Προς:

1) Βουλευτές Β’ εκλογικής περιφέρειας

Θεσσαλονίκης,
κ.κ.:
- Θεόδωρο Καράογλου (ΝΔ)
- Αδάμ Ρεγκούζα (ΝΔ)
- Γιώργο Σαλαγκούδη (ΝΔ)
- Βασίλη Γερανίδη (ΠΑΣΟΚ)
- Χάρη Τσιόκα (ΠΑΣΟΚ)
- Λίτσα Αμμανατίδου – Πασχαλίδου
(ΣΥΡΙΖΑ)

2) Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής

Μακεδονίας, κ. Γεώργιο Τσιότρα

3) Νομάρχη Θεσσαλονίκης,
κ. Παναγιώτη Ψωμιάδη και
Νομαρχιακό Συμβούλιο

4) Οργανισμό Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης

5) Δήμαρχο Δήμου Επανομής,

κ. Απόστολο Οικονομίδη και κ.κ.
Δημοτικούς και Τοπικούς Συμβούλους

6) Φορείς και Δημότες του Δήμου Επανομής

Από: Χάρη Αμμανατίδη

Μηχανικό Χωροταξίας, Πολεοδομίας
& Περιφερειακής Ανάπτυξης,
Msc Περιβαλλοντικής Πολιτικής και
Διαχείρισης,
Υπ. Διδάκτορα Πολυτεχνικής Σχολής
Πανεπιστημίου Θεσσαλίας,
Δημότη Δ.Δ. Μεσημερίου Δήμου Επανομής
Τηλ: 6979007107, 2392091400, FAX: 2392091400
e-mail: amanharis@uth.gr

Μεσημέρι, Απρίλιος 2008

Θέμα: «Απόψεις καισκέψεις για το υπό εκπόνηση Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π1.
στο Δήμο Επανομής»

1
Έχει επικρατήσει η έννοια του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου από το Ν.1337/1983, έστω κι αν με το
Ν.2508/1997 η διαδικασία αυτή αναφέρεται ως Σχέδιο Χωρικής, Οικιστικής, Οργάνωσης, Ανοικτής Πόλης, όταν
πρόκειται για οικισμούς μέχρι 2000 κατοίκους. Στο Δήμο Επανομής η εν λόγω διαδικασία αναφέρεται ως
ΣΧΟΟΑΠ και όχι ως ΓΠΣ, παρότι υπάρχει οικισμός άνω των 2000 κατοίκων. Στο υπόλοιπο κείμενο το ΣΧΟΟΑΠ
θα αναφέρεται ως ΓΠΣ.

1
Με αφορμή το υπό εκπόνηση Γ.Π.Σ. στο Δήμο Επανομής, ως δημότης στον εν λόγω
Δήμο και ως Μηχανικός Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης,
επιθυμώ να εκφράσω τις απόψεις μου για τη διαμορφωθείσα κατάσταση, καθώς
επίσης και για τις κινήσεις που θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να γίνουν ώστε το
Γ.Π.Σ. να τύχει κοινωνικής αποδοχής και να επιτευχθεί ο στόχος της ορθής
πολεοδομικής οργάνωσης και της περιβαλλοντικής προστασίας. Το παρόν κείμενο
στοχεύει στο να εκφράσει την αγωνία ενός κόσμου που είναι μπερδεμένος, που δεν
ξέρει τι γίνεται και τι πρόκειται να γίνει και κυρίως να συμβάλει δημιουργικά στη
διαδικασία σχεδιασμού του χώρου στο Δήμο Επανομής, μέσω τεκμηρίωσης με
νομοθετικές και επιστημονικές παραπομπές καθώς επίσης και μέσω της
παράθεσης απλών σκέψεων είτε προσωπικών μου είτε άλλων πολιτών. ΤΟ
ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΠΙΣΗΣ ΣΤΟΧΕΥΕΙ ΣΤΗΝ ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΤΩΝ
ΕΚΠΡΟΣΩΠΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΦΟΡΕΩΝ, ΤΩΡΑ, ΠΟΥ ΒΡΊΣΚΕΤΑΙ Η ΕΝ ΛΟΓΩ
ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΗΝ ΠΙΟ ΚΡΙΣΙΜΗ ΚΑΜΠΗ ΤΗΣ, ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΗΝ
ΟΡΙΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΠΡΟΛΗΦΘΟΥΝ ΛΑΘΗ ΚΑΙ
ΠΑΡΑΛΕΙΨΕΙΣ.

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ Γ.Π.Σ.

Είναι προφανές και αυταπόδεικτο το γεγονός ότι το Γ.Π.Σ. αποτελεί για έναν τόπο το
βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των συγκρούσεων χρήσεων γης, για την
αντιμετώπιση των προβλημάτων από τη διαχείριση του χώρου καθώς επίσης και για
τη θέσπιση ενός στρατηγικού αναπτυξιακού στόχου σε βάθος τουλάχιστον 20ετίας. Ο
σχεδιασμός αυτός θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις επιθυμίες των κατοίκων του
τόπου στον οποίο αναφέρεται, καθώς οι κάτοικοι θα είναι οι τελικοί αποδέκτες και
χρήστες των ρυθμίσεων του χώρου και των αναπτυξιακών επιλογών.

Είναι επίσης γενικά παραδεκτό, ότι οι αξίες γης στο Δήμο Επανομής έχουν μεταβληθεί
σε πολύ υψηλά επίπεδα ιδιαίτερα κατά τα τελευταία 10 χρόνια, με αποτέλεσμα σε
πολλές περιπτώσεις οι κάτοικοι να αγνοούν συνέπειες πράξεων που καταστρέφουν
περιβαλλοντικά και αισθητικά τους χώρους κατοικίας ή και την εκτός σχεδίου
περιοχή, στο βωμό του κέρδους. Από την άλλη, σήμερα είναι απαραίτητο όσο ποτέ,
να λάβουμε υπόψη μας όχι μόνο το εφήμερο κέρδος, αλλά και το κοινωνικό και
περιβαλλοντικό όφελος στο διηνεκές, στο πλαίσιο μιας ανάπτυξης που είναι
ευρέως γνωστή ως αειφόρος ανάπτυξη. Η εν λόγω ανάπτυξη, είναι επιστημονικά
παραδεκτό ότι δεν μπορεί να επέλθει δίχως σχεδιασμό κι ενδεχομένως δίχως
συγκρούσεις με οικονομικά συμφέροντα και κραταιές παλαιομοδίτικες αντιλήψεις.

Ο σχεδιασμός όμως του χώρου, παρόλα αυτά, δεν είναι υπόθεση μιας επιστημονικής
ομάδας, δεν είναι υπόθεση μιας δημοτικής αρχής μόνο: είναι υπόθεση όλων και
κυρίως των κατοίκων του τόπου, στην προκειμένη περίπτωση του Δήμου
Επανομής. Καλός πολίτης σε μια διαδικασία σχεδιασμού, είναι ο ενημερωμένος
πολίτης.

Σήμερα (Απρίλιος 2008), βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή για το υπό εκπόνηση
Γ.Π.Σ.. Ο Δήμος γνωμοδότησε (;;;) επί ενός σχεδίου που έχει επίσης διανεμηθεί σε
άλλες εμπλεκόμενες υπηρεσίες. Κατά πώς έχει διαφανεί, οι πολίτες απορρίπτουν το

2
προτεινόμενο από τη μελετητική ομάδα και τον ΟΡΘΕ σχέδιο. Οι λόγοι της
απόρριψης ποικίλουν, άλλοτε είναι τεκμηριωμένοι, άλλοτε δεν στοιχειοθετούνται.

Τι σημαίνει όμως τυχόν απόρριψη;

Ενδεχομένως πολλά, ενδεχομένως και τίποτα.

Εξαιτίας του γεγονότος ότι ο ΟΡΘΕ αποτελεί το εντεταλμένο από την πολιτεία όργανο
για το σχεδιασμό του χώρου στο Νομό Θεσσαλονίκης, έχει ανά πάσα στιγμή τη
δικαιοδοσία να σταματήσει ή να προχωρήσει ένα Γ.Π.Σ. είτε ο δήμος συμφωνεί,
είτε όχι, εφόσον η μελέτη έχει ολοκληρωθεί ήδη από τη μελετητική ομάδα. Ο
Δήμος μπορεί να διακόψει τη σύμβαση –με κάποιες προϋποθέσεις- πριν
ολοκληρωθεί η μελέτη. Εφόσον ολοκληρωθεί, ο Δήμος δε μπορεί να κάνει τίποτα.

Και τι γίνεται σ’ αυτήν την περίπτωση;

Φθάνουμε σε αδιέξοδο;
Δεν θα πρέπει να τελειώσει το Γ.Π.Σ.;
Κι αν όμως αυτό το οποίο προωθείται δεν καλύπτει τις ανάγκες των κατοίκων;
Ποιος έχει δίκιο;
Και γιατί βιάζεται η Δημοτική Αρχή και ο ΟΡΘ να τελειώσει η μελέτη;

Είναι μερικά ερωτήματα τα οποία ακούγονται από τους κατοίκους και είναι
εύλογα.

Ας πάρουμε όμως τα γεγονότα από την αρχή:

- Με την 111/2001 γνωμοδότηση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου

Επανομής, προτάθηκε η διαδικασία σύνταξης του ΓΠΣ
- Με το ΦΕΚ Δ 106/13-2-2002, κινήθηκε η διαδικασία σύνταξης Γενικού
Πολεοδομικού Σχεδίου Δ.Δ. Μεσημερίου Δήμου Επανομής
- Με την από 10-2-2004 (ορθή επανάληψη 17-2-2004) απόφαση του Γενικού
Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, κινήθηκε η διαδικασία
σύνταξης της μελέτης ΓΠΣ του Δήμου Επανομής.

Επίσης, τηρήθηκαν όλες οι νόμιμες διαδικασίες για την επιλογή αναδόχου και στις 25-
7-2005 υπογράφηκε η σύμβαση με τη μελετητική ομάδα, με χρονικό ορίζοντα τους 12
μήνες για την εκπόνηση της μελέτης, δίχως τους χρόνους έγκρισης των διαφόρων
σταδίων της μελέτης.

Η πρώην δημοτική αρχή υπό τη δημαρχία του κ. Γραμμένου, δεν έφερε στην
επιφάνεια το θέμα ως όφειλε, με αποτέλεσμα οι δημότες να μη γνωρίζουν για την
εκπόνηση του ΓΠΣ.

Α. ΤΑ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑΤΑ ΩΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ

ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Η νυν δημοτική αρχή, ανέδειξε το θέμα (με το που ανέλαβε τα ηνία του Δήμου, αρχές
του 2007), ωστόσο η ουσία της συζήτησης κατευθύνθηκε σε λάθος πορεία, εξαιτίας

3
διαφόρων αβλεψιών της μελετητικής ομάδας ή ίσως ακόμη και της δημοτικής αρχής,
σε σχέση με τον τρόπο παρουσίασης των δεδομένων. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2007,
παρουσιάστηκε στους δημότες η προκαταρκτική πρόταση της μελετητικής ομάδας,
στην οποία προσδιοριζόταν η εκτός σχεδίου περιοχή ως γη πρώτης προτεραιότητας
(υψηλής παραγωγικότητας), δίχως να υπάρχει σε καμία περίπτωση τεκμηρίωση για το
χαρακτηρισμό αυτό. Αποτέλεσμα ήταν οι δημότες ν’ αντιδράσουν για το γεγονός
ότι υποβαθμίζεται η αξία της γης, οπότε η κουβέντα περιστράφηκε γύρω απ΄ αυτό
το γεγονός και χάθηκε η ουσία της συζήτησης για το ΓΠΣ.

Με το υπ. αριθμ 1339/2007 έγγραφο του ΟΡΘΕ προς τη μελετητική ομάδα (σελ. 4)
γίνεται παρατήρηση ότι θα πρέπει «να απαλειφθεί η αναφορά της γης υψηλής
παραγωγικότητας ως ΠΕΠ, δεδομένου ότι στο σχεδιασμό που προωθείται από τον ΟΡΘΕ γενικά
οι περιοχές Δ ονομάζονται Περιοχές Υποδοχής Δραστηριοτήτων του Πρωτογενούς Τομέα».

Η εν λόγω διόρθωση λειτούργησε εν μέρει πυροσβεστικά σε σχέση

με τις αντιδράσεις που είχαν παρατηρηθεί, ωστόσο η «ζημιά» είχε
γίνει….

Σε σχέση με την αναπτυξιακή φυσιογνωμία της περιοχής, αναφέρονται τα εξής στο

τελικό λεκτικό της Β1 φάσης:
- «η βασική κατεύθυνση από το Ρυθμιστικό Σχέδιο (1985) είναι η προστασία και ανάπτυξη του
πρωτογενούς τομέα» (σελ. 5)
- επίσης (σελ. 6) «…… Οι ενδογενείς αναπτυξιακές δυνατότητες της περιοχής είναι
σημαντικές. Α) στο πρωτογενή τομέα
-γεωργική γη, που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης του Δήμου και έχει
σημαντική γαιοικανότητα…..»

Η βασική κατεύθυνση του Ρυθμιστικού Σχεδίου για προστασία και ανάπτυξη του
πρωτογενούς τομέα, ήταν πολύ σωστή για το χρόνο που διατυπώθηκε (1985).
Σήμερα, 23 χρόνια μετά, τα δεδομένα έχουν αλλάξει ραγδαία. Σημαντικές αλλαγές
έχουν γίνει στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον, με την κατοχή της αγροτικής
γης να μπορεί με δυσκολία – τουλάχιστον σε σχέση με τον ορισμό της ως φυσικού
παραγωγικού πόρου – να αποτελεί κατ’ αρχήν σημείο εκκίνησης για μια επικερδή
δραστηριότητα.
Όσον αφορά την εκτίμηση των μελετητών ότι η γεωργική γη που καταλαμβάνει το
μεγαλύτερο μέρος της έκτασης του Δήμου έχει σημαντική γαιοικανότητα, μάλλον
είναι μια σχετικά αμφισβητήσιμη αναφορά, αφού τα εδάφη σε σχέση με την
παραγωγική τους ικανότητα έχουν μέση απόδοση συγκριτικά με άλλους κάμπους.
Παρόλα αυτά, τα εδάφη με τις κατάλληλες διεργασίες, έχουν τέτοιο βαθμό
γονιμότητας ώστε να μπορεί να καλλιεργηθεί μεγάλο εύρος φυτικών καλλιεργειών.

Η οικιστική ανάπτυξη προς την ανατολική πλευρά του Νομού Θεσσαλονίκης,

δημιούργησε νέα δεδομένα για τη χρήση της αγροτικής γης, αφού η τελευταία
απέκτησε εξαιρετικά υψηλή αξία λόγω της αυξημένης ζήτησης. Σήμερα τα
αγροτεμάχια πωλούνται από 30.000 έως 60.000 ευρώ το στρέμμα, ενώ σε αντίστοιχες
αγροτικές περιοχές π.χ. στο Νομό Λάρισας οι αξίες κυμαίνονται μεταξύ 5.000 και
10.000 ευρώ. Επίσης, η ενοικίαση της αγροτικής γης στο Δήμο Επανομής κυμαίνεται

4
μεταξύ 20 έως 40 ευρώ το στρέμμα για κάθε έτος, ενώ αντίστοιχα στο Νομό Λάρισας οι
τιμές ξεκινούν από 50 ευρώ και μπορεί να φθάσουν μέχρι 120 ευρώ για κάθε
στρέμμα… Οι τιμές αυτές καταδεικνύουν για το Δήμο Επανομής το μέγεθος της
απαξίωσης της αγροτικής γης ως φυσικού παραγωγικού πόρου για την ανάπτυξη
της αγροτικής δραστηριότητας, ενώ αντιθέτως μεγάλο είναι το μέγεθος των
εσόδων για τους ιδιοκτήτες σε περίπτωση πώλησης των αγροτεμαχίων. Αυτή
ακριβώς η κατάσταση, έχει δημιουργήσει μια παγιωμένη αντίληψη για τις
δυνατότητες των αγροτεμαχίων και για τον τρόπο που αυτά συμβάλλουν στην
οικονομική μεγέθυνση των δημοτών του Δήμου. Δε σημαίνει ότι η αντίληψη αυτή
είναι απολύτως σωστή, ούτε όμως θα πρέπει να αγνοηθεί.

Είναι γεγονός ότι η γεωργία έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην αναπτυξιακή
διαδικασία της περιοχής κατά το παρελθόν, ιδιαίτερα στην Επανομή αλλά και στο
Μεσημέρι δευτερευόντως. Κατά το πρόσφατο παρελθόν, οι επιδοτήσεις στον αγροτικό
τομέα ήταν αυτές οι οποίες δημιουργούσαν ένα ελκτικό περιβάλλον για την ανάπτυξή
του στην περιοχή. Σήμερα και με χρονικό ορίζοντα το 2013, δημιουργούνται νέα
δεδομένα τα οποία θα πρέπει κανείς να τα λάβει υπόψη. Κατ’ αρχάς, η λογική των
επιδοτήσεων στην Ελλάδα ενώ είχε χαρακτήρα αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών,
ποτέ δε χρησιμοποιήθηκε μ’ αυτήν τη λογική, παρά μόνο ως στήριξη των αγροτικών
εισοδημάτων. Η πλειοψηφία των αγροτών δε δημιούργησε τις προϋποθέσεις μέσω
των επιδοτήσεων μιας νέας κατάστασης η οποία να έδινε διέξοδο στην
επαπειλούμενη κρίση του τομέα. Σήμερα, με εξαίρεση τις ελιές και το λάδι και υπό
προϋποθέσεις τα αμπέλια που φαίνεται να έχουν τη δυνατότητα –προς το παρόν- να
στηρίξουν τα αγροτικά εισοδήματα, οι εκτατικές καλλιέργειες χάνουν έδαφος
καθώς δε μπορούν να στηρίξουν με αποτελεσματικό τρόπο τα αγροτικά
εισοδήματα. Από την άλλη, στην περιοχή του Δήμου Επανομής δεν υπάρχουν
κατάλληλες υποδομές για την άρδευση των αγροτεμαχίων με χρήση επιφανειακών
υδάτων (π.χ. φράγματα, ή κανάλια από κάποιο ποταμό), οπότε η άρδευση
υλοποιείται με τη χρήση γεωτρήσεων, ο οποίος δεν είναι απόλυτα αειφορικός
τρόπος διαχείρισης των υδάτων. Η μέση υπόγεια στάθμη του νερού υπολογίζεται
στα 120 μέτρα (εμπειρική εκτίμηση), όταν πριν από 10-12 χρόνια ήταν στα 80 μέτρα κι
όταν πριν από 30 χρόνια δεν ήταν ούτε στα 50 μέτρα. Αυτό και μόνο το στοιχείο
επιβάλλει την ελεγχόμενη χρήση του υπόγειου νερού, αφού για την περιοχή είναι η
μοναδική πηγή του. Έτσι, αποτελεί αναγκαιότητα η διαφύλαξη του νερού και η
χρήση του σε μη υδροβόρα φυτά.
Με το υπ. αριθμ 1339/2007 έγγραφο του ΟΡΘ προς τη μελετητική ομάδα (σελ. 5),
πολύ σωστά αναφέρονται τα παρακάτω: «………. Το προγραμματικό μέγεθος του
πληθυσμού για το οποίο σχεδιάζουμε και η ανάπτυξη γενικά μιας περιοχής, εξαρτάται κατά
πρώτο και κύρια από τη δυνατότητα ύδρευσης. Για το λόγο αυτό, εάν δεν υπάρχουν
ικανοποιητικά ανάλογα αποθέματα, θα πρέπει οπωσδήποτε να εξετάζεται προηγουμένως η
ύπαρξη εναλλακτικής λύσης – πρότασης». Αυτή η παρατήρηση του ΟΡΘΕ είναι ορθή,
ωστόσο αν υπάρχει πρόβλημα με τη διαχείριση του νερού για ύδρευση οικισμών, τότε
το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο με την άρδευση αγροτικών εκμεταλλεύσεων,
καθότι οι απαιτούμενες ποσότητες είναι πολύ μεγαλύτερες, στις αντίστοιχες εκτάσεις
(π.χ. ο οικισμός του Μεσημερίου σήμερα, που είναι περίπου 650 στρέμματα,
καλύπτεται με τη διαρκή λειτουργία μιας γεώτρησης. Η άρδευση 650 στρεμμάτων

5
βαμβακιού για παράδειγμα, απαιτεί πέντε γεωτρήσεις για την ταυτόχρονη άρδευση
κατά τους καλοκαιρινούς μήνες).

Στο ανωτέρω πλαίσιο, η αγροτική ανάπτυξη αποτελεί ζητούμενο και όχι αυτοσκοπό
για τους κατοίκους του Δήμου, με δεδομένη την τριτογενοποίηση της οικονομίας μας
όχι μόνο σε τοπικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο. Είναι επίσης αντικείμενο
προβληματισμού η ευκολία διακίνησης των προϊόντων από τόπο σε τόπο όχι μόνο σε
εθνικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτή η κινητικότητα δημιουργεί νέα
δεδομένα όχι μόνο στις εισροές προϊόντων και δη αγροτικών, αλλά και στις εκροές
από το Δήμο σε άλλες περιοχές. Η δυνατότητα αυτή της κινητικότητας, επιβάλει τη
δημιουργία επώνυμων αγροτικών προϊόντων, με ονομασία προέλευσης τα οποία
διακρίνονται για την ποιότητά τους, για την πιστοποίηση της παραγωγικής
διαδικασίας και για τις μεθόδους τυποποίησης και προβολής τους, με συνετή
χρήση των υδάτινων πόρων. Στο τελικό λεκτικό της Β1 φάσης, γίνεται πολύ μικρή
αναφορά στη σελ. 6 περί των αναπτυξιακών κατευθύνσεων της περιοχής περί «……….
Δυνατοτήτων στον τομέα της μεταποίησης αγροτικών προϊόντων». Επίσης, στο πρόγραμμα
μελετών για την ανάπτυξη της περιοχής, δεν υπάρχει καμία απολύτως
αναφορά για δράσεις στον αγροτικό τομέα.

Το εύλογο ερώτημα είναι: πώς γίνεται ν’ αποτελεί στρατηγική

κατεύθυνση η διαφύλαξη του αγροτικού τομέα και από την άλλη να
μην προτείνεται απολύτως τίποτα για τον εν λόγω τομέα;;;;; Πώς να
πειστεί ο δημότης που βλέπει ότι δεν τα βγάζει πέρα με την αγροτική
δραστηριότητα να μπει σε μια διαδικασία εκπόνησης ενός
οποιοδήποτε σχεδίου που ίσως (μπορεί και όχι) διακινδυνεύει έστω
και μικρό ή μεγαλύτερο τμήμα της αξίας της γης, την οποία γη θεωρεί
πηγή εσόδων μόνο ως προς ενδεχόμενη πώλησή της, αφού δεν
«βλέπει» διέξοδο από την ενασχόληση με τη γεωργία;;;; Σ’ αυτό το
ερώτημα, δεν πρέπει να απαντάμε με ΥΠΕΡΟΨΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΑΡΧΙΣΜΟ.
Σ’ αυτό το ερώτημα θα πρέπει πρώτα να καλύπτουμε αναπτυξιακά κενά και
ακολούθως να θέτουμε μικρούς ή μεγάλους περιορισμούς και δεσμεύσεις. Εκτός κι
αν θεωρούμε σημαντικότερες τις ωφέλειες από οποιοδήποτε περιορισμό, έναντι
οποιασδήποτε αναπτυξιακής ή αμιγώς κερδοσκοπικής δραστηριότητας. Τότε
όμως, το ΓΠΣ παύει να έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα κι έχει μόνο χαρακτήρα
τακτοποίησης χρήσεων γης.

Η στήριξη του αγροτικού τομέα μπορεί να υλοποιηθεί μέσω ενός ολοκληρωμένου

προγράμματος ανάπτυξής του, το οποίο θα μπορούσε να κινείται (όχι περιοριστικά)
στις εξής κατευθύνσεις:
- θεσμοθέτηση κάμπου Επανομής ως βιολογικού κάμπου, με τα κηπευτικά να
κατέχουν δεσπόζουσα θέση και αντίστοιχη γενναία οικονομική ενίσχυση αγροτών
για την αναδιάρθωση των καλλιεργειών του κάμπου συνολικά. Η καινοτομία της
θεσμοθέτησης ενός κάμπου συνολικά, καθιστά αυτόματα την περιοχή γνωστή σε
πανελλαδικό επίπεδο

6
 - οικονομικά κίνητρα χωροθέτησης επιχειρήσεων μεταποίησης αγροτικών
προϊόντων
- οικονομικά κίνητρα για την αλλαγή εξοπλισμού άρδευσης
- πρόγραμμα προβολής επώνυμων προϊόντων κ.α.

Στο λεκτικό της Β1 φάσης, ένας δημότης που είναι ή ήταν κατά το πρόσφατο
παρελθόν αγρότης, αντιλαμβάνεται ότι υπάρχουν μόνο περιορισμοί για την
περιουσία του (σε σχέση με την αγροτική γη) ενώ δεν προβλέπεται καμία
απολύτως παρέμβαση για τον αγροτικό τομέα. Στο σημείο αυτό και για τους
λόγους που τεκμηριώθηκαν παραπάνω, το εν λόγω σχέδιο δεν έχει κανέναν
αναπτυξιακό χαρακτήρα…
Έτσι, η άρνησή του ή η επιφυλακτικότητά του για το ΓΠΣ, έχει βάση, αφού
αντιλαμβάνεται ότι ίσως να διακυβεύεται η περιουσία του. Αυτήν την άρνηση το
εν λόγω σχέδιο θα πρέπει να την αντιμετωπίσει και όχι να την απορρίψει, θα
πρέπει να πείσει το δημότη και όχι να τον αγνοήσει.

Β. Η ΕΜΜΟΝΗ ΤΩΝ ΜΕΛΕΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΡΙΤΟΥ ΟΙΚΙΣΤΙΚΟΥ

ΠΟΛΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ «ΜΕΤΟΧΙ»

Στην προκαταρκτική τους πρόταση οι μελετητές προέβλεπαν τη δημιουργία ενός

τρίτου οικιστικού πόλου στην περιοχή Μετόχι, σε γεωργική γη η οποία με απόφαση
του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν είναι κατάλληλη για δόμηση. Οι μελετητές
δηλαδή, επιθυμούσαν τη δημιουργία ενός νέου οικισμού σε γη η οποία με απόφαση
του ΣτΕ δεν είναι κατάλληλη. Μάλιστα, στην τελική πρόταση που κατατέθηκε,
επιμένουν στην άποψη τους, αν και τελικά προτείνουν την άποψη του Οργανισμού
Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης (ΟΡΘΕ) και δεν ορίζεται η περιοχή ως γη υποδοχής
ενός τρίτου οικιστικού πόλου.
Αυτή η εμμονή των μελετητών για τη συγκεκριμένη περιοχή δημιούργησε εύλογη
για πολλούς, ή άστοχη και άδικη για άλλους, καχυποψία για το ρόλο των πρώτων
στην όλη διαδικασία σχεδιασμού του χώρου.
Ακόμη και σήμερα, που ο ΟΡΘΕ έχει κατηγορηματικά απορρίψει το εν
λόγω σενάριο περί τρίτου οικιστικού πόλου, υπάρχουν πολλοί δημότες που
πιστεύουν ότι ο τρίτος οικιστικός πόλος θα δημιουργηθεί. Δεν έχουν άδικο, αφού
παρόλη την τεκμηρίωση από τον ΟΡΘΕ, στη σελίδα 7 του τελικού λεκτικού της Β1
φάσης αναφέρεται περί εναλλακτικών προτάσεων για τις επεκτάσεις «……. Η
επέκταση της Επανομής να εκτείνεται σε μικρότερη έκταση και να
δημιουργηθεί μια νέα οικιστική μονάδα στη θέση των οικοδομικών
συνεταιρισμών που βρίσκεται ανάμεσα στους δύο οικισμούς του
Δήμου».
Αυτή όμως η κατάσταση και σε συνδυασμό με την ύπαρξη οικοδομικού
συνεταιρισμού στην προτεινόμενη περιοχή, δημιουργεί ένα κλίμα ανασφάλειας σε
σχέση με την αντικειμενικότητα των μελετητών για τις επεκτάσεις, οπότε ακολούθως
δημιουργείται μία αρνητική εικόνα για τους μελετητές για τους λόγους τους
οποίους επικαλούνται (ανυπαρξία αντικειμενικότητας και εμμονή σε
αντιεπιστημονικά κριτήρια χωροθέτησης νέων οικισμών, παρόλο που αυτά έχουν μετ’
επιτάσεως επισημανθεί από τον ΟΡΘΕ).

7
Για ποιους λόγους όμως συνεχίζουν να επιμένουν οι μελετητές για
τον τρίτο οικιστικό πόλο;;;;;;;;;

Γ. Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΛΑΘΗ ΠΟΥ

ΕΓΙΝΑΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΥΤΗ

Οι μελετητές είτε στην προκαταρκτική είτε στην τελική πρόταση, δεν τεκμηριώνουν με
παράπλευρα στοιχεία τον πραγματικό αριθμό του σημερινού πληθυσμού (αναφέρουν
μόνο την πρόταση του Δήμου για τα υδρόμετρα). Με το υπ. αριθμ 1339/2007 έγγραφο
του ΟΡΘ προς τη μελετητική ομάδα (σελ. 1) γίνεται η εξής παρατήρηση: «… Παρά τα
ανωτέρω, η πρότασή σας του Β1 Σταδίου προβλέπει, για το έτος στόχο – 2021, συνολικό
πληθυσμό του Δήμου 33.549 κατ. (μόνιμοι κατ. Επανομής: 14.982, Μεσημερίου 4.655, Όρμος
Επανομής: 611 και παραθεριστικής κατοικίας: 13.301. Στην πρότασή σας αυτή καταλήγετε
αποδεχόμενοι τις εκτιμήσεις του Δήμου Επανομής (1569/22-2-2007), που βασίζονται στον
αριθμό των υδρομέτρων στα δύο δημοτικά διαμερίσματα και την παραδοχή 4 κάτοικοι ανά
υδρόμετρο.
Ακόμη κι αν γίνει όμως, για τον υπολογισμό του πληθυσμού, χρήση του αριθμού των
υδρομέτρων, πράγμα που θα έπρεπε πάντως να λάβετε υπόψη σας κατά το Α’ Στάδιο,
τα αποτελέσματα είναι διαφορετικά εάν ληφθεί υπόψη ο καταγεγραμμένος αριθμός των κατοίκων
ανά νοικοκυριό (ΕΣΥΕ, απογραφή 2001) που δίνει για μεν το ΔΔ Επανομής κατά μέσο όρο 2,99
κατ/νοικοκυριό και για το ΔΔ Μεσημερίου 3,12 κατ/νοικοκυριό. Συγκεκριμένα, με βάση τα
υδρόμετρα και τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, ο πληθυσμός της Επανομής το 2021 θα είναι με
ΜΕΡΜ=2,83 (όσο τη δεκαετία 1991-2001 για το Δήμο) 12.800 κατ. περίπου, ενώ του
Μεσημερίου 4.000 κατ. περίπου. Ενώ αν ληφθεί ως ΜΕΡΜ=2,10 (εικοσαετίας 1981-2001 του
Δήμου) προκύπτουν 11.100 κατ. περίπου για την Επανομή και 3.630 κατ. για το Μεσημέρι.
Έτσι, στην καλύτερη περίπτωση και δεχόμενοι ως ΜΕΡΜ=2,83 και τις εκτιμήσεις σας για 611
κατοίκους στον Όρμο Επανομής και 13.301 κατ. παραθεριστικού πληθυσμού, ο συνολικός
πληθυσμός δεν ξεπερνάει τους: 12.800+4.000+611+13.301=30.712 κατ. Η ανωτέρω
προσέγγισή μας είναι σαφώς αισιόδοξη δεδομένου ότι, όπως και στο 659/2-4-2007 έγγραφό μας
που σας κοινοποιήθηκε επισημαίναμε, από τον υπερκείμενο σχεδιασμό (χωροταξικό Κ.Μ.
Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης) στο πλαίσιο του οποίου η μελέτη του ΓΠΣ πρέπει να ενταχθεί
και να υπαχθεί, δεν προβλέπεται η σκοπιμότητα ιδιαίτερων ρυθμών ενίσχυσης του
προγραμματικού μεγέθους του προωθούμενου ΓΠΣ. Αυτό εξάλλου προκύπτει και
από την μελέτη σας, στην οποία απουσιάζει οποιαδήποτε σχετική
αναφορά.»

Είναι γεγονός ότι οι απογραφές αποτελούν σημείο αναφοράς για τον πληθυσμό μιας
περιοχής. Η έντονη όμως πληθυσμιακή αύξηση που έχει καταγραφεί από το Δήμο
κατά τα τελευταία χρόνια και σίγουρα μετά την απογραφή του 2001, είναι κάτι το
οποίο ήταν σχεδόν μη αναμενόμενο, ή τουλάχιστον μη αναμενόμενο στην έκταση
στην οποία παρατηρείται. Οπότε είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρξει μια πολύ
καλή εκτίμηση για τον πληθυσμό του 2008, η οποία ν’ αποτελεί τη βάση για τον
υπολογισμό του πληθυσμού το 2021. Τα υδρόμετρα είναι ένα στοιχείο που ο ΟΡΘΕ
ναι μεν δέχτηκε, δεν έχει πειστεί όμως για την ορθότητά του ή τουλάχιστον για την
απόλυτη τεκμηρίωση ως προς τη χρήση του για τον υπολογισμό του σημερινού
πληθυσμού. Έτσι, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν κι άλλα στοιχεία για τον

8
υπολογισμό του πραγματικού πληθυσμού, αφού ο υπολογισμός αυτός είναι το
πλέον κρίσιμο στοιχείο για το μέγεθος των επεκτάσεων.
Όσον αφορά την εκτίμηση του χωροταξικού σχεδίου Κεντρικής Μακεδονίας καθώς
επίσης και του Ρυθμιστικού Σχεδίου ότι «δεν προβλέπεται η σκοπιμότητα ιδιαίτερων
ρυθμών ενίσχυσης του προγραμματικού μεγέθους για την περιοχή», δύο είναι τα γεγονότα
τα οποία θα πρέπει να μελετήσουμε:
- το χρόνο εκπόνησης των εν λόγω μελετών
- την ορθότητα των στοιχείων που χρησιμοποίησαν οι μελέτες αυτές για την
κατάληξη στο συμπέρασμα ότι δεν προβλέπεται η σκοπιμότητα ιδιαίτερων
ρυθμών ενίσχυσης του προγραμματικού μεγέθους.

Η πραγματικότητα ωστόσο έχει διαψεύσει τις εκτιμήσεις, οπότε θα πρέπει να

ληφθεί υπόψη καθότι είναι μη αναστρέψιμη, σε αντίθεση με τις προβλέψεις που
δύνανται να διορθωθούν…..

Η δυσκολία για την εξεύρεση του πραγματικού πληθυσμού για το έτος 2008, είναι
δεδομένη και θα μπορούσε η οποιαδήποτε μελετητική ομάδα να επικαλεστεί ότι δεν
υπάρχουν τα αντίστοιχα στοιχεία ή ότι δεν είναι στις συμβατικές της υποχρεώσεις η
αναζήτηση των παράπλευρων στοιχείων. Ίσως και να υπάρχει αλήθεια σε
ενδεχόμενη ανάλογη τοποθέτηση, ωστόσο η χρησιμοποίηση επιστημονικά
παραδεκτών μεθόδων για την τεκμηρίωση του πληθυσμού θα πρέπει να αποτελεί
αυτοσκοπό για τους μελετητές, με το Δήμο να παράσχει οποιαδήποτε
τεχνική βοήθεια ή διάθεση ανθρωπίνων πόρων προς την
κατεύθυνση αυτή.

Τέτοια στοιχεία τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν είναι τα εξής:

1. ρυθμός αύξησης μαθητών κατά τα τελευταία δέκα έτη
2. ρυθμός αύξησης απορριμμάτων που συλλέγονται σε επίπεδο δεκαετίας
3. ρυθμός αύξησης κατανάλωσης νερού σε επίπεδο δεκαετίας
4. ρυθμός αύξησης οικοδομικών αδειών που έχουν εκδοθεί σε επίπεδο δεκαετίας
5. ρυθμός αύξησης οικοδομικών αδειών για τις οποίες έχει κατατεθεί αίτηση στην
αρμόδια Πολεοδομία σε επίπεδο δεκαετίας
6. ρυθμός αύξησης τηλεφωνικών συνδέσεων σε επίπεδο δεκαετίας
7. ρυθμός αύξησης συνδέσεων με το δίκτυο της ΔΕΗ σε επίπεδο δεκαετίας.

Τα παραπάνω στοιχεία συνδυασμένα μεταξύ τους, μπορούν να δώσουν μία πολύ

καλύτερη εικόνα για τον πραγματικό πληθυσμό κατά το έτος 2008 και για τις
τάσεις ανάπτυξης, ώστε να γίνει σωστή μελλοντική εκτίμηση του πληθυσμού και
να την αποδεχθεί ο ΟΡΘΕ.
Με τη λανθασμένη τιμή βάσης του πληθυσμού, είναι φυσιολογικό
να μην είναι εφικτή η τεκμηρίωση του ενδεδειγμένου μεγέθους
πληθυσμού για το έτος 2021, άρα υπάρχει λάθος προσέγγιση για το
πλήθος των υπό ένταξη στρεμμάτων.

9
Δ. ΟΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΠΕΚΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΑΦΑΙΝΟΜΕΝΟ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΡΕΜΑΤΟΣ ΤΟΥ
ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΕΠΑΝΟΜΗΣ: ΛΟΓΟΙ
ΠΡΟΣΦΥΓΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΤΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

Όσον αφορά τις επεκτάσεις, τίθεται μεγάλο ζήτημα σε σχέση με αυτές που
προτείνονται σε περιοχές ρεμάτων (στο Μεσημέρι νότια του οικισμού, στην Επανομή
στην περιοχή Κορελό). Ειδικά για το Μεσημέρι, η επέκταση του σχεδίου σε καμία
περίπτωση δε θα πρέπει να περιλαμβάνει την ευρύτερη περιοχή του ρέματος, αφού
εκτός του γεγονότος ότι είναι παράνομη -αφού δεν τεκμηριώνεται η απόλυτη
αναγκαιότητά του οπότε τυχόν προσφυγή πολιτών στο ΣτΕ καθιστά άκυρο το
σχεδιασμό στην εν λόγω περιοχή -, παρουσιάζει αξιόλογη δυναμικότητα σε
δενδρώδεις καλλιέργειες (κυρίως ελιές στα αγροτεμάχια γύρω από το ρέμα) και
έχει δημιουργήσει ένα μικροκλίμα το οποίο συμβάλει στην αναβάθμιση του
οικιστικού περιβάλλοντος. Παράλληλα, τα δέντρα αυτά συγκρατούν το χώμα, οπότε
προστατεύουν το ρέμα από επιχώσεις. Σε καμία περίπτωση η περιοχή αυτή δεν θα
πρέπει να πολεοδομηθεί. Σε τυχόν παρατήρηση μελετητών ή δημοτών ότι
παρατηρείται οικιστική ανάπτυξη στην εν λόγω περιοχή, υπάρχει το επιχείρημα ότι
αντίστοιχη ανάπτυξη παρατηρείται και στο τμήμα βόρεια του οικισμού για το οποίο
δεν προτείνεται επέκταση. Αεροφωτογραφίες αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.

Ε. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ: ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ…..

Σε σχέση με τις διαδικασίες κοινωνικής διαβούλευσης, αυτές κινήθηκαν έντονα στον
άξονα του παραλογισμού και της παραπληροφόρησης. Από τη μια, δεν εξηγήθηκε
ποτέ τι είναι ΓΠΣ, δεν κατάλαβε ο κόσμος τι θα γίνει, έφεραν οι ιθύνοντες προ
τετελεσμένων γεγονότων τους πολίτες με αποτέλεσμα αυτοί να αντιδράσουν και να
φτάσουν στο σημείο κάποιοι εξ αυτών να μην επιθυμούν καθόλου την υλοποίηση του
ΓΠΣ. Η δημοτική αρχή σχεδιάζει επί χαρτών και επαναπροσδιορίζει όρια
επεκτάσεων και χρήσεις γης κατά το δοκούν, οι μελετητές έχουν μπει εξ αρχής σε
μια διαδικασία τεκμηρίωσης αναγκαιότητας ύπαρξης τρίτου οικιστικού πόλου
στην περιοχή Μετόχι, ενώ δεν ακολουθήθηκαν βήματα ενημέρωσης και έγκυρης
και κυρίως ΕΝΤΙΜΗΣ ενημέρωσης. Η δημοτική αρχή επανέρχεται κατά το Μάρτιο
του 2008 με έναν χάρτη ο οποίος εκ των πραγμάτων είναι επιθυμητός σε μεγάλο
βαθμό από τους πολίτες, ένας χάρτης ωστόσο με στοιχεία τέτοια που από τον ΟΡΘΕ
απορρίφθηκε πριν από ένα έτος. Η όλη κατάσταση έχει μπερδέψει τους πολίτες και
δεν είναι εφικτό να υπάρξει πλέον εμπιστοσύνη των πολιτών έναντι αυτών που
σχεδιάζουν και χειρίζονται καταστάσεις. Είναι σαφές ότι απαιτείται πλέον ο
επαναπροσδιορισμός όσων έγιναν και η έναρξη εκ του μηδενός της όλης διαδικασίας
ενημέρωσης, δίχως ημερομηνίες και εκβιαστικά διλήμματα.

10
 Στ. ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΚΥΡΙΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΤΕΛΙΚΟΥ ΛΕΚΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΧΑΡΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΠΟΥ ΔΕΝ
ΕΚΤΙΜΗΘΗΚΑΝ

Τι επιθυμούν οι
πολίτες (γενική
Τι λέει το τελικό λεκτικό Τι προωθεί η Δημοτική εικόνα, υπάρχουν Τι θα μπορούσε
Συμπέρασμα
του ΟΡΘΕ Αρχή επιμέρους πολλές εναλλακτικά να μελετηθεί
διαφορετικές
τοποθετήσεις)
Παράλληλη ανάπτυξη ως Ο Δήμος ως προαστιακός Ο Δήμος ως φορέας Δε μελετήθηκε η Σύμφωνα με το άρθρο 10 του
αγροτικός, αστικός και οικιστικός πόλος του ΠΣ υποδοχής δυνατότητα του Δήμου ως Ν.2742/1999: «Οι περιοχές αυτές
παραθεριστικός Δήμος. Θεσσαλονίκης, με πληθυσμού του ΠΣ κέντρου παροχής (ΠΟΑΠΔ) μπορεί να εξειδικεύονται κατά
Αναφέρει την προστασία δυνατότητα ανάπτυξης Θεσσαλονίκης, με υπηρεσιών στη κλάδο δραστηριότητας
του περιβάλλοντος, του τουρισμού. δυνατότητες Νοτιοανατολική πλευρά ή τομέα παραγωγής ή είδος και
οριοθετεί περιοχές Αναφέρει για προστασία ανάπτυξης του του Νομού. προορισμό λειτουργίας και να
προστασίας. Δεν αναφέρει του περιβάλλοντος, τουρισμού καθώς Δε δόθηκαν διέξοδοι στα διακρίνονται
τρόπους ανάπτυξης του οριοθετεί περιοχές επίσης και άλλων προβλήματα του σε περιοχές αποκλειστικής χρήσης, στις
αγροτικού τομέα. προστασίας. Δεν αναπτυξιακών αγροτικού κόσμου. οποίες απαγορεύεται κάθε άλλη
Αναφέρει σε γενικόλογο αναφέρει πώς γίνεται επιλογών . Οι Μπήκαν μόνο περιορισμοί δραστηριότητα εκτός από εκείνη στην
επίπεδο την ανάπτυξη πράξη η βιώσιμη χρήση πολίτες με τη στην εκτός σχεδίου οποία αποβλέπει ο χαρακτηρισμός
λειτουργικών και της γεωργικής γης και διαδικασία που περιοχή (αναφορά περί τους και σε περιοχές κύριας χρήσης,
συμπληρωματικών ποιες είναι οι νέες ακολουθήθηκε, δεν κατάτμησης 10 όπου επιτρέπονται και άλλες
σχέσεων με όμορους δραστηριότητες για την έχουν καταλήξει στρεμμάτων όπως ίσχυε δραστηριότητες υπό όρους». Δεν
Δήμους των Νομών επίτευξη μιας για την και αρτιότητα 10 υπάρχει ούτε στη μελέτη του ΟΡΘΕ
Θεσσαλονίκης και πολύπλευρης αναπτυξιακή στρεμμάτων στα νέα ούτε στην πρόταση του Δήμου
Χαλκιδικής και δεν παραγωγικής δυναμικής. επιλογή για τον αγροτεμάχια που θα εξειδίκευση, ώστε εξ’ αρχής να
ξέρουν οι πολίτες τι γίνεται.
τεκμηριώνει πώς αυτό τόπο τους. ΕΙΝΑΙ προκύψουν από
Σύμφωνα με το άρθρο αυτό,
γίνεται πράξη. ΒΑΣΙΚΟ κατατμήσεις), ΕΝΏ
υπάρχει η δυνατότητα αργότερα, με
ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΤΗΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΡΓΟΤΕΡΑ Η
αίτηση του φορέα να προσδιοριστεί
ΟΛΗΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ
η χρήση της γης αποκλειστικά ως γη
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΩΝ
ανάπτυξης πρωτογενούς τομέα και
ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΩΝ
να περιορίσει τη δόμηση για χρήσεις
ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ,
που δεν εμπίπτουν σ’ αυτήν, οπότε

11
 ΚΑΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ υπάρχει η δυνατότητα μείωσης των
ΜΕΓΑΛΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΘΡΟ 10 ΤΟΥ Ν. χρήσεων γης που προωθείται με το
ΤΟΥ 2742/1999, ΟΠΩΣ ΓΠΣ. Θα έπρεπε να είναι ξεκάθαρη η
ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΗ μελέτη, ώστε να μην υπάρχουν
ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΗ ΜΕΛΕΤΗ. παρερμηνείες στο μέλλον.
ΑΡΝΗΣΗ. Η ζώνη αναψυχής Δεν υπάρχει σύγκλιση απόψεων κανενός:
τουρισμού είναι μικρή, δε - Ο ΟΡΘΕ αναφέρει ρητά ότι η ανάπτυξη
μελετήθηκε η δυνατότητα του Δήμου κινείται σε 3 επίπεδα:
ανάπτυξής της. αγροτική, αστική, ανάπτυξη
Η παραθεριστική κατοικία παραθεριστικής κατοικίας.
είναι εξαιρετικά ευρεία εις - Ο Δήμος θέτει και την τουριστική
βάρος του τουρισμού, ανάπτυξη. Δεν αναφέρει την αγροτική
στερεί μελλοντική ανάπτυξη ως προτεραιότητα, ωστόσο
ανάπτυξη του τουρισμού δεν προτείνει συγκεκριμένες δράσεις
αφού δεν αφήνει για τον τομέα αυτό, παρόλο που
πρόσβαση στις ακτές. ορίζονται εκ των πραγμάτων χρήσεις
γης για την ανάπτυξη του πρωτογενούς
τομέα.
- Οι πολίτες επιθυμούν τη διασφάλιση
των αξιών γης και την ανάπτυξη νέων
δραστηριοτήτων ώστε η περιοχή να
αποτελέσει κέντρο παροχής υπηρεσιών
ως δυναμικός οικιστικός φορέας
υποδοχής πληθυσμού.
Μελλοντικός πληθυσμός Μελλοντικός πληθυσμός Οι πολίτες Οι μελετητές προσδιόρισαν Σύμφωνα με τις 2 εκτιμήσεις:
Επανομής (2021): 12800 Επανομής (2021): 14982 επιθυμούν τον πληθυσμό με σημεία - Ο Δήμος επιθυμεί να εντάξει στην
επεκτάσεις οι αναφοράς τις απογραφές Επανομή για 2.182 περισσότερα άτομα
Μελλοντικός πληθυσμός Μελλοντικός πληθυσμός οποίες αφενός μεν και τα υδρόμετρα. Δε σε σχέση με την πρόταση του ΟΡΘΕ,
Μεσημερίου (2021): 4000 Μεσημερίου (2021): 4655 θα είναι λήφθηκαν υπόψη: 2.543 στρέμματα με τον ίδιο σ.δ.
προσοδοφόρες ως - ρυθμός αύξησης Πρώτον, δεν τεκμηριώνει τον πληθυσμό
Επέκταση Α κατοικίας Επέκταση Α κατοικίας αντικείμενα (τα απορριμμάτων που αυτόν με στοιχεία, δεύτερον η σχέση
στην Επανομή 1668 στην Επανομή 4211 οικόπεδα) συλλέγονται σε επίπεδο υπό ένταξη στρεμμάτων/νέων
στρέμματα με σ.δ. 0,3 στρέμματα με σ.δ. 0,3 αργότερα δεκαετίας κατοίκων, είναι πολύ διαφορετική από

12
Επέκταση Α κατοικίας στο Επέκταση Α κατοικίας αντιπαροχής και - ρυθμός αύξησης το πολεοδομικό πρότυπο που τηρήθηκε
Μεσημέρι 1100 στρέμματα στο Μεσημέρι 2800 παράλληλα θα κατανάλωσης νερού σε από τον ΟΡΘΕ. Άρα η πιθανότητα να
με σ.δ. 0,25 στρέμματα με σ.δ. 0,3 γίνεται επίπεδο δεκαετίας περάσει η πρόταση του Δήμου δεν
διασφάλιση - ρυθμός αύξησης τεκμηριώνεται.
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ποιότητας ζωής στις οικοδομικών αδειών που - Αντίστοιχα, ο Δήμος επιθυμεί να
ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ μελλοντικές έχουν εκδοθεί σε επίπεδο εντάξει στο Μεσημέρι για 655
ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ κατοικίες. δεκαετίας περισσότερα άτομα, 1700 στρέμματα με
ΕΠΑΝΟΜΗΣ: 7333 ΕΠΑΝΟΜΗΣ: 7333 - ρυθμός αύξησης μεγαλύτερο σ.δ. Πρώτον, δεν
οικοδομικών αδειών για τεκμηριώνει τον πληθυσμό αυτόν με
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ τις οποίες έχει κατατεθεί στοιχεία, δεύτερον η σχέση υπό ένταξη
ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ αίτηση στην αρμόδια στρεμμάτων/νέων κατοίκων, είναι πολύ
ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ Πολεοδομία σε επίπεδο διαφορετική από το πολεοδομικό
ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ: 1338. ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ: 1338. δεκαετίας πρότυπο που τηρήθηκε από τον ΟΡΘΕ.
- ρυθμός αύξησης Άρα η πιθανότητα να περάσει η
Άρα, για κάθε νέο κάτοικο Άρα, για κάθε νέο τηλεφωνικών συνδέσεων πρόταση του Δήμου επίσης δεν
που υπολογίζεται να κάτοικο που σε επίπεδο δεκαετίας τεκμηριώνεται.
εγκατασταθεί στην υπολογίζεται να - ρυθμός αύξησης Ο ΟΡΘΕ δεν εκτιμά σωστά τον πληθυσμό
Επανομή, προσδιορίζονται εγκατασταθεί στην συνδέσεων με το δίκτυο που σήμερα κατοικεί στο Δήμο.
3,28 στρέμματα επέκτασης Επανομή, της ΔΕΗ σε επίπεδο
((12800-7333)/1668=3,28) προσδιορίζονται 1,81 δεκαετίας.
με σδ 0,3. στρέμματα επέκτασης Υπάρχει εκτίμηση π.χ. στο
((14982-7333)/4211=1,81) Μεσημέρι ότι ήδη ο
Άρα, για κάθε νέο κάτοικο με σδ 0,3. πληθυσμός είναι 2.000
που υπολογίζεται να κάτοικοι, ενώ κατά την
εγκατασταθεί στο Άρα, για κάθε νέο απογραφή του 2001 ήταν
Μεσημέρι, κάτοικο που 1334. Οπότε ο ρυθμός
προσδιορίζονται 2,42 υπολογίζεται να αύξησης είναι μεγάλος. Το
στρέμματα επέκτασης εγκατασταθεί στο ίδιο και στην Επανομή. Η
((4000-1338)/1100=2,42) με Μεσημέρι, λανθασμένη τιμή βάσης
σδ 0,25. προσδιορίζονται 1,18 έχει ως αποτέλεσμα λάθος
στρέμματα επέκτασης επεκτάσεις.
Στους παραπάνω ((4655-1338)/2800=1,18)
υπολογισμούς λήφθηκαν με σδ 0,3.

13
υπόψη τα στοιχεία των
απογραφών μόνο. Στους παραπάνω
υπολογισμούς λήφθηκαν
υπόψη τα στοιχεία των
απογραφών μόνο.

Για τις περιοχές ένταξης Για τις περιοχές ένταξης Οι πολίτες βλέπουν Θα έπρεπε να Δεν πείστηκαν οι πολίτες για την ορθότητα
δεν αναφέρονται τα δεν αναφέρονται τα ως κοινωνικά αναφερθούν σενάρια των περιοχών επεκτάσεων και των σ.δ., και
κριτήρια που λήφθηκαν κριτήρια που λήφθηκαν αποδεκτή λύση την περιοχών επεκτάσεων σε συνδυασμό με τους χάρτες που
υπόψη και δεν υπόψη και δεν περιμετρική και αξιολόγηση αυτών με σχεδιάζονταν με τον έναν ή τον άλλον
εξετάστηκαν αναλυτικά τα εξετάστηκαν αναλυτικά επέκταση των κριτήρια όμοια για όλες τρόπο, δημιουργήθηκε σύγχυση. Επίσης, οι
στοιχεία αυτά ή και δεν τα στοιχεία αυτά ή και οικισμών, χωρίς να τις περιοχές και να τεθούν περιοχές επεκτάσεων εκ πρώτης όψεως δεν
αναπτύχθηκαν δεν αναπτύχθηκαν σημαίνει ότι αυτή η σε καθεστώς κοινωνικής αποτελούν και τις καλύτερες σε σχέση με
εναλλακτικά σενάρια. εναλλακτικά σενάρια. διαδικασία είναι διαβούλευσης. εναλλακτικές επιλογές.
Υπάρχουν επεκτάσεις σε Υπάρχουν επεκτάσεις σε πάντα η σωστή.
ρέματα. ρέματα.

14
Ζ. ΣΥΝΟΨΗ ΛΑΘΩΝ, ΠΑΡΑΛΕΙΨΕΩΝ, ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ
ΔΙΛΗΜΜΑ ΠΕΡΙ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΤΗΣ
ΜΕΛΕΤΗΣ

Συνοψίζοντας, σημεία στα οποία η πρόταση των μελετητών (μετά των υποδείξεων του
ΟΡΘΕ) δεν τεκμηριώνει στο σύνολο ή δημιουργεί έντονες «υποψίες» περί ανακριβούς
τεκμηρίωσης ή ακόμη και έλλειψη αντικειμενικότητας τους, είναι τα παρακάτω:
- δεν υπάρχει σαφές αναπτυξιακό πλάνο για την περιοχή. Αναφέρεται ως στόχος η
αγροτική ανάπτυξη, δεν τεκμηριώνεται πουθενά πώς θα γίνει πράξη
- δεν αξιοποιεί καθόλου το συγκριτικό πλεονέκτημα της χωροθέτησης του
οικισμού πλησίον του άξονα Θεσσαλονίκης – Χαλκιδικής, το αναφέρει απλώς
στην 1η σελίδα του τελικού λεκτικού της Β1 φάσης. Αντίστοιχα, δεν υπάρχει
τεκμηρίωση για τις αναπτυξιακές ευκαιρίες εξαιτίας της γειτνίασης με το
αεροδρόμιο «Μακεδονία»
- αναφέρει ως ευκαιρία ανάπτυξης του τριτογενούς τομέα την ύπαρξη της
εκτεταμένης παραθεριστικής κατοικίας, δίχως να τεκμηριώνει πώς η ευκαιρία
αυτή γίνεται πράξη
- αναφέρει ως ευκαιρία την ύπαρξη 35 χλμ ακτών με μεγάλα τμήματα κατάλληλα
για θερινές τουριστικές δραστηριότητες, ωστόσο στην τελική πρόταση πολύ
μικρό τμήμα των ακτών χαρακτηρίζεται ως ζώνη αναψυχής – τουρισμού
- η μείωση των μέσων συντελεστών δόμησης η οποία συνεπάγεται –κατ’ αρχάς
ορθώς- τη δημιουργία υψηλής ποιότητας δομημένου περιβάλλοντος, δημιουργεί
το ζήτημα της μη ίσης μεταχείρισης των πολιτών. Θα έπρεπε να τεθεί σε
κοινωνική διαβούλευση και μία άλλη προσέγγιση (π.χ. η μείωση του συντελεστή
κάλυψης)
- για το μείζον θέμα της οικιστικής υποβάθμισης εξαιτίας πολεοδομικών
παραβάσεων δε γίνεται καθόλου μνεία
- για τις οικιστικές επεκτάσεις προτείνονται χαμηλοί συντελεστές δόμησης, δίχως
να εξετάζεται εναλλακτικό σενάριο και να τεθεί προς κοινωνική διαβούλευση
ώστε ν’ αποφασίσει η τοπική κοινωνία
- ακόμη και στο τελικό λεκτικό της Β1 φάσης, η μελετητική ομάδα επιμένει ως
εναλλακτική πρόταση για την επέκταση της Επανομής, να δημιουργηθεί μια νέα
οικιστική μονάδα στη θέση των οικοδομικών συνεταιρισμών
- ενώ τίθεται ως γενική αρχή η προστασία των παρόχθιων ζωνών των ρεμάτων,
των φυσικών συστάδων δένδρων και βλάστησης, εν τούτοις προτείνονται
επεκτάσεις στις εν λόγω περιοχές. Αυτό το γεγονός όχι μόνο είναι επιστημονικά
απαράδεκτο και παράνομο, ελλοχεύει και τη μεγάλη πιθανότητα απόρριψης της
επέκτασης σε αυτές τις περιοχές, σε περίπτωση προσφυγής πολιτών στο
Συμβούλιο της Επικρατείας, με αποτέλεσμα την είσοδο σε μια περιπέτεια του
συνόλου του ΓΠΣ
- οι προβλέψεις για το μελλοντικό πληθυσμό δεν έχουν πείσει τους επιβλέποντες
από τον ΟΡΘΕ, εξαιτίας της μη ύπαρξης επαρκών στοιχείων. Έτσι, υπάρχει
σοβαρό ενδεχόμενο να μπουν είτε λιγότερες είτε περισσότερες περιοχές στο
σχέδιο πόλης, καθότι αυτό θ’ αποτελέσει πλέον αντικείμενο διαπραγμάτευσης με
την Εκτελεστική Επιτροπή του ΟΡΘΕ, η οποία έχει χαρακτήρα περισσότερο
πολιτικό και λιγότερο τεχνοκρατικό. Αποτελεί ζητούμενο ωστόσο η επιστημονική
τεκμηρίωση για τις περιοχές και την έκταση των επεκτάσεων, δεν πρέπει να γίνει

15
 ο καθορισμός της έκτασης και της χωροθέτησης των επεκτάσεων με πολιτικά
κριτήρια
- αναφέρεται η λειτουργικότητα του ΓΠΣ και η συμπληρωματικότητά του με την
ευρύτερη χωροταξική ενότητα όμορων δήμων, χωρίς ωστόσο να γίνεται καμία
τεκμηρίωση για τα εν λόγω θέματα, πέρα από την αναφορά οδών σύνδεσης
(τεκμηρίωση σε σχέση με τη λειτουργία των πόλεων)
- αναφέρεται ότι οι περιοχές ρεμάτων, περιαστικού πρασίνου κ.α. καθορίζονται ως
περιοχές ειδικής προστασίας και εξαιρούνται της πολεοδόμησης. Στο χάρτη
ωστόσο δεν καθορίζονται οι εν λόγω περιοχές στο σύνολό τους και ειδικά στο
Μεσημέρι προτείνεται επέκταση σε μια ευρύτερη περιοχή που έχει ρέματα,
έντονο ανάγλυφο, ενώ είναι προφανές ότι σε επίπεδο πολεοδομικής μελέτης
μεγάλα τμήματα θα εξαιρεθούν, χωρίς ωστόσο αυτό να είναι επαρκές για την
προστασία της περιοχής. Επίσης, στην περιοχή αυτή είναι φυτεμένα εκατοντάδες
δέντρα (κυρίως ελιές), τα οποία έχουν δημιουργήσει ένα παραγωγικό
περιοικιστικό άλσος, υπό την ευρεία έννοια του όρου
- για το Δ.Δ. Μεσημερίου προτείνεται η κατασκευή αυτόνομης μονάδας
επεξεργασίας λυμάτων, λόγω της μορφολογίας του εδάφους. Η αυτόνομη
μονάδα είναι οικονομικά ασύμφορη για την εξυπηρέτηση μόνο ενός οικισμού
και ως εκ τούτου τυχόν μη λειτουργία της θα δημιουργήσει περιβαλλοντικά
προβλήματα στην περιοχή που θα καταλήγουν τα λύματα. Δεν έχει εξεταστεί η
σκοπιμότητα και βιωσιμότητα σύνδεσης του Μεσημερίου με τον ίδιο αγωγό που
θα εξυπηρετήσει και την Επανομή, με την έννοια ότι τεχνικά η λύση αυτή
ευσταθεί. Η μελέτη επικαλείται μόνο τη μορφολογία του εδάφους ως πρόκριμα
για τη λειτουργία αυτόνομου σταθμού, δεδομένο που μόνο του δεν είναι λογικό.
- για τις επεκτάσεις η μελέτη θεωρεί ως κριτήρια τις τάσεις οικιστικής ανάπτυξης,
τη θέα, το προσανατολισμό και τη μορφολογία του εδάφους κ.α., ωστόσο στην
πράξη ακυρώνει τα κριτήρια αυτά, αφού ειδικά στο Μεσημέρι υπάρχουν
καλύτερες θέσεις που να πληρούν τα παραπάνω κριτήρια. Δεν εξετάστηκαν
σενάρια επέκτασης κι άλλων περιοχών, ούτε υπάρχει τεκμηρίωση λεκτική για το
λόγο για τον οποίο η επέκταση φθάνει μέχρι το Χ ή το Ψ σημείο
- η μελέτη θεωρεί ότι θα πρέπει να υπάρχουν γενικά χρήσεις αμιγούς κατοικίας με
μικρές περιοχές χρήσεων γενικής κατοικίας. Η εν λόγω τάση δημιούργησε σε
άλλες περιοχές «υπνουπόλεις», πόλεις μη λειτουργικές στην καθημερινότητά
τους, συγκέντρωσε υπέρμετρα κάποιες δραστηριότητες σε κεντρικούς οδικούς
άξονες και ενίοτε δημιούργησε κυκλοφοριακά προβλήματα. Ως σύγχρονη
αντίληψη για την αντιμετώπιση του φαινομένου των «υπνουπόλεων», θεωρείται
ο κατά δυνατόν περιορισμός της αμιγούς κατοικίας και σε αντικατάσταση αυτών
των χρήσεων τη γενική κατοικία με περισσότερες εξαιρέσεις, ώστε να
διασφαλίζεται η λειτουργικότητα των πόλεων και παράλληλα η συμβατότητα
των χρήσεων γης. Επιπλέον, η χωροθέτηση συμβατών χρήσεων γης σε ιδιόκτητα
κτίσματα, αυξάνει την ανταγωνιστικότητα της τοπικής οικονομίας, αφού σε άλλη
περίπτωση θα έπρεπε ο υποψήφιος επιχειρηματίας να εγκατασταθεί σε μη
ιδιόκτητο χώρο
- η παραθεριστική κατοικία δημιουργεί ένα «τσιμεντένιο μέτωπο» προς την ακτή,
μη επιτρέποντας την τουριστική ανάπτυξη στις εν λόγω περιοχές σε μελλοντικό
χρόνο. Θα πρέπει τουλάχιστον να εξασφαλίζεται η μελλοντική χωροθέτηση

16
 χρήσεων τουρισμού – αναψυχής στον παραλιακό άξονα, χωρίς να αναιρείται η
οικιστική ανάπτυξη που όντως παρατηρείται στο θαλάσσιο μέτωπο
- η πρόταση για ένταξη στο σχέδιο περίπου 11.000 στρεμμάτων παραθεριστικής
κατοικίας, δημιουργεί δύο βασικά προβλήματα: α) μειώνει το ζωτικό χώρο
τουρισμού – αναψυχής β) καθιστά μη εφαρμόσιμο το ΓΠΣ στο σύνολό του,
τουλάχιστον σε σχέση με το οικονομικό κόστος για τις αντίστοιχες πολεοδομικές
μελέτες, τις κτηματογραφήσεις και τις πράξεις εφαρμογής
- επίσης, ενώ τίθεται ως στόχος η διαφύλαξη της γεωργικής γης, αυτός ο στόχος
αναιρείται παρακάτω με την ένταξη 11.000 και πλέον στρεμμάτων
παραθεριστικής κατοικίας, δίχως να υπάρχει επιστημονικά παραδεκτός τρόπος
για τον καθορισμό του πληθυσμού που διαμένει ή πρόκειται να εγκατασταθεί
στις περιοχές αυτές.

Με την ανάγνωση της μελέτης δε μπορεί κάποιος να προσδώσει στην περιοχή

κάποιον συγκεκριμένο αναπτυξιακό χαρακτήρα, ενώ υπάρχουν και τεχνικά λάθη
τα οποία δημιουργήθηκαν προφανώς εξαιτίας ανεπαρκών επισκέψεων στην
περιοχή μελέτης (κραυγαλέα περίπτωση η επέκταση στο ρέμα του Μεσημερίου).

Θα μπορούσε επίσης να υιοθετηθεί η φιλοσοφία της συμπαγούς – λειτουργικής πόλης,

η οποία χαρακτηρίζει σύγχρονα πολεοδομικά πρότυπα –δίχως να σημαίνει ότι το
πρότυπο που υιοθετείται περί σχετικής διασποράς είναι μη επιστημονικά ορθό-,
καθότι με τη φιλοσοφία της συμπαγούς πόλης επιτυγχάνεται η πολεοδόμηση με φειδώ
των αδόμητων χώρων, ενώ ταυτόχρονα δίνεται η δυνατότητα παρεμβάσεων στο
μέλλον.

Σύμφωνα με όσα έχουν παρατεθεί κι αναλυθεί, το σύνολο της μελέτης παρουσιάζει

πολλά επιμέρους μη συνεκτικά μεταξύ τους στοιχεία: η κατάσταση αυτή καθιστά
επιτακτικό τον επαναπροσδιορισμό πολλών στοιχείων, γεγονός που παραπέμπει
σε επανάληψη της μελετητικής δραστηριότητας, σε βαθμό τέτοιο που τίθεται από
πολλούς δημότες το ερώτημα μιας νέας διαδικασίας.

Με εκτίμηση,

Χάρης Αμμανατίδης

17