Лекц-7

PH102 ФИЗИК-2 Лекц № 7

Лекцийн агуулга: Ãýðëèéí èíòåðôåðåíö . Êîãåðåíò äîëãèîí ãàðãàí àâàõ àðãóóä

Èíòåðôåðåíöèéí ìàêñèìóì , ìèíèìóìûí íºõöºë. Íèìãýí ÿëòàñ äàõü ãýðëèéí
èíòåðôåðåíö . Íüþòîíû öàãèðàã. Ãîëîãðàô .

7,1 Гэрлийн интерференц

Îãòîðãóéí òóõàéí öýã äýýð èæèë ÷èãëýëòýé, èæèë äàâòàìæòàé õî¸ð äîëãèîí íýìýãäýæ áàéíà
ãýæ ¿çüå.
A1 cos t   1  A2 cos t   2 
Òóõàéí öýã äýýðõè ¿ð ä¿íãèéí äàëàéö
A 2  A12  A22  2 A1 A2 cos  ; ýíä    2   1 áîëíî.
  õóãàöààíû òóðøèä ººð÷èëºãäºõã¿é áîë ýäãýýð äîëãèîíóóäûã êîãåðåíò ãýíý.Êîãåðåíò áèø ¿åä 
íü ¿ðãýëæ ººð÷èëºãäºõ áà A  A1  A2 ; áàéíà.
2 2 2

I  I 1  I 2 -ýð÷ìèéã áè÷âýë.
I  I 1  I 2  2 I 1 I 2 cos  . cos   0 áîë I  I 1  I 2
cos   0 áîë I  I 1  I 2

7,1,2 Êîãåðåíò ÷àíàð.

Îãòîðãóéí áà õóãàöààíû гэсэн хî¸ð òºðëèéí êîãåðåíò ÷àíàð áàéäàã.

 Îãòîðãóéí êîãåðåíò ÷àíàð:

Ìîíîõðîìàòèê äîëãèîí A cos t  kr    èëýðõèéëýëýýð ºãºãäºíº. Ãýâ÷ áîäèò áàéäàë äýýð A,  ,  
íü õóãàöààíààñ õàìààðàí ººð÷ëºãäºæ áàéäàã.
A t  cos  t   t    t   áîëíî.
Äàâòàìæ áà ôàçûí ººð÷ëºëòèéã çºâõºí ôàçààñ ýñâýë äàâòàìæààñ õàìààðñàí ººð÷ëºëò áàéäëààð ¿ç¿¿ëæ
áîëíî. Äàëàéö òîãòìîë ãýæ àâ÷ ¿çüå.

A cos 0 t    t    0 t    t ;  0  ÿìàð íýã äóíäàæ äàâòàìæ

  t    0 t    t     t  ãýñýí òýìäýãëýãýý îðóóëúÿ.
A  cos 0 t    t  áîëæ õýëáýëçëèéí ôàç çºâõºí ººð÷ëºãäºõ áîëíî. Ýíäýýñ êîãåðåíò
÷àíàð õî¸ð ç¿éëýýñ õàìààð÷ áàéíà. Ôàçûí áà äàâòàìæèéí. Ôàçûí àðãààñ ýõýëüå.
 1   2 ãýå. I  I 1  I 2  2 I 1 I 2 cos   t  ;   t    2  t    1  t ;
àæèãëàëò õèéõ õóãàöààíä cos   t  íü  1 ýýñ  1 õ¿ðòýë ººð÷ëºãäºæ áàéâàë äóíäàæ óòãà íü
0 áîëíî. Ýíý ¿åä èíòåðôåðåíö àæèãëàãäàõã¿é. Äîëãèîíû êîãåðåíò ÷àíàðûã èëýðõèéëýõ õóãàöààã
êîãåðåíò ÷àíàðûí õóãàöàà ãýíý. Ýíý õóãàöààíä äîëãèîíû ôàç  õ¿ðòýë ººð÷ëºãäºíº.
l ko  Ct ko  íü ýíý õóãàöààíä äîëãèîí òàðàõ çàé.
Ýíý çàé ôàç íü  õ¿ðòýë ººð÷ëºãäºíº.
Áîäèò äîëãèîíûã õóâààõ çàìààð èíòåðôåðåíöèéí çóðãèéã ãàðãàí àâàõàä îïòèê çàìûí ÿëãàà íü
êîãåðåíòèéí óðòààñ áàãà áàéõ øààðäëàãàòàé.

1
 Лекц-7

Äàâòàìæèéí õóâüä àâ÷ ¿çüå. F  t  íü òóõàéí öýã äýýðõè õýëáýëçëèéã òîäîðõîéëíî ãýæ ¿çüå.
F t
 2
F  t   A0 e i 0t t 
2 0


Ft  0 t  t
2

 

2 2

  
e i   0    2
  A e e
2 2
A    2 i 0 i 0
d  2A0  e
i   0   
d  2A0
i  0    
0
  2
2 2

   
sin     0   sin 2     0  
 2  2
A   A0 ; I~ 2
;
  
   0      0  2 
2
2
   èíòåðâàëä áàéõ õýëáýëçë¿¿ä áóñäààñàà äàâàìãàéëíà.

2 1 1
   ; t ko ~ ; Ýíäýýñ äàâòàìæèéí èíòåðâàë ºðãºí áàéõ òóòàì ýíý äîëãèîíû
  
êîãåðåíòèéí õóãàöàà áàãà áàéíà.

 Îãòîðãóéí êîãåðåíò ÷àíàð.

  õàðãàëçàí k áàéíà. k - ûí îãòîðãóéí êîãåðåíò÷àíàðòàé õîëáîîòîé.

o  
 k o   M

o 
k o
k  o  /2 x
M o

o   x 
o M 
o
l

l
Èíòåðôåðåíöèéí çóðàã õàðàãäàõ íºõöºë íü x   x x  ;
2
x   x ¿åä á¿õ õýëáýëçë¿¿äèéí max  óóä õîîðîíäîî äàâõéàõ áîëîìæòîé.
2
 Лекц-7

l  l  
   ; d  ; Ýíý íü õî¸ð êîãåðåíò ¿¿ñãýã÷èéí õîîðîíäîõ çàéã èëýðõèéëíý.
2 d d 
¯¿íèéã îãòîðãóéí êîãåðåíò ÷àíàð ãýíý. Æèø: ¯¿íèéã îãòîðãóéí êîãåðåíò ÷àíàð ãýíý. Æèø: Íàðíû ºíöºã
õýìæýý (õàðàãäàõ ºíöºã) 0.01 ðàä. Ãýðëèéí óðò 0.5 ìêì. Íàðíààñ èðýõ ãýðëèéí äîëãèîíû
êîãåðåíòèéí ðàäèóñ
 0.5
 ko    50mkm  0.05 ìì.
 0.01

7,2 Íèìãýí ÿëòàñíû èíòåðôåðåíö

Íèìãýí òóíãàëàã ÿëòàñ äýýð ãýðëèéí äîëãèîí òóñàõàä ÿëòàñíû õî¸ð ãàäàðãààñ îéñîí ãýðýë
òîäîðõîé íºõöºëä èíòåðôåðåíöëýíý.

1
2 B 2
 s1
1 1 c
A btg 2
s2 b
2 b 
2 cos  2
2 2

1 áà 2 öàöàðãóóäûí îïòèê çàìûí ÿëãàà:

2bn n 2  n sin  2 sin 1
  nS 2  S1   2btg 2 sin 1  2b n sin  2  sin 1 .
cos  2 n cos  2
n cos 2  n 2  n 2 sin 2 1  n 2  sin 2 1 ;
  2b n 2  sin 2 1 ;
Îïòèê íÿãò áàãàòàé îð÷èíä òàðõñàí ãýðýë îïòèê íÿãò èõòýé îð÷íû ãàäàðãààñ îéõ ¿åä äîëãèîíû
õýëáýëçýë   ýý𠺺ð÷ëºãäºíº. Õàðèí 0 öýãò îïòèê íÿãò èõòýé îð÷èíä áàéãàà ãýðýë îïòèê íÿãò
áàãà îð÷íîîñ îéõ ó÷ðààñ ôàçûí ¿ñðýëò ãàðàõã¿é. Ýíäýýñ

  2b n 2  sin 2 1  0 ;
2

7,2,1. Ïàðàëåëü òàëñòòàé ÿëòàñíû èíòåðôåðåíö.

3
 Лекц-7
ßëòàñ äýýð 1 ºíö㺺ð òóññàí ãýðë¿¿ä P  öýãò, 1 ºíö㺺ð òóññàí ãýðë¿¿ä P  óóëçàíà. Ýäãýýð
öýã¿¿ä òîéðîã ¿¿ñãýíý.

P  P  o Èíãýæ ¿¿ññýí èíòåðôåðåíöèéã

èæèë íàëàëòûí á¿ñ¿¿ä ãýíý.
max  í íºõöºë íü äîëãèîíû óðò
 0  ààñ õàìààðíà.Èéìýýñ öàãàðè-
ãóóä íü ºíãºòýé ãàðíà.

1 1 1 1

2. ªºð ººð çóçààíòàé ÿëòàñíû èíòåðôåðåíö.

P
P P áà P  öýã íü èæèë çóçààí -
O òàé ÿëòàñíààñ ¿¿ñýõ èíòåðôå-
Q ðåíöèéí çóðâàñ áîëíî.
Èéìýýñ ¿¿íèéã èæèë çóçààíû
O çóðâàñ ãýäýã.
Q Èæèë çóçààíû æèøýý Íüþòîíû
öàãèðàã áîëíî.

R 2   R  b   r 2  R 2  2 Rb  r 2 ;
2

r 2 0
  ;
R 2
0
Rb R   2m   max -í íºõöºë
2

r 1. 2.    2m   1 0  min -í íºõöºë
2

b 2 íºõöºëèéã íýãòãýâýë:

0
; m
2
m  òýãø ¿åä max ,ñîíäãîé ¿åä min -í íºõöºë áèåëíý.

r R 0  m  1 / 2  m  1,2,3,...
m  òýãø ¿åä ãýðýëòýé öàãàðèã, m  ñîíäãîé ¿åä õàðàíõóé öàãàðèã õàðãàëçàíà.