De provinciale duurzaamheidscan
De provincie Limburg vindt dat alle bedrijventerreinen in
Limburg duurzaam ontwikkeld, ingericht en beheerd
moeten worden. Dit is maatwerk en verschilt per
terrein. Om het duurzaam ideaal dichterbij te brengen
moet je wel weten welke kansen je moet benutten. Om
hier relatief eenvoudig en snel achter te komen is de
Provinciale Duurzaamheidscan Limburg ontwikkeld.
Doel van de scan
De scan richt zich op het opsporen van kansen op een
bedrijventerrein, tussen meerdere bedrijventerreinen in
de regio of op een cluster van bedrijven. Het is niet de
bedoeling om kansen bij afzonderlijke bedrijven in
beeld te brengen. De scan identificeert kansen op basis
van draagvlak onder de betrokken partijen.
Voor wie is deze scan bedoeld?
De duurzaamheidsscan is voor alle partijen die bij de
ontwikkeling en het beheer van een bedrijventerrein
betrokken zijn. Uitvoering van de scan is zinvol als de
bedrijven op het beoogde terrein en de gemeente
actief deelnemen. Zij moeten dan ook bereid zijn om
de kansen die de scan ‘oplevert’ in de praktijk te
brengen. De scan vormt zo de start van een proces
waarin gezamenlijk kansen voor duurzame maatregelen
in beeld worden gebracht en tot uitvoering komen.
1
Wanneer moet de scan worden toegepast?
De scan kan worden toegepast op zowel bestaande als
op nieuwe, nog te ontwikkelen, bedrijventerreinen.
Op bestaande terreinen valt een geschikt tijdstip vaak
samen met een moment waarop zicht relatief grote
veranderingen voordoen. Plannen voor revitalisering van
een terrein, het vrijkomen van private kavels of uit-
breiding van een terrein.
Bij uitbreiding van een terrein of de ontwikkeling van
een nieuw terrein ligt het voor de hand om uitvoering
van de scan te koppelen aan de bestemmingsplan-
procedure.
Door de scan vroeg in een planvormingsproces uit te
voeren kunnen resultaten vaak meteen worden uit-
gewerkt of ingevoerd in verdere plan- en besluitvor-
ming. Voorbeelden zijn het bestemmingsplan (of de
herziening ervan), een beeldkwaliteitsplan, het grond-
uitgiftebeleid met bijbehorende gronduitgiftecriteria, de
vergunningen en een beheer-/parkmanagementplan.
Wanneer is een bedrijventerrein duurzaam? Wanneer is er
sprake van een duurzaam bedrijventerrein?
Er bestaat geen “duurzaamheidsmeetlat” waarmee kan worden
vastgesteld of een bedrijventerreinen duurzaam is of niet. In de
provinciale filosofie is een duurzaam bedrijventerrein een
bedrijventerrein waar door betrokken partijen een proces op gang
is gebracht en in stand kan worden gehouden, waarmee concreet
invulling wordt gegeven aan kansen voor duurzame ontwikkeling
op dat terrein. Er moet dus voldoende basis zijn voor continuïteit.
Partijen die samenwerken hebben hiervoor ook voldoende budget
voor een langere periode. De scan moet in dit verband gezien
worden als een instrument waarmee dit proces op gang kan
worden gebracht.
2
De scan nader bekeken
De duurzaamheidscan onderscheidt horizontaal vier
hoofdcategorieën:
- zorgvuldig ruimtegebruik;
- duurzame netwerken;
- toegesneden logistieke concepten;
- beheerorganisatie/parkmanagement.
Deze vier hoofdcategorieën zijn verder onderverdeeld
in voorstellen voor mogelijke maatregelen en voor-
zieningen. De gebruikte lijst is niet-limitatief. In een
zeer specifieke situatie kunnen maatregelen worden
toegevoegd.
Wat onder de vier hoofdcategoriën wordt verstaan, is
onderstaand omschreven.
Zorgvuldig ruimtegebruik
De ontwikkeling van een duurzame bedrijventerreinen
houdt rekening met de landschappelijke kwaliteiten van
de omgeving. Er is sprake van een duurzame ruimtelijke
ontwikkeling als zowel op het terrein als op het
individuele kavelniveau sprake is van:
- efficiënt ruimtegebruik;
- een integratie van aanwezige ecologische of land-
schappelijke ‘waarden’;
- gebruik van collectieve voorzieningen;
- zuinige omgang met de beschikbare ruimte.
Duurzame netwerken
Op een duurzaam bedrijventerrein werken bedrijven
onderling en met overheden samen. Gezamenlijk doel
is een bijdrage leveren aan een duurzame productie van
goederen en diensten. Gelijktijdige versterking van
milieu en economie is het uitgangspunt.
Toegesneden logistieke concepten
Van, naar en op een duurzaam bedrijventerrein worden
logistieke concepten toegepast, voor zowel goederen-
als personenvervoer. Multimodaliteit en logistiek keten-
management zijn centrale begrippen.
3
Beheerorganisatie / parkmanagement
De beheerorganisatie of het parkmanagement van een
duurzaam bedrijventerrein richt zich op het beheer en
op het tot stand brengen van een operationele samen-
werking tussen de bedrijven. De meerwaarde van
parkmanagement is primair het verlengen van de
levenscyclus van het bedrijventerrein met behoud van
het gewenste (hoge) kwaliteitsniveau.
De scan en het provinciaal bedrijventerreinenbeleid
In het Provinciaal omgevingsplan Limburg, kortweg POL (juni
2001), is onder meer het beleid voor economie, en meer specifiek
het beleid voor bedrijventerreinen, beschreven. Voor het onderwerp
“Duurzame ontwikkeling, inrichting en beheer van bedrijven-
terreinen” zijn in het POL de volgende duurzaamheidsitems op-
genomen:
a. besparing, uitwisseling en duurzame opwekking van energie;
b. duurzaam waterbeheer (o.a. afkoppeling hemelwater en
E-water);
c. intensief/zorgvuldig ruimtegebruik;
d. ruimtelijke zonering voor hinderveroorzakers;
e. duurzaam bouwen (duurzame utiliteitsbouw);
f. landschappelijke ( en ecologische) inpassing;
g. bereikbaarheid en multimodale ontsluiting;
h. vervoersmanagement (verminderen vervoersbewegingen);
i. aanwezigheid van een beheerorganisatie.
Deze items moeten op haalbaarheid worden beoordeeld. Daarom
zijn deze duurzaamheidsitems verwerkt in de scan. Het provinciaal
beleid per item wordt nader toegelicht in de Handreiking bestem-
mingsplannen, die op dit moment in voorbereiding is. De duur-
zaamheidsitems zijn in de scan nader gespecificeerd in meer
gedetailleerde duurzame voorzieningen of maatregelen. In de scan
(zie tabel elders in de brochure) wordt dit aangegeven door bij de
betreffende voorziening of maatregel te verwijzen naar het bij-
behorende duurzaamheidsitem (met de bijbehorende letter tussen
haakjes).
4
 Criteria

Samenwerkings-
Duurzaamheidscan

haalbaarheid

haalbaarheid
Economisch

bereidheid
Technische
Relevantie

actie door
Juridische
voordeel

voordeel
Provincie Limburg

Milieuv
Duurzame voorzieningen / maatregelen
Zorgvuldig ruimtegebruik
• (Inpassen van) ecologische waarden en elementen (f) O
• (Inpassen van) landschappelijke waarden, structuren en elementen (f) O
• Groen- en waterstructuur (gekoppeld aan functionele structuur) (b) O
• Zonering voor milieuaspecten (bijv. geluid) (d) O
• Clustering van bedrijven (a, b) 0
• Efficiënt ruimtegebruik (c) O
• Flexibel bouwen en duurzaam bouwen (c, e) O,B

Duurzame netwerken
• Verbeterd gescheiden rioolstelsel/zuivering hemelwater (b) O
• Interne zonering van vergelijkbare bedrijven (d) O
• (Ruimtereservering voor) aanvullende ondergrondse infrastructuur
voor bijv. water- of warmtetransport tussen bedrijven of ICT (a, b) O
• Duurzame energievormen (bijv. windenergie, zonne-energie, PV, WKK,
warmte- en koudeopslag) (a) O,B
• Uitwisseling van energie/water of andere stoffen/producten tussen
bedrijven (a, b) B
• Gezamenlijke afvalwaterzuivering (b) B
• Collectief afvalmanagement B
Toegesneden logistieke concepten
• Multimodaal overslagpunt (g) O
• Gezamenlijk servicestation (tankstation, wasplaats & onderhoudsgarage) (c) O,B
• Gezamenlijke parkeerplaatsen & carpoolplaatsen (c, h) O
• Voldoende fietsvoorzieningen (fietspadennetwerk, fietsenstallingen) (g) O,B
• Optimale voorzieningen openbaar vervoer (h) O
• Georganiseerd vervoer (bedrijfstaxi’s, groepsvervoer), gezamenlijk
bedrijvenfietsplan (h) O,B
• Logistieke optimalisatie (h) B

Beheerorganisatie / Parkmanagement (i)

• Terreinbeheer O,B
• Belangenbehartiging (ondernemersvereniging) B,O
• Facilitymanagement P
• Utilitymanagement P
• Ontwikkelingsmanagement P
• Vestigingsmanagement P
De betrokken partijen
In de scan (tabel) is aangegeven van welke partij(en) mag worden verwacht dat zij voor de totstandkoming van een duurzame voorziening of maatregel het voortouw
nemen. (O = overheid, B = bedrijfsleven, P = parkmanagementorganisatie). Verderop in de brochure wordt aan de hand van een stappenplan uitgelegd hoe de scan kan
worden uitgevoerd. Daarbij wordt ook aangegeven op welke wijze de “score” plaats vindt.

5
De beoordelingscriteria
De beoordeling van de mogelijke maatregelen en voor-
zieningen vindt plaats aan de hand van de verticaal in
de tabel opgenomen criteria:
Relevantie
De voorgestelde voorzieningen of maatregelen moeten
van toepassing zijn op het terrein of op de bedrijven).
Elk bedrijf, bedrijfstype of segment heeft specifieke
kenmerken die de relevantie bepalen. Zo vroeg mogelijk
moet worden nagegaan om welke bedrijfstypen het
gaat.
Voorbeeld: De omvang van een stroom (bijv. afval of
energie) moet voldoende groot zijn om tot uitwisseling
tussen bedrijven te komen of collectieve inzameling/inkoop
mogelijk te maken. Dit is vaak afhankelijk van de soort
bedrijven die op het terrein (of de terreinen, in geval van
samenwerking in de regio) gevestigd zijn. Een kantoren-
locatie komt veelal tot andere relevante duurzame voor-
zieningen dan een locatie met veel industriële activiteiten.
6
Economisch voordeel
De kosten moeten bij toepassing van een gezamenlijke
of duurzame voorziening gelijk zijn of lager uitvallen
dan bij toepassing van traditionele of individuele
voorzieningen. Veelal zijn duurzame voorzieningen in
aanschaf duurder dan de traditionele. Als de beheer-
lasten worden meegewogen zijn de kosten van een
duurzame voorziening vaak meer vergelijkbaar met een
traditionele voorziening. Bovendien zijn duurzame
voorzieningen of onderdelen daarvan veelal subsidiabel,
waardoor een duurzame voorziening uiteindelijk goed-
koper kan uitvallen. Voor de scan wordt een globale
analyse van de kosten en opbrengsten gemaakt.
Milieuwinst
Om tot een duurzaam bedrijventerrein te komen is het
behalen van milieurendement een voorwaarde. De
milieubelasting van de duurzame voorziening moet
gelijk zijn of lager uitvallen dan de milieubelasting van
de traditionele voorziening.
Voorbeeld: Zo kan bijvoorbeeld met een gezamenlijke
waterzuivering op het terrein een voorzuivering van het
afvalwater plaatsvinden voordat geloosd wordt op het riool.
Soms is ook hergebruik van dit gezuiverde water mogelijk.
Ook kan met de uitwisseling van stromen (stoffen, goede-
ren, energie) tussen bedrijven het aantal vervoerbewegin-
gen verminderen. Dit leidt tot een vermindering van de
afvalstroom of dit dringt het gebruik van energie terug.
Technische haalbaarheid
Vooraf wordt bepaald of het technisch mogelijk is de
voorziening in de betreffende situatie te realiseren.
Voorbeeld: een uitwisseling van stromen (stoffen,
goederen, energie) tussen bedrijven tot stand te brengen
moet een leiding tussen deze bedrijven gelegd kunnen
worden. Daarvoor moet voldoende fysieke ruimte aanwe-
zig zijn en moet de lengte en de vorm van de leiding geen
te negatief effect op het rendement hebben van de uit te
wisselen stromen.
Samenwerkingsbereidheid
Het invoeren, toepassen of onderhouden van duurzame
maatregelen en voorzieningen vraagt naast een goede
samenwerking ook een grote inspanning in tijd en/of
geld van betrokken partijen. Om deze samenwerking tot
stand te brengen en de benodigde inspanningen van
partijen te verkrijgen, is draagvlak voor de duurzame
maatregel of voorziening onontbeerlijk. Draagvlak is
een zeer belangrijke parameter.

Juridische haalbaarheid
Het gezamenlijk beschikken over een duurzame voor-
ziening moet juridisch mogelijk zijn. Soms kunnen
afspraken over collectieve energie-inkoop of collectieve
afvalinzameling strijdig zijn met reeds lopende
contracten tussen aanbieder en afnemer.

Voor welke bedrijventerreinen is de scan bedoeld?

De duurzaamheidsscan kan in principe worden toegepast op alle
bedrijventerreinen in Limburg. De provincie richt zich met de scan
echter met name op terreinen die gerevitaliseerd moeten worden,
(kleinere) uitbreidingen van bestaande terreinen, kleinschaliger
nieuwe terreinen en bestaande terreinen die (uit zich zelf) meer
aan duurzame ontwikkeling willen gaan doen.
De provincie streeft ook bij de (her)ontwikkeling van bedrijventer-
reinen in de economische kerngebieden naar duurzaamheid. Bij
nieuwe terreinen in de economische kerngebieden gaat het veelal
over grote regionale terreinen. Hiervoor zijn aparte projectgroepen
die het thema duurzaamheid behandelen. Vanaf het stadium van
planvorming tot en met uitgifte (en wellicht ook beheer) wordt dat
geregeld.

7
8
Aan het werk met de scan
De scan is een succes als gemeente en de bedrijven, al
dan niet verenigd, in gezamelijkheid de scan uitvoeren
en de resultaten implementeren. Naast de gemeente en
de bedrijven kunnen industriële kringen of andere
organisaties die het bedrijfsleven vertegenwoordigen
(LWV, LOZO, KvK), (voorheen) NUTS-bedrijven, water-
schappen en zuiveringsschappen een belangrijke rol
vervullen. Om met de scan aan het werk te gaan moet
ten minste één partij het initiatief nemen. De initiatief-
nemer kan de gemeente zijn, maar ook een onder-
nemer of een groep van ondernemers op een
bedrijventerrein of een combinatie van beiden. In
onderstaande stappen is beschreven hoe de scan
gebruikt wordt.
Stap 0 Identificeren partijen
In deze stap inventariseert de initiatiefnemer welke par-
tijen c.q. personen belangrijk zijn voor de uitvoering én
voor het verkrijgen van het benodigde draagvlak.
Op basis van de voorlopige uitkomsten van de scan
kunnen nog interviews gehouden met partijen die
relevant zijn voor de mogelijke implementatie van de
scanresultaten. Dit kunnen bedrijven zijn die als trekkers
van de duurzaamheidsprojecten willen en kunnen
optreden of bedrijven die vanuit hun productieproces
goede mogelijkheden voor duurzaamheidsprojecten
bieden.
Stap 3 Beoordelen criteria
Tijdens een gezamenlijke bijeenkomst worden de duur-
zame voorzieningen en maatregelen in de horizontale
rijen van de tabel beoordeeld aan de hand van de
criteria in de verticale kolommen. Indien het criterium
van toepassing is, wordt een “1” ingevuld, is het
criterium niet of nauwelijks van toepassing dan wordt
een “0” ingevuld. Op deze manier wordt de hele scan
doorlopen.

Stap 1 Startbijeenkomst.
Als eerste stap organiseert de initiatiefnemer een start-
bijeenkomst. In deze startbijeenkomst stellen aan-
wezigen vast welke informatie nodig is en wie de
benodigde informatie aan kan dragen. Hierbij kan
gedacht worden aan lijsten met gevestigde of te
vestigen bedrijven en hun activiteiten, vergunningen
van bedrijven en het vigerend bestemmingsplan.
Aanwezigen stellen vast wie de informatie bestudeert
op bruikbaarheid en mogelijkheden en wie gezamenlijk
de scan uitvoeren.

Stap 2 Uitvoeren scan

Tijdens deze tweede stap worden de mogelijke -
duurzaamheidsmaatregelen en voorzieningen in de
horizontale rijen van de tabel ‘gescand’ voor de
specifieke situatie van het terrein.

9
Stap 4 Selectie kansrijke projecten
Na het invullen van de scores bespreken de partijen
welke criteria het meest belangrijk zijn in de
uiteindelijke bepaling van kansrijke projecten. Vaak
wordt de kansrijkheid van een project in de eerste
plaats bepaald door de technische uitvoerbaarheid,
maar minstens zo belangrijk zijn de financiële haalbaar-
heid en het draagvlak. Resultaat van deze stap is het
vaststellen van een aantal projecten waarmee invulling
kan worden gegeven aan de duurzame ontwikkeling
van het bedrijventerrein.

Stap 5 Uitwerking en uitvoering van

projecten
Partijen stellen van elk vastgesteld project een
concreet projectvoorstel met plan van aanpak op, een
zogenaamd ‘uitwerkingsplan’. Onderwerpen die in zo’n
plan van aanpak vaak aan bod komen, zijn: betrokken
partijen en rolverdeling, te doorlopen stappen, finan-
ciering en planning. De uitvoering van het project kan
worden verankerd in een intentieverklaring tussen
betrokken partijen (bijv. gemeente en bedrijfsleven).

10
Tot slot
De provincie Limburg wil de betrokken partijen graag
ondersteunen bij de uitvoering van de scan en bij het
uitvoeren van maatregelen en de door de scan
geïdentificeerde kansrijke duurzame voorzieningen.

Als u aan de slag wilt gaan met de duurzaamheidscan

vind u achterin deze brochure een poster waarin de
genoemde categorieën verder toegelicht worden.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de

afdeling Stedelijke leefomgeving, tel. 043 389 73 45.

Contactpersonen:
Karin Collombon: tel. 043 389 78 59

Nicole Stevelmans tel. 043 389 79 71

Ester Temme tel. 043 389 78 62

11