Myanmar Muslim Ebook

ဂုဏ္ယူဖယ
ြ ္ရာ ဒို႔ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ၾကီးမ်ား Page- 1 -
အမည္ စာမ်က္ႏွာ
1 ဗ်တ္ဝိ ႏွင့္ ဗ်တၱ 5
2 ေရႊဖ်င္းညီေနာင္ 6
3 သူေတာ္စင္ေရႊဘိုသခင္ၾကီး(၄)ပါး 8
4 "ျမန္မာစာေပျဖင့္ အစၥလာမ္ကို ပထမဆံုးတင္ျပခဲ့ေသာ ေက်းဇူး႐ွင္စာဆိုေတာ္ႀကီး" 10
5 ဦးပိန္တံတား တည္ေဆာက္သူ - အမရပူရၿမိဳ႕ စာေရးဦးပိန္ 23
တေထာင့့္တညပံုျပင္မ်ားကို စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သူ ေဒါက္တာ ရွိတ္ အဗၺဒူရာမန္ (ေခၚ)

6 27
ဦးဘိုးသာဇံ
7 ပဥၥရူပံ ဦးခ ( ၁၈၈၅-၁၉၆၀ ) 33
8 ပါဠိ ပါေမာကၡဆရာႀကီး အဟ္မဒ္ကာစင္မ္ (B.A., B.Es.) 36
9 ကာတြန္းဆရာၾကီး ဦးဘကေလး (ေရႊတေလး)(၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၈၉၃ - ၅ ဇြန္ ၁၉၄၅) 37
10 ဒဂုဏ္ပ ဦးဘတင္ [၁၈၉၄ - ၁၉၆၁] 42
11 အာဇာနည္ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ၾကီး (အဗၺဒူလ္)ဦးရာဇတ္ 44
12 အာဇာနည္ရေ
ဲ ဘာ္ကိုေထြး 53
13 ကိုထန
ြ ္းစိန္ (ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသမဂၢ၏ ပထမဆံုး ဥကၠဌ) 54
14 ဟာဂ်ီမ ပ်ဥ္းမနားေဒၚပု (လူမႈ ထူးခြၽန္ ပထမဆင့္) 58
15 ဦးရာရွစ္ 60
16 သံအမတ္ၾကီး မဟာသေရစည္သူ ဦးေဖခင္ (ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ ပထမ အဆင့္) 63
17 ေဇယ်ေက်ာ္ထင္ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ 67
18 ဆရာခ်ယ္။ နိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ဘဲ႔ြ (ပထမဆင့္) 72
ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား (MMSY 3နွစ္ ေျမာက္ အမွတ္တရ)

19 ပသီဦးကုိုကုိေလး ဘ၀ႏွင့္စာေပေရစီးေၾကာင္း 74
20 ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ လက္ေ၀ွ႔အေက်ာ္အေမာ္ က်ားဘညိမ္း 83
21 စာေရးဆရာခ်စ္ညိဳ(ခ) ဦးဘသိန္း (က်ားဘညိမ္း၏ညီ) 94
22 သီရိပ်ံခ်ီ အလ္ဟာဂ်္ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ 95
23 ၀မ္းအုိ၀မ္း ေက်ာ္၀င္းေမာင္ 100
24 ဆရာဝန္ၾကီး ဝဏၰေက်ာ္ထင္ ေဒါက္တာဦးဘခက္ 104
25 ကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္ ပထမဦးဆံုး ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ေဒါက္တာတင္ေမာင္ 105
26 ဗံုတီးဆရာ အဗၺဒူလာ 106
27 ပန္းခ်ီဆရာ၊ ကာတြန္းဆရာ၊ စာေရးဆရာကံခၽြန္ 107
28 ဦးလွေမာင္(အၿငိမ္းစားသံအမတ္ႀကီး)၏ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း 119
29 စာေရးဆရာ ကဗ်ာ ဆရာ ေမာင္ေသာ္က (ေခၚ) ဗိုလ္မွဴး ဘေသာ္ (၁၉၂၈ - ၁၉၉၁) 123
30 ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုေအာင္ထန
ြ ္း 125
31 "တေခတ္တခါက ပရိသတ္မ်ား အၾကား ေရပန္းစားခဲ့သူ သ႐ုပ္ေဆာင္ မင္းသား ေ႐ႊဘ" 126
32 နာမည္ေက်ာ္အဆိုေတာ္ခ်စ္ေကာင္း 130

ဥေယ်ာဇဥ္
ဒီစာအုပ္ေလးျဖစ္ေပၚလာပံုက ေတာ့ ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား(MMSY) ရဲ႕ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေသာ

ျမန္မာမြတ္စလင္မ်ား ဆိုတဲ့ ဖိုရမ္ေတာ့ပစ္တခုက ေန အစျပဳခဲ့ျခင္းဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ပစ္ေလးမွာ MMSY
ရဲ႕မန္ဘာေတြအေနနဲ႔ ေခတ္အဆက္ဆက္မွာ တိုင္းျပည္အက်ိဳးကို စြမ္းစြမ္းတမံ ေဆာင္ရက
ြ ္ထမ္းပိုးခဲ့ၾကတယ့္
ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ား၊ သူရေ
ဲ ကာင္းမ်ား၊ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ စာေပအႏုပညာရွင္မ်ား၊ စသည့္
နယ္ပယ္အသီးသီးက သမိုင္း၀င္ ျမန္မာမြတ္စလင္ေတြရ႕ဲ အတၳဳပတၱိမ်ားကို website,forum,စာအုပ္ေတြကေနျပိး
လက္လွမ္းမွီသေလာက္ရွာေဖြတင္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ အခု MMSY တည္ေထာင္တဲ့ သံုးႏွစ္ေျမာက္ ေမြးေန႔အထိန္းအမွတ္
အေနျဖင့္ စုစည္းျပီး EBook အေနနဲ႔ ထုတ္ေ၀လိုက္ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တစံုတရာ အခ်က္အလက္မ်ားမွားယြင္းမႈရိွပါက
ေစတနာျဖင့္ အေၾကာင္းၾကားေစလိုပါတယ္။
တဆက္ထမ
ဲ ွာဘဲ MMSY (http://mmstudentyouth.ning.com) အေၾကာင္းေလးကို မိတ္ဆက္ေပးလိုက္ပါတယ္။
MMSY သည္ Social Networking Site ျဖစ္သည္။
အဓိက ရည္ရယ
ြ ္ခ်က္တခုုမွာ လူငယ္မတ
ြ ္စလင္မ္ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမမ်ား အျခားဆိုရွယ္ဆိုက္မ်ားတြင္
အခ်ိန္ေပးေနျခင္းထက္ ထိုအခ်ိန္ေတြကို တန္ဖိုးရွိရွိ၊ အက်ဳိးရွိရွိ အသံုးျပဳႏိုင္ေအာင္ ဘာသာေရးပညာ၊ လူမႈေရးပညာ၊
စီးပြားေရးပညာ စသည္ျဖင့္ ဘာသာရပ္ေပါင္းစံုကို ေလ့လာႏိုင္ေအာင္၊ ဘာသာတ ရားေအာက္မွ လြတ္ထက
ြ ္မသြားဘဲ
ေမာင္ႏွမမ်ား စုစုစည္းစည္း ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္နဲ႔ မွ်ေ၀ေလ့လာႏိုင္ေအာင္ ရည္ရယ
ြ ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။
"အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြဆိုတာ သေဘာထားေပ်ာ့ေပ်ာင္းျပီး ျငိမ္းခ်မ္းစြာနဲ႔ စုစည္းညီညတ

ြ ္က်တဲ့ သူေတြဆိုတာ
သက္ေသျပဖို႔ နဲ႔ အေတြးအေခၚ အယူအဆ အျမင္ေတြ မတူခဲ့ရင္ေတာင္ တဦးအေပၚတဦး ေလးေလးစားစားနဲ႔
အျမင္မေစာင္းပဲ ေဖးဖစြာနဲ႔ လက္တေ
ဲြ ခၚတဲ့ ခင္မင္ရင္ႏီွးစြာ ဆံုဆည္းႏုိင္က်တဲ့ ေနရာတခုအျဖစ္ ေဖၚေဆာင္နိုင္ေရး"
ဟုု ခံယူထားပါသည္။
ဘေလာ့ဂ္မ်ား၊ ဖိုရမ္မ်ား ေရးျခင္း တင္ျခင္း
မည္သူမဆို မိမိစိတ္ၾကိဳက္အေၾကာင္းအရာမ်ားကို စိတ္ၾကိဳက္ေရး၍ တင္ႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ MMSY သည္ ႏိုင္ငံေရး

ေရွာင္၏။ မည္သည့္ ဘာသာ သာသနာ၊ ယံုၾကည္မွဳ၊ အဖြဲ႔အစည္းကို မဆို ထိခိုက္သည့္အေရးအသား ေရွာင္၏။
ေစာ္ကား အပုပ္ခ်ျခင္း ေရွာင္၏။ အတင္းအဖ်ဥ္း ေရွာင္၏။ လူခ်င္း မျမင္ရေသာ္လည္း ရင့္သီး၊ ယုတ္ရင့္၊ ညစ္ညမ္းစြာ
ေရးသားေျပာဆိုျခင္း ထင္ရာလုပ္ျခင္း ေရွာင္၏။ ေက်ာေဇာလိုျခင္း အလို႕ငွါ ျပစားမႈကို ေရွာင္၏။
ဓာတ္ပုံမ်ားတင္ျခင္း
မည္သူမဆို မိမိစိတ္ၾကိဳက္ဓာတ္ပုံမ်ားကို ၾကိဳက္သလိုတင္ႏိုင္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ MMSY သည္
ျမန္မာမြတ္စလင္မ်ားမ်က္စိႏွင့္ သဟဇာတ မျဖစ္ေသာ လွစ္ေဖာ္ေသာ ျမဴဆြယ္ေသာ ဓာတ္ပုံမ်ားကို ေရွာင္၏။
အျခားမန္ဘာ၀င္တဦးတေယာက္ (သို႔) ပုဂၢိဳလ္တဦးတေယာက္၏ ဓါတ္ပံုမ်ားကို ခြင့္ျပဳခ်က္မရိွပဲ တင္ျခင္း၊
ကူူးယူအလြသ
ဲ ံုးျပဳျခင္းမ်ား ေရွာင္၏။
သီခ်င္းမ်ားတင္ျခင္း
အလြမ္း အေဆြး အခ်စ္ အမုန္း ဒသန သီခ်င္းမ်ား စိတ္ၾကိဳက္တင္ႏိုင္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ MMSY သည္ မိဘေရ႕ွ
မဖြင့္ရေ
ဲ သာ ၾကိဳက္သလို ေအာ္ဟစ္ ဆဲေရး တိုင္းထြာထား ေသာသီခ်င္းမ်ား ညစ္ညမ္းသီခ်င္းမ်ား ကိုေရွာင္၏။
မိသားစုအသြင္ ေဆာင္၏

မိသားစုဟူ ေသာသေဘာအတိုင္း ၾကီးသူကို ႐ိုေသ ငယ္သူကို ညာတာသနား ရြယ္တူကို ေလးစား ၾကမယ္။

မ်ားေသာအားျဖင့္ ယဥ္ေက်းခဲ့ၾကေသာ ျမန္မာမြတ္စလင္မ်ား၏ အေမြကို ထိန္းသိမ္းၾကမယ္။
ေက်ာင္းေတာ္ၾကီး အသြင္ေဆာင္၏
ဘာသာရပ္မ်ိဳးစုံကို သင္ၾကားေသာ ေက်ာင္းၾကီးသကဲ့သို႕ နယ္ပယ္စုံမွလာေသာ ေက်ာင္းသား လူငယ္မ်ား
ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ အေၾကာင္းအရာ အေထြေထြေသာ သုတမ်ား သင္ေပးျခင္း သင္ယူျခင္းေတြ
လုပ္ၾကမယ္။
ကစားကြင္းအသြင္ ေဆာင္၏
Game မ်ား စိန္ေခၚ ယွဥ္ျပိဳင္ကစားျခင္း၊ ဉာဏ္စမ္းပေဟဠိ မ်ားကစားျခင္း၊ အျခား ပညာရပ္ ဆိုင္ရာမ်ား

ယွဥ္ျပိဳင္ျခင္းေတြ စိတ္ၾကိဳက္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
အပမ္းေျဖျခင္း အသြင္ေဆာင္၏
လူငယ္ပီပီ အေပ်ာ္မက္တဲ့ သေဘာေၾကာင့္ ေပ်ာ္စရာေတြရွာမယ္။ chatting ေတြလုပ္မယ္။ စပ္စုမယ္၊ ခင္မင္မႈ
အတိုင္းအတာ အလိုက္ ေနာက္ေျပာင္က်ီစယ္ ႏိုင္ၾကမယ္။
စိတ္ကူးဆန္းသစ္ျခင္းအသြင္ ေဆာင္၏
လူအမ်ားစု မ်ားတြင္ forward ခံရေသာ mail မ်ားကို ဆင့္ကဲ forward လုပ္ၾကျခင္းထက္ ကိုယ္ပိုင္အျမင္ ကိုယ္ပိုင္
idea ကိုယ္ပိုင္ေမးခြန္း မ်ားျဖင့္ ေဆြးေႏြးၾကမယ္။ စိတ္ကူးမ်ား ဆန္းသစ္ျခင္းျဖင့္ မိမိကိုယ္တိုင္ေရာ
မိမိအေပါင္းအေဖာ္မ်ား၏ အရည္အေသြးကို တိုးျမင့္ၾကမယ္။ MMSY site ကို ဝင္ေရာက္ ဖြင့္ၾကည့္ၾကသူတိုင္း
သူတို႕ေပးခဲ့ၾကေသာအခ်ိန္ကို တန္ဖိုးရွိေအာင္ ေပးဆပ္ႏိုင္ဖို႕ၾကိဳးစားၾကမယ္။
ကိုယ္ခ်င္းစာျခင္းအသြင္ ေဆာင္၏
အခက္အခဲေတြ႕ ေနသူမ်ားက ယင္းအခက္အခဲကို တင္ျပႏိုင္ၾကျပီး တတ္အားသ၍ ကူညီ ေဖးမ ၾကမယ္။
လြတ္လပ္ျခင္းအသြင္ ေဆာင္၏
MMSY ကို member အားလုံးပိုင္ဆိုင္၏။ MMSY ကို member အားလုံး ေမာင္းႏွင္၏။ အရာရာကို လြတ္လပ္ေပါ့ပါးစြာ
ခံစားႏိုင္ျပီး မိမိပိုင္ေသာ MMSY ကို မိဘေရွ႕ တြင္ျဖစ္ေစ ညီအကိုေမာင္ႏွမ ေရွ႕တြင္ ျဖစ္ေစ ဖြင့္ၾကည့္ႏိုင္ရမည္။
-----------------------------------------------------------။ ။------------------------------------------------------------
http://mmstudentyouth.ning.com/

ဗ်တ္ဝိ ႏွင့္ ဗ်တၱ
မြတ္စလင္ မ်ားျမန္မာႏိုင္ငံသို႕ အဦးဆုံးေရာက္ရွိသည့္ ေနရာႏွင့္ ကာလ မွာ ပထမျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ၾကီး

ျဖစ္သည့္ ပုဂံေခတ္ ခရစ္သကရာဇ္ ၁၀၄၄ ခု ဟု ျမန္မာ့ရာဇဝင္မ်ားတြင္ မွတ္တမ္းတင္ထားသည္။
ဗ်တ္ဝိ ႏွင့္ ဗ်တၱ ဟု အမည္ရ ေသာ ဗ်တ္မ်ိဳးႏြယ္ဝင္ အာရပ္ သေဘၤာသား ႏွစ္ဦး သည္ ၎တို႕စီးနင္း
လာေသာ သေဘၤာပ်က္ရာမွ ပ်ဥ္ခ်ပ္တစ္ခ်ပ္ ကို အမွီျပဳ၍ သထုံ အနီးရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကမ္းေျခ တစ္ခုသို႕
ေရာက္ရွိခဲ့သည္။[၅၁]
( မ်ိဳးႏြယ္အမည္ ဗ်တ္ ကို အီရတ္၊အာေရဗ်ႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္းသား စူရတီ မြတ္စလင္တို႕အၾကားတြင္

ယေန႕တိုင္ေတြ႕ရွိ ရသည္။) ထိုအာရပ္ မြတ္စလင္ ႏွစ္ဦးသည္ သထုံရွိ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း တစ္ခုတင
ြ ္ ဝင္ေရာက္
ခိုလႈံေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုသူ ႏွစ္ဦး သည္ အရပ္အေမာင္းျမင့္မား ခံ့ညား ၾကျပီး လွ်င္ျမန္ျဖတ္လတ္သန္မာသလို
ရဲစမ
ြ ္းသတၲိလည္းရွိ၏ဟု ေျပာစမွတ္ တြင္ခဲ့သည္။ ထို ဗ်တ္ညီေနာင္ႏွစ္ဦး အေၾကာင္းေဖာ္ျပထားေသာ ျမန္မာ့ရာဇဝင္
မွတ္တမ္း တစ္ခု တြင္မူ ထိုညီေနာင္သည္ ၎တို႕ခိုလႈံေနထိုင္ရာ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းရွိ ၎တို႕အား ခိုလႈံခင
ြ ့္ေပးခဲ့ေသာ
ဘုန္းၾကီးဆြမ္းစားရန္ စီစဥ္ထားေသာ ေဇာ္ဂ်ီ အေသ (ေဇာ္ဂ်ီ ႐ုပ္ကလာပ္) ၏ အသားကို စားျပီးေနာက္ ဆင္ေျပာင္ၾကီး
တစ္ေကာင္မွ် ခြန္အားကို ရရွိခဲ့ သည္ ဟု မွတ္တမ္းတင္ေဖာ္ျပထားသည္။ သထုံ ဘုရင္ သည္ ထိုညီေနာင္တို႕အား
စိုးရိမ္ထိတ္လန္႕သျဖင့္ အၾကီးျဖစ္သူအား ၎ ၏ ဇနီးမယား၏အိမ္တင
ြ ္ အိပ္ေပ်ာ္ေနခိုက္ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ ခဲ့သည္။
ညီငယ္ ျဖစ္သူသည္ ပုဂံသို႕ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္သာြ းျပီး အေနာ္ရထာမင္းၾကီးအပါးေတာ္တင

ြ ္
ဝင္ေရာက္ခိုလႈံခစားခဲ့သည္။ သူသည္ ပုဂံျမိဳ႕ ႏွင့္ မိုင္ေပါင္းအတန္ငယ္ ကြာေဝးေသာ ပုပၸါး ေတာင္သို႕ တစ္ေန႕လွ်င္
ဆယ္ၾကိမ္ သြား၍ ပန္းမ်ားကို ယူလာရေလ့ရွိသည္။
ပုပၸါးရွိ မိန္းမပ်ိဳတစ္ဦး ႏွင့္ အေၾကာင္းပါ၍ ေရႊဖ်င္းညီေနာင္ဟု အမည္တင

ြ ္ခဲ့ေသာ သားႏွစ္ေယာက္
ထြန္းကားခဲ့သည္။[၅၂] ျမန္မာ့သမိုင္း ၏ မွတ္တမ္း တစ္ခု ျဖစ္သည့္ မွန္နန္းရာဇဝင္ တြင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံသို႕
မြတ္စလင္တို႕စတင္ ေရာက္ရွိသည့္ ေဒသႏွင့္ကာလကို ပထမျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ၾကီး (ျမန္မာအင္ပါယာ)
တြင္းခရစ္သကရာဇ္ ၁၀၅၀ ခန္႕ ဟု ျပဆိုသည္။ ဗ်တ္ဝိ ႏွင့္ ဗ်တၱ ဟု အမည္ရေသာ အာရပ္ညီေနာင္ႏွစ္ဦးတို႕သည္
သထုံ သို႕ေရာက္ရွိခဲ့ ေၾကာင္း ၊[၈][၅၃] သထုံ ဘုရင္ သည္ ထိုညီေနာင္ ၏ အစြမ္းသတၱိ ကို ထိတ္လန္႕မိျပီး အစ္ကို
ျဖစ္သူ ဗ်တ္ဝိ ကို လုပ္ၾကံ သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း ၊[၅၄] အငယ္ျဖစ္သူ ဗ်တၱ သည္ ပုဂံ သို႕ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္သာြ း
ျပီး အေနာ္ရထာမင္းၾကီး ထံတင
ြ ္ ခိုလႈံခစား ခဲ့ေၾကာင္း ၊[၅၄] ပုပၸါး အရပ္ရွိ မိန္းမပ်ိဳတစ္ဦးႏွင့္ အေၾကာင္းပါခဲ့ျပီး ေရႊဖ်ဥ္း
ညီေနာင္ ဟု တြင္ေသာ သားႏွစ္ဦးထြန္းကားခဲ့ေၾကာင္း ကို လည္းအဆိုပါ မွန္နန္းရာဇဝင္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားသည္။[၅၄]
http://en.wikipedia.org/wiki/Islam_in_Myanmar#Byat_Wi_and_Byat_Ta ကိုဘာသာျပန္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ေရႊဖ်င္းညီေနာင္
ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေရႊဖ်င္းညီေနာင္တို႕သည္ လည္း အေနာ္ရထာမင္းထံပါးတြင္ သူရေ

ဲ ကာင္းစစ္သည္ေတာ္
အျဖစ္အမႈေတာ္ ထမ္းခဲ့ၾကသည္။ ရန္သူ႕နယ္ေျမအတြင္းစည္းသို႕ လွ်ိဳ႕ဝွက္ထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္ရေသာ
အထူးစစ္သည္ အျဖစ္ပင္ အမႈေတာ္ ထမ္းခဲ့ၾကသည္။ ၎တို႕သည္ တ႐ုတ္ဘုရင္ ဥတည္ဘာြ း ၏ ကိုယ္ရံ
ေတာ္အေစာင့္အေရွာက္တပ္မ်ား ကို လွ်ိဳ႕ဝွက္ ထိုးေဖာက္၍ ဥတည္ဘာြ း ၏ ခႏၶာကိုယ္ေပၚတြင္ ထုံးျဖဴျဖင့္
မ်ဥ္းသုံးေၾကာင္းဆြခ
ဲ ဲ့ျပီး နံရံေပၚတြင္လည္း အေနာ္ရထာမင္းၾကီး၏ရာဇသံ ကို ေရးထားခဲ့သည့္ အျဖစ္
အေၾကာင္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပိုမို ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားလာခဲ့သည္။ ထိုအေၾကာင္းျခင္းရာေၾကာင့္ အင္အား
စြမ္းပကား ၾကီးမားလွေသာ တ႐ုတ္ စစ္တပ္ၾကီးႏွင့္ တ႐ုတ္ဘုရင္ၾကီး တို႕သည္ ေၾကာက္ရြံ႕ ထိတ္လန္႕
၍ ျမန္မာတို႕ႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကသည္။ [55]
ပုဂံျပည္ ဦးတည္ဘာြ းတို႕ အၾကား အေရးေတာ္ပုံတင

ြ ္ ေအာင္ျမင္စာြ အမႈေတာ္ထမ္းခဲ့ ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ
၎တို႕သည္ ကြပ္မ်က္ျခင္းခံခဲ့ၾကရသည္ ။ မႏၲေလးျမိဳ႕ ၏ ေျမာက္ဖက္ ေတာင္ျပဳန္းအရပ္တင
ြ ္ တည္ထားမည့္ ေစတီ
တစ္ဆူ ဌာပနာ ေဆာက္လုပ္ ရာတြင္၎တို႕ ပါဝင္ ရန္ ျငင္းပယ္ခဲ့ သျဖင့္ ရာဇမာန္ရွျခင္း ခံခဲ့ၾကရသည္ဟု
ေယဘုယ်အားျဖင့္ ယူဆၾကသည္။ [56] ညီေနာင္ႏွစ္ဦး အား အညႇိဳးအေတးထားရွိေသာ သူတို႕သည္ ေစတီ တြင္
အုတ္ႏွစ္ခ်ပ္စာေနရာကို အေနာ္ရထာမင္းၾကီး ျမင္သာေစရန္ အလြတ္ထားခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးသည္
အမႈသာြ းအမႈလာကို စုံစမ္းၾကားနာ စစ္ေဆးေတာ္မူျပီးေနာက္ ၎ညီေနာင္ႏွစ္ဦးအားအမိန္႕ေတာ္ မနာခံသည့္
ျပစ္ဒဏ္မွ်သာေပးရန္ ရာဇသတ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ သို႕ရာတြင္ ၎ညီေနာင္တို႕သည္ ျပစ္ဒဏ္ အစား သတ္ျဖတ္ ျခင္းကို
ခံခဲ့ရသည္။
၎တို႕ကို သတ္ျဖတ္ ျပီးေနာက္ အေနာ္ရထာမင္းၾကီး၏ ေဖာင္ေတာ္သည္ ေရြ႕လ်ား ၍ မရပဲ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။

ဤသို႕ ျဖစ္ရျခင္း မွာ ေရႊဖ်င္းညီေနာင္တို႕အား သတ္ျဖတ္ျခင္းကို မလိုလားေသာ မိတ္ေဆြ မင္းမႈထမ္း တို႕၏
အသံတိတ္ ဆႏၵျပ ကန္႕ကြက္ျခင္းေၾကာင့္ လည္း ျဖစ္ဖယ
ြ ္ရာသည္။ ထိုစဥ္က ေတာ္ဝင္ သေဘၤာသားတို႕
အမ်ားစုမွာ မြတ္စလင္ မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အိႏၵိယလူမ်ိဳး နန္းတြင္းပညာရွိ ပုဏၰားျဖဴ ပုဏၰားမည္း မ်ားက
ေရႊဖ်င္းညီေနာင္တို႕သည္ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးအား သစၥၥာေစာင့္သိစာြ အမႈေတာ္ထမ္းခဲ့ေသာ္လည္း
မတရားသျဖင့္ အျပစ္ေပး ခံရျပီး နတ္ အျဖစ္သို႕ ဘဝ ေျပာင္းသြား၍ မေက်နပ္ခ်က္ကို ေဖာ္ျပ သည့္အေန
ျဖင့္ ေတာ္ဝင္ေဖာင္ေတာ္ ၏ တက္မ ကို ဆြက
ဲ ိုင္ ထားေသာေၾကာင့္ ေဖာင္ေတာ္ ေရြ႕လ်ားမရ ျဖစ္ေနသည္
ဟူ၍ ေလွ်ာက္တင္ ၾကသည္။ ထိုသို႕ေလွ်ာက္တင္ၾကေသာအခါ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးသည္ ေရႊဖ်ဥ္းညီေနာင္
ႏွစ္ဦးအား ရည္စူး၍ နတ္ကန
ြ ္း ၾကီးတစ္ခု ေဆာက္လုပ္ေစျပီး လူတို႕အား ထိုညီေနာင္ကို ကိုးကြယ္ ပသ ေစသည္။
[57]
စြမ္းပကားၾကီးမား စိုးရိမ္ဖယ
ြ ္ရာ ေသာ ျပိဳင္ဘက္ တို႕အား သတ္ျဖတ္ ရွင္းလင္း ျပီးေနာက္ အသတ္ျဖတ္ခံ
တို႕ အား ၾကည္ညိဳေသာ ဘက္ေတာ္သား မိတ္ေဆြ မ်ား ေက်နပ္ႏွစ္သိမ့္ေစရန္ အလို႕ငွါ ေသျပီးေသာ
သူတို႕ ၏ အစိမ္းနတ္ ကို လူတို႕ကိုးကြယ္ ရာ အျဖစ္ သမုတ္၍ နတ္ကန
ြ ္း ေဆာက္လုပ္ျခင္း အေလ့သည္
ေရွးျမန္မာဘုရင္တို႕ ျပဳေလ့ျပဳ ထ ရွိေသာ ရာဇ ပရိယာယ္ တစ္မ်ိဳးသာလွ်င္ ျဖစ္သည္။ ဤသို႕ျဖင့္ ေတာင္ျပဳန္း
ရြာသည္ ငါးရက္ ခန္႕စည္ကားေသာ ပြေ
ဲ တာ္ၾကီး ကို ႏွစ္စဥ္ က်င္းပရာ ဌာေန တစ္ခု ျဖစ္လာသည္။
မႏၲေလးျမိဳ႕ ေျမာက္ဖက္ ၁၄ ကီလိုမီတာ အကြာရွိ ေတာင္ျပဳန္း ရြာတြင္ နတ္ကန
ြ ္း ေပါင္း ၇၀၀၀ ခန္႕ရွိျပီး
နတ္ကန
ြ ္း ၂၀၀၀ နီးပါးသည္ ရြာ၏ အေက်ာ္ၾကားဆုံး မင္းသား ညီေနာင္ျဖစ္ၾကသည့္ ေရႊဖ်ဥ္းၾကီး ႏွင့္
ေရႊဖ်ဥ္းေလး တို႕အား ရည္စူးကိုးကြယ္ ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ [58]
ယေန႕တိုင္ အယုံအၾကည္ရွိသူမ်ား သည္ နတ္ကန

ြ ္း ႏွင့္ ညီေနာင္ႏွစ္ဦးတို႕အား ကိုးကြယ္ၾကသည္။ ထို ကိုးကြယ္သူ
မ်ားသည္ မိ႐ိုးဖလာဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ဝက္သား ကို ေရွာင္ၾကသည္။ ယေန႕တိုင္ ႏွစ္စဥ္

စည္ကားသိုက္ျမိဳက္စာြ က်င္းပျမဲေတာင္ျပဳန္း ပြေ

ဲ တာ္ သို႕ သြားေရာက္စဥ္ ဘတ္စ္ကား (သို႕) ကားေပၚတြင္
တစ္ဦးတစ္ေယာက္ မွ ဝက္သားကို သယ္ေဆာင္သာြ းျခင္းမျပဳရ ဟု ယုံၾကည္ၾကသည္။ ေၾကကြဖ
ဲ ယ
ြ ္ရာ ကြပ္မ်က္မႈ ကို
အေၾကာင္းခံသည့္ အုပ္ခ်ပ္ႏွစ္ခ်ပ္စာ ေနရာလြတ္ကို ယေန႕တိုင္ ျမင္ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။[59]
သို႕ျဖင့္ ေရႊဖ်ဥ္းညီေနာင္တို႕သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတင

ြ ္ ဘာသာေရး ယုံၾကည္မႈ ေၾကာင့္ ႏွိပ္ကပ
ြ ္ ခံရသည့္ ဦးဆုံးေသာ
မြတ္စလင္မ်ားအျဖစ္သို႕ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာမင္းၾကီး (ခရစ္ ၁၀၄၄-၁၀၇၇) လက္ထက္ တြင္
ျမန္မာမြတ္စလင္ စစ္သည္ေတာ္မ်ားႏွင့္ ကိုယ္ရံေတာ္ သက္ေတာ္ေစာင့္ တပ္မ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။ မင္းၾကီးစြာေစာ္ကဲ
နန္းစံ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ မြန္ (တလိုင္း) တို႕ ၏ ျမိဳ႕ေတာ္ မုတမ
ၱ ျမိဳ႕ အား အေနာ္ရထာမင္းၾကီး စစ္ျပဳတိုက္ခိုက္စဥ္
မြတ္စလင္ စစ္တပ္အရာရွိ ႏွစ္ဦးသည္ အလြန္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခုခံ ကာကြယ္ ခဲ့သည္။ [60]
http://en.wikipedia.org/wiki/Islam_in_Myanmar#Byat_Wi_and_Byat_Ta ကိုဘာသာျပန္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

သူေတာ္စင္ေရႊဘိုသခင္ၾကီး(၄)ပါး
ဆရာႀကီးေလးပါးမွာ ျပည္ေ႐ႊဘုိတင
ြ ္ စုေပါင္းေနထိုင္ခဲ့သူမ်ားမဟုတ္ပဲ ေဒသခြမ
ဲ ်ားတြင္ ေနထိုင္သူမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။
ဘုရင္မင္းျမတ္ အမ်က္ေတာ္႐ွ၍ ဆင့္ေခၚေတာ္မူခ်ိန္မွသာ ေ႐ႊဘုိမင္းေနျပည္ေတာ္သုိ႔ စု႐ုံးေရာက္႐ွိခဲ့ၾကၿပီး
ျပစ္ဒဏ္သင့္ခံခဲ့ရေသာ သူေတာ္စင္ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ႀကီးမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။
ဦးေအာင္ေဇယ်သည္ ၁၇၅၉-ခုတင
ြ ္ ယုိးဒယားသုိ႔ စစ္မထြက္မီ တိုေတာင္းလွေသာကာလ၌ သာသနာ့ဂုိဏ္းကြမ
ဲ ်ား
ေပၚေပါက္သည္ကုိ ေျဖ႐ွင္းခဲ့သည္။ ၀ိနည္းေတာ္ႏွင့္အညီ ရဟန္းေတာ္မ်ားကုိ က်င့္သုံးေစသည္။ ၀ိနည္းေတာ္ကုိ
မ႐ုိမေသ မလိုက္နာသူတုိ႔အား ဒဏ္ခတ္ေစရန္ မဟာဒါန္၀န္ ခန္႔အပ္သည္။ ၁၇၅၉-ခုႏွစ္တင
ြ ္
သာသနာေတာ္သန္႔႐ွင္းေရးအား တာ၀န္ယူေဆာင္႐က
ြ ္ရေသာေၾကာင့္ ကုိးကြယ္မႈအမ်ဳိးမ်ဳိးအား သန္႔႐ွင္းေစခဲ့ရာ
ပသီမတ
ြ ္စ္လင္မ္ တုိ႔၏ ဓေလ့ထုံးတမ္းအား ေမးျမန္းစဥ္ ေဂါ၀ိႏၵပုဏၰား၏ ေလွ်ာက္တင္မႈအရ ပသီမတ
ြ ္စ္လင္မ္ တုိ႔အား
ဆင့္ေခၚေတာ္မူၿပီး စစ္ေဆးေမးျမန္းခဲ့သည္တင
ြ ္ သာသနာ့ယုံၾကည္္ခ်က္အား ေလွ်ာက္ထားခဲ့ၾကသည္။
ေဂါ၀ိႏၵပုဏၰားစကားႏွင့္ ညီညတ
ြ ္သည္ဟု မင္းတရားႀကီးထင္မွတ္ေတာ္မူၿပီး ဆရာႀကီး(၄)ပါးအား
အယူလမ
ဲြ ွားေနသည္။ တရားေဒသနာေတာ္ ေဟာၾကားျပဳျပင္ရန္ အခ်ဳပ္အာဏာသားတုိ႔လက္သုိ႔ လႊအ
ဲ ပ္ ခဲ့သည္။
မလိုက္နာျငင္းဆန္က စီရင္ရန္ အမိန္႔ခ်မွတ္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ဆရာႀကီး(၄)ပါးတုိ႔မွာ
ေနာက္သားေျမးတုိ႔အေရးေျမာ္ေတြးၿပီး ယုံၾကည္ခ်က္အတြက္ အသက္ေပးဆက္ခဲ့ၾကသည္။ ဆရာႀကီး(၄)ပါးကုိ
ေခါင္းျဖတ္သတ္လိုက္သည္။
ထုိအခ်ိန္တင
ြ ္ ဥပၸါပ်ံ၊ ေတာ္လ၊ဲ ငလ်င္လႈပ္၊ ေမွာင္ႀကီးက်ၿပီး ကုန္းေဘာင္ ေရႊျပည္တင
ြ ္ မုိးႀကိဳး(၁၃)ခ်က္
တစ္ၿပိဳင္တည္းပစ္ခတ္သည္။ ဤနမိတ္အား ဘုရင္မင္းျမတ္မွ နကၡတ္ေဗဒင္ပညာေက်ာ္ မ်ားအား
ေခၚယူေမးျမန္းေတာ္မူရာ လူမ်ဳိးတစ္ရာ့တစ္ပါးတုိ႔တင
ြ ္ မည္သည့္လူမ်ဳိးဘာသာ ယုံၾကည္မႈကုိမွ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္၊
မပယ္ဖ်က္သင့္ေၾကာင္း၊ ယခုအျဖစ္အပ်က္မွာ တစ္ရာ့တစ္ပါးေသာ လူမ်ဳိးမွ သူေတာ္စင္တုိ႔ ေသြးေျမက်၍ ဤသုိ႔
အတိတ္နမိတ္ႀကီးမ်ားျပပါသည္။ (၃)ႏွစ္မုိးေခါင္ရန္ ကိန္း႐ွိပါေၾကာင္း ပညာ႐ွိမ်ားမွ ေလွ်ာက္တင္ၾကသည္။
ဘုရင္မင္းျမတ္မွ ဆရာႀကီး(၄)ပါး အေျခအေန၊ ကၽြန္ယုံေတာ္မ်ားအားေမးေတာ္မူရာ ဆရာႀကီးတုိ႔ မေခ်မငံျပဳ၍
လက္လန
ြ ္သာြ းေၾကာင္း သံေတာ္ဦးတင္ရာ အသင္တုိ႔ မိုက္မေ
ဲ လစြတကားဟု အျပစ္ေတာ္ တင္ကာ
မလုိတမာကုန္းေခ်ာသည့္ လက္သုံးေတာ္ ၀ကၤပုဏၰားအား ေထာင္သင
ြ ္း၍ အက်ဥ္းထားေစ အမိန္႔ေတာ္သတ္မွတ္ၿပီး
ဆရာႀကီး(၄)ပါး ခႏၶာ၀န္ခ်ရာေနရာသုိ႔ သြားေရာက္ၾကည့္႐ႈရာ ျခေတာင္ပုိ႔(၄)လုံး ျဖစ္ေနသည္ကုိျမင္ေတာ္မူလွ်င္
အမွန္ပင္သူေတာ္စင္မ်ားပါတကားဟု ယူက်ဳံးမရျဖစ္ကာ ၎ေနရာကုိ မင္းမႈထမ္းမ်ားအား သဲျဖဴခင္း၊ ရာဇမတ္ကာၿပီး
ေ႐ႊထီး(၄)လက္မုိး၍ အေစာင့္ထားရန္ အမိန္႔ေတာ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ နန္းေတာ္သုိ႔ျပန္ၿပီး ၀ကၤပုဏၰားမိုက္အား
သတ္ေစရန္ အမိန္႔ခ်ကာ သုံးေထာင္ခုႏွစ္ရာ ဆရာႀကီးမ်ဳိးႏြယ္မ်ားကုိ ဆင့္ေခၚၿပီး မလုိတမာကုန္းေခ်ာစကားေၾကာင့္
ယူက်ံဳးမရျဖစ္ရေၾကာင္း ဆရာႀကီး(၄)ပါးကုိရည္စူး၍
၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ေလးေဆာင္လွဴဒါန္းတည္ေဆာက္ေပးမည့္အေၾကာင္း မိန္႔ၾကားေတာ္မူသည္။ ေျမဒူးၿမိဳ႕တြင္
မွန္စီေ႐ႊခ်ဗလီႀကီး(၄)လုံး တိုင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား အား ခ်ီးေျမွာက္ခဲ့သည္။
႐ွက်ရတြလ္အီမံက်မ္းလာ သခင္ႀကီး(၄)ပါးအေၾကာင္း
ျမန္မာဘုရင္ကုိ တင္သင
ြ ္းလႊာ (၁၂၄၅-ခုႏွစ္၊ ေတာ္သလင္းလ)
ဘုရားကၽြန္ေတာ္ ေျမဒူးၿမိဳ႕ေန သေဘၤာဘလီ၀င္၊ တကာႀကီးငယ္တုိ႔ႏွင့္ ပသီေက်ာင္းထိုင္ ဆရာမုိ႔ဟရစ္ဒင္

ေ႐ႊဘ၀ါးေတာ္ေအာက္ ႐ွိခုိးသံေတာ္ဦးတင္ပါသည္ဘုရား ။
အင္း၀မင္းဆက္ စေနမင္းလက္ထက္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ (၉၀၀)ေက်ာ္က မြတ္စ္လင္မ္လူေပါင္း

သုံးေထာင္ခန
ြ ္ႏွစ္ရာတုိ႔သည္ ကာသီေရႊ၀ါ၊ ကာသီေရႊဒုံး၊ ကာသီပန္း၀ါ၊ ကာသီျမတ္ၾကာ မင္နာႏုရပ္၊ မင္းန၀ါဟရပ္၊
မင္းသီဟရပ္၊ မင္းေနမ်ဳိးဂုဏၰရတ္တု႔ိႏွင့္ ၀င္စားလာေရာက္ရာ စားၿမဲ ေနၿမဲ ေပးခ်သနားေတာ္မူၿပီးလွ်င္ ေရႊခ်မွန္စီ

ပလီ(၄)လုံး ေျမဒူးၿမိဳ႕အတြင္း တည္လုပ္သနားေတာ္ျမတ္ခံရ၍ က်မ္းဂန္ႏွင့္အညီ က်င့္ေဆာင္ေနထိုင္ၾကသည္ေနာက္

ယခု ဘုရင္မင္းျမတ္ေဘးေတာ္ အေလာင္းမင္းတရားႀကီးလက္ထက္ မြတ္စ္လင္မ္လူမ်ဳိးတုိ႔ကုိ မျမင္ဘူးသည္ႏွင့္
အပါးေတာ္တင
ြ ္ ကၽြန္ယုံ ပုဏၰား ေဂါ၀ိႏၵကိ ေမးေတာ္မူရာ ေဂါ၀ိႏၵပုဏၰားက ၎လူမ်ဳိးတုိ႔သည္ ၾကက္ငွက္ကၽြႏ
ဲ ာြ းတုိ႔ကုိ
အ႐ွင္လတ္လတ္ လွီးျဖတ္သစား၊ အယူမွားေသာသူ လူမ်ဳိးျဖစ္ပါေသာေၾကာင့္ ဟင္ဒတ
ြ ္စတံဒလင္လိ
(ေဒလီ)ဗာရာဏသီၿမိဳ႕မ်ားက ႏွင္ထုတ္လိုက္ေသာသူမ်ားျဖစ္ပါေၾကာင္း ႐ွိခုိးသံေတာ္ဦးတင္၍ ကၽြန္ေတာ္မ်ဳိးေဘး၊
ဆရာႀကီး မုဟမၼဒ္ေ႐ွာင္႐ွန္၊ ဆရာႀကီး မုိဟစ္ဗလ
ြ ႅာ၊ ဆရာႀကီး႐ွမၼဒါရ္၊ ဆရာႀကီးအြတ္သမံ တုိ႔ကုိ
အရေတာင္းေတာ္မူၿပီးလွ်င္ အစၥလာမ္ဘာသာကုိလႊတ္၍ ၀က္သားကုိစားရ မည္။ ႐ုပ္ပာြ းဆင္းတုတုိ႔ကုိ
႐ွိခုိးပူေဇာ္ရမည္။ ရာဇမာန္ပာြ း၍ ေထာင္မွာ အက်ဥ္းခ်ထား၊ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္၊ အသက္ကုိ အေသသတ္မည္၊
ထုတ္ယူသာြ းရာ ၎ဆရာႀကီး(၄)ပါးတုိ႔သည္ သုသာန္၀မွာ ၀ုိဇူသန္႔စင္၍ ဒုိရကအတ္ နမာတ္ဖတ္႐တ
ြ ္
ဒုိအာဆုေတာင္းၿပီးလွ်င္ ဦးခ်စစ္ဂ်ဒါတြင္းမွာ အေသခံေသာေၾကာင့္ ေကာင္းကင္က အတိတ္ႀကီးနမိတ္ႀကီးျပသည္။
ငလ်င္လႈပ္သည္။ ဥပၸါတ္ပ်ံသည္၊ ေတာ္လသ
ဲ ည္။ နန္းေတာ္ကန္ေတာ့တိုင္ကုိ မုိးႀကိဳးပစ္သည္။ ေမွာင္က်သည္။
ေနမထြက္ ၾကယ္ေပၚသည္။ ေန႔ကုိညဥ့္အတိ ျဖစ္ေနသည္။ ေန႔ည၌မကြဲ႐ွိေနေသာေၾကာင့္ ေဂါ၀ိႏၵပုဏၰားကုိ ေထာင္မွာ
အက်ဥ္းထား သင့္၊ မသင့္ကုိ ခ်င့္ခ်ိန္၍ အဆုံးစီရင္မည္။ ၾကယ္သာြ းေနသြား အတိတ္ကိန္းခန္းကုိ နားလည္သူပညာ႐ွိ
တုိ႔ကုိ ေခၚ၊ အမိန္႔ေတာ္ႏွင့္ေခၚၿပီးလွ်င္ ေမးေတာ္မူျပန္ရာ ၎ပညာ႐ွိတုိ႔က လူမ်ဳိးတစ္ရာ့တစ္ပါးတြင္ တစ္ပါးလူမ်ဳိးကုိ
မပယ္သင့္၊ ဦးေခါင္းကေသြးသည္ ေျမတြင္စန
ြ ္းၿငိပါေသာေၾကာင့္ အစားအစာ မြတ္သိပ္ရန္၊ မုိးသုံးႏွစ္မၿခိမ္းမ႐ြာရွိမည္။
မုိးေမွာင္လည္း ခုႏွစ္ရက္လည္မွ လင္းမည္၊ ထင္ျမင္ပါေၾကာင္း ႐ွိခုိးသံေတာ္ဦးတင္ၾက၍ သူေတာ္စင္ မွန္မမွန္ကုိ
သုႆာန္၀မွာ အေစာင့္ႏွင့္ထား၊ မိန္႔ေတာ္မူၿပီးလွ်င္ ၎ ဆရာႀကီးေလးပါးအေလာင္းသည္ မဖူးမေရာင္၊ မသုိးမပုတ္၊
က်ီးငွက္တုိ႔အခ်ဥ္း ေမွာင္လင္းသည့္ေနာက္ ခုႏွစ္ရက္႐ွိလွ်င္ ျခေတာင္ပုိ႔ေလးလုံး အထူးအဆန္းသည္ကုိ
ေ႐ႊနားေတာ္ျမတ္ ၾကားသိေတာ္မူ၍ ရာဇမတ္ကာရန္ ေ႐ႊထီးေလးစင္းအုပ္ထား႐ွိသည့္ေနာက္
မုိးသုံးႏွစ္မၿခိမ္းမ႐ြာ႐ွိသည္ႏွင့္ ေျမဒူးၿမိဳ႕သုိ႔ ထြက္စံေတာ္မူ၍ မူးျမစ္တူးေဖာက္၊ ေ႐ႊဘုိကန္ေတာ္သုိ႔ ေရသြင္းေတာ္မူပါ
ဆရာႀကီး(၄)ပါးတုိ႔ အဆက္အႏြယ္ကုိေခၚ၍ ေ႐ွးအစဥ္အလာ ဘာသာထုံးစံက်မ္းဂန္ထက
ြ ္႐ွိသည့္အတိုင္း က်င့္ေဆာင္
ကုိးကြယ္ စားေသာက္ေနထုိင္ၿမဲ ၿငိမ္၀ပ္စာြ ေနထိုင္ရမည္။ အထက္ကနည္း ေရႊခ်မွန္စီ ဗလီေလးလုံး ေျမဒူးၿမိဳ႕အတြင္း
တည္လုပ္သနားေတာ္မူျပန္၍ ငါးႏွစ္ျမန္မာႏွင့္ ေရာေႏွာ႐ွိေနသည္ကုိ ၎မင္းတရားႀကီး လက္ထက္ကစ၍
ျမန္မာႏိုင္ငံတင
ြ ္ မြတ္စ္လင္မ္လူမ်ဳိးတုိ႔ ထင္ေပၚ စည္ပင္႐ွိၾကပါသည္။ ၎ေ႐ႊခ်မွန္စီ တည္လုပ္ေတာ္မူခဲ့သည္။
သေဘၤာဗလီသည္ ပတိမ္းစားအေရးတြင္ သူပုန္လူဆုိးတုိ႔ ဖ်က္ဆီးပ်က္စီး၊ အမႈထမ္း ဆင္းရဲသားတုိ႔ မတည္မလုပ္ႏိုင္
ယခုတိုင္ ဗလီ၀င္လူတစ္ရာေက်ာ္တုိ႔သည္ ၀တ္၀ါ႐ုိဇာ နမာဇ္ ေစာင့္ထိန္းရန္ မ႐ွိသည္ျဖစ္ပါေသာေၾကာင့္
ဘုရားကုိယ္စားေတာ္စားတည္လုပ္ မစေတာ္မူလွ်င္ ကမၻာထက္ဆုံးတိုင္ ကုသုိလ္ေတာ္သည္
အေခါင္အဖူးထူးျမတ္လွသည္။ သိမ္ဗလီျဖစ္ပါ၍ တည္လုပ္မစ သနားေတာ္ျမတ္ခံရပါမည့္အေၾကာင္းကုိ
ေ႐ႊဖ၀ါးေတာ္ေအာက္ ႐ွိခုိးသံေတာ္ဦးတင္ပါသည္။
(ေျမဒူး႐ိႈက္မုိဟ္ယစ္ဒီန္ (ခ) ဦးေ႐ႊေတာင္ေရး ႐ွဂ်ရတြလ္အီမံက်မ္းႏွင့္ ဖြသာေအ့အလြတ္႐ွဟူရ္က်မ္း၊ ၂-က်မ္းတြဲ စာ
၁၆၇-၁၆၉)
ဤသခၤါရေလာကၾကီးတြင္ အလႅာဟ္အသွ်င္ျမတ္အား႐ိုက်ိဳးသစၥာရွိေသာ မြတ္စ္လင္မ္ေမာင္ႏွမမ်ားအား

မတရားသတ္ျဖတ္၊ အႏိုင္က်င့္၊ ႏွိတ္ကတ
ြ ္ခ်င္းတို႕သည္ အခ်ည္းႏွီးျဖစ္သာြ းမည္မဟုတ္။ ေသျပီးေနာက္
ေနာင္တမလြန္ဘဝ မဆိုထားဘိ၊ သည္လက္ရွိဘဝမွာပင္ လူသားတို႕၏ ေကာင္းက်ိဳး၊ ဆိုးက်ိဳး
ကိုမ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ခံစားရမည္။
မြတ္စ္လင္မ္ေမာင္ႏွမမ်ား ကိုယ္တတ္ႏိုင္သေလာက္ ထိုသခင္ၾကီး ၄ ပါးႏွင့္ အမၻာတစ္ဝွမ္းအျပစ္မဲ့

မတရားသတ္ျဖတ္ခံရေသာ မြတ္စ္လင္မ္ရွဟီဒီမ်ားအတြက္ ေဇရာဒဟ္ျပဳ၊ ဒုအာဆုမန
ြ ္ေကာင္းမ်ား
ေတာင္းေပးၾကပါရန္ေမတၱာရပ္ခံပါသည္။

ဆရာႀကီးဦးႏု
တကၠသိုလ္စိုးလြင္ (ေရႊမန္းတကၠသိုလ္) တင္ျပသည္။
ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ကို တတိယအႀကိမ္တည္ေထာင္ေတာ္မူခဲ့ေသာ အေလာင္းမင္းတရားႀကီး၏

သားေတာ္ႀကီး အိမ္ေရွ႕ဥပရာဇာသည္ ဖခမည္းေတာ္၏ ေရႊနန္းစည္းစိမ္ကို ဆက္ခံစိုးစံစဥ္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၄၂-
ခုတင
ြ ္ ရတနာသိဃမ
ၤ င္းေနျပည္ေတာ္ႀကီးတြင္ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။
ဆရာႀကီးဦးႏု၏ ေမြးသကၠရာဇ္ကို မည္ကဲ့သို႔ သိရွိရသနည္းဟူမူ ဆရာႀကီးဦးႏု ျပဳစုေရးသားခဲ့ေသာ သံုးခဏ္းက်မ္း

အျပီးတြင္ က်မ္းၿပီးသကၠရာဇ္ ၁၁၅၆-ခုဟူ၍ ျပဆိုထားေပသည္ ဆရာၾကီး ဦးႏု မိမိအသက္ ၃၂- ႏွစ္ရွိေသာအခါ
သုံးခဏ္းက်မ္း ျပဳစုေၾကာင္း သုံးခဏ္းအစ စာမ်က္ႏွာတြင္ ေရးသားထားေလသည္ ထုိေၾကာင့္ က်မ္းျပီးသကၠရာဇ္
ႏွင့္တက
ြ ္စစ္သည္ရွိေသာ္ ဆရာၾကီး၏ ေမြးသကၠရာဇ္ကိုရွိေပသည္ ဟစ္ဂ်ရီသကၠရာဇ္အားျဖင့္ ၁၁၇၈ ခုဖာြ း
ျဖစ္ေပသည္။
ဆရာၾကီးဦးႏု၏ ငယ္နာမည္ကား မုဟမၼဒ္ကာစင္မ္ ဟူ၏ ဆရာၾကီးသည္က်မ္းျပဳတိုင္း က်မ္းျပဳသူ၏ အမည္နာမကို

အထူးသိေစရန္ စကား၀ွက္မ်ားျဖင့္ေရးသားေလ့ရွိ၏ သုံးဆယ့္ ငါးခဏ္းက်မ္းအဆုံးတြင္ ေရးသားထားသည္မွာ
စာျပဳသူမွာ ေျခာက္စစြာ၊ မ-မွာ ဆြအ
ဲ စ္လွ်င္၊ င-ကိုသတိၳဆျြဲ ပီးမွ၊န-မွာေလးေအာက္တင
ြ ္၊သည္တင
ြ ္ နာမ၊ပုံေသက်၊
ေတြးယူေပရွင္၊ဟူ၍၎ေျခာက္ခဏ္း က်မ္းအဆုံးတြင္လည္း ေရးသားသည္မွာ ဤစာျပဳသူ၊ လြယ္တကူ၊
ေတြးယူသိစရာ၊ သေ၀အစ၊ မ-ကိုခ်၊င-တြင္အစုံပါ၊ နကိုအေခ်ာင္းငင္၍ေပါင္း၊ စာေကာင္းျပဳဆရာ ဟူ၍၎င္း
ပညတ္ခတ
ဲြ န္း ဆယ္ေျခာက္ပုိဒ္ က်မ္းအဆံုးတြင္လည္း ကြၽန္နာမကား၊ အစေျခာက္တည္၊ ေရးသည္-မမွာ၊
အစ္ဆက
ဲြ ာပင္၊ င-တြင္သတ္တ၊ ဆြမ
ဲ ွတသြယ္၊ နငယ္ကိုမွာ၊ေလးဆြပ
ဲ ါေလာ့သည္ကားနာမ၊ ပုံေသၾက၏။ ဟူ၍
အသီးသီး ေတြ႔ရွိရေပသည္။
ဆရာၾကီးဦးႏု၏ ဘုိးဘြား မိဘတို႔သည္ အင္း၀ဇာတိျဖစ္ေပသည္ ထိုေၾကာင့္ဆရာၾကီး ဦးႏုသည္ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္

အဆက္အႏြယ္ေလးရပ္ျဖစ္ေသာ အင္း၀ဆက္၊ သုံးေထာင့္ငါးရာဆက္၊ ရခုိင္ဆက္၊ ကသည္းဆက္ဟူ၍ရွိရာ
ဆရာၾကီးဦးႏု၏ အဆက္ အႏြယ္သည္ အင္း၀ဆက္ျဖစ္ေပသည္။ သက္ေသသာဓက အေထာက္အထားကို
ျပဆိုရလွ်င္ ဆရာၾကီးဦးႏုျပဳစုေသာ ဆယ့္ငါးခဏ္းက်မ္း နိဂုံးတြင္ မိမိ၏အဆက္အႏြယ္ကိုစာရႈသူတို႔ သိေစရန္
ေရးသားထားသည္ ေလွ်ာက္ဟံဆိုဘယ
ြ ္၊ အေၾကာင္း၀ယ္ကား၊ေမြးမယ္မိဘ၊ဘိုးေဘးစသည္အင္း၀ဇာတိ၊ ျဖစ္ဘိမွန္စာြ
ကြႏု္ပ္မွာကား၊ ရတနာ သိဃ၊ၤ ျပည္မကုန္းေဘာင္၊ တည္ေထာင္သာသနာ၊ ထြန္းေသာခါ၀ယ္၊ ရာဇာ႒ါနီ ျဖစ္ျပီးမွန္ျငား၊
ေရႊဘိုသားရွင့္၊...ထို႔ေၾကာင့္ ဆရာၾကီး ဦးႏုသည္အဆက္အႏြယ္အားျဖင့္ အင္း၀ဆက္ကျဖစ္၍ ဇာတိအားျဖင့္
ရတနာသိဃ၊ၤ ေရႊဘိုျမိဳ႕ေပတည္း။
ဆရာၾကီးဦးႏု၏ မိဘတုိ႔သည္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၁၃ - ခုႏွစ္တင

ြ ္ ဟံသာ၀တီ မြန္ဘုရင္က အ၀ျမိဳ႕ေတာ္ၾကီးကို
တိုက္ခိုက္ရာ အ၀ျမိဳ႕ေတာ္ၾကီး ပ်က္သည္တင
ြ ္ ဦးေအာင္ေဇယ်သည္ မုဆိုးဖို အရပ္မွ ျခားနား၍ တထီးတနန္း
တည္ေထာင္ရာတြင္ ျမန္မာတို႕သည္ ဦးေအာင္ေဇယ် ၏ဘုန္းေတာ္ရိပ္ကို ခိုလႈံရန္၀င္လာၾကေလသည္၊ ထိုသို႔
၀င္လာသူမ်ား အထဲတင
ြ ္ ဆရာၾကီး ဦးႏု၏ မိဘတို႔သည္လည္း အင္း၀ပ်က္၍ ျပည္ေရႊဘိုသို႔ တိမ္းေရွာင္
ၾကေပလိမ့္မည္။ ထိုေၾကာင့္ဆရာၾကီးဦးႏုသည္အေလာင္းမင္းတရားၾကီးဦးေအာင္ေဇယ် နတ္ရာြ စံျပီးေနာက္
ႏွစ္ႏွစ္ေျမာက္တင
ြ ္ ေရႊဘိုျမိဳ႕ေတာ္တင
ြ ္ ေမြးဘြားရျခင္းျဖစ္တန္ရာသည္။

ဆရာၾကီးဦးႏု၏ေနာင္တ
ဆရာၾကီးဦးႏု ျပဳစုေသာ သုံးခဏ္းက်မ္းစာမ်က္ႏွာ (၂၆၉) တြင္ေရးသားထားသည္မွာ အသက္ ေလးငါးႏွစ္အရြယ္

အေက်ာက္ေပါက္သျဖင္႔ အရက္ကို ေဆးျဖင့္သံုးဘူးသည္ကို အသက္ ၃၂ ႏွစ္တင
ြ ္ ျပဳစုေသာ သုံးခဏ္းက်မ္းကို
ျပဳစုစဥ္ သတိရသျဖင့္ ပူမိေၾကာင္း ေရးသားထားေပသည္။ထိုအခ်ိန္ကစ၍ မထိပါ ဟူ၍မိမိ၏ အက်င့္သီလကို
ေဖာ္ျပထားသည္ ဆရာၾကီးဦးႏုသည္ ေျခာက္ခဏ္းက်မ္း စာမ်က္ႏွာ ၂၂၀ တြင္မိမိသည္ ဆယ့္သံုးႏွစ္သားကပင္
အရြယ္သုိ႔ေရာက္သည္ ဆယ္ကိုးႏွစ္မွစ၍နမာဇ္ ၀တ္ျပဳမႈကိုျပဳရျခင္းေၾကာင့္ ေျခာက္ႏွစ္အတြက္ ကသြာ မိမိအေပၚတြင္
တင္ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ ပူပန္ေသာကရွိေၾကာင္းကိုသုံးခဏ္းက်မ္း အစတြင္ေရးသားသည္မွာ ထိုေျခာက္ႏွစ္ကို ရက္ေပါင္း
ႏွစ္ေထာင့္တရာေျခာက္ဆယ္ ရွိသည္။ ဖြရတ္သြ နမာဇ္ေပါင္း သုံးေသာင္းေျခာက္ေထာင္ခုႏွစ္ရာႏွစ္ဆယ္ေသာ
ရကအတ္ လစ္ဟင္းေလသည္။ဟူ၍ ထိုကသြာမ်ားအတြက္ ေထာက္ရႈတိုင္း ပူပန္ေသာကရွိကဲ့သည္ ဟူ၍
ဆရာၾကီးသည္ ျငီးျငဴထားေပသည္။
ဆရာၾကီးဦးႏု၏ဆရာ
ဆရာၾကီးဦးႏု၏ ဆရာကား အီဂ်စ္ျပည္သားျဖစ္၍ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ မုဟမၼဒ္သခင္ခ်မ္းေျမ႕ သာယာျခင္း အေပါင္း

ကိုယ္ေတာ့္ အေပၚ သက္ေရာက္ ပါေစသတည္း၏ သာကီ၀င္ စိုင္ယစ္ဒ္ အႏြယ္ေတာ္လည္းျဖစ္ေပသည္ အမည္ကား
စိုင္ယစ္ဒ္မုဟမၼဒ္ျဖစ္ေလသည္ မိမိဆရာ၏ ဂုဏ္ကိုအထူးသိေစရန္ သုံးခဏ္းက်မ္းဦးအစတြင္ ေရးသားထားသည္မွာ
ဖန္ဆင္း ေမြးျမဴေတာ္မေ
ူ သာ ေက်းဇူးေတာ္ျမတ္ကို ေထာက္ထားသျဖင့္ တရားေတာ္ႏွင့္အညီ က်င့္ ေဆာင္ေဆာက္
တည္ေကာင္းလ်က္ မျပဳမိုက္မ်ားေမ့ေလ်ာ့၍ ေျခာက္ႏွစ္ေက်ာ္ ခုႏွစ္ႏွစ္ ခန္႔ေနေခ်သည္ အသက္တဆယ့္ကိုးႏွစ္
ေရာက္ေသာကာလ ရာဇ႒ာနီရွာမ္ အမည္ရွိေသာျပည္က ငါတို႔သခင္ မုဟမၼဒ္ အႏြယ္ေတာ္ျဖစ္ေသာ စိုင္ယစ္ဒ္ မုဟမၼဒ္
ရန္ကုန္ျမိဳ႕သို႕ ဆိုက္ေရာက္သည္တင
ြ ္ ထံေတာ္နီးစပ္ ခ်ဥ္းကပ္သည္ႏွင့္။တဆယ့္ကိုးႏွစ္အရြယ္က တြာအပ္ဗႏၵဂီကို။
အစဥ္ အစဥ္ အတိုင္းမျပတ္ မပ်က္ေစရ။ ၀ိရိယႏွင့္တကြက်င့္ေဆာင္၍ ယခုငါ့အသက္သုံးဆယ့္ႏွစ္ႏွစ္ရွိျပီ။ စိုင္ယစ္ဒ္
သခင္ကုိမေတြ႔ရမီွ မသိမျမင္ေမ့ေလ်ာ့ မိုက္မွားအလား တိရစၦာန္ကဲ့သို႔ေနသည္ အတြင္းအီဘ လစၥညႊတ္ကင
ြ ္း
တဏွာတြင္းသို႔ တၾကိမ္တေခါက္ ေရာက္မွားဘူးေခ်ျပီ ဟူ၍ မိမိကိုယ္ကို သံေ၀ဂျဖစ္ေစသည္ ထိုအထက္ပါ စာပုိဒ္တင
ြ ္
ဆရညၾကီး ဦးႏုသည္ အသက္ဆယ္ကိုးႏွစ္တင
ြ ္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ကို ေရာက္ဘူးေၾကာင္းကိုေတြ႔ရသည္။
အေလာင္းမင္းတရားၾကီး၏ စတုတၳသားေတာ္ျဖစ္ေသာ ဘိုးေတာ္မင္းတရားၾကီးသည္ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၁၁၄၄-

ခုႏွစ္တင
ြ ္ အမရပူရျမိဳ႕ေတာ္သစ္ကို တည္ေထာင္ေတာ္မူ၍ သကၠရာဇ္-၁၁၄၅ ႏွစ္တင
ြ ္ အင္း၀ျမိဳ႕မွ ေျပာင္းေရႊ႕၍
စံေတာ္မူသည္။ထိုအခါ တိုင္းသူျပည္သားအေပါင္းတို႔သည္ မင္းေနျပည္ေတာ္သို႕ ေျပာင္းေရႊ႕ၾကေလသည္။ ဆရာၾကီး
ဦးႏုသည္လည္း အမရပူရ လင္းဇင္းကုန္းေဒသတြင္ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္သည္။ ထိုသုိ႔ေနထုိင္စဥ္ စာေပက်မ္းဂန္မ်ားကို
ျပဳစုေလသည္။
ကဲ့ရ႕ဲ ျခင္းႏွင့္ခ်ီးမြမ္းျခင္း
ဆရာၾကီးဦးႏုသည္ အသက္ ႏွစ္ဆယ္ကိုးႏွစ္သားအရြယ္ကစ၍ က်မ္းစာမ်ားကို စတင္၍ေရးသားသည္။

ထိုသို႕ျပဳစုေသာအခါ အာရဗီစာကို ျမန္မာဘာသာသုိ႕ ျပန္ရပါမည္ေလာဟူ၍ ဆရာၾကီးအား အခ်ိဳ႕ေသာ
ဥာဏ္နည္းသူတို႔က ကဲ႔ရ႕ဲ ၾကေလသည္။ဆရာၾကီးဦးႏုသည္ မိမိအား က်မ္းဂန္မ်ား ျပဳစုသျဖင့္ ကဲ့ရ႕ဲ ျခင္းခံရေၾကာင္းကို
သိေစရန္ ေျခာက္ခဏ္း က်မ္းစာမ်က္ႏွာ(၂၀၅) တြင္ ေရးသားသည္မွာ သက္မွာႏွစ္ဆယ္ ကိုးႏွစ္ရယ
ြ ္က
မက်ယ္မ၀န္း။ဆဲ့တခဏ္းျဖင္႔၊ရႊင္လမ္းတခါ။ သုံးဆယ္သာ ၍။ စမၼာစြန္းလစ္။

ထိုသည့္ႏွစ္လည္း။အစ္ႏွင့္ေဒြးေရာ။သုံးခဏ္းေဟာရွင္႔။ ေခ်ာေမာမွတ္ရာ။ ျပဳစုပါသည္။ ထိုခါေသာ္က လူ႕ဗာလတို႔။

သူမ်ားဘာသာ တို႔က်မ္းစာကို။ ပညာဆင့္။ မျပန္သင့္ဟု။ မရင့္ဂုဏ္ယူ။ ကဲ့ရ႕ဲ မူ၏ ဆရာႀကီးဦးႏု ျပဳစုေသာ
က်မ္းဂန္မ်ားကို လူအေပါင္းတို႔ ဘတ္႐ႈရသျဖင့္ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားစြာ ျဖစ္ထန
ြ ္းေၾကာင္းကို သိလာေသာအခါ
ထိုအထက္ပါ ကဲ့ရ႕ဲ ေသာ သူမ်ားသည္ ဆရာႀကီးဦးႏုအား တဖန္ခ်ီးမြမ္းၾကျပန္ေလသည္။ထိုအေၾကာင္းကို
ဆရာႀကီးဦးႏုက သိေစရန္ ေျခာက္ခဏ္းက်မ္းအစတြင္ ေရးသားသည္မွာ လူ(ဂ်ာေဟလီ)။
နည္းမီွမွတ္သားပြားမ်ားက်င့္ေဆာင္၊ ေနာင္ေရးေၾကာက္ၾကသံေ၀ရမွ။ ေကာင္းစြာတဘန္။ ခ်ီးမြမ္းျပခဲ့ဟူ၍
ေတြ႕ရေလသည္။ ဆရာႀကီးအား ကဲ့ရ႕ဲ ေသာလူမ်ား ရွိသလို ခ်ီးမြမ္းသူမ်ားလည္း ရွိေပသည္ ဆရာႀကီးအား
က်မ္းၪပရန္။ အတန္တန္ေတာင္းပန္ေသာသူတို႔တင
ြ ္ ထိုေခတ္အခါက အမရပူရေနျပည္ေတာ္တင
ြ ္ ခံုမင္းအရာျဖင့္
အမႈ႕ေတာ္ကို ထမ္းခဲ့ေသာ ခံုမင္းေမာင္ဥ ျဖစ္သည္။ခံုမင္းေမာင္ဥ ေတာင္းပန္ေၾကာင္းကို ေျခာက္ခဏ္က်မ္းအစတြင္
ဆရာႀကီးေရးသားသည္မွာ အရ္ဗီဘာသာကို ျမန္မာဘာသာ သို႔ျပန္ဆိုပါမည္။ စိတ္၌ အႀကံရွိသည္မွာ ႏွစ္၊ လ မ်ား
လွၿပီ။ ခံုမင္းေမာင္ဥ ေတာင္းပန္သည္လည္း ရွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ရွိၿပီ ထို႔ အျပင္အရ္ဗိဘာသာ နက္နစ
ဲ ာြ ကို ျမန္မာျပန္မည္။
စိတ္ကရည္လ်က္ ႀကံစည္သည္မွာ ၾကာေတာင္းၾကာခဲမႈမွာ ေတာင္ေလာက္။ပို၍ေမာက္ရွင့္။ မေခါက္မအား။
သို႔ျဖစ္ျငားလည္း ရြယ္ကားမငယ္ ငါးဆယ္ျပည့္ၿပီ။ မေသမီွက ၾကိဳးလုလႅ မွာ စိတ္ကႀကံစည္ၿပီးလိမ့္မည္ဟု
ရသည္အေၾကာင္း အထူးမွတ္သားရန္ကား ဆရာႀကီးဦးႏု ေျခာက္ခဏ္းျပဳေသာအခါ အသက္ငါးဆယ္ျပည့္ေနေလၿပီ။
ဆရာႀကီးဦးႏုႏွင့္ ေၾကြ
ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ သံုးဆယ့္ငါးခဏ္း ၀ိနည္းက်မ္းေတာ္ႀကီးကို ၪပစုေနစဥ္ ဆရာႀကီးဦးႏုတင

ြ ္ သူတပါးအား
ေပးဆပ္ရန္ ေၾကြးေငြမ်ားတင္ရွိေနေပသည္။ ဆရာႀကီးသည္ ေၾကြးေငြမ်ားကို ေဆာလွ်င္စာြ ဆပ္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္
ေငြမရွိသျဖင့္ ဆရာႀကီးသည္ လူျမင္မခံ၀ံ့ဘဲ ဆယ္လတိုင္တိုင္တိမ္းေရွာင္ေနရေပသည္။ ထိုသို႔တိမ္းေရွာင္ေနစဥ္
သံုးဆယ့္ငါးခဏ္း က်မ္းေတာ္ႀကီးကို အၿပီးတိုင္ ျပဳစုၿပီးလွ်င္ ရရွိေသာ ေၾကးေငြမ်ားကို ေၾကြးရွင္မ်ားအား
အသီးသီးေပးဆပ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ ထိုေသာအခါမွသာလွ်င္ ယခုေရာေနာင္ပါ သာယာေတာ့မည္
္ဟူ၍ သံုးဆယ့္ငါးခဏ္း ေနာက္ဆံုးတြင္ေရးသည္မွာေမာင္ႏုတင
ြ ္မည္၊ ကြၽႏ္ုပ္သည္ကား၊ မတည္ရပ္ပါ၊ ေၾကြးမ်ား
စြာေၾကာင့္၊ အိမ္မွာလွ်င္မွ်၊ မေနရတည့္၊ ေခတၱဟိုသည္ တိမ္းေရွာင္လည္ ၍ေန႔ရွည္လွစာြ ၊ၾကာေတာင္းၾကာခဲ့၊
ရက္မွာတဆယ္၊ ၿပီးေလာက္ဘယ
ြ ္ကို ကိုယ္၀ယ္ေသာက၊ ဤဒုကၡေၾကာင့္ ဆယ္လေျမာက္ပင္၊ေန႔ရက္ျမင္ခဲ့။
မရႊင္ညိႇဳးပူ၊ စိတ္မျဖဴလည္၊ လူဟူသမွ်၊ နစၥမရွိ၊ ႐ႈမိျပန္က၊ အစမ်ားလာ၊ မထားေပေကာင္း၊ ၿပီးေၾကာင္း
ႀကံစည္၊စိတ္ရည္မွတ္ခါ၊ ဤက်မ္းစာသည္၊ ဘက္ခါ၀ယ္တည့္သာေတာ့၏။
ဆရာႀကီးသည္ အမွားကို၀န္ခံျခင္း
ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ အသက္သံုးဆယ္ႏွစ္ႏွစ္တင
ြ ္ ၪပစုေသာ သံုးခဏ္က်မ္းစာမ်က္ႏွာ ၃၆၉-တြင္ ဆရာပညာရွိတို႔က
(ကသြာ) မထိုက္(ကသြာ)မျပဳသင့္ဟု ေဟာေျပာၾကသည္ကို အမွန္ထင္မွတ္၍ သံုးခဏ္က်မ္းတြင္ (ကသြာ)
မျပဳသင့္ဟူ၍ ေရးသားမိခဲ့ေလသည္။ သကၠရာဇ္ ၁၁၇၁-ခုႏွစ္တင
ြ ္ ဘဂၤလားျမိဳ႕သို႔ေရာက္ေသာအခါ ထိုျမဳိိ႕တြင္ေဖြကာ
မစအူဒီတင
ြ ္ေသာ အလြန္ခိုင္မာေသာ၀ိနည္းက်မ္းေတာ္ၾကီးကို ဘတ္႐ႈရာ ကသြာျပဳရမည္ဟူ၍ ေတြ႕သျဖင့္
အသက္ေလးဆယ္ခုႏွစ္ႏွစ္မွ မိမိအမွားကိုသိရွိရသျဖင့္အသက္ငါးဆယ္အရြယ္တင
ြ ္ ျပဳစုေသာ ေျခာက္ခဏ္က်မ္းတြင္
မိမိအထက္က ေရးခဲ့ဘူးေသာ အမွားကို ၀န္ခံထားသည္မွာကြၽႏ္ုပ္ဆယ္သံုးႏွစ္က (ဗာလစ္ဂ) အရြယ္ေရာက္သည္
ဆယ္ကိုးႏွစ္မွစ၍ (နမတ္ဇ)ကို ျပဳရ၏။ေျခာက္ႏွစ္တက
ြ ္ ကသြာကို ဆရာပညာရွိတို႔က ကသြာမထိုက္ ကသြာမျပဳသင့္
ေဟာေျပာၾကသည္ကို အမွန္ထင္၍ အသက္သံုးဆယ္ႏွစ္ႏွစ္တင
ြ ္ ျပဳစုသည့္ သံုးခဏ္းႏွင့္ အျခားစာတေစာင္မွာ
ေျခာက္ႏွစ္ပ်က္ (နမာဇ္)ကို ကသြာမျပဳသင့္ဟု တရားေတာ္တင
ြ ္ ရွိေၾကာင္း ေရးသားေဖၚျပမိခဲ့၏ ထိုမွားယြင္းမႈေၾကာင့္
ဗ်ာပါဒုကၡရွိေၾကာင္း စာသားျဖင့္ ေရးသားေလသည္။
ေထာင့္တရာခုႏွစ္ဆယ့္တခုႏွစ္ ဘဂၤလားျမဳိိ႕တြင္ ေဖြကာမစအူဒီက်မ္းကိုၾကည့္၍ ထိုက်မ္းတြင္ ကသြာျပဳရမည္

ပါသည္တင
ြ ္ အထက္ဆိုမိေသာ စကားမွားေၾကာင္းသိသာရ၏ ကြၽႏ္ုပ္ေျခာက္ႏွစ္ကသြာထိုက္ေခ်ၿပီ
ထိုပ်က္သည့္ေျခာက္ႏွစ္ ကသြာတြက္ဒုကၡဗ်ာပါႀကီးစြာရွိေခ်၏ ယာေအလာဟီအကြၽႏ္ုပ္ကို ေျခာက္ႏွစ္
ပ်က္သည္ကသြာ (နမတ္ဇ)ကိုျဖည့္ႏိုင္ေအာင္ စြမ္းအားေပးသနားေတာ္မူပါ။ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ က်မ္းဂန္မ်ားကို
ေလ့လာရာ၌ စာသင္ဟူက က်မ္းထိုမွ်ကို ေတြ႕ကမေရွာင္၊ ေၾကာင္ပုဇန
ြ ္စား၊ကြၽတ္ကၽြ တ္၀ါးသို႔၊ဟူေသာလကၤါႏွင့္အညီ
အိႏၵိယျပည္ ဘဂၤလားျမဳိိ႕သို႔ ေရာက္သာြ းအခ်ိန္တင
ြ ္ စာေပက်မ္းဂန္မ်ားကို ေလ့လာခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေတြ႕ရေပသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ ေဒသႏၲရဗဟုသုတႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေပ၏။ ပညာရွိသတိျဖစ္ဆိုသလို မိမိအမွားကို
၀န္ခံျခင္း၌လည္း ေႏွာင့္ေႏွးျခင္းမရွိ ဤကားပညာရွင္တုိ႔၏ ဓမၼတာတည္း။
ဆရာႀကီးဦးႏုႏွင့္ ေဗဒင္
ဆရာႀကီးဦးႏု ျပဳစုေသာ က်မ္းဂန္မ်ားကို ေလ့လာဘတ္႐ႈျခင္းအားျဖင့္ ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ အာရဗီဖာြ ရစီအူရဒူ

အစရွိေသာ အစၥလာမ္ဘာသာ စာေပေလ့လာသူတိုင္း တက္ေျမာက္အပ္ေသာ ဘာသာရပ္မ်ားကို လံုး၀
တက္ေျမာက္သည့္အျပင္ တိုင္းရင္းအမိဘာသာျဖစ္ေသာ ပါဠိျမန္မာအစရွိသည္တုိ႔ကိုလည္း တတ္ေျမာက
္ေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ ဆရာႀကီးသည္ ထိုေခတ္အခါကအထူးလိုက္စားေသာ ပညာရပ္ျဖစ္ေသာ ေဗဒင္ပညာကိုလည္း
ငယ္စဥ္ကတည္းက တတ္ေျမာက္ေၾကာင္းကို သံုးဆယ့္ငါးခဏ္းက်မ္းစာမ်က္ႏွာ (၁၁၄) ဇကာတ္ခဏ္းတြင္
ေရးသည္မွာ အကြၽႏ္ုပ္ေဗဒင္လက္႐ိုး အကုန္တက
ြ ္ဘူးသည္ျဖစ္၍ အတြက္မတိမ္ပါဟူေသာစာပုဒ္ကို ေတြ႕ရေပသည္။
ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ မိမိငယ္ရယ
ြ ္စဥ္က တတ္ေျမာက္ခဲ့ေသာ ပညာပင္ျဖစ္လင့္ကစား အစၥလာမ္တရားေတာ္ႏွင့္
လြန္စာြ ဆန္က်င္ေသာ ပညာရပ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သံုးတယ့္ငါးခဏ္းက်မ္း စာမ်က္ႏွာ (၃၇)တြင္ ေရးသားသည္မွာ
နတ္မိစာၦ တို႔၏ မႏၲရား မႏၲ အကြယ္အကာတုိ႔ကိုလည္း မယံုအပ္ ေဗဒင္မေမးအပ္ ယၾတာယာယီပေရာဂ
အမႈဟူသမွ်ကိုလည္း မၪပအပ္ေဗဒင္တက
ြ ္ရွိရာကိုလည္း မယံုအပ္။ ထိုတူလည္းေကာင္း ရွရစ္က္အမႈဟူသမွ်တို႔ကို
ေ၀းစြာၾကဥ္ရာ ၏။ ဟူ၍ တရားလာသည့္အတိုင္း မိမိအလိုသို႔ မလိုက္ေကာင္းစြာၾကဥ္အပ္ေၾကာင္း ဆံုးမထားေပသည္။
ဆရာႀကီးဦးႏုႏွင့္စာေပ
ဆရာႀကီးဦးႏုျပဳစုခဲ့ေသာ က်မ္းမ်ားကား အသက္ႏွစ္ဆယ္ကိုးႏွစ္ ၂၉ အရြယ္တင

ြ ္ ဆယ္တခဏ္းက်မ္း
ဖြရတ္တရားသံုးဆယ္။ လကၤါတို႔ကို ေရးသားသည္ အသက္သံုးဆယ္ႏွစ္ႏွစ္အရြယ္တင
ြ ္ သံုးခဏ္းက်မ္းကို ျပဳစုခဲ့သည္။
က်မ္းၿပီးသကၠရာဇ္ကား ၁၁၅၆ ေထာင္အရာငါးဆယ္ေျခာက္ခု နတ္ေတာ္လဆန္းေလးရက္ ညဥ့္တခ်က္တီးေက်ာ္တင
ြ ္
ျဖစ္၏။ ဟစ္ဂ်ရီသကၠရာဇ္အား ျဖင့္ ၁၂၁၀ တေထာင့္ႏွစ္ရာတဆယ္ ဂ်မာေဒလ္ ေအာင္၀လ္လဆန္း ႏွစ္ရက္ေန႔
ညဥ့္ေအရွာၿပီးခ်ိန္တင
ြ ္ က်မ္းၿပီးစီးသည္။အသက္ငါးဆယ္တင
ြ ္ ျပဳစုေသာ္ ေျခာက္ခဏ္းက်မ္းကို ၪပစုသည္က်မ္းၿပီး
သကၠရာဇ္ကား တေထာင့္တရာခုႏွစ္ဆယ္ေလးႏွစ္ ၁၁၇၄ ေတာ္သလင္းလဆန္းသံုးရက္ အဂၤါေန႔တင
ြ ္
အၿပီးတိုင္ေရာက္သည္။
အသက္ငါးဆယ္တႏွစ္ ၅၁တြင္ ဆယ့္ေျခာက္ပုဒ္
ပညတ္ခတ
ဲြ န္းက်မ္းကို ျပဳစုသည္ က်မ္းၿပီးသကၠရာဇ္ကား တေထာင့္တရာခုႏွစ္ဆယ္ငါးခုျဖစ္သည္ ၁၁၇၅
ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ ခုႏွစ္ပိုဒ္လကာ ဆံုးမစာကိုလည္း ေရသားခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ အလြန္ထင္ရွားေက်ာ္ေစာေသာ
သံုးဆယ့္ငါးခဏ္း၀ိနည္းက်မ္းေတာ္ႀကီးကိုလည္း ဘိုးေတာ္မင္းတရား လက္ထက္တင
ြ ္ ေရးသားခဲ့သည္။
သံုးဆယ့္ငါးခဏ္းဟူ၍ အမည္တူ အျခားက်မ္းမ်ားလည္း ရွိေသးသည္။ ေမာ္လၪမိင္ဇာတိ မုဟမၼဒ္ယူစထ
ြ ္၏သား
ဆရာရွိတ္ခ္ မုဟမၼဒ္ရွမၼဆဒ
ြ ီန္ ကနဆီဟတြလ္အစၥလာမ္ အမည္ရွိေသာ သံုးဆယ့္ငါးခဏ္းက်မ္းကို ျမန္မာသကၠရာဇ္
တေထာင့္ႏွစ္ရာငါးဆယ္ငါးခု ၁၂၅၅ ၀ါဆိုလဆန္း ၁၂ရက္။ အဂၤလိပ္သကၠရာဇ္ ၂၄-၇-၁၈၉၃တြင္ ရန္ကုန္ဟံသာ၀တီ
စာပံုႏွိပ္တုိက္တင
ြ ္ ႐ိုက္ႏွိပ္ထားခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ တရားငါးခဏ္းက်မ္းဟာ တင္တာယီ၀တၳဳေတာ္ႀကီးအစရွိေသာ
စာေပမ်ားကိုလည္း ေရးသားခဲ့သည္။

ဆရာႀကီးဦးႏုႏွင့္ဘိုးေတာ္မင္းတရားႀကီး
ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ ဘိုးေတာ္မင္းတရားႀကီးႏွင့္ ငယ္စဥ္အခါက ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတြင္ အတူစာေပသင္ၾကားဘူး၍

သူငယ္ခ်င္းလည္းျဖစ္သည္ဟူ၍ ျမန္မာ-မြတ္စလင္မ္ ပညာရွိ တို႔က ဆိုၾကသည္ ဘုိးေတာ္မင္းတရားႀကီးသည္
ျမန္မာသကၠရာဇ္ တေထာင့္တရာခုႏွစ္ဆယ့္ရွစ္ခုႏွစ္တင
ြ ္ က်က္ေထာင့္ကို ထြက္ေတာ္မူရာ ထိုအရပ္တင
ြ ္
ကမၻာ့ဘာသာႀကီ ေလးရပ္ကို ေလွ်ာက္တင္ခိုင္းရာ ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ (၁၁၇၈)ႏွစ္တင
ြ ္ အစၥလာမ္တရားေတာ္၏
အေျခအျမစ္တရားမ်ားကို အေသးစိပ္ေရးသား၍ ဘိုးေတာ္မင္းတရားႀကီးအား ဆက္သင
ြ ္းဘတ္ျပေစ၏။
ထိုက်မ္းအမည္ကား သံေတာ္ဦးတင္လႊာက်မ္းမည္၏။ ဘိုးေတာ္မင္းတရားႀကီးသည္ ႏွစ္သက္ေတာ္မူ၍
မြတ္စလင္မ္မ်ားကို ေျမႇာက္စားေတာ္မူေလသည္။
အနိစၥေရာက္ျခင္း
ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ အေပါင္းတုိ၏ ဆီမီးတန္ေဆာင္သဘြယ္ျဖစ္ေသာ ေက်းဇူးရွင္ဆရာႀကီး ဦးႏုသည္ သက္ေတာ္

ေျခာက္ဆယ္ေက်ာ္တင
ြ ္ မၿမဲေသာသခၤါရေလာကႀကီးကို စြန္႔ခာြ သြားသျဖင့္ အမရပူရရွိ လင္းဇင္းကုန္းသခ်ႋဳင္းတြင္
ျမႇဳပ္ႏွံေလသည္။
မူရင္းဆိုဒ္ http://www.hikmah.info

"ျမန္မာစာေပျဖင့္ အစၥလာမ္ကို ပထမဆံုးတင္ျပခဲ့ေသာ ေက်းဇူး႐ွင္စာဆိုေတာ္ႀကီး"
ျမန္မာစာေပျဖင့္ အစၥလာမ္ကို ပထမဆံုးတင္ျပခဲ့ေသာ ေက်းဇူး႐ွင္စာဆိုေတာ္ႀကီးတစ္ဦးမွာ မုဟမၼဒ္ကာစင္ (ေခၚ)

ဆရာႀကီးဦးႏု (ေ႐ႊေတာင္သာဂသူဘြဲ႕ရ၊ ရမၼာဝတီၿမိဳ႕ဝန္)ျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးဦးႏုကို ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၇၆၃-ခု၊
(ေကာဇာ ၁၁၂၄-ခု) ေနာင္ေတာ္ႀကီးမင္းလက္ထက္တင
ြ ္ အဖ ကုန္သည္ေတာ္ ယိႈက္ဒါဝူးဒ္ ႏွင့္ အမိ ေဒၚေဒၚၿငိမ္းတို႔မွ
ေ႐ႊဘိုၿမိဳ႕၌ ဖြားျမင္ခဲ့ၿပီး မိဘမ်ားႏွင့္အတူ အင္းဝတြင္ေနထိုင္ခဲ့သည္။ ငယ္စဥ္က အင္းဝၿမိဳ႕ နန္းဦးဆည္ေတာ္ေက်ာင္း
တိုက္၌ ျမန္မာစာေပ ကို ေလ့လာသင္ယူခဲ့သည္။ အသက္(၁၉)ႏွစ္အ႐ြယ္တင
ြ ္ ဒဂံု(ရန္ကုန္)သို႔ေရာက္ၿပီး ဆီးရီးယားမွ
ေရာက္႐ွိလာသည့္ စိုင္ယဒ္ မုဟမၼဒ္ထံတင
ြ ္ အစၥလာမ္စာေပကို ေလ့လာသင္ယူသည္။
စာေပပညာမ်ားသင္ၾကားၿပီးေနာက္ ေနျပည္ေတာ္သို႔ ျပန္လည္ ေရာက္႐ွိခဲ့သည္။ ေနျပည္ေတာ္သို႔ျပန္ေရာက္ၿပီး

ဇနီးသည္ မယ္ရယမ္(ခ)မမယ္မႏွင့္ အိမ္ေထာင္က်ၿပီး သားႀကီး ႐ွိက္ၡအပၸဒူကရင္မ္(ခ)ေမာင္ေမာင္ျပည့္၊ သမီးႀကီး
ႏူးရ္ေနစာ(ခ)မျမတ္လွႏွင့္ သမီးငယ္ ခိုင္႐န
ြ ္ေနစာ(ခ)မျမတ္ထဋ
ြ ္တို႔ ထြန္းကားခဲ့သည္။ ေနျပည္ေတာ္သို႔
ျပန္လည္ေရာက္႐ွိၿပီးေနာက္ ဆရာႀကီး၏ အရည္အခ်င္းမ်ားေၾကာင့္ ဗဒံုမင္း(ဘိုးေတာ္မင္းတရား ႀကီး)၏
ခ်ီးေျမႇာက္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ဆရာႀကီးသည္ ရမ္းၿဗဲက်ြ န္းမွ ကြမ္းသီးမ်ားကို ဘဂၤလားသို႔ သြားေရာက္ေရာင္းခ်ၿပီး
ကုန္စည္ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈလုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ဘဂၤလားတြင္ ကုန္ပစၥည္းသိုေလွာင္ရန္ ေသာ့သံုးခ်က္ခတ္ရသည့္
ႏွစ္ထပ္ တိုက္တစ္လံုးထား႐ွိၿပီး အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဤသို႔ အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ရင္း ဗဒံုမင္း
(ဘိုးေတာ္မင္းတရား) အပ္ႏွင္းေသာ တာဝန္မ်ားကိုလည္း ေက်ျြပန္ေအာင္ထမ္း႐ြက္ခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးသည္
ဘဂၤလားသို႔ သြားေရာက္ရာတြင္ ေရလမ္း၊ ကုန္းလမ္းမ်ားမွ သြားေရာက္ခဲ့သည္။
ဆရာႀကီး၏ ဘဂၤလားသြားခရီးစဥ္ ခန္႔မွန္းေျမပံု

၁၈၀၅-ခု၊ ႏိုဝင္ဘာလ(၃၀)ရက္၊ ၁၁၆၇-ခု၊ နတ္ေတာ္လဆန္း(၁၀)ရက္၊ စေနေန႔တင

ြ ္ ဘဂၤလားသို႔သာြ းခဲ့သည့္
ဆရာႀကီးသည္ ၅၅ပိုဒ္လကၤာ ခရီးစဥ္မွတ္တမ္းကို ေရးသားခဲ့သည္။ ဆရာႀကီး၏ ခရီးသြားမွတ္တမ္းသည္ ဗမာစာေပ
ေလာကတြင္ အေစာဆံုး ႏိုင္ငံျခား ခရီးသြားမွတ္တမ္းျဖစ္သည္။ ဝန္ႀကီးမဟာစည္သူဦး႐ြ၏
ဲ ဘဂၤလားသြားစာတမ္း၊
သံေတာ္ဆင့္ ဦးၿခိမ့္၏ ပူတေက စပိန္ အီတာလ်ံသာြ းမွတ္တမ္းႏွင့္ ကင္းဝန္မင္းႀကီး၏ လန္ဒန္သာြ း
ေန႔စဥ္မွတ္တမ္း(၂)တြဲ မ်ားသည္ ဆရာႀကီး၏ ေနာက္မွ ေရးသားခဲ့ၾကေသာ ခရီးသြားမွတ္တမ္းမ်ားျဖစ္သည္။
ဆရာႀကီးသည္ သာမန္ ကုန္သည္ႀကီးတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ဘဂၤလားသို႔ သူ၏အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမႈအတြက္
ကုန္ေရာင္းထြက္ျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဆရာႀကီး၏ ခရီးစဥ္မွတ္တမ္းတြင္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ဘာသာအယူဝါဒ
ဆိုၿပီး အေၾကာင္းအခ်က္ (၃)ရပ္ကို ေရးသား ထားသည္။ ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းအခ်က္တင
ြ ္ မင္းဆက္မ်ားအေၾကာင္းကို
ေဖာ္ျပထားသည္။ ဆရာႀကီး၏ ခရီးစဥ္ မွတ္တမ္းထဲတင
ြ ္ အစၥလာမ္ဘာသာ၏ သေဘာသဘာဝႏွင့္
တရားေတာ္မ်ားအေၾကာင္း ႏွလုးသြင္းစပ္ဆိုထားသည္။ ထူးျခားခ်က္တစ္ရပ္သည္ ျမန္မာ့သမိုင္း၌
အစၥလာမ္ဘာသာေရး အေတြးအေခၚယံုၾကည္မႈတစ္ရပ္ကို စာေပေလာကထဲ သြတ္သင
ြ း္ လာခဲ့သည္မွာ
ဆရာႀကီးသည္ ပထမဦးဆံုးပုဂၢိဳလ္ျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးသည္ ဗမာစာေပႏွင့္ အာရဗီစာေပမွာ
ကြ်မ္းက်င္တတ္ေျမာက္သည့္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးျဖစ္သည္။ ဗဒံုမင္းခ်ီးျမႇင့္ ေျမာက္စားခဲ့သည့္ စာဆိုပညာ႐ွင္မ်ားထဲတင
ြ ္
ဆရာႀကီး သည္ တစ္ဦး အပါအဝင္ျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးသည္ ျမန္မာ၊ ပါဠိ၊ အာရဗီစာေပ၊ ဟိႏၵီ၊
အူရဒူဘာသာစကားမ်ားကိုလည္း တတ္က်ြ မ္းခဲ့သည္။ ကုန္ကူးသန္းသြားလာရင္း ဘာသာေရးက်မ္း၊ ေဆးက်မ္း၊
လူမႈေရးဆိုင္ရာက်င့္ထံုးမ်ားႏွင့္ က်မ္းစာ (၁၇၇)က်မ္းတို႔ကို႐ွာေဖြ၍ ဗဒံုမင္းအား ဆက္သခဲ့သည္။ အိႏၵိယျပည္သို႔
သြား၍ သကၠဋက်မ္း၊ ဟိႏၵဴက်မ္းႏွင့္ ပသီက်မ္းမ်ား စုေဆာင္းရန္ ဗဒံုမင္းေစလႊတ္ခဲ့သည့္အဖြ႕ဲ မ်ားတြင္ ဆရာႀကီးလည္း
အပါအဝင္ျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးသည္ ဘုရင့္အဝယ္ေတာ္ႏွင့္ အေကာက္ဝန္တာဝန္မ်ားကိုလည္း ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
ဆရာႀကီး၏ ထူးခြ်န္ေသာ အရည္အခ်င္းမ်ား ေၾကာင့္ ဗဒံုမင္း(ဘိုးေတာ္မင္းတရားႀကီး)က ဆရာႀကီးကို သမုဒၵရာ
လူစမ
ြ ္းေကာင္းဟု အဓိပၸါယ္ရသည့္ ေ႐ႊေတာင္သာဂသူဘြဲ႕အပ္ႏွင္းၿပီး ရမၼာဝတီ(ရမ္းၿဗဲ)ၿမိဳ႕ဝန္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ခဲ့သည္။
ဆရာႀကီးသည္ သံေတာ္ဦးတင္လႊာက်မ္းကိုလည္း ေရးသားခဲ့သည္။ သံေတာ္ဦးတင္လႊာက်မ္းသည္ ဗဒံုမင္း

(ဘိုးေတာ္မင္းတရားႀကီး)ထံ ဆရာႀကီးဦးႏုက က်င့္ရန္ၾကဥ္ရန္ အစၥလာမ့္တရား အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကို ဆက္သင
ြ ္းေသာက်မ္း
ျဖစ္သည္။ သံေတာ္ဦးတင္လႊာက်မ္း ပထမပိုဒ္တင
ြ ္ ဖန္ဆင္းေသာအ႐ွင္ကိုသိအပ္ျခင္းဟူ၍ ေခါင္းစည္းတပ္၍
အ႐ွင္ျမတ္၏ ဂုဏ္ေတာ္၊ လူ၏အစ၊ အေၾကာင္းၾကားလာသူနဗ်ီမ်ား၊ တစ္ပါးတည္းေသာအ႐ွင္၏တန္ခိုးေတာ္၊
က်င့္အပ္ေသာတရားမ်ား၊ ႐ွရီအသ္ ဟူသည္မွာ၊ တိရစၦာန္တို႔အေပၚသေဘာထား၊ မယုတ္မလြန္က်င့္ရန္၊
ေတာထြက္ျခင္းသေဘာ၊ စိတ္၊ လူ၏ငရဲ(၇)ထပ္ဟူၿပီး အပိုင္းက႑မ်ားခြ၍
ဲ လည္းေကာင္း၊ ဒုတိယပိုဒ္တင
ြ ္
ေရာင္ျခည္ေတာ္ႏွင့္ မုဟမၼဒ္ဟူ၍ ေခါင္းစည္းတပ္ၿပီး လူအစ၊ က်မ္းႀကီး က်မ္းငယ္မ်ား၊ လူတို႔က်င့္အပ္ေသာတရား၊
ေသလြန္သည္၏အျခားမဲ့၊ စည္းစိမ္အဆံုး ဟူ၍ အပိုင္းက႑ခြ၍
ဲ လည္းေကာင္း၊ တတိယပိုဒ္တင
ြ ္ က်မ္းႀကီးေလးေဆာင္၊
က်မ္းငယ္တစ္ရာဟူ၍ ေခါင္းစည္းတပ္ၿပီး က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္၊ မုဟမၼဒ္၏ဂုဏ္ေတာ္ တန္ခိုးေတာ္၊ က်မ္းျမတ္
ကုရ္အာန္တင
ြ ္ ပါဝင္ေသာအခ်က္မ်ား၊ ကမၻာအႏွံ႔ အျပား၌ျခားနားမႈမ႐ွိဟူ၍လည္းေကာင္း ေခါင္းစဥ္ငယ္မ်ားခြ၍
ဲ
အစၥလာမ္သာသနာကို ကြက္ကက
ြ ္ကင္းကင္းနဲ႔ ထင္ထင္႐ွား႐ွားျမင္လာေအာင္ တင္ျပႏိုင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း
ဗဒံုမင္းတရားႀကီးသည္ အစၥလာမ္သာသနာကိုသိ႐ွိခဲ့ၿပီး အစၥလာမ္သာသနာဝင္မ်ားအေပၚနားလည္လာ၍
ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခင
ြ ့္မ်ားေပးခဲ့သည္။
ဆရာႀကီးသည္ က်မ္းေပါင္းေျခာက္ဆယ္ေက်ာ္ကို ျပဳစုခဲ့ေသာ စာဆို႐ွင္ႀကီးျဖစ္သည္။ လက္႐ွိစာရင္းအရ က်မ္းေပါင္း

(၃၀)ေက်ာ္႐ွိသည္။ ပံုႏွိပ္ၿပီးက်မ္းမွာ (၉)က်မ္းသာ႐ွိသည္။ (၁၁)ခန္းက်မ္း၊ (၃)ခန္းက်မ္း၊ (၅၅)ပိုဒ္ ခရီးသြား လကၤာ၊
(၇)ခန္းက်မ္း၊ (၆)ခန္းက်မ္း၊ (၁၆)ပိုဒ္လကၤာက်မ္း၊ (၃၅)ခန္းက်မ္း၊ သံေတာ္ဦးတင္လႊာက်မ္းႏွင့္ မိအ္ရာဂ်္ခန္းပ်ိဳ႕
စသည့္ က်မ္းမ်ားအျပင္ ေတာင္က်ြ န္းဒီပါခ်ီရတု၊ ေတာင္က်ြ န္းျမတ္ဟူခ်ီရတုဆိုသည့္ ပိုဒ္စံုရတုမ်ားကိုလည္း ေရးသားခဲ့
သည္။ (၁၁)ခန္းက်မ္းတြင္ အစၥလာမ့္ယံုၾကည္ခ်က္ႏွင့္ က်င့္ရန္ၾကဥ္ရန္တို႔ကို စကားေျပပံုစံႏွင့္တင္ျပထားသည္။
(၃)ခန္းက်မ္း တြင္ အီမာန္ယံုၾကည္ခ်က္ကို ေဖာ္က်ဴးတင္ျပသည္။ (၅၅)ပိုဒ္ခရီးသြားလကၤာတြင္ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရး၊
စီးပြားေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ အသိ႐ွိရန္တင္ျပထားသည္။ မိမိႏိုင္ငံ၊ မိမိဘုရင္၊ မိမိဝန္းက်င္ အက်ိဳးျပဳမႈအတြက္

စူးစမ္းေလ့လာသကဲ့သို႔ မိမိႏိုင္ငံအား မိမိခရီးစဥ္တင

ြ ္ ႀကံဳေတြ႕ေနရသည့္ နယ္ခ်ဲ႕တို႔၏ မေကာင္းႀကံစည္ကာ
သစၥာေစာင့္သိမႈမ႐ွိပံု၊ ႐ိုင္းျပပံုႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ကို နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ဟုျမင္သာေအာင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
မိအ္ရာဂ်္ခန္းပ်ိဳ႕တြင္လည္း ဆြလာသ္ကို ဆုလာဒ္အျဖစ္ ခ်ီးျမႇင့္ပံုအေၾကာင္းစံုကို သိ႐ွိရန္တင္ျပထားသည္။
ဆရာႀကီးဦးႏု၏ ျမန္မာစာေပျဖင့္ အစၥလာမ္သာသနာကို ေရးသားတင္ျပခဲ့သည့္ စာေပမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံဖာြ း
တိုင္းရင္းသားမြတ္စလင္မ္မ်ားအတြက္ကား တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေအာင္ ထိုက္တန္လန
ြ ္းလွသည္။ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊
သာသနာႏွင့္ တိုင္ရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာဝင္မ်ားအေပၚထား႐ွိသည့္ ဆရာႀကီး၏ မြန္ျမတ္လွသည့္
စိတ္ထားမွာလည္း ေပၚလြင္လွသည္။ ဆရာႀကီး၏ ေက်းဇူးတရားမ်ားသည္လည္း လြန္စာြ ႀကီးမားလွေပသည္။
ဆရာႀကီး၏ ေက်းဇူးကိုလည္း မေမ့အပ္ေပ။
ဤကဲ့သို႔ ျမန္မာစာေပျဖင့္ အစၥလာမ္ကို ပထမဆံုးတင္ျပခဲ့ေသာ ေက်းဇူး႐ွင္စာဆိုေတာ္ႀကီး ဆရာႀကီးဦးႏုသည္

၁၈၂၂-ခု၊ ေကာဇာ ၁၁၈၄-ခုတင
ြ ္ တခဏနားခိုရာမွ ထာဝခိုနားရာ လာလမ္းအ႐ွင့္ထံေတာ္ပါးသို႔ ျပန္သာြ းခဲ့ေလသည္။
ဆရာႀကီး ဦးႏု၏ အုတ္ဂူကို အမရပူရ လင္းဇင္းကုန္းကဘာရ္စတာန္(ေတာင္သမန္အင္းအနီး)တြင္
ယခုတိုင္ေတြ႕ႏိုင္ေလသည္။
ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ ဗမာ့စာေပသမိုင္းတြင္ မွတ္တမ္းအတင္မခံရေသးသည့္ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ကုန္သည္၊

မင္းမႈထမ္း စာဆိုတစ္ဦးလဲျဖစ္ၿပီး ဆရာႀကီးေရးသားခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံျခားခရီးသြားမွတ္တမ္းသည္ ဗမာစာေပေလာကတြင္
အေစာဆံုးလည္း ျဖစ္သည္။ ၁၉၆၉-ခု၊ ဒီဇင္ဘာလ (၁၀)ရက္၊ ၁၃၃၁-ခု၊ နတ္ေတာ္လဆန္း (၁)ရက္ေန႔
စာဆိုေတာ္ေန႔တင
ြ ္ က်င္းပသည့္ မႏၱေလး စာဆိုေတာ္ေန႔ သက္ႀကီးစာေပပညာ႐ွင္မ်ားကန္ေတာ့ပတ
ဲြ င
ြ ္
ဖတ္ၾကားခဲ့ၾကသည့္ စာတမ္းမ်ားကို စုေပါင္းၿပီး စာေပအင္အားအမည္ႏွင့္ထုတ္ေဝသည့္ စာအုပ္မွာ လူထုဦးလွက
‘ဘဂၤလားသြား ခရီးစဥ္မွတ္လကၤာ ၅၅ပိုဒ္ဟာ ႐ွားပါးတဲ့ သမိုင္းေရးရာစာေပ အေရးအသားတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္’ဟု
ေဖာ္ျပထားေလသည္။ ဆရာႀကီးဦးႏု၏ ဘဂၤလားသြား ၅၅ပိုဒ္ လကၤာသည္ ဝန္ႀကီးမဟာစည္သူဦး႐ြ၏
ဲ
ဘဂၤလားသြားစာတမ္း၊ သံေတာ္ဆင့္ဦးၿခိမ့္၏ ပူတေက စပိန္ အီတာလ်ံသာြ းမွတ္တမ္းႏွင့္ ကင္းဝန္မင္းႀကီး၏
လန္ဒန္သာြ း ေန႔စဥ္မွတ္တမ္း(၂)တြတ
ဲ ို႔ထက္ အဆင့္မနိမ့္ဘူးလို႔ဆိုခ်င္ပါတယ္}ဟူ၍လည္း စာေရးဆရာ တိုးလွက
ေျပာၾကားခဲ့ေလသည္။ တိမ္ျမဳပ္လုနီးပါးျဖစ္ေနေသာ ဆရာႀကီး၏ စာေပမ်ားကို ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ရန္
ႀကိဳးစားသင့္သည္မွာ ေနာင္လာေနာက္သား တိုင္းရင္းသားအစၥလာမ္ သာသနာဝင္မ်ား၏ တာဝန္ျဖစ္ေလသည္။
က်မ္းကိုး
- သံေတာ္ဦးတင္လႊာက်မ္း
- ေမာင္ေမာင္ႀကီး(မန္းတကၠသိုလ္)၊ အစၥလာမ္ဝင္ ျမန္မာစာေပသွ်င္မ်ား (စာ ၂၄-၅၉)
- တိုးလွ၊ လူမႈဘဝပံုေဖာ္တဲ့ေခတ္ေဟာင္းစာေပေဖာ္ထုတ္ေရးစာတမ္း (စာ ၃၃၆-၃၈၁)၊
စာေပအင္အား၊ အထက္ဗမာႏိုင္ငံစာေရးဆရာအသင္း
- ေမာင္ေမာင္ႀကီး(မန္း)၊ ျမန္မာ့အစၥလာမ္ဂႏၳဝင္စာဆိုေတာ္ႀကီးမ်ား (စာ ၂၇-၃၅)
======================================================
နန္းျမင့္ဦးေမာင္ေမာင္(မႏၱေလး)မွ သူ၏ ေမြးေန႔တင

ြ ္ အမွတ္တရအျဖစ္ ဆရာႀကီးဦးႏု အေၾကာင္းကုိ
စာအုပ္ထုတ္ေ၀လုိသည့္ ဆႏၵ႐ွိပါသည္။ သမီးအေနႏွင့္လည္း ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ေလာက္ ေရးေပးေစလုိပါသည္ဟု
ဆုိလာသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္လက္လွမ္းမီသေလာက္ အတတ္ႏိုင္ဆုံး ႀကိဳးစား၍ ေရးသားေပးခဲ့ေသာေဆာင္းပါးေလး
ပါ၀င္ေသာ စာအုပ္မွျပန္လည္ ကူးယူပါသည္။
၀ိုင္း

စာဆိုေတာ္ ေရႊေတာင္သာဂသူ သခင္ႀကီး ဦးႏု
ဘဂၤလားသြားမွတ္တမ္းလကၤာကို ကုန္ေဘာင္ေခတ္ ဘိုးေတာ္ဘရား(ဗဒံုမင္း) လက္ထက္တင

ြ ္ ထင္ရွားခဲ့ေသာ
စာဆိုေတာ္ ေရႊေတာင္သာဂသူသခင္ႀကီး ဦးႏုက ေရးဖြ႕ဲ သည္။ လကၤာ ၅၅ ပိုဒ္ပါဝင္သည္။ ျမန္မာ့ခရီးသြားမွတ္တမ္း
စာေပေလာကတြင္ စာတစ္ေစာင္ ေပတစ္ဖ႕ဲြ အေနျဖင့္ အေစာဆံုးေတြ႕ရသည့္ မွတ္တမ္းျဖစ္သည္။ သကၠရာဇ္ ၁၁၆၇
ခုႏွစ္ နတ္ေတာ္လဆန္း ၁၀ ရက္( ၃၀ ႏိုဝင္ဘာ ၁၈၀၅) တြင္ ရခိုင္ျပည္ကိုျဖတ္၍ ဘဂၤလားသို႔ ကုန္းလမ္း၊ ေရလမ္း
ခရီးမ်ားျဖင့္ ကုန္ေရာင္းသြားခဲ့သည့္ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို အေျခခံကာ မွတ္တမ္းတင္ေရးဖြ႕ဲ ထားသည္။
ဘဂၤလားသြားမွတ္တမ္းလကၤာတြင္ ထူးျခားခ်က္ ၅ ရပ္ေတြ႕ရသည္။
ယင္းတို႔မွာ
- ျမန္မာ့ခရီးသြားမွတ္တမ္းစာေပနယ္၌ မွတ္တမ္း တစ္ေစာင္တစ္ဖ႕ဲြ အေနျဖင့္ အေစာဆံုးေတြ႕ရျခင္း၊
- ရာဇဝင္ အေထာက္အထားျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ အခ်က္မ်ားပါရွိျခင္း
- ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕စနစ္၏ အႏၱရာယ္ကို စာေပမွတစ္ဆင့္ အေစာဆံုးအသိေပးျခင္း၊
- ျမန္မာစာေပတြင္ အစၥလာမ္ဘာသာတရားသေဘာကို ထည့္သင
ြ ္းတင္ျပျခင္း၊
- ခရီးသြားျခင္းကို ကဗ်ာလကၤာျဖင့္ မွတ္တမ္းတင္ေရးဖြ႕ဲ ျခင္း တို႔ျဖစ္သည္။
- ျမန္မာ့ခရီးသြားမွတ္တမ္းစာေပနယ္၌ မွတ္တမ္း တစ္ေစာင္တစ္ဖ႕ဲြ အေနျဖင့္ အေစာဆံုးေတြ႕ရျခင္း၊
• ၁၈၀၅ ဦးႏု ဘဂၤလားသြားမွတ္တမ္း၊

• ၁၈၂၂ ဦးရြဲ ဘဂၤလားသြားစာတမ္း၊
• ၁၈၇၂ ကင္းဝန္မင္းႀကီး လန္ဒန္ၿမိဳ႕သြားေန႔မွတ္စာတမ္း၊
• ၁၈၇၅ ကင္းဝန္မင္းႀကီး ျပင္သစ္ႏိုင္ငံသာြ း ေန႔စဥ္စာတမ္း၊
• ၁၈၇၇ ဦးၿခိမ့္ ပူတေကစပိန္အီတာလ်ံသာြ းမွတ္တမ္း၊
ဤမွတ္တမ္းသည္ မဟာစည္သူဦးရြ၏
ဲ သကၠရာဇ္ ၁၁၉၅(၁၈၃၃)တြင္ေရးေသာ ဘဂၤလားသြားစာတမ္းထက္ ၂၈
ႏွစ္ေစာသည္။ ကင္းဝန္မင္းႀကီး၏ သကၠရာဇ္ ၁၂၃၄(၁၈၇၂)တြင္ေရးေသာ လန္ဒန္ၿမိဳ႕သြား ေန႔စဥ္မွတ္စာတမ္းထက္
၆၇ ႏွစ္ေစာ၍ သကၠရာဇ္၁၂၃၇(၁၈၇၅)တြင္ေရးေသာ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံသာြ း ေန႔စဥ္မွတ္စာတမ္းထက္ ႏွစ္ ၇၉ ေစာသည္။
ေျမာင္လွၿမိဳဳ႕စား ဦးၿခိမ့္၏ သကၠရာဇ္ ၁၂၃၉(၁၈၇၇)တြင္ေရးေသာ ပူတေကစပိန္အီတာလ်ံသာြ း မွတ္တမ္းထက္ ၇၂
ႏွစ္ေစာသည္။ ဤအေထာက္အထားမ်ားအရ ျမန္မာစာေပေလာကတြင္ အေစာဆံုးခရီးသြားမွတ္တမ္းဟု
ဆိုရျခင္းျဖစ္သည္။
ရာဇဝင္အေထာက္အထားျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ အခ်က္မ်ားပါရွိျခင္း
ဤခရီးသြားမွတ္တမ္းတြင္ ရာဇဝင္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဤသို႔သိရသည္။ ဦးေမာင္ေမာင္တင္ျပဳစုသည့္

ကုန္းေဘာင္ဆက္မဟာရာဇဝင္ေတာ္ႀကီး ပထမတြစ
ဲ ာမ်က္ႏွာ ၅၃၁ တြင္ စဥ့္ကူးမင္းသည္ မွဴးငယ္မတ္ငယ္မ်ားႏွင့္
ေပါင္းၿပီး အရက္ေသစာေသာက္စားၾကသည္။ အရက္ေသစာႏွင့္ အကမ္းဝင္ကာ သတိလက္လတ
ြ ္ျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ စဥ့္ကူးမင္းနန္းက်ရသည္ဟု ေဖာ္ျပသည္။ ဘဂၤလားသြားမွတ္တမ္းလကၤာအပိုဒ္ ၄ တြင္ “ေရႊနန္းသိမ္းယူ၊
စိုးေတာ္မူ၍၊ မတူမ်ိဳးေဆြ၊ မထိုက္ေလလ်က္၊ အဘက္မေတာ္၊ မိန္းမေခ်ာ္ကို၊ နန္းမေခါင္ဖ်ား၊ တင္ေခ်မွားက၊
ေယာကၡမႏွင့္၊ ေယာက္ဖရင္းခ်ာ၊ သစၥာေက်းဇူး၊ ထိမ္ျမားမေစာင့္၊ ႀကံစည္ေႏွာင့္၍ သေနာင့္သနား၊ ေသႏွင့္မွ်ားက” ဟု

ထည့္သင
ြ ္းဖြ႕ဲ ဆိုထားသည္။ ရာဇဝင္ကို ေလ့လာရာတြင္ ထည့္သင
ြ ္းစဥ္းစားရမည့္ အခ်က္တစ္ရပ္ကို
ဆက္စပ္ေတြးစရာ ေဖာ္ျပထားသည္။ သမိုင္းကြင္းဆက္တစ္ခုကို ဆက္စပ္သိစရာေဖာ္ျပျခင္းမ်ိဳးျဖစ္၍ ရာဇဝင္တန္ဖိုး၊
သမိုင္းတန္ဖိုးႀကီးမားပါသည္။
- ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕စနစ္၏အႏၱရာယ္ကို စာေပမွတဆင့္ အေစာဆံုးအသိေပးျခင္း
စာဆိုဦးႏုသည္ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕စနစ္၏အႏၱရာယ္ကို စာေပမွတဆင့္ အေစာဆံုးတင္ျပအသိေပးခဲ့သည္။ သူ

ဘဂၤလားသို႔ေရာက္ခ်ိန္တင
ြ ္ အဂၤလိပ္တို႔သည္ အိႏၵိယတိုက္နယ္ ဘဂၤလားေျမ၌ အေျခက်ေနၿပီျဖစ္သည္။
ထိုအေတြ႕အႀကံဳကို ပိုဒ္ေရ ၃၂ တြင္ “ထိုၿမိဳ႕မွာပင္၊ ဝန္လွ်င္လုပ္သူ၊ ကလားျဖဴသိုးေဆာင္း၊ မေကာင္းႀကံစိတ္၊
အဂၤလိပ္တည္း” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ပိုဒ္ေရ ၃၃ တြင္ “လူပလီဖ်က္၊ သိုးေဆာင္းလက္မွာ၊ ထိုၿမိဳ႕ရြာပင္၊ ရွိပါရသည္”
ဟူ၍လည္းေကာင္းေဖာ္ျပသည္။ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္တို႔သည္ ဦးစြာၿမိဳ႕ဝန္ထံလက္ေဆာင္ပဏၰာမ်ားဆက္သ၍
ဝင္ေရာက္ခိုလံႈသည္။ ထိုအခါ ၿမိဳ႕ဝန္က ေျမေနရာေပးသည္။ ထိုေနရာမ်ားတြင္ အေျခခ်၍ ေနၾကသည္။ သူတို႔သည္
အစပိုင္းတြင္ အခြန္ေတာ္မွန္မွန္ဆက္သၾကသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေကာက္က်စ္ေသာဥာဏ္ျဖင့္ လူသူလက္နက္မ်ား
ငွားရမ္းစု႐ံုးကာ ပုန္ကန္ပါေတာ့သည္။ မင္း၏သစၥာကိုပင္ မေစာင့္စည္းေတာ့ဘဲ ေညာင္ပင္က နီးရာသစ္ပင္မ်ားကို
ဝါးမ်ိဳးသည့္အလား က်ဴးေက်ာ္ဖ်က္ဆီးၾကပံုကို ပိုဒ္ေရ ၃၃တြင္ “လက္နက္ကိရိယာ၊ စံုကာသူတို႔၊ ေညာင္ပင္သို႔လွ်င္”
ဟု ဥပမာေပးကာ ေပၚလြင္စာြ ဖြ႕ဲ ဆိုထားပါသည္။ သီေပါမင္း ပါေတာ္မမူမီ၊ သူ႕ကြ်န္ဘဝသို႔ မေရာက္မီ ႏွစ္ေပါင္း ၈၀
ကပင္ ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုးအား နယ္ခ်ဲ႕စနစ္အႏၱရာယ္ကို ႀကိဳတင္သတိေပးခဲ့ပါသည္။
စာဆိုေတာ္ဦးႏုသည္ ရမၼာဝတီ(ရမ္းၿဗဲ)ၿမိဳ႕ဝန္ျဖစ္သည္။ ဘိုးေတာ္ဘုရား ဗဒံုမင္းက ခ်ီးျမႇင့္သည့္ ေရႊေတာင္

သာဂသူဘ႕ဲြ ရသည္ဟု အစူအစဥ္ အမွတ္အသားရွိသည္။ ေရႊေတာင္သာဂသူ ဆိုသည္မွာ ပင္လယ္သူရေ
ဲ ကာင္းဟု
အဓိပၸါယ္ရသည္။ စာဆိုသည္ ကုန္သည္တစ္ဦးအျဖစ္ ကုန္ေရာင္းသြားျခင္းကို ဗန္းျပထားေသာ္လည္း ဘုရင္က
တာဝန္ေပးသျဖင့္ ေလာကီေလာကုတၱရာဆိုင္ရာစာေပက်မ္းဂန္မ်ား စုေဆာင္းရန္ႏွင့္ အိႏၵိယတိုက္နယ္ရွိ အဂၤလိပ္တို႔၏
လႈပ္ရွားမႈကို စံုစမ္းေထာက္လွန္ရန္ ေစလႊတ္ျခင္းခံရသူျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူေတြ႕ႀကံဳခဲ့ရသည့္ အေရွ႕အိႏၵိယ
တိုက္နယ္ရွိ အဂၤလိပ္တို႔၏ လႈပ္ရွားမႈကို ေထာက္လွမ္းၿပီး ဘုရင့္နားေတာ္ေရာက္ေအာင္ အစီရင္ခံ
တင္ေလွ်ာက္ခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာမင္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံုစာတမ္းႏွင့္ ဘိုးေတာ္ဘုရား၏ ရာဇသတ္ေခၚ အမိန္႔ေတာ္တမ္းႀကီး
(တတိယပိုင္း)စာမ်က္ႏွ ာ ၆၇၊ ၆၈ တြင္ ေတြ႕ရွိရပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ စာေရးဆရာႀကီးေဇယ်က မွတ္တမ္းဝင္ဗမာ့အေရးအခင္းမ်ားဟူေသာ စာအုပ္တင

ြ ္ အေထာက္ေတာ္ႀကီး ဟု
ေခါင္းစဥ္တပ္ကာ ဤသို႔ခ်ီးက်ဴးခဲ့ပါသည္။ ေရႊေတာင္သာဂသူမွာ ဘိုးေတာ္ဘုရား ဗဒံုမင္းလက္ထက္ကပင္
ရမၼာဝတီၿမိဳ႕ဝန္ အျဖစ္ အမႈထမ္းရြက္ရသည္။ ဘႀကီးေတာ္မင္းတရား အိမ္ေရွ႕စံေတာ္မႈစဥ္ မဇၨ်ိမေဒသမဟာေဗာဓိသို႔
အစံုအစမ္းေစလႊတ္ရာ ရမၼာဝတီၿမိဳ႕ဝန္ ေရႊေတာင္သာဂသူသည္ ပုေရာဟိတ္ပုဏၰား ဝါသိ႒ျဗဟၼာ၊ ေဇယ်ေက်ာ္သူ၊
ေဇယ်ေက်ာ္ထင္၊ ေဇယ်ေက်ာ္စာြ တို႔ႏွင့္ လိုက္ပါ၍ ၂၁ လတိုင္တိုင္ လွည့္လည္စံုစမ္းခဲ့သျဖင့္ ထိုစဥ္က အိႏၵိယျပည္
အတြင္း အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီအဂၤလိပ္တို႔ႏွင့္ ကုလားမင္း အသီးသီးတို႔ အရႈပ္ရႈပ္အေထြးေထြးျဖစ္ေပၚေနေသာ
အေရးအခင္းမ်ားကို ေကာင္းစြာသိနားလည္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ယခုေခတ္ကာလ အေခၚအေဝၚႏွင့္ဆိုလွ်င္ ႏိုင္ငံျခားေရး
ပါရဂူတစ္ဦးျဖစ္ေလသည္ ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။
အေထာက္ေတာ္ဆိုသည္မွာ သူလွ်ိဳႏွင့္ အတူတူပင္ျဖစ္သည္။ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကို စံုစမ္းေထာက္လွမ္း

သတင္းေပးပို႔ရသူျဖစ္သည္။ သာမန္အရပ္သံုး အေထာက္ဟူေသာစကားမွ ဘုရင္က ေစလႊတ္စံုစမ္းခိုင္းသည့္
သူျဖစ္သျဖင့္ အေထာက္ေတာ္ဟူ၍ သံုးျခင္းျဖစ္သည္။
ေတြ႕ရွိရေသာအေထာက္အထားမ်ားအရ ေရႊေတာင္သာဂသူ ဦးႏုသည္ ဗဒံုမင္းလက္ထက္ကတည္းက
အေထာက္ေတာ္အျဖစ္ တာဝန္ေပးေစခိုင္းျခင္း ခံရသူျဖစ္သကဲ့သို႔ ဘႀကီးေတာ္လက္ထက္၌လည္း ထပ္မံေစလႊတ္
ေထာက္လွမ္း ခိုင္းခဲ့ျခင္းခံရသူျဖစ္သည္ဟု သိရပါသည္။

ျမန္မာစာေပတြင္ အစၥလာမ္ဘာသာေရး တရားသေဘာကို ထည့္သင

ြ ္းတင္ျပျခင္း
စာဆိုဦးႏုသည္ သူ၏ခရီးသြားမွတ္တမ္းတြင္ သူသက္ဝင္ယံုၾကည္ရာ အစၥလာမ္ဘာသာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္

အဆံုးအမမ်ားကို ထည့္သင
ြ ္းဖြ႕ဲ ဆိုခဲ့ပါသည္။ ပိုဒ္ေရ ၄၄ တြင္ “ ျမတ္လွထတ
ြ ္ထား၊ ဘုရားသခင္၊ ကယ္ပင္လည္းရွိ၊
ဇာတိသေႏၶ၊ ေနျခင္းလည္းကင္း၊ အိုနာျခင္းက၊ ေသျခင္းစသည္၊ လြတ္ထစင္းစင္း၊ စားျခင္းေသာက္မႈ၊ တစ္ခုေတာင့္တ၊
ေၾကာင့္ၾကဗ်ာပါ၊ စင္စာြ လြတ္ေပ၊ အၿမဲေနဟု၊ ယူေလအီမံ၊ အမွန္စိတ္ညတ
ြ ္” ဟု ေသာင္ဟိဒ္သေဘာကို
ေဖာ္က်ဴးခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ပိုဒ္ေရ ၄၄ တြင္ပင္ “ မုဟမၼဒ္ကို၊ လႊတ္လပ္ဒႏ
ြ ၷယာ၊ ေကာင္းစြာတရား၊ ေဟာၾကားျပညႊန္၊
လမ္းမြန္သိမ္ေမြ႕၊ ေရာက္၍ငါတို႔၊ ခ်မ္းသာဖို႔ကို၊ ကယ္ပို႔မ စ၊ လမ္းေကာင္းရဟု၊ စိတ္ကယံုၾကည္” ဟူ၍ ရိစာလသ္
သေဘာကို ေဖာ္က်ဴးခဲ့ပါသည္။ ထိုမွ်ႏွင့္ပင္ ဘာသာေရးအသိေပးပံုကို သိႏိုင္ပါသည္။ အစၥလာမ္၏အဓိက
အေျခခံမ႑ိဳင္ႀကီး ငါးရပ္ႏွင့္ က်င့္ရန္ၾကဥ္ရန္ တရားသေဘာမ်ားကိုလည္း ထည့္သင
ြ ္းဖြ႕ဲ ဆို ခဲ့ပါသည္။
ျမန္မာစာေပသမိုင္းကို ေလ့လာၾကည့္ရာတြင္ ဗုဒၶအေတြးအေခၚမွလတ
ြ ္ကင္းေသာ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အေတြးအေခၚ
ယံုၾကည္မႈတစ္ရပ္ကို ျမန္မာစာေပနယ္သို႔ ဦးစြာသြတ္သင
ြ ္းလာသူမွာ သခင္ႀကီးဦးႏုဟု ဆိုရပါမည္။ ထိုအခ်က္ကို
ဆရာဦးတိုးလွက လူမႈဘဝပံုေဖာ္တဲ့ ေခတ္ေဟာင္း စာေပေတြေဖာ္ထုတ္ေရး စာတမ္းတြင္ ဗုဒၶအေတြးအေခၚမွ
လြတ္ကင္းေသာ အေတြးအေခၚယံုၾကည္မႈတစ္ရပ္ကို ျမန္မာစာေပေလာကထဲသို႔ ထည့္သင
ြ ္းလာသူတင
ြ ္ ဦးႏုသည္
ပထမဆံုးပုဂၢိဳလ္ျဖစ္သည္။ သူ႕ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဒုတိယ နဝေဒးဟု အသိအမွတ္ျပဳၾကသည့္ ဝက္မစြတ္နဝေဒးက
ဣသွ်ံဂူေမာ္ကန
ြ ္းတြင္ ဂ်ိန္းဘာသာအေၾကာင္း ေရးခဲ့သည္။ ထိုအခ်က္မွလ၍
ဲြ ဗမာစာေပသည္ ဗုဒၶစာေပဟု
ဆိုႏိုင္သည္ ဟု သံုးသပ္ျပဖူးပါသည္။
- ခရီးသြားျခင္းကို ကဗ်ာလကၤာျဖင့္ မွတ္တမ္းတင္ေရးဖြ႕ဲ ျခင္း
ျမန္မာ့ခရီးသြားမွတ္တမ္းစာေပတို႔အနက္ ဦးရြ၏
ဲ ဘဂၤလားသြားမွတ္တမ္း၊ ကင္းဝန္မင္းႀကီး၏ လန္ဒန္ႏွင့္ျပင္သစ္
သြားမွတ္တမ္းမ်ားမွာ စကားေျပျဖင့္ ေရးထားျခင္းျဖစ္သည္။ ဦးၿခိမ့္၏ ပူတေက စပိန္အီတာလ်ံသာြ း မွတ္တမ္းကမူ
လကၤာစကားေျပ ႏွစ္ေထြေရာကာ လကၤာစပ္စကားေျပဟန္ျဖင့္ ေရးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဦးႏုသည္ ဘဂၤလားသြား
မွတ္တမ္းကို ကဗ်ာလကၤာ သက္သက္ျဖင့္ ေရးဖြ႕ဲ ထားသည္။ ဤသည္မွာ ေရးဟန္အရ ထူးျခားပံုျဖစ္သည္။
စာဆိုေတာ္ဦးႏု၏ ဘဂၤလားသြားမွတ္တမ္းလကၤာအေပၚ ပညာရွင္တို႔၏ အျမင္ကိုလည္း ေဖာ္ျပလိုပါသည္။
စာဆိုေတာ္ဦးႏု၏ ဘဂၤလားသြားမွတ္တမ္းလကၤာႀကီးကို ျမန္မာစာေပနယ္ပယ္တင

ြ ္ စတင္ေဖာ္ထုတ္
္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သူ ဆရာႀကီးဦးတိုးလွ(ေဒါက္တာတိုးလွ၊ သမိုင္းပါေမာကၡ၊ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္(ၿငိမ္း)
တကၠသိုလ္မ်ားသမိုင္း သုေတသနဦးစီးဌာန)က လူမႈဘဝပံုေဖာ္တဲ့ ေခတ္ေဟာင္းစာေပေတြေဖာ္ထုတ္ေရး
စာတမ္းတြင္ ဦးႏု၏ ခရီးစဥ္မွတ္တမ္းသည္ ဗမာစာေပေလာကတြင္ အေစာဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုသည္။
စာေရးဆရာႀကီးေမာင္ထင္က ျမန္မာတို႔၏ ေရွးေခတ္ခရီးသြားစာေပ စာတမ္းတြင္ ဦးႏု၏လကၤာကို ဂႏၱဝင္ေျမာက္သည္

ဟူ၍ဆိုႏိုင္မည္ထင္သည္ ဟူ၍ျဖစ္သည္။
ထို႔အျပင္ စာေရးဆရာမႀကီး ေစာမံုညင္းက ဦးႏု၏ ဘဂၤလားသြားမွတ္တမ္းလကၤာ ဟူေသာ ေဆာင္းပါးတြင္

ဂႏၱဝင္ေျမာက္ေသာစာေပဟု မွတ္တမ္းတင္သည္။
စာေရးဆရာမႀကီး ေရႊဘိုမိမိႀကီးကလည္း ရြက္အုပ္သီးခရီးသြားမွတ္တမ္းတစ္ေစာင္ ဟူေသာ ေဆာင္းပါးတြင္ “

ႏိုင္ငံျခားခရီးသြား မွတ္တမ္းလကၤာေတြထမ
ဲ ွာ ေရွးဦးအက်ဆံုး မွတ္တမ္းလကၤာႀကီးျဖစ္တယ္”ဟု ေရးသည္။

စာဆိုေတာ္သခင္ႀကီးဦးႏုသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအစၥလာမ္စာေပသမိုင္းတြင္ ခုႏွစ္အခိုင္အမာႏွင့္ အေစာဆံုးေတြ႕ရသည့္

အေထာက္အထားအရ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္၏ အာယတ္ေတာ္အခ်ိဳ႕ကို အေစာဆံုး ျမန္မာဘာသာျပန္ဆိုသူ
တစ္ဦးျဖစ္သည္။ သခင္ႀကီးဦးႏု မတိုင္မီက ကုရ္အာန္ျမန္မာဘာသာျပန္အေထာက္အထားကို မေတြ႕ရေသး၍
သခင္ႀကီးဦးႏု၏ ျမန္မာဘာသာျပန္ကိုပင္ အေစာဆံုးဟု သတ္မွတ္ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ သခင္ႀကီးဦးႏုသည္ အသက္ ၂၉
ႏွစ္အရြယ္ကစ၍ ဘာသာေရးက်မ္းစာမ်ားကို စတင္ျပဳစုေရးသားသည္။ ထိုသို႔ေရးသည့္အခါ အရဗီစာေပအခ်ိဳ႕ကို
ျမန္မာဘာသာ ျပန္ဆိုမႈျပဳရပါသည္။ ဆရာႀကီးဦးႏု၏ ၆ ခန္းက်မ္း၊ ပထမအခန္းအစတြင္ ယခုျပဳစုအံ့သည္မွာ
(နမာဇ္)တြင္ ဘတ္ရတ
ြ ္သရဇၨ်ယ္သည့္(အရ္ဗ်ီ)ဘာသာကို ျမန္မာဘာသာျပန္ဆိုပါမည္။ စိတ္၌အႀကံရွိသည္မွာ
ႏွစ္လမ်ားလွၿပီ။ ခံုမင္းေမာင္ဥ ေတာင္းပန္သည္လည္း ရွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ၿပီ၊ ျပန္ဆိုရာ အဓိပၸာယ္က်န္ျက
ြ င္းမွားယြင္းရွိလွ်င္
ပညာရွိေသာသူတို႔ ျပင္ေတာ္မူၾကပါ။ (အာယတ္)မ်ားလည္း ပါသည္ျဖစ္၍ အဓိပၸါယ္မကုန္ႏိုင္ရာ။
ကြ်ႏု္ပ္ဥာဏ္ဝင္စားႏိုင္သေရြ႕သာ ျဖစ္ႏိုင္ရေခ်သည္” ဟုေရးသားေဖာ္ျပထားပါသည္။ အရဗီဘာသာမွ
ျမန္မာဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုေၾကာင္း ခိုင္ခံုေသာ အေထာက္အထားတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ သခင္ႀကီး ဦးႏု၏ သံုးခန္းက်မ္း၊
ေျခာက္ခန္းက်မ္း၊ ၃၅ ခန္းက်မ္း၊ သံေတာ္ဦးတင္လႊာက်မ္းတို႔တင
ြ ္ ကုရ္အာန္အာယတ္ေတာ္မ်ားကို ကိုးကား၍
ျမန္မာဘာသာျပန္ေရးသားထားသည္ကို ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ေတြ႕ရွိရပါသည္။
စာဆိုေတာ္ ေရႊေတာင္သာဂသူ သခင္ႀကီးဦးႏု (၁၇၆၂ - ၁၈၂၂)
ေရႊဘိုၿမိဳ႕ဇာတိျဖစ္သည္။ ေနာင္ေတာ္ႀကီးမင္းလက္ထက္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၂၄ ခု ဝါဆိုလျပည့္ေက်ာ္ ၁၂ ရက္(၁၇

ဇူလိုင္ ၁၇၆၂) စေနေန႔တင
ြ ္ ဖြားျမင္သည္။ ဖခင္မွာ ကုန္သည္ေတာ္ ရိႈက္ခ္ဒါဝူးဒ္ႏွင့္ အမိမွာ ေဒၚၿငိမ္း ျဖစ္သည္။
အရဗီအမည္မွာ မုဟမၼဒ္ကာစင္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာအမည္မွာ ဦးႏုျဖစ္သည္။ အမရပူရၿမိဳ႕တည္ နန္းတည္
ဘိုးေတာ္ဘုရား ဗဒံုမင္း လက္ထက္တင
ြ ္ စာဆိုပညာရွိအျဖစ္ ခ်ီးျမႇင့္ေျမႇာက္စားခံရသည္။ ဘိုးေတာ္မင္းတရားႀကီးက
ေရႊေတာင္သာဂသူဘ႕ဲြ ခ်ီးျမႇင့္သည္။ ရမၼာဝတီ(ရမ္းၿဗဲ)ၿမိဳ႕ဝန္ အျဖစ္ အမႈထမ္းရသည္။ အေကာက္ဝန္၊
ဘုရင့္အဝယ္ေတာ္ တာဝန္မ်ားထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ဗဒံုမင္း၏ တာဝန္ေပးခ်က္အရ စာေပက်မ္းဂန္မ်ား စုေဆာင္းရန္
အိႏၵိယျပည္သို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္အေခါက္ေခါက္ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္တို႔၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို
အေထာက္ေတာ္ႀကီး တစ္ဦးအျဖစ္ စံုစမ္းေထာက္လွမ္းခဲ့သည္။
သကၠရာဇ္ ၁၁၆၇ ခုႏွစ္ နတ္ေတာ္လဆန္း ၁၀ ရက္(၃၀ ႏိုဝင္ဘာ ၁၈၀၅)တြင္ ရခိုင္ျပည္ကို ျဖတ္၍ ဘဂၤလားသို႔
ကုန္းလမ္း၊ ေရလမ္းခရီးမ်ားျဖင့္ ကုန္ေရာင္းသြားခဲ့သည္။ ထိုအေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို အေျခခံကာ
ဘဂၤလားသြားမွတ္တမ္းလကၤာ ၅၅ ပိုဒ္ေရးခဲ့သည္။
ထို႔အျပင္ ဘာသာေရးက်မ္းမ်ားလည္း ေရးခဲ့သည္။ ၁၁ ခန္းက်မ္း(၁၇၉၀)၊ ၃ ခန္းက်မ္း(၁၇၉၄)၊

မိအ္ရာဂ်္ခန္းပ်ိဳ႕(၁၈၀၂)(ပိုဒ္ေရေပါင္း ၂၂၈ ပိုဒ္ ပါဝင္သည္)၊ ၇ ခန္းက်မ္း(၁၈၀၇)၊ ၆ ခန္းက်မ္း(၁၈၁၂)၊ ပညတ္ခတ
ဲြ မ္း
၁၆ ပိုဒ္လကၤာက်မ္း(၁၈၁၃)၊ ၃၅ ခန္းက်မ္း(၁၈၁၄)၊ သံေတာ္ဥိးတင္လႊာက်မ္း(၁၈၁၆) တို႔ေရးခဲ့သည္။ ပံုႏွိပ္ၿပီး
က်မ္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။
ထိုက်မ္းမ်ားအနက္ ၃ ခန္းက်မ္း၊ ၆ ခန္းက်မ္းတို႔သည္ ယံုၾကည္မႈကို အေၾကာင္းျပ၍ အဓိကေဖာ္က်ဴးထားသည္။

အရဗီမွ ျမန္မာဘာသာသို႔ တိုက္ရိုက္ျပန္ဆိုေသာ နိႆယမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ၁၁ ခန္းက်မ္းႏွင့္ ၃၅ ခန္းက်မ္းမွာ
အစၥလာမ္၏ အဓိက အေျခခံမ႑ိဳင္ႀကီး ငါးရပ္ႏွင့္ က်င့္ရန္ၾကဥ္ရန္တို႔ကို ခြျဲ ခားလမ္းညႊန္ထားေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။
ပညတ္ခတ
ဲြ မ္း ၁၆ ပိုဒ္လကၤာက်မ္းမွာ ဝတ္ျပဳမႈဆိုင္ရာကို ဖြဲ႕ဆိုထားသည္။ မိအ္ရာဂ်္ခန္းပ်ိဳ႕တြင္ တမန္ေတာ္ျမတ္၏
မိအ္ရာဂ်္ ခရီးျြကျမန္းျခင္းအေၾကာင္းကို အေျခခံေရးထားသည္။ သံေတာ္ဦးတင္လႊာက်မ္းမွာ သကၠရာဇ္ ၁၁၇၈
ြ ္ ဘိုးေတာ္ဗဒံုမင္းထံ တင္သင
ြ ္းေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။ ဘိုးေတာ္ဘုရား လက္ထက္တင
ြ ္

သာသနာေပါင္းစံုႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဘုရင္ဧကရာဇ္က စံုစမ္းေမးျမန္းေလ့လာေတာ္မူရာတြင္ အစၥလာမ္သာသနာေလွ်ာက္

စာတမ္းပင္ျဖစ္သည္။ သံေတာ္ဦးတင္လႊာက်မ္းတြင္ အပိုဒ္ ၄ ပိုဒ္ပါဝင္သည္။ ပထမဆံုးအပိုဒ္မွာ ဘိုးေတာ္ဗဒံုမင္းထံ
တင္ေလွ်ာက္ခဲ့ၿပီး က်န္ ၃ ပိုဒ္မွာ ေနာင္ေမးေတာ္မူလွ်င္ ေလွ်ာက္တင္ရန္ ေရးသားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ပိုဒ္စံုရတုအခ်ိဳ႕ကိုလည္း ေရးဖြ႕ဲ ခဲ့သည္။ “ ၾကားေလွ်ာက္ပါမည္” ခ်ီပိုဒ္ရတု (၁၁ ခန္းက်မ္း)၊ “ေႏြဦးဆန္းလာ” ခ်ီ

ပိုဒ္စံုရတု (ဘဂၤလားသားမွတ္တမ္းလကၤာ)၊ “ ေတာင္က်ြ န္းသေျပ” ခ်ီ ပိုဒ္စံုရတု (၆ ခန္းက်မ္း)၊ “ ေတာင္က်ြ န္းျမတ္ဟူ”
ခ်ီပိုဒ္စံုရတု(၃၅ ခန္းက်မ္း)၊ “ ေတာင္က်ြ န္းဒီပါ” ခ်ီ ပိုဒ္စံုရတု(၃၅ ခန္းက်မ္း)တို႔ကို ေတြ႕ရသည္။
စာဆိုေတာ္သခင္ႀကီး ဦးႏုသည္ ဘႀကီးေတာ္စစ္ကိုင္းမင္း လက္ထက္သကၠရာဇ္ ၁၁၈၄(ေအဒီ ၁၈၂၂)ခုႏွစ္ အသက္

၆၀ ျပည့္ႏွစ္ အရြယ္တင
ြ ္ အမရပူရေနျပည္ေတာ္၌ ကြယ္လန
ြ ္သည္။ အမရပူရၿမိဳ႕ေတာ္ ေတာင္သမန္အင္းအနီး
လင့္ဇင္းကုန္းအရပ္တင
ြ ္ စာဆို၏ အုတ္ဂူကို ယေန႔တိုင္ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။
ေမာင္သန္း၀င္း( ျမန္မာစာ)

ျမန္မာ့အရွည္ဆံုး အႀကီးဆံုး သစ္သားတံတား ဦးပိန္တံတား တည္ေဆာက္သူ -

အမရပူရၿမိဳ႕ စာေရးဦးပိန္
ဦးပိန္တံတား (၁၈၄၉)
မႏၱေလးတိုင္း ေတာင္ၿမိဳ႕ေခၚ အမရပူရၿမိဳ႕တြင္ တည္ရွိသည္။ အမရပူရသည္ မႏၱေလးေဒသ ေရွးေဟာင္းဇုန္

သမိုင္းဝင္ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။ ဦးပိန္တံတားသည္ ေတာင္သမန္အင္းကို အေရွ႕ႏွင့္အေနာက္ ျဖတ္သန္း
ေဆာက္လုပ္ထားသည္။ သကၠရာဇ္ ၁၂၁၁ (ေအဒီ ၁၈၄၉) ကုန္းေဘာင္ဆက္ နဝမေျမာက္ပုဂံမင္းလက္ထက္တင
ြ ္
ျမန္မာမြတ္စလင္ အမရပူရၿမိဳ႕စာေရး ဦးပိန္ကဦးစီး ႀကီးၾကပ္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သျဖင့္ ဦးပိန္တံတားဟုထင
ြ ္သည္။
တံတားကို သကၠရာဇ္ ၁၂၁၁ (ေအဒီ ၁၈၄၉)တြင္ စတင္ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၿပီး ၂ ႏွစ္အၾကာ ၁၂၁၃ (ေအဒီ ၁၈၅၁)တြင္
ၿပီးစီးခဲ့သည္။ တံတားေဆာက္လုပ္ရာတြင္ ျမန္မာ့ဗီသုကာပညာရွင္တို႔သည္ စေကးတိုင္းကိရိယာ(မွန္ခ်ိန္)မပါပဲ
ေျခလွမ္းျဖင့္ တိုင္းတာ၍ ေဆာက္ခဲ့ေသာ ျမန္မာမႈတံတားႀကီး ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့နည္း ျမန္မာ့ဟန္ျဖင့္ အင္းေရျပင္ႏွင့္
လိႈင္းဒဏ္ေလဒဏ္ခံႏိုင္ရန္ ေလထမ္းလႊေ
ဲ ျပာင္းႏိုင္ရန္ တံတားကို ေျဖာင့္တန္းစြာမေဆာက္ဘဲ ေတာင္ဘက္သို႔
ဦးေမာ့ေကြ႕ဝိုက္ကာ က်င္တယ
ြ ္ပံုသဏၭာန္ ေဆာက္ထားသည္။
စာေရးဆရာေလးၿမိဳင္က ”တံတား” ဟူေသာေဆာင္းပါးတြင္
ေတာင္သမန္တံတားဟုဆိုလွ်င္ ၾကားဖူးသိဖူးသူမ်ားေပမည္။ ကမၻာေပၚတြင္အႀကီးဆံုးေသာ

သစ္သားတံတားႀကီးအျဖစ္ ႏိုင္ငံျခားသား သုေတသနပုဂၢိဳလ္တို႔ကပင္လွ်င္ မွတ္တမ္းတင္ ခ်ီးမြမ္းရေသာ
တံတားႀကီးျဖစ္၏။
ျမန္မာျပည္ထက
ြ ္ ကြ်န္းသစ္မ်ား၊ ျမန္မာ့ပန္းပဲဖိုထက
ြ ္ သံမိႈ သံပင
ြ ့္မ်ားျဖင့္ ျမန္မာဆန္ဆန္ ျမန္မာ့ဗိသုကာစနစ္အရ
တည္ေဆာက္ထားေသာ တံတားႀကီးျဖစ္၍လည္း ျမန္မာတို႔၏က်က္သေရေဆာင္ သမိုင္းဝင္ပစၥည္းတစ္ရပ္ပင္
ျဖစ္ေလသည္။ဟု ခ်ီးက်ဴးေရးသားဖူးသည္။
စာေရးဆရာ သာရေဝါစိုးၾကည္က “ ေတာင္သမန္တံတား” ဟူေသာ ေဆာင္းပါးတြင္
”နန္းေတာ္ၿမိဳ႕ေဟာင္းအတြက္ ေတာင္သမန္တံတားသည္ လူမႈစီးပြားေရးအတြက္ မ်ားစြာ အေရးပါခဲ့ဟန္တူပါသည္။

ပုဂံမင္းလက္ထက္တင
ြ ္ အမရပူရၿမိဳ႕ဝန္မွာ ဘိုင္ဆပ္ျဖစ္၍ ၿမိဳ႕စာေရးမွာ ထိုစဥ္အခါက ေမာင္ပိန္ျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းတို႔
ႏွစ္ဦးစလံုးသည္ မြတ္စလင္ဘာသာဝင္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အာရပ္အႏြယ္ဝင္မ်ားျဖစ္ဟန္တူေပသည္။ အာရပ္တို႔သည္
ပင္လယ္ေရေၾကာင္း ခရီးကြ်မ္းက်င္ၾကသည္။ အာရပ္ကမၻာမွ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ေရာက္ရွိၾကသည္။

အခ်ိဳ႕သည္ ေရာက္ရာေဒသတြင္ စစ္မႈထမ္းျခင္း၊ ျပည္သူ႕ဝန္ထမ္း ုပ္ငန္းမ်ိဳးမ်ိဳးဝင္ေရာက္ေဆာင္ရက

ြ ္ျခင္းျပဳၾကသည္။
အာရပ္အႏြယ္ဝင္တို႔သည္ စစ္လက္နက္ပစၥည္း ျပဳလုပ္တတ္ျခင္း၊ စစ္မႈက်ြ မ္းက်င္ျခင္း၊ ေရေၾကာင္းအတတ္ပညာႏွင့္
ဆိပ္ကမ္းအခြန္အေကာက္စနစ္တတ္က်ြ မ္းျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေနရာမေရြး အမႈထမ္းခြင့္ရၾကသည္။” ဟုဆိုဖူးပါသည္။
ထို႔အျပင္ “သမိုင္းဝင္ တံတားႀကီးကို မပ်က္စီးေအာင္ မြမ္းမံျပင္ဆင္သင့္ပါသည္။ ဤတံတားႀကီးက ျမန္မာ့သမိုင္း၊
ျမန္မာ့ဇာတိေသြ၊ ဇာတိမာန္၊ ျမန္မာ့ဗိသုကာလက္ရာပညာ၊ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ၊ လူမႈစီးပြားေရးကို ျပသေနေသာ
သမိုင္းဝင္မွတ္တိုင္ႀကီးပင္ ျဖစ္ပါသည္။” ဟုလည္း သံုးသပ္ေဖာ္ျပထားပါသည္။
စာေရးဆရာ နတ္ေမာက္ထန
ြ ္းရွိန္ကလည္း “ေႏြမိုးေဆာင္း အလွေျပာင္းသည့္ ေတာင္သမန္မွာ” ဟူေသာ ေဆာင္းပါးတြင္
”အမရပူရ၏ လွပေသာ ေတာင္သမန္အင္း ဦးပိန္တံတားသို႔ ကမၻာလွည့္ခရီးသည္မ်ား မႏၱေလးေရာက္ပါက
မသြားမျဖစ္ ခရီးစဥ္အျဖစ္ ေတာင္သမန္ပါဝင္လွ်က္ရွိသည္။ ေတာင္သမန္ဦးပိန္တံတားအလွ ၾကည့္ရႈခံစားသည္။
အမွတ္တရဓါတ္ပံုေတြရိုက္ၾကသည္။ ၿပီးေတာ့ တံတားဝန္က်င္မွ အမရပူရေခတ္ ေစတီပုထိုးမ်ားကို
လွည့္ပတ္ၾကည့္ရႈၾကသည္။ အမရပူရမင္းေနျပည္ေတာ္ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ားကား
ဤဘုရားေစတီမ်ားေလာက္သာ ညႊန္ျပစရာ ရွိေတာ့သည္။” ဟုလည္းေကာင္း၊ တံတားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ႏိုင္ငံျခားသား
ကမၻာလွည့္ခရီးသည္မ်ား၏ သေဘာထားကိုလည္း “ေတာင္သမန္ဦးပိန္တံတားႀကီးကား သူတို႔အဖို႔ အံ့ဩစရာျဖစ္၏။
ဤမွ်ရွည္လ်ားေသာ သစ္သားတံတားႀကီးကို ေျဖာင့္ေျဖာင့္တန္းတန္း မေဆာက္ဘဲ
ေကြ႕ေကာက္ေဆာက္လုပ္ထားပံုကို ေျပာတတ္ၾကသည္။ ထူးဆန္းစြာ ေမးျမန္းတတ္ၾကသည္။ ျမန္မာ့နည္း
ျမန္မာ့ဟန္ျဖင့္ အင္းေရျပင္ႏွင့္ လိႈင္းဒဏ္ေလဒဏ္ခံႏိုင္ရန္ ေလလမ္းလႊေ
ဲ ျပာင္းႏိုင္ရန္
က်င္တယ
ြ ္သဏၭာန္ေကြ႕ေကာက္ေဆာက္လုပ္ထားပံုသိသာြ းေသာအခါ ျမန္မာ့ဦးေႏွာက္အား ခ်ီးက်ဴးၾကသည္”
ဟုလည္းေကာင္း သံုးသပ္ျပဖူးသည္။
သကၠရာဇ္ ၁၂၁၁ ခုႏွစ္ ပုဂံမင္းလက္ထက္ အမရပူရၿမိဳ႕ဝန္ဘိုင္ဆပ္၏ တပည့္ ၿမိဳ႕စာေရး ဦးပိန္သည္ မိုးတြင္ကာလ

ေတာင္သမန္ဆယ့္ႏွစ္ရပ္မွ လူအမ်ား သြားလာေရးလြယ္ကူေရးအတြက္ ဘုရင့္ထံေလွ်ာက္ထားၿပီး ရရွိသမွ်ႏွင့္

အေျခတည္ေဆာက္လုပ္ျခင္းျဖစ္ရာ ယေန႔တိုင္ တံတားအိုႀကီးျမင္ကင
ြ ္းက ျမန္မာမႈကို ဆြေ
ဲ ဆာင္ျပသဆဲရွိသည္။
ေခတ္အဆက္ဆက္ ေလဒဏ္၊ မိုးဒဏ္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးယိုယင
ြ ္းခဲ့မႈမ်ားကို ျပဳျပင္ခဲ့ရသည္။ တံတားကို ေဆာက္လုပ္ရာ၌
ႏွစ္ႏွစ္မွ် ၾကာခဲ့သည္။ ျမန္မာအင္ဂ်င္နီယာပညာရွင္တို႔က စေကးမွန္ခ်ိန္မပါဘဲ ေျခလွမ္းျဖင့္တိုင္းတာ၍
ေဆာက္လုပ္ခဲ့ေသာ ျမန္မာမႈတံတားႀကီးျဖစ္သည္။ လိႈင္းဒဏ္ေလဒဏ္ခံႏိုင္ေအာင္ ေျဖာင့္တန္းစြာ မေဆာက္ဘဲ
ေတာင္ဘက္သို႔ ဦးေမာ့ေကြ႕ဝိုက္ကာ က်င္တယ
ြ ္ သဏၭာန္ေဆာက္လုပ္ထားသည္။
ဦးပိန္တံတားႀကီး၏တိုင္ေပါင္းကို ေရွးေခတ္မွတ္တမ္းအရ တိုင္ေပါင္း(၉၈၄)တိုင္ရွိသည္ဟု မွတ္သားရသည္။

ေဆာင္ပုဒ္ကေလးအရ နဝအ႒ဇယေမာင္ပိန္ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ေခတ္ကာလေရြ႕လ်ားလာသျဖင့္ တံတားႀကီးကို
အေရွ႕ထိပ္ အေနာက္ထိပ္ျပဳျပင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ရသလို ေရလည္ဇရပ္မ်ားကိုလည္း ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ခဲ့ရသည္။
ဇရပ္ေလးေဆာင္မွ တိုင္မ်ားေပါင္းလွ်င္ တိုင္ေပါင္း ၁၀၈၆ တိုင္ရွိမည္ျဖစ္သည္။ အခန္းေပါင္း ၄၈၂ ခန္း၊ တံတားအရွည္
၃၉၆၇ ေပ၊ တစ္မိုင္၏ ေလးပံုသံုပံုရွည္လ်ားသည္။ ႏွစ္ေပါင္း ၁၆၀ ေက်ာ္သက္တမ္းရွိျဖစ္သည့္ ဦးပိန္တံတားႀကီးသည္
မႏၱေလး အမရပူရေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္၏ အမွတ္သေကၤတအျဖစ္ ရပ္တည္လွ်က္ရွိေပသည္။
ဦးပိန္တံတားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အမရပူရ ေလးခံုရပ္ေန တံတားႀကီး ျပဳျပင္ေစာင့္ေရွာက္ေရးကို

တာဝန္ယူေဆာင္ရက
ြ ္ရေသာ မြတ္စလင္ပညာရွင္ ဆရာေသာင္ႀကီးက ေလးထပ္ေရးစပ္မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။
“တစ္သုညရွစ္ေျခာက္၊ စာရင္းေပါက္တိုင္ေခၚ၊ ေလးရွစ္ႏွစ္ ဂဏန္းေပၚသည္၊ အခန္းေနာ္မွတ္ဦး၊
ေဖာင္ေၾကာင္းကနဝင္းေက်၊ ခင္းပေလကိုးခုအဆံုး၊ သာလာယစာရင္းျပန္မည္၊ မျငင္းရန္မွတ္သံုး၊ ဆင္မင္းနံယူက်ံဳးလို႔၊
အားလံုးပမွန္စာြ ၊ ေတာင္သမန္ေရလွ်ံ့ခ၊ ထိုေဒသခင္းတဲ့ေလတာ၊ တံတားႀကီးဧရာဟာ၊ ရွည္လွစာြ ေဆာက္ထားလို႔၊
ေလွ်ာက္သာြ းတဲ့မ်ားသူငါ၊ ျငင္းၾကေလတာ၊ သိမွတ္ဖို႔အေျခပါေအာင္၊ ေရႊစာကိုမွတ္စမ္းပါ့ေလး”ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
ထိုေတးထပ္အရ တံတား၏တိုင္ေပါင္း ၁၀၈၆၊ အခန္းေပါင္း ၄၈၂၊ ေဖာင္ေၾကာင္း ၉၊ အခင္းပ်ဥ္ျပား ၉၊ သာလာယံဇရပ္
၄ ခု ဟူ၍ မွတ္သားရပါသည္။
တံတားအရွည္မွာ ၃၉၆၇ ေပရွည္သည္။ အက်ယ္မွာ ၈ ေပ ၈ လက္မရွိသည္။ တံတားေဆာက္လုပ္တင

ြ ္
ယက္မႀကီးမ်ားကို တံတားတိုင္တင
ြ ္ ထြင္း၍ စြပ္လွ်ိဳထားသည္။ ေရွးက တံတားႀကီးအလယ္ေလာက္၌
ေဖာင္ေၾကာင္းမ်ားထားရ၏၊ ဘုရင့္ေဖာင္ေတာ္ႀကီးမ်ား ဘုရင့္စစ္ေလွႀကီးမ်ား ျပည္ႀကီးမြန္ေဖာင္ေတာ္စသည္
ျဖတ္သာြ းပါက ေဖာင္ေၾကာင္းအခင္းမ်ား ျဖဳတ္ထားရန္ ေဖာင္ေၾကာင္း ၉ ခု ထားရွိသည္။ ထိုအခင္းတို႔ကို လြယ္ကူစာြ
တပ္ဆင္ႏိုင္သည္။
ဦးပိန္တံတားသည္ ေရွးေခတ္ျမန္မာ့ဗိသုကာလက္ရာအျဖစ္ တန္ဖိုးထားဖြယ္ျဖစ္သည္။ အမရပူရၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လွ်င္

ေတာင္သမန္အင္း၊ ဦးပိန္တံတား၊ မယ္ဇယ္ပင္တန္းမ်ား၏ အလွအပရႈခင္းမ်ားကို သြားေရာက္ၾကည့္ရႈၾကသည္။
စာဖြ႕ဲ ၾကသည္။ ပန္းခ်ီဆၾဲြ ကသည္။ ဓါတ္ပံုရိုက္ၾကသည္။ ေတာင္သမန္အင္းႏွင့္ ဦးပိန္တံတားႀကီးမွာ ေႏြမိုးေဆာင္း
တစ္မ်ိဳးစီ သာယာလွပေနသည့္ ေနရာျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ဘိုးေတာ္ဘုရားလက္ထက္ ၁၇၉၅ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ
၁၈ ရက္တင
ြ ္ ေတာင္သမန္အင္းသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည့္ ၿဗိတိသွ်ကိုယ္စားလွယ္ မိုက္ကယ္ဆိုင္း က ဥေရာပႏွင့္
အာရွတစ္ခင
ြ ္ ခရီးလွည့္လည္ခဲ့ရာ၌ ဤ ေတာင္သမန္အင္းေလာက္ သာယာၾကည္ႏူးဖြယ္ေကာင္းသည့္ေနရာကို
မေတြ႕ခဲ့ဖူးေၾကာင္း ဆိုပါသည္။ ဦးပိန္တံတားသည္ ကမၻာလွည့္ခရီးသည္မ်ားအတြက္ ျမန္မာမႈ ျပယုဂ္ျဖစ္သည္။
ဤတံတားႀကီးကို မူလေဆာက္လုပ္စဥ္အခါက အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕မ်ား ဧရာဝတီျမစ္ႏွင့္ ျမစ္ငယ္ျမစ္ေၾကာင္းမ်ားမွ
သေဘၤာမ်ားႏွင့္ အမရပူရနန္းေတာ္သို႔ ရုတ္တရက္ မဝင္ႏိုင္ေအာင္ အေျမာ္အျမင္ႀကီးစြာျဖင့္
နန္းအမရပူရၿမိဳ႕ရိုးတံတားတံတိုင္းအျဖစ္ အတားအဆီးသဖြယ္ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ လူမႈစီးပြားေရး၊
သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးအတြက္လည္း ရည္စူးခ်က္ရွိပါသည္။
အမရပူရၿမိဳ႕၊ ၿမိဳ႕စာေရးေတာ္ႀကီး ဦးပိန္သည္ ဗံုးအိုးမဂၤလာ အေျမာက္တပ္ အမႈေတာ္ထမ္း အဆက္အႏြယ္မွ

ေပါက္ဖာြ းလာသူျဖစ္သည္။ အမရပူရၿမိဳ႕ေတာ္ေတာင္ျပင္ ဗံုးအိုးရြာအလယ္ပိုင္းသား ျဖစ္သည္။ ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္

ဦးဘိုင္ဆပ္၏ လက္ေအာက္တင
ြ ္ အမႈေတာ္ထမ္းရသည္။ ေတာင္သမန္ရာြ စားလည္း ျဖစ္သည္။ ပုဂံမင္း၊ ဦးဘိုင္ဆပ္၊
ဦးပိန္တို႔သည္ တံတားအေနာက္ဘက္ထိပ္ရွိ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတြင္ အတူေန ငယ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ သမိုင္း ပါေမာကၡ ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညန
ြ ္႕က ” ပုဂံမင္း၏ ငယ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားျဖစ္ေသာ ဦးပိန္ႏွင့္
အမရပူရၿမိဳ႕ဝန္ ဦးဘိုင္ဆပ္တို႔သည္ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတြင္ ပညာဆည္းပူးခဲ့ၾကေသာ ပညာတတ္
ဂုဏ္သေရရွိ ပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ဦးျဖစ္သည္” ဟု ေဖာ္ျပဖူးသည္။
ဦးပိန္သည္ ေတာင္သမန္ တံတားအျပင္ စၾကင္ဝေခ်ာင္းကို ျဖတ္လွ်က္ ေတာင္ႀကီးတံတား၊ ဟသၤာတံတား၊

ပန္းပဲတံတား၊ ဗံုးအိုးတံတား၊ စၾကင္ဝတံတား၊ ကုကၠိဳတံတားဟူသည့္ သစ္သားတံတား ၇ ခုကို ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္။
ထို႔အျပင္ ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္ေတာင္ျပင္ရွိ ေခ်ာင္းနံေဘးမွ ေတာင္သမန္ရာြ ထိပ္အေရာက္ မယ္ဇယ္ပင္ႀကီးမ်ားကို
အေရွ႕ႏွင့္အေနာက္ တန္းလ်က္စိုက္ခဲ့သည္။ ယေန႔တိုင္ အရိပ္အာဝါသႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ မယ္ဇယ္ပင္တန္းႀကီးမ်ားကို
ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။
ထို႔အျပင္ဦးပိန္သည္ ေရကန္လည္း တူးေဖာ္တည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္။ အမရပူရေခတ္ေကာင္းစားစဥ္က ၿမိဳ႕စာေရး

ဦးပိန္တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ကန္ျဖစ္၍ ဦးပိန္ကန္ဟု ထြင္သည္။ ဦးပိန္ကန္မွာ အမရပူရနန္းေတာ္မွ
မဟာမုနိဘုရားႀကီးသို႔ ဘုရားဖူးလာၾကရင္း မဟာမုနိဘုရားႀကီး မေရာက္မီ နားေနအသံုးျပဳရန္ ဆင္ျမင္းႏွင့္တကြ
လူအမ်ားအသံုးျပဳရန္ ေရကန္ႀကီး တူးေဖာ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ သားေတာ္ရဘုရားႏွင့္ နီး၍ သားေတာ္ရကန္ဟုလည္း
မွတ္သားရသည္။ ပုဂံမင္းလက္ထက္က တူးေဖာ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေရွးေခတ္က ေရကန္ပတ္လည္တင
ြ ္
အုတ္တံတိုင္းႀကီးမ်ားျဖင့္ စနစ္တက် တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ယခုအခ်ိန္အထိ ဦးပိန္ကန္မွာ ေရမ်ားရွိေသးသည္။
ဦးပိန္တံတားႀကီးသည္ အမရပူရေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္၏ အမွတ္သေကၤတအျဖစ္ျဖင့္ ျမန္မာ့ဗိသုကာလက္ရာအျဖစ္

ႏိုင္ငံဂုဏ္ေဆာင္၊ ျမန္မာ့ဂုဏ္က်က္သေရေဆာင္အျဖစ္ ရပ္တည္လ်က္ရွိပါသည္။
ေမာင္သန္း၀င္း (ျမန္မာစာ)

တေထာင့့္တညပံုျပင္မ်ားကို စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သူ ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္ ဥိးဖိုးသာဇံ
ျမန္မာစာေပသမိုင္းတြင္ ၀တၴဳ ဟူ၍ စတင္ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္ မႇာ အင္း၀ေခတ္ကပင္ျဖစ္သည္။

ဆရာေတာ္ရႇင္မဟာသီလ၀ံသ၏ ပါရာယန၀တၴဳကို ပထမဆံုး ျမန္မာ ၀တၴဳဟု အဆိုရႇိၾက၏။ ပါရာယနမႇာ
ပါဠိအမည္ျဖစ္ၿပီး ကမ္းတစ္ဖက္သို့ သြားရာလမ္းဟု အဓိပၸာယ္ရပါ သည္။ ကိုလိုနီေခတ္ဦးကာလတြင္
ေပၚေပါက္ခဲ့သည့္ ေမာင္ရင္ေမာင္မ မယ္မ၀တၴဳကိုပထမဆံုး ျမန္မာကာလ ေပၚ၀တၴဳအျဖစ္အသိအမႇတ္ျပဳၾက၏။
ပသီပံုျပင္မ်ား
ပသီပံုျပင္မ်ားဟုအမ်ားသိရႇိ ၾကသည့္ တစ္ေထာင့္တစ္ညပံုျပင္ မ်ား (Thousand and One Night Tales)သည္
ပါရႇန္တို႕၏ေရႇးေဟာင္း ပံုျပင္မ်ားျဖစ္ ၾကၿပီး အာရပ္တို့က ပါရႇန္တို့ထံမႇ ဆက္ခံရယူခဲ့ၾကသည္ ဆို၏။ ယင္းပုံျပင္မ်ားကို
အာရပ္ ဘာသာျဖင့္ 'Al Raud al atir wa nuzht al khatir'ဟု ေခၚဆိုၾက သည္။ ပါရႇန္တို့သည္ ပံုျပင္အခ်ဳိ႕ကို
အိႏိၵယတို့ထံမႇ ရရႇိခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္ သည္။ ထို့ျပင္ ဘဂၢဒက္ ႏႇင့္အီဂ်စ္ တို့ထံမႇပံုျပင္အခ်ဳိ႕ကိုလည္း မူလပံု ျပင္တင
ြ ္
ျဖည့္စက
ြ ္ခဲ့ၾကသည္။ ပသီပံု ျပင္မ်ားတြင္ ဥေရာပတိုက္၌ ရႇားလ မိန္းဘုရင္ တန္ခိုးၾသဇာႀကီးထြားခ်ိန္ ႏႇင့္
အေရႇ႕ဖ်ားႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အျပိဳင္ နန္းစံခဲ့ၾကသည့္ဟာ ရြန္းအယ္ရာရႇစ္ ဘုရင္ႀကီးစိုးခ်ိန္က အျဖစ္အပ်က္ မ်ားစြာ
ပါ၀င္ေနပါသည္။ ပံုျပင္ဟု ဆိုရေသာ္လည္း ပသီပံုျပင္မ်ားထဲ တြင္ အာေရဗ်ယဥ္ေက်းမႈမ်ားထင္ ဟပ္ေန၏။
တစ္ေထာင့္တစ္ညဟူသည္
ပသီပံုျပင္မ်ား၏ နိဒါန္းအစ ပ်ဳိးပံုမႇာစိတ္၀င္စားဖြယ္ျဖစ္ပါသည္။ ေရႇးအခါက ပါရႇန္ဘုရင္ ရႇာလီယာ မင္း(Shahryar)
သည္ ေန႕စဥ္မိဖုရား တစ္ပါးတင္ေျမႇာက္ေလ့ရႇိၿပီး ¤င္း မိဖုရားအား ေနာက္တစ္ေန့တင
ြ ္ ကြပ္ မ်က္ပစ္တတ္သည္ဆို၏။
ယင္း ဓေလ့ကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္လိုသူ ရႇီဟာ ရာဇတ္ (Scheherazade) မင္းသမီး က မိဖုရားအျဖစ္ ခံယူကာ မဂၤလာဦး
ညတြင္ ဘုရင္မင္းျမတ္အား ပံုျပင္ တစ္ပုဒ္ေျပာျပသည္။ ဘုရင္စိတ္၀င္ စားသည့္ေနရာသို့ေရာက္ေသာအခါ မိဖုရားက

ပံုျပင္ကိုရပ္ပစ္ကာ ေနာက္ တစ္ေန့ညမႇ ဆက္ေျပာမည္ဟု ဆို ၏။ ဤသို့ျဖင့္အာလာဒင္အေၾကာင္း၊ အလီဘာဘာႏႇင့္

ခိုးသားေလးဆယ္ အေၾကာင္း၊ သေဘၤာသားဆင္းဗတ္ အေၾကာင္းစသည္ျဖင့္ ပံုျပင္မ်ား ေျပာျပသြားသည္မႇာ
တစ္ေထာင့္တစ္ ညပင္ တိုင္ခဲ့သည္ဆိုပါသည္။
ဘုရင္မင္းျမတ္သည္ ပံုျပင္ဒ႑ာ ရီမ်ားကိုမ်ားစြာသေဘာက်ႏႇစ္ၿခိဳက္ သည့္အေလ်ာက္ မိဖုရားရႇီဟာရာဇတ္ အား

မ်ားစြာခ်ီးမြမ္းကာ အသက္ ေဘးမႇ ခ်မ္းသာေပးခဲ့သည္။
ကမၻာတစ္၀န္းပ်ံ႕ႏႇံ႕ေစသူ
တစ္ေထာင့္တစ္ညပသီပံုျပင္ မ်ားကို ကမၻာတစ္၀န္းပ်ံ႕ႏႇံ့ေစခဲ့သူမႇာ ျပင္သစ္တကၠသိုလ္မႇ အာေရဗ်ဘာ
သာဆိုင္ရာပါေမာကၡအန္တမ
ြ ္းဂလန္း ျဖစ္သည္။ သူသည္ ပသီပံုျပင္မ်ား ကိုအာေရဗ်ဘာသာမႇ ျပင္သစ္ဘာ သာသို့
ျပန္ဆိုကာ ၁၇၀၄ ခုႏႇစ္တင
ြ ္ အတြဲ ၁၂ တြခ
ဲ ၍
ဲြ စာအုပ္အျဖစ္ ထုတ္ ေ၀ခဲ့သည္။ ေရႇးအခါက ဘဂၢဒက္ၿမိဳ႕ ေစ်းႏႇင့္
ပြလ
ဲ မ္းသဘင္စသည့္ လူ စည္ကားရာ ေနရာမ်ားတြင္ ေျပာဆို ေလ့ရႇိၾကေသာ ပံုျပင္မ်ားကို ဦးစြာ
စုစည္းေပးခဲ့သူျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က ပသီပံုျပင္ႏႇစ္ရာေက်ာ္ကို စုုစည္းႏိုင္ ခဲ့သည္ဆို၏။
ျမန္မာစာဖတ္ပရိသတ္ႏႇင့္ မိတ္ဆက္ေပးျခင္း
ခရစ္ႏႇစ္ ၁၈၉၆ ခုႏႇစ္တင
ြ ္ အလ်ားရႇစ္လက္မခြ၊ဲ အနံ ငါးလက္မ အရြယ္ရႇိ စာမ်က္ႏႇာ ၆၆၁ မ်က္ႏႇာပါ 'ပသီပံုျပင္
၀တၴဳႀကီးပဌမတြဲ'အမည္ ျဖင့္ စာအုပ္ႀကီး ေပၚထြက္လာပါ သည္။ ကတ္ထူ အ၀တ္ဖံုး ေရႊစာလံုး ျဖင့္ခန့္ညားစြာ
ထုတ္ေ၀ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး တန္ဖိုးမႇာ ငါးက်ပ္ျဖစ္သည္။ ယင္း စာအုပ္ကို ေရးသားျပဳစုခဲ့သူမႇာ ဆရာ၀န္ႀကီး
ဦးဖိုးသာဇံပင္ျဖစ္ပါ သည္။ ထိုစဥ္က ပထမဆံုးဘာသာ ျပန္စာအုပ္အျဖစ္ အျဖစ္ေပၚထြက္ လာေသာ ပသီပံုျပင္
၀တၴဳႀကီးစာအုပ္ ကို လူႀကိဳက္မ်ားခဲ့ၾကသည္။သို့ေသာ္ စာဖတ္ပရိသတ္ အမ်ားစုမႇာ၀ယ္ယူ ဖတ္႐ႈႏိုင္ၾကျခင္းမရႇိသျဖင့္
၁၈၉၉ ခုႏႇစ္တင
ြ ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ၿဗိတိသ်ဘား မားပံုႏႇိပ္တိုက္က ပံုျပင္ ရႇစ္ပုဒ္ကိုေရြး ထုတ္ကာတစ္က်ပ္တန္စာအုပ္အျဖစ္
႐ိုက္ႏႇိပ္ေပးခဲ့သည္။ ယင္းစာအုပ္ႏႇင့္ ပတ္သက္၍ ဆရာႀကီး သခင္ဘ ေသာင္းက'လြန္ခဲ့ေသာ အႏႇစ္၂၀ခန့္
(၁၉၂၉ခုႏႇစ္၀န္းက်င္)က ပသီပံုျပင္ စာအုပ္ကို ဘားနာဒ္ပိဋကတ္တိုက္ တြင္ေတြ႕ဖူးရာထိုစာအုပ္မႇာ ခပ္သိမ္း
ေသာသတၲ၀ါ၊ ခပ္သိမး္ ေသာအရာ တို့၏ နည္းတူမျမဲေသာသေဘာကို မလြန္ဆန္ႏိုင္သျဖင့္ ေရးသူႏႇင့္ ပံုႏႇိပ္
သူ၏အမည္ကိုေဆာင္ေသာ အဖံုး လည္းမရႇိ၊ အစအဆံုးဖတ္ရန္စာ မ်က္ႏႇာလည္းမျပည့္စံု၊ အကိုင္အတြယ္
ရခက္ေလာက္ေအာင္ စာရြက္တို့ လည္း ေရာ္၀ါႂကြပ္က်ဳိးလ်က္ရႇိေန ေၾကာင္း'ဆိုပါသည္။
ျပ႒ာန္းစာအုပ္
တစ္ေထာင့္တစ္ညပံုျပင္ ရႇစ္ပုဒ္ အား ထုတ္ႏုတ္လ်က္ပံုႏႇိပ္ထုတ္ေ၀ လိုက္သည့္စာအုပ္ကို ထိုေခတ္အခါ
ကေက်ာင္းသံုးစာအုပ္အျဖစ္ ျပ႒ာန္း ခဲ့ပါသည္။ ယင္းစာအုပ္ပါပံုျပင္ ရႇစ္ ပုဒ္မႇာ အလီဘာဘာႏႇင့္ဓားျပႀကီး
ေလးက်ိပ္အေၾကာင္း၊ ခရီးသည္သံုး ေယာက္တို့အေၾကာင္း၊ ကမာရတ္ ဇမန္မင္းသားႏႇင့္ပေဒါင္းရာ မင္း
သမီးအေၾကာင္း၊ ဆင္းတဘက္ႏႇင့္ သူ ဆင္းရဲကူလီ၏အေၾကာင္း၊ အာ လာဒင္ႏႇင့္ ဣစၧာသယမႇန္အိမ္ အေၾကာင္း၊
ေၾကး၀ါၿမိဳ႕ႀကီး၏ အေၾကာင္း၊ ညီမငယ္အားမနာလို ၀န္တိုျခင္းျဖစ္ၾကေသာ ညီအစ္မတို့ အေၾကာင္း၊
မဟာမက္မင္းသမီးႏႇင့္ ဘရီတေနာင္ နတ္သမီးတို့အေၾကာင္း တို့ျဖစ္ၾက၏။ ထူးျခားသည္မႇာ ဦး ဖုိးသာဇံ၏
ပသီပုံျပင္စာအုပ္ကို နေမာတႆ ဘုရားရႇိခိုးျဖင့္ စတင္ ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
စာေရးသူ ဦးဖိုးသာဇံ
ပသီပံုျပင္၀တၴဳႀကီးစာအုပ္ကို ေရးသားျပဳစုခဲ့သူမႇာ ဦးဖိုးသာဇံေခၚ ရႇိတ္ခ္အဗဒူရာမန္ျဖစ္သည္။ ဦးဖိုး သာဇံကို ၁

ဇန္န၀ါရီ ၁၈၇၀ တြင္ ေဒါက္တာ ရာဟင္ေကာက္ႏႇင့္ေဒၚ သက္တို့က ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ဖခင္မႇာ အဂၤလိပ္-
ျမန္မာပထမစစ္ပျဲြ ဖစ္ပာြ း စဥ္က အဂၤလိပ္စစ္တပ္ႏႇင့္အတူ အိႏိၵယမႇလိုက္ပါလာခဲ့သူျဖစ္သည္။ ရာဟင္ေကာက္သည္
သရက္ၿမိဳ႕ဇာတိ ေဒၚသက္ႏႇင့္ အေၾကာင္းပါခဲ့ရာမႇ ဖိုး သာဇံကို ဖြားျမင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဖိုး သာဇံ၁၄ႏႇစ္သားအရြယ္

၁၈၈၄ ခုႏႇစ္ တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဟိုက္စကူးေက်ာင္း မႇခုနစ္တန္း ေအာင္ျမင္ၿပီး မဒရပ္ၿမိဳ႕ သို့ သြားေရာက္ကာ

ေဆးပညာသင္ ယူခဲ့၏။
မဒရပ္ေဆးေက်ာင္းတြင္ ေလး ႏႇစ္ပညာသင္ၿပီးေနာက္ ၁၈၈၉ ခုႏႇစ္ ဇူလိုင္လတြင္ ေဆး႐ံုလက္ေထာက္

ျဖစ္လာပါသည္။ ထုိ့ေနာက္ ထိုင္း နယ္စပ္ေကာ္မရႇင္တင
ြ ္ အထူးတာ၀န္ ေပးအပ္ျခင္းခံခဲ့ရ၏။ ဦးဖိုးသာဇံ သည္
အိႏိၵယဒီဂရီရရႇိ႐ံုမ်ျဖင့္ ေရာင့္ရဲ တင္းတိမ္မႈ မရႇိသျဖင့္အလုပ္မႇထက
ြ ္ ၿပီး အဂၤလန္သို့ဆက္သာြ းသည္။ ထို ၌
၀င္ခင
ြ ့္စာေမးပြ၊ဲ အက္ဖ္ေအစာေမး ပြမ
ဲ ်ား ေျဖဆိုေအာင္ျမင္ၿပီး အဂၤလန္ ႏိုင္ငံေဆးသိပံၸမႇ ေဆးပညာဘြ႕ဲ ရရႇိခဲ့ သည္။
ဘိလပ္ျပန္
ဦးဖိုးသာဇံသည္ အဂၤလန္မႇ ဆရာ၀န္ဘ႕ဲြ ရရႇိခဲ့ၿပီးေနာက္ ၁၉၀၅ ခုႏႇစ္တင
ြ ္ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီး၌ လက္
ေထာက္ဆရာ၀န္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ထို့ေနာက္ ယင္းႏႇစ္ဧၿပီလတြင္ ခ႐ိုင္ ဆရာ၀န္ႀကီးျဖစ္လာကာ သံုးခြ၊ ရမည္းသင္း၊
ဖ်ာပံု၊ ကသာႏႇင့္ေအာက္ ခ်င္းတြင္းခ႐ိုင္မ်ား၌ တာ၀န္ထမ္း ေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၀၇ ခုႏႇစ္တင
ြ ္ ဟံသာ၀တီခ႐ိုင္၌
ေက်ာက္ႀကီးေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ တာ၀န္ယူခဲ့ ရသည္။ ထုိ့ျပင္ ပလိပ္ေရာဂါကာ
ကြယ္ေရးတာ၀န္ကိုလည္းယူခဲ့ရသည္။ ဦးဖိုးသာဇံကို အဂၤလန္ႏိုင္ငံတင
ြ ္ ေဆးပညာ သင္ယူခဲ့သူမ်ားအနက္
ပထမဆုံးျဖစ္ေၾကာင္း အဆိုရႇိၾက၏။ L.R.C.P, L.R.C.S (Edin) L.F.P.S (Glass) ဘြဲ့ရ အေနာက္တုိင္းေဆး
ပညာရႇင္ဦးဖုိးသာဇံသည္ ျမန္မာလူ မ်ဳိးမ်ားထဲတင
ြ ္ ပထမဆုံးခ႐ိုင္ဆရာ ၀န္ႀကီးအျဖစ္ ခန့္အပ္ခံရသူလည္း ျဖစ္၏။
စာေပ၀ါသနာ
ဦးဖိုးသာဇံသည္ အဂၤလန္ျပန္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ ဆရာ၀န္ႀကီး တစ္ဦးျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာစာ၊ ျမန္မာမႈမ်ားကို
ခံုမင္ႏႇစ္သက္၏။ျမန္မာရာဇ၀င္က်မ္းမ်ားကို ေလ့လာ သည့္နည္းတူ ကိုးခန္းပ်ဳိ႕ကဲ့သို့ေသာ ပ်ဳိ႕ကဗ်ာမ်ား၊
နန္းတြင္းဇာတ္ေတာ္ ႀကီးမ်ားကိုလည္း အထူးဂ႐ုျပဳဖတ္႐ႈ ေလ့လာ၏။ သို့ေၾကာင့္လည္း သူ၏
ပသီပံုျပင္ဘာသာျပန္စာအုပ္၌ ပါဠိ စာေပကို ျမန္မာျပန္သည့္ေရးဟန္ မ်ဳိးေတြ႕ရႇိရျခင္းျဖစ္သည္။ ဆီေလ်ာ္
ရာရာျမန္မာမႈမ်ားကို ထည့္သင
ြ ္းေရး ဖြ႕ဲ တတ္ျခင္းမႇာလည္း စိတ္၀င္စား ဖြယ္ေကာင္းေၾကာင္း ဆရာႀကီး
ေဒါက္တာခင္ေအး(ေမာင္ခင္မင္-ဓႏုျဖဴ)က ဆိုပါသည္။
'အလီဘာဘာႏႇင့္ဓါးျပႀကီး ေလးက်ိပ္'ဇာတ္လမ္းကို ျပန္ဆိုေရး သားရာတြင္ 'ေရႇးလြန္ေလၿပီးေသာ အခါျပအိုး၊

တန္ေဆာင္း၊ က်ဳံးေျမာင္း ပစၥင္၊ ရင္တားတံခါးတု႐ိုဏ္စေသာ ၿမိဳ႕၏ က်က္သေရ လူေနထိုင္ ေစ်း
ဆိုင္ကနားလမ္းမမ်ားတို့ျဖင့္တင့္ တယ္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ ပိရ္သ်ျပည္ ႀကီးတြင္'ဟူ၍ သံုးႏႈန္းထားပံုမႇာ ေရႇး
ျမန္မာဇာတ္ေတာ္ႀကီးမ်ား ေရးဖြ႕ဲ ပံု ကို အတုယူထားဟန္ရႇိေပသည္။ထို႕ျပင္'အာလာဒင္ႏႇင့္ဣစၧာသယ
မႇန္အိမ္အေၾကာင္း' တြင္လည္း အာ လာဒင္၏ဖခင္က အာလာဒင္အား ဆံုးမဟန္ကို 'မိဘ၌ႂကြယ္၀ခ်မ္းသာ
၍ေရႊအိမဘ
္ ံုျမင့္ခုနစ္ဆင့္၌ထားျငား ေသာ္လည္းျပာသာဒ္ဖ်ား၌ နားေသာ က်ီးကဲ့သို့ ထုိထိုပစၥည္းဥစၥာတို့ကို
ေဆာင္ရက
ြ ္ စားသံုးျခင္းမျပဳႏိုင္ေပ' ဟု ေရးဖြ႕ဲ ထားခဲ့သည္။
ဦးဖိုးသာဇံ၏ ဖခင္က သား အားဆံုးမခန္းမႇာ ရႇင္မဟာရဌသာရ ၏ကိုးခန္းပ်ဳိ႕လာဟထၲိပါလသတို့ သားအားဆို

ဆံုးမခန္းပါ 'မစိုးမရိမ္၊ နတ္စည္းစိမ္သို့၊ ေရႊအိမ္ဘံုျမင့္၊ ခုနစ္ဆင့္ထက္၊ ေနလင့္ကစား၊ ျပာ သာဒ္ဖ်ား၀ယ္၊
နားသည့္က်ီးမ်၊ ပမာက်လိမ့္'ဟူေသာစာပိုဒ္ကို စကား ေျပျဖင့္ ေရးဖြ႕ဲ ျခင္းျဖစ္ေပရာ ျမန္မာ စာေပကြၽမ္းက်င္
ႏႇံ႕စပ္သူျဖစ္ေၾကာင္း ေဒါက္တာခင္ေအးက ဆိုပါသည္။
ဘ၀နိဂံုး
တစ္ေထာင့္တစ္ညပံုျပင္မ်ား ကို ျမန္မာမႈျပဳခဲ့သူဦးဖိုးသာဇံေခၚ ေဒါက္တာအက္စ္ေအရာမန္သည္ ၂၉
ဇူလိုင္၁၉၁၆တြင္ေမၿမိဳ႕(ျပင္ဦးလြင္) ၌ ကြယ္လန
ြ ္သာြ းပါသည္။ ၁-၈-၁၉၁၆ရက္စပ
ဲြ ါ ရန္ကုန္ေဂဇက္ သတင္းစာတြင္
'ေဒါက္တာရာမန္ ကြယ္လန
ြ ္ အနိစၥေရာက္ျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သူအေပါင္းမႇာလည္း တတ္ကၽြ မ္းေသာ

သမားေတာ္ေကာင္း တစ္ေယာက္ႏႇင့္တာ၀န္သိသိဇရ
ဲြ ႇိရႇိ ေဆာင္ရက
ြ ္တတ္ေသာပုဂၢိဳလ္တစ္ဦး ဆံုးရံႈးၾကရေလသည္'
ဟူ၍ေရးသား ေဖၚျပခဲ့သည္။ ဦးဖိုးသာဇံသည္ သရက္ၿမိဳ႕၀န္သမီးေဒၚယုႏႇင့္စံုဖက္ကာ သား၊သမီးေလးဦးဖြားျမင္ခဲ့ရာ
သား အႀကီးဆံုး ဦးဘတင္မႇာ ေနာင္႐ုပ္ရႇင္ ျပဇာတ္ႏႇင့္ျမန္မာစာ၊ ျမန္မာမႈတို့ ၌ ထင္ရႇားေက်ာ္ၾကားသည့္ ဒဂုန္
ဦးဘတင္ျဖစ္လာပါသည္။
၁။ အမ်ဳိးသားေရးႏႇင့္ျမန္မာ့ေဆးပ ညာရႇင္မ်ား(ဆရာ၀န္တင္ေရႊ)
၂။ ပသီပံုျပင္အေရးအသား(ေမာင္ခင္ မင္-ဓႏုျဖဴ) ေငြတာရီ ၁၉၉၆
၃။ စာဆိုေတာ္မ်ားအတၴဳပၸတၴိ(ေမာင္ သုတ)
၄။ တစ္ေထာင့္တစ္ညပံုျပင္မ်ား (သခင္ဘေသာင္း)အ႒မအႀကိမ္
ေဖာ္ျပပါေဆာင္းပါးသည္ Weekly Eleven ဂ်ာနယ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပခ်င္းျဖစ္ပါသည္။

http://www.weeklyeleven.com/oth001/oth_detail.php?id=4

ေဒါက္တာ ရွိတ္ အဗၺဒူရာမန္ (ေခၚ) ဦးဘိုးသာဇံ
L.R.C.P & L.R.C.S (Edin) L.F.P.S ( Glas)

(၁ ဇန္နဝါရီ ၁၈၇၀ - ၂၉ ဇူလိုင္ ၁၉၁၆)
ေဒါက္တာရာဟင္ေဘာက္ႏွင့္ သရက္ျမိဳ႕သူ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီး ေဒၚသက္၏သား ျဖစ္သည္။ ၁၈၇၀ ျပည့္နွစ္ ဇန္နဝါရီ ၁

ရက္ေန႔တင
ြ ္ ဖြားျမင္သည္။ ေဒါက္တာ ရွိတ္ အဗၺဒူရာမန္ (ေခၚ) ေဒါက္တာ အက္စ္ေအရာမန္ ( Dr.S.A.Rahman ) ၏
ျမန္မာအမည္မွာ ဦးဘိုးသာဇံျဖစ္သည္။ ၁၈၈၉ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၂၈ ရက္ေန႔တင
ြ ္ ဆရာဝန္ ရာထူးကို
ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ အိႏိၵယမွရသည့္ ဒီဂရီႏွင့္ မတင္းတိမ္နိုင္သည့္အတြက္ ျဗိတိသွ်နိုင္ငံမွ ေဆးပညာဒီဂရီကို
သြားေရာက္ဆတ
ြ ္ခူးခဲ့သည့္ ပထမဆံုးျမန္မာလူမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ (၉) လအတြင္း ေဆးပညာဘြဲ႔ဆတ
ြ ္ခူးခဲ့သည့္အတြက္
ထိုစဥ္ကလုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ား အံ့အားသင့္ခဲ့ရသည္။ ၁၉၀၁ ခုႏွစ္မွ ၁၉၀၅ ခုႏွစ္ ဧျပီ ၁၇ ရက္တင
ြ ္ ဒိစၾတိတ္ (ခရိုင္)
ဆရာဝန္ၾကီးအျဖစ္ ရာထူတိုးျမွင့္ ခံရသည္။ ထိုရာထူးကို ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔အား မည္သည့္အခါကမွ် မေပးခဲ့ေခ်။
ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ အနက္ပထမဆံုး ခရိုင္ဆရာဝန္ ရာထူးကို ရရွိခဲ့သည္။ ထိုရာထူးျဖင့္ သံုးခြ၊ ရမည္းသင္းေရႊဘို၊ ဖ်ာပံု၊
ကသာျမိဳ႔မ်ားသို႔ သြားေရာက္အမႈထမ္းခဲ့သည္။ ၁၉၀၇ တြင္ ေက်ာက္ၾကီးေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္
ဟံသာဝတီခရိုင္တင
ြ ္ တာဝန္က်သည္။ ပလိပ္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးထိုးရန္ ႏိႈးေဆာ္ေရးတာဝန္ကို ရန္ကုန္ျမဴနီစီပယ္
အတြက္ ကူညီေဆာင္ရက
ြ ္ေပးခဲ့သည္။ ျမန္မာစာေပတြင္ ကြ်မ္းက်င္ႏွံ႔စပ္ေသာေၾကာင့္ ပထမသူနာျပဳသင္တန္းစာကို
ျပဳစုေပးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ မျပီးဆံုးခဲ့ေခ်။ ျမန္မာစာ ကြ်မ္းက်င္မႈ၊ လုပ္ငန္း တာဝန္ေက်ပြန္မႈ၊ ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပမႈ၊
လူထု၏ ခ်စ္ခင္ေလးစားမႈတို႔ေၾကာင့္ ႀကီးေလးေသာတာဝန္ေပးအပ္ျခင္း ခံရသည္။ သူ႕တြင္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ
ရွိေနမွန္းသိေသာ္လည္း ပထမကမာၻစစ္ႀကီးျဖစ္ပာြ းေနေသာ ကာလျဖစ္၍ စစ္ေျမျပင္သို႔သာြ းရန္
ဆရာဝန္အေျမာက္အျမား လိုေနေသာေၾကာင့္ အနားယူ ေဆးကုခင
ြ ့္ကို စြန္႔လႊတ္ၿပီး တိုင္းျပည္အေပၚကိုယ္က်ိဳးစြန္႔၍
အမႈထမ္းခဲ့သည္။ ၁၉၁၆ ခု ဇူလိုင္ ၂၉ ရက္ (အသက္ ၄၆ ႏွစ္ ၆ လ အရြယ္)တြင္ ေမၿမိဳ႕၌ ကြယ္လန
ြ ္သည္။
၁၉၁၆ ခု ဩဂုတ္လ ၁ ရက္ အဂၤါေန႔ထုတ္ ရန္ကုန္ေဂဇက္ သတင္းစာတြင္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေဒါက္တာရာမန္

ကြယ္လန
ြ ္ အနိစၥေရာက္ျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ား အေပၚတတ္က်ြ မ္းေသာ သမားေတာ္ေကာင္းတစ္ေယာက္ႏွင့္
တာဝန္သိသိဇရ
ဲြ ွိရွိ ေဆာင္ရက
ြ ္တတ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦး ဆံုးရံႈးၾကေလသည္ ဟုဂုဏ္ျပဳေရးသားခဲ့သည္ ။
ဆရာဝန္ႀကီး အက္စ္ေအရာမန္သည္ ျမန္မာစာေပေလာကတြင္ တစ္ေထာင့္တစ္ည ပသီပံုျပင္ဝတၱဳႀကီးကို

ပထမဆံုးျမန္မာဘာသာျပန္သူ ျဖစ္သည္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္တင
ြ ္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ေရးသားခဲ့သည့္ Arabian Night
Entertainment ေခၚ အာေရဗ် ႏိုင္ငံ၏ ညအခါ ေဖ်ာ္ေျဖရန္ဝတၱဳကို ျမန္မာဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုထုတ္ေဝသည္။
စာအုပ္အရြယ္မွာ အလ်ား ၈လက္မခြ၊ဲ အနံ ၅ လက္မရွိၿပီး စာမ်က္ႏွာ ၆၆၁ မ်က္ႏွာပါဝင္သည္။ အဖံုးမွာ ကတ္ထူ
အဝတ္ဖံုး အနီေရာင္ျဖစ္ၿပီး ေဘးဘက္တင
ြ ္ ေရႊစာလံုးႀကီးျဖင့္ ပသီပံုျပင္ဝတၱဳအႀကီးအက်ယ္ ပထမတြဟ
ဲ ု
ရိုက္နွပ္ထုတ္ေဝသည္။ အဖိုးေငြ ငါးက်ပ္ျဖင့္ ေရာင္းခဲ့သည္။ စာအုပ္မွာ လူႀကိဳက္မ်ားသည္။ ေငြငါးက်ပ္ မတတ္ႏိုင္သူ
မ်ားေၾကာင့္း စာဖတ္သူမ်ား အခက္အခဲၾကံဳခဲ့ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပံုျပင္ ၈ ပုဒ္ကို ေရြးထုတ္၍ တစ္က်ပ္တန္
စာအုပ္အျဖစ္ ရိုက္ႏွိပ္ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ပညာေရးဌာနက ျမန္မာစာဖတ္စာအုပ္အျဖစ္ ျပဌာန္းသည္။ ျပဌာန္းခ်က္
စာအုပ္အဖံုးတြင္ The Arabian Nights Readerဟုစာအုပ္အမည္ႏွင့္ ဘာသာျပန္သူ အမည္ကိုS.A Rahman ဟု
အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေဖာ္ျပထားသည္။ အတြင္းမ်က္ႏွာဖံုးတြင္မူ ]ဆဌမ၊ သတၱမ၊ အဌမႏွင့္ နဝမတန္းမ်ားတြင္ဖတ္ရန္
ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္ေကာ္မတီတု႔ိ ျပဌာန္းထားသည့္ ပသီပံုျပင္ဝတၱဳႀကီး} ဟု ျမန္မာဘာသာ၊ အဂၤလိပ္ဘာသာတို႔ျဖင့္
ေဖာ္ျပထားသည္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ျဗိတိသွ်ဘားမား ပံုႏွိပ္တိုက္က ၁၈၉၉ တြင္ ရိုက္ႏွိပ္ခဲ့သည္။
ေက်ာင္းသံုးျပဌာန္းေသာ ပသီပံုျပင္ဝတၱဳႀကီးတြင္အလီဘာဘာႏွင့္ ဓားျပႀကီး ေလးက်ိပ္တို႔အေၾကာင္း၊
ကမာရက္ဇမန္မင္းသားႏွင့္ ပေဒါင္းရာမင္းသမီး၏အေၾကာင္း၊ ဆင္းတဘက္ႏွင့္ သူဆင္းရဲကူလီ၏အေၾကာင္း
အာလာဒင္ႏွင့္ ဣစၦာသယမွန္အိမ္အေၾကာင္း၊ ေၾကးဝါျမိဳ႕ႀကီး၏အေၾကာင္း ညီမငယ္အားမနာလို

ဝန္တိုျခင္းျဖစ္ၾကေသာညီအစ္မတို႔၏ အေၾကာင္း မဟာမက္မင္းသားႏွင့္ ဘရီတေနာင္နတ္သမီး၏အေၾကာင္း

ဟူေသာ ပံုျပင္ ၈ ပုဒ္ပါဝင္ပါသည္။
ျမန္မာစာပါေမာကၡ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာခင္ေအး (ေမာင္ခင္မင္-ဓႏုျဖဴ)က ဤသို႔ သံုးသပ္ေဖာ္ျပပါသည္။

စိတ္ဝင္စားဖြယ္ေကာင္းသည္မွာ ပသီပံုျပင္ အေရးအသားပင္ျဖစ္သည္။ ပါဠိစာေပကို ျမန္မာဘာသာျပန္ဆိုသည့္
ေရးဟန္မ်ိဳးျဖင့္ ခံ့ခံ့ညားညား ေရးသားထားသည့္အျပင္ ဆီေလ်ာ္ရာရာ ျမန္မာမႈမ်ား ထည့္သင
ြ ္းထားသည္ကိုလည္း
စိတ္ဝင္စားဖြယ္ ေတြ႔ရပါသည္။ ]အလီဘာဘာႏွင့္ ဓားျပၾကီးေလးက်ိပ္တို႔အေၾကာင္းတြင္
ေရွးလြန္ေလျပီးေသာအခါ ျပအိုး၊ တန္ေဆာင္း၊ က်ံဳး၊ ေျမာင္း၊ ပစၥင္၊ ရင္တား၊ တံတား၊ တုရိုဏ္ စေသာ
ျမိဳ႕၏က်က္သေရ လူေနလူထိုင္ ေဈးဆိုင္ကနား၊ လမ္းမမ်ားတို႔ျဖင့္ တင့္တယ္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ ပိရ္သွ်ျပည္ႀကီးတြင္
အစ္ကိုကာဆင္၊ ညီအလီဘာဘာဟူေသာ အမ်ိဳးသားႏွစ္ေယာက္တို႔သည္ အမိအဖမရွိသည့္ေနာက္ က်န္အေမြရပ္
ဥစၥာပစၥည္းမ်ားကို အညီအမွ် တစ္ေယာက္ထက္တစ္ေယာက္ မပိုသာေစဘဲ သင့္တင့္စာြ ခြျဲ ခမ္းေဝဖန္ၿပီး
လွ်င္ခံယူသံုးေဆာင္တတ္ၾကေလ၏။ ဟူ၍ ေရးထားပံုကိုၾကညွ့္လွ်င္ ေရွးေခတ္ဇာတ္ေတာ္ႀကီးမ်ားေရးဖြ႕ဲ သည့္
ဟန္မ်ိဳးျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာမင္းမ်ားလက္ထက္ ျမိဳ႕ျပ၊ က်ံဳး၊ ေျမာင္းစေသာ ျမိဳ႕အဂၤါ ရပ္မ်ားကိုပါ
ထည့္သင
ြ ္းေရးဖြဲ႔ထားပံုကိုလည္း ေတြ႔ႏိုင္ပါသည္ ။
အာလာဒင္နင့္ ဣစၦာသယ မွန္အိမ္အေၾကာင္း တြင္ အာလာဒင္၏ ဖခင္က အာလာဒင္အား ဆံုးမပံုကို ဤသို႔

ေရးဖြဲ႔ထားပါသည္။
ခ်စ္သား.. ဖခင္ေျပာမည္ နားေထာင္ေလာ့။ အၾကင္သူတို႔သည္ အတတ္အလိမၼာ ဥာဏ္မရွိေခ်က သူ၏

ေလွေလွာ္ဝန္ထမ္း၊ အခိုင္းအေစကိုသာ ခံယူေလသည္။ မိဘ၌ ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာ၍ ေရႊအိမ္ဘံုျမင့္
ခုနစ္ဆင္၌ထားျငားေသာ္လည္း ျပသာဒ္ဖ်ား၌ နားေသာက်ီးကဲ့သို႔ ထိုထို ပစၥည္းဥစၥာတို႔ကို ေဆာင္ရက
ြ ္စားသံုးျခင္း
မျပဳႏိုင္ေခ်။ အဆင္းသ႑ာန္ႏွင့္ လွပတင့္တယ္ ရႈခ်င္ဖယ
ြ ္ေကာင္းျငားေသာ္လည္း ပညာတည္းဟူေသာ
အႏွစ္သာရမရွိပါက ေပါက္ပင
ြ ့္ေပါက္ပန္းကဲ့သို႔ ျဖစ္လတၱံ႕။ အၾကင္ေပါက္ပင
ြ ့္ ေပါက္ပန္းသည္ အဆင္း သ႑ာန္သာရွိ၍
အနံ႔အရသာမရွိပါက ေမႊးႀကိဳင္ထံုသင္းျခင္းငွာ မစြမ္းႏိုင္ေခ်။ ထို႔အတူ အၾကင္အဆင္းသ႑ာန္ ရူပကာယ၌
ရႈခ်င္စဖြယ္ရွိေသာ္လည္း ပညာတည္းဟူေသာ အႏွစ္သာရမရွိက ထိုေပါက္ပန္းကဲ့သို႔ ျဖစ္လိမ့္မည္။
ဤဆံုးမစကားကိုၾကည့္လွ်င္ အင္းဝေခတ္စာဆို ရွင္မဟာရဌသာရ၏ ကိုးခန္းပ်ိဳ႕တြင္ ဟတိၱပါလပုဏၰားက

ဟတၳပါလသတို႔သားအား ပညာသင္ရန္ တိုက္တန
ြ ္းသည့္ စကားမွ ဘိုးဘြားမိဘ၊ သူၾကီးမ၍၊ မလ်မညိႈး၊ မစိုးမရိမ္၊
နတ္စည္းစိမ္သို႔၊ ေရႊအိမ္ဘံုျမင့္၊ ခုနစ္ဆင့္ထက္၊ ေနလင့္ကစား၊ ျပာသာဒ္ဖ်ားဝယ္၊ နားသည့္က်ီးမွ်၊ ပမာက်လိမ့္၊
အဂၤပစၥင္၊ သြင္ျပင္ရုပ္ဝါ၊ ျပည့္စံုပါလည္း၊ နံ႔သာလိႈင္ျခင္း၊ ဂုဏ္နံ႔ကင္းမူ၊ အဆင္းလွဆန္း၊ လူ႕ေပါက္ပန္းဟု၊
သြမ္းမွန္းသိေထြ၊ ကဲ့ရ႕ဲ ေလအံ့ ဟူေသာ အဖြ႕ဲ ကို စကားေျပျဖင့္ ျပန္လည္ရွင္းလင္းထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း
ေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာစာေပႏွံ႔စပ္က်ြ မ္းက်င္ေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ လက္ရာျဖစ္ေၾကာင္း သိသာပါသည္ ။
ပသီပံုျပင္ ဝတၱဳႀကီးကို ၁၈၉၉ ခုနွစ္တင

ြ ္ ရိုက္ႏွိပ္ထုတ္ေဝျခင္းျဖစ္ရာ ယခုဆိုလွ်င္ ႏွစ္ ၁၁၀ ျပည့္ျပီျဖစ္ပါသည္။
လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၁၀ဝ ေက်ာ္ခန္႔က ျမန္မာစာေပစကားေျပ အေရးအသားအျဖစ္ တန္ဖိုးရွိလွသည့္ အျပင္ ျမန္မာမႈမ်ား
ထင္ဟပ္ေနေသာ စာေပလက္ရာအျဖစ္လည္း စိတ္ဝင္စားဖြယ္ ေကာင္းလွပါသည္။} ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္။
-------------------------------------------------------------

ပဥၥရူပံ ဦးခ ( ၁၈၈၅-၁၉၆၀ )
မႏၱေလးဇာတိျဖစ္သည္။ ၁၈၈၅ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ဖြားျမင္သည္။ အရဗီအမည္မွာ အဗၺဒူလ္ရဟ္မန္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာအမည္မွာ ဦးချဖစ္သည္။ မႏၱေလးတြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ငယ္စဥ္ကပင္
ဖခင္ကယ
ြ ္လန
ြ ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူ႔အစ္ကိုက ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့သည္။ သူ႔အစ္ကို ကြယ္လန
ြ ္သည့္အခါ မရီးျဖစ္သူ၏
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပါဝင္ကူညီခဲ့သည္။ ၁၉၀၂ ခုႏွစ္တင
ြ ္ မႏၱေလးေဈးခ်ိဳ
မီးေလာင္သည့္အခါ ရန္ကုန္သို႔ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ျပီး မိခင္ၾကီးကို ေစာင့္ေရွာက္ရင္း ကိုယ္ပိုင္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကို စတင္
လုပ္ကိုင္သည္။ ရန္ကုန္တိုင္းမ္တင
ြ ္ စာစီသမားအျဖစ္ေဆာင္ရက
ြ ္သည္။ ၁၉၀၇ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ျပည္ျမိဳ႕၌
အိမ္ေထာင္က်သည္။ ထို႔ေနာက္ ျပည္ျမိဳ႕သီရိေခတၱရာ ပံုႏိပ
ွ ္တိုက္ႏွင့္ ဆက္သယ
ြ ္မိျပီး ႏွစ္ႏွစ္ၾကာသည့္အခါ
ထိုပံုႏွိပ္တိုက္တင
ြ ္ မန္ေနဂ်ာျဖစ္လာသည္။ ၁၉၁၁ ခုႏွစ္တင
ြ ္ မ်က္နွာလိမ္းေပါင္ဒါကို စတင္ထုတ္လုပ္သည္။ ၁၉၄၁
ြ ္ ကိုယ္ပိုင္ ပဥၵရူပံပံုႏွိပ္တိုက္ကို စတင္တည္ေထာင္သည္။
ထို႔အျပင္ ျပည္ျမိဳ႕ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းအတြက္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ခဲ့သည္။ ၁၉၂၄ တြင္ ျပည္ျမိဳ႔လူမႈေရးအသင္းတြင္

အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းခံရျပီး တတ္ႏိုင္သမွ်စြမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၂၅ တြင္ ျပည္ျမိဳ႕အတြင္းေနထိုင္သည့္
အသက္ ၅၀ ေက်ာ္အရြယ္ သက္ၾကီး ရြယ္အိုမ်ားကို ေစာင္မ်ား လွဴဒါန္းေဝငွခဲ့သည္။ သူပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝသည့္
နံရံကပ္ေဆာင္ပုဒ္ ကတ္ျပားမ်ားမွာ ပရိသတ္၏အားေပးျခင္းကို ခံရသည္။
ပဥၥရူပံ ဦးခသည္ စာအုပ္ ၅ အုပ္ေရးသား၍ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝခဲ့သည္။

ေခြ်တာျခင္း(၁၉၂၇)၊
နူေရမိုဟမၼဒ္ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ (ပံုႏွိပ္ႏွစ္ မသိရ၊ ၁၉၃၈ ဟုခန္႔မွန္းပါသည္။)
ယုဝတီမ်ားရဲ႕စကၡဳမိန္းမမႈ(၁၉၃၉)၊
တေစၦညန
ြ ္႔ေပါင္း(၁၉၅၀)၊
ဗမာႏွင့္ မြတ္စလင္လူမ်ိဳးဘာသာျပႆနာ (၁၉၅၁) စာအုပ္တို႔ ျဖစ္သည္။
ေခြ်တာျခင္း၊ မိန္းမမႈ၊ တေစၦညန

ြ ္႔ေပါင္းတို႔မွာ ျမန္မာစာေပတြင္ ထင္ရွားျပီး နူေရမိုဟမၼဒ္ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္၊ ဗမာႏွင့္
မြတ္စလင္လူမ်ိဳးဘာသာ ျပႆနာစာအုပ္တို႔မွာ ဘာသာေရး၊ အမ်ိဳးသားေရးဆိုင္ရာ စာအုပ္မ်ား ျဖစ္သည္။
ေခြ်တာျခင္း ႏွင့္မိန္းမမႈတို႔မွာ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္အျဖစ္ အစိုးရကျပဌာန္းခဲ့သည္။ ေခြ်တာျခင္းစာအုပ္မွာ
အလြန္ေက်ာ္ၾကားသည္။ ၁၁ ႀကိမ္အထိ ျပန္လည္ရိုကႏ
္ ွိပ္ ခဲ့ရသည္။ ယုဝတီမ်ားရဲ႕စကၡဳ မိန္းမမႈ မွာ ၇ ၾကိမ္အထိ
ျပန္လည္ပံုႏွိပ္ခဲ့ရသည္။ အသက္ ၇၅ ႏွစ္အရြယ္ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၁၀ ရက္တင
ြ ္ ျပည္ျမိဳ႕၌
ကြယ္လန
ြ ္သည္။
ပဥၵရူပံဦးခသည္ ျမန္မာစာေပေလာကတြင္ ေခတ္မီစာအုပ္ထုတ္လုပ္မႈကို အေစာဆံုးစတင္သူျဖစ္သည္။ ပံုႏွိပ္စာအုပ္

အျပင္အဆင္(ဒီဇိုင္းအထားအသို)ႏွင့္ ထုတ္လုပ္မႈကို အဆင့္ျမင့္ေခတ္မီမီ လုပ္ကိုင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။
စာေရးဆရာေငြဥေဒါင္း(၁၉၁၅-၁၉၉၇)က
“စာဖတ္သမားတစ္ေယာက္၏ ဘဝခရီး” ဟူေသာ စာတမ္းတြင္ ပဥၥရူပံဦးခ၏ ေခြ်တာျခင္းစာအုပ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍
ဤသို႔သံုးသပ္ထားသည္။
ေခြ်တာျခင္းမွာ အဖံုးတြင္သာမက အတြင္းစာသားက႑မ်ားတြင္ပါ သူ႔ေနရာႏွင့္သူကန္႔၍ သက္ဆုင

ိ ္ရာပံုမ်ား၊
အျဖတ္အေတာက္မ်ားျဖင့္ စီစဥ္ထားပံုမွာ ထိုအခ်ိန္အရ ေခတ္မီစာအုပ္ဟု ဆိုႏိုင္ရံုသာမက အျပင္အဆင္တင
ြ ္
ေခတ္လန
ြ ္စာအုပ္ဟုပင္ ဆိုခ်င္ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ဦးခ၏စာအုပ္ပံုစံကို မီေသာစာအုပ္
ရွားပါးေနေသးေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ကြယ္လန
ြ ္သာြ းျပီျဖစ္ေသာ ပဥၥရူပံဦးခမွာ စာေရးဆရာ တစ္ေယာက္ျဖစ္ရံု

သာမက ကြ်န္ေတာ္တို႔စာအုပ္ေလာကတြင္ ခပ္ေစာေစာအခ်ိန္မွစ၍ စာအုပ္အျပင္အဆင္ႏွင့္ ထုတ္လုပ္မႈကို ေခတ္မီမီ

လုပ္ကိုင္တတ္သူျဖစ္သည္။
အျခားေသာ မိန္းမမႈႏွင့္ တစၦပံုျပင္(တေစၦညန
ြ ္႔ေပါင္ ဟူေသာ ဦးခ၏စာအုပ္မ်ားမွာလည္း ထိုေခတ္က
စာအုပ္သမားတိုင္း ေလးစားခဲ့ရေသာ စာအုပ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။” ဟူ၍ျဖစ္သည္။
ဆရာၾကီး ေဒါက္တာေက်ာ္စိန္ (၁၉၃၂- )
(စိတ္ပညာပါေမာကၡ၊ ပါေမာကၡခ်ဳပ္၊ ပညာေရးဝန္ၾကီး-ျငိမ္က သူ၏ဘဝကို လႊမ္းမိုးေသာ စာအုပ္ ၃ အုပ္အနက္

တစ္အုပ္ အပါအဝင္ျဖစ္ေသာ ေခြ်တာျခင္း စာအုပ္အေၾကာင္းကို တင္ျပဖူးသည္။ ထိုစာအုပ္မ်ားသည္ ”ကြ်န္ေတာ္
ဆယ္ေက်ာ္အရြယ္က ဖတ္ရႈခဲ့ျခင္းျဖစ္၍ ကြ်န္ေတာ္၏အေတြးအေခၚတို႔အေပၚ လႊမ္းမိုးကာ
လက္ရွိဘဝပံုစံမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ တြန္းအားေပးခဲ့ေသာ စာအုပ္မ်ား ျဖစ္သည္”ဟု ဆိုပါသည္။
ထို႔အျပင္”ပဥၵရူပံဦးခသည္ ျပည္ျမိဳ႕မွ စာပံုႏွိပ္တိုက္ပိုင္ရွင္တစ္ဦးျဖစ္ျပီး စာအုပ္ ၃ အုပ္ေရးသားထုတ္ေဝခဲ့ရာ (၂)

အုပ္မွာ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္မ်ားအျဖစ္ ျပဌာန္းျခင္းခံရေၾကာင္း သိရပါသည္။ စာအုပ္ ၃ အုပ္မွာ (၁)ေခြ်တာျခင္း၊
(၂)မိန္းမမႈ၊ (၃) တေစၦညႊန္႔ေပါင္းက်မ္း တို႔ျဖစ္ပါသည္။”ေခြ်တာျခင္း” ကို ကြ်န္ေတာ္ သတၱမတန္းေက်ာင္းသားဘဝက
ျပဌာန္းစာအုပ္အျဖစ္ သင္ယူဖတ္ရႈခဲ့ရပါသည္။ ဤစာအုပ္တြင္ (၁)အခ်ိန္ကို ေခြ်တာျခင္း၊ (၂)ေငြကိုေခြ်တာျခင္း၊
(၃)အလုပ္ကို ေခြ်တာျခင္း ဟူ၍ အပိုင္းၾကီး ၃ ပိုင္းခြက
ဲ ာ တင္ျပထားပါသည္။
“မီးသို႔ရိုေသ၊ ကြ်န္ကိုေစ၊ မိတ္ေဆြကဲ့သို႔ပင္” စသည္ျဖင့္ သံေပါက္လကၤာျဖင့္လည္းေကာင္း၊

“သူေဌးသားက တစ္က်ပ္ေပးႏိုင္ေသာ္လည္း ကြ်ႏု္ပ္အေဖမွာမူ သူေဌးမဟုတ္ေသာေၾကာင့္ တန္ရာတန္ေၾကးထက္
ပိုမေပးႏိုင္ပါ“ ဟူေသာ သူေဌးၾကီး၏လက္ေတြ႔မ်က္ျမင္သာ ဓကမ်ားကို ျပ၍ လည္းေကာင္း၊
ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွ ႀကီးပြားတိုးတက္ေနသူတို႔၏ စံနမူနာကိုျပ၍လည္းေကာင္း ဝါက်ရွင္းရွင္းႏွင့္ ေရးထားရာ လြန္စာြ မွ ဖတ္၍
ေကာင္းလွပါသည္။ ထိုစာအုပ္ကိုဖတ္ရႈျပီးေနာက္ ကြ်န္ေတာ္သည္ ေငြကိုေခြ်တာရန္၊ အခ်ိန္ကိုစနစ္တက် သံုးစြရ
ဲ န္၊
အလုပ္ကို တြင္တင
ြ ္က်ယ္က်ယ္လုပ္တတ္ရန္ ၾကိဳးပမ္းခဲ့ပါသည္။ အခ်ိန္ကိုစနစ္တက် သံုးခ်ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဝိဇၨာတန္း
၄ ႏွစ္၊ မဟာဝိဇၨာတန္း ၄ ႏွစ္၊ ပါရဂူတန္း ၄ ႏွစ္ခဲြ စသည္ျဖင့္ သတ္မွတ္ထားေသာအခ်ိန္အတြင္း အက်အရံႈးမရွိဘဲ
ေျဖဆိုေအာင္ျမင္ခဲ့ပါသည္။
တကၠသိုလ္ဆရာတည္းဟူေသာ အလုပ္တစ္ခုတည္းကို စြျဲ မဲလုပ္ကိုင္ခဲ့ရာ အလုပ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အရည္အခ်င္း
ပည့္ဝေအာင္၊ တာဝန္ဟူသမွ်ေက်ပြန္ေအာင္၊ အထက္ေအာက္ေဘးဘီမွ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားႏွင့္
သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ယခုကဲ့သို႔သက္ဆိုင္ရာဌာန၏ အၾကီးအကဲအဆင့္အထိ
ရာက္ရွိခဲ့သည္ဟု ယံုၾကည္မိပါသည္။ ဤသည္တို႔ကား ေခြ်တာျခင္းစာအုပ္၏ ဘဝအေပၚ
ပဌာန္းမႈမ်ားျဖစ္ပါသည္။”ဟူ၍ လည္းေကာင္း “ကြ်န္ေတာ့္ဘဝ အေတြ႔အၾကံဳအရမူ ေခြ်တာျခင္ စာအုပ္သည္
ကြ်န္ေတာ္၏စိတ္ပိုင္းဘဝကို လႊမ္းမိုးသည္” ဟူ၍ လည္းေကာင္း မိန္႔ဆိုခဲ့ပါသည္။
ပဥၥရူပံဦးခ၏ စာေပမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ျမန္မာစာပါေမာကၡ ေဒါက္တာခင္ေအး(ေမာင္ေမာင္ခင္-ဓႏုျဖဴ) က

ဤသို႔ေရးသားဖူးပါသည္။
“စာဖတ္ရွိန္ရစအရြယ္မွာ စာအုပ္ႏွစ္အုပ္ကို သတိျပဳမိသည္။ တစ္အုပ္က “ေခြ်တာျခင္း” ေနာက္တစ္အုပ္က
“ယုဝတီမ်ားရဲ႕စကၡဳမိန္းမမ” ျဖစ္သည္။ စာအုပ္မ်ားႏွင့္အတူ ထိုစာအုပ္ႏွစ္အုပ္စလံုးကိုေရးေသာ စာေရးဆရာၾကီး၏
အမည္ကိုပါ မွတ္မိေနသည္။ ”ပဥၥရူပံ ဦးခ” ျဖစ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဆရာေငြဥေဒါင္း၏ စာဝကၤပါကို
ဖတ္ရေသာအခါ ပဥၥရူပံဦးခအေၾကာင္းကို ပိုသိရသည္။ ျပည္ျမိဳ႕ ပဥၥရူပံပံုႏွိပ္တိုက္ပိုင္ရွင္ျဖစ္၍ ပဥၥရူပံဦးခဟု
ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုစာအုပ္ ႏွစ္အုပ္စလံုး စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းသည္။ သရုပ္ေဖာ္ပံု ကေလးေတြလည္း ပါသည္။
“ေခြ်တာျခင္း“ ဓိပၸါယ္ကို ဖြင့္ဆိုရာ၌ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ “အီကိုႏိုမီ၊ ပါဠိဘာသာျဖင့္ သမာဇီဝိတာ၊ ျမန္မာဘာသာျဖင့္
ေခြ်တာျခင္း ဟူ၍ ဖြင့္ဆိုတာကအစ စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းသည္။ ယုဝတီမ်ားရဲ႕ စကၡဳမိန္းမမႈ ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီး

ပညာေပးစာအုပ္ ျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အပ်ိဳဖ်န္း၊ အပ်ိဳစင္၊ အပ်ိဳၾကီး၊ အပ်ိဳဟိုင္း ဟူ၍တန္းစီချဲြ ခားျပီး

ေဆာင္စရာ ေရွာင္စရာေတြ ကို ေရးျပသြားသည္။
စာအုပ္ႏွစ္အုပ္စလံုးမွာ မွတ္သားစရာ သံေပါက္ကေလးေတြလည္း ပါဝင္ေသးသည္။ “ဓာတ္ပံုကိုေပး၊ ရယ္သမ

ြ ္းေသြး၊
စာေရးတတ္တဲ့ပ်ိဳ၊ ေနာက္ဆံုးတစ္ေန႔ ဒုကၡေတြ႔၊ ႀကိတ္၍ရိႈက္ကာငို” ဟူေသာ သံေပါက္ကေလးကို ယခုတိုင္
မွတ္မိေနသည္။ မွတ္သားစရာေကာင္းေအာင္ ထိထိမိမိေရးထားေသာ သံေပါက္ကေလး ျဖစ္သည္။
၁၉၅၀ ဝန္းက်င္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ရန္ကုန္ေရာက္စက အိမ္ေတြမွာ ေဆာင္ပုဒ္ကတ္ျပားေတြ ကပ္သည့္

အေလ့ရွိေသးသည္။ ေႀကြစကၠဴမွာ စာလံုးအၾကီးၾကီးျဖင့္ ခံ့ခံ့ညားညား ရိုက္ထားသည္။
“ၾကိဳးစားရွာ၊ ေခြ်တာသံုး၊ မမြတ
ဲ စ္သက္လံုး”၊ “လူမိုက္ႏွင့္ေငြ အတူမေန”၊ ႏႈတ္ျဖင့္ေျမွာက္၍ စားေသာသူကို မေပါင္းႏွင့္”
စသည့္ ေဆာင္ပုဒ္မ်ား ျဖစ္သည္။ မွတ္သားလိုက္နာဖြယ္ ဆာင္ပုဒ္ မ်ားျဖစ္၍ ဧည့္ခန္းမွာ ေလးေလးစားစား
ေနရာေပးျပီး ကပ္ေလ့ရွိၾကသည္။ ဆရာေငြဥေဒါင္း၏ ဝကၤပါ ကို ဖတ္ရေတာ့မွ ထိုကတ္ျပားမ်ားကို ပဥၥရူပံဦးခ တီထင
ြ ္
ရိုက္ႏွိပ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းသိ ရသည္။ ထိုအေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ျပီး ကြ်န္ေတာ္မျမင္ဖူးေသာ ပဥၥရူပံပံုႏွိပ္တိုက္ကို
စိတ္ထမ
ဲ ွာ ျမင္ေယာင္ရင္း ပံုႏွိပ္တိုက္တည္ရာ ျပည္ျမိဳ႕ကိုပါ သတိရေနပါသည္။” ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ ။
ေမာင္သန္း၀င္း(ျမန္မာစာ)
-------------------------------------------------------

ပါဠိ ပါေမာကၡဆရာႀကီး အဟ္မဒ္ကာစင္မ္ (B.A., B.Es.)

(၁၈၈၉-၂၂ ႏိုဝင္ဘာ ၁၉၅၄) တကၠသိုလ္သံုးေဝါဟာရမ်ားကို ပထမဆံုး ျမန္မာျပန္ဆိုသူမ်ားအနက္ ပါဝင္ခဲ့သူ
၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္မတိုင္မီက တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ပါေမာကၡကို Professor တကၠသိုလ္ကို ႕University ဟု

အဂၤလိပ္လို ေခၚခဲ့ရသည္။ ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္ေရာက္ေသာအခါတြင္ ဆရာႀကီးသခင္ဘေသာင္းက အတြင္းေရးမွဴး
အျဖစ္ေဆာင္ရက
ြ ္ၿပီး တကၠသိုလ္သံုးေဝါဟာရမ်ားကို ျမန္မာျပန္ဆိုသည္။ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ျပန္ဆိုသူမ်ားတြင္ ထိုစဥ္က
ပါ႒ိကထိက ဆရာႀကီး အဟ္မဒ္ကာစင္မ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။
အဂၤလိပ္ေခတ္၌ အဂၤလိပ္အစိုးရသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတင

ြ ္ ပါ႒ိ ပထမျပန္စာေမးပြက
ဲ ိစၥမ်ားကို စီစဥ္ေဆာင္ရက
ြ ္ရန္
ပါ႒ိဘာသာ ပညာေရးအဖြ႕ဲ တစ္ခုဖ႕ဲြ ေပးထားသည္ ထိုအဖြဲ႔၌ အစိုးရခန္႔အဖြ႕ဲ ဝင္အျဖစ္ ပါေမာကၡအဟ္မဒ္ကာစင္သည္
ဦးလူေဖဝင္း၊ ေဒါက္တာသိမ္းေမာင္၊ ဝဇီရဗုဒၶိ ဦးဖိုးစိန္၊ ဦးဘရုပ္တို႔ႏွင့္အတူ ပါဝင္ခဲ့သည္။
ဆရာႀကီးအဟ္မဒ္ကာစင္သည္ ၁၉၁၀ ျပည့္ႏွစ္တင

ြ ္ စတင္ဖ႕ဲြ စည္းသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသုေတသနအသင္းတြင္
ဥကၠဌအျဖစ္ ေဆာင္ရက
ြ ္ခဲ့သည္။ အသင္း၏ နာယကမွာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ သခင္ႏုျဖစ္ၿပီး ဥကၠဌမွာ
ခန္ဆာဟစ္ Aကာစင္B.A ျဖစ္သည္။ ဒုတိယဥကၠဌမွာ ဆရာႀကီး ဦးေဖေမာင္တင္ႏွင့္ ဂ်ီအိပ္ခ်္ လုစ္ တို႔ျဖစ္သည္။
ဆရာႀကီးအဟ္မဒ္ကာစင္သည္ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္ ျမန္မာဘာသာျပန္ဆိုရန္အတြက္ ၁၉၄၈ ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၇

ရက္ေန႔တင
ြ ္ စတင္ဖ႕ဲြ စည္းခဲ့သည့္ ကုရ္အာန္ဘာသာျပန္ စာေပပရိယတၱိ ေကာ္မတီတင
ြ ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။
ကုရ္အာန္ဘာသာျပန္ဌာနကို ႀကီးၾကပ္အုပ္ခ်ဳပ္၍ ေကာ္မတီစတင္ဖြဲ႕စည္းသည့္ ၁၉၅၀ ျပည့္နွစ္ ႏိုဝင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔မွ
ကြယ္လန
ြ ္သည့္ ၁၉၅၄ ခု ႏိုဝင္ဘာ ၂၂ ရက္ေန႔အထိ ဘာသာျပန္စာမူ တည္းျဖတ္ေရးအဖြ႕ဲ တြင္ သဘာပတိအျဖစ္
ြ ္ကာ ဘာသာျပန္စာမူၾကမ္းမ်ားကို တည္းျဖတ္ခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးသည္ အရဗီ၊ ဖာရစီ၊ အူရဒူ၊ ပါ႒ိႏွင့္
အဂၤလိပ္စာေပတို႔တင
ြ ္ ကြ်မ္းက်င္သည္။ ကုရ္အာန္ဘာသာျပန္ဆိုမူႏွင့္ ပတ္သက္၍ အမ်ားဆံုး
အႀကံဥာဏ္ေပးခဲ့သည္။
ထို႔အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစၥလာမ္စာေပသမိုင္းတြင္ အရဗီဘာသာစကားႏွင့္စပ္လ်ဥ္းသည့္ ပထမဆံုး

အဘိဓာန္ႀကီးျဖစ္ေသာ “ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ႀကီး အရဗီ၊ အဂၤလိပ္၊ ျမန္မာအဘိဓါန္” (၁၉၄၁)ကိုလည္း ႀကီးၾကပ္
စစ္ေဆးေပးခဲ့သည္။ ထိုအဘိဓာန္ကို ေဒါက္တာ ဟာဂ်ီ အဗၺဒူလ္ဂဖူရ္(ခ)ဦးဘခ်ိဳ၊ ေမာ္လဝီ မုဟမၶဒ္
ရဟမတြလႅာဟ္ဆပ္၊ ေမာ္လဝီ အဗၺဒူရာမန္နဒ္ဝီဆပ္တို႔က ဘာသာျပန္ဆိုသည္။ စကၤာပူၿမိဳ႕ အၿငိမ္းစား တရားသူႀကီး
အလ္ဟာဂ်္ဟာဖိဇ္ ဂိုလာမ္ဆာရ္ဝါရ(M.A)အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ျပဳစုခဲ့သည့္ အရဗီ-အဂၤလိပ္အဘိဓါန္ကို အေျခခံၿပီး
ျမန္မာျပန္ဆို ျဖည့္စက
ြ ္ျပဳစုျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအဘိဓာန္ကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အေရွ႕တိုင္းဘာသာရပ္ ပါေမာကၡ
ဆရာႀကီးခါန္ဆာဟစ္ဘ္ အဟ္မဒ္ ကာစင္မ္က ႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ဆရာႀကီးသည္ ၁၉၂၃ ခု ႏိုဝင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔တင

ြ ္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အေရွ႕တိုင္းဘာသာဌာန ႀကီးၾကပ္သူ
ြ ္ခဲ့သည္။ ပညာေရးေလာက၌ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အမႈထမ္းခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပါ႒ိဌာန၌
ပါေမာကၡအျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ့သည္။ အသက္ ၆၅ ႏွစ္အရြယ္ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔တင
ြ ္ ႏွလံုးေရာဂါျဖင့္
ကြယ္လန
ြ ္ခဲ့သည္။

ကာတြန္းဆရာၾကီး ဦးဘကေလး (ေရႊတေလး)(၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၈၉၃ - ၅ ဇြန္ ၁၉၄၅)
ပုသိမ္ဇာတိျဖစ္သည္။ ၁၈၉၃ ခုႏွစ္တင

ြ ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၉ ရက္တင
ြ ္ ဖြားျမင္သည္။ မိဘမ်ားမွာ အထက္တန္း
ေက်ာင္းဆရာၾကီး ဦးဘိုးသင္းႏွင့္ ေဒၚသဲမႈန္တို႔ ျဖစ္သည္။ ပုသိမ္ျမိဳ႕ေတာင္ကုန္းရပ္ အရက္ဖိုလမ္း၊ အိမ္အမွတ္ ၃ တြင္
ဖြားျမင္သည္။ ငယ္စဥ္ကပင္ ပန္းခ်ီ၀ါသနာပါသည္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ ျမန္မာလက္မႈပညာျပပြက
ဲ ဦးစီးက်င္းပေသာ
ေက်ာင္းသားပန္းခ်ီျပိဳင္ပတ
ဲြ င
ြ ္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္ရာ ပထမဆု ရသည္။ ဘုရင္ခံ၏ ဆုတံဆိပ္ ခ်ီးျမွင့္ခံရသည္။ အသက္
၁၆ နွစ္ မျပည့္မီကပင္ ပုသိမ္ျမိဳ႕ အဂၤလိပ္ျမန္မာ အထက္တန္းေက်ာင္းမွ ၁၀ တန္းေအာင္သည္။ အဂၤလိပ္စာနွင့္ သခ်ၤာ
ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္ျမင္သည္။ ရန္ကုန္ေကာလိပ္၌ ဘီေအ အထက္တန္းအထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ၁၉၁၅ ခုတင
ြ ္
ရန္ကုန္ ေကာလိပ္မဂၢဇင္း၌ ျမိဳ႕အုပ္မင္းအိပ္မက္ ကာတြန္းကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ စတင္ေရးဆြရ
ဲ ာမွ ပထမျမန္မာ
ကာတြန္းဆရာဘ၀သို႔ ေရာက္ခဲ့ရသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ျမန္မာနိုင္ငံတင
ြ ္ ပထမျမန္မာကာတြန္းဆရာ (Pioneer
Cartoonist) ၏ ပထမဆံုးကာတြန္းအျဖစ္ သမိုင္းတြင္ရစ္ပါသည္။
၁၉၁၆ တြင္ ဖခင္ရုတ္တရက္ ကြယ္လန

ြ ္သာြ းသျဖင့္ ေကာလိပ္ေက်ာင္းမွ ထြက္ျပီး ပုသိမ္အစိုးရ အထက္တန္း
ေက်ာင္း၌ ေက်ာင္းဆရာ ၀င္လုပ္သည္။ ပညာအုပ္ကို ဘုရားထူးရမည့္အလုပ္ကို မနွစ္ျမိဳ႕သျဖင့္
ေက်ာင္းဆရာအလုပ္မွ ထြက္သည္။ ရန္ကုန္သို႔ တက္၍ ျမန္မာ အေဆြကုမၸဏီတင
ြ ္ ေၾကာ္ျငာဘက္ဆိုင္ရာ
မန္ေနဂ်ာအျဖစ္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္သည္။ ကာတြန္းမ်ားလည္း ေရးဆြသ
ဲ ည္။ သူရိယ၊ ပညာ့အလင္း၊ လန္ဒန္ အိတ္၊
ဗႏၶဳလ၊ ဒီးဒုတ္စေသာ မဂၢဇင္း ဂ်ာနယ္မ်ား၊ သူရိယ၊ ျမန္မာ့အလင္း စေသာ သတင္းစာမ်ားတြင္ သူ၏
ကာတြန္းလက္ရာမ်ား ပါ၀င္သည္။ အဂၤလိပ္ျမန္မာနွစ္ဘာသာျဖင့္ ကာတြန္းမ်ား ေရးဆြသ
ဲ ည္။ ဘကေလး၊ ေရႊတေလး၊
ဘၾကီး ေမတၲာတံုး အမည္မ်ားျဖင့္ ကာတြန္းေရးဆြသ
ဲ ည္။
ျမန္မာနိုင္ငံတင
ြ ္ ေၾကာ္ျငာကာတြန္းကို ဦးဘကေလးက ဦးစြာပထမ စတင္ေရးဆြခ
ဲ ဲ့သည္။ ေၾကာ္ျငာကာတြန္းမ်ားသည္
ကမာၻ႕အဆင့္မီသည္။ ႐ုပ္ေျပာင္ပံုတူ အဆြေ
ဲ ကာင္းသည္။ ျမန္မာကာတြန္းေလာက၌ ႐ုပ္ေျပာင္ပံုတူေရးနည္း
(Caricature) ကို စတင္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတင
ြ ္ ရုပ္ရွင္ေပၚအျပီး ၁၀ ႏွစ္ခန္႔ အၾကာတြင္ ကာတြန္းရုပ္ရွင္
ေပၚခဲ့သည္။ နာမည္ေက်ာ္ကာတြန္းဆရာ ေရႊေတေလး အမည္ခံ ဦးဘကေလးကပင္ ကာတြန္းရုပ္ရွင္ကို
စမ္းသပ္တီထင
ြ ္ခဲသ
့ ည္။ စတင္တီထင
ြ ္စဥ္က ဇာတ္လမ္းဇာတ္ကက
ြ ္ မပါႏိုင္ေသးပါ။ အိန္အန္ေတာင္
က်ားဘမ္းပရုတ္ဆီကုမၸဏီအတြက္ ေရးဆြေ
ဲ ပးေသာ ေၾကာ္ျငာကားတိုကေလးမ်ား အျဖစ္စတင္ခဲ့သည္။
ထိုေၾကာ္ျငာကားတိုကေလးမ်ားကို ၁၉၂၇ ခုနွစ္ကျပသခဲ့သည့္ ၾကင္စဦး ဇာတ္ကားႏွင့္ ပူးတြျဲ ပသခဲ့သည္။
စာေရးဆရာ၀င္းပက “ ရုပ္ေျပာင္ပံုတူ” ဟူေသာ ေဆာင္းပါးတြင္ ကာတြန္းပညာရပ္တင

ြ ္ ထူးျခားေသာေရးနည္း
တစ္မ်ဳိးရွိသည္။ ရုပ္ေျပာင္ပံုတူ ေရးနည္းျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္လိုကာရီေကးခ်ားဟု ေခၚသည္။ ပန္းခ်ီပံုတူေရးဆြသ
ဲ လို
ကာတြန္းနည္းျဖင့္ ပံုတူေရးဆြေ
ဲ သာ အတတ္ပညာျဖစ္သည္။
ရုပ္ေျပာင္ပံုတူ ေရးဆြရ
ဲ ာတြင္ အဆြခ
ဲ ံပုဂၢိဳလ္၏စရိုက္ကို အမိဖမ္းရသည္။ ရွင္သန္အားရွိေသာ သက္၀င္ေသာ
မ်ဥ္းေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ထိထိမိမိ ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ ေရးဆြႏ
ဲ ိုင္မွသာ ေအာင္ျမင္ေသာ ႐ုပ္ေျပာင္ပံုတူ ျဖစ္ႏိုင္သည္။
ဇိုးဇိုးဇတ္ဇတ္နဲ႔ လွ်ပ္တစ္ျပက္ေရးဆြဲ နိုင္မွသာ ရုပ္ေျပာင္ပံုတူမွာ အသက္၀င္ပါသည္။ ပန္းခ်ီပံုတင
ြ ္မူ တိတိပပ
အခ်ဳိးက်က် သဘာ၀အတိုင္း ပီပီျပင္ျပင္ေရးဆြန
ဲ ည္းကို သံုးရသည္။ ရုပ္ေျပာင္ပံုတူေရးရာ၌
သဘာ၀သရုပ္မွန္ကိုဖ်က္၍ သဘာ၀လြန္ေရးဆြရ
ဲ သည္။ စင္စစ္ရုပ္ေျပာင္ပံုတူေခၚ ကာရီေကးခ်ားသည္ ပန္းခ်ီဟန္ ႏွင့္
ကာတြန္းေရးဟန္ႏွစ္ခုကို သဟာဇတျဖစ္ေအာင္ ေပါင္းစပ္တီထင
ြ ္ ေရးဆြေ
ဲ သာနည္းျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံကာတြန္းေလာကတြင္ ရုပ္ေျပာင္ကာတြန္းေရးနည္းကို ကာတြန္းဖခင္ၾကီး ဦးဘကေလး(ေခၚ)

ေရႊေတေလးၾကီးကပင္ စတင္ေရးဆြခ
ဲ ဲ့သည္။ ကာတြန္းေပၚစကာပင္ ကာရီေကးခ်ား(ရုပ္ေျပာင္ပံုတူ)မ်ား
ေရးဆြန
ဲ ိုင္ခဲ့ပါသည္။ ဦးဘကေလးသည္ ရုပ္ေျပာင္ပံုတူမ်ားကို ႏိုင္႐ံုမက လွ်ပ္တစ္ျပက္ အလ်င္အျမန္ အမိဖမ္း

ေရးဆြႏ
ဲ ိုင္စမ
ြ ္းရွိသူ ပုဂၢိဳလ္ၾကီးလည္းျဖစ္ပါသည္။ ရုပ္ေျပာင္ပံုတူေရးဆြဲ ရာတြင္ နိုင္ငံျခားသားကာတြန္းဆရာမ်ားကိုပင္
အႏိုင္ယူသည္အထိ ေတာ္သည္။ တစ္ခါက နိုင္ငံျခားမွ ရွ၀ပ္(ဇ) အမည္ရွိ နာမည္ေက်ာ္ကာတြန္းဆရာၾကီးတစ္ဦး
ရန္ကုန္သို႔ ေရာက္လာသည္။ ဦးဘကေလးႏွင့္ ဆံုေတြ႔ခဲ့သည္။ ေတြ႕သည့္အခါ မိတ္ေဆြျဖစ္ၾကျပီး သူ႔ပံုတူငါဆြဲ
ငါ့ပုံတူသူဆဲြ အလဲအလွယ္ လက္ေဆာင္ေပးၾကသည္။ ရွ၀ပ္(ဇ)ဆြသ
ဲ ည့္ ဦးဘကေလးပံုမွာ သင့္ရံုသာတူသည္။
ဦးဘကေလးဆဲသ
ြ ည့္ ရွ၀ပ္(ဇ)ပံုမွာ အေတာ္ၾကီးတူပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရွ၀ပ္(ဇ) ကိုယ္တိုင္က ဦးဘကေလးကို
ခ်ီးမြန္းသြားရပါသည္။
ဆရာၾကီးဦးဘကေလးသည္ ထိုစဥ္က သူရိယ၊ ဒဂုန္မဂၢဇင္းနွင့္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာတို႔တင

ြ ္ ရုပ္ေျပာင္ပံုတူ
အမ်ားအျပား ေရးဆြသ
ဲ ာြ းသည္။ အေရးမ်ားသည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ ႏိုင္ငံျခားသားထဲမွ ဂႏၶီ၊ ခ်ာခ်ီ၊ မကၠေဒၚနယ္၊
ေဘာလ္ဒင
ြ ္ စသည္တို႔၏ ပံုမ်ားျဖစ္ျပီး ျမန္မာလူမ်ဳိးထဲမွာ ဦးခ်စ္လိႈင္၊ ေဒါက္တာ ဘေမာ္၊ ဆာေဂ်အေမာင္ၾကီး၊ ဦးပု၊
ဦးဘေဘ စသည့္ပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ ပံုမ်ားျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ဆရာ၀င္းပက “ရုပ္ေျပာင္ပံုတူ ေရးသူသည္ မွတ္ဥာဏ္
ေကာင္းဖို႔လိုသည္။ အကင္းပါးရသည္။ ကိုယ္ဆမ
ဲြ ည့္ပုဂၢိဳလ္၏ ထူးျခားခ်က္ကို ရွာေဖြတတ္ရမည္။ အေရးအၾကီး
အဆံုးအခ်က္မွာ ပန္းခ်ီအေျခခံ ေကာင္းဖို႔ျဖစ္သည္။” ဟုဆိုခဲ့ရာ ဦးဘကေလး၏ ကာတြန္းပညာ အရည္အခ်င္းကို
ခ်င့္တက
ြ ္ႏိုင္ပါသည္။
ဦးဘကေလးသည္ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္တင

ြ ္ သူေရးဆြသ
ဲ ည့္ ကာတြန္းမ်ားထဲက အခ်ဳိ႕ကို “ေရႊတေလးကာတြန္း”
ဟူေသာအမည္ျဖင့္ ကာတြန္းေပါင္းခ်ဳပ္စာအုပ္ တစ္အုပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါသည္။ ထိုကာတြန္းစာအုပ္တင
ြ ္ စာအုပ္အဖြင့္၌
သူ၏ေစတနာကို ဤသို႔ေဖာ္ျပထားပါသည္။ “ဘယ္သူ႔ထိပ္ကိုမွ ပိတ္ေရာ့လို႔ေမာင္မေဆာ္၊ ဟုတ္တိုင္းဗ်ာ
မွန္ရာေတြးလို႔ရယ္ ၊ ေရးရပါေသာ္ နာလံုးေတြေဖာ္ ေအာက္ကာဗ် မည္သူဆဲ ေရႊတေလးမွာျဖင့္ ေၾကေအးတယ္
ခါမဟူပါ ကမာၻသူ ဓာတ္မွန္ျပသည္သို႔အမွားကို အမွန္က်ေအာင္ဗ်ာ ေရးရတာပဲ ။” ( ေရႊတေလး)
ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ဦးဘကေလးသည္ ၁၉၁၉ ခုႏွစ္ကစ၍ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္အထိ ခုႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ကာလအတြင္း
ဗမာ့လူမႈေရး၊ နိုင္ငံေရးမ်ားကို ကာတြန္းမ်ားျဖင့္ မွတ္တမ္းတင္သာြ းခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ေရးၾကိဳးပမ္းမႈကာလတြင္
မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ထက္သန္လာေအာင္ စည္းရံုးေပးႏိုင္ခဲ့သည္။
ဦးဘကေလးသည္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္နယ္ပယ္တင
ြ ္လည္း အထင္ကရပါ၀င္ခဲ့သူတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ဒါရိုက္တာ မင္းသား
တစ္ဦးအျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ရုပ္ရွင္သက္ ၁၂ ႏွစ္အတြင္းဇာတ္ကားေပါင္း ၁၈ ကား ပါ၀င္ရိုက္ကူး သရုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။
အသံတိတ္ကားမ်ားျဖစ္သည္။ ျမန္မာအေဆြ ရုပ္ရွင္ကုမၸဏီမွ ဒါရိုက္တာဦးညီပုရိုက္ကူးသည့္ “ေတာင္ျမိဳင္စန
ြ ္းက
လြမ္းေအာင္ဖန္” (၁၉၂၃) ရုပ္ရွင္ကားတြင္ ဟာသမင္းသား ဦးေရႊရိုးအျဖစ္ ပါ၀င္သရုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာရုပ္ရွင္
ေလာကတြင္ ပထမဆံုးလူရႊင္ေတာ္ ဟာသသရုပ္ေဆာင္ ျဖစ္သည္။ ဘ၀သရုပ္ေဖာ္ သဘာ၀ စရိုက္တို႔ကို ရုပ္ရွင္အျဖစ္
ပီျပင္စာြ ရိုက္ကူးတင္ျပႏုိင္သည့္ ဒါရိုက္တာတစ္ဦးလည္းျဖစ္သည္။ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ေရြရိုးပစ္ခ်ား ေကာ္ပိုးေရးရွင္းကို
တည္ေထာင္ခဲျ့ ပီး ကိုယ္တိုင္ဇာတ္ညႊန္း၊ ဒါရိုက္တာႏွင့္ သရုပ္ေဆာင္မင္းသားအျဖစ္ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားမ်ား
ရိုက္ကူးခဲ့သည္။ ထိုအခ်က္ကို လူရႊင္ေတာ္ပိန္ပိန္က “ ရုပ္ရွင္စီးပြားႏွင့္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္သမိုင္းဦး” ဟူေသာ
ေဆာင္းပါးတြင္ ဤသို႔ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ဘ၀သရုပ္ေဖာ္ သဘာ၀စရိုက္တို႔ကို နီးကပ္စာြ ရိုက္ကူးတင္ျပႏိုင္သမ
ူ ွာ ကာတြန္းေရႊတေလး(ေခၚ)ဦးဘကေလး
ျဖစ္သည္။ တစ္ျခား ကားမ်ားနွင့္မတူ ထူးျခားေသာ ေ၀လြင္လင
ြ ္(၁၉၂၈)၊ ၾကင္စဦး(၁၉၂၉) တို႔ကို
ကိုယ္တိုင္ေခါင္းေဆာင္ပါ၀င္ ရိုက္ကူးခဲ့သည္။ အေပ်ာ္ျဖင့္ ဇာတ္သိမ္းျဖစ္သည္ကိုၾကိဳက္ေသာ ပရိတ္သတ္ဆႏၵကုိ
လႊေ
ဲ ျပာင္း၍ ဆန္႔က်င္ရိုက္ကူးေသာ္လည္း အဆင့္အတန္းရွိျပီး သဘာ၀က်လွသျဖင့္ လူလက္ခံျပီး ေအာင္ျမင္
ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေလသည္။ ဦးဘကေလးသည္ ျမန္မာအေဆြမွ ရိုက္ကူးေသာ ‘ ေတာင္ျမိဳင္စန
ြ ္းက လြမ္းေအာင္ဖန္} တြင္
အဖိုးၾကီး ဦးေရႊရိုးအျဖစ္ သရုပ္ေဆာင္ခဲ့ရာတြင္ ပိုင္ႏိုင္ထိမိလွသျဖင့္ ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားလာသည္။ ရုပ္ေျပာင္းလႊဲ
အလြန္ပိုင္ႏိုင္ျပီး အလြမ္းအေသာ စြယ္စံုႏိုင္နင္းျပီးလွ်င္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ေလာကတြင္ ပထမဆံုးစတင္ေက်ာ္ၾကားသည့္
လူရႊင္ေတာ္ဟု ဆိုရမည္ပင္။ ေတာသား ကေလး ေရြရိုးဇာတ္ကား(၁၉၂၆)တြင္ ဗမာခ်ာလီခ်က္ပလင္ဟု
အေခၚခံရေလသည္။ ဦးေရႊရိုးအကသည္လည္း ျမန္မာ့ရိုးရာ အကတစ္ခု အျဖစ္အိုးစည္ ဒိုးပတ္၀ိုင္းမ်ားတြင္

ယေန႔တိုင္အရိုးစြဲ သြားေလေတာ့သည္။ အထူးပင္ ေလးစားေက်းဇူးတင္ ခ်စ္ဖို႔ေကာင္းသည့္ အႏုပညာရွင္

ၾကီးပင္ျဖစ္သည္။” ဟု သံုးသပ္ေဖာ္ျပဖူးပါသည္။
ဦးေရႊရိုးအကသည္ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈအႏုပညာေလာကတြင္ မွတ္တမ္းတင္က်န္ရစ္လ်က္ရွိေသာ အကျဖစ္သည္။

ကာတြန္းဆရာ ဦးဘကေလး(ေရႊတေလး)က စတင္တီထင
ြ ္သည့္အက ျဖစ္သည္။ ဆရာေမာင္ဆဲြ (ဂီတ ၀ါသနာရွင္)က
“ျမန္မာ့ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈ အဆို၊ အက၊ အေရး၊ အတီးျပိဳင္ပႏ
ဲြ ွင့္ ဦးေရႊရိုးအက” (၂၀၀၁ နို၀င္ဘာ ၃၊ ျမန္မာ့အလင္း၊ စာ-
၄)ဟူေသာေဆာင္းပါးတြင္” ျမန္မာအေဆြ ရုပ္ရွင္ကုမၸဏီသည္ ‘ေတာျမိဳင္စန
ြ ္းက လြမ္းေအာင္ဖန္’
ရိုက္ကူးျပသျပီးေနာက္ ‘အဘေရ’ ဇာတ္ကားတြင္မူ ေပ်ာ္ရႊင္တတ္ေသာ အဖိုးၾကီးဦးေရႊရိုးအျဖစ္ ပါ၀င္
သရုပ္ေဆာင္ခဲ့ေလသည္။
မ်က္ခံုးေမႊးထူထူ၊ ႏႈတ္ခမ္းေမႊးကားကား၊ ေခါင္းေပါင္းစၾကီး ကခပ္ရွည္ရွည္၊ လည္ပင္းမွာ မာဖလာကိုပတ္၊

တိုက္ပံုအက်ီအမဲၾကီးကို ၀တ္၊ေတာင္ရွည္ပုဆိုးကြက္တံုးႀကီးကို ခါးမွာစည္း၊ ပုသိမ္ထီးၾကီးကို ေဆာင္း၍
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ကခုန္ျခင္းျဖင့္ ပါ၀င္သရုပ္ေဆာင္ခဲ့ေလသည္။
ယင္းကဲ့သို႔ ‘အဘေရ’ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားတြင္ ဦးေရႊရိုးၾကီး ၀တ္စားဆင္ယင္ပံုႏွင့္ ေပ်ာ္ရႊင္စာြ ကခုန္သရုပ္ေဆာင္ခဲ့သည့္

ေပ်ာ္ရႊင္တတ္ေသာ အဖိုးၾကီးဦးေရႊရိုး၏အကသည္ ယေန႔ထက္တိုင္ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈအႏုပညာေလာကတြင္
ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကား လူၾကိဳက္မ်ားကာ မွတ္တမ္းတင္ျခင္းခံယူရသည့္ အကမ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္းကို ႏိုင္ငံေတာ္
ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ဖြံ႔ျဖိဳးေကာင္စီက ၾကီးမွဴး၍ နွစ္စဥ္က်င္းပလ်က္ရွိေသာ ျမန္မာ့ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈ အဆို၊ အက၊
အေရး၊ အတီး ျပိဳင္ပမ
ဲြ ်ားတြင္ ယခုႏွစ္ န၀မအၾကိမ္ေျမာက္ျပိဳင္ပအ
ဲြ ထိ ဒိုးပတ္နွင့္ အိုးစည္ျပိဳင္ပမ
ဲြ ်ား၌
ဦးေရႊရိုးအကအျဖစ္ ႏွစ္စဥ္မပ်က္ပါ၀င္လ်က္ရွိျခင္းက သက္ေသထူလ်က္ရွိပါေၾကာင္း ေဖာ္ျပလိုက္ရပါသတည္း။” ဟု
ေဖာ္ျပထားရာ မွတ္သားဖြယ္ျဖစ္ပါသည္။
ဦးဘကေလး(ေရႊတေလး)နွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဆရာၾကီးမင္းသု၀ဏ္ (၁၉၉၀ - ၂၀၀၄)၏ အျမင္ကို ဤသို႔ေတြ႔ရပါသည္။

လူထု ေဒၚအမာ( ၁၉၁၅-၂၀၀၈)၏ ေရြရိုးဘကေလး(ပထမတြႏ
ဲ ွင့္ ဒုတိယတြဲ) စာအုပ္ေ၀ဖန္ခ်က္ ေဆာင္းပါးတြင္
ျဖစ္ပါသည္။ ထိုေဆာင္းပါးမွာ မူလက ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လထုတ္ ဒို႔ေက်ာင္းသားစာေစာင္ စာအုပ္က႑တြင္
မဂၤလာကေလာင္အမည္ျဖင့္ ဆရာၾကီးမင္းသု၀ဏ္က ေရးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုအခါ မင္းသု၀ဏ္၏ ျမန္မာစာအုပ္
ေ၀ဖန္ခ်က္မ်ား စာအုပ္တင
ြ ္ ေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။ ]]စည္းလံုးေရး၏ သေကၤတ}} ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ဤသို႔
သံုးသပ္တင္ျပထားပါသည္။
ဦးဘကေလးသည္ ကိုးကြယ္ေသာဘာသာအရဆိုလွ်င္ မူဆလင္ျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးအေဆြကိုၾကည့္၍ ေျပာရလွ်င္

တိုင္းတစ္ပါးသားေသြးပါေသာ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ပံုရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း သူ၏ဘ၀တာလုပ္ငန္းကို ၾကည့္၍ေျပာရလွ်င္ကား
ဦးဘကေလးသည္ ျမန္မာတိုင္းရင္းဖြား၊ ျမန္မာတိုင္းရင္းသား၀ံသာႏုစစ္ တစ္ဦးျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ရသည္။
သူ၏စိတ္သည္ အမ်ဳိးဘာသာခြျဲ ခားတတ္ေသာ စိတ္မဟုတ္။ တိုင္းရင္းသားအားလံုးသည္ တစ္ေျမတည္းေန
တစ္ေရတည္းေသာက္သူမ်ားျဖစ္ၾက၍ အားလံုးေကာင္းစားရမွ သူစိတ္ခ်မ္းသာႏိုင္မည္ဟု ယံုၾကည္သူျဖစ္သည္။
တစ္ေနရာတြင္ ဦးဘကေလး ဆႏၵျပဳခဲ့ေသာ စကားတစ္ရပ္သည္ သူ႔ယံုၾကည္ခ်က္ ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူစရာရွိသည္။
ယင္းစကားမွာ ဤသို႔တည္း။
ဤစကားကို အဓိပၸါယ္ျပန္ရမည္ဆိုလွ်င္ ခရစ္ယာန္သည္လည္း သူႏွင့္ညီအစ္ကို၊ မူဆလင္သည္လလည္း

သူႏွင့္ညီအစ္ကို၊ ဗုဒၶဘာသာသည္လည္း သူႏွင့္ညီအစ္ကို၊ နတ္ကိုးကြယ္သူသည္လည္း သူႏွင့္ညီအစ္ကို၊
တိုင္းရင္းသားအားလံုးသည္ သူႏွင့္ညီအစ္ကို ျဖစ္သည္ဟု အဓိပၸာယ္ျပန္ရမည္ထင္သည္။
ဦးဘကေလးသည္ မိမိတတ္သည့္ပညာျဖင့္ တိုင္းျပည္ႏွင့္လူမ်ဳိးကို အက်ဳိးျပဳသြားပံုကို အတၳဳပၸတၲိေရးသူ ေဒၚအမာက
အတိုခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဤသို႔ တင္ျပထားသည္။

“ဦးဘကေလးဟာ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္ကစျပီး ၁၉၃၉ ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ကာလတြင္ ျမန္မာ့လူမႈေရး၊

ႏိုင္ငံေရးေတြကို ကာတြန္းေတြနဲ႔ မွတ္တမ္းတင္သာြ းသလို ဦးေရႊရိုးဆိုတဲ့ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနေသခဲ
အဖိုးၾကီးတစ္ေယာက္ကိုလည္း ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ႏွင့္ ဗမာ သဘင္ထဲမွာ ဖန္တီးထားခဲ့ပါတယ္။”
ဆရာၾကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းက ကဗ်ာ ဥာဏ္ကန

ြ ္႔ျမဴး ခ်ီးက်ဴးမွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္မွာလည္း ေအာက္ပါ
အတိုင္းျဖစ္ပါသည္။
ေၾသာ္-ဆန္သတင္းေတြမွ တစ္ခန္းလင္းမဟဲ့လုိ႔ က်မ္းရင္း အာဒါသေပေပါ့ မုခဒီပနီ၌၊ အမည္ေျဗာင္အစခ်ီးပံုက၊
ဘၾကီးကို ေမတၲာတံုးေရာ့ ထင့္၊ အခ်စ္သဒၶါမသံုးသူ စေလငေခြးတို႔ေၾကာင့္၊ ေရႊတေလးအမည္ေခၚလို႔မို႔၊
ျပည္ေပၚစည္ေတာ္ရႊမ္းသည့္နွယ္၊ ကာတြန္းရီစရာ အရုပ္ေတြႏွင့္၊ ျပည္ရာြ အလုပ္ေတြ ေဆာင္သယ္ပိုးရာက၊
ေအာင္သယ
ြ ္တစ္မ်ဳိးလို ရုပ္ရွင္ရတနာသူေဌးတို႔က၊ အသျပာေငြေပးကာ အပါေခၚလို႔မို႔၊
မဟာအေပ်ာ္ရူးေပသကိုးေတြေၾကာင့္၊ ကမာၻမေနာ္ ဦးေရႊရိုးငယ္လုိ႔ မညိွဳးငယ္ပါသျဖင့္}} ဟူ၍ျဖစ္သည္။
ဦးဘကေလးသည္ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းစေသာ ၀ံသာႏုၾကီးမ်ားႏွင့္တက
ဲြ ာ အဂၤလိပ္ဘာသာ (Sun) ေခၚေသာ
သူရိယသတင္းစာတြင္ အာဒါသမုခဒီပနီ ေခၚေသာ ကာတြန္းခန္းကို ဘၾကီးေမတၲာတံုးဟူေသာအမည္ႏွင့္
ေရးဆြတ
ဲ င္ျပသည္။ ေနာက္ေရႊတေလးဟူေသာ အမည္သစ္ကို ခံယူျပန္သည္ ။ ထို႔ေနာက္ ရုပ္ရွင္ဖက္သို႔
ကူးေျပာင္းသြားကာ ဦးေရႊရိုးဟူေသာအမည္ျဖင့္ တိုင္းျပည္ကိုေပ်ာ္ေတာ္ဆက္ရင္း တိုင္းျပည္အက်ဳိးကို
ြ ္ျပန္သည္။
ဦးဘကေလး တိုင္းျပည္နွင့္လူမ်ဳိးအတြက္ ေဆာင္ရက

ြ ္သာြ းပံုကို ေဒၚအမာက စာမ်က္(၆၀၀)ေက်ာ္ျဖင့္
အက်ဥ္းရံုးတင္ျပသြားသည္။ ဦးဘကေလးတို႔ ေခတ္အခါကို ျပန္ေျပာင္းသံုးသပ္ၾကည့္လွ်င္
ဦးဘကေလးတို႔ေဆာင္ရက
ြ ္ပံုမွာ မည္မွ်စြန္႔စားရသည္ကို သေဘာေပါက္ႏိုင္သည္။ ထိုအခါက နယ္ခ်ဲ႔မ်ား
ကမာၻေပၚတြင္ဘုန္းတန္ခုိး အလြန္ၾကီးသည္။ လြတ္လပ္ေသာႏိုင္ငံႏွင့္ ကြၽႏ္ုပ္တို႔ႏိုင္ငံတို႔ကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္
ကြၽနု္ပ္တို႔ႏိုင္ငံက ရာခိုင္ႏႈန္း(၈၀)ေက်ာ္ (၉၀) ရွိေကာင္းရွိေပမည္။ ထိုအခါမ်ဳိးတြင္ နယ္ခ်ဲ႕သူမ်ားႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕
လက္ပါးေစမ်ားသည္ မိမိတို႔ကို ေမာ့မၾကည့္ရေ
ဲ လာက္ေအာင္ လူအမ်ားအား နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ႏွိမ္ထားသည္။
သူတုိ႔သည္ ေတာ္လွန္သူတို႔ကို လက္နက္ျဖင့္ သတ္မပစ္ပါ။ တစ္ေန႔တစ္ျခား လံုးပါးပါးသြားေအာင္
ပညာသားပါပါႏွင့္ကား ညွင္းဆဲတတ္သည္။ ဤသို႔ေသာကလာမ်ဳိး၌ ဦးဘကေလးသည္ ေတာင္သူလယ္သမား
ဆင္းရဲသားနင္းျပားမ်ားဘက္မွ ရပ္တည္ကာ ႏိုင္ငံျခားသားအစိုးရႏွင့္ဓန ရွင္တို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ လူမ်ဳိးမေရြး၊
ဘာသာမေရြး ၾကီးငယ္မေရြး က်ားမမေရြး မိမိ၏ထက္ျမက္ေသာ ကေလာင္သာြ းျဖင့္ ထိုးဆြတိုက္ခုိက္ခဲ့သည္။ ဤသို႔
တိုက္ပတ
ဲြ ို႔အေၾကာင္းကို ေဒၚအမာက အခန္းက႑အမ်ဳိးမ်ဳိးခြက
ဲ ာ တင္ျပသြားသည္မွာ မ်ားစြာမွတ္သားဖြယ္
ေကာင္းသည္။ ႏိုင္ငံ၏ အတိတ္သမိုင္းကို ေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္သည္။ ဤစာအုပ္ႏွစ္အုပ္သည္ စာဖတ္သူ၏အေတြးအေခၚ၊
အယူအဆမ်ားစြာကို ကူမ ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္စမ
ြ ္းရွိမည္ဟု ထင္မိသည္။ ဤစာအုပ္မ်ဳိး မ်ားမ်ားထြက္၍ လူတို႔က
မ်ားမ်ားဖတ္ကာ အေတြးအေခၚအယူအဆမ်ားကို မ်ားမ်ားထိန္းေက်ာင္းေစာင့္ေရွာက္ေပးႏိုင္လွ်င္
ကြၽႏု္ပ္တို႔၏တက္လမ္းသည္ မ်ားမ်ားၾကီးျဖဴးေျဖာင့္ေအးခ်မ္းလိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္ႏိုင္စရာရွိသည္။ ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
ဦးဘကေလး (ေရႊတေလး)သည္ ျမန္မာစာေပနယ္ပယ္တင

ြ ္ “အမိျမန္မာျပည္” ဟူေသာ စကားလံုးမ်ဳိး
ေပၚထြက္လာေအာင္ကာတြန္းျဖင့္ စတင္ပံုေဖာ္ေပးခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဆရာတိုက္စိုး(၁၉၂၀-၂၀၀၃)၏ “ယဥ္ေက်းမႈ
အထိမ္းအမွတ္မ်ား}}စာအုပ္ပါ ]]အမိျမန္မာျပည္}} ဟူေသာ ေဆာင္းပါး အရသိရပါသည္။ ]]အမိျမန္မာျပည္ဟူေသာ
ေပါင္းစပ္နာမ္သည္ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီေခတ္ေပၚ ေ၀ါဟာရသစ္ ျဖစ္ေလသည္။}} ဟုဆိုသည္။ ထို႔ေနာက္
]]ကုန္းေဘာင္ေခတ္ေႏွာင္း ျမန္မာတို႔သည္ ဤေရေျမကို ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္၊ ျမန္မာျပည္စသည္ျဖင့္ အထူး၀ိေသသမပါ
ဗလာရွင္းရွင္း ေခၚေ၀ၚတတ္ေလသည္။ ကမာၻစစ္ၾကီး(၁၉၁၄-၁၉၁၈)အတြင္း၌ ျမန္မာတို႔သည္ အိႏၵိယႏွင့္ခ၍
ဲြ
အဂၤလန္က တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ေစရန္ ဆႏၵရွိေလသည္။ ၀ိုင္အမ္ဘီေအႏွင့္ အျခားအသင္းမ်ားကလည္း အိႏၵိယသို႔
ကိုယ္စားလွယ္ေစလႊတ္၍ ျမန္မာ့ဆႏၵ တင္ျပသည္။ ထိုသေဘာကို ၁၉၁၇ ခုနွစ္ ဒီဇင္ဘာလထုတ္ သူရိယမဂၢဇင္းေတြင္
ေရႊတေလးေရးဆြေ
ဲ သာ ကာတြန္းရုပ္ပံု၌ ေတြ႔ရသည္။ ထိုကာတြန္းတြင္ ေရႊတေလးက အိႏၵိယႏွင့္ ျမန္မာတို႔က

မိမိတို႔လိုရာ ေတာင္းခံေနပံုျဖစ္သည္။ ထိုကာတြန္းတြင္ ေရႊတေလးက အႏိၵယႏွင့္ ျမန္မာတို႔ကို အမ်ဳိးသမီးအျဖစ္

ဖန္တီးထားသည္။ အဂၤလိပ္တို႔သည္ ေရွးပေ၀ဏီကတည္းက မိမိတို႔ႏိုင္ငံကို ဣတၳိလိင္အျဖစ္ ျဗိတိန္နီးယား(ႀ
ritannia)ဟု လက္တင္ဘာသာျဖင့္ ေခၚေ၀ၚေလသည္။ ထုိသေဘာအတုိင္း ျမန္မာျပည္ကို အမ်ဳိးသမီးရုပ္ပံုျဖင့္
စတင္ေဖာ္ျပသည့္ သာဓကပင္ျဖစ္သည္။}}ဟု ေလ့လာတင္ျပဖူးပါသည္။
ဦးဘကေလး(ေရႊတေလး )၏ ဘာသာေရးနွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ သေဘာထားခံယူခ်က္ကိုလည္း လူထုေဒၚအမာက ဤသို႔

မွတ္တမ္းတင္ေဖာ္ျပပါသည္။ ]]ဦးဘကေလးႏွင့္ အစ္ကိုဦးဘၾကီးတို႔က မိရိုးဖလာမြတ္ဆလင္ ဘာသာ၀င္ေတြ၊
ဆရာပီမုးိ နင္းက ပထမေတာ့ ဘုရင္ဂ်ီ ေနာက္ေတာ့ ဗုဒၵဘာသာကို ေလးစားတဲ့လူ၊ ဆရာေယာ(ဆရာေဇယ်)က
မိရိုးဖလာႏွစ္ျခင္း ခရစ္ယာန္ ေနာက္ေတာ့ ဗုဒၶဘာသာကို သက္၀င္ယံုၾကည္တဲ့သူ၊ ဒီေလးေယာက္ တစ္ခါတစ္ေလ
ဘာသာေရးနွင့္ ပတ္သက္ျပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆြးေႏြးတာမ်ား လုပ္ဖူးတယ္။ ကိုယ့္ဟာကုိယ္
တရားေသဆုပ္ကိုင္ထားတာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ အေပးအယူနဲ႔ ေကာင္းေကာင္းလက္ခံစတမ္း ေဆြးေႏြးၾကတာမို႔ သူတို႔
ေဆြးေႏြးပြဟ
ဲ ာ ဘာသာေရးဘက္က က်ယ္ျပန္႔တဲ့ေဆြးေႏြးပြဲ ေတြျဖစ္သတဲ့။ ဆရာပီမိုးနင္းနဲ႔ ဦးဘကေလးတို႔ကေတာ့
၄ ညေလာက္ မိုးအလင္း ေဆြးေႏြးဖူးတယ္။ ေနာက္ဆံုးက်ေတာ့ နွစ္ေယာက္စလံုး ဘ၀င္က်သြားတယ္လို႔ ေဆြးေႏြးရာ
ပါခဲ့ဖူးတဲ့ ဆရာဟန္က ေျပာပါတယ္။}}ဟု ေရးသားထားပါသည္။
ထို႔အျပင္ ]]ဦးဘကေလးဟာ ဘာသာေရးအားျဖင့္ မိရိုးဖလာမြတ္စလင္တစ္ေယာက္မို႔

သူ႔မွာမြတ္စလင္အေငြ႕အသက္မ်ားေတာ့ သူ႔အမူ အက်င့္ကေလးေတြထမ
ဲ ွာ အနည္းနဲ႔အမ်ား
ကိန္းေအာင္းေနတာမ်ားရွိပါတယ္။ ဥပမာ ဦးဘကေလးက ေရသံုးရင္ ခြက္နဲ႔ခပ္မသံုးဘူး။
မြတ္စလင္ဘာသာ၀င္ေတြသံုးတဲ့ တမ္ဘာလူအိုးလို႔ေခၚတဲ့ ႏႈတ္သီးရွည္နဲ႔ လက္ကိုင္မပါတဲ့ သံျဖဴခရားက
ငွဲ႔သံုးတာမ်ဳိးသံုးတယ္။ ဇဗားရွားလမ္းမွာရွိတဲ့ မဂိုဘုရင္တစ္ပါးရဲ႕သခ်ၤဳိင္းကို သမ္စမ္းသပ္ကာ ျပိဳင္ပမ
ဲြ ်ား က်င္းပခဲ့သည္။
ျမန္မာ့ျခင္းခတ္ျခင္းပညာကို ထိပ္တန္းအဆင့္သို႔ေရာက္ ေအာင္အမ်ဳိးမ်ဳိးၾကံေဆာင္ျမွင့္တင္ေပးခဲ့သည္။ အသက္ ၈၀
ျပည့္ႏွစ္အရြယ္ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ဂရိတ္ဗုဒၶဘာသာ ျခင္းခတ္အသင္း၏ အႏွစ္၅၀ ျပည့္ ေရႊရတုသဘင္ကို
ဦးေဆာင္က်င္းပခဲ့သည္။
ဦးကရင္၏ဇနီးမွာ ေဒၚသိန္းတင္ျဖစ္၍ သားသံုးေယာက္၊ သမီးေလး ေယာက္ထန

ြ ္းကားခဲ့သည္။ ၁၉၈၇ ခု ေမလ ၃၀
ရက္ အသက္ ၉၂ ႏွစ္ အရြယ္တင
ြ ္ မႏၲေလးျမိဳ႕ ၃၅ လမ္း၊ ၈၃လမ္း ႏွင့္၈၄ လမ္းအတြင္းရွိ ေနအိမ္၌
အရွင္ျမတ္အမိန္႔ေတာ္ခံယူကယ
ြ ္လန
ြ ္သည္။ ။
ေရးသားသူ ...ေမာင္သန္း၀င္း(ျမန္မာစာ)

ဒဂုဏ္ပ ဦးဘတင္ [၁၈၉၄ - ၁၉၆၁]
ဘိလပ္ျပန္ ဘြဲ႕ရ ခ႐ိုင္ ဆရာဝန္ႀကီး အက္စ္ေအ ရာမန္ [S.A. Rahman] ေခၚ (တေထာင့့္တညပံုျပင္မ်ားကို
စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သူ ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ)္ ဥိးဖိုးသာဇံံႏွင့္ ဆရာဝန္ ကေတာ္ မမယု (သရက္ ၿမိဳ႕ဝန္၏ သမီး) တို႕က
၁၈၉၄ ခု ဧၿပီ ၉ ရက္ေန႕တြင္ ဖြားျမင္ ခဲ့သည္။ အမည္ရင္း ဦးဘတင္ အျပင္ ေမာင္ေမာင္တင္ ဟုလည္း ေခၚခဲ့
ၾကသည္။
အိႏၵိယျပည္ ကလကတၲား ပရယ္စီဒင္းစီ တကၠသိုလ္တင

ြ ္ 'မက္ထရစ္ စေကာလားရွစ္' ဆု ရရွိ ခဲ့သည္။ ၁၉၁၄ - ၁၇
ႏွစမ
္ ်ားတြင္ ရန္ကုန္ ေကာလိပ္၌ ပညာ သင္ခဲ့သည္။ ၁၉၁၆ ခုတင
ြ ္ အစိုးရ ေနာ္မံ ေက်ာင္းမွ စကၠင္ဒရီ ဆရာျဖစ္သင္
စာေမးပြက
ဲ ို ျမန္မာျပည္တင
ြ ္ ဒုတိယ ရရွိ ေအာင္ျမင္ ခဲ့သည္။ ပ်ဥ္မနား ေအဘီအမ္ေက်ာင္း၊ ရန္ကုန္ စိန္ေပါေက်ာင္း
တို႕တြင္ ေက်ာင္းဆရာ လုပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ပထမ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား သပိတ္တင
ြ ္ ပါဝင္ ခဲ့သည္။
တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား ဘဝတြင္ အဆိုအက ဝါသနာ ပါသူ ျဖစ္၍ ေက်ာင္းကပြဲ မ်ားတြင္ မင္းသား အျဖစ္
အႀကိမ္ႀကိမ္ ကျပ ခဲ့ဖူးသည္။ ျမန္မာ ႐ုပ္ရွင္ ေပၚဦးစ ၁၉၂၀ ျပည့္လန
ြ ္ႏွစ္ အသံတိတ္ ေခတ္တင
ြ ္ ႐ုပ္ရွင္ ေလာက
ထဲသို႕ ေျခစံုပစ္ ဝင္ခဲ့သည္။ "ဘားမားအတ္ ဖလင္ ကုမၸဏီ" အတြက္ ဒါ႐ိုက္တာ အျဖစ္ 'တကယ့္ ေမာင္' ၊
'ေရႊေမတၲာ'၊ 'ေရႊျမင့္မိုရ္'၊ 'စၾကာဝံသ' ႏွင့္ 'ေရႊစက္ေတာ္' ဇာတ္ကားမ်ား၊ "ျမန္မာ့ ၫႊန္႕ေပါင္း ႐ုပ္ရွင္ ေကာ္ပိုေရးရွင္း
လီမိတက္" ကို ကိုယ္ပိုင္ တည္ေထာင္၍ 'ခင္ခင့္ အမွားေတာ္ပံု' (၁၉၂၀)၊ 'သုဓမၼစာရီ ျဖတ္ထံုး' (၁၉၂၂)၊ 'အိမ္တင
ြ ္း
မင္းမဟာဂီရိ' (၁၉၂၄) ဇာတ္ကား မ်ားတြင္ ကိုယ္တိုင္ ဇာတ္လိုက္ မင္းသား ျပဳလုပ္ကာ ဒါ႐ိုက္တာ အျဖစ္ ႐ိုက္ကူး
ခဲ့သည္။ ၁၉၂၁ - ၃၂ အထိ ႐ုပ္ရွင္နယ္တင
ြ ္ သံသရာ လည္ခဲ့သည္။ ဘားမား ဖလင္မွ ဒါ႐ိုက္တာ ဦးတုတ္ႀကီး
႐ိုက္ကူးသည့္ 'ခင္ခင့္ အမွားေတာ္ပံု' သည္ ပထမဆံုး ႏွစ္ကိုယ္ခက
ဲြ ား ျဖစ္သည္ဟု "ျမန္မာ ႐ုပ္ရွင္ သမိုင္း"
စာအုပ္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပ ထားသည္။
ဂ်ပန္ ေခတ္တင
ြ ္ ဝါဒ ျဖန္႕ခ်ိေရး ဌာန၌ ႐ုပ္ရွင္ႏွင့္ ျပဇာတ္ ဒါ႐ိုက္တာ အျဖစ္ သံုးႏွစ္မွ် လုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည္။
အဂၤလိပ္မ်ား ျပန္ဝင္ လာစဥ္ ကက္စဘီ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေအာက္တင
ြ ္ ဆက္သယ
ြ ္ေရး အရာရွိ အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။
၁၉၄၇ တြင္ ျပန္ၾကားေရး ဌာန ျမန္မာဘက္ ဆိုင္ရာ အယ္ဒီတာ အျဖစ္ သံုးေလးလခန္႕ အမႈ ထမ္းခဲ့သည္။ ထို႕ေနာက္
လူထု ပညာေရး ေကာင္စီတင
ြ ္ အလုပ္ ဝင္ခဲ့ ျပန္သည္။ လူထု ပညာေရး ေကာင္စီ လက္ေထာက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး
အျဖစ္မွ အၿငိမ္းစား ယူခဲ့သည္။
၁၉၄၈ ခုတင
ြ ္ လြတ္လပ္ေရး ေအာင္ပဲြ သဘင္ ခ်စ္ၾကည္ေရး မိတ္ဆက္ အျဖစ္ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံသို႕ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၅၀
ျပည့္ႏွစ္တင
ြ ္ ယိုးဒယား ဘုရင္ နန္းတက္ပသ
ဲြ ို႕ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၅၄ ခုတင
ြ ္ ယူနက္စကို ပညာေတာ္သင္ အျဖစ္
႐ုပ္ျမင္ သံၾကား ေလ့လာရန္ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၅၉ တြင္ ယဥ္ေက်းမႈ မစ္ရွင္ ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္ အေမရိကန္
ျပည္ေထာင္စု၊ အဂၤလန္ ႏိုင္ငံႏွင့္ ျပင္သစ္ ႏိုင္ငံမ်ားသို႕ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ တ႐ုတ္ - ျမန္မာ နယ္နိမိတ္
စာခ်ဳပ္စဥ္ ျခင္းလံုး အဖြဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္ တ႐ုတ္ ျပည္သူ႕ သမၼတ ႏိုင္ငံသို႕ လည္းေကာင္း သြားေရာက္ ခဲ့သည္။
ဤသို႕ ျဖင့္ ဇာတ္သဘင္၊ ႐ုပ္ရွင္ တို႕တြင္ အေတြ႕အႀကဳ ံမ်ားသူ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ စစ္မျဖစ္ မီကပင္ ကဝိမ်က္မွန္
မဂၢဇင္း၌ ႐ုပ္ရွင္ ပညာႏွင့္ ပတ္သက္၍ လစဥ္ ေရးခဲ့ သည္မွာ ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ အထိပင္ ျဖစ္သည္။ အၿငိမ္းစား
ယူၿပီးသည့္ ေနာက္တင
ြ ္လည္း မဂၢဇင္း၊ ဂ်ာနယ္မ်ား၌ ေဆာင္းပါး ေရးျခင္းကို ကြယ္လန
ြ ္ခ်ိန္ အထိ ေဆာင္႐က
ြ ္ ခဲ့သည္။
ျပဳစု ခဲ့သည့္ စာအုပ္မ်ားမွာ ဒဂုဏ္ပ အသံ - ျမန္မာမႈ (၁၉၅၁)၊ ယဥ္ေက်းမႈ ေပါင္းကူး တံတား (၁၉၆၁)၊ ကြ်ႏု္ပ္ႏွင့္
ျမန္မာ ႐ုပ္ရွင္ ေလာက (၁၉၆၇) တို႕ ျဖစ္ၾကသည္။ 'ဒဂုဏ္ပ အသံ - ျမန္မာမႈ' သည္ ပညာေရး ဌာနတြင္
ေက်ာင္းသားကိုင္၊ ဆရာကိုင္ အေထြေထြ ဖတ္စာ အျဖစ္ ျပ႒ာန္း ခံခဲ့ ရသည္။

ဒဂုဏ္ပ ဦးဘတင္မွာ အိမ္ေထာင္ ႏွစ္ဆက္ ရွိခဲ့သည္။ ပထမ အိမ္ေထာင္ျဖင့္ သား ဒဂုဏ္ပ ဦးျမေသာင္းကို ေမြးသည္။
ဒုတိယ အိမ္ေထာင္မွာ ေဒၚေဒၚလိုႈင္ ျဖစ္၏။ သားသမီး မထြန္းကား ခဲ့ေခ်။ ၁၉၆၁ ခု ဇြန္ ၅ ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္
ေဆး႐ံုႀကီး၌ အစာအိမ္ ေရာဂါျဖင္ ကြယ္လန
[စာၫႊန္း ။ ။ ၁၉၆၁ ခု ဇြန္ ၅ ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီး၌ အစာအိမ္ ေရာဂါျဖင္ ကြယ္လန

(၁) ဒဂုန္ ေ႐ႊမွ်ား။ ဒဂုဏ္ပ ဦးဘတင္၊ ေငြတာရီ (မတ္ ၁၉၆၇)။ စာ ၄၄-၄၈။ ၁၉၆၁ ခု ဇြန္ ၅ ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္
(၂) ေက်ာ္ၫႊန္႕မိုး။ ဒဂုဏ္ပ ဦးဘတင္၊ ေငြတာရီ (ဇြန္ ၁၉၆၆)။ စာ ၆၁-၆၄။ ၁၉၆၁ ခု ဇြန္ ၅ ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္
(၃) ဒဂုဏ္ပ ဦးဘတင္။ ပသီပံုျပင္ ဝတၳဳကို ပထမဆံုး ေရးသားသူ၊ ႐ႈမဝ (ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၉၅၉)။ စာ ၁၇၂-၁၇၆။ ၁၉၆၁
ခု ဇြန္ ၅ ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီး၌ အစာအိမ္ ေရာဂါျဖင္ ကြယ္လန
(၄) သီရိပ်ံခ်ီ ဦးသာျမတ္။ တို႕ျမန္မာ မူစလင္ ႀကီးမ်ား၏ လက္ရာမ်ား၊ ျမဝတီ (ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၉၅၉)။ စာ ၄၀-၄၃။
၁၉၆၁ ခု ဇြန္ ၅ ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီး၌ အစာအိမ္ ေရာဂါျဖင္ ကြယ္လန
(၅) ေမာင္ေမာင္ (ရန္ကုန္)။ အယ္ဒီတာ ခင္ဗ်ား၊ ေငြတာရီ (ဧၿပီ ၁၉၆၇)။ စာ ၂၅၁။ ၁၉၆၁ ခု ဇြန္ ၅ ရက္ေန႕တြင္
ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီး၌ အစာအိမ္ ေရာဂါျဖင္ ကြယ္လန
(၆) စာတည္း အဖြ႕ဲ ။ သဝဏ္လႊာ၊ ႐ႈမဝ (ဇူလိုင္ ၁၉၆၁)။ စာ ၂၆၆။ ၁၉၆၁ ခု ဇြန္ ၅ ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီး၌
အစာအိမ္ ေရာဂါျဖင္ ကြယ္လန
(၇) ေမာင္သန္းေဆြ (ထားဝယ္)၏ ေျပာျပခ်က္မ်ား (၁၃၊ ၃၊ ၂၀ဝ၅)။ ၁၉၆၁ ခု ဇြန္ ၅ ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္
(၈) ျမန္မာ့ ႐ုပ္ရွင္ သမိုင္းစဥ္၊ ေ႐ႊရတု ကာလ (၁၉၂၀-၁၉၄၅)။ စာ ၃၅၊ ၁၀ဝ၊ ၂၂၉။]၁၉၆၁ ခု ဇြန္ ၅ ရက္ေန႕တြင္
ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီး၌ အစာအိမ္ ေရာဂါျဖင္ ကြယ္လန
၂၀ဝ၅ ခု၊ ဇူလိုင္ထုတ္ ရာျပည့္ ဦးစိုးၫြန္႕ စုစည္း တည္းျဖတ္တဲ့ '၂၀ ရာစု ျမန္မာ စာေရး ဆရာ ၁၀ဝ အတၳဳပၸတၲိ
အက်ဳဥ္း' စာအုပ္မွ စာေရးေတြရ႕ဲ အတၳဳပၸတၲိ အက်ဳဥ္း ေတြကို ျပန္လည္ ကူးယူ ေဖာ္ျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အာဇာနည္ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ၾကီး (အဗၺဒူလ္)ဦးရာဇတ္
ျမန္မာ၀ီကီမွာ ေရးထားတာပါ။
ဦရာဇတ္သည္ (၁၈၉၈-၁၉၄၇) တိုက္ပိုင္အင္စပိတ္ေတာ္ မစၥတာ ေအးရာမန္ႏွင့္ ေဒၚျငိမ္းလွတို႔မွ ေမြးဖြားေသာ

သားသမီး ၁၃-ေယာက္အနက္ စတုထၳသားျဖစ္သည္။ မိထၳီလာျမိဳ႕တြင္ ၁၈၉၈-ခုႏွစ္ ဇန္၀ါရီလ ၂၀-ရက္၊
တနလၤာေန႔တင
ြ ္ ဖြားျမင္သည္။
ပညာေရး
မိထၳီလာမွ မႏၲေလးသို႔ မိသားစုအလုပ္ႏွင့္ ေျပာင္းေရႊ႕ရေသာအခါ မႏၲေလးျမိဳ႕ ၀က္စလီယန္ေက်ာင္းတြင္
သူငယ္တန္းမွ စတင္ေက်ာင္းတက္သည္။ အ႒မတန္းသို႔ ေရာက္လွ်င္ စာသင္ခန္းထဲတင
ြ ္ ထူးခြ်န္သျဖင့္ဆရာၾကီးက
တကၠသိုလ္ ၀င္တန္းသို႔အတန္းေက်ာ္ တင္ေပးသည္။ တကၠသိုလ္၀င္တန္း စာေမးပြ၀
ဲ င္ေရာက္ ေျဖဆိုရာ
ေကာင္းစြာေအာင္ျမင္သည္။
ကိုရာဇတ္ကို သူ႔မိဘမ်ားက ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေကာလိပ္သိပၸံေက်ာင္းသို႔လႊတ္ကာ ပညာ ဆက္လက္သင္ၾကားေစသည္။

၀ိဇၨာတန္းတြင္အဂၤလ္ပ္စာဂုဏ္ထူး ယူခဲ့သည္။ ေကာလိပ္ ေက်ာင္းပညာဆည္းပူေနစဥ္ အဂၤလိပ္စာစီစာကံုးျပိဳင္ရာ
ပထမရရွိသျဖင့္ ဘိုင္မ်ား ေရႊတံဆိပ္ကိုဆတ
ြ ္ခူးႏိုင္ခဲ့သည္။
ကိုရာဇတ္သည္ ပညာဘက္တင
ြ ္သာထူးခြ်န္သည္မဟုတ္ေသး တင္းနစ္၊ ခရစ္ကတ္၊ လက္ေ၀ွ႔၊
ေဘာလံုးစသည့္အားကစားဘက္တင
ြ ္လည္း ေျပာင္ေျမာက္ေလသည္၊ ေကာလိပ္ေက်ာင္း ေဘာလံုးအသင္း
လက္ေရြးစဥ္ျဖစ္ေလသည္။
၁၉၂၀-ျပည့္ႏွစ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္အေရးေတာ္ပံုၾကီးတြင္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္တဦး

အျဖစ္ပါ၀င္ေလသည္။ သပိတ္ေမွာက္ေကာင္စီမွ သပိတ္ ေမွာက္ေက်ာင္းသားမ်ား ပညာေရးတြင္ မနစ္နာေစရန္

ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးရွိျမိဳ႕ၾကီးမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းမ်ားဖြင့္လွစ္ရန္ ဆံုးျဖတ္လိုက္ျပီးသည့္ေနာက္ ကိုရာဇာတ္သည္
မႏၲေလးျမိဳ႕ ဗဟိုအမ်ိဳးသားအထက္တန္းေက်ာင္းၾကီး အဂၤလိပ္ဘာသာႏွင့္ ပါဠိဘာသာျပ အထက္တန္းျပဆရာအျဖစ္
၁၉၂၁-ခုႏွစ္မွစတင္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၂၁-ခုႏွစတ
္ င
ြ ္ပင္ အမ်ိဳးသားပညာေရးေကာင္စီမွ ၾကီးမွဴးက်င္းပေသာ ဘီေအ စာေမးပြက
ဲ ို၀င္ေရာက္ေျဖဆိုရာ
ေကာင္းစြာေအာင္ျမင္ေလသည္။ ဗဟိုအမ်ိဳးသားေက်ာင္း တြင္ ၁၉၂၃-ခုႏွစ္မွစတင္၍ ေက်ာင္းဆရာၾကီးအျဖစ္
ြ ္ ခဲ့ေလသည္။
ဦးရာဇတ္သည္ အဂၤလိပ္စာအေရးအသား အစီအကံုးေကာင္း၍ အသနားခံစာ စသည္တို႔ကို တပါးသူအတြက္

ေရးသားေပးေလ့ရွိေသာေၾကာင့္ “ေစတနာ၀န္ထမ္း ေလွ်ာက္လႊာစာေရးၾကီး”ဟုပင္ ခ်စ္စႏိုးေခၚေ၀ၚၾကသည္။
ဆရာၾကီးသည္ အဂၤလိပ္စာသာမက ျမန္မာစာလည္းကြ်မ္းက်င္သူျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏွင့္ ပါဠိဘာသာရပ္မ်ားကိုေက်ာင္း

သင္ၾကားခဲ့ရျခင္းမဟုတ္ဘဲ ေက်ာင္းပိတ္ရက္မ်ားအတြင္း မႏၲေလးျမိဳ႕၊ နန္းေတာ္ေရွ႕တိုက္ေတာ္ေက်ာင္းတိုက္၊
ခင္မကန္ ေက်ာင္းတိုက္၊ အတုမရွိေက်ာင္းတိုက္ စသည့္ေက်ာင္းတိုက္မ်ားရွိ တိုက္အုပ္ဆရာေတာ္မ်ားထံ၌
သြားကာေလ့လာသင္ ယူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
၁၉၃၇-ခုႏွစ္တင
ြ ္ ဒုတိယအၾကိမ္ေက်ာင္းသားကြန္ဖရင့္ မႏၲေလးျမိဳ႕တြင္ က်င္းပရာ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္
ကိုေအာင္ဆန္းတို႔အလာတြင္ ဆရာၾကီးဦးရာဇတ္ အမွဴးျပဳေသာ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းဆရာမ်ားက လက္ဖက္ရည္ပျဲြ ဖင့္
တည္ခင္းဧည့္ခံ ၾကိဳဆိုခဲ့ေလသည္၊
၁၉၃၈-ခုႏွစ္တင
ြ ္ျမန္မာႏိုင္ငံတ၀ွမ္းလံုး ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခါ မႏၲေလးျမိဳ႕ရွိ
ဥေရာပတိုက္သား ပညာ၀န္ႏွင့္ အေရးပိုင္ၾကီးတို႔သည္ ဆရာၾကီး ဦးရာဇာတ္အုပ္ခ်ဳပ္ရာ
အမ်ိဳးသားေက်ာင္းသို႔ေရာက္ရွိလာၾကသည္။ ထိုေနာက္အရာရွိၾကီးမ်ားက ေက်ာင္းသားမ်ား ေက်ာင္းကို
သပိတ္ေမွာက္ မေမွာက္ေမးၾကရာ ဆရာၾကီးက ‘က်ဳပ္ေက်ာင္းကို က်ဳပ္ေက်ာင္းသားမ်ား ဘယ္ေတာ့မွ
သပိတ္မေမွာက္' ဟုေျဖဆိုလိုက္သျဖင့္ ၀မ္းသာကာျပန္သာြ းၾကသည္၊
ထို႔ေနာက္ နာရီ၀က္ခန္႔အၾကာတြင္ ေခါင္းေလာင္းတီးျပီး သပိတ္ေမွာက္သာြ း ၾကေလသည္။ ထိုအခါ

အထက္ေဖာ္ျပပါအရာရွိၾကီးႏွစ္ဦးသည္ ဆရာၾကီးထံ ျပန္သာြ းၾကျပီးလ်င္ ဆရာၾကီးညာတယ္။ လိမ္တယ္
ဟုေျပာၾကသည္။ ဆရာၾကီးသည္ သူတို႔အား မည္သို႔မွ်မေျဖၾကားဘဲ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢဥကၠဌကို
ေခၚလိုက္ေလသည္။
သမဂၢဥကၠဌေရာက္လာေသာအခါ ဆရာၾကီးက “မင္းတို႔ ငါ့ေက်ာင္းကိုသပိတ္ေမွာက္ ၾကတာလား” ဟုေမးလိုက္ရာ

သမဂၢဥကၠဌက “ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆရာၾကီးကို ဘယ္ေတာ့မွ သပိတ္မေမွာက္ပါ။ ယခုသပိတ္ေမွာက္ျခင္းမွာ
ပညာေရးစနစ္ကို ေမွာက္ျခင္းျဖစ္သည္”ဟု ေျဖၾကားသည္။ အရာရွိႏွစ္ဦးလည္း သေဘာေပါက္ကာ
လက္ေလွ်ာ့ျပန္ရေလသည္၊
လူမႈဆက္ဆံေရး
ဦးရာဇာတ္သည္ ဖခင္၏ အစၥလာမ္အယူ၀ါဒကို လက္ခံေသာ္လည္းမိခင္၏ ဗုဒၶအယူ၀ါဒကိုလည္း မပစ္ပယ္ေခ်။
မ်ားေသာ အားျဖင့္ဆရာၾကီးသည္ ဗုဒၶအယူ၀ါဒီ ရဟန္းရွင္လူမ်ားႏွင့္ ခင္မင္ရင္းႏွီး ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေလ့ရွိသည္။
ထို႔ေၾကာင့္လည္း ဗုဒၶ အယူ၀ါဒကို အထူးေလးစားေသာ မႏၲေလးျမိဳ႕ကဲ့သို႕ေသာ ျမိဳ႕ၾကီးတစ္ျမိဳ႕ရွိ အမ်ိဳးသား
အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ေက်ာင္းအုပ္ အျဖစ္ေဆာင္ရက
ြ ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ဆရာၾကီးဦးရာဇတ္သည္ ဂုဏ္ရည္တူသူမ်ား၊ အထက္တန္းက်သူမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံ ရာတြင္ မ်က္ႏွာထားတည္တည္ႏွင့္

ဆက္ဆံေလ့ရွိေသာ္လည္း တပည့္မ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံရာတြင္ အျမဲလိုလိုပင္ ေဆးေပါ့လိပ္ၾကီးကိုခက
ဲ ာ မဲ့ျပံဳးကေလး
ျပံဳးလ်က္ဆက္ဆံေလ့ ရွိသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားက ဆရာၾကီးကို အျမဲတေစ ခ်စ္ေၾကာက္
ရိုေသၾကသည္။
ဦးရာဇတ္ႏွင့္မ်ိဳးခ်စ္စိတ္
ေက်ာင္းဆရာႏွင့္ ေက်ာင္းအုပ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္စဥ္ ဦးရာဇာတ္သည္ ေက်ာင္းသားမ်ားအား ပညာကိုသာမက
မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓါတ္ကိုပါသြတ္သင
ြ ္းေပးေလ့ရွိသည္။ သူကား ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ ေဆးလိပ္၊ စီးကရက္ကို ေသာက္ေလ့မရွိ။
ျပည္တင
ြ ္းျဖစ္ မလွမင္းေဆး ေပါ့လိပ္ အတုတ္ၾကီးကိုအျမဲလိုလို ေသာက္ေလ့ ရွိျခင္းက သူ႕မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ကို
ထင္ရာွ းေစသည္။
ေက်ာင္းတြင္ေက်ာင္းသားမ်ားကို သမဂၢဖြဲ႕စည္းေစျပီးလ်င္၊ ထိုစဥ္က ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ

ကိုႏု၊ ကိုေအာင္ဆန္း၊ မစၥတာရာရွစ္စသည္တို႔ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျပဳလုပ္ေပးခဲ့သည္။
ဆရာၾကီးသည္ ျမန္မာအမ်ိဳးသားတို႔ကို ခ်စ္ခင္သူျဖစ္သည့္အတိုင္း ဗမာ-မြတ္ဆလင္ ဟူေသာအမည္ကို

စတင္အသံုးျပဳခဲ့ေလသည္။
ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ
ရမည္းသင္းျမိဳ႕တြင္ျပဳလုပ္ေသာ ဗမာမြတ္ဆလင္ညီလာခံ၏ ဥကၠဌအျဖစ္ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံရေလသည္။
မႏၲေလးျမိဳ႕ အေပ်ာ္တမ္း ရဲတပ္ဖဲြ႔ဖဲြ႔စည္းရာတြင္လည္း အုပ္ခ်ဳပ္သူ ဗိုလ္ၾကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ခံရသည္။
ဂ်ပန္ေခတ္တင
ြ ္ ဆရာၾကီးသည္ ေထာင္သင
ြ ္းအက်င္းခ်ျခင္းခံခဲ့ရဖူးရာ သူ႔အား ေရႊဘိုမွ-မႏၲေလး ေထာင္သို႔
အေျပာင္းတြင္ တပည့္မ်ားက မိမိတို႔အသက္ကိုစန
ြ ္႔လႊတ္၍ လုယူကယ္ဆယ္ရန္ ၾကံစည္ခဲ့ဖူးသည္၊ သို႔ေသာ္
ဆရာၾကီးက ထိုအၾကံကို ခြင့္ မျပဳခဲ့ေခ်။
ဦးရာဇာတ္သည္ ၁၉၄၅-ခုႏွစ္မွ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ မႏၲေလးခရိုင္ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ျပည္သူ႔လတ

ြ ္လပ္ေရး
အဖြဲ႔ (ဖတပလ)တြင္ ပထမဦးစြာ ဥကၠဌအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ျခင္းခံရသည္။
၁၉၄၇-ဧျပီလတြင္တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပက
ဲြ ်င္းပေသာအခါ မႏၲေလး ျမိဳ႕မ အေရွ႕ပိုင္း အမတ္အျဖစ္
ေရြးေကာက္ ျခင္းခံရသည္။
ထိုေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္ေသာ အစိုးရ၀န္ၾကီးအဖြ႕ဲ တြင္ ပညာေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသားစီမံကိန္းဌာန

၀န္ၾကီးအျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ရသည္။ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္တင
ြ ္ မႏၲေလး ဥပစာေကာလိပ္ကို ဒီကရီေကာလိပ္အျဖစ္
တိုးျမင့္ဖင
ြ ့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းမွာလည္း ဆရာၾကီး ဦးရာဇတ္၏ ၾကိဳးပမ္းမႈေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
၁၉၄၇-ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၉-ရက္ေန႔တင

ြ ္ ဆရာၾကီးဦးရာဇတ္သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္အတူ အျခားႏိုင္ငံ
ေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ားႏွင့္ အတူလုပ္ၾကံခံရေလသည္။ ထိုအခါက သူ႔အားေသြးအိုင္ထမ
ဲ ွေပြ႕ပိုက္ထူမေပးေသာ အခါ
“ကြ်န္ေတာ္က အေရးမၾကီးပါဘူး။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္နဲ႔ သခင္ျမတို႔က ပိုဆိုးပံုရတယ္။ သူတို႔ကိုသာ ဂရုစိုက္ၾကပါ” ဟုေျပာၾကားခဲ့
ေလသည္။
ဦးရာဇာတ္သည္ ကြယ္လန
ြ ္သည့္အခ်ိန္တင
ြ ္ ပါဠိတကၠသိုလ္တစ္ခုျဖစ္ေျမာက္ေရး ကိုၾကိဳးပမ္းေနဆဲျဖစ္သည္။
ဆရာၾကီး ကြယ္လန
ြ ္ေသာအခါ ဇနီးေဒၚခင္ခင္ႏွင့္ သား ၂-ေယာက္၊ သမီးတေယာက္က်န္ရစ္ခဲ့ေလသည္၊

အမည္မခံလိုသူ စာေရးဆရာႀကီး သို႕မဟုတ္ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးဦးရာဇတ္
မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္တင္ႏိုင္တုိး(weekly Eleven)
ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္႐က

ြ ္ ေနစဥ္ ၁၉ ဇူလိုင္၁၉၄၇ တြင္
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္အတူက်ဆံုးခဲ့ရေသာ အာဇာ နည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးတစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။ဆရာႀကီးသည္
အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ တစ္ ဦးျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာမႈဓေလ့ထံုးစံ၊ ျမန္ မာစာေပတို႕အေပၚ၌ ေလးစားျမတ္ႏိုးသူျဖစ္
ပါသည္။ မႏၲေလးဗဟုိအမ်ိဳးသားအထက္ တန္းေက်ာင္းတြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေက်ာင္း အုပ္ဆရာႀကီးအျဖစ္
အမႈထမ္းခဲ့သည့္နည္း တူအထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဖဆပလ အဖြ႕ဲ ဥကၠ႒တာ၀န္ကိုလည္း ယူခဲ့ဖူးပါသည္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္အတူလုပ္ႀကံခံခဲ့ရစဥ္က ပညာ ေရးႏွင့္အမ်ိဳးသားစီမံကိန္းဌာန၀န္ႀကီးအျဖစ္ တာ၀န္ယူေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။
ဆရာႀကီးကို အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ ႀကီးတစ္ဦးအျဖစ္သိရိွၾကေသာ္လည္း အမည္ မေဖၚလိုသူ စာေရးဆရာႀကီး

တစ္ဦး အျဖစ္မူ လူသိနည္းပါးလွပါသည္။
စာေပ၀ါသနာ
ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ကို ၂၀ ဇန္ န၀ါရီ ၁၈၉၈ တြင္ မိတီၳလာၿမိဳ႕၌ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ မိဘမ်ားမွာ အၿငိမ္းစားအင္စပက္ေတာ္
မစၥတာေအရာမန္ႏွင့္ေဒၚၿငိမ္းလွတို႕ျဖစ္ၾက ပါသည္။မႏၲေလး၀က္စလီေယာက်္ား ကေလးေက်ာင္းမွ ဆယ္တန္းကိုပါဠိ၊
အဂၤ လိပ္ ဘာသာဂုဏ္ထူးတို႕ျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ရန္ကုန္ေကာလိပ္သို႕ေရာက္ ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ေကာလိပ္၌
အဂၤလိပ္ စာစီစာကံုးၿပိဳင္ ပြတ
ဲ င
ြ ္ပထမရ၍ဘိုင္ျမား ေရႊတံဆိပ္ဆုရရွိခဲ့ ပါသည္။ဆရာႀကီးမွာ အဂၤလိပ္စာအေရး
အသားေကာင္းလြန္းလွသျဖင့္ အဂၤလိပ္ စာတိုစာမ်ားေရးသားရန္ လိုအပ္တိုင္းသူ႕ ထံသို႕္အပူကပ္ေလ့ရိွခ ဲ့ၾကသည္။
ဆရာႀကီးသည္ ေကာလိပ္ေက်ာင္း သားဘ၀၌ပင္ အိႏၵိယနယူးတိုင္းမဂၢဇင္းသို႕ ရွမ္းျပည္နယ္ ၃၆ ေကာင္ထီအေၾကာင္း

အဂၤလိပ္ဘာသာေဆာင္းပါးရွည္ႀကီးကို ေရး သားေပးပို႕ခဲ့သည္။ ေဆာင္းပါးတြင္ ေၾကး စႏၵီနတ္႐ုပ္ႏွင့္တကြ
အတိတ္ေပးပံု၊ ေပါက္ ေကာင္၊ ကိုယ္စားလွယ္ေကာင္စသည္တို႕အ ေၾကာင္းကိုစိတ္၀င္စားဖြယ္အေသးစိတ္ေဖာ္
ျပေရးသားထားရာ မဂၢဇင္းတိုက္၏ ဆုခ်ီးျမႇင့္ ျခင္းကိုပင္ခံခဲ့ရပါသည္။
အမ်ိဳးသားေက်ာင္းအုပ္ႀကီးဘ၀
ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္သည္ ၁၉၂၀ ျပည့္ ႏွစ္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသပိတ္တင
ြ ္ပါ၀င္ ခဲ့ၿပီး ၁၉၂၁ ခုႏွစ္၌ မႏၲေလးဗဟိ
ုအမ်ိဳးသား အထက္တန္းေက်ာင္းႀကီးကို ဦးစီးဖြင့္လွစ္ခဲ့ သည္။ ကိုယ္တိုင္လည္းထိုေက်ာင္း၌အထက္
တန္းျပဆရာ၀င္လုပ္ခဲ့၏။ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ဘီေအဘြ႕ဲ ရရိွေသာအခါ ေက်ာင္းအုပ္အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ၿပီး
အမ်ိဳးသားေက်ာင္း၌ ေက်ာင္း အုပ္အျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္မွာ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္အထိျဖစ္ပါသည္။
ဆရာႀကီးသည္အမ်ိဳးသားေက်ာင္းအုပ္အ ျဖစ္အမႈထမ္းစဥ္အတြင္းေက်ာင္းပိတ္ရက္မ်ား ၌မႏၲေလး နန္းေရွ႕တိုက္ေတာ

္ေက်ာင္းတိုက္၊ ခင္မကန္တိုက္၊ အတုမရွိတိုက္စသည့္ ဘုန္း ေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတိုက္မ်ားသို႔ သြားေရာက္ကာ
တိုက္အုပ္၊ တိုက္ၾကပ္ဆရာေတာ္တို႕ထံ ပါဠိစာေပမ်ားဆည္းပူးေလ့လာေလ့ရွိခဲ့၏။ ေမာရစ္ေကာလစ္၏ စာအုပ္
ေမာရစ္ေကာလစ္ (Maurice Collis) ေရး သားသည့္ Trails in Burma(Myanmar) စာအုပ္ကို ဦးစြာ
ဘာသာျပန္ဆိုခဲ့သူမွာ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ျဖစ္သည္။ဆရာႀကီးက အခန္း တစ္ခန္းဘာသာျပန္ဆိုၿပီးေသာအခါမွသာ
တပည့္ရင္းျဖစ္သူမအမာ(ေနာင္စာေရးဆရာမ ႀကီးလူထုေဒၚအမာ) အားတစ္အုပ္လံုးဆက္ လက္ဘာသာ
ျပန္ဆိုေစခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ဆရာႀကီးသည္ တစ္ေန႕ညေနတြင္ စာအုပ္တစ္အုပ္ကိုဘယ္လက္ ညွဳိးခံပိတ္၍ ကိုင္ထားၿပီး ညာလက္ၾကား၌

ေဆးေပါ့လိပ္ ၾကားညွပ္ကာ တပည့္မအမာ၏ အိမ္သို႕ ေရာက္လာ ခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးကစာအုပ္ကို ေပးလ်က္
မႏၲေလးသူရိယသတင္းစာတြင္ အမည္မခံ ဘဲ အခန္းတစ္ခန္းဘာသာျပန္ၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အကယ္၍ မအမာႏွစ္သက္
လွ်င္နာမည္ခံၿပီး ဆက္လက္ဘာသာျပန္ ေရးေစလိုေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သို႕ ျဖင့္ မအမာ
(ေနာင္စာေရးဆရာမႀကီး လူထု ေဒၚအမာ) ကဆက္လက္ဘာသာ ျပန္ကာ စာအုပ္အျဖစ္ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ပါသည္။
ေရႊနန္းတြင္းအေရးေတာ္ပံု
ေရႊနန္းတြင္းအေရးေတာ္ပံုအမည္ရွိ စာအုပ္ကို မႏၲေလးသူရိယသတင္းစာတိုက္ က ေရႊနန္းတြင္းအတၳဳပၸတၱိေခၚ
လက္ထက္ေတာ္တင
ြ ္း အျဖစ္အပ်က္စာတမ္း အမည္ ျဖင့္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က
စာေရးသူ၏ အမည္ကို လံုး၀ေဖာ္ျပ ခဲ့ျခင္းမရွိေပ။ ယင္းစာအုပ္ကိုပင္ ၁၉၅၉ ခု ႏွစ္ မႏၲေလးႏွစ္တစ္ရာျပည့္
အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ထပ္မံထုတ္ေ၀ပါသည္။ယခုအခါ တတိယအႀကိမ္ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ၿပီးျဖစ္ သည္။
မဂၤလာရတုပိုဒ္စံု
ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္သည္ မဂၤလာရ တုပိုဒ္စံုတစ္ပုဒ္ကိုလည္းေရးဖြ႕ဲ ခဲ့ဖူးပါသည္။ ယင္းရတုလကၤာမွာ ေအာက္ပါအတိုင
္းျဖစ္သည္။
ငယ္ေပါင္းခ်စ္ေဆြ၊ မန္းရိပ္ေျမက၊ ေစ့ေရေတြးဆ၊ ခ်ီအခ်ျဖင့္၊ ညီမွ်ေစမႈ၊ စံုရတုျဖင့္၊ ယခုေရးစီ၊ စာပလီကို၊ နာရီ

ဖင့္လ်ား၊ ခြင့္မအားလည္း၊ ရင္ျခားေတြ႕မူ၊ စာေပးသူ အား၊ ေရးယူေၾကာင္းတိတ္၊ ခ်စ္ ၾကည္စိတ္ျဖင့္၊
တဆိတ္ေလာက္ပင္၊ ႐ႈေစ ခ်င္သည္၊ ထိုစဥ္ငယ္ေသာ္၊ သက္ဆယ္ ေက်ာ္က၊ ႏွစ္ေဖာ္တူက၊ြ ေမတၲာမွ်၍၊ ေဒ
သကြာေ၀း၊ ရွိေလေသးလည္း၊ ေအးလွ်င္အ တူ၊ ပူလွ်င္မကြ၊ဲ ရွိစျမဲဟု၊ ၀မ္းထဲပိုက္ခါ၊ ထင္မိပါ၏၊ ခုမွာတစ္ေၾကာင္း၊
တစ္ဇာတ္ ေျပာင္း၍၊ ငယ္ေပါင္းမ်ဳိးျမတ္၊ ခင္ေမာင္ လတ္၏၊ စုတ္သပ္ခ်င္ဖယ
ြ ္၊ ခ်စ္ႀကိဳးႏြယ္ သည္၊
ပ်က္ျပယ္ထင္ရျပန္ေတာ့သည္။
သြယ္ေျပာင္းလွစ္ေခြၽ၊ မွာလိုက္ေပ၏၊ ဂုဏ္ေရမကြာ၊ ထိုစဥ္ခါက၊ စာလာစာျပန္၊ ေစတမန္သည္၊ ဖန္ဖန္သယ

ြ ္ဆက္၊ ရွိပါ
လ်က္ႏွင့္၊ ျဖစ္ပ်က္ရပံု၊ ေၾကာင္းဥႆံုကို၊ ေစ့ငံုေသခ်ာ၊ မသိပါငဲ့၊ ထင္ရာထင္ရွား၊ ၾကံ စဥ္းစားေသာ္၊ ရပ္ျခားနယ္ေ၀း၊
ၿမိဳ႕မေကြး က၊ စာေပးေလတိုင္း၊ ေရလႈိင္းျမစ္ေၾကာ၊ ၀ဲၾသဃစုတ္၊ နစ္ခါျမဳပ္၍၊ ငုတ္ေလသေလာ၊ ၾကံစိတ္ေစာလ်က္၊
ေတြးေတာစဥ္တင
ြ ္၊ယခင္ မိတ္ဦး၊ သူတထူး၏၊ အိမ္မွဴးထံေမွာက္၊ ဖို႔ေရာက္အလာ၊ လတ္၏ စာကို၊ ေသခ်ာ သိမွ၊
သတိရ၍၊ ျဖစ္ရေလကြယ္၊ ၿငိဳးစိတ္ ငယ္သည္၊ ရွက္ဖယ
ြ ္ျမင္ရျပန္ေတာ့သည္။
ဘယ္ေၾကာင္းျဖစ္ေထြ၊ ျမင္ရ ေခ်၏၊ ေရႊေငြစုေပါင္း၊ ေရနံေခ်ာင္းဟု၊ ျမစ္ေၾကာင္း မို႔မို႔၊ မႈိင္းရည္မို႔တဲ့၊ ၿမိဳ႕နဂရာတြင္၊

သျပာ စန္းေငြ၊ သန္းကုေဋၿဖိဳး၊ မွန္းေျခတိုး၍၊ အက်ဳိးခြင့္ေပး၊ တြင္းသူေဌး၏၊ ရင္ေသြး ပိုက္ဖ်ား၊ ပ်ဳိႏုထာြ းႏွင့္၊
စုလ်ားပတ္ရစ္၊ လြန္ ေပါင္းက်စ္၍၊ အခ်စ္ဓာတ္ေငြ႕၊ သူ႕ရင္ေငြ႕ ေၾကာင့္၊ေမ့ေလသလား၊စဥ္းစားတတ္ေပါင္၊ သို႔
ေမာင္ေမာင္သည္၊ ယေခါင္ျပဇေတ့၊ စိတ္မွေရြ႕လ်က္၊ လိပ္ေမ့ဖတ
ြ ္ေမ့၊ ပတတ္ေမ့ ႏွင့္၊ေမ့အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ေမ့ပင္ပ်ဳိးလည္း၊
မညႇိဳး ေမတၲာ၊ ရွိလ်က္ပါဟု၊ ထက္ညာမန္းေပ်ာ္၊ အေဆြေတာ္က၊ထုတ္ေဖာ္႐ႈဖယ
ြ ္၊ စီကံုးခ်ယ္ သည္၊
ဆက္သယ
ြ ္ခင္ရျပန္ေတာ့သည္။
အဂၤလိပ္ေဆာင္းပါး
ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္သည္ ျမန္မာဘာ သာ ပ်ဳိ႕၊ ကဗ်ာ၊ လကၤာစာေပမ်ားသာမက အဂၤလိပ္ဘာသာတြင္လည္း
ကြၽမ္းက်င္လွ သျဖင့္ မ်က္ႏွာျဖဴမင္းႀကီး မစၥတာရွားမင္းက ပုလိပ္အဖြ႕ဲ (ယခုေခတ္အေခၚရဲတပ္ဖ႕ဲြ ) တြင္
၀င္ေရာက္အမႈထမ္းရန္ ဖိတ္ ေခၚခဲ့သည္။ အင္စပက္ေတာ္ရာထူးတိုက္႐ိုက္ခန္႔အပ္မည္ ဆိုျခင္းကိုပင္
ျငင္းပယ္ခဲ့ပါသည္။ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္သည္ ၁၉၄၆ခုႏွစ္တင
ြ ္ (ေနျပည္ ေတာ္)ပ်ဥ္းမနားၿမိဳ႕၌ က်င္းပခဲ့ေသာ
ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာဗမာမြတ္စလင္အမ်ိဳး သားမ်ားကြန္ဂရက္အၿပီးတြင္The Cry ဂ်ာ နယ္၌ The Burman

(Myanmar)Muslim Organization ( on account of the Formation of all Burma(Myanmar) , Burmese

(Myanmar ) Muslim Congress at Pyinmana) By A. Gßazak,B.A) ဟူ၍ အဂၤလိပ္ဘာသာေဆာင္းပါးရွည္ႀကီးကို
ေရး သားခဲ့သည္။
၁။ ကိုလိုနီေခတ္ျမန္မာ႕သမိုင္းအဘိဓာန္ (ျမဟန္)
၂။ စာေရးဆရာအမည္မခံေသာစာဆိုရွင္ ဦးရာဇတ္ (ေက်ာ္၀င္းေမာင္)ရတနာသစ္၊ အမွတ္ (၂၂) ၁၉၉၆
၃။ ျမန္မာ႕စြယ္စံုက်မ္း အတြဲ-၁၁
ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ကုိ ဂုဏ္ျပဳတည္ေဆာက္ထားေသာ ရာဇတ္ခန္းမ(မႏၱေလးတကၠသုိလ္စာၾကည့္တိုက္)

သူမ်ားေတြေျပာတဲ့ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္အေၾကာင္း
"တုိ္င္းျပည္မွာ လူတုိင္းလုိလုိ စာတတ္ရမယ္။ အဂၤလိပ္စာကုိ ပုိၿပီးမွ ကြၽမ္းကြၽမ္းက်င္က်င္တတ္ရမယ္။ ငါးၾကင္းဆီနဲ႔

ငါးၾကင္းျပန္ေၾကာ္ ရမယ္။ အဂၤလိပ္ကုိ ျပန္ေတာ္လွန္မယ္ဆုိရင္ သူတုိ႔ဆီက ပညာရပ္ေတြကုိ သူ႕ဘာသာနဲ႔သင္ယူၿပီးမွ
သူ႔ကုိ ျပန္ေတာ္လွန္ရမယ္"ဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိးခံယူထားတာ႐ွိတယ္။
ခ႐ိုင္ဖဆပလကုိ ဖြ႕ဲ စည္းမွာမုိ႔ မႏၲေလးခ႐ိုင္ ဖဆပလအဖြ႕ဲ ဥကၠ႒ကုိ မိမိတုိ႔ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ရာ ပုဂၢိဳလ္ မ်ားကုိ
ေ႐ြးခ်ယ္ေပးပါရန္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက တင္ျပလိုက္တယ္။ မႏၲေလးမွာ သခင္တစ္ေယာက္ကေနၿပီး
ဘာေျပာလဲဆုိရင္ 'မႏၲေလးဟာ ေနာက္ဆုံး ေနျပည္ေတာ္ရ႕ဲ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေနာက္ၿပီး ဗုဒၶဘာသာသာသနာ
ထြန္းကားတဲ့ေနရာလဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ လုိ ကုလားတစ္ေယာက္ကုိ ဥကၠ႒အျဖစ္ တင္ေျမႇာက္တဲ့
ကိစၥဟာ မသင့္ပါေၾကာင္း။ သူ႕အစား (အျခားတစ္ေယာက္)ကုိသာ ေ႐ြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္သင့္ေၾကာင္း’ အဆုိကုိ
တင္သင
ြ ္းဆႏၵမေ
ဲ ပးခဲတယ္။ ဂ်ပန္ေတြလက္နက္မခ်ခင္ အထက္ျမန္မာျပည္ ဖဆပလဖြ႕ဲ မယ့္ အခ်ိန္တုန္းက
သခင္ေတြအားလုံး အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျပၿပီးလက္မခံၾကဘူး။ ဒီလုိျငင္းေနၾကေတာ့ ဖတပလဥကၠ႒တင္ဖုိ႔ လူ႐ွာ မေတြ႕
တာနဲ႔ အထက္ျမန္မာျပည္ ဖတပလအဖြ႕ဲ ကုိ မဖြ႕ဲ ႏိုင္ဘူး။ တစ္ပတ္ေလာက္ေနမွ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ကုိ သတိရေတာ့
ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ဆီေျပးရတယ္။ ဆရာႀကီးကုိေျပာေတာ့ ဖတပလဥကၠအျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္တာကုိ
သူလက္ခံလိုက္တယ္။ 'ဘယ္သူမွ လုပ္ခ်င္တဲ့လူမ႐ွိတုန္းက မြတ္စလင္ကုလားဆုိတဲ့လူႀကီးက ဥကၠ႒တာ၀န္ကုိ
ယူေပးခဲ့တာပါ။ အခုမွ တုိင္းျပည္ႀကီး အႏၲရာယ္ ကင္း႐ွင္းေတာ့မွ ဒီကုလားႀကီးနဲ႔ ဒီမင္းေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႕ႀကီးနဲ႔
မသင့္ေတာ္ဘူးလုိ႔ေျပာမွ ေျပာတတ္ပေလတယ္။ ဒါေတြကုိ စဥ္းစား ၾကည့္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဘုန္းႀကီးတုိ႔ရ႕ဲ ဆႏၵဟာ
ဟုိတုန္းကလဲ အနစ္နာခံဥကၠ႒လုပ္ခဲ့တာ ဒီဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ပ။ဲ အခုလဲ ဒီဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ကုိပဲ
ျပန္တင္သင့္တယ္"ဆုိတာ ဆႏၵျပဳေၾကာင္း ႐ွင္းလင္းတင္ျပလိုက္တယ္။ (ဆရာေတာ္ ဦးကုသလ-တိတ္ေခြ)
မႏၲေလးဟာ ျမန္မာ့သမုိင္းမွာ ေနာက္ဆုံးမင္းေနျပည္ေတာ္ ၿမိဳ႕တည္နန္းတည္ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးျဖစ္တယ္။

ဗုဒၶဘာသာအမ်ားစု ကုိးကြယ္ရာ ဗုဒၶဘာသာ သာသနာထြန္းကားရာၿမိဳ႕ ႀကီးလဲျဖစ္တယ္။ ဒီလုိၿမိဳ႕ ႀကီးအတြက္
ခ႐ိုင္ဖဆပလဥကၠေ႐ြးပြမ
ဲ ွ မင္းမ်ဳိးမင္းႏြယ္ဆက္လ႐
ဲ ွိ၊ သမာဓိ႐ွိၿပီး ထင္႐ွားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၊
သခင္မ်ား႐ွိတဲ့အနက္ အမ်ားအျမင္မွာ ကုလားႀကီးျဖစ္ေနတဲ့ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ ကုိသာ မႏၲေလးခ႐ိုင္
ဖဆပလဥကၠ႒အျဖစ္ ေ႐ြးခဲ့ပါတယ္။ ဒါလဲ လြယ္လယ
ြ ္နဲ႔ ေ႐ြးခ်ယ္ခံရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ မႏၲေလးနယ္လုံးဆိုင္ရာ
သမာဓိဂုဏ္၊ သမစိတၱ႐ွိသူ၊ ေလးျပင္ေလးရပ္က ဆရာေတာ္သံဃာေတာ္ေတြရ႕ဲ မဲနဲ႔ အေ႐ြးခံရတာပါ။ ဆရာေတာ္
သံဃာေတာ္မ်ား ဆုိရာမွာလဲ ႏွယ္ႏွယ္ရရ မဟုတ္ လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ ရဟန္းပ်ဳိအဖြ႕ဲ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ပါတယ္။
သူ႕အၿပံဳး
မရိမသဲ့၊ ႏြ႕ဲ ႏြ႕ဲ လ်လ်၊ ျပျပကေတ့၊ ေစ့တေစ့လွ်င္၊ ေထ့ေထ့ကေလး၊ စန္းယုန္ေကြးႏွယ္
ညာေဘးထက္ဖ်ား၊ ႏႈတ္ခမ္းပါးတြင္၊ ခန္႔ညားတည္ၾကည္၊ ၫႊန္းရည္ေမတၱာ၊ က႐ုဏာႏွင့္၊
သစၥာနိမိတ္၊ ပုံရိပ္ထင္ဟပ္၊ ရာဇတ္မည္တင
ြ ္၊ ဆရာ႐ွင္၏၊ ၾကည္လင္႐ႊန္းတင္
ၿပံဳးပန္းပြင့္လႊာ၊ ရတနာသည္၊ ပသာဒဂုဏ္၊ ေျမာက္သည္တကား။ (ေမာင္သန္းတင္)
ဆရာႀကီးက ကြၽန္မတုိ႔ဆရာႀကီးေလ၊ ကြၽန္မတုိ႔အမ်ဳိးသား ေန႐ွင္နယ္ေက်ာင္းက (၁၀)တန္းေအာင္လာခဲ့တာ၊
ဆရာႀကီးတုိ႔ ေမြးေပးလိုက္တဲ့ အမ်ဳိးကုိခ်စ္တတ္ဖုိ႔၊ အမ်ားအတြက္ ကုိယ္က်ဳိးအနစ္နာခံဖုိ႔ဆုိတဲ့စိတ္ေတြဟာ
ကြၽန္မတုိ႔တစ္သက္လုံးအဖုိ႔ ခုထက္ထိ ပဲ့ကိုင္ထိန္းေက်ာင္းေပးေနတာဆုိေတာ့ ဆရာႀကီးရဲ႕ ေက်းဇူးက ႀကီးပါတယ္။
ကြၽန္မစာေရးဆရာျဖစ္လာရတာ ဆရာႀကီးရဲ႕ တိုက္တန
ြ ္းအားေပးမႈေၾကာင့္၊ ေမတၱာေစတနာေၾကာင့္လုိ႔ ကြၽန္မက
တစ္သက္လုံး ခံယူၿပီး အၿမဲ သတိရေနတာပါ။ ဆရာႀကီးမစၥတာရာဇတ္နဲ႔ဆက္ဆံရတာကေတာ့ ဗမာေတြကလဲသူ႔ကုိ
ဗမာတစ္ေယာက္လုိ၊ ညီရင္းအစ္ကုိလုိ ဆက္ဆံၾက တာပဲ။ မြတ္စလင္မ္ေတြကလဲ သူ႕ကုိ
မြတ္စလင္မ္တစ္ေယာက္အတိုင္း ဆက္ဆံတာပါပဲ။ ဆရာႀကီးမွာ ဗမာနဲ႔တစ္သားတည္းေပါင္းထားတဲ့
ေျပာဆုိလုပ္ကိုင္မႈေတြ အျပည့္အ၀႐ွိပါတယ္။ ဗမာမြတ္စလင္မ္ေတြဆုိၿပီး ခြျဲ ခမ္းခြျဲ ခမ္းလုပ္မႈ ဘယ္ေတာ့မွ မ႐ွိပါဘူး။

ဆရာႀကီး အျပဳအမူအေနထိုင္ဟာ အတုယူစရာအလြန္ေကာင္းပါတယ္။ ကြၽန္မတုိ႔ႏိုင္ငံဟာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေပါင္းစုံ

ေပါင္းစည္း ေနထိုင္ၾကတဲ့ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံျဖစ္ေလေတာ့ ဆရာႀကီးရာဇတ္ထား႐ွိတဲ့ စိတ္ဓာတ္မ်ဳိးသာထား႐ွိၾကရင္
အခ်င္းခ်င္း စည္းလုံး ညီညြတ္ေရးဟာ တကယ္ခိုင္မာႏိုင္ပါတယ္။ဆရာႀကီးဟာလဲ သူ႕တစ္သက္ ျမန္မာျပည္သူေတြရ႕ဲ
အက်ဳိးကုိ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေဆာင္ၾကဥ္းသြားၿပီး တပည့္တပန္းနဲ႔ လုပ္ေဖာ္ ကိုင္ဖက္ေတြကုိ နမူနာ
ေကာင္းျပသြားႏိုင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးေပမုိ႔ ထာ၀စဥ္ေလးစားျမတ္ႏုိးလ်က္သာ႐ွိပါတယ္။ (လူထုေဒၚအမာ)
ေက်ာင္းမတက္မီ မနက္တုိင္းပဲ ျခေသၤ့ခန္းမေဆာင္ေ႔႐ွမွာ ဆရာႀကီးက အခုလုိၾသ၀ါဒေပးေလ့႐ွိတယ္။

“ဤဘူမိနက္သန္ မွန္ေသာ ေက်ာင္း၏ ေအာင္ေျမကုိေျခခ်တဲ့ ဆရာႀကီး၏ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမွန္လွ်င္
ဘယ္ေတာ့မွ ေနာက္လိုက္မျဖစ္ေစနဲ႔၊ အၿမဲတမ္း ေ႔႐ွကေနၿပီး ေခါင္းေဆာင္ရမယ္။”
ဘြ႕ဲ ရလာတဲ့ ပညာတတ္ႀကီးေတြက သူတုိ႔နာမည္ေနာက္က ဘြ႕ဲ ထူးဂုဏ္ထူးတုိ႔ အဲဒီတကၠသုိလ္ရ႕ဲ
နာမည္တပ္ေရးေလ့႐ွိတယ္။ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ကေတာ့ ရန္ကုန္အမ်ဳိးသားေကာလိပ္က (B.A. Hons:)
ဘြ႕ဲ ရခဲ့တာဆုိေတာ့ ဆရာႀကီးက သူ႕နာမည္ေရးတယ္၊ ဆိုင္းထုိးတယ္ဆုိရင္ (A. Razak, B.A. Nat) ဆုိၿပီးေရးတယ္။
ေနာက္က Nat u National ဆုိတဲ့သေဘာ ျမန္မာျပည္ အမ်ဳိးသားေကာလိပ္ဆုိတဲ့သေဘာကုိ ေဖာ္ညႊန္းၿပီး
အၿမဲတမ္းပဲေရးတယ္။ (အမ္ေအ-ေဒၚအုန္း)
ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဆရာႀကီးက သူ႕ေက်ာင္းသားေတြ အားကစားမွာ မ်က္ႏွာမငယ္ရေအာင္ ေနရာက်ဥ္းက်ဥ္းနဲ႔

ထိေရာက္ထက္ျမက္ၿပီး တုိင္းျပည္အတြက္ အသုံးတည့္မည့္ အားကစားကုိ တည္ေထာင္ေပးတယ္။ အဲဒါက
ဘာလဲဆုိေတာ့ ေယာက္်ားပီသၿပီး ကုိယ္ခံပညာ ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ သူမ်ားကုိ အႏိုင္မက်င့္တဲ့ တုိင္းျပည္ကုိလည္း
ကာကြယ္ႏိုင္မယ့္ အားကစားျဖစ္တဲ့ လက္ေ႔၀ွကုိ သင္ေပးတာပါ။ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွာ လက္ေ႔၀ွပညာကုိ
ေယာက္်ားေလးစာသင္ေက်ာင္းေတြေပမယ့္ ဘယ္ေက်ာင္းမွာမွ မသင္ၾကရပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေက်ာင္းမွာေတာ့
အေကာင္းဆုံးနည္းျပဆရာကုိ ဆရာႀကီးကငွားရမ္းၿပီး လက္အိတ္ဖုိးဘယ္ေလာက္ကုန္ကုန္ ဆရာႀကီးက
အကုန္အက်ခံၿပီး အက်အနသင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံက လက္ေ႔၀ွေလာကဟာ
မႏၲေလးမွာ႐ွိတဲ့ ဗဟုိ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းက ေပါက္ဖာြ းတဲ့ လက္ေ႔၀ွသမားမ်ားရဲ႕ ေလာကပါပဲ။ (ခင္ေမာင္ပု-
အမ်ဳိးသားေက်ာင္းသားေဟာင္း)
အခက္အခဲမ်ဳိးစုံၾကား ဇြ႕ဲ နဲ႔ႀကိဳးစားမႈ၊ မႏၲေလးၿမိဳ႕သူ/သားမ်ားရဲ႕ ဆရာႀကီး

အေပၚယုံၾကည္အားထားကူညီေထာက္ပ့ံမႈမ်ားေၾကာင့္ မႏၲေလးေန႐ွင္နယ္ေက်ာင္းဟာ ဆက္လက္ ႐ွင္သန္
တုိးတက္လာခဲ့တာပါ။ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ရ႕ဲ ႏိုင္ငံေရးမ်ဳိးေစ့ခ်ရာေက်ာင္းႀကီးမုိ႔ ေခတ္အဆက္ဆက္တုိင္းမွာ
ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ ေန႐ွင္နယ္ေက်ာင္းသားေတြ ေပၚထြက္ခဲ့ရာ ေအ ာင္ေျမျဖစ္သလုိ၊ ၁၉၃၇-ခုႏွစ္က
ျမန္မာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢညီလာခံႀကီးကုိလည္း ေလးထပ္ေက်ာင္းႀကီးေပၚမွာပဲ တခမ္းတနား
က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ (ေမာင္ၿခိမ့္)
ဆရာႀကီးသည္ အထူးအေျမာ္အျမင္ႀကီးေသာ မ်ဳိးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္ႀကီးျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာလူငယ္မ်ား ကမၻာႏွင့္ယွဥ္ရရ

ဲ န္
ကမၻာ့စာ အဂၤလိပ္ စာကုိ မတတ္ တတ္ေအာင္ နည္းမ်ဳိးစုံႏွင့္ သင္ေပးေနျခင္းျဖစ္ပါသည္။ (သိပၸံမွဴးတင္)
ဆရာႀကီးက မနက္ေစာေစာ ေက်ာင္းသုိ႔လာေလ့႐ွိတယ္။ သူ႕ေက်ာင္းကုိ သူစိတ္၀င္စားလုိ႔ေပါ့ ။
ေက်ာင္းတက္ေခါင္းေလာင္းထုိးၿပီးမွ ေရာက္လာတဲ့ ဆရာႀကီးမ်ဳိးမဟုတ္ဘူး။ (ဆရာ၀န္ တင္ေမာင္ၾကည္)
ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္မွာ ကြၽန္ေတာ္ အလြန္ၾကည္ညဳိေလးစားေသာ ဆရာႀကီးတစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။

ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္သည္ ေက်ာင္းသားမ်ားကုိ ေက်ာသား/ရင္သားမခြျဲ ခားပါ။ ဆရာႀကီးသည္ တပည့္မ်ားကုိ
ဘယ္ေသာအခါမွ ေမ့ေလ်ာ့ မ်က္ကယ
ြ ္ျပဳ တတ္သူတစ္ဦးမဟုတ္ပါ။ (ခင္ေမာင္-ေကာလင္း)
ဗမာမြတ္စလင္တစ္ေယာက္ ဘုန္းႀကီးေတြကုိ စည္း႐ုံးႏိုင္တာ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ တစ္ေယာက္ပ႐

ဲ ွိတယ္။ ဒါဟာ

ေတာ္ေတာ္တန္တန္ အရည္အခ်င္းမဟုတ္ဘူး။ ဘုန္းႀကီးေတြနဲ႔ ၀င္ဆံ႔တာ သူတစ္ေယာက္ပ႐

ဲ ွိတယ္။
(ဗမကဥကၠ႒ေဟာင္းလည္းျဖစ္၊ ၀န္ႀကီးေဟာင္း လည္းျဖစ္တဲ့ - ဦးခင္ေမာင္လတ္)
မႏၲေလးက ဘုန္းႀကီးေတြ လႊမ္းမုိးတဲ့ၿမိဳ႕ပါ။ အဲဒီၿမိဳ႕မွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မဟုတ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးက

၀င္ဆ့ံေနတဲ့အခ်က္ကုိၾကည့္ရင္ သူ႕မွာ (ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္) ထူးျခားခ်က္ေတြ႐ွိလုိ႔ပ။ဲ (ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညန
ြ ္႔-
သမုိင္း႒ာန) (ဦးေက်ာ္၀င္းေမာင္အားေျပာျပခ်က္)
မႏၲေလးမွာေတာ့ ေန႐ွင္နယ္ေက်ာင္းႀကီးဟာ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ရ႕ဲ ေခါင္းေဆာင္မႈေအာက္မွာ အႀကီးအက်ယ္

႐ွင္သန္ခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးသမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္မွာေတာ့ မႏၲေလးေန႐ွင္နယ္ေက်ာင္းႀကီးႏွင့္
ေန႐ွင္နယ္ေက်ာင္းသားေဟာင္းေတြရ႕ဲ က႑ဟာ တခမ္းတနားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေတြေၾကာင့္ပဲ
ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ရ႕ဲ ေက်းဇူးကုိ ကြၽန္ေတာ္တိ႔ု သတိရျခင္းျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ (သခင္ေအာင္ႀကီး-ေပါင္းတည္)
ကုိးကားစာအုပ္မ်ား
- စံပယ္ၾကဴလွ်င္ ပန္ခ်င္သူေကာက္ၿမဲ၊ သုေတသီတစ္ဦး။
- ၇၅-ႏွစ္ေျမာက္ အမ်ဳိးသားေန႔ စိန္ရတုသဘင္မဂၢဇင္း။

အာဇာနည္ရဲေဘာ္ကိုေထြး
မႏၲေလးၿမိဳ႕ ေတာင္ျပင္ သိပၸံရပ္ ပင္စင္စား လယ္ယာစုိက္ပ်ိဳးေရး ၀န္ေထာက္ ဦးကုိကိုေလး၊ ေဒၚမင္းရီတုိ႔၏

ဆ႒မေျမာက္ သားျဖစ္သည္။ န၀မတန္းအထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ အရြယ္တင
ြ ္ ပညာေရး၀န္ႀကီး
ဦးရာဇတ္၏ သက္ေတာ္ေစာင့္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္း ခံရသည္။ ၁၉၄၇ ခု၊ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္၊ စေနေန႔၊ နံနက္ ၁၀ နာရီ
၄၅ မိနစ္တင
ြ ္ အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားကုိ လုပ္ၾကံေသာ မသမာသူတုိ႔၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ က်ဆုံးခဲ့ရသည္။

ကိုထန
ြ ္းစိန္ (ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသမဂၢ၏ ပထမဆံုး ဥကၠဌ)
သူ႔အမည္မွာ ကိုထန
ြ ္းစိန္ ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္စာသင္ႏွစ္ ၁၉၂၈/၂၉ ခုႏွစ္မွာ တကၠသိုလ္သခ်ၤာဌာနမွာ
နည္းျပအျဖစ္ ဝင္ေရာက္လုပ္ခဲ့သည္။ ထိုတူ ပုဂံေက်ာင္းေဆာင္တင
ြ ္လည္း အေဆာင္မွဴးတာဝန္ကို
ပူးတြထ
ဲ မ္းေဆာင္ရသူ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားသည္ အစည္းအေဝးက်င္းပတိုင္း သူ႔ကို
ဖိတ္ၾကားေလ့ရွိသည္။
တစ္ေန႔ေသာအခါ ကိုထန
ြ ္းလူက ထမင္းစားခန္းတြင္ အစည္းအေဝးက်င္းပမည္ ျဖစ္သျဖင့္ တက္ေရာက္ပါရန္
ဖိတ္ၾကားခဲ့သည့္အတြက္ တက္ေရာက္ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ အစည္းအေဝးတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္
အစည္းအေဝးမက်င္းပမွီ မတ္တပ္ရပ္ၿပီး အဂၤလိပ္သီခ်င္းကို သီဆိုၾကေလသည္။ ကိုထန
ြ ္းစိန္သည္ မတ္တတ္မရပ္ဘ၊ဲ
ကုလားထိုင္ေပၚတြင္ ထိုင္ၿမဲထိုင္ရင္း မေက်မနပ္ခံစားေနရေလသည္။ သီခ်င္းသီဆိုၿပီးသြားသည္ႏွင့္ ကိုထန
ြ ္းစိန္သည္
ထိုင္ေနရာမွထကာ သူ႔သေဘာထားကို အဂၤလိပ္စကားႏွင့္ စတင္ေျပာဆိုခဲ့ေလသည္။ (ထိုေခတ္က
ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားအားလံုး ျမန္မာလိုေျပာေလ့မရွိပါ)
ေက်ာင္းသားရဲေဘာ္အေပါင္းတို႔ ကြ်န္ေတာ္ဒီေနရာကေန စကားအနည္းငယ္ေျပာပါရေစ၊ ဒီမွာေရာက္ေနတဲ့

ကြ်န္ေတာ္တို႔တေတြဟာ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားေတြျဖစ္ပါတယ္၊ အဂၤလန္ကလာၿပီး စာသင္ေနၾကတဲ့ အဂၤလိပ္
မ်က္ႏွာျဖဴလူမ်ိဳး ေက်ာင္းသားရယ္လို႔ တစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ မရွိပါဘူး၊ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားေက်ာင္းသားေတြရ႕ဲ
အစည္းအေဝးမဖြင့္ခင္ ခင္ဗ်ားတို႔ သီဆိုၾကတဲ့ အမ်ိဳးသားသီခ်င္းဆိုတာက (ဘုရားသခင္သည္ ကြ်ႏု္ပ္တို႔၏
ဘုရင္မင္းျမတ္ကို ကယ္တင္ႏိုင္ပါေစသတည္း) တဲ့၊ ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားၾကည့္စမ္းပါ၊ ကြ်န္ေတာ္ဆိုလိုတဲ့
စကားလံုးဟာ အင္မတန္မွ အေရးႀကီးပါတယ္၊ အဂၤလန္မွာရွိေနတဲ့ အဂၤလိပ္ဘုရင္ဟာ မ်က္ႏွာျဖဴေတြရ႕ဲ
ဘုရင္ျဖစ္တယ္၊ ဗမာတိုင္းရင္းသားေတြရ႕ဲ ဘုရင္မဟုတ္ဘူးဆိုတာ စဥ္းစားၿပီး အမွန္တရားကို ျမင္တဲ့လူတိုင္း၊
အလြယ္တကူႏွင့္ပင္ သိႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဗမာျပည္ႀကီးကို အႏိုင္က်င့္ၿပီးသိမ္းပိုက္ထားတဲ့နယ္ခ်ဲ႕ေတြရ႕ဲ
ဘုရင္မင္းျမတ္ကို ကယ္တင္ပါေစလို႔ ဆုေတာင္းေနၾကတာဟာအလြန္မွ ရွက္စရာေကာင္းလွပါတယ္ ဆိုတာကြ်န္ေတာ္
ရဲေဘာ္တို႔အားလံုးကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီလို ကိုထန
ြ ္းစိန္ကေျပာၾကားၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းေက်ာင္းသားမ်ားရဲ႕
အစည္းအေဝးအားလံုးမွာ အဂၤလိပ္သီခ်င္းကို မဆိုၾကေတာ့ပါဘူး။ ဒီကိစၥေၾကာင့္ ကိုထန
ြ ္းစိန္ကို တကၠသိုလ္
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြ႕ဲ က အေရးယူဘို႔ႀကိဳးစားေပမဲ့ ကိုထန
ြ ္းစိန္ရ႕ဲ အခ်က္က်က်ေခ်ပႏိုင္မႈေၾကာင့္ ေနာက္တခါ
ဒီလိုကိစၥမ်ိဳးျဖစ္ေပၚလာမယ္ဆိုရင္ တိတိက်က် အေရးယူအျပစ္ေပးမွာျဖစ္ေၾကာင္း သတိေပးျပန္လႊတ္လိုက္ခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေဒါက္တာဦးညိဳဟာ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ထက္သန္တဲ့ ေက်ာင္းသားမ်ားစုေဝးရာ သမဂၢအေဆာက္အဦးကို

လွဴဒါန္းခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၃၁ ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရက္မေရာက္မီ သမဂၢအေဆာက္အဦး ေဆာက္လုပ္
ၿပီးစီးသြားတဲ့ေနာက္၊ ယူနီဗာစတီနဲ႔ ယုဒႆန္ေက်ာင္းသားေတြကို အဲဒီအေဆာက္အဦးမွာ ပထမဆံုး
အစည္းအေဝးအျဖစ္ စုေပါင္းေခၚယူ ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္၊ အဲဒီအစည္းအေဝးဟာ ေက်ာင္းသားသမဂၢရ႕ဲ ဖြဲ႔စည္း
အုပ္ခ်ဳပ္ပံုေရးဆြဖ
ဲ ို႔ ေကာ္မတီအဖြ႕ဲ ငယ္ေလးကို ဖြဲ႔စည္းလိုက္ၾကပါတယ္၊ ဒီအဖြ႕ဲ မွာ ကိုရာရွစ္ဦးေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႔ဝင္ ၉
ေယာက္နဲ႔ ဖြ႕ဲ စည္းခဲ့ၿပီး အစည္းအေဝးက-ေက်ာင္းသားထုရ႕ဲ မဲဆႏၵနဲ႔ အမႈေဆာင္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား
သမဂၢဖဲြ႔စည္းပံုစည္းမ်ဥ္း ဥပေဒေရးဆြရ
ဲ န္၊ အမႈေဆာင္ေကာ္မတီေရြးေကာက္ပတ
ဲြ င
ြ ္ တင္ေၿမွာက္ရန္ကိစၥမ်ားကို
ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္၊ အဲဒီအစည္းအေဝးကပဲ သမဂၢဥကၠဌနဲ႔ အမႈေဆာင္ေရြးေကာက္ပက
ဲြ ို ႀကီးၾကပ္က်င္းပေပးဖို႔
ယာယီအမႈေဆာင္အဖြ႕ဲ ငယ္ကို ဖြဲ႕စည္းလိုက္ၾကပါတယ္၊
၁၉၃၁-၃၂ စာသင္ႏွစ္ တကၠသိုလ္စာသင္တန္းေတြ ျပန္လည္ဖင

ြ ့္လွစ္တဲ့အခါမွာ ယာယီအမႈေဆာင္အဖြ႕ဲ ဟာ
ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းကို ေရးဆြၿဲ ပီးျဖစ္ပါတယ္၊ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒကိုလည္း သမဂၢအသင္းဝင္မ်ားဆီကို ႀကိဳတင္ေဝငွခဲ့ပါတယ္၊
ယာယီအမႈေဆာင္ဟာ သမဂၢအေဆာက္အဦး အေပၚထပ္ခန္းမေဆာင္မွာ အသင္းဝင္ေက်ာင္းသားထုကို
အစည္းအေဝးေခၚၿပီး သမဂၢအဖြ႕ဲ ဥကၠဌတင္ေျမွာက္ဖို႔ ညွိႏိႈင္းေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကိုထန
ြ ္းစိန္ဟာ သခ်ၤာဌာနကႏႈတ္ထက
ြ ္ၿပီး ပထမႏွစ္ဥပေဒသင္တန္းကို တက္ေရာက္ေနခဲ့ပါတယ္၊
ကိုထန
ြ ္းစိန္ရ႕ဲ ေျပာရဲဆိုရရ
ဲ ွိမႈ၊ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ရွိမႈ၊ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ ႀကီးမားမႈတို႔ေၾကာင့္ သခင္ဗစိန္က စာေရးၿပီး ကိုထန
ြ ္းစိန္ကို
ဥကၠဌေနရာအတြက္ အဆိုတင္သင
ြ ္းခဲ့ပါတယ္၊ ေရြးေကာက္ပက
ဲြ ်င္းပေရးေကာ္မတီက ေရြးေကာက္ပက
ဲြ ်င္းပမဲ႔ရက္ကို
တစ္လခြာၿပီး သတ္မွတ္လိုက္ပါတယ္၊ ရက္အေတာ္ၾကာအထိ ကိုထန
ြ ္းစိန္နဲ႔ယွဥ္ၿပိဳင္ အေရြးခံမဲ့လူ မေပၚေပါက္ခဲ့ပါဘူး၊
တစ္ေန႔မွာ ဆရာႀကီး ဒီေဂ်စေလာ့စ္ရ႕ဲ အလိုေတာ္ရိေတြဟာ ကိုထန
ြ ္းစိန္နဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ ကိုအိန္(ဂ႒ဳန္ဦးေစာေခတ္
ဝန္ႀကီးဦးအိန္) ကို ဥကၠဌေနရာအတြက္၊ တကၠသိုလ္သမိုင္းမွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ မဲဆႏၵနဲ႔
ေရြးေကာက္တင္ေၿမွာက္ရမယ့္ ေရြးေကာက္ပေ
ဲြ ပၚလာရပါတယ္၊ တကၠသိုလ္ေနေျမအတြင္းမွာ ေက်ာင္းသားသမဂၢ
အေဆာက္အဦးႀကီး ေပၚေပါက္ခဲ့ပါၿပီ၊ အဲဒီေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အဦးႀကီးဟာ ေက်ာင္းသား/
ေက်ာင္းသူေတြစုရံုးၿပီး အမ်ိဳးသားေရးႀကိဳးပမ္းဖို႔အတြက္ ဗဟိုအခ်က္အခ်ာဌာနႀကီး ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။
(ဒီအေဆာက္အဦးႀကီးကို ဗိုလ္ေနဝင္းလက္ထက္မွာ ဗံုးခြဲဖ်က္ဆီးျခင္း ခံလိုက္ရတဲ့ အေဆာက္အဦး ျဖစ္ပါတယ္)
ကိုထန
ြ ္းစိန္နဲ႔ ကိုအိန္ဘက္က လူေတြဟာ အားႀကိဳးမာန္တက္ မဲဆယ
ြ ္ခဲ့ၾကပါတယ္၊ မဲဆယ
ြ ္တဲ့ေနရာမွာ
ကိုအိန္ဘက္က ေက်ာင္းသားေတြက အလြန္အကြ်ံ က်င့္သံုးၾကပါတယ္၊ ကိုအိန္ကို အားေပးတဲ့ေက်ာင္းသားေတြဟာ
ေနရာရေရးကို ဘာသာေရးနဲ႔ေရာေႏွာၿပီး မဲဆယ
ြ ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဆ
ဲ ိုေတာ့ ကိုထန
ြ ္းစိန္ဟာ
အစၥလာမ္ဘာသာဝင္တစ္ဦး ျဖစ္ေနလို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္၊
ကိုအိန္ကို အားေပးတာကို သေဘာမက်လို႔ ကိုထန

ြ ္းစိန္ဘက္ကေနၿပီး ရႈတ္ခ်တဲ့ ေက်ာင္းသားအမ်ားအျပားဟာလည္း
ဘာသာေရးခလုတ္ ထိုးႏွက္ခ်က္ဒဏ္ကို မခံႏိုင္ၾကတဲ့အတြက္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ကိုအိန္ဘက္ကို ေရာက္ကုန္ၾကပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပမ
ဲြ ွာ ဘာသာေရးအစြႀဲ ကီးတဲ့ လူေတြကလည္း ကိုအိန္ကို မဲေပးၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးရဲ႕
အလိုေတာ္ေတြကလည္း ကိုအိန္ကို မဲေပးၾကပါတယ္၊ ဒီလိုနဲ႔ ေရြးေကာက္ပဟ
ဲြ ာ ၿမိဳင္ၿမိဳင္ဆိုင္ဆိုင္ရွိေနပါေတာ့တယ္၊
ႏွစ္ဖက္စလံုးကမဲေတြကို ေစ့ေစ့စပ္စပ္ ေရတြက္တဲ့အခါမွာ ည ၁၁ နာရီအခ်ိန္က်မွ ၿပီးဆံုးသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတာ့မွ
ေရြးေကာက္ပက
ဲြ ်င္းပေရးေကာ္မတီ ဥကၠဌ ကိုေက်ာ္ခင္က ]]တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသမဂၢဝင္အေပါင္းတို႔.
ေရြးေကာက္ပဲြ ေကာ္မတီဟာ မဲေတြကို ေရတြက္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ တူညီေနတာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္
ယွဥ္ၿပိဳင္တဲ့ လူႏစ
ွ ္ေယာက္အတြက္ ဘယ္သူရသင့္တာကို ဆံုးျဖတ္ေပးဖို႔၊ ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပေပးတဲ့ ေကာ္မတီမွာ
တာဝန္က်ေရာက္လာပါတယ္။ သမဂၢစည္းမ်ဥ္းအရ ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကသူေတြရ႕ဲ ရရွိတဲ့မဲ အေရအတြက္ အတူညီေနခဲ့ရင္
ဥကၠဌဟာ အႏိုင္မက
ဲ ို သူေပးခ်င္တဲ့ဘက္ကို ေပးပိုင္ခင
ြ ့္ရွိေၾကာင္း ျပဌာန္းထားပါတယ္။ မဲဆႏၵေပးတာဟာ
တရားမွ်တမႈမရွိဘူးလို႔ ကန္႔ကက
ြ ္ခဲ့ရင္လည္း ေရြးေကာက္ပဲြထပ္မံႀကီးၾကပ္က်င္းပေပးခြင့္ ရွိပါတယ္၊ ကြ်န္ေတာ္
ဥကၠဌအေနနဲ႔ အရင္စလို အဆံုးျဖတ္ခ်င္ပါဘူး၊ ေရြးေကာက္ပက
ဲြ ်င္းပေပးတဲ့ ေကာ္မတီအားလံုးနဲ႔ ေလးေလးနက္နက္

ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ရပါအံုးမယ္၊ ဒီလိုေျပာဆိုရတာဟာလည္း တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပျဲြ ဖစ္ေစခ်င္လို႔သာ ျဖစ္ပါတယ္၊

ဒီည အဆံုးအျဖတ္မေပးေသးဘဲ မနက္ျဖန္မနက္ ၈ နာရီအခ်ိန္က်မ်သာ ကြ်န္ေတာ္မန
ဲ ဲ႔ အဆံုးအျဖတ္ေပးပါမယ္လို႔
ထုတ္ျပန္ေၾကညာလိုက္တဲ့အတြက္ အဖြဲ႔ဝင္ေတြဟာ ျပန္သာြ းခဲ့ၾကပါတယ္။
မနက္ ၈ နာရီမွာေတာ့ ေက်ာင္းသားသမဂၢဟာ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ ျပည့္သိပ္လို႔ ေနပါေတာ့တယ္။ ဥကၠဌ

ဦးေက်ာ္ခင္ဟာ ေက်ာင္းသားကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို က်င္းပခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပဟ
ဲြ ာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းနဲ႔
ညီညတ
ြ ္မႈရွိၿပီး တရားမွ်တမႈရွိေၾကာင္း၊ ကန္႔ကက
ြ ္ရန္ တစ္စံုတရာမရွိေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ အားလံုးက
ေက်နပ္ၾကေၾကာင္း ျပန္ၾကားၾကပါတယ္။
ဒီအခါ ဥကၠဌကိုေက်ာ္ခင္က ဒီလိုဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ့္အေနနဲ႔ ေကာ္မတီအဆံုးအျဖတ္ကို အခုတင္ျပပါမယ္၊

ဒီေရြးေကာက္ပက
ဲြ ို ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ေယာက္စလံုးရဲ႕ အရည္အခ်င္းအေပၚ ယံုမွားသံသယမရွိပါ။
ႏွစ္ဦးစလံုးဟာ သမဂၢဥကၠဌတာဝန္ကို ေက်ျပြန္စာြ ေဆာင္ရက
ြ ္ၿပီး ေက်ာင္းသားေတြကို ဦးေဆာင္ႏိုင္လိမ့္မယ္
ဆိုတာယံုၾကည္ပါတယ္။ ႏွစ္ဖက္စလံုးက ကိုယ္စားလွယ္ေတြကိုယ္တိုင္က ေရြးေကာက္ပထ
ဲြ ပ္မံက်င္းပဖို႔
မလိုေလာက္ေအာင္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒနဲ႔ ညီညြတ္ၿပီး တရားမွ်တမႈရွိေၾကာင္း အတိအလင္းေၾကျငာခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အဆံုးအျဖတ္မက
ဲ ို ေပးပိုင္ခင
ြ ့္ရွိသူဟာ ကြ်န္ေတာ္ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ ကိုထန
ြ ္းစိန္နဲ႔ ကိုအိန္တို႔ရ႕ဲ
အရည္အခ်င္းဟာတူညီေနေပမဲ႔ ကိုထန
ြ ္းစိန္ဟာ သူ႔ရ႕ဲ ေကာလိပ္သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္
အလြန္ထက္သန္ၿပီး အမ်ိဳးသားေရးကို ရြတ္ရတ
ြ ္ခ်ြ န္ခ်ြ န္ ေဆာင္ရက
ြ ္ခဲ့တာကို အားလံုးအသိပါ။ ျဗဴရိုခရက္ေတြကို
ရင္ဆိုင္ရာမွာ သတၱိေျပာင္ေျမာက္လွသလို တိုင္းျပည္အေရးကိုပါ ေရွ႕ရႈလိုစိတ္ ျပင္းျပလွသူျဖစ္ေၾကာင္း
သိျမင္ေနရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေကာ္မတီဥကၠဌျဖစ္တဲ့ ကြ်န္ေတာ္ဟာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဥပေဒပထမႏွစ္ သင္တန္းမွာ
တက္ေရာက္သင္ၾကားေနတဲ့ ကိုထန
ြ ္းစိန္ဘက္ကို ကြ်န္ေတာ့္ရ႕ဲ အႏိုင္မက
ဲ ို ေပးလိုက္ပါတယ္။ ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို
ဒီေနရာကေန ေက်ာင္းသားထု တစ္ရပ္လံုးကို အသိေပးေၾကျငာလိုက္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္း၊ တကၠသိုလ္
ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ား သမဂၢသမိုင္းမွာ ဦးထြန္းစိန္ဟာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားသမဂၢရ႕ဲ
ပထမဆံုးေသာ ဥကၠဌျဖစ္လာခဲ့ရပါေတာ့တယ္။
ကိုထန
ြ ္းစိန္ကို အႏိုင္ေပးလိုက္တာနဲ႔တစ္ၿပိဳင္နက္ထဲ သမဂၢအေဆာက္အအံုတစ္ခုလံုးမွာ လက္ခုပ္သံမ်ားနဲ႔
ဆူညံသာြ းပါေတာ့တယ္။
ပထမဆံုး ေက်ာင္းသားထုမဆ
ဲ ႏၵနဲ႔ ေရြးခ်ယ္တင္ေၿမွာက္ျခင္းခံလိုက္ရတဲ့ ကိုထန
ြ ္းစိန္ စင္ျမင့္ေပၚတက္လာၿပီး
ဥကၠဌေနရာမွာ ဝင္ထိုင္လိုက္ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားထုရ႕ဲ လက္ခုပ္သံေတြရပ္သာြ းတဲ့အခါမွာေတာ့ ကိုထန
ြ ္းစိန္ဟာ
ေနရာကထၿပီး သမဂၢရ႕ဲ ဝါဒကို ဒီလို ေၾကျငာလိုက္ပါတယ္။
ရဲေဘာ္တို႔.. ကြ်န္ေတာ့္ကို မဲေပးၾကတဲ့အတြက္ အလြန္ပေ
ဲ က်းဇူးတင္ပါတယ္။ ဒီသမဂၢအမႈေဆာင္ေကာ္မတီရ႕ဲ
ဥကၠဌေရြးေကာက္ပဟ
ဲြ ာ တကၠသိုလ္သမိုင္းမွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေပၚေပါက္လာတဲ့ ေရြးေကာက္ပျဲြ ဖစ္ပါတယ္။
အခုေက်ာင္းသားထုနဲ႔တကြ ျမန္မာႏိုင္ငံသူ၊ ႏိုင္ငံသားအားလံုးတို႔အတြက္ ႀကိဳးပမ္းလႈပ္ရွားဖို႔ ေျခကုတ္ရယူမဲ့
ဗဟိုအခ်က္အျခာေနရာႀကီး ေပၚေပါက္လာတာဟာ ဝမ္းသာစရာပါဘဲ။ ဒီသမဂၢႀကီးက တစ္ေန႔က်ရင္ ျမန္မာႏို္င္ငံႀကီး
လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ ဦးေဆာင္ေပးႏိုင္မယ့္ သားေကာင္းရတနာေတြ ထြက္လာလိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္လွ်က္
ရွိေနပါတယ္။ ဒီလို ေပၚထြက္လာကာ ႏိုင္ငံအတြက္ အခုကစၿပီး ကြ်န္ေတာ္တို႔ အားလံုးစုေပါင္းၿပီး
ႀကိဳးပမ္းသြားၾကရပါလိမ့္မယ္။ လြတ္လပ္ေရးပန္းတိုင္သို႔ ေရာက္ေအာင္သာြ းရမယ့္ ခရီးကေတာ့
ရွည္ေဝးလွပါေသးတယ္။ လမ္းခရီးတစ္ေလွ်ာက္မွာ အႏၱ့ရာယ္ေတြ၊ အေႏွာက္အယွက္ေတြ၊ ဆူးေျငာင့္ ခလုတ္ေတြ၊
ရန္သူေတြ အမ်ားႀကီး ရင္ဆိုင္ၾကရပါလိမ့္မယ္ဆိုတာ သိထားဖို႔လိုပါတယ္၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢအဖြ႕ဲ ဟာ
တကၠသိုလ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြ႕ဲ နဲ႔ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးရဲ႕ လက္ေအာက္မွာ မရွိေစရပါဘူး၊ အခမ္းအနားေတြ
အေဆာက္အဦးေတြမွာ လႊင့္ေလ့ရွိတဲ့ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ေတြရ႕ဲ အလံ ယူနီဂ်က္အလံကို ဒီသမဂၢအေဆာက္အဦးမွာ
မလႊင့္ပဲ ျမန္မာတို႔အလံျဖစ္တဲ့ ေဒါင္းအလံကိုသာ အခုခ်ိန္ကစၿပီး လႊင့္ထူပါမယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔တေတြ
အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အလံဟာ ေဒါင္းအလံသာျဖစ္ေစရမယ္။ ေဒါင္းအလံဟာ ေရွးျမန္မာမင္းတို႔ရ႕ဲ အလံပါပဲ။

အခုအခ်ိန္ကစၿပီး အခမ္းအနားေတြ၊ ေဟာေျပာပြေ

ဲ တြ၊ အစည္းအေဝးပြေ
ဲ တြ က်င္းပတဲ့အခါ သီဆိုလာခဲ့တဲ့
အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ အမ်ိဳးသားသီခ်င္းအစား ျမန္မာအမ်ိဳးသားသီခ်င္းကိုသာ သီဆိုၾကဖို႔ ႀကံရယ
ြ ္ထားပါတယ္လို႔
ေျပာၾကားၿပီး မိန္႔ခန
ြ ္းကို နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ပါတယ္။
တကၠသိုလ္သမဂၢဥကၠဌ မိန္႔ခန
ြ ္းၿပီးဆံုးသြားတဲ့အခါမွာ သမဂၢအေဆာက္အဦးႀကီးရဲ႕ အစည္းအေဝးခန္းမ ေဆာင္ႀကီး
အတြင္းမွာ လက္ခုပ္သံမ်ားနဲ႔ ေႂကြးေၾကာ္သံမ်ားဟာ သန္းေခါင္အခ်ိန္တိုင္ ဟိန္းလ်က္ရွိ ေနခဲ့ပါတယ္။

ဟာဂ်ီမ ပ်ဥ္းမနားေဒၚပု (လူမႈ ထူးခြၽန္ ပထမဆင့္)

လူမႈထုူးခြ်န္ပထမအဆင့္ကို ပထမဆံုးရရွိသူ အမ်ဳိးသမီး
(၁၉၀၆- ၁ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၁၉၈၂)
မနၲေလးတိုင္း၊ ေပ်ာ္ဘယ
ြ ္ျမိဳ႕နယ္ ယင္းေတာ္ရာြ ဇာတိ ျဖစ္သည္။ အဖ ပြစ
ဲ ားၾကီးဦးဘျမ အမိ ေဒၚခင္စီတို႔မွ သကၠရာဇ္
၁၂၆၈ (၁၉၀၆ ) ခုနွစ္တင
ြ ္ ဖြားျမင္သည္။ ငယ္နာမည္ မေရႊပု ျဖစ္သည္။ ၁၂၈၈ ခုႏွစ္တင
ြ ္ စိန္ေရႊကုန္သည္ ဦးစံလွႏွင့္
အိမ္ေထာင္က်သည္။ ပ်ဥ္းမနားသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္း၍ စိန္ေရႊရတနာေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားသည့္ လုပ္ငန္းျဖင့္
ေနထုိင္ခဲ့သည္။ ေဒၚပုသည္ စိန္ေရႊရတနာ လုပ္ငန္း၌ကြၽမ္းက်င္သည္။ ရတနာမ်ားကိုျမင္လွ်င္
အရည္အေသြးအဆင့္အတန္းကို ခ်က္ခ်င္းမွန္ကန္တိက်စြာ အကဲျဖတ္ႏိုင္စမ
ြ ္း ရွိသည္။
ေဒၚပုသည္ ဆက္ဆံမႈေျပျပစ္ျခင္း၊ ရိုးသားေျဖာင့္မတ္ျခင္း၊ စိတ္ခ်ယံုၾကည္ရျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ရတနာေရာင္း၀ယ္မႈတင

ြ ္
အမ်ားကအားကိုး အားထားျပဳၾကသည္။ ေဒၚပုကို ပ်ဥ္းမနားျမိဳ႕သူျမိဳ႕သားမ်ားက စိန္ေရႊရတနာလုပ္ငန္းတြင္
ကြၽမ္းက်င္ေသာေၾကာင့္ စိန္မပုဟု ခ်စ္စနိုး ေခၚေ၀ၚၾကသည္။
ဂ်ပန္ေခတ္ ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္(ဘီဒီေအ) ဖြ႕ဲ စည္းစဥ္ရေ

ဲ ဘာ္ သံုးက်ိပ္၀င္မ်ားမွ အရာရွိအရာခံ
အၾကပ္တပ္သားမ်ားသည္ ေဒၚပု နွင့္ အကြၽမ္းတ၀င္ရွိၾကသည္။ မိခင္ပမာအေမပုဟု ေခၚၾကသည္။ ေဒၚပုသည္
ပ်ဥ္းမနားျမိဳ႕နယ္ အာရွလူငယ္အစည္းအရံုး၏ ဥကၠဌ အျဖစ္ေဆာင္ရက
ြ ္ခဲ့သည္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးကာလတြင္
ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္(ဘီဒီေအ) ပ်ဥ္းမနား၌ ရွိေနစဥ္ကာလ၌ တပ္မေတာ္အတြက္ လိုအပ္သည္မ်ားကို
တတ္စမ
ြ ္းသမွ် အကူအညီေပးခဲ့သည္။
၁၉၄၇ ခုနွစ္တင
ြ ္ ခင္ပန
ြ ္းျဖစ္သည္ ဦးစံလွ ကြယ္လန
ြ ္ျပီးေနာက္ ပ်ဥ္းမနား မွ ရန္ကုန္ျမိဳ႕သို႔ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၄၉ မွ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္အထိ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစ်းအေနာက္ဘက္တန္း ၌ ထြန္းေနေရာင္ ကုမၸဏီကို
တည္ေထာင္သည္ ။ ၁၉၆၁ မွ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္အထိ ဘုရင္မ နိုင္လန
ြ ္ဇာ ႏွင့္ အထည္စက္ရံု တစ္ရံု တည္ေထာင္
ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္ ။ ေဒၚပုသည္၁၉၅၁ ခုနွစ္တင
ြ ္ ဟဂ်္ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
၁၉၇၂ ခုႏွစတ
္ င
ြ ္ ေပ်ာ္ဘယ
ြ ္ျမိဳ႕နယ္ ယင္းေတာ္ရာြ အစၥလာမ့္ေရွ႕ေဆာင္ေက်ာင္း ကေလးရိပ္သာမ်ားအတြက္
ေငြက်ပ္(၈)သိန္းေက်ာ္ လႉဒါန္းသည္။ ထို႔အျပင္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းအတြက္လည္းေကာင္း၊ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ဇီ၀ကလမ္း
(ဇဖရ္ရွားလမ္း)ဇဖရ္ရွားဒရ္ဂါ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ႏွင့္ အမ်ဳိးသမီး၀တ္ျပဳေဆာင္ကိုလည္းေကာင္း၊
ရန္ကုန္ျမိဳ႕သိမ္ျဖဴလမ္းရွိ မြတ္စလင္အမ်ဳိးသမီးရိပ္သာႏွင့္ ေက်ာင္းေဆာင္အတြက္ လိုအပ္ေသာ
မြမ္းမံျပင္ဆင္မႈမ်ားကိုလည္းေကာင္း ျပဳလုပ္လႉဒါန္းခဲ့သည္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ စိတ္ေရာဂါအထူးကု
ေဆးရံု၀င္းအတြင္း ေငြေျခာက္သိန္းတန္ ဘြ႕ဲ လြန္စိတ္ပညာသင္တန္းခန္းမႏွင့္ စာၾကည့္တိုက္အတြက္လည္း
လႉဒါန္းခဲ့သည္။ ၁၉၇၉ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလာ ၅ ရက္တင
ြ ္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ျပည္သူ႔ေဆးရံုၾကီး၀င္းအတြင္း
ဆီးႏွင့္ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါအထူးကုဌာန အတြက္ သိန္းသံုးဆယ္ေက်ာ္လႉဒါန္းကာ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္။
လႉဒါန္းပြအ
ဲ ခမ္းအနား ဖိတ္ၾကားစာကို ေဖာ္ျပပါမည္။
၇၈၆
ေဇယ်တု သဗၺ မဂၤလာ
ဆီးႏွင့္ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ေဆးအထူးကု ဌာန အေဆာင္အဦး ေပးအပ္လႉဒါန္းပြဲ ဖိတ္ၾကားစာ
လူၾကီးမင္းရွင့္-
လူမ်ဳိးမေရြး ဘာသာမေရြး ကုသနိုင္ရန္ရည္ရယ
ြ ္၍ သိန္း(၃၀)ေက်ာ္ အကုန္အက်ခံကာ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ေသာ
ဆီးႏွင့္ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ေဆးအထူးကုဌာန အေဆာက္အဦးကို ျပည္သူလူထုကိုယ္စား ျပည္ေထာင္စုဆိုရွယ္လစ္

မၼတ ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္အစိုးရ က်န္းမာေရး ၀န္ၾကီးဌာန၀န္ၾကီးထံ ေပးအပ္လႉဒါန္းမည့္ အခမ္းအနားသို႔

ၾကြေရာက္ခ်ီးျမွင့္ပါရန္ဖိတ္ၾကားအပ္ပါသည္။
က်င္းပမည့္ ေန႔ရက္ - ၅-၁၀-၇၉ (ေသာၾကာေန႔)

က်င္းပမည့္ အခ်ိန္ - နံနက္ (၉) နာရီ
က်င္းပမည့္ေနရာ - ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆးရံုၾကီး
(လမ္းမေတာ္ ၀င္ေပါက္)
ဟာဂ်ီမ ပ်ဥ္းမနားေဒၚပု (ရန္ကုန္)
ထုိ႔အျပင္ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၄ ရက္၌ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆးရံုၾကီး တိုးခ်ဲ႕ေဆးရံု၀င္းအတြင္းတြင္

သိန္း(၂၀)တန္ အေထြေထြ အေရျပားႏွင့္ ကာလသားေရာဂါကုဌာန အေဆာက္အအံုကိုပနၷရိုက္အုတ္ျမစ္ခ်
လႉဒါန္းခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာ ၁၀ ရက္တင
ြ ္လည္း ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆးရံုၾကီးအတြင္း၌ သိန္း ၅၀
တန္ ေလးထပ္တိုက္ အေရျပားေရာဂါႏွင့္ ဦးေႏွာက္ႏွင့္အာရံုေၾကာေရာဂါကု ေဆးရံု အေဆာက္အအံုအတြက္လည္း
သိန္း ၂၀ လႉဒါန္းခဲ့သည္။
ေဒၚပုသည္ ပ်ဥ္းမနားျမိဳ႕နယ္အသင္း၏ နာယကၾကီးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံကုန္သည္ ၾကီးမ်ားအသင္း

(ႀကမာန်န ဃ့ောဘနမ သ္ ဃသာာနမခန)တြင္ အမႈေဆာင္အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရမွ ႏိုင္ငံျခားသို႔
စီးပြားေရးမစ္ရွင္ေစလႊတ္ရာတြင္ အဖြဲ႔၀င္တစ္ဦး အျဖစ္လည္းေကာင္း ပါ၀င္ခဲ့သည္။
၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ မေလးရွားႏိုင္ငံ ကြာလာလမ္ပူျမိဳ႕၌က်င္းပသည့္ အစၥလာမ္မစ္ဒအ္၀တ္ညီလာခံသို႔

ဆရာခ်ယ္၊ သီရိပ်ံခ်ီ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ဟာရွင္တို႔ႏွင့္အတူ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။
၁၉၈၁ ခုနွစ္ ဇန္န၀ါရီလတြင္ နိုင္ငံေတာ္က ပထမဆံုးအၾကိမ္ခ်ီးျမွင့္သည့္ လူမႈထူးခြၽန္ပထမအဆင့္ကို

ပထမဆံုးရရွိသည့္ အမ်ဳိးသမီးျဖစ္သည္။ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံအက်ဳိးျပဳလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ဓနအင္အားျဖင့္
မ်ားစြာပါ၀င္လႉဒါန္းခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
ဟာဂ်ီမေဒၚပုသည္ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္ နာယက၊ အီးဒ္ဆလ

ြ ာသ္ဗဟိုေကာ္မတီ နာယက၊
ဟစ္ဂ်ရီ ၁၅ ရာစု ၾကိဳဆိုေရးဗဟိုေကာ္မတီ (အ-ဟ-က)နာယကအျဖစ္ ေဆာင္ရက
၁၉၈၂ ခုနစ
ွ ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁ ရက္ေန႔တင
ြ ္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၌ ကြယ္လန
ြ ္သည္။ ။

ဦးရာရွစ္
ဗမာႏိုင္ငံတင
ြ ္ ယခင္ကေနထိုင္သာြ းခဲ့ေသာ အိႏၵိယသား မိဘ ႏွစ္ပါးမွ ဦးရာရွစ္ကို ၁၉၁၂ ခုႏွစ္က အိႏၵိယ တြင္
ေမြးဖြား ခဲ့ပါသည္။ သူ၏အဖိုးက ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံတင
ြ ္ ေနထိုင္ သြားခဲ့ သည္။ ၃ ႏွစ္သားကပင္
ဦးရာရွစ္မွာ ျမန္မာ ႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္လာကာ ျမန္မာႏိုငင
္ ံသား ျပဳခဲ့သည္။ ဗမာအမ်ိဳး သားေရး လႈပ္ရွားမႈ
သခင္လႈပ္ရွားမႈကို ကနဦးအစကတည္းက ပါ၀င္ခဲ့သည္။ အသက္သံုးဆယ္ ျပည့္ႏွစ္ပိုင္းမ်ား အတြင္း၀ယ္
သခင္ေအာင္ဆန္း၊ ဦးေက်ာ္ျငိမ္း၊ ဦးဗေဆြ၊ ဦးႏုတို႔အပါအ၀င္ အျခားသူမ်ားႏွင့္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္
ေက်ာင္းသားအသင္းအပင္းမ်ားတြင္ ပါ၀င္ လႈပ္ရွားခဲ့သည္။ ၁၉၃၁ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား သမၼဂၢ၏
အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ မြတ္စလင္မ္ျဖစ္၍ တေၾကာင္း၊ အိႏၵိယ သားျဖစ္၍ တစ္ ေၾကာင္း၊ အမ်ား၏
အမ်ိဳးမ်ိဳးအႏွိမ္ခံမႈကို ခံခဲ့ရလင့္ ကစား လည္း သူက တက္ၾကြ မပ်က္ ပါ၀င္လႈပ္ရွားခဲ့သည္။
တကၠသိုလ္တင
ြ ္ေနခဲ့သည့္ႏွစ္မ်ား တေလ်ာက္လံုးမွာလည္း ကုလားဆိုျပီး အႏွိမ္ ခံခဲ့ရသည္။ သူႏွင့္ပတ္သက္ျပီး
ေျခပုန္း ခတ္ခ်က္မ်ားကို ခံခဲ့ရသည္။ အစဥ္သျဖင့္ ဦးႏုအေပၚ သစၥာ ေသြမပ်က္သူျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသထူျပႏိုင္ခဲ့ျပီး
အဓိက ေခါင္းေဆာင္ ၾကီးမ်ားဖက္က လက္ခံမႈကိုပါ ရယူႏုိင္ခဲ့သည္ ဒုတိယကမၻာစစ္ ျဖစ္သည္တင
ြ ္ မိဘမ်ားက
အိႏၵိယသို႔ထက
ြ ္ေျပးခဲ့ရာ စစ္အျပီးတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း က သူ႔အားျပန္လာရန္ေခၚခဲ့သည္။ ဦးႏုက
သူအားကက္ဘိနက္တင
ြ ္ ပါ၀င္ေစခဲ့သည္။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တင
ြ ္ အိုးအိမ္ႏွင့္ အလုပ္သမား၀န္ၾကီး အျဖစ္ လ်ာထားျခင္း
ခံရျပီး ၁၉၅၄ ခုႏွစ္တင
ြ ္ သတၳဳတြင္း၀န္ၾကီး၊ ၁၉၆၀ ျပည့္တင
ြ ္ စီးပြားေရးႏွင့္ စက္မႈ၀န္ၾကီး အျဖစ္ႏိုင္ငံတာ၀န္မ်ားကို
ထမ္းေဆာင္ခဲ့ရာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၌ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အစိုးရ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းက သူ႔အား အေရးယူခ်ိန္
တိုင္ေအာင္ပင္ျဖစ္သည္။

ဖဆပလႏွစ္ျခမ္းမကြခ
ဲ င္ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တင
ြ ္ သူသည္ TUCB ( Trade Union Council of Burma – ဗမာ့ကုန္သယ
ြ ္ေရး
သမဂၢေကာင္စီ ) တြင္ ဒု ဥကၠဌ ျဖစ္ခဲ့ေသးသည္။
ဦးႏု၏ သံမဏိဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ေထာက္ခံခ်က္အရ သူ႔ေနရာက ျမဲခဲ့ သည္။ အိႏၵိယေသြးပါသူ

ဦးရာရွစ္အားေနရာေပးမႈအေပၚ ၾသဇာအၾကီးဆံုး အသိုင္း အ၀ိုင္းက အျပင္းအထန္ဖိအားေပးလင့္ ကစား
သူ၏မဆုတ္မနစ္ ေခါင္းမာ မႈေၾကာင့္ အရာမက်ခဲ့ေပ။ ဦးႏုက (အတိုက္အခံမ်ားႏွင့္ ရန္ရွင္းသြားေအာင္)
သူ႔နာမည္အား ဦးရန္ရွင္းဟု ေျပာင္းရန္တိုက္တန
ြ ္းခဲ့ရာ အမာခံမတ
ြ ္စလင္မ္ျဖစ္သူ ဦးရာရွစ္က လက္မခံပပ
ဲ ယ္ခ်ခဲ့ျပီး ၊
သူ႔နာမည္ေရွ႕တြင္ “ဦး”ကိုသာတပ္ခဲ့သည္။ ဤနာမည္ ေျပာင္းေရး ကိစၥ အပါအ၀င္ မြတ္စလင္လူ႕အစုအေ၀း၏
ဘ၀ႏွင့္ပတ္သက္ရာ အျခားေသာ ကိစၥမ်ားတြင္ …..........သေဘာထားကြလ
ဲ မ
ဲြ ႈမ်ားရွိခဲ့သည္။
Maung Maung, 'M.A.Rashid,'' Guardian Monthly. III, {Dec, 1956},27-34;Tinker, ညႊန္းခဲ့ျပီး၊ႏွာ-၆၊ ၆၅၊ ၈၂၊
၃၉၆)
ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျပည္သူမ်ားဖက္မွ ဗမာ့ကက္ဘိနက္တင
ြ ္ သူလိုအိႏၵိယသား မြတ္စလင္ တစ္ဦး
ဘာေၾကာင့္္လိုရမွာလဲဆိုျပီး ဦးရာရွစ္အားမၾကာခဏ ပစ္မွတ္ျပဳျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ဦးရာရွစ္၏အစ္ကိုျဖစ္သူ ေဒါက္တာ
အမ္၊ ေအ၊ ရအူးဖ္မွာ အိႏၵိယ ႏိုငင
္ ံျခားေရး ဌာနတြင္ သံအမတ္တစ္ဦးျဖစ္ခဲ့သည္။ ငါးဆယ္ျပည့္ႏွစ္
ေစာေစာပိုင္းကာလ မ်ားတံုးက ဗမာႏိုင္ငံတင
ြ ္ သူ႔ႏိုင္ငံကို ကိုယ္စားျပဳျပီးတာ၀န္ထမ္းေဆာင္သာြ းခဲ့သည္။
တစ္ၾကိမ္တင
ြ ္ ျပည္သူသို႔ပင္ဦးႏုက မိမိအေနျဖင့္ ဤႏိုင္ငံသားလည္းျဖစ္ျပီး ႏိုင္ငံကို အက်ိဳးျပဳေနသူလည္းျဖစ္သည့္
ဦးရာရွစ္ကို အိႏၵိယေသြးပါသူ ျဖစ္၍ဆိုျပီး ဤတာ၀န္ ေပးမႈ မွမဟန္႔တားႏိုင္ပါဟုဆိုျပီး ေၾကျငာခဲ့ေသးသည္။
{ Ferdinand Kuhn, “Commentary, in Nationalism and Progress in Free Asia, ed-Phillip W. Thayer {
Baltimore, Johns Hopkins Press, 1956}, p – 247.
MOSHE YEGAR ၏ THE MUSLIMS OF BURMA ( A Study of A Minority Group) စာအုပ္မွ

ကူးယူေဖၚျပပါသည္။
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
ဦးရာရွစ္ B.Sc., B.L. (၁၉၃၆ - ၃၇)
အိုးေဝ ႏွစ္လည္စာေစာင္၊ ၁၉၆၀ က 'ဒုတိယ ကမာၻစစ္ မတိုင္မီ တကသ ဥကၠ႒မ်ား' အတၳဳပၸတၲိကေန တကသရဲ႕ ဥကၠ႒
တဦးျဖစ္သူ "ဦးရာရွစ္ B.Sc., B.L. (၁၉၃၆ - ၃၇)" အေၾကာင္းကို ျပန္လည္ ကူးယူ ေဖာ္ျပ လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးရာရွစ္သည္ အိႏၵိယ အမ်ိဳးသား တဦး ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ တိုင္းရင္းသား အျဖစ္ ခံယူ ထားသူ ျဖစ္၏။ အိႏၵိယ အမ်ိဳးသား တဦးအား
တကသ ဥကၠ႒ အျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္းသည္ သမဂၢ၌ လူမ်ိဳးေရး ခြျဲ ခားမႈ မရွိျခင္း၊ ေခါင္းေဆာင္ ႏိုင္သူကို ေခါင္းေဆာင္ ေနရာ၌
ေပးအပ္ျခင္းကို ျပသျခင္း ျဖစ္သည္။
ဦးရာရွစ္၏ ေမြး သကၠရာဇ္မွာ ၁၉၁၂ ခုႏိုဝင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႕တြင္ အဖ Mr. M. A. Sakur၊ အမိ Ahmadi Begum တို႕က
အိႏၵိယႏိုင္ငံ Alahabad ၿမိဳ႕မွာ ေမြးဖြား ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ Randaria အထက္တန္း ေက်ာင္းတြင္ ပညာ သင္ၾကားခဲ့သည္။ ရန္ကုန္
တကၠသိုလ္မွ ဝိဇၨာ သိပၸံ ဘြ႕ဲ ႏွင့္ ဥပေဒ ဘြ႕ဲ မ်ားကို ရရွိသည္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ၏ ပထမဆံုး
ြ ္ ဒုတိယ ဥကၠ႒ ျဖစ္၍ ၁၉၃၆ - ၃၇ ခုတင
အတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္၏။ ၁၉၃၅ - ၃၆ ခုတင ြ ္ တကသ ဥကၠ႒ အျဖစ္ ေ႐ြးေကာက္
တင္ေျမႇာက္ျခင္း ခံရသည္။
၁၉၃၆ ခု ေက်ာင္းသား သပိတ္တင

ြ ္ ေရွ႕တန္း ေခါင္းေဆာင္ တဦး ျဖစ္၍ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ဖြ႕ဲ စည္းေသာ ဗမာႏိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာ
ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ ၏ ပထမဆံုး ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္၏။ ပထမဆံုး တကသ ကိုယ္စားလွယ္ ေကာင္စီ လူႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ယူ
လုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည္။ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ က်ဆံုးသည့္ အမႈတင
ြ ္ ေက်ာင္းသားမ်ား ဘက္မွ ေရွ႕ေန လိုက္ခဲ့ သူလည္း ျဖစ္သည္။

ဝတ္လံုေတာ္ရ ေရွ႕ေန တဦး ျဖစ္သည္။ အလုပ္သမား အဖြ႕ဲ အစည္း မ်ားတြင္ ေခါင္းေဆာင္ တာဝန္ ယူခဲ့၏။ စစ္ၿပီး ေခတ္တြင္
ဖဆပလ အဖြ႕ဲ ၌ ပါဝင္၍ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဖြ႕ဲ စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ မူၾကမ္း ေရးဆြေ
ဲ ရး ေကာ္မတီဝင္၊ အလုပ္သမား ဥပေဒျပဳ
ြ ္ တာဝန္မ်ား ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ျပည္သူ႕ လႊတ္ေတာ္ တြင္၎၊ လူမ်ိဳးစု လႊတ္ေတာ္ တြင္၎၊ အမတ္ အျဖစ္
ေကာ္မတီတင
ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီ ေခတ္တြင္ အဆက္မျပတ္ ေ႐ြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္း ခံရသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ အဖြ႕ဲ မ်ားတြင္၊ ျပည္သူ႕
အိုးအိမ္ ေဆာက္လုပ္ေရးႏွင့္ အလုပ္သမား ဌာန ဝန္ႀကီး (၁၉၅၂)၊ ကုန္သယ
ြ ္မႈ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးႏွင့္ အလုပ္သမား ဝန္ႀကီး (၁၉၅၄)၊
သတၲဳတြင္း ဌာန ဝန္ႀကီး (၁၉၅၆ - ၅၈)၊ အမ်ိဳးသား စီမံကိန္း ဝန္ႀကီးႏွင့္ စက္မႈ၊ သတၲဳႏွင့္ အလုပ္သမား ဝန္ႀကီး (၁၉၆၀) စသည့္
တာဝန္မ်ား ထမ္း႐ြက္ ခဲ့သည္။
အလုပ္သမားႏွင့္ စပ္ဆိုင္ေသာ ဘုတ္အဖြ႕ဲ အသီးသီး၊ စံုစမ္းေရး ေကာ္မတီ အမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ သဘာပတိ အျဖစ္၎၊ ျပည္ေထာင္စု
အလုပ္သမား အဖြ႕ဲ ၊ လူမႈဖူလံုေရး အဖြ႕ဲ ၊ အမ်ိဳးသား အိုးအိမ္ အဖြ႕ဲ ၊ လူမႈ ဝန္ထမ္းအဖြ႕ဲ ႏွင့္ အမ်ိဳးသား လူငယ္ ေကာင္စီ မ်ားတြင္
ဥကၠ႒ အျဖစ္၎၊ ျပည္ပသို႕ သြားေရာက္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြ႕ဲ အမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္ ျဖင့္၎၊ အဖြ႕ဲ ဝင္ အျဖစ္
ြ ္ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ သရဖူဆု ခ်ီးျမႇင့္ျခင္း ခံရသည္။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္တင
ျဖင့္၎၊ လိုက္ပါ ခဲ့ဖူးသည္။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တင ြ ္ ဗမာ့ စက္မႈလက္မႈ
ေကာင္စီ သဘာပတိ အျဖစ္၎၊ တကၠသိုလ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေကာင္စီ တြင္၎ တာဝန္ ထမ္း႐ြက္ခဲ့သည္။
ေဒၚဖာတီမာ (ဘီေအ) ႏွင့္ လက္ထပ္ခဲ့ၿပီး၊ သားႏွစ္ေယာက္ ထြန္းကားခဲ့သည္။ အမွတ္ (၁၆)၊ ေ႐ႊေတာင္ၾကားလမ္း ရန္ကုန္တင
ြ ္
ေနထိုင္သည္။

သံအမတ္ၾကီး မဟာသေရစည္သူ ဦးေဖခင္ (ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ ပထမ အဆင့္)
ပင္လံုစာခ်ဳပ္ျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းခဲ့သူ
(၂၇ ဩဂုတ္ ၁၉၁၂- ၂၅ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၀ဝ၄)
မႏၱေလးတိုင္း ေပ်ာ္ဘယ
ြ ္ျမိဳ႕ ဆြမ
ဲ ွန္ေက်းရြာ ဇာတိျဖစ္သည္။ အေဖ ဦးေအေအခန္း(ေခဦးဘိုကေလးႏွင့္ အမိ
ေဒၚတုတ္တို႔မွ ဖြားျမင္သည္။ ၁၉၁၂ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ ၂၇ ရက္ (သကၠရာဇ္ ၁၂၄၇ ခုႏွစ္ဝါေခါင္လျပည့္ေန႔)တြင္
ဖြားျမင္သည္။ ဆြမ
ဲ ွန္ရာြ အေျခခံဘာသာေရး စာသင္ေက်ာင္းတြင္ အူရဒူစာေပ စတုတၳတန္းေအာင္သည္အထိ
သင္ယူခဲ့သည္။ ေပ်ာ္ဘယ
ြ ္ျမိဳ႔ (Weseyarn) အဂၤလိပ္ျမန္မာ အလယ္တန္းေက်ာင္းမွ သတၱမတန္းေအာင္သည္။
၁၉၃၀-၃၁ တြင္ မႏၱေလး (Kelly) အထက္တန္းေက်ာင္းမွ ၁၀ တန္း ေအာင္သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ B.A.,B.L.
ဘြဲ႔ရသည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ပဲခူးေဆာင္တင
ြ ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္အတူ အေဆာင္ေနခဲ့သည္။
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ ဘြဲ႔ရၿပီးေနာက္ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ေခ်ာက္ေရနံေျမ၌ အလုပ္သမားဝန္ေထာက္အျဖစ္
ေနာက္တန္းတြင္ ယာဘက္ ဒုတိယေျမာက္ရပ္ေနသူသည္ ဦးေဖခင္ျဖစ္သည္။
၁၉၄၆ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ဖဆပလ(ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရး ျပည္သူ႔လတ
ြ ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႔ခ်ဳပ္) ေရႊတိဂံုအလယ္ပစၥယံ
ညီလာခံသို႔ ဗမာမြတ္စလင္ ကြန္ဂရက္(ဗမက) ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္တက္ေရာက္ခဲ့သည္။
ထိုစဥ္က အဂၤလိပ္တို႔၏စကၠဴျဖဴစာတမ္းအရ ျမန္မာျပည္ကို လြတ္လပ္ေရးေပးရာတြင္ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားကို

ခ်န္လွပ္ထားခဲ့ရန္အစီအစဥ္ကို တိုက္ဖ်က္လိုသျဖင့္ ညီလာခံတင
ြ ္ ဦးေဖခင္က ျမန္မာ့လတ
ြ ္လပ္ေရးၾကိဳးပမ္းရာ၌
ရွမ္းျပည္အပါအဝင္ ေတာင္တန္းေဒသမွလူမ်ိဳးစုအားလံုး၏ စည္းလံုးညီညြတ္မႈ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ေသာေၾကာင့္
“ေတာင္တန္းနယ္ေဒသႏွင့္ ျမန္မာျပည္မ ပူးေပါင္းေရး”အဆိုတစ္ရပ္ကို တင္သင
ြ ္းခဲ့သည္။

ဦးေဖခင္သည္ ဖဆပလအဖြ႕ဲ ခ်ဳပ္ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔ဝင္၊ ဖဆပလအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ ေတာင္တန္းနယ္ေဒသဆိုင္ရာ

အတြင္းေရးမႉး တာဝန္မ်ားထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ျဖစ္ေပၚလာေရးအတြက္ အဓိကက်ေသာအခန္းက႑မွ
ပါဝင္လႈပ္ရွားခဲ့သည္။ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္သို႔ ဖဆပလအမတ္အျဖစ္ ေပ်ာ္ဘယ
ြ ္ျမိဳ႕နယ္မွ
ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္းခံရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ား က်ဆံုးျပီးေနာက္
သခင္ႏုဦးေဆာင္ေသာ အစိုးရအဖြဲ႔တင
ြ ္ ဝန္ၾကီးတစ္ဦးအျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။
၁၉၄၇ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ပါကစၥတန္နိုင္ငံေပၚေပါက္လာရာ ထိုႏိုင္ငံသို႔ ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာ သံအမတ္ၾကီးအျဖစ္ ပထမဆံုး
ေစလႊတ္ျခင္းခံရသည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံ၊ လာအိုႏိုင္ငံ၊ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံ၊ ရုရွားႏိုင္ငံ၊ ခ်က္ကုစ
ိ လို
ဗားကီးယားႏိုင္ငံ၊ ပိုလန္ႏိုင္ငံ၊ မေလးရွားႏိုင္ငံ၊ စင္ကာပူႏိုင္ငံတို႔တင
ြ ္ သံအမတ္ၾကီးအျဖစ္ ၂၅ ႏွစ္ၾကာ
တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တင
ြ ္ အျငိမ္းစားယူခဲ့သည္။
လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ ပထမဆံုးထုတ္ျပန္သည့္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္စာရင္း (Honours List)) တြင္

မဟာသေရစည္သူဘဲ႔ႏ
ြ ွင့္ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇြန္လ ၇ ရက္တင
ြ ္ ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ပထမဆင့္ ခ်ီးျမွင့္ခံရသည္။
၁၉၄၅ ခုႏွစ္မွစျပီး ဗမာ့မတ

ြ ္စလင္ကန
ြ ္ဂရက္(ဗမက)တြင္ ဆရာၾကီးဦးရာဇတ္၊ ဦးခင္ေမာင္လတ္တို႔ႏွင့္
ပါဝင္ေဆာင္ရက
ြ ္ခဲ့သည္။ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္တင
ြ ္ နာယကၾကီးအျဖစ္ ေဆာင္ရက
ျမန္မာမြတ္စလင္အမ်ိဳးသားေရးရာအဖြဲ႔ခ်ဳပ္တင
ြ ္ ဦးေသွ်ာင္နာယကၾကီးအျဖစ္လည္း ေဆာင္ရက
အမ်ိဳးသားညီလာခံတင
ြ ္ အနာဂတ္ျမန္မာျပည္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေရးဆြေ
ဲ ရးအတြက္ အျခားဖိတ္ၾကားသင့္သည
့္ပုဂၢိဳလ္မ်ား အစုအဖြဲ႔တင
ြ ္ အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ တက္ၾကြစာြ ေဆာင္ရက
ြ ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံစာေပႏွင့္ စာနယ္ဇင္းဗဟိုအဖြဲ႔က
က်င္းပသည့္ စာဆိုေတာ္ေန႔အခမ္းအနား၏ ဂုဏ္ျပဳကန္ေတာ့ခံ သက္ၾကီးစာေပပညာရွင္ၾကီး တစ္ဦးျဖစ္ခဲ့သည္။
ျပဳစုခဲ့သည့္ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားမွာ ကိုယ္ေတြ႔ပင္လံု၊ Pinlon An Inside Story ဖဆပလေရႊတိဂံုညီလာခံ၊
ပင္လံုစာခ်ဳပ္မ်ိဳးေစ့၊ ဘက္မလိုက္ဝါဒႏွင့္ ဗမာျပည္ တို႔အျပင္ အဂၤလိပ္ျမန္မာႏွစ္ဘာသာျဖင့္ ေဆာင္းပါးမ်ားလည္း
ေရးသားခဲ့ပါသည္။ မဟာသေရစည္သူ ဦးေဖခင္(နိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ ပထမအဆင့္)ေရးသားသည့္
“ကိုယ္ေတြ႔ပင္လံု”စာအုပ္တင
ြ ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ အပါးေတာ္ျမဲ အတြင္းဝန္ေဟာင္း ဗိုလ္ထန
ြ ္းလွ
(တကၠသိုလ္ေနဝင္းက ဤသို႔ အမွာစာေရးေပးထားပါသည္။ “ဦးေဖခင္ေရးသားထားသည့္အတိုင္း
ပင္လံုျမိဳ႕သို႔ေရာက္ျပီးကာမွ အေျခအေနမေသမခ်ာျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ စိတ္ပ်က္လာရာမွ
ရန္ကုန္ျပန္ေတာ့မည္ဆိုကာ ကြ်န္ေတာ့္အားေလယာဥ္ပ်ံ မွာယူခိုင္းပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဦးေဖခင္ႏွင့္က်ြ န္ေတာ္
တိုင္ပင္ျပီး ေလယာဥ္မမွာေသးဘဲ တစ္ဖက္ကလူမ်ိဳးစုေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ၾကိဳးစားစည္းရံုးရင္း
တစ္ဖက္ကလည္းဗိုလ္ခ်ဳပ္အား ရန္ကုန္မျပန္ရန္ ေဖ်ာင္းဖ်ေျပာဆိုခဲ့မႈေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ စိတ္ေျပျပီး မျပန္ဘဲ
ပင္လံုမွာဆက္ေနရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါသည္။
အကယ္၍သာ ကြ်န္ေတာ္တို႔က ဗိုလ္ခ်ဳပ္စိတ္ေျပရန္ ေဖ်ာင္းဖ်ေျပာဆိုျခင္းမျပဳႏိုင္ပါက ယေန႔သမိုင္းဝင္ပင္လံု

စာခ်ဳပ္သည္ အေကာင္အထည္ ေပၚလာစရာအေၾကာင္း မရွိရံုမက ျမန္မာနိုင္ငံသမိုင္းသည္လည္း
တစ္မ်ိဳးတစ္ဖံုျဖစ္သာြ းကာ ျဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕တို႔ အၾကိဳက္ျဖစ္သာြ းမည္မွာ ေသခ်ာသည္ဟု
ဆိုႏိုင္ပါသည္။” ကိုယ္ေတြ႔ပင္လံု။ ၁၉၉၀။ တ- ၾကိမ္။ စာ၁၉။

၁၉၅၀ ခုႏွစ္က ကုလသမၼဂၢ အေရးေပၚအစည္းအေ၀းတစ္ခုတင

ြ ္ ဦးေဖခင္ကိုေတြ႕ရစဥ္
အိႏၵိယ ကာကြယ္ေရး၀န္ၾကီး V. K. Krishna Menon (၀ဲ) -ေမးေထာက္စကားေျပာေနသူ (ယာ) မွာ ကုလသမၼဂၢ

ျမန္မာႏိုင္ငံကိုယ္စားလွယ္ ဦးေဖခင္ျဖစ္သည္။
ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ (ေခါင္းေပါင္း)၊ ဆာေမာင္ၾကီး (ေခါင္းေပါင္း)၊ ဦးခ်န္ထန

ြ ္း၊ ဗိုလိခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ဦးစိန္ (အတြင္း၀န္)၊
ဦးေဖခင္၊ သခင္ျမ။

ပင္လံုစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း လူထုအားေဟာေျပာစဥ္။

(ေရွ႔ဆံုး အလယ္တင
ြ ္ထိုင္ေနသူ ဦးေဖခင္)

ေဇယ်ေက်ာ္ထင္ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္
ျမန္မာရာဇ၀င္ဟူေသာ ေ၀ါဟာရအစား ျမန္မာသမိုင္းဟူေသာ စကားကို ပထမဆံုးအသံုးျပဳသည့္ သမိုင္းပညာရပ္

ာအုပ္ ျပဳစုသူေလာကထိပ္ပန္မင္စာကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ သုေတသနျပဳတင္ျပသူ
(၂၇ ဒီဇင္ဘာ ၁၉၁၅ - ၇ ဇန္န၀ါရီ ၁၉၇၀)
ပ်ဥ္းမနာျမိဳ႕ေန၊ ရြာေကာက္ရပ္ဇာတိျဖစ္သည္။ ၁၉၁၅ ခု ဒီဇင္ဘာ ၂၇ ရက္ တနလၤာေန႔တင

ြ ္ ဖြားျမင္သည္။ အဖ
ေက်ာင္းဆရာ ဦးဟိန္၊ အမိ ေဒၚေစာရင္ျဖစ္သည္။ အမည္ရင္းမွာ ဘရွင္ျဖစ္သည္။ အရဗီအမည္မွာ
မုဟမၼဒ္ဒါ၀ူဒ္ျဖစ္သည္။ ၁၉၃၃-၃၈ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ယုဒသန္ေကာလိပ္၌ ပညာသင္ၾကားသည္။ ၁၉၃၈
ြ ္ အေရွ႕တိုင္းရာဇ၀င္ဂုဏ္ထူးတန္းေအာင္ျမင္ျပီး ၀ိဇၨာဂုဏ္ထူးဘြ႕ဲ ရသည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္
အေရွ႕တိုင္းရာဇ၀င္ဌာနတြင္ နည္းျပအျဖစ္ စတင္အမႈထမ္းသည္။ ၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္တင
ြ ္ လက္ေထာက္ကထိကရာထူး
တိုးျမွင့္ခံရသည္။
၁၉၄၂-၄၃ တြင္ ဂ်ပန္ေခတ္ အာရွလူငယ္အစည္းအရံုး၊ ဥာဏဗလတာ၀န္ခံ၊ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္တင

ြ ္
မာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္၌ ဗိုလ္ၾကီး၊ တပ္မေတာ္ပညာေရးအရာရွိ၊ ပဲခူးစံျပတပ္မေတာ္သမိုင္းနည္းျပႏွင့္
ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ တိုင္း(၄) မွပါ၀င္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၅-၅၆ တြင္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္၌ ဗိုလ္မႉး၊ အဂၤလန္တင
ြ ္ စစ္သံမႉး၊
ဒုတိယဗိုလ္မႉးၾကီးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၀ မွ ၇၀ တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္းေကာ္မရွင္
ဆပ္ေကာ္မရွင္(ခ) လယ္ေခတ္(ေအဒီ၁၃၆-၁၇၅၂) က်မ္းျပဳအရာရွိအျဖစ္ ေဆာင္ရက
ြ ္ခဲ့သည္။ ဗိုလ္မႉးဘရွင္သည္
ျမန္မာႏိုင္ငံသုေတသနအသင္း အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ (၁၉၆၅-၆၉)၊ ျမန္မာစာ ေကာ္မရွင္အဖြ႕ဲ ၀င္၊ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္
ဘြဲ႔လန
ြ ္သင္တန္းမ်ားတြင္ အထူးကထိက တာ၀န္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ အစၥလာမ
သာသနာေရးရာေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္(၁၉၅၆-၁၉၇၀)အျဖစ္ ေဆာင္ရက
ဗိုလ္မႉးဘရွင္သည္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားဘာသာစကားအခ်ဳိ႕နွင့္ မြန္ခမာ၊ တိဘက္ျမန္မာ၊ ရွမ္းတရုတ္ႏွင့္

အိႏၵိယဘာသာစကားတို႕ကို ေလ့လာလိုက္စားခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္အေရးအသားႏွင့္ အေျပာအဆိုကၽြ မ္းက်င္မႈမွာ
ႏိုင္ငံတကာပညာရွင္အဆင့္ကို ေကာင္းစြာမီသည္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘ၀ကပင္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာႏွင့္
သူရိယသတင္းစာတို႔၏ ယုဒသန္ေကာလိပ္သတင္းေထာက္၊ ]ျခင္’လက္ေရး စာေစာင္အယ္ဒီတာ၊ ေကာလိပ္မဂၢဇင္း၊
ျမန္မာပိုင္းအယ္ဒီတာအျဖစ္ ေဆာင္ရက
ြ ္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၇ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ေက်းလက္ျပဳျပင္ေရးအတြက္ "Socrate at

School"ကို ေခတ္သစ္မာဃ} အမည္ျဖင့္ ဘာသာျပန္ဆိုထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္တင

ြ ္ ေက်းလက္ျပဳျပင္ေရး
စာေစာင္ကို ေဒါက္တာေဂ်၊ အာရ္ အန္ဒရပ္၊ ဦးသာဆိုင္တို႔ႏွင့္အတူ ပူးတြေ
ဲ ရးသားခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ျမ၀တီ၊ ေငြတာရီ၊
ရႈမ၀ မဂၢဇင္းစသည့္ စာနယ္ဇင္းမ်ားတြင္ စာေပ၊ သမိုင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ
သုေတသနစာတမ္း၊ ေဆာင္းပါးမ်ားကို ေရးသားခဲ့သည္။ ဲJBRSႏွင့္ Working People Daily တုိ႔တင
ြ ္လည္း
အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ စာတမ္းေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားခဲ့သည္။
ဗိုလ္မႉးဘရွင္သည္ စံေမာင္၊ သုေတသီ၊ ဗိုလ္မႉးဥာဏ၊ တိုင္း ၄ ရဲေဘာ္ေဟာင္း၊ ေမာင္ပင္တည္၊ ကင္းေထာက္ေမာင္၊

၀ရီးစံ၊ ဒုဗိုလ္မႉးၾကီး ဘရွင္၊ ဦးဘရွင္ဟူေသာ ကေလာင္အမည္မ်ားျဖင့္လည္း စာေပေရးသားခဲ့သည္။
ဗိုလ္မႉးဘရွင္ဟူေသာ ကေလာင္အမည္ကို လူသိမ်ားထင္ရွားသည္။
ဗိုလ္မႉးဘရွင္သည္ ျမန္မာ့စယ
ြ ္စံုက်မ္းတြင္ ဦးဘရွင္ဟူေသာ အမည္ျဖင့္ တိုင္းသားမ်ားအေၾကာင္း ေရးသားခဲ့သည္။
ကခ်င္လူမ်ဳိး(တြ၁
ဲ ၊ စာ၁၅)၊ ကယားလူမ်ဳိး(တြဲ၁၊ စာ၇၃)၊ ကရင္လူမ်ဳိး (တြ၁
ဲ ၊ စာ၁၅၂)၊ ေကာလူမ်ဳိး(တြ၁
ဲ ၊ စာ၂၆၆)၊
ခမာလူမ်ဳိး(တြ၂
ဲ ၊ စာ၂၄၈)၊ ခါစီလူမ်ဳိး(တြ၂
ဲ ၊ စာ၂၈၇)၊ ခႏၲီးရွမ္း(တြ၂
ဲ ၊ စာ၃၂၃)၊ ခ်င္းလူမ်ဳိး(တြဲ၂၊ စာ၃၈၉)၊
နီဂတိုလူမ်ဳိး(တြ၆
ဲ ၊ စာ၁)၊ ပကု(တြ၆
ဲ ၊ စာ၁၉၉)၊ ပေဒါင္လူမ်ဳိး(တြ၆
ဲ ၊ စာ၂၂၆)၊ ပေလာင္ႏွင့္ပေလး(တြ၆
ဲ ၊ စာ၂၆၁)၊
ပိုးကရင္(တြဲ၆၊ စာ၃၈၉)၊ ပ်ဴလူမ်ဳိး(တြဲ၇၊ စာ၉၀-၉၄)၊ ျမန္မာနိုင္ငံတိုင္းရင္းဘာသာမ်ား (တြ၁
ဲ ၀၊စာ၁၃၁)၊
ျမန္မာလူမ်ဳိး(တြဲ၁၀၊ စာ၃၃၇-၃၅၃)၊ ရွမ္းလူမ်ဳိး (တြ၁
ဲ ၁၊ စာ၃၆၉-၄၀၈) တို႔ကို ျပဳစုေရးသားခဲ့သည္။
ဗိုလ္မႉးဘရွင္သည္ ျမန္မာ့သမိုင္းသုေတသနနယ္ပယ္တင
ြ ္ထင္ရွားျပီး ကမာၻ့အဆင့္မီ ျမန္မာသုေတသနပညာရွင္တစ္ဦး
ျဖစ္သည္။ ေခတ္ေဟာင္းျမန္မာ့သမိုင္း ပါရဂူတစ္ဦးျဖစ္သည့္ ပါေမာကၡ G.H. Luce ကိုယ္တိုင္က အထူးခြၽန္ဆံုးေသာ
ျမန္မာ့သမိုင္းပညာရွင္၊ ျမန္မာေက်ာက္စာပညာရွင္တစ္ဦးအျဖစ္ ယံုၾကည္စိတ္ခ် အားထားခဲ့သည္။
ဗိုလ္မႉးဘရွင္သည္ စစ္ျပီးေခတ္တပ္မေတာ္၌ ဆက္လက္အမႈထမ္းေနစဥ္ ] ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သမိုင္း}

စာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့သည္။ ဗိုလ္မႉးဘရွင္ ဘီေအ(ဂုဏ္ထူး)အမည္ျဖင့္ ေရးသည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၀
ရက္တင
ြ ္ ေရးသားျပီးစီးခဲ့သည္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံလတ
ြ ္လပ္ေရးရသည့္ေန႔တင
ြ ္ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။
ထိုစာအုပ္သည္ ေနာင္အခါ တကၠသိုလ္၀င္တန္း၌ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္အျဖစ္ ျပဌာန္းျခင္း ခံရသည္။ ထိုစာအုပ္သည္
ျမန္မာရာဇ၀င္ဟူေသာ ေ၀ါဟာရအစား “ျမန္မာ့သမိုင္း”ဟူေသာစကားကို ပထမဆံုး အသံုးျပဳသည့္
သမိုင္းဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ စာအုပ္တစ္အုပ္ျဖစ္သည္။
ထိုစာအုပ္တင
ြ ္ ေရွးေဟာင္းျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ျမိဳ႕စားရြာစား ဘုရင္ေခတ္( ၁၀၀၀ မွ ၁၈၂၄ထိ)၊
အရင္းရွင္စနစ္၀င္ေခတ္(၁၈၂၄မွ ၁၈၄၅ထိ)၊ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ေခတ္(၁၉၄၅) ဟူ၍အခန္းၾကီး ၄
ခန္းခြျဲ ခားကာ အျမင္သစ္ျဖင့္ ျပဳစုတင္ျပထားသည္။ ၁၉၄၅ ခု ပဥၥမ အၾကိမ္ထုတ္စာအုပ္တင
ြ ္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္
အေရွ႕နိုင္ငံသမိုင္း ပါေမာကၡေဟာင္းဆရာၾကီး လုစ္၏ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားထားေသာ ထင္ျမင္ခ်က္၊
သက္ၾကီးတကၠသိုလ္ ျမန္မာဘာသာပါေမာကၡ ဦးသက္တင္၊ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွ ဗိုလ္မႉးႀကီးေက်ာ္ေဇာ၏
ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ထိုစဥ္က ႏိုင္ငံေတာ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ သခင္ႏု၏နိဒါန္း၊ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ဗဟိုစစ္ဌာနခ်ဳပ္မွ
ဗိုလ္မႉးဘရွင္၏ အခ်ီးတို႔ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။
စာအုပ္အဖြင့္တင
ြ ္ တင္ၾကိဳသိရွိထားေစလိုေသာ အခ်က္မ်ားဟူေသာေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ဗိုလ္မႉးဘရွင္က ရာဇ၀င္ႏွင့္သမိုင္းကို
ဤသို႔ ခြျဲ ခားရွင္းျပထားပါသည္။
ရာဇ၀င္ႏွင့္ သမိုင္း
ယခင္က ရာဇ၀င္ဟု ေခၚေသာစကားကို ယခု ႏိုင္ငံသမိုင္းဟု သံုးစြၾဲ ကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သမိုင္းကို မသင္ၾကားမီ

ထိုသမိုင္းဟူေသာ စကား၏ ဆိုလိုရင္းသေဘာကို နားလည္ထားရန္ အေရးၾကီး၏။ ေရွးကေရးခဲ့ေသာ

ရာဇ၀င္စာအုပ္တို႔တင
ြ ္ မင္းေျပာင္းမင္းလႊ၊ဲ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္၊ နန္းတြင္းအျဖစ္အပ်က္မ်ား၊ မင္း၏ ေဆြစဥ္မ်ဳိးဆက္မ်ား၊
တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ စစ္မက္မ်ားႏွင့္ သာသနာထြန္းကားပံုမ်ား စသည္တို႔ကိုမူတည္၍ ေရးသားထားခဲ့ၾကသည္။ သို႔ျဖစ္၍
ရာဇ၀င္ပညာဆိုလွ်င္ အထက္ပါအေၾကာင္းရပ္မ်ားကို ေလ့လာေသာ ပညာျဖစ္သည္ဟု ယူဆခဲ့ၾကသည္။ ဤမွ်ျဖင့္
ရာဇ၀င္ပညာ၏သေဘာမွာ မျပည့္စံုေသးေပ။ သို႔ျဖစ္၍ အနက္သေဘာ ပိုမိုက်ယ္၀န္းသည့္
ႏိုင္ငံသမိုင္းဟူေသာစကားသို႔ ေျပာင္းလႊသ
ဲ ံုးျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံသမိုင္းဆိုသည္မွာ။ ။
သမိုင္းဟူေသာစကားမွာ ျဖစ္ခဲ့သည့္အေၾကာင္းစဥ္ဟု ဆိုရေပမည္။ ဘုရားသမိုင္း၊ ျမိဳ႕သမိုင္း၊
ထင္ေပၚေသာေတာင္သမိုင္းစသည္ျဖင့္ သမိုင္းဆိုေသာစကားကို သံုးၾကသည္။ ႏိုင္ငံသမိုင္းဆိုလွ်င္ ႏိုင္ငံတစ္ခု၏
ျဖစ္ခဲ့သည့္ အေၾကာင္းအစဥ္ပင္ျဖစ္ေပသည္။ ႏိုင္ငံ၏ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာ အေၾကာင္းစဥ္မ်ားတြင္ မည္သည့္အရာမ်ား
ပါ၀င္သနည္း။ ဤစကား၌ႏိုင္ငံ၏ အဓိပၸါယ္ကို နားလည္ရန္လိုေသးသည္။ နိုင္ငံဆိုရာ၌ နယ္နိမိတ္အားျဖင့္
သတ္မွတ္ထားေသာ ေျမျပင္က်ယ္၊ ကြၽန္း၊ ေတာေတာင္တို႔ျဖစ္သည္ဟု ဆို႐ံုမွ်ႏွင့္ အဓိပၸါယ္မျပည့္စံုေသး။ ႏိုင္ငံဆိုလွ်င္
ထိုနယ္နိမိတ္အတြင္းရွိ ေျမျပင္က်ယ္ႏွင့္တကြ ထိုေဒသတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ လူမ်ားကိုပါပူးတြ၍
ဲ
နားလည္ရန္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံသမိုင္းဟုဆိုလွ်င္ ထိုႏိုင္ငံရွိလူမ်ား၏ ေရွးကျဖစ္ခဲ့သည့္ အေၾကာင္းစဥ္ကုိ
ေဖာ္ျပထားေသာ အေၾကာင္းသာျဖစ္ရခ်ိမ့္မည္။ လူတို့သည္ ကမာၻဦးမွစ၍ တစ္ဆင့္ျပီးတစ္ဆင့္
ေျပာင္းလဲ၍လာၾကသည္။ သို႔ေျပာင္းလဲရာတြင္ နိုင္ငံတစ္ခုအတြင္း၌ လူမ်ား၏ေျပာင္းလဲမႈသည္ အျခားႏိုင္ငံရွိ
လူမ်ား၏ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ မတူေပ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ လူမ်ားသည္ တစ္ဆင့္ျပီးတစ္ဆင့္
မည္သို႔ေျပာင္းလဲလာသနည္း။ ထိုသို႔ ေျပာင္းလဲလာရပံုကို ေလ့လာလိုက္စားျခင္းပင္လွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းကို
ေလ့လာျခင္းျဖစ္ရေပမည္။ ဟူ၍ျဖစ္သည္။
ဗိုလ္မႉးဘရွင္၏ထင္ရွားေသာ အေကာင္းဆံုးသုေတသနလက္ရာစာအုပ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္းေကာ္မရွင္က ၁၉၆၂

ြ ္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္ Lokahteikpan ေလာကထိပ္ပန္} စာအုပ္ျဖစ္သည္။ ေရွးေဟာင္းမြန္၊
ေရွးေဟာင္းျမန္မာ အကၡရာအေရးအသားႏွင့္ပတ္သက္ျပီး အလြန္အားထားရေသာ အေရးပါသည့္စာအုပ္ျဖစ္သည္။
ထိုစာအုပ္တင
ြ ္အခန္း ၅ ခန္း ခြျဲ ခားတင္ျပထားသည္။ အခန္း ၁ တြင္ ေလာကထိပန္ဂူဘုရား၏ သမိုင္းအက်ဥ္းႏွင့္
ဗိသုကာလက္ရာပံုစံကို ေဖာ္ျပထားသည္။ အခန္း ၂ ႏွင့္ ၃ တြင္ ဂူဘုရားနံရံရွိပန္းခ်ီရုပ္ပံုမ်ားနွင့္
စာေပအကၡရာအေရးအသား ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပထားသည္။ အခန္း ၄ တြင္မင္စာမ်ားကို
ေခတ္ျမန္မာအကၡရာ၊ ေရာမအကၡရာမ်ားႏွင့္ ဖလွယ္၍ တင္ျပထားသည္။ အခန္း ၅ တြင္
အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္ဆိုခ်က္မ်ား ပါ၀င္သည္။ ေနာက္ဆက္တအ
ဲြ ျဖစ္ ရွင္းလင္းခ်က္မ်ား၊ ေရွးေဟာင္းမြန္စကား
ေ၀ါဟာရမ်ား၊ သရုပ္ေဖာ္ပံု၊ ဓာတ္ပံုမ်ား၊ ေျမပံုမ်ားျဖင့္ စနစ္တက် ျပဳစုေဖာ္ျပထားသည့္ သုေတသနလက္ရာ ျဖစ္သည္။
စာေပသုေတသီသို႔ လက္ကိုင္ျပဳကိုးကားရာစာအုပ္ ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္မႉးဘရွင္၏ ၾကိဳးပမ္းမႈျဖင့္
ေလာကထိပ္ပန္မင္စာစာအုပ္ၾကီး တခမ္းတနားထြက္ေပၚခဲ့သည့္အတြက္ ထိုမင္စာမ်ားကို ပို၍လူသိမ်ားလာရပါသည္။
ထိုစာအုပ္နွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေခတ္ျပိဳင္ျမန္မာ့သမိုင္းပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဆရာၾကီးေဒါက္တာသန္းထြန္းက ၂၀၀၂ ခု

ၾသဂုတ္လထုတ္ အေတြးအျမင္စာစဥ္ ၁၅၆ တြင္ ] ျမန္မာသမိုင္းအဖြဲ႔ႏွင့္ ထုတ္ေ၀ျပီး ထုတ္ေ၀မည့္က်မ္းမ်ား}
ေဆာင္းပါးတြင္ ဤသို႔ ခ်ီးက်ဴးထားပါသည္။
ဘရွင္၊ ေလာကထိပ္ပန္၊ ၁၉၆၂
ေလာကထိပ္ပန္ဟုေခၚေနၾကတဲ့ ဂူဘုရားငယ္တစ္ဆူဟာ ပုဂံေရႊဆံေတာ္ဘုရားေျမာက္ဘက္ မနီးမေ၀းမွာရွိပါတယ္။

ဂူနံရံမွာ ေရွးမြန္ဘာသာ၊ ေရွးျမန္မာဘာသာႏွင့္ စာတမ္းထိုးထားတဲ့ ဇာတ္ငါးရာ၊ ပန္းခ်ီပံုေတြရွိတယ္။ ဒီလုိရွိတာကို
ဘယ္သူမွအေလးဂရုျပဳျပီး မေလ့လာခဲ့ဘူးပါ။ ၁၉၅၈ ေရာက္တဲ့အခါက်မွ အေရွ႕တိုင္းပညာ ပါေမာကၡ လုစ(္ G.H.

Luce)ႏွင့္ ဗိုလ္မႉးဘရွင္တို႔ ပုဂံေလ့လာေရးခရီးထြက္လာၾကတဲ့အခါက သတိျပဳမိေလ့လာမိၾကတယ္။

မြန္ႏွင့္ျမန္မာစာေတြကို အက်အနေလ့လာၾကျပီး ဗိုလ္မႉးဘရွင္က စာတစ္အုပ္အေနႏွင့္ ေရးသားထုတ္ေ၀ဖို႔
တာ၀န္ယူလိုက္ပါတယ္။ စာအုပ္က ၁၉၆၂ မွာ ပံုႏွိပ္ျဖန္႔ေ၀ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီစာအုပ္ဟာ ပုဂံအႏုပညာနွင့္
ဗိသုကာပညာကို က်မ္းျပဳသူက အက်ယ္တ၀င့္ ရွင္းလင္းတင္ျပထားတာကို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ သုေတသနတန္ဖိုး
အမ်ားၾကီးရွိတဲ့ တင္ျပခ်က္ျဖစ္လို႔ အားရႏွစ္သက္စရာရွိပါတယ္။ ေလာကထိပ္ပန္ဂူကို မြန္ေခတ္ဦး
ပံုစံလို႔သတ္မွတ္တယ္။ ရာဇကုမာရဲ႕ျမင္းကပါဂူေျပာက္ၾကီးနွင့္ ေခတ္ျပိဳင္( ခရစ္နွစ္ ၁၁၁၃) ျဖစ္ႏိုင္စရာရွိတယ္လို႔
ဆိုပါတယ္။ နံရံေဆးေရးကားေတြက ျမန္မာစာ၊ မြန္စာေတြကို အေသးစိတ္ရွင္းလင္းျပီး ျမန္မာစာေပရဲ႕အစကို
ေဖာ္ထုတ္ေပးတယ္။ ျမန္မာသမိုင္းအဖြဲ႔ရ႕ဲ ပထမစာအုပ္ပလ
ဲ ုိ႔ ဂုဏ္ယူႏိုင္ေလာက္ေအာက္ ပထမစြတ
ဲ ဲ့
စာအုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဟုသံုးသပ္ကာ ခ်ီးက်ဴးခဲ့ပါသည္။
ဗိုလ္မႉးဘရွင္သည္ ၁၉၇၀ ျပည့္ ဇန္န၀ါရီလ ၇ ရက္ညေန ၅ နာရီ မိနစ္ ၅၀ တြင္ ႏွလံုးေရာဂါျဖင့္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၌
ကြယ္လန
ြ ္သည္။ ကြယ္လန
ြ ္ခ်ိန္၌ ဇနီးေဒၚခင္ေမၾကီး(သတၲေဗဒကထိက)ႏွင့္ သားတစ္ဦး၊ သမီးေလးဦး က်န္ရစ္သည္။
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ျပန္ၾကားေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔ ဆက္ဆံေရး ဦးစီးဌာန (႐ံုးခ်ဳပ္)၊ စာတည္းအဖြ႕ဲ စုေဆာင္း ျပဳစုၿပီး ေ႐ႊဟသၤာ စာအုပ္တိုက္မွ
၂၀ဝ၈ ေဖေဖာ္ဝါရီမွာ ပထမအႀကိမ္ ထုတ္ေဝ ျဖန္႔ခ်ိခဲ့တဲ့ 'ႏွစ္ဆယ္ရာစု ျမန္မာ စာေရး ဆရာမ်ားႏွင့္ စာစုစာရင္း
(စတုတၳတဲြ)' ကေန "ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ (၁၉၁၄ - ၁၉၇၀)" ရဲ႕ အတၳဳပၸတၲိအက်ဥ္းနဲ႔ စာစုစာရင္းကို ျပန္လည္ ကူးယူ
ေဖာ္ျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁။ အမည္ရင္း - ဗိုလ္မွဴးဘရွင္၊
၂။ မိဘအမည္ - ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး ဦးဟိန္း + ေဒၚေစာရင္၊
၃။ ေမြးသကၠရာဇ္ - ၁၉၁၄၊
၄။ ေမြးဖြားရာေဒသ - ပ်ဥ္းမနားၿမိဳ႕၊
၅။ ကေလာင္အမည္ခမ
ဲြ ်ား - စံေအာင္၊ သုေတသီ၊ ဗိုလ္မွဴးဉာဏ၊ တိုင္း(၄)ရဲေဘာ္ေဟာင္း၊ ဦးဘရွင္၊ ဒု-ဗိုလ္မွဴးႀကီး
ဘရွင္၊ ေမာင္ပင္တည္၊ ဝရီစံ၊ ကင္းေထာက္ေမာင္။
ကိုယ္ေရးျဖစ္စဥ္
ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ကို ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး ဦးဟိန္း၊ ေဒၚေစာရင္တို႔မွ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္တင

ြ ္ ပ်ဥ္မနားၿမိဳ႕၌ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။
ဒုတိယ ကမာၻစစ္ မတိုင္ခင္တင

ြ ္ ဝိဇၨာတန္း၌ ေက်ာက္စာ၊ ပုဂံေခတ္ သမိုင္း သုေတသန၊ အေရွ႕တိုင္းရာဇဝင္
(ေရွးေဟာင္း)၊ ဥေရာပ-ၿဗိတိသွ် အင္ပါရာ စသည့္ ဘာသာတြမ
ဲ ်ားကို သမိုင္း (ဂုဏ္ထူး) ျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။
ေခတ္လယ္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးႏွင့္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ေက်ာက္စာ သမိုင္းတို႔ကို သုေတသန ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
ဒုတိယ ကမာၻစစ္အတြင္း၌ အေရွ႕အာရွ လူငယ္မ်ား အစည္းအ႐ံုးတြင္ ဉာဏဗလ တာဝန္ခံျဖစ္ခဲ့ၿပီ ဘီဒီေအေခတ္၌

ပညာေရး ဌာနတြင္ သမိုင္းဘာသာရပ္ကို သင္ျပခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရး တိုင္း(၄) တြင္ တာဝန္
ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ တပ္မေတာ္တင
ြ ္ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္ထိ ဒုတိယဗိုလ္မွဴးႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၅၇
ြ ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္း ေကာ္မရွင္သို႔ ကူးေျပာင္း တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

သမိုင္း ေကာ္မရွင္၌ က်မ္းျပဳ အရာရွိ အျဖစ္ ေဆာင္႐က

ြ ္ေနစဥ္ သမိုင္းတံခန
ြ ္ ဂ်ာနယ္တင
ြ ္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ
ႏွစ္ဘာသာတို႔ျဖင့္ သုေတသန စာတမ္းမ်ားကို ေရးသားခဲ့သည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ေလာကထိပ္ပန္ စာအုပ္ကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ပုဂံ ေရွးေဟာင္းေခတ္ မင္စာမ်ား

အေၾကာင္း ေဖာ္ျပေသာ ပုဂံမင္စာစု သုေတသနခရီး အစီရင္ခံစာ စာအုပ္ကို ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ စြယ္စံုက်မ္း၌
လူမ်ိဳးစု ဆိုင္ရာ၊ သမိုင္းဆိုင္ရာ အေၾကာင္း ေရးသားခဲ့သည္။
တကၠသိုလ္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး႐ံုးမွ ထုတ္ေဝေသာ ပညာပေဒသာ စာေစာင္၊ ဝိဇၨာႏွင့္ သိပၸံ တကၠသိုလ္ ျမန္မာစာ အသင္း၊
သတၲေဗဒ အသင္း၊ မြတ္စလင္ ေက်ာင္းသားမ်ား အသင္း စသည္တို႔မွ ထုတ္ေဝေသာ မဂၢဇင္းမ်ား၊ ေငြတာရီ၊
ပညာတန္ေဆာင္၊ လုပ္သားျပည္သူ ေန႔စဥ္ (အဂၤလိပ္-ျမန္မာ) သတင္းစာမ်ားတြင္လည္း သုေတသန ေဆာင္းပါးမ်ား
ေရးသားခဲ့သည္။
၁၉၇၀ ျပည့္၊ ဇန္နဝါရီလ ၇ ရက္ေန႔တင

ြ ္ ႏွလံုးေရာဂါျဖင့္ ကြယ္လန
ြ ္ခဲ့သည္။ မကြယ္လန
ြ ္မီက "အေနာ္ရထာအရင္က
ျမန္မာႏိုင္ငံ" စာအုပ္ကို ေနာက္ဆံုး ေရးသားခဲ့သည္။ ကြယ္လန
ြ ္ခ်ိန္တင
ြ ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္း ေကာ္မရွင္၌ အေစာပိုင္း
ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းက်မ္း ျပဳစု ေရးသားေနဆဲ ျဖစ္သည္။
ဗိုလ္မွဴးဘရွင္သည္ သင့္ဘဝ၊ ေငြတာရီ၊ ျမဝတီ၊ စစ္ပညာဂ်ာနယ္၊ ပညာပေဒသာ၊ ပညာေလာက၊ ပညာတန္ေဆာင္

ယဥ္ေက်းမႈ စာေစာင္၊ ေခတ္ေၾကးျမင္ ႏွစ္လည္ မဂၢဇင္း၊ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ သတၲေဗဒ ႏွစ္ပတ္လည္ စာေစာင္ႏွင့္
အျခားေသာ မဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသား ခဲ့ပါသည္။
ဗိုလ္မွဴး ဘရွင္ ေရးသား ျပဳစုခဲ့ေသာ စာအုပ္မ်ား
၁။ အေရွ႕အာရွစစ္ႀကီးႏွင့္ သေဘာတူညီမႈ အက်ိဳးခံစားေရး စနစ္ ၁၉၄၄

၂။ ဥေရာပ စီးပြားေရး ရာဇဝင္ (ပထမပိုင္း) ၁၉၄၅
၃။ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သမိုင္း ၁၉၅၆
၄။ ျပည္သူ႔ေရးရာ (ပထမတြဲ) ၁၉၆၀
၅။ အစၥလာမ္ျဖစ္စဥ္သမိုင္း ၁၉၆၀
၆။ ေလာကထိပ္ပန္ (အဂၤလိပ္ဘာသာ) The Lokahteinpan ၁၉၆၂
၇။ ပုဂံမင္စာ သုေတသန လုပ္ငန္း၊ ပထမ၊ ဒုတိယ တတိယခရီးတို႔၏ အစီရင္ခံစာ ၁၉၆၄
၈။ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ လူမႈေရးဆိုင္ရာ သမိုင္းစာတမ္း ၁၉၆၈
၉။ အေနာ္ရထာ အရင္က ျမန္မာႏိုင္ငံ ၁၉၇၁
===========================================

ဆရာခ်ယ္ နိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ဘဲ႔ြ (ပထမဆင့္)(ခရစ္ ၁၉၁၃ - ၁၉၉၆)။ ။
ဆရာခ်ယ္ကို အဘဦးပု၊ အမိေဒၚဂြမ္းပံုတို႔က ၁၉၁၃ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔တင

ြ ္ ကန္႕ဘလူျမိဳ႕နယ္၊
ဝက္တိုးေက်း႐ြာ၌ ဖြားျမင္သည္။ဆရာခ်ယ္သည္ ၁၉၃၂ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ေရဦးျမိဳ႕မူလတန္း ဆရာ ျဖစ္သင္တန္းေက်ာင္းမွ
ဆရာျဖစ္စာေမးပြေ
ဲ အာင္ျမင္ျပီး ေ႐ႊဘိုျမိဳ႕နယ္ ကန္သာကုန္းေက်း႐ြာ ဆရာဦးညြန္႔၏ေက်ာင္းတြင္
လက္ေထာက္ဆရာအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္သည္။ ဒုတိယ ကမၻာစစ္မျဖစ္မီ တိုင္းရင္းသား
အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ားအား စုစည္းကာ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးႏွင့္ လက္တလ
ဲြ ်က္ အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕ ဆန္႔က်င္ေရးကို
ေဆာင္႐က
ြ ္သည္။ ဖက္ဆစ္တိုက္ဖ်က္ ေရးကာလတြင္ အေ႐ွ႔အာ႐ွတိုက္ လူငယ္မ်ား အစည္းအရံုးခြ၏
ဲ
အစုအဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ေဆာင္႐က
ြ ္ရင္း ဗိုလ္မႉးဗထူးဦးစီး ေသာ ဖက္ဆစ္တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔ A.F.O
ေ႐ႊဘိုခရိုင္တင
ြ ္လူ ထုစည္းရံုးေရးမႉးႏွင့္ ေထာက္လွမ္းေရးမႉးအျဖစ္ပါဝင္ေဆာင္႐က
ြ ္ သည္။ ဖ.ဆ.ပ.လ
အဖြ႕ဲ ခ်ဳပ္၏ေ႐ႊဘိုခရိုင္ဖ.ဆ.ပ.လ အဖြဲ႔တည္ေထာင္ရာတြင္ပါဝင္သည္။ ေ႐ႊဘိုခရိုင္ ေက်ာင္းဆရာ မ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊
ေ႐ႊဘိုျမိဳ႕မေက်ာင္းဆရာမ်ားအသင္း၊ ေ႐ႊဘိုခရိုင္ ေတာင္သူလယ္သမား အစည္းအရံုးတို႔ကို တည္ေထာင္ေဆာင္
႐ြက္သည္။ အလုပ္သမားအစည္းအရံုး မ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ဗမာႏိုင္ငံ) တြင္ အတြင္းေရးမႉး တာဝန္အထိေဆာင္႐က
ထို႔ျပင္ဗမာ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဗမာမြတ္စလင္ကန

ြ ္ဂရက္ (ဗ.မ.က) စတင္ တည္ေထာင္ရာတြင္ ပါဝင္ျပီး ၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွ
၁၉၅၈ခုႏွစ္အထိ ဗ.မ.က ဌာနခ်ဳပ္ ျပည္လံုးကြ်တ္ညီလာခံမ်ားတြင္ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးအျဖစ္
ႏွစ္စဥ္တာဝန္ေပးအပ္ျခင္း ခံရသည္။ ဆရာခ်ယ္သည္ ဖ.ဆ.ပ.လ အစိုးရလက္ထက္၁၉၅၆ ခုႏွစ္တင
ြ ္
ရမည္းသင္းေတာင္ပိုင္း လႊတ္ေတာ္အမတ္အျဖစ္ ေ႐ြး ေကာက္တင္ေျမွာက္ခံရသည္။ ေတာ္လွန္ေရးအစိုးရ
လက္ထက္တင
ြ ္ ဗဟိုကုန္သယ
ြ ္ေရး၌ အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ ၁၀ ႏွစ္ခန္႔ေဆာင္႐က
ြ ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ဖဲြ႔စည္းပံု
အေျခခံဥပေဒေရးဆြေ
ဲ ရး ေကာ္မရွင္တင
ြ ္ အဖြဲ႔ ဝင္အျဖစ္ပါဝင္သည္။ ရန္ကုန္တိုင္း ၾကားျဖတ္ေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ ပြဲ
က်င္းပေရးေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ခဲြ ဥကၠ႒အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ဒုတိ ယျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီအဆင့္ဆင့္
ေ႐ြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ပဲြ က်င္းပေရး ရန္ကုန္တိုင္းေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ခဲြ ဥကၠ႒ အျဖစ္လည္းေကာင္း ေဆာင္႐က
ြ ္သည္။
တတိယအႀကိမ္ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီ အဆင့္ဆင့္ေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ ပြတ

ဲ င
ြ ္ေပ်ာ္ဘယ
ြ ္ျမိဳ႔နယ္၊
မဲဆႏၵနယ္အမွတ္ ၂ မွ ျပည္သူ႔လႊတ္ ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ျခင္းခံရသည္။
စတုတၴအႀကိမ္ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္က ဆရာခ်ယ္အားပါတီစံုဒီမို ကေရစီ အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲက်င္းပေရး
ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ဝင္ အျဖစ္တာဝန္ ေပးအပ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ျငိမ္ဝပ္ပိျပားမႉတည္ ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔
အစိုးရလက္ထက္တင
ြ ္ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပဲြ က်င္းပေရးေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္
ဆက္လက္တာဝန္ေပးအပ္ခဲ့ရာ ကြယ္လန
ြ ္ခ်ိန္အထိထမ္းေဆာင္ခဲ့ သည္။
ဆရာခ်ယ္သည္ စာေရးဆရာတစ္ဦးျဖစ္ျပီး ဒုတိယကမၻာ စစ္မျဖစ္မီက ‘‘ေ႐ႊဥာဏ္ခ်ယ္ ” ကေလာင္

အမည္ျဖင့္ဝတၴဳတိုမ်ား ေရးသားသည္၊ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ဗမာ မြတစ
္ လင္တို႔၏ ေရွး ေဟာင္း အတၴဳပၸတၱိ စာအုပ္၊

စစ္ျပီးေခတ္တင
ြ ္တရုတ္ျပည္မွတိုင္း ျပည္၏ အ႐ွင္သခင္မ်ား စာအုပ္၊ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္တင
ြ ္ တရုတ္ျပည္ သူ႔သမၼတႏိုင္ငံ
အလုပ္သမားသမဂၢ ဥပေဒဘာသာျပန္စာအုပ္၊ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ကမၻာ့အလုပ္သမားသမဂၢ သမိုင္းစာအုပ္၊ ၁၉၉၀
ျပည့္ႏွစ္တင
ြ ္ တရားမွ်တေသာ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီ အေထြေထြ ေ႐ြးေကာက္ပႀဲြ ကီးသို႔ စာအုပ္တို႔ကို ပံုႏွိပ္ထတ
ု ္ေဝသည္။
ဆရာခ်ယ္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္ကေပးအပ္သည့္တာဝန္မ်ား ကို ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရက

ြ ္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္က
ခ်ီးျမွင့္သည့္ နိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ဘဲြ႔ (ပထမဆင့္)ကို ရရွိသည္။ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ဘဲြ႔ (ပထမဆင့္) ရရွိေသာ ဆရာခ်ယ္သည္
၁၉၉၆ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တင
ြ ္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၌ကြယ္လန
ြ ္သည္။ ဆရာခ်ယ္အား ရန္ကုနၿ္ မိဳ႔
ကန္ေတာ္ကေလး႐ွိ မြတ္စလင္ သခ်ၤိဳင္းတြင္ ျမႇဳပ္ႏွံထားသည္။
ျမန္မာ့စယ
ြ ္စံုက်မ္း စီဒီ႐မ
ြ ္ မွ ကူးယူေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ပသီဦးကုိုကုိေလး
ပသီဦးကုိကုိေလး(သမုိင္းသုေတသီ)၊ စာေရးဆရာ၊ စာေပလုပ္သားအဖြ႕ဲ ၀င္အမွတ္(၁၄၄၇)အား ၁၉၂၁-ခု

ဇြန္လ(၂)ရက္ ၾကာသပေတးေန႔တင
ြ ္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ စၾကာႏြယ္စဥ္ရပ္၌ အဘ ဦးစေလမန္၊ အမိ ေဒၚတီတုိ႔မွ
ေမြးဖြားခဲ့ပါသည္။ ေမြးခ်င္း(၁၀)ေယာက္အနက္မွ အႀကီးဆုံးသားျဖစ္ၿပီး မိဘ(၂)ပါးႏွင့္ ညီ(၁)ေယာက္၊
ညီမ(၈)ေယာက္မွ ခ်စ္ခင္မႈကုိ အျပည့္အ၀ ရရွိသူတစ္ဦးပင္ျဖစ္၏။
၁၉၃၅-ခုႏွစ္တင
ြ ္ ေကာလင္းၿမိဳ႕ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အလယ္တန္းေက်ာင္းမွ (၇)တန္းေအာင္ျမင္ၿပီး ၁၉၃၆-၃၇ ခုႏွစ္တင
ြ ္
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဘုန္းႀကီးလမ္းႏွင့္လတၳာလမ္းၾကား (ယခင္ ဖေရဇာ၊ ယခု အေနာ္ရထာလမ္း႐ွိ) ဆရာႀကီးဦးထြန္းဦး
အလြတ္ပညာသင္ေက်ာင္းမွ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ (၉)တန္းေအာင္ျမင္ၿပီး (၁၀)တန္းတက္ေနစဥ္ ၁၃၀၀-
ျပည့္အေရးေတာ္ပုံေပၚေပါက္လာ၍ ဖခင္မွ ျပန္လာေခၚေသာေၾကာင့္ ေကာလင္းသုိ႔ ျပန္ခဲ့ရသည္။
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္က်ဆုံးစဥ္ တစ္ႏိုင္ငံလုံး ေက်ာင္းသားသပိတ္တင
ြ ္
သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားတစ္ဦးအျဖစ္ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ၁၉၃၈-၃၉-၄၀ ႏွစ္မ်ားတြင္ တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး၀င္
သခင္လူငယ္မ်ားႏွင့္လက္တပ
ဲြ ါ၀င္ကာ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးလုပ္ရာ၌ ဗမာမြတ္စလင္ၿမိဳ႕ရြာကာကြယ္ေရးတပ္ဖ႕ဲြ
ဖြ႕ဲ စည္းရာ တပ္ဖ႕ဲြ ဒုေခါင္းေဆာင္၊ တပ္ဖ႕ဲြ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ တာ၀န္ေပးအပ္ျခင္းခံခဲ့ရၿပီး ဗမာ့လက္႐ုံးတပ္၏
မဟာမိတ္အျဖစ္ႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးကုိ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။
၁၉၄၂-ခုႏွစ္ ဂ်ပန္မ်ား ေကာလင္းသိမ္းၿပီးစဥ္ (B.I.A)တပ္ဦးကုိ ရဲေဘာ္သုံးက်ပ္၀င္ ဗုိလ္ဘုန္းျမင့္ေရာက္႐ွိလာၿပီး

ၿမိဳ႕မ်က္ႏွာဖုံးလူႀကီးမ်ားႏွင့္ လူငယ္မ်ားကုိေခၚယူကာ ၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတပ္ဖ႕ဲြ ႏွင့္ မီးသတ္တပ္ဖ႕ဲြ ဖြ႕ဲ စည္းရာ၌
မီးသတ္ဗုိလ္အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ အုပ္စု(၂)၏ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္လည္းေကာင္း တာ၀န္ယူရသည္။
၁၉၄၃-ခုႏွစ္ မဟာမိတ္တပ္မ်ားျပန္လည္ထုိးစစ္ဆင္လာစဥ္ ဒုတိယအႀကိမ္ စစ္ေျပးဘ၀ျဖင့္ ကန္႔ဘလူၿမိဳ႕နယ္

အေနာက္ဘက္ (၁၂)မိုင္ခန္႔အကြာရွိ ဘုေတၱာရြာသုိ႔ မိသားစုအားလုံး သြားေရာက္ခုိလႈံရာ၌ ဦးကုိကုိေလးသည္
ဒုကၡသည္အမ်ားစုေနထိုင္ရာ အမရပူရ ဘုံးအုိးတိုက္နယ္သုိ႔ သြားေရာက္ေနထိုင္ခဲ့သည္။ မိသားစုအေရးထက္
တုိင္းျပည္အေရးကုိ အေလးနက္ထားခဲ့ျခင္းပင္။

၁၉၄၃-ခုႏွစ္ အမရပူရၿမိဳ႕ ဘုံးအုိးတိုက္နယ္တင

ြ ္ အာ႐ွလူငယ္အဖြဲ႕အစည္းမွ စာၾကည့္တိုက္မွဴးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊
စစ္ေျပးဒုကၡသည္မ်ား၏ လူမႈေရးတာ၀န္မ်ားကုိ အာရွလူငယ္အဖြ႕ဲ ၀င္(၃၀၀)ခန္႔မွ လက္ေရြးစင္ လူ(၃၀)ေရြးခ်ယ္ၿပီး
ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး ေျမေအာက္ဖ႕ဲြ စည္းရာတြင္ ေရြးခ်ယ္ခံရကာ (၁) စစ္ကိုင္း-ျမစ္ႀကီးနား မီးရထားလမ္းတစ္ေလွ်ာက္
ျမစ္ႀကီးနားမွ ခ်ီတက္လာမည့္ မဟာမိတ္တပ္ဦးႏွင့္ဆက္သယ
ြ ္ရန္၊ (၂) ဂ်ပန္တပ္အေျခအေနစုံစမ္းရန္၊ (၃)
ရသမွ်လက္နက္စုေဆာင္းေပးရန္ တာ၀န္ယူခဲ့ရသည့္အတြက္ ေကာလင္းၿမိဳ႕နယ္၌ လွ်ဳိ႕၀ွက္စာြ သိမ္းဆီးထားခဲ့ေသာ
(၃၀၃)က်ည္ဆံ (၃၀၀၀)ေက်ာ္ကုိ ဆန္ကုန္သည္ဟန္ေဆာင္ကာ ဆန္အိတ္မ်ားတြင္ထည့္၍ ပ/ဒု/တ
အႀကိမ္သယ္ယူၿပီး ေနာက္စတုတၱအႀကိမ္သယ္ေဆာင္ရန္သာြ းစဥ္ ဂ်ပန္ကင္ေပတိုင္မွာ အလုပ္လုပ္ေနသူ
သူငယ္ခ်င္းဦးဘရီက တဲခုိရာသုိ႔ လာေရာက္ၿပီး ဂ်ပန္ဆန္ဂုိေဒါင္မွ ေပ်ာက္ေနေသာ ဆန္အိတ္မ်ား
ခိုးယူသူခင္ေမာင္အား ဖမ္းခ်ဳပ္စစ္ေဆးရာ မင္းကုိတဆင့္ေရာင္းတယ္လုိ႔ထက
ြ ္ဆုိထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္
ဂ်ပန္ကမင္းကုိဖမ္းဖုိ႔ေစာင့္ေနတယ္။ မုိးမလင္းခင္ ေကာလင္းမွ ျပန္သင့္တယ္လုိ႔ သတိေပးမႈေၾကာင့္
စဥ္းစားမေနေတာ့ပဲ ေကာလင္းမွ မီးရထားသံလမ္းအတိုင္း မပီ၀ုိးတ၀ါးလေရာင္ကုိအားျပဳ၍ ေျခလ်င္ေလွ်ာက္ခဲ့ခ်ိန္ဟာ
ညဥ့္(၁)နာရီမွာပါ။ ညဥ့္(၂)နာရီမွာ ဂ်ပန္မ်ားက ဖမ္းဆီးရန္ တဲခိုအိမ္သုိ႔လာေရာက္ေမးျမန္းၾကေၾကာင္းသိခဲ့ရသည္။
ကုိးေတာင္ဘုိ႔ ဘူတာအနီးေရာက္႐ွိေသာ္လည္း ေစာလြန္း၍ ဘူတာထဲ၀င္ရန္ခက္ေနစဥ္ မီးေမႊးေနေသာတဲတစ္လုံးကုိ
ခပ္လွမ္းလွမ္းမွျမင္ရ၍သြားေရာက္ၾကည့္ရာ အေၾကာ္ေရာင္းသည့္တျဲ ဖစ္ေနသျဖင့္ အေၾကာ္စားရန္ေစာင့္ရင္း
အခ်ိန္ျဖဳန္းခဲ့ရၿပီး ည(၇)နာရီရထားႏွင့္ ရေထာင္သုိ႔ ျပန္ခဲ့ရသည္။ စစ္ကိုင္းမွငွက္ႏွင့္ကူးၿပီး ဘုံးအုိးေရာက္ကာ
တာ၀န္ခံထံ အေၾကာင္းစုံသတင္းပုိ႔ရသည္။ သယ္ခဲ့သမွ်ေသာ က်ည္ေတာင့္မ်ားကုိ ဖ.တ.ပ.လ ေခါင္းေဆာင္မွတဆင့္
ဗုိလ္မွဴးဗထူးတပ္သုိ႔ အပ္ခဲ့ရသည္။ (အသက္ကုိ အရင္းအႏွီးျပဳရေသာ ကာလတစ္ရပ္ပင္)
၁၉၄၄-ခုႏွစ္တင
ြ ္ ကၽြန္းလွမွျဖစ္၍ ခ်ီတက္လာေသာ မဟာမိတ္တပ္ဖ႕ဲြ (၃၃)ႏွင့္ဆက္သယ
ြ ္ကာ (၁)
ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ မဟာမိတ္တပ္ႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရက
ြ ္ရန္ (၂) လက္နက္အကူအညီေပးရန္ (၃)
ေဆး၀ါးအကူအညီေပးရန္ ေဆြးေႏြးမႈအတြက္ တာ၀န္ေပးအပ္ျခင္းခံခဲ့ရၿပီး ထုိႏွစ္မွာပင္
(C.A.S.B)စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြ႕ဲ မွ ဖမ္းဆီး၍ ေရႊဘုိေထာင္တင
ြ ္ (၇)လႏွင့္ (၁၅)ရက္ေနခဲ့ရသည္။
၁၉၄၅-ခုႏွစ္တင
ြ ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏တိုက္တန
ြ ္းခ်က္အရ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္မွ
ေခါင္းေဆာင္ကာ ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ မြတ္စလင္မ္ကန
ြ ္ဂရက္(ဗ.မ.က)အဖြဲ႕တြင္ အာ႐ွလူငယ္အဖြ႕ဲ ၀င္မ်ားကုိ
ပါ၀င္ေစခဲ့ရာ မႏၱေလးခ႐ိုင္ ဗ.မ.က တြင္ စည္း႐ုံးေရးမွဴးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ဗ.မ.ကမွ တာ၀န္ေပးသည့္ ဖ.ဆ.ပ.လ
ဦးစီးအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ရျပန္သည္။ ႏုိးၾကားေရးအဖြ႕ဲ တြင္လဲ ပါ၀င္ခဲ့သည္။
၁၉၄၉-ခုႏွစ္တင
ြ ္ ဖခင္ႀကီးကြယ္လန
ြ ္၍ ေကာလင္းၿမိဳ႕သုိ႔ျပန္ကာ ကုန္သည္အျဖစ္ႏွင့္ မိခင္ႏွင့္ညီႏွမငယ္တုိ႔အား
တာ၀န္ယူၿပီး စီးပြားေရးေျပလည္မႈ႐ွိေသာေၾကာင့္ ၁၉၅၀-ခု ၾသဂုတ္လတြင္ ပါရမီျဖည့္ဘက္ ခ်စ္ဇနီး၊
သား(၂)ေယာက္ႏွင့္အတူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သုိ႔ ေျပာင္းေ႔ရႊခဲ့ၿပီး ၁၉၅၁-ခုအစပိုင္းတြင္ စာေရးဆရာ
ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏စင္တင္ေပးမႈျဖင့္ စာေပစင္ျမင့္ေပၚသုိ႔ ေရာက္႐ွိခဲ့ၿပီး ဂ်ာနယ္မ်ား၊ စာေစာင္မ်ားႏွင့္
သတင္္းစာတုိ႔တင
ြ ္ ေဆာင္းပါးေပါင္း(၁၂၀)ေက်ာ္၊ ၀တၳဳတုိ(၁၂)ပုဒ္ေက်ာ္၊ လုံးခ်င္း(၁၂)အုပ္တုိ႔ကုိ ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။
၁၉၅၂-ခုႏွစ္တင
ြ ္ ရန္ကုန္ခ႐ိုင္ ဗ.မ.က အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ တာ၀န္ယူရင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္၏
ရန္ကုန္ျမဴနီစပါယ္အတိုင္ပင္ခံအဖြ႕ဲ ၀င္အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၁၉၅၃-၅၄-၅၅ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ရန္ကုန္စံျပေထာင္
ေဆး႐ုံႀကီး အႀကံေပးအဖြ႕ဲ ၀င္အျဖစ္ အသီးသီး တာ၀န္ယူခဲ့ရသည္။
၁၉၅၆-ခု စက္တင္ဘာလ(၃၀)ရက္ေန႔တင
ြ ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၏ အမိန္႔အာဏာျဖင့္ ဗ.မ.က ကုိ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ရသည္။
ထုိအစည္းအေ၀းသြားေရာက္မည့္ေန႔တင
ြ ္ ၂-ႏွစ္ေက်ာ္အရြယ္ သားငယ္သည္ အလႅာ့အမိန္႔ေတာ္က်ရန္
နာရီပိုင္းမွ်သာလုိေတာ့ေၾကာင္းသိေသာ္လည္း တစ္မ်ဳိးသားလုံးအေရးအတြက္ ရင္ေသြးငယ္ကုိထားရစ္ကာ
ထြက္သာြ းခဲ့ရေသာ ဖခင္တစ္ေယာက္၏ေ၀ဒနာ အဘယ္မွ်ရွိမည္လ။ဲ ျပန္လာခ်ိန္တင
ြ ္ သားငယ္၏အသက္ကုိ
မမွီလိုက္ေတာ့ပါ။

၁၉၅၆-ခု ေအာက္တုိဘာ (၁)ရက္ေန႔တင

ြ ္ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ က်ဳိကၡမီအမတ္ ဦးသန္းျမင့္(B.A.B.L)မွ
ဥကၠ႒အျဖစ္ေဆာင္ရက
ြ ္ေသာ ဗ.မ.ကသစ္ကုိ ျပန္လည္ဖ႕ဲြ စည္းရာတြင္ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္
တာ၀န္ယူခဲ့ရသည္။ ဗ.မ.ကသစ္သည္ ပ.မ.ည.တ တပ္ေပါင္းစုတင
ြ ္ တပ္တစ္တပ္အျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့ရာ ပ.မ.ည.တ
အမတ္ေလာင္းအျဖစ္လည္း တာ၀န္ယူခဲ့ရျပန္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ အမ်ဳိးသားခ်စ္စိတ္ေၾကာင့္
ေထာင္နန္းစံခဲ့ရသည့္အႀကိမ္ (၃)ႀကိမ္ထက္မနည္းခဲ့ေပ။
၁၉၇၀ မွ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ရန္ကုန္ ဘားလမ္း မြတ္စလင္မ္ကုသိုလ္ျဖစ္ေဆး႐ုံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအဖြ႕ဲ တြင္လည္းေကာင္း၊

အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီ ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြ႕ဲ (၉)ဦး ဦးေဆာင္အဖြ႕ဲ တြင္ပါ၀င္ျခင္းႏွင့္
အစၥလာမ္ဓမၼဗိမာန္တင
ြ ္ (၆)ႏွစ္မွ် ၀န္ထမ္းတာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
၁၉၇၈-ခုႏွစ္တင
ြ ္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတာ၀န္တစ္ခုႏွင့္ မိသားစုလိုက္ မႏၱေလးသုိ႔ ေျပာင္းေ႔ရႊခဲ့ၾကသည္။
၁၉၈၀-ခုႏွစ္တင
ြ ္ ရဟန္းပ်ဳိအဖြ႕ဲ ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ အဂၢမဟာပ႑ိတ ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတိက စ်ာပန
အခမ္းအနားတြင္ပါ၀င္ရန္ ဖိတ္ေခၚသျဖင့္ တုိင္းရင္းသားေပါင္းစုံ ဘာသာေပါင္းစုံခ်စ္ၾကည္ေရးကုိ ေ႔႐ွ႐ႈလ်က္
ျပန္ၾကားေရးဆပ္ေကာ္မတီတင
ြ ္ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ ပါ၀င္ေပးခဲ့သည္။ ထုိအေၾကာင္းကိစၥေၾကာင့္
အက်ဳိးတရားရ႐ွိပုံမွာ ေတာင္ႀကီးတြင္ျဖစ္ပာြ းေသာ ဘာသာေရးပရိပကၡသည္ အျခားေဒသမ်ားသုိ႔ ကူးစက္မလာေအာင္
ပသီဦးစုိး၊ Dr.ေက်ာ္ၿငိမ္း၊ ပသီဦးကုိေလးတုိ႔ႏွင့္ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား ပူးေပါင္းကာကြယ္ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၈၈-ခု ေနာက္ပိုင္း ပါတီမ်ားထူေထာင္ရာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံလုံးဆုိငရ

္ ာ ညီညတ
ြ ္ေသာလူမ်ဳိးစုမ်ားအဖြ႕ဲ ကုိ
ထူေထာင္စဥ္ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံပါ၀င္၍ ဥကၠ႒အျဖစ္ ထမ္းရြက္ခဲ့သည္။ ေနာင္ ပါတီဖ်က္သိမ္းၿပီးေသာအခါ ႏိုင္ငံေရးမွ
အနားယူခဲ့ၿပီး စာေရးစာဖတ္ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ဘာသာေရးအသင္းအဖြ႕ဲ မ်ားတြင္ က်ရာက႑မွ တာ၀န္ယူခဲ့၍
ရပ္ကက
ြ ္အတြင္း အ.မ.က(၁၇)တြင္ နာယကအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ရပ္ကက
ြ ္ သာေရးနာေရးအသင္း
နာယကအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၿမိဳ႕လုံးဆိုင္ရာ တမန္ေတာ္ေကာ္မတီတင
ြ ္ အဆင့္ဆင့္တာ၀န္ယူၿပီး
ေနာက္ဆုံးရာသက္ပန္နာယကအျဖစ္ေဆာင္ရက
ြ ္ရင္းလည္းေကာင္း၊
အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္၏နာယကအျဖစ္ တာ၀န္ယူေဆာင္ရက
တုိင္းရင္းသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔၏ အနာဂတ္အေရးကုိ ေမွ်ာ္ေတြးတိုင္း သမုိင္းသာလွ်င္ ခိုင္လုံေသာ

သက္ေသအျဖစ္ သိနားလည္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းေနထိုင္ၾကေသာ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔
“အား”ျဖစ္ေစမည့္ “ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္အစၥလာမ္သာသနာ”ဟူေသာ စာမ်က္ႏွာ(၄၀၀)ေက်ာ္ရွိ သမိုင္းတစ္ေစာင္ကုိ
အေထာက္အထား အကိုးအကား ခိုင္လုံတိက်စြာျဖင့္ ေဖာ္ျပေပးႏိုင္ခဲ့သလုိ အစၥလာမ့္အဆင့္ျမင့္သင္တန္းမ်ား၊
အာန္ဆာြ ရီသင္တန္းမ်ားတြင္ သမိုင္းဘာသာရပ္ကုိ တာ၀န္ယူပုိ႔ခ်ေပးခဲ့သည္။ အနာဂတ္၏ပိုင္႐ွင္မ်ားျဖစ္ေသာ
ၿမိဳ႕နယ္အသီးသီးမွ ထြန္း္ေတာက္ေသာသင္တန္းသားအမ်ားစု၏ ေတာင္းဆုိခ်က္အရ အနာဂတ္လူငယ္
ေမာင္မယ္မ်ားေလွ်ာက္လွမ္းရမည့္လမ္းေၾကာင္းကုိ မီးေမာင္းထုိးျပသည့္ အစၥလာမ့္ဗဟုသုတဆုိသည့္ စာစဥ္ေလးကုိ
အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ သေဘာတူညီမႈျဖင့္ ေနာက္ဆုံးထုတ္ေ၀ႏိုင္ခဲ့သည္။
၂၀၀၁-ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ(၁၈)ရက္ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္အမႈေဆာင္ စုံညီအစည္းအေ၀းသုိ႔

တက္ေရာက္ရန္ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွ ရန္ကုန္သုိ႔သာြ းရာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ပင္ အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္ အမိန္႔ေတာ္
ခံယူသာြ းပါသည္။
တိုင္းျပည္ႏွင့္ အမ်ဳိးဘာသာ သာသနာအတြက္ အဘက္ဘက္မွ တာ၀န္ေက်ခဲ့ေသာ ပသီဦးကုိကုိေလးသည္

ေနာက္ဆုံးထြက္သက္အထိ မိမိတာ၀န္ကုိ ထမ္းေဆာင္ရင္း သမုိင္းကမၺည္းကုိ လွပစြာေရးသြားႏိုင္ခဲ့သည္။
အစၥလာမ့္ဗဟုသုတစာစဥ္ေလးသည္ ႏွလုံးေသြးျဖင့္ေရးခဲ့ေသာ စာအုပ္ျဖစ္ခဲ့သျဖင့္ ေဆြမ်ဳိးဥာတကာတုိ႔က
ဂုဏ္ယမ
ူ ိၾကေပမယ့္ ေၾကကြ၀
ဲ မ္းနည္းမဆုံးၾကသလုိ အစၥလာမ္ေရးရာအဖြ႕ဲ အစည္းအသီးသီးႏွင့္ လူပုဂၢိဳလ္

အမ်ားစုကပင္ တစ္မ်ဳိးသားလုံးအတြက္ ေတာက္ပေနေသာ ၾကယ္တစ္ပင

ြ ့္ေၾကြလင
ြ ့္သာြ းေၾကာင္း
အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွ ၀မ္းနည္းသ၀ဏ္လႊာမ်ားမွာ ယခုတုိင္ ေရာက္ရွိေနဆဲပါ။
ပသီဦးကုိကုိေလးအား အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ အေကာင္းပကတိမွ (၄၅)မိနစ္တာ တုိေတာင္းလွေသာ

အခ်ိန္အတြင္းမွာ ေႏြးေထြးယုယမႈ မဟာက႐ုဏာေတာ္အျပည့္ျဖင့္ လြယ္ကူညင္သာစြာေခၚယူသာြ းသလုိ
ဦးကုိကုိေလးကုိယ္တိုင္မွာလည္း အျပန္လမ္းကုိ ေအာင္ပန္းေတြ တစ္ေပြ႕တစ္ပိုက္နဲ႔ ကေလမာဟ္ေတာ္ကုိ
အားမာန္အျပည့္ျဖင့္ ကုိယ္တုိင္ဆုိရင္း သတၱိ႐ွိ႐ွိ ေက်ေက်နပ္နပ္လိုက္ပါသြားခဲ့သည့္ရက္မွာ - ဟစ္ဂ်ရီသကၠရာဇ္
၁၄၂၁-ခုႏွစ္ ဇုလ္ဟိဂ်္ဂ်ဟ္လ (၂၈)ရက္၊ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၆၂-ခု တေပါင္းလဆန္း(၁)ရက္၊ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၂၀၀၁-
ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ(၂၂)ရက္ ၾကာသပေတးေန႔ နံနက္တင
ြ ္ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆးရုံႀကီးအေရးေပၚဌာန၌
အလႅာ့ဟ္အမိန္႔ေတာ္နာခံၿပီး ေသာၾကာေန႔ ဂၽြမၼာဆြလာသ္အၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လယ္ရာြ ကဘာရ္စတာန္တင
ြ ္ ဒဖြနာခဲ့၍
တခဏခုိနားရာေနရာမွ ထာ၀ရခုိနားရာသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။
ပသီဦးကုိကုိေလး၏ အႏွစ္(၆၀)ေက်ာ္ လႈပ္ရွားခဲ့ေသာ ကုိယ္ေရးအထုပၸတၱိကုိ ျပည့္စုံေအာင္ေျပာမည္ဆုိလွ်င္

(၂၄)နာရီမွ်ကမည္မထင္ပါ။ ရရွိေသာအခ်ိန္အတြင္း အတုိခ်ဳံးထားသည္မုိ႔ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးဇာတ္ခုံေပၚမွ
အခ်ဳိ႕လုပ္ရပ္မ်ားကုိ ခ်န္ထားခဲ့ရပါသည္။
ပသီဦးကုိကုိေလး အထိမ္းအမွတ္ေကာ္မတီ ဖြ႕ဲ စည္းသည့္ေန႔တင

ြ ္ သမီးျဖစ္သူမွ ဖတ္ၾကားေပးခဲ့သည့္
ပသီဦးကုိကုိေလးကိုယ္ေရးအထုပၸတၱိအက်ဥ္းမွ်သာျဖစ္ပါသည္။
ပသီဦးကုိုကုိေလး ဘ၀ႏွင့္စာေပေရစီးေၾကာင္း
စာေရးဆရာ ပသီဦးကုိကုိေလး၏စာေပေရစီးေၾကာင္းကုိ စာဖတ္ပရိသတ္သုိ႔ တင္ျပလုိပါသည္။ ဦးစြာပထမ

စာဖတ္ပရိတ္ႏွင့္ ဆရာပသီဦးကုိကုိေလးအား မိတ္ဆက္ေပးလုိပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဆရာ့နာမည္ႏွင့္ ဆရာ့စာေပမ်ားကုိ
ဖတ္ဖူးၾကသူမ်ား တုိင္းျပည္အႏွံ႔ေတာ္ေတာ္တန္တန္႐ွိေနၾကသည္မွာ ယုံမွားဖြယ္ရာမရွိပါ။ ဆရာဦးကုိကုိေလး
စာေပေရစီးေၾကာင္းကုိေရးလုိသျဖင့္ သူ႔ဘ၀ျဖတ္သန္းလာပုံကုိ ပထမေလ့လာမိပါသည္။
၁၉၂၁-ခုႏွစ္ ဇြန္လ(၂)ရက္ေန႔တင
ြ ္ အဖ ဦးစေလမန္၊ အမိ ေဒၚတီ တုိ႔မွ ေမြးဖြားခဲ့သည့္ သားသမီး(၁၀)ဦးအနက္
သားဦးျဖစ္ပါသည္။ မႏၱေလးဇာတိျဖစ္ပါသည္။ ယခုအခါ အသက္(၇၀)ေက်ာ္ေနပါၿပီ အသက္(၁၇)ႏွစ္အရြယ္
မိဘမ်ားႏွင့္ ကသာခ႐ိုင္ ေကာလင္းၿမိဳ႕ (ယခု စစ္ကိုင္းတုိင္း)တြင္ ေနထိုင္စဥ္ ၁၉၃၈-ခုႏွစ္ (တစ္နည္း ၁၃၀၀)ျပည့္
အေရးေတာ္ပုံကာလ တစ္ျပည္လုံးေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားတစ္ဦးအျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့သည္မွစတင္၍
မိတ္ဆက္ေပးလုိပါသည္။
၁၉၃၈-ခုႏွစ္ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားဘ၀မွစၿပီး သူ႔တင

ြ ္ တုိင္းျပည္ႏွင့္ အမ်ဳိးသားစိတ္ဓါတ္ ကိန္းေအာင္းခဲ့ပါသည္။
တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးႏွင့္လက္တၿဲြ ပီး နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတုိ႔ ဆင္ႏၾႊဲ ကစဥ္ ေကာလင္းၿမိဳ႕႐ွိ
ပသီလူလတ္ပိုင္း (၄၀)ေက်ာ္တုိ႔ကုိစည္းကာ ဗမာမြတ္စလင္ၿမိဳ႕ရြာ ကာကြယ္ေရးတပ္ဟူ၍ ဖြဲ႕စည္းခဲ့စဥ္
တပ္ဖ႕ဲြ အတြင္းေရးမွဴး ဒု-ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။
၁၉၄၀-ခုႏွစ္ ဧၿပီလ(၂၀)ရက္တင
ြ ္ ဦးေစာေမာင္+ေဒၚျမခဲတုိ႔၏သမီး ေဒၚခင္ေဆြႏွင့္ အိမ္ေထာင္က်ခဲ့သည္။
ယေန႔တိုင္အတူေနထိုင္လ်က္႐ွိၾကၿပီး အိမ္ေထာင္သက္ (၅၀)ႏွစ္ ေက်ာ္ခဲ့ေပၿပီ။ ဇနီးသည္ ေဒၚခင္ေဆြကလည္း
ခင္ပန
ြ ္းျဖစ္သူ ဦးကုိကုိေလး ေထာင္က်ေနစဥ္ႏွင့္ တိမ္းေ႐ွာင္ေနရစဥ္အခ်ိိန္မ်ားတြင္ သားသမီးတုိ႔အတြက္
တာ၀န္ယူခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးသမားတုိ႔ကုိ ျပဳစုေနရလွ်င္ ေက်နပ္ေနသူျဖစ္ေပသည္။ ဆရာတုိ႔ ဇနီးေမာင္ႏွံသည္

လိုက္ဖက္ညီသည့္ ဇနီးေမာင္ႏွံဟုဆုိရေပလိမ့္မည္။ သား(၃)ေယာက္၊ သမီး(၂)ေယာက္

ေပါင္း(၅)ေယာက္ထန
ြ ္းကားခဲ့ရာ သားအႀကီး ေရဒီယုိအဆုိေက်ာ္ စုိးမုိးလြင္ႏွင့္ သားအလတ္ ေရဒီယုိအဆုိေက်ာ္
မုိးမင္း၀င္းတုိ႔ကုိ မႏၱေလးၿမိဳ႕ စၾကာႏြယ္စဥ္ရပ္တင
ြ ္ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး သားငယ္ခင္ေမာင္သန္းႏွင့္ သမီးႀကီး
ေရဒီယုိအဆုိေက်ာ္ ဇာဇာမုိးမင္း၊ သမီးငယ္ ၾကဴၾကဴေဆြတုိ႔ကုိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေက်ာက္ေျမာင္းရပ္တင
ြ ္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။
၁၉၄၂-ခုႏွစ္ ဂ်ပန္မ်ား ၀င္ေရာက္လာၾကစဥ္ တပ္ဦးကုိ ဦးေဆာင္လာသည့္ ဘီအိုင္ေအ
ဗမာ့လတ
ြ ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္မွ ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္၀င္ ဗုိလ္ဖုန္းျမင့္ ဖြ႕ဲ စည္းေပးသည့္ ၿမိဳ႕ရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊
ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားေရးအတြက လူေပါင္း(၃၀)ဖြဲ႕စည္းေပးရာတြင္ တစ္ဦးပါ၀င္ခဲ့ပါသည္။ ၿမိဳ႕ရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြ႕ဲ မွ
ထပ္ဆင့္ဖြဲ႕စည္းသည့္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖ႕ဲြ တြင္ တပ္စုမွဴးတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ေကာလင္းၿမိဳ႕၏ မိုင္ႏွစ္ဆယ္
ပတ္လည္တင
ြ ္ ဓားျပတိုက္၊ လူသတ္ေနၾကသည္မ်ားကုိႏွိမ္နင္းရာတြင္ တာ၀န္ေက်ပြန္စာြ ေဆာင္ရက
ြ ္ခဲ့သူျဖစ္ပါသည္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္၍ ဘီအိုင္ေအတပ္ ေကာလင္းၿမိဳ႕သုိ႔ ေရာက္လာသည့္အခါ ၿမိဳ႕ရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြ႕ဲ မွ

ကုိယ္စားလွယ္တုိ႔ကုိ ေခၚယူ၍ မ်က္ႏွာစုံညီေတြ႕ဆုံရာတြင္ ဆရာဦးကုိကုိေလးတစ္ေယာက္ ၿမိဳ႕ရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊
ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားေရးအတြက္ ဆက္လက္ေဆာင္ရက
ြ ္ၾကရမည့္ကိစၥရပ္မ်ားအား ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏လမ္းညႊန္မႈတုိ႔ကုိ
နာယူခဲ့ရၿပီး ရာဇ၀တ္က်ဴးလြန္သူမ်ားကုိ အေရးယူမည့္ တရားစီရင္ေရးအဖြ႕ဲ ကုိးဦးတြင္ တစ္ဦးပါ၀င္ခဲ့ရျပန္ပါသည္။
ေပးအပ္သည့္ တာ၀န္မ်ားကုိ ထမ္းေဆာင္ၾကရသည္မွာ ေဒါက္တာဘေမာ္အစုိးရ တက္လာသည့္တိုင္ျဖစ္ခဲ့ရပါသည္။
အဂၤလိပ္ အေမရိကန္တုိ႔ ျပန္လည္ထုိးစစ္ဆင္လာသည့္အခါ ေကာလင္းၿမိဳ႕မွခာြ ၍ စစ္ေျပးၾကရစဥ္ သူ႔မိသားစုသည္
ကန္႔ဘလူၿမိဳ႕နယ္ ဘုတ္ေတာေက်းရြာသုိ႔ေရာက္ခဲ့ၿပီး ဦးကုိကုိေလးမွာ စစ္ေျပးမ်ားစုေ၀းရာ အမရပူရၿမိဳ႕နယ္
ဘုံးအုိးေက်းရြာသုိ႔ ေရာက္ခဲ့သည္။ အာ႐ွလူငယ္ဖ႕ဲြ စည္းရာတြင္ တြဖ
ဲ က္စာၾကည့္တိုက္မွဴးျဖစ္ခဲ့ရျပန္သည္။
အာ႐ွလူငယ္မ်ားအစည္းအ႐ုံးမွ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ လူစီစစ္ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ဦးသာဒြန္း(ေၾကးနန္း၀န္ေထာက္
အၿငိမ္းစား - ကြယ္လန
ြ ္)ႏွင့္ ဦးသန္းေရႊ(ေက်ာင္းဆရာ - ကြယ္လန
ြ ္)တုိ႔ ေခါင္းေဆာင္ၾကသည့္ ဖတပလ မွ
ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးတပ္သားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ၾကသူမ်ားတြင္ တစ္ဦးအျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့ရျပန္သည္။ဖတပလမွ
ဦးကုိကုိေလးအား ေပးအပ္သည့္တာ၀န္တုိ႔မွာ -
(၁) ဂ်ပန္တုိ႔၏လႈပ္႐ွားမႈအေျခအေနကုိ မ်က္ေျခမျပတ္ စုံစမ္းအစီရင္ခံရမည္။

(၂) ရႏိုင္သမွ် လက္နက္စုေဆာင္း႐ွာေဖြေပးရမည္။
(၃) အထက္မွဆင္းလာသည့္ အဂၤလိပ္တပ္ဦးႏွင့္ဆက္သယ
ြ ္ၿပီး
(က) ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ လက္နက္ကူညီရန္၊
(ခ) ေဆး၀ါးကူညီရန္
(ဂ)ပူးေပါင္းတိုက္ခိုက္ရန္ ေဆြးေႏြးအစီရင္ခံရမည့္ တာ၀န္ကုိ ေပးခဲ့ၾကသည္။
ေပးအပ္သည့္တာ၀န္အရ အဂၤလိပ္စစ္ေျပးတြင္ စြန္႔ပစ္ထားသည့္ (၃၀၃)က်ည္ဆန္ေပါင္းငါးေထာင္ေက်ာ္ကို ဦးခ်စ္ဖူး

(စံေတာ္ခ်ိန္နာရီဆိုင္ - ႐ုံေတာ္ႀကီး)ႏွင့္အတူ စုေဆာင္းလွ်ဳိ႕၀ွက္သယ္ယူၿပီး ဘုံးအုိး ဖတပလ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသုိ႔
ေပးအပ္ခဲ့ရသည္။ ၎က်ည္ဆန္မ်ားကုိ ဗုိလ္မွဴးဗထူးတပ္သုိ႔ ေပးအပ္လိုက္ေၾကာင္း ေနာင္တင
ြ ္ သိရသည္။
အင္ဖာတမူးမွ ခ်ီတက္လာသည့္ (၁၄)နံပါတ္ တပ္မေတာ္မွ(၃၃)တပ္မႀကီး(၂)ႏွင့္ ကန္႔ဘလူၿမိဳ႕နယ္ ကၽြန္းလွၿမိဳ႕
ေခ်ာင္းေကြ႕ ဇီးေတာ႐ြာတုိ႔အနီး စခန္းခ်သည့္ အဂၤလိပ္တပ္သုိ႔ ဦးသန္းျမင့္(ကုန္သည္ -ေကာလင္း)ကုိ
အေဖာ္အျဖစ္ေခၚ၍ အဂၤလိပ္တုိ႔အား ခုခံၾကမည့္ ဂ်ပန္မ်ားၾကားမွျဖတ္၍ အေရာက္သာြ းဆက္သယ
ြ ္ခဲ့ၿပီး
ေပးအပ္ခဲ့သည့္ တာ၀န္မ်ားကုိ ေဆြးေႏြးၿပီး သက္ဆုိင္ရာသုိ႔ သတင္းပုိ႔ အစီရင္ခံခဲ့ၾကသည္။
စစ္ၿပီးေခတ္ ဖတပလမွ ဖဆပလ ေပၚေပါက္လာသည့္အခါ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏လမ္းညႊန္မႈျဖင့္ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္

ေခါင္းေဆာင္ဖ႕ဲြ စည္းသည့္ ဗမက အဖြ႕ဲ ၊ မႏၱေလးခ႐ိုင္ အမႈေဆာင္အဖြ႕ဲ ၀င္ျဖစ္လာသည္။ ဖဆပလ တပ္ေပါင္းစုတင
ြ ္
တပ္တစ္တပ္အျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့ရာ၌ မႏၱေလးခ႐ုိင္ ဖဆပလ ဦးစီးကုိယ္စားလွယ္(၃)ဦးတြင္ တစ္ဦးအျဖစ္

ပါ၀င္ခဲ့ရျပန္ပါသည္။
၁၉၅၀-ျပည့္ႏွစ္တင
ြ ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သုိ႔ မိသားစုပါ အၿပီးအပိုင္ ေျပာင္းေ႔႐ႊ၍ ရန္ကုန္ခ႐ိုင္ ဗမက အတြင္းေရးမွဴး၊
ရန္ကုန္ခ႐ိုင္ ဖဆပလ ဦးစီးကုိယ္စားလွယ္၊ ၁၉၅၂-ခုႏွစ္မွ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္အတြင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျမဴနီစီပါယ္
ဗဟုိအတိုင္ပင္ခံအဖြ႕ဲ ၀င္ စံျပေထာင္ (ရန္ကုန္ေထာင္ႀကီး) အုပ္ခ်ဳပ္မႈအဖြ႕ဲ တြင္ စသည့္ တာ၀န္မ်ားကုိ
ထမ္းေဆာင္ခဲ့ရသည္။
၁၉၅၆-ခုႏွစ္ ဗမက ဖ်က္သိမ္းစဥ္ ေပၚေပါက္လာသည့္ ဗမက(သစ္) ေနာင္တင

ြ ္ ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ
ပသီအမ်ဳိးသားကြန္ကရက္(ဗမက)ဌာနခ်ဳပ္ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး၊ ပမညတ တပ္ေပါင္းစုတင
ြ ္ ပါ၀င္ၾကသည့္အခါ
ဗဟုိသဘာပတိအဖြ႕ဲ ၀င္၊ ပမညတ ဌာနခ်ဳပ္မွ သတ္မွတ္တာ၀န္ေပးခ်က္အရ ရန္ကုန္ျမဴနီစီပါယ္ ေရြးေကာက္ပတ
ဲြ င
ြ ္
မဲဆႏၵနယ္အမွတ္(၁၅) (ဆူးေလဘုရားလမ္းႏွင့္ သိမ္ျဖဴလမ္းအၾကား) မဲဆႏၵနယ္မွ ၁၉၅၉-ခုႏွစ္တင
ြ ္
ေရြးေကာက္ပ၀
ဲြ င္ခဲ့ရၿပီး ၁၉၆၀-ျပည့္ႏွစ္ က်င္းပသည့္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပတ
ဲြ င
ြ ္ ရန္ကုန္အလယ္ပိုင္း
မဲဆႏၵနယ္တင
ြ ္ သန္႔႐ွင္းအမတ္ေလာင္း ဦးရာ႐ွစ္၊ တည္ၿမဲအမတ္ေလာင္း ဦးခင္ေမာင္လတ္
(၀န္ႀကီးေဟာင္းမ်ားႏွင့္)ယွဥ္ၿပိဳင္ရန္ ပမညတ ဗဟုိသဘာပတိအဖြ႕ဲ မွ တာ၀န္ေပးခ်က္အရ ပမညတ
အမတ္ေလာင္းအျဖစ္ႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည္။
၁၉၆၃-ခုႏွစ္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီမွ ဖိတ္ေခၚက်င္းပသည့္ မ်က္ႏွာစုံညီေတြ႕ဆုံပဲြ ေအာင္ျမင္မႈကုိ

ေ႔႐ွ႐ႈေဆာင္ရက
ြ ္မည့္ ဗဟုိေကာ္မတီဖ႕ဲြ စည္းရာတြင္ အဖြ႕ဲ ၀င္တစ္ဦးအျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့ရၿပီး က်ရာတာ၀န္တုိ႔ကုိ
ြ ္ခဲ့ရသည္။ ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားပ်က္သာြ းသည့္အခါ အေထြေထြႏိုင္ငံေရးသမားအျဖစ္မွ အနားယူခဲ့ပါသည္။
ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီေပၚေပါက္လာၿပီး မ်က္ေမွာက္ကာလတိုင္ လူမႈေရးကိစၥမ်ားကုိ ပါတီေကာင္စီတုိ႔မွ
သင့္ေတာ္သလုိ ေပးအပ္သည့္ ရပ္ေရးရြာေရးုဆိုင္ရာ၊ လူမႈေရးတုိ႔ကုိ ယေန႔တိုင္ ေဆာင္ရက
ြ ္လ်က္ရွိပါသည္။
ဆရာဦးကုိကုိေလး ကုိယ္ေရးအက်ဥ္းခ်ဳပ္ျဖင့္ မိတ္ဆက္ၿပီး သူ၏ စာေပေရစီးေၾကာင္းကုိ တင္ျပလုိပါသည္။
ဆရာပသီဦးကုိကုိေလး၏ စာေပေရစီးေၾကာင္း
၁၉၈၇-ခုႏွစ္အတြင္း စာေရးဆရာပသီကုိကုိေလးႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္ မ်က္ႏွာစုံညီေတြ႕ဆုံခင

ြ ့္ရခဲ့ပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္ေမး - ဆရာ ဘယ္ခုႏွစ္ကစၿပီး စာေရးခဲ့ပါသလဲ။ ဘာေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေရးခဲ့ပါသလဲ။ ဘယ္စာေစာင္မွာ ပထမဆုံး
ပါခဲ့ပါသလဲ။
ဆရာေျဖ - ရဲေဘာ္ ေမးခြန္းကလည္း စုံလွခ်ည္လား၊ ဘာမ်ားလုပ္ခ်င္လုိ႔လ။ဲ
ကၽြန္ေတာ္ေမး - ဆရာအသက္႐ွင္လ်က္ရွိေနစဥ္ ဆရာ့စာေပေရစီးေၾကာင္းကုိ မွတ္တမ္းတစ္ေစာင္ ျပဳခ်င္လုိ႔ပါ။

ဆရာေျဖ - ဒီလုိဆုိေျပာရမွာေပါ့။ ဆရာ့အသက္ (၁၄-၁၅)ႏွစ္ေလာက္ကစၿပီး စာဖတ္ ၀ါသနာ ပါခဲ့တယ္။ ပထမေတာ့
၀တၳဳဖတ္တာပါ။ ဆရာ့အသက္ (၁၆-၁၇)ႏွစ္မွာေတာ့ နဂါးနီစာအုပ္အသင္း ေပၚလာတယ္။ ေျခာက္မူးေပးၿပီး
နဂါးနီစာအုပ္အသင္း ၀င္လိုက္တယ္။ နဂါးနီစာအုပ္ေတြဟာ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ အမ်ဳိးသားစိတ္ တက္ၾကြေရးတုိ႔သာ
မ်ားပါတယ္။ ဒုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးကလဲ ေခတ္ထေနခ်ိန္ေပါ့။ သခင္မ်ဳိးေဟ့ ဒုိ႔ဗမာ၊ မီးတုတ္ မီးတုတ္ ရႈိ႕႐ႈိ႕ ဆုိတဲ့
ေၾကြးေၾကာ္သံေတြဟာ ဆရာတုိ႔ကုိ လူငယ္ေတြကုိ အမ်ဳိးသားစိတ္တက္ၾကြေစခဲ့တယ္။
ကၽြန္ေတာ္ေမး - နဂါးနီစာအုပ္ေတြဖတ္လုိ႔ စာေရးဆရာျဖစ္လာတာလား။

ဆရာေျဖ - နဂါးနီစာအုပ္ေတြဖတ္လုိ႔ စာေရးဆရာျဖစ္လာတာလားဆုိတဲ့ေမးခြန္းကုိေတာ့ ဟင့္အင္း … အင္း … လုိ႔ပဲ
ေျဖခ်င္တယ္။ ဟင့္အင္းဆုိတာကေတာ့ နဂါးနီစာအုပ္ေတြ ဖတ္ေနတုန္းက စာမေရးျဖစ္ေသးပါဘူး။

အင္းဆုိတာကေတာ့ နဂါးနီစာအုပ္ေတြဖတ္ခဲ့လုိ႔ စာေရးဆရာျဖစ္လာတဲ့အခါ နဂါးနီစာအုပ္ေတြကေပးလိုက္တဲ့

သင္ခန္းစာေတြကုိ ေရးခဲ့တာ မ်ားပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ေမး - ကၽြန္ေတာ္ေမးခဲ့တဲ့ ဘယ္ကာလက၊ ဘာကုိ စေရးခဲ့သလဲ၊ ဘယ္စာေစာင္မွာ ေရးခဲ့ပါသလဲ

ေျဖေစခ်င္ပါတယ္ဆရာ။
ဆရာေျဖ - ေျဖပါ့မယ္ ၁၉၄၉-ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္လုံးလုိလုိ ဆရာရန္ကုန္မွာ႐ွိတယ္၊ နဂါးနီစာအုပ္ေတြဖတ္သလုိ
ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ေရးခဲ့တဲ့ စာအုပ္ေတြလဖ
ဲ တ္တယ္။ သူ႔ကုိလဲ ၾကည္ညိဳလာခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရန္ကုန္ေရာက္ေတာ့
ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ကုိ ႐ွာေဖြၿပီး ရင္းရင္းႏွီးႏွီးျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ဟာ
လင္းယုန္ဂ်ာနယ္ထုတ္စပါ။ လင္းယုန္ဂ်ာနယ္ဆုိၿပီးထုတ္ေပမယ့္ စာေပတိုက္ တိတိက်က်မရွိေသးပါဘူး။
စကၠဴအေၾကြး၀ယ္၊ ႀကံဳရာပုံႏွိပ္တိုက္မွာ႐ိုက္၊ နယ္ေတြပုိ႔ဖုိ႔ လမ္းေဘး ပလက္ေဖာင္းမွာထုတ္ပုိးၿပီး
စာတိုက္ပုိ႔ရတဲ့ဘ၀ပါ။ အဲဒီတာ၀န္ေတြကုိ ၀ိုင္းကူၾကသူေတြကေတာ့ စာေရးဆရာေရႊဓား၊ စာေရးဆရာ မင္းသူတုိ႔နဲ႔
ဆရာလဲ ၀ိုင္းေတာ္သားျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ လင္းယုန္ဂ်ာနယ္၀ိုင္းေတာ္သားလည္းျဖစ္၊ စာလဲေရးခ်င္စိတ္ေပၚလာလုိ႔
ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ေရးၿပီး “ေရထမ္းသမားႀကီး ဦးေလးကုိပု”လုိ႔ ေခါင္းစဥ္ေပးခဲ့တယ္။
ကၽြန္ေတာ္ေမး - အဲဒါ ဘယ္ႏွစခ

္ ုႏွစ္ေလာက္ကလဲဆရာ။
ဆရာေျဖ - ၁၉၄၉-ခုႏွစ္ကပါ လေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ဘူး။
ကၽြန္ေတာ္ေမး - ဒီလုိဆုိ ဆရာစာေပစင္ျမင့္ေပၚေရာက္ခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္းေလးဆယ္နီးၿပီေပါ့။ ဆက္ၿပီးေတာ့ ဘာေတြ

ေရးခဲ့ပါေသးသလဲ။
ဆရာေျဖ - ၁၉၅၀-ျပည့္ႏွစ္ ရန္ကုန္ကုိ မိသားစုပါ ေျပာင္းသြားၿပီး ကေလာင္ေသြးတယ္လုိ႔ ဆုိခ်င္ပါတယ္။
စာေရးတယ္ဆုိတာကလဲ ေရးခ်င္တာေရးႏိုင္ေပမယ့္ ထည့္ေပးမယ့္ စာေစာင္ရွိဦးမွ၊ ဆရာ့အတြက္
ကံေကာင္းတယ္လုိ႔ဆုိရမွာက လင္းယုန္ဂ်ာနယ္က ႐ွိေနတယ္။ ၁၉၅၂-ခုႏွစ္မွာ ဗမက ဌာနခ်ဳပ္က
ႏွစ္ပတ္တစ္ႀကိမ္ထုတ္တဲ့ ဗမက အသံဆုိတဲ့ စာေစာင္ေပၚလာတယ္။ လင္းယုန္မွာ ႏွစ္ပုဒ္၊ သုံးပုဒ္ပါခဲ့ၿပီး ဗမက
အသံမွာ ေရးျပန္တယ္။ ဗမက အသံကလဲ ထည့္ေပးတယ္။ ဒီေတာ့ စာေရးဆရာေပါက္စျဖစ္လာတာေပါ့။
ကၽြန္ေတာ္ေမး - ပသီကုိကုိေလးဆုိတဲ့ အမည္နဲ႔ေရးခဲ့တာလား။

ဆရာေျဖ - မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေမးထိုက္တဲ့ေမးခြန္းပါ။ လင္းယုန္စာေစာင္မွာ ေ႐ႊလင္းေမာင္ ကေလာင္အမည္နဲ႔
ေရးခဲ့တယ္။ ဗမကအသံမွာ မွ်ားနက္လုိ႔ေရးခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္ေတာ့ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕အစ္ကုိ
ဦးေအာင္သန္းထုတ္တဲ့ ျပည္သူ႔ဂ်ာနယ္၊ အလုပ္သမားညီညတ
ြ ္ေရးပါတီကထုတ္တဲ့ ႐ႈေဒါင့္၊
တစ္ျခားပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးထုတ္တဲ့ ေရာင္ျခည္ဦးဂ်ာနယ္တုိ႔မွာလည္း ေရးခဲ့ပါတယ္။ ႐ႈမ၀နဲ႔ေသြးေသာက္မွာလည္း
တစ္ပုဒ္စီေရးခဲ့ပါတယ္။ သတင္းစာတုိ႔မွာလည္း အထူးသျဖင့္ ေၾကးမုံမွာ
ကုိကုိေလးဆုိတဲ့ကေလာင္အမည္နဲ႔ေရးခဲ့ပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ ေရႊညာသားဆုိတဲ့ ကေလာင္အမည္နဲ႔ေရးခဲ့ပါေသးတယ္။
ဘယ္နာမည္နဲ႔ဘယ္မွာေရးတယ္ဆုိတာေတာ့ မမွတ္မိဘူး။ ေဆာင္းပါးေပါင္း ငါးဆယ္ေက်ာ္ခဲ့ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ေမး - လုံးခ်င္းေကာ ဘယ္ႏွစ္တင

ြ ္ ထုတ္ဖူးပါသလဲ။
ဆရာေျဖ - လုံးခ်င္းအျဖစ္နဲ႔ေတာ့ ၁၉၆၀-ျပည့္ႏွစ္က ထုတ္ခဲ့တဲ့ ဗမာမြတ္စလင္လူမ်ဳိးစုျပႆနာ ဆုိတာ
ပထမဆုံးေရးခဲ့တာပါ။ အဲဒီစာအုပ္မွာေတာ့ ကေလာင္အမည္ကုိ ကုိကုိေလး(ဗ-မ-က-
သစ္)အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးလုိ႔ တပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယအႀကိမ္လုံးခ်င္းကေတာ့ ဆုိ႐ွယ္လစ္စီးပြားေရးျပႆနာ၊
အဲဒီစာအုပ္မွာေတာ့ ကုိယ္တိုင္ ပါ၀င္ တာ၀န္ယူေနရတဲ့ ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆုိင္ရာ ပသီအမ်ဳိးသားကြန္ဂရက္ အတုိေကာက္
ဗ-ပ-က လုိ႔ထည့္ၿပီး (ကုိကုိေလး-ဗ-ပ-က)လုိ႔ ကေလာင္အမည္နဲ႔ေရးခဲ့တယ္။ ဒီကေလာင္အမည္နဲ႔ပဲ
ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီကာလနဲ႔ ျမန္မာ့ဆုိ႐ွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ ေပၚလာတဲ့အထိ စာေပစိစစ္ေရးခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔

ဆုိ႐ွယ္လစ္စီးပြားေရးျပႆနာ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရးမွတ္တမ္း၊ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရးႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္ကုိယ္ေတြ႕

ေခတ္ငါးေခတ္နဲ႔လူတန္းစားျပႆနာ၊ အခက္ခဆ
ဲ ုံး၏မူလဇစ္ျမစ္၊ အရင္း႐ွင္စနစ္ဆုိတာဘာလဲ၊ ဆုိ႐ွယ္လစ္အျမင္ျဖင့္
သုံးသပ္ခ်က္မ်ား၊ ဦးႏုနဲ႔အာဏာျပႆနာ၊ ပါလီမန္ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ တ႐ုတ္ျဖဴဗုိလ္ခ်ဳပ္စသည့္ လုံးခ်င္းမ်ားနဲ႔
တစ္ျခားလုံးခ်င္း (၁၄)အုပ္ေလာက္ ေရးခဲ့ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ေမး - ကၽြန္ေတာ္သိေနတာက စာေရးဆရာ ပသီကုိကုိေလးလုိ႔ သိေနပါတယ္။ ပသီကုိကုိေလးဆုိတဲ့

ကေလာင္အမည္ကုိ ဘယ္တုန္းက စသုံးခဲ့ပါသလဲ။
ဆရာေျဖ - လူတန္းစားျပႆနာကုိ အားသန္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ခုနကေျပာတဲ့စာအုပ္ေတြ ေရးခဲ့တာပါ။
ေနာက္ေတာ့ ျမန္မာ့သမုိင္းေၾကာင္းဘက္ လမ္းေျပာင္းလိုက္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ရန္ကုန္ဘေဆြ(ကြယ္လန
ြ ္)က
႐ုပ္႐ွင္ခ်စ္သူမဂၢဇင္းထုတ္ေနတယ္။ သူနဲ႔ဆရာကလဲ ပုဂၢိဳလ္ေရးရင္းႏွီးၾကတာမုိ႔ သူ႔မဂၢဇင္းမွာ တုိ႔ပိုင္တဲ့ေျမဆုိတဲ့
အခန္းဆက္ေဆာင္းပါး ေျခာက္လေရးခြင့္ရတယ္။ အဲဒီကစၿပီး ပသီကုိကုိေလးဆုိတဲ့ကေလာင္အမည္ကုိ သုံးခဲ့တာပါ။
ဒီကေလာင္အမည္နဲ႔ပဲ ျမန္မာ့အလင္း၊ ဗုိလ္တေထာင္၊ မႏၱေလး၊ ဟံသာ၀တီ၊ သတင္းစာတုိ႔မွာ ေဆာင္းပါး
ေလးငါးေျခာက္ပုဒ္ေလာက္ ေရးခဲ့တယ္။
ကၽြန္ေတာ္ေမး - အခုဘာမ်ား ေရးေနပါသလဲဆရာ။

ဆရာေျဖ - အခုေတာ့ အသက္လည္း(၇၀)နီးလာ၊ က်န္းမာေရးကလည္းမေကာင္း၊ မ်က္စိကလည္းမႈန္လာ၊
ေျခတစ္ဘက္ကက်ဳိးေနေတာ့ စိတ္သာြ းတိုင္းကုိယ္မပါေတာ့ဘူး။ ရင္းႏွီးတဲ့မိတ္ေဆြေတြထုတ္ေ၀ၾကတဲ့
စာေစာင္ေတြက စာမူေတာင္းၾကလုိ႔ ေရးေပးခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၄-ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လထုတ္တဲ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အစၥလာမ္ဓမၼဗိမာန္
ႏွစ္ ႏွစ္ဆယ္ေျမာက္ အထူးထုတ္စာေစာင္မွာ စာမ်က္ႏွာေလးဆယ္ေက်ာ္ပါတဲ့ ေဆာင္းပါးကုိေရးခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီေဆာင္းပါးဟာ လုံးခ်င္းတစ္ပုဒ္ေလာက္ရွိပါတယ္။ လူႀကိဳက္မ်ားခဲ့တယ္။ တုိင္းျပည္နဲ႔လူမ်ဳိးအတြက္လဲ
အက်ဳိးျပဳေစတယ္လုိ႔ ဆရာယုံၾကည္တယ္။ အခုေတာ့ အခ်ိန္အခါနဲ႔အေျခအေနကိုက္ညီမယ့္ အတုိအထြာေလးေတြပဲ
ေရးေနပါတယ္။ စာေပသမားဆုိေတာ့ ကေလာင္ကိုက္ႏိုင္ေသးသမွ် ေရးေနဦးမွာပါ။
ဆရာနဲ႔ကၽြန္ေတာ္ အခ်ိန္ ႏွစ္နာရီေက်ာ္ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းၿပီးျပန္ခဲ့ပါသည္။ တစ္ခ်ိန္တစ္ခါမွာ ဆရာ့အေၾကာင္းေလးေတြ

မွတ္တမ္းအျဖစ္နဲ႔ က်န္ခဲ့ေစခ်င္လုိ႔ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ သူေသၿပီးရင္ မွတ္တမ္းအျဖစ္နဲ႔
က်န္ခဲ့ေစခ်င္သည့္သေဘာျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ မေသမီေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္းျဖင့္ ေကာင္းျခင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္ဟု
ယုံၾကည္မိသျဖင့္ စာဖတ္ပရိသတ္သုိ႔ တင္ျပလိုက္ရပါသည္။
တုိင္းျပည္နဲ႔ လူမ်ဳိးအတြက္ ဆရာျဖတ္သန္းခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္ကာလ မေသးလွေၾကာင္း ေလ့လာ၍ရပါသည္။ ျပည့္စုံသည့္

ဆရာ့ကုိယ္ေရးမွတ္တမ္း တစ္ေစာင္ေရးသင့္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ႀကိဳးစားပါမည္။ ႀကိဳးစားသင့္သည္ဟုလည္း
ယုံၾကည္မိပါသည္။ ဆရာသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ (၂၈)ႏွစ္ ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၇၈-ခုႏွစ္တင
ြ ္ မႏၱေလးၿမိဳ႕သုိ႔
ျပန္လည္ေျပာင္းေ႔ရႊလာ၍ စၾကာႏြယ္စဥ္ရပ္ ဟၿမီဒီယာ စၾကာေတာင္ဗလီ၀င္း ၇၅-လမ္း၊ ၃၄x၃၅လမ္းၾကားတြင ္
ေနထိုင္လ်က္ရွိပါသည္။
မွတ္ခ်က္ ။ ။ ေခတ္ကာလအလိုက္ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ စာအုပ္အမည္မ်ားကုိ မူရင္း႐ွိခဲ့ေသာ

အမည္မ်ားအတိုင္း ေခၚေ၀ၚသုံးစြထ
ဲ ားပါသည္။ သတ္ပုံမ်ားမွာလည္း မူလသတ္ပံုအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။
(ေရႊကုန္းသား)
=============
၀န္ခံခ်က္ - ပသီကုိကုိေလး အသက္႐ွင္လ်က္႐ွိစဥ္က ကုိယ္ေတြ႕ေမးျမန္းမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ေသာ

ေရႊကုန္းသား၏မွတ္တမ္းကုိ ျပန္လည္ေဖာ္ျပလိုက္ရပါသည္။

ပသီကုိကုိေလး
၂၂.၂.၂၀၀၁-ခုႏွစ္ အလႅာဟ္အ႐ွငျမတ္၏အမိန္႔ကုိ ခံယူခဲ့ရ႐ွာပါတယ္။ ပသီကုိကုိေလးဟာ အမ်ဳိးသားေရး
အက်ဳိးစီးပြားကုိ အသက္ထက္ဆုံး စြမ္းေဆာင္ခဲ့သူတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ပသီကုိကုိေလးကုိ
ဂုဏ္ျပဳသင့္တယ္ ဂုဏ္ျပဳထိုက္တယ္လုိ႔ပဲ ႐ိုး႐ုိးသားသားခံယူခဲ့ပါတယ္။
ဒီခံယူခ်က္ကုိအေၾကာင္းျပဳၿပီး ၂၉.၄.၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ ပသီကုိေလး အထိမ္းအမွတ္ေကာ္မတီကုိ ဖြ႕ဲ စည္းခဲ့ပါတယ္။
ဒီေကာ္မတီကေနၿပီး ပသီကုိကုိေလး အထိမ္းအမွတ္ေက်ာက္ဖ်ာေရးထုိး ပသီကုိကုိေလးအထုပတၱိထုတ္ေ၀ေရးနဲ႔
ပသီကုိကုိေလးစာေပမ်ားကုိ ျပန္လည္ထုတ္ေ၀ေရး၊ အဓိကအားျဖင့္ ျမန္မာမြတ္စလင္သမိုင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလုိနဲ႔ လ်ာထားခ်က္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနဆဲမွာ ေကာ္မတီရ႕ဲ ဥကၠ႒ႀကီးျဖစ္တဲ့ ဟာဂ်ီဦးဘခ်စ္ဟာ
၂၀.၈.၂၀၀၁ ခုႏွစ္မွာ ႐ုတ္တရက္ အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္အမိန္႔ကုိ ခံယူလိုက္ရပါတယ္။ ဒီေနာက္ေတာ့ ဥကၠ႒သစ္အျဖစ္
အလ္ဟာဂ်္ ဦးေမာင္ေမာင္တာဆက္ခံၿပီး လုပ္ငန္းေတြကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိ
တာ၀န္ဆက္ခံၿပီး ႀကိဳးစားရင္း အလ္ဟာဂ်္ဦးေမာင္ေမာင္တာ ကုိယ္တိုင္က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕တဲ့ခဲ့ၿပီး ေဆး႐ုံတက္
ေဆးကုသမႈကုိ ခံယူခဲ့ရ႐ွာပါတယ္။ ေဆး႐ုံက ဆင္းဆင္းခ်င္း လုပ္ငန္းလ်ာထားခ်က္ျဖစ္တဲ့ ေက်ာက္ဖ်ာေရးထုိးျခင္း
ၿပီးစီးေအာင္ ေဆာင္ရက
ြ ္ခဲ့ပါတယ္။ ယခုေက်ာက္ဖ်ာၿပီးစီးေၾကာင္းမွတ္တမ္းနဲပအတူ ပသီကုိကုိေလး
အထုပတၱိအက်ဥ္းခ်ဳပ္ကုိ ႏွစ္ႏွစ္ေျမာက္အမွတ္တရအျဖစ္ ထုတ္ေ၀လိုက္ရပါတယ္။ မျပည့္စုံမႈ၊ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈ၊
အားနည္းမႈမ်ားၾကားမွ ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရက
ြ ္ရသည့္အတြက္ လုိအပ္ခ်က္မ်ားရွိေနမည္မ်ာ
အေသအခ်ာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိအေျခအေနအရပ္ရပ္ကုိ နားလည္မႈထားျဖည့္စက
ြ ္ၾကည့္ျမင္ၿပီး စြမ္းေဆာင္ခဲ့မႈမ်ားအျဖစ္
အ႐ွိကုိအ႐ွိအတိုင္း အသိအမွတ္ျပဳႏိုင္ၾကမည္ဆုိလွ်င္ ၀မ္းသာမဆုံးျဖစ္မိမွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါသည္။
ေလးစားလ်က္
Xxxxxxxxxxxxx
အတြင္းေရးမွဴး
ပသီကုိကုိေလးအထိမ္းအမွတ္ေကာ္မတီ

ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ လက္ေ၀ွ႔အေက်ာ္အေမာ္ က်ားဘညိမ္း
ျပန္ၾကားေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔ ဆက္ဆံေရး ဦးစီးဌာန (႐ံုးခ်ဳပ္)၊ စာတည္းအဖြ႕ဲ စုေဆာင္း ျပဳစုၿပီး ေ႐ႊဟသၤာ စာအုပ္တိုက္မွ
၂၀ဝ၈ ေဖေဖာ္ဝါရီမွာ ပထမအႀကိမ္ ထုတ္ေဝ ျဖန္႔ခ်ိခဲ့တဲ့ 'ႏွစ္ဆယ္ရာစု ျမန္မာ စာေရး ဆရာမ်ားႏွင့္ စာစုစာရင္း
(စတုတၳတဲြ)' ကေန "က်ားဘၿငိမ္း (၁၉၂၃-၁၉၇၉)" ရဲ႕ အတၳဳပၸတၲိအက်ဥ္းနဲ႔ စာစုစာရင္းကို ျပန္လည္ ကူးယူ
ေဖာ္ျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။
က်ားဘၿငိမ္း (၁၉၂၃-၁၉၇၉)
၁။ အမည္ရင္း - ဦးဘညိမ္း
၂။ မိဘအမည္ - ဦးဘိုးမင္း + ေဒၚမမႀကီး
၃။ ေမြးသကၠရာဇ္ - ၂၃၊ ၁၁၊ ၁၉၂၃
၄။ ေမြးဖြားရာေဒသ - ၈၂ လမ္းႏွင့္ ၈၃လမ္းၾကား၊ ၂၅ လမ္း၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕
ကိုယ္ေရးျဖစ္စဥ္
ဦးဘညိမ္း ေခၚ က်ားဘညိမ္းကို ၈၂ လမ္းႏွင့္ ၈၃ လမ္းၾကား၊ ၂၅ လမ္း မႏၩေလးၿမိဳ႕တြင္ ဦးဘိုးမင္းႏွင့္

ေဒၚမမႀကီးတို႔က ၁၉၂၃ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔တင
ြ ္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ သူ႔ညီမ်ားမွာ ဦးဘသိမ္း (စာေရးဆရာ
ခ်စ္ညိဳ)၊ ဦးဘစိမ္းႏွင့္ ဦးဘဟိန္းတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
ငယ္စဥ္အခါက မႏၩေလးၿမိဳ႕ရွိ ဝက္စလီယံ သာသနာျပဳ ေက်ာင္းတြင္ ပညာ စတင္သင္ၾကားၿပီး အမ်ိဳးသား

ေခါင္းေဆာင္ႀကီး တဦးျဖစ္သည့္ ဆရာႀကီး ဦးရာဇာတ္ ေက်ာင္းအုပ္ အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္သည့္ အမ်ိဳးသား
အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ ပညာသင္ယူခဲ့သည္။ ဦးရာဇာတ္က ေက်ာင္းသားမ်ား၏ အားကစား
လုပ္ငန္းအေနျဖင့္ အဂၤလိပ္ လက္ေဝွ႔ထိုးျခင္း အတတ္ပညာကို ႏိုင္ငံျခားသား ပညာရွင္တဦး ျဖစ္သည့္
ဘီလ္ဖစ္ရွားအား သင္ၾကား ပို႔ခ်ေစခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းထြက္ အဂၤလိပ္ လက္ေဝွ႔သမားမ်ားတြင္
ဦးဘညိမ္းသည္ ေနာင္အခါတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖယ္သာဝိတ္တန္း လက္ေဝွ႔ခ်န္ပီယံ အျဖစ္ ထင္ရွားခဲ့သည္ သာမက
၁၉၅၂ ခုႏွစ္က ဖင္လန္ႏိုင္ငံ ဟယ္လ္ဆင္ကီးၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပသည့္ ကမာၻ႔ အိုလံပစ္ပေ
ဲြ တာ္၌ ျမန္မာႏိုင္ငံကို
ကိုယ္စားျပဳၿပီး လက္ေဝွ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည္။

မႏၱေလးၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္စဥ္ ၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္တင

ြ ္ မႏၱေလးၿမိဳ႕သူ ေဒၚၾကည္ၾကည္ႏွင့္ အိမ္ေထာင္ က်ခဲ့သည္။ မႏၱေလး
လူထု သတင္းစာတိုက္ ပိုင္ရွင္ လူထုဦးလွ ေဒၚအမာတို႔ႏွင့္ ရင္းႏွီးသျဖင့္ လူထု သတင္းစာတြင္ အားကစား
သတင္းမ်ား ဝင္ေရာက္ ေရးသားခဲ့သည္။ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္တင
ြ ္ အမ်ိဳးသား ကိုယ္လက္ ၾကံ့ခိုင္ေရး ေကာင္စ၌
ီ လက္ေဝွ႔
နည္းစနစ္မွဴး အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္သျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး ရန္ကုန္
စာေပေလာကႏွင့္ နီးစပ္လာခဲ့သည္။
ျမဝတီ၊ ေငြတာရီ၊ ႐ႈမဝ အစရွိသည့္ မဂၢဇင္းႀကီးမ်ားတြင္လည္း အားကစား ေဆာင္းပါးမ်ား ဝင္ေရာက္ ေရးသားခဲ့သည္။

ေနာင္အခါတြင္ အားကစားဂ်ာနယ္ တခု ျဖစ္သည့္ တံခန
ြ ္ဂ်ာနယ္ ေပၚထြက္လာသည့္ အခါ၌လည္း ပင္တိုင္ ဝင္ေရာက္
ေရးသားခဲ့သည္။ အေထာက္ေတာ္ လွေအာင္၏ သတင္းဂ်ာနယ္တင
ြ ္ ျမန္မာ့႐ိုးရာ လက္ေဝွ႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍
ေဆာင္းပါးမ်ား အဆက္မျပတ္ ေရးသားခဲ့သည္။
စာေရးဆရာ ရန္ကုန္ဘေဆြ၏ ကူညီပံ့ပိုးမႈျဖင့္ မင္းေခါင္ အမည္ရွိ လံုးခ်င္း ဝတၳဳတပုဒ္ကို ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့သည္။

မင္းေခါင္သည္ ထိုေခတ္ အခါက ေအာင္ျမင္ ထင္ရွားခဲ့ေသာ မႏၩေလး ရတနာပံုေခတ္ ေနာက္ခံ ဝတၳဳတပုဒ္
ျဖစ္ခဲ့သည္။ ေၾကးစားလက္ေဝွ႔ ထိုးျခင္းအေၾကာင္းကို ေနာက္ခံထားကာ ေရးသားခဲ့ေသာ သဲခင္းေပၚမွ ေသြးတကြက္
ဝတၳဳကို လည္းေကာင္း၊ ေရးေဖာ္ စာေရးဆရာမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ဗိုလ္ျမင့္၊ ဗိုလ္ဘေသာ္၊ ေမာင္သင္တို႔ႏွင့္ တြဖ
ဲ က္ကာ
အတၳဳပၸတိၲ ေလးဦး စုစည္းမႈတင
ြ ္ လည္းေကာင္း၊ ပါဝင္ ေရးသားခဲ့သည္။
ကမာၻ႔လက္ေဝွ႔ ခ်န္ပီယံ လက္ေဝွ႔ေက်ာ္မ်ား၏ အတၳဳပၸတၲိမ်ား ျဖစ္ေသာ ကမာၻေက်ာ္ လက္သီးမဲႀကီးမ်ား၊

မိုဟာမက္အလီ၊ ကင္ရွာဆာမွ မနီလာသို႔ လံုးခ်င္း စာအုပ္မ်ားကိုလည္း ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ဦးဘညိမ္းသည္
လက္ေဝွ႔ ထိုးသတ္စဥ္ ကာလက က်ားတေကာင္ကဲ့သို႔ ရဲရရ
ဲ င့္ရင့္ ထိုးသတ္တတ္ျခင္း အျပင္ အဂၤလိပ္
ဆယ့္ႏွစ္ေကာင္က်ား ကစားရာတြင္လည္း ကြ်မ္းက်င္သူ ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ က်ားဘညိမ္းဟု တင္စားခဲ့ၾကသည္။
မႏၩေလး သတင္းစာမ်ားက သူ႔ေအာင္ျမင္မႈမ်ားကို ေရးသား ေဖာ္ျပၾကသူတိုင္း "က်ားကေလး" ဟု ေရးသားခဲ့ၾကသည္။
စာေပကို ဝါသနာအရ ေရးသားခဲ့သည့္ အျပင္ က်ားဘညိမ္းသည္ ပန္းခ်ီကိုလည္း ကြ်မ္းကြ်မ္းက်င္က်င္

ေရးဆြတ
ဲ တ္သူ ျဖစ္သည္။ မႏၩေလးတြင္ ေနထိုင္စဥ္ ကာလက စတိုးဆိုင္ႀကီးမ်ား၏ သံဆိုင္းဘုတ္ႀကီးမ်ားကို
တာဝန္ယူ ေရးဆြခ
ဲ ဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့႐ိုးရာ လက္ေဝွ႔ကို အပတ္တကုတ္ ႀကိဳးပမ္း ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သူ အျဖစ္လည္း
အားကစား ဝါသနာရွင္မ်ားက သိထားခဲ့ၾကသည္။ သူတာဝန္ယူ က်င္းပသည့္ ႐ိုးရာ လက္ေဝွ႔ပမ
ဲြ ်ားတြင္ ပါဝင္
ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကသည့္ လက္ေဝွ႔ေက်ာ္မ်ား အားမာန္ တက္ေစရန္ လက္တန္းစပ္ဆိုကာ ႐ြတ္ခဲ့သည့္ လကၤာမ်ားမွာလည္း
ယေန႔ထက္တိုင္ ႐ိုးရာ လက္ေဝွ႔ပမ
ဲြ ်ားတြင္ ၾကားေနရဆဲ ျဖစ္သည္။
က်ားဘညိမ္းသည္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၈ ရက္ေန႔ နံနက္ ၆ နာရီ မိနစ္ ၄၀ အခ်ိန္တင

ြ ္ အစာအိမ္ကင္ဆာ ေရာဂါျဖင့္
ကြယ္လန
ြ ္ခဲ့သည္။ ကြယ္လန
ြ ္ မိသားစုႏွင့္အတူ ပုဇန
ြ ္ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ အမွတ္ (၃) ရပ္ကက
ြ ္၊
ျပည္ေတာ္သစ္အိမ္ရာ တိုက္အမွတ္ (၄)၊ အခန္းအမွတ္ (၁၃) တြင္ ေနထိုင္လ်က္ ရွိသည္။ ကြယ္လန
ြ ္ အသက္
၅၆ ႏွစ္ျဖစ္ၿပီး ဇနီး ေဒၚၾကည္ၾကည္ သားသမီးမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ ဝင္းၿငိမ္း၊ ဆန္နီညိမ္း၊ ရဲျမင့္ညိမ္း၊ မ်ိဳးျမင့္ညိမ္း၊
မာလာညိမ္း၊ ထြန္းေမာင္ညိမ္း၊ ထြန္းေအာင္ညိမ္းတို႔ က်န္ရစ္ခဲ့ၾကသည္။
က်ားဘၿငိမ္း ေရးသား ျပဳစုခဲ့ၿပီးေသာ စာအုပ္မ်ား
၁။ ကမာၻေက်ာ္ လက္သီးမဲႀကီးမ်ား ၁၉၆၈

၂။ မိုဟာမက္အလီ (သို႔မဟုတ္) မဟူရာဧကရာဇ္ ၁၉၇၄
၃။ အလီ-ဖေရဇီယာ ပြစ
ဲ ဥ္ အမွတ္ (၃) ၁၉၇၅

၄။ ကင္ရွာဆာမွ မနီလာသို႔ ၁၉၇၅

၅။ လူဆိုးႀကီး မင္းေခါင္ (ဒုတိယအႀကိမ္) ၁၉၇၇
၆။ မိုဟာမက္အလီ၏ ေနဝင္ဆည္းဆာ ၁၉၇၈
၇။ သဲခင္ေပၚမွ ေသြးတကြက္ -
၈။ ဤေလးဦး (ဗိုလ္ျမင့္၊ ဗိုလ္ဘေသာ္၊ ေမာင္သင္တို႔ႏွင့္ တြ၍
ဲ )–

က်ားဘညိမ္း သို႔ စာေၾကြး
ဆရာမၾကီး လူထုေဒၚအမာေရးေသာ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ က်ားဘညိမ္းအေၾကာင္း မႏၱေလးသူ မႏၱသားမ်ား

စာအုပ္မွျဖစ္ပါသည္။
က်ားဘညိမ္းဆံုးသြားတာ ခုဆိုရင္ေျခာက္ႏွစ္ျပည့္ပါေတာ့မယ္။ သူဆံုးသြားတာအတန္ၾကာပါမွ သူ႔ကိုပိုသတိရဖို႔

ျဖစ္ေနရတယ္။ ျမန္မာ့႐ုပ္ျမင္သံၾကား အစီအစဥ္မွာ (The big fights of the decades) ဆိုျပီး
အေမရိကန္မွာထိုးသြားခဲ့ၾကဖူးတဲ့ လက္ေဝွ႔ပၾဲြ ကီးပြေ
ဲ ကာင္းေတြကို ျပန္ျပတဲ့အစီအစဥ္ပါရင္ ကိုဘညိမ္းကို
သတိရမိတယ္။ ဒီပေ
ဲြ တြအေၾကာင္းကို သူက ေဆာင္းပါးေတ အ
ြ ၾကိမ္ၾကိမ္ေရးျပလာတဲ့လူ။ သူ႔ပါးစပ္ထမ
ဲ ွာ
ဘယ္တုန္းကထိုးတဲ့ ဘယ္သူနဲ႔ဘယ္သူ႔ပမ
ဲြ ွာ ဘယ္သူကဘယ္ႏွစ္ခ်ီနဲ႔ ဘယ္သူ႔ကို အလဲသိပ္လိုက္တာကလား
ဆိုတာေတြက အလြတ္ရေနသူမဟုတ္လား။ ခုသာရွိေနရင္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားက အဲ့ဒီပေ
ဲြ တြကိုၾကည့္ျပီး
ဘယ္သတင္းစာက ဘယ္ဂ်ာနယ္က ဒီပက
ဲြ ို ဘယ္လိုေရးခဲ့တာ ေဒၚအမာရဲ႔လိုေတာင္ ျပန္ေျပာျပေနဦးမွာ။
ကိုဘညိမ္းလက္ေဝွ႔ကို စိတ္ဝင္စားပံုက ရွားမွရွားကိုး။ သူဆံုးသြားေတာ့ ကြ်န္မကအိမ္မွာမရွိဘူး။
သူေနမေကာင္းတာလဲ ကြ်န္မမသိဘူး။ ေသဆံုးသြားတာလဲမသိဘူး။ ဘယ္အထိမသိလဆ
ဲ ိုရင္ျဖင့္ သူဆံုးကာနီး
ဦးလွတို႔သားအဖဆီ ေဆး႐ံုေပၚကေန သူေရးလာတဲ့ စာေတြကို အေၾကာင္းျပဳျပီး သူဆံုးမွ ဦးလွေရးတဲ့
ေဆာင္းပါးကိုေတာင္ ကြ်န္မမသိဘူး။ မဖတ္ရဘူး။ ဒါေၾကာင့္က်ြ န္မ အိမ္ျပန္ေရာက္လာေတာ့မွ ကိုဘညိမ္းဆံုးရွာျပီ၊
ဘယ္ေတာ့ဆီေလာက္ကဆိုတာၾကားရပါတယ္။ စိတ္မေကာင္းလိုက္တာ၊ ျဖစ္ရေလျခင္းလို႔။
ကိုဘညိမ္း ညီ ကိုဘသိန္း(ခ်စ္ညိဳ) ကကြ်န္မတို႔ လူထုတိုက္မွာ စစ္ျပီးစက အယ္ဒီတာဝင္လုပ္ေတာ့ ကိုဘသိန္းနဲ႔

ကိုဘညိမ္းက အထက္ေအာက္ညီအစ္ကိုဆိုေပမယ့္ အမႊာလိုညီအစ္ကိုမို႔ ကိုဘသိန္းသာမကဘူးကိုဘညိမ္းလည္း
ကိုဘသိန္းဆီက အဆစ္ပါလာတဲ့ သတင္းေထာက္လုပ္ျပီး လူထုတိုက္ကို သူေရာက္လာေနပါေတာ့တယ္။ ျပီးေတာ့
သူတို႔က ေနရွင္နယ္ ေက်ာင္းထြက္ေတြဆိုေတာ့ ကြ်န္မတို႔န ဲ႔ငယ္ကတည္းက ခင္မင္လာၾကသူေတြေလ။
ကိုဘညိမ္းလူထုတိုက္ကို အျမဲတမ္းဝင္ထက
ြ ္သာြ းလာေနတဲ့ အေၾကာင္းထဲမယ္ သူ႔ညီကိုဘသိန္း
႐ွိလို႔ခ်ည္း ဟုတ္ဟန္မတူဘူး။ သူေရးခ်င္သားခ်င္တဲ့ လက္ေဝွ႔သတင္းနဲ႔ ေဆာင္းပါးေတြ
မၾကာမၾကာေရးႏိုင္သားႏိုင္ဖို႔လည္း ပါတယ္ထင္တယ္။ သူက လက္ေဝွ႔နဲ႔အသက္ရွင္လူလုပ္ေနသူလို႔ ေျပာရခမန္း
လက္ေဝွ႕ကိုစလ
ဲြ န္းခဲ့သူမဟုတ္လား။ အဲဒီေတာ့ သူျမတ္ႏိုးတဲ့ လက္ေဝွ႔သတင္းေတြကို
သတင္းစာထဲပါေအာင္အေပ်ာ္တမ္းအားကစား သတင္းေထာက္လုပ္ျပီး သတင္းေရးေပးတယ္။ သူဖတ္ထားတဲ့
ဟာေတြထက
ဲ ထုတ္ႏႈတ္ျပီး လက္ေဝွ႔ေဆာင္းပါးေတြေရးယူလာတယ္။
အားကစားသတင္းကို လူထုဂ်ာနယ္နဲ႔ လူထုသတင္းစာကလည္း ေနရာေပးေလ့ရွိေတာ့ ကိုဘညိမ္းနဲ႔

အံကိုက္ျဖစ္ေနၾကတာေပါ့။ကိုဘညိမ္းက ကြ်န္မတို႔ ငယ္ငယ္က အေမတို႔မိတ္ေဆြ ဦးဥာဏ္ၾကီး ဆိုတဲ့လူလိုလူစား၊
အဲဒီဦးဥာဏ္ၾကီး ကို အေမတို႔က ေျပာျပီးျပန္ ဦးဥာဏ္ၾကီး လို႔ေခၚၾကတယ္။ ဦးဥာဏ္ၾကီး ဆိုတဲ့လူက အိမ္ကိုလာေရာ။
အိမ္မွာသူေျပာခ်င္ရာေတြေရွာက္ေျပာ၊ ေျပာလို႔အားရေတာ့ျပန္ေရာ။ သူမ်ားစကားေတာ့သိပ္နားေထာင္တဲ့
အက်င့္မရွိဘူးတဲ့။ ကိုဘညိမ္းကလည္း ဒီလိုလူစား။ တိုက္ကို ေရာက္လာရင္ဟိုအယ္ဒီတာစားပြ၊ဲ ဒီအယ္ဒီတာစားပြဲ
ကုလားထိုင္အလြတ္ရွိရာ ဝင္ထိုင္ျပီး သူေျပာခ်င္ရာရယ္စရာေမာစရာေတြ တစ္ခုျပီးေျပာတာပဲ။ ေဒၚအမာႏွယ္
အေရွ႕ပိုင္းေအာင္ေတာ္မူက နာရီစင္ကို ဆိုကၠားစီးလာတာ၊ နာရီစင္ေရာက္ေတာ့ေပးတဲ့ဆိုကၠားခနည္းလို႔၊
ဆိုကၠားသမားက မေက်နပ္ႏိုင္ပါဘူးဆိုျပီး စိတ္ဆိုးမာန္ဆိုးနဲ႔ စီးတဲ့လူကို ေအာင္ေတာ္မူျပန္ပို႔ထားခဲ့သတဲ့။
ၾကည့္ပါဦးေဒၚအမာရယ္....လမ္းကအတက္ၾကီးကို ကိုဘညိမ္းစကားကို ကြ်န္မက တဟားဟားရယ္ရပါတယ္။
ျပီးေတာ့မွ ဟုတ္ရ႕ဲ လား ကိုဘညိမ္းရယ္ လို႔ေျပာရင္ ၊ “တကယ္ပါတကယ္ပါ” တဲ့။သူ ဟဲလဆင္ကီ
အိုလံပစ္လိုက္သာြ းရျပီး ဟိုမွာလက္ေဝွ႔႐ံႈးျပန္လာခဲ့တဲ့ အေခါက္ကလဲ ဟဲလဆင္ကီမွာဘယ္ႏိုင္ငံက ဘတ္စကက္ေဘာ
ဂိုးသြင္းတဲ့လူမွန္းမသိ အရပ္ ၆ ေပေက်ာ္၊ ၇ ေပနီးပါးလူၾကီးတစ္ေယာက္နဲ႔သူနဲ႔တ႐
ဲြ ိုက္ထားတဲ့ ဓာတ္ပံုကေလး ၂

လက္မပတ္လည္ေလာက္ ကြ်န္မတို႔ကိုျပတယ္။ ျပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ခ်စ္တဲ့ မြတ္ဆလင္အဘိုးၾကီးတစ္ေယာက္က

“ဘညိမ္း မင္းႏိုင္ခဲ့လား” လို႔ေမးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က “႐ံႈးခဲ့တယ္။ ဒီလူနဲ႔ထိုးရတာ”လို႔ ဓာတ္ပံုထုတ္ျပေတာ့ အဖိုးၾကီးက
“အလႅာ” ဆိုျပီး သူ႔နဖူး လက္ဝါးနဲ႔ ႐ိုက္ရွာသတဲ့။
ကိုဘညိမ္းေရာက္လာရင္ ဒီလိုပံုျပင္ေတြက တစ္ေန႔ေလးငါးခု ပါလာတာပါ။ သူေျပာေနတုန္း နားေထာင္တဲ့လူေတြက

ပါးစပ္မေစ့ရဘူး။ ႏို႔ေပမယ့္ သူေျပာျပီးလို႔ျပန္သာြ းတဲ့အခါသူေျပာတာေတြ အဟုတ္ဟုတ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔
ေအာင့္ေမ့စရာခ်ည္းပါ။သူ႔စကား အေလးအနက္ထားလို႔မရဘူး။ သူက ဒီလိုမဟုတ္ကဟုတ္ကေတြ
ေျပာေနရတာေပ်ာ္တယ္။သူမ်ားကိုနစ္နာေအာင္ေတာ့လည္း ဘယ္ေတာ့မွ မေျပာတတ္ပါဘူး။ ႏို႔ေပမယ့္
တစ္ေန႔ေတာ့ကိုဘညိမ္း ကြ်န္မရဲ႔စားပြေ
ဲ ရွ႔ကိုလာျပီး “က်ားဘညိမ္း႐ုပ္ထုကို ကမၻာေက်ာ္ ပန္းပုဆရာၾကီး ဦးဟန္တင္က
ထုေတာ့မလို႕တဲ့။ တကယ္ပါတကယ္ပါ၊ ဒီဇင္ဘာလဆိုရင္ က်ားဘညိမ္းကို ဘန္ေကာက္လႊတ္လိမ့္မယ္။
ကမၻာ့အေပ်ာ္တမ္းလက္ေဝွ႕အဖြ႕ဲ ခ်ဳပ္က စစ္ေဆးမယ့္ ၾကိဳးဝိုင္းဒိုင္န႕ဲ အမွတ္ေပးဒိုင္ စာေမးပြက
ဲ ို သြားေၿဖဖို႕ေပါ့ ” တဲ့။
ကြ်န္မက သူ႕ကိုခါတိုင္းလိုပဲ ရယ္ေမာၿပီးနားေထာင္ေနေတာ့ ကိုဘညိမ္းက “ေဟာဒီ
တေစ့တေစာင္းစာေရးဆရာတို႕အေၾကာင္း ဆိုတဲ့စာအုပ္ထမ
ဲ ွာ က်ားဘညိမ္းအေၾကာင္းမပါေသးလို႕၊
ကြ်န္ေတာ့္အေၾကာင္းဆိုၿပီး ကြ်န္ေတာ္ကေရးမလို႕။ ၿမိဳ႕မၿငိမ္းအေၾကာင္းကို ေဒၚအမာေရးထားတာ သိပ္
သေဘာက်တယ္။ ကြ်န္ေတာ့္အေၾကာင္း ေဒၚအမာေရးတာ သိပ္ဖတ္ခ်င္တာပဲ။ ေဒၚအမာကလူေတြကို
ေသမွေရးတာမေကာင္းပါဘူး။ မေသခင္ေရးခ်င္ပါတယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္ က်ားဘညိမ္း အေၾကာင္း
ေရးစမ္းပါခင္ဗ်ာ” တဲ့။ကိုဘညိမ္းကသူ႕စကားေတြကို အစပိုင္းတုန္းကသာ ရယ္စရာေျပာေနက်
ေလမ်ိဳးနဲ႕ေျပာေနတာ။သူ႕အေၾကာင္း ကြ်န္မေရးစမ္းပါဆိုတဲ့ ေနရာေရာက္ေတာ့ လူက အတည္ေပါက္
ေျပာတာျဖစ္ေနၿပီ။ ေနာက္ၿပီးဘာမဆို တဟားဟားရယ္ရင္းေျပာေနက် ကိုဘညိမ္းက သူ႕အေၾကာင္းေရးစမ္းပါဆိုတဲ့
စကားကို မ်က္ႏွာငယ္ေလးနဲ႕ ကြ်န္မကိုပူဆာေနတဲ့အေျပာမ်ိဳး ေျပာေနတာပါ။ ၿပီးေတာ့
ခါတိုင္းဆံုရင္သူေျပာခ်င္တာေျပာၿပီးရင္ သူက တစ္စားပြက
ဲ ိုကူးသြား၊ ဒါမွမဟုတ္ ျပန္သာြ းတဲ့လူပါ။ ဒီတစ္ခါေတာ
ကြ်န္မေရွ႕က ကုလားထိုင္မွာ ဝင္ထိုင္ေနပါေတာ့တယ္။ သူက ကြ်န္မဆီက “ေးမယ္
ေရးမယ္”ဆိုတာကိုၾကားခ်င္တယ္ေလ။ တကယ္ေတာ့လည္း ကိုဘညိမ္းအေၾကာင္းက ကြ်န္မေရးခ်င္စရာေကာင္းတဲ့
“အႏုပညာသည္” တစ္ေယာက္အေၾကာင္းပါပဲ။
လက္ေဝွ႕သမားကို အႏုပညာသည္လို႕ ကြ်န္မေခၚလိုက္လို႕ လက္ေဝွ႕ကိုေတာ့ အႏုပညာထဲမထည့္သင့္ပါဘူးလို႕

ကြ်န္မနဲ႕ သေဘာမတူသူေတြက ေျပာေကာင္းေျပာပါလိမ့္မယ္။ လက္ေဝွ႔ကိုအႏုပညာသည္လို႔ ေျပာတဲ့လူေရာ၊
အႏုပညာမွမဟုတ္ဘဲ အႏုပညာမေခၚႏိုင္ပါဘူး ဆိုခ်င္သူေတြမွာေရာအေၾကာင္းျပစရာ အခ်က္အလက္ေတြ
ရွိၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒီကိစၥဟာ ကေန႔ထက္ထိ ျငင္းခံုဆျဲ ပႆနာပါ။ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ၾကိဳက္သလို လက္ခံၾကပါ။ ႏို႔ေပမယ့္
လက္ေဝွ႔သမား ကိုဘညိမ္းကေတာ့ အႏုပညာသည္အမွန္ပါဘဲ။ သူကိုယ္တိုင္လည္း လက္ေဝွ႔ဟာ အႏုပညာလို႔
စြစ
ဲ ၿဲြ မဲၿမဲယံုၾကည္သူပါ။ သူ႔ဘဝဟာလက္ေဝွ႔အတြက္လို႔လဲ သူကေဇာက္ခ်သတ္မွတ္ထားသူပါ။
ကိုဘညိမ္းဟာ ကေလးအရြယ္ကစျပီး အသက္ေသဆံုးခ်ိန္အထိ လက္ေဝွ႔အေၾကာင္းကိုဘသ

ဲ ူ႔အာ႐ံုထမ
ဲ ွာထားျပီး
ဒီအေၾကာင္းကိုဘေ
ဲ ျပာ၊ ဒီအေၾကာင္းကိုဘေ
ဲ ရး၊ ဒါအတြက္ဘအ
ဲ လုပ္လုပ္ေနသူပါ။
ကေလး(၁၀)ေယာက္နဲ႔ ဒီလက္ေဝွ႔ကို မစားရလဲဖက္ထား၊ ငတ္ျပတ္မေ

ဲြ တေနရက္နဲ႔လဲ တြယ္ထားသူပါ။တကယ္ေတာ့
လက္ေဝွ႔က သူ႔ကို ထမင္းမေကြ်းပါဘူး။ ကိုဘညိမ္းကို ကြ်န္မတို႔ငယ္ငယ္ကတည္းသိတာ၊သူ႔ကုိ သူ႔မိဘနဲ႔ သူ႔ဇနီးနဲ႔
ခင္မင္တဲ့မိတ္ေဆြေတြက ဝိုင္းဝန္းျပီး စားဖို႔ရေအာင္ကူညီခဲ့ၾကရတာပါ။ ကိုဘညိမ္းက လက္ေဝွ႔ကိုခ်စ္ျမတ္ႏိုးရင္း
ပန္းခ်ီလည္းဆြတ
ဲ ယ္။ စာလည္းေရးတယ္။ (၁၂)ေကာင ္က်ားကိုလည္း ေရာက္ရာအရပ္ ခ်ိန္းသူရွိတိုင္း ထိုးပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္လက္ေဝွ႔ပညာဟာ အႏုပညာဟုတ္တာမဟုတ္တာအပထား။ ငတ္ငတ္ျပတ္ျပတ္ေပေပေတေတနဲ႔
လက္ေဝွ႔ကို ဖက္ထားတဲ့ကိုဘညိမ္းကေတာ့အႏုပညာသမားအစစ္ပါဘဲ။ကိုဘညိမ္းက ဒီလက္ေဝွ႔အတတ္ေကာင္းကို
မႏၱေလးျမိဳ႕က ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ရဲ႔ေနရွင္နယ္ေက်ာင္းက ရခဲ့တာပါ။ ေနရွင္နယ္ေက်ာင္းကို ဟိုတုန္းကေတာ့

“ေနခ်င္တိုင္းေက်ာင္း” လို႔ေခၚပါေသးတယ္။ ဘာလို႔လဆ

ဲ ိုေတာ့ ဒီေက်ာင္းက တျခားေက်ာင္းေတြနဲ႔ မတူဘက
ဲ ိုး။
ဒီေက်ာင္းမွာပထမတုန္းကေတာ့ (၂၁) ဦးသားသမီးေတြသာ အထားမ်ားခဲ့ေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းေရာက္ေတာ့
ေက်ာင္းတကာကလက္မခံတဲ့ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြလဲ ဒီေက်ာင္းကလက္ခံတယ္။
အဂၤလိပ္စာခ်ည္းသတ္သတ္သင္ေပးတဲ့ စပါယ္ရွယ္တန္းရွိၿပီး စာေတာ္ရင္ တစ္ႏွစ္ ႏွစ္တန္းတက္ႏိုင္တဲ့
အခြင့္အေရးလည္း ေပးထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုရင္ေတြ ဦးပဥၨင္းေတြ စပါယ္ရွယ္တန္းတက္ျပီး ေအာင္ေတာ့
အထက္တန္းကို ေဝါခနဲေရာက္လာတာေတြလည္း ရွိတယ္။ ပ်ံေတာ္မူသာြ းရွာၿပီျဖစ္တဲ့ ဓမၼကထိကအေက်ာ္
အနီးစခန္းဆရာေတာ္တို႔၊မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဦးနႏိၵယဆိုရင္ ကြ်န္မတို႔နဲ႔တစ္တန္းတည္း
ေက်ာင္းတက္ၾကဖူးေသးတာေပါ့။ ျပီးေတာ့ ဆရာၾကီးဦးရာဇတ္က မြတ္ဆလင္ျဖစ္ေလေတာ့ မႏၱေလးမွာရွိတဲ့
မြတ္ဆလင္ေတြရ႕ဲ သားသမီးေတြလည္း ဒီေက်ာင္းမွာရွိပါတယ္။ ကိုဘညိမ္းက ဝက္စလီယံေက်ာင္းက
ေက်ာင္းထုတ္လိုက္တဲ့ မြတ္စလင္လူငယ္ေလးပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာၾကီးဦးရာဇတ္ေက်ာင္းကို သူေရာက္လာတယ္။
ေနရွင္နယ္ေက်ာင္းက သူမ်ားေက်ာင္းေတြလို ေက်ာင္းဝင္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ရွိတာမဟုတ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့
ေက်ာင္းပိုင္ေဘာလံုးကြင္းေတြဘာေတြ မရွိဘူး။ မရွိေတာ့ ဆရာၾကီးက ေက်ာင္း အေဆာက္အဦးထဲမွာသာ
ေလ့က်င့္လို႔ရတဲ့ လက္ေဝွ႔ကို ေက်ာင္းသားေတြကိုသင္ေစတယ္။ လက္ေဝွ႔ဆိုတာ ေဘာက္ဆင္ထိုးတဲ့လက္အိတ္ဖိုး
အလြန္ကုန္တဲ့ အားကစား၊ အဲဒီေတာ့ ေက်ာင္းတိုင္းသင္ၾကားမေပးႏိုင္ဘူး။ဒါကိုသိေတာ့ ေက်ာင္းဆရာေတြတခ်ိဳ႕က
ကြ်န္မတို႔ မိန္းကေလး ေက်ာင္းသူေတြကို ေျမႇာက္ေပးတယ္။လက္အိတ္ဖိုးသိပ္ကုန္တဲ့ ေဘာက္ဆင္ကိုေတာ့
ေကာင္ေလးေတြဖို႔ လုပ္ေပးတယ္။ ကြ်န္မတို႔မိန္းကေလးေတြကစားဖို႔လည္း ဆရာၾကီးလုပ္ေပးပါဦးလို႔
အေရးဆိုၾကတဲ့။ကြ်န္မတို႕က သင္လႊတ္လိုက္တဲ့အတိုင္း ဆရာၾကီး႐ံုးခန္းထဲ ဝင္သာြ းၿပီး ေျပာၾကေတာ့ ဆရာၾကီးက
Punch မဂၢဇင္းဖတ္ေနရာက ေမာ့ၾကည့္ၿပီး “ေသာက္ေရအိုးတစ္လံုး႐ိုက္ခၿဲြ ပီး ရွပ္ဒိုးပစ္ေခ်ၾက” တဲ့။ကြ်န္မတို႕လဲ
ရယ္ေမာၿပီး ဆရာၾကီး႐ံုးခန္းက တပ္ေခါက္ၿပီး ျပန္ခဲ့ၾကတယ္။ ကြ်န္မတို႕ကို ေျမႇာက္ေပးတဲ့အထဲဆရာၾကီးညီ
ကိုဘေက်ာ္လဲ ပါတာေပါ့။ ေနရွင္နယ္ေက်ာင္းဆိုတာ ဒီလိုေက်ာင္းပါ။
ကိုဘညိမ္းဟာ သီဟိုဠ္သားလက္ေဝွ႕နည္းျပဆရာၾကီး ဘီလ္ဖစ္ရွားနဲ႕ ကိုခ်စ္အံုးရဲ႕တပည္႕မြတ္ဆလင္လူရည္လယ္

လက္ေဝွ႕တက္သစ္စေလး ဘညိမ္းအျဖစ္န႕ဲ ေနရွင္နယ္ေက်ာင္းမွာ နာမည္တက္လာတယ္။
ဆရာၾကီးမစၥတာရာဇတ္ရ႕ဲ ေနရွင္နယ္ေက်ာင္းထြက္ေတြက တျခားမြတ္ဆလင္ေတြန႕ဲ မတူဘူး၊မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ရွိတယ္။
ဗမာနဲ႕ အေပါင္းအသင္းပိုဆန္႕တယ္။ ဗမာရည္ပိုလည္တယ္။ ဗမာနဲ႕
မြတ္ဆလင္ေရာေထြးေနေလ့ရွိပါတယ္။ဘညိမ္းဟာ (၁၃) ႏွစ္သားနဲ႕ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းခ်န္ပီယံဖလားကို (၁၉၃၆)
ခုႏွစ္မွာ စၿပီးဆြတ္ခူးႏိုင္ခဲ့တာေၾကာင့္ ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး ဘီလ္ဖစ္ရွားေမြးထုတ္တဲ့
ေနရွင္နယ္ေက်ာင္းကလက္ေဝွ႕ေက်ာ္ကေလး ျဖစ္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဘညိမ္းက (၁၃) ႏွစ္သားကစၿပီး အသက္
(၃၃) ႏွစ္အထိ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀) တိုင္တိုင္ ၾကိဳးဝိုင္းထဲမွာလက္ေဝွ႕သမားအျဖစ္န႕ဲ ရွိေနခဲ့သူပါ။ ဘညိမ္းက ေစာေစာပဲ
အိမ္ေထာင္က်တယ္။ ကေလးေတြလဲ အမ်ားၾကီးေမြးတယ္။ သူ႕အသက္ (၄၀) မွာ ကေလး (၁၀)
ေယာက္ရ႕ဲ အေဖျဖစ္ေနၿပီ။ သူ႕မိန္းမမၾကည္ကေတာ့ လင္သားအေပၚညႇာတာ ၾကင္နာရာမွာ စံထားေလာက္တဲ့
အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ပါ။
ကိုဘညိမ္း တစ္သက္လံုး လက္ေဝွ႕ဝဲဩဃထဲက မထြက္ဘေ

ဲ နႏိုင္ေအာင္ သူက ကေလးေတြ
အမ်ားၾကီးလဲေမြးေပးေသးတယ္။ စက္ပန္းလဲထိုးေကြ်းေသးတယ္။ စက္ပန္းမထိုးရတဲ့အခါ ေဈးေရာင္းေကြ်းၿပီး
ကိုဘညိမ္းရဲ႕ပါရမီကို ကူညီျဖည့္သူပါ။ ဒီေနရာမွာ မၾကည္ဟာ ဗမာအမ်ိဳးသမီး အလြန္ပီသပါတယ္။
ပန္းပုဆရာၾကီးဦးဟန္တင္ရ႕ဲ ဇနီးလိုပ။ဲ ဦးဟန္တင္ ခုလိုနာမည္မႀကီးခင္ ပန္းခ်ီပန္းပုပညာေနာက္
အငတ္ငတ္အျပတ္ျပတ္န႕ဲ လိုက္ေနတုန္းက ဇနီးေဒၚဖြားရွင္က ကေလးေတြလဲ ေမြးေပးေသးတယ္။
ေဈးေရာင္းလဲေကြ်းေသးတယ္ဆို မဟုတ္လား။ ဒီလိုအမ်ိဳးသမီးေတြ ဘယ္လူမ်ိဳးမွာ ရွိမွာလဲ။ ဗမာမွာမွရွိတာကလား။
ဗမာမေတြက ဒါမ်ိဳးဟာ လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္လို ေယာက်ာ္းမေသာင္သာတဲ့အခါဆိုၿပီး မိန္းမက

ရွာေကြ်းၾကတာပဲ။ကိုဘညိမ္းက လက္ေဝွ႕ကို သူသာ အ႐ူးအမူး ျမတ္ႏိုးေနတာမဟုတ္ဘူး။ သူ႕ဇနီးနဲ႕ သူ႕

သားသမီးေတြကိုလည္း သူလိုျဖစ္ေအာင္ စည္း႐ံုးတယ္။ တျခား လူငယ္လူရယ

ြ ္ေတြကိုလည္း
သူ႕လိုျဖစ္ေအာင္စည္း႐ံုးသူပါ။ လက္ေဝွ႕အေၾကာင္း ေဆာင္းပါးေတြ ကြ်န္မတို႕ လူထုဂ်ာနယ္န႕ဲ
လူထုကလပ္ေထာင္ၿပီးလမ္းႀကိဳလမ္းၾကားမွာ ေတေပေနတဲ့ကေလးေတြအပါအဝင္ လူငယ္ေတြကို စု႐ံုးေခၚယူၿပီး
လက္ေဝွ႕သင္ေပးတယ္။ ကိုဘညိမ္းက လက္ေဝွ႕ကို လူသိေအာင္ လူႀကိဳက္လာေအာင္လုပ္ေပးတဲ့ ဗမာထဲက
အေစာဆံုးလူတစ္ေယာက္ပါ။ သူန႕ဲ ေတြ႕ရင္ လက္ေဝွ႕အေၾကာင္း မၾကားဖူးသူေရာ၊ ၾကားဖူးသူပါ
လက္ေဝွ႕အေၾကာင္းေတြသူကေျပာျပေနမွာပဲ။ သူလက္မီတဲ့ လူထုဂ်ာနယ္န႕ဲ သတင္းစာကေနၿပီး လက္ေဝွ႕
ေဆာင္းပါးေတြေရးျပေနမွာပဲ။ သူ႕ေဆာင္းပါးေတြကို တစ္ေန႕တျခား လူဖတ္မ်ားလာတဲ့အခါ ျမဝတီ၊ ေသြးေသာက္၊
တံခန
ြ ္၊မိုးႀကိဳး စသျဖင့္ တျခားစာနယ္ဇင္းေတြမွာလဲ ေရးထည့္ေနတာပဲ။
လက္ေဝွ႕အေၾကာင္း လံုးခ်င္းဝတၳဳနာမည္က “သဲခင္းေပၚကေသြးတကြက္” တဲ့။ လက္ေဝွ႕အေၾကာင္းေရးထားတဲ့

အဂၤလိပ္လိုစာအုပ္ လက္ေဝွ႕အေၾကာင္းပါတဲ့ဂ်ာနယ္မဂၢဇင္းဟာ သူ႕ဆီမွာ အစံုအလင္ဆံုးရွိပါတယ္။ သူက
ဒီစာအုပ္မ်ိဳးကိုေတြ႕ရင္ ထမင္းစားစရာမရွိခ်င္ေနေပေစ တန္းဝယ္တာပါ။ ၿပီးေတာ့ သူ႕အနားမွာ
လူတစ္ေယာက္ကႏွစ္ေယာက္ရွိလာရင္ သူကလက္ေဝွ႕အေၾကာင္း ေျပာမွာပဲ။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ
ေၾကးစားလက္ေဝွ႕သမားေတြ ၾကိဳးဝိုင္းထဲတထိုင္းထိုင္း က်ၿပီး ေသေက်ေနလို႕ လက္ေဝွ႕ဟာ ၾကမ္းၾကဳတ္ရက္စက္တဲ့
အားကစားမို႕ ပိတ္ပစ္ရမယ္လို႕ေဒါသတၾကီး ေတာင္းဆိုၾက၊ ႏွာေခါင္း႐ံႈ႕ေနၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ ကိုဘညိမ္းကေတာ့
လက္ေဝွ႕ဟာ အႏုပညာပါလို႕ကာကြယ္ၿမဲပါ။ ကိုဘညိမ္းရဲ႕လက္ေဝွ႕သက္ အႏွစ္(၂၀)ဆိုတာ
လက္ေဝွ႕သမားတို႕ေလာကမွာ သက္တမ္းရွည္လန
ြ ္းတဲ့ကာလမ်ိဳးပါ။ သူက ကေလး(၅)ေယာက္အေဖျဖစ္တဲ့ အထိ
ထိုးေနေသးတာပါ။ ကိုဘညိမ္းက သူ႕လက္ေဝွ႕ထိုးသက္ အႏွစ္(၂၀)အတြင္း ပြအ
ဲ ခ်ီ (၅၀) ေက်ာ္ထိုးဖူးတယ္။ အဲဒီ
(၅၀) ေက်ာ္မွာ (၇) ပြပ
ဲ ႐
ဲ ံႈးဖူးသတဲ့။ ပြေ
ဲ ပါင္း (၄၀) ေက်ာ္ႏိုင္ဖူးတယ္။ ဒီႏိုင္ပဲြ (၄၀) ေက်ာ္အနက္က သူအႏွစ္သက္ဆံုး
ဆုဖလားကေတာ့ (၁၉၄၉) ခုကရတဲ့ ထိုးပံုထိုးနည္း သိပၸံနည္းအက်ဆံုး ထိုးသတ္သူကိုေပးတဲ့ ဖလားပါပဲတဲ့။
ဒီဖလားကို လူတကာဝင္ၿပိဳင္တဲ့ပမ
ဲြ ွာ မင္းၾကြယ္၊ ဆဲျမဴရယ္၊ ကိဝိႈက္၊ ေစာဟာဒီ၊ မဂ်စ္တို႕နဲ႕အတူ
ထိုးရင္းရတဲ့ဖလားပါတဲ့။ ကိုဘညိမ္းက အဲဒီညက စိန္႕ေပါလ္က လင္းမာဆယ္န႕ဲ ၿပိဳင္ထိုးရတယ္။ လင္းမာဆယ္န႕ဲ
ထိုးရာမွာ ဘညိမ္းထိုးေပါက္က သိပၸံနည္းအက်ဆံုးလို႕ ဆံုးျဖတ္ၿပီး ဘညိမ္းကိုေပးတာေလ။
ကြ်န္မက ရွင္ထိုးသမွ်ပြေ
ဲ တြထဲ ဘယ္ပအ
ဲြ ၿမိန္ဆံုးလဲလို႕ တစ္ခါကေမးၾကည့္ေတာ့ (၁၉၅၁) ခုႏွစ္ကအိႏၵိယ
ဖဲသားဝိတ္ခ်န္ပီယံပီဘို႕စ္န႕ဲ ထိုးရတဲ့ပဟ
ဲြ ာ အၿမိန္ဆံုးတဲ့။ အဲဒီညက အိႏၵိယက ဗမာႏိုင္ငံကို လက္ေဝွ႕(၇) ဆိုင္း
လာထိုးတယ္။ ဘညိမ္းထိုးတဲ့ပက
ဲြ လြလ
ဲ ို႕ အားလံုးအဆိုင္းေတြမွာ ဗမာက႐ံႈးပါတယ္။ မ်ိဳးသန္႕လဲ႐ံႈး၊ မဂ်စ္လ႐
ဲ ံႈး၊
ေအာင္ျမင့္လ႐
ဲ ံႈး၊ ေကဆဲျမဴရယ္လ႐
ဲ ံႈး၊ ဒါေၾကာင့္ အိုးေဝသတင္းစာက “ဘညိမ္း တစ္ေယာက္ရွိလို႕သာ
ဗမာေတြေခါင္းေဖာ္ႏိုင္ေတာ့သည္” လို႕ ေရးပါတယ္။ ဒီပက
ဲြ ို ကိုဘညိမ္းက ကြ်န္မကိုဘယ္လိုစားၿမံဳ႕ျပန္သလဲဆိုေတာ့
“ေဒၚအမာ့ႏွယ္၊ အဲဒီညက ကြ်န္ေတာ္တို႕ ဗမာေတြအားလံုး႐ံႈးကုန္ေတာ့က်ြ န္ေတာ့္မိန္းက မၾကည္က
အင္မတန္စိုးရိမ္တဲ့မ်က္ႏွာနဲ႕ ဂ႐ုစိုက္ထိုးေနာ္” လို႕မွာတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္မိန္းမမၾကည္ ေသာကေရာက္တာ ဒီတစ္ပပ
ဲြ ။ဲ
သူစိတ္ပူရွာတဲ့မ်က္ႏွာကေလးကို ကြ်န္ေတာ့္စိတ္ထစ
ဲ ေ
ဲြ နတယ္။ ဒါနဲ႕“ငါ့မိန္းမလဲ မ်က္ႏွာမငယ္ေစနဲ႕၊ တိုင္းျပည္လဲ
မ်က္ႏွာမငယ္ေစနဲ႕ဆိုၿပီး ကြ်န္ေတာ္ထိုးတာပါ” တဲ့ေလ။
ကိုဘညိမ္းႏိုင္လိုက္တဲ့ဘို႕စ္က အိႏၵိယက အေတာ္ဆံုးဖဲသားဝိတ္သမားျဖစ္ၿပီး အိုလံပစ္ႏွစ္ခုျပန္

အိႏၵိယလက္ေရြးစင္ပါ။ ဒီပႏ
ဲြ ိုင္လိုက္လို႕ (၁၉၅၂) ဖင္လန္မွာက်င္းပတဲ့ (၁၅) ၾကိမ္ေျမာက္အိုလံပစ္ကို လႊတ္ဖို႕
ကိုဘညိမ္းအေရြးခံရတာပါ။ အဲဒီေတာ့ ကိုဘညိမ္းက အသက္(၂၈) ႏွစ္အရြယ္ ကေလး(၃)ေယာက္ရ႕ဲ အေဖ
ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ကိုဘညိမ္းက အဲဒီအခ်ိန္ဟာ သူ႕အသန္စမ
ြ ္းဆံုးအခ်ိန္ မၾကည္က အစိုးရိမ္ဆံုး
အအခ်ိန္လို႕လည္းေျပာပါတယ္။ ကိုဘညိမ္းစကားေျပာရင္ မၾကည္ကေတာ့ပါတာပဲေနာ္လို႕ေျပာေတာ့ ကန္ေတာ္ၾကီး
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေၾကး႐ုပ္ၾကီးေရွ႕မွာ သူတို႕မိသားစု သားသမီးအကုန္န႕ဲ တန္းစီ႐ိုက္ထားတဲ့ ဓာတ္ပံုကို
ပိုက္ဆံအိတ္ထက
ဲ ထုတ္ျပၿပီး “ကြ်န္ေတာ့္ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကေတာင္ ေဟ့ေကာင္ေတာ္ေတာ့လို႕ တားယူရတယ္” လို႕
ေျပာၿပီး တဟားဟားရယ္ေနပါတယ္။ ကိုဘညိမ္းက ႏိုင္ငံျခားသားေတြန႕ဲ (၇)ၾကိမ္ထိုးဖူးတယ္။ တစ္ၾကိမ္မွာေတာ့

ဥေရာပခ်န္ပီယံ ပိုလန္က လက္ေဝွ႕ေက်ာ္ ဇက္ဒ႐ိုးဂို႕စ္န႕ဲ ထိုးရၿပီး က်ားဘညိမ္းက အမွတ္န႕ဲ ႐ံႈးခဲ့တယ္။က်ားဘညိမ္း

လက္ေဝွ႕မွာ ဘာေကာင္းတာလဲလို႕ သူထိုးတာကို မျမင္ဖူးလိုက္သူေတြက ေမးရင္ ဘညိမ္းက တစ္ဖက္သားနဲ႕
ယွဥ္ထိုးတဲ့အခါ ေရွာင္ေျပးတာမ်ိဳး ဆုတ္သာြ းတာမ်ိဳး လုပ္တာမဟုတ္ဘူး။ ရပ္ေနတာ။ၿပီးေတာ့မွာ
ခါးေပၚမွာတင္လွည့္ၿပီး ေရွာင္တိမ္းေနတာ။အဲဒီစတိုင္က ေဘာက္ဆင္မွာလွတယ္။ ၾကည့္ရသူကလဲႀကိဳက္တယ္။
တခ်ိဳ႕က တစ္ဖက္လူန႕ဲ ယွဥ္မိရင္ ဝင္လာတဲ့လက္သီးကို ေရွာင္ခ်င္လို႕ ေျခလွမ္းနဲ႕ဆုတ္သာြ းတာ။
တစ္ဖက္ကိုထက
ြ ္ေျပးတာမ်ိဳး လုပ္ၾကတယ္။ ဘညိမ္းက ေဝးေဝးမေျပးပါဘူး။ လူခ်င္းလက္တစ္ကမ္းစာမွာပဲ ရဲရဲ
ရပ္ေနတာပါ။ လာတဲ့လက္သီးကို ခါးေပၚကေန လွည့္ၿပီးသာ ေရွာင္တာတိမ္းတာပါ။ အဲဒီလို ကိုယ့္ထိုးဖက္နားမွာ
ကပ္ရပ္ေနရဲေတာ့သူ႕မွာ ဘာအခြင့္အလမ္း သာလာသလဲဆိုရင္ ကိုယ္ကထိုးကြက္ရတာနဲ႕တစ္ၿပိဳင္နက္
အကြက္ေကာင္းကိုခ်က္ခ်င္းရယူၿပီး ထိုးလိုက္ႏိုင္တာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ကိုဘညိမ္းထိုးေနတာကို ၾကည့္ရတဲ့အခါ
ပရိသတ္က“ဒါမွေပါ့၊ ဒီလိုမွေပါ့” လို႕အားရၾကတယ္။ ကိုဘညိမ္းတို႕က ပရိသတ္ၾကိဳက္
လက္ေဝွ႕သမားမ်ိဳးပါ။သူထိုးေပါက္ကိုၾကည့္ရတဲ့အခါ “ဘယ္အနားမွာဆို ငါသာျဖင့္ ဘယ္လိုထိုးလိုက္မွာပဲ” လို႕
ပြၾဲ ကည့္ကမေအာက္ေမ့ရေတာ့ဘူး။ အဲဒီအားမရမႈမ်ိဳး မရွိလိုက္ရခင္ သူကထိုးၿပီးျဖစ္ေနတတ္တယ္။ က်ားဘညိမ္းက
မႏၱေလးဝင္းၾကိဳဝင္းၾကားမွာ ေျပးလႊားကစားေနတဲ့ ကေလးေတြအမ်ားၾကီးကိုလက္ေဝွ႕သင္ေပးသြားလို႕
လက္ေဝွ႕သမားေကာင္းေလးေတြျဖစ္လာတဲ့အခါ ရဲဘက္၊ စစ္ဘက္ စတာေတြမွာအလုပ္ရကုန္ၾကတာေတြ မနည္းဘူး။
မႏၱေလးဒါးတန္းက (၂၅) လမ္းမွာတစ္ခု၊ (၈၃) လမ္းဗမက႐ံုးလမ္းမွာတစ္ခု၊ ကိုဘညိမ္းက ေရႊက်ားကလပ္ဆိုၿပီး
လက္ေဝွ႕ကလပ္ေတြေထာင္တယ္။ အရပ္သားေရာ ေက်ာင္းသားေရာ သူက လက္ေဝွ႕သင္ေပးတယ္။
အဲဒီလိုလုပ္ေပးလို႕ သူ႕မွာ ဘာမွရတာမဟုတ္ဘူး။ပံုမေတာ္ရင္ အရပ္က မုန္းေသးတယ္။ ႏို႕ေပမယ့္ ဘညိမ္းက
သင္ၿမဲသင္တာပါပဲ။ (SugarRay Leonard's Golden Gloves) အစီအစဥ္လာရင္ ရွဴးဂါးေရးလီယိုနတ္က
ထိုးေနတဲ့လက္ေဝွ႕သမားေလးေတြရ႕ဲ ထိုးေပါက္ကို ေဝဖန္ျပေနတဲ့အခါ ကြ်န္မမ်က္စိထဲ
ကိုဘညိမ္းကိုခ်ည္းျမင္ေယာင္ေနတယ္။ သူသင္ေပးသြားတဲ့ လက္ေဝွ႕သမား ရာနဲ႕ခ်ီရွိပါတယ္။ အဲဒီအထဲက ခ်န္ပီယံ
(၁၈)ဦးထြက္ပါသတဲ့။ မႏၱေလးက ရဲခ်စ္၊ ရဲေဆြ၊ ရဲတင့္၊ ရဲျမင့္တို႕ဟာ ရင္ဘတ္မွာ က်ားေခါင္းတပ္ၿပီး(ကိုဘညိမ္းရဲ႕
ကလပ္တံဆိပ္) ၾကိဳးဝိုင္းဝင္လာၾကသူေတြပါ။ ရန္ကုန္က လက္ေဝွ႕ေက်ာ္ေတြျဖစ္တဲ့ တင့္ထန
ြ ္း၊အယ္လိပ္ဇန္းဒဂရားနဲ႕
ေရတပ္က လွေရႊတို႕ဟာ ဘညိမ္းတပည့္ေတြပါ။ “ေဒၚအမာႏွယ့္ ကြ်န္ေတာ္ပေ
ဲြ ပါင္းအခ်ီ (၅၀) ေက်ာ္ ထိုးဖူးတယ္။
အမွတ္န႕ဲ (၇) ပြ႐
ဲ ံႈးဖူးပါတယ္။ပြဲထိုးလို႕ ကြ်န္ေတာ္လတ
ဲ ယ္လို႕လဲ မရွိခဲ့ဖူးဘူး။ ကြတ
ဲ ယ္လည္းမရွိခဲ့ဖူးဘူး။
ႏွာေခါင္းေသြးယိုတာ၊ မ်က္လံုးအညိဳအမဲျဖစ္တာေတာင္ မရွိခဲ့ဖူးပါဘူး။ ယံုပါ၊ တကယ္ပါ။ ေဟာဒီမ်က္ခံုးတို႕၊ ပါးတို႕က
အနာရြတ္ေတြဟာ ကြ်န္ေတာ့္တပည့္ေတြကိုသင္ေပးရင္း ခံရတဲ့ တပည့္ေတြရ႕ဲ လက္ရာအမွတ္အသားေတြပါ။
ဒီေကာင္ေတြကိုက်ြ န္ေတာ္ကဖက္ထိုးရင္း ကိုယ့္မ်က္ႏွာေပးအထိုးခံၿပီး သင္ျပလာခဲ့ေတာ့ သူတို႕တစ္ေတြဟာ
ကြ်န္ေတာ့္စတိုင္ကို အျပည့္အဝ အတုယူႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္လို႕” က်ားဘညိမ္းက ေျပာပါတယ္။
အသက္ (၁၃) ႏွစ္သားက လက္ေဝွ႕ကို ေပြ႕ပိုက္ဖက္တယ

ြ ထ
္ ားတဲ့ က်ားဘညိမ္းကို အမ်ိဳးသားကိုယ္လက္ၾကံခိုင္ေရး
ေကာင္စီက (၁၉၅၄) ခုႏွစ္မွာ လက္ေဝွ႕နည္းျပဆရာ ခန္႕လိုက္ပါတယ္။
ဘညိမ္း ေက်ာင္းကထြက္ၿပီး ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီးျဖစ္လာတယ္။ စစ္ျဖစ္ေတာ့ ဘညိမ္း စစ္ထလ

ဲ ိုက္တယ္။ စစ္ၿပီးေတာ့
မဟာမိတ္တပ္သားေတြန႕ဲ လက္ေဝွ႕ထိုးေနၿပီး ထမင္းစားဖို႕အတြက္ သူဝါသနာပါတာတစ္ခုျဖစ္တဲ့ စုတ္ကိုင္ၿပီး
ဆိုင္းဘုတ္ေရးစားပါတယ္။ ႏို႕ေပမယ့္ ဆိုင္းဘုတ္ ေရးတယ္ဆိုတာအခ်ိန္မေ႐ြးေရးေနရမွ ထမင္းဝမယ့္အလုပ္မ်ိဳး။
သူက မဟာမိတ္တပ္ေတြန႕ဲ ခ်ိန္းၿပီး လက္ေဝွ႕ခ်ည္းထိုးဖို႕ႀကိဳးစားေနတာမို႕ ဇနီးမၾကည္က
ျဖစ္သလိုရွာေဖြေကြ်းရပါတယ္။ အဲဒီကမၻာစစ္ၾကီးၿပီးမွ က်ားဘညိမ္းဆိုတဲ့နာမည္ သူစၿပီးရတာပါ။
လက္ေဝွ႕သမားက်ားဘညိမ္းလို႕ဆိုလိုက္ရင္ မသိသူေတြက အလြန္ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့လူလို႕ထင္ၾကလိမ့္မယ္။

ႏို႕ေပမယ့္ အဲဒီလို ထင္တာဟာ ပါစင္ေအာင္လပ
ဲြ ါတယ္။ ကိုဘညိမ္း က်ားဆိုတဲ့နာမည္ကို ရပံုယူပံုကဒီလိုပါ။
ကိုဘညိမ္းက ငယ္ငယ္ေလး (၁၀) ႏွစ္သားေလာက္ကတည္းက (၁၂) ေကာင္က်ားထိုးဝါသနာပါပါတယ္။
သူ႕ညီခ်စ္ညိဳ ကိုဘသိန္းက သူ႕ထက္ (၁) ႏွစ္သာငယ္တဲ့ညီ။ ဒီညီန႕ဲ က်ားထိုးကစားေနၾကတာပဲ။ ဒီလိုညီအစ္ကို

က်ားထိုးရင္း ဘတျပန္ က်ားတျပန္ ႏိုင္ေနၾက။ သူတို႕ေတာ္ေတာ္ေလးၾကီးလာေတာ့ မႏၱေလးမွာ (၁၂)

ေကာင္က်ားနာမည္ၾကီးတဲ့ ဦးဘသိန္းၾကီးဆိုတာရွိတယ္။ ဒီဦးဘသိန္းၾကီးက ဘညိမ္းတို႕ကို က်ားေ႐ႊ႕နည္း
အကြက္ေကာင္းကေလးေတြကိုသင္ေပးတယ္။ ခ်စ္လို႕။ အဲဒီေတာ့ ကိုဘညိမ္းက ဦးဘသိန္းၾကီးဟာ ”က်ားဘုရားပဲ”
လို႕ သူကအထင္သိပ္ၾကီးပါတယ္။ ဒီဦးဘသိန္းၾကီးကို က်ားထိုးေကာင္းလို႕ မႏၱေလးက “က်ားဘသိန္း“
လို႕လဲေခၚၾကပါတယ္။ စစ္ၿပီးစ ဘာလုပ္စားရမွန္းမသိလို႕ စုတ္ကိုင္ၿပီး ဆိုင္းဘုတ္ေရးစားေတာ့ အဲဒီေခတ္
မႏၱေလးပန္းခ်ီေလာကမွာ ဘရင္ကေလး၊ ျြကယ္ေလး၊ ညိဳေလး စတဲ့ “ေလး” ပါတဲ့ ပန္းခ်ီဆရာေတြက
အလုပ္လုပ္ေနၾကတာ။ သူတို႕ကိုအားက်ၿပီး ကိုဘညိမ္းက သူ႕ဆိုင္ဘုတ္ေရးတဲ့စုတ္ကိုလဲ “ေလး”နဲ႕
နာမည္ေပးခ်င္တယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ားၾကီးဘသိန္းရဲ႕တပည့္မို႕ ]က်ားကေလး}
လို႕သူေရးတဲ့ဆိုင္းဘုတ္ေတြမွာသူကလက္မွတ္ထိုးတယ္။ စုတ္နာမည္ကို “က်ားကေလး” လို႕ ယူလိုက္တယ္။ (၁၉၇၄)
ခုႏွစ္မွာ က်င္းပတဲ့လက္ေဝွ႕ဗိုလ္လုပမ
ဲြ ွာ ကိုဘညိမ္းက ဘင္တန္ဝိတ္တန္းမွာ ခ်န္ပီယံရတယ္။ အဲဒီေတာ့
လူထုသတင္းစာက “က်ားကေလးဘညိမ္း” လို႕ သူ႕ကိုေဖာ္ျပလိုက္တယ္။ ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး “က်ားကေလးဘညိမ္း”
“က်ားကေလးဘညိမ္း” လို႕ျဖစ္လာတာပါပဲ။
ဒီနာမည္ကို ကိုဘညိမ္းက သိပ္ၾကိဳက္ပါတယ္။ သူ႕ကို ကိုဘညိမ္းလို႕ ေခၚတာထက္ က်ားဘညိမ္းလို႕ေခၚမွ

ၿပံဳးလာသူပါ။ ကိုဘညိမ္းဆိုရင္ သူကသူ႕ေခၚတယ္မထင္ဘူးေလ။
ဒီက်ားကေလးဆိုတာကို သူဘယ္ေလာက္ၾကိဳက္သလဲဆိုရင္ က်ားပံုက်ားအ႐ုပ္ ဘယ္မွာပဲေတြ႕ေတြ႕

သူကဆုတ္ယူထားရမွ။ သူ႕လက္ကအားေနရင္က်ား႐ုပ္ကိုဆေ
ဲြ နတာ။ သူ႕ဆီမွာ က်ားပံုေတြ အေနအထားအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕
စုထားတယ္။ က်ားေခါင္းပံုစံေတြ မေရတြက္ႏိုင္ေအာင္ သူက ဆြထ
ဲ ားတယ္။ သူ႕လက္ေဝွ႕ကလပ္က
လူငယ္ေတြရဲ႕ရင္ဘတ္မွာ က်ားေခါင္းၾကီးေတြန႕ဲ ေလ။
“ကိုဘညိမ္းရဲ႕၊ ရွင့္အေၾကာင္း အတိုဆံုးေျပာျပစမ္းပါ” ဆိုေတာ့ “ (၁၉၂၃) ခုေမြး၊ အရပ္ (၅) ေပ(၄) လက္မ၊
ကိုယ္အေလးခ်ိန္ (၉) စတုန္ (၁၂၀)ေပါင္၊ အသက္ (၄၀) အ႐ြယ္မွာ ကေလး (၁၀) ေယာက္အေဖ၊ (၂)
ေယာက္ေသလို႕ (၈) ေယာက္အဖတ္တင္တယ္။ ဇနီးနဲ႕သားသမီး (၈) ေယာက္ကို လက္ေဝွ႕နည္းျပဆရာအျဖစ္န႕ဲ
မဝတဝ ေကြ်းေနပါတယ္” တဲ့။
ကိုဘညိမ္းက လက္ေဝွ႕နည္းျပဆရာအျဖစ္န႕ဲ ေနရင္း ဗမာ့လက္ေဝွ႕ကို ကမၻာ့လက္ေဝွ႕တစ္ခုလို

စင္တင္ႏိုင္တဲ့အျဖစ္ကိုေရာက္ဖို႕လဲ တစ္ဖက္တစ္လမ္းက ၾကိဳးပမ္းအားထုတ္လာပါတယ္။ ဗမာ
လက္ေဝွ႕သမား ေကာင္းေတြထက
ြ ္တဲ့ မြန္ျပည္နယ္၊ ကရင္ျပည္နယ္ေတြကို ေရာက္တဲ့အခါ ေတာၾကိဳအံုၾကားမွာ
သတၲိျပေနၾကတဲ့ မြန္လူငယ္၊ ကရင္လူငယ္ေလးေတြကို ေခၚလာၿပီး ရန္ကုန္လို၊ မႏၱေလးလိုမွာ စင္တင္ေပးပါတယ္။
သူက စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ သတၲိျပေနၾကတဲ့ လူငယ္ေလးေတြအတြက္ စိတ္မေကာင္းပါဘူး။ ေတာပန္းေလးေတြ အလကား
ေၾကြလင
ြ ့္ရသလိုပတ
ဲ ဲ့။ ဗမာ့လက္ေဝွ႕မွာ စည္းကမ္းေတြဆေ
ဲြ ပးၿပီး သိပၸံနည္းက်ထိုးသတ္နည္းေတြကို သင္ျပေပးတယ္။
တခါေတာ့ ဗမာ့လက္ေဝွ႕သမားေတြကို တ႐ုတ္ျပည္ ေခၚသြားၿပီး သူကစင္တင္ေပးပါတယ္။ ယိုးဒယားမွာထိုးေနတဲ့
အမ်ိဳးသားလက္ေဝွ႕နဲ႕ ဗမာလက္ေဝွ႕ကိုယွဥ္ယွဥ္ၿပီး ေျပာလိုက္ရတာကလဲ အေမာပဲ။ ကိုဘညိမ္းက “ေဒၚအမာ့ႏွယ္၊
ကြ်န္ေတာ္ခ်စ္တဲ့လက္ေဝွ႕ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး (၁၅) ႀကိမ္ေျမာက္ ကမၻာ့အိုလံပစ္ပဲြ ဟဲလစင္ကီကိုလည္းေရာက္ရၿပီ။
အေနာက္ဆို ဘက္ကင္ဟမ္နန္းေတာ္လည္း ေရာက္ရၿပီ။ အေရွ႕ဆို တင္အာမင္ရင္ျပင္မွာ တ႐ုတ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္
ခ်ိဳအင္လိုင္းရဲ႕ မိန္႕ခြန္းကိုလဲ နားေထာင္ဖူးပါၿပီလို႕”ေက်နပ္စကားေျပာပါေသးတယ္။
က်ားဘညိမ္းက လက္ေဝွ႕ကို အႏုပညာတစ္ရပ္အေနနဲ႕သာ ၾကိဳက္တာပါ။ သူ႕ဘဝ သူ႕ဆက္ဆံေရးမွာေတာ့

သူၾကိဳက္တဲ့ လက္ေဝွ႕ပညာကို ဘယ္ေတာ့မွ အသံုးမခ်ပါဘူး။ သူက ေလာကဓံ အေထာင္းအထုကို လွိမ့္ခံရင္း

သူငယ္ခ်င္းေတြန႕ဲ ရယ္ရယ္ေမာေမာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္႐ႊင္႐ႊင္သာ ေနတာပါ။ ကိုဘညိမ္းညစ္သာြ းတယ္၊

အႏိုင္က်င့္သာြ းတယ္လို႕ ဘယ္မွာမွ မရွိပါဘူး။ သူမ်ားကိုထိုးႏွက္သာြ းတယ္လို႕လည္းမရွိပါဘူး။ သူ႕မွာ ဝသည္ျဖစ္ေစ၊
မဝသည္ျဖစ္ေစ ရယ္စရာေျပာၿပီး တဟားဟားရယ္ေနတာပါ။
ကြ်န္ေတာ့္ကိုက်ားဘညိမ္းဆိုလို႕ လူေတြကအင္မတန္႕လူၾကမ္းၾကီးလို႕ထင္ၾကတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ကျဖင့္ညဆိုရင္

အိပ္ရာကထၿပီး အိမ္သာတစ္ေယာက္တည္းမသြားဝံ့လို႕ မၾကည္ႏိႈးၿပီး အေဖာ္ေခၚရေသးတယ္။
ကြ်န္ေတာ္ကတေစၦေၾကာက္တာကိုး ဆိုၿပီး တဟားဟားရယ္ပါတယ္။
က်ားဘညိမ္းက မႏၱေလးကိုလဲ သိပ္ခ်စ္ပါတယ္။ ဘယ္ေရာက္ေရာက္ သူ႕မႏၱေလးအေၾကာင္းၾကြာားတာပါ။
လူခ်င္းယွဥ္မိရင္ သူ႕မႏၱေလးက တစ္ဝါႀကီးလိုက္တာပဲ။ ဘယ္သူန႕ဲ စကားဆိုရဆိုရ မႏၱေလးဘက္က
ႏိုင္ေအာင္ေျပာတာပါ။ ဒါေပမယ့္ကိုဘညိမ္းက လူမုန္းေအာ္ၾကြားတဲ့လူစား မဟုတ္ပါဘူး။လူခ်စ္ေအာင္
ေျပာတတ္သူသာပါ။ (၁၂) ေကာင္က်ားကိုေတာ့ သူကသိပ္ဝါသနာပါတယ္။ တစ္ၿမိဳ႕တစ္ရာြ ကို အလုပ္ကိစၥန႕ဲ
ျဖစ္ျဖစ္ဘာနဲ႕ျဖစ္ျဖစ္သာြ းရရင္ လူစံုတဲ့ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္လိုေနရာမွာ က်ားထိုးဖို႕ ဘက္ရွာတာပဲ။
ၿပီးေတာ့က်ားထိုးရင္း မႏၱေလးအေၾကာင္းေျပာတာပါပဲ။
သူမႏၱေလးမွာေနတုန္းက ေဈးခ်ိဳထဲက ေက်ာ္လိႈင္လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ဟာ လူစံုစုတဲ့ေနရာ၊ ကိုဘညိမ္း

မလာရမေနႏိုင္တဲ့ ေနရာတစ္ခုပ။ဲ အဲဒီမွာ ေပၚဦးသက္ရွိမယ္။ တင္မိုးတို႕ရွိမယ္။ ေမာင္သာရတို႕ရွိမယ္။
ကာတြန္းဝင္းေဖတို႕ရွိမယ္။ သူငယ္ခ်င္းစံုတဲ့ဒီေနရာမွာ သူကမႏၱေလးအေၾကာင္း သူဘယ္ၿမိဳ႕မွာ ဘယ္လို
ေျပာခဲ့တယ္ဆိုတာကို ေဖာက္သည္ခ်တာပဲ။
ကိုသန္းရင္ (မႏၱေလးရဲ) နဲ႕ က်ားဘညိမ္းျမန္မာႏိုင္ငံက လက္ေဝွ႕ေလာကမွာ မႏၱေလးက ရဲကိုသန္းရင္တို႕ဟာ
ေစာေစာစီးစီး နာမည္ၾကီးတဲ့ေဘာက္ဆင္သမားေတြပါ။ ကမၻာ့ဟဗ
ဲ ီးဝိတ္ခ်န္ပီယံ ဂ်င္နီတန္နီလက္ထက္
ကမၻာလွည္႕တယ္။ ၿပီးေတာ့ သီဟိုဠ္ေရာက္တဲ့အခါ သူက(Best Boxer)) အေကာင္းဆံုး ထိုးသတ္သူဆုဖလား
တစ္လံုးေပးခဲ့တယ္။ ဒီဖလားကို ကိုသန္းရင္က သီဟိုဠ္မွာ ဘင္တန္ဝိတ္တန္းမွာထိုးရင္း ရခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၄၇) ခုႏွစ္က

စစ္ၿပီးေခတ္မွာ ပထမဦးဆံုး လက္ေဝွ႕သင္တန္းတစ္ခု မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာဖြင့္လွစ္ခဲ့တယ္။ ဒီသင္တန္းကို ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္

ကူညီေပးသူကေတာ့ မႏၱေလးၿမိဳ႕က ရတနာပံုဆီစက္ပိုင္ရွင္ဆီသိန္းသား လူပ်ိဳၾကီး ဦးေအးေမာင္ေပါ့။
သူကသူ႕ဆီစက္ဝင္းၾကီးထဲမွာ ေနရာေပး႐ံုမကအေကြ်းအေမြးပါ တာဝန္ယူပါတယ္။ မႏၱေလးမွာ ဒီလိုကိစၥေတြကို
စိတ္ေရာကိုယ္ပါ အားေပးတတ္တဲ့အမ်ိဳးသား လူခ်မ္းသာေတြရွိတာက ခ်စ္စရာေကာင္းပါတယ္။ ဒီသင္တန္းကို
အထက္ဗမာႏိုင္ငံက လူငယ္လူ႐ယ
ြ ္ေတြ အမ်ားၾကီး တက္လာၾကတယ္။ကိုဘညိမ္းလဲတက္တယ္။ ကိုသန္းရင္က
ကိုဘညိမ္းကို အတြင္းဝင္ အနီးကပ္သတ္နည္းေခၚတဲ့ အင္းဖိုက္ကို အဲဒီသင္တန္းမွာ
ေသေသခ်ာခ်ာသင္ေပးသြားပါတယ္။ အင္းဖိုက္ကို ပူးကပ္သတ္နည္းလို႕လဲ ေခၚပါတယ္။ ကိုဘညိမ္း
ေကာင္းတယ္ဆိုတဲ့ဟာေတြမွာ ဒီအင္းဖိုက္တင္လပ
ဲ ါပါတယ္။ကိုဘညိမ္းအသက္ (၄၀) ေက်ာ္ပရ
ဲ ွိေသးတယ္။
ဆံပင္ေတြျဖဴလွၿပီ။ (၁၉၆၅) ခုႏွစ္ ကြာလာလမ္ပူမွာက်င္းပတဲ့ ဆီးယက္ဂိမ္းက သူ႕ကို ႏိုင္ငံတကာလက္ေဝွ႕
အကဲျဖတ္အျဖစ္န႕ဲ ေခၚလို႕ သြားရတယ္။ဟိုေရာက္ေတာ့ အိမ္ရွင္မေလးရွားတစ္ဦးက ခင္ဗ်ားဆံပင္ေတာင္
ျဖဴေနပါပေကာလို႕ ေျပာလို႕တဲ့၊ My hairmay be grey, but once I was as good as Cascious Clay and Born in
Mandalay လို႕ကဗ်ာနဲ႕ေျပာခဲ့သတဲ့။သူ႕သားသမီးေတြအေၾကာင္းကိုေမးရင္ သားသမီး (၁၀) ေယာက္ရွိ၊ (၂)
ေယာက္ငယ္ငယ္ကဆံုးေတာ့(၈) ေယာက္က်န္တယ္။ ေယာက်ာ္း (၆) ေယာက္။ ေနာက္တစ္ေယာက္က
ဆန္နီညိမ္းက ပန္းခ်ီပန္းပုဝါသနာပါတယ္။ ရဲျမင့္ညိမ္းက ပန္းခ်ီဝါသနာပါတယ္။ မ်ိဳးျမင့္ညိမ္းက လက္ေဝွ႕သမား၊
ေတာ္ေတာ္ထိုးေနၿပီ။
သမီးႏွစ္ေယာက္ မာလာညိမ္းနဲ႕ စႏၵာညိမ္း၊ ၿပီးေတာ့ ျဖဴေလးနဲ႕ ထြန္းေအာင္။ ကြ်န္ေတာ္သားသမီးေတြၾကီးလာရင္
ဘယ္သူဘာျဖစ္မယ္ေတာ့မသိဘူးတဲ့။ ႏို႕ေပမယ့္ သူမဆံုးခင္ (၂) ႏွစ္မွာ သူ႕သမီးငယ္ စႏၵာညိမ္း လက္ခုတ္ကုန္းကို
ေပ်ာ္ပစ
ဲြ ားသြားရင္း ေရနစ္ေသဆံုးခဲ့ရွာတယ္။ အသက္ (၂၀) အရြယ္မွာၾကီးလွမွ ခုလိုျဖစ္သာြ းရေတာ့
ကိုဘညိမ္းေတာ္ေတာ္စိတ္ထိခိုက္တယ္။ ဒီသမီးကေလး ေသဆံုးရပံုအက်ိဳးအေၾကာင္းေတြကို ကြ်န္မဆီလာၿပီး
မ်က္ရည္လည္႐န
ဲြ ႕ဲ ေျပာျပေနတာအၾကာၾကီး၊ စိတ္မေကာင္းစရာပဲ။ ကိုဘညိမ္းဟာ အစာေဟာင္း
လမ္းေၾကာင္းမွာျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႕ ဆံုးပါသတဲ့။ သူမေသခင္က်ြ န္မေရးတာကို ဖတ္ခ်င္ပါတယ္ ပူဆာရွာတဲ့
ကိုဘညိမ္းကို ကြ်န္မက သူေသဆံုးသြားတာေတာင္မွ ဝမ္းနည္းစကား စာေလးတစ္ေၾကာင္း
ခ်က္ခ်င္းမေရးႏိုင္တဲ့အျဖစ္မို႕ ခုမွပဲ ကြ်န္မအေပၚတင္ရွိေနတဲ့ အေၾကြးကိုအတိုးေရာအရင္းပါ ေပးဆပ္လိုက္ရင္း
ကိုဘညိမ္းကိုယ္စား ကိုဘညိမ္းကိုခင္မင္သူေတြကပဲ ဖတ္ၾကပါေတာ့လို႕ေတာင္းပန္စကားဆိုလိုက္ရပါတယ္။
(က်ားဘညိမ္းက သူ႕နာမည္ညိမ္းကို ဒီအတိုင္း စာလံုးေပါင္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္

သူၾကိဳက္တဲ့အတိုင္းစာလံုးေပါင္းေရးလိုက္ပါတယ္။ )

စာေရးဆရာခ်စ္ညိဳ(ခ) ဦးဘသိန္း (က်ားဘညိမ္း၏ညီ)

[၁၉၂၄ - ၁၉၈၇]
၂ဝဝ၅ ခု၊ ဇူလိုင္ထုတ္ ရာျပည့္ ဦးစိုးၫြန္႕ စုစည္း တည္းျဖတ္တဲ့ '၂ဝ ရာစု ျမန္မာ စာေရး ဆရာ ၁ဝဝ အတၴဳပၸတၲိ
အက်ဥ္း' စာအုပ္မွ စာေရးေတြရ႕ဲ အတၴဳပၸတၲိ အက်ဥ္း ေတြကို ျပန္လည္ ကူးယူ ေဖာ္ျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။
မႏၱေလးၿမိဳ႕ ၈၃ လမ္း စစ္ကုိင္းတန္း ရပ္၌ အဖ ဦးဖုိးမင္း (ဦးမင္း)၊ အမိ ေဒၚမမႀကီး တုိ႕က ၁၉၂၄ ခု ဒီဇင္ဘာ ၂၅ ရက္
(မလိခ ကမူ ဒီဇင္ဘာ ၂၄ ရက္ ဟု ေဖာ္ျပသည္) တြင္ ဖြားျမင္ ခဲ့သည္။ ေမြးခ်င္း ေလးေယာက္တင
ြ ္ ဒုတိယေျမာက္
ျဖစ္၍ က်ားဘညိမ္း၏ ညီ ျဖစ္သည္။ အမည္ရင္းမွာ ဦးဘသိန္း ျဖစ္၏။
မႏၱေလး စိန္ဂ်ဳိးဇက္ ဒုိင္အုိႏွင့္ ဝက္စလီယံ ေက်ာင္းတုိ႕တြင္ ပညာ သင္ခဲ့သည္။ ၁ဝ တန္းထိ ပညာ သင္ယူ ၿပီးေနာက္
ေရဒီယုိ ေအာ္ပေရတာ သင္တန္း တက္ခဲ့သည္။
၁၉၄၅ တြင္ လူထု ဂ်ာနယ္၌ တြဖ

ဲ က္ အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ဘာသာျပန္ ဆုိင္ရာ တာဝန္ မ်ားကုိ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။
လူထု ဂ်ာနယ္ကုိ သတင္းစာ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ထုတ္ေဝေသာ အခါ လုပ္ငန္း ခြင္မွ ထြက္ခာြ ၍ ဘာသာျပန္ လုံးခ်င္း
ဝတၴဳမ်ား ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ထုိ႕ေနာက္ လူထု သတင္းစာ တုိက္သုိ႕ ျပန္လည္ ဝင္ေရာက္ကာ၊ ႏုိင္ငံျခား သတင္း
အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ၁၉၅၂ အထိ လုပ္ကုိင္ ခဲ့သည္။ ၁၉၅၂ တြင္ ခ်စ္ညိဳ ပုံႏွိပ္တုိက္ႏွင့္ မႏၱေလး စာအုပ္တိက
ု ္ တုိ႕ကုိ
တည္ေထာင္ ခဲ့သည္။ ၁၉၆ဝ - ၆၂ အထိ မႏၱေလးၿမိဳ႕ ျပည္ႀကီး က်က္သေရ ရပ္ကက
ြ ္ ပထစ ျမဴလူႀကီး အျဖစ္ အေ႐ြး
ခံခဲ့သည္။ ျမန္မာ က်ားကစား ေလာကတြင္ ထင္ရွားသည္။ က်ား ကစားနည္း စာအုပ္ကုိ ျမန္မာျပည္တင
ြ ္ ပထမဆုံး
အႀကိမ္ ေရးသား ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ဓာတ္ပုံေမာင့္ လုပ္ငန္းကုိ တီထင
ြ ္ လုပ္ကုိင္ ခဲ့သည္။
ငယ္စဥ္ ကပင္ စာေပ၊ ဂီတ၊ အႏုပညာႏွင့္ ျမန္မာ က်ား ကစားနည္းတြင္ ဝါသနာ ထုံခဲ့သည္။ ၁၉၄၅ တြင္ လူထု
ဂ်ာနယ္၌ ေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားျခင္းျဖင့္ စာေပ ေလာကသုိ႕ ဝင္ေရာက္ ခဲ့သည္။ ႐ႈမဝ၊ ျမဝတီ၊ ေသြးေသာက္ႏွင့္
အျခား မဂၢဇင္း မ်ားတြင္ ေဆာင္းပါး၊ ဝတၴဳရွည္၊ ဝတၴဳတုိ မ်ားစြာ ပါဝင္ ေရးသား ခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ေရး ေခါင္းေလာင္း
(၁၉၄၆)၊ အေမ (၁၉၅ဝ)၊ ကုိယ့္အမ်ဳိး ခ်စ္သူမုိ႕ [၂ တြဲ] (၁၉၅၂)၊ ေလသူ ရဲမယ္ (၁၉၅၄)၊ ခ်စ္တေန႕ ေသတေန႕
(၁၉၅၈) စေသာ ဘာသာျပန္ စာအုပ္မ်ား၊ သုံးတလပ္ႏွင့္ ဝတၴဳတုိမ်ား (၁၉၅၈) ပင္ကုိေရးႏွင့္ စနစ္တက် က်ား
ကစားနည္း စာအုပ္ မ်ားမွာ ထင္ရွားသည္။ ေနာက္ဆုံး ေရးလက္စ စာမူမွာ "ကၽြန္ေတာ့္ အစ္ကုိ က်ားဘညိမ္း"
ျဖစ္သည္။
၁၉၈၇ ခုႏွစ္ ေမလ ၁ဝ ရက္ေန႕ နံနက္ ၅း၁ဝ နာရီတင
ြ ္ မႏၱေလး ၿမိဳ႕၌ ကြယ္လန
စာၫႊန္း ။ ။
1. မလိခ။ ျမန္မာ စာေပ အဘိဓာန္ (၁)။ စာ ၂၂ဝ - ၂၂၁။
2. ေနထြတ္။ မႏၱေလး အဘိဓာန္။ စာ ၄၅။
3. ႐ႈမဝ စာတည္း အဖြ႕ဲ ။ ဝမ္းနည္း မွတ္တမ္း၊ ႐ႈမဝ (ဇြန္ ၁၉၈၇)။ စာ ၁၄၉။
4. နာေရးေၾကာ္ျငာ၊ ေၾကးမုံ (၁၁ - ၅ - ၈၇)။
5. မုိးေဝ စာတည္း အဖြ႕ဲ ။ ဝမ္းနည္း မွတ္တမ္း၊ မုိးေဝ (ဇြန္ ၁၉၈၇)။ စာ ၁၃၆။]

သီရိပ်ံခ်ီ အလ္ဟာဂ်္ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္
ေမာ္လာနာ အလ္ဟာဂ္ ဃာဇီမုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္(ခ) ဆရာၾကီးဦးဟာရွင္မ္ကို ၁-၁-၁၉၁၇ တြင္ေမြးဖြားပါသည္။

ဦးဟာရွင္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း ရမည္းသင္းခရိုင္ လယ္ေ၀းျမိဳ႕သားျဖစ္၏။ အဖဘက္မွ ရမည္းသင္းခရိုင္၊
လႊေ
ဲ ပါက္အႏြယ္၊ အမိဘက္မွ ရမည္းသင္းျမိဳ႕အႏြယ္ ျမန္မာဘိုးေဘးမိဘမ်ားမွ ဆင္းသက္လာသူျဖစ္သည္။
အဖဦးေပၚသိန္း၊ အမိ ေဒၚပန္းပံုတို႔၏ သားသမီး (၁၁)ေယာက္အနက္ ပဥၥမေျမာက္ျဖစ္သည္။ ႏွစ္ဘက္မိဘမွ
ဘိုးမ်ားမွာ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းထြက္၊ ေသွ်ာင္ေစာင္း နားေပါက္ၾကီးမ်ားႏွင့္ ထိုးကြင္းဒူးက ထိုးထားေသာ
ေရွးျမန္မာၾကီးမ်ားျဖစ္သည္ကို သိမီသူတို႔ေျပာ၍ မွတ္ရဘူးသည္။ အမိဘက္မွ ဘိုးတဦးျဖစ္သူ ဦးဘိုးၾကြယ္မွာ
ပ်ဥ္းမနား၊ ေက်ာက္ပေတာင္း မီးရထားလမ္းဖြင့္စဥ္က ကန္ထရိုက္ယူ ေဖာက္လုပ္ေပးရသူ တဦးျဖစ္သည္။
အစဥ္အလာအားျဖင့္ ေတာင္သူလယ္လုပ္မ်ားျဖစ္၍ လယ္ေ၀းေဒသတြင္ ေရွးဦးစြားၾကြယ္၀ ခ်မ္းသာခဲ့ၾကေသာ
ေျမပိုင္ယာပိုင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ရန္မျဖစ္ႏွင့္ ျဖစ္လွ်င္မရႈံးေစႏွင့္
ဦးဟာရွင္ႏွင့္ လြန္ခဲ့ေသာ (၇)ႏွစ္ေလာက္က စ၍ သာသနာေရးတြင္ ရင္းႏွီးစြာ ဆက္ဆံေဆာင္ရက

ြ ္ခဲ့သျဖင့္ သူ၏
စိတ္ထားကိုလည္း အေတာ္အတန က်က္မိသည္။ ထူးၾကားေသာ စိတ္ေနစိတ္သေဘာထားမွာ အသိပညာကို
မက္မက္ေမာေမာ ရိွသည္။ အမွန္တရားကို အလြန္ခ်စ္သည္။ မဟုတ္လွ်င္လံုး၀မခံတတ္ေသာ
အတန္ကၽြတ္ဆတ္သည့္ စိတ္ရိွသည္။ သာသနာကို မိမိအသက္ႏွင့္ ထပ္တူထပ္မွ် ခ်စ္သည္။ ဤသေဘာထားမ်ားကို
ထပ္မံဆန္းစစ္ႏိုင္ရန္ ဃာဇီဟာရွင္ ၏ ျဖစ္စဥ္ကို ေလ့လာခဲ့ဘူးသည္။ ဆက္ဆံခဲ့ဘူးသူ ပုဂၢိဳလ္မ်ားထဲတင
ြ ္
စံုစမ္းခဲ့ဘူးသည္။ သူငယ္စဥ္က သူဖခင္၏ ဆံုးမခ်က္တစ္ရပ္မွာ “ခိုက္ရန္ မျဖစ္ေအာင္ တတ္ႏိုင္သမွ်ၾကိဳးစားပါ။
ၾကိဳးစားလ်က္ႏွင့္ မတတ္ႏိုင္ဘဲ ရန္ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ မည္သည့္အခါမွ အရံႈးႏွင့္ ျပန္မလာပါႏွင့္”
ဟု လယ္ေ၀းျမိဳ႕မွ မိတ္ေဆြေဟာင္းၾကီး တဥိးက ေျပာခဲ့ဘူးသည္။
ပညာသင္စဥ္
လယ္ေ၀းျမိဳ႕ အစိုးရအေထာက္ပံ့ခံ “ အစၥမီယာ မုဟမၼဒီယာ” ေက်ာင္းတြင္ ေရွးဦးစြာ ပညာသင္၍ လက္ဦးဆရာမွာ

ရွမ္းအမ်ိဳးသား ေက်ာင္းဆရာ က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္ အာဂံုေဆာင္ “ ဟာဖိဇ္ဦးတင္” ျဖစ္သည္။ ထိုေက်ာင္းတြင္
ပညာသင္စဥ္က ထူးခၽြန္သူတစ္ဦးအေနႏွင့္ ဆရာတို႔၏ ခ်ီးက်ဴးျခင္းကို ခံရသည္သာမက ေ၀လမင္းသား ျမန္မာျပည္သို႔
လာေရာက္လည္ပတ္စဥ္က ေက်ာင္းတိုင္းတြင္ အေတာ္ဆံုး ေက်ာင္းသားကို ဆုေပးရာ ထိုေက်ာင္းအတြက္ “
ေ၀လမင္းသား ေငြတံဆိပ္” ကိုရရိွခဲ့သူျဖစ္သည္။ မိဘတို႔မွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားႏွင္သာမက
ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျမန္မာမ်ားႏွင့္ လည္းအလြန္ရင္းႏွီးစြာ ဆက္ဆံေနထိုင္ခဲ့သူမ်ား ျဖစ္သည္။ မူလက
ပစၥည္းဥစၥာကံုလံုၾကြယ္၀ ၾကေသာ္လည္း မြတ္စလင္မ္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မိတ္ေဆြမ်ား
အကူအညီေတာင္းလာေသာအခါ ထိုသူတုိ႔အတြက္ ခ်စ္တီးေၾကြးမ်ားကို လြယ္ကူစာြ အာမခံခဲ့သျဖင့္
ထိုအာမခံအေၾကြးမ်ားပတ္ကာ ဆင္းရဲျခင္းဘ၀ သို႔ေ၇ာက္ခဲ့ၾကရသည္။ ထိုစဥ္က အသက္(၁၂)ႏွစ္မွ်သာရိွေသးေသာ
ဦးဟာရွင္သည္ ဆင္းရဲေသာမိဘတို႔၏ အကူအညီျဖင့္ ပညာဆက္လက္သင္ရန္မျဖစ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္
ပညာဆက္လက္ဆည္းပူးႏိုင္ရန္ ခ်စ္ခင္ေသာ မိတ္ေဆြတို႔၏ အကူအညီျဖင့္ ရန္ကုန္သို႔ တိတ္တဆိတ္
ထြက္ေျပးလာခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ စူရတီဗလီ၏ မြတ္ဖ္သီခ်ဴပ္ျဖစ္ေသာ “ ေမာ္လာနာ အစၥမာအိလ္ ဗိစၥမစ္လႅဟ္”
ႏွင့္ေတြ႔၍ ဟံသာ၀တီခရိုင္ ေဒးဒေနာျမိဳ႕ရိွ “ ဒါရြလ္ အိုလူမ္ေက်ာင္း” သို႔ ပို႔ေပးခဲ့သည္။
ရဲေဘာ္ရဘ
ဲ က္မ်ား
ထိုစဥ္က သူႏွင့္ရင္းႏွီးေသာ ေက်ာင္းေနဘက္သူငယ္ခ်င္းမ်ားမွာ-

-ေမာင္လာနာ ဟာဖိဇ္ မုဟမၼဒ္ဆာြ လိဟ္(သဗ္လိဗ္ အမိရ္ခ်ဴပ္)

-ေမာင္လာနာ ႏူရ္မုဟမၼဒ္(ကမာၻအလင္း အယ္ဒီတာ)၊
-မႏၱေလးျမိဳ႕မွ ေမာင္လနာ ဂ်မာလြတ္ဒင္၊
-ေက်ာက္ဆည္ခရိုင္ လက္ပံရာြ မွ ေမာင္လာနာ အဗ္ဒလ
ြ ္ဟကင္မ္၊
-ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွ ေမာင္လာနာ ကာရီ မုဟမၼဒ္အလီႏွင့္
-ေမာင္လာနာ ရွဖီကတ
ြ ္ဒင္ (ေဒးဒေနာ) တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
လယ္ေ၀းတြင္ ျမန္မာစာ (၇)တန္းထိ ဘာသာေရးစာေပနွင့္ တြ၍

ဲ သင္ခဲ့သည္။ ယခုေဒးဒေနာေက်ာင္းတြင္ အရဗီ၊
အူရ္ဒူ၊ ဖာရစီ သင္ရသည္။ ျမန္မာစာႏွင့္ ပါဠိကိုလည္း အစၥလာမ္ေပါင္းခ်ဴပ္က်မ္းကို ျပဳစုခဲ့ေသာ ကြယ္လန
ြ ္သူ
ဆရာၾကီးဦးထြန္းၾကြယ္ထံမွ သင္ရသည္။ ဃာဇီဟာရွင္၏ စိ္တ္ရင္းမွာ ဘာသာေရးပညာအျပင္ အဂၤလိပ္စာႏွင္ ့
လက္မႈပညာကိုလည္းသင္လိုသည္။
ေျပာင္းလဲလိုေသာစိတ္ဓါတ္
ေဒးဒေနာကဲ့သို႔ ေတာလက္ေက်းရြာတြင္ ေန၍ တိုးတက္မႈ ရရိွမည္မဟုတ္ဟု အေတြးေပါက္ကာ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ၾကီးသို႔

ေျပာင္းေရႊ႕ႏိုင္ေရးကို ၾကိဳးစားခဲ့သည္။ မိမိ တေယာက္တည္း ေျပာင္သည္ထက္ တေက်ာင္းလံုးေျပာင္းသည္က
ပိုေကာင္သည္ဟု သေဘာေပါက္ခဲ့သည္။ သို႔ျဖစ္၍ သူႏွင့္ သေဘာတူေသာ စာသင္သားမိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ
ဤေက်ာင္ကို ေဒးဒေနာ ရြာသူရာြ သားမ်ားမႏွစ္သက္သေယာင္ ေက်ာင္းကိုဆက္ထားလ်င္ သက္ဆိုင္သူတို႔
အႏၱရယ္ျဖစ္သေယာင္၊ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာတို႔ အား သတင္းပို႔ ေစခဲ့သျဖင့္ (၂)ႏွစ္မွ်ေနျပီးအခ်ိန္တင
ြ ္
ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဴပ္ေရးအဖြသ
ဲ ည္ တေက်ာင္းလံုးကို သမိုင္းသို႔ ကတိုက္ကရိုက္ ေရႊ႕ေျပာင္းေပးခဲ့သည္။
ေဇဒဘာဒီေသြးနီ၏
ထိုအခ်ိန္မွာ အိႏိၵယသား ေမာ္လ၀ီမ်ား၊ၾသဇာလႊမ္းမိုးေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။ အိႏိၵယသားမြတ္စလင္မ္တို႔က

ျမန္မာတိုင္းရင္းသား မြတ္စလင္မ္တို႔အား အိႏၵိယယဥ္ေက်းမႈကို ဘာသာေရးအဆံုးအမအျဖစ္ ျပဳလုပ္ကာ
သြတ္သင
ြ ္းေပးခ်ိန္လည္းျဖစ္သည္။ သမိုင္းေက်ာင္းတြင္ သင္ၾကားေနစဥ္အတြင္း အူရဒူဘာသာနွင့္ ကုရ္အာန္အဖြင့္
ၾသ၀ါေတာ္က်မ္းျဖစ္ေသာ မစ္ရွ္ကာတ္က်မ္းႏွင့္ အျခားက်မ္းမ်ားကို သင္ၾကားျပီးေျမာက္ျပီးျဖစ္သည္။
ထို႔သို႔ပညာဆက္လက္သင္ၾကားေနစဥ္အတြင္း ေက်ာင္းၾကီးိကု အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ ျမန္မာနယ္ ဂ်မီအတ္ အိုလမာအဖြဲ
ကြသ
ဲ ာြ း၍ ထိုေက်ာင္း၌ ရိွေနေသာ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ ဆရာ(၂)ဦး အျဖဳတ္ခဲ့ရသည္။
ဤသို႔ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ တို႔အားအႏွိမ္ခံရသည္ကို မခံမရပ္ႏိုင္သျဖင့္ ဃာဇီဟာရွင္ သည္ေက်ာင္းသာမ်ားအားလံုးကို
ေခါင္းေဆာင္ကာ ေက်ာင္းကို သပိတ္ေမွာက္ခဲ့သည္။
သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသား (၆၀)ခန္႔ ရိွ၍ အားလံုးမွာ ထိုစဥ္က “ေဇဒဘာဒီ” ဟုေခၚေသာ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္
မ်ားျဖစ္သည္။ သပိတ္ေမွာက္သည့္ အေၾကာင္းတို႔တင
ြ ္ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပိုင္တို႔က ေခါင္းပံုျဖတ္ျခင္းႏွင့္
ေက်ာင္း၌ စည္းကမ္းမေကာင္းျခင္းတို႔လည္း ပါ၀င္သည္။ ေက်ာင္းသား(၆၀)ခန္႔တို႔သည္ မဂိုလမ္းရိွ အိုလမာအဖြဲ႔
ရံုးခန္းေရွ႕လမ္းေဘးတြင္ အိပ္၍ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။
ဂ်မီအတ္အဖြဲ႔၏ အတြင္းေရးမွဴးထံ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားမ်ားကို ဃာဇီဟာရွင္မ္ က ေခါင္းေဆာင္၍ အေရးဆိုပံုမွာ
စိတ္၀င္စားဖြယ္ေကာင္းလွသည္။ ထိုအတြင္းေရးမွဴးႏွင့္ ေတြ႔ၾကရာတြင္ ဃာဇီဟာရွင္မ္အနီး၌ အရပ္အေမာင္း
ေတာင့္တင္းေသာ ေမာင္လာနာ ရွဖီကတ
ြ ္ဒင္က မားမားမတ္မတ္ရပ္လ်က္ရိွသည္။
ဂ်မီအတ္၏ အတြင္းေရးမွဴးသည္ လာေရာက္ေတြ႔သူမ်ားကို ေမာ့၍ ပင္မၾကည့္ အေ၇းဆိုေသာ စာကိုသာဖတ္ျပီးလ်င္
“ထြက္သာြ း” ဟုေျပာသည္။ဤတြင္ ေခါင္းေဆာင္(ဃာဇီဟာရွင္မ္)က“ ဒီရံုးဟာ ဒို႔ရံုး၊ မင္းတို႔ႏွင့္မဆိုင္၊ ဘာမွတ္လ၊ဲ
ေဇရဘာဒီေသြးနီသကြ၊ ေအးေအးသက္သာႏွင့္ ေတာင္းဆိုသည္ကို ရိုင္းရိုင္းျပျပလုပ္လ်င္ သိေစမည္” ဟု
ၾကိမ္းေမာင္းလိုက္သည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ေဒါသျဖစ္၍ ကုလားထိုင္မ်ား ဆြက
ဲ ာ

ရိုက္ရန္ျပင္ၾကေတာ့သည္။ ဤတြင္မွ အတြင္းေရးမွဴးလုပ္သူသည္ လန္႔ျဖန္႔ကာ ေမာ့ၾကည္၍ နဖူးလက္တင္

ေတာင္းပန္ေတာ့သည္။ “ စာကို အဖြဲ႔သို႔ တင္ျပေပးပါမည္။” ဟု ကတိေပးေတာ့သည္။
သပိတ္ေအာင္ပဲြ
ဂ်မီအတ္အဖြဲ႕ အကြတ
ဲ င
ြ ္ တဖက္မွ “မြတ္ဖ္တီ မဟ္မုဒ္ ” (ေနာင္တင
ြ ္ အိုလမာအဖြခ
ဲ ်ဴပ္ဥကၠဌ) ၏ ဖခင္ကယ
ြ ္လန
ြ ္သူ “
ဟာဂ်ီ ဒါ၀ူဒ္ဟာရွင္မ္ဆဗ္” ကေခါင္းေဆာင္၍ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ကူညီအားေပးခဲ့သည္။ ထိုေက်ာင္းသားမ်ား
လမ္းေဘးအိပ္ေနသည္ကို လက္ညိဳးထိုး၍ ေက်ာင္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ မြတ္စလင္မ္ျမိဳ႕မိျမိဳ႕ဖမ်ားအား
မိမိဘက္သို႔ပါေအာင္ ဆြေ
ဲ ဆာင္ခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုး၌ ေက်ာင္းသားမ်ားဆႏၵအရ သမိုင္းေက်ာင္းကို
လံုး၀သပိတ္ေမွာက္က လက္ရိွ တာေမြဒါရုလ္အိုလူမ္ေက်ာင္းေနရာသို႔ ေရႊ႔ေျပာင္းလာခဲ့ၾကသည္။ ဤအခ်ိန္မွ စ၍
လက္ရိွတာေမြ ဒါရုလ္အိုလုမ္ေက်ာင္းစတင္ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းေက်ာင္း၏ ေက်ာင္းသားစာရင္းတြင္
ဃာဇီဟာရွင္မ္ ၏ အမည္မွာ ထိပ္ဆံုးက ျဖစ္သည္။ တိုင္းရင္းသား မြတ္စလင္မ္ ပညာသင္မ်ားျဖစ္ေသာ ေမာင္လနာ
ဂ်မာလြတ္ဒင္၊ ေမာင္လာနာ အဗ္ဒလ
ြ ္ဟကင္မ္၊ေမာင္လာနာ ႏူရ္မုဟမၼဒ္(ကမာၻအလင္း အယ္ဒီတာ)၊ေမာင္လာနာ
ရွဖီကတ
ြ ္ဒင္၊ေမာင္လာနာ ဟာဖိဇ္ မုဟမၼဒ္ဆာြ လိဟ္(သဗ္လိဗ္ အမိရ္ခ်ဴပ္) ႏွင့္ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္
တို႔သည္ အစၥလာမ္ ဘာသာေရး သင္ၾကားမႈ႕စနစ္ကို တရားလမ္းမွန္အတိုငး္ျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
ေက်းဇူးတင္ဖယ
ြ ္ေကာင္းေသာ ေစတနာရွင္မ်ား
ထိုစဥ္က ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေပၚရိွ မြတ္စလင္ ျမိဳ႕မိျမိဳ႕ဖမ်ားသည္ ဤပညာသင္ၾကားေရးအတြက္ ေစတနာ ထက္သန္စာြ ျဖင့္

မ်ားစြာကူညီအားေပးခဲ့ၾကသည္။ ကြယ္လန
ြ ္သူ ဟာဂ်ီဒါ၀ူဒ္ ဟာရွင္မ္ဆဗ္ သည္ ထိုေက်ာင္းသား
(၆)ေယာက္အားအိႏၵိယျပည္ စဟာရန္ပူရ္ျမိဳ႕၇ိွ မဇာဟိရ္ရလ
ြ ္ အိုလူမ္ အရဗီေက်ာင္းၾကီး သို႔
သာသနာေရးအထက္တန္းပညာမ်ား ဆက္လက္ဆည္းပူးႏီုင္ရန္ ေစလႊတ္ေပးခဲ့ည္။ ဤသို႔ေသာ
သာသနာပညာေရးအတြက္ ကူညီခံေသာ ပုဂၢိဳလ္ၾကိးမ်ားအား ထိုပုဂၢိဳလ္(၆) ဦးသည္ ယေန႔တိုင္
ေက်းဇူးတင္လ်က္၇ွေ
ိ ၾကာင္းသိရသည္။
အိႏၵိယတြင္ ပညာေတာ္သင္
စဟာရန္ပူရ္ေက်ာင္းတြင္ ေနစဥ္ အိႏၵိယ၏ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အယူအဆတို႔သည္ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္

ႏွင့္ မ်ားစြာ ပဋိပကၡျဖစ္ခဲ့သည္ဟု သိရ၏ ။ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ ႏွင့္ အေပါင္းအပါတို႔သည္
က်န္းမာေရးလိုက္စားသူမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ အေလ်ာက္ ေဘာလံုးကစားျခင္း ျခင္းခတ္ျခင္းတို႔တင
ြ ္ မ်ားစြာ
၀ါသနာပါၾကသည္ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ ပါ၀င္ေသာ စဟာရန္ပူရ္ျမိဳ႕၇ိွေဘာလံုးအသင္းသည္
ေဒလီျမိဳ႕သို႔ပင္တက္ကာ ေဘာလံုးကစား၍ ေအာင္ပန္းဆြတ္ႏိုင္ခဲ့၏။
သကၠဋႏွင့္ ပါဠိတတ္လိုျခင္း
ဤေက်ာင္းတြင္(၄)ႏွစ္ မွ် ပညာသင္ၾကားျပီးေနာက္ေအာင္လက္မွတ္ကို ေခ်ာေမာစြာရ၇ိွခဲ့သည္။ ျမန္မာျ့ပည္မျပန္မိ

သကၠဋဘာသာ၊ ပါဠိဘာသာ၊ ဟိႏၵီဘာသာတို႔ကုိ သင္ၾကားလိုသျဖင့္ ခင္မင္ေသာမိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ အစီအစဥ္ျပဳကာ
ဗာရာဏသီျမိဳ႕၊ ဟိႏၵဴဘုန္းၾကီးေက်ာင္းတေက်ာင္းတြင္ သင္ၾကားႏိုင္ရန္ၾကိဳးစားခဲ့ေသးသည္။ စဟာရန္ပူရ္တင
ြ ္ေနစဥ္
ဘဂ၀တ္ဂီတက်မ္းကို ဟင္ႏၵီဘာသာႏွင့္ သင္ခဲ့ရဘူး၏။ ဟိႏၵဴေက်ာင္တင
ြ ္ (၂)လမွ်သာေနႏိုင္ခဲ့၏။ ေက်ာင္းသားမ်ား
လိုက္နာရသည့္ စည္းကမ္းမ်ားအနက္ စညး္ကမ္းတရပ္ကိုမလိုက္နာႏိုင္သျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ကမာၻစစ္ၾကီး
လည္းျဖစ္လာေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာတြင္ ရန္ကုန္သို႔ျပန္လာခဲ့သည္။

အာလင္မ္ပညာရွင္တို႔ကို ေမြးထုတ္ေပးခဲ့ျခင္း
ေရွးဦးစြာ ရမည္းသင္းခရိုင္ ရင္းေတာ္ျမိဳ႕တြင္ မဒီနတြလ္အိုလူမ္း ေခၚ သာသနာေရးရာေက်ာင္းတေက်ာင္းကို

တည္ေထာင္ဖင
ြ ့္လွစ္၍ ဂ်ပန္ေခတ္ကုန္ဆံုးသည့္ အထိ ေက်ာင္းသား (၅၀) ေက်ာ္ကိုတို႔အား
သာသနာေရရးပညာမ်ားကို သင္ၾကားေပးခဲ့သည္။ ဘီအိုင္ေအ ေခတ္က ရမည္းသင္းခရိုင္ တြင္ ဘီအိုင္ေအအတြက္
လိုက္လံတရားေဟာေပးခဲ့ည္။ ဂ်ပန္မ်ားဆုတ္ခါြ ခ်ိန္တင
ြ ္ ဂ်ပန္တို႔မသကၤာျဖစ္၍ ၉ ရက္တိုင္ အစာေရစာမဲ့
ခ်ဴပ္ေႏွာင္ထားျခင္းခဲ့ရသည္။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ ေက်းဇူးေတာ္ေၾကာင့္သာ သတ္ရန္လာသူကို လွည့္ျဖား၍
လြတ္ေျမာက္ခဲ့ရသည္။ စစ္ျပိးေခတ္တင
ြ ္ ေရွးဦးစြာ မႏၱေလးျမိဳ႕မွ မြတ္စလင္မ္ျမိဳ႕မိျမိဳ႕ဖတို႔၏
မုဟမၼဒီယာအာရဗီသိပၸံေက်ာင္း တြင္ ေက်င္းအုပ္အျဖစ္ (၄)ႏွစ္ခန္႔ သာသနာေရးပညာမ်ားပို႔ခ်ေပးခဲ့သည္။ ဤအတြင္း
က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္ကို ျမန္မာဘာသာျပန္သို႔ ျပန္ဆိုရန္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ အစၥလာမစ္ စိုစိုင္တီ-
ဘားမားဖြစ
ဲ ည္းေသာအခါ အဖြဲ႔၀င္တဥိးအျဖစ္ တာ၀န္ခံဘာသာျပန္မွဴးအျဖစ္ေဆာင္ရက
ြ ္ရန္
၀န္ၾကီးေဟာင္းဦးခင္ေမာင္လတ္ႏွင့္ ၀န္ၾကီးေဟာင္း ဥိးရာရွစ္တို႔က ရန္ကုန္ျမိဳ႕သို႔ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ ယေန႔တိုင္
အေရးၾကိးလွေသာ ဤလုပ္ငန္းကို ေဆာင္ရက
ြ ္ဆျဲ ဖစ္သည္။
သာသနာ့အတြက္ တစ္သက္တာအပ္သူ
က်မ္းျပဳသူသည္ သာသနာ့ပညာေရးတြင္ အထူးစိတ္၀င္စား၍ မိမိ၏ တသက္တာလုပ္ငန္းဟု

သတ္မွတ္ထားသူျဖစ္သည္။ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္ ဘာသာျပန္မႈကိုလည္း ျပီးဆံုးေအာင္ေဆာင္ရက
ြ ္မည္ဟု သႏၷိဌာန္
ခ်ထားသူျဖစ္ေပသည္။ သာသနာ့ ျဖန္႔ျဖဴးမႈကို မူရင္းသေဘာမပ်က္ေစဘဲ ျမန္မာတိုင္းရင္းသား မြတ္စလင္မ္ တို႔ႏွင့္
ကိုက္ညီေအာင္လည္း တီထင
ြ ္ေဆာင္ရက
ြ ္လိုသည္။
ျမန္မာမို႔ ျမန္မာဆန္လွေသာ တိုင္းခ်စ္ပုဂၢိဳလ္
တိုင္းရင္းသားမြတ္စလင္တို႔၏ အေ၇းတြင္လည္း အထူးစိတ္၀င္စားသည္။ (၁၉၄၅) ခုႏွစ္ တြင္ ပ်ဥ္းမနားျမိဳ႔၌ “

ဗမာမြတ္စလင္ ကြန္ဂရက္” ကိုစတင္တည္ေထာင္စဥ္က သာသနာ့ေရး တာ၀န္ခံအျဖစ္ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္
အဖြဲ႔တင
ြ ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းခံရသည္။ (၁၉၄၆) ခုႏွစ္ ဗမက မွ ၾကီးမွဴး၍ “ ဗမာႏိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာ ဗမာမြတ္စလင္မ္
အိုလမာအဖြဲ႔ခ်ဴပ္” ဖြဲ႔စည္းေသာအခါ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ ထိုအဖြဲ႔၏ ပထမဆံုးဥကၠဌ
ြ ္ရသည္။ (၁၉၅၃) ခုႏွစ္တင
ြ ္ ဥကၠဌအျဖစ္မွ ဖယ္ေပး၍ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္
တာ၀န္ဆက္လက္ထမ္းရြက္သည္။
ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ မွာ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားျဖစ္သည့္ အားေလ်ာစြာ ျမန္မာျပည္ကို
ခ်စ္သူလည္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာဆန္ဆန္ ေတြးေခၚလိုသူလဲ ျဖစ္သည္။ မိမိလုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္အမ်ားစုမွာ အေတြးအေခၚ၊
အယူအဆ၊ အျပဳအမူတို႔တင
ြ ္ ျမန္မာမဆန္သူမ်ားက မ်ားသည္။ ဘာသာေရးအယူအဆတြင္လည္း
ႏိုင္ငံျခားယဥ္ေက်းမႈ၊ အယူအဆမ်ား၏ လႊမ္းမိုးျခင္းကို ခံရသူမ်ားျဖစ္သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ “ ျမန္မာဆန္မႈ ႏွင့္
ျမန္မာမဆန္မႈ” ဟူေသာ သေဘာတရား(၂)ခု မွာ ဤအိုလမာအဖြဲ႔တင
ြ ္ ပဋိပကၡျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။
မိမိ ပထမ ဥကၠဌ လုပ္ရေသာအဖြဲ႔နွင့္ ကြရ

ဲ ပံု
ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ မွာ “အိုလမာအဖြဲ႔ခ်ဴပ္” ၏ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဴပ္လုပ္စဥ္တင

ြ ္ “
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီ” ၏ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဴပ္လည္းျဖစ္သည္။ (၁၉၅၈)
ြ ္ ေကာင္စီ၏ ဒုတိယ ဥကၠဌ ျဖစ္လာသည္။ ေကာင္စီ၏ မိတၳီလာညီလာခံတင
ြ ္ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္
ဟာရွင္မ္ ႏွင့္ အိုလမာအဖြဲ႔၀င္ အျခားပုဂၢိဳလ္တို႔ သေဘာကြလ
ဲ မ
ဲြ ႈျဖစ္ခဲ့သည္။ အိုလမာအဖြဲ႔၀င္ အျခားပုဂၢိဳလ္တိုက-
-ႏိုင္ငံေတာ္ အလံ အေလးမျပဳရ၊

-သမၼတ သ၀ဏ္လႊာနားေထာင္စဥ္ မတ္တတ္မရပ္ရ၊

- အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ ေကာင္စီအမႈေဆာင္အဖြဲ႔တင
ြ ္ မပါ၀င္ရ၊
ဟု အျပင္းအထန္ေတာင္းဆိုလာေသာအခါ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ က နားလည္ေအာင္ေျပာ၍
ႏွစ္သိမ့္ေစျပီးလ်င္ အေျခအေနကို ထိန္းေပးခဲံသည္။ ထို႔ေနာက္ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက စစ္မႈထမ္းဥပေဒထုတ္ရန္
စီစဥ္လာေသာအခါတြင္လည္း ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ ႏွင့္ အိုလမာအဖြဲ႔၀င္အျခားပုဂၢိဳလ္တို႔က
ဤစစ္မႈထမ္းဥပေဒတြင္ တာ၀န္ခံ ေမာ္လ၀ီဆပ္မ်ားႏွင့္ ဗလီဆရာမ်ား၊ အိမ္တင
ြ ္းပုန္းမြတ္စလင္မ္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား
မပါ၀င္ရဟုဆိုၾကသည္။ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ ကမူ တိုင္းျပည္အေရးျဖစ္၍ ေမာ္လ၀ီဆပ္ႏွင့္
ဗလီဆရာတို႔သည္ ေရွ႕ဆံုးမွေန၍ စစ္တပ္တင
ြ ္ပါ၀င္ရမည္။ အိမ္တင
ြ း္ ပံုးမြတ္စလင္အမ်ိဳးသမီးတို႔အဖို႔
စစ္ပညာသင္ၾကားမႈအတြက္ သီးသန္႔အစီအစဥ္ျဖင့္ျပဳလုပ္ေပးရမည္ဟု ဆိုသည္။ ဤသို႔ ျမန္မာမဆန္ေသာ
အိုလမာအဖြ႕ဲ ႏွင့္ သေဘာထားကြလ
ဲ လ
ဲြ ာျခင္းမွာ ပညတ္ေတာ္(၁၀)ပါးေခၚ အေမရိကန္ရုပ္ရွင္ကားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍
၀ိ၀ါဒကြၾဲ ကရာတြင္ လမ္းဆံုးသို႔ေ၇ာက္ခဲ့သည္။ ဆက္လက္ပူးတြေ
ဲ ဆာင္ရက
ြ ္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ခဲ့။ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ
မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ ႏွင့္အတူ အိုလမာအဖြဲ႕၏ ျမန္မာဆန္ေသာ အမႈေဆာင္လူၾကီးအခ်ဳိ႕လဲ ႏႈတ္ထက
အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီႏွင့္ က်မ္းျပဳသူ
အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီတင
ြ ္ ပထမေသာ္ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဴပ္၊ ထိုေနာက္ ဒုတိယ
ဥကၠဌအျဖစ္ေဆာင္ရက
ြ ္ခဲ့ျပီး (၁၉၆၀) ခုႏွစ္တင
ြ ္ က်င္းပေသာ ေတာင္ငူ ညီလာခံတင
ြ ္ ေကာင္စီ၏ ဥကၠဌၾကီးအျဖစ္
ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ျခင္းခံခဲ့ရေပသည္။ ဤကာလအတြင္း သာသနာေရးရာေကာင္စီ၏ လုပ္ငန္းတို႔မွာ
အခက္အခဲေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။ သညး္ခံျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္၊ စိတ္ရွည္ျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း ၊
မဆုတ္မနစ္ေသာဇြျဲ ဖင့္လည္းေကာင္း အခက္အခဲမ်ားကို ေက်ာ္လန
ြ ္ႏိုင္ရန္ ေကာင္စီကို ကၽြမ္းက်င္လိမၼာစြာျဖင့္
ပဲ့ကိုင္ထိန္းသိမ္းလာခဲ့ေသာ ဥကၠဌျဖစ္ေပသည္။ ဤသို႔ေဆာင္ရက
ြ ္ႏိုင္သည္မွာ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္
သည္ မိမိကိုယ္ကို ဥကၠဌဟု သေဘာမထားဘဲ ေဆာင္ရက
ြ ္ဖယ
ြ ္ရာကိစၥဟူသမွ်ကို အမႈေဆာင္အဖြဲ႔၀င္အားလံုးတို႔ႏွင့္
လိုက္ေလ်ာညီညာစြာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရက
ြ ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ရိွရေပသည္။
ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ သည္ ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္ အလင္းျပက်မ္း၊ မစ္ရွ္ကာတ္က်မ္း၊
အစၥလာမ္ေၾကးမံုက်မ္း၊ အရဗီသင္ခန္းစာ၊ အစၥလာမ္သင္ခန္းစာမ်ားကိုလည္း ျပဳစုေရးသားခဲ့ျပီး ျဖစ္သည္။
အစၥလာမ့္စာေစာင္တင
ြ ္လည္း ကုရ္အာန္အဖြင့္ က႑ကို အျမဲေရးသားေနသူျဖစ္သည္။
ေဇယ်ာေက်ာ္ထင္ ဗိုလ္မွဴးၾကီး ဘရွင္

အတြင္းေရးမွဴးခ်ဴပ္(1956-1970)
အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္
ရက္စ။ဲြ ။၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ဧျပီလ၊ (၁)ရက္
အစၥလာမ္သာသာနာေရးရာေကာင္စီမွထုတ္ေ၀ေသာ တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ) စာအုပ္ပဥၥမအတြဲ မွ ေဇယ်ာေက်ာ္ထင္

ဗိုလ္မွဴးၾကီး ဘရွင္ေရးသားေသာ အမွာစာတြင္ေဖာ္ျပေသာ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ ၏ အေၾကာင္းကို
ကိုးကားေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။

၀မ္းအုိ၀မ္း ေက်ာ္၀င္းေမာင္
၀မ္းအုိ၀မ္း ေက်ာ္၀င္းေမာင္ကို အဖ ဦးဟာနစ္၊ အမိ ေဒၚစိန္ညန

ြ ္႔တို႔မွ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဗန္းေမာ္ျမိဳ႔တင
ြ ္ (၁၂၈၁)ခု
တပို႔တလ
ဲြ ျပည့္ေက်ာ္(၁၃)ရက္၊ (၁၆၊ ၂ ၊ ၁၉၂၀) တြင္ ေမြးဖြားသည္။ ၃ လသားအရြယ္တင
ြ ္ ဖခင္ ကြယ္လန
ြ ္သည္။
(၃)ႏွစ္ သားအရြယ္တင
ြ ္ မိခင္ကယ
ြ ္လန
ြ ္သည္။ ေမာင္ႏွမ (၂) ေယာက္က်န္ရစ္သည္။ ဦးေလးလုပ္သူ
ဦးအီဘရာဟင္က ေကာက္ယူ ေမြးစားခဲ့သည္။ အစ္မလုပ္သူသည္ (၁၁)ႏွစ္အရြယ္တင
ြ ္ ကြယ္လန
ြ ္သာြ းျပန္သည္။
ဗန္းေမာ္၊မိုးကုတ္၊ ကသာျမိဳ႕မ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ၾကီးျဖစ္လာ၍ ေက်ာင္းမ်ား
ပိတ္လိုက္သည္။ (၁၀)တန္းနဲ႔ပဲ ျပီးခဲ့သည္။
(၁၉၄၃)ခု ၾသဂုတ္လ (၁၀)ရက္ေန႔တင

ြ ္ ဗမာ့ကာကြယ္ေ၇း တပ္မေတာ္ (ဘီဒီေအ) သို႔၀င္ခဲ့သည္။ ေရနံေခ်ာင္း
ေလယာဥ္ပစ္ အေျမာက္ၾကီး တပ္တင
ြ ္ တာ၀န္ထမ္းခဲ့သည္။ ၊ ဂ်ပန္ေခတ္ မဂၤလာဒံုစစ္တကၠသိုလ္ ဗိုလ္သင္တန္း
တတိယအပတ္ကို တက္ခဲ့သည္။ ေက်ာင္းဆင္းခါနီးတြင္ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေအာင္ဆန္း၏ လ်ိဳ႕၀ွက္တာ၀န္ေပးခ်က္အရ
မဟာမိတ္တပ္မ်ားႏွင့္ သြားေရာက္ဆက္သယ
ြ ္ခဲ့သည္။ ယင္းတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ရာတြင္ စစ္ကိုင္းျမိဳ႕နယ္
မင္းကြန္းရြာတြင္ ဂ်ပန္၏ ဖမ္းဆီးျခင္းကို ခံရသည္။ အသတ္ခံရမည့္ဆဆ
ဲ တ
ဲ င
ြ ္ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး ရဲေဘာ္မ်ား၏
အကူအညီႏွင့္ အခ်ဴပ္မွေဖာက္၍ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ခဲ့သည္။ စစ္ၾကီးျပီးေသာအခါ ဖ.ဆ.ပ.လ၊ ဗမာမြတ္စလင္မ္
ကြန္ကရက္(ဗမက) ၊ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတို႔တင
ြ ္ တာ၀န္ယူခဲ့သည္။ (၁၉၄၆) ခု ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ႏွစ္ျခမ္းကြဲေသာအခါ
အလံနီျဖစ္လာသည္။ (၁၉၄၈)ခုႏွစ္တင
ြ ္ အလံနီအျဖစ္ေတာခိုခဲ့သည္။
(၁၉၅၄-၅၅) ခုႏွစ္တင
ြ ္ အလံနီတင
ြ ္ အယူအဆတိုက္ပျဲြ ဖစ္ရာ ပါတီမွ အထုတ္ခံရသည္။ အထုတ္ခံရသည့္
ရဲေဘာ္မ်ားစုေပါင္း၍ အလုပ္သမားညီညတ
ြ ္ေရး ပါတီကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ (၁၉၆၂)ခုနွစ္ ဒီဇင္ဘာတြင္ ဥပေဒတြင္း
၀င္ခဲ့သည္။ ႏိုင္ငေ
ံ ရးလုပ္ရာတြင္ (၁၉၄၆)ခုႏွစ္ ကသာခရိုင္ လူထုတိုက္ပတ
ဲြ င
ြ ္ အေသခံဗိုလ္အျဖစ္
ေခါင္းေဆာင္ခဲံရာတြင္ အဖမ္းခံရျပီး ေထာင္ထတ
ဲ င
ြ ္ ရွစ္လ ေလာက္ေနခဲ့ရသည္။ (၁၉၆၂) ခုႏွစ္တင
ြ ္
ျငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥလာရင္း အဖမ္းခံရျပီး မႏၱေလး၊ ရန္ကုန္တင
ြ ္ အခ်ဳပ္ခံခဲ့ရသည္။ ဥပေဒအတြင္းေရာက္လာျပီး
အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ အလုပ္မ်ားလုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား စြန္႔လႊတ္က
သမိုင္းေပးတာမ်ားရိွသည့္အတြက္ ကေလာင္ကိုင္ခဲ့သည္။ “၀မ္းအို၀မ္းႏွင့္ ဗမာ့ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရး" ဆိုတဲ့
စာအုပ္ျပဳစုရင္း စာေပနယ္ထသ
ဲ ို႔ ၀င္ခဲ့သည္။ ရုပ္ရွင္၊၀တၳဳ၊ ဇာတ္ညႊန္း၊ ေဆာင္းပါးမ်ားႏွင့္ သုေတသနစာအုပ္မ်ား
ေရးသားခဲ့သည္။ ျမန္မာ့လတ
ြ ္လပ္ေရးတိုက္ပအ
ဲြ ဆင့္ဆင့္တင
ြ ္ ပါ၀င္လႈပ္ရွားမႈ႕ေၾကာင့္ (၁၉၇၂)ခု
မတ္လ(၂၇)ရက္ေန႔တင
ြ ္ လြတ္လပ္ေရး ေမာ္ကန
ြ ္း၀င္ ဒုတိယအဆင့္ႏွင့္ (၁၉၈၀)ခု ေမလ(၂၈)ရက္တင
ြ ္ ႏိုင္ငံဂုဏ္ရည္
ဒုတိယအဆင့္တို႔ကို ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ခ်ီးျမွင့္ခဲ့သည္။ ကန္ေတာ္ခံ သက္ၾကီးစာဆိုပညာရွင္ အျဖစ္ႏွင့္ ယေန႔တိုင္
သမိုင္း၀င္စာေပမ်ားကို အဓိက ေရးသားျပဳစုလ်က္ရိွေနပါသည္။

၀မ္းအုိ၀မ္း ေက်ာ္၀င္းေမာင္ ေရးသားျပဳစုခဲ့ေသာ စာအုပ္အခ်ိဳ႕
• ဆရာၾကီးဦးရာဇတ္(ပထမပိုင္း)၊
• ဂ်ပန္သံု႔ပန္း မဂိုကျပားမေလး၊
• ေႏြဦးရဲ႔ သတို႔သမီးပ်ိဳ၊
• ေမတၱာလက္တစ္လွမ္း၊
• ဘီဒီေအ ေလယာဥ္ပစ္ အေျမွာက္ၾကီးတပ္
• မႏၱေလး ၁၃၀၀ ျပည့္အေရးေတာ္ပံုမွ သည္ နယ္ခ်ဲ႔ေတာ္လွန္ေရးသို႔၊
• နယ္ခ်ဲ႕ကို ဒူးမေထာက္တဲ့ သခင္နက္ေဖ (၁၉၉၉)၊
• ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ေလထိးသမားမ်ား(၁၉၉၉)
• ျမန္မာအာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ၾကိးဦးရာဇတ္ (ထြန္းေဖာင္ေဒရွင္း စာေပဆုေကာ္မတီမွ အတၳဳပတၱိစာေပဆု၇
စာအုပ္ )
ကိုးကား
ဘီဒီေအ ေလယာဥ္ပစ္ အေျမွာက္ၾကီးတပ္ စာအုပ္မွ စာေရးသူကိုယ္တိုင္ေရး ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း
၂၀၀၄ ခုနွစ္ ဒီဇင္ဘာလထုတ္ ကန္႔ေတာ့ခံ သက္ၾကီးစာေပပညာရွင္မ်ား၏ အတၳဳပတၱိအက်ဥ္း

၀မ္းသာလြန္းလို႕ ငိုခ်င္တယ္
Written by ၀မ္းအို၀မ္းေက်ာ္၀င္းေမာင္ (ေဆာင္းပါးရွင္မွာ သက္ၾကိးစာေ၇းဆရာ ျမန္မာမြတ္စလင္တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္)
BI-WEEKLY journal Vol 2 No 6 မွေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါတယ္
၁၃-၁-၂၀၀၉ ေန႕ေၾကးမုံသ တင္းစာမႇာပါတဲ့ ထြန္းေဖာင္ေဒးရႇင္း စာေပဆုေကာ္မတီမႇ ခန္႕အပ္ေသာ

ဆုေရြးခ်ယ္ေရးေကာ္မတီက အတၳဳပၸ တၲိဘာသာရပ္အတြက္ ကြၽန္ေတာ္ေရး တဲ့ ''ျမန္မာ့အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္
ဆရာႀကီးဦးရာဇာတ္''စာအုပ္ကို အခု လိုေရြးခ်ယ္လိုက္တဲ့အတြက္ ၀မ္းသာ လြန္းလို႕ ငိုခ်င္လာတယ္။
ကြၽန္ေတာ္အေၾကာင္းနည္း နည္းေျပာပါရေစ။ ကြၽန္ေတာ္ဟာ စာေရးစာဖတ္အထုံပါသူမဟုတ္ပါ။ ပန္းခ်ီဆတ
ဲြ ာကိုသာ
၀ါသနာပါ တယ္။ ဂ်ပန္ေတာ္လႇန္ေရးကာလၿပီး ေတာ့ ၄၈ ခုႏႇစ္မႇာ ေတာခိုအလံနီ လုပ္တယ္။ ၆၂ ခုႏႇစ္မႇာ ဥပေဒ
တြင္း၀င္လာတယ္။ အဲဒီကေန ကြၽန္ ေတာ္ဘ၀ရပ္တည္ေရးအတြက္ ေၾကာ္ျငာဆိုင္းဘုတ္ေတြ ေရးသားခဲ့သလို၊
သမၼာအာဇီ၀နဲ႕ အလုပ္အမ်ဳိးမ်ဳိးလုပ္ ကိုင္စားေသာက္ခဲပ
့ ါတယ္။
ဒီလို လုပ္ကိုင္ေနေပမယ့္ ကြၽန္ ေတာ္မႇာ တာ၀န္တစ္ခုက်န္ေနတယ္။ ဒါကေတာ့ ဂ်ပန္ေတာ္လႇန္ေရးလုပ္ စဥ္အခါက

စစ္ကိုင္းမင္းကြန္းမႇာ ဂ်ပန္ရ႕ဲ ဖမ္းဆီးျခင္းကို ခံရတယ္။ အဲဒီမႇာ ႐ိုက္ႏႇက္ၿပီး ''မင္းတို႕ျမန္မာ ေတြမႇာ ဘာမႇ
အေတြ႕အၾကံဳေတြမရႇိ ေသးဘူး။ ငါတုိ႕က မန္ခ်ဴးရီးယား မႇာ တ႐ုတ္ျပည္မႇာ တိုက္ပေ
ဲြ တြ၀င္ခဲ့ လို႕ အေတြ႕အၾကံဳ
ေတြအမ်ား ႀကီးရႇိ ခဲ့တယ္''လို႕ စတဲ့ ၀ါႂကြားတဲ့ စကား ေတြေျပာၿပီး ႏႇိပ္စက္တယ္။ အဲဒီလိုႏႇိပ္စက္ၿပီးအသတ္ခံရမဲ့
ဆဲဆမ
ဲ ႇာ စစ္ကိုင္းေတာင္႐ိုးက ဆ ရာေတာ္ဦးပ႑ိတနဲ႕ ရဲေဘာ္ေတြရ႕ဲ အကူအညီန႕ဲ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္
ခဲ့တယ္။အေတြ႕အၾကံဳႀကီးမားတယ္ဆိုၿပီး ၀ါႂကြားတဲ့ ဂ်ပန္ကို အေတြ႕အ ၾကံဳနည္းတဲ့ ျမန္မာေတြက ဂ်ပန္ လက္ထက
ဲ
လြတ္ေအာင္လုပ္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းေတြကို ျမန္မာသိ-ကမၻာသိ ေအာင္ေရးသား ေဖာ္ျပရဦးမယ္ဆိုၿပီး ၁၉၆၇ ခုႏႇစ္ကစၿပီး
၀မ္းအို၀မ္းနဲ႕ ျမန္မာ့ ေျမေအာက္ ေတာ္လႇန္ေရးဆို တဲ့ စာအုပ္ကို စာေရးစာဖတ္ ၀ါ သနာမပါ ေပမယ့္လို႕ ႀကိဳးစားၿပီး
ေရး သားခဲ့ပါတယ္။
၀မ္းအို၀မ္းဆိုတာ အေမရိကန္ ေထာက္လႇမ္းေရးတပ္ဖ႕ဲြ တစ္ဖ႕ဲြ ပါ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ တာ၀န္ေပး ခ်က္အရ

မဟာမိတ္တပ္ေတြန႕ဲ ဆက္ သြယ္လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ၀မ္း အို၀မ္းနဲ႕ ျမန္မာ့ေျမေအာက္ ေတာ္လႇန္ ေရးဆိုၿပီး
အမည္ေပးခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ဒီစာအုပ္ကို ထုတ္ေ၀သူ ဦးဘိုးဟန္ က သူ႕ရဲ႕ ယမုံနာစာေပတိုက္ကေန ၁၉၆၇ ခုႏႇစ္
ေအာက္တိုဘာလမႇာ အုပ္ေရ ၄၀၀၀ ပုံႏႇိပ္ျဖန္႕ခ်ိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ကြၽန္ေတာ္''ျမန္မာ့ အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္
ဆရာႀကီး ဦးရာဇာတ္''အေၾကာင္းေရးပါတယ္။ ေရးတာဟာ ဆရာႀကီးကလည္း က်ဴ လီယာႏြယ္ဖာြ းပသီ-ဗမာ
မြတ္စလင္၊ ကြၽန္ေတာ္ကလည္း က်ဴလီယာႏြယ္ ဖြားပသီဗမာမြတ္စလင္၊ အဲဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႕အခ်င္း
ခ်င္းအသားေပး ၿပီး သိဒိၶတင္ေရးတယ္လို႕ ထင္ ေကာင္းထင္ေပလိမ့္မယ္။ ဒီလိုထင္ ရင္ေတာ့ တက္တက္စင္
ေအာင္မႇားပါ လိမ့္မယ္။ဆရာႀကီးဦးရာဇာတ္အေၾကာင္း ေရးဖို႕ ျဖစ္လာတာကေတာ့ ပထမစာ အုပ္ထက
ြ ္ၿပီးေတာ့
ဒုတိယေျခလႇမ္း အျဖစ္ စာအုပ္တစ္အုပ္ထပ္မံေရး သားဖို့ စီစဥ္တယ္။ ေရးမဲ့အေၾကာင္း အရာကေတြက အထက္
ျမန္မာျပည္ ရႇိ ျပည္သူေတြရ႕ဲ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ကို ေတာ္လႇန္တဲ့ လုပ္ငန္းအေၾကာင္းေတြ ျဖစ္တယ္။
ကြၽန္ေတာ့္ရည္ရယ
ြ ္ခ်က္ကို ကြၽန္ေတာ့္ဆရာျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္ေစာ ေမာင္ကို ေျပာျပလိုက္ပါတယ္။ ကြၽန္ ေတာ္ရ႕ဲ
ရည္ရယ
ြ ္ခ်က္ကို ၾကားတာ နဲ႕ တစ္ၿပိဳင္နက္ ဗိုလ္ေစာေမာင္က ေကာက္ကာငင္ကာ ''ေဟ့ ဒီလိုဆိုရင္ မႏၲေလးက
ဗဟိုအမ်ဳိးသား ေက်ာင္းဆရာ ႀကီးရဲ႕ အတၳဳပၸတိၲကို ျပဳစုပါလား''လို႕ ဒက္ ခနဲအႀကံေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့
ကြၽန္ေတာ္က ဒါကို ''အင္း-အဲ''လုပ္ၿပီး၊ စဥ္းစားမေနေတာ့ဘဲ တစ္ထုိင္တည္းနဲ႕ သေဘာတူ လိုက္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးနဲ႕
ပတ္ သက္ၿပီး ဘယ္ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးတစ္ ေယာက္မႇ စာတစ္အုပ္ေပ တစ္ထုပ္ရယ္လို႕ ျပဳစုေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့တာမရႇိ
ေသးပါဘူး။ဒါနဲ႕ ဆရာႀကီးဦးရာဇာတ္ အတၳဳပၸတၲိအေၾကာင္း ေရးဖို႕ ကြၽန္ေတာ္ ဟာ မႏၲေလးကို ေရာက္ပါတယ္။
မႏၲေလးေရာက္ေတာ့ စာေရးဆရာ သတင္းဆရာမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ လူထုဦး လႇန႕ဲ ဆရာမလူထု ေဒၚအမာတို႕ဇနီး
ေမာင္ႏႇံဆီ ပထမဆုံးသြား ေရာက္ေတြ႕ ဆုံပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္က မိမိလာ ေရာက္တဲ့ ကိစၥကို ေျပာျပပါတယ္။
သူတို႕က လိုလိုလားလားနဲ႕ မိတ္ဆက္ စာေရးေပးပါတယ္။ သူတို႕က ပထမဆုံးဆရာႀကီး ရဲ႕ အရင္းအႏႇီးဆုံးျဖစ္တဲ့
ေဘာ္ဒါ ေဆာင္မႇဴးဆရာဦးထြန္းေမာင္ထံ မိတ္ဆက္စာေရးေပးလိုက္ပါတယ္။ မိတ္ဆက္စာမႇာ အခုလာသူစာေရး

ဆရာေက်ာ္၀င္းေမာင္အား ဆရာႀကီး နဲ႕ ပတ္သက္ၿပီးလိုအပ္သလိုကူညီ ေပးေစလိုပါတယ္လို႕ ေရးေပးလုိက္ ပါတယ္။

ဆရာႀကီးတို႕ ဇနီးေမာင္ ႏႇံကလည္းဆရာႀကီးနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး သိသမ်အခ်က္အလက္ေတြကို ေျပာ ျပတာကို
ကက္ဆက္န႕ဲ ဖမ္းယူခဲ့ တယ္။ ေနာက္ေတာ့ လူထုေဒၚအမာ ကိုယ္တိုင္က ''အခုလိုသူစာေရးဆရာမ ျဖစ္လာ
တာဟာလဲ ဆရာႀကီး ေျမ ေတာင္ေျမႇာက္ေပးခဲ့လို႕ပါ''တဲ့။ ဆရာဦးလႇန႕ဲ ဆရာမေဒၚအမာ တို႕ရဲ႕ မိတ္ဆက္စာနဲ႕ပဲ
ေဘာ္ဒါဆ ရာဦးထြန္းေမာင္၊ အနီးစခန္းဆရာ ေတာ္ဦးပ႑ိတ၊ ဆရာဦးဘၾကဴး၊ ဦး ခ်စ္ေဆြ၊ ဦးကိုေလး(မႏၲေလးတကၠ
သိုလ္အၿငိမ္းစားပါေမာကၡ)၊ အမ္ေအ ေဒၚအုံး၊ ေဒၚတင္လႇစတဲ့ ဆရာႀကီး ရဲ႕ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ား၊
တပည့္သားေျမးမ်ား ထံဆင့္ကဆ
ဲ င့္ကသ
ဲ ာြ း ေရာက္ခင
ြ ့္ရရႇိခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ဟာ ဒီစာအုပ္ျဖစ္ ေျမာက္ဖုိ႕အတြက္
၁၉၆၉ ခုႏႇစ္ကစ ၿပီး ေမးျမန္းရႇာေဖြစုေဆာင္းခဲ့ပါ တယ္။ မႏၲေလး၊ စစ္ကိုင္း၊ ျပင္ဦး လြင္၊ ေနျပည္ေတာ္ပ်ဥ္းမနားစတဲ့
ၿမိဳ႕ေတြဆီကို ရန္ကုန္န႕ဲ ေခါက္တုံ႕ ေခါက္ျပန္ခရီးဆန္ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံ ျခားေရာက္သံအရာ ရႇိေတြဆီပါမက်န္ လႇမ္းၿပီး
ေမးျမန္းခဲ့ ပါတယ္။မႏၲေလးတကၠသိုလ္စာ ၾကည့္တုိက္၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္စာၾကည့္ တိုက္၊ မႏၲေလးျပတိုက္၊
တပ္မေတာ္ ေမာ္ကန
ြ ္းတိုက္၊ ရန္ကုန္ျပန္ၾကားေရး ဌာန စာၾကည့္တိုက္၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမ စာၾကည့္တိုက္ေတြကိုလဲ
ေျခဦးလႇည့္ ၿပီး ဆရာႀကီးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ သတင္း ေဆာင္းပါးေတြကို ကူးယူမႇတ္သားခဲ့ ပါတယ္။
ဆရာႀကီးအတၳဳပၸတၲိကို ေရးဖို႕ အခ်က္အလက္ကို စတင္စုေဆာင္း လိုက္တယ္ဆိုရင္ပဲ ဆရာႀကီးမႇာ အံ့
ၾသစရာေကာင္းတဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ ေ၀ဆာလ်က္ရႇိတယ္ဆိုတာေတြ႕လာ ပါေတာ့တယ္။
အဲဒီလိုန႕ဲ ကုန္ၾကမ္းေတြစုလို့ ရသေလာက္ကို လက္ႏႇိပ္စက္႐ိုက္ ထားလိုက္တယ္။ အဲဒီတုန္းကအခု လို

ကြန္ပ်ဴတာမေပၚေသးပါဘူး။၁၉၇၂ ခုႏႇစ္မႇာ ႏိုင္ငံတကာစာ အုပ္ျပပြက
ဲ ို ျမန္မာျပည္မႇာက်င္းပမယ္ လို႕ ၾကားသိရတယ္။
ဒါနဲ့ ဆရာႀကီး ဦးရာဇာတ္စာအုပ္တစ္အုပ္လုံးၿပီးမႇ ဆိုရင္ စာအုပ္ျပပြမ
ဲ ီမႇာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ၿပီးသေလာက္စာမူကို
'ဆရာ ႀကီး' 'ဦးရာဇာတ္-ပထမတြဲ'လို႕ အမည္ေပးၿပီး ၁၉၇၂ ခုႏႇစ္၊ ႏို၀င္ဘာ လမႇာ ေအာင္စည္စာေပတိုက္က
ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။ စာအုပ္ျပပြမ
ဲ ီ သြားပါတယ္။ အဲဒီျမန္မာျပည္ရ႕ဲ စာအုပ္ျပပြၿဲ ပီး တဲ့ေနာက္ႏႇစ္ဂ်ာမနီမႇာ စာအုပ္ျပပြဲ
က်င္းပတယ္။ စာအုပ္ျပပြမ
ဲ ႇာ ျမန္မာျပည္ရ႕ဲ စာအုပ္ျပသထားတဲ့ေနရာမႇာ ဆရာႀကီးဦးရာဇာတ္ပထမတြစ
ဲ ာအုပ္ ဟာ
ထီးထီးႀကီးအျဖစ္ သတင္းစာ ဓာတ္ပုံထမ
ဲ ႇာ ပါေနတာကို ေတြ႕ရ တယ္။ ေနာက္ေတာ့ ဆရာႀကီးဦးရာ
ဇာတ္အေၾကာင္းက်န္တဲ့ အပိုင္းေတြ ကို ဆက္ေရးတယ္။ ၃၈ လမ္း၊ ျမ ရ တနာစာပုံႏႇိပ္တိုက္မႇာ ႐ိုက္ႏႇိပ္ၿပီး
ကြၽန္ေတာ္ဗန္းေမာ္စာေပတိုက္ကေန ၂၀၀၇ ခုႏႇစ္ ဇူလိုင္မႇာ ထုတ္ေ၀ၿပီး ကြၽန္ေတာ့္တပည့္မေလး ေဆာင္းႏႇင္း ျဖဴက
ျဖန္႕ခ်ိတယ္။ စာေရးဆရာဆိုတာဟာ အဓိက ကိုယ္သိသလို ေနာင္လာ ေနာက္သားမ်ဳိးဆက္ သစ္ေတြေရာ၊ ျမန္မာသိ-
ကမၻာသိေအာင္သူက ေရးတာပဲ။ ဒါ ေပမယ့္ ကိုယ္ေရးတဲ့ စာကို ဆုေရြးခ်ယ္ ခံရေအာင္ရယ္လို႕ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီ လို
ဆုရေအာင္ဆိုၿပီး ေရးတဲ့ စာေရး ဆရာလဲရႇိခ်င္ရႇိမယ္။ ဒါေပမဲ့ ရႇား တယ္လို႕ ဆိုရပါမယ္။ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ ဆုရလိမ့္
မယ္လို႕ ဘယ္တုန္းကမႇ စိတ္ကူးမ ယဥ္ဖူးပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႕ အလံနီေတြဟာ ျမန္မာစာေရးရင္
စကားေျပာသလိုေရး တယ္။ အဲလိုစကားေျပာ သလိုေရးတဲ့ အတြက္ ကြၽန္ေတာ္ တို႕ ဟာ ကုိယ္ ေျပာခ်င္တဲ့စကားကို
ၾကားခံမရႇိစာ ဖတ္သူကို တိုက္႐ိုက္ေရာက္သာြ း တယ္လို႕ နားလည္တယ္။ ဒါကို အထက္ျမန္မာ ျပည္ေလလို႕
ေခၚၾကတယ္ဆိုတာသိရတယ္။ ''၀မ္းအို၀မ္းနဲ႕ ျမန္မာ့ေျမေအာက္ေတာ္လႇန္ေရး စာအုပ္''တုန္းကလည္း ဒီအတိုင္းပဲ
ေရးတယ္။ ေနာက္စာအုပ္ေတြေရး ေတာ့လည္း ဒီအတိုင္းပဲေရးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ့္စာအုပ္ ေတြကို
အမ်ဳိးသားစာေပဆုေကာ္မတီကထည့္ သြင္းမစဥ္းစားေပးဘူးလို႕ ထင္ပါ တယ္။
ဒီလိုေမ်ာ္လင့္ မထားတဲ့ အခ်ိန္ မႇာ သတင္းစာထဲမႇာ ''ျမန္မာ့အာဇာ နည္ေခါင္းေဆာင္ ဆရာႀကီးဦးရာဇာတ္''

စာအုပ္အတၳဳပၸတၲိ စာေပဆုအျဖစ္ပါ လာတယ္။ အသက္ ၈၉ ႏႇစ္က်မႇ စာေပဆုရတဲ့အတြက္ တစ္သက္လုံး ေမ်ာ္လင့္
မထားတဲ့ စကားအသစ္ ေလးၾကားလိုက္ရေတာ့ စိတ္ထမ
ဲ ႇာ ၀မ္းနည္း၀မ္းသာ အျဖစ္မ်ဳိးခံစားရ ပါတယ္။
တစ္မ်ဳိးေျပာရရင္ ၀မ္းသာ လြန္းလို႕ ငိုခ်င္တယ္။ထြန္းေဖာင္ေဒးရႇင္းစာေပဆု ေကာ္မတီန႕ဲ ဆုေရြးခ်ယ္ေရးေကာ္မ
တီတို႕အားလုံးကိုယ္စိတ္ႏႇလုံးသုံးပါး ၿငိမ္းေအးၾကပါေစ၊ က်န္းမာခ်မ္းသာ ၾကပါေစလို႕ ဆုေတာင္းေမတၲာပို႕အပ္
လိုက္ပါရေစလား။ အားလုံးၿငိမ္းခ်မ္းသာယာအျဖာျဖာ က်ေရာက္ပါေစ။
က်န္းမာ၊ ခ်မ္းသာၾကပါေစ။

ဆရာဝန္ၾကီး ဝဏၰေက်ာ္ထင္ ေဒါက္တာဦးဘခက္
က်န္းမာေရးမႉးသင္တန္းေက်ာင္း စတင္တည္ေထာင္သူမ်ားတြင္ တစ္ဦးအပါအဝင္ျဖစ္သည့္

ဆရာဝန္ၾကီး ဝဏၰေက်ာ္ထင္ ေဒါက္တာဦးဘခက္ (ဆမ-၃၅) ( ၂၉ ေမ ၁၉၀၈- ၂၂ ဇန္နဝါရီ ၂၀ဝ၄ )
၁၉၀၈ ခု ေမလ ၂၉ ရက္တင

ြ ္ ဖြားျမင္သည္။ ၁၉၃၇ ခုမွစ၍ ျမစ္ၾကီးနား၊ ဖီးေမာ္၊ ထမန္သီ၊ ေလရွီး၊
သရက္ျမိဳ႕ေထာင္ႏွင့္ ျမိဳ႕နယ္ဆရာဝန္ အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ျပီး က်န္းမာေရးမႉးသင္တန္းေက်ာင္း
လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမွဴးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ရာမွ သက္ျပည့္ အျငိမ္းစား ယူခဲ့သည္။
လြတ္လပ္ေရးေမာ္ကန
ြ ္းဝင္ တတိယအဆင့္တံဆိပ္၊ တိုက္ပဝ
ဲြ င္တံဆိပ္၊ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးတိုက္ပဝ
ဲြ င္တံဆိပ္ႏွင့္
ဝဏၰေက်ာ္ထင္ ဘြ႕ဲ တံဆိပ္ ရသည္။ စာေပဗိမာန္ သုခမိန္အဖြ႕ဲ ဝင္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆရာဝန္အသင္း
အမႈေဆာင္အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ (၁၀)ႏွစ္ၾကာ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
က်န္းမာေရးမွဴးသင္တန္းေက်ာင္းကို စတင္တည္ေထာင္ရာတြင္ တစ္ဦးအပါအဝင္ျဖစ္သည္။ ျခံအမွတ္ ၁၉၊ အခန္း၂၇၊

ေယာမင္းၾကီးလမ္း၊ ဒဂံုျမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ေနထိုင္ခဲ့ျပီး အသက္၉၆ ႏွစ္အရြယ္ ၂၀ဝ၄ ခု ဇန္နဝါရီ ၂၂ ရက္တင
ြ ္
ကြယ္လန
ြ ္သည္။ ။

ကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္ ပထမဦးဆံုး ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ေဒါက္တာတင္ေမာင္

(၁ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၉၃၄ - ၁၄ ႏိုဝင္ဘာ ၂၀ဝ၁)
၁၉၃၄ ခု ေဖေဖာ္ဝါရီ (၁) ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ တကၠသိုလ္ရိပ္သာလမ္း၊ ပုဂံေဆာင္၌ ပညာေရးဝန္ႀကီး

ဦးကာ(ပါေမာကၡခ်ဳပ္၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ ဥကၠဌ၊ ရာထူးဝန္အဖြ႕ဲ )၊ ေဒၚသိန္းရင္တို႔မွ ဖြားျမင္သည္။
၁၉၃၉ ခုSt. Philomena’s Convent E.H.S တြင္ Edward Ka အမည္ႏွင့္ ေက်ာင္းပညာစသင္သည္။ မႏၱေလး St.
Josephs Convent E.H.S တြင္ ပညာဆက္သင္သည္။
၁၉၅၂ မွာ ၁၉၅၆ အထိ ဥပစာသိပၸံမွ ဒုတိယရသည္။ သခ်ၤာဂုဏ္ထူးတန္းကို ထူးခြ်န္စာြ တက္ေရာက္ခင

ြ ့္ရသည္။
၁၉၅၆ ခု ေအာက္တိုဘာလတြင္ လန္ဒန္တကၠသိုလ္၌ ဂုဏ္ထူးတန္း တက္ေရာက္သည္။B.Sc (Special) သခ်ၤာကို
ပထမတန္းဂုဏ္ထူး First Class Honours ျဖင့္ ထူးခြ်န္စာြ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။
၁၉၅၇ တြင္ M.Sc (Maths) သခ်ၤာမဟာသိပၸံဘ႕ဲြ ကို ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္ျမင္သည္။ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ Cambridge
Universityတြင္ ပါရဂူဘ႕ဲြ အတြက္ ဆက္လက္သင္ၾကားသည္။
၁၉၅၈ မွ ၁၉၇၆ အထိ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တင

ြ ္ သခ်ၤာ ကထိကအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္သည္။ ထိုေတာအတြင္း
၁၉၇၀ ေအာက္တိုဘာလမွ ၁၉၇၅ မတ္လအထိ လန္ဒန္တကၠသိုလ္သို႔ ပါရဂူဘ႕ဲြ အတြက္ ထပ္မံသာြ းေရာက္ခဲ့သည္။
၁၉၇၆ တြင္ တကၠသိုလ္မ်ား ကြန္ပ်ဴတာဌာန (U.C.C) သို႔ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးရာထူးႏွင့္ ေရာက္ရွိတာဝန္

ထမ္းေဆာင္သည္။ ၁၉၈၅ ေအာက္တိုဘာလတြင္ မႏၱေလးတိုင္း ေပ်ာ္ဘယ
ြ ္ၿမိဳ႕နယ္ အမွတ္(၂) ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္
ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေဆာင္ရက
ြ ္ရသည္။ သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာေရးရာ ေကာ္မတီဝင္ျဖစ္သည္။
၁၉၈၆ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ကြန္ပ်ဴတာဌာန၊ သိပၸံဌာန ဌာနမွဴးတာဝန္ကို (U.C.C) ညႊန္ၾကားေရးမွဴးရာထူးႏွင့္

တြဖ
ဲ က္ထမ္းေဆာင္သည္။
၁၉၈၈ မတ္လ ၂၉ ရက္တင

ြ ္ တကၠသိုလ္မ်ားကြန္ပ်ဴတာဌာနႏွင့္ ကြန္ပ်ဴတာသိပၸံဌာနကို ပူးေပါင္းၿပီး
ကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္ဟူ၍ ဖြင့္လွစ္ရာ ထိုတကၠသိုလ္၌ ဒုတိယပါေမာကၡခ်ဳပ္အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္သည္။
၁၉၈၉ ဇန္နဝါရီ ၁၂ ရက္တင

ြ ္ ကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္၏ ပထမဆံုး ပါေမာကၡခ်ဳပ္အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္သည္။
၁၉၉၄ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္အျဖစ္မွ အၿငိမ္းစားယူခဲ့သည္။
၁၉၉၈ တြင္ သိပၸံႏွင့္နည္းပညာဝန္ႀကီးဌာန၌ အႀကံေပးအရာရွိအျဖစ္ ေဆာင္ရက

ြ ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ
ကြန္ပ်ဴတာအသင္းခ်ဳပ္ ဥကၠဌအျဖစ္ ေဆာင္ရက
ြ ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနည္းပညာရွင္မ်ားအဖြ႕ဲ အမႈေဆာင္ျဖစ္သည္။
၂၀ဝ၁ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ ၁၄ ရက္တင
ြ ္ ကြယ္လန

ဗံုတီးဆရာ အဗၺဒူလာ
ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္သမိုင္းတြင္ အသံထက
ြ ္အေျပာ စတင္သူ
ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္သမိုင္းတြင္ အသံတိတ္ရုပ္ရွင္ေခတ္၌ ပထမဦးဆံုးစကားေျပာကို စတင္ခဲ့သူမွာ ဗံုတီးဆရာ အဗၺဒူလာ

ျဖစ္သည္။ အသံထက
ြ ္ မေပၚမီ အသံတိတ္ကာလ ေႏွာင္းပိုင္း၌ ေတာ္ကီ( ႊေူုငန )ေခၚ အေျပာကို ထည့္သင
ြ ္း
လာၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ ျမင္းစီး၊ ဓားခုတ္၊ ထိုးခန္း၊ ၾကိတ္ခန္းတို႔တင
ြ ္ သရုပ္ေဆာင္တို႔ လႈပ္ရွားဟန္ႏွင့္
ကြက္တိျဖစ္ေအာင္ ရုပ္ရွင္တီး၀ိုင္းမွလူက ေအာ္ေျပာရသည္။ ၁၉၂၅ ခုနွစ္(ျမန္မာႏိုင္ငံတင
ြ ္ ရုပ္ရွင္ေပၚျပီး ၅
ႏွစ္အၾကာ)တြင္ လန္ဒန္အတ္ကုမၸဏီမွ ရိုက္ကူးသည့္ ]ဗိုလ္၀}ဇာတ္ကားတြင္ မင္းသားဘတင့္က ထိုစဥ္ကႏိုင္ငံျခား
ဇာတ္လိုက္ဟန္ျဖင့္ ရန္သူမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခန္းတြင္ ပရိတ္သတ္ကလည္း စိတ္လႈပ္ရွားေနစဥ္ ]ေဟ့ ငါဗိုလ္၀ကြ၊
ေရွ႕နားတိုးရဲ တိုးစမ္း}ဟု လန္ဒန္အတ္၏ ကိုဘူဒါတီး၀ိုင္းမွ ဗံုတီးသူ အဗၺဒူလာက ရုတ္တရက္အမွတ္မထင္ ပါးစပ္မွ
လႊတ္ခနဲ ေျပာလိုက္မိသည္။ ထိုအေျပာမွာ လူဆိုးမ်ား ျဗဳန္းခနဲေနာက္သို႔ဆုတ္သာြ းသည္ႏွင့္ အံကိုက္ျဖစ္သာြ းျပီး
ပရိတ္သတ္မွာ ]ဟာ-တယ္ဟုတ္ပါလား၊ ဗိုလ္၀က အသံေတာင္ထက
ြ ္လာပါကလား} ဟု သေဘာေခြ႕၍ လႈပ္လႈပ္ရရ
ြ ြ
ျဖစ္သာြ းၾကသည္။ အဗၺဒူလာကိုယ္တိုင္လည္း အံ့ၾသသြားသည္။ ပြအ
ဲ ျပီးတြင္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ဖခင္
လန္ဒန္အတ္ဦးအုန္းေမာင္က အဗၺဒူလာကို ဆုခ်ျပီး ေနာင္ပစ
ဲြ ဥ္တိုင္းတြင္ ဤသို႔ ကြကတ
္ ိေတာ္ကီ (Talkie)
အေျပာထည့္ေပးရန္ ေျပာသည္။ အဗၺဒူလာကလည္းတီးခအျပင္ ေျပာခပါရသြားသည္။ ဗံုတီးဆရာ အဗၺဒူလာ၏
အတၳဳပၸတၲိကို မသိရေသးပါ။ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ဖခင္ႀကီး လန္ဒန္အတ္ဦးအုန္းေမာင္၏ ကိုဘူဒါတီး၀ိုင္းမွ ဗံုတီးဆရာ
အျဖစ္သာသိရသည္။ ။

ပန္းခ်ီဆရာ၊ ကာတြန္းဆရာ၊ စာေရးဆရာကံခၽြန္
ကာတြန္း ကံခၽြန္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ မႏၲေလးသား ပန္းခ်ီဆရာ၊ ကာတြန္းဆရာ၊ စာေရးဆရာတစ္ေယာက္ျဖစ္သည္။

သူသည္ စာအုပ္ေပါင္း (၇၃)အုပ္၊ ဗြီဒီယို (၃)ကား၊ ကာတြန္းေပါင္း မ်ားစြာ ေရးဆြခ
ဲ ဲ့သည္။
ကံခ်ြ န္
ေမြးသကၠရာဇ္ - ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ဧၿပီ ၄ ရက္
အမည္ရင္း - ကံခ်ြ န္
ႏို္င္ငံ - ျမန္မာ
မိဘအမည္ - ဦးဘေဌးႏွင့္ ေဒၚေအးရႊင္
ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ- အစၥလာမ္ ဘာသာ
အလုပ္အကိုင္ -စာေရးဆရာ၊ ပန္းခ်ီဆရာ၊ ကာတြန္းဆရာ၊
ေမြးဖြားရာေဒသ -မႏၱေလးၿမိဳ႕
ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားမႈ-တစ္ေၾကာင္းဆြဲ ကာတြန္းႏွင့္ ဟာသစာေပ
ငယ္ဘ၀
ကာတြန္း ကံခၽြန္ မွာ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ဧၿပီ (၄)ရက္ေန႔၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕တြင္ အဘ ဦးဘေဌးႏွင့္ အမိေဒၚေအးရႊင္ တို႔မွ
ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ေမြးခ်င္းညီအစ္ကို သံုးဦးရွိၿပီး ကာတြန္း ဗိုလ္ေမာင္၊ ဓာတ္ပံု လွဝင္းတို႔ျဖစ္သည္။ ကာတြန္းကံခၽြန္တို႔
ညီအစ္ကိုမ်ားသည္ အစၥလာမ္ ဘာသာကို ကိုးကြယ္ၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။
မႏၲေလးၿမိဳ႕ အမွတ္(၃)အ.ထ.ကတြင္ အထက္တန္းထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ကာတြန္း ကံခၽြန္သည္ ၁၉၆၃-၁၉၆၄-

ြ ္ မႏၲေလးအႏုပညာေက်ာင္း၌ ပန္းခ်ီသင္တန္းတက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ဆရာႀကီး ဦးကံညြန္႔၊ ဦးခ်စ္ျမဲ၊
ဦးေအးေက်ာ္တို႔ထံတင
ြ ္ သင္ယူခဲ့သည္။ “မိ၊ ေမာ္၊ ေမ၊ မ” ကာတြန္းမ်ားေရးဆြခ
ဲ ဲ့သူ ကာတြန္းဝင္းေမာင္သည္
ကာတြန္းကံခၽြန္၏ ဆရာရင္းျဖစ္သည္။
သူ၏ ပထမဆံုး ကာတြန္းမွာ ၁၉၆၉-ခု၊ ေအာက္တိုဘာလ ဟံသာဝတီ သတင္းစာတြင္ ေဖာ္ျပခံခဲ့ရၿပီး၊ ေၾကးမံု၊

ဗိုလ္တေထာင္၊ လုပ္သား သတင္းစာမ်ားႏွင့္ ရႈေထာင့္ ဂ်ာနယ္၊ သတင္းဂ်ာနယ္ တို႔တင
ြ ္ ကာတြန္းမ်ား
ေရးသားခဲ့သည္။ အလားတူ မိုးေဝ၊ ခ်ယ္ရီ၊ ကလ်ာ၊ မေဟသီ စသည့္မဂၢဇင္းမ်ားႏွင့္ မႏၱေလးထုတ္
ဂ်ာနယ္အမ်ားစုတင
ြ ္လည္း ကြယ္လန
ြ ္ခ်ိန္အထိ ကာတြန္းမ်ား ေရးသားေနဆဲျဖစ္သည္။

ပထမဆုံး၀င္ျပိဳင္တဲ့ ရႈေထာင့္ဂ်ာနယ္ကာတြန္း ပထမဆုရခဲ့သည္။ ပထမဆုံး ၀င္ျပိဳင္တဲ့ ဦးဘဂ်မ္းကာတြန္းဆု

ပထမရခဲ့သည္။
သူေရးသားထုတ္ေဝခဲ့ၿပီးေသာ စာအုပ္ေပါင္း ၇၃ အုပ္ရွိၿပီျဖစ္ၿပီး နာမည္ေက်ာ္ စာအုပ္မ်ားထဲတင

ြ ္ ေခတ္ေက်ာင္းသား၊
ၾကားဖူးနားဝ ပံုျပင္မ်ား၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕က လူေတြအေၾကာင္း၊ အပ်ိဳစင္တို႔ သိသင့္သမွ် (၁) (၂) ၊ အမ်ိဳးသားတို႔ သိဖို႔
မိန္းမတို႔ အေၾကာင္း၊ စီးပြားေရး ဟာသ စသည့္ စာအုပ္မ်ားမွာ လူသိမ်ားသည္။ သူ၏ ဇာတ္ေကာင္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ
ဘ၊ ဘြားစြာ၊ ကိုပါရာႏွင့္ ေက်ာ္မင္းဟန္တို႔ကိုလည္း လူသိမ်ားသည္။ ကာတြန္း ကံခၽြန္သည္ ကာတြန္း၊ သ႐ုပ္ေဖာ္ပံု၊
ပန္းခ်ီ တို႔ ေရးဆြျဲ ခင္း အျပင္ ဝတၱဳ၊ ေဆာင္းပါး၊ သေရာ္စာ တို႔ကို ေရးသားခဲ့ၿပီး ဒါ႐ုိက္တာလည္း လုပ္ခဲ့ဖူးသည္။
မႏၲေလးၿမဳိ႕၀န္းက်င္တင
ြ ္ ဗြီဒီယို (၃) ကားခန္႔ ႐ုိက္ကူးခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆုံး႐ုိက္ကူးခဲ့ေသာ ေလဘာတီမျမရင္ ႏွစ္ (၁၀၀)
ျပည့္ အၿငိမ့္ဗြီစီဒီအေခြမွာ ပရိသတ္အၾကား အပ်ံ႕အႏွ႔ံဆုံးျဖစ္သည္။
* သူ၏ ပန္းခ်ီျပပြတ
ဲ င
ြ ္ ကိုယ္တိုင္ေရး ကိုယ္ေရးရာဇ၀င္ ကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
ကံခ်ြ န္ကေျပာေသာ ကံခ်ြ န္ဆိုသည္မွာ
ကံခ်ြ န္ဆိုတာ ျမန္မာျပည္က ပန္းခ်ီဆရာ၊ ကာတြန္းဆရာ၊ စာေရးဆရာပါ။ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာ ေမြး၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာ ႀကီး၊
မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာပဲ ေနပါတယ္။ ေလဘာတီ မျမရင္ ႏွစ္ ၁၀၀ ျပည့္ အမွတ္တရ၊ မႏၱေလးအၿငိမ့္ အလြမ္းေျပ VCD
႐ိုက္ကူးခဲ့တယ္။ ၀တၳဳတို၊ ၀တၳဳရွည္၊ ေဆာင္းပါး၊ သေရာ္စာ၊ ဟာသတိုမ်ားနဲ႔ လူငယ္ ပညာေပး အေတြးအေခၚဆိုင္ရာ
စာေပမ်ဳိးစံုကို ေရးသားျပဳစုခဲ့ပါတယ္။ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္းမ်ားမွာ ကာတြန္း ေရးခဲ့တယ္။ ကာတြန္း
ဇာတ္လမ္းရွည္ေတြလည္း ေရးခဲ့တယ္။ ဂ်ာနယ္ေတြမွာ ကြက္ဆက္ ကာတြန္းနဲ႔ တကြက္ခ်င္း ကာတြန္းေတြ
ေရးခဲ့တယ္။ ပန္းခ်ီကားမ်ားစြာ ေရးခဲ့သလို ကိုယ္ပိုင္ပန္းခ်ီျပခန္းကို ၁၉၉၆ ခုမွာ ထူေထာင္ခဲ့တယ္။
အႏုပညာအလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီးကို တၿပိဳင္တည္း လုပ္ေနတာဟာ ဆရာကံခ်ြ န္ပါပဲ။ သူ႔ပံုရိပ္ကို ခြျဲ ခားၿပီး ေျပာပါ့မယ္။
ကေလာင္အမည္ ကံခ်ြ န္၊ အမည္ရင္း ကံခ်ြ န္။ အဖနဲ႔ အမိ ဦးဘေဌး- ေဒၚေအးရႊင္။ ေမြးရက္ ၄ ရက္၊ ဧၿပီ ၁၉၄၆ ။
ေမြးရာဇာတိ မႏၱေလးၿမိဳ႕၊ ျမန္မာျပည္။ ေမြးခ်င္း ဘိုေမာင္(ကာတြန္းဆရာ)၊ လွ၀င္း(ဓာတ္ပံုဆရာ)၊
မ်ဳိးဆက္သမီးစိန္စိန္ဦး၊ သမက္ ကိုျမင့္ေအာင္(ထုတ္ေ၀သူ)၊ ေျမး -ေမာင္ေအာင္မ်ဳိးဦး၊ ေမာင္ေအာင္မင္းဦး၊
မႏွင္းပြင့္ျဖဴ
(ေရးသူ-ကံခၽြန္)
1. “ေလာကၾကီးမွာ မၾကိဳးစားဘဲ ေအာင္ျမင္တဲ့သူ မရွိဘူး။ မႀကိဳးစားဘဲေနရာရရင္လည္း မၾကာခင္
ျပန္ေပ်ာက္သာြ းမွာပါပဲ။ “ကာတြန္းဆရာ“ဟာ ရည္ရယ
ြ ္ခ်က္ ပန္းတုိ္င္ မဟုတ္ေပမယ့္ ကာတြန္းပညာဟာ ဘ၀ရဲ႕
ေက်းဇူးရွင္ပါ။” (ျမန္မာကာတြန္းဆရာမ်ား-၁ စာအုပ္မွ၊ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္).
1. “ပထမ လနည္းနည္းပဲ ေနရေတာ့မယ္ဆိုတာ သူကိုယ္တုိင္၊ သိေတာ့လည္း ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးပဲေနတယ္၊

ေဝဒနာခံစားေနရတဲ့အျပင္ စိတ္ဓာတ္ပါက်ေနရင္ ၂ ခါရႈံးတယ္လို႔ ေျပာတယ္” ဟု မႏၱေလးသားကာတြန္းဆရာ
တစ္ဦးျဖစ္သူ ေအာ္ပီက်ယ္က ဆိုသည္။
-----------------------
ကိုယ္ပိုင္ပန္းခ်ီျပခန္း
ကိုယ္ပိုင္ပန္းခ်ီျပခန္းကို ၁၉၉၆-ခုႏွစ္တင
ြ ္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။
* အမွတ္(၄၄)၊ (ဇ/၈)၊ ေလးရပ္ကက

ြ ္၊ ခ်မ္းျမသာစည္ၿမိဳ႕နယ္၊ ၿမိဳ႕သစ္(သိုးျခံ)၊ မႏၲေလးၿမိဳ႕။ ဖုန္း-၀၉ ၂၀၀၁၆၄၁၊ ၀၂-
၈၁၂၆၆

ကြယ္လန
ြ ္ျခင္း
အသည္းကင္ဆာကို ေဆးကုသေနရသည့္ၾကားက ဆရာကံခ်ြ န္သည္ ၂၀၀၉-ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔မွစ၍
ယေန႔အထိ မႏၱေလးၿမိဳ႕ Oriental House တြင္ သူ၏ ကာတြန္း ကံခၽြန္ တစ္ကိုယ္ေတာ္ျပပြဲ ၂၀၀၉ ပန္းခ်ီျပပြက
ဲ ို
ျပဳလုပ္ေနၿပီး ယေန႔တင
ြ ္ သူ၏ ပန္းခ်ီျပပြဲ ေနာက္ဆံုးေန႔ (၂၀.၈.၀၉) ညေန သံုးနာရီ ခြတ
ဲ င
ြ ္ မႏၱေလးေနအိမ္၌
ကြယ္လန
ြ ္သာြ းျခင္း ျဖစ္သည္။ ကံခ်ြ န္သည္ ကြယ္လန
ြ ္ အသက္ ၆၄ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္သည္။ အရြယ္စံု ပရိသတ္ရွိသူ
စာေရးဆရာ၊ ပန္းခ်ီဆရာ၊ ကာတြန္းဆရာ ဆရာကံခ်ြ န္၏ ႐ုုပ္အေလာင္းကို ၂၁ရက္ေန႔၊ ေန႔လည္ ၁ နာရီတင
ြ ္
မႏၱေလးၿမိဳ႕ ၾကာနီကန္ သုသာန္တင
ြ ္ သၿဂၤိဳဟ္မည္ ျဖစ္သည္။ ကြယ္လန
ြ ္ ဇနီး၊ သမီးႏွင့္ ေျမးသံုးဦး
က်န္ရစ္ခဲ့သည္။ သူကယ
ြ ္လန
ြ ္ သူ႔ကို ခ်စ္ေသာ ပရိသတ္ အပါအ၀င္ နယ္ပယ္အသီးသီးမွ မိတ္ေဆြမ်ား
သူ႔အိမ္တင
ြ ္ စု႐ံုးေရာက္ရွိေနၿပီး၊ သူ႔ေနာက္ဆံုး ခရီးအတြက္ ၀ိုင္း၀န္းျပင္ဆင္ေပးေနသည္။
ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာစာအုပ္မ်ား
1. ေခတ္ေက်ာင္းသား (၁၉၈၈-ခု)
2. အခ်စ္ေရႊရတုႏွင့္ အျခား၀တၱဳတိုမ်ား (၁၉၉၀-ခု)
3. လမ္းေပၚကပီတိႏွင့္ အျခား၀တၱဳတိုမ်ား (၁၉၉၄-ခု)
4. ကယ္တင္ရွင္ေပါင္း ေသာင္းေျခာက္ေထာင္ ၀တၱဳတို (၁၉၉၅-ခု)
5. အပ်ိဳစင္တို႔သိဖို႔ ေယာက္်ားတို႔အေၾကာင္း(၁) (၁၉၉၅-ခု)
6. အပ်ိဳစင္တို႔သိဖို႔ ေယာက္်ားတို႔အေၾကာင္း (၂) (၁၉၉၆-ခု)
7. ခင္ဗ်ားေပါင္းတစ္ေထာင္ ကၽြန္ေတာ္ေပါင္းတစ္သိန္း (၁၉၉၆-ခု)
8. ဘႏွစ္ကိုယ္ခဲြ (၀တၱဳရွည္) (၁၉၉၇-ခု)
9. တို႔ေတာ့မယ္ ဆိတ္ေတာ့မယ္ (၀တၱဳရွည္) (၁၉၉၇-ခု)
10. အပ်ိဳစင္တို႔သိသမွ် (၁) (၁၉၉၇-ခု)
11. ကိုယ္ပိုင္ဟာသ (၁၉၉၇-ခု)
12. ရယ္စရာ၊ ျပံဳးစရာ၊ ၾကည္ႏူးစရာ (ကံခၽြန္+စိန္စိန္ဦး) (၁၉၉၇-ခု)
13. ဟာသဘဏ္ ရယ္စရာပံုျပင္မ်ား (၁၉၉၈-ခု)
14. အပ်ိဳစင္တို႔ဖတ္ဖို႔ ကာတြန္းမ်ား (၁၉၉၈-ခု)
15. အပ်ိဳစင္တို႔သိဖို႔ ေယာက္်ားတို႔အေၾကာင္း (၃) (၁၉၉၉-ခု)
16. ဘီလ်ံနာ (ဟာသ၀တၱဳရွည္) (၁၉၉၉-ခု)
17. ၾကားဖူးနားဝ ဟာသပံုျပင္မ်ား (၁) (၂၀၀၀-ခု)
18. ၾကားဖူးနားဝ ဟာသပံုျပင္မ်ား (၂) (၂၀၀၀-ခု)
19. လူငယ္ေတြဖတ္ဖို႔ ေရႊေဆာင္းပါးမ်ား (၂၀၀၀-ခု)
20. ကံခၽြန္႔လက္သံတညံညံ (၂၀၀၀-ခု)
21. ေပါ့ေပါ့ပါးပါး ဟာသဝတၳဳတိုမ်ား (၂၀၀၁-ခု)
22. ေမာင္ေခၚခ်င္ပါတယ္ ကိုကိုေခၚခ်င္ပါတယ္ (၀တၱဳရွည္) (၂၀၀၁-ခု)
23. ၾကားဖူးနားဝ ဟာသပံုျပင္မ်ား (၃) (၂၀၀၂-ခု)
24. ၾကားဖူးနားဝ ဟာသပံုျပင္မ်ား (၄) (၂၀၀၂-ခု)
25. ပရိသတ္ႀကီးခင္ဗ်ား (၂၀၀၂-ခု)
26. ကံခၽြန္ေျပာခ်င္တဲ့ စကား (၂၀၀၂-ခု)
27. အျမင္ေလာက ေလာကအျမင္ (၂၀၀၂-ခု)
28. ဒိုးဒိုးေဒါက္ေဒါက္ ဟာသမ်ား (၂၀၀၂-ခု)
29. အင္တာၿဖီးနဲ႔ ဆုိင္ဆုိင္မဆုိင္ဆုိင္ (ေဆာင္းပါး) (၂၀၀၂-ခု)

30. ဒါကဒီလုိရွိတယ္ ဟုိဟာက ဟုိလုိရွိတယ္ (ေဆာင္းပါး) (၂၀၀၂-ခု)

31. ၾကားဖူးနားဝ ဟာသပံုျပင္မ်ား (၅) (၂၀၀၃-ခု)
32. အပ္ခ်ေလာင္း (၀တၱဳရွည္) (၂၀၀၃-ခု)
33. စီးပြားေရးဟာသ(၁) (၂၀၀၃-ခု)
34. ဟာသေလာက (၂၀၀၃-ခု)
35. အပ်ိဳစင္တို႔ သိသင့္သမွ် (၂) (၂၀၀၃-ခု)
36. စီးပြားေရးဟာသ(၂) (၂၀၀၄-ခု)
37. ရယ္စရာေတြ (ဟာသ၀တၱဳတိုမ်ား) (၂၀၀၄-ခု)
38. လြမ္းတတ္ရင္ေတာ့ လြမ္းခ်င္စရာ (၂၀၀၄-ခု)
39. တိမ္စင္ေသာေန႔ ႏွင့္ အျခား၀တၱဳတိုမ်ား (၂၀၀၄-ခု)
40. မႏၲေလးျမိဳ ႔ကလူေတြအေၾကာင္း (ေဆာင္းပါးမ်ား) (၂၀၀၄-ခု)
41. အသက္ရွည္ေဆး ဟာသမ်ား(၁) (၂၀၀၄-ခု)
42. ဘ၀ကို ပံုေဖာ္ဖို႔ (၂၀၀၄-ခု)
43. ဘ၀အေတြ႔အၾကံဳ အေတြးအေခၚအယူအဆ (၂၀၀၄-ခု)
44. စီးပြားေရးဟာသ(၃) (၂၀၀၅-ခု)
45. လူပ်ဳိႀကီးကိုဘညြန္႔ (ဟာသ၀တၱဳရွည္) (၂၀၀၅-ခု)
46. အသက္ရွည္ေဆး ဟာသမ်ား(၂) (၂၀၀၅-ခု)
47. ဆူးလွည္းႏွင့္ ပြင့္ပင
ြ ့္လင္းလင္း ေဆာင္းပါးမ်ား (၂၀၀၅-ခု)
48. အပ်ိဳစင္တို႔သိဖို႔ ေယာက္်ားတို႔အေၾကာင္း (၃) (၂၀၀၆-ခု)
49. ကိုသစၥာ မေဖာ့ သေရာ္စာ၀တၱဳတိုမ်ား (၂၀၀၆-ခု)
50. လမ္းေပၚက ဟာသမ်ား (၂၀၀၆-ခု)
51. သတင္းေထာက္ႀကီး ဦးလူ႐ႈပ္ (၂၀၀၆-ခု)
52. ပန္သူေလးမို႔ (၂၀၀၆-ခု)
53. စိတ္ႀကိဳက္ဟာသမ်ား (၂၀၀၆-ခု)
54. ဖတ္စရာဟာသႏွင့္ အျခားရယ္စရာျပံဳးစရာမ်ား (၂၀၀၆-ခု)
55. လူျပက္ (၀တၱဳရွည္) (၂၀၀၇-ခု)
56. ရသစံု ဟာသ (၂၀၀၈-ခု)
57. ရယ္ရတယ္ (၂၀၀၈-ခု)
58. ေနေပ်ာ္တဲ့ဘ၀တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရး စာတမ္းသံုးေစာင္ (၂၀၀၈-ခု)
59. ဟာသညြန္႔ေပါင္း (၂၀၀၈-ခု)
60. ငယ္မူျပန္အခ်စ္ (၂၀၀၈-ခု)
61. လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ဟာသမ်ား (၂၀၀၈-ခု)
62. ဟာသေသာင္းေျပာင္း (၂၀၀၈-ခု)
63. အမ်ဳိးသားတို႔ သိဖို႔ မိန္းမတို႔အေၾကာင္း (၂၀၀၈-ခု)
64. ေတြးၾကည့္ (၂၀၀၈-ခု)
65. စိတ္သာြ းတိုင္း ကိုယ္ပါတဲ့အရြယ္ (၂၀၀၈-ခု)
66. ေဘာလံုးဟာသ၊ ဟာသခရီးသည္ (၂၀၀၈-ခု)
67. ေဆးခန္းထဲက ဟာသ (၂၀၀၉-ခု)
68. ေစ်းကြက္ထက
ဲ စီးပြားေရးအယူအဆမ်ား (၂၀၀၉-ခု)
69. အခ်စ္ဟာသ (၂၀၀၉-ခု)
70. ဟာသလက္သုပ္ (၂၀၀၉-ခု)
71. ပြမ္ပမ
ြ ္ျမည္ေသာ ဟာသမ်ား (၂၀၀၉-ခု)

72. အရိပ္ျပစာစုမ်ား (၂၀၀၉-ခု)

73. အေတြးတစ္လွမ္း (၂၀၀၉-ခု)
****ျမန္မာ၀ိကီမွ ကူးယူပါသည္။
ဆရာ ကာတြန္း ကံခၽြ န္၏ ေနာက္ဆံုး စကားမ်ား
ဆရာ ကာတြန္း ကုိကံခၽြ န္ကုိ Email ႏွင့္ပုိ႔၍ ေမးခြန္းမ်ား ေမးျဖစ္ခဲ့သည္။ အဆုိပါ ေမးခြန္းမ်ားကုိ ဆရာကုိကံခၽြ န္က
အသံႏွင့္ ျပန္ေျဖခဲ့သည္။ အဆုိပါ ဆရာကာတြန္း ကုိကံခၽြ န္၏ အသံဖုိင္မွာ အင္တာနက္လုိင္း မေကာင္း၍ အျပည့္အစုံ
ဆဲမ
ြ ခ်ႏုိင္ခဲ့။ ဒါေၾကာင့္ ရႏုိင္သေလာက္ေလး ေဖာ္ျပေပးခဲ့သည္။ သည့္ေနာက္ ဆရာကာတြန္း ကုိကံခၽြ န္၏
အင္တာဗ်ဴးကုိ ဆရာကာတြန္း ကုိကံခၽြ န္ထံ ပုိ႔ေပးခဲ့သည္။ သည့္ေနာက္ ဆရာကာတြန္း ကုိကံခၽြ န္၏ ပန္းခ်ီပြဲ
သတင္းကုိလည္း ဆက္တုိက္ ဆုိသလုိ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ သူ၏ ပန္းခ်ီ ျပပဲြ သတင္းကုိ ဆရာၾကည့္ျမင္
မသြားႏုိင္ရွာေတာ့။ ကုိကံခၽြ န္ဆံုးၿပီ ဆုိေသာ သတင္းက ကုိထန
ြ ္းဦးမွ တစ္ဆင့္ ဆရာ ဦးလြင္သိန္းက
လွမ္းအေၾကာင္းၾကား ခဲ့သည္။ ဆရာကုိကံခၽြ န္ ဆံုးသည့္ သတင္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ေတာမီးလုိ ပ်ံ႕၍ သြားခဲ့သည္။
ဆရာကုိကံခၽြ န္သည္ သူ၏ ပန္းခ်ီျပပဲြ အၿပီးမွာပင္ ေနအိမ္၌ ကြယ္လန
ြ ္ သြားခဲ့ရရွာသည္။ ဆရာ ကုိကံခၽြ န္သည္ သူ၏
ပန္းခ်ီျပပဲြ ၿပီးဆံုးသည္ အထိ စိတ္တင္းထားျခင္း ေပပဲလား။ သုိ႔တည္းမဟုတ္ ပန္းခ်ီျပပဲက
ြ ုိ မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္
ႀကိဳးပမ္းကာ သူ၏ မိတ္ေဆြမ်ား အားလံုးကုိ ႏႈတ္ဆက္သာြ းျခင္းလား ဆုိသည္က သူကုိယ္တုိင္ပဲ သိေပလိမ့္မည္။
ဆရာကုိကံခၽြ န္ ကြယ္လန
ြ ္သာြ းသည့္ အတြက္ သူ၏ ေနာက္ဆံုးခရီးကုိ လုိက္ပုိ႔ဖုိ႔ စီစဥ္ေသာအခါ ဆရာကုိကံခၽြ န္က
မူဆလင္ျဖစ္ေနသည္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြလုိ (၃)ရက္ေတြ၊ (၅)ရက္ေတြထားၿပီး သၿဂႋဳဟ္တာမ်ဳိးမဟုတ္။
ေနာက္တစ္ရက္ သၿဂႋဳဟ္မည္ဆုိ ေသာအခါ ေလယာဥ္လက္မွတ္က အဆင္မေျပ။
ဆရာဦးဝင္းၿငိမ္းႏွင့္ဆရာကုိလင္းႏုိင္ဦး တုိ႔က မႏၲေလးခရီးစဥ္တစ္ခုအတြက္ ေလယာဥ္လက္မွတ္ႀကိဳလုပ္ထား၍
အဆင္ေျပသြား ၾကသည္။ သည့္အတြက္ ဆရာကုိကံခၽြ န္၏ ေနာက္ဆံုးခရီးကုိ မိမိတုိ႔အေနႏွင့္ ဘာေတြ
လုပ္ေပးႏုိင္မလဲဟု စဥ္းစားၾကည့္ရင္း ဆရာကုိကံခၽြ န္ႏွင့္ပတ္သက္၍ လွ်ပ္တစ္ျပက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္မ်ားကုိ
လုိက္လံစုစည္းကာ ဗီႏုိင္းလုပ္၍ ဆရာကုိလင္းႏုိင္ဦးထံ ညသန္းေခါင္ ေက်ာ္ လူႀကံဳပါးခဲ့ရသည္။ မႏၲေလးမွ
လွ်ပ္တစ္ျပက္ ဝုိင္းေတာ္သား ကုိစုိးျမင့္သန္း၊ ကုိမ်ဳိး မင္းမင္း(ေရႊမႏၲေလး)၊ ကုိထန
ြ ္းဦး၊ ထြန္းဦးစာေပတုိ႔ႏွင့္
ခ်ိတ္ဆက္ကာ ဗီႏုိင္းဒီဇုိင္းမ်ားကုိ Email ႏွင့္ထပ္ပုိ႔ခဲ့သည္။
ေနာက္တစ္ရက္ မႏၲေလးေရာက္ေတာ့ ကုိမ်ဳိးမင္းမင္း(ေရႊမႏၲေလး)ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ ကာ ဆရာကုိကံခၽြ န္၏ ေနအိမ္သုိ႔

ဆရာေမာင္မ်ဳိး (ေၾကာင္ႏွစ္ေကာင္)ႏွင့္ အေရာက္သာြ း ခဲ့ၾကသည္။ ဆရာကုိကံခၽြ န္၏ စာအုပ္မ်ားထဲတင
ြ ္
ေတြ႕ဖူးေနေသာ သုိးၿခံရပ္ေနအိမ္။ ဆရာ၏ သုိးၿခံရပ္ ေနအိမ္သည္ ၿမိဳ႕သစ္မာွ ျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕သစ္ဆုိေသာ္ျငားလည္း
အေတာ္ပင္စည္ကား ဖြံ႕ၿဖိဳးေနသည့္ ၿမိဳ႕သစ္ျဖစ္သည္။ ဆရာ ကုိကံခၽြ န္၏ အိမ္ကုိေရာက္ေတာ့ မည္သူမွမရွိ။ သခ်ဳႋင္း
သြားကန္ေတာ့ေနၾကသည္ဟု ဆုိသည္။ ဆရာ ကုိကံခၽြ န္၏ ေနအိမ္၊ အလုပ္ခန္း၊ ပန္းခ်ီလက္ရာမ်ား၊
စာအုပ္စာတမ္းမ်ားကုိ ေငးေမာၾကည့္႐ုံမွ တစ္ပါး ဘာမွမတတ္ႏုိင္။ ဆရာ ကုိကံခၽြ န္ကေတာ့ သူ႔ထံ
ေရာက္ရွိေနေၾကာင္း သတင္းလာပုိ႔သည့္ အတြက္ 'ခင္ဗ်ားဗ်ာ အခ်င္းခ်င္းေတြ အပုိ လာလုပ္ေနျပန္ၿပီ'ဟု
အားနာနာႏွင့္ ေျပာေနမလား မေျပာတတ္။ ဆရာကုိကံခၽြ န္ႏွင့္ လူခ်င္း မရင္းႏွီးခင္က ဟံသာဝတီတင
ြ ္
ကာတြန္းဝင္းေမာင္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေရးခဲ့တာေလး အမွတ္ရေနမိသည္။ ထုိစဥ္က ႐ုပ္ျပေမွာင္ခုိေခတ္။ ႐ုပ္ျပ
တစ္အုပ္တစ္က်ပ္ႏွင့္ ခုိးေၾကာင္ခုိးဝွက္ လုပ္ၾကရခ်ိန္။ ကြၽန္ေတာ္ႏွင့္အတူ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ
ကုိသိန္းေအာင္တုိ႔ႏွစ္ဦးေပါင္း၍ ကာတြန္းဝင္းေမာင္၏ ႏွစ္ပင္လိမ္႐ုပ္ျပ ႏွစ္အုပ္တြဲ ထုတ္ေဝရင္းမွာပင္ ကုိဝင္းေမာင္
ကြယ္လန
ြ ္သာြ းခဲ့၍ ကြၽန္ေတာ့္မွာ ဒုကၡေတြပင္လယ္ေဝ က်န္ခဲ့ရသည္။ ထုိစဥ္က ကုိကံခၽြ န္က ဟံသာဝတီမွ ကာတြန္း
ဝင္းေမာင္၏ ႏွစ္ပင္လိမ္႐ုပ္ျပ အေၾကာင္းကုိ အမွတ္တရ ေရးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

သည့္ေနာက္ပုိင္း ဆရာကုိကံခၽြ န္ႏွင့္ ကြၽန္ေတာ္သည္ ဂီတ သတင္းစဥ္တင

ြ ္ ဆုံျဖစ္ၾကရာမွ ကြယ္လန
ြ ္ခ်ိန္ အထိ
လက္တခ
ြဲ ဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ဆရာကုိကံခၽြ န္သည္ ကြၽန္ေတာ့္ကုိ သူႏုိင္သမွ် ကူခဲ့သူလည္းျဖစ္သည္။
ဆရာကုိကံခၽြ န္ႏွင့္ကၽြ န္ေတာ္သည္ (၁ဝ)ခုႏွစ္တစ္ခု အသက္ကာြ ျခားေသာ္လည္း ညီအစ္ကုိရင္းျခာကဲ့သုိ႔
ေပါင္းခဲ့ၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ ေျပာမနာ ဆုိမနာ။ ဆရာကုိကံခၽြ န္ကုိ ေဆး႐ုံတင္လုိက္ရသည့္အခါ
ဆရာကုိေဇာ္ျမင့္(ရီျမင့္႐ုပ္ရွင္)က ခင္ဗ်ား ကုိကံခၽြ န္ကုိ ႏႈတ္ဆက္သာြ းမွ ျဖစ္မယ္ဟု ေျပာခဲ့သည့္ စကားတစ္ခန
ြ ္းႏွင့္
နန္းေတာ္ ေဆး႐ုံသုိ႔ အေရာက္သာြ းကာ ဆရာ ကုိကံခၽြ န္ကုိ ႏႈတ္ဆက္ခဲ့သည္။ ဆရာကုိကံခၽြ န္ကုိ ျမင္ကတည္းက
ဆရာ့အေျခအေနကုိ မွန္းဆလုိ႔ ရခဲ့သည္။ ခုေတာ့ ဆရာကုိေဇာ္ျမင့္ (ရီျမင့္ ႐ုပ္ရွင္)စကားအတုိင္း ဆရာ ကုိကံခၽြ န္ကုိ
ႏႈတ္ဆက္ခဲ့ရၿပီ။ ဆရာ ကုိကံခၽြ န္သည္လည္း သူ႕မိတ္ေဆြမ်ားကုိ ႏႈတ္ဆက္သာြ း ခဲ့ၿပီ။ သူဦးသူႏႈတ္ဆက္၊ ကုိယ္ဦး
ကုိယ္ႏႈတ္ဆက္ႏွင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔သည္ ဘဝ သံသရာ ရထားႀကီးတြင္ မည္သည့္ ကာလအထိ ႏႈတ္ဆက္ခင
ြ ့္
ႀကံဳၾကရဦးမည္မသိ။ ဆရာ ကုိကံခၽြ န္ကေတာ့ အားလံုးကုိ အၿပီးအပုိင္ ႏႈတ္ဆက္သာြ းခဲ့ေခ်ၿပီ။
ဆရာကာတြန္းကံခၽြ န္၏ ေနာက္ဆံုးစကားမ်ား
ဆရာကံခၽြ န္ရ႕ဲ ဟံသာဝတီ သတင္းစာေခတ္၊ လူထုသတင္းစာေခတ္ အေၾကာင္း။ ဆရာကံခၽြ န္ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့

အခန္းက႑နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရွးျဖစ္ေဟာင္း ေအာက္ေမ့ဖယ
ြ ္ေလးေတြ သိခ်င္ပါတယ္။
အဲဒါအရွည္ႀကီးပဲဗ်။ သတင္းေထာက္ေတြ စုၿပီး စာအုပ္တစ္အုပ္ ထုတ္တယ္။ အဲဒီ စာအုပ္ထုတ္တာမွာ ကြၽန္ေတာ္

ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အယ္ဒီတာေတြ ကြၽန္ေတာ့္ကို ပညာေပးတာ ေရးဖူးတယ္။ အဲဒါ ဟံသာဝတီ ေခတ္တုန္းကေပါ့။
လူထုကေတာ့ စင္ၿပိဳင္ေပၚေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္ေရးတဲ့ အခ်ိန္မွာ အဲဒီမွာ မေရးျဖစ္ဘူး။ လူထုမွာ ေရးတာဆိုလို႔
ခပ္ငယ္ငယ္က ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္လားပဲ ေရးဖူးတယ္။ အသက္က (၁၆)ႏွစ္၊ (၁၇)ႏွစ္ ေလာက္ပဲ ရွိဦးမယ္။
ေနာက္ေတာ့ ဗိုလ္တေထာင္၊ သတင္းဂ်ာနယ္၊ အိုးေဝတို႔မွာ ဆက္ေရးျဖစ္တယ္။
ဆရာကံခၽြ န္က လူတကာ ဆရာ လုပ္ေနခ်ိန္မွာ ဘာေၾကာင့္ ဆရာ မလုပ္တာလဲ။
ဆရာလုပ္ရတာ ဝါသနာမပါဘူး။ အႀကံဥာဏ္ အစအဆံုးေပးေနဖို႔ ကြၽန္ေတာ့္မွာ အခ်ိန္မရွိဘူး။ သူမ်ားကိုလည္း ဆရာ

မလုပ္တတ္ဘူး။ ကိုယ္ဆရာ လုပ္တိုင္းလည္း ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္တာ။ ျဖစ္ျခင္း ၊မျဖစ္ျခင္းကလည္း သူတို႔ကံ၊ သူတို႔ ဝီရိယပဲ။
အဲဒီအခါက်ေတာ့ ကိုယ္က ေနရာတကာလည္း ဆရာမလုပ္ခ်င္ဘူး။ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ေအးေအးေဆးေဆးပဲ
ေနခ်င္တယ္။ သူ႕ဟာသူ ဆရာ လုပ္ခ်င္တဲ့သူ လုပ္ေပါ့။
မႏၲေလးသား ျဖစ္ရတာ မာန္တက္ တတ္ေသးလား။
အဲ့ဒါေတာ့ ပုဂၢိဳလ္ေရး ကိစၥဗ်။ မႏၲေလးသားမို႔လုိ႔ မာန္တက္တာ အျပင္ ရန္ကုန္သား မာန္တက္တာ၊ ေမာ္လၿမိဳင္သား

မာန္တက္တာ . . .ၿမိဳ႕တိုင္းမွာ ရွိတာပဲ။ ငါမံုရာြ သား ဆိုၿပီး ထေအာ္တာလည္း ရွိတာပဲ။ ကြၽန္ေတာ္ျမင္တာေတာ့
အစြတ
ဲ ိမ္တာလို႔ ထင္တာပဲ။ ဒီၿမိဳ႕သား ျဖစ္တာနဲ႔ မာန္တက္စရာေတာ့ မရွိဘူး။ မႏၲေလး ႏွစ္(၁၅ဝ)အတြက္
ေဆာင္းပါးေတာင္းေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ ေရးေပးလိုက္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္ မႏၲေလး ပြေ
ဲ တာ္ႀကီးမွာ ဘယ္နားမွမပါဘူး။
ဘာလို႔လဆ
ဲ ိုေတာ့ မႏၲေလးအတြက္ ကြၽန္ေတာ္ဘာမွ လုပ္မေပးႏိုင္ခဲ့ဘူး။ မႏၲေလးကသာ ကြၽန္ေတာ့္ကို
ေရေျမေကာင္းတဲ့ ကံခၽြ န္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးခဲ့တာ။ ဒါေၾကာင့္ မႏၲေလးၿမိဳ႕ႀကီး ဘယ္ပံု၊ ဘယ္ေရြ႕ဆိုတဲ့ အထဲမွာ
ကြၽန္ေတာ္ မပါဘူး။
ဆရာ အသက္ ဘယ္ေလာက္ရွည္ခ်င္လ။ဲ ေနာက္ထပ္လည္း ကိုယ့္ဘဝမွာ ဘာေတြမ်ား မေတာ္မတဲ့တာ

လုပ္သာြ းခ်င္ေသးလဲ။

အခု အသက္(၆၄)ႏွစ္။ မေတာ္မတဲ့တာေတာ့ ေနာက္ထပ္ (၅)ႏွစ္ေလာက္ပဲ တိုးလုပ္ဖို႔ စိတ္ကူးပဲ ရွိေတာ့တယ္။
ကံဆိုတာ လူလုပ္တာလား။ လူကိုကံက လုပ္တာလား။
ကံကို ကြၽန္ေတာ္ နားလည္တာက ကိုယ္လုပ္စရာ ရွိတာလုပ္။ ဥပမာ ခင္ဗ်ား ဒီကေန႔ ေစ်းခ်ဳိသာြ းမယ္။ ဆိုင္ကယ္
ဘီးေပါက္လို႔ မေရာက္ေသးတာပဲ ရွိမယ္။ အိမ္မွာထိုင္ေနၿပီး ငါကံေကာင္းရင္ ေရာက္မွာပဲ ဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ
ေရာက္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ အေျဖက အဲဒါပဲ။ ကံက လူလုပ္သလား၊ လူက ကံကိုလုပ္သလား ဆိုေတာ့ ၾကက္ဥအရင္
ျဖစ္သလား၊ ၾကက္သား အရင္ျဖစ္သလား ေမးခြန္းမ်ဳိးပဲ။ လူတစ္ေယာက္ဟာ ဝီရိယမရွိဘဲ ကံမေကာင္းဘူး။ တခ်ဳိ႕
ေျပာတာက သိန္းတစ္ေထာင္ဆု ေပါက္ရင္၊ သိန္းငါးရာဆု ေပါက္ရင္၊ ဒါေပမယ့္ ဝီရိယနည္းတဲ့သူ လက္ေရာက္ေတာ့
အဲဒီေငြဟာ ခဏပဲ။ အဲဒီေတာ့ ကံေရာ၊ အဲဒီလူရ႕ဲ အသိဥာဏ္ေရာ ကြင္းဆက္ေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ အျပတ္ေျပာလို႔
မရဘူး။ လူကေတာ့ လုပ္ပါရဲ႕။ ကံမေကာင္းလို႔ လမ္းမွာ ဘီးေပါက္လို႔ တစ္ညအိပ္ေနရတယ္ ဆိုရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။
ငါသြားရင္ ဘီးေပါက္မွာပဲ ဆိုၿပီး ထိုင္ေနရင္လည္း မရဘူး။
ေမးခြန္းကေတာ့ ဒီေလာက္ပါပဲ။ ဆရာ ေနာက္ထပ္ ဘာမ်ား ျဖည့္စက

ြ ္ ေျပာခ်င္ေသးလဲ။
ေနာက္ထပ္ေျပာခ်င္တာက ဦးျမတ္ခိုင္ကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဆိုတာပါ။ ကြၽန္ေတာ္ လုပ္ခ်င္တဲ့ အလုပ္ေတြ၊

ေရးခ်င္တဲ့ ေဆာင္းပါးေတြ သူပဒ
ဲ ိုင္ခံၿပီး အမ်ားႀကီး သံုးေပးခဲ့တာ။ ဟိုးအရင္ လွ်ပ္တစ္ျပက္ေခတ္ ကတည္းကပဲ။
အဲဒီတုန္းက ကြၽန္ေတာ္ ခပ္ရမ္းရမ္း ေရးေပးခဲ့ဖူးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႕ကို ေက်းဇူးတင္တယ္။
ျမတ္ခုိင္
လွ်က္တျပက္ဂ်ာနယ္မွ ကူးယူေဖၚျပသည္
-----------------------------------------------------------------------------------------------
၂၀၀၈-ခု သႀကၤန္ CAMP မွာ ဆရာကံခၽြန္က “ေရာက္တက္ရာရာ”ဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဆြးေႏြးေျပာဆုိ

သင္ျပသြားတာေတြ လူငယ္ေတြအတြက္ အမ်ားႀကီးအက်ဳိးရွိခဲ့ပါတယ္။ ေရာက္တက္ရာရာဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔
ေျပာေနရင္းပဲ အျခား ေခါင္းစဥ္ခေ
ဲြ လးေတြထုတ္ၿပီး ေျပာျပသြားတာေလးေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လူငယ္ေတြအတြက္
မွတ္သားထိုက္တဲ့စကားေလးေတြပါပဲ။
ဆင္ျခင္ပါ။
- မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းကုိ ခြင့္လႊတ္ဖုိ႔လယ
ြ ္ပါတယ္။
- ညီကုိ ေမာင္ႏွမ ေဆြမ်ဳိးမ်ားကုိ ခြင့္လႊတ္ဖုိ႔လယ
- လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္မ်ားကုိ ခြင့္လႊတ္ဖုိ႔လယ
- တပည့္သားေျမးမ်ားကုိ ခြင့္လႊတ္ဖုိ႔လယ
- ကုိယ့္ကုိကုိယ္ ခြင့္လႊတ္ဖုိ႔ခက္ပါတယ္။
ကုိယ့္ကုိကုိယ္ ခြင့္မလႊတ္ႏိုင္ေသာအလုပ္မ်ဳိး မလုပ္မိပါေစနဲ႔။
ရလဒ္္ဆုိတာ အနာဂတ္လမ္းညႊန္ပါ။ ခံစားဖုိ႔မဟုတ္ပါ။
သတိရပါ။

- အမွားလုပ္သူေတြ႕တုိင္း ကုိယ္မွားဖူးတာကုိ သတိရပါ။

- စိတ္တုိင္းမက်တဲ့အခါ ကုိယ့္အားနည္းခ်က္ကုိ သတိရပါ။
- အလိုမျပည့္တဲ့အခါ ကုိယ့္မျပည့္စုံမႈကုိ သတိရပါ။
- မေအာင္ျမင္တဲ့အခါ ကုိယ့္ႀကိဳးစားမႈကုိ သတိရပါ။
- မပို္င္ဆိုင္တဲ့အခါ အရင္းအႏွီးကုိ သတိရပါ။
စိတ္ခ်မ္းသာမႈ
- ေပးဆပ္လိုက္ရလုိ႔ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။
- ရယူလိုက္ရလုိ႔ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။
- ေရာက္လာလုိ႔ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။
- ထြက္သာြ းလု႔ိ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။
- ပိုင္ဆုိင္ရလုိ႔ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။
- စြန္႔လႊတ္ရလုိ႔ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။
- စိတ္ခ်မ္းသာမႈကုိ ႐ွာတတ္ဖုိ႔ပဲ လုိပါတယ္။
စဥ္းစားပါ။
- ေဒါသျဖစ္ခါနီး စဥ္းစားပါ။
- စိတ္တုိခါနီး စဥ္းစားပါ။
- အကူအညီေတာင္းခါနီး စဥ္းစားပါ။
- အေၾကြးေတာင္းခါနီး စဥ္းစားပါ။
- စဥ္းစားသင့္တာေတြကုိ မစဥ္းစားလိုက္ရင္ ကုိယ္မွန္ေနရာကေန မွားသြားတတ္ပါတယ္။
လက္ထက
ဲ ငါးကုိ သတိရပါ။
- လြတ္တဲ့ငါး ပုိႀကီးတယ္လုိ႔ ေျပာၾကပါတယ္။
- အျမတ္မရတဲ့အခါ ဆုံး႐ႈံးမသြားတဲ့ အရင္းအႏွီးကုိ သတိရပါ။
ေမ့သင့္တာ/မေမ့သင့္တာ
- ငါး႐ုိးစူးတဲ့အခါ စားရတဲ့အသားေမ့တတ္တယ္။
- လမ္းေကာင္းသြားရတဲ့အခါ အေမကုိ သတိရပါ။
- က်န္းမာေနခ်ိန္မွာ ေရာဂါပုိးေတြကုိ ေမ့ေနၾကတယ္။
- ကုိယ္အျပစ္ေျပာခံရခ်ိန္မွာ ဂုဏ္ျပဳစကားဆုိသူေတြကုိ ေမ့ေနၾကတယ္။
- အဆပ္ရခက္တာ ေက်းဇူး။
- အေတာင္းရလြယ္တာ အကူအညီ။
- အေကာင္းဆုံးဆုိတာထက္ ပုိ၍ ေကာင္းတာကိုလုပ္ပါ။

"ကၽြန္ေတာ္ အမွတ္ရမိတဲ့ ဆရာကံခၽြန္"
ဆရာကံခၽြန္က လူငယ္ေတြကုိ စကားေျပာတဲ့အခါမွာ ‘ငါတူမ်ား၊ ငါ့တူမမ်ား’လုိ႔ အၿမဲသုံးႏႈန္းေလ့႐ွိၿပီး

ဆရာ့ကုိယ္ဆရာေတာ့ တစ္ခါတစ္ေလမွာ ‘ဆရာ’၊ တစ္ခါတစ္ေလမွာ ‘ငါ’ တစ္ခါတစ္ေလမွာ ဦးကံခၽြန္လုိ႔
သုံးႏႈန္းေလ့႐ွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အပတ္စဥ္တနဂၤေႏြသင္တန္းမွာ ဆရာကံခၽြန္က အရင္က
အပတ္စဥ္တိုင္းလုိလုိလာေလ့ရွိခဲ့တယ္။ ဆရာက သူ႔ဘ၀ အေတြ႕အႀကံဳေတြကုိ ေျပာျပရင္း လူငယ္ေတြကုိ
သင္ခန္းစာေတြေပး၊ အတုယူဖယ
ြ ္ေတြကုိ ရီစရာေတြနဲ႔ေႏွာၿပီး ေျပာျပေလ့ရွိတယ္။ သင္တန္း တစ္ရက္မွာ
ဆရာကံခၽြန္က ခါတုိင္းလုိပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေတြကုိ စကားေတြေျပာေနရင္းနဲ႔ ေျပာတယ္။ ‘ငါ့တူမ်ား၊ ငါ့တူမမ်ားကုိ
ငါတစ္ခုေျပာျပမယ္။ အဲဒါက ဘ၀မွာ စိတ္ဓါတ္မက်ဖုိ႔နဲ႔ အတုယူတတ္ဖုိ႔ သင္ေပးတာ’ ဆုိၿပီး ေျပာျပခဲ့တာေလး
ကၽြန္ေတာ္ အမွတ္ရမိတယ္။
“ဆရာ့ဘ၀မွာ ႀကိဳးစား႐ုန္းကန္ခဲ့ရတာေတြမ်ားတယ္။ အရင္က ဆရာ့မွာ ကုိယ္ပိုင္အိမ္မ႐ွိခဲ့ဘူး။ ေနာက္ဆုံး

အိမ္ေလးတစ္လုံး၀ယ္မယ္လုပ္ေတာ့ လုံေလာက္တဲ့ပိုက္ဆံက မရွိဘူး။ ေနစရာအိမ္ကလည္းမ႐ွိေတာ့ဘူး။
သမီးေလးလည္း အရြယ္ေရာက္လာၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ အိမ္ပိုင္ေလးတစ္လုံးရေအာင္ မျဖစ္ ျဖစ္ေအာင္
၀ယ္ဖုိ႔လုိအပ္လာၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ အိမ္၀ယ္ဖုိ႔ လုပ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က မႏၱေလးမွာ ၿမိဳ႕သစ္ေတြစၿပီးလုပ္ခါစ
ေျမတစ္ကက
ြ ္ က်ပ္(၁၀၀၀)ေလာက္ပဲ ေပးရတဲ့အခ်ိန္။ လက္ထမ
ဲ ွာ အဲဒီ တစ္ေထာင္ကုိ မရွိဘူး။ ဒီေတာ့ သူမ်ားဆီက
ပိုက္ဆံေခ်းဖုိ႔လုပ္ရတယ္။ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းေတြဆီ ေခ်းရင္ေတာ့ ရႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္သူပျဲ ဖစ္ျဖစ္
ကုိကံခၽြန္ဆုိရင္ေတာ့ ေခ်းငွားေပးမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ တစ္ေယာက္တည္းဆီကေန အားလုံးကုိမေခ်းခ်င္ဘူး။ ဒီေတာ့
ဘယ္လုိလုပ္လသ
ဲ ိလား။ ဟုိလူဆီက (၁၀၀)၊ ဒီလူ႔ဆီက (၅၀)၊ ဟုိတစ္ေယာက္ဆီက (၁၅၀)၊ ဒီတစ္ေယာက္ဆီက
(၂၀၀)နဲ႔ လူ (၁၀)ေယာက္ေလာက္ဆီကေန ေခ်းလိုက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ တစ္ေယာက္ျခင္းဆီကုိ နည္းနည္းစီပဲ
ျပန္ဆပ္ရေတာ့တယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕ကဆုိ ျပန္ေပးမေနပါနဲ႔ေတာ့ ကုိကံခၽြန္ရာ ဆုိလုိ႔ မေပးခဲ့ရေတာ့တာေတြလည္းရွိတယ္။
အဲဒီလူေတြကုိလည္း အခုထိ ေက်းဇူးတင္တယ္။ ဒီေတာ့ ငါတူမ်ား၊ ငါ့တူမမ်ား ဘယ္ေတာ့မွ
စိတ္ဓါတ္မက်နဲ႔ဟုတ္ၿပီလား။ အဲ လုိအပ္လုိ႔ ပိုက္ဆံေခ်းတဲ့အခါမွာ ဘယ္ေတာ့မွ တစ္ေယာက္တည္းဆီကေန လုံးကနဲ
မေခ်းနဲ႔။ ဟုိလူနည္းနည္း ဒီလူနည္းနည္းဆုိေတာ့ ေခ်းတဲ့သူလည္းေခ်းခ်င္တယ္။ ကုိယ္လည္း
ျပန္ဆပ္ရသက္သာတယ္။ ေစတနာရွိတဲ့လူနဲ႔ေတြ႕ရင္ ျပန္မဆပ္ရေတာ့တာလည္းရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကုိယ္ကေတာ့
ျပန္ဆပ္ရမယ္။ မယူတာေတာ့ သူတုိ႔အပိုင္း။ လူေတြမွာ ယုံၾကည္မႈတစ္ခုပ။ဲ ယုံၾကည္မႈ႐ွိရင္ ေခ်းငွားၾကမွာပဲ။ အဲဒါ
ဦးကံခၽြန္ အေတြ႕အႀကံဳကုိ လူငယ္ေတြကုိ ျပန္ေျပာျပတာ။ ဟုတ္ၿပီလား။ ေနာက္တစ္ခါ
သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္တည္းဆီက ပိုက္ဆံမေခ်းနဲ႔။ သူငယ္ခ်င္းအမ်ားႀကီးဆီက နည္းနည္းစီပေ
ဲ ခ်း။ အဲ …
ကုိယ္သာြ းေခ်းတဲ့သူငယ္ခ်င္းက ကုိယ္လုိပဆ
ဲ ုိရင္ေတာ့လည္း နားလည္မႈေပးၿပီး ကုိယ္တတ္ႏိုင္သေလာက္
ျပန္ေခ်းလိုက္ေပါ့ကာြ ။ အလကားစတာပါ။ ေတာ္ၾကာ ဒီလူႀကီး ငါတုိ႔ကုိ မဟုတ္တာေတြ သင္ေပးတယ္လဲ မေျပာနဲ႔ဦး။
ဦးကံခၽြန္က ဦးကံခၽြန္ အေတြ႕အႀကံဳေလးကုိ ျပန္ေျပာျပတာ။ အဲဒီေျမကြက္ကေလးလဲပို္င္ေရာ
တဲေလးေဆာက္ၿပီးေနၾကတယ္။ ၿခံ၀န္းေဘးက အကာအရံမရွိဘူး။ အကာအရံသာမရွိတာ ၿခံ၀င္းမွာ တိုင္ေလး ၂-
တိုင္ေဆာက္ၿပီး ၿခံ၀င္းတံခါးေလးေတာ့ လုပ္ထားတယ္။ လူေတြရ႕ဲ အက်င့္မ်ားေျပာပါတယ္။ ကုိယ့္အိမ္ထလ
ဲ ည္း ဘာမွ
သူမ်ားခုိးစရာမရွိတာေတာင္ အျပင္သာြ းေတာ့မယ္ဆုိရင္ ေဘးကၿခံစည္း႐ိုးပတ္လည္မရွိတဲ့ တံခါးေလး ၂-ခ်ပ္ကုိ
ပိတ္ၿပီး ေသာ့ေလးခတ္ၿပီးမွ အျပင္သာြ းတယ္။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ ဟုတ္လွၿပီ ေအာက္ေမ့ေနတာ။ အခုေတြးၾကည့္ရင္
ဦးကံခၽြန္ အခု ရီခ်င္တယ္။ ကဲ …. ဟုတ္ပါၿပီ အခုေျပာျပတာေတြက ငါ့တူမ်ား ငါ့တူမမ်ား ဘ၀မွာ ဘယ္ေတာ့မွ
လြယ္လယ
ြ ္နဲ႔စိတ္မညစ္၊ စိတ္ဓါတ္မက်နဲ႔။ ဘယ္အရာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေနာက္ဆုံးမွာ ေျပလည္သာြ းတာပဲ။”
အဲဒါက အပတ္စဥ္ တနဂၤေႏြစကား၀ိုင္းေဆြးေႏြးခ်ိန္မွာ ဆရာကံခၽြန္ေျပာဖူးခဲ့တဲ့စကားေတြထက
ဲ နည္းနည္းပါ။
၂၀၀၀-ခုႏွစ္ ဆရာနဲ႔စတင္ ခင္မင္စဥ္က ဆရာကုိယ္တိုင္ ခ်က္ခ်င္းဆြေ

ဲ ပးလိုက္တဲ့ပုံေလးနဲ႔ ဆရာ့ရ႕ဲ
လိပ္စာကတ္ကေလး။

တစ္ခါတစ္ခါ ကၽြန္ေတာ္ မနက္ပိုင္း ေခါက္ဆစ

ဲြ ားခ်င္လုိ႔ ေခါက္ဆဆ
ဲြ ိုင္သာြ းတဲ့အခါ ဆရာက သူ႔ေျမး ၂-ေယာက္နဲ႔
ေခါက္ဆလ
ဲြ ာစားရင္းဆုံတဲ့အခါ ကၽြန္ေတာ္က “ဆရာေနေကာင္းလား၊ သမီးကို မွတ္မိလားလုိ႔” ေမးရင္ ဆရာက
“ေၾသာ္ … ညည္းတုိ႔ကုိမွ မမွတ္မိရင္ ငါက ဘယ္လုိလုပ္ ဦးကံခၽြန္ျဖစ္ေတာ့မလဲ”လုိ႔ ျပန္ေျပာတတ္ပါတယ္။
၂၀၀၄-ခု ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းကစၿပီး အပတ္စဥ္ တနဂၤေႏြေဆြးေႏြးပြစ

ဲ ကား၀ိုင္းမွာ ဆရာကံခၽြန္ပါ၀င္လာလုိ႔ ဆရာနဲ႔
ခင္မင္ရင္းႏွီးသြားၿပီးေနာက္ တနဂၤေႏြေန႔ ကၽြန္ေတာ္ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ေရာက္ျဖစ္ပဲ ေခါက္ဆဆ
ဲြ ိုင္မွာ ဆရာနဲ႔ဆုံျဖစ္ရင္
ဆရာက အရင္စၿပီး “ညည္းတုိ႔အုပ္စု ဘာေတြလုပ္ေနၾကလဲ၊ ဘယ္ေတြ ေပ်ာက္ေနတာလဲ။ ဟုိ တစ္ပတ္က
ငါမေတြ႕ဘူး။ ဘာေတြ ႀကံစည္ေနၾကျပန္ၿပီလဲ”ဆုိၿပီး စေနာက္ေလ့ရွိတယ္။
၂၀၀၈-ခုႏွစ္ သႀကၤန္ CAMP မွာ တက္ၾကြစာြ ပါ၀င္ ေဆြးေႏြး သင္ၾကားေပးေနတဲ့ ဆရာ။

အဲဒီအခ်ိန္ကလည္း ေျခေထာက္နာေနတာကုိ ဒုတ္ေကာက္သုံးၿပီး CAMP ကုိ ေရာက္ေအာင္လာၿပီး

သင္တန္းပုိ႔ခ်ေပးခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီမွာ ဆရာေျပာခဲ့တာေလးကုိလည္း မွတ္မိတယ္။
“ငါတုိ႔ မြတ္စလင္မ္အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ လူငယ္ေတြ အမ်ားႀကီးအသိပညာတုိးတက္ဖုိ႔လုိတယ္။ လူငယ္ေတြနဲ႔
ဒီလုိေဆြးေႏြးၿပီးေနရတာ ငါလည္းေပ်ာ္တယ္။ အရင္ႏွစ္ေတြက ငါက ခ်မ္းသာကုန္း(ပုလိပ္)ေရာက္ေရာက္ေနလုိ႔ ဒီကုိ

မေရာက္ျဖစ္ဘူး။ ေနာက္ႏွစ္ေတြလည္း ငါ့ကုိ ေခၚရင္ေတာ့ ငါက ဒီကုိ အေရာက္လာမွာပဲ”လုိ႔ ေျပာခဲ့တဲ့ဆရာ ဒီ

၂၀၀၉-ခုႏွစ္ သႀကၤန္ CAMP ကုိေတာ့ ဆရာ မလာေရာက္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္မွာကတည္းက
ဆရာ့က်န္းမာေရးက ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ ခ်ဳိ႕ယြင္းေနခဲ့ၿပီေလ။
ကၽြန္ေတာ့္ Camera နဲ႔ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က ဓါတ္ပုံရိုက္ေပးၿပီး ဆရာ့ကုိျပတဲ့အခါ ဆရာကေျပာတယ္

“အေဖနဲ႔သမီးမ်ား”တဲ့။
ဆရာနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ ေနာက္ဆုံး ဆုံျဖစ္လိုက္တာကေတာ့ ဆရာ မဆုံးခင္ ၁-လ အလုိေလာက္ကပါ။ ဆရာ

ေဆးရုံကဆင္းၿပီး ဆရာ့ကုိ လူမမာသြားေမးစဥ္ကေပါ့။ ဆရာ့ဆီသာြ းရင္းနဲ႔ ဆရာ့ကုိ
အင္တာဗ်ဴးနည္းနည္းလုပ္ဖုိ႔စဥ္းစားမိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆရာ့ကုိ ေတြ႕ၿပီးတဲ့အခါမွာ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ဖုိ႔စဥ္းစားလာတဲ့
ေမးခြန္းေတြကုိ ျပန္သိမ္းၿပီး ဆရာ့ကုိေတာင္ ခဏေလးပဲ စကားေျပာၿပီး ျပန္လာခဲ့မိတယ္။ ဆရာက
စကားတစ္ခန
ြ ္းေျပာဖုိ႔အတြက္ကုိ မနည္းအားယူၿပီး ေျပာေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေတြ သူ႔ဆီ လာေမးတဲ့အတြက္လည္း
သူ၀မ္းသာေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တု႔ိေတြ ဆရာ့ကုိ စကားသိပ္မေျပာေစခ်င္တဲ့အတြက္ နားဖုိ႔ေျပာၿပီး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔
ျပန္ေတာ့မယ့္အေၾကာင္း ဆရာ့ကုိေျပာလိုက္တယ္။ ဆရာက သူ႔ေရာဂါကုိ သူသိေနေပမယ့္ အျခားသူေတြ
စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ သူ႔ေရာဂါကုိ သူမသိသလုိပေ
ဲ နျပခဲ့တယ္။ “ဘာမွစိတ္မပူပါနဲ႔ မၾကာခင္
ေနျပန္ေကာင္းလာမွာပါ”လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ ဆရာက ျပန္ၿပီး အားေပးစကားေျပာခဲ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေတြ
ဆရာ့အိမ္က အျပန္လမ္းတေလွ်ာက္မွာ ဆရာ့အေၾကာင္းေတြ ေျပာၿပီး ျပန္လာခဲ့ၾကတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဆရာ အလႅာ့ဟ္အမိန္႔ခံယူသာြ းခ်ိန္မွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္သိတာ ေနာက္က်ခဲ့ပါတယ္။

"ကၽြန္ေတာ္ အမွတ္ရမိတဲ့ ဆရာကံခၽြန္"အေၾကာင္း တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းပါ။

ဦးလွေမာင္(အၿငိမ္းစားသံအမတ္ႀကီး)၏ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း
ဦးလွေမာင္(ဗမာလူမ်ိဳး/အစၥလာမ္ဘာသာ)B.A (Eco), M.A (Eco), DED (Vanderbilt University-USA) သည္

(၁၉၅၅)ခုႏွစ္တင
ြ ္ စီမံကိန္းႏွင့္ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနတြင္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး၊ (၁၉၇၂) ခုႏွစ္မွ (၁၉၈၄) ခုႏွစ္ထိ
စီမံကိန္းေရးဆြေ
ဲ ရး ဦးစီးဌာနတြင္ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ထိုသို႔ ေဆာင္ရက
ြ ္ေနစဥ္ (၁၉၇၈) ခုႏွစ္မွ
(၁၉၈၃) ခုႏွစ္အထိ အာရွဖြ႕ံ ၿဖိဳးေရး ဘဏ္တင
ြ ္ အမႈေဆာင္ဒါ႐ိုက္တာ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ (၁၉၈၄) ခုႏွစ္မွ (၁၉၉၇)
ခုႏွစ္ထိ ဖိလစ္ပိုင္၊ ယူဂိုစလားဗီးယား၊ ႐ိုေမးနီးယား၊ ဘူလ္ေဂး ရီးယား၊ အယ္လ္ေဘး နီးယား၊ ၿဗိတိန္၊ ေနာ္ေဝ၊
ဒိန္းမတ္၊ ဆြီဒင္ ႏိုင္ငံအသီးသီးတို႔တင
ြ ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္လည္း ေကာင္း တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါသည္။
(၁၉၉၇ )ခုႏွစ္တင
ြ ္ သံအမတ္ႀကီး အျဖစ္မွ အနားယူခဲ့ပါသည္။ (၁၉၉၇) ခုႏွစ္မွ (၂ဝဝ၅) ခုႏွစ္ထိ ႏိုင္ငံျခားေရး
ဝန္ႀကီးဌာနတြင္ အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ပါသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ၏ တာဝန္ေပးအပ္ခ်က္အရ
နယူးဇီလန္ ႏိုင္ငံ၊ Third Asia Pacific Interfaith Dialogue (Building Bridges) ဘာသာေပါင္းစံုညီလာခံႀကီးသို႔
အစၥလာမ္ဘာသာကိုယ္စားျပဳတက္ေရာက္ ခဲ့သူျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာမြတ္စလင္ အမ်ိဳးသားေရးရာ အဖြ႕ဲ ခ်ဳပ္တင
ြ ္
ဥေသွ်ာင္နာယကႀကီးအျဖစ္အစၥလာမ့္အက်ိဳးေဆာင္လွ်က္ ရွိပါသည္။
credit by http://www.hikmah.info/index.php?option=com_content&view=articl...

စာေရးဆရာ ကဗ်ာ ဆရာ ေမာင္ေသာ္က (ေခၚ) ဗိုလ္မွဴး ဘေသာ္ (၁၉၂၈ - ၁၉၉၁)
၁၉၂၈ ခုႏွစ္၊ ေ႐ႊဘိုၿမိဳ႕တြင္ အဖ ဦးမွန္ႀကီး၊ အမိ ေဒၚၿမိဳင္တို႔မွ ဖြားျမင္သည္။ သားသမီး ၄ ေယာက္ အနက္
အႀကီးဆံုးသား ျဖစ္သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တင
ြ ္ တကၠသိုလ္ဝင္တန္း ေအာင္ခဲ့သည္။ ယင္းႏွစ္တင
ြ ္ပင္ ဗမာ့
ေရတပ္မေတာ္သို႔ တပ္သား အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ အမႈထမ္းခဲ့သည္။ တပ္မေတာ္ (ေရတပ္) တြင္ ဗိုလ္မွဴး ရာထူး အထိ
ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။၁၉၅၆ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ မိမိ စစ္ေရယာဥ္မွဴး အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ေနေသာ
တိုက္ေရယာဥ္ ၁၀၃ သည္ မဟာမိတ္ ကြ်န္းစုမ်ား တဝိုက္ ငါးဖမ္း သေဘၤာမ်ားကို လိုက္လံ ႏိုမ္နင္းေရး တာဝန္
ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္ မုန္တိုင္းမိကာ ပင္လယ္ျပင္တင
ြ ္ ေမ်ာေနခဲ့သည္။ ဗိုလ္ႀကီး ဘေသာ္ (ေမာင္ေသာ္က) ႏွင့္ ရဲေဘာ္
၁၀ ဦးတို႔သည္ အသက္ကယ္ေဖာင္ျဖင့္ ၁၃ ရက္ၾကာမွ် ပင္လယ္ျပင္တင
ြ ္ ေမ်ာေနရာမွ ဂ်ပန္ ကုန္တင္
သေဘၤာတစီးက ေတြ႕ရွိ ဆယ္ယူခဲ့၍ အသက္မေသ က်န္ရစ္သူ ၁၀ ဦးတြင္ ပါဝင္သည္။စာေပ ေရးသားျခင္းကို
ေက်ာင္းသားဘဝမွ စတင္၍ စစ္ျပန္၊ ပေဒသာ မဂၢဇင္း၊ စစ္ႏွလံုး ဂ်ာနယ္၊ ျမဝတီ၊ ေငြတာရီတို႔၌ ေဆာင္းပါးမ်ား၊
ဝတၳဳမ်ား မ်ားစြာ ေရးသား ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ေရေၾကာင္း စြန္႔စားခန္း ဝတၳဳမ်ား မ်ားစြာ ေရးသားရာတြင္ ဗိုလ္ဘေသာ္
(ေရတပ္) ဟု ကေလာင္ အမည္သံုးသည္။တပ္မေတာ္ (ေရ) တြင္ ဗိုလ္မွဴး အဆင့္ထိ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ကာ
၁၉၆၉ ခုႏွစ္တင
ြ ္ တပ္မွ အၿငိမ္းစားယူကာ ေရွ႕သို႔၊ ေဖာ္ဝပ္၊ အဂၤလိပ္ ျမန္မာ ႏွစ္ေစာင္စလံုးတြင္ စာတည္းခ်ဳပ္ အျဖစ္
တိုင္းျပည္ တာဝန္မ်ားကို ဆက္လက္ ေဆာင္႐က
ြ ္ခဲ့သည္။ ေမာင္ေသာ္ကသည္ အဂၤလိပ္ ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာလံုးျဖင့္
ဝတၳဳ၊ ေဆာင္းပါးမ်ားကို ပိုင္ႏိုင္စာြ ေရးသားႏိုင္သူ ျဖစ္ကာ ေန႔စဥ္ သတင္းစာမ်ား၌ အခ်ိန္အားေလ်ာ္စာြ
ေရးသားခဲ့ေသာ ေမာင္ေသာ္က၏ ေဆာင္းပါးမ်ားမွာ သတင္းစာဖတ္ ပရိသတ္ကို အထူးႏွစ္ခ်ိဳက္စာြ ျဖင့္ ေစာင့္ေမွ်ာ္
ဖတ္ၾကရသည့္ ေဆာင္းပါးမ်ား ျဖစ္သည္။ေနာက္ပိုင္းတြင္ အဂၤလိပ္စာ၊ စကား သင္ၾကားပို႔ခ်ျခင္း၊ ေရေၾကာင္း သိပၸံ
အတတ္ပညာမ်ားကို ႏိုင္ငံျခားသြား သေဘၤာသားမ်ားအား သင္ၾကား ပို႔ခ်ေပးျခင္း၊ စာေပ ကဗ်ာ ေရးသားျခင္း စသည့္
လုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံေရး ေနာက္ခံ။
ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ (ေရ) တြင္ ဗိုလ္မွဴး အဆင့္ထိ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗိုလ္မွဴး ဘေသာ္ဟု
လူသိမ်ားသည္။ ေမယုတိုက္ သေဘၤာကို အဂၤလိပ္ အစိုးရထံမွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ကိုယ္တိုင္ လႊယ
ဲ ူခဲ့စဥ္က
ဦးဘေသာ္သည္ သေဘၤာေပၚတြင္ အလံတင္သည့္ ဂုဏ္ျပဳ တပ္ဖ႕ဲြ ကို ဦးေဆာင္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
ေမာင္ေသာ္က အမည္ျဖင့္ စာေပနယ္သို႔ ဝင္ေရာက္ခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ သေရာ္စာ ေရးရာတြင္ နာမည္ႀကီးသူ တဦး

ျဖစ္သည္။ မဆလေခတ္ တေလွ်ာက္ ေခတ္စနစ္ႏွင့္ လူထု ဘဝကို ထင္ဟပ္၍ ထိထိမိမိ ဖြင့္ခ် ေရးသားခဲ့သူ ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံတကာ စာေပ တခ်ိဳ႕ကို ဘာသာ ျပန္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ မတိုင္မီက ေရးသားခဲ့သည့္ "တိုက္ေရယာဥ္ ၁၀၃"
အမည္ရွိ ဝတၳဳဟန္ ကိုယ္ေတြ ့ မွတ္တမ္းမွာ လူႀကိဳက္မ်ား ထင္ရွားသည္။
၈၈၈၈ ရွစ္ေလးလံုး ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပံုတင

ြ ္ ေရွ႕တန္းမွ ပါဝင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ စာနယ္ဇင္း သမဂၢတင
ြ ္ ဥကၠ႒
အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ ခံရသည္။ ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား ဖြ႕ဲ စည္းခ်ိန္တင
ြ ္ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြ႕ဲ ခ်ဳပ္၌ ဆက္လက္
ပါဝင္သည္။ ဗဟို ဦးစီး အဖြ႕ဲ ဝင္ႏွင့္ စစ္ကိုင္းတိုင္း စည္း႐ံုးေရး တာဝန္ခံ အျဖစ္ ေဆာင္႐က
၁၉၈၉ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၅ ရက္ေန႔တင

ြ ္ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္၊ အေရးေပၚ စီမံမႈ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၅ (က)၊ ၅ (ခ)
တို႔ျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၂၀ ခ်မွတ္ခံရသည္။
ဦးဘေသာ္၏ ေလွာင္ေျပာင္ သေရာ္ေသာ မိန္႕ခြန္းမ်ား၊ ကဗ်ာမ်ားႏွင့္ ေဆာင္းပါးမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတင

ြ ္ နာမည္ႀကီး
လူႀကိဳက္ မ်ားလွသည္။ "သူ႕ စာေပက ျပည္သေတြကို ရယ္ေစတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ေဒါသနဲ႔
နာၾကည္းမႈေတြကိုလည္း လံႈ႕ေဆာ္ေပးတယ္" ဟု သူ႔ မိတ္ေဆြ တဦးက ေျပာျပသည္။ သူသည္ ကမာၻ႕ စာေပထဲမွ
အေျမာက္အမ်ားကို ျမန္မာ ဘာသာသို႔ ျပန္ဆို ေပးခဲ့သည္။ သူ႕အား ဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်ထားစဥ္ ကာလမွာပင္လွ်င္
သူသည္ ကဗ်ာမ်ားကို လွ်ိဳ႕ဝွက္ ေရးခဲ့ေသးသည္။
ေသဆံုးပံု။
အဖမ္း မခံရခင္ ကတည္းက ဆရာ ေမာင္ေသာ္ကတြင္ ကုသ၍ မရေသာ အေၾကာေသ ေရာဂါ ရွိသည္။ ၁၉၉၀
ျပည့္ႏွစ္၊ စက္တင္ဘာ ၂၅ ရက္ေန႔ အင္းစိန္ ေထာင္တြင္း အစာငတ္ခံ ဆႏၵျပစဥ္ ႐ိုက္ႏွက္ ခံရၿပီးေနာက္
သမံတလင္းေပၚတြင္ မည္သည့္ အခင္းမွ မပါဘဲ အိပ္ခဲ့ရသျဖင့္ ေလျဖတ္ သြားသည္။ ေထာင္ဆရာဝန္၏ သာမန္
ကုသမႈကို အနည္းငယ္ ရရွိခဲ့သည္။ အထူးကု ဆရာဝန္မ်ားျဖင့္ ကုသရန္ တင္ျပေသာ္လည္း အာဏာပိုင္မ်ားက
ခြင္မ
့ ျပဳခဲ့ပါ။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၈ ရက္ေန႔တင
ြ ္ ႏွလံုး ေရာဂါ ေဖာက္လာသျဖင့္ အာဏာပိုင္မ်ားက ဦးဘေသာ္အား
ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီးသို႔ ပို႔ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ သံုးရက္ အၾကာ၊ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔တင
ြ ္ ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီး အခ်ဳပ္ခန္း
အတြင္း၌ ကြယ္လန
ြ ္ခဲ့သည္။ ကြယ္လန
ြ ္ အသက္ ၆၅ ႏွစ္ရွိၿပီ ျဖစ္သည္။
ဆရာ ေမာင္ေသာ္က ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့သည့္ ထင္ရွားေသာ စာအုပ္မ်ားမွာ -
- ပို႕သခဲ့ေသာ ေမတၲာမ်ား … ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ။
- ႏွစ္သစ္ဦး ခ်စ္ဦးလက္ေဆာင္ … ၁၉၈၂ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ။
- ရွိတ္စပီးယား၏ လက္ေ႐ြးစင္ ဆြန္းနက္ကဗ်ာမ်ား … ၁၉၇၄ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ။
- ႏွစ္သံုးရာမွ ပဲ့တင္သံ အသံလွိဴင္း ကဗ်ာမ်ား … ၁၉၈၀ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ။
- တိုက္ေရယာဥ္ ၁၀၃ (အခန္းဆက္ အျဖစ္ မဂၢဇင္းတြင္ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး စာအုပ္အျဖစ္ ၁၉၈၅ ခန္႔တင

ြ ္
ထုတ္ခဲ့သည္ဟု ခန္႔မွန္းမိပါသည္)။
http://www.myanmarisp.com/Politician-Biography/thawka မွကူးယူျပီး ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ
အခ်ိဳ႔စာေၾကာင္းမ်ား ခ်န္ခဲ့ပါသည္။

ေရတပ္ဗိုလ္မွဴးေဟာင္း တဦးလည္းျဖစ္၊ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္တဦးလည္းျဖစ္၊

သေရာ္စာအေရးေကာင္းသူ စာေရးဆရာတဦးလည္းျဖစ္တဲ့ ေမာင္ေသာ္က (အမည္ရင္း ဦးဘေသာ္)
၁၉၉၁ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔တင

ြ ္ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီး အခ်ဳပ္ခန္းအတြင္း၌ က်ဆံုးခဲ့ျပီး ကန္ေတာ္ကေလးစြန္နီ
မြတ္စလင္မ္ သုသာန္တင
ြ ္ ျမႈပ္ႏွံသျဂိဳလ္ခဲ့သည္။
ဆရာေသာ္ကသည္ ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္လန
ြ ္တင
ြ ္ ကုရ္အာန္က်မ္းျမတ္ ကို JV.J ဒါ၀ုဒ္၏ အဂၤလိပ္ ဘာသာျပန္မွ
ျမန္မာဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ဒါ၀ုဒ္အစီအစဥ္အတိုင္းမဟုတ္ပဲ ပက္ေထာလ္၏
ဘာသာျပန္ကိုညွိႏႈိင္းကာ မူလကုရ္အာန္၏ အစီအစဥ္အတိုင္း ျပဳစုခဲ့သည္။ ဆရာေသာ္က၏ ရည္ရယ
ြ ္ခ်က္က
မြတ္စလင္မ္မဟုတ္သူမ်ား ကုရ္အာန္ကို ေလ့လာႏိုင္ေစရန္ျဖစ္ျပီး စကားေျပ ရိုးရိုးႏွင့္ေရးသားထားခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
အဆိုပါက်မ္းသည္ ပံုႏွိပ္ထက
ြ ္လာျခင္း မရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
(က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္၏ သုတပေဒသာစာစုမ်ား-စာ ၅၀)
ဆက္စပ္ေဆာင္းပါးမ်ားဖတ္ရန္
http://www.myanmarmuslim.net/news.php?extend.208
တုိက္ေရယာဥ္ ၁၀၃ စာအုပ္ေဒါင္းလုပ္ယူရန္

ျပည္သူ႕ လြတ္ေတာ္ ကိုယ္စားျပဳ ေကာ္မတီ၀င္ ဦးေက်ာ္မင္း

၂၀ဝ၇ ခု၊ ေမလ ၂၁ ရက္ေန႕မွာ ဒီဗြီဘီ အသံလႊင့္ ဌာန ကေန လႊင့္ထုတ္ သြားတဲ့ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ ဂုဏ္ျပဳ အစီအစဥ္
တခု ျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးသား လူ႕အခြင့္အေရး ပါတီ ဒီမိုကရက္တစ္ ပါတီ National Democratic Party for Human
Rights (NDPHR) ဝင္ တဦး လဲျဖစ္၊ ဦးေက်ာ္မင္းဟာ ျပည္သူ႕ လြတ္ေတာ္ ကိုယ္စားျပဳ ေကာ္မတီရ႕ဲ အဖြ႕ဲ ဝင္ တဦး
လဲျဖစ္၊ ဘူးသီးေတာင္ ၿမိဳ႕နယ္ အမွတ္ (၁)၊ ျပည္သူ႕ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္သူ "ဦးေက်ာ္မင္း" အေၾကာင္း
အသံလႊင္ ခ်က္ကို ျပန္လည္ ကူးယူ ေဖာ္ျပ လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္မင္း
အမွန္တရား ဆိတ္သုဥ္း ေနတဲ့ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ ကိုယ့္အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရး အတြက္ ႀကိဳးပမ္းတဲ့ သူေတြ အဖို႔
ေပးလိုက္ ရတဲ့ အရင္းအႏွီး ေတြဟာ ျပန္ေျပာ ျပမယ္ ဆိုရင္ မယံုႏိုင္ ေလာက္ေအာင္ ဘဝေတြ စုပ္ျပတ္ ကုန္တဲ့ အထိ
ေပးၾက ရတာပါ။ အဲဒီ အထဲက အျဖစ္ တခုကို ေျပာရမယ္ ဆိုရင္ ဦးေက်ာ္မင္းရဲ႕ ဘဝကို မလြမ
ဲ ေသြ မွတ္တမ္းတင္
ၾကရ ပါလိမ့္မယ္။
ဦးေက်ာ္မင္းဟာ ကိုယ့္အမ်ိဳးသားေတြ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ ခံေနရၿပီး ဒီမိုကေရစီ ဆိတ္သုဥ္း ေနတဲ့ ဘဝ

ဆိုးႀကီးက လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ႀကိဳးစား ေဆာင္႐က
ြ ္ ခဲ့တာေၾကာင့္ ေပးလိုက္ ရတဲ့ တန္ဖိုး ကေတာ့ ကိုယ့္ရ႕ဲ ဇနီး၊
သား သမီးေတြနဲ႔ အတူ ႏွစ္ရွည္ ေထာင္ဒဏ္ ျပစ္ဒဏ္ ေတြကို ခ်မွတ္ျခင္း ခံလိုက္ရတာ ပါပဲ။ အမ်ိဳးသား
လူ႕အခြင့္အေရး ပါတီ ဒီမိုကရက္တစ္ ပါတီဝင္ တဦး ျဖစ္တဲ့ ဦးေက်ာ္မင္းဟာ ျပည္သူ႕ လြတ္ေတာ္ ကိုယ္စားျပဳ
ေကာ္မတီရ႕ဲ အဖြ႕ဲ ဝင္ တဦးလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရန္ကုန္ စီးပြားေရး တကၠသိုလ္က ဘြဲ႕ရခဲ့ၿပီး ရန္ကုန္ ပညာေရး
တကၠသိုလ္ ကပါ ဘီအီးဒီဘ႕ဲြ ရခဲ့တဲ့ ဦးေက်ာ္မင္းဟာ လက္ေထာက္ ၿမိဳ႕နယ္ ပညာေရးမွဴး အလယ္တန္း
ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး စတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ တာဝန္ ေတြကို ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ပါတယ္။
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXXX
ဦးေက်ာ္မင္းဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘူးသီးေတာင္ ၿမိဳ႕နယ္ ဘူတာျပင္ ႐ြာေန လယ္ပိုင္ရွင္ အဘ ဦးဖားႀကီး

ယူအားအစၥလာမ္ နဲ႔ ေဒၚအာဆီယာ တို႔ရ႕ဲ သမီးႀကီး ေဒၚကသီဇာ ေခၚ ေဒၚသီတာနဲ႔ (၁၂၊ ၄ ၊ ၇၀) အိမ္ေထာင္
က်ခဲ့တယ္။ လက္ထပ္ ခဲ့တယ္။ သားသမီး ေျခာက္ေယာက္ ထြန္းကား ခဲ့တယ္။ ေဒၚသီတာရဲ႕ အဘိုးဟာ သာမန္
ပုဂၢိဳလ္ မဟုတ္ပါဘူး။ အစၥလာမ္ ဘာသာေရး အထြတ္အျမတ္ ကမာၻေက်ာ္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီး စိအဗူဒူဆလမ္ဟာ ႏိုင္ငံ မ်ိဳးခ်စ္
တဦး ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ရခိုင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ခ်စ္ၾကည္ေရးကို အၿမဲ လိုလားစြာ ေဆာင္႐က
ြ ္ ခဲ့တဲ့သူ တဦး ျဖစ္ပါတယ္။
လြတ္လပ္ေရး တိုက္ပဲြ မွာလဲ မဟာမိတ္ အဂၤလိပ္ ဘက္မွ ရပ္တည္ရာ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္မ်ားကို ေတာ္လွန္တဲ့ ေနရာမွာ
ေမယုနယ္မွာ ႐ြံ႕႐ြံ႕ခြ်န္ခ်ြ န္ ပါဝင္ ခဲ့တဲ့သူ တဦး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေမယုနယ္ တဝိုက္မွာ ေဒၚသီတာရဲ႕ မိသားစု
မ်ားကို ေတာ္ဝင္ မိသားစုလို႔ ကင္ပန
ြ ္း တပ္ၿပီးေတာ့ ေခၚေဝၚ ခဲ့ၾက ပါတယ္။ အဲလိုပဲ ဆက္ဆံ ခဲ့ၾက ပါတယ္။ အဲဒီ
မိသားစု ပီပီ သူ႔ရ႕ဲ ခင္ပန
ြ ္းနဲ႔ ေဒၚသီတာဟာ သူ႔ရ႕ဲ အတူတူ သားသမီး သံုးေယာက္ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေရး စိတ္ဓာတ္
ျပည့္ဝစြာနဲ႔ အင္းစိန္ ေထာင္မွာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ဘဝနဲ႔ အခုတိုင္ အက်ဥ္းက်ခံ ေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
"က်ေနာ္တို႔ စီအာပီပီ အဖြဲ႕သားခ်င္း အေနနဲ႔လဲ သူ႕အတြက္ အေတာ္ကို က်ေနာ္တို႔ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ရတာ ေပါ့ဗ်ာ။"
"ေျပာရင္ဗ်ာ သူက သူ႕သားရဲ႕ မွတ္ပံုတင္ လုပ္ဖို႔ အတြက္ ကိုသာ ရည္႐ယ

ြ ္ၿပီး လုပ္တယ္ ဆိုၿပီး စြတ
ဲ ာ ေပါ့ဗ်ာ။ သူ
အစိုးရ ဝန္ထမ္း လုပ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေျပာရရင္ က်ေနာ္တို႔ စီးပြားေရး တကၠသိုလ္ ဆိုတာ က်ေနာ္လဲ စီးပြားေရး
တကၠသိုလ္ ပါပဲ။ ဒီ က်ေနာ္တို႔ စီးပြားေရး တကၠသိုလ္ ဆိုတာ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ေပါ့ေနာ္၊ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္း

ပညာ တကၠသိုလ္ အဲဒီမွာ အက္ဖ္အာစီ ဆိုတာ ဝင္ခင

ြ ့္ကို မရဘူး။ သူတို႔ အက္ဖ္အာစီဆို စကတည္းက ျပဳတ္တာ
အဲဒီဟာ ေတြက ႐ိုး႐ိုးအက္ဖ္ဖင္ အခန္းေလးေတြ အဲလို အာရ္အိုင္တီတို႔၊ အီကိုတို႔၊ မယ္ဒီကယ္တို႔ ဆိုလို႔ ရွိရင္
က်ေနာ္တို႔ မေပးဘူးဗ်။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီ ကတည္းက ဒီ သံုးဘြ႕ဲ ေတာင္ ရခဲ့ ၿပီးၿပီပ။ဲ အခုက်မွ ဒီလို ဆိုေတာ့ ဒါ
သက္သက္ လုပ္တာ ဆိုတာ ထင္ရွားတာ ေပါ့ဗ်ာ။ ေနာက္ သူ အစိုးရ ဝန္ထမ္းလဲ သူလုပ္ ခဲ့တာေပါ့။"
"အင္း က်ေနာ္တို႔ ကေတာ့ စီးပြားေရး တကၠသိုလ္ကို အတူတူ တက္ၾက တာကိုး၊ က်ေနာ္တို႔က ေမခေဆာင္မွာ၊
တေက်ာင္းတည္း တေဆာင္တည္း၊ တတန္းတည္း အတူ တက္ခဲ့ တာကိုး၊ အဲဒီတုန္းက ထူးျခားတာ ကေတာ့
အထက္တန္း ေက်ာင္းေတြမွာ အဲဒီတုန္းက စခါစဗ်၊ ဆရာ မရွိဘူးဗ်၊ ဟို ေက်ာင္း ေဘာဂေဗဒ ဘာသာ စသင္တဲ့ အခါ
က်ေတာ့ ေဘာဂေဗဒ ဘာသာရပ္ သင္မဲ့ ဆရာ မရွိဘူး။ မရွိေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သူေရာ က်ေနာ္ေရာေပါ့၊ သက္ဆိုင္ရာ
ကိုယ့္ၿမိဳ႕နယ္ေတြမွာ ျပန္ၿပီးေတာ့ကား ေစတနာ့ ဝန္ထမ္းေပါ့၊ ေဘာဂေဗဒ ဆရာ လုပ္ရတယ္။ ကိုယ့္သက္ဆိုင္ရာ
သင္တန္း ေက်ာင္းေတြမွာ ျပန္ၿပီးေတာ့။ တကၠသိုလ္က ၿပီးတဲ့ အခါ က်ေတာ့၊ သူကေတာ့ သူရပ္႐ာြ ျပန္ေရာက္တဲ့
အခါ က်ေတာ့ သူဟာ ေက်ာင္းမွာပဲ ျပန္ၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းဆရာ ျပန္လုပ္တယ္။ သူစစ္ေတြ ေက်ာင္းမွာပဲ
ေက်ာင္းဆရာ ျပန္လုပ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ အေရးအခင္း ျဖစ္တဲ့ ထိေအာင္ ေပါ့ေနာ္။ (၁၉၈၈) မွာေတာ့ ျမန္မာ့
ဒီမိုကေရစီ အေရးအခင္းမွာ ဦးေဆာင္ ပါဝင္ လႈပ္ရွားမႈ အေပၚ သက္ဆိုင္ရာ ကေနၿပီး ႏိုင္ငံေရး လုပ္မလား၊ ဝန္ထမ္း
ဘဝမွ ႏုတ္ထက
ြ ္ မွာလား ေမးတဲ့ ေမးခြန္းေပၚ မူတည္ ၿပီးေတာ့ သူဟာ သူ႔ရ႕ဲ ခံယူခ်က္ ေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့
ႏိုင္ငံေရး ဘဝကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဝန္ထမ္း ဘဝကို စြန္႔လႊတ္ ၿပီးေတာ့ ႏုတ္ထက
ြ ္စာ တင္ခဲ့ ၿပီးေတာ့
(၁၉၈၉) ခုႏွစ္ မတ္လ (၇) ရက္ေန႔မွာ အၿပီးအပိုင္ ႏုတ္ထက
ြ ္ ခဲ့ပါတယ္။"
"ဘာသာေရး အရ အစြန္း ေရာက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ မဟုတ္ဘူး၊ က်ေနာ္ အပါအဝင္ က်ေနာ္တို႔ ဗုဒၶဘာသာ ထံုးတမ္း
စဥ္လာအရ က်ေနာ္က အလွဴအတန္း လုပ္လို႔ ရွိရင္ သူ႔ကို ဖိတ္တယ္၊ သူလဲ လာစားတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ့္
ဇနီး ဘက္ကနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ခရစ္စမတ္ ပြေ
ဲ တြ ဘာေတြ လုပ္လို႔ ရွိရင္ က်ေနာ္ သူ႔ကို ဖိတ္တယ္၊ သူ
လားစားတယ္။ သူလက္ေဆာင္ေတြ ယူလာတယ္။ သူ႕ ဘာသာေရး ေန႔ေတြ ဆိုရင္လဲ ဥပမာ အစ္ေန႔ေတြ ဘာေတြ
ရွိမွာ ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီ အခါ မ်ိဳးမွာ က်ရင္ လဲပဲ သူတို႔က က်ေနာ္တို႔ကို လာၿပီးေတာ့ ေပးတယ္၊ သူ႔ဘာသာ ကိုယ့္ဘာသာ
မ်ိဳးေတြကို သိပ္ၿပီး အဂက္စ္ ျဖစ္တဲ့ သူမ်ိဳး မဟုတ္ဘူးဗ်၊ ဖလက္ေဆးဘဲ ျဖစ္တဲ့ လူပ။ဲ "
အခ်ဳပ္ ေျပာရရင္ေတာ့ ဦးေက်ာ္မင္းဟာ ႏိုင္ငံေရး သမားတေယာက္ ပီပီ တိုင္းျပည္ကို ခ်စ္တဲ့ စိတ္နဲ႔ ယံုၾကည္ခ်က္
သႏိၷ႒ာန္ ခ်ၿပီးေတာ့ မိသားစု အခ်ိဳ႕ နဲ႔အတူ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသမား ဘဝနဲ႔ ေနထိုင္ ခဲ့ရတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ လက္ရွိလဲ
ဒီျပစ္ဒဏ္ ေတြကို က်ခံ ေနရတယ္၊ ႏွစ္ရွည္ ဒီျပစ္ဒဏ္ ေတြကို က်ခံ ေနရတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရး
သမိုင္းမွာ သမိုင္း တြင္မဲ့ သမိုင္းဝင္ အက်ဥ္းသမား ဘဝ ျဖစ္ပါတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ တင္ျပ လိုက္ရ ပါတယ္။

ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုေအာင္ထန
ြ ္း
(ကို) ေအာင္ထန
ြ ္းရဲ႕ "၈၈ ႏွစ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈ သမိုင္း" စာအုပ္မွ စာေရးသူ
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္"ကိုေအာင္ထန
ြ ္း" ကိုယ္ေရးအက်ဥ္းကို ျပန္လည္ ကူးယူ
ေဖာ္ျပလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၆၇ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ရန္ကုန္ စက္မႈ တကၠသိုလ္
ပၪၥမႏွစ္ (လွ်ပ္စစ္ - အင္ဂ်င္နီယာ) ေက်ာင္းသား အျဖစ္ သင္ၾကားေနဆဲ
ျဖစ္သည္။ ၁၉၈၇ မဆလ အစိုးရမွ ေငြစကၠဴမ်ား တရားမဝင္ေၾကာင္း
ေၾကညာမႈေၾကာင့္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈမ်ားမွ စတင္ကာ
ေတာက္ေလွ်ာက္ ပါဝင္ခဲ့သည္။
ရန္ကုန္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢမွ ေခါင္းေဆာင္ တဦး

ျဖစ္သည္။ ၁၉၈၈-၈၉ ခုႏွစ္ တေလွ်ာက္လံုးတြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ေက်ာင္းသား
လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ပါဝင္ခဲ့သည္။
၁၉၉၀ ဧၿပီလ အတြင္း ဗကသမ်ား အဖြ႕ဲ ခ်ဳပ္ (ေအာက္ ဗမာျပည္) ကို

ဖြ႕ဲ စည္းခဲ့ရာတြင္ ဗဟို အလုပ္ အမႈေဆာင္ အဖြ႕ဲ အတြင္းေရးမွဴး အဖြ႕ဲ ဝင္ အျဖစ္
ပါဝင္ ေဆာင္႐က
ြ ္ခ႕ဲ သည္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္၊ မႏၱေလးတြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ
ကိုေအာင္ထန
ြ ္း
ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ား အဖြ႕ဲ ခ်ဳပ္ ညီလာခံ၌ ဗဟို အလုပ္
အမႈေဆာင္ အဖြ႕ဲ အတြင္းေရးမွဴး အဖြ႕ဲ ဝင္ အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္း
ခံခဲ့ရသည္။ ညီလာခံမွ ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ ရက္ ၃၀ အတြင္း လႊတ္ေတာ္
ေခၚယူႏိုင္ေရး အတြက္ အမ်ိဳးသား ဒီမို ကေရစီ အဖြ႕ဲ ခ်ဳပ္အား ဝိုင္းရံ ကူညီရန္
ဟူေသာ အခ်က္အား အဓိက အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ၾကသူမ်ားတြင္
ပါဝင္သည္။...

"တေခတ္တခါက ပရိသတ္မ်ား အၾကား ေရပန္းစားခဲ့သူ သ႐ုပ္ေဆာင္ မင္းသား ေ႐ႊဘ"
ေမြးသကၠရာဇ္ --- > ၃၀၊ ၃၊ ၁၉၂၈

အမည္ရင္း ---> ေအးၾကည္
ႏို္င္ငံ ---> ျမန္မာ
မိဘအမည္ ----> ပန္းခ်ီဆရာႀကီး ဦးေအာင္ျမတ္ + ေဒၚကြမ္း
ေမြးဖြားရာ ေဒသ --> ပုသိမ္ၿမိဳ႕
ကိုးကြယ္မႈ ---> အစၥလာမ္ ဘာသာ
ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားမႈ---> ႏိုင္ငံေက်ာ္ ျပည္သူခ်စ္ေသာ ရုပ္ရွင္သရုပ္ေဆာင္
* ေရႊဘ ခံေနရတုန္းေတာ့တ႐ံုလံုးဟာ
အသာတိတ္ဆိတ္
မ်က္ရည္ က်ိတ္လည္
ရင္ေမာတယ္….တဲ့။* ေရႊဘ ျပန္ထလာမွေရႊဘေဟ့ ေရႊဘ
ဒါမွ တို႔လူ
ဂုဏ္ယူမဆံုး
အံုးအံုးကြၽက္ကၽြ က္
လက္ခုပ္ေျဖာင္းေျဖာင္း
မေညာင္းတမ္း တီးတယ္။* ပရိသတ္နဲ႔ ေရႊဘေရႊဘနဲ႔ ပရိသတ္
ေပါင္းစပ္ၾကည့္ေတာ့
နတ္ဖက္တဲ့အတြဲ
လိုက္လည္းလိုက္ပါ႔
ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္သမိုင္းဝယ္……။
(ကိုေပါ ရဲ႕ကဗ်ာ)
ယေန႔ေခတ္ လူငယ္မ်ား ေ႐ႊဘကို သိမီလိုက္ၾကလိမ့္ မဟုတ္ေပ။ အသက္ ေလးဆယ္ဝန္းက်င္

လူလတ္ပိုင္းေလာက္သာ တေခတ္ တစ္ခါက ပရိသတ္မ်ား အၾကား လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေသာ ေ႐ႊဘကို
သိရွိၾကေပလိမ့္မည္။ ေ႐ႊဘကို ေတာေရာၿမိဳ႕ပါ ပရိသတ္ အမ်ားစုက လက္ခံၾကသည္။ ေက်းလက္ေဒသ အခ်ိဳ႕၌
ဆိုလ်င္ ႐ုပ္ရွင္ ဇာတ္လမ္းအရ ေ႐ႊဘ အညႇဥ္းဆဲ ခံေနရလွ်င္ပင္ ပိတ္ကားကို ခဲျဖင့္ ေပါက္သည္ အထိ
ၾကံဳေတြ႕ၾကရသည္။ ဇာတ္ကားေပါင္း မ်ားစြာ ႐ိုက္ကူး ခဲ့ေသာ္လည္း ေ႐ႊဘ အကယ္ဒမီ မရခဲ့ပါ။ သို႔ေသာ္ ေ႐ႊဘသည္

ႏွစ္ေပါင္း အတန္ၾကာ ပရိသတ္ အသည္းစြဲ ျဖစ္ခဲ့၏။ ေက်းလက္ေတာ႐ြာ အခ်ိဳ႕၌ ယေန႔တိုင္ ေ႐ႊဘ အေၾကာင္းကို
ၿမိန္ေရယွက္ေရ ေျပာဆို ေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။
ေ႐ႊဘ ဟူသည္
၁၉၄၄ ခုႏႇစ္တင
ြ ္ ပဲေရာ့ ႐ုပ္ရွင္ ကုမၸဏီမႇ ဒါ႐ိုက္တာ ေဖႀကိဳင္က သတၲိ ဗ်တၲိ အမည္ရွိ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား ႐ိုက္ကူးရန္
စီစဥ္သည္ ေခါင္းေဆာင္ မင္းသား အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ထားသူမွာ မင္းသား ေက်ာ္ေ႐ႊ (ေနာင္ ေက်ာ္ေဆြဟု အမည္
ေျပာင္းလဲခဲ့သူ) ျဖစ္သည္။ ဇာတ္လမ္းအရ မင္းသား ေက်ာ္ေ႐ႊသည္ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ စီးကာ ေစာ္ဘာြ းႀကီးကုန္း
ေတာင္ကုန္းထက္မွ ခုန္ခ်ရမည့္ အခန္း ပါရွိသည္။ ဒါ႐ိုက္တာ ေဖႀကိဳင္က ဤအခန္းကို လူစားမထိုးဘဲ မင္းသား
ေက်ာ္ေ႐ႊ ကိုယ္တိုင္ သ႐ုပ္ေဆာင္ရန္ ေျပာဆိုသည္။သို႔ေသာ္ ေက်ာ္ေ႐ႊက ျငင္းပယ္၏။ သူ႔အေနျဖင့္ လူစားထိုး
႐ိုက္ကူးရန္သာ ဆႏၵရွိခဲ့သည္။ေနာက္ဆံုး ဒါ႐ိုက္တာႏွင့္ သ႐ုပ္ေဆာင္ မင္းသား အၾကား အေခ်အတင္ အျငင္းအခံု
ျဖစ္ၾကကာ အစီအစဥ္ ပ်က္သာြ းသည္။ ဒါ႐ိုက္တာ ေဖႀကိဳင္က မင္းသား ေက်ာ္ေ႐ႊအား "မလုပ္ႏိုင္ရင္ ထြက္သာြ း၊
မင္းမရွိလည္း မင္းရဲ႕ အဘ လာလိမ့္မယ္" ဟူ၍ ရင့္ရင့္သီးသီး ေျပာဆိုခဲ့သည္ ဆိုပါသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ဒါ႐ိုက္တာ
ေဖႀကိဳင္က သ႐ုပ္ေဆာင္ မင္းသားသစ္ အပူတျပင္း ရွာေဖြရေတာ့သည္။ ေနာက္ဆံုး ေရေက်ာ္ လမ္း ၅၀ တြင္
သံျဖဴလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေနေသာ ေအးၾကည္ ဆိုသူ လူငယ္ကေလးကို သြားေတြ႕ၾကသည္။ ေအးၾကည္သည္
ဒါ႐ိုက္တာ ဆရာခန္႔၏ လက္နက္ပုန္း အသံတိတ္ ဇာတ္ကားတြင္ ဇာတ္ရံ အျဖစ္ ပါဝင္ သ႐ုပ္ေဆာင္ ခဲ့ဖူးသည္ ဆို၏။
ေနာက္ဆံုး ဒါ႐ိုက္တာ ပဲေရာ့ေဖႀကိဳင္ ေျပာသည့္ ေက်ာ္ေ႐ႊ မရွိလွ်င္ ေက်ာ္ေ႐ႊ၏ အဘ လာလိမ့္မည္ ဟူေသာ စကား
အရပင္ လူငယ္ကေလးမွာ ေ႐ႊဘ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
စတန္႔မင္းသား
ေမာင္ေအးၾကည္ကို ေ႐ႊဘ အမည္ျဖင့္ ေ႐ြးခ်ယ္ လိုက္ၿပီးေနာက္ သတိၲဗ်တၲိ ဇာတ္ကားကို ျပန္လည္ ႐ိုက္ကူးသည္။

ေ႐ႊဘသည္ ဤပြဦ
ဲ းထြက္ ဇာတ္ကား၌ပင္ မင္းသား ေက်ာ္ေ႐ႊ ျငင္းပယ္ခဲ့ေသာ ေစာ္ဘာြ းႀကီးကုန္းထက္မွ
ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ျဖင့္ ခုန္ခ်ေသာ အခန္းကို စတင္ ႐ိုက္ကူးခဲ့သည္။ လူစား မထိုးေသာ စတန္႔မင္းသား အျဖစ္
ကိုယ္တိုင္ ႐ိုက္ကူးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤဇာတ္ကားတြင္ ဇာတ္လမ္း အရ လူေရာ ေမာ္ေတာ္ ဆိုင္ကယ္ပါ
ေတာင္ကုန္းထက္မွ ျပဳတ္က်လာသည့္ အခန္း ႐ိုက္ကူးရရာ ေ႐ႊဘမႇာ အက်မေကာင္းဘဲ ခါးက်ိဳး သြားခဲ့သည္။
သတၲိဗ်တၲိ ႐ုပ္ရွင္ ဇာတ္ကား ႐ံုတင္ခ်ိန္တင
ြ ္ ေ႐ႊဘမွာ ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီး၌ အတြင္းလူနာ အျဖစ္ ကုသ ခံေနရဆဲ
ျဖစ္သည္။ မည္သို႔ ဆိုေစကာမူ သတိၲ ဗ်တၲိသည္ ေ႐ႊဘအား ႐ုပ္ရွင္မင္းသား တဦး အျဖစ္ ပရိသတ္က အသိအမွတ္
ျပဳလိုက္ေသာ ဇာတ္ကားပင္ ျဖစ္သည္။
စြန္႔စားလိုသူ လူငယ္တဦး
ေ႐ႊဘကို ပုသိမ္ၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕ပတ္လမ္း၌ ပန္းခ်ီ ဆရာႀကီး ဦးေအာင္ျမတ္ႏွင့္ ေဒၚကြမ္းတို႔က ၃၀ မတ္ ၁၉၂၈ တြင္
ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ေမြး ခ်င္းေလးဦး အနက္ အငယ္ဆံုး ျဖစ္၏။ အမည္ရင္း ေအးၾကည္ ျဖစ္ၿပီး အတန္းပညာကို
အလယ္တန္း အထိသာ သင္ယူ ခဲ့ဖူးသည္။ ေအးၾကည္က ေရကူး၊ လက္ေဝွ႔ထိုး၊ ဒိုင္ဗင္ထိုး၊ ျမင္းစီး စသည့္
အၾကမ္းအရမ္း ကစားနည္းမ်ားကို ႏွစ္သက္သည္။ ငယ္စဥ္ကပင္ ႐ုပ္ရႇင္ဘက္၌ ဝါသနာ ပါသျဖင့္ အသက္ ၁၇ ႏွစ္တင
ြ ္
ရန္ကုန္သို႔ တေယာက္တည္း ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တင
ြ ္ ေရေက်ာ္လမ္း ၅၀ ရွိ ဦးေလးအိမ္၌ တည္းခို
ေနထိုင္သည္။ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္း အျဖစ္ သံျဖဴဆရာ အလုပ္ လုပ္ရသည္။ တဖက္မွလည္း လက္ေဝွ႔ေက်ာ္
က်ားဘညိမ္းထံ လက္ေဝွ႔ပညာ သင္ယူ ေလ့လာ၏။ေအးၾကည္ အသက္ ၁၇ ႏႇစ္ အ႐ြယ္၌ပင္ ႐ုပ္ရွင္ေလာကသို႔ စတင္
ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ဒါ႐ိုက္တာ ဆရာခန္႔၏ လက္နက္ပုန္း အသံတိတ္ ဇာတ္ကားတြင္ ဇာတ္ရံ အျဖစ္ ပါဝင္ ခဲ့ရျခင္း
ျဖစ္သည္။ သတိၲဗ်တၲိတင
ြ ္ ေ႐ႊဘ အျဖစ္ နာမည္ ရလာၿပီးေနာက္ ပဲေရာ့ ႐ုပ္ရွင္ ကုမၸဏီမွ ႐ုပ္ရွင္ ဇာတ္ကားမ်ား
အမ်ားအျပား ထြက္ေပၚ လာခဲ့သည္။

ေ႐ႊဘ၏ ဇာတ္ကားမ်ား
ပဲေရာ့႐ုပ္ရွင္မႇ ေရာင္နီ၊ မိုက္ရဲ မိုက္ခ၊ဲ မယားဆိုးလင္၊ ဒီလံုး၊ ငမိုး၊ လူငယ္႐ုပ္ရွင္မွ မင္းေသြး၊ ရန္ကုန္ ႐ုပ္ရွင္မွ အံု႔ပုန္း
ေလာက စသည့္ ဇာတ္ကားမ်ား ႐ိုက္ကူးခဲ့ရာ ေ႐ႊဘကို ႐ုပ္ရွင္ ကုမၸဏီ အမ်ားစုက အလုအယက္
ငႇားရမ္းၾကေတာ့သည္။ သို႔ျဖင့္ နယ္ျခားမိုက္ခ၊ဲ တယူသန္၊ ဝရမ္းညီေနာင္၊ ရန္ကုန္သူခိုး၊ ဂမုန္း ဘီလူး၊ ရန္ျက
ြ င္း ရန္စ၊
စံုေထာက္ႏွင့္ မိုးေမွာင္၊ သူပုန္မင္းသား၊ ႐ူပမာလာ၊ ေရွးေရစက္၊ လူမိုက္လမ္းဆံုး၊ ခ်စ္ရင္ေသြး စသည့္ ဇာတ္ကားမ်ား
႐ိုက္ကူး ျဖစ္ခဲ့သည္။ သူပုန္မင္းသား ဇာတ္ကားတြင္ ႏွစ္ကိုယခ
္ ၍
ဲြ ထူးျခားစြာ သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့၏။ ထို႔ေနာက္
လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေသာ မင္းသား ေ႐ႊဘသည္ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ ဝန္းက်င္တင
ြ ္ ေခတၲ တိမ္ျမဳပ္ သြား၏။
ေ႐ႊဘ၏ စြန္႔စားခန္းမ်ား
ေ႐ႊဘသည္ ပြဦ
ဲ းထြက္ သတိၲ ဗ်တၲိ ဇာတ္ကား၌ပင္ ႀကိဳးျဖင့္ ေအာက္သို႔ ေလ်ာခ် ဆင္းခန္း ႐ိုက္ကူးစဥ္ လက္ဖဝါးမ်ား
ပြန္းပဲ့ စုတ္ျပတ္ သြားခဲ့သည္။ တေခတ္ တခါက ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေသာ စတန္႔မင္းသားမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ ေက်ာ္ဟိုး၊
ခ်စ္ေ႐ႊ၊ ေက်ာ္ၫန
ြ ္႔၊ တင္ေငြ၊ တင္ေဖတို႔ ကဲ့သို႔ အနစ္နာခံ စြန္႔စားလိုသူ သ႐ုပ္ေဆာင္ တဦး ေပၚထြက္လာသည့္
အတြက္ ပရိသတ္ အမ်ားက ဝမ္းပန္းတသာ ႀကိဳဆို ခဲ့ၾကသည္။ ဒါ႐ိုက္တာ ဆရာ ေ႐ႊ၏ ေရာင္နီ ဇာတ္ကားတြင္
ေ႐ႊဘသည္ တိုးေၾကာင္ကေလး ဘူတာ အနီး၌ ရထား ေခါင္မိုးထက္မွ တပတ္က်ြ မ္း ထိုးၿပီး ေရကန္တင
ြ ္းသို႔ ဒိုင္ဗင္
ထိုးခ်ခန္းကို သ႐ုပ္ေဆာင္ ျပခဲ့သည္။ဒါ႐ိုက္တာ ဦးစိန္ဝင္း၏ ရန္ကုန္သူခိုး ဇာတ္ကားတြင္လည္း ေ႐ႊဘသည္
ဂ်စ္ကားကို လီဗာကုန္နင္းလ်က္ ေရေက်ာ္ကုန္းထက္သို႔ အရွိန္ျပင္းစြာ ေမာင္းတက္ပံုကို ႐ိုက္ကူး
ျပသခဲ့သည္။မင္းအာဏာ ဇာတ္ကားကို ပ်ဥ္းမနား၌ ႐ိုက္ကူးစဥ္ကလည္း ေပ ၂၀ဝ ေက်ာ္ နက္ေသာ ေခ်ာက္ကမ္းပါး
ေအာက္ရွိ ေရျပင္ထက္သို႔ လူေရာျမင္းပါ ျပဳတ္က်ခန္းကို ႀကိဳတင္ ေလ့က်င့္မႈ မရွိဘဲ ႐ိုက္ကူးခဲ့သည္။ ယင္းသို႔
႐ိုက္ကူးစဥ္ ျမင္းႀကီးမွာ ေရျပင္ႏွင့္ ႐ိုက္မိၿပီး ေသဆံုး သြားခဲ့သည္။ ေ႐ႊဘသာလ်င္ ဒဏ္ရာ အနည္းငယ္ ရရွိၿပီး
အႏၩရာယ္ မရွိ ျဖစ္ခဲ့သည္။ နယူးဘားမား ဖလင္မွ လင္းဆြဲ ဇာတ္ကားတြင္ ေ႐ႊဘႏွင့္ လူၾကမ္း စိုးတင့္တို႔ ငမိုးရိပ္
တံတားေပၚမွ အၿပိဳင္အဆိုင္ ကြ်မ္းထိုးေသာ အခန္းကို ႐ိုက္ကူးၾကရသည္။ ယခု ေခတ္ကဲ့သို႔ ဂ်ီအက္စ္အမ္ဖုန္းမ်ား၊
Walkie Talkie မ်ား မေပၚေသး သျဖင့္ ေျမျပင္ ႐ုပ္ရွင္႐ိုက္ အဖြ႕ဲ ႏွင့္ သ႐ုပ္ေဆာင္ ေ႐ႊဘတို႔ ေျခဟန္ လက္ဟန္ျဖင့္
လည္းေကာင္း၊ ခဲလံုးကေလးမ်ား ေရထဲ ပစ္ခ်၍ လည္းေကာင္း အမႇတ္ အသားျပဳ ဆက္သယ
ြ ္ၾကရသည္။ အခ်က္ျပၿပီး
စတင္ ႐ိုက္ကူးစဥ္ ေ႐ႊဘႏွင့္ လူၾကမ္း စိုးတင့္တို႔ ငမိုးရိပ္ေခ်ာင္းတြင္းသို႔ ဒိုင္ဗင္ ထိုးခ်လိုက္ရာ စိုးတင့္မွာ ဇက္ႏွင့္က်ၿပီး
အသက္ဆံုး႐ံႈး ခဲ့ရသည္။ဒါ႐ိုက္တာ တင္ၫြန္႔၏ ေျမႀကီးႏွင့္ ေ႐ႊထီး ဇာတ္ကား ႐ိုက္ကူးစဥ္ကလည္း လူၾကမ္း
ေက်ာ္ေဇာႀကီး ကိုင္ေဆာင္ေသာ ဓားရွည္၏ ဓားဦးသည္ ေ႐ႊဘ၏ ညာဘက္ မ်က္လံုးႏွင့္ ထိုးမိသာြ းရာ မ်က္လံုး
ျပဳတ္ထက
ြ ္ သြားခဲ့သည္။ ေ႐ႊဘသည္ ညာဘက္ မ်က္လံုးအား လက္ျဖင့္ ရဲဝံ့စာြ ျပန္ထိုးသြင္း လိုက္ၿပီးေနာက္ ကေလာ
ေဆး႐ံု၌ တလၾကာ ေဆးဝါးကုသမႈ ခံယူခဲ့ရသည္။ ယင္းေနာက္ပိုင္းတြင္ ညာဘက္ မ်က္လံုးမွာ ေကာင္းစြာ
မျမင္ရေတာ့ သျဖင့္ ႐ုပ္ရွင္ေလာကမႇ ေခတၲ အနားယူ ခဲ့ရသည္။
ေ႐ႊဘ ျပန္လာၿပီ
၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ေက်ာ္ ကာလမွ စ၍ သံုးႏႇစ္ၾကာ တိမ္ျမဳပ္ သြားရာမွ ေ႐ႊဘ ဒုတိယအႀကိမ္ ျပန္ေပၚ လာျပန္သည္။
၁၉၆၃ ခုႏွစ္တင
ြ ္ သမၼတ ႐ုပ္ရွင္ေခၚ ကိုယ္ပိုင္ ႐ုပ္ရွင္ ကုမၸဏီကို တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ေတာကဖိုးတုတ္ ဇာတ္ကား
႐ိုက္ကူးသည္။ ထို႔ျပင္ သမၼတ လူၾကမ္း အဖြ႕ဲ ကိုလည္း တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ႐ုပ္ရွင္ ဇာတ္ကားမ်ား
အဆက္မျပတ္ ေပၚထြက္ လာခဲ့သည္။ ေငြရန္သူ၊ ယမ္းေငြ႕၊ ေငြမင္းေငြခ်င္း၊ ေဟမာၿမိဳင္၊ သံေယာဇဥ္၊
ဘုန္းေမာင္တေယာက္တည္း၊ ရွိန္းဆာယာ၊ ရန္သူ႔ရင္ေသြး၊ ေသြးဆိုး၊ ေတာပုန္းႀကီးစံဖ၊ဲ ဝရမ္းေျပး ဖိုးသိန္း၊
ဘာလဲအခ်စ္၊ လူမိုက္ အလိုရွိသည္၊ လက္ကိုင္တုတ္၊ ရွင့္သား၊ က်ားစိတ္က်ားမာန္ စသျဖင့္ ျဖစ္ပါသည္။ေ႐ႊဘသည္
တခ်ိန္က တြဖ
ဲ က္ နာမည္ႀကီး ခဲ့ေသာ တင္ၫြန္႔၊ ရဲေဘာ္ သက္ရွည္တို႔ႏွင့္ ျပန္တက
ဲြ ာ ၁၉၇၈ခု ႏွစ္တင
ြ ္ ေသြးမွာ
သတၲိရွိေသာေၾကာင့္ ဇာတ္ကား ႐ိုက္ကူး ျပသခဲ့သည္။ ေ႐ႊဘကို ပရိသတ္မ်ား ေရွးကကဲ့သို႔ပင္ တခဲနက္ အားေပး

ခဲ့ၾကသည္။
ေနာက္ဆံုးဇာတ္ကား
ေ႐ႊဘသည္ ဒါ႐ိုက္တာ ေမာင္မိုးျမင့္ (ရဲေဘာ္သက္ရွည္) ႐ိုက္ကူးေသာ မခ်စ္လည္းျပံဳး ခ်စ္လည္းျပံဳး ဇာတ္ကားႏွင့္

မိမိပိုင္ သမၼတ ႐ုပ္ရွင္မွ ႐ိုက္ကူးသည့္ ငမန္းစြယ္ႏႇင့္ ကြ်န္းသႏၩာ ဇာတ္ကားမ်ားတြင္ ေနာက္ဆံုး ပါဝင္
သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ငမန္းစြယ္ႏွင့္ ကြ်န္းသႏၩာမွာ ေက်ာ္ေဆြ၊ ေ႐ႊဘ အတြ၏
ဲ အမႇတ္တရ ေနာက္ဆံုး ဇာတ္ကားဟု
ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ေ႐ႊဘ ျပဇာတ္ေလာကသို႔ ကူးေျပာင္းသြားသည္။ ျပဇာတ္ေလာက ေရာက္ေတာ့လည္း
ေတာေရာ ၿမိဳ႕ပါ အားေပး ခဲ့ၾကျပန္သည္။ ျပဇာတ္ထမ
ဲ ွ ကိုေ႐ႊႏွင့္ ႏႇင္းေမတို႔၏ အခ်စ္ဇာတ္လမ္းသည္ ပြၾဲ ကည့္
ပရိသတ္ကို ဖမ္းစားႏိုင္ခဲ့၏။
ဘဝနိဂံုး
ေ႐ႊဘ ျပဇာတ္ကရင္း ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ႏွစ္ဦး ကာလတြင္ က်န္းမာေရး ဆိုး႐ြားလာ သျဖင့္ ျပဇာတ္ေလာကမွ အနားယူ
လိုက္ရသည္။ ထို႔ေနာက္ ၁ ဒီဇင္ဘာ ၁၉၈၈ တြင္ ေ႐ႊဘ ကြယ္လန
ြ ္ သြားပါသည္။ တိုင္းျပည္ မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္ေနဆဲ
ကာလမို႔ ေ႐ႊဘ၏ ဈာပနကို သူခ်စ္ေသာ ပရိသတ္မ်ားပင္ မသိလိုက္ၾကေပ။ ေ႐ႊဘႏႇင့္ ဇနီးျဖစ္သူ ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီး
သင္းသင္းလဲ့တို႔မွ သားသမီး ကိုးဦး ထြန္းကားခဲ့သည္။ သက္စန
ြ ္႔ဆံဖ်ား သ႐ုပ္ေဆာင္ရသည့္ စတန္႔ခန္းမ်ားတြင္ လူစား
မထိုးဘဲ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့သူ ေ႐ႊဘ အေၾကာင္းကို ယေန႔တိုင္ ေျပာဆို ေနၾကရဆဲ ျဖစ္ပါသည္။
တင္ႏိုင္တိုး
က်မ္းကိုး။
(၁) ျမန္မာ့ ႐ုပ္ရွင္ေလာကမွ ၿပိဳင္စံရွားတဲ့ စတန္႔ မင္းသားႀကီး၊ (မိုးျမင့္ေမာင္) ထူးဆန္းေထြလာ ျပည္ျမန္မာ အမွတ္
(၂)။
(၂) ျမန္မာ့စယ
ြ ္စံုက်မ္း အႏွစ္ခ်ဳပ္ ၁၉၈၉။
(၃) အထင္ရွားဆံုး အေက်ာ္ၾကားဆံုးႏွင့္ ပရိသတ္ အင္အား အမ်ားဆံုး မင္းသားမ်ား၊ (မိုးျမင့္ဦး) မိုးဂ်ာနယ္ ၁၉၉၅ ေမ။
ျမန္မာ၀ီကီနဲ႔ Weekly Eleven News Journal - Vol. 4, No. 29, စာမ်က္ႏွာ ၂၃ မွာ ေဖာ္ျပပါရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ထူးတို႔၏
ဘဝတေကြ႕ က႑မွာ ေဖာ္ျပပါရွိတဲ့ တင္ႏိုင္တိုးရဲ႕ "တေခတ္တခါက ပရိသတ္မ်ား အၾကား ေရပန္းစားခဲ့သူ
သ႐ုပ္ေဆာင္ မင္းသား ေ႐ႊဘ" အေၾကာင္းကို ျပန္လည္ ကူးယူ ေဖာ္ျပလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

နာမည္ေက်ာ္အဆိုေတာ္ခ်စ္ေကာင္း
အမည္ရင္း ခင္ေမာင္ညန
ြ ္႔
ေမြးရာဇာတိ မႏၲေလးၿမိဳ႕
ပညာအရည္အခ်င္း ဆယ္တန္း
အလုပ္အကိုင္ ေတးသံရွင္၊သရုပ္ေဆာင္
ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ အစၥလာမ္
ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားမႈ ေကာ္ဖီခါးခါး ေတးစီးရီး
အႏုပညာအသိုင္းအ၀န္းႏွင့္ ရင္ႏွီးသူမ်ားက ဗိုလ္ခ်စ္ ဟုေခၚေသာ အဆိုေတာ္ ခ်စ္ေကာင္းသည္ ၁၉၈၀ ေက်ာ္
ကာလမ်ား ကတည္းက ေတးေရး ၀င္းမင္းေထြး၏ ေကာ္ဖီခါးခါး ေတးစီးရီးျဖင့္ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
ထိုအခ်ိန္က လက္ဘက္ရည္ဆိုင္မ်ားတြင္ ေကာ္ဖီခါးခါးမွာလ်င္ပင္ ခ်စ္ေကာင္းတစ္ခက
ြ ္ဟု မွာၾကသည္အထိ
ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိခဲ့သည္။
ခ်စ္ေကာင္း(ေခၚ) ခင္ေမာင္ညန
ြ ္႔သည္ မႏၲေလးၿမိဳ႕၌ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ငယ္စဥ္ကပင္ ဖခင္ေသဆံုးခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္
ရန္ကုန္သို႔ မိသားစုႏွင့္ အတူေျပာင္းေရႊ႕လာခဲ့သည္။ လမ္း(၅၀)တြင္ ေနထိုင္ၿပီး အ.ထ.က(၂)ဗိုလ္တေထာင္ တြင္
ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ဆယ္တန္းတြင္ ေႏြရာသီ ဘင္ခရာသင္တန္းကို အ.ထ.က(၄)ဗိုလ္တေထာင္ေက်ာင္း၌
တက္ေရာက္ၿပီး ေက်ာင္းဆင္းပြ၌
ဲ သီခ်င္းဆိုခဲ့ရာမွ ဂီတနယ္ပယ္ထသ
ဲ ို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ (မွတ္မိပါေသးသည္။
ေက်ာင္းဆင္းပြ၌
ဲ သီဆိုေသာသီခ်င္းမွာ ကိုအံ့ႀကီး၏ သီခ်င္းျဖစ္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ သူ၏အသံကို
အံ့ၾသရေပသည္။ ထိုအခ်ိန္ကတည္းက ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားက သူကို အားေပးခဲ့ေပသည္။ )
ပထမဆံုး သီခ်င္းစီးရီး ထုတ္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ေသာ္လည္း လူလိမ္ခံရ၍ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ ၁၉၈၆-ခုႏွစ္ ႏွစ္စတြင္

သီခ်င္းေရး ၀င္းမင္းေထြး၏ ေတးသြားမ်ားျဖင့္ ေကာ္ဖီခါးခါး အေခြ စတင္ထက
ြ ္ရွိၿပီး ေအာင္ျမင္မႈကို ရရွိခဲ့ေပသည္။
ေကာ္ဖီခါးခါးအေခြသည္ ေကာ္ပီသီခ်င္းမ်ား ျဖစ္သည္။ ကိုယ္ပိုင္သံစဥ္ သီခ်င္းမ်ားကိုလည္း သီဆိုေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။
ေက်ာ္ဟိန္း သီဆိုေသာ `တစ္ေယာက္ထည္းလား´အေခြကို ျပန္ဆိုေသာအခါတြင္လည္း ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ Hip-Hop
အဆိုေတာ္ စိုင္းစိုင္းခမ္းလိႈင္ႏွင့္ တြဖ
ဲ က္သီဆိုမႈတင
ြ ္လည္း လူငယ္မ်ားၾကားတြင္ ဦးခ်စ္ေကာင္း အမည္ျဖင့္
ေအာင္ျမင္မႈရရွိခဲ့သည္။ ေကာ္ပီသီခ်င္းမ်ား၊ ကိုယ္ပိုင္သံစဥ္မ်ား၊ ျပန္ဆိုသီခ်င္းမ်ား၊ ဟစ္ေဟာ့သီခ်င္မ်ားႏွင့္
တြဖ
ဲ က္သီဆိုႏိုင္ေသာ ပါရမီရွင္ အဆိုေက်ာ္တစ္ဦး ျဖစ္ေပသည္။ ခ်စ္ေကာင္း၏ သီဆိုမႈစတိုင္သည္
တျခားအဆိုေတာ္မ်ား၏ စတိုင္ကို အတုမခိုးဘဲ ကိုယ္ပိုင္စတိုင္ႏွင့္ သီဆိုခဲ့သည့္အတြက္ ထူးျခားမႈ ရွိေပသည္။
ဘ၀င္ျမင္ၿပီး မာနႀကီးမႈ မရွိပါ။ ယခုအခါ သူ၏မ်ဳိးဆက္ျဖစ္ေသာ သမီးေလးကလည္း `အိမ့္ခ်စ္´ဟူေသာအမည္ျဖင့္

အဆိုေတာ္တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာေပသည္။


Myanmar Muslim Ebook

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Myanmar Muslim Ebook

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ဂုဏ္ယူဖယ

ြ ္ရာ ဒို႔ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ၾကီးမ်ား Page- 1 -

1 ဗ်တ္ဝိ ႏွင့္ ဗ်တၱ 5

4 "ျမန္မာစာေပျဖင့္ အစၥလာမ္ကို ပထမဆံုးတင္ျပခဲ့ေသာ ေက်းဇူး႐ွင္စာဆိုေတာ္ႀကီး" 10

5 ဦးပိန္တံတား တည္ေဆာက္သူ - အမရပူရၿမိဳ႕ စာေရးဦးပိန္ 23

တေထာင့့္တညပံုျပင္မ်ားကို စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သူ ေဒါက္တာ ရွိတ္ အဗၺဒူရာမန္ (ေခၚ)

7 ပဥၥရူပံ ဦးခ ( ၁၈၈၅-၁၉၆၀ ) 33

8 ပါဠိ ပါေမာကၡဆရာႀကီး အဟ္မဒ္ကာစင္မ္ (B.A., B.Es.) 36

9 ကာတြန္းဆရာၾကီး ဦးဘကေလး (ေရႊတေလး)(၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၈၉၃ - ၅ ဇြန္ ၁၉၄၅) 37

10 ဒဂုဏ္ပ ဦးဘတင္ [၁၈၉၄ - ၁၉၆၁] 42

11 အာဇာနည္ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ၾကီး (အဗၺဒူလ္)ဦးရာဇတ္ 44

14 ဟာဂ်ီမ ပ်ဥ္းမနားေဒၚပု (လူမႈ ထူးခြၽန္ ပထမဆင့္) 58

16 သံအမတ္ၾကီး မဟာသေရစည္သူ ဦးေဖခင္ (ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ ပထမ အဆင့္) 63

18 ဆရာခ်ယ္။ နိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ဘဲ႔ြ (ပထမဆင့္) 72

ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား (MMSY 3နွစ္ ေျမာက္ အမွတ္တရ)

20 ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ လက္ေ၀ွ႔အေက်ာ္အေမာ္ က်ားဘညိမ္း 83

21 စာေရးဆရာခ်စ္ညိဳ(ခ) ဦးဘသိန္း (က်ားဘညိမ္း၏ညီ) 94

22 သီရိပ်ံခ်ီ အလ္ဟာဂ်္ ေမာင္လာနာ ဃာဇီ မုဟမၼဒ္ ဟာရွင္မ္ 95

23 ၀မ္းအုိ၀မ္း ေက်ာ္၀င္းေမာင္ 100

24 ဆရာဝန္ၾကီး ဝဏၰေက်ာ္ထင္ ေဒါက္တာဦးဘခက္ 104

25 ကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္ ပထမဦးဆံုး ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ေဒါက္တာတင္ေမာင္ 105

26 ဗံုတီးဆရာ အဗၺဒူလာ 106

27 ပန္းခ်ီဆရာ၊ ကာတြန္းဆရာ၊ စာေရးဆရာကံခၽြန္ 107

31 "တေခတ္တခါက ပရိသတ္မ်ား အၾကား ေရပန္းစားခဲ့သူ သ႐ုပ္ေဆာင္ မင္းသား ေ႐ႊဘ" 126

ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား (MMSY 3နွစ္ ေျမာက္ အမွတ္တရ)

ဒီစာအုပ္ေလးျဖစ္ေပၚလာပံုက ေတာ့ ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား(MMSY) ရဲ႕ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေသာ

MMSY သည္ Social Networking Site ျဖစ္သည္။

"အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြဆိုတာ သေဘာထားေပ်ာ့ေပ်ာင္းျပီး ျငိမ္းခ်မ္းစြာနဲ႔ စုစည္းညီညတ

ဘေလာ့ဂ္မ်ား၊ ဖိုရမ္မ်ား ေရးျခင္း တင္ျခင္း

မည္သူမဆို မိမိစိတ္ၾကိဳက္အေၾကာင္းအရာမ်ားကို စိတ္ၾကိဳက္ေရး၍ တင္ႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ MMSY သည္ ႏိုင္ငံေရး

ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား (MMSY 3နွစ္ ေျမာက္ အမွတ္တရ)

မိသားစုဟူ ေသာသေဘာအတိုင္း ၾကီးသူကို ႐ိုေသ ငယ္သူကို ညာတာသနား ရြယ္တူကို ေလးစား ၾကမယ္။

Game မ်ား စိန္ေခၚ ယွဥ္ျပိဳင္ကစားျခင္း၊ ဉာဏ္စမ္းပေဟဠိ မ်ားကစားျခင္း၊ အျခား ပညာရပ္ ဆိုင္ရာမ်ား

ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား (MMSY 3နွစ္ ေျမာက္ အမွတ္တရ)

ဗ်တ္ဝိ ႏွင့္ ဗ်တၱ

မြတ္စလင္ မ်ားျမန္မာႏိုင္ငံသို႕ အဦးဆုံးေရာက္ရွိသည့္ ေနရာႏွင့္ ကာလ မွာ ပထမျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ၾကီး

( မ်ိဳးႏြယ္အမည္ ဗ်တ္ ကို အီရတ္၊အာေရဗ်ႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္းသား စူရတီ မြတ္စလင္တို႕အၾကားတြင္

ညီငယ္ ျဖစ္သူသည္ ပုဂံသို႕ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္သာြ းျပီး အေနာ္ရထာမင္းၾကီးအပါးေတာ္တင

ပုပၸါးရွိ မိန္းမပ်ိဳတစ္ဦး ႏွင့္ အေၾကာင္းပါ၍ ေရႊဖ်င္းညီေနာင္ဟု အမည္တင

ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား (MMSY 3နွစ္ ေျမာက္ အမွတ္တရ)

ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေရႊဖ်င္းညီေနာင္တို႕သည္ လည္း အေနာ္ရထာမင္းထံပါးတြင္ သူရေ

ပုဂံျပည္ ဦးတည္ဘာြ းတို႕ အၾကား အေရးေတာ္ပုံတင

၎တို႕ကို သတ္ျဖတ္ ျပီးေနာက္ အေနာ္ရထာမင္းၾကီး၏ ေဖာင္ေတာ္သည္ ေရြ႕လ်ား ၍ မရပဲ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။

ယေန႕တိုင္ အယုံအၾကည္ရွိသူမ်ား သည္ နတ္ကန

ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား (MMSY 3နွစ္ ေျမာက္ အမွတ္တရ)

စည္ကားသိုက္ျမိဳက္စာြ က်င္းပျမဲေတာင္ျပဳန္း ပြေ

သို႕ျဖင့္ ေရႊဖ်ဥ္းညီေနာင္တို႕သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတင

ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား (MMSY 3နွစ္ ေျမာက္ အမွတ္တရ)

ဘုရားကၽြန္ေတာ္ ေျမဒူးၿမိဳ႕ေန သေဘၤာဘလီ၀င္၊ တကာႀကီးငယ္တုိ႔ႏွင့္ ပသီေက်ာင္းထိုင္ ဆရာမုိ႔ဟရစ္ဒင္

အင္း၀မင္းဆက္ စေနမင္းလက္ထက္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ (၉၀၀)ေက်ာ္က မြတ္စ္လင္မ္လူေပါင္း

ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား (MMSY 3နွစ္ ေျမာက္ အမွတ္တရ)

ပလီ(၄)လုံး ေျမဒူးၿမိဳ႕အတြင္း တည္လုပ္သနားေတာ္ျမတ္ခံရ၍ က်မ္းဂန္ႏွင့္အညီ က်င့္ေဆာင္ေနထိုင္ၾကသည္ေနာက္

ဤသခၤါရေလာကၾကီးတြင္ အလႅာဟ္အသွ်င္ျမတ္အား႐ိုက်ိဳးသစၥာရွိေသာ မြတ္စ္လင္မ္ေမာင္ႏွမမ်ားအား

မြတ္စ္လင္မ္ေမာင္ႏွမမ်ား ကိုယ္တတ္ႏိုင္သေလာက္ ထိုသခင္ၾကီး ၄ ပါးႏွင့္ အမၻာတစ္ဝွမ္းအျပစ္မဲ့

ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား (MMSY 3နွစ္ ေျမာက္ အမွတ္တရ)

တကၠသိုလ္စိုးလြင္ (ေရႊမန္းတကၠသိုလ္) တင္ျပသည္။

ဆရာႀကီးဦးႏုသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ကို တတိယအႀကိမ္တည္ေထာင္ေတာ္မူခဲ့ေသာ အေလာင္းမင္းတရားႀကီး၏

ဆရာႀကီးဦးႏု၏ ေမြးသကၠရာဇ္ကို မည္ကဲ့သို႔ သိရွိရသနည္းဟူမူ ဆရာႀကီးဦးႏု ျပဳစုေရးသားခဲ့ေသာ သံုးခဏ္းက်မ္း

ဆရာၾကီးဦးႏု၏ ငယ္နာမည္ကား မုဟမၼဒ္ကာစင္မ္ ဟူ၏ ဆရာၾကီးသည္က်မ္းျပဳတိုင္း က်မ္းျပဳသူ၏ အမည္နာမကို

ဆရာၾကီးဦးႏု၏ ဘုိးဘြား မိဘတို႔သည္ အင္း၀ဇာတိျဖစ္ေပသည္ ထိုေၾကာင့္ဆရာၾကီး ဦးႏုသည္ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္

ဆရာၾကီးဦးႏု၏ မိဘတုိ႔သည္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၁၃ - ခုႏွစ္တင

ျမန္မာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား (MMSY 3နွစ္ ေျမာက္ အမွတ္တရ)

ဆရာၾကီးဦးႏု ျပဳစုေသာ သုံးခဏ္းက်မ္းစာမ်က္ႏွာ (၂၆၉) တြင္ေရးသားထားသည္မွာ အသက္ ေလးငါးႏွစ္အရြယ္