Professional Documents
Culture Documents
ta un publikashon di
Ta komprensibel ku un hende ta tolondrá ora e tuma nota di tur e kosnan ku e mester tene kuenta Su meta ta pa informá i
kuné ora e ke lanta su mes pida negoshi: struktura (NV? Eenmanszaak?), inskribí na Kámara di eduká empresario chikí
Komèrsio, plan di negoshi, finansiamentu, partner, atministrashon na drechi, akomodashon, sitio
stratégiko, maneho di rekurso humano, merkadeo i promoshon, nètwèrk, etc. Niun hende no a pre-
pa e por sigui kontribuí
tendé niun ora so tampoko ku lanta negoshi ta algu ku bo ta hasi un be. E no ta tantu fásil i e ta un na desaroyo
asuntu ku kualke hende mester pensa bon riba dje promé ku e drenta e aventura. E tin su riesgonan ekonómiko di Kòrsou.
mará n’e i ta bon pa no bula drenta sin kontemplá tur opshon bon promé.
Awor esun ku ke lanta un negoshi, sa kiko e ke, unda e ke bai, kiko e ke logra, kon e ke logra su
ophetivonan, i ku ken. E lo purba di atraé e bon hendenan pa yuda su negoshi lanta, laga pianan
Redakshon:
kue tera, gatia den e mundu di kompetensia te pa e lanta para firme riba su mes pianan, i sigui eks-
pandé. Por lo general mester por stèns ku e fundadó, e empresario, ta kapas i motivá pa alkansá e Un tim di Kámara di Komèrsio
metanan ku e mes a pone. E sa kiko su mes kapasidatnan ta i kiko e mester demostrá pa yega aya. huntu ku diferente kolaborador
E mester di yudansa tambe di su hendenan, su empleadonan, pa yud’é riba e kaminda difísil aki. E
mester por konfia kasi siegamente riba nan i sa ku nan lo sigui su instrukshonnan.
Aviso:
Si bo puntra kualke empresario baké, un di e aspektonan ku sigur nan ta konsiderá mas difísil den
Spotlite Productions
hasimentu di negoshi ta pa atendé ku personal. Pero esei ta relativo. Meskos ku tin múltiple ehèm-
pel di empleadonan ku no tin kunes, tin otronan ku hustamente ta demostrá un lealtat i dedikashon Farley Lourens
ku ta di atmirá. Pues, e tin di haber tambe ku e forma ku e empresario mes ta anda ku su staf. Si e Telefon: 461-0907
ta un hende ku ta kana zundra henter dia, kere nos ku su empleadonan ta pèrdè rèspèt p’e i ta pèrdè
Telefon: 510-8284/560-8284
ánimo. Tin masha poko tipo di negoshi ku por drei sin personal – aparte di e doño(nan). Pa mayoria
negoshi ta konta ku pa e por drei di un forma drechi i kontinuo, e mester di mas hende pa duna un E-mail:
man. No nesesariamente riba e mesun nivel i di e mesun tipo di trabou ku e hefenan ta hasi, pero info@spotlite-productions.com
si komplementando loke nan mes por i ta hasi. E ora ei mesora e doño mester tene kuenta ku un
bon pago (salario i kondishonnan sekundario, inkluso orario rasonabel, dianan di fakansi, seguro
médiko, penshun, etc.), pero tambe un dushi ambiente di trabou. Kompaginashon i imprenta:
Drukkerij Amigoe
No tin kos mas demotivante ku un lugá di trabou sushi, kaótiko i inefisiente. Esei ta un señal mesora
na e klientenan ku mihó nan salta e lugá aki i bai buska nan refugio otro kaminda. Kemen, loke ta
konta pa e empleado, ta konta tambe pa e kliente. Di otro banda, si e lugá ta atraktivo i e ta mustra Kordinashon:
bon, e ta hala hende (potensial kliente) i e ta muchu mas agradabel tambe pa e empleadonan traha
Intermediate N.V.
aden. Ademas, pa tene e empleadonan na bo negoshi i pa nan krese i desaroyá samsam kuné, ta
importante pa krea insentivo pa nan tambe keda ku smak den nan trabou i pa nan ke siña aserka. Telefon: 737-1070
Un bon trato di tur forma tambe ta yuda na esei. Ideal ta si por duna empleadonan e oportunidat pa
nan krese den nan funshon i sigui un sierto liña di karera, krea fasilidat pa nan bai kurso i siña mas
abilidat aserka, i asina stimulá nan den tur loke nan ta hasi bon pa e negoshi. Tur derecho reservá ©
Naturalmente un aktitut positivo di e empleado tambe ta importante pa logra ophetivonan mas ayá,
pero empresarionan no mester pèrdè nunka for di bista ku e fuente prinsipal di (de)motivashon den
tur negoshi ta nan mes aktitut, nan forma di atendé ku relashon di trabou, suministradó di produkto
i servisio, kliente, empleado, etc. – den e ròl di modelo pa su empleadonan. Kemen, si nan tuma
un ehèmpel na e doño, ta importante pa e doño mustra un aktitut positivo i motivante. Di ariba, for
di e gerente mas haltu, mester perkurá pa yuda motivá henter personal di kualke empresa. Esei ta
un di e mihó ingredientenan pa garantisá kontinuidat di e negoshi.
2
No lubidá esnan ku ta hasi bon trabou pa e negoshi
3
Algu ku ta pone trahadó faya den su responsabilidatnan
4
Martinha Nahr: konfiansa propio ta primordial
5
No lubidá esnan ku ta hasi bon trabou pa e negoshi
6
Guia empresario pa operá segun Plan di Negoshi
D
ia 1 di mei 2004 señornan Pieter Spuijbroek i Anthony Richardson
Den kòmbersashon ku malu. Kon mi mester
señor Spuijbroek i seño- a uni forsa i konosementu pa lanta nan propio empresa Coach atendé esaki?
ra Adeliene Thielman Caribbean. Señor Spuijbroek ta un profeshonal riba tereno - Kiko SVB mester paga
enkargá ku realisashon di di Rekurso Humano i señor Richardson un spesialista riba tereno di mi pa un trahadó ku ta
enkargonan ku HR Sup- malu i ki dia mi ta haña
port tin, nan a konta kon a Bedrijfskunde. Na kabamentu di aña pasá Coach Caribbean a agregá un e sèn aki?
bin riba e idea pa lanta un servisio dediká na duna konseho i asistensia na empresanan mediano - Kiko ta e kosnan ku mi
departamentu dediká na i chikí riba tereno di maneho di Rekurso Humano. E servisio aki nan mester atministrá den
duna servisio riba tereno di fail di un empleado?
rekurso humano na e sek- a yama Coach Caribbean HR Support. Pa e servisio aki HR Support ta - Kiko mi mester hasi
tor di empresa mediano i mas kompletu posibel e kompania a uni forsa ku algun otro partner ku pa mi personal
chikí. Señor Spuijbroek a ta e kompania di abogado VanEps Kunneman Van Doorne, KeyComp i funshoná mihó?
informá ku tempu e tabata - Ki ora mi mester duna
traha na Deloitte & Touche, Arbo Consult. oumento di salario?
nan tabatin hopi enkargo - Kiko mi mester hasi pa
di kompanianan ku ta kai despedí di un trahadó?”
bou di kategoria di empre-
sa grandi pa duna kon- HR Support por duna kon-
seho i mehorá nan mane- seho i asistensia relashoná
ho riba tereno di rekurso ku e.o. asuntunan ku tin di
humano. “Tantu ami komo haber ku posishon hurí-
señor Richardson a nota diko di bo trahadónan i nan
ku serka hopi kompania kondishonnan di trabou.
grandi tabatin un defisien- Tambe pa traha dossier i
sia grandi den maneho di fail di e trahadónan; mane-
faktornan ku ta importante ho di apsentismo; sistema
pa un kompania por drei pa evaluá prestashon i fun-
efisiente i salú, manera shonamentu; selekshon i
e tereno riba kua ami ta kontratashon di empleado.
spesialisá ku ta Rekurso “Pa un preis pa luna hopi
Humano. Den e kòmber- atraktivo i pagabel, nos ta
sashonnan ku nos tabatin perkurá pa empresanan
ku otro e tempu ei, nos mediano i chikí logra lo
tabata bisa ku si serka kom- máksimo di e kapasidat-
pania grandi e situashon ta nan di nan empresa i nan
manera nos a konfrontá, e personal.”
lo no ta distinto den e sek-
tor di empresa mediano i Plan di Negoshi
chikí. Esei a trese nos riba Un otro faktor ku señor
e idea pa lanta nos propio Spuijbroek a pone hopi
empresa pa duna servisio énfasis riba dje ta ku nan
na e sektor di empresanan a nota ku hopi empresa a
mediano i chikí.” traha un Plan di Negoshi
: Pieter Struijbroek i Adeliene Thielman ke pa empresarionan (Business Plan), pero
Servisio di saka lo máksimo for di nan rekurso humano. a hasi esaki djis pa pidi
Rekurso Humano finansiamentu serka un
Señor Spuijbroek a bisa instansia finansiero. “Ta
mas leu ku despues di no tin e konosementu kon mentu akuerdonan di Pregunta frekuente lástima di bisa ku unabes
hasi un sondeo i alabes e pa hasi’é. Banda di esaki trabou pa medio di kon- Ku e asistensia riba tereno esei ta realisá, ta warda
kuater añanan di eksisten- nan no tin espasio pa tuma tratonan; sistemanan pa di rekurso humano Coach e Business Plan den lachi
sia di Coach Caribbean, a eksperto riba e tereno aki evaluá prestashon di tra- Caribbean - HR Support i no ta sak’é mas. Nos ta
resultá e loke nan a pensa den servisio. Pa medio di hadó i formanan di rekom- ke logra ku empresarionan brinda guia i asistensia pa
en bèrdat tabata kuadra nos servisio HR Support, pensá esaki, i pa mehorá por dediká atenshon na e e empresa por operá kon-
ku realidat. Nos klientenan nos por duna konseho riba prestashon den kaso ku loke ta nan ‘core business’. forme nan Plan di Negoshi.
ta sumamente satisfecho e tereno aki i tambe asistí tin defisiensia òf e produk- “E empresario mester por Si trahando ku e kompa-
ku mehorashon di mane- den implementashon pa un shon no ta manera deseá; dediká atenshon na loke nia nos nota ku mester
ho diario di nan kompania preis dentro di nan posibili- asistensia pa atkerí i tuma e ta hasi mihó. Nos sa ku hasi ahuste na e Plan di
despues di a risibí konse- datnan finansiero.” personal den servisio; tin hopi faktor ku nan mes- Negoshi, nos lo duna kon-
ho i asistensia den imple- atendé ku aspektonan ter tene kuenta kuné pa seho pa adaptashonnan i
mentashon di e konse- Algun servisio ku ta toka SVB; atmin- un bon operashon di nan su implementashon pa e
honan ku nan risibí serka HR Support, manera señor istrá dianan di malesa i negoshi, pero ta di kom- empresa por operá mihó
Coach Caribbean. “Si mi Spuijbroek i señora Thiel- vakashon; pagonan sala- prondé ku un hende no por posibel.
tuma por ehèmpel maneho man a informá, den algun rial etc. ta eksperto riba tur tereno
di rekurso humano, mayo- luna di tempu ya tin dife- Segun e empresanan ta i ta limitá na tempu tambe. Coach Caribbean
ria empresa chikí no tin un rente kliente satisfecho ku krese i ke tuma sierto tarea Nan ta aserká nos ku pre- Pietermaai 18
maneho di rekurso huma- e servisio. over, nos ta habrí pa esei guntanan manera: Telefon: 462-6224
no. No pasobra nan no “Nos por menshoná algun i ta duna guia i asistensia - Mi tin hopi problema ku Website: www.coach-
ke, pero simplemente nan ehèmpel manera traha- den esei tambe.” trahadó ku ta mèldu caribbean.com
7
Kòrsou en general i departamentunan di maneho
di Rekurso Humano en partikular atenshon:
8
3499_5_RBTT_Ad_7k260_XX.indd 3 7/12/07 10:18:18 AM
Gerensia di e negoshi ta keda finalmente responsabel tòg
9
RRR Consulting ta dun
R
M.E.P.I.C.T. System ta un 10 diferente isla di Karibe. señor Bourne a splika. RR CONSULTING ta hasi investigashon di merka
tipo di training personal “Mi a train mas di 100
Señalnan di entrenamentu di motivashon i coaching segun e sis
ku ta yuda e kliente i ta hende den mi bida di dife-
dun’é e tipo di motivashon rente nivel kultural i tambe demotivashon Mishon di e empresa ta pa sigui mehorá nos mer
ku e mester. Training den di diferente preparashon Agreshon: kontra perso- téknikanan di inovashon i entrenamentu di bienestar k
grupo ku ta spesial pa profeshonal riba nivel di na individual i kontra e
mihó rekursonan ku ta responsabel i konfiabel di manera
kliente i servisio na kliente maneho di empresa. Mi kompania. Komportashon
i bienestar, informashon ta duna entrenamentu di infantil òf reakshonnan di servisio i di kalidat. Vishon di e empresa ta pa mehorá kali
riba investigashon di motivashon na Kòrsou pa desepshon kontra kolega. e mundu ku ta kambia kontinuamente i kaminda ta duna
merkadeo i enkuestanan motibu ku mi a bishitá e Opseshon: na vários
ku tur su konseptonan.
empresarial. isla i mi a realisá ku aki tin okashon, pero no semper
Señor Rodney Bourne a oportunidat pa ekspandé ku aspektonan di nunka
splika ku den e último 15 pa otro pais na mundu. ta satisfecho.
añanan e tabatin e opor- Tambe mi sa ku e isla ta trabou bon hasi. Orguyo bou) manera mester.
tunidat pa traha komo masha bunita pa biba i e Resignashon: personan- so tampoko no ta paga
gerente di benta i coach hendenan ta masha ama- an ku ta bira resigná pa e hipotek”, segun señor 1. Introdusí un propósito
ku ta motivá personal pa bel. Aki tambe mi a haña ambiente ku nan ta den i Bourne. serio di trabou. Un aspe-
un empresa norteameri- e oportunidat di siña dife- nan ta pèrdè interes. kto masha krusial den tra-
kano. El a biba i traha den rente otro idioma”, asina Loke managernan bou ta pa krea un am
Tres meta di importante ku por hasi biente di propósito. Duna
mester tene kuenta ku n’e Pa satisfasé e tres meta- e trahadó un motibu paki-
di personanan na trabou: nan aki un persona ta ko e mester t’ei, ku ta mas
Gerensia mester kom- dependé di tantu aspe- importante ku e salario
prendé semper ku pa ktonan organisatorio ku e ta gana. Kada man-
mantené entusiasmo bou komo sosten diario di ager mester sali dilanti
di e trahadónan, mester managernan kaminda e pa defendé e unidat ku
stipulá 3 punto di salida ta traha. Si e kompania e ta representá. Loke ta
importante ku ta yuda e tin un aserkamentu sólido sigui ta un deklarashon
empresa kumpli ku su pa loke ta aspektonan di ku tur hende mester
metanan: talento, un mal manager atmirá i respetá. A desa-
Igualdat: Rèspèt pa tra- por balotá esaki den su royá e deklarashon aki
hadónan i pa trata tur unidat. Pero segun señor den empresanan media-
hende di forma hustu den Bourne, managernan ku no. “Benefishinan tin di
áreanan manera pago di ta sabí por bini ku idea haber ku hende. Sea ku
salario, benefisio i seguri- kreativo kaminda nan ta ta trabou pa yena formu-
dat di trabou. lanta entusiasmo i kom- lario òf si ta chek ta skirbi.
Logro: Un hende mester promiso di trabou serka Sea ku e hendenan aki ta
ta orguyoso di su trabou, nan trahadónan. Di e haña trato ora ku nan ta
logronan i tambe nan forma aki nan por haña malu òf ora ku nan ta den
doño di trabou. un tipo di motivashon pro- problema”, segun Rodney
Amistat: Mester tin un fundo riba motivashon di Bourne
bon relashon (produktivo) nan trahadónan. Esaki aki ta krea un bon
entre empleadonan di e impreshon i a diseñ’é den
empresa. E parti di mas importante un empresa chikí kamin-
Mester mantené un ambi- ta pa duna trahadónan da ta duna hopi atenshon
ente un ambiente di tra- un sentido di seguridat di na esfuerso profesho-
bou entusiasmá i tene manera ku nan por ehersé nal i ehekutivo. A krea
kuenta ku diferente meta nan labor sin miedu, den e lema aki spesial pa e
manera empleadonan ku kaso ku nan trabou haña tipo di departamentunan
ta traha pa e kompanian- problema aden. Den e kaminda semper burokra-
an kaminda un òf mas di aspekto aki no por papia sia ta dominá. Esaki ta un
e faktornan aki no t’ei. Pa di mandamentu di hende deklarashon kaminda hen-
krea un ambiente laboral kas, loke ta un desishon denan ta traha di kurason
di entusiasmo, gerensia di último remedi i esaki no ku nan mente i nan kurpa
mester kumpli ku tur e ta djis un opshon pa pasa na lugá i kaminda nan ta
tres metanan aki, sea ku den tempu malu. Pero krea e formanan nesesa-
tin un òf mas di e faktor- seguridat ta djis e kumin- rio pa sobreviví.
nan aki ku no t’ei i na sier- samentu. Si atendé un ke
to okashon mester tene otro di un forma korekto, 2. Duna rekonosimentu.
kuenta ku tin trahadónan mester tene e siguiente Managernan mester reko-
na empresanan kaminda puntonan aki na konsid- nosé tur trahadó i e kon-
tur e elementonan aki ta erashon pa loke ta trata tribushon ku nan ta duna
presente. “Bo no por rem- sosten di trahadónan i den komunidat, sea ku ta
plasá esun mito pa un nan meta pa logra éksi- un kontribushon grandi
otro. Rekonosimentu den to. Esaki lo duna nan e òf chikí, kada un di nan
trabou no ta remplasá un oportunidat pa krea entu- ta haña rekonosimentu.
mihó salario i plaka no ta siasmo i pa ehersé nan Lema di hopi manager ta:
remplasá orguyo pa un ròl (responsabilidat di tra- pakiko mi mester gradisí
10
na training i coaching
11
Den koperashon ku sindikatonan di empleado públiko
N
Mester evitá ku ta traha a febrüari último e sindikato ABVO a firma un protokòl pa den herarkia a base di un
un aparato ku bo ta kere plan di suseshon i desa-
ku e ta efektivo dor di wak su miembronan den kuerpo polisial, pa asina purba trese royo di karera, i guia pa
solamente e presupuesto e trankilidat di trabou. Presidente di ABVO Roland ‘Nacho’ esnan ku ta duna instruk-
pa despues di algun aña Ignacio a bisa ku na St. Maarten nan a purba trese trankilidat pa e shon na nivel di maneho.
kisas mester paga hopi Ehekushon di maneho,
sèn na konsehero eksterno empleadonan públiko no kere ku si 15 di desèmber yega nan por ta servisio hudisial, servisio
pa bin drecha kos. Ta bin porta pafó. E intrankilidat aki no ta kumbiní gobièrnu tampoko. Mester general i di kontròl. Den
hopi tarea aserka pa e isla tin un tempu di transishon, pasobra bo no por sa ki ora bo tin e aparato kaso di sosten eksterno
(Sint Maarten den e kaso pa posishonnan vakante lo
aki, pero meskos ta konta adekuá. Ta den funshonamentu, sigur durante un periodo di 5 aña i ora buska un counterpart pro-
pa Kòrsou – EC) ora pais tur kos a sinta bon, pa bo haña sa. Kon ku bai bin, komo gobièrnu bo aktivo konforme kompe-
Antia disparsé. Tin hopi mester di tur kapasidat disponibel den e situashon nobo ku e isla ta tensianan stipulá. E coun-
kos ku mester bai prosesá terpart aki ta keda guia den
i tin retraso den nan. Tin bai konfrontá. e funshon konserní. Sos-
tarea ku asta ora nan pasa ten pa un interim coach pa
nan over, bo mester di e máksimalmente dos aña i
kapasidat i konosementu kaminda na final mester a
pa por ehekutá nan. Den e logra e resultadonan stip-
aparato públiko ta masha ulá delantá. Di antemano
poko kos ta registrá; mayo- lo krea tambe klaridat riba
ria biaha ta e hende mes ta e outoridat, tarea i respon-
e fail i archivo basá riba su sabilidat entre esnan ku ta
konosementu. duna sosten i counterpart
No mester balotá e perio- denter di e kuerpo.
do di transishon aki, segun
señor Ignacio. Bo ta bai tin Kondishonnan
mester di hende pa aten- Kondishonnan ku a stipulá
dé kosnan ku tantu Land pa yega na e maneho ariba
komo Eiland pa ora nan menshoná ta lo siguien-
bira otro pais kosnan sigui te: lo stipulá kondishon-
kana normal. ABVO a tuma nan spesífiko i metanan
komo punto di salida ku pa tur ku ta duna yudansa
niun empleado públiko lo tékniko. Lo pone e kondis-
pèrdè trabou na momento hon i metanan, inkluso e
di e traspaso, pero tòg esei resultadonan ku ke logra,
no ta nifiká ku tur hende riba papel. E kondishon-
ta haña (e mesun) fun- nan lo ta basá riba imple-
shon den e aparato públiko mentashon eksitoso di e
nobo. diferente kondishon i meta-
nan, implementashon di un
Protokòl trayekto di mehorashon i e
Pa loke ta St. Maarten, resultadonan ku ke logra,
tabatin un intrankilidat mas e medionan nesesa-
grandi bou di miembro- rio.
nan di kuerpo polisial. Ta Pa loke ta e imple-
den e kuadro aki, despu- St. Maarten; atendé strukturalmente plan di estudio ku e kuríku- mentashon lo stipulá aspe-
es di negosiashonnan, a - E stipulashonnan pa e aspektonan ‘Piofah’ lo nesesario i kompeten- ktonan pa kontrolá esaki,
firma un protokòl ku mi- loke ta kuerpo den e kuerpo. sianan. entre otro: un tempu di
nister di hustisia David Dick polisial di Poniendo e puntonan aki Pa e parti di ehekushon a implementashon, pun-
pa trese e trankilidat bèk Antia den Deklarashon nan dilanti, nan a yega na palabrá ku pa logra e pun- tonan pa midi esaki i e
serka e polisnan. E pro- Final (Slotverklaring) di e siguiente puntonan prin- tonan prinsipal ta deseabel momentunan, métodonan
tokòl (Memorandum) taba- novèmber 2006; sipal. i nesesario pa risibí sosten di evaluashon i momen-
tin e siguiente kontenido. - E no-funshonamentu di di afó ku medionan finan- tunan, prosedimentu di
Puntonan ku mas a resaltá e kuerpo polisial por ta Trankilidat siero i personal kapasitá. E responsabilidat i konsekue-
den dje ta seguridat pa e un estorbo pa e Na promé lugá ta impor- esfuerso di sosten ekster- nsianan, di ken i kon e plat-
siudadanonan di e islanan status nobo pa e isla di tante pa yega na tranki- no mester haña un balor aforma di maneho i su ròl
ei, desaroyo di e potensial St. Maarten den Reino; lidat den e kuerpo poli- agregá pa e kuerpo riba e lo ta i stipulá un ‘klankbord’
humano den e kuerpo i un - E akuerdo entre sial. Esaki lo logra si imple- áreanan di liderato, prák- i su ròl.
kuerpo polisial profeshonal St. Maarten, Kòrsou, mentá un struktura nobo tika, ehekushon di maneho
i ku ta deha. Ulanda i gobièrnu di maneho; ehekushon i aktividatnan operashonal. Ehekushon i deskripshon
Pa a yega na e puntonan ei sentral pa loke ta responsabel di esei den Pa e parti di sosten a pa- di tur loke a menshoná
a tene na kuenta e siguien- hustisia kaminda a e kuerpo dor di kapasidat labrá lo entre otro: sos- ariba i su kondishonnan lo
te puntonan: palabrá ku lo pone hopi di e struktura, desaroyo i ten pa medio di un interim keda stipulá den un plan
- E diferente rapòrtnan atenshon na invershon edukashon di e personal; coach ku tin komo funshon konkreto ku ta prepará den
riba kriminalidat i den e proseso di polis i garantisá ku e kuerpo den ehekutá mehorashon, laga estrecho deliberashon ku e
mantenshon di lei imigrashon; futuro tin personal kapa- kandidato kompetente i sindikatonan NAPB, ABVO
enpartikular na - E nesesidat pa sitá; duna kontenido na e potensial lokalmente subi i Wicsu.
12
Segun Roland Ignacio, presidente ABVO
13
Sikólogo Gisella Tomsjansen:
14
Stimul-IT ta koperá ku otronan pa hisa e nivel di konosementu
M
eFondo eta prinsipal di Stimul-IT ta pa stimulá uso di kòmpiuter i IT, DEZ, Korpodeko i
eFondo ta un di e hèr- Kámara di Komèrsio,
mèntnan spesialmente Internet (ICT) bou di empresanan chikí i mediano. Dos pida eFondo i Webstart t’ei
pa esnan ku ya konosé hèrmènt importante den e kuadro ei ta e fondonan ‘eFondo’ pa kontribuí na desa-
ICT, pero ku mester i ‘Webstart’. E areglo di ‘eFondo’ ta kubri te ku 60% di e gastunan pa royo di nos ekonomia.
amplia nan konose-
mentu i uso riba e tere- kumpra ekipo nobo i/òf programanan pa kòmpiuter te 5000 florin. E Si bo ke mas infor-
no aki. Ku otro palabra, areglo di ‘Webstart’ ta kubri 60% di e gastunan pa laga desaroyá un mashon relashoná ku
hasi uso efisiente di tur website te un máksimo 2000 florin. Webstart i/òf eFondo,
loke ICT tin pa ofresé. ICT en general, idea,
Kuater aña pasá nos sugerensia, òf nese-
a kuminsá ku eFondo. sidat di guia, tuma
Idea pa eFondo a surgi dominio: e adrès di bo nan skema di trabou kompania kada aña pa kontakto ku Stim-
komo kontesta riba website; mantenshon pa eFondo i Webstart. kada fondo. ul-IT na 738-6299 òf
un nesesidat ku nos a di bo website; diseño di Nos ta mek pa yuda Finalmente, meskos ku info@stimul-it.com
tuma nota di dje den bo website; laga desa- aproksimadamente 25 tur inisiativa di Stimul-
nos sektor di empresa royá posibilidat di pago
chikí. Den enkuestan- i benta via bo website:
an ku nos a hasi pa eCommerce; kreashon Proyekto ‘Antilles On The Move’
sa kon uso di ICT ta di un website interak-
bou di empresa chikí i
mediano, a sali na kla
tivo (por ehèmpel pone
blog, formulario òf Simposio pa dunadó di trabou riba
ku mayoria di empre-
sanan ta usa nan kòm-
guestbook)
balor di moveshon pa salú di trahadó
piuter pa algu spesífiko Tayer
so. Nan no a eksplorá E empresario ku ta Minister Omayra
esaki i no ta hasi mas hasi petishon mester Leeflang di Salu-
kos ku e teknologia tin un strategia di web- bridat i Asuntunan
den nan negoshi. Ku site komo resultado Sosial a enkargá
eFondo nos ke duna “20 paso pa un web- SVB (Banko di
un empresario chikí e site eksitoso” .* Bo por seguro sosial)
posibilidat pa usa kòm- yega na bo strategia ku ehekushon di
piuter i Internet mas di website komo resul- dos parti di un
amplio den su negoshi. tado di partisipashon proyekto ku el a
Esei ke men ku e fondo na e kurso “20 paso pa denominá komo
aki ta pa kompanianan un website eksitoso” òf ‘Antilles On The
ku ta establesé kaba. pasa dor di e trayekto di Move’.
Kondishon prinsipal ‘20 paso pa un website
ta ku mester us’é pa eksitoso’ via di estu- Den e kaso aki ta
algu nobo, e por ta un dio propio i desaroyá trata di un inisiativa
produkto nobo, un ser- bo strategia di web- pa pone nos hen-
visio nobo òf pa outo- site. Partisipashon na denan move mas
matisá un proseso ku e Workshop ‘20 paso tantu di manera
nan tabata hasi na pa un website eksitoso’ ku e rísiko di haña
man. (un anochi) por yuda enfermedat ta bira
bo skohe entrante par- ménos. E dos parti-
Webstart tisipashon na e kurso nan ku SVB lo ehe-
Webstart ta un fondo òf estudio propio. kutá lo ta: Minister Leeflang
nobo ku nos a lansa
na desèmber 2007. E Ku eFondo i Webstart 1) Un simposio pa
ta yuda empresa chikí Stimul-IT, huntu ku dunadó di trabou
ku ke kuminsá un web- Servisio di Asuntunan mira e importansha di moveshon di nan mes i di nan trahadónan.
site. Ekonómiko (DEZ), Kor- Durante e evento aki diferente profeshonal lo ilustrá pa medio di un pre-
Webstart ta duna e podeko i Kámara di sentashon e importansha di moveshon pa salú di e trahadó. Ta e idea pa
empresario chikí tambe Komèrsio, ke yuda mas despues di e simposio e dunadó di trabou yuda su trahadónan ku ta traha pa
e oportunidat pa alkan- tantu negoshi posibel. lanta gruponan di moveshon (bewegingsgroepen).
sá un merkado mas Apesar di esei nos ta E simposio ta: djabièrnè 9 di mei 2008 na WTC di 18:30 pa 21:00 or.
amplio pa medio di limitá pa e kantidat di
‘World Wide Web’. sèn i tempu ku e fon- 2) Un kaminata pa tur penshonado riba nos isla.
Por apliká pa e siguien- donan tin disponibel. Djasabra 19 di aprel SVB lo organisá un kaminata ku ta kuminsá i terminá riba
te nesesidatnan: laga Tur dos komishon ta sitio di parker di SVB. Salida di e kaminata lo ta 18:00 or . E partisipantenan
desaroyá un website; konsistí di miembronan lo kana di SVB direkshon pa KAE i bin bèk. Lo tin dos ruta: esnan ku ta kana
sistema di contentman- ku tin nan trabou dia- mas lihé por bai te Koredor bini bèk. Esnan ku ta kana ménos por kana te na
agement; hosting di e rio banda di ta forma muraya di KAE na Mundu Nobo lora bin bèk.
website riba Internet parti di e komishon- E hendenan di 60 aña pariba ku partisipá na e kaminata lo haña un regalo ku
pa 2 aña; registrashon nan. Esaki ta nifiká ta un aparato pa konta bo pasonan (stappenteller).
di nòmber di bo web- ku nan mester traha
site – òf nòmber di tempu adishonal den
15
Oportunidatnan di negoshi
i fabrikashon, ta buska Palmetto Exports ta ofresé Sektor: kosmétiko Tel.: +86 574-66113682 /
Lokal importadó. paña, tas i sapatu pa Pais: Venezuela +86 574-66118663
1.Ta bende empresa Tel.: +58-286-7152626 mucha, hende hòmber i Faks: +86 574-87368150
Empresa situá den zona E-mail: cmartinez@corpor muhé di markanan renom- 5.Ta buska importadó E-mail: matier@matier.cn
liber na Nieuwe Haven ku acionmarperca.com brá. Kompania Venesolano, Website: www.matier.cn
ta importá i eksportá arti- Sektor: konstrukshon E-mail: Amferd de Venezuela, ta Sektor: lus
kulo di ofisina i pa kas. Pais: Venezuela palmetto1.2@netzero.net buska importadó pa dife- Pais: China
Sektor: fashion rente produkto di Venezu-
2.Minimarket pa tuma 2.Ta buska represent- Pais: South Carolina, ela. Si abo tin un oportunidat
over ante Merka Tel.: +58 243-5539262 di negoshi ku bo ke pone
Yu di Kòrsou ku Minimar- Inverciónes Greix di Ven- Faks: +58 243-5539262 den e rúbrika aki òf pa
ket ta buska un òf mas ezuela ta buska repre- 4.Ta buska importadó E-mail: mas informashon tokante
persona pa tuma Minimar- sentante pa paña, sapatu i Kompania Venezolano, amferddevenzuela@gmail. un di esnan menshoná,
ket over den área di Santa tambe un carrental. Experiencia Mística, ta com tuma kontakto ku Sentro
Maria. Tel.: +58-416-6463419 ofresé produkto di aroma- Sektor: importashon di Informashon Komersial
Faks: +58-243-2330390 terapia, zeta pa masashi, Pais: Venezuela di Kámara di Komèrsio na
Internashonal E-mail: ivojmb@hotmail. krema i diferente produkto telefon 461-3918, faks:
1.Ta buska importadó com pa spa. 6.Ta buska importadó 461-5652 òf e-mail nos
Corporación Marperca, Sektor: fashion i carrental Tel.: +58-0243-2362616 Ningbo Matier Trade Co. na businessinfo@curacao-
kompania venezolano ku Pais: Venezuela E-mail: ta buska importadó pa nan chamber.an
eksperensia amplio riba experienciamistica@cantv. produktonan solar for di
tereno di konstrukshon 3.Ta buska importadó net China.
16
Eventonan internashonal
Lugá: Jacob K. Javits Lugá: International Trade Convention Center bean Apparel, Shoe &
Aprel Convention Center Center Website: Accessories Show
International Esthetics, Website: http://moda- Website: www.mdmeast.com Puerto Rico,
Cosmetics & Spa manhattan.com www.efex2008.com 17-19 ougùstùs
Conference Alimentaria Mexico Lugá: Puerto Rico Con-
New York, 27-28 aprel Waste Expo The National Restaurant Mexico City, 3-5 yüni vention Centre
Lugá: Jacob K. Javits Chicago, 6-8 mei Show Lugá: Centro Banamex Website:
Convention Center Lugá: McCormick Place Restaurant, Hotel, Cater- Website: www.prconvention.com
Website: www.iecsc.com Website: ing Innovation www.alimentaria-mexico.
www.wasteexpo.com Chicago, 17-20 mei com
Trade & Investment Lugá: McCormick Place Sèptèmber
Convention Hospitality Design Con- Website: IX Business Forum of the
Trinidad & Tobago, ference & Expo w w w. r e s t a u r a n t . o r g / Expofarmacia Greater Caribbean
30 aprel-3 mei Las Vegas, 14-17mei show Buenos Aires, 6-8 yüni Aruba, 23-25 sèptèmber
Website: www.ttma.com/ Lugá: Sands Convention Lugá: Costa Salguero Website:
booths.php Centre Exhibition Center www.9acsbusinessforum-
Website: Yüni Website: aruba.com
www.HDExpo.com Medical Design & Manu- h t t p : / / w w w. e x p o f a r m a- E-mail:
Mei facturing Trade cia.com.ar info@9acsbusinessforum-
Moda Manhattan EFEX 2008 New York, 3-5 yüni aruba.com
New York, 4-6 mei Kòrsou, 15-18 mei Lugá: Jacob K. Javits NXTcomm08 Delivers the
Ecosystem of network-
enabled Voice, Video Òktober
Publikashonnan nobo
and Data Caribbean Gift & Craft
Las Vegas, 16-19 yüni Show 2008
Lugá: Las Vegas Con- Barbados, 2-5 òktober
E biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio di Kòrsou vention Center Lugá: Sherbourne Con-
ta kontené mas di 5000 dokumento. E biblioteka ta ofresé un variashon amplio Website: ference Centre
di rekurso pa hasi investigashon. E biblioteka ta kontené un kolekshon grandi di w w w. N X Tc o m m S h o w. Website:
dokumento relashoná ku komèrsio ku ta dirigí riba merkado mundial. com www.carib-export.com /
www.caribbeangiftand-
craft.com
Resientemente nos a risibí e siguiente publikashonnan den nos Yüli
biblioteka na Sentro di Informashon Komersial. CANTO Trade Exhibition Energie 2008
Bahamas, 6-9 yüli ’s Hertogenbosch, 7-9
Lugá: Atlantis Paradise òktober
AV-wijzer 2008 Island, Bahamas Lugá: Brabanthallen
Un manual ku ta kontené informashon pa tur E-mail: Website:
bo presentashonnan oudiovisual. E manual cramlal@canto.org www.energievakbeurs.nl
ta duna informashon i teps pa proyekshon,
lus, sonido, video, set-up, tur loke ta trata Agroexpo Bogotá IFAI Expo 2008-It’s the
presentashon oudiovisual. Colombia, 10-20 yüli Event for Technical
Lugá: Corferias-Centro Textiles
Tambe nos biblioteka a risibí algun revista:
de Convenciones Charlotte, USA,
- Recherchetips voor het
bedrijfsleven maart 2008 Website: 21-23 òktober
- Commercial News march / www.agroexpo.com Lugá: Charlotte
april 2008 Convention Center
- Sociaal Economisch Raad Health & Fitness Busi- Website:
bulletin “Acties in Nederland” maart ness Conference & Expo www.ifaiexpo.com
2008 Colorado, 17-19 yüli
- ABC advies bulletin Lugá: Colorado Conven- Miami International Wine
- Vice Versa “Uruzgan: de tion Center Fair
onzichtbare wederopbouw” Website: Florida, 25-27 òktober
- Global review 2007 publikashon di http://www.healthandfit- Lugá: Miami Beach Con-
Ernst & Young nessbiz.com vention Centre
- F&A actueel fiscaal en juridisch Website:
vaknieuws en advies voor de www.miamiwinefair.com
financieel-administratieve Ougùstùs
professional Canada’s leading Jewel-
- Forum opinieblad VNO-NCW ondernemers, politiek en maatschappij lery Trade Show Novèmber
- Shareholder 01 Achter de cijfers kwartaalmagazine ING Groep febr 08 Canada, 10-12 ougustus California,18-20 novèm-
- Coaching het vakblad voor leidinggevenden ‘De rol van management in Lugá: Metro Toronto ber
de 21ste eeuw’ Convention Centre Lugá: Long Beach Con-
Website: vention Centre
E orarionan di apertura di e biblioteka ta di www.jewelleryexpo.ca Website:
djaluna pa djabièrnè di 8 or di mainta te i ku 4 or di atardi. www.tocevents-america.
Trade Show of The Carib- com
17
18
Hasi un tèst pa wak kon bo negoshi ta para i
wak kua akshon bo por tuma enkuanto kalidat
Den e promé dos artíkulonan nos ku pensa un tiki. Ménos bo tin ku ayudo pa interpretá e resultado di InnovatieCentrum Curacao (ICC)
a elaborá tokante e definishon di pensa, mihó. e tèst òf pa tuma akshon a base di Telefon: 737-1360
kalidat i su importansha i tambe e resultado, tuma kontakto libre- E-mail: javiersamson@innovatiec
kon pa start ku un maneho di kali- E tèst ta pa duna bo un indikashon mente ku nos. entrum.an
dat den bo negoshi. di e kosnan ku bo por paga aten- Industriepark Brievengat F-1
E artíkulo aki lo trata un tèst ku shon n’e pa bo drecha kalidat Javier Samson ta P.O. Box 4267
un sèt di pregunta ku kisas bo tin den bo negoshi. Si tin mester di business advisor na
Kua ta e sistemanan ku bo ta
usa pa hasi entrega di bo
produkto òf servisio na bo
klientela?
Kua ta e profil di bo
empleadonan?
� Eksigensha
� Nivel di edukashon
� Salu i seguridat
� Sertifikashon
� Medio ambiente
� Registrashon
� Regulashon di produkto
� Regulashon di Industria
� Regulashon finansiero
Kua ta e aspektonan di bo
negoshi ku ta hasi e diferensha
entre abo i bo kompetidornan?
19
JCI Dutch Caribbean huntu ku Kámara di Komèrsio
20