You are on page 1of 73

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 1

wm0ef c H p mwnf ;
vS[ef
rS
twd k i f y if c H p mwnf ; pmrlrsm;udk }udKqdkvSsuf
armifarmifvS}udKif
-'Drdkua&pDpHepf awG;ac:usifhoHk;a&;
pmwnf ; -vl@tcGifta&;av;pm;vdkufemqufqHa&;
aomif;jrifhOD; / rif;rif;odef; -trsdK;om;EdkifiHa&;pdwf"gwf&Sifoefxufjrufa&;
wdk t
h wGuf
pmpD p m&k d u f taxmuftuljyKonfh pmr_rsm;udk
oef@aZmfrif;/xG%f;jrifh av;pm;pGmjzifh zdwfac:tyfygonf//
wifEG,fxGef; / xGef;rif;Edkif qufoG,f&ef
w,f v D z k e f ;
b ¾ma&;
03-5974-1981
xGef;+idrf;
090-4532-0568
rmrmjrifh/ rmrmoef;
090-6040-8282
"gwf y H k
zuf p f
nDnDxGef;/auoDodef;
03-3362-1594
pmtk y f c sKyf
tD ; ar;vf
ausmfrdk;Edkif shweratueditors@gmail.com

yHkESdyf pmrlrsm;ay;ydk &h ef


ausmfnGef@/ omEdk;xGef;
cifpdk;/aZ,sm0if; NLD(LA)JB
odef;Om%f0if; OFFICE
(303)Villapallet Bldg,
1-3-23 Nishi Sugamo
jzef @ csd a &; Toshima-ku,
wGwfa&$/ Tokyo 170-0001
Japan
atmifjrwfxGef;/ 0if;atmif http;//www.nldlajpbranch.com/index.htm
pmrlrsm;udk ay;yd@k &mwGif uavmiftrnf/ trnf&if;/ qufo, G &f efz;kH eHygwf
pmtk y f t jyif t qif vdypf mrsm;udk yl;wGaJ zmfjyay;yg&ef txl;arwWm&yfct
H yfygonf//
jrodef;/aZ,smrif;xGef;
2 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10
rmwd u m
tcef;quf
trsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzGJ ch sKyf . ordik ;f tusO;f
pm- (19 )

wyfrawmfta=umif; h h
tydkif; (16-17)
('k-AdkvfrSL;}uD;at;jrifh) pm-(32)
a&$&wk tmabmf pm -(4 )

xkwjf yefa=unmcsuf pm -(6 )

A[dktvkyftr_aqmifrsm;
ud,
k af &;&mZ0if pm -(9 )

aqmif;yg;rsm;
aumvdyfausmif;ol. tarG
a':cifrsKd;cspf pm-(42)
@ jrefrmtrsKd;orD;
(a': jrpde)f pm -(45)
'ga=umifh h h h a&G;vdkuf=uyg
Edik if aH &;vkyw
f ,fqw kd m (vif;vwfrif;) pm -(53)
rw&m;wm vkyw f m rcHcsiv
f kd /h /
'gq&kd if h h h a':atmifqef;pk=unf (odk rh [kw)f h h h
olrsm;udv k nf; rw&m; rvky&f bl;// (rif;[ef) pm- (56)
Edik x f ufp;D eif;rvky&f bl;//
'g h h h EdkifiHa&;o&kyfaz: ra[mo"mZwfawmf
tydik ;f (2)
Edik if aH &;tvkyyf /J / tn=w okawoD wOD; pm h h (h 69)

a':atmifqef;pk-unf
25/5/ 98

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 3


2010wGifjrefrmhEdkifiHa&;tajymif;tv$Jjzpfrnf[k ajymqdkae=u
oH r sm;=um;ae& onf r S m =umcJ h a v+yD ? 2010twG i f ; 0if a &muf v mcJ h
aomfvnf; ajymif;v$Jr_t&dyfta,mif rjrif&ao;/ ar#mfvifholrsm;uvnf;
ar#mfvifhae=uqJ? jynfolrsm; uvnf;ar#mfvifhonf EdkifiHa&;ygwDrsm;
uvnf; ar#mfvifhonf? urBmuvnf;ar#mfvifhonf/ wyfrawmfuvnf;
ar#mfvifh onf/ ppftm%m&Sifrsm;u vnf;ar#mfvifh=uonf? ar#mfvifh
=uwmjcif;twlwl &nf¶G,fcsufuawmh rwl=u wmaocsm onf?

a&$ vGwfvyfa&;&+yD; ESpfaygif;60twGif; jrefrmhEdkifiHa&;ordkif;wGif


tajymif ; tvJ $ t rsKd ; rsKd ; ES i f h =uH K awG @ cJ h = u&onf ? ud k v d k e D p epf r S o nf
vGwfvyfaomEdkifiHtjzpf ajymif;v$JcJhonf? wkdif;jyKjynfjyKv$wfawmfrSonf
ygvDrefv$wfawmfodk@ ajymif;vJ cJhonf? zqyvrSonf tdrfapmifhtpdk;&odk@

& ajymif;v$cJ ohJ nf? tdraf pmift h pd;k &rSonf yxpod@k ajymif;v$cJ o

csKyfra_ tmufwiG f aecJ&h +yD;/ awmfveS af &;aumifprD o


hJ nf? yxptpd;k
&onf tm%mod r f ; jcif ; cH & +yD ; ppf 0 g'D a wmf v S e f a &;aumif p D . tk y f
S nf tjrKawygw/D aemuf

wk jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDodk@ ajymif;v$JcJhonf? vrf;pOfygwDudk jynfolrS


&Spaf v;vH;k ta&;awmf yH}k uD;ESihf jzKwfcsEikd cf ahJ omfvnf; tajymif;tv$rJ jzpfc?hJ
etzrS tm%modr;f +yD; ppftyk cf sKyfa&;ESit hf yk cf sKyfcohJ nf? 1990jynhaf r27&uf
ae@wGifa¶G;aumufyGJusif;yay;cJhonf? EdkifiHa&;tajymif;tv$Jjzpfrnf[kxif

tm cJah omfvnf; &nf¶, G cf suf ar#mv f ifch surf wlaom ajymif;vJr$ r_ sK;d ESihf tajymif;
tv$JjzpfcJhonf? AdkvfcsKyfrSL;}uD;apmarmifxHrS AdkvfcsKyfrSL;}uD;oef;a¶$u
wm0efvaJ$ jymif;,lI e0w ppftyk cf sKyfa&;rSonf etzppftyk cf sKyfa&;od@k om

abmf ajymif;vJ$cJhonf?
2010tajymif;tv$o J nf rnfo@kd aomajymif;v$rJ r_ sK;d ESihf ajymifvrJ$ nf
enf ; jynf o l r sm;u td r f a pmif h t pd k ; &rS o nf yxptpd k ; &od k @ ajymif ; v$ J r _
rsKd;udkom tvkd&Sd=uonf? 1990jynhfwkef;u ar#mfvifhcsufrsKd; &Sdae=uqJ?
1990jynhf&v'fudk taumiftxnfazmfay;zdk@om ar#mfvifh ae=uqJ?
jynf o l u d k O D ; aqmif a eqJ jynf o l v l x k . axmuf c H t m;ay;r_ u d k
&,lxm;EdkifqJjzpfaom trsKd;om; 'Drdkua&pD tzGJ@csKyf. oabmxm;
onf v nf ; 1990jynh f a ¶G ; aumuf y G J & v'f u d k wenf ; enf ; jzif h taumif
txnf a zmf aqmif ¶ G u f a y;apvd k a om qEN r sm;rS m rqd w f o k O f ; ao;/
qdwfokOf;tyfaomt&mvnf;r[kwfacs? wdkif;jynfESifhvlrsKd;*k%foduQmonf
TrSmwnfonf? O'gef;wGifrnhfudpPrsKd;rjzpfoifh?

4 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


ppftm%m&Sifrsm;uawmhawmfvSefa&;aumifpDrSonf jrefrmh
qd k & S , f v pf v rf ; pOf y gwD o d k @ ajymif ; v$ J a om tajymif ; tv$ J r sKd ; ud k o m
tvdk&Sdonf?
tvkd&Sdonhftavsmuf 2008wGif vrf;cif;cJhonf? rjzpfjzpfa
tmifvyk cf o hJ nf? 2008tajccH Oya'udt k ajccHI tydik 'f ;kd udk xd;k csiyf &kH onf?
txd;k &cufaeonf? ta¶G@rmS ;aomppfw&k ifukd b,ft&mcsaºu;&rnfenf;
e0wrS etzodk@ajymif;ovdk rvG,fwmuawmh }udrf;aoaeonf?
udk,hfxrif;udk,fpm; }uD;awmfEGm;ausmif;ay;ae&aom urBmhEdkifiH
wumuvnf; jrefrmEdkifiHudk tajymif;tv$J jzpfa&;udkvdkvm;=uonf?
tESpfESpfq,fausmf ¶Gufxm;&aom jA[Rmhacgif;udk a¶$@csifae=uonf?
vlrsK;d }uD;Edik if }H uD;rsm;u vnf; vl}uD;vlaumif;qefqef awmif;qd=k uonf?
pD;yGm;a&;atmufaps;vdkufolrsm;uvnf; atmufaps;t& awmif;qdk
=uonf? rcspfaomfvnf; yifhouf¶SLae&aom EdkifiHrsm;uvnf; ajyvnf
&majyvnfa=umif; a=umif;usKd;jyawmif;qdkae =uonf? ajymif;v$Ja&;om
jzpfvo kd nf? ajymif;zd@k omtvd&k o dS nf? ajymif;v$aJ pvdak omqENawmh&o dS nf?
'dkif;0efxufuJrnfh udpPrsKd;udkvnf; a=umufaeyHk&onf?
rnfodk@yifqdkapumrl ESpfaygif;21ESpfvHk;vHk; vdyfcJwnf;wnf;jzpf
aeaom jrefrmjynfEikd aH &;tusyt f wnf;onf 2010wGif wrsK;d wzHak jymif;
v$Jaumif;ajymif;v$JvmEdkifonf? xdkodk@ajymif;v$Jr_rsKd;jzpfay:vmap&ef
t"dujzpfaeaom tcuf tcJonf wdkif;jynf.tem*gwfudk tqHk;tjzwf
ay;Edik af om yk*Kd~ vfrsm;udk ab;xkwx f m;+yD; pOf;pm;}uHpaD e=uaom jy\em
yifjzpfonf?
jrefrmjynfEdkifiHa&;tusyftwnf;onf jynfolvlxkacgif;aqmif
rsm;/ wdkif;&if;om;acgif;aqmifrsm;ESifh ppftm%m ydkifacgif;aqmifrsm; awG@
qHkI aqG;aEG;wdkifyif n‡dEd_if;qHk;jzwfajz&Sif;jcif;onfom t"dujzpfonf?
odk@r[kwfygrl jynhf0aumif; rGefaom tajymif;tv$JrsKd; r&Edkif?
jynh0f aumif;rGeaf om tajymif;tv$rJ sK;d r[kwcf yhJ gu +idr;f csr;f om,maom
tem*gwf udkvnf; rwnfaqmufEdkifyg? wu,fh +idrf;csrf;om,maom
tem*gwfjrefrmEdkifiHawmfjzpfwnfr_onf oHk;yGifhqdkifaqG;aEG; tajz&Smjcif;
onfom t"dujzpfayonf?

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 5


xkwjf yefa=unmcsufrsm;

trsdK;om;'Drdkua&pDtzJGUcsKyf
trSwf(97^c)? taemufa T*Hkwdkifvrf;
A[ef;NrdKUe,f? &efukefNrdKU
2010 ckESpf? Zefe0g&Dv (14)&uf
1371 ckESpf? jymodkvjynfYausmf (15)&uf
aMunmcsuftrSwf-2 ^ 01 ^ 10

trsdK;om;'Dru
kd a&pDtzGUJ csKyf A[dt
k vkyt
f rSKaqmiftzGUJ udk atmufygyk*Kd¾ vfwUkd jzifh wd;k csJU wm0efay;vdu
k f
ygonf/
a'gufwmoef;Nidrf;
OD;tkef;BudKif
OD;0if;jrifh
OD;xGef;xGef;[def
a'gufwm0if;Edkif
OD;OmPf0if;
OD;[Homjrifh
OD;odef;nGefU
a'gufwmar0if;jrifh
odUkd ygojzifh trsdK;om;'Dru
kd a&pDtzGUJ csKyf\ A[dtk vkytf rSKaqmiftzGUJ 0ifrsm;tjzpf atmufygyk*Kd¾ vfwUkd u
wm0ef,o
l mG ;Burnf jzpfygonf/
OD;atmifa&T OuX
OD;wifOD; 'kw,d Ou X
a':atmifqef;pkBunf taxGaxGtwGif;a&;rSL;
OD;vGif twGif;a&;rSL;
OD;0if;wif tzGJU0if
OD;cifarmifaqG tzGJU0if
OD;oef;xGef; tzGJU0if
OD;pdk;jrifh tzGJU0if
OD;vSaz tzGJU0if
OD;vGef;wif tzGJU0if
OD;nGefUa0 tzGJU0if
a'gufwmoef;Nidrf; tzGJU0if
OD;tkef;BudKif tzGJU0if
OD;0if;jrifh tzGJU0if
OD;xGef;xGef;[def tzGJU0if
a'gufwm0if;Edkif tzGJU0if
OD;OmPf0if; tzGJU0if
OD;[Homjrifh tzGJU0if
OD;odef;nGefU tzGJU0if
a'gufwmar0if;jrifh tzGJU0if
11-1-10 aeUwGif usif;yaom A[dt k vkyt
f rSKaqmiftzGUJ \ tpnf;ta0;qk;H jzwfcsuft&/

A[dt k vkytf rSKaqmiftzGUJ


&efukefNrdKU trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyf
6 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10
xkwjf yefa=unmcsufrsm;

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 7


xkwjf yefa=unmcsufrsm;
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf(vGwfajrmufe,fajr)
trsKd;om;'Drdkua&pDtFOR
NATIONALLEAGUE zGJ@csDEMOCRACY(LIBERATED
Kyf (vGwfajrmufe,fajr)
trsKd ; om;'D r d k u a&pD t zG J @ csKyf A[d k t vk y f t r_ a qmif t zG J @ 0if r sm; wd k ; csJ h j cif ; ES i f h ywf o uf I
trsKd ; om;'D r d k u a&pD t zG J @ csKyf (vG w f a jrmuf e ,f a jr) . xk w f j yef a =unmcsuf
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf. A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@udk tzGJ@0if (11) OD;jzifh zGJ@pnf;xm;cJ@&mrS ,QKtcg
A[dt
k vkyt f r_aqmiftzG@J 0if (20) OD;jzifh wd;k cs@J jyifqifz@JG pnf;vdu
k af =umif;/ trsK;d om;'Dru
dk a&pDtzG@J csKyf. ,ae@
xkwjf yefaom a=unmcsut f rSwf - 2 §01§10 t& od&&dS ygonf?
TuJo h @kd trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. A[dt k vkyt f r_aqmiftzG@J 0if wd;k cs@J z@JG pnf;jcif;onf ,ae@umv Edik if aH &;
tajctae vdt k yfcsurf sm;ESihf udu
k nf rD &_ jdS yD; trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf. acgi;f aqmifru _ kd ydrk I
kd tm;aumif;r_
jzpfapaoma=umifh rdrw d @kd trsK;d om;'Drukd a&pDtzG@J csKyf (vGwaf jrmufe,fajr) taejzifh vdu _ vf pJS mG }udKqdk axmufcH
tyfygonf?
trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfacgi;f aqmifjzpfaom taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a':atmifqef;pk=unfu Adv k cf sKyfrLS ;}uD;
oef;a&$xH 2009ckEpS /f Ed0fk ifbmv (10) &ufae@ &ufpjJG zifh pma&;wifjyawmif;qdx
k m;cJo
h nft
h wdik ;f A[dk tvkyf tr_aqmif
tzG@J 0ifrsm;tm;vH;k pHn k tD pnf;ta0;w&yfukd usi;f yjyKvkycf iG hf ay;&eftwGuf etz ppftpd;k &tm; rdrw d @kd taejzifh
xyfqifh wdu k w f eG ;f awmif;qdv
k ukd yf gonf?
xd@k tjyif rw&m;zrf;qD; xde;f odr;f jcif;cHae&aom trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf 'kw,
d OuUX OD;wifO;D / taxGaxG
twGi;f a&;rSL; a':atmifqef;pk=unf tygt0if Edik if aH &;tusO;f om;rsm;tm;vH;k udk tjrefq;kH jcGi;f csurf &Sd jyefvnf
v$waf y;&efvnf; vdtk yfygonf?
trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyo f nf w&m;0ifrw S yf w
kH ifxm;aom Edik if aH &;ygwjD zpfonfEiS t hf nD Edik if aH &;ygww
D &yf taejzifh
aqmif&Guf&ef&Sdaom jyefvnfjyifqifzGJ@pnf;a&;/ pnf;&Hk;a&;ESifh EdkifiHa&;t& vdktyfaom v_yf&Sm;r_rsm;udk
jyKvkycf iG ahf y;&efEiS hf &H;k rsm;udk jyefvnfziG chf iG ahf y;&ef wd@k ukd xyfrw
H u
kd w f eG ;f awmif;qdv
k u
kd yf gonf?
A[dak umfrwD
trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzGJ ch sKyf(vGwaf jrmufe,fajr)
2010 ckEpS /f Zefe0g&vD (14) &uf
1371 ckEpS /f jymodvk jynfah usmf (15)&uf
qufo, G &f ef - OuUX OD;Adv
k af omif; (087 21 21662)
- wGb
J uftwGi;f a&;rSL; (1) OD;atmifaZmfaxG; (086 1946711)

8 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


udk,fa&;txky`wdW

trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf
2010 ckESpf/ Zefe0g&Dv (14)&ufae hwGif
wdk;csJ hwm0efay;tyfcJhaom
A[dktvkyftr_aqmiftzGJ h0if (9)OD;.
udk,fa&;txky`wdWtusOf;

OOD;D 0i
0iff;jri
jriffh
{&m0wDwdkif;/ "EkjzLòrd he,f
rJqENe,f trSwf (1)
trsKd ; om;'D r k d u a&pD t zJ G h c sKyf

OD;0if;jrifhonf "EkjzLòrd@e,frJqENe,f trSwf (1)wGif trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyftm; udk,f


pm;ðy I 0ifa&muf,OS òf ydicf &hJ m ckid v f rHk J (20˜388) rJ/ pkpak ygi;f rJ&mckid Ef KS ef; (55²57)jzifah &G;cs,f wifajr‡muf
jcif; cHcJh&onf?
"EkjzLòr@ed ,f/ anmifausmif;aus;&GmZmwdjzpfonf? tz OD;xGe;f usi/f trd a':oef; wk@d rS 1951
ck E S p f / Ek d 0 if b mv (8) &uf a e@wG i f arG ; zG m ;cJ h o nf ? OD ; 0if ; jrif h o nf anmif a usmif ; aus;&G m tpk d ; &
rlvwef;ausmif;/ "EkjzLòrd h tpkd;&txufwef;ausmif;/ ykodrfòrd hwGiftpkd;&txufwef;ausmif;trSwf
(6) wGif tajccHynmoif=um;cJh+yD; 1974 ckESpfwGif &efukef0dZ…mESifhody`HwuUokdvfrSody`H (blrdaA')bJG@
&&SdcJhonf? 1981 ckESpfwGif txufwef;a&S haepmar;yJGukdvnf;aumif;/ 1985ckESpfwGif rSwfykHwifa&S@
ae oifwef;udkvnf;aumif; ajzqkdatmifjrifcJhonf?
1350 jynfh (1988 ckESpf)/ jynfol@'Drkdua&pDta&;awmfykH}uD;wGif yg0ifcJhonf? "EkjzLòrd h

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 9


e,f trsKd;om;'Drkdua&pDtzJG@csKyfwGif jyef=um;a&;r–;tjzpf aqmif&GufcJhonf? 1993 ckESpfwGif"EkjzLrS
&efukefausmufajrmif;odk@ajymif;a&G@aexdkifchJ+yD; trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf A[dk¶Hk;wGifygwDwm0ef
rsm;udtk csed jf ynfx
h rf;aqmifae+yD; {&m0wDwikd ;f twGi;f a&;rSL;wm0efuv kd nf; xrf;aqmifv#u&f ydS g onf?
A[d k t vk y f t r_ a qmif t axmuf t ul ð ytzG J @ wG i f y g0if a qmif & G u f c J h + yD ; 2010ck E S p f / ZEM 0 g&D v (14)
&ufae@wGif A[dktvkyftraqmifwm0efudk ay;tyfjcif;cHcJh&ygonf?

a'gufwm 0i
0iff;Edki f
&efukefwkdif;/ oHvsifòrd he,f
rJqENe,ftrSwf (1)
trsKd ; om;'D r k d u a&pD t zJ G h c sKyf

a'gufwm0if;Ekdifonf oHvsifòrd he,frJqENe,ftrSwf (1) wGif trsKd;om;'Drkdua&pDtzJG@csKyf


tm; udk,fpm;ðyI 0ifa&muf,SOfòydifcJh&m ckdifvkHrJ (18˜845) rJ/ pkpkaygif; rJ&mckdifE_ef; (66² 46)jzifha&G;
cs,fwifajr‡mufjcif; cHcJh&onf?
A[ef ; (&ef u k e f ) Zmwd j zpf o nf ? tz OD ; jraomif ; / trd a':!G e f @ &S i f w k d @ rS 1954 ck E S p f /
rwf v (10)&uf a e@wG i f arG ; zG m ;cJ h o nf ? a'guf w m0if ; Ek d i f o nf omauwòrd @ e,f tpk d ; &
txuf w ef ; ausmif ; trS w f (2)rS q,f w ef ; atmif j rif c J h I aq;wuU o d k v f (1) &ef u k e f r S 1979
ckESpfwGifq&m0efbJG@ &&SdcJhonf? 1981 ckESpfrS 1989ckESpftxd/ jyify q&m0ef/ 1350 jynfh (1988
ckEpS )f jynfo@l 'rD u
dk a&pDta&;awmfy}Hk uD;wGif yg0ifco
hJ nf? oefvsiòf rd eh ,f trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyfwiG f
OD;aqmif wm0ef ,lcJhonf?&efukefwdkif;/ twGif;a&;rSL;wm0efESifh A[dktvkyftr_aqmif taxmuft
ulðytzGJ@wGifwm 0ef,lcJhygonf? ,cktcg 2010 ckESpf/ ZEM0g&Dv(14) &ufae@wGif A[dktvkyftr_
aqmifwm0efudk ay; tyfjcif;cHcJh&ygonf?

a'gufwm ar0i
ar0iff;jri
jriffh
&efukefwkdif;/ r&rf;ukef;òrd he,f
rJqENe,f trSwf (2)/
trsKd ; om;'D r k d u a&pD t zJ G h c sKyf

10 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


a'gufwmar0if;jrifhonf r&rf;ukef;òrd he,frJqENe,ftrSwf (2)wGif trsKd;om;'Drkdua&pD
tzJG@csKyftm; udk,fpm;ðyI 0ifa&muf,SOfòydifcJh&m ckdifvkHrJ (20˜513) rJ/ pkpkaygif; rJ&mckdifE_ef; (74²18)
jzifh a&G;cs,fwifajr‡mufjcif; cHcJh&onf?
armfvòrdiòf rd Zh mwd jzpfonf? 1950 jynfEh pS /f rwfv (8) &ufae@wiG f arG;zGm;onf?OD;aomif;
!Gef@.orD; jzpfonf? a'gufwmar0if;jrifhonf 1967 ckESpfwGif aq;wuUodkvf (1) rSq&m0efbJG@&&SdcJh
onf? 1978 ckESpfrS 1981 ckESpftxd ajrmufOuUvmyESifh ausmufwHwm; or0g,r tcsdefykdif;q&m
0ef/ 1981 ckESpfrS 1983 ckESpftxd vufaxmufq&m0ef (&efukefjynfol@aq;±kH}uD;) / 1983 ckESpf rS
1988 ckESpftxd q&m0ef (orkdif; roefrpGrf;txl;ukaq;±kH)/ 1988ckESpf/ atmufwkdbmv (31) &uf
ae@wGif 0efxrf;tjzpfrS EkwfxGufonf? r&rf;ukef;òrd he,ftrsKd;om;'Drkdua&pDtzJG@csKyfwGif twGif;a&;
rSL;wm0ef,lcJhonf? 1997 ckESpf/ atmufwkdbmv(28) &ufae@wGif r&rf;ukef;òrd he,f tzJG@csKyf±kH;wGif
tzJG@csKyfvli,frsm;wm0efay;tyfjcif; tpnf;ta0;ðyvkyf&efpDpOfcJh&m tpkd;&qef@usifa&; qlylv_yf&Sm;
r_ðyvkyf&ef pDpOfcJhonf[kqkdum 1997ckESpf/ Ekd0ifbmv (26) &ufae@wGif &efukef taemufykdif;c±kdif
w&m;±kH;Y 1950 jynfhESpf/ ta&;ay:pDrHcsuf tufOya' yk'fr 5 (n)jzifh tr_zGifhw&m;pJGqkdcJh+yD;/ 1997
ckESpf/ 'DZifbmv (9) &ufae@wGiftvkyfESifhaxmif'%f (7)ESpf csrSwfcJhonf?
2004 ckESpf/ Zlvkdifv (23)&uf ae@wGif yk'fr 10(u) jzifh aemufxyf&ufaygif; (60)csrSwf
cJhonf? 2005 ckESpf/ azazmf0g&Dv (2)&ufae@wGif yk'fr 10(u) jzifh xyfwkd;jypf'%f (1)ESpf csrSwfcHcJh
&onf? 2006 ckESpf/ azazmf0g&Dv (3)&ufae@wGif wzefaemufxyf jypf'%f (1) ESpfcsrSwfjcif; cH&
onf? rw&m;ojzifhESpf&Snfaxmif'%f uscHcJh&onf?vuf&Sd A[dktrsdK;orD;tzGJacgif;aqmif wm0efudk
xrf;aqmifv#u&f o dS nf? A[dt k vkytf r_aqmiftaxmuftulðytzG@J wiG yf g0ifaqmif&u G cf +Jh yD; 2010 ckEpS /f
ZEM0g&Dv (14)&ufae@wGifA[dk tvkyftr_aqmifwm0efudk ay;tyfjcif;cHcJh&ygonf?

a'gufwm oef;+idrf;
&efukefwkdif;/ ausmufwef;òrd he,f
rJ q EN e ,f t rS w f (1)/
trsKd ; om;'D r k d u a&pD t zJ G h c sKyf

a'gufwmoef;+idrf;onf ausmufwef;òrd he,f rJqENe,ftrSwf (1)wGiftrsKd;om;'Drkdua&pD


tzJG@csKyftm; udk,fpm;ðyI 0ifa&muf,SOfòydifcJh&m ckdifvkHrJ (17˜018) rJ/ pkpkaygif;rJ &mckdifE_ef; (64 ²
95)jzifh a&G;cs,fwifajr‡mufjcif; cHcJh&onf? ausmufwef;òrd he,f/ caemif&GmZmwdjzpfonf? 1937ckESpf/
=o*kwfv (5)&ufae@zGm;jzpfonf? OD;armifpdef.om; jzpfonf? a'gufwmoef;+idrf;onf òrd hrtxuf
wef;ausmif; (&efukef)rS wuUokdvf0ifwef;atmifjrifI &efukefaq;wuUodkvfrS 1963 ckESpfwGif q&m
0efb@GJ &&Scd o
hJ nf?
azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 11
1964 ckESpfrS 1988 ckESpftxd usrf;rma&;OD;pD;Xme vufaxmufq&m0ef/ òrd he,f q&m0ef/
1982 ckESpfrS 1984 ckESpftxd oD&dvuFmEkdifiHwGifukvor*~ apwemh0efxrf; q&m0ef/ 1350 jynfh
(1988ckESpf) jynfol@ 'Drkdua&pDta&;awmfykH}uD;wGifygI tvkyfrS t+idrf;pm;ay; jcif;cHcJh&onf?
xkd@aemufudk,fydkifaq;ukcef; zGifhvSpfvkyfudkifcJhonf? 1997 ckESpf/ azazmf0g&Dv (21) &ufae@
wGif omauw&Jpcef;rS zrf;qD;xdef;odrf;cJh+yD; / 1972 ckESpf/ jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH jynfol@usef;rm
a&;qkid &f m Oya'yk'rf 9 (1) (*) t& tr_ziG hf ta&;,ljcif;cHc&hJ onf? 1997ckEpS /f atmufwb dk mv
(28) &ufae@ wGif r&rf;ukef;òrd he,ftzJG@csKyf±kH;wGif tzJG@csKyfvli,frsm;wm0efay;tyfjcif; tpnf;t
a0;ðyvkyf&efpDpOfcJh&m tpkd;&qef@usifa&;qlylv_yf&Sm;r_ðyvkyf&ef pDpOfcJhonf [kqkdum 1997 ckESpf/ az
azmf0g&Dv (17) &ufae@wGif zrf;qD;xdef;odrf;jcif;cHcJh&+yD;/ 1997 ckESpf/ Ekd0ifbmv (26) &ufae@wGif
&efukeftaemuf ydkif;c±kdif w&m;±kH;Y 1950 jynfhESpf/ ta&;ay:pDrHr_ tufOya' yk'fr 5 (n) jzifhtr_
zGifhw&m;pJGqkdcJhI/ 1997 ckESpf/ 'DZifbmv (9) &ufae@wGif tvkyfESifhaxmif'%f(7)ESpfuscHcJh&onf?
2004 ckEpS /f Zlvidk vf (23) &ufae@wiG f vGw&f ufaphaeaomfvnf; yk'rf 10 (u) jzifah emuf
xyfjypf'%faygif; (60) pD okH;}udrfcsrSwfcJh+yD;aemuf 2004 ckESpf/ pufwifbmv (21) &ufae@wGif tif;
pdefA[dktusOf;axmifrS om,m0wDtusOf;axmif/ xkdrSaygif;wnfaxmifxkdrSjynftusOf;axmifwkd@okd@
tqifq h ifah jymif;a&$ ch o
hJ nf? 2005 ckEpS /f Zefe0g&v
D (5) &ufae@wiG f wzef xyfw;dk jypf'%f (1)ESpf
csrSwfjcif;cHcJh&onf//2006 ckESpf? Zefe0g&Dv (18) &ufae hwGifyk'fr10(u)jzifh aemufxyf axmif'%f
(1) ESpf wkd;jr‡ifhcsrSwfjcif; cHcJh&onf// rw&m;ojzifhESpf&Snfaxmif'%fuscHcJ&+yD;2008ckESpf?pufwifbmv
(23)&ufae hwGifjyefvnfvGwfajrmufcJhygonf// trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf &efukefwdkif; 'k-OuUÏ
wm0efudkxrf;aqmifvsuf&Sd+yD; 2010 ckESpf? Zefe0g&Dv(14) &ufaewGif A[dktvkyftraqmifwm0efudk
ay;tyfjcif;cHcJh&ygonf//

O ;D [Homjri
mjriffh
ppfukdif;wkdif;/ bkwvifòrd he,f
rJ q EN e ,f t rS w f ( 1)
trsKd ; om;'D r k d u a&pD t zJ G h c sKyf / /

OD;[Homjrifhonf bkwvifòrd he,frJqENe,ftrSwf (1)wGif trsKd;om;'Drkdua&pDtzJG hcsKyf tm;


udk,fpm;jyK0ifa&muf,SOfòydifcJh&m ckdifvkHrJ (16˜645)rJ? pkpkaygif;rJ&mckdifE_ef; (80²85)jzifha&G;cs,f
wifajr‡mufjcif; cHcJh&onf//tz OD;odef;azjrifh (pma&;q&m? uG,fvGef)? trd a':cif=unf=unf(t+idrf;

12 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


pm;?&efukefwuUokdvf? ±lyaA'Xme)wkd hrS 1948 ckESpf? arv (7)&ufae hwGif &efukefòrd hwGif arG;zGm;cJh
onf// zcif OD;ode;f azjrifrh mS bkwvifòrd Zh mwdjzpf+yD;? 1956 ckEpS rf S 1960 jynfEh pS t f wGi;f bkwvifòrd h
e,f rJqENe,frS jynfol hnDnGwfa&;trsKd;om;wyfaygif;pk ( y-r-n-w)ukd,fpm;jyK jynfol hv$wf
awmftrwfjzpfcJhonf//
OD;[Homjrihfonf 1953 ckESpfrS 1958 ckESpftxd &efukefòrd h?omoemh&dyfom&yfuGuf? r[m
"r<m±kH ausmif;0if;twGif;&Sd jrLeDpDyg,frlvwef;ausmif;wGifynmoif=um;cJh+yD; xkdausmif;rS (4)wef;
atmifjrifcJhonf/ 1958 ckESpf/ ZGefvrS 1964 ckESpf/ azazmf0g&Dvtxd &efukefwuUokdvfynma&;
r[mXme? avhusifha&; ausmif;wGif yOPrwef;rSwuUokdvf0ifwef;txd ynmoif=um;cJhonf/ 1964
ckESpf/ Ekd0ifbmvrSpI &efukefwuUokdvfwGifv#yfppfqufoG,fa&;tif*sifeD,mbmom&yfukdoif=um;
cJh+yD;/ 1970 jynfhESpf/ =o*kwfvwGif aemufqkH;ESpfpmar;yJGatmifjrifI pufr_tif*sifeD,m (v#yfppf
qufoG,fa&;)bJG h&cJhonf// tqkdygvwGifyif pmwkdufESifha=u;eef;XmewGif vufaxmuftif*sifeD,m
oifwef;q&mtjzpf 0efxrf;b0 pwifcJhonf//
rGejf ynfe,f/ u&ifjynfe,f/ weoFm&Dwidk ;f wdk w h iG f e,fyikd af =u;eef;0efaxmuftjzpfvnf;aumif;/
pDrHudef;tif*sifeD,mtjzpfvnf;aumif;/ jynfe,frefae*smtjzpfvnf;aumif;/ armfvòrdif ykodrf
awmif}uD;/ &efuek òf rd rh sm;wGif tajcpku d I
f jrefrmjynftESH t h jym;vSnv hf nfwm0efxrf;aqmifc+hJ yD;? 1986
ck E S p f r S p I 'k w d , }uD ; =uyf r _ t if * sif e D , m (rd k u U ± k d a 0h z f ) tjzpf w m0ef x rf ; aqmif c J h o nf / Ed k i f i H h
wm0efxrf;aqmifaepOfumvtwGif; qDG'ifEdkifiH/ ukd&D;,m;orRwEkdifiH/ *syefEkdifiH/ puFmylorRwEdkifiH
wkd hwGif u|rf;usifr_oifwef;rsm;ESifh vkyfief;cGifoifwef;rsm;wufa&mufcJhonf//
1986 ckESpf/ ZlvkdifvtwGif; xkdif;EdkifiH/ befaumufòrd hwGif usif;yaomtm&SESifhypdzdwfa'o
a=u;eef;qufo, G af &;tzJG ph ufrq_ idk &f mtpnf;ta0;okd h jrefrmEdik if u H , kd pf m;vS,t f zG@J acgiaf qmif tjzpf
wufa&mufcJhonf/ 1988 ckESpf/ =o*kwfvESif pufwifbmv jynfol'Drkdua&pDv_yf&Sm;r_}uD; wGif
b0wl0efxrf;rsm;ESifhtwl yg0ifv_yf&Sm;cJhonf// 1988 ckESpf/atmufwkdbmvwGifwm 0efrSt+idrf;pm;
ay;jcif;cHcJh&onf/ 1989 ckESpf/azazmf0g&DvwGiftrsKd;om;'Drkdua&pDtzJG hcsKyf yJcl;wdkif; pnf;±kH;a&;tzJG h/
wkid ;f pnf;±k;H a&;rSL; (t&ef)tjzpf wm0efay;tyfjcif;cHc&hJ onf/yJc;l wkid ;f jrdK eh ,f t h ESH h pnf;±k;H a&;vkyif ef;rsm;
aqmif&GufcJhonf/ 1989 ckESpf {+yDvwGif trsKd;om;'Drkdua&pDtzJG hcsKyf A[kdukefoG,fpD;yGm;tzJG hwGif
tzJG 0h iftjzpf yg0ifchJ onf/ 1996 ckEpS /f ZGev f (7)&ufae w h iG jf ynfol h v$waf wmfu, dk pf m;vS,t f jzpfrS
Ekwx f u G af =umif; ygwpD 'Hk rD u
dk a&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJ usi;f ya&; aumfr&Sirf S a=unmcJo h nf/ ,cktcg
&efukefòrd h&efuif;òrd he,fwGifaexdkifv#uf&Sd+yD; trsKd;om;'Drdku a&pDtzGJ hcsKyf A[dkjyef=um;a&;wGif
tcsd e f j ynf h w m0ef x rf ; aqmif a eygonf / A[d k t vk y f t r_ a qmif taxmuf t ul t zG J h w G i f y g0if
aqmif&GufcJh+yD; 2010 ckESpf/ ZEM0g&Dv(14)&ufaewGifA[dktvkyftraqmifwm0efudk ay;tyfjcif;
cHcJh&ygonf//

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 13


O ;D n%f0iiff;
rGefjynfe,f/ aygifòrd he,f
rJqENe,f trSwf (1)/
trsKd ; om;'D r d k u a&pD t zJ G h c sKyf / /

OD;n%f0if;onf aygifòrd he,frJqENe,f trSwf (1)wGif trsKd;om;'Drkdua&pDtzJG hcsKyftm;


udk,fpm;jy k0ifa&muf,SOfòydifcJh&m ckdifvkHrJ (20˜032) rJ/ pkpkaygif; rJ&mckdifE_ef; ( 55²2) jzifha&G;cs,fwif
ajr‡mufjcif;cHcJh&onf/ tz OD;csdefaz? trd a':&Dwkd hrS 1942 ckESpf/ Ekd0ifbmv (20)&ufae hwGifarG;zGm;
cJhonf//usdKuQrDZmwdjzpfonf// OD;n%f0if;onf 1948-49 ckESpfrS 1959-60 ckESpftxd usKduQrDtpkd;&
txufwef;ausmif;/ armfvòrdif &Sifr[mAk'<aCmo txufwef;ausmif;wkd hwGif wuUokdvf0ifwef;
atmifjrifonftxd ynmoif=um;cJhonf//
1960 jynfhESpfrS 1968ckESpftxd armfvòrdifOypmaumvdyf? rE Wav;wuUokdvfESifh &efukef
0dZ…mESifh odyH`wuUokdvfwkd hrS 0dZ…m (Oya'bJG h)ESifhOya'bJG hrsm;&&SdcJhonf/ 1977ckESpfwGifa':vSvS0if;ESifh
vufxyfco hJ nf/1970 jynfEh pS rf S 1973 ckEpS t f xd txufwef;a&S ah e? w&m;±k;H csKyfa&S ah e? 1973 ckEpS w f iG f
Oya'0efxrf;tqifh (4)/ 14-11-1988 ckESpf Edk0ifbmv (14)&ufae hwGif Oya'0efxrf; tqifh (1)
rS t+id r f ; pm;,l c J h + yD ; / w&m;±k H ; csKyf a &S h a etjzpf a qmif & G u f c J h o nf / A[d k t vk y f t r_ a qmif
taxmuftultzGJ hwGifyg0ifaqmif&GufcJh+yD;? 2010 ckESpf ZEM0g&Dv (14)&ufae hwGif A[dktvkyftr_
aqmifwm0efudk ay;tyfjcif;cHcJh&ygonf//

O ;D tkef;}udKiiff(c) atmi
atmiff0iiffh
rE Wav;ta&S hawmifòrd he,f
rJ q EN e ,f t rS w f ( 2)
trsKd ; om;'D r k d u a&pD t zJ G h c sKyf

14 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


OD;tkef;=udkif(atmif0ifh)onf rE Wav;ta&S hawmifòrd he,frJqENe,ftrSwf (2)wGif trsKd;om;
'Drkdua&pDtzJG hcsKyftm; udk,fpm;jyK 0ifa&muf,SOfòydifcJh&m ckdifvkHrJ (32˜718) rJ? pkpkaygif; rJ&mckdifE_ef;
(76²08)jzifh a&G;cs,fwifajr‡mufjcif;cHcJh&onf//
armfvòrdiu f |e;f Zmwdjzpfonf/ tz OD;b&Si/f trd a':pdew f dk rh S 1944 ckEpS f Zlvidk v
f (2) &uf
ae hwGif arG;zGm;cJhonf// OD;tkef;=udkif (atmif0ihf)onf 1967ckESpfwGif 0dZ…mbJG h? 1972 ckESpfwGifowif;
pmynm'Dyvkdrm/ 1978-79 ckESpfwGif tar&duefjynfaxmifpkokd h ynmoifqkjzifhoGm;a&mufowif;
pmynm'Dyvkdrm&&SdcJhonf//
1964 ckESpfrS 1988 ckESpftxd a=u;rkHowif;pm/ [Hom0wDowif;pm(rE Wav;)Akdvfwaxmif
owif;pmwkd hwGif vufaxmuf t,f'DwmESifh t,f'Dwm? 1962-63 ckESpfausmif;om;ta&;tcif;
wGifyg0ifcJhonf/ 1974 ckESpf vrf;pOfowif;/ Akdvfwaxmifowif;pmESifh ±kyf&SifatmifvHwkd hwGifarmif
cspfzG,f/ atmif0ifh /atmifwifh uavmiftrnfwkd hjzifh EkdifiHwuma&;&maqmif;yg;rsm; a&;om;cJh
onf// 1350 jynfhESpf (1988 ckESpf) jynfol h'Drkdua&pD ta&;awmfykH}uD;wGif yg0ifcJhonf/ owif;pm
t,f'Dwmtjzpf vkyfudkifae&if; 1350jynfhESpf/jynfol h'Drkdua&pDta&;awmfykH}uD;wGif yg0ifcJhr_a=umifh
Akdvfwaxmifowif;pm t,f'DwmtjzpfrS 1988 ckESpf/ 'DZifbmvwGif Akdvfwaxmifowif;pmt,f
'DwmtjzpfrS t+idrf;pm;ay;jcif;cHcJh&onf//
trsK;d om;'Dru dk a&pDtzJG ch sKyf A[kOd ;D pD;tzJG 0h ifEiS hf rE aW v; wkid ;f pnf;±k;H a&; aumfrwDtzG@J 0iftjzpf
aqmif&GufcJhonf// tzJG hcsKyfrS xkwfa0onfhrSwfwrf;v$mtzJG h wGifwm0efcHt,f'Dwm wOD; jzpfonf/
e0w² trdef htrSwf (1§90) tm;qef husifr_jzifh oufqkdif&mrS zrf;qD;xdef;odrf;jcif; cHcJh&onf//
OD;tke;f =ukid o
f nf 1950 jynfEh pS /f ta&;ay:pDrrH _ tufOya' yk'rf (5) (u) (c) (n) t& jypf
'%fpD&ifjcif;cH&I a&G;aumufyJGOya' yk'fr (10) (n)ESifh+idpGef;ojzifhv$wfawmfukd,fpm;vS,ftjzpfrS
y,fzsufa=umif; ygwDpkH'Drkdua&pDtaxGaxGa&G;aumufyJG usif;ya&;aumfr&SifrS 1991 ckESpf 'DZif
bmv (27)&ufae hwGif a=unmonf// aemifwGifjyKvkyfrnfha&G;aumufyJGrsm; yg0if,SOfòydifcGifhudkvnf;
ydwfyifcJhonf// 1990 jynfhESpfpufwif bmv(6)&ufae hwGif zrf;qD;xdef;odrf;cHcJh&+yD; a&=unftkdif
ppf axmufvSrf;a&; ppfa=uma&; pcef;rSwqifhatmufwkdbmvwGif tif;pdefA[kdtusOf;axmifokd h
ajymif;a&$ hxdef;odrf;jcif;cHcJh&onf/xkd haemufjypf'%f (17)ESpf csrSwfcHcJh&+yD;tif;pdefA[kdtusOf;axmif
ESifhawmifilaxmifwkd hwGif (14)ESpfausmf=umaecJh&+yD;? 2005 ckESpf Zefe0g&Dv (3)&ufae hwGifawmifil
tusOf; axmifrSjyefvnfvGwfajrmufcJhonf//
yxrtr_rSm trsKd;om;'Drkdua&pDtzJG hcsKyf A[kdOD;pD;tzJG h0ifESifh rE Wav;wkdif;pnf;aumfrwD
0ifrsm;jzpf=uonfh rkH&Gm OD;wifa&$/ OD;odef;wefwdk hESifh tr_wJGjzpf+yD;/ 1990 jynfhESpf =o*kwfv (8)&uf
ae hwGif rE Wav;òrd htxufArmjynf ausmif;om;or*~ESifh oHCmhor*~tzJG hwkd hyl;aygif;I&Spfav;vkH;
(2)ESpfajrmufae h txdrf;trSwftjzpf oHCmawmfrsm;tm; qGrf;avmif;v–yJGusif;yjyKvkyfcJh&mppfwyf
rS ypfcwfcJhojzifh oHCmawmftcsKd hESifh ausmif;om;vli,f tcsKd h'%f&m&&SdcJh+yD; zrf;qD;xdef;odrf;jcif;
cHcJh&onfukd xkdpOfu rE Wav;wkdif;r–;jzpfolxH pma&;om;ay;ykd h pkHprf;ta&;,lr_jyKvkyf+yD; zrf;qD;xdef;

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 15


odrf;xm;olrsm;tm; tjrefqkH;jyefv$wfay;&ef awmif;qkdcJhonfhjyif tqkdyg pmtm;rdwWLul;I trsm;
jynfolxHjzef hcsdcJhr_jzifh axmif'%f (7)ESpfcsrSwfjcif; cHcJh&onf// 'kwd,tr_rSm *ENDa=unmcsufxkwfjyef
cJhr_jzpfonf/ OD;=unfarmiftygt0if rkH&GmOD;wifa&$/ OD;odef;wef/ OD;csrf;at;/ Adokum OD;ausmfrif;
armif0Ho/ OD;wifxGÉf ponfh A[kdOD;pD;tzJG h0ifrsm;ESifh tzJG hcsKyf A[kdvli,frsm;jzpf=uonfh ukdjrifhpkd;/
udk0if;v_dif/ udkrkd;aZmfOD;wkd hrSm ‚if;tr_wJGrsm;jzpf=uonf//tqkdygtr_jzifhaxmif'%f (10)ESpf csrSwfcHcJh
&jcif;jzpfonf//2005 ckESpf/ESpfqef;wGifaxmif'%fcsrSwfjcif;cHxm;&mrSjyefvnfvGwfajrmufvmcJhonf/
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyfA[dkwGif em*pfav ab;u,fq,fa&;vkyfief;tzGJESifhA[dkjyef
=um;a&;wm0efrsm;udk wm0ef,lvkyfaqmifv#uf&Sd+yD;? rE Wav;wdkif;pnf;tzGJ h0ifvnf;jzpfon/f A[dk
tvkyt f r_aqmiftaxmuftultzGJ w h iG f yg0ifaqmif &Gucf +Jh yD; 2010 ckEpS f ZEM0g&v
D (14) &ufae w
h iG f
A[dktvkyftr_aqmifwm0efudk ay;tyfjcif;cHcJh&yg onf//

OOD;D odef;nGef h
armif o d e f ; nG e f h ( aumh u &d w f )
&efukefwkdif;? oCFef;u|ef;òrd he,f
rJqENe,ftrSwf (1)?
trsKd ; om'D r k d u a&pD t zJ G h c sKyf /

OD;ode;f nGef o
h nf oCFe;f u|e;f òrd eh ,frq J ENe,f trSwf (1)wGif trsK;d om;'Dru dk a&pDtzJG ch sKyftm;
uk d , f p m;jyK0if a &muf , S O f ò yd i f c J h & m ck d i f v k H r J ( 34˜232) rJ ? pk p k a ygif ; rJ & mck d i f E _ e f ; (71²83) jzif h
a&G;cs,fwifajr‡mufjcif;cHcJh&onf//
1944 ckESpf 'DZifbmv (26) &ufae hzGm;jzpfonf/ OD;n%f&if.om;jzpfonf/ OD;odef;nGef h
(aumhu&dwf)onf bDattm&ft,fvf/ tdwfcsf*sDyD/ 'Da*sbJG h& w&m;±kH;csKyfa&S haejzpfonf//1959ckESpf
rS 1961 ckESpftxd u&ifjynfe,fESifh weoFm&Dwkdif; ausmif;om;acgif;aqmif? aumhu&dwf ausmif;
om;or*~jzpfajrmufa&;aumfrwD twGif;a&;r–;/ ausmif;om;nDnGwfa&;wyfOD;acgif;aqmif?o[m,
ESifh pmzwftoif;csKyf OuUÏ/ ausmif;om;vyf&Sm;r_udk OD;aqmifcJhojzifh1963 ckESpf 'DZifbmv (2)
&ufae hrS 1967 ckESpf atmufwkdbmv (14) &ufae htxd armfvòrdifaxmifwGif zrf;qD;xdef;odrf;
xm;jcif; cHcJh&onf//
1969 ckESpfrS 1971 ckESpftxd tif;pdef yvupma&;0efxrf;? 1972 ckESpfrS 1978 ckESpftxd

16 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


vrf;pOfvli,fESifh ygwDXmecsKyfwkd hwGif Xmer–;/ 1978ckESpf =o*kwfv (22) &ufae hwGif vli,fESifhywf
oufaom owif;aqmif;yg;ESpfyk'fudpP? EkdifiHa&;orm;ESpfOD;wkd hESifhywfoufaomudpPwkd ha=umifh wm
0efESifhtzJG h0iftjzpfrS &yfpJxkwfy,fjcif;cHcJh&onf/ 1968 ckESpfrS 1978 ckESpftxd armifodef;nGef h
(aumhu&dwf) trnfjzifh aqmif;yg;rsm;a&;om;cJhonf/ 1350 jynfh (1988 ckESpf) jynfol@'Drkdua&pD
ta&;awmfykH}uD;wGif wufºuGpGmyg0ifcJhonf/ 1998 ckESpf pufwifbmv (6) &ufae h wGifppfaxmuf
vSr;f a&;rS &JreG w f yfòrd &h x
dS ed ;f odr;f a&;pcef; ({nfah *[m)wGif ac:,lzrf;qD;xde;f odr;f xm;jcif;cHc&hJ +yD;? 2001
ckESpf Zlvkdifv(6) &ufae hwGif jyefvGwfonf//
2004 ckESpf? ZGefv (7)&ufae hwGif ESpfaygif; (30) =umaexdkifvmcJhonfh oCFef;u|ef;òrd he,f
av;axmifhuefvrf;&Sd {u0ufeD;yg;us,f jcHtrSwf (72)&Sd aetdrftm; &efukefta&S hykdif;c±kdifw&m;±kH;
rS 1978 ckESpfu csKyfqkdxm;onfh pmcsKyfpmwrf;udky,fzsuf+yD; aetdrfukdtarGqkdiftdrftjzpfajymif;vJ
owfrw S uf m avvHwifa&mif;cs&efjyifqifI zdtm;ay;jcif;cHc&hJ onf/ 2005 ckEpS f Zefe0g&v D (6) &ufae
w
h iG f ‘vGwv f yfonfh tm&StoH (Radio Free Asia) toHvi$ hf XmeESiahf wG h qkaH r;jref;cJh onft h wGuf
1926 ckESpf w&m;±kH;rsm;ukd rxDrJhjrifjyKr_tufOya' yk'fr (3) t&'%faiG (2000)usyf ay;aqmif&ef
ysuu f uG yf gu tvkyrf ahJ xmif'%f(1) v uscaH p&ef trdef ch srw S jf cif;cHc&hJ onf/ ZeD;rSm a':cifcifat;
(w&m;±kH;csKyfa&S hae) jzpf+yD; om;ESpfOD; xGef;um;cJhonf/trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf A[dkOya'XmeESifh
rG e f j ynf e ,f p nf ; tzG J h 0 if wm0ef r sm;ud k y l w G J x rf ; aqmif v #uf & S d y gonf / / A[d k t vk y f tr_ a qmif
taxmuf t ul j yKtzG J h w G i f y g0if a qmif & G u f c h J j yD ; 2010ck E S p f Z E=0g&D v (14)&uf a e h w G i f A[d k t
vkyftr_aqmifwm0efudk ay;tyfjcif;cHcJh&ygonf//

O ;D xGef;atmi
atmiff (c) OOD;D xGef;xGef;[def
&Srf;jynfe,f? aemifcsKdòrd he,f rJqENe,f?
trsKd ; om;'D r k d u a&pD t zJ G h c sKyf /

OD;xGef;atmif (c) OD;xGef;xGef;[defonf aemifcsKdòrd he,frJqENe,fwGif trsKd;om;'Drdkua&pD


tzJG@csKyftm; udk,fpm;jyK0ifa&muf,SOfòydifcJh&m ckdifvkHrJ (18˜886)rJ? pkpkaygif;rJ&mckdifE_ef;( 56²99) jzifh
a&G;cs,fwifajr‡mufjcif; cHcJh&onf// tz OD;=um[def;/ trda': jrcifwkd hrS 1949 ckESpf {+yDv (30)
&ufae hwGif arG;zGm;cJhonf/ jyifOD;vGifòrd he,f ZD;yif}uD;aus;&GmZmwd jzpfonf//
OD;xGef;xGef;[defonf 1954 ckESpfwGifausmufrJòrd h trsKd;om;txufausmif;wGif ynmoif

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 17


(63) ESpf ajrmuf jynf axmif pk
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf/taxGaxGtwGif;a&;rSL;

a':atmifqef;pk-unf . trSmpum;
wkdif;&if;om;vlrsKd;aygif;pkHaexdkifaom/ EdkifiH[lonf a&&Snfwnfwef hcdkif+rJa&;/ at;csrf;
om,ma&;twGuf rwluGJjym;r_tay:wGifwnfaqmufonfh nDnGwfa&;udk azmfaqmif &efvdkygonf//
xduk ohJ kd h rwlujJG ym;r_tay:wGif nDnw G af &;wnfaqmuf=u&ef t"duvdt k yfcsurf mS tcsi;f csi;f t=um;
,Hk=unfav;pm;r_/ em;vnfr_&,ljcif;jzifh vGwfvyfaom jynfaxmifpk jrefrmEdkifiHawmfwnfaqmuf&ef
tajccHtkyfjrpf[kac:&rnfh yifvkHpmcsKyfudk csKyfqdkEdkifcJhjcif;jzpfygonf// xdka=umifh yifvkHpmcsKyf.
tajccHjzpfaom tcsif;csif;,kH=unfav;pm;r_ESifh em;vnfr_udk zGH h+zdK;wdk;wufap&ef jynfaxmifpkom;
tm;vkH; }udK;yrf;=u&rnfjzpfygonf//
(53)ESpfajrmufjynfaxmifpkae htxdrf;trSwftjzpf jynfol hvGwfawmfudkpm;jyK aumfrwDu
xkwfa0aompmtkyfi,fwGif u,m;/ u&if/ csif;/ rGefESifh&Srf;wdkif;&if;om;toD;oD;wdk h a&;om;jyKpk
xm;aompmwrf;rsm;udk pkaqmif;xm;ygonf// wdkawmif;aomtcsdefumvtwGif; ‚if;pmwrf;rsm;udk
pkaqmif;&ojzifh ucsif;wdkif;&if;om;rsm;xHrS pmwrf;r,lEdkifcJhjcif;udk 0rf;enf;rdygonf// odk haomf
,ck & &S d p k a qmif ; xm;aom pmwrf ; rsm;ud k zwf & _ j cif ; tm;jzif h jynf a xmif p k j ref r mEd k i f i H t wG i f ; &S d
wdkif;&if;om;rsm;. ordkif;tpOftvm/EdkifiHa&;ar#mfrSef;csufrsm;ESifh jynfaxmifpkpdwf"gwfwdk h tjyif
OD;xGef;atmifrS
=um;cJh+yD; 1966 ckESpfwGif ausmif;xGufvufrSwf&pmar;yJGESifh 1968 ckESpfwGif ausmufrJòrd htpkd;& t
xufwef;ausmif;rS wuUokdvf0ifwef;atmifjrifcJh+yD;? 1972 ckESpfwGif rE Wav;0dZ…mESifhody`HwuUodkvfrS
ody`HbGJ h(owWaA')&&SdcJhonf/ 1973 ckESpfwGif a':pdefpdefodrf;ESifh vufxyfcJhonf/ 1973-74 ckESpfwGif
e,fpyfa'ouGrf;vkHòrd hrdbq&mcef h txufwef;jyq&m? 1975 ckESpfwGiftxufwef;a&S haepmar; yJG
atmifjrifcJhonf//
1350 jynfhESpf (1988 ckESpf)? jynfol hta&;awmfykH}uD;wGif aemifcsKdòrd he,ftaxGaxGoydwf
uGyfuJraumfrwD OuUÏ// 1988ckESpf pufwifbmvwGif zrf;qD;xdef;odrf;jcif;cHcJh&onf/ aemifcsKdòrd he,f
trsKd;om;'Drkdua&pDtzJG hcsKyf wm0efcHtjzpfaqmif&GufcJhonf// ,cktcg &efukefwdkif;urm&GwfjrdK@
e,fwGifaexdkifvsuf trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyfA[dk¶Hk;ESifh &Srf;jynfe,fpnf;twGif;a&;rSL; wm
0efudkvnf; yl;wGJxrf;aqmifv#uf&Sdygonf/ A[dktvkyftr_aqmiftaxmuftuljyKtzGJ hwGifyg0if
aqmif&GufchJ+yD; 2010 ckESpf ZEM0g&Dv (14)&ufae hwGif A[dktvkyftr_aqmifwm0efudk ay;tyfjcif;
cHcJh&ygonf//

18 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


ae@ udk *k%f jyK yg .

w&m;aomOya'jyXmef ; csuf r sm;. tumtuG , f r &S d a om


vlom;wdk h.cHpm;csufrsm; udk em;vnfoabmaygufEdkif&ef
vrf;zGifhoGm;apouJhodk h jzpfrnf[k ,kH=unfygonf//
jynf a xmif p k t wG i f ; aexd k i f & S i f o ef a e=u&aom
wdkif;&if;om;rsm;. ajymifajrmufaomordkif;udk avhvmjcif;jzifh
vlrsm;pk/ vlenf;pkr[l tcsif;csif;t=um; tjyef tvSef*k%f,l
av;pm;zG,f&m rsm;pGm&Sda=umif;udk od&SdEdkifygonf//
vGwfvyfa&;}udK;yrf;&mwGif vlrsm;pkArmrsm;enf;wl
vlenf;pkwdkif;&if;om;rsm;. wuf=uGaom wdkif;cspfjynfcspf/
rsK;d cspf pdw"f gwrf sm;onfvnf; ta&ygvaS =umif; xif&mS ;ygonf/
wdkif;&if;om;rsm;.EdkifiHa&;ar#mf rSef;csufrsm; udkavhvmv#if
‚if;wdkh. qifjcifwkHw&m; tay:tajccH+yD; wdkif;&if;om;rsm;.
yx0Dtaetxm;/ vlrsKd;taetxm;t& vdktyfcsufrsm;ESifh
av#mfuefoifhjrwfa=umif;udk em;vnf Edkifygonf//
udkvdkeDtkyfcsKyfa&;acwfESifh vGwfvyfa&;&+yD;acwfrsm;twGif; jynfaxmifpkwdkif;&if; om;rsm;
ausmfjzwfcJh&aom pdwfESvkH;rcsrf;ajr hzG,f&mtawG ht=uHKrsm;onf usrwdk hwEdkif vkH;twGuf
&if e if h p &myif j zpf y gonf / / tcsif ; csif ; pd w f 0 rf ; uG J r _ r sm;/ tk y f c sKyf a omtpd k ; rsm;. w&m;r#wr_ /
pmemr_uif;rJhaomtjyKtr_rsm;/ vufeufudkifykefuefx=uGonftxda&mufcJh&aom EdkifiHa&;}udK;
yrf;r_rsm;ESifh obm0tm;jzifh csrfom=uG,f0aomywf0ef;usiftwGif; qif;&JEGrf;yg;I vlr_a&;/ EdkifiHa&;/
pD;yGm;a&;t& epfemr_rsm;cH&jcif;onf usrwdk hEdkifiHudk vGefpGmrStusnf;wefapygonf// TuJhodk@
aomtajctaersm; jzpfay:&jcif;rSm ppfrSefaomjynfaxmifpkpdwf"gwf acgif;yg;jcif;a=umifhyifjzpfygonf/
jynfaxmifpkpdwf"gwf[lonftb,fenf;/ rnfuJhodk hwnfaqmuf&rnfenf; h h h[laom
ar;cGef;rsm;.tajzudk ,ck(53)ESpfajrmuf jynfaxmifpkae htxdrf;trSwftjzpf xkwfa0vdkufonfh
wdkif;&ifom;rsm;udkwdkifa&;om;xm;aom aqmifyg;rsm;twGif;rSm &Smapcsifygonf// jynfaxmifpk
om;rsm;t=um; em;vnf r _ w d k ; yG m ;ap&ef &nf & G , f I a&;om;ay;cJ a om aqmif ; yg;&S i f r sm;ud k
yifvkHpdwf"gwf&Sifoefapolrsm;tjzpf *k%fjyKvdkufygonf//

atmifqef;pk=unf
(taxGaxGtwGi;f a&;rSL;)
(53)ESpfajrmufjynfaxmifpkae hrS trSmpum;tm; q,fESpfajrmuftxdrf;trSwftjzpf
jyefvnful;,lazmfjyygonf///
a&$&wk

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 19


tcef;quf

trsdK;om; 'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf


.
ordkif;tusOf;
awG hqHkaqG;aEG;a&;ESifhywfoufI
trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG hcsKyf. óud;yrf;csufrsm;?
awG@qakH qG;aEG;a&;ESiyhf wfoufI trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyfrS óud;yrf;aqmif¶u G rf r_ sm;teufrS
EdkifiHawmf+idrf0yfydjym;r_wnfaqmufa&;tzJG@twGif;a&;rSL;(1)'kwd,AdkvfcsKyf}uD;cif!Gef@utrsKd;om;
'Drdkua&pDtzJG@csKyfrS OuUXOD;atmifa¶$/ A[kdtvkyftr_aqmifrsm;jzpf=uaom OD;oef;xGef;ESifh OD;vSaz
wdk@tm; 1997 ckESpf/ Zlvdkifv (17)&ufae@u zdwf=um;ac:,l¶Sif;vif;jyjcif;ESifhywfoufI trsKd;om;
'Drdkua&pDtzJG@csKyfrS ygwD0ifxkESifh wdkif;jynftm; atmufygtwdkif; tpD&ifcHcsuf xkwfjyefcJhonf?
1997 ckepS f Zlvikd v
f (17)&ufae@ eHeuf(9;00)em&Dtcsed w f iG f Edik if aH wmf+idr0f yfyjd ym;r_ wnfaqmuf
a&;tzJG@twGif;a&;rSL; (1) 'kwd,AdkvfcsKyf}uD;cif!Gef@uzdwfac:I trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyf OuUX
OD;atmifa¶$/ A[dktvkyftr_aqmiftzJG@0if OD;oef;xGef;ESifh OD;vSazwdk@onf tif;vsm;vrf;¶dS tpdk;&{nfh
a*[mwckwGif awG@qHkcJh=uonf? xdkodk@awG@qHk&ef wyfrawmfaxmufvSrf;a&;tzJG@rSt&m¶SdwOD;
OD;atmifa¶$aetdrfodk@1997ckESpf/Zlvdkifv (16) &ufae@nae (9;30) cef@wGif vludk,fwdkifvma&muft
a=umif;=um;ygonf? OD;oef;xGef;ESifh OD;vSazwdk@vnf; yg0ifrnfjzpfa=umif;ajymygonf?,if;awG@qHkyJGY
jynfxaJ &;0ef}uD;Xme0ef}uD; 'kw, d Adv
k cf sKyf}uD;jroif;/ w&m;ol}uD;csKyf OD;atmifw;kd / a&S ah ecsKyf OD;omxGe;f /
AdkvfrSL;csKyfausmf0if;ESifh AdkvfrSL;}uD;oef;xGef;wdk@ wufa&muf=uygonf? awG@qHkjcif;rSmtwGif;a&;rSL;(1)rS
¶Sif;vif;ajymjyjcif;jzpfygonf?
a¶S;OD;pGm twGi;f a&;rSL;(1) 'k-Adv k cf sKyf}uD;cif!eG @f u ysLiSmpGmqD;óudEw k q f uf+yD; ajym=um;&mwGif
“u|efawmfwdk@uvnf; AdkvfcsKyfwdk@udkawG@csifaeygonf? AdkvfcsKyfwdk@uvnf; awG@csifaerSmygyJ” [k
ajymygonf ? OD ; atmif a ¶$ u vnf ; “Ad k v f c sKyf w d k @ ES i f h awG @ csif a ewm =umvS y g+yD [ k ajymygonf ? ”
AdkvfcsKyfcif!Gef@u wdkif;jynftajctaerSm ‚if;owif;pm¶Sif;vif;yJGwGif ajym=um;cJhaom taemufEdkifiH
}uD;rsm;. ya,m*jzifh tzsut f arSmifvh yk if ef;rsm;udk tusO;f csKyfI ¶Si;f vif;ajym=um;+yD; wm;qD;Edik I f om
jynfolvlxk oufom=u&ygonf?
vl O D ; a&trsm;jym;qH k ; aom Ed k i f i H } uD ; ES p f E d k i f i H = um;wnf ¶ S d a eaom jref r mEd k i f i H t aeES i f h
txl;owd}uD;pGmxm;Iae=u&ygonf? taemuftkyfpkEdkifiHrsm;u‚if;wdk@=oZmv$rf;rdk;vkdr_a=umifh

20 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


tzsuf tarSmifhvkyfief;rsm; vkyfaea=umif; xif¶Sm;ygonf?
u|efawmfwdk@onf ,ciftpdk;&rsm;rvkyfEdkifaom jynfwGif; vufeuf udkifaomif;usef;ol
tzJG@tpnf;rsm;ESifh txl;óud;pm;I em;vnfr_&atmifvkyf+yD; +idrf;csrf;a&; &,lxm;jcif;jzpfygonf?
autifef,ltzJG@ESifhvnf; (4)}udrfr#awG@qHk+yD;rS +idrf;csrf;a&;ysufcJh&ygonf? 'gvnf;taemuftkyfpk.
ya,m*jzpfygonf? ,if;uJhodk@ +idrf;csrf;a&;,lxm;aom vlrsKd;pk vufeufudkiftzJG@rsm;rSmvnf;
vufeufpGef@v$wfjcif;r[kwfao;yg? tcsdefusv#ift+yD;tydkif vufeufrsm; pGef hv$wf=u&ef nd‡Ed_if;aqG;
aEG;xm;+yD;jzpfygonf?
wdkif;jynfwGif xyfrHI tHkºuGaygufuJGr_}uD;rjzpfapvdkaoma=umifh a':atmifqef;pk=unfESifh
tifeftJvf'Dwdk@u tHkºuGr_}uD;jzpfap&efESifh EdkifiHawmftpdk;&.vkyfief;&yfrsm;udk ydwfyifwm;qD;r_rsm;
rvkyfapvdkyga=umif;/ tpdk;&ESifhxdyfwdkufrjzpfapvdkyga=umif;ajym=um;ygonf? qufvufajym=um;
onfrSm e0w taejzifh wdkif;&if;om;pnf;vHk;nD!Gwfa&;&¶SdatmifESifh 'Drdkua&pDEdkifiHawmfjzpfatmif
vkyfae=uygonf? odk@aomf csufjcif;ray:vmEdkifyg?
OuUXOD;atmifa¶$u tifet f ,fv'f t D aejzifh Adv k cf sKyfajymovdk tpd;k &ESix hf yd w f ukd jf zpf atmifvyk f
aejcif;r[kwfyg? wdkif;jynftajctaet&yf&yfudk wifjyaejcif;jzpf+yD; ,if;udpPrsm;udk e0wESifh awG hqkH
aqG;aEG;+yD; tajz¶Sm&efjzpfygonf? a':atmifqef;pk=unfEiS hf rjzpfraeawG@qakH pjcifyga=umif;ajymygonf?
OD;atmifa¶$u qufvufajym=um;onfrmS 'Dru kd a&pDqw kd m !$ejf yae¶kjH zifh r&Edik yf g? vky&f if;udik &f if;ESihf
ay:aygufvmrSmjzpfa=umif;/ e0wESifh tifeft,fvf'Dwdk@. &nfrSef;csufrsm;onf wdkif;&if;om;pnf;vHk;
nD!w G af &;ESihf 'Dru kd a&pDw@kd jzpfonfa=umifh wlaea=umif;/ od@k aomf tm%mydik rf sm;ESihf Edik if aH &;ygwrD sm;.
vkyfyHkvkyfenf;rsm; wlnDEdkifoavmufomwlnDEdkifygonf[k ajym=um;ygonf?
Adv
k cf sKyfcifneG @f rS u|eaf wmfw@kd u Adv k cf sKyfatmifa¶$uo kd m todtrSwðf yxm;ygonf? a':atmif
qef;pk=unf Edik if jH cm;rS taxmuftyH, h al =umif; taxmuftxm; awG@¶ySd gonf? OD;atmifa¶$rS tifet f vJ f
'D t aeES i f h pnf ; rsOf ; pnf ; urf ; / rl 0 g'rsm;t& Ed k i f i H j cm;aiG r ,l y g? a':atmif q ef ; pk = unf u vnf ;
‚if;,lonfqdkonfudk vHk;0r[kwfrSefa=umif; jiif;qdkxm;+yD;jzpfygonf?
AdkvfcsKyfcif!Gef@rS u|efawmfwdk@wxpfcs pGyfpJGaejcif;r[kwfyg? 'golomodygonf? OD;!Gef@a0.
om;uvnf; tzsufvkyfief;rsm;wGifyg0if+yD; a'gufwmpdef0if;wdk@. vrf;!Gefcsufjzifhvkyfaea=umif;
od&ygonf? OD;!Gef@a0udk rnfodk@r# tmCmwrxm;yg? tjcm;rdom;pkudkvnf; rpGyfpJGyg?
OD;atmifa&$u a':atmifqef;pk=unfonf ol@&@J zcifEikd if ahH cgi;f aqmif}uD; Akv d cf sKyfatmifqef;ESihf
b}uD;jzpfolwdk@ t=urf;zufvkyf}uHr_a=umifh toufqHk;¶_H;cJh=u&ojzifh t=urf;zufvkyfief;[lonfudk
vHk;0vufrcHa=umif;/ vkH;0r¶dSatmif vkyfoifha=umif; ajymygonf? a':atmifqef;pk=unfESifhom
awG@qHkaqG;aEG;yg? tqifajyrnfjzpfa=umif; u|efawmftmrcHygonf[k ajym=um;ygonf?
OD;oef;xGe;f u wdik ;f jynfvw G v f yfa&;&uwnf;u Edik if aH &; vuf0/J vuf,m tpGe;f a&muform;
rsm;u ppf+yD;acwf ta¶S htkyfpk/ taemuftkyfpkrsm;udk tm;udk;+yD;vkyfudkif=u/ykefuefaomif;usef;cJh=uI
jrefrmEdkifiHonf b,fawmhrS tkyfpk}uD;ESpfck. "g;pmcHrjzpfyg[kqdk+yD; =um;aeEdkifiHrsm;tjzpfaz:aqmifcJh

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 21


ygonf ? ,ck v nf ; u|ef a wmf w d k @ u b,f E d k i f i H } uD ; awG & J =oZmcH r S r [k w f y g? vk y f v nf ; rvk y f y g?
a':atmifqef;pk=unfESifh tifeft,fvf'Dwdk@. ajymqdkv_yf¶Sm;aer_rsm;onf taxGaxGa¶G;aumufyJGwGif
tjywftowftEdkif&¶SdcJhaom tifeft,fvf'DtzJG@. a¶G;aumufyJG&vm'fudk todtrSwfrðyonfhtjyif
zdEySd cf sKyfcs,rf r_ sm;udk qd;k qd;k 0g;0g; cHpm;ae&aoma=umifh oufqikd &f mtm%mydik t f zJ@G EiS hf tifetf ,fv'f w D @kd
awG@qHkaqG;aEG;a&;twGufomjzpfygonf? ypPKy`efwnfhwnfh=unfhvkyf aqmif=u&rnfjzpfI a':atmif
qef;pk=unfuvnf; tifeft,fvf'D taxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpf+yD; tifeft,fvf'DtzJG@uvnf;
jynfolvlxk}uD; wcJeufaxmufcHxm;aoma=umifh ta&;t}uD;qHk;ue0wESifh tifeft,fvf 'Dwdk@
awG@qHkaqG;aEG;a&;omjzpfygonf? AdkvfcsKyfcif!Gef@wdk@uvnf; oabmxm;jyifoifhygonf?
OD;vSazu ,ckvdk vl}uD;rsm;u awG@qHkajymqdkaeaomfvnf; atmufajcrsm;rSm tvGefzdEdSyf
csKyfcs,fjcif;cHae&ygonf? qdkif;bkwfawGðzwfcsjcif;/ vlawGxdef;odrf;xm;jcif;rsm;¶dSygonf? atmufajcu
vnf; tqifajyatmif vkyfapcsifygonf?
OD;atmifa¶$ajym=um;onfrSm vlawGwOD;ESifhwOD;&efolawGjzpfoGm;rSmudk txl;pdk;¶drfygonf[k
xyfrHjznhfpGufygonf?
AdkvfcsKyfcif!Gef@u 'gawG tqifajyatmifvkyfay;rnf[kajym+yD; tifeft,fvf'Duvnf;
ðyjyifyg[kajymygonf?
OD;atmifa¶$u a':atmifqef;pk=unfESifhomawG@qHkyg? tqifajyrnfjzpfygonf? u|efawmfwm
0efcHygonf[k ajymygonf?
Adv
k cf sKyfcif!eG @f u ,ckawmh rsO;f òydio f mG ;ae=uwm/ ESpzf ufjyif=u&ifawmh qH=k u&rSmjzpfygw,f?
,ck u|efawmfwdk@ cif;usif;jyoxm;onfh oufaocHtaxmuftxm;rsm;udk =unfhyg[kajym+yD;
wbufcef;odk@ac:,ljyoygonf? OD;atmifa¶$u awG@qHk&efvrf;r¶SnfvSyg[k ajym=um;ygonf?
u|efawmfwdk@onf AdkvfcsKyfcif!Gef@ ¶Sif;vif;jyxm;r_rsm;udk =unfh¶_ajymqdk=u+yD; eHeuf(10;40)
em&DtcsdefwGif E_wfquf+yD;jyefvmcJh=uygonf?
trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyfonfatmufygrlrsm;t&om qufvufaqmif¶GufoGm;rnfjzpf
ygonf?
(1) e0wtwGif;a&;rSL;(1)ESifh tifeftJvf'DrS A[dktvkyftr_aqmiftzJG@0ifrsm; awG@qHkjcif;rSm¶Sif;
jyjcif;omjzpf+yD; awG@qHkaqG;aEG;jcif;[k rqdkEdkifyg?
(2) tifet f vJ 'f tD aejzifh awG@qakH qG;aEG;I Edik if aH &;jy\emrsm;udk tajz¶Sm&ef t+rJwrf;óudqakd e
rnfjzpfygonf?
(3) tifet f vJ 'f tD aejzifh jynfo@l vw G af wmfu, kd pf m;vS,rf sm;ESihf jynfe,f§wdik ;f / òrd@e,ftoD;oD;
wd@k u ‚if;wd@k . ud, k pf m; tzJ@G csKyf OuUX OD;atmifa¶$EiS hf taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a':atmif
qef;pk=unf ESpOf ;D wd@k tm; tzJ@G csKyf. vkyu f ikd af qmif¶u
G &f efupd rP sm;udk aqmif¶u G Ef ikd &f ef qEN
oabmxm;ay;xm;+yD;jzpfonht f wdik ;f qufvufaqmif¶u G o f mG ;rnfomjzpfygonf?
(4) trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf. oabmxm;&nfreS ;f csurf sm;rSm -

22 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


(u) wdkif;&if;om;tm;vHk; &if=um;apha&;/
(c) wOD;ESifhwOD;/ wzJG@ESifhwzJG@ jyefvnfoifhjrwfa&;/
(*) 'Dru
kd a&pDa&; wd@k jzpfygonf -[lIjzpfonf?
wzef tqdyk gupd EP iS hf ywfoufI 1997 ckEpS /f pufwifbmv (27)&ufae@wiG f a=unmcsuf
trSwf (10-97)jzifh atmufygtwdik ;f xyfr¶H iS ;f vif;cJo
h nf?
trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzJG ch sKyf
(9)ESpfajrmuf ESpfywfvnfae@wGif xkwfjyefonfha=unmcsuf trSwf (10-97)

1? jrefrmEdik if wH 0Sr;f vk;H ¶Sd jynfov l x


l }k uD;onf 1998 ckEpS /f =o*kwv f wGif ordik ;f wGif róuHz;l
atmifxl;xl;jcm;jcm; pkaygif;tHkºuGI 'Drdku&pDa&;udk awmif;qdkcJh=uayonf? toufaoG;aygif;ajrmuf
rsm;pGm pGef@v$wf&if;ESD;v#uf 'Drdkua&pD EdkifiHopfwnfaxmifEdkif&ef óud;yrf;cJh=uayonf?
Tod@k rGejf rwfvo S nfh jynfow l @kd . qENukd atmifjrifpmG taumiftxnfaz:Edik &f ef jynfov l x l t
k wGi;f rS
vl w ef ; pm;tv$ m aygif ; pH k w k d @ yg0if o nf h wd k i f ; &if ; om;vl r sKd ; rsm;jzif h Ed k i f i H t ES H @ zJ G @ pnf ; xm;aom
trsK;d om;'Drukd a&pDtzJ@G csKyfukd 1998 ckEpS /f pufwifbmv (27)&ufae@wiG f pwifz@GJ pnf;wnfaxmifc&hJ m
,ae@ (27-9-97)ae@wGif (9)ESpfjynfhajrmufcJh+yDjzpfayonf?

2? trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyfu usio hf ;kH oGm;rnfh rl0g'oabmxm;tcsK@d ukd atmufygtwdik ;f
a=unmcJo h nf?
u|Ekfyfwdk@onf urBmhukvor*~yÉdnmOfpmwrf;wGifyg¶dSaom vl@tcGifhta&;qdkif&mpnf;rsOf;ESifh
'Drdkua&pDvkyfxHk;vkyfenf;wdk@udk tpGrf;ukefvdkufemusifhoHk;rnf?
u|Ekfyfwdk@omru aemifvmrnfh rsKd;qufwdk@onf rnfonfhtcgr#vl@tcGifhta&;rsm;rqkH;&SH;ap&
[laomrljzifh cdik rf maom 'Dru kd a&pDtw k jf rpfukd csxm;rnf?
acwfaemufwGifusef&pfcJh+yDjzpfaom vuf¶dSpD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ EdkifiHa&;wdk@udk jynfaxmifpkom;
tm;vHk;wdk@. pnf;vHk;nD!Gwfaom qENwlnDr_tiftm;ay:wGif tajccHðyum jyefvnfwnf
aqmufrnf?
3? 1998 ckEpS /f pufwifbmv (18)&ufae@wiG f Edik if aH wmftm%mudk odr;f ,lI zJ@G pnf;wnf
axmifco hJ nfh Edik if aH wmf+idr0f yfyjd ym;r_wnfaqmufa&;tzJ@G onf a=unmcsut f rSwf (1§88)
jzifah =unmcJo h nfh wm0ef(4)&yf teuf ygwpD 'kH rD u kd a&pDtaxGaxGa¶G;aumufyu JG si;f ya&;
onf wcktygt0ifjzpfayonf? TonfrSm ygwDpHk'Drdkua&pDpepfwnfaqmuf&eftwGuf
a&G;aumufyJGusif;yay;rnf[k ueOD;uyif uwdu 0wfðycJhjcif;jzpfayonf?
4? od@k jzifh a&G;aumufyOGJ ya'udk jyXmef;onft h cg trsK;d om;'Drukd a&pDtzJ@G csKyfonf a¶G;aumufyYGJ
0ifa&muf,SOfòydifcJhygonf? ,if;odk@0ifa&muf,SOfòydif&jcif;ESifh ygwfoufI tzJG@csKyfuatmufygtwdkif;
oabmxm; xkwfjyefcJhygonf?

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 23


usi;f yay;rnfh a¶G;aumufyo GJ nf 'Drukd a&pDta&;awmfyw kH iG f jynfov
l x
l t
k wGuf toufpeG @f vw
$ o
f mG ;
cJholrsm;/ trsKd;rsKd;tepfemcHcJholrsm;. wdkufyJGrSay:xGufvmonfh &vm'fwckjzpfonf[k rSwf,lvsuf
tzJG@csKyfonf a¶G;aumufyJG0if&ef qHk;jzwfcJh&jcif;jzpfonf?

5?1990jynfhESpf/ arv(27)&ufae@wGifusif;ycJhonfh ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa¶G;aumufyJG Y


trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyfonf rJqENe,f(485)ae&mteuf (398)ae&mwGif tEdkif&¶SdcJhojzifh
&mcdkifE_ef;(82)cef@ tjywftowf/ vHk;vHk;vsm;vsm; tEdkif&cJhjcif;jzpfayonf?

6? jynfow l @kd u rdrw


d @kd . qENukd a¶G;aumufyaGJ e@rwdik rf t
D xd odoo d momrjycJyh J a¶G;aumufyGJ
ae@=urS trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzJ@G csKyftay: wcJeuf tm;ay;axmufcv H u
kd jf cif;tm;jzifh rdrw
d @kd . qENtm;
xkwfazmfjyovdkufonfudk jrefrmjynfwGifomru urBmhEdkifiH}uD;rsm;wGifyg tHhtm;oifhcJh=u&ayonf?

7? ,ckuJhodk@ rJqEN¶Sifrdbjynfolrsm; wcJeufaxmufcHqENðyvdkufjcif;rSm jynfolwdk@u


trsKd ; om;'D r d k u a&pD t zJ G @ csKyf t ay:wG i f x m;¶d S a om arwW m apwem/ o'< g w&m;wd k @ }uD ; rm;yH k u d k
az: jy,Hkomru jynfolwdk@u tmoDojyif;jypGm vdkvm;awmifhwvsuf¶dSonfh tajccHvGwfvyfr_ESifh
'Dru
kd a&pDtcGit hf a&;rsm; atmifjrifpmG jyefvnf&¶dES ikd &f ef trSew
f u,fóud;yrf;ay;Edik rf nft
h zJ@G tpnf;tjzpf
trsKd;om;'Drdk ua&pDtzJG@csKyftay: tjynfht0 tm;xm;,Hk=unfr_udk xkwfazmf&mvnf;a&mufygonf?

8? a¶G ; aumuf y J G + yD ; pD ; onf E S i f h &ef u k e f ò rd @ wG i f tajcpd k u f o nf h urB m h E d k i f i H t rsm;tjym;rS


oH w ref w d k @ onf trsKd ; om;'D r d k u a&pD t zJ G @ csKyf ¶ k H ; od k @ vl u d k , f w d k i f vma&muf I vnf ; aumif ; /
Ekwftm;jzifhvnf;aumif; tzJG@csKyf. atmifjrifr_udk csD;usL;axmyemðycJh=uayonf? TonfrSm
urB m h t od k i f ; t0ef ; u ppf r S e f o nf h ' D r d k u a&pD p epf ay:ayguf a &;onf jref r mjynf o l w d k @ .
oabmxm;qENrSefjzpfa=umif;ESifh trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyftay: jynfolw&yfvHk;u cdkifcdkifrmrm
axmufcHv#uf¶dSa=umif;udk todtrSwfðy&ma&mufayonf?

9? xdkpOfu rJqEN¶Sifjynfolvlxkonfvnf;aumif;/ trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyftygt0if


'Drdkua&pDygwDtzJG@tpnf;rsm;onfvnf;aumif;/ urBmhtodkif;t0ef;onfvnf;aumif;/ vGwfvyfI
w&m;r#wpGmusif;y+yD;pD;cJhonfh a¶G;aumufyJG. &vm'frsm;udk EdkifiHawmf+idrf0yfydjym;r_wnfaqmufa&;
tzJ@G u ay;xm;onfu h wdrsm;twdik ;f =unfjzLpGm taumiftxnfaz:ay;rnf[k ¶d;k om;pGm ,H=k unfc=hJ u
ygonf?

10? 1990 jynfhESpf a¶G;aumufyJGonf jynfol@v$wfawmfa¶G;aumufyJGOya' enf;Oya'rsm;jzifh


w&m;0if usi;f ycJo
h nfh ygwpD 'kH rD u
kd a&pDtaxGaxGa¶G;aumufyjGJ zpfonf? jynfo@l vw G af wmfa¶G;aumufyGJ
Oya'yk ' f r (2)(u)wG i f “v$ w f a wmf q d k o nf r S m jynf o l @ v$ w f a wmf u d k q d k o nf ? ” yk ' f r (2)(c)wG i f

24 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


“v$wfawmfudk,fpm; vS,fqdkonfrSm v$wfawmfodk@a¶G;aumufwifajr‡mufjcif;cH&oludkqdkonf?”
yk'fr(3)wGif “v$wfawmfudk rJqENe,frsm;rS TOya'ESifhtnD a¶G;aumufwifajr‡mufvdkufaom
v$wfawmfudk,fpm; vS,frsm;jzifhzJG@pnf;&rnf” wdk@ yg0ifonfjzpf&m a¶G;aumufyJG& vm'fudk taumif
txnfaz:a&;[lonf//
ygwpD 'kH rD u
kd a&pDpepfukd usio
hf ;kH Edik &f eftwGuf 1990 jynfEh pS /f ygwpD 'kH rD u
kd a&pDtaxGaxGa¶G;
aumufyrGJ S jynfo@l qENjzifh a&G;aumufwifajr‡mufvu kd af om jynfo@l vw
$ af wmfu,kd pf m;vS,rf sm;jzifh tcsKyf
tjcmtm%m (3) &yfudk usifhoHk;ydkifcGifh¶dSaom jynfol@v$wfawmfudk ac:,lzJG@pnf;a&;yifjzpfayonf?

11? EdkifiHawmf+idrf0yfydjym;r_ wnfaqmufa&;tzJG@onf udk,fwdkift}udrf}udrfay;xm;onfh


uwdrsm;twdkif; a¶G;aumufyJG&vm'fudk taumiftxnfaz:&eftwGuf trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyfESifh
nd ‡ E d _ i f ; aqmif ¶ G u f & rnf h t pm; a¶G ; aumuf y J G & vm'f u d k y suf j y,f a p&ef twm;tqD ; trsKd ; rsKd ; ud k
ta=umif;trsKd;rsKd;jyum zefwD;vkyfaqmifvmcJhayonf?

12? jynfo@l vw $ af wmfac:,la&;ESihf trsK;d om;'Dru


kd a&pDtzJ@G csKyftm; Edik if w
hH m0efrsm;vJt
$ yfa&;udk
a=unmcsuf(1§90)jzifh tajccHOya' a&;qJG&ef vdktyfonf[k ta=umif;jyI ydwfqdk@cJhonf? wzef
tajccHOya'a&;qJGa&;wm0efudk rdrdpdwfóudufzefwD;xm;onfh trsKd;om;nDvmcHodk@ v$Jajymif;v#uf
ydwfqdk@wm;qD;r_udkxyfrHwdk;csJ@cJhjyefonf? Tenf;jzifh jynfol@v$wfawmfac:,la&;ukd a0;onfxufa0;
atmif ðyvkyfcJhayonf? wcsdefwnf;wGif jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;udk ta=umif;trsKd;rsKd;jzifh
y,fzsufjcif;/ E_wfxGufapjcif;wdk@udk vkyfaqmifcJh+yD; trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyftay:wGifvnf;
trsKd;rsKd;tzHkzHktjypf¶SmI zdESdyfcsKyfcs,fcJhayonf?

13? Todk@jzihf jrefrmhEdkifiHa&;wGif }uD;rm;vSonfh t=uyftwnf;udk ay:aygufapcJhayonf?


EdkifiHa&;t=uyftwnf;udk tajccHI pD;yGm;a&;ESifh vlr_a&;t=uyftwnf;rsm;vnf; 'Da&tvm;
wdk;yGm;vmcJhayonf?

14? trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyfonf EdkifiHawmf+idrf0yfydjym;r_ wnfaqmufa&;tzJG@ESifhwòydif


wnf;vkdvdkay:aygufcJhayonf? tzJG@csKyftay: trsKd;rsKd;tzHkzHkuef@owfcsKyfcs,fr_rsm;udkvnf;aumif;/
,ae@txd wEdik if vH ;kH ESihf oufqikd o f nfh jy\emrsm;udk ajz¶Si;f &efvnf;aumif;/ awG@qakH qG;aEG; tajz¶Sm&ef
tzJ@G csKyfu t+rJwapwdu k wf eG ;f wifjycJah yonf? wifjycJw
h ikd ;f wGiv
f nf; ta=umif;trsK;d rsK;d jyIaomfvnf;
aumif;/ rjybJaomfvnf;aumif;/ tm%mydkifwdk@onf vpfvsL¶_v#ufomaecJhayonf?

15? ,if;oabmvkyfaqmifcsuf. tajzumjy\emrsm;}uD;xGm;rsm;jym;vmcJhjcif;yif jzpfay


onf? ,ae@tcgwiG f jynfwiG ;f Edik if aH &;/ pD;yGm;a&;ESihf vlra_ &; t=uyf¶u
kd rf .
_ '%fukd rod¶/dS rcHpm;&onfh

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 25


vlxktpdwftydkif;[lI r¶Sdawmhacs? &ifqdkifóuHawG@ae&onfh t=uyftwnf;. yrm%}uD;rm;r_ESifh
avsmo
h nfr¶db
S J wd;k IomcHpm;ae&r_w@kd a=umifh jynfow
l &yfv;kH aomurD;jzihf avmifòrduaf e=u&ayonf?

16? 1997 ckESpf/ Zlvdkifv(17)&ufae@wGif EdkifiHawmf+idrf0yfydjym;r_ wnfaqmufa&;tzJG@


twGif;a&;r–;(1)u trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyf OuUXESifh A[dktvkyftr_aqmiftzJG@0if(2)OD;jzpfaom
OD;oef;xGef;ESifh OD;vSazwdk@tm; ac:,lawG@qHkI EdkifiHawmf+idrf0yfydjym;r_ wnfaqmufa&;tzJG@u
tzJG@csKyftay:pGyfpJGcsufrsm;ESifh ywfoufI xyfrH¶Sif;vif;cJhonf? tzJG@csKyfOuUX ESifh tzJG@0ifwdk@uvnf;
trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyf. oabmxm;&yfwnfcsufudk jyefvnf¶Sif;jycJhonf? ,if;awG@qHkr_tay:
ESpfbufpvHk;u awG@qHkaqG;aEG;r_[k oabmrxm;bJ awG@qHk¶Sif;vif;r_[kom rSwf,lcJh=uayonf?

17? 1997 ckEpS /f pufwifbmv (15)&ufae@wiG f Edik if aH wmf+idr0f yfyjd ym;r_ wnfaqmufa&;tzJ@G
twGif;a&;r_;(1)ESifh awG@qHk&ef trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyfOuUX ESifh A[dktvkyftr_aqmiftzJG@0if
OD;pdk;jrifhESifh OD;vGef;wifwdk@tm; qufoG,fI aemufwae@eHeufwGif vma&muf&efajym=um;cJhonf?
,if;udpPrSm tzJG@csKyf v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;ESifh tzJG@csKyftzJG@tpnf;tqifhqifhwdk@u tyfESif;xm;
aom qENoabmxm;t& OuUX OD;atmifa¶$ ESihf taxGaxGtwGi;f a&;r–; a':atmifqef;pk=unfw@kd EpS Of ;D
yg0if a qmif ¶ G u f & rnf j zpf o jzif h a':atmif q ef ; pk = unf r yg0if b J OD ; atmif a ¶$ w OD ; wnf ; om
oG m ;a&muf & ef r jzpf E d k i f a =umif ; tzJ G @ csKyf u tqH k ; tjzwf a y;cJ h a yonf ? ,if ; qH k ; jzwf c suf u d k
oufqikd &f mtm%mydik rf sm;xH tcsed rf q D ufo, G tf a=umif;=um;&ef óud;pm;cJah omfvnf; wH@k jyefrr_ ðycJah cs?

18? odk@jzpfI 16-9-97 &ufae@ eHeufwGif vma&mufac:aomtcg 'kwd,OuUX OD;wifOD;/


OD;pd;k jrifEh iS hf OD;vGe;f wifw@kd . a¶Sa• rSmufY OuUX OD;atmifa¶$u tzJ@G csKyf.qH;k jzwfcsut f & taxGaxGtwGi;f
a&;r–;rygbJ zdwf=um;onfudk rvdkufEdkifa=umif;ESihf tzJG@csKyf. awG@qHkaqG;aEG;a&;udktpOfvrf;zGifhxm;
onfrh t l & A[dt k vkyt f r_aqmiftzJ@G 0if OD;pd;k jrifEh iS hf OD;vGe;f wifw@kd tm; oGm;a&mufawG@q&kH ef cGiðhf ycJyh gonf?
odk@aomf tm%mydkifrsm;u oabmrwlcJhay?

19? Ttjzpftysufudk tzJG@csKyftzJG@0ifrsm;/ jynfolvlxkESifh EdkifiHwumrS rSefrSefuefuefod¶dS


oH;k oyfEikd &f ef tzJ@G csKyfu a=unmcsux
f w
k jf yef&ef qH;k jzwfcahJ yonf? od@k &mwGif tajctaeudk wwfEikd o f r#
ajyvnfapvdkaom apwemjzifh a=unmcsufrxkwfrD tm%mydkifwdk@ESifh !d‡Ed_if;&ef óud;pm;qufoG,fcJh
aomfvnf; txrajrmufcahJ y? tm%mydik w f @kd u xdak e@ (16-9-97)wGiyf if (Meeting call off) acgi;f pOfjzifh
wzufowf owif;xkwfjyefcJhonfhtwGuf tzJG@csKyfuvnf; (17-9-97)ae@wGif a=unmcsuftrSwf
(9§97)udk xkwjf yef¶iS ;f vif;cJah yonf? (18-9-97)ae@wiG f tm%mydik w f @dk onf xyfrI
H tzJ@G csKyftwGi;f
txiftjrifvJGrSm;ap&ef&nfoefonfh a=unmcsufwapmifudk xkwfjyefcJhjyefygonf?

26 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


20? tm%mydkifwdk@. ,if;vkyfaqmifcsufrsm;udk oHk;yf=unfhygu atmufygtcsufrsm;udk
jrifawG@Edkifayonf?
(1) awG@qakH qG;aEG;&mwGif taxGaxGtwGi;f a&;r–;a':atmifqef;pk=unf ryg0ifap&ef wm;qD;
ydwfqdk@jcif;//
(2) tzJ@G csKyfA[dt
k vkyt
f r_aqmifrsm;ESihf uset f zJ@G 0ifrsm;twGi;f nD!w
G af &;udyk sujf ym;atmif
}uH¶G,fvkyfaqmifjcif;//
(3) tm%mydik rf sm;awG@qv kH o
kd nft
h csed w
f iG f awG@qv kH o
kd nft
h a&twGuu f kd trnfwyfac:awG@
jcif;jzifh tzJG@csKyftay: wef;wl&nfwloabmrxm;bJ aqG;aEG;yJGrprDuyif tay:pnf;&,lvdkjcif;?

(4) wzufwiG f tm%mydik rf sm;u tzJ@G csKyftm; tcsed rf a¶G;qufo,G v


f o
kd nft
h csed w
f iG f quf
oG,fEdkifonf[k oabmxm;aomfvnf; tzJG@csKyfu ta&;}uD;onfhudpPrsm;qufoG,fajym=um;&ef
óud;pm;onfhtcg vpfvsL¶_aejcif;jzifh ylaygif;aqmif¶Gufr_pdwf"gwf uif;rJhaea=umif;jyojcif;//

(5) awG@qrkH w _ ckwiG f wzuftzJ@G tpnf;rS rnfoyl g0if&rnf[k owfrw S jf cif;onf ,if;tzJ@G
tpnf;. vkyyf ikd cf iG u
hf kd xdyg;jcif;jzpf+yD; rnforl yg0if&/ todtrSwrf ðy[k qdjk cif;onf yk*Kd~ vfa&;tmCm
wudk a¶S•wef;wifr_jzpfjcif;//

(6) awG@qv
kH rdk r_ mS vnf; t"dyg` ,¶f o
Sd nfh Edik if aH &;aqG;aEG;r_r[kwjf cif;//

(7) tm%mydik rf sm;. vkyaf qmifcsuo f nf rdrw d @kd tpDtrHtwdik ;f / tzJ@G csKyfu waoGtwdr;f
emcHv#ief mcH/ remcHv#if tzJ@G csKyfonf awG@qakH qG;aEG;r_uykd sujf ym;atmifvyk of nf[k csujf cif;pGypf EGJ ikd &f ef
óudwiftuGufcspDrHjcif;wdk@udk awG@jrif&rnfjzpfayonf?

21? trsK;d om;'Dru


kd a&pDtzJ@G csKyf. oabmxm;ESihf aqmif¶u G cf surf sm;udo
k ;kH oyfygu atmufyg
twdkif; awG@jrifEdkifonf?
(1) awG@qakH qG;aEG;r_rsm;wGif OuUX OD;atmifa¶$EiS t hf wl taxGaxGtwGi;f a&;r–;
a':atmif qef;pk=unftm; yg0ifciG ¶hf aSd p&rnf[q k &kd mwGif -

(u) a':atmifqef;pk=unfonf trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyfudkpwifwnfaxmifolw


OD;jzpfjcif;//
(c) tzJG@csKyfv$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;ESifh tzJG@csKyftqifhqifhudk OuUX OD;atmifa¶$ESifh
twl vkyyf ikd cf iG hf ay;tyfcx
H m;&jcif;//
(*) a':atmifqef;pk=unfyg0ifa&;udk urBmu h v
k or*~rS tp jynfwiG ;f / jynfy tzJ@G tpnf;

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 27


rsm;ESihf yk*Kd~ vftoD;oD;wd@k u oabmxm;ay;cJ=h ujcif;//
(C) jynfolw&yfvHk;. trSefwu,ftm;xm;,Hk=unfr_udkcH&jcif;//
(i) OuUX OD;atmifa¶$u EdkifiHawmf+idrf0yfydjym;r_ wnfaqmufa&;tzJG@ twGif;a&;rSL;(1)
tm;(17-7-97)&ufae@u tmrcHco hJ nft h wdik ;f a':atmifqef;pk=unftm;(17-
7- 97)onfppfrSefonfhawG@qHkaqG;aEG;r_udk tqifajyatmifjrif&ef aqmif¶GufEdkif
oljzpfjcif;wd@k a=umifh jzpfayonf?
(2) ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa¶G;aumufyJGaumfr¶Sif.(22-3-89)&uf/&ufpGJyga=unm
csuf (245)wGif “,ckrw S yf w
Hk ifxm;aom Edik if aH &;ygwt D zJ@G tpnf;rsm;onf T
aumfr¶Siu f }uD;=uyfz@GJ pnf;ay;aom tzJ@G tpnf;r[kwb f /J rdrwd @kd qENtavsmuf
ygwzD @GJ pnf;yHrk sm;/ &nf¶, G cf suEf iS hf vkyif ef;pOfrsm;tm;a&;qJ+G yD; em,uESit hf vkyt
f r_
aqmiftzJ@G 0if rsm;udk a¶G;cs,zf @GJ pnf;xm;jcif;jzpfygonf?”
(,ae@wdkifwnfvsuf¶dSonf)[k azmfjycJhcsuft& a':atmifqef;pk=unf/OD;=unfarmif
OD;wifO;D wd@k tygt0if A[dt k vkyf tr_aqmif(10) OD;pvH;k rSm tzJ@G csKyf. w&m; 0ifA[dk
tvkyt f r_aqmif rsm;jzpf=ujcif;?
(3) trsK;d om;'Dru kd a&pD tzJ@G csKyfonf tjcm;tzJ@G tpnf;rsm;ESihf awG@qakH qG;aEG;&efupd w P iG f
tzJG@csKyftm; udk,fpm;ðyolrsm;udk a¶G;cs,fjcif;onf tzJG@csKyf. vkyfydkifcGifhomjzpfjcif;//
(4) tzJG@csKyfonf rdrdtzJG@twGif; vdkufem&rnfhpnf;urf;csufrsm;twdkif; rwdrf;rapmif;
aqmif¶u G cf ahJ omfvnf; awG@qakH qG;aEG;r_ukd tpOfvrf;zGix hf m;onfrh tl & tajctae
udak jyvnfap&ef tm;xkwv f yk af qmifcjhJ cif;wd@k ukd awG@jrif&rnfjzpfayonf?

22? trsKd;om;'Drkdua&pDtzJG@csKyfonf wdkif;jynf.jy\emrsm;tm;ajz¶Sif;&mwGif awG@qHkaqG;aEG;r_


udk tpOfvrf;zGifhóudqdkayonf? odk@aomf ,if;odk@awG@qHkaqG;aEG;jcif;onf ppfrSef+yD; t"dy`g,f&Sdaom
aqG;aEG;r_jzpfap&rnf[k oabmxm;onf? trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyfu ,Hk=unfvufcHaom
ppfrSefonfhawG@qHkaqG;aEG;a&;onf //
(u) wrsK;d om;vH;k . tusK;d pD;yGm;udk tajccH&rnf?
(c) 'Drukd a&pDEiS hf vl@tcGit
hf a&;rsm;udk tmrcH&rnf?
(*) tmCmwuif;¶Si;f aom w&m;r#wpGmajz¶Si;f r_ukd vufc&H rnf [k owfrw S x
f m;ayonf?

23? trsKd ; om;'D r d k u a&pD t zJ G @ csKyf o nf +yD ; cJ h o nf h (9)ES p f w mumvtwG i f ; tcuf t cJ /


t=uyftwnf;rsK;d pHuk kd jynfov
l xl Ek iS thf wl vufwrGJ ðzwf/ }uH@}uH@c&H ifqikd &f mwGif tzJ@G csKyf. jynfot
l wGuf
tepfemcHEdkifr_rSm tuef@towfr¶dSa=umif; jyocJh+yD;jzpfayonf? odk@&mwGif jynfolvlxkcHpm;ae&onfh
'kuQqif;&Judkrl w&uf wreufr# qufvufr¶Snf=umapvdkay?

28 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


24? od@k jzpfI trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyfonf “rdrt d zJ@G tpnf;udok m+rJap/ omap/ wzuftzJ@G tpnf;udk
emap/ uJGap”ponfh AsL[mrsm;tay: vHk;0pdwfyg0ifpm;r_r¶dSonfhtavsmuf ppfrSefI t"dy`g,f¶Sdonfh
awG @ qH k a qG ; aEG ; !d ‡ E d _ i f ; r_ j zif h o m jref r mEd k i f i H . txl ; }uD ; rm;pG m &if q d k i f a e&onf h j y\emrsm;ud k
tjrefqHk;ajz¶Sif;oGm;&ef qufvufoEdMXmefcsxm;vsuf¶dSaya=umif; a=unmtyfayonf?
A[dktvkyftr_aqmiftzJG@
trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyf
&efukefòrd@?
1359 ck/ awmfovif;vjynfhausmf(10)&uf?
1997ck/ pufwifbmv (27)&uf?
1997ck/ pufwifbmv (27)-(28)&ufae@rsm;wGif usif;ycJhaom trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyf
pwifxlaxmifonfh (9)ESpfajrmufESpfywfvnfae@ tpnf;ta0;}uD;rS csrSwfaom qHk;jzwfcsufrsm;rSm
tpD&ifcHpmrsm;?
(1) trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyf. EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ A[dkvli,fvkyfief;tzJG@ESifh A[dktrsKd;
orD;vkyif ef;tzJ@G w@kd . tpDt&ifcpH mrsm;udk jznfph u
G cf su/f jyifqifcsurf sm;jzifh axmufcaH =umif;qH;k jzwfonf?

jznfhpGufcsufrsm;?
(u) A[dv k il ,fvyk if ef;tzJ@G . tpDt&ifcpH mwGif uav;oli,frsm;udk tvkyt f udik Ef iS yhf wf
oufI jrefrmEdik if u H vufrw S af &;xd;k xm;+yD;onfh (UN Convention on the Rights of
Child) wGiy f g¶o
Sd nfh tcsurf sm;t& aqmif¶u G &f ef?
(c) trsK;d orD;vkyif ef;tzJ@G . tpDt&ifcpH mwGit f rsK;d orD;}uD;/ trsK;d orD;i,frsm;udw
k ikd ;f w
yg;oGm;a&mufI vdijf zifh raumif;aomtoufarG;0rf;ausmif;vkyaf ejcif;onf jrefrmh,Of
aus;r_/ vlra_ &;wd@k EiS hf qef@usiaf eojzifh oufqikd &f m tm%mydik rf sm;u wm;qD;ay;&efwm
0ef¶o
Sd nf?
rdef hcGef;rsm;?
(2) obmywd/ OuUX ESihf taxGaxGtwGi;f a&;r–;wd@k ajym=um;aom rde@f ceG ;f rsm;udk rSww f rf;
wif&ef qH;k jzwfonf?
(3) taxGaxGtwGi;f a&;r–.rde@f ceG ;f wGif azmfjyyg¶aSd om Czech Edik if o
H rw}uD; a'guw f m}uD;
a'gufwmbm;uvuf[mA,fvf (Dr.Vaclav Havel)tm; trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyfrS
csD;jr‡ifhonfh yxrOD;qHk; +idrf;csrf;a&;ESifh 'Drdkua&pDqkay;tyfjcif;udk *k%f,l0rf;ajrmufpGmjzifh rSwfwrf;
wifa=umif; qHk;jzwfonf?
(4) taxGaxGtwGif;a&;r–; a':atmifqef;pk=unfu udk,fpm;vS,frsm;. aqG;aEG;csufrsm;udk
jyefvnf¶iS ;f vif;ajz=um;+yD; tmCmwuif;&rnf? yk*Kd~ vfpu GJ if;&rnf/ yl;wJaG qmif¶u
G v
f akd opdw"f mwf¶&Sd

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 29


rnf[laom tcsufrsm;udk trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyf.pnf;¶Hk; a&;vrf;!$eftjzpfowfrSwfa=umif;
qHk;jzwfonf?
a&G;aumufyJGESifh jynfol hv$wfawmf?
(5) 1990 jynfhESpf/ arv (27)&ufae@u usif;y+yD;pD;cJhonfh ygwDpHk'Drdk ua&pDtaxGaxG
a¶G ; aumuf y J G w G i f Ed k i f i H a &;ygwD tzJ G @ tpnf ; toD ; oD ; rS a¶G ; aumuf w if ajr‡ m uf c H = u &onf h /
jynf o l @ v$ w f a wmf u d k , f p m;vS , f r sm;ud k jynf o l @ v$ w f a wmf a¶G ; aumuf y J G O ya' yk ' f r -2(p)ES i f h
Edik if aH wmfjyefwrf;wGif xnfo h iG ;f a=unm+yD;onfw@kd t& w&m;0if twnfjzpfaea=umif;qH;k jzwfonf?
jynf o l @ v$ w f a wmf u d k , f p m;vS , f r sm;.ouf w rf ; ud k j ynf o l @ v$ w f a wmf a &G ; aumuf y J G O ya'wG i f
owf r S w f j yXmef ; jcif ; r¶d S y g? jynf o l @ v$ w f a wmf w &yf . ouf w rf ; ud k j ynf o l @ v$ w f a wmf a c:,l
zJG@pnf;+yD;rSomv#if jynfol@v$wfawmfukd,fpm;vS,frsm;. qHk;jzwfcsuf t&owfrSwfygonf?
(6) jynfo@l vw $ af wmfa&G;aumufyOGJ ya' yk'rf -2(u) t& usi;f y+yD;pD;cJah om a¶G;aumufyGJ
onf jynfo@l vw $ af wmftwGuo f mjzpfonf?wdik ;f ðyjynfðyv$waf wmftwGurf [kwaf =umif; qH;k jzwfonf?
(7) jynfol@v$wfawmfOya' yk'fr(3)wGif v$wfawmfudk rJqENe,fajrrsm;rS TOya'
ESifhtnD a¶G;aumufwifajr‡mufvdkufaom v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;jzifh zJG@pnf;&rnf[k jyXmef;
xm;csuft& jynfol@v$wfawmfac:,lzJG@pnf;ay;&ef wm0ef¶dSonfh tzJG@tpnf;ujynfol@v$wfawmfudk
ac:,lay;&ef qHk;jzwfonf?
(8) v$wfawmfpm;vS,frsm;tm; tm%mydkifwdk@u enf;trsKd;rsKd;jzifh tusyfudkifI
v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;tjzpfrS twif;t"rRtusyfudkifI E_wfxGufapjcif;udk uef@uGufonf?
(9) ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa¶G;aumufyJGusif;y+yD;pD;cJhonfrSm ,ae@ qkdv#if(7)ESpf
ausmf + yD j zpf ygaomf v nf ; a¶G ; aumuf y J G u sif ; ya&;aumf r ¶S i f u a¶G ; aumuf y J G t +yD ; owf tpD
t&ifcHpmudkoGif; &eftcsdef=uef@=umaeojzifh tjrefqHk;wifoGif;ay;&ef awmif;qdka=umif; qHk;jzwfonf?
(10) trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyf jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;tm;vnf;aumif;/
tzJG@csKyf. jynfe,f/ wdkif;/ òrd@e,fpnf;¶kH;a&;tzJG@rsm;tm;vHk;uvnf;aumif;/tzJG@csKyf. vkyfief;
Xmersm;uvnf;aumif;/ tzJ@G csKyf OuUXESihf taxGaxGtwGi;f a&;r–;wd@k tm;rdrw d kd .h vGyv f yfaomqENjzifh
vufrSwfa&;xdk;I vkyfydkifcGifhrsm; tyfESif;jcif;udk xyfrHIav;eufpGmtwnfðya=umif; qHk;jzwfonf?
(11) wdik ;f jynftwGi;f jzpfay:aeaom Edik if aH &;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &;tp¶do S nfjh y\emrsm;udk
ajz¶Si;f &ef wckwnf;aom enf;vrf;rSm jynfov l x l uk vdv
k m;awmifwh aeonfh ppfreS +f yD;t"dyg` ,¶f aSd om
awG@qHkaqG;aEG;a&;omjzpf&rnf[k qHk;jzwfonf?
(12) jynfaxmifpjk refrmEdik if aH wmf. wdik ;f &if;om;pnf;vH;k nD!w G af &;udk &nf¶, G If Edik if aH &;/
pD;yGm;a&;/vlr_a&; tp¶dSonfhudpP&yfrsm;twGuf yifvHknDvmcHuJhodk@aom nDvmcHw&yf ac:,l&ef
qHk;jzwfonf?

30 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


(13) ygwpD 'kH rD u
kd a&pDtaxGaxGa¶G;aumufyu GJ si;f ya&;aumfr¶Si. f (22-3-89)&ufae@xw k f
a=unmcsuf(245)t& ygwDwGif;udpPrsm;udk oufqdkif&mygwDuom w&m;0ifvkyfydkifcGifh¶dSojzifh
OD;wifOD;ESifh OD;=unfarmifwdk@tm; 'kwd, OuUXrsm;tjzpfvnf;aumif;/a':atmif qef;pk=unftm;
taxGaxGtwGif;a&;r–;tjzpfvnf;aumif; trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyf A[dktvkyftr_aqmiftzJG@wGif
wm0efay;tyfjcif;rSm w&m;0iftwnfjzpfa=umif; qHk;jzwfonf?
(14) trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf. vkyif ef;t&yf&yfrsm;udk ydrk w
kd iG u
f s,x
f ad &mufpmG aqmif
¶GufEdkif&ef A[dkOD;pD; tzJG@0ifOD;a&tm; wdk;csJ@wm0efay;tyf&ef oabmwla=umif; qHk;jzwfonf?
(15) trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyfonf w&m;0if&yfwnfaeaom Edik if aH &; ygwt D zJ@G tpnf;
jzpfI vGyfvyfpGm pnf;¶Hk;v_yf¶Sm;cGifh/ vGyfvyfpGmpnf;a0cGifh vGyfvyfpGmyHkEdSyf¶dkufa0jzef@csdcGifhrsm;udk
&¶Sd&efawmif;qdka=umif; qHk;jzwfonf?
zdEdSyfcsKyfcs,fr+rsm;?
(16) EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;tm;vHk;udk c|if;csufr¶dS tjrefqHk;jyefv$wfay;&ef awmif;qdka=umif;
qHk;jzwfonf?

(17) tm%mydik w f @kd u enf;trsK;d rsK;d jzifh zdEySd cf sKyfcs,u


f ef@owfyw
d yf ifwm;qD;r_rsm;udk &yfqikd ;f ay;&ef
ESihf 'Dru
kd a&pDa&;/ vl@tcGit hf a&;rsm;ESihf qef@usiaf eaom Oya'rsm;udk y,fzsuaf y;&ef awmif;qdak =umif;
qHk;jzwfonf?
vlr+a&;?
(18) roifrae&jyXmef;xm;aom tajccHynmrlvwef;tcrJyh nmoif=um;a&;pepfukd xda&mufpmG
taumiftxnfazmf&ef wdkufwGef;a=umif; qHk;jzwfonf?

(19) Edik if o
H /l Edik if o
H m;rsm;. use;f rma&;twGuf aq;¶krH sm;ESihf aus;vufuse;f rma&;aq;ay;cef;rsm;
wGif aq;uko&ef vkdtyfonfh aq;ESifhaq;ypPnf;ud&d,mrsm; vHkavmufpGm&¶dSa&; aqmif¶Gufay;&ef
E_d;aqmfa=umif; qHk;jzwfonf?
taxGaxG?
(20) trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzJ@G csKyf. (17-9-97)&ufae@wiG x
f w
k jf yefcahJ om a=unmcsu(f 9-
97)udk tjynfht0axmufcHa=umif;qHk;jzwfonf?

qufvufazmfjyygrnf//

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 31


tcef;quf

wyfrawmf
ta-umif;
waphwapmif;
odaumif;p&m

'kAdkvfrSL;}uD;at;jrifh (+idrf;)

tcef ; quf ( 18)


rkefwdkif;qJpumv (1951-52)wyfrawmfordkif;tqpftauGU[m? trSwfrxif?
wrsKd ;wrnf yHpk aH jymif;oGm;cJw h m? owdjyKryd gw,f/ jynfwiG ;f a&mifpo kH yl ek rf sm;udk wyfrawmfu?
twdkif;twm wck txd? acsrSKef;xdrf;csKyfxm;EdkifwJhtcsdefrSm? jrefrmjynf&JUta&SUajrmufeJU
ta&SUydik ;f &S?d &Sr;f jynfe,ftwGi;f rSm jzpfxeG ;f ay:aygufvmcJyh gw,f/ usL;ausmo f l w&kwjf zLwdUk &JU
ordkif;aMumif;? aemufcHjzpfpOfav;udk usaemfavhvm rSwfom;cJhrdorQ? waph wapmif;
a&;om;Ny;D wifjyyg&ap/
w&kwjf ynfrBu;D rSm cseaf u&Sw d Of ;D aqmifwhJ ulrifweftpd;k &wyfrsm;eJU armfpw D ;kH OD;pD;wJ?h
uGerf sL epf wyfew D Ukd [m wwyfeUJ wwyfEpS &f n S v
f rsm;oJorJ rJ w
J u
kd cf u kd u
f m? jynfwiG ;f ppfr;D Bu;D ?
awmufavmifcJh Mu&mu? (1949)ckESpf? atmufwdkbmvrSm? w&kwfuGefrsLepf? wyfeDwdkUu
wjynfv;kH udak tmifycJG o H rd ;f ydu
k v
f u
kd yf gawmhw,f/ ppf½;HI ol ulrifwefwyfrsm;pkeUJ acgif;aqmif
cseaf u&Sw d t f pd;k wdUk [m xdik 0f rfuRe;f udk qkwcf gG xGuaf jy;oGm;cJ&h ygw,f/
usaemfwdkUEdkifiHeJU e,ferdwfcsif;xdpyfaewJh ,leefjynfe,fu ulrifwef w&kwfjzL
wyfysuftcsdKU [m xdkif0rfodkU xGufajy;&ef tajctaer&awmhyJ? usaemfwdkU EdkifiH&JU

32 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


ta&SUajrmufa'o? &Srf;jynfe,f? usdKif;wHkc&dkiftwGif;&Sda0;vH acgifzsm;wJht&yf? awm?
awmifrsm;wGif;odkU xGufajy;wdrf;a&Smifum? usL; ausmf0ifa&muf? cdkatmif; tajc
jyKcMhJ uygawmhw,f/ 0ifa&mufvmpuawmh wyfysut f iftm; (800) avmufom &Scd yhJ gw,f/
aemufydkif;rSwpwp rsm;jym;wdk;yGm;vmum (1950)ckESpf? Zefe0g&DvavmufrSm? usdKif;wHkNrdKU?
ajrmufbufwiG &f adS om rdik ;f ,Of;NrKd Uudyk if odr;f ydu k wf yfc, JG cl w
hJ mawGU&ygw,f/
rwfvxJa&mufwt hJ cg usKd i;f wH&k UJ ta&SUbufoUkd ygwd;k csUJ usL;ausmv f mMuNy;D ? usKd i;f wHk
ta&SU awmifbuf? armif;vif;a'owGif tajccsum? ta&SUbufrJacgifjrpf (jrefrm?
vmtdke,fpyf) taemufbuf? usdKif;wHk? wmcsDvdyfvrf;? awmifbufwdkif;jrefrme,fpyf?
Mw*d eH ,fajra'owGi?f tvH;k t&if;eJUwyfjzefUtajcjyKum? tcdik t f rm wyfpJG xm;yg awmhw,f/
w&kwfjzLwyfajy;rsm;[m ¤if;wdkU&JU rdom;pk tdrfaxmifonfrsm;yg vdkufygvmMuum
xdek ,fajra'ow0du k wf iG f ydik pf ;kd ? ydik ef if;? usL;ausmf tajccsvm cJMh uygw,f/
usL;ausmo f wl &kwjf zLrsm;[m (KMT) trSw(f *)wyfrawmfr?S Akv d cf sKyv
f rD OD ;D pD; wJw
h yfjuiG ;f ?
wyfusefrsm;jzpfMuovdk? 'kAdkvfcsKyf? vludkcsif;OD;pD;wJh (KMT) trSwf(26)wyfrawmfrS
tiftm;pkrsm;jzpfMu ygw,f/ wcsdKUw&kwfjzLwyfom;rsm;vnf; vmaeMuwmawGU&ygw,f/
(1950)ckESpf? ZGefvqef;wGif Armhwyf rawmfu usL;ausmfolw&kwfjzLrsm;udk vufeufcs&ef
odUk r[kwf ,if;a'owdUk rS tNy;D tydik x f u G cf mG oGm;Mu&ef &mZoHuv kd ufrcHy?J ¤if;wdUk tm; wdu k cf ukd f
vmcJhvsif jyefvnfwkefUjyefwdkufcdkufr,f[líyif wif;wif;rmrm? jyefMum;cJhMuNyD;?
wcsed w f nf;rSmyif? wdik ;f ? jrefrme,fpyfEiS hf wmcsv D yd Nf rKd Uuav;udyk if? wmcsv D yd v f rf;? rdik w
f ikd f
(80)rStpjyKí odr;f ydu k w f ;kd csUJ cJMh uygw,f/
xdkUaMumifhArmwyfrawmfu usdKif;wHkNrdKUwGif;rS usL;ausmfolw&kwfjzL? (200)cefUudk
zrf;qD;Ny;D ? rdwv
¬D m? rEÅav;tusO;f axmifrsm;odUk ydUk aqmifcsKyaf ESmifum? wmcsv D yd Nf rKd U uav;udyk g
jyefvnfwdkuf cdkufodrf;ydkufvdkufcJhygw,f/ (1951)ckESpfwGif usL;ausmfol w&kwfjzLwdkU[m?
xdkif0rfeJU tquftoG,f jyKvkyfNyD; usL;ausmfa&;pDrHudef;topfudk pepfwusa&;qGJvdkU?
ajymifajymifwif;wif;pwifjyifqifvIyf &Sm;vmcJhMuwmawGU&ygw,f/ xdkpOfumvrSm
tar&duefwdkUuyg h h hynmygyg pGufzufudkifwG,f vmMuaom tae txm;rsm;
awGUvmcJ&h ygw,f/
1951-ckESpf?ESpfqef;ydkif;rSpí AdkvfcsKyfvDrDOD;pD;uGyfuJwJh (KMT) wyftiftm;
(1500)cefU[m usdKif;wHkc&dkiftaemufawmifydkif;? rdkif;qyfNrdKUuav;udk odrf;ydkufum?
rdkif;qyfvGifjyifwckvHk;udk tajc cHppfpcef;tjzpfpkzGJU wnfaxmifum pdkrdk;vIyf&Sm;

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 33


vmygawmhw,f/ aemufyikd ;f wGix f rkd ikd ;f qyfppfpcef; [m? w&kwjf zLusL;ausmaf &;pDru H ed ;f t&?
w&kwfjzLusL;ausmfolwdkU&JU |mecsKyf? tajcqdkuf&m pcef;jzpf vmygawmhw,f/ usdKif;wHk
ajrmufbufrdkif(50)uGm&Sd rdkif;,Of;NrdKUuav;eJU ta&SUawmifbufrdkif(65)wGif &Sdaom
rdik ;f a,mif;NrKd Uuav;rsm;[m?w&kwjf zLppfom;pkaqmif;a&;eJU ppfavhusiahf &;? tajccHpcef;
rsm;tjzpf?tajcpdu k pf zk UJG wnfaqmufcw hJ mawGU&ygw,f/
xdkif0rfrSppfavhusifha&;?uRrf;usifolrsm;a&muf&SdvmMuum? wyfom;opfrsm;udk?
pepfwusavhusifhpkpnf;um? wyfopfrsm;yif vufeufwyfqifpkzGJUvmcJhMuygawmhonf/
xdik 0f rfrpS pfavhusiahf &;rSL;rsm;eJU ppfvufeufypön;f ? &dum© ponfrsm;udk xdik ;f Edik if rH ?S e,fpyf
yHkygusifodkUum;rsm;eJUydkUay;cJhovdk? avxD;rsm;eJUyg av,Ofrsm;ay:rS csay;cJhonfudk
awGU&ygw,f/ xdu k o hJ Ukd wpwp wd;k csUJ Ny;D pDru H ed ;f csí vSKy&f mS ;cJMh u&m oHviG jf rpfta&SUbuf
wjcrf;vH;k jynfeh ufomG ;cJo h vd?k ajrmufbuf ]]0}} e,f ]]ud;k uefU}} e,frsm; tjyif? odENé rKd UodUk yif?
usL;ausmaf &muf&cdS &hJ mtiftm;rSmvnf;? (4000)cefUtxdw;kd yGg;rsm;jym; vmcJyh gw,f/
(1951)ckEpS ?f Zlvikd v f avmufwiG ?f w&kwjf zLrsm;onf ¤if;wdUk xdr;f csKyx f m;&ma'o&S?d
tcsuftcsmuswJhNrdKUav;rsm;eJU &Gmrsm;wGif ajcukwfcdkifjrJpGm wnfaqmufí tcdkiftrm
aexdik v f mMuwJt h jyif jrefrmjynftwGi;f ydik ;f odUk yg wd;k csUJ vSKy&f mS ;usL; ausm&f efMu&H , G cf suef UJ ?
oHvGifjrpftaemufbufurf;odkUyif ul;0ifvmum &Srf;? u,m;? e,fpyf? u'l;BuD;?
u'l;av;*GifodkUajymifajymifwif;wif;tajccHa'oopf wdk;csJUusL;ausmf tajcjyKcJhjcif;rSm
ArmwyfrawmfudkraxrJhjrif? apmfum;jcif;jzpfovdk? uGefrsLepfqefU usifa&; t,l0g'
vufudkifjyKxm;ol? tar&duef&JU vQdKU0SufpGmtm;ay;ulnDrSKUudk &,lumw&kwfjynfr
BuD;tm;wnfjyefxdk;ppfqif&efBuH&G,fxm;w,fvdkUtqdk&SdcJhygw,f/ 'DpDrHcsuft& (KMT)
AdkvfcsKyfvDrDonf (1951)ckESpf? arvwGif ]]0}}e,frSwqifh? w&kwfjynfrBuD;udk
ppfaMumif;(2)ckcu JG m 0ifa&muf wdu k cf u kd cf yhJ gw,f/ tar&duefwUkd uvnf;? xdik ;f rSwqifh
av,mOfrsm;eJU &du©mrsm;csay;cJhwmawGUcJh &ygw,f/ w&kwfuGefrsLepfwyfrsm;uvnf;
jyif;jyif;xefxefcck w H eG ;f vSecf MhJ uvdUk ? (2)ygwfcefUtMum rSm wyfveS u f m qkwcf gG cJMh u&ygw,f/
(1952)ckESpfrSmawmh w&kwfjzLusL;ausmfoltiftm;[m (6000)ausmfavmufwdk;
wufrsm;jym; vmum? w&kwjf ynfrBu;D tm; xd;k ppfqifrKS UrjyKawmhyJ jrefrmjynftwGi;f ydik ;f ?
oHvGifjrpfudk tiftm; tvHk;t&if;ESifh usL;ausmfum? ajrmufbuf? Aef;armfjrpfBuD;em;?
awmifbuf? rGejf ynfe,f? armfvNrKd if bufoUkd e,fcsUJ usL;ausmv f yI &f mS ;vmMuygawmhw,f/
ucsifjynfe,f? &Srf;jynfe,ftwGif;&Sd w&kwfrsm;udk omru? xdkif;w&kwfrsm;udkyg?

34 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


ppfompkaqmif;avhusiphf zk UJG cJMh uwmaMumif?h tiftm;waomif;ausmf wd;k wufrsm;jym;vmcJNh y;D
wyfr(3)pkpkzGJUum? jrefrmjynftwGif;ydkif;udk eufeuf½Idif;½dIif;e,fajrcsJUum usL;ausmf
vIy&f mS ;cJMh uygw,f/ (KMT) w&kwjf zLwyftm;vH;k udk Adv k cf sKyv
f rD u
D OD;pD;uGyu
f u
J m ]],leef
e,f? uGefrsLepfqefUusifa&;jynfolUu,fwifa&;wyfrawmf}} trnfudk wHqdyfwyfum?
vIy&f mS ;cJh Muygw,f/
(1953)ckESpfwGif usL;ausmfolw&kwfjzLrsm;[m &Srf;jynftv,fydkif;? rdkif;½SL;?
rdkif;atmhNrdKUav; rsm;udk wdkufcdkufodrf;ydkufvdkufMuNyD;? u,m;jynfe,fvGdKifaumfNrdKUudkyg?
wdkufcdkufcJhMuygw,f/ vGdKifaumf NrdKUudkawmh odrf;ydkufEdkifjcif;r&SdyJ? w&kwfjzLrsm;
tustqH;k rsm;pGmeJU qkwcf mG oGm;cJ&h ygw,f/ xdo k Ukd w&kwf jzLrsm;[m jrefrmjynftwGi;f ydik ;f udk
eufeuf½Idif;½Idif;usL;ausmfvmrSKUudk tmPm& (zqyv)tpdk;&u a&m jynfolwdkUudkyg
rcHr&yfjzpfvmwJhtwGuf? wyfrawmfu jynfolwdkUeJU twlvufwGJum usL;ausmf vm ol
w&kwfjzLwdkUtm; jyif;jyifxefxefjyefvSefwdkufcdkufí oHvGifjrpfta&SU bufodkUarmif;
ESifwGef;xkwfEdkifcJhygw,f/ xdkpOfumvu ? wyfrawmfeJUjynfolwdkU[m wom;wnf;?
worwfwnf;&Sd aecJMh uNy;D ? jynfou l wyfrawmfukd MunfjzLtm;xm;? ,HMk unfu;kd pm;aecsed rf Ukd ?
jynfolwdkU&JU udk,fa&m pdwfyg tm;ay;ulnDrSKU&cJhvdkU wyfrawmf[m w&kwfjzL wdkUtm;
xdxrd rd xd x J 0J if0if wGe;f vSecf ck w
H u kd f yG0J if atmifjrifcw hJ m rSwo f m; rdygw,f/ 'gaMumifyh J
usL;ausmfolw&kwfjzLrsm;[m oHvGifjrpfta&SU jcrf;odKUul;oGm;cJh&NyD; oHvGifta&SUjcrf;
a'orsm;wGio f m ajcukwv f yI &f mS ;aeMu&ygw,f/
tcef ; quf ( 19)

w&k w f j zLusL;ausmf o l w d k U [m? 1952 ck E S p f ? avmuf r S m jynf r BuD ; xd k ; ppf


ratmifjrifawmhvdkU jrefrmjynf &JU&Srf;jynfe,ftwGif;ydkif; cyfususudk tifeJUtm;eJU
xd;k azgufe,fajrcsUJ xGiv f mMuwmawGU&ygw,f/ jynfwiG ;f u wdik ;f &if;om; olyek t f csKd Uudk
pnf ; ½H k ; od r f ; oG i f ; um? uk & if o l y k e f w d k U e,f a jr? armf c sD ; rd k i f a 'o? u,m;jynf e ,f
ESifh&Srf;jynfe,fajr? armfcsD;rdkif;a'o? u,m;jynfe,fESifh &Srf;jynfe,ftpyfu'l;BuD;?
u'l;av;*Gio f Ukd wdik f 0ifa&muftajccsvmEdik cf yhJ gawmhw,f/
'Dtajctaet&qdkvsif tcsuftjcmusvSaom rEÅav;vrf;rBuD;udk ppfawmif;
ta&SUbufawmif wef;BuD;rsm;ay:rS? ajcukwf,lNcdrf;ajcmufvmEdkifonftxd tEÅ&m,f
BuD ; rm;cJ h y gw,f / w&k w f j zLwyf r wcsKd U uvnf ; yif v ,f x G u f a yguf ? ta&;ygwJ h
qufo, G af &;vrf;aMumif;zGiv hf pS &f efMu&H , G cf suef UJ ? armfcs;D rS ygyGeu f kd jzwfum? rGejf ynfe,f
azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 35
armfvNrKd i?f usKu d r© cD &dik t
f wGi;f &S?d u&ky?kd yi? aumh'w G pf wJah 'orsm;qDoUkd txd usL;ausmf
0ifa&mufajcukwf,lwyfpGJvmMuwmawGU&ygw,f/ a&aMumif;vrf;zGifh&ef tpDtpOft&
awmifbufppfrsuf ESmzGiv hf mcJMh uygw,f/
tv,fydkif;ppfrsufESmtjzpf ]0}e,f? yef,ef;? yef;qef;? wGifajcukwf,lum?
oHviG t f aemufzufurf; a'ordik ;f *H;k ? rke;f qef;*Gio f Ukd wd;k csUJ usL;ausmv f mMuwmawGU&ygw,f/
awmifBuD;NrdKU&JUta&SUawmifbuf? rdk;eJ NrdKUteD;? 0rf[wfw*GifodkUyg a&muf&Sd wyfpGJvm
Muygawmhw,f/ usKdif;wHkc&dkif rdkif;ylatmifvGifudkusL;ausmf0if a&mufum? usKdif;wHk?
awmifBu;D vrf;rBu;D udBk u;D rm;pGmjcrf;ajcmufvmcJyh gawmhw,f/ xdo k Ukd ae&mteHUusL;ausmf
0ifa&mufajcukw, f v l mNy;D ? (1953)ckEpS af vmufrmS ? rdrAd rmwyfrawmfuykd g &efp wdu k cf u
kd f
vmcJhygawmhw,f/
1953ckEpS f qef;ydik ;f wGif &Sr;f jynfe,ftv,fyikd ;f rS tcsut f jcme,fajr? rdik ;f atmh?
rdkif;½SL;a'oudk wdkufcdkufodrf;ydkufvdkufMuygw,f/ u,m;jynfe,fvTdKifaumfNrdKUudk
wdkufcdkufcJhMuayrJh? wyfrawmf&JU ckcHwGef; vSefEdkifrSKUaMumifhusqHk;rSKUrsm;pGmeJU jyefvnf
qkwfcGmoGm;cJh&ygw,f/ wcsdefwnf;rSmyifusL;ausmfolw&kwfjzL rsm;[m? jrefrmjynf
ajrmufykdif;w&kwfjrefrme,fpyfNrdKUrsm;jzpfwJh? rlq,f? usLukwf? rdkif;,k ponfwdkUudk tifeJU
tm;eJU wdkufcdkufodrf;ydkufcJhMuygw,f/ usdKif;wHk? awmifBuD;vrf;rBuD;ay:&Sd wyfrawmf
wyfpcef;trsm;tjym; udyk g wdu k cf ukd ?f wyfpvJG mMuwmawGU&ygw,f/
1952-53 ck E S p f r sm;wG i f ygvD r ef ' D r d k u a&pD a cwf j zpf í (zqyv)tpd k ; &
tmPm&csdefjzpfygw,f/ 'Drkdu a&pDtpdk;&vufxufwGif 'Drdkua&pD&ydkifcGifhtcsdKU&SdaewJh
tavQmuf o wif ; vG w f v yf c G i f h & &S d u m? owif ; pmtcsd K U eJ U vuf 0 J p mayavmurS
w&kwfjzLusL;ausmfrSKudk aZmif;ay;a&;omvmcJhMuaomaMumifh? jynfolwdkU Edk;Mum; um?
usL;ausmo f w l &kwjf zLwdUk udk wpwp qefUusiv f yI &f mS ;vmMuwmawGU&ygw,f/
wcsd e f w nf ; rS m yJ ? tmPm&tpd k ; & (zqyv)ud k y g zd t m;ay;awmif ; qd k r S K U
awG t &S d e f j rif h v mcJ h y gawmh w ,f / 'gaMumif h v nf ; tpd k ; &[m? w&k w f j zLwyf r sm;ud k
wduk xf w k bf Ukd tpDrpH ikd ;f jyif;vmcJ&h ygawmhw,f/ xdpk Ofu ajrmufyikd ;f wdik ;f ppf|mecsKyrf LS ; 'Dau
bvdyfjzpfNyD;? uGyfuJrSKUatmufwyfr[mrsm;eJU w&kwfjzLwdkUtm; ckcHwdkufcdkufum
oHviG jf rpfta&SUbuf urf;odUk ? jyefvnfwu kd cf ukd af rmif;xkwEf ikd cf w hJ mawGU&ygw,f/
awmifbufppfrsufESmtuefUrSmvnf;? oHawmifarmfcsD;a'oudk wyfrawmfu
jyefvnfwdkufcdkufodrf; ydkufEdkifcJhygw,f/ xdkpOfuawmifydkif;wdkif;ppf|mecsKyf wdkif;rSL;rSm

36 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


&JabmfoHk;usdyf0if jynfwGif;ppf? ol&Jaumif;? ppfolBuD;AdkvfrSL;csKyfausmfaZmjzpfygw,f/
xdkpOfumv wyfrawmfordkif;tqpftauGUqdkygvsif awmifilNrdKU udkom usL;ausmfol
w&kwfjzLwdkUodrf;ydkuftajcjyKEdkifcJhvsif jrefrmjynfBuD;cg;usdK;Edkifaom taetxm;udk
a&muf o G m ;Ed k i f o vd k rG e f j ynf e ,f ? w&k w f j zLwd k U &oG m ;ygu yif v ,f x G u f a yguf ?
a&aMumif;qufo, G af &;vrf; aMumif;? yGio hf mG ;um xdik 0f rfrS w&kwjf zLwdUk yifv,frw S qif?h
tiftm;tvH;k t&if;eJU0ifvmEdik Mf uawmhrmS jzpf ygw,f/
rGejf ynfe,f? urf;pyfa'o0ef;usiw f iG ?f usL;ausm0f ifum tajcjyKwyfp&JG efBuKd ;yrf;wJ?h
w&kwfjzLwyf rsm;udk Armhwyfrawmf? awmifydkif;wdkif;ppf|mecsKyf? uGyfuJrSKUatmuf&Sd?
wyfrawmf[m wyf&if;? wyfzGJUrsm;u jyif;jyif;xefxefppfqifwdkufcdkuf armif;xkwf
Edik v
f ukd af omaMumifh w&kwjf zLwdUk &JUyifv,fa&aMumif;vrf;zGihf vSppf ;kd rd;k &ef Mu&H , G cf su[f m
vH;k 0ysujf ym;oGm;cJ&h ygw,f/ ,if;a'ow0du k rf S ¤if;wdUk \ ajcukwpf cef;rsm;rS xdcu kd u
f sq;kH rSKU
wyHw k yifBu;D eJU? pGeUf vTwx f u G af jy;oGm;cJMh u&ygw,f/
tJ'Dumv ordkif;tqpftauGUrSm wyfrawmf[m jynfolwdkUeJUwom;wnf;?
wquf w nf ; &S d a ecJ h M uovd k jynf o l w d k U ,H k p m;tm;xm;&aom wyf r awmf t jzpf
&yfwnfvKS y&f mS ; cJMh uwmrSwo f m;rdygw,f/ jynfow l Ukd &JUpdwaf &mud, k yf gulnt D m;ay;yl;aygif;
aqmif&GufcJhMuvdkUvnf;? jynfwGif;aomif;usef;olrsm;udk OD;ESdrfacsrSKef;EdkifcJhMuovdk?
jynfyusL;ausmo f wl &kwf jzLrsm;udv k nf; ckcu H muG,pf pfqifwu kd cf u
kd 0f ifEikd cf MhJ uwm? ordik ;f rSm
avhvmrSwo f m;cJ&h ygw,f/
1953 ck E S p f ? rwf v rS m ajrmuf y d k i f ; wd k i f ; ppf | mecsKyf w d k i f ; rS L ; Ad k v f r S L ;csKyf
'Daubdy&f UJ OD;pD;uGyu f rJ KS UeJU uGyu f rJ KS U atmuf? wyfr[m? wyf&if;? wyfzUJG rsm;[m? w&kwjf zL
wyfrsm; tcdkiftrmtajcjyKwyfpGJxm;wJh? oHvGifjrpft a&SUbufurf;&Sd rdkif;wHk?
rdkif;qwfvGifjyifudktxl;ppfqifa&;w&yfjzifh xdk;ppfqifEGJ&ef&nf&G,fcsufeJU jyifqifpDrH
qifEGJcJhMuygw,f/ xdkppfqifa&;udk ]]e*g;Edkif}}ppfqifa&;[lítrnfay;um xdkpOfum
wyfr[m wyfrif;jzpfol Adv k rf LS ;Bu;D ausmpf ;kd (uG,v f eG ?f awmfveS af &;aumifp0D if? jynfxaJ &;
0efBu;D a[mif;)tm;teD;uyfuyG u f rJ KS UOD;pD;um ppfqifcMhJ uygw,f/
obm0twm;tqD;BuD;jzpfwJh oHvGifjrpfudk tifeJUtm;eJU jzwfausmfppfqif&wJh
taet xm;jzpf v d k U ? BuD ; rm;aom jrpf u l ; ppf q if a &;BuD ; w&yf v nf ; jzpf y gw,f /
ppfa&;tawGUtBuKH rsm;wJh w&kwf jzL wyfrsm;[m oHviG t f a&SUbufurf;&Sad y (5000)jrifrh m;
wJhaxmifxGufrsm;ay:wGif tcdkiftrmcHppfaMumif; rsm;jyifqifpkzGJUum tajcjyKcJh

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 37


MuwmawGU&ygw,f/
w&kwjf zLwdUk cHppfqifjyifqifpzk UJG xm;aom awmif;uH;k awmifxw G rf sm;[m wcsed u f
*syefwUkd wnf aqmufxm;cJb h ;l wJch pH pf ppfaMumif;a[mif;rsm;udk xyfrjH yKjyif? rGr;f rHjyifqifum?
pepfwus tcdkiftrmjyifqifpkzGJUxm;cJhMuygw,f/ xdkcHppfaMumif;rsm;ay:wGif tajcjyK
apmifhqdkif;um? rdrdwyfrsm;oHvGifjrpfudk? cufcuf cJcJazgifrsm;eJU jzwful;aeMuwmudk
apmifhMunfhaecJhMuygw,f/ wyfrawmfuoHvGifudkjzwful;NyD; aygif;ul; ajcukwfcdkifjrJpGm
r&ciftcsed rf mS w&kwjf zLwyfrsm;[m tajcjyKcpH pfaMumif;rsm;ay:rS vufeufBu;D ypftm;udk
zdtm;ay;OD;ESdrfxm;um? wefjyefwdkufppf? qifEGJvmaomaMumifh? rdrdwyfrsm;tajcrcdkif
,dr;f ,dik Nf yKd uu JG m? oHviG jf rpfujkd yefvnfjzwfu;l qkwcf gG cJMh u&ygw,f/
aygif;ul;ajcukwfrcdkifjrJrSD? wefjyefwdkufppfqifrSKUudk cHMu&vdkU? rdrdwyfrsm;[m?
z&dzk &JNyKd ujJG y;D ? oHviG f jrpftaemufbufurf;ud?k upOfu h vsm;? 'a&maomyg; jyefvnfjzwfu;l
cJhMu&ygw,f/ w&kwfjzLwyfrsm;&JU pepfwuswefjyefqifEGJcJhaom xdk;ppf 'PfaMumifh
rdrwd yfrsm;[m pepfwuscpJG pfqifrKS Uudk rjyKvyk Ef ikd yf ?J wyfysuf qkwcf mG & aomtajctaersKd ;udk
a&mufc&hJ ygw,f/
w&kwjf zLwdUk &JUwefjyefx;kd ppfaMumifo h v
H iG jf rpfukd jzwfu;l &mwGif azgifrsm;zsuu f m?
vl? vufeuf? ypön;f rsm;Bu;D Bu;D rm;rm;qH;k ½I;H zsuq f ;D cJMh u&ygw,f/ txl;ojzihf vlemrsm;tm;?
aq;rSL; jzpfol AdkvfrSL;apmwdkif;vHk;ausmfjru OD;pD;um azgifrsm;jzifjyefvnf ul;jzwfu,f
q,fvu kd Ef ikd of jzih?f aemufyikd ;f wGi?f Adv k rf LS ;apmwdik ;f vH;k ausmjf rtm;aZ,sausmx f ifbUGJ wHqyd f
csD;jr§ifh*kPfjyKcJh wmudk vnf;awGU&ygw,f/ wyfrawmfaq;wyfzGJUwGif wyf&if;rSL;?
'kw, d Adv k rf LS ;Bu;D aZ,sausmx f if? apmwdik ;f vH;k ausmjf r b0eJUqH;k pnf;cJb h ;l ygw,f/
xdpk pfqifa&;wGi?f aq;rSL;Adv k Bf u;D armifoif (aemif&yk &f iS rf if;om; armifoif)vnf;
yg0ifcb hJ ;l w,fvUkd Mum;bl;em;0&Scd yhJ gw,f/ ]]e*g;Edik }f }ppfqifa&;udk teD;uyfO;D pD;uGyu f cJ o hJ l
Adv
k rf LS ;Bu;D ausmpf ;kd yifvsif w&kwjf zLwyfrsm; vufrS oD;oD;av;vGwaf jrmufxu G af jy;cJ&h Ny;D
teDygwfyg uuf OD;xkwu f kd w&kwjf zLrsm;u &&So d mG ;cJw h ,fvUkd Mum;bl;em;0&Scd b hJ ;l ygw,f/
tcef ; quf ( 20)
]]e*g;Edkif}}ppfqifa&;BuD;[m? BuD;rm;cufcJaomtxl;jrpful;ppfqifa&;BuD;jzpfjyD;?
w&kwfjzLwyfrsm;&JU wefjyefxdk;ppf? enf;AsL[mrsm;aMumifh? rdrd&JUtajrmufvufeufBuD;
tajrmuf t rsm;? w&k w f j zLwd k U u od r f ; yd k u f &&S d o G m ;cJ h o vd k ? wyf r awmf p pf o nf
trsm;tjym;vnf; toufqHk;½IH;cJh&ygw,f/ wyfrawmfordkif;rSm vl? vufeufypönf;
tBu;D rm;qH;k ? ysuq f ;D qH;k ½I;H cJMh uwmrSwo f m;rdygw,f/ cGgppfqifrKS Uysujf ym;um? wyfysuq f w k f
38 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10
cGgcJMh u&vdUk ]]e*g;&I;H }}ppfqifa&;&,fvUkd wyfrawmfrmS qdpk rwfjyKcMhJ uwmMum;bl;ygw,f/
wqifhpum;wqifh em;Mum;bl;em;0&SdcJhorQa&;jy&ygvsif xdkpOfu tmPm&
(zqyv) tpdk;&tzGJUrSm OD;ausmfNidrf;? OD;AaqG? Adkvfcifarmifav;pwJh qdk&S,fvpf
Edik if aH &;orm;rsm;u vGr;f rd;k Bu;D pd;k aecJMh uovd?k wyfrawmftwGi;f rSmvnf;? Adv k af tmifBu;D ?
Adv k af rmifarmif? Adv k af tmifa&TpwJq h &kd ,
S v
f pfwyfrLS ;ppfacgif;aqmifBu;D rsm;? t&Sed ?f MoZm?
tmPm? BuD;xGm;aeMuvdkU? ppfOD;pD;csKyfAdkvfae0if;yifvsif? bkef;rD;aevrawmufy
Edik wf u hJ mvvdUk tqd&k ydS gw,f/ e*g;Edik f ppfqifa&;udq k &kd ,
S v
f pf ppfacgif;aqmif? wyfr[mrSL;?
Ad k v f r S L ;BuD ; ausmf p d k ; ud k yG J x k w f p if w if a y;um? OD ; pD ; apcJ h v d k U r[mqH k ; &I H ; rS K UBuD ; eJ U
BuKH cMhJ u&wmvdUk qdpk rSwjf yKcMhJ ubl;ygw,f/
txl;ppfqifa&;]]e*g;Edkif}} z,dkz&JNydKuGJqHk;&IH;cJh&wmrdkU wyfrawmf&JU *kPfodu©m
avsmhenf;usqif;cJh &ovdk? w&kwfjzLwyfrsm;[m? ydkrdktm;wufum? acgif;rmpGm
qufvufvIyf&Sm;vmygawmhw,f/ xdktcsdefrSmyif jrefrmjynfolvlxkBuD;uvnf;?
rcHr&yfEikd jf zpfvmNy;D ? tH<k uEd;k Mum;vmcJMh uygw,f/ w&kwjf zLwdUk tm; qefUusif ½Iwcf scMhJ uovdk
w&m;jzLwdUk tm; ulnyD yhH ;kd aewJt h ar&duefuykd gqefUusijf ypfwif&w I cf scMhJ uwmawGU&ygw,f/
wquf w nf ; rS m yJ ? tmPm& (zqyv)tpd k ; &ud k y g zd t m;ay;awmif ; qd k r S K UawG
jyif;jyif;xefxefvIyf&Sm;ta&; qdkcJhMuygawmhw,f/ xdkpOfrSmwGif (zqyv)tpdk;&[m
rwyfomawmhyJ? w&kwfjzLusL;ausmfrSKUudk ppfa&;t& ckcHwGef;vSefrSKU awGjyKcJh&wJh
wcsd e f w nf ; rS m yJ ? Ed k i f i H a &;? oH w ref a &;t&yg? Bud K ;yrf ; vI y f & S m ;cH & ygawmh w ,f /
w&kwfjzLwdkUusL;ausmfrSKudk urÇmhukvor*¾odkU w&m;0ifwdkifMum;um? ta&;,l
aqmif&u G cf yhJ gawmhw,f/
1953 ck E S p f ? {NyD v wG i f uk v or*¾ t axG a xG n D v mcH B uD ; od k U ouf a ocH
taxmuftxm; cdik v f pkH mG jzihf ud,
k pf m;vSnt f zGUJ apvTwu f m wifjywdik w f rf;cJMh uygw,f/
,if;wdik Mf um;rSKukd ukvtzGUJ 0ifEikd if t H rsm;pk&UJ tm;ay;axmufcrH KS Uudv k nf;&&Scd MhJ uygw,f/
ukvor*¾tzGJU0ifEdkifiHaygif;(60)&Sdonfhteuf axmufcHrJ(59) rJ&&Sdum? usL;ausmfol
w&kwfjzLwyfrsm;? jrefrmjynfwGif;rS xGufcGmay;&r,fqdkwJhqHk;jzwfcsufudk csrSwfEdkifcJh
wmawGU&ygw,f/ xdkpOfu w&kwfjzLwdkU[m ukvrSm w&m;0iftzGJU 0ifEdkifiHjzpfaevdkU
rJ(1)rJavsmhenf;um? qHk;jzwfcsufudkcscJhMuwmyg? w&kwfuGefrsLepftpdk;&udk ukv
u0ifcGifhrjyKao;yg/ w&kwfjzLwdkUudk ukvrSm w&m; 0iftzGJU0ifEdkifiHjzpfaeaomaMumifh
usL;ausmo f El ikd if jH cm;wyfrsm; [lítrnfo;kH pGcJ w hJ mvnf; trSw&f aecJh ygonf/
usL;ausmfw&kwfjzLodkU trnfwyfoHkpGJvdkufvsif? w&kwfjzLrsm;udk ukvor*¾wGif
azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 39
w&m;0ifjypfwif &IwfcsrSKUrsm;jyKvmEdkifovdk? tzGJU0ifEdkifiHtjzpfrS xkwfyg,fonfxd
ta&;,lrSKUrsm;jzpfvmEdkifwJhtwGuf ,if;udk umuG,fwJhtaeeJUa&m? w&kwfjzLwkdUtm;
aemufuG,frS tm;ay;tm;ajr§muf jyKaewJhtar&duef EdkifiHtwGuf ygrvdkvm;tyfaom
jypfwif&w I cf srKS UwdUk rS uif;a0;&ef jzpfw,fvUkd tqd&k cdS yhJ gw,f/
jrefrmjynftaeeJUawmh t"dujyóemw&kwfjzLwdkU usL;ausmfrSKUajyvnfoGm;bdkU
w&k w f j zLwyf r sm; xG u f c G g oG m ;a&;ud k o m aZmif ; ay;wif j yta&;qd k a e&wmrd k U ?
ukv&JUqH;k jzwfcsuf pum;vH;k oHpk aJG &;pwmawGukd tavsmah y;vdu k af vsmv h ufccH &hJ ygw,f/
ukvor*¾&JU qHk;jzwfcsufudk taumiftxnfaz:&eftwGuf jrefrm xdkif;? tar&duef?
w&kwjf zLav;Edik if yH g0ifaom ppfbufaumfr&Sif yl;wGñ J EdS idI ;f a&;tzGUJ wzGUJ udk w&m;0ifzUJG pnf;
cJhMuygw,f/ jrefrmppfbufudk,fpm;vnftzGJUudk ppf½Hk;csKyf? ppfOD;pD;AdkvfrSL;BuD; (Col: GS)
Adv
k rf LS ;Bu;D atmifBu;D (qd&k , S v
f pfwyfrLS ;)u OD;pD;cJw h m awGU&ygw,f/ av;Edik if pH pfbufrpf&iS f
tzGUJ rsm; [m 1953 ckEpS ?f arv (22)&ufaeUrSpwifum aqG;aEG;ñSEd idI ;f rSKUrsm;jyKvyk cf MhJuygw,f/
wu,fawmhvnf; 'Dppfrpf&iS ?f uGezf &ifph nf;a0;aqG;aEG;yGrJ sm;[m xda&mufrKS Ur&Scd yhJ ?J
tcsdefqGJ&ef oufoufom jzpfxGef;cJhNyD; aemufqHk;rSm w&kwfjzLwdkUu xGufcGgay;bdkUudkyif
ajymifajymifwif;wif; jiif;qef cJhMuygawmhw,f/? jynfolvlxkuawmh? ukvor*¾&JU
w&m;0ifq;kH jzwfcsuu f kd od&cdS MhJ uvdUk ? tm;&auseyfum? tH<k uawmif;qdrk KS U t&Sed t f [kerf sm;
wpwpavsmeh nf;usqif;oGm;cJw h m rSwo f m;rdygw,f/ &moDOwkt& rd;k us vmNyjD zpfwmu
waMumif;? ]]e*g;}}ppfqifa&;tBuD;tus,fqHk;rIUaMumifh¤if;? w&kwfjzLwdkUtm; ppfa&;t&?
xyfrHxdk;ppfqifbdkUtuefUtowf tcuftcJ tusyftwnf;awGuvnf;&SdaecJhygw,f/
xdkumvordkif; tqpftauGUrSm tpdk;&a&m wyfrawmfygr&Iom? r&Idufom? rsufESmi,f
tm;r&Sad wmh aom tajctaersm;eJU &ifqikd Bf uKH awGUcJMh u&ygw,f/
wdkif;jynf&JU uHMur®mt& ]]wdkif;jynfuEkEk? rSKefwdkif;u xefxef}} umvrSm
wyfrawmf[m trsdK;om;a&; wm0eft& aus;Zl;&SifjynfolwdkUbufrS &yfwnfum?
jynfwGif;a&mifpHkolykefwdkUtm; toufaoG;? acR;wdkU jzihf &if;ESD;paw;um wdkif;jynf
vG w f v yf a &;eJ U tcsKyf t jcmtmPmud k umuG , f c J h o vd k ? jynf o l w d k U &J U touf
tdk;tdrfpnf;pdrfcsrf;omudk u,fwifumuG,f,if;? wyfrawmf&JUordkif;tpOftvmudk
xdrf;odrf;jr§ifhwif EdkifcJhwm owdjyKrdygw,f? (48-52)wyfrawmfordkif;tqpftauGUrSm
awmfreS w f hJ ppfacgif;aqmif? Adv k rf LS ;csKyaf usmaf Zm Adv
k rf LS ;csKyv f ZGe;f wef? Adv
k rf LS ;csKy'f D bvdy?f
AdkvfrSL;BuD;cspfjrdKif? AkdvfrSL;BuD;Munfarmif (NLD) AdkvfrSL;BuD;pdef0if;? AdkvfrSL;BuD;[&efoD,dk?
Akvd rf LS ;Bu;D wifO;D (bk) Adv k rf LS ;Bu;D oD[ol&vSarmf? Adv k rf LS ;Bu;D Aefu;l (vf)? Akv d rf LS ;Bu;D cifZmarmif?
40 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10
pwJh rsdK;cspfwyfrSL;BuD;rsm;[m jynfwGif;&efqG,f? toG,foG,fudk ppfqifacsrSKef;atmifyJGcH
cJMh uygw,f/
wdkif;jynfrSKefwdkif;qJpumv (52-53)ordkif;tqpftauGUrSm jynfyusL; ausmfol
w&kwfjzLwdkUuw pcef;xvmMujyefawmhvnf; ajrmufydkif;wdkif;ppf|mcsKyf? wdkif;rSL;
Adv
k rf LS ;csKybf vdyef UJ awmifyikd ;f wdik ;f ppf|mecsKyf wdik ;f rSL;? Adv k rf LS ;csKyaf usmaf ZmwdUk u OD;pD;um?
wyfr[mrSL;rsm;? wyf&if;wyfzGJUrSL;rsm;u oufpGefU qHzsm;? touf? aoG;? acR;wdkUjzihf
&if;ESD;paw;um? wdkufyGJ0if ppfqifvdkU wyfrawmf&JU ordkif;tpOftvmaumif;udk
xdef;odrf;jr§ifhwifcJhMuygw,f/ usL;ausmfolw&kwfjzL? jynfytEÅ&m,fudk wyfrawmfu
wdkufyGJqif acsrSKef;cJh MuwmawGU&ygw,f/ xdkppfu wyfrawmfudk ppfwdkif;BuD;
(2)wdkif;?ajrmufydkif;wdkif; (usm;acgif;)awmifydkif;wdkif; (rdausmif;)[lípkzGJUum wyfr[m
(11)eJUuGyu f rJ KS Uay;um? tqifq h ifx h rd ;f aMumif;cJMh uygw,f/ w&kwjf zLusL; ausmo f rl sm;tm;
ajrmufyikd ;f wdik ;f ppf|mecsKyf wdik ;f rSL;? Adv k rf LS ;csKyb
f vdy&f UJ tpDtrHeUJ txl;ppfqifa&; ]]e*g;Edik }f }
jzihf xd;k ppfqifEcJG ahJ omfvnf; atmifjrifrKS Ur&yJ tBu;D tus,?f &I;H edro hf mG ;cJ&h ygw,f/
ppfta&;t&ratmifjrifcv hJ Ukd oHwrefa&;t& urÇmukvor*¾oUkd w&m;0ifwikd w f rf;
wifjyta&;,l cJh&ygw,f/ ukv&JUtzGJU0ifEdkifiHtrsm;pk (w&kwfjzLrS ty) uaxmufcH
tm;ay;rSKUaMumif?h taxGaxGnv D mcH &JU w&m;0ifq;kH jzwfcsu?f w&kwjf zLwyfrsm;? xGucf gG a&;udk
twnf j yK? jy|mef ; ay;cJ h M uygw,f / uk v or*¾ & J U w&m;0if q H k ; jzwf c suf t &
av;EdkifiHppfuGefz&ifhw&yf? pkzGJUaqG;aEG;wdkifyifñSdEIdif;vIyf&Sm; aqmif&GufcJhMuayrJh
atmifjrifrKS Uwdwyd y r&cJyh J vdycf w hJ if;vif;jzpfum tcsed af wGom ukeq f ;kH oGm;cJ&h ygw,f/
xdok Ukd jzpf&onfrmS vnf; ]]e*g;Edik }f } ppfqifa&;qH;k &I;H oGm;&rSKUtay: tcGiahf umif;,l
ppfrmefwufaeMuwJh w&kwfjzLrsm;eJU w&m;0if y&d,m,f <u,f<u,feJU tm;ay;um
ausmaxmufaemufcHjyKaeMuwJh tar&duef? xdkif;wdkU&JU r&dk;om;rSKU apwemrrSefrSKU
uvnf;tajccHtaMumif; w&m;tjzpf? avhvmoH;k oyf&jI rifvUkd &ygw,f/ jrefrmjynfuakd &m
Armhwyfrawmfudkyg txifao;tjypfjrifaeMuwJh wcsdKUEdkifiHrsm;&JU ya,m*vnf;
ruif;bl;ayghAsm? 'Dvdktajc taersdK;rSm wyfrawmf[m trsdK;om;a&;xm0efta&
tpGr;f jybdUk rSví JG tjcm;a&G;p&mr&Sad wmhyg 'gaMumifh vnf; jynfwiG ;f a&mifpo kH yl ek w
f Ukd tay:
xl;xl;jcm;jcm;atmifyGJcHwJh ol&Jaumif;ppfolBuD; AdkvfrSL;csKyfausmfaZm udk wm0efay;&ef?
ordik ;f uawmif;qdck w hJ mawGU&ygw,f/
'kAdkvfrSL;}uD;at;jrifh (+idrf;)
qufvufazmfjyygrnf//

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 41


trsdK;orD;tcGifhta&;

udk,f i,fpOfu rpOfpm; rqifjcifbJ “udkaomf&,f ighudkcsrf;omay;yguG,f?


rdkufrdkuf rJrJavsmufvkyfxm;onhfh t&mrsm;udk 'Davmuf'kuQay;&&if awmfygawmh ”[k usru
vl t rsm;.a&S @ wG i f jyoxm;onf u d k }uH K cJ h cyf j ref j ref av;ajymvd k u f o nf ? xd k t csd e f w G i f
zl;ygovm;? &efukefwuUodkvf. a¶$&wktcrf; ab;rS v l r sm;onf pd w f 0 if p m;pG m 0d k i f ; =unh f
tem;. jycef ; wck w G i f Ttjzpf r sKd ; ud k usr ae=uonf? tcsif;csif; wD;wdk;ajymolrsm;uvnf;
}uHKcJhzl;ygonf? ajym=u/ usrudk pdwf0if;pm;aomrsufvHk;rsm;jzifh
ppfrjzpfrDtcgu xkwfcJhaom “ol&d,” vS r f ; =unh f o l r sm; uvnf ; =unh f = uonf ?
owif;pmrS jzwfn‡yfuyfvkyfxm;aom tydkif;rsm; olwdk@onf jycef;ypPnf;udkomru/ xdkypPnf;udk
ud k oif y k e f ; wpf c k t ay:wG i f uyf x m; ygonf ? zef;wD;aomoludkyg jrif&onfhtwGuf awmfawmf
uyfxm;aom owif;jzwfydkif;wckwGif a&;xm; pdwf0ifpm;oGm;=uyHk&onf?
onf r S m b0tay: ausmif ; ol wa,muf . od k @ aomf ud k a omf u usrxif o vd k
tjrifudkazmfjyaom tcef;quf0wˆK&Snfwckudk rxifyg? olu pdwf0ifpm;p&m jycef;ypPnf;rsm;
aemufae@rSpI azmfjyawmhrnfjzpfa=umif; jzpf enf ; yg;onf u d k nD ; nLaeonf ? ol u ,l q
onf? aemufydkif;jzwfydkif;wckwGif xdk0wˆK. yxr onfrSm aemifvmaemifom;rsm;udk jrifoifhjrif
tcef;udk azmfjyxm;onf? xd k u f aomt&mrsm;ud k jyooih f o nf [ l . ?
xd0k wˆKonf vGecf ahJ om oH;k q,fih g;ESpu f jrifoihfjrifxdkufaom t&m [laom t&m awG
usr yxrOD ; qH k ; a&;cJ h ubmawGvnf;[lonf
aom vH;k csi;f 0wˆK jzpfyg
onf? usronf “pma&;
aumvdyfausmif;ol. udkawmh usr odyfem;
rvnf yg ?
q&mr av;t a=umif;
udk” pDumywfukef; a&;
tarG 'Dta=umif;udk usr
pOf;pm; =unhf ygonf?
xm; aom a=umfjim udk ud k a omf a jymwmvnf ;
zwf=unh&f if; awmf awmf
cifrsdK;cspf rS e f c sif r S e f E d k i f y gonf ?
rsufESm yloGm; yg onf? aemifvmaemifom;awG
xd k 0 wˆ K .yxr tcef ; ud k [d k e m;'D e m; odoifh odxdkufwmawG &Sdygonf? Oyrm usr.
avsmufzwf=unh&f if; usrpdwx f w
J iG f ajzrdygonf? yxrvHk;csif;0wˆKrS&&Sdaom tarGtESpf/ oifcef;
ta&;tom;u odyfawmhrqdk;ygbl;[k pdwfxJwGif pmrsm; &Sdygonf? Oyrm T0wˆKonf aemifvm
jzpf r d y gonf ? uH q d k ; wmuawmh 'D 0 wˆ K ES i f h aemif o m;rsm; 0wˆ K a&;&mwG i f a&S m if & ef
ywfoufI aemufxyfbmrS ajymp&mr&Sdyg? tcsuf r sm;ud k jyvsuf & S d y gonf ? T0wˆ K wG i f
“'Dpmtkyfudk rjyEdkifwmawmh awmfawmf Zmwf v rf ; Zmwf u G u f [ l I rnf r nf &&r&S d y g?
epf e mygonf ? pmtk y f t jzpf x G u f v mw,f tjzpftysufrsm; wck+yD;wck pnf;pepf uif;rJhpGm
r[kwfvm;” [k ar;oH=um;vdkuf &onf? ar; qufxm;jcif;omjzpfygonf?
aom olrSm wuUodkvfrsm;A[dkpm=unhfwdkufrSL; Zmwfaumifrsm;onftoufryg? ,kwWd
OD;aomfaumif;jzpfygonf? r&Sd? tjyeftvSefpum;rsm;onf ajyjypfr_r&Sd?
42 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10
xd0k wˆK.trnfrmS aumvdyaf usmif;ol jzpfygonf? xdv k ;kH csi;f 0wˆKonf xdt k csed u
f 0wˆKwdEk iS fh
aqmif ; yg; tenf ; i,f oma&;zl ; aom touf E S p f q ,h f w pf E S p f t ¶G , f trsKd ; orD ; av;tzd k @ awmh
}uD;us,faomtcGifhtvrf;wck[k qdk&ygrnf? usr. vHk;csif;0wˆK&Snfwckudk emrnf}uD; ae@pOf
owif;pmwapmifwGif tcef;qufxnhfoGif;cH&jcif;onf tdyfrufyif rrufzl;aom t&m jzpfygonf?
odk@aomf xdk0wˆK.aemufcHordkif;onf aysmf¶$ifp&mZmwfvrf;r[kwfyg? usronf tdrfwGif
awmfawmfyif tqifrajy jzpfaeygonf? usrudk vlwikd ;f u em;vnfrv _ rJG mS ;ae=uygonf? usrud, k u f sr
b,folESifhrStHr0ifaom ^m%f}uD;&SifwOD;[k jrifrdygonf? usr.tajctaeonf *k%f,lzG,fr&Sdyg?
ok@d aom usrvdck siw f mudak wmh usrawmif;qdw k wfygonf? usronf usrudk rde;f uav;jzpfjcif;a=umifh
tESdrfcH&onfhtjzpfudk vufrcHEdkifa=umif;udk pum;y&d,m,fºuG,f0pGmjzifh ajymonf?
usr.rd b rsm;u usr. tvd k q EN j zpf a om aq;ausmif ; wuf j cif ; ud k od u Q m &S d a om
rdef;uav;wa,mufESifh rqDavsmf aomtvkyf[k jrifjcif;udk vHk;0oabmrwlyg? Todk@qdkvsif
ol e mjyKoif w ef ; wuf & ef / od k @ r[k w f pmwd k u f w G i f pma&;tvk y f vk y f & ef w d k @ ud k qEN j yKaomtcg
ydkIyifqdk;ygonf? aemufqHk;wGif r*~Zif;rsm;twGuf 0wˆK/ aqmif;yg;rsm;udk a&;aomtcg/ 'gudk
t}uD;qHk;tjypf[k ,lqygonf?
0wˆKrsm;a&;jcif;onf *k%foa&&Sd trsKd;orD;rsm; vkyfoihfvkyfxdkufaom tvkyfr[kwf[k
,lq=uonf? rdbrsm;onf r*~Zif;rsm;udk vli,frsm;twGuf rqDavsmf[k ,lqI zwfcGifhrjyK=uyg?
xdk@a=umifh r*~Zif;t,f'Dwmrsm;onf olwdk@.r*~Zif; xJwGif rdbrsm;t}udKufjzpfap&ef vli,frsm;tm;
oifcef;pmay;aom 0wˆKaqmif;yg;rsm;udk xnhf=uonf? usr.0wˆKrsm;vnf; r*~Zif;rsm;xJygap&ef
vufcHEdkifonhfabmif0ifatmif a&;cJh&onf?
usra&;aom0wˆ K rsm;xJ r S Zmwf a umif t rsKd ; orD ; rsm;onf tvG e f Á a¹EN & S d / vd r R m aom
olrsm;jzpf=u&onf? odk@aomf vnf; aemufydkif;wGif usrzwfzl;aom0wˆKrsm;xJrS tusihfp¶kdufrsm;
ay:vmygonf? usr.ZmwfaumiftrsKd;orD;rsm;udk usr xdef;Ir&aomtcg usronf olwdk@udk
tvGefa,musfm;yDo/ pdwfoabmxm;jrifhjrwfaom ZmwfvdkufESifh awG@ay;&onf? aemufqHk;wGif
rif;om;ESifhrif;orD; aysmf¶$ifpGm twlaexdkif=uavawmhownf;[k tqHk;owfvkdufonf?
usronf pma&;aomtvk y f j zif h tenf ; i,f atmif j rif r _ & &S d y gonf ? qd k v d k o nf r S m
usr.a&;om;csuf r sm;ud k yH k E S d y f a zmf jyonf h r*~ Z if ; / *sme,f r sm;&S d o nf ? wcgw&H w G i f pmrl c
tenf;i,f&onf? xdt k csed w
f iG f yHEk ydS v
f yk if ef;ESithf quftoG,&f adS om rdwaf qGwOD;u/ wuUov kd af usmif;
aemufcHxm;I 0wˆK&Snfwyk'fa&;&ef t}uHay;onf?
xdktcsdefu ol&d,owif;pmonf q&mZ0e. “aumvdyfausmif;om;”tcef;quf0wˆKjzifh
awmf a wmf a tmif j rif cJ h o nf ? xd k @ a=umif h t,f ' D w mrsm;u aumvd y f a usmif ; om;.ae&mwG i f
aumvdyfausmif;ol. ¶_axmifhrSa&;aom vHk;csif;0wˆK wck qufoifhonf[k ,lq=uonf?
xH;k pHtwdik ;f xdt
k }uHay;csuu f kd tcGiahf umif;wcktjzpf,zl @kd qH;k jzwfvu kd o
f nf? usr vH;k csi;f 0wˆK
wcgrSra&;zl;yg? xdkudpPonf pmrlcyg yl;wGJyg&Sdonfh tvkyfwckjzpfonf? xdk@a=umifh vli,fyDyD
bmudkrS*¶krpdkufbJ pdwftm;xufoefpGmjzifh vkyf&ef toifhjyifygawmhonf?

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 43


tpuwnf;u tcuftcJrsm;udk awG@&ygonf? tdrfwGif rdbrsm;. jypfwif¶_wfcsr_rsm;=um;rS
T0wˆKudka&;zdk@ rjzpfEdkifyg? tdrfom;rsm;tm;vHk; tdyfaeonhftcgusrSom a&;cGifh&ygonf? ,cifu
0wˆKwdkESifh aqmif;ygrsm;a&pOfu w}udrf/ ESpf}udrfavmuf xdkifvdkufvsif wck+yD;Edkifygonf? wcgw&H
usra&;om;aompmrlrsm;udk vl}uD;rsm;uawG@vsif odrf;,l+yD; zsufqD; ypfjcif;udk cH&ygonf?
w}ud r f v sif pmrsuf E S m tenf ; i,f r #om+yD ; Ed k i f o nf h t wG u f ‚if ; wd k @ ud k o d r f ; ,l + yD ;
zsufqD;ypfonfhtE W&,fu ydkIrsm; ygonf? usronf tenf;i,favmufa&;+yD;onhftcsdefwGif
vl}uD;rsm;u }udrf;armif;jcif;/ +cdrf;ajcmufjcif;wdk@udk ydkI ydkI cH& ygonf? vl}uD;rsm;u tu,fI
usronf tckvdk toHk;ruswmawG qufa&;aevsif pm¶Gufrsm; qufIray;Edkif[k qdk=u onf?
usronf T0wˆKudk a&;&if;ESifh aocsifaooGm;ygap +yD;atmifawmh a&;&ygvdrfhrnf? usr
oHk;av;nwdkifwdkif rtdyfbJ xdkifa&;cJhygonf? aemufqHk; +yD;oGm;ygonf? xdkae@u eHeufcif;wGif
aeomvsuf&Sdygonf? usronf pmwdkufodk@ tajy;oGm; +yD; pmwdkufwHcg;zGifhzdk@udk apmifhaeygonf?
usronf usr.pmrlr+yD;rcsif; tdrfwGifrae&Jyg?
usronf owif ; pmwd k u f u tajzud k apmif h a eygonf ? ES p f & uf = umaomtcg
usr.pmrludkvufcHa=umif; pm&ygonf? ‚if;jyif pmrlc75usyfudkvnf; ydk@vdkufrnfjzpfa=umif;/
ta=umif;=um;xm;onf? xkdacwfu aiG75usyf[lonf awmfawmfrsm; ygonf? atmufwef;pm;
pma&;onf ol&aomvc usyf50jzifh ol@rdom;pkudk au|;Edkifygonf?
usr tvGefaysmf¶$ifaeaoma=umifh T0wˆKta=umif;udk b,folyJodod *¶krpdkufawmhyg?
usr.rd o m;pk od & S d o G m ;jcif ; ud k v nf ; *¶k r pd k u f y g? usr.atmif j rif r _ u d k rºuG m ;bJ raeEd k i f y g?
TuJhodk@ºuGm;jcif;.wefzdk;udkvnf; usr }uD;av;pGm ay;qyf vdkuf&ygonf?
jzpfyHkrSm pmrlca&mufvmonhfae@wGif usrvufxJodk@ a&mufcGifhrjyKyg? usr vufrSwfxdk;
+yD;onfESifh xdkpmrlcudk tazu csufcsif;qdkovdk pmydk@olvufxJrS odrf;,loGm;onf? trsKd;orD;rsm;ESifh
orD;rsm;udk cspfjcif;arwWmjzifhqufqHonf[k emrnf&aom TEdkifiHwGif TtjzpfrsKd;jzpf&onfrSm
awmfawmftHh=op&mjzpfygonf? xdktjzpfudkpOf;pm;vdkufv#if ,ae@wdkif atmifyif ,Hkp&m&Sdaom
tdyfrufqdk;wck jzpfaeygonf?
usr rdbrsm;.oabmxm;udk ESpfaygif;awmfawmf=umrS em;vnfygonf? xdkacwftcgu
od u Q m &S d a om trsKd ; orD ; rS e f v sif vl = um;ol = um;wG i f jy¶k y f a umif ; &ef t wG u f ynmaumif ;
aumif;oifay;jcif;/ jzpfEdkifvsif wuUodkvfynmudkyifay;jcif; udk jyKvkyfavh&Sdygonf? odk@aomf tjyif
tvk y f x G u f v k y f j cif ; onf vH k ; 0rpOf ; pm;oif h o nh f t &mjzpf o nf ? tvk y f v k y f j cif ; onf rd o m;pk .
*k % f o d u Q m ud k xd c d k u f a paomt&m[k ,l q ygonf ? usr.vk y f & yf o nf tm;vH k ; vuf c H a om
xdk"avhudkrodbJ csKd; azmuf&m a&mufygonf?
usr bmbJvkyfcsifonfjzpfap/ q&m0efyJjzpfjzpf/ pma&;olyJjzpfjzpf/ 'gu ta&;r}uD;ygbl;?
vl}uD;awGonf;rcHEikd w f m u usrrSm ud, k yf ikd pf w
d u
f ;l &Sad ewmjzpfygw,f? trsK;d orD;awG[m tm;vH;k eJ@
tcGifhta&;&ydkifcGifhawG &Sdaew,fqdkwm[m/ vl}uD;awGjzpfapcsifwJh abmiftwGif;xJrSmyJ rSefygw,f?
odk@aomfvnf; trsKd;orD;wa,muf[m udk,hftvdkqEN/ udk,hfoabm udk,hf udk,fydkifpdwful;&Sdaewm
udkawmh b,folrS onf;rcHEdkifygbl;?
44 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10
trsdK;orD;tcGifhta&;
Edkif iHjcm;om; vlprd ;f wa,mufonf u|Eykf wf @kd wdik ;f jynfo@kd
yxrOD ; qH k ; t}ud r f a &muf v mvsif jref r mtrsKd ; orD ; rsm;
tajctaeudk=unhf+yD; pdwfxJY thH=ooGm;p&m ta=umif;
ESpfck&Sdonf?
jrefrm bD;ausmhywfuav;udkywfum aq;vdyfaomuf&if;
aps;qdkifYxdkifvsuf a,musfm;romatmif a&mif;0,faeaom
trsKd;orD; jref r mrrsm;ud k awG @ onh f t cg th H = ord o nf p [k Ed k i f i H j cm;
om;rdwfaqGrsm;uyif usrudk ajymzl;.? jrefrmrrsm;onf
v,form; ZeD;jzpfvsif vifa,musfm;ESifhtwl v,fxJodk@
a': jrpdef qif;I 'dk;wlaygifzufvkyfudkifonf?
vif u vS n f ; armif ; vsif r,m;uul I vS n f ; wyf
ay;onf ? tppY a,musf m ;rsm;ES i f h &if a bmif w ef ;
vkyfudkif=uonf? t}uD;tus,f a&mif;0,fazmufum;aom
vk y f i ef ; }uD ; rsm;wG i f rd e f ; rrsm;ygonf ? Ed k i f i H a &;Yvnf ;
ygvDrefwufI aqmif¶Guf=uonf?

usronf aq;ausmif;wufvdkaomqENudk xkwfazmfcJhpOfu vl}uD;rsm;u &,fp&mwckvdko


abmxm;I em;axmifae cJh=uonf? odk@aomf usr xdkqHk;jzwfcsuftwdkif; {uefwu,fvkyfrnfudkod
aomtcg olw@kd onf olw@kd o;kH Edik af omenf; tm;vH;k udo k ;kH I zsuv f zkd suq f ;D vky=f uonf? aemufq;kH wGif
tvGeaf tmufwef;usaomenf;rsm;udo k ;kH I usrudk csK;d ESrd zf @kd }udK;yrf;=u onf? usr pma&;q&mjzpf&ef
}udK;yrf;onfhudpPwGif ratmifjrifvkeD;yg; jzpfcJhygonf? odk@aomf usr.acgif;rmr_a=umifhom usr
pma&;q&m jzpfvmcJhygonf?
“aumvdyfausmif;ol”0wˆKonfpmaytqifhtwef;taejzifh ajymyavmufatmifr&Sdaomf
vnf ; usrtzd k @ awmh }uD ; us,f a om atmif j rif r _ w ck j zpf v mygonf ? xd k 0 wˆ K a=umif h usronf
pma&;q&mwOD;taejzifh twdkif;twmwcktxd emrnf&cJhygonf? xdk0wˆK.aus;Zl;a=umifh usronf
rd b rsm;./ td r f o m;rsm;. ES d y f p uf r _ r sm;/ csKyf c s,f r _ r sm;rS v G w f + yD ; pma&;q&m avmuxJ o d k @
0ifa&mufvmEdik yf gonf? usrtwGuf pmayavmuxJwiG f ae&mav;wae&mudk &&Sad pcJyh gonf? ‚if;jyif
usronf ,ae@wikd af tmif npOfnquf rtdyrf ae/ pmxdik af &;Edik af om ZGv J @kH vudvk nf; &&Sv
d u
kd yf gonf?
Tum; “aumvdyf ausmif;ol”u usrudkay;aomtarG jzpfygonf?
cif r sKd ; cspf
a':cifrsKd;cspf. Bouqet of Wild Oatsudk om;jzpfol a'gufwmcifarmif;0if;u bmomjyefonf?
xdkaqmif;yg;onf Working People's Dailyowif;pmwGif (14²12²70)u yg0ifcJhonf? 2005arvu
Stories and Sketches of Myanmarpmtkywf iG f xnho
f iG ;f cJo
h nf?

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 45


EdkifiHjcm;om;rsm;tzdk@ tm&Swdkuf&Sd wjcm;EdkifiHawGodk@ a&mufonhftcg atmufusaemufusESifh
a,musfm;rsm; xm;&mae&aom rdef;rrsm;udkom awG@aeusjzpf&m a,musfm;ESifhrjcm; vGwfvGwf
vyfvyfvkyfudkifaeonhfh usrwdk@ jrefrmrawGudk jrifaomtcg thHtm;}uD; oifhoGm;=uavonf?
od k @ yif j zpf a pumrl usrwd k @ jref r mtrsKd ; orD ; rsm;onf ae&mwd k i f ; wG i f v k d u f + yD ;
a,musf m ;ES i f h w ef ; wl tcG i f h , l v d k a ompd w f "gwf r &S d / a,musf m ;rsm;ud k a v;pm;aomtavh o nf
arG;uwnf;uqdkovdk ygvmcJhayonf? Oyrmtm;jzifh tvSLtwef;yGJae yGJxdkifrsm;wGif a,musfm;rsm;
udk,fhtpkESifhudk,f 0dkif;zGJ@pum;ajymae=uaomtcg trsKd;orD;rsm;onf a&ma&maESmaESm 0ifIr ¶_wfbJ
waxmifhaxmifhwGif rdef;rcsif;ompkI 0dkif;zGJ@umae=uavonf?
tdrw f iG af evsif a,musmf ;rsm;udk ZeD;onfrsm;u pm;OD;pm;zsm;udk cl;cyfau|;arG;+yD“tdrOf ;D ewf”
[k qdkprSwfjyKum ¶dkaopGmjyKpkavonf? vrf;xGufvsif a,musfm;jzpfolu a&S@rSoGm;I ZeD;onfu
aemufem;rvSrf;rurf;rS o,fp&mydk;p&mawGudk o,fydk;Ivdkufavonf? Todk@jzifh jrefrmtrsKd;orD;
wdk@.tajctaerSm vlr_a&;wGif wrljcm;aomtoGifudk aqmifIaeayonf?
usEkfyfwdk@ od&Sd&or# &mZ0ifpmrwifrD ESpfaygif;rsm;pGmuyifvsif jrefrmtrsKd;orD;rsm;onf
vGwfvyfaom tcGifhta&; rsm;pGmudk &&SdcJh=uonf? xdk@aemufrS jrefrmEdkifiHodk@ a&muf&Sdvmaom
Ak'<bmomESif [dENLt,lwdk@uv$rf;rdk;ojzifh vlr_qufqH a&;Y jrefrmtrsKd;orD;wdk@.tajctae
ajymif;vJcJh[ef&Sdonf? odk@yifjzpfapumrl w&m;Oya'ESifh pD;yGm;a&;t& cHpm;cJh&aom tcGifhta&;rsm;
udkum; a&S;a&S;utwdkif;yif qufvufcHpm;cJh=uayonf?
usrud k , f w d k i f aus;¶G m "avh x H k ; pH r sm;ta=umif ; pH k p rf ; avh v mI awG @ &S d o r#qd k v sif
rdef;r}uD;pdk;aompepfonf w}udrf aomtcgu jrefrmjynfwGif xGef;um;cJhzl;a=umif; taxmuf
txm;rsm; awG@&ygonf? Oyrmtm;jzifh a&eHwGif;rsm;udk trsKd; orD;rsm;om tarGqufcHcGifh&Sdonf?
wcsKd@t&yfrsm;Y ¶Gmol}uD;&mxl;udk aqGpOfrsKd;quf trsKd;orD;rsm;om qufcHxrf;¶GufcGifh &Sdonfudkyif
awG @ &avonf ? ,ae@txd jref r mEd k i f i H w G i f trsKd ; orD ; rsm;rS m taemuf E d k i f i H o l r sm;uJ h o d k @
trsKd ; tEG , f t rnf r sm; cH , l & onf r &S d ? td r f a xmif u svsif v nf ; taemuf E d k i f i H r sm;uJ h o d k @
rd r d t rnf t &if ; ES i f h vif . trnf u d k w G J I rS n h f a c:&ef r vd k b J ysKd o nf j zpf a p/ td k o nf j zpf a p
trdtzuay;xm;aomtrnfudkom toufxufqHk; oHk;pGJavonf?
TuJ h o d k @ a&S ; a&S ; ya0o%D a cwf u pI usrwd k @ jref r mtrsKd ; orD ; rsm; cH p m;cJ h & aom
tcGifhta&;rsm;onf acwftpOftqufqdkovdk wnfjrJcJh&m ,cktcsdefwdkifatmifyif jzpfonf[k
qdkEdkifayonf? tajctaewGif tajymif;tvJr&Sd oavmufyif jzpfcJhonf?
jrefrmbk&ifrsm;vufxufu trsKd;orD;rsm;onf r=umce &mxl;}uD;rsm;wGif cef@xm;jcif;
cHxm;&onf? +rdK@pm;¶Gmpm; rsm;jzpfc=hJ uonf? bk&ifrtjzpfyif tkypf ;kd cJzh ;l ao;onf? a'guw f mxifatmif
a&;om;jyKpkaom jrefrmh¶;kd &myHjk yifrsm;wGiv f nf; w&m;tqH;k tjzwfreS u f efaom ok"rRpm&Drif;orD;av;.
jzwfxHk;rsm;udk awG@&ayonf?
jrefrmtrsK;d orD;wa,muftzd@k tkycf sKyfa&;wGijf zpfap/ tpd;k &tr_xrf;tjzpf jzpfap/ a&S@aea&S@&yf
w&m;ol}uD;jzpfap q&m0efjzpfap/ ukefonfjzpfap rdrd}udKuf&mudk vGwfvGwfvyfvyfvkyfudkifEdkif.?

46 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


tm&SEdkifiHrsm;wdk@wGif trsKd;orD;wdk@rSm xdrf;jr‡m;vufxyfjcif;/ vifr,m;uGm&Sif;jcif;/
tarG q uf c H j cif ; wnf ; [l a om ud p P } uD ; oH k ; &yf Y a,musf m ;rsm;ES i f h wef ; wl t cG i f h t a&;&&S d a p&ef
t}ud w f t e,f a wmif ; qd k wd k u f y G J q if = u&onf ? usrwd k @ jref r m Ed k i f i H w G i f r l Tud p P r sm;onf
ta&;}uD;aomjy\emrsm;jzpfa=umif; rodrjrifru D yif trsK;d orD;rsm;tzd@k a,musmf ;rsm;ESihf tcGit hf a&;
wef;wl&&SdaecJh=uayonf?
vl}uD;rdb oabmus&mudka¶G;I xdrf;jr‡m;aomtavhrSm tm&SEdkifiHrsm;wGif xGef;um; cJh&m
usrwd@k wikd ;f jynfwiG v f nf; ,ckwikd f Tpepfukd vdu k ef molrsm;pGm &Sad yonf? od@k aomf jrefrmrdbrsm;onf
oif h a v#mf & m owd k @ om;ud k orD ; twG u f a¶G ; cs,f + yD ; apumrl orD ; ud k , f w d k i f u oabmusrS
ay;xdr;f jr‡m;&ayonf? rdbwd@k onf orD;jzpfo. l qENurkd ,lbJ orD;twGuf =uifzufukd &Smray;Edik af y?
,ck a cwf jref r mvl i ,f r sm;rS m rsm;aomtm;jzif h rd r d c spf E S p f o uf o l u d k o m xd r f ; jr‡ m ;
vuf x yf = uonf ? ,k w f p G t qH k ; rd r d w d k @ .td r f a xmif z uf u d k ud k , f w d k i f a ¶G ; cs,f = uavonf ?
rdef;uav;wa,mufonf rdrdcspfESpfoufaomolESifh vufxyfcGifhjyK &ef rdbrsm;tm; yef=um;Edkifonf?
vufxyfxdrf;jr‡m;+yD;onfhaemufwGifvnf; rdef;uav;onf rdbtdrfwGif acwWc%aexdkif
rnf q d k y gu ud k , h f o abm tavsmuf aeEd k i f a yonf ? td r f a xmif o nf b 0od k @ a&muf v sif v nf ;
vifESifhr,m; wOD;ESifhwOD; tay;t,lr#w+yD; wOD;.tcGifh ta&;udk wOD;u ¶dkaopGm aygif;oif;
qufqHoGm;=uavonf?
jref r mwd k @ . xd r f ; jr‡ m ;r*F v myG J r S m bmoma&;tcrf ; tem;r[k w f / vl l r _ a &;ud p P t aeES i f h
yËdnmOfjyKyGJomjzpf./ trSef pifppf rnhfonhftcrf;tem; taqmifta,mifrS rvdkay? a,musfm;
uav;ES i f h rd e f ; uav;onf twl w uG a exd k i f p m;aomuf =uygawmh r nf [ l a om oabmud k
vlod&Sif=um;jzpfv#if vHkavmufayonf?
tu,f I ta=umif ; wck c k a =umif h a,musf m ;ujzpf a p/ rd e f ; rujzpf a p uG m &S i f ; vd k a om
tcgwGifvnf; uGm&Sif;jywfpJ Edkifa=umif; jrefrm"rRowfu cGifhjyKxm;onf? rnfonfh ta=umif;
a=umifhjzpfap vif;r,m;uGm&Sif;jywfpJ&eftwGuf ESpfOD;vHk;u oabmwlqHk;jzwf+yD;ygu xdkudpPudk
¶Gmol}uD;ESifhvnf;aumif;/ ESpfzufvl}uD;rdbrsm;udkvnf;aumif; today;vdkufv#if udpP +yD;awmhonf?
TwGifr#ruao; rdrda,musfm;onf rdrdtay: Y &ufpufapmfum;v#if/ udk,fusifhw&m;
ysu, f iG ;f v#if od@k r[kwf jypfxm;v#if rde;f rvkyo f o l nf vifjzpfou l kd tcsed rf a¶G; uGm&Si;f ypfEikd af vonf?
Tae&mwGif vifonf.oabmudk ,lae&ef rvdkay?
tu,fI rde;f uav;onf cifyeG ;f onf. axmufyaHh =u;udrk ,lbJ wESpw f mr# cGcJ mG aev#iv f nf;
cifyeG ;f onfu uGm&Si;f Edik cf iG &hf adS vonf? od@k &mwGif rde;f rbufurlum; vifa,musmf ;vkyo f o l nf rdrEd iS hf
oH k ; ES p f w d k i f w d k i f cG J c G m IaerS tvd k a v#muf uG m &S i f ; +yD ; oabmod k @ a&muf a vonf ? Tae&mwG i f
tcsdefuGmjcm;I owfrSwfxm;jcif;rSm vifa,musfm;rsm; onf pD;yGm;a&;udpPa=umifh tdk;tdrfudkpGef@I
,m,Dc&D;=umjrifph mG oGm;&wwfaoma=umifh jzpfavonf? xd@k a=umifh jrefrmr rsm;u vifuu kd mG vdyk gu
wESpf=umv#ifuGmypfEdkifonf[k ysuf&,fjyKavh&Sd=uonf?
jref r mjynf w G i f tm&S w d k u f . a'otrsm;rS m uJ h o d k @ yif r,m;wa,muf x uf y d k , l j cif ; ud k

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 47


vuf c H o nf ? od k @ aomf tvG e f xl ; jcm;aomtcsuf w ck & S d o nf ? a,musf m ;wa,muf o nf rd r d .
yxrZeD ; onf oabmrwl b J aemuf x yf Z eD ; wa,muf r,l E d k i f a y? ,l c J h v #if yxrZeD ; onf u
¶H k ; awmf r S w qif h u G m &S i f ; cG i f h a wmif ; um &S d y pP n f ; ud k cG J j crf ; ,l E d k i f a vonf ? rd e f ; rwa,muf xuf
ydkI,laomtavhrSm ,cktcg jrefrmEdkifiHwGif acwfrpm;awmhay? txl;ojzifh ynmwwfydkif;wGif
Ttavhenf;yg;./ odk@aomf usrwdk@bdk;bGm;rsm;acwfurlum; e,fxGuf&aom tpdk;&t&m&Sdrsm;onf
awmwGifZeD;wa,muf +rdK@wGifwa,muf xm;wwf=uonf[k ajymoH=um;zl;ayonf?
trsKd ; orD ; rsm; tcG i f h t a&;cH p m;r_ E S i f h p yf v sOf ; I tm&S w d k u f w G i f txl ; jyif ; jyif ; xef x ef
twd k u f t cH j zpf & aomud p P r S m tarG q uf c H r _ j y\emjzpf a vonf ? Ed k i f i H a &;&mtcG i f h t a&;rsm;ES i f h
trsKd ; orD ; rsm; rJ q EN a y;Ed k i f c G i f h w d k @ ud k tm&S t rsKd ; orD ; wd k @ tzd k @ vG , f v G , f u l u l y if &&S d = uonf ?
taemufEdkifiHtrsKd;orD;rsm;ESifhpmv#if Tta&;wdk@udk cufcufcJcJwdkufyGJ0ifI wlnDaomtcGifh ta&;
&&Sd&efudpPrSmrlum; tm&Swdkufa'orsm;pGmrSmyif jyif;jyif;xefxef tajctwifjzpfaepJjy\em
jzpfavonf? Tudpw P iG f wzef jrefrmtrsK;d orD;rsm;tzd@k rmS jrefrmh¶;kd &m"rRowfu a,musmf ;ESiw hf ef;wl
tcGifhta&;ay;xm;avonf?
jrefrmhordik ;f pOfwav#mufv;kH rSmyif jrefrmtrsK;d orD;rsm;onf tarGqufccH iG t hf cGit
hf a&;rsm;udk
wif;jynfhusyfjynhf &&SdcJh=uavonf? jrefrmAk'<bmom"rRowft& a,musfm;ujzpfap/ rdef;rujzpfap
aowef ; pma&;yd k i f c G i f h r &S d & m tarG q uf c H jcif ; Y a,musf m ;rd e f ; r wef ; wl t cG i f h t a&; &&S d r _ .
taxmuftyHhyifjzpfonf?
&S d y pP n f ; rsm;ud k tarG q uf c H c G i f h O ya'rsm;t&om cG J a 0ay;&rnf j zpf o nf ? qd k v d k o nf r S m
a,musmf ;ESirhf ed ;f rwd@k onf aygi;f oif;aexdik pf Of &SmazGpak qmif;&&So d r#ypPn;f wd@k ukd ESpOf ;D ESp0f ydik q
f ikd =f u./
tu,f I vif a ,musf m ;jzpf o l u OD ; pG m uG , f vG e f a omf usef & pf o l Z eD ; rS m tvd k a v#muf
tarGqufcHoljzpfvm+yD;v#if tdrfaxmif.t}uD;tuJtjzpfodk@vnf; a&muf&Sdvm avonf?
ZeD;onfjzpfou l OD;pGmaoqH;k v#i;f vnf; vifa,musmf ;u Tenf;twdik ;f yifqufcaH vonf?
tu,fI a,musfm; jzpfolwGif ZeD;wOD;xufydkrdkI&SdcJhv#ifvnf; tarGqufcHcGifhY ¶_yfaxG;rvmEdkif/
ajz&S i f ; &ef O ya'rsm; toif h & S d a vonf ? &S d y pP n f ; rsm;teuf td r f a xmif r uscif u &S d y pP n f ; ES i f h
td r f a xmif u s+yD ; rS wd k ; yG m ;vm;aom vuf x uf y G m ;ypP n f ; rsm;wd k @ ud k yd k i f ; jcm;&ef vnf ; aumif ; /
xdkypPnf;rsm;udk rnfodk@ cGJa0,l=uap&efvnf;aumif; Oya't& qHk;jzwfay;&avonf? rdbESpfyg;vHk;
aoqH k ; aom tcgrS m rl u m; usef & pf o l o m;orsm;rS ypP n f ; rsm;ud k cG J a 0,l & .? TtcgwG i f v nf ;
om;a,musfm;av;ESifh orD;rdef;uav;wdk@rSm nDwlnDr# a0cGJ,l=u&onf?
Tod k @ tpOf t vm "avh x H k ; pH w d k @ &S d a ejcif ; ud k a xmuf ¶ _ v #if vuf & S d jref r mtrsKd ; orD ; wd k @
cHpm;&&Sdaeaom vlr_a&;tqifh twef;udk xl;xl;jcm;jcm; tHh=oaep&m r[kwfawmhay?
a&S;u jrefrmtrsK;d orD;wOD;onf rkqrkd tjzpf use&f pf+yD;aemufrmS yif rdrt d pGr;f tpjzifh v,f,m
rdk;ajr paom &SdypPnf; udk ESpfqoHk;q wdk;yGm;atmif =uHpnfvkyfaqmifEdkifcJhayonf? ppfrjzpfrDtcgu
jrefrmhpD;yGm;a&;rSm EdkifiHjcm;om;rsm;. vufxJwGifom&SdcJhonf? ppf+yD;I vGwfvyfa&;&+yD;onhfaemuf
ydkif;wGifum; jrefrmwdk@twGuf pD;yGm;a&;tcGifhtvrf;rsm; wdk;wufrsm;jym; vmcJh&m xdktcGifhtvrf;
48 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10
rsm;udk a,musfm;rsm;omru rdef;rrsm;yg &,lEdkifcJhayonf? odk@jzpf&mwGif oGif;ukefxkwfukefvkyfief;
rsm;/ ukefwdkuf}uD;rsm;ESifh qdkif}uD;rsm;wGif trsKd;orD;rsm; OD;pD;vkyfudkifaeonfudk jrif&onfrSm
EdkifiHjcm;om;rsm;tzdk@ xl;qef; oavmuf usrwdk@jrefrmrsm;tzdk@ ¶dk;aeaomudpPrsm; jzpfavonf?
ppf+yD;acwfwiG f ynmoif=um;r_Yvnf; trsK;d orD;rsm;onf ay:ayguv f maomtcGit hf a&;wd@k ukd
rvG w f a tmif ,l E d k i f =uavonf ? Oyrmtm;jzif h usrud k , f w d k i f aemuf q H k ; t}ud r f w uf c J h a om
wuU o d k v f b G J @ ES i f ; obif w G i f aq;aumvd y f r S atmif j rif aom q&m0ef O D ; a&. w0uf c ef @ rS m
trsKd;orD;rsm;jzpfaeonfudk awG@cJh&avonf?
Edik if aH &;wGif usrwd@k trsK;d orD;rsm;rSm tcGit hf a&&&S&d ef v_y&f mS ;r_ rsm;rsm;pm;pm; rvkycf &hJ ay?
trsKd;orD;rsm;onf a,musfm;ESifhwef;wl tcGifhta&; &&Sda&;[laomjy\emrSm usrwdk@avmuwGif
wcgr# ray:cJhacs? odk@aomfvnf; jrefrmjynf t*FvdyfvufatmufwGif&SdpOftcgu jrefrmjynfudk
td E N d , jynf E S i f h waygif ; wnf ; tk y f c sKyf c J h o nf j zpf a oma=umif h 1927wG i f usrwd k @ onf
trsKd ; orD ; tcG i f h t a&;twG u f v_ y f & S m ;r_ t enf ; i,f jyKvk y f v k d u f & ao;onf ? ta=umif ; rS m
Oya'jyKv$ w f a wmf wG i f trsKd ; orD ; rsm; 0if a &muf t a¶G ; cH E d k i f c G i f h r &S d [l a om Oya'wyd k ' f u d k
y,fzsuf&eftwGufjzpfavonf?
usrwd k @ jref r mtrsKd ; orD ; rsm;u rnf o nf h e nf ; ES i f h r qd k Ttyd k ' f u d k j zKwf y pf o if h o nf [ k
,lq+yD;aemuf TudpPatmif jrifa&;twGuf pwdtm;jzifhqENjy&ef pDpOfcJh=uonf?
xdt k cgu Oya'jyKv$waf wmfwiG f Ttyd'k u f ykd ,fzsu&f ef jyÏmef;csuw f ck wifoiG ;f xm;qJjzpf&m
,if ; jyÏmef ; csuf u d k axmuf c H y g[k usrwk d @ q,f O D ; cef @ pk I &ef u k e f + rd K @&S d trsKd ; orD ; xk } uD ; ud k
v_ H @ aqmf a rwW m &yf c H c J h = uonf ? TarwW m &yf c H c suf a =umif h trsKd ; orD ; w&mausmf r # usrwd k @ &S d & m
&efukefjrLeDpyg,f¶Hk;odk@ vma&muf=uonf?(jrLeDpyg,ftzGJ@wGifum; xdktcsdefu trsKd;orD; rsm;udk
ta¶G ; cH c G i f h j yKxm;avonf ) ? xd k @ aemuf usrwd k @ onf tvH r sm; aºuG ; a=umf o H r sm;
ydkpwmrsm;udkudkifaqmifI Oya'jyK aumifpDodk@ a&S;¶_csDwufcJh=uonf? vrf;wGif usrwdk@aemufrS
vdkufyg=unhf¶_=uaom y&dowfvnf; renf;vSay?
xd k p Of u usrwd k @ th H = opG m od & S d & onf u m; +Ad w d o #tpd k ; &onf trsKd ; orD ; rsm; Oya'jyK
aumifpDtwGif;odk@ 0ifa&muf aqmif¶Gufap&ef rvdkvm;=ujcif;yifjzpfonf? Ttcsufudkuef@uGufol
+Adwdo#tpdk;&ydkif;u tu,fI trsKd;orD;rsm;ta¶G; cH&aomf v$wfawmfY rsKd;cspftiftm;pkrsm;udk
axmufcHrnfrvGJjzpfonfudk odaoma=umifh jzpfwef&monf?
qEN j yyG J j yKvk y f p Of u usrwd k @ vl p k x J r S tawmf r sm;rsm;ud k qEN j y&mwG i f r yg0if E S i f h [ k
[ef @ wm;jcif ; cH c J h & onf ? usrtm; t&m&S d t csKd @ u ES p f } ud r f w d k i f ac:,l a wG @ qH k I Tuef @ uG u f y G J
ud k r vk y f o if h a =umif ; / jyKvk y f v #if usr.tusKd ; ud k x d c d k u f E d k i f a =umif ; wd k @ ud k owd a y;avonf ?
pDwef;vSnfvnfyGJpwifaomtcg vrf;wav#mufwGif jrif;pD;ykvdyfrsm; tjynfhcsxm;onfudk awG@&
avonf? Oya'jyKaumifpDwnf&Sd&m twGif;0ef¶Hk;}uD;odk@a&mufv#if wHcg;ayguf}uD;av;ayguf&Sdonfh
teuf wHcg;}uD;oHk;ayguf rSm oH}udK;rsm;jzifh tustecsnfI aomhcwfxm;onfudk awG@&onf?
zGifhxm;aom pwkwˆwHcg;aygufodk@a&mufaomtcg jrif;pD;ykvdyfwOD;u pmwapmifudkvSrf;Iay;onf?

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 49


xdkpmrSm &efukefykvdyfrif;}uD;xHrSpmjzpfI usrwdk@udk vlpkcGJ&ef !$ef=um;xm; avonf? usrwdk@vnf;
auseyfatmifqENjyvdkuf&+yDjzpfI at;csrf;pGmyif vlpkcGJvdkuf=uavonf?
usrwdk@txiftm;jzifh Tt}udrfonf jrefrmEdkifiHwGif yxrqHk; EdkifiHa&;qENjyyGJjzpfvdrfhrnf[k
xifygonf? xdkqENjyyGJ rSm vifiif;atmifjrifr_r&cJhaomfvnf; trsKd;orD;tcGifhta&;&&Sdr_ESifhpyfvsOf;I
usrwdk@ aemufxyfESpfESpfr#om apmifhcJh&onf? 1929ckESpfwGif Oya'jyKaumifpDodk@ trsKd;orD;wOD;
a¶G;aumufwifajr‡mufjcif;cH&avonf? xdktcsdefrSpI trsKd;orD;ESifh tcGifhta&;Y tcuftcJrsm;r&Sd
awmhacs? ,cktcgwGif ygvDrefv$wfawmfY jrefrmtrsKd;orD;trwf 6OD;&Sdaeav+yD?
Tr# vG w f v yf + yD ; a,musf m ;ES i f h tcG i f h t a&;wef ; wl & aom jref r mtrsKd ; orD ; rsm;onf
tdrfwGif;a&;Y tb,fa=umifh vifa,musfm;tay:wGif ¶dkaousKd;EHG&ygoenf;[kar;zG,f&Sd.?
Ed k i f i H j cm;om;wOD ; wa,muf t wG u f r l Ttcsuf r S m rsuf p d v nf p &myif jzpf a yvd r h f r nf ?
jrefrmwd@k rmS xH;k wrf;"avh tm;jzifh taemufEikd if w H iG af wG@&&dS aom {nfch yH rJG sK;d / ygwrD sK;d vkyaf vhr&S=d uay?
usrwdk@ rdwfaqGo*F[tcsif;csif; awG@qHk=uonfh yGJrsm;rSm tvSLtwef; r*Fvmaqmif ponhf
yGJaeyGJxdkifrsm;om &Sdavonf? ,ckacwfY &efukefuJhodk@ +rdK@}uD;jy}uD;rsm;wGif taemufwdkif;qefonfh
{nhfcHyGJrsm; wpwpay:aygufvm+yDjzpf&m/ usrwdk@onf xdkyGJrsm;Y ¶dk;&mvlr_a&;tavhtxrsm;udkyif
usih f o H k ; =uygonf ? {nf h c H y G J w G i f a,musf m ;rsm;uvnf ; ud k , h f a e&mES i f h u d k , f / rd e f ; rrsm;uvnf ;
ud k , h f t pk E S i f h u d k , f 0d k i f ; zG J @ avh & S d =uonf ? tcsif ; csif ; xd k i f = urS v nf ; pum;ajymIaumif ; onf [ k
,lq=uonf?
npmpm;yG J } uD ; wck Y vnf ; aumif ; / aysmf y G J p m;wck Y vnf ; aumif ; / a,musf m ;rsm;ud k o m
OD;OD;zsm;zsm; au|;arG;avh&Sd=u onf? ta=umif;rSm a,musfm;rsm;onf tvkyfrsm;olrsm;jzpf=uI
tvkyu f pd aP omfvnf;aumif;/ tcsed ;f tcsuaf omfvnf; aumif; &Sw d wfaoma=umihjf zpfonf? tu,fI
trsKd ; orD ; wOD ; wG i f tvk y f t ud k i f twnf w us&S d a pumrl rd r d a ,musf m ;onf w&yf w e,f o d k @
tvk y f t ud k i f j zif h ajymif ; a¶$ @ rnf q d k v sif rd r d t vk y f t ud k i f u d k y pf I vif j zpf o l . aemuf o d k @
ajymif ; a¶$ @ vd k u f y g&avh &S d o nf ? td r f w G i f v nf ; jref r mrrsm;onf vif a ,musf m ;jzpf o l t m;
OD;pm;ay;wwf=uonf?
ta=umif ; rS m vif a ,musf m ;onf touf & S i f a eor#umvywf v H k ; td r f a xmif u d k
OD;aqmifae&onhf tdrfOD;ewf[lI usrwdk@ ,Hk=unf,lqaoma=umifh jzpfavonf? wenf;tm;jzifh
Todk@ ¶dkaoor_jyKjcif;rSm usrwdk@. tqifhtwef;ESifh tcGifha&;&mwGif vdkavao;r&Sd pdwfcsvuf cs
jynh f p H k a eaoma=umif h v nf ; jzpf w ef & monf ? a,musf m ;rsm;tm; ¶d k a oav;pm;&mwG i f
ta=umif;t&if;wckrmS usrwd@k . Ak'b < momw&m;awmfa=umifjh zpfavonf? aemufw}udryf iG afh wmfrrl nfh
bk&m;&Sifonf a,musfm;wOD;yifjzpfrnf[k usrwdk@ ,Hk=unf.?
(rsuf a rS m uf b 0wG i f rd e f ; ryif j zpf a eaomf v nf ; wrvG e f Y bk & m;qk y ef rif ; a,musf m ;
jzpf E d k i f o nf [ k v nf ; usrwd k @ ,H k = unf = uonf ? ) Tta=umif ; a=umif h a,musf m ;rsm;rS m
rd e f ; rwd k @ xuf j rwf o nf [ k ,l q =uonf ? pd w f " gwf t &mYvnf ; trsKd ; orD ; rsm;xuf jrif h j rwf p G m
usifhoHk;Edkif=uonf[k ,Hk=unf=uonf?

50 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


jrefrmtrsKd;orD;rsm;onf aygif;oif;qufqHa&;wGif trsm;tm;jzifh a,musfm;rsm;ESifhwef;wl
ryg0if=u[k EdkifiHjcm;om; rsm; jrif=uonfrSm ta&S@ESifhtaemuf "avhxHk;pHcsif; rwlIomjzpfonf?
taemuf E d k i f i H w G i f r l u m; tm;EG J @ ol r sm;tm; iJ h n ‡ m & rnf [ l a om tpOf t vm&S d a oma=umif h
a,musfm;rsm;onf trsKd;orD;rsm;tay:wGif tay:,Ha=umtm;jzifh ,Ofaus;zG,f&m jyK=uonf?
jrefrmjynfwiG f TtpOftvmrsK;d r&S?d od@k r&So d nht f wGuv f nf; jrefrmtrsK;d orD;rsm;rSm tm;ri,f=uay?
usrwdk@ onf tdrfaxmifa&;wGif cs,fvS,fEdkifaomtcGifh&Sd=uonf?
Oyrmtm;jzif h aiG a &;a=u;a&;ud p P w d k @ ud k trsm;tm;jzif h rd e f ; rrsm;om pD r H c ef @ cG J & onf ?
tjcm;ae&mrsm;pGmYvnf; taemufEdkifiHtrsKd;orD;rsm;xuf jrefrmrsm;u vGwfvyf=uavonf?
jref r mwd k @ wG i f aqG p k rsKd ; pk OruG J o d k u f r ysuf q d k o vd k twl a exd k i f a ompepf & S d j cif ; a=umif h
tdrfaxmifwdkif;vdkvdkyif trawG ta':awG ponfjzihf pkaygif;aexdkifwwf=uonf?
Todk@ ulazmfavmifzuf&SdonhftwGuf om;orD;rsm;udk apmifha&SmufjyKpkrnfholr&Sm;aom
a=umifh rdcifonf tdrjf yif ywGif tvkyw f ckcuk kd vkyu f ikd Ef ikd af vonf? uav;rsm;udv k nf; i,fpOfuyif
tdrt f vkyuf kd ulnv D yk u f ikd w
f wfap&ef oif=um; ay;xm;onf? tdrjf yifYvnf; rdcif.tvkyu f kd ulnID
vkufwwf=uavonf? aps;qdkifwqdkifqdkifwGif 0,foluscsdefY 7ESpf 8ESpft¶G,f rdef;uav;wOD;onf
rdciftm;ul&if; aps;0ifa&mif;onfudk r=umce awG@&wwfonf?
t¶G , f a &muf v maom jref r mrd e f ; rysKd u av;rsm;onf taetxd k i f rvG w f v yf v S [ k
taemufEdkifiHom;rsm;u xifp &m&Sdonf? jrefrmwdk@wGif 17ESpf 18ESpft¶G,f rdef;rysKduav;rsm;
wa,mufwnf; jyifyodk@xGufavhr&SdvSay? rdcif ta':paom tazmfrsm;ygrS jyifyodk@xGufwwf.?
od k @ wnf ; r[k w f taygif ; toif ; rsm;jzif h yG J v rf ; obif ¶k y f & S i f = unh f . ? od k @ aomf v nf ;
taemufEdkifiHrsm;uJhodk@ a,musfm;ESifhrdef;r csdef;+yD;vnfywfaomtavh vHk;vHk;r&Sdygacs?
wuU o d k v f r sm;wG i f a,musf m ;uav;rsm;onf trsKd ; orD ; taqmif o d k @ oG m ;a&muf
vnf y wf E d k i f o nf ? od k @ aomf tcsif ; csif ; pk I vrf ; av#muf = uonf ? Tr# aygif ; oif ;
qufqH=uonfudkyifv#if taemufwdkif;qefonf[k ,lq=uayonf? usrwdk@ tpOftvmtm;jzifh
rde;f uav;wOD;onf tysKb d 0wGif vGwv f yfciG uhf kd aumif;pGm&&S. d ? tdrw
f iG ;f yke;f vky&f aompepf r&Sad y?
Tod k @ rd e f ; uav;ES i f h a,musf m ;av;tcsif ; csif ; awG @ qH k o d º uG r f ; Ed k i f c G i f h r &S d v #if jref r mjynf Y
vli,ftcsif;csif;}udKufI vufxyfaomtdrfaxmif[lI ,ckuJhodk@ rsm;rsm;pm;pm;&SdEdkifrnfr[kwfay?
pufem&Drsm;ray:rD a&S;acwfu tcsdefudkrSwfom;&mY eHeufapmapmudk “=uufOD;wGef”
[l I vnf ; aumif ; / naeud k “EG m ¶d k i f ; oG i f ; csd e f ” [l I vnf ; aumif ; / xd k @ xuf a rS m if v mv#if
“vlysKdvSnhfcsdef”[lIvnf;aumif; trnftrsKd;rsKd;jzifh ac:a0:owf rSwf=uonf?
Todk@ac:yHkudkaxmufv#if vlysKdvSnhf=uaomtavhrSm jrefrmwdk@wGif a&S;rqGuwnf;u
&SdcJhonfrSm xif&Sm;ay onf? xdk@a=umifh jrefrmtrsKd;orD;wdk@onf Todk@ =uifazmfa¶G;&efudpPwGif
tjcm;udpPrsm;enf;wl tpOftvmuyif tcGifhta&; rsm;&&Sdaeonfudk odEdkifonf?
tysKdtdrfodk@ul;I vlysKdvSnfh=uaom"avhrSm ,ckvnf;&Sd./ a,musfm;uav;ESpfa,mufoHk;
a,mufonf rde;f uav; tdro f @kd omG ;vnfv#if rde;f uav;u aumif;pGm{nh0f wfjyKonf? olw@kd ukd tcsKyd JG

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 51


tcsOfyGJ vufzuf&nf ponfwdk@jzifh {nhfcHI pum;ajym=uonf? wzef xdka,musfm;uav;rsm;onf
tjcm;rdef;uav;wOD;xHodk@vnf; Tenf;twdkif; oGm;a&mufvnf ywfEdkifonf? Tenf;tm;jzifh
wOD;ESifhwOD;odu|rf;um cifrif&if;ESD;oGm;Edkif=uonf?
xd k r S w yg;vnf ; tysKd v l y sKd r sm;tcsif ; csif ; awG @ qH k & ef tcgtcG i f h r sm;pG m &S d a vao;onf ?
bk&m;yGJawmfrsm; ponhfyGJvrf; obifrsm;Yvnf;aumif;/ rdbaqGrsKd;rsm;ESifhtwl wtdrfESifhwtdrf
ul ; oef ; vnf y wf a omtcgrsm;ES i f h upm;ck e f p m;yG J r sm;Yvnf ; aumif ; / a*guf o D ; ¶d k u f j cif ; /
a&ul;+ydKifjcif;paom EdkifiHjcm;upm;enf;rsm;wGifomr[kwf jrefrmh¶dk;&moufouf upm;ckefpm;enf;
rsm;pGm&Sdayonf?
aus;¶G m rsm;wG i f uav;t¶G , f Y a,musf m ;uav;ES i f h rd e f ; uav;wd k @ rS m zef c k e f w rf ; /
cH k n if ; xd k ; wrf ; upm;avh &S d = uonf ? }uD ; jyif ; vmI ud k , f & if h o l b 0 a&muf v #if v nf ;
vomaomntcgrsm;Y wvif;jyifwiG f wzufEiS w hf zuf xkwpf ;D wd;k wrf;upm;&if; awG@q=kH uayonf?
(txl ; ojzif h aus;¶G m ES i f h a&S ; usaoma'orsm;&S d ) rsm;pG m uk e f a om jref r mvl r sKd ; wd k @ onf
Ak ' < b momrsm;taeES i f h y if aA'if a r;jcif ; / ewf y ojcif ; rsm;ud k jyK+rJ j yKvsuf &S d a e=uuk e f o nf ?
tcsKd @ &moD t csd e f t cgrsm;Y ewf 0 if ap&ef ewf y G J u =uonf ? tcsKd @ jref r mvl r sKd ; rsm;onf
t*~d&wfxdk;vsufyif&Sd=uao;avonf?
odk@aomfvnf; T,Hk=unfr_rsm;ESifh tavhtxrsm;onf Ak'<bmomudk v$rf;rdk;Edkif=ujcif;um;
r&S?d tb,fa=umifh qdak omf ,if;wd@k rmS a&S;a&Sut"dyg` ,Ef iS hf oabmrsm; uG,af ysmufae=u+yDjzpfaom
a=umifh jzpfonf? euQwfaA'if,Hk=unfol odk@r[kwf t*~d&wf,Hk=unfol odk@r[kwf ewfudk;uG,fol
jrefrmvlrsKd;wOD;onf ,if;wdk@udk avmuDa&;atmifjrifaygufa&muf olrsm;twGufom ,Hk=unfjcif;
ud k ; uG , f y ojcif ; jzpf o nf ? Tod k @ ,H k = unf o l ud k ; uG , f y ool w d k @ yif v #if avmuk w W & mta&;Y
av#mfnDpGmukodkvfaumif;r_tpkpkjyKum Ak'<bmomqdkif&m tcg}uD;&uf}uD;rsm;Y w&m;awmftwdkif;
usifhoHk;aexdkifvsuf &Sd=u ayonf?
odk@jzpf&um; aygif;oif;qufqHa&;Yjzpfap/ vlr_a&;Yjzpfap usrwdk@ jrefrmtrsKd;orD;rsm;.
tqif h t wef ; rS m vG w f v yf ¶H k r #ru tcG i f h t a&;txl ; &&S d o nf [ k qd k v d k y gonf ? Ttajc
taeodk@a&muf&efrSm i,fpOfawmif;aus;uyif vl}uD;rdbwdk@. arwWmenf;wlaom t&dyftm0go
atmufwGif cdkv_Havhusifh+yD;om;/ oif+yD;om;qdkovdk jzpfygonf? TtajctaetcGifhta&; wdk@udk
ysKd o nf j zpf a p/ td k o nf j zpf a p om;onf t arb0wG i f j zpf a p qH k ; yg;onf r &S d wouf y wf v H k ;
cHpm;Edkif=uonf?
od k @ jzpf j cif ; a=umif h usrwd k @ b0wav#muf w G i f rnf o nf h t vk y f r sKd ; ud k v k y f o nf j zpf a p
a,musfm;rsm;ESifhwef;wlaom tusKd;cHpm;r_udk tpOftvmtm;jzifh &&SdjrJyif jzpfygownf;?
a': jrpdef
jrefrmtrsdK;orD;rsm; tcGihfta&;ESifh pGrf;aqmif}udK;yrf;r_rsm;udk A[kokwjzpfap&eftwGuf
jrefrmopfr*~Zif;rS jyefvnful;,lazmfjyygonf//

52 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


+yD ; cJhwJh 24&uf a e h u oH C mh w yf a ygif ; pk } uD ; rS
Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; . om;jzpf o l OD ; atmif q ef ; OD ; xH
tdwfzGifhay;pm wpfapmif ay;ydk hvdkufwm rD'D,mawGrSm
wufvm wmawG h&ygw,f// nDrjzpfoltay: qGJqdkxm; wJh
tr_awG/ aetdrf jyifqifaewmudk ydwfyif wm;qD;aewm
awG u d k Zef e 0g&D v 31 &uf a e h aemuf q H k ; xm;+yD ;
vHk;0&kwfodrf;ay;zdk h oHCmhwyfaygif;pk}uD;u awmif;qdkxm;
ygw,f// rvdkufavsmcJh&ifawmh OD;atmifqef;OD; rdom;pkudk
ppfacgif;aqmif; awGeJh xyfwl ywWeduUKZ…euHaqmifr,fvdk h
a&G;vdkuf=uyg todtvif; xkwfjyefxm; ygw,f//
b,fvrkd S rjzpfoifw h uhJ pd /P / h h h te,fe,ft&yf&yfu
=um;vdk rh rS aumif;// em vd@k rS roifh h h h h h a=omftckawmh /
usaemfwdk h i,fi,fwkef;u oH+ydKif&GwfqdkcJhbl;wJh
“vJaeol xlay;yg // tm;i,f ol tm;ay;yg” qdw k hJ vlom;
wdik ;f cspcf ifz, G f vdu
k ef m aqmif&u G o f ifw h hJ vl@ usi0hf wfav;
vif;vwfrif; wck//
vlom; wa,muftaeeJ h rvdkufemcsifvJaeyg//
wefzdk;rxm;csif&ifvJ aeyg//vJaeoludkvnf; rxlcsifvJaeyg/
/tm;i,fou l kd tm;ray;csiv f J aeyg// 'gayrJh vlom;wOD; udk
pdwrf mS temw&jzpfatmif enf;aygi;f pHek J h bufaygi;f pHk uae
trsKd ;rsKd ; vky}f uH wdu
k f cdu
k af ewmawGuakd wmh &yfwef;u &yfz@kd
vdktyfaeyg+yD// 'gudk rcHr&yfEdkifjzpfaewJh jynfol trsm;pk&J h
ud, k pf m; &[ef;oHCmawmfrsm;rS OD;atmifqef;OD; rdom;pkxH
tckvdk tdwf zGifhay;pmay;+yD; zGifhcsajymqdkvdkuf&onfh txd
jzpfvmav+yD//
oHCmwyfaygi;f pktaejzifh OD;atmifqef;OD; wdk rh o d m;
pktay: xdckdufygap// epfem ygap// t&SufuGJ tusdK;enf;
jzpfygapqdkwJh tukodkvf pdwftcHjzifh tdwfzGifhay;pm ay;cJh
[efrwl // vufeuf&Sdolu vufeufr&Sdoludk owfcsifwdkif;
owf// tm%m&Sdolu tm%m r&Sdoludk zdESdyfcsifwdkif; zdESdyf//
rw&m;wmrSefor# tukefjzpf // udk,fusdK;twGufqdk r[kwf
wmtuk e f v k y f w J h tm%m&S i f v l w pk t vd k u s rd r d . nD r
jzpfoltay: tudkwa,muftae jzifh vkyfudkif aqmif&Gu
rf r_ sm; onf vlajym olajymp&mtjzpfokd w h ajz;ajz;a&mufvm

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 53


cJ@&mrS ,ckaemufqHk;oHCmawmft&Sifjrwfrsm;rS aeI ywWeduUKZ…e uHaqmifrnfhta=umif; tdwfzGifh
pmay;um owday; wm;jrpf&onftxdjzpfvmcJhav+yD//
zcif AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh rdcif a':cif=unf wdk htouf&Sifxif&Sm; r&Sdawmh +yDjzpfav&m
om;jzpf o l . vk y f & yf r sm;ES i f h y wf o uf I ajymqd k q H k ; rrnf h o l rd b rsm;ud k , f p m;bbk & m;om;
awmfrsm;jzpfonfh oHCmwyfaygif; pk}uD; ujrefrmjynfwGif;rS aeI yxrqHk; ay:ayguf vmcJhav+yD//
a':atmifqef;pk=unf ,ckaexdkifonfh tdrfudk ,cifu tarGqdkif w&mrtr_ tjzpf w&m;qGJcJhpOfu
Adv
k cf sKyf. om;wOD;taejzifh a0zefajymqdrk r_ sm;&Scd ahJ omfvnf; ,ckuo hJ kd h oydwaf rSmuf uHaqmif&onfh
tqifhxd rjzpfao;//
2008 ckEpS f arvwGif wdu k cf wfcahJ om em*pfavrkew f ikd ;f a=umifh ysupf ,
D ,kd iG ;f aeonfh tdr}f uD;udk
tenf;i,fjyefvnfrrHG jH yifqifciG u hf kd ,ckEpS wf iG f &efuek +f rdK ph nfyif om,mrS cGijhf yKcsujf zifh pwifcyhJ gw,f/
/ tcsdK hw0ufudk zsufcs jyifqifaepOf ,ck OD;atmifqef;OD;rS wmjrpfuefhuGufr_jzifh w&m;&Hk;wGif
OD;wdkufav#mufxm;cJhygw,f// jyifqifr_rsm;udk vnf; wdk hvdk hwef;vef;jzifh &yfem;xm;vdkuf&ygw,f//
txJwGifaexdkifol trsdK;orD;oHk;OD; twGuf vHk+cHKr_onf ,cifuxufyif ydkrdkqdk;&Gm;oGm;onfh
tajctaeodk h qdkufa&muf oGm;cJh&ygw,f//
Ttd r f u d k jyif q if z d k h v tawmf = um tm%myd k i f r sm;xH w G i f avsmuf x m;cJ h & w,f /
cGijhf yKcsuuf sojzifh tdrt f ay:xyf 0&HwmESihf rvH+k cHKaomae&mrsm;udk oHyef;rsm;wyf qif &ef+zdKcs +yD;umrS
OD;atmifqef;OD;u uef huGufjyefw,f// oabm&dk;r[kwfwef&m// jyifqifcGifh av#mufxm;pOfuwnf;u
uef huGufvdkygu uef huGuf&ef tcsdef&Sdygw,f// xdktcsdefrS pI uef huGufcJhv#if ,ckuJhodk hwdk hvdkh
wef;vef; jzpfp&mrvdkovdk txJwGifaexdkifol rsm;taejzifhvnf; pdwftaESmuft,Sufjzpfp&mr&Sday/
,ck v d k j zpf & jcif ; ES i f h y wf o uf I a':atmif q ef ; pk = unf u “aoG ; &d k ; om;&d k ; rS [ k w f a v;p”[k
aumufcsufay;vdkufygw,f//
tm%m&Sifrsm;ESifh OD;atmifqef;OD;rdom;pkwdk h rnfodk hrnfyHk qufEG,fr_&Sdaeonf rnfonfh
tcG i f h t a&;rsm;ud k &,l c H p m;aeonf u d k ol . vk y f & yf r sm;rS azmf j yv#uf & S d y gw,f / /tif w meuf
owif;rsm;t& ZeD;jzpfol a':vJhvJhEG,fodef; [m &efukefvm&if ppfAdkvfcsKyfawGeJ h tvGeftaeeD;pyf
w,fvkd q h ykd gw,f// olr. zcifjzpfol OD;eef;EG,f u OD;atmif}uD;ygwu D jzpf+yD; r/q/v a[mif;vd@k vnf;
qdkygw,f// EdkifiHa&;t& twdkuftcHawGaygh// OD;atmifqef;OD;&J h a&S hae [efwdk; eJ hOD;eef;EG,fwdk h [m
ppft%m&Sifrsm;t}udKuf a':atmifqef;pk=unfudk trsdK;rsdK; pdwftaESmuft,Sufay;+yD; wzufwvrf;
uae+yD;awmh tcGit hf a&;awGukd &,laew,fvkd q h ykd gw,f// 'gu tifwmeuf owif;yg// a,mufcr eJh
r,m;u vSnhfcsifwdkif;vSnfh wmcHae&wJh b0udka&mufaeoluawmh OD;atmifqef;OD;yg//
'D r d k u a&pD E S i f h vl t cG i f h t a&;tjynf h t 0&S d y gonf q d k onf h tar&d u m;vd k Ed k i f i H r sd K ;wG i f
ESpf&Snftajccsaexdkif olwOD;udk vltcGifhta&;awmif;qdkr_a=umifh/'Drdkua&pD&&Sda&;}udK;yrf; r_rsm;a=umifh
“usrtck v d k tusOf ; uscH a e&ygw,f ” vd k h nD r jzpf o l t aejzif h &S i f ; jy&ef vd k t yf y govm;//
,Hk=unf&mudkvkyfydkifcGifh vlwdkif;rSm&Sdygw,f// 'gayrJh tckvdk tudkjzpf olwOD;taejzifh tm%m&Sifrsm;
tvdkus nDrjzpfoludk pdwf'kuQtrsdK;rsdK;jzpfatmifjyKvkyf aejcif;[m tudk&if;rS [kwfygavpvdk h
54 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10
jrefrmjynfolrsm;taejzifh pdwfxifp&mtjzpf a&mufvmcJhygw,f//
vGwfvyfr_awG iwfrGwfcJh&wJh jrefrmjynfolawGtaejzifh 1988 'Drdkua&pD ta&;awmfyHk}uD;
rSpvdk h olwdk htwGuf vl htcGifhta&;awGudk wdkufyGJ0if awmifqdkay;rJ@ acgif;aqmifudk aoG;awG/
toufawGeJ &h if;jyD; &&Scd yhJ gw,f// rsKd ;&d;k /ADZ/ynm t&nftcsi;f +yD;jynfph o kH l “a':atmifqef;pk=unf”udk
,H=k unftm;xm;r_ tjynft h 0jzifh vlxu k wcJeuf axmufccH ahJ =umif;udk 1990 jynfEh pS f a&G;aumufyJG
}uD;u oufaotjzpfazmfjyv#uf&Sd ygw,f//
olr.EdkifiHa&;cH,lcsufudk b0yg ay;qyfvkyfudkifaer_rsm;a=umifhvnf; vlxku cspfcifav;pm;
cJhovdk &[ef; oHCmawmfrsm;. ,Hk=unfav;pm;r_udk cH,lcJh&oljzpfa=umif; 2007 pufwifbm
oHCmhta&;tcif;}uD;u oufouftjzpfazmfjycJh+yD;jzpfygw,f//
2003 'DyJ,if; vkyf}uHowfjzwfr_}uD;jyD;uwnf;u rw&m; aetdrf tus,f csKyftjzpf
zrf;qD;xdrf;odrf;cJh+yD;vGwf&uf aphcgeD;awmhrS ,ufawma&ul;0ifwJh tr_eJhywf owf+yD; aemufxyf
tus,cf sKyf 18 vxyf+yD; uscaH pjyefygw,f// tifped af xmifujyef xGuv f mjyD; r=umcifrmS ,ckaetdr&f @J
+cH w jcrf ; ud k a&mif ; pm;wmcH & vd k h uef h u G u f c J h & jyef y gw,f / / tJ o nf v d k a&mif ; pm;wmud k a wmh
OD;atmifqef;OD;wdk huefhuGufcJhwm r=um;rdygbl;// tck em*pfavrkefwdkif;a=umifh trdk;awGayguf+yJ+yD;
0&HwmawG rvHkvdkh tdrfjyifawmh tudkjzpfolu uef huGufvdk h tayguft+yJawGeJ h wef;vef; }uD;
&yfqdkif; ypfvdkuf&jyefygw,f//
a=omf h h h b0awG/ toufawGay;+yD; pGef hv$wfr_rsm;pGmeJ@ EdkifiHa&;vkyfaeol wOD;udk 'Dvdk
tao;tr$ m ;av;awG e J h oG m ;oG m ; qG a evd k h aemuf q k w f r J h ol v m;qd k w m OD ; atmif q ef ; OD ;
rpOf;pm;rdavovm;vdk h ol htwGuf oem;rdjyefygw,f// zatwlom;/ zatxufomwJhom; qdkwJh
jrifjh rwfwhJ *k%yf 'k af wGeJ h rxdu k wf efvu kd af v;jcif; qd+k yD;awmh vnf; ESajrmrdjyefygw,f// olom nDrjzpfoel @J
vufwGJ+yD; wdkif;jynfaumif;usdK;/vlxktusdK; udk aqmif&GufcJhygu nDrjzpfol&J h tm;enf;csufudk
tud k j zpf o l j znf h w if ; vd k h & ovd k / tud k jzpf o l & J h v d k t yf c suf u d k nD r jzpf o l u jznf h p G u f v d k u f & if
tm%m&Sifpepfqdk;&J hvufatmuf u vGwfajrmuf+yD; tckavmufqdk wdkif;jynf jyefvnfxlaxmifa&;
awGe@J jynfoal wG tvkyf rsm;aerSm aocsmav&J /h /
tckawmh h h h
wdik ;f jynfehJ jynfov l xl tk usKd ;twGuf b,fvrkd rS jzpfxeG ;f Edik w f hJ 2010 a&G;aumuf yGq J w kd m}uD;udk
vkyaf wmhr,f// jrefrmhEikd if aH &;xJ rodrom(tacsmif)0ifcsiv f kd yh jJ zpfjzpf/ tdr/f +cH pwJh tarGawG udrk ufv@kd
yJ j zpf j zpf / jzwf v rf ; enf ; eJ h emrnf v d k c sif & if a wmh 2010 a&G ; aumuf y G J x J OD ; atmif q ef ; OD ;
0ifa&mufta&G;cH=unhaf pcsiyf gw,f// nDrjzpfou l akd wmh Adv k cf sKyfatmifqef;orD;rdk h 1990 a&G;aumufyrJG mS
vl x k a xmuf c H r _ & w,f v d k h t m%m&S i f e J @ tcsd K @ vl a wG u rJ h u m&G J h u majymae=uav&J h / / [k w f
r[kwfod&atmif tao;tr$m; tdrftarGcGJ/ tdrfjyifwmuef huGuf wmavmuf vkyfaerJhtpm;
Adv
k cf sKyfatmifqef; &J h =o&oom;}uD; taeeJ h a&G;aumufy0JG if =unhzf kd h wdu k wf eG ;f vdyk gw,f//
jrefrmjynfol&J h em;ESpfbufeJ h rsufaphESpfvHk;[m OD;atmifqef;OD;eJ h wefwJh ae&m udk
a&G;cs,af y;zdk h apmihaf e=uav&J /h /
vif;vwfrif;
azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 55
tcef;quf

a':atmi
a':atmifqf ef;pk=unf
( odk hr[kwf)
oZi
oZifef D
rif ; [ef
( MIZZIMA WEB)
tydkif;(5)

(17)
1972 ckESpf Zefe0g&Dv 1 &ufae@wGif a'gufwm rdkufu,ftJ&pfESifh vufxyfxdrf;jrm;vdkuf.?
a':atmifqef;pk=unfESifh a'gufwm rdkufu,ftJ&pf. tdrfaxmifa&;u h h h“oabmwlnDr_” wckESifh
jzpf o nf ? a'guf w m rd k u f u ,f t J & pf u a':atmif q ef ; pk = unf t m; vuf x yf c G i f h / cG i f h y ef . ?
a':atmifqef;pk=unfu a'guw f m rdu k u
f ,ft&J pftm; h h h
“usr&JŒ jynfoal wGu h h uh srudk vdt k yfvmwJth cgrmS h h w
h m0ef0wW&m;awGukd xrf;aqmifEidk zf @kd
cGijhf yKay;Ekid rf vm; h h ”h
[lI =udKwifoabmwlncD suf &,lc+hJ yD;/ vufxyfc=hJ ujcif; jzpfonf? 1970 0ef;usiu f jzpfonf?
a'gufwm rdkufu,ftJ&pfu +AdwdoSsvlrsKd; jzpfonf? atmufpzdk@ wuUodkvf ynm&yf0ef;rS okawoD
ynm&SifwOD;? Ak'<bmomtm; ouf0if,Hk=unf+yD;/ ajrmufydkif; Ak'<bmom[kac:onfh r[m,e
Ak'b N momESihf vlra_ &;/ ,Ofaus;r_qikd &f m ordik ;f a=umif;tm; txl;jyKavhvmaeonfh okawoeynm&Si?f
a'guw f m rdu k u
f ,ft&J pfu ol. awG@&cdS surf sm;udv k nf; pmtkypf mwrf;rsm; a&;om;I xkwaf 0cJo h nf?
tdraf xmifus+yD;onfah emuf a':atmifqef;pk=unfonf cifyeG ;f &S&d m “blwef” od@k vdu k o
f mG ;.?
a'gufwm rkdufu,ftJ&pfu blweffwGif blwefbk&if. om;awmf/ orD;awmfrsm;tm; pmoifay;onfh
ausmif;q&m? +yD;vSsif blweftpd;k &. bmomjyef XmewGiv f nf; t=uD;wef;t&m&St d jzpf tvky0f if.?
a':atmifqef;pk=unf blwefodk@ a&muf+yD;/ r=um? blwefEdkifiHjcm;a&;¶Hk;wGif ukvor*~a&;&m
t=uH a y;t&m&S d t jzpf tvk y f & .? xk d p Of u bl w ef b k & if r S m “*sif r D q if & D 0 rf c G s wf ” jzpf o nf ?
a':atmifqef;pk=unfxuf 10 ESpfrSsi,fonf? oufawmf 17 ESpfom &Sdao;onfh rif;ysKdrif;vGifav;?
blwefwGif a':atmifqef;pk=unfwkd@ ZeD;armifESH 1 ESpfrSsaecJh+yD; t*Fvefodk@ jyefcJh=u.?
a':atmifqef; pk=unfu om;OD;ud, k 0f efEiS /hf / t*Fvefo@kd jyefa&muf+yD;r=um h h o
h m;OD;tm; zGm;jrif.?
1973 ck ? om;tm; “jrif h q ef ; atmif ” [l I a':atmif q ef ; pk = unf u jref r mvd k trnf a y;.?
'kwd,ajrmufom;i,ftm; 1977 ckESpfwGif arG;zGm;onf? t*FvefrSmyif arG;.? a':atmifqef;pk=unf

56 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


i,fpOfuyif a&epfI aoqHk;cJhonfh ol@tudk udkatmifqef;vif;tm; wrf;wowd&aeqJjzpfrnf?
xd k @ twG u f ol . om;i,f t m; Armvd k trnf a y;&mwG i f tud k . trnf u d k y if ay;cJ h . ?
“atmifqef;vif;”?
atmuf p zk d @ 'f & S d a':atmif q ef ; pk = unf a etd r f u pmtk y f p mwrf ; rsm;ES i f h jynf h a eonf ?
pmtkyrf sm;u pifrsm;ay: Y oyfoyf&yf&yf/ pDp&D &D ?D t*Fvef&dS ae@&ufrsm;wGif a':atmifqef;pk=unfonf
rdcifwOD;. wm0ef/ ZeD;onfwa,muf. 0wW&m;wk@d tm; ausyeG pf mG xde;f odr;f &if; atmufpzd@k wuUov kd f
“abmh'svD,ef” pm=unhfwdkufwGif jrefrmpmtkyf/ pmwrf;rsm;/ ayyk&ydkufrsm;tm; uwfwavmuf
jyKpk o l y nm&S i f w OD ; tjzpf vk y f u d k i f c J h a o;.? a':atmif q ef ; pk = unf r nf r S s yif rd o m;pk w m0ef /
tvkyw f m0efrsm;ESihf rsm;apumrl ESppf Ofvv kd ydk if ol@ro
d m;pkEiS t
hf wl &efuek of @kd jyef.? &orSstcsed t
f m;
&efukefwGif rdcifESifhtwl jyefIaeonf?
(18)
1979 ckESpf?
a':atmifqef;pk=unfonf rdom;pkESifhtwl &efukefodk@ tvnfa&mufae=u.? trSwf 54
wuUov kd &f yd o
f mvrf; aetdru f tif;,m;uefEiS hf xdqufaeonf? tif;,m;ueftm; jzwfwu dk vf monfh
avwGifu a&aiG@ESifh ESif;r_ef@wdk@ESifh at;jrjr? xkdae@u rdcifjzpfol a':cif=unfu a':atmifqef;
pk=unftm; rdwfaqGwa,mufESifh rdwfqufay;rnf[k qdkxm;.? {nfhonftvmtm; a':atmifqef;
pk=unfwkd@ om;trd {nfhcef;twGif;rSmyif xkdifapmifhae=u.? r=um? touf 60 ausmfcef@&Sdrnfh
trsKd;om;=uD;wOD; tdrfa&SŒwHcg;0odk@ a&mufvmonf? rdcifjzpfol a':cif=unfu xkdifae&mrSx+yD;
{nfhonftm; c&D;OD;=udK.? +yHK;I E_wfquf.?
“pkpk h h h 'g OD;tke;f jrif?h orD;azaz oli,fcsi;f rdwaf [mif;awGaygh h h ”h
a':cif=unfu {nfhonfESifh a':atmifqef;pk=unftm; rdwfqufay;.? a':atmifqef;pk=unfu jyHK;I
“awG@&wm 0rf;omygw,f h h h tefu,f”
tm;vHk; {nfhcef;twGif; xkdifvkduf=uonf? a':atmifqef;pk=unftwGufzcif OD;atmifqef;.
rdwfaqG&if;wOD;ESifh oduGsrf;cGifh &cJh+yD?
ociftkef;jrifh (odk@r[kwf) owif;pmq&m=uD; wdk;wufa&; OD;tkef;jrifh ? tcef;twGif;
wdwfqdwfaeonf? pum; rquf=u? ociftkef;jrifhu a':atmifqef;pk=unftm; tuJcwfae.?
ydefIao;oG,faom cE<mudk,fwGif ArmtrsKd;orD; t0wftpm;tm; csyfcsyf&yf&yf/ aoao
oyfoyf 0wfxm;.? vuf0wf&wem +ydK;+ydK;jyufjyufESifhr[kwf// oa&=udK;ywf vufywfem&Dav;ESifh
¶dk;¶dk;&Sif;&Sif; jzpfaeonfh a':atmifqef;pk=unftm; ociftkef;jrifh. tjrifwGif tHh=oaeonfh[efu
txif;om;?
(19)
1980 ckESpftwGif; ociftkef;jrifhESifh a':atmifqef;pk=unfwkd@ trSwf 54 aetdrfY xyfrHI
qHak wG@.? awG@awG@csi;f rSmyif a':atmifqef;pk=unfu olrodvo kd nfh olrzcifta=umif;rsm;tm; ar;.?

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 57


a':atmifqef;pk=unf odvkdonfrsm;u ta=umif;t&mpHkonf?
udak tmifqef;. ausmif;om;b0 h h ?h
ausmif;om;b0u taygif;toif;rsm;? udkEk/ udkvSaz( Adkvfvufsm)/ udktkef;/ udkausmf+idrf;wdk@
ta=umif;? wOD;csi;f pD oabmobm0ESihf pdwaf epdwx f m;rsm;? +yD;vSsif ud, k u
f siw
hf &m;/ pm&dwu W tp
E_ d u f E _ d u f c G s wf c G s wf ar;.? tao;pd w f . ? aph a ph p yf p yf a r;onf ? +yD ; vS s if ausmif ; om;or*~ r S
'd@k Armtpnf;t¶k;H od@k ar;cGe;f rsm;u ul;cJ. h ? a':atmifqef;pk=unfuvnf; ar;.? ociftek ;f jrifu h vnf;
pd w f & S n f & S n f E S i f h a jz.? jzwf o ef ; cJ h o nf h ord k i f ; acwf r sm; ? a':atmif q ef ; pk = unf . zcif
ausmif;om;udkatmifqef;ESifh ywfoufIrl ociftkef;jrifhu oljrifcJhonfh udkatmifqef;tm; Todk@
rSwfcsufjyK.?
“wuUodkvf ausmif;awmfom;yif jzpfaomfvnf; aumhprpfwpf [J&m;u&ifrf wkd@ESifha0;pG/
tkef;qDyif awG@zl;[efrwlaom pkwfzGm;zGm;qHyif/ =urf;ayhqkdaom aumfvmrygonfh yifeDa&mifrGJrGJ
&S y f v uf w d k ta&mif r ajymif ; aom a=u;eD a &mif bef a umuf v H k c snf u d k wk d w k d 0 wf q if v suf
t+rD;ykdif;yg;vsuf&Sdaom av,mOfyHkzdeyfESifh ocifaygufp udkatmifqef;udk jyefIjrifa,mifrdonf?
rsuEf mS xm;rSmrl ¶_o;kd od;k ? wuUov kd f ausmif;om;qdI k ,HEk idk pf &mr&Sad om udak tmifqef;udk wuUov kd f
yJcl;ausmif;aqmifwGif pIawG@&ayonf? xkdtcsdefrSpI ocifatmifqef;ESifh r=umc% awG@&onf?
'd@k Armtpnf;t¶k;H od@k r=umr=um aygucf svmonf? ocifoef;xGe;f / ocifp;kd ESihf usaemfw@kd oH;k OD; aeaom
tdrfodk@vnf; vSnfhIvSnfhI vmwwfavonf? usaemfwdk@ESifh awG@qHkwkdif; wjcm;pum;rajym/
vGwv f yfa&;ta=umif;udo k m ajymonf? tcsed ef m&D&o dS rSs vGwv f yfa&;twGuf t+rJwrf; tvkyv f yk zf @kd
pdwfapmaeonf”
(20)
1984 ck E S p f &ef u k e f o d k @ a':atmif q ef ; pk = unf jyef a &muf o nf h & uf r sm;u
a':atmifqef;pk=unftzd@k rdcifEiS yhf if twlraetm;? ae@pOfvv dk ydk if wyfrawmf armfueG ;f wku
d o
f @kd omG ;+yD;
“*syefacwf Statement” rsm;tm; vufa&;ESihf ul;,laecJ&h onf? ociftek ;f jrifEh iS yhf if at;at;vlvl
awG@+yD; pum;rajymjzpfao;? xkad e@u ociftek ;f jrifh 54 aetdro f @kd vmrnf[k od&ojzifh armfueG ;f wku d of @kd
roG m ;bJ td r f r S m yif pmzwf + yD ; ocif t k e f ; jrif h t m; apmif h a rS s mf a ecJ h . ? {nf h c ef ; Y xk d i f r d o nf E S i f h
ocif t k e f ; jrif h u a':atmif q ef ; pk = unf t m; owif ; pmjzwf y d k i f ; av;wck ay;.? ES p f u mv
rnfrSs=umcJh+yDrod? jzwfydkif;pm&Gufav;u 0gusifusifESifh azsmhIae+yD?
1930 ckESpfwGif udkatmifqef; a&eHacsmif; trsKd;om;ausmif;rS 7 wef;wGif paumvm;&Spf
&&So d nft h cg a&$wq H yd f cs;D jrSio
hf nfh owif;jzwfyikd ;f av; jzpfonf? xkpd Ofu trsK;d om; ynma&;r*~Zif;wGif
azmf j y yg&S d x m;cJ h o nf ? ol r zcif . a&$ w H q d y f q k &&S d o nf h owif ; jzwf y d k i f ; av;tm; ud k i f + yD ;
a':atmifqef;pk=unfrS ociftkef;jrifhudk ajymonf?
“ tefu,f pkvnf; ajymr,fajymr,feJ@ arhaewmrajymjzpfbl;? pk qHk;jzwfcsuf csxm;+yD;+yD?
Armjynf r S m Ak d v f c sKyf a tmif q ef ; (Educational Foundation) qd k + yD ; awmh rwnf r ,f ?

58 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


ynmxl ; cG s ef & J Πom;eJ @ aiG a &;a=u;a&;a=umif h txuf w ef ; ynm roif E k d i f w J h ausmif ; om;awG /
Ed k i f i H j cm;rS m oG m ;+yD ; ynmroif E k d i f w J h ausmif ; om;awG u d k taxmuf t ul a y;zd k @ pk vk y f r ,f ?
araroabmwl&if tJ'D (Foundation) udk 'Dtrd rf mS / 'Dae&mrSm 'D+cHxrJ mS yJ xm;+yD;awmh ¶k;H zGi+fh yD;awmh
vkyfr,f”
a':atmif q ef ; pk = unf u rd c if j zpf o l b uf o d k @ vS n f h + yD ; pum;tm; tqH k ; owf v d k u f . ?
a':cif=unfu pdwftm;xufoefpGm ajymaeonfh orD;jzpfol. pum;tm; +idrfIem;axmifae.?
a':cif = unf o nf wpH k w &mtm; av;av;euf e uf awG ; aeonf ? +yD ; vS s if h h h a ':cif = unf u
ociftek ;f jrift h m; h h /h /
“ociftek ;f jrifah & h h h usrpOf;pm;xm;wJh tpDtpOfav;udk ajymcsiv f @kd wdik yf ifwmvJygwmayg”h
ociftkef;jrifhESifh a':atmifqef;pk=unfu qufajymvmrnfh a':cif=unf. pum;tm;
+idrfIem;pGifhae=uonf?
“usrwdk@EkdifiH&JŒ tajctae[mvnf; wESpf+yD;wESpf usyfwnf;+yD;&if; usyfwnf;vmw,fav?
tJh'g usrudk vpOf EkdifiHawmfu axmufyHhaewJh axmufyHhaiG 5000 udk w0ufyJ ,lawmhr,f//
ociftkef;jrifha& usefw0ufudkawmh EkdifiHawmfudkyJ jyefvªvdkufawmhr,fvdk@ usrpOf;pm;xm;w,f?
ocif t k e f ; jrif h u rnf o d k @ rS s jyef I rajym? ocif a tmif q ef ; .uawmf a':cif = unf u d k o m
ai;I=unfhaerdonf? olrdcifjzpfol. ab;wGif xkdifaeonfh a':atmifqef;pk=unfonfvnf; rnfodk@rSs
pum;rqdk/ +idrfIaeonf? wckcktm; av;av;eufeuf +idrfI awG;awmaeonf? {nfhcef;twGif;
wdwq f w d If aeonf? +yD;vSsif jyefvnfI ouf0ifvm=uonf? orkid ;f acwf wacwf. pmrsuEf mS tp?
tdrt f rSwf 54 {nfch ef;aqmif aqG;aEG;yGu J wpwpESihf tESpo f m& jynf0h Ivmonf? csKyf&vSsirf l
wkdif;jynftajctaeu wae@xufwae@ wdk;wdk;+yD; qdk;vm+yD? wkdif;jynf+idrf;csrf;rS om,m0ajymrnf?
wd k i f ; jynf a &m wk d i f ; jynf x J u vl a wG y g om,m0ajymzd k @ vk d r nf ? tm;vH k ; om,m0ajymzd k @ &mu
tajccHonf +idrf;csrf;a&;? +idrf;csrf;a&;&zdk@twGuf wae@ae@ wcsdefcsdefwGif ordkif;u awmif;qdkvmrnf?
xkt d cgwiG f pdwaf umif;/ apwemaumif; &Sw d ohJ al wG/ wkid ;f jynfaumif;usK;d o,fy;kd csiw f ohJ al wG/ wkid ;f jynfukd
cspfwJholawG/ wu,fh rsKd;cspfpdwf&SdwJh olawG ? xkdxkdaom olwdk@[m EkdifiHa&;xJrSm yg0ifvm=u&r,f”
Tokd@ 54 . {nfhcef;aqmif aqG;aEG;yGJwGif a':atmifqef;pk=unfESifh ociftkef;jrifht=um;
Understanding &cJ. h ? oH;k OD;pvH;k u odae=u.? rvky&f ifrjzpfawmh ? 0ifI wckck vky=f u&awmhrnf[I l /
/
tydkif; (6)
(21)
a':atmif q ef ; pk = unf o nf zcif a tmif q ef ; . twˆ K ywW d p mtk y f t m; a&;om;jyKpk & ef
pdwx f ufoefvsu&f o dS nf? 1984 ckEpS f &efuek o f @kd a&mufpOfuvnf; ae@pOfvv kd ydk if wyfrawmfarmfueG ;f
wku d o f @kd omG ;+yD; *syefacwf Statement rsm;tm; vufa&;ESihf ul;,lc. hJ ? jyifqifc. hJ ? ocifatmifqef;.
BIA oaE<wnf&mu *syefwiG f jzpfonf? ocifatmifqef;ESihf xdawG@qufqcH =hJ uonfh *syefvrl sK;d rsm;ESihf

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 59


awG@&efvdka=umif; a':atmifqef;pk=unf od.? TtwGufyif t*FvefYaepOf *syefbmompum;tm;
ZGJ=uD;pGmESifh oif,lcJhonf?
1985 ck E S p f w G i f r l a':atmif q ef ; pk = unf t wG u f tcG i f h t vrf ; wck u 0if v m.?
Adv
k cf sKyfatmifqef;. *syefEiS hf qufpyfonfh b0tpdwt f ydik ;f tm; okawoejyKEdik &f ef usKw
d w
kd uUov kd uf
a':atmifqef;pk=unftm; usKdwdkwuUodkvfodk@ vma&muf&ef zdwfac:.?
a':atmif q ef ; pk = unf t wG u f “a&qmpOf a&csrf ; pif t m; awG @ jcif ; ”? *syef o d k @ oG m ;&ef
a':atmifqef;pk=unf jyifqif&onf? xkdpOfu a'gufwm rdkufu,ftJ&pfu tdENd,jynfajrmufydkif;
“qif ; rvm;” wG i f a&muf a eonf ? “qif ; rvm;+rd K Œ” tqif h j rif h pmayavh v ma&;Xmepk Y
okawoeynm&Siftjzpf tr_xrf;ae&.? om;t=uD; jrifhqef;atmifu 12 ESpft&G,f? om;i,f
atmifqef;vif;u 8 ESpo f m;? om;=uD; jrifq h ef;atmiftm; atmufpzd@k wiG yf if ausmif;tdyaf usmif;pm;
xm;cJh+yD; om;i,fESifh a':atmifqef;pk=unf *syefodk@oGm;&ef qHk;jzwf&.? pDpOf=u&.? usKdwdkodk@
a&mufonfESifh a':atmifqef;pk=unfonf *syef&Sd “*syef-jrefrm” toif;0ifrsm;ESifh awG@.? “*syef-
jrefrm” toif;rSwqifh zcifAdkvfcsKyfatmifqef;ESifh oduGsrf;&if;ESD;cJhaom *syeftrsKd;om;=uD;rsm;ESifh
awG @ &.? a':atmif q ef ; pk = unf E S i f h awG @ qH k c J h & onf h *syef t rsKd ; om;=uD ; rsm;u zcif A k d v f c sKyf .
ta=umif;tm; pdwftm;xufoefpGm ajymjy=u.?
(22)

usKd w d k w G i f wES p f c ef @ ae+yD ; onf h a emuf a':atmif q ef ; pk = unf o nf “qif ; rvm;” &S d
cif y G e f ; &S d o l x H o d k @ oG m ;a&muf c J h . ? jrif h q ef ; atmif o nf v nf ; ausmif ; tm;&uf j zpf o jzif h
jrifhqef;atmifudkvnf; qif;rvm;odk@ ac:cJh.? xkdumvav;u a':atmifqef;pk=unfwkd@ rdom;pk
pkpka0;a0; qHkqnf;cGifh&cJhonfh &ufrsm;[k qdk&rnf? “qif;rvm;” wGifyif a':atmifqef;pk=unfonf
cifyGef;onf vkyfudkifaeonfh okawoeXmeY okawoDynm&Siftjzpf tvkyf&.? “qif;rvm;” &Sd
rdom;pk odkufokduf+rHK+rHK aexdkif&onfh umvu wdkawmif;vGef;vSonf?
1987 ckESpfwGif “qif;rvm;” rS vef'efodk@ a':atmifqef;pk=unf jyefa&mufcJh&jyefonf?
vef'efwGif rsufpdtm; cGJpdwfukornfh rdciftm;jyKpk&ef vef'efodk@ jyefcJhjcif;jzpfonf? a':cif=unf.
rsuf p d c G J p d w f r _ u acsmacsmarmarmES i f h atmif j rif c J h . ? a':atmif q ef ; pk = unf . tud k j zpf o l
OD;atmifqef;OD;onfvnf; vef'efodk@ vma&mufI 10 &ufcef@ rdcifESifh twlae.?
1987 ck E S p f ZG e f v v,f a vmuf w G i f a':cif = unf vef ' ef r S &ef u k e f o d k @ jyef o G m ;.?
a':atmifqef;pk=unfonfvnf; rdom;pk&&dS m “qif;rvm;” od@k jyef.? 1987 ckEpS f pufwifbmvwGirf l
a':atmifqef;pk=unfw@dk wrdom;pkv;kH “qif;rvm;” rS “atmufpzk@d '”f od@k t+yD;ajymif;a&$@c=hJ uonf?
atmufpzdk@'f ynm&yf0ef;twGif; jyefI tajccs=u.?
atmufpzkd@'f aetdrfwGif aexkdif&if; a':atmifqef;pk=unfonf zcifAdkvfcsKyfatmifqef;.
twˆKywWdtm; pwifI a&;om;onf? twˆKywWd. tptm; trSmpmoabmrsKd;ESifh p.?

60 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


“usr rSwfrdEdkifaom t&G,fra&mufrDuyif usr. zcif uG,fvGefoGm;ygonf? xkda=umifh
azaz[m b,fvkd vlpm;rsK;d ygvrd [ hf al om odcsipf w d jf zifh zcif. b0vkyaf qmifcsurf sm;ESihf ywfoufaom
pmay taxmuftxm;rsm;udk usr pwifpak qmif; avhvmzwf&j_ cif; jzpfygonf? atmufwiG af zmfjyyg
twˆKywWd pmwrf;udk a&;om;&mY yHEk ydS x f w k af 0+yD; taxmuftxm;rsm;udk t"du tajccHxm;ygonf?
ta=umif;ESp&f yfEiS hf ywfoufIomvSsif usrwd@k rdom;pkEiS hf azazhtm; aumif;pGm odusG r;f cJo h rl sm;xHrS
od&Sd&aom tcsuftvufrsm; tay:wGif tawmftoifh tajccHxm;ygonf?
aoG;om;eD;pyfpGm awmfpyfolwOD;. twˆKywWdudk a&;&onfrSm rvG,fulyg? "rR"dÏmefusus
a&;Ekdifrnfr[kwf[k tpGyfpGJcH&wwfygonf? wu,fwrf;wGifvnf; twˆKywWd a&;olwkd@onf rdrdwdk@
&SmazGpkaqmif;&&Sdaom taxmuftxm;rsm;jzifh rdrdwkd@. ukd,fydkifqHk;jzwf^m%fudk yHkoGif;ay;cJhaom
tjzpftysuf tawG@t=uHKrsm;. =oZmoufa&mufr_rS uif;vGwfEkdifrnf r[kwfyg? usrtaejzifh
usrzcif. ¶kyyf v
kH m$ udk usrjrifonft h wkid ;f rSeu
f efpmG ay:vGiaf p&ef =udK;yrf;a&;om;xm;ygonf[o k m
ajymEkdifygonf”

(23)
1988 ckEpS f rwfv 31 &uf ?
atmufpzd@k 'f aetdrf ?
atmufpzdk@'f naecif;u wdwfwdwfqdwfqdwf/ +idrf+idrfoufoufyif…? qdwf+idrfat;csrf;r_u
ynm&yf0ef;. taiG@touf taqmifta,mifavvm;[kyif xifrSwfp&m?
a':atmifqef;pk=unfEiS hf cifyeG ;f u {nfch ef;wGiyf if pmzwfI ae=uonf? om; 2 a,mufrmS rl
olw@dk . tdycf ef;twGi;f Y &Sad e=u.? w,fvzD ek ;f vlac:bJvo f uH a0a0pDpD ? a':atmifqef;pk=unfyif
xI w,fvDzkef;tm; udkifvdkuf.?
&efukefrS zkef;jzpfonf? rdcifa':cif=unfxHrS ? 10 rdepfcef@ pum;ajym+yD; w,fvDzkef;tm;
csvdkufonf? +yD;vSsif a':atmifqef;pk=unfonf cifyGef;jzpfolxHodk@ oGm;+yD; ?
“arar avjzwfomG ;vd@k whJ aq;¶kw H ifxm;&w,f h h h tJ'g usr &efuek u f kd csucf si;f oGm;&r,f”
cifyGef;onfuvnf; =unfjzLpGmESifhyif cGifhjyK.? csufcsif;yif a':atmifqef;pk=unfonf
&efukefc&D;twGuf xkyfydk;jyifqifawmh.?
Tc&D;u olw@dk . b0rsm;tm; xm0& ajymif;vJomG ;apawmhrnf [lonftm; xkn d aecif;u
cifyGef;onfESifh a':atmifqef;pk=unfyg rawG;xifrdcJh?
(24)
1988 ckEpS /f {+yDv 2 &uf?
&efukef+rdKŒ/ *syefaq;¶kH=uD;?
&efuek f r*Fvm'Hak v,mOfuiG ;f rS wuUov dk &f yd o
f mvrf; tdro
f @kd r0ifawmh ----? *syefaq;¶ko H @kd
wef;+yD; vmcJah wmhonf? t0wftpm;xnfo h nfh vufqaJG owWm 2 ckom ygonf? a':atmifqef;pk=unf

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 61


aq;¶ko H @kd a&mufonft h csed Yf rdcif (a':cif=unf) . use;f rma&; tajctaeu qk;d 0g;I ae+yDjzpfonf?
a&m*gu 3-4 rsKd; &Sdaeonf? tqkd;qHk;u qD;csKdjzpfonf? {+yDv 7 &ufae@wGif q&m0ef=uD;rsm;ESifh
wkdifyif+yD; jyiffqifp&m &Sdonfrsm;udk jyifqifI rdcif a':cif=unftm; wuUodkvf&dyfomvrf; aetdrfodk@
ajymif;a&$@cJhawmhonf? rdcif=uD;tm; tcsdefrvyf jyKpkapmifha&Smufae&if; ---- wzufrS wkdif;jynf
tajctaersm;udkvnf; rsufjcnfrjywf apmifh=unfhIaeonf?
rwfv 13 &ufae@wiG f jzpfymG ;cJah om &efuek f pufrw _ uUov
kd af usmif;om; ta&;awmfy=kH uD;u
wkdif;jynf. tajctaetm; azmfjyIaeonf?
(25)
tif ; ,m;uef a bmif E S i f h jynf v rf ; rt=um;wG i f “wH w m;jzL“ [l I vl o d r sm;onf h
ajrmif;ul;wHwm;&Sdonf? wHwm;jzLtm; ausmf+yD;onfESifh qENjyonfh ausmif;om;xk vlwef;=uD;onf
jzKef;pm;=uD; wef@&yfoGm;onf? oHql;=udK;acGrsm;ukd qENjy vllwef;=uD;. ta&SŒwGif jzwfoef;ydwf+yD;
umxm;onf? oHql;=udK;rsm;. aemufwGifrl armif;jyefaoewfrsm; udkifxm;onfh ppfom;rsm;u
vlwef;=uD;tm; toifhcsdefI &yfae=u.? ppfom;rsm;. aemufwGifawmh b&if;u,f&D,mrsm;/
vlwef;=uD;taemufwGifawmh ----- 'kwfrsm;/ =udrf'dkifrsm;ESifh vHkxdef;rsm;u uefabmif¶dk;ay:odk@vnf;
wuf v m=uonf ? qEN j yonf h ausmif ; om;wk d @ tm; ppf o m;rsm;ES i f h vH k x d e f ; wd k @ u oH k ; buf r S
yd w f q d k @ xm;vd k u f = u+yD jzpf o nf ? usef o nf h wzuf r S m vnf ; +cH 0 if ; jrif h j rif h = uD ; rsm;u yd w f I
umxm;jyefonf?
trd e f @ ay;oH r sm; xG u f v monf ? vH k x d e f ; rsm;u ausmif ; om;rsm;ud k 0if ¶ d k u f a wmh o nf ?
eHygw'f wk rf sm;/ t¶d;k wGi;f wGif usK;d tuforH sm;/ aoG;rsm; tvl;vl;tvdyEf iS hf tvJvt J +ydK+ydK ur?mysuI f
aeav+yD?
a':cif=unf tm; aetdrfodk@ jyefvnf=udK,lcJh+yD;onfh aemufydkfif;wGif wuUodkvf&dyfomvrf;
aetdrfodk@ ae@pOfvdkvdkyif ociftkef;jrifh a&mufcJhonf? 1988 ck/ rwfv ausmif;om; ta&;tcif;rsm;
ta=umif;udk a':atmifqef;pk=unfrS ar;onf? ociftkef;jrifh ajymjyonfrsm;udk em;axmif+yD;
a':atmifqef;pk=unfu av;av;eufeuf awG;I aeonf? +yD;aemuf -------
“----- tck wkid ;f jynftajctaeu odyq f ;kd oxufq;dk vmawmh tefu,fe@J pke@J 1984 wke;f u
ajymcJhwJh twdkif;rsKd;aygh? +idrf;csrf;a&;udk &rSjzpfr,f? +idrf;csrf;a&;r&&if wkdif;jynfawmh awmfawmfudk
'kuQa&mufukefr,f? vlawG 'kuQa&mufukefrSm? 'gudk b,fvdkvkyf&&if aumif;rvJqdkwmudkvnf;
pOf;pm;=u&awmhr,f? tefu,fvnf; pOf;pm;yg? pkvnf; pOf;pm;r,f? b,fyHkb,fenf; p&r,ffqdkwm
-----“
(25)
rwfvESihf ZGev f rsm;rSm jzpfysucf w
hJ hJ aoG;xGuo f ,H kd ta&;tcif;rsm;u tpk;d &tzGeJ @J xkt d zG@J udk
OD;aqmifaewJh ygwDudk t,Hkt=unf uif;rJhaewmudk qENjy&mwGif udk,fwkdifyg0ifolrsm;eJ@ aemufrS
tm;ay;ol r sm;u azmf j yvd k u f y gw,f ? usaemf [ m rwf v eJ @ ZG e f v twG i f ; u pd w f r csrf ; ajrŒp&m

62 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


jzpfysufcJhwJh tjzpfawGa=umifh oG,f0dkufaom enf;jzifh wm0efruif;ol[k ,lqwmu wa=umif;/
touf t &G , f v nf ; axmuf v mwmu wa=umif ; wk d @ a=umif h ygwD O uU Ï ES S i f h ygwD 0 if t jzpf r S
xGufcGifhay;=uygvdk@ ygwD0ifawGudk arwWm&yfcHtyfygw,f?

ae0if;
ta&;ay:ygwD nDvmcH
jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwD
1988/ Zlvikd v f 23 &uf
OD ; ae0if ; u t&S i f x G u f xG u f + yD ; um;vd y f = um;od k @ wk d ; 0if o G m ;.? Zl v d k i f v
wwd,tywftwGi;f rSm jzpfonf/ tajrmufEiS hf ,Eœ&m;wyfrS Adv k rf ;ª vSjrifh a':atmifq f ef;pk=unfxo H @kd
w,fvDzkef;qufI vmonf? rnfonfh ta=umif;udpPa=umifh qufvmonf[lIrl rod? a':pkrS
OD;ae0if;eJ@ awG@csifw,f/ pDpOfay;ygvdk@ ajymawmh ol ta=umif;jyefygrnf[k ajymonf? OD;ae0if;
ygwOD uUÏtjzpfrS Ekwx f u G o
f mG ;cJ+h yD;aemufwiG f ygwOD uUÏESihf Edik if aH wmforRw ae&mrsm;tm; OD;pdev f iG rf S
0ifa&mufI wm0ef,cl o hJ nf? wufvmonfEiS hf vufprG ;f jyawmhonf? OD;atmif=uD;/ OD;d atmifa&$ ponfh
t+id r f ; pm; ppf A d k v f = uD ; rsm;tm; axmif x J o d k @ oG i f ; awmh o nf ? 'k w d , t=ud r f Ad k v f r ª ; vS j rif h x H r S
zkef;qufvmonf? OD;ae0if;ESifh awG@Ekdifrnfh ta=umif;udkrl rajym? a':atmiffqef;pk=unftm; EkdifiHa&;
rvkyb f ;l qd[ k k ajymar; ar;onf? a':atmifqef;pk=unfu usr Edik if aH &;rvkyb f ;l qdw
k mu Ekid if jH cm;rSm
ae+yD;awmh EdkifiHa&;rvkyfrSmudk ajymwmyg[k jyefI ajymvdkufonf? wzufrS rnfodk@rSs jyefIrajym/
w,fvDzkef;vnf; csI oGm;awmhonf?

(26)
h h 'h rD u dk a&pD csucf si;f ay; h h h
h h h rqv tpk;d & usq;kH ygap h h h
h h h pdev f iG f tvkrd &Sd h h h
h h h OD;atmif=uD;ESihf Ekid if aH &;tusO;f om;rsm; jyefvw $ af y; h h h
a=uG;a=umforH sm;u &Efuek +f rdKŒ w+rdKŒvH;k us,af vmifpmG jrnf[ed ;f aeonf? &efuek +f rdKŒwGio
f mru
yJc;l / oeyfyif/ a&eHacsmif;/ jynf/ awmif=uD;/ +rdKŒrsm;wGiv f nf; ''pdev
f iG f tvkrd &S'd ' [lonfh toHrsm;u
us,favmifaeav+yD? n 8 em&DwGif jrefrmhtoHrS OD;pdefvGifESifh AdkvfcsKyf=uD;apmarmifwdk@ 2 OD;
vufrw S x f ;kd xkwjf yefonfh a=unmcsurf sm;tm; zwf=um;a=unmoGm;onf? &efuek +f rdKŒwGif rm&S,af vm
(ppfOya') xkwfjyefa=umif; a=unmcsufyif jzpfonf? xdkae@u 1988 ckESpf/ =o*kwfv 3 &ufae@
jzpffonf?
wuUodkvf&dyfomvrf; aetdrfY ociftkef;jrifh/ OD;axG;jrifh &JabmfoHk;usdyf0if Adkvfp=uFmwdk@ESifh
a':atmiffqef;pk=unf awG@=uonf? aqG;aEG;=uonf? wkdif;jynf. tajctaeu odyfqkd;I ae+yD/

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 63


rnfodk@vkyf=urnfenf;/ rnfodk@pI vkyfudkif=urnfenf;/ tjyiffwGif &moDOwku tHk@r_dif;aeonf?
wkid ;f jynftajctaeu odyq f ;dk ae+yD/ vlawGuvnf; 'kuo Q yd af &mufae+yD ---+idr;f csr;f a&;twGuf
twk d i f y if c H aumf r wD w ck z G J @ +yD ; vk y f z d k @ awmif ; qd k & if a wmh aumif ; r,f xif w ,f OD ; axG ; jrif h r S
awG;awG;qqESifh aqG;aEG;onf?
aumif;ygw,f? 'Du p&ifaumif;ygw,f? aumfrwDxrJ mS b,fob l ,f0g yg&r,f? bmr,fawmh
rawmif;qdb k eJ @J aumfrwDz@JG z@kd yJ awmif;qk&d if aumif;r,f ociftek ;f jrifu h OD;axG;jrif. h aqG;aEG;csuu f kd
xyfI jznfhpGufonf?
usr oabmwlygw,f? 'DuyJ p+yD; vky=f uwmayg?h +yD;awmh usrwd@k 'Dvyk if ef;awG pvkyw f meJ@
vH;k 0 t=urf;rzufa&;bJ? t=urf;rzuf0g'/ *EN0D g'ayg?h 'gukd usrwd@k &JΠrltaeeJ@ xm;vku d rf ,f? aemuf+yD;
Oya' abmiftwGi;f uyJ vkyrf ,f? ajratmufw@kd awmcdw k mwk@d vufeufuikd w f u dk w
f mwd@k vH;k 0 rvkybf ;l ?
'g usrwk@d &JΠEkid if aH &;vrf;pOfy/J / a':atmifqef;pk=unf. pum;tqH;k wGif tm;vH;k u oabmwl=uonf?
tjyifbufqDrS aoewfoHrsm;tm; oJhoJh=um;=u&onf? tm;vHk; pdwfroufompGmjzifh oufjyif;
csvkduf=uonf?
tydkif; (7)
(27)
“ppf u m;awG [ m &ef u k e f w 0d k u f u vl a oawG a &m/ '%f & m&ol a wG u d k y g o,f , l v m+yD ;
aq;¶kH=uD;rSm ypfcsvdkufonf? wcsKdŒausmif;om;av;awGqkd&if ajcawG/ vufawGrSm aoewf'%f&m/
&ifbwfeJ@ vnfyif;awGrSm vSHpGyf'%f&mawGeJ@ yGifhxGufae=uw,f? tcsKdŒqdk yHkysufyef;ysufudk jzpfae+yD/
¶kyfray:awmhbl;? tavmif; trsm;tjym;u udk,fwHk;vHk;ESifh a,musfm;awG +yD;awmh bkef;=uD;
tavmif;awG/ ppfom;awGu bkef;=uD;tavmif;awGudk aq;¶kH=uD;rSm vmryHkcif oCFef;awGudk
cGswfypfcJh=uw,f?
usaemf a&=unfhawmh tavmif; 160 avmuf &Sdw,f? '%f&m&olawGu &meJ@csD+yD;awmhudk
rsm;w,f? 'gu aq;¶kH=uD;wckyJ &Sdao;w,f? &efukefrSm&SdwJh tjcm;aq;¶kHawG rygao;bl;? 'D=o*kwfv
10 &ufe@J 12 &uf=um;rSm ppfwyfu ypfv@kd aowJh vlaygi;f [m 1000 xuf reJb;l “
pmrsuEf mS - 134 / 135
(a'gif;rmef[kef)
apm=um'k;d / Adv k rf ;ª atmif/ OD;Ekw@dk EiS hf OD;axG;jrihf awG@onf? twkid yf ifcaH umfrwDz@JG z@kd awmif;qkrd nfh
ta=umif;tm; ajymjyonf? a':atmifqef;pk=unf aqG;aEG;cJhonfh Oya'abmiftwGif; jzpf&r,f/
ajratmufwdk@ awmcdkwmwkd@ vufeufudkifwmwkd@ rvkyfbl;qdkwJh tajccH obmxm;udk &Sif;jyonf?
tm;vH k ; u oabmwl = uonf ? +yD ; aemuf &ef u k e f r S m &S d = uonf h ausmif ; om;or*~
tr_ a qmif 0 if a [mif ; rsm;/ OuU Ï a[mif ; rsm; tm;vH k ; ES i f h quf o G , f c sOf ; uyf = uonf ? ol w k d @ u
wu,f v k y f = urnf h ol r sm;jzpf o nf ? OD ; axG ; jrif h E S i f h ocif t k e f ; jrif h w k d @ u wae@vH k ; tjyif x G u f I
awG@rnfo h rl sm;ESihf awG@=uonf? aqG;aEG;=uonf? olw@dk wuUov kd &f yd o
f mvrf; aetdru f kd jyefa&mufawmh

64 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


nae 5 em&Dcd ef@ &S+d yD? a':atmifqef;pk=unf jyifqifa&;om;xm;onfh twkid yf ifcaH umfrwD zG@J pnf;a&;
awmif;qkcd suf pm=urf; (Draft) tm; jyonf? jyifq f ifp&mr&S?d tm;vH;k oabmwl=uonf? OD;axG;jrifrh S
,lvmaom (Typewriter) ta[mif;=uD;ESifh wuUodkvf &dyfomvrf; aetdrfwGifyif OD;axG;jrifh (Type)
¶dkufonf? 1988 ck/ =o*kwfv 18 &ufae@wGif rqv A[dkaumfrwDtpnf;ta0;ESifh tpkd;&tzGJ@
tpnf;ta0; usi;f yrnft h a=umif; jrefrmhtoHrS owif;a=unmonf? xdak e@um; =o*kwv f 12 &ufae@?
(28)

“OD;pdevf iG o
f nf Edifk if aH wmfOuUÏ &mxl;rSvnf;aumif;/ Edik if aH wmf orRw &mxl;rSvnf;aumif;/
rGejf ynfe,f rJqENe,ftrSwf 2 jynfo@l v$waf wmf ud, k pf m;vS,f tjzpfrv S nf;aumif; Ekwx f u
G cf iG jhf yKyg&ef
wifoGif;cJhonf? &mxl;rSEkwfxGufjcif;/ tpm;xkd;jcif;/ a&G;cs,fwifajrêmufjcif;qkdif&m tcef; 4 .
pnf;rsOf;rsm;t& OD;pdefvGiftm; EkdfifiHawmforRw &mxl;rSvnf;aumif;/ EdkfifiHawmfaumifpD OuUÏ
&mxl;rSvnf;aumif;/ jynfo@l v$waf wmf ud, k pf m;vS,f tjzpfrv S nf;aumif; ,ae@ 1988 ck/ =o*kwv f
12 &ufae@rSpI EkwfxGufcGifh jyKvkdufonf“
(20 ; 00) em&Dowif;
jrefrmhtoH
1988/ =o*kwv f 12 &uf
OD;axG;jrifh (Type) ¶dkuf+yD;onfhtcsdefwGifrS OD;pdefvGif orRwtjzpf EkwfxGufa=umif;tm; jrefrmhtoHrS
a=unmonf?
vdfyfrlxm;onfum; OD;pdefvGif EdkifiHawmf orRw=uD;xHodk@? rnfodk@vkyfaqmif =urnfenf;?
OD;pdefvGifu orRwtjzpfrS EkwfxGufcJh+yD;ae.? tjcm;wa,mufa,mufudkvnf; orRwtopftjzpf
tpm;xkd; a&G;cs,fcef@tyfonf[lI jrefrmhtoHrS ra=unmcJh? &Sdapawmh ----? OD;pdefvGifxHodk@
vd y f r l x m;onf u d k a wmh jyif r S & awmh r ,f ? jyif + yD ; vS s if rnf o l x H o d k @ vd y f r l I ay;yd k @ rnf e nf ; ?
OD;ae0if;onfvnf; wm0efrsm;tm;vH;k rS Ekwx f u
G x
f m;+yD; jzpfonf? w&m;0ifrt _ & ol@wiG f wm0efr&S?d
ol@xHodk@yif vdyfrl+yD; ydkIr&Ekdif? rdwWLawmh ydkI&rnf? tm;vHk; pOf;pm;& usyfae=uonf?
“uJ ---- tefu,fOD;axG;jrifha&m/ tefu,fOD;tkef;jrifha&m usrwkd@ vkyf&rSmawGuvnf;
uyfae+yD? 'Dawmh EdkfifiHawmfaumifpD twGif;a&;rª; OD;ausmifxifqDyJ vdyfrl+yD; ydk@wmaygh“
a':atmif q ef ; pk = unf u 0if a jymonf ? aemuf q H k ; OD ; ausmf x if x H o d k @ vd y f r l + yD ; yd k @ &ef
qH;k jzwfcsucf svu kd o
f nf? OD;axG;jrifu h (Typewriter) ta[mif;=uD;ESihf jyefI tvkyrf sm;aejyefawmhonf?
'Dae@n t+yD;¶dkuf&rnf? 'Dae@n+yD;rS reufjzef 13 &ufae@eJ@ 14 &ufae@rsm;wGif awmif;qkd=uonfh
olrsm;xHwGif vdkuf+yD; vufrSwfxdk;cdkif;=u&rnf?
(29)
1988 / =o*kwv f 13 / 14 &uf?
(Type) ¶d k u f x m;+yD ; onf h pmay:wG i f oabmwl a xmuf c H = uonf h ol r sm;.
vufrSwfrsm;&atmif 2 &ufvHk;vHk; vufrSwfvdkufxkd;cdkif;=u&onf? &efukefw+rdKŒvHk; qENjyvlwef;=uD;

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 65


rsm;ESifh oGm;vm&onfrSm rvG,ful? ppfom;rsm;tm; +rdKŒwGif;rS jyefI¶kyfodrf;oGm;+yD;jzpfwJhtwGuf
,cif&ufrsm;rSmuJo h @kd aoewfrsm;toifEh iS hf ypf&efapmihaf eonfh ppfom;rsm;tm; vrf;qHv k rf;*Grsm;wGif
rawG@jrif&awmh ----?
apm=um'dk;/ orRwa[mif; ref;0if;armif/ Adkvfrª;atmif zqyv 0ef=uD;a[mif; OD;ndKxGef;/
Ak d v f p EN m ausmf / ocif cif a tmif / ocif o d e f ; az/ Ad k v f & ef E k d i f w d k @ . vuf r S w f r sm;&onf ? +yD ; vS s if
ausmif;om;or*~ tr_aqmifa[mif;rsm;ESifh OuUÏa[mif;rsm;. vufrSwfrsm; &onf? OD;Ekurl
oD;jcm;pm&Gufjzifh oabmwlaxmufcHa=umif; oD;oef@ pma&;ay;onf?
(30)
1988 ck/ =o*kwv f 15 &uf
trSwf 54 wuUodkvf&dyfomvrf;?
eHeuf (8 ; 30) em&Dcef@p+yD; w,fvDzkef;wvHk;ESifh a':atmifqef;pk=unf tvkyf&_yfaeonf?
AdkvfcsKyfausmfxif. aetdrfodk@ w,fvDzkef;qufonf? r&Sd? ¶kH;odk@xGufoGm;+yD[k ajymonf? EdkifiHawmf
aumifpD¶kH;odk@ qufonf? r&Sd? rqv ygwDXmecsKyfodk@ qufonf? r&Sd? rGef;vGJ 2 em&Dcef@ &Sd+yD?
Adv
k cf sKyfausmx f iftm; qufo, G I
f r&ao;? Adv k cf sKyfausmxf ifEiS hf tquftoG,&f rS jzpfrnf? 'Dae@rmS yif
olxo H @kd pmyd@k Eidk rf S jzpfrnf? 18 &ufae@@Y olw@dk . ta&;ay: v$waf wmf tpnf;ta0;ESihf Edifk if aH wmfaumifpD
tpnf;ta0;rsm; &So d nf? Ttpnf;ta0;rsm;trD pmtm; ay;yd@k Eifdk rf S jzpfrnf? Edik if aH wmfaumifp¶D ;Hk od@k
aemufxyfw=udrf zkef;ac: jyefonf?
“[Jvkd ---- usr atmifqef;pk=unfyg? AdkvfcsKyfatmifqef;&JŒ orD;yg? OD;ausmfxifeJ@
awG@csifvdk@yg? t&rf;ta&;=uD;vdk@yg? ol &SdEkdifr,fh ae&mudk ajymjyay;ygvm;“
c%pum;ajym+yD; a':atmifqef;pk=unf zke;f csvu kd o
f nf? zke;f eHygwt f opfwckukd qufjyefonf? rqv
ygwDA[kd XmecsKyf¶kH;?
“[Jvkd ----- usr atmifqef;pk=unfyg “
pum;ajym+yD;I w,fvDzkef;tm; csvdkufjyefonf?
“tef u ,f tk e f ; jrif h a & --- OD ; ausmf x if e J @ awmh pum;ajymvk d u f & w,f ? ol u
tckavmavmq,fq,fawmh b,fvrdk S awG@Eifdk rf mS r[kwb f ;l vk@d ajymw,f? ygwXD mecsKyfrmS ta&;=uD;wJh
tpnf;ta0; jyKvkyfaevdk@ygwJh? ol ta=umif;jyefyghr,fvdk@ ajymw,f“
“usrwkd@ naetxd apmifh=uwmaygh ”
OD;ausmfxifESifh w,fvDzkef; tquftoG,f&cJhonfhtwGuf tvkyftwGuf &ifxJY enf;enf;
ayghoGm;onf? xkdtcgrS ²² ,cktxd ESpfa,mufpvkH; eHeufpm rpm;&ao;onfudk owd&awmhonf?
tjyifbufwGifawmh rdk;u wzGJzGJESifh pJawmhrnfh[ef ray:?
nae 4 em&D xk d ; +yD ? OD ; ausmf x if r S ta=umif ; jyef = um;jcif ; r&S d a o;? apmif h & onf r S m
pd w f r &S n f c sif p &m aumif ; vS o nf ? tef u ,f usr OD ; ausmf x if q D zk e f ; xyf q uf v d k u f O D ; r,f [ k
ajymajymqkq d jdk zifyh if a':atmifqef;pk=unfonf rqvygwD XmecsKyf¶;Hk od@k w,fvzD ek ;f qufjyefygonf?
“tefu,f OD;ausmfxifqDu ta=umif;rjyefao;vdk@ usr xyfqufwmyg ”

66 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


“[kwfuJh&Sifh/ usrwkd@qDrSm a&;xm;+yD;om; tqifoifh&Sdygw,f? jzpfEkdfifvdk@&Sd&if tefu,f
OD;ausmfxifwkd@qDuyJ vlv$wf+yD; vm,lcdkif;ay;zdk@ arwWm&yfcHygw,f ”a':atmif q ef ; pk = unf w d k @
zkef;ajym+yD;I rdepf 20 cef@=umonfhtcgY wuUodkvf &dyfomvrf;+cH0if;twGif;odk@ ppfwyftrSwfwHqdyf
wyf q if x m;onf h rmpwm*spf wpif ; 0if v monf ? um;ay:rS Ad k v f r ª ; tqif h E S i f h ol w a,muf
qif;vmonf?
“usaemfwdk@ pmvm,lwmyg ”
(31)
1988 ck/ =o*kwv f 16 &uf?
trSwf 54 wuUodkvf&dyfomvrf;?
eHeuf 9 em&Dcef@rmS yif ociftek ;f jrifh a':atmifq f ef;pk=unf. aetdrof @kd a&mufonf? “tefu,f
tkef;jrifh - tckyJ bm;aumifpDu a': jrihfjrifhcif w,fvDzkef;qufw,f? olwkd@ bm;aumifpDu vlawG
“pk ” eJ @ awG @ csif w ,f ? td r f v mcJ h r ,f v d k @ ajymw,f ? “pk ” uvnf ; &ygw,f ? vmcJ h y gvk d @ ”
a':atmifqef;pk=unfrS olrl xHo@kd bm;aumifprD S zke;f qufI vmawG@rnfh ta=umif;tmm; tdraf y:od@k
a&mufa&mufcsif; ociftkef;jrifhtm; ajymjyaeonf?
10 em&Dcef@wiG f w,fvzD ek ;f oH jrnfvmonf? a':atmifqef;pk=unfrS w,fvzD ek ;f pum; ajym+yD;
zkef;csvdkufonf? +yD;vSsif w,fvDzkef;qufvmonfh ta=umif;tm; ajymjyonf?
“bm;aumifpu D qufwm/ olw@dk u vlrsm;awmh um;tcuftcJ&v dS @kd jzpfEidk &f if a':pk olw@dk qu
D kd
vmcJhapvdkygw,fwJh”
“ b,fvv dk yk rf vJ”
ociftkef;jrifh u ---
“oGm;wmaygh/ bm;vrf;udkoGm;=uwmayg h”
a':atmifqef;pk=unf wa,mufwnf;om bm;aumifpD¶kH;&Sd&modk@ xGufoGm;onf? ae@vnf
1 em&Dcef@wGif a':atmifqef;pk=unf jyefa&mufvmonf? bm;aumifpDrS um;jzifh jyefydk@jcif; jzpfonf?
{nfhcef;twGif; xdkifrdonfESifh a':atmifqef;pk=unfrS ociftkef;jrifhtm; ajymonf?
“tefu,f --- vmygqdk+yD; ajymwkef;uawmh a': jrifhjrifhcifeJ@ OD;udk,kwJh? [kdusawmh
pum;ajymwmu a'gufwmarmifarmifausmf qdkwJholu ajymwm? wcgwnf; olyJ 'kdifcH+yD; ajymae
awmhwmyJ? olwkd@ bm;aumifpDu =um;jzwftpkd;&tzGJ@ zGJ@zdk@udk rae@u pmwifxm;+yD+yD;wJh/ EdkifiHawmf
aumifpDudk wifxm;wmaygh? tJ'gudk axmufcHygvdk@ usrudk ajymw,f”
“ a':atmifqef;pk=unfu axmufcHr,fvdk@ ajymcJhvm;”
ociftkef;jrifh u a':atmifqef;pk=unf tm;ar;onf?
“rajymcJhygbl;”
“'gayr,fh usrwdk@ rae@u awmif;qdkwJhpmeJ@ oabmxm;csif; odyfruGmygbl;vdk@awmh
ajymcJhw,f”
&efukefrdk;u zGJ&mrS onf;vmonf? tif;,m;ueftm;jzwfI wkdufcwfvmaomava=umifh

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 67


jrefrmEdkifiHu wygwDpepfudk zsufodrf;+yD; ygwDpHkpepfjzifh jyefvnfwnfaxmifay;&ef
qENjyKxm;onfudk awG@&Sd&ygonf? txufyg tzGJ@tpnf;rsm;ESifh jynfolwkd@. qENjyK
awmif;qkdcsufrsm;onf rSefuefw&m;rSswaom awmif;qdkcsuf/
qENjyKcsufjzpfa=umif; usr ¶dk;om;pGm ,Hk=unfygonf?
cef;qD;rsm;u wzswzf swEf iS hf vl;vGe@f aeonf? naeapmif;onfw h idk f rd;k u onf;wke;f yif? nae 5 em&Dcd ef@
&Srd ,fxifonf? bm;aumifprD S v$wv f ukd o
f nfah &SŒae udo k ed ;f [ef a&mufvmonf? a':atmifqef;pk=unf
vufrw S x
f ;kd ay;&ef bm;aumifprD S a&;ay;vku d o f nhf pmtm; vmyd@k jcif;jzpfo f nf? pmum; bm;aumifprD S
EdkfifiHawmf aumifpDodk@ a&;ydk@xm;onfh pmtm; axmufcHygonf[lI oufa&mufaeonf?
“tefu,f zwf=unfhygtHk;”
ociftek ;f jrifh pmzwfaeonft h csed rf mS yif a':atmifqef;pk=unfu usr ae@vnfu ajymcJw h m
'DoabmrsKd; r[kwfygbl;vdk@ udkodef;[efudk ajymaeonf?
“a':atmif q ef ; pk = unf jyif p &m&S d & if jyif a y;vd k u f y g? usaemf jyef , l o G m ;ygh r ,f ? [k d r S m
jyefwifjy+yD;awmh ol za,mif;puULeJ@ ¶kduf+yD; a':atmiffqef;pk=unf vufrSwfxkd;zdk@ jyef,lvmcJhygr,f”
EdkifiHawmfaumifpD jynfaxmifpkqdk&S,fvpf orRw jrefrmEdkfifiHawmfodk@ wifjyonfh 15-8-88
ae@pGJjzifh A[kdw&m;¶kH; a&SŒaersm;/ aumifpD0ifvl=uD;rsm;ESifh a&SŒaersm;. wifjyawmif;qdkcsufrsm;
wGiv f nf;aumif;/ 16-8-88 ae@pjJG zifh &efuek af &SŒaetoif;rS wifjyawmif;qkcd surf sm;onfvnf;aumif;/
wjcm;aom tzGJ@tpnf;rsm;ESifh woD;yk*~v rsm;pGmwkd@. wifjyawmif;qdkcsufrsm;onfvnf;aumif;
wlnaD omqEN/ wlnaD om awmif;qdck surf sm;rSm jrefrmEdik if u H wygwpD epfukd zsuo f rd ;f +yD; ygwpD pkH epfjzifh
jyefvnfwnfaxmifay;&ef qENjyKxm;onfukd awG@&&dS ygonf? txufyg tzG@J tpnf;rsm;ESihf jynfow l @dk .
qENjyK awmif;qkdcsufrsm;onf rSefuefw&m;rSswaom awmif;qdkcsuf/ qENjyKcsufjzpfa=umif; usr
¶dk;om;pGm ,Hk=unfygonf? odk@ygI jynfolwkd@. qENjy+idrf;csrf;pGm jzpfajrmuf taumiftxnf
azmfaqmifvmap&ef apwemjzifh tjrefqHk;aqmif&Gufay;yg&ef awmif;qdkqENjyK wifjytyfygonf?

atmifqef;pk=unf
trSwf 54-56 wuUodkvf&dyfomvrf;
&efukef+rdKŒ
zkef; 30365?
1988/ =o*kwv f 17 &uf?
rSwfcsuf? ? usr 15-8-88 ae@pGJwGif wifjycJhaom wifjycsufESifh 15-8-88 &ufpGJjzifh xkwfjyefaom
A[dwk &m;¶k;H a&SŒaersm;aumifpD wifjycsurf sm;onf jynfov
l x
l k qENEiS hf udu
k nf o
D nfh ajymif;vJrr_ sm;udk
vkdvm;&mwGif uGJvGJr_ r&Sdyg?
qufvufazmfjyygrnf// rif;[ef
68 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10
EdkifiHa&;o&kyfazmf
ra[mfo"m Zwfawmf
tydkif;(2)
tn-w okawoDw
F OD;F
ra[mfo"mZwfawmfonf okwWE W ydËu/ ck'Nuedum,f/ Zmwu ygVdawmfwGifyg0ifonf?
jrwfA'k . < tavmif;awmfb0u ynmpGr;f &nfjzifh Edik if EH iS ahf vmuaumif;usK;d aqmif&u G cf yhJ uHk kd a[mjyawmf
rlxm;aom Zwfawmf=uD;jzpfonf? jrwfAk'Ptavmif;awmf. twkrJhEdkifiHa&;okcrdefb0/ EdkifiHa&;
orm;b0udk ykHazmfxm;aom a'oemawmfjzpfonf? TZmwfawmf/ a'oemawmfwGif Ak'<\oem
uzGiq hf akd om Edik if aH &; obm0/Edik if aH &;orm; *k%&f nfw@kd ukd txl;=unf ndzk , G f zwf&@_ od&cdS pH m;Edik yf gonf?
twkrEhJ ikd if aH &;okcrdef ra[mo"m. bke;f uHOm%fprG ;f / vkv H pGr;f arwWmrsm;jym;vSpmG aompGr;f &nf
aus;Zl;wd@k ukd txl;od&=dS unfE;l &onf? Edik if aH &;aqmuf&u G o f w
l ikd ;f t=udrf =f udrzf wf&xl u fkd of nf? tm;ust
wk,x l u kd of nf? "mwfu;l ,lxu kd o
f nf? ra[mo"mZwfawmfukd zwf&al vhvmjyD; Edik if aH &;w&m;wd@k upkd rG ;f
Edik t
f r#usio hf ;Hk oifo h nf? xd@k o@kd usiohf ;Hk Edik yf gv#if xdx
k Ekd ikd if aH &;aqmif&u G o f wl @kd onf Edik if .H tusK;d / avmu
. tpD;tyGm;wdk@udk rkcsaqmif&GufEdkifygrnf?

( tavmif;awmf ra[mfo"m )
tavmif;awmf ra[mfo"monf 0da'[&mZfwikd ;f / rdwv dW mjynf/ ta&S@ygpeD ,0rdZÆ*;Hk &GmwGiaf rG;
zGm;onf?zcifrSm od&d0ÅeolaX;=uD;jzpfI rdcifum; okrea'0Djzpfonf? tavmif;awmfonf wm0wdö
omewf j ynf r S pk a wcJ h j cif ; jzpf o nf ? tajcG t &H e wf o m;waxmif E S i f h t wl pk a wcJ h j cif ; jzpf o nf ?
tavmif;awmfzGm;jrifv#if zGm;jrif jcif;tavmif; awmf. vufwGif;odk@ od=um;rif;u aq;wkH;wpfck
xnfhay;oGm;onf?
xd k @ aemuf t avmif ; awmf o nf aq;wk H ; .pG r f ; tm;ES i f h y wf o uf I rd c if E S i f h tar;tajz
pum;qdkEdkifcJhonf? xdfkaq;wkH;. tmEkabma=umifh zcifolaX; =uD;. 7-ESpf=um acgif;cJacgif;udkuf
ema0'em aysmufuif;oufomcsrf;ajr&onf? tavmif;awmf. a&S;bkef;uHum; tvGeftHh=o

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 69


zG,faumif;onf? vl@avmuaumif;usKd;udk arG;zGm;v#ifarG;zGm;jcif; pwif&GufaqmifEdkifonf? vl@avm
uwGifzGm;jrifvmjcif;onf avmuaumif;usKd;udkaqmif&Gufzdk@ [laomb0rludk oifcef;pmay;jcif;[l
jrwfEdk;pGmcH ,lEdkifygonf?
tavmif;awmf. bke;f =uD;jcif;onf ta=umif;rJrh [kwyf gay? olar"m&Si&hf aohb0-edxuzspw d f
&onfh b0ESifhxdkrwdkifrSDb0rsm;pGmrSpI ra[mo"mb0odk@wdkifatmif jrifhjrwfaompdwf"gwfjzifh
Edik if EH iS ahf vmuaumif;usK;d udak qmif&u G cf ahJ om vky&f yfaumif;rlwnf; [laomtm;=uD; vSaom t
a=umif; rsm;&Sdonf? bkef;=uD;jcif;onf ykn-jzLpifaompdwfxm;jzifh trsm;aumif;usKd;aqmif&Gufjcif;
[laomaumif;rlta=umif;rsm;pGmjzifh tajccHwnfaqmuf,l&ygonf? xdkyknonf twdwf---
a&S;b0ujyKpkcJhaomta=umif;ESifh ypÆy`ef---,ckb0/ ,cktcsdfefjyKpkaomta=umif;[lI umv
owfrSwfcsufESifh ywfoufIESpfrsKd;&Sdygonf?
xdkumvESpfrsKd;wGif twdwfumvum;jyD;qkH;oGm;cJhaom wcsdefu ypÆy`efjzpfygonf? jyKjyifI
r&awmhyg? aumif;arG/ qd;k arGc, H &l oHk m&So
d nf? vuf&ydS pÆye` u f m; ,ckvuf0,fjzpfonf? aumif;rlyn k udk
ypÆye` w f ikd ;f zefw;D & ,lEikd o
f nf? ypÆye` o f nfvnf;&yfwef@raeyg? tem*gwu f ypÆye` f od@k qu kd af &mufvm
onfhESifh ,ckypÆy`efonftwdwfjzpfoGm;onf? ypÆy`efwdkif; pdwfaumif;azG;jzLpGmaqmif&Gufxm;aom
yknaumif;rlrsm;onftwdwaf umif;ukov kd of wWrd sm;tjzpfo@kd ajymif;vJomG ;onf? od@k qykd gv#if twdw/f
ypÆy`efwdkif;pdwfaumif;xm;aumif;rljyKolonfaumif;rlpGrf;tm;rsm; qufwkduf=uD;rm;zGH@jzdK;vmrnf??
bkef;=uD;vmrnf?EdkifiHESifhavmuaumif;usKd;udk ydkIydkI&GufaqmifvmEdkifrhnfjzpfonf?
tavmif;awmfra[mfo"monf okar"m&Sifh&aoh. a&S;b0/ aemufb0rsm;pGm ypÆy`efwdkif;
arwWm ppffjzifh aumif;rlyknrsm;pGmjyKpkcJhonf?EdkifiHESifhavmu aumif;usKd;udk aqmif&GufcJhonf?
xdx k jkd zKpifjrifjh rwfaomf pdw"f gwEf iS hf vky&f yfw@kd urkd a[mo"mZmwfawmf wGif txl;=unfnakd v;jrwfz, G f
zwf&lod&Sd&ygvdrfhrnf? EdkifiHa&;aqmif&Gufolwdk@onfbkef;=uD; jcif;tusdK;xuf ypÆy`efwdkif;wGif arwWm
*&k%w&m;wdk@jzifhaumif;rl yknudk jyKpkjcif;/wnfaqmufjcif;ta=umif;&if;udk tav;xm;&ygrnf?
od@k ro S mv#if rdrw d @kd . aumif;rlprG ;f tm;a=umifh rdr. d Edik if aH vmuywf0ef;usio
f nf jidr;f csr;f om,mrl&&Sjd yD;
rdrdwdk@.EdkifiHa&; vkyfaqmifrlonf Ak'<\oemawmfESifhnDnGwfygrnf?
rdrdwdk@onf EdkifiHavmuESihf \moemudktvSqifolrsm;jzpfvmygrnf? ra[m
o"mtavmif ; awmf o nf twd w f E S i f h ypÆy` e f u mvwd k i f ; jzLpif a om pd w f " gwf / jrif h j rwf a om
aumif;rlpGrf;tm; wdk@jzifh avmu.aumif;usKd;udkaqmif&GufcJhygonf? xdk@odk@&Gufaqmifjcif;onf
tavmif;awmf. twk,lzG,f 0rf;ajrmufzG,f bkef;uHpGrf;tm;yg0ifonf?

( bke;f uH=uD;rm;jcif;. ta=umif;w&m;rsm; )


ypÆye` w
f ikd ;f tav;xm;um arwWmw&m;jzifh aysm&f iG =f unfE;l pGm jyKvkyo
f ifah om bke;f =uD;jcif;.
ta=umif;w&m;onf q,fyg;&Sdygonf? ‚if;wdk@rSm

70 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


(1) 'ge---pGr;f tr#aomypPn;f OpPmjzifh Edik if -H avmu\moemaumif;usKd ;udk aqmif
&Gujf cif;?
(2) oDv---jzKpifaomud, k uhf siw hf &m;jzifh Edik if -H avmu-\moemaumif;usKd ;udk
aqmif&u G jf cif;?
(3) bm0em---jrifhjrwfaompdwfxm;rsm;arG;jrLyGm;rsm;I EdkifiH-avmu-\moem
aumif;usKd ;udk aqmif&u G jf cif;?
(4) typm,e---ouf&/dS oufrhJ avmuwpfcv k ;Hk tay: &kad orl/ av;pm;jrwfE;ld rljzifh
Edik if -H avmu-\moemaumif;usK;d udk aqmif&u G jf cif;?
(5) a0,s0pP---ud, k x f vd ufa&muftyifyef;cHI Edik if -H avmu-\moemaumif;
usKd ;udak qmif&u G jf cif;?
(6) ywW'd ge--- rdr. d jzLpifaomaumif;rlrsm;udk olwpfyg;tm;r#a0wdu k w
f eG ;f rljzifh
Edik if -H avmu-\moem aumif;usKd ;udak qmif&u G jf cif;?
(7) ywWEak rm'e---olwpfyg;wd@k . jzLpifaomaumif;rlrsm;udk tm;ay;0rf;ajrmuf
r_jzifh Edik if -H avmu-\moem aumif;usK;d udak qmif&u G jf cif;?
(8) "rRom0em---Ak'a< 'oemawmfEiS hf jrifjh rwfreS u f efaom todynmwd@k uakd vhvm
em,lI Edik if -H avmu-\m oem aumif;usK;d udak qmif&u G jf cif;?
(9) "rRa'oem--- Ak'a< 'oemawmfEiS hf jrifjh rwfreS u f efaom todynmwd@k ukd olwpf
yg;wd@k uakd [majymyd@k csoif
=um;ay;v#uf Edik if -H avmu-\moemaumif;usKd ;udak qmif&u G jf cif;?
(10)'dXdZkurR---urRded,mrESifh txufyg 9-yg;wdk@udk av;eufpGm ajzmifhrSefpGm em;vnfodjrif
oabm ayguv f #uf
EdkifiH-avmu-\moemaumif;usdK;udkaqmif&Gufjcif;? txufygq,fyg;aom aumif;r_
w&m;wd@k ukd ypÆye` w f ikd ;f / pGr;f Edik of r#aysm&f iG f 0rf;ajrmufpmG usio hf ;Hk aeygv#iEf ikd if H a&;aqmif&u G o
f w l @kd onf
tavmif;awmf ra[mo"muJhodk@yif rdrdwdk@pGrf;&nftav#muf bkef;&Sdefawmufvmrnf? EdkifiHESifh
avmuaumif;usKd;udk wae@wjcm;wdk;yGm;&GufaqmifvmEdkifrnf jzpfygownf;? ? ?
tn-w okawoDw F OD;F

w&kwfpum;yHk
It is better to be a dog in peaceful times than to be a man in times
of unrest .
r+idrf;csrf;onfh umvY vlwpfa,muf jzpf&jcif;xuf at;csrf;onfhumvY acG;wpfaumif
jzpf&jcif;u ydkI aumif;ao;onf//
(EdkifiHwumpum;yHk tbd"gef pmtkyfrS)

azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 71


rSww
f rf;"gwfyrkH sm;

wdkusKd+rdK h takadanobaba &Sd AUN &kH;cef;wGif nDnGwfaomwdkif;&if;om;rsm;tzGJ htpnf;(*syef). 2010


ckESpf A[dktvkyftr_aqmifaumfrwDr_0g'ESifhenf;AsL[maumfrwD0ifrsm;/trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf
(vGwfajrmufe,fajr)*syefXmecGJ.A[dktvkyftr_aqmifaumfrwDrsm;ESifhaqG;aEG;cJh=uonf//

wdu
k sK+d rdk h Komagome t&yf&dS Komagome Bunka Center wGiu f &iftrsK;d om;tpnf;t&k;H wnf
axmifjcif; (63) ESpfajrmufESifh u&ifawmfvSefa&;ae h (61) ESpfajrmuf tcrf;tem;odk h trsKd;om;'Drdk
ua&pDtzGJ hcsKyf (vGwfajrmufe,fajr)*syefXmecGJrSwufa&mufcJhonf//

wduk sK+d rdK h Itabashi +rdK eh ,f Oyamagreen Hall rSm (63)ESpaf jrmuf rGet
f rsK;d om;ae u
h kd *syefa&muf
yknum&D rGeftrsKd;om;tzGJ h(*syef)rSOD;pD;usif;ycJh&m trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf(vGwfajrmufe,f
ajr)*syefXmecGJrSwufa&mufcJhonf//

72 azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10


azazmf0g&Dv twGJ 9 trSwf 10 73

You might also like