CAROLVS EGGER.

LATINE DISCERE IVVAT

APPENDIX I
EXEMPLA VIVI SERMONIS LATINI

Sermo vivus, id est qui in hominum usu et consuetudine viget, oportet sit simplex,
perspicuus, facilis intellectu; sed ut quis eo apte utatur, necesse est elementa grammaticae
habeat comprehensa simulque saltem vocabula usitatiora sine haesitatione valeat proferre. In
quibus verba nova non mediocre obtinent momentum. Haec exempla – praeter pauca, quae in
scholis supra expositis continentur – iisdem scholis commode interseri possunt.

1. LOCVTIONES VARIAE

Salve, amice (Ioannes, Marce, Cárole, Francisce, Ignati, Antoni, Atili, Bonifati, Bruno,
Símeon)! – Salve et tu! Quo te agis (quo tendis? quo te pedes ducunt? quorsum is?)? –
Cónfero me in scholam (in bibliothecam, in musaeum, ad mercatum; vel rédeo domum). Ut
vales? – Bene mihi est. Mane paulisper! – Ire festino, amitte me! –Perge viam! Vale!
Placetne tibi hic locus? – Placet omnino; hic óptime manebo; volo me hic relaxare
(refícere) ex labore; státui hic cum amicis feriarum tempus transígere (vel iuvat me hic
rusticari). Sum defatigatus lango itínere; cúbitum eo. – Bene quiescas (cum agitur de
pluribus: bene quiéscite!)!
Qui vocaris? – Vocor Franciscus Rossi (vel mihi nomen est Francisco vel Franciscus).
Unde venis? – Veni huc Mediolano (Neápoli, Brundúsio, Panormo, Lutétia Parisiorum,
Londínio, Vindóbona, Novo Eboraco). Quod munus geris? – Sum professor (médicus, iuris
peritus, causarum actor, diurnárius). Esne scholásticus? – Sum. Ubi stúdia exerces? – Sum
Lycii, a Vergílio nuncupati (vel studiorum Universitatis), alumnus.
Ubi hábitas? – Hábito (dego, cómmoror) in magno deversório, cui nomen «Regina».
Quid pecúniae solvis pro habitatione et victu? – Pactum prétium stat (vel constat) cotídie
septuaginta mílibus libellarum Italicarum. Mihi videtur plúrimi stare; quóniam sum minus
nummatus, hospitíolum práefero; ibi vívitur parvo.
Quando íterum conveniemus? – Die Lunae (Martis, Mercúrii, Iovis, Véneris, Sabbato,
Domínica) in hortis públicis apud salientes (scilicet aquas) hora quarta post merídiem. – Noli
sero venire! Bono sis ánimo; véniam ad tempus.
Quota hora est? Ínspice horas! Est tibi, ut vídeo, horológium brachiale auratum. –
Hem, horológium meum désiit moveri (vel cónstitit). Meum autem léntius (aut velócius)
movetur. – Re quidem vera facílius inter philósophos quam inter horológia cónvenit (cfr.
Senec. Apocol., 2). Oportet horológio dem machinationem. – Horológium illud perpendículo
actum horas accurátius índicat. – Est hora séptima cum quadrante (cum quíndecim
minutis); est hora octava cum dimídio (vel cum semihora); est hora quinta cum dodrante
(vel cum quadraginta quinque minutis). Est tempus prandendi (cenandi). Tempus
subcisivum est mihi iucundíssimum (ve1 horae inertes sunt mihi iucundíssimae); eo
meridiatum, sóleo enim merídie conquiéscere. Tintinnábulum insónuit, quod mihi sommum
ademit.
Qui dies est hódie? – Hódie est tértius dies mensis Maii. Die quinto décimo huius
mensis proficiscar. – Tam cito? Nihil urget. Est mihi domi negótium expediendum. Quot
annos natus es? – Sum viginti annos natus. Es ergo tui iuris (vel tuae potestatis); ego autem
sum minor natu (nondum sum mei iuris). Cuias es? – Sum Italus (Gallus, Hispanus,
Britannus, Germanus).
Loquerisne Latine? – Non hábeo usum vivi sermonis Latini, sed satis intéllego ea
quae dicis. – Oportet exercearis.

CAROLVS EGGER, LATINE DISCERE IVVAT. Appendix I. Exempla vivi sermonis Latini - 1
2. DE CAELI STATV

Quae tempestas erit hódie? – Puto caelum futurum esse serenum (aut túrbidum).
Caeli status est incertus. Ímminet tempestas. Exspectemus tránsitum tempestatis. Bona
tempestate rus petamus. Heri, ut dies suasit, montem praealtum conscendi. Est dies
pluvialis. Effúnditur imber. Imber torrentis modo effúnditur. Catervatim pluit. Habesne
umbellam? – Hábeo; nuper eam emi, sum enim obliviosus, quam ob rem eam saepe amitto.
Ínspice barómetrum! Eo aut caelum serenum (vel sudum) aut plúvia aut caelum
várians signatur. Quid núntius metereológicus praedixit? – Praedixit nives hódie esse
casuras. Ningit (vel ninguit). Plúrima nix de caelo delábitur. Nacti sumus diem nivalem.
Qui status est viae públicae? – Propter nivem concretam est lúbrica; vestígium fallit
(vel vestígium non récipit). Frigus est acre. Frigus inténditur (aut minúitur). Ómnia gelu
rigent. Híemat. Est hiems summa. Fornacem accendamus ut vim frígoris pellamus! Domus
nostra calefacientis aquae ductu est ornata.
Nonne tónitrum (vel tonítruum) audis? –Áudio. Re quidem vera contínuus est caeli
fragor. Fúltninat (vel fúlgurat). Fúlmina micant. Domus próxima de caelo tacta est.
Grándinat. Grando vites, pro dolor, contundit. Grando ségetes pércutit. Est
tempestas hórrida. Recipiamus nos domum!
Dies est núbilus. Dies est núbilo involutus. Núbilat. Ventus núbilum induxit.
Procella nubes púlveris vehit.
Caelum est nebulosum. Nébula matutina sole dispéllitur. Est nébula densa (est
crassíssima). Nébula tam densa est ut lucis usum erípiat.
Máximus ventus coóritur. Ventus tectum domus deturbat. Ventus se circúmagit.
Ventus increbrescit (aut remittit). Ventus intermíttitur; ventus est ácrior (aut remíssior).
Áquilo (vel bóreas) est ventus septentrionalis. Auster est ventus australis. Subsolanus ab
oriente spirat. Favónius (vel zéphyrus) ab occasu solis flat.
Ostende mihi thermómetrum! Numeratur décimus gradus supra zerum.
Disserenascit.

3. DE CVRSV PVBLICO, DE RE TELEGRAPHICA AC TELEPHONICA

Oportet eam (vel vadam) ad cursus públici diribitórium. Ubi est cursus públici
cápsula? – Abest hinc quingenta metra, est in próxima via transversa. Quod est prétium
huius epístulae perferendae in Itáliam (in Gálliam, in Hispániam, in Británniam, in
Germániam, in Áustriam, in Bélgium, in Nederlándiam, in Dániam, in Suétiam, in
Norvégiam, in Hibérniam, in Foederatas Civitates Américae Septentrionalis)? Quanti stat (vel
constat) míssio chártulae cursualis (vel cursóriae)? Míssio epistularum in terram nostram
minoris stat quam míssio in loca externa. Prétium cursus públici in dies exardescit.
Da mihi, quaeso, decem pittácia cursuália, síngula prétio trecentarum libellarum
(Italicarum)! Haec pittácia cursuália invólucro epístulae sunt agglutinanda. Libet novam
pittaciorum cursuálium sériem émere. Hábeo domi corpus pittaciorum cursuálium; sum
enim harum rerum studiosus.
Haec epístula tabellário (vel diligéntiae tabellárii) commendetur. Volo hanc epístulam
per cursum públicum aérium míttere. Cura hunc fascículum, libros continentem, cúrsui
público tradendum! Inscríptio cursualis litterate perscribatur (litteris quadratis
conscribatur, machínula scriptória exaretur). In posteriore parte invólucri nomen mittentis
inscribatur. Estne áliquid cursu público ad me allatum?

CAROLVS EGGER, LATINE DISCERE IVVAT. Appendix I. Exempla vivi sermonis Latini - 2
 Haec est sedes telegráphii (vel telégraphi). Útere hac fórmula! Hoc telegramma (vel
telegraphema vel hunc núntium telegráphicum) Mediolanum míttere cúpio. Hoc telegramma
urget, est urgentíssimum.
Ubi est próxima céllula telephónica? Licetne mihi tuo instrumento telephónico uti? –
Fac! Possumne directe telephónice cólloqui cum amico, qui est Lutétiae Parisiorum? –
Súfficit ut prius númerum praepositivum, deinde numerum amici tui próprium effícias.
Grátias tibi ago. – Libentíssime.
Telephónium (vel teléphonum) tinnit. Tolle auscultábulum! Heus! – Quis istic
lóquitur? – Sum Paulus, amicus tuus. – Quid agis, óptime rerum? – Gáudeo tibi nuntiare
me postrídie Romam esse adventurum (vel quod postridie Romam advéniam). Exspectatus
vénies.

INTERPRETATIO VERBORVM:
Cursus publici diribitorium = oficina postal
Cursus publici capsula = buzón
Machinula scriptoria = máquina de escribir
Numerus praepositivus = prefijo telefónico
Auscultabulum = auricular
Corpus pittaciorum cursualium = colección de sellos
Inscriptio cursualis = dirección postal
Chartula cursualis = tarjeta postal
Pittacium cursuale = sello postal

4. IN SCHOLA

Scholam peténtibus instrumenta sunt necessária; quorum praecípua haec sunt:

libri, paginarum fascículi, ubi imperata pensa conscribuntur, adversária, in quibus res
annotantur, lápides scriptórii, cálami stilográphici, bulga, qua ómnia continentur.
Sumus in auditório. Magister scholásticum quendam ea quae lecta sint, memóriter
réddere iubet. Exspecta, quaeso, magister, dum rélegam – Age, íncipe! Claude librum
(cómplica librum) ! Quid tu illi insurras, Roberte? si sapis, ábstine! – Équidem nihil ei
súggero. Attolle vocem! Satis est.
Álius tussit, álius sternutat, alius óscitat. Aures ferre non possunt hosce sonos
indecoros. Habent etiam táedii significationem. Oportet saltem manum vel sudaríolum ori
obícias.
Heus, Míchael, comprehendistine ea quac heri explicavi? – Vero, comprehendi. Profer
scriptionem domi confectam!
Hódie scriptionem in auditório componamus. Argumentum est satis facile. In primis
fácite ut síngulas orationis partes perspectas habeatis, deinde vocábula in léxico quáerite! In
quo casu ponendum est hoc nomen? – In casu ablativo. Quem modum regit enuntiatum,
quod ex áltero pendet? – Regit modum coniunctivum. Antoni, cóllige scriptiones! Haec
scriptio (hoc scriptum) scatet mendis. Ea linéolis rubris a magistro sunt notata.
Examen propédiem subeundum mihi dies noctesque ante óculos obversatur. Nimis
operosus est labor haec ómnia edíscere. Robertus Thomam confirmat: opitulemur alter
álteri in praeparatione.
En schedae scholásticae: viginti alumni sunt probati, quorum unus omne punctum
tulit: grátulor tibi, Iosephe. Quinque perículum in quibusdam disciplinis íterum fácere
debent, septem sunt improbati.

CAROLVS EGGER, LATINE DISCERE IVVAT. Appendix I. Exempla vivi sermonis Latini - 3
5. DE RERVM EMPTIONE

Libet nobis urbis tabernas mercatórias vísere. Haec est taberna vestiária. In armário
vítreo tunículae manicatae, bracae, thoraces lánei, intérulae, subligácula aliaque íntima
córporis velamenta et áliae res huiúsmodi plúrimae exhibentur ut empturientes alliciantur.
En taberna unguentária (vel myropolíum)! Omnis mundus mulíebris hic invenítur.
Quanta vis pecúniae pro faciei medicámine expénditur! Mihi opus est sapone odorato ac
péctine necnon dentrifrício et penicillo, tibi vero novácula rasória.
Ecce taberna gemmária! Hic fulgent adamantes, carbúnculi, chrysólithi, smaragdi,
amethysti, berylli caerúlei, margaritae. Non est quin haec monília aurata, has armillas
argénteas, hos ánulos gemmatos et coniugales dilaudet. Gemmarum vénditores saepe in
discrimen adducuntur propter praedonum incursus.
Nolimus hanc calceáriam praetérgredi! en áspice cálceos utrique séxui convenientes:
calcéolos, sóleas, crépidas, perones! Velim experiri haec calceamenta e pelle vitulina. Hi
cálcei sunt pede maiores, illi vero minores; qua de causa pedem urunt. Hi cálcei sunt apti
ad pedes. Statim eos mihi induco.
Ingrediamur in hanc tabernam libráriam! In fórulis (vel plúteis) omne genus libri
prostant: pertinentes ad históriam, geográphiam, artem, naturales disciplinas, rem
philólogam, humanitatis lítteras, religionern. Fábulae Milésiae plúrimae coemuntur.
Palaeopolíum stúdia nostra minus excitat quam taberna, in qua instrumentum
domésticum eléctricum venditatur. Fornáculas eléctricas, armária frigidária aliasque hoc
genus res coquis perútiles probamus quidem, máxime tamen placet televisíficum
instruméntum versícolor, quo plures spectaculorum séries transmitti possunt. Ímprime
malléolum! Fortuito acta diurna televisífica eduntur. Non ámplius diáriis vel spectáculis
cinematográphicis indigemus; nam haec ómnia domi sedentes, ante oculas relata, aspícere
póssumus.
Sed iam diútius sumus vagati. Adeamus amplíssimas aedes mercatórias, ubi ómnia
simul venália prostant. Accedit quod ibi emptóribus licet merces síngulas selígere ac súmere
sine ullíus ministério. Aedes plúribus tabulatis sunt éditae, ad quae ascéndere et unde
descéndere anabathro cómmode potes. Est demum in superiore domo thermopólium, ubi
potionem caffeáriam vel pocillum válidae potionis Conniacensis iuvat sorbilare; praebetur
ínsuper ibi pulchérrimus prospectus ad urbem.

INTERPRETATIO VERBORVM:
Armarium vitreum = vitrina, escaparate
Tunicula manicata = chaqueta
Thorax laneus = jersey, abrigo
Interula = camisa
Subligaculum = bragas, calzoncillos
Pero = bota
Falaeopolium = tienda de antigüedades
Beryllus caeruleus = aguamarina
Chrysolithus(os) = topacio
Fabula Milesia = novela
Anabathrum = ascensor
Thermopolium = bar, cafetería
Valida potio Conniacensis = coñac

CAROLVS EGGER, LATINE DISCERE IVVAT. Appendix I. Exempla vivi sermonis Latini - 4
6. DE ITINERE

Est mihi propósitum in Británniam proficisci. Háereo tamen utrum hamaxósticho an

autocineto an aeronavi (vel aeróplano) vehar. Hamaxóstichus tútior esse videtur, sed lóngius
est iter ac multi laboris.
Haec est viae ferratae státio. Oportet índicem ferriviárium cónsulam, sed fortasse
expedítius est sedem nuntiationum adire ut exquiram qua hora hamaxóstichus citíssimus
Floréntiam versus sit abiturus. Hamaxóstichus hora décima ante merídiem a crepídine
quinta abibit. Tessérula viatória empta, in conclavi exspectatório profectionem praestalor.
Vade feliciter! Bene ámbula et redámbula!
Hic hamaxóstichus curru dormitório et cenatório est práeditus. Nec deest currus
(plúribus) lectículis instructus. Quota hora hamaxóstichus citatus abibit (vel movébitur)?
Numquid tarde? – Ita est. Profectioni mora infertur propter operistítium ministrorum
ferriviariorum. Habemusne opportunitatem Mediolani in álterum hamaxóstichum
transeundi? Advocemus báiulum (vel gérulum), qui sarcínulas meas ad autocinetum
meritórium portet.
Iuvat me vehi autocineto, quia hoc vehículo libérius uti licet et, ubi placúerit,
consístere. Haec est via autocinética: oportet portórium detur.
Animadverto benzinum defícere. Benzini vénditor (vel benzinopóla) est adeundus.
Serva commeatus praecepta! Nonne animadvertis vítium esse in curru? Cúmmeum rotae
invólucrum est perforatum.
Est ibi secundum viam taberna deversória. Fame crúcior; fame milvina laboro.
Eamus cenatum!
Etiam aérium iter multos delectat, nam eo datur de loco in locum citíssime vehi. Álii
vero aeronavem detrectant, quod náusea afficiuntur vel corripiuntur vertígine. Accedit quod
casum ad versum, qui paene semper est mórtifer, extimescunt. Festinemus ad aeroportum!
Ante mensas ministrorum profecturi álius post álium órdine consistunt, tésserae viatóriae
confirmandae causa. Hanc bulgam mecum fero in aeronavim, cistam scórteam illam
administris trado perferendam.
Telóneum iam est transeudum et públicae securitatis custódibus diploma
commeatus exhibendum. Bulga ope instrumenti televisífici perquíritur. Custodes
unumquemque contrectant ut constet an arma, praesertim pyróbolos, secum portet. In
ampla taberna mercatória aeroportuensi res immunes cóemi possunt.
Est iam hora avolandi. In aeróplano, dum machinamenta motória intenduntur,
omnes vectores considunt et cíngulis se múniunt. Aeróplanum inversa vi propulsum
áethera scandit. Post duas horas, in aério cursu insumptas, dévolat terramque attingit. Deo
grátias (vel grátia) quod incólumes ad locum petitum pervénimus.

INTERPRETATIO VERBORVM:
Hamaxastichus = tren
Autocinetum = automóvil
Autocinetum meritoriurn = taxi
Via autocinetica = autopista
Cummeum rotae involucrum = neumático
Diploma commeatus = pasaporte
Operistitium = huelga
Pyrobolus (pyrobolum) = bomba
Cista scortea = maleta
Sedes nuntiatonum = oficina de información
Conclave exspectatorium = sala de espera

CAROLVS EGGER, LATINE DISCERE IVVAT. Appendix I. Exempla vivi sermonis Latini - 5
7. LVSTRATIO VRBIS

Ioannes, Marcus, Sérgius, amicítiae vínculo inter se coniuncti, cum vácui sint
negótiis, urbem vísere instítuunt. Petunt periegesis procurandae sedem. Quanti stat
circumvéctio et monstrátio? – sic ab eidem sedi praepósito quaerunt. Ita huc et illuc
vectantur, ea quae visu sunt digna, studiose contuentes.
In área quadam consistunt: «Ecce lapis Carrariensis in Dantem Alaghérium factus!».
Ita dux itíneris exclamat. Hanc státuam ex mármore urbis magistratus poetae Italorum
praestantíssimo olim mérito decreverunt.
Ingrediuntur in pinacothecam vário génere tabularum mirábilem. Quaedam
imágines, a magni nóminis pictóribus fictae, agentes esse seu cum veritate naturae certare
videntur. Quas illi ánimis commotis conspíciunt.
Laudant etiam frontem ecclésiae S. Mariae ad artis barocae rationem áffabre factam.
Altare maximum in ipsa sacra aede ópere musivo et columnis multicolóribus ádmodum
commendatur. Pariétinae Romanorum templi, quas praetervehuntur, antiquitatis memóriam
révocant.
Álio loco obscura moles metállica surgit. Quid est hoc? – Non est res spectatu digna,
sed útique útilis: est opifícium gásicum (vel gasiómetrum), ubi gásium confícitur, quo
coquae utuntur.
Illic est theatrum músicum, ubi in praesens drama músicum Verdianum, cui «Aida»
títulus, éditur.
Summo stúdio amici públicum therotrophíum (vel hortos zoológicos) perlustrant, ubi
multae béluae peregrinae aluntur. Máximam admirationem habent elephanti, rhinocerotes,
leones, leo pardi, camelopárdales, grex simiarum, phocae, ursi albo pilo, qui regiones
íncolunt glaciales.
En árcera automatária celérrime ádvenit, sonum reddens acutum. Huiúsmodi
autocineto omnes oportet dent locum, ut ad valetudinárium quam citíssime perveniat.
Deinde in forum urbis praecípuum se ínferunt. Sed quid hic negótü géritur?
Frequentíssimi hómines concurrunt ac tumultuantur. Sunt ásseclae alicuius factionis vel
sectae: nonnulli vexilla et líntea rectiángula, minácibus inscripta senténtiis, portant. Vulgi
turbator quidam, verus vidélicet rábula, clámitans et bráchia iactans, e suggestu
multitúdinem voce rauca et ábsona allóquitur.
Capit amicos táedium tanti strépitus ac tumultus; quapropter se subducunt. Mélius
est vitam ágere in secessu.

INTERPRETATIO VERBORVM:
Periegesis = turismo Camelopardalis = jirafa
Theatrum musicum – teatro de la Ópera Arcera automataria = ambulancia
Publicum therotrophium = jardín zoológico

CAROLVS EGGER, LATINE DISCERE IVVAT. Appendix I. Exempla vivi sermonis Latini - 6