 = ν και ισχύει τόσο για ν = 0 όσο και για ν = 1 και μόνον γι’
αυτούς τους αριθμούς!
θα ίσχυε για κάθε ν εκτός του μηδενός, εκτός δηλαδή για το κενό
σύνολο. Για το κενό σύνολο θα ίσχυε η εξίσωση:
20 -1 = 0
Ο ίδιος ο Russell, ένα από τα πιο δυνατά μυαλά εκείνης της εποχής,
πάλεψε επί χρόνια να βρει μια λύση στο παράδοξο, χωρίς όμως
επιτυχία. Τελικά κατάλαβε ότι αυτό οφειλόταν στην αυτοαναφορά:
σε ένα σύνολο πολλών συνόλων με την ίδια ιδιότητα, όπως και στο
σύνολο όλων των συνόλων του Cantor. Αποφάσισε λοιπόν, αφού
δεν μπορούσε να βρει λύση, να εξοβελίσει το παράδοξο
απαγορεύοντάς το! Απαγόρεψε απλά την αυτοαναφορά κι επομένως
σύμφωνα με την προσέγγισή του το σύνολο όλων των συνόλων
δεν είναι σύνολο, του απαγορεύουμε εξ’ ορισμού να είναι για να μη
δημιουργεί την αντίφαση! Και γενικότερα απαγορεύεται κάθε
αυτοαναφορά στη θεωρία των συνόλων και στα παιχνίδια της
λογικής, διότι οι αυτοαναφορές δημιουργούν ανεπίλυτα παράδοξα,
όπως π.χ. του κουρέα της ….Σεβίλλης (lol), της οποίας οι κάτοικοι
είναι όλοι κάθε πρωί φρεσκοξυρισμένοι και ο οποίος ξυρίζει κάθε
μέρα όλους όσους δεν ξυρίζονται μόνοι τους. Το ερώτημα είναι:
ποιος ξυρίζει τον κουρέα;
Έστω μια ακτίνα φωτός που ανακλάται μεταξύ μιας μια άπειρης
ακολουθίας επιπέδων κατόπτρων, όπως στο παρακάτω σχήμα:
ΦΡΑΚΤΑΛΣ
Επιφάνεια Koch
ΣΤΗΝ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ
ΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Όπως όμως ήδη αναφέραμε, αποδείχτηκε στη δεκαετία του '60 ότι
μπορούμε να αναπτύξουμε ένα απόλυτα ισοδύναμο είδος
μαθηματικών μέσω των εξοβελισμένων προηγουμένως από το
μαθηματικό κόσμο απειροστών. Μπορούμε να έχουμε τα ίδια ακριβώς
μαθηματικά, με την ίδια συνέπεια και να μη χάσουμε απολύτως
τίποτα. Δε συναντάμε καμιά αντίφαση με την υπόθεση της ύπαρξής
τους.
ΤΕΛΟΣ