3.2. XVIII.

MENDE AMAIERAKO
ZABALKUNTZA ILUSTRATUA

 XVIII. mende amaiera arte erdi aroko planoan ez zen aldaketa

nabarmenik egin, baina Ilustrazioak (Euskalerriaren Adiskideen
Elkarteak) bultzaturik ekonomia hobetu zenean, biztanleria
handitu egin zen, eta horrekin batera hiriko espazioa ere handitu
egin behar izan zen.
Atzera egiteko hemen sakatu
3.2. XVIII. MENDE AMAIERAKO
ZABALKUNTZA ILUSTRATUA
 Muinotik lautadarako
zabalkuntza Hegoaldetik
egin zen, eremu hori
eguzkitsuagoa delako eta
Iparreko haizeetatik
hobeto babestua
dagoelako. Garai
hartako antolamendu
eta arrazionaltasun
printzipioetan
oinarritu zen, eta era
berean, hiriko estilo
arkitektoniko
garrantzitsuenaren
erakusgarri ere bada:
Neoklasizismoa.
3.2. XVIII. MENDE AMAIERAKO
ZABALKUNTZA ILUSTRATUA
 Hirigintza eta
artearen
ikuspegitik, bi
elementu
garrantzitsu ditu:
3.2. XVIII. MENDE AMAIERAKO
ZABALKUNTZA ILUSTRATUA
 PLAZA BERRIA
(1781), egun
Espainia Plaza.
Estilo neoklasikoa
du, eta bere
ezaugarri nagusiak
arrazionaltasuna
eta soiltasuna dira.
3.2. XVIII. MENDE AMAIERAKO
ZABALKUNTZA ILUSTRATUA
 ARKUPEAK (1791).
Hirigintzako egitura
artistiko burutsu honi
esker erdi aroko
muinoaren eta
lautadaren arteko 20
metroko maldari
irtenbidea bilatu
zitzaion.
3.2. XVIII. MENDE AMAIERAKO
ZABALKUNTZA ILUSTRATUA
3.2. XVIII. MENDE AMAIERAKO
ZABALKUNTZA ILUSTRATUA
 Egun, ilustrazioko
zabalgune hori
hiriko merkataritza
eta negozioetarako
gunea da, CBD
izenez ere
ezaguna, baina,
halere, Arkupetan
jarduera txikiagoa
da.
3.3. 1800ETIK 1950ERA
BITARTEKO ZABALKUNTZA

 Hiriak 1812. urtean

zuen hedadura
erakusten digu
plano honek. Erdi
aroko hirigunea eta
zabalkuntza
ilustratua hartzen
ditu bere barnean.
3.3. 1800ETIK 1950ERA
BITARTEKO ZABALKUNTZA

 XIX. mende hasieratik 1950 arte,

Gasteizen hazkuntza demografikoa
geldoa izan zen, Arabako
probintziako hiriburu bilakatu ondoren
garatzen hasiko baita:
3.3. 1800ETIK 1950ERA
BITARTEKO ZABALKUNTZA

 Artisautza: honen barrruan

nabarmentzekoak dira altzarigintza eta
gozogintza.
 Zertxobait industria: Fabrika nagusiak
azukre-fabrikak eta nekazaritza-
makineriarena ziren (Ajuria eta Aranzabal),
baina denak desagertuak daude gaur egun.
 Eta dezente zerbitzuak: merkataritza,
funtzionarioak, apaizak, militarrak..
3.3. 1800ETIK 1950ERA
BITARTEKO ZABALKUNTZA

 Hazkuntza demografiko horrek hiriaren

hazkuntza ere ekarri zuen, eta alde
horretatik, hiru garai dira
azpimarragarrienak:
 XIX. mendearen lehen erdia.
 XIX. mendearen bigarren erdia
Zabalkuntzarekin
 XX. mendearen lehen erdia.
 3.3.1. XIX. MENDEAREN
LEHEN ERDIA

Barnekale Berria Errementari kalea, egungo Otxanda

Andrearen Dorrea

 XIX. MENDEAREN LEHEN ERDIAN higiene-ideiak garatuko dira

hirigintzan eta erdi aroko hiriguneetako bizi-baldintza txarrak
kritikatzen hasiko dira.
3.3.1. XIX. MENDEAREN
LEHEN ERDIA

Andra Maria Zuriaren Plaza

 Gasteizen zenbait neurri hartu zituzten,

esaterako:
 Ia kantoi guztiak zabaltzea eta ateak eta
harresiak lurrera botatzea.
3.3.1. XIX. MENDEAREN
LEHEN ERDIA

Jesusen Zerbitzarien Kalea

Jesusen Zerbitzarien Kalea 1961ean

 Zapardiel ibaia estaltzea (lurperatzea).

 3.3.1. XIX. MENDEAREN
LEHEN ERDIA

Florida Parkea Antzoki Zaharra, Olagibel

kalea

 Plaza Berriaren inguruan hazkunde-lanak hasi ziren, zenbait

jarduera garrantzitsurekin, esaterako, Florida Parkea,
Antzokiaren eraikinak (egun Banco de España), Aldundia,
Santiagoko Ospitale Zibila eta abar.
3.3.1. XIX. MENDEAREN
LEHEN ERDIA
 XIX. mendearen
lehen erdiko
hirigintza-zabalkuntza
plano hauetan
erakusten da:
 1825koa.
3.3.1. XIX. MENDEAREN
LEHEN ERDIA

 1860
inguruko
data du
honek.
3.3.1. XIX. MENDEAREN
LEHEN ERDIA

 Egungo planoa.

Jarraitzeko hemen sakatu