Θ εφαρμογι του «Ευρωπαϊκοφ Χάρτθ των δικαιωμάτων του πεηοφ»

αρκεί για τθν αξιοβίωτθ ηωι ςτθν πόλθ.

του Κϊςτα Φωτεινάκθ

Πολλζσ φορζσ τα κινιματα των πολιτϊν ηθτοφν τθν ψιφιςθ νζων νόμων ι τθν ζκδοςθ
Προεδρικϊν Διαταγμάτων για τθν βελτίωςθ τθσ ηωισ ςτθν πόλθ. Για το κζμα «Αςφαλισ,
γριγορθ, ευχάριςτθ και περιβαλλοντικά φιλικι μετακίνθςθ των πεηϊν και των ποδθλατϊν
ςτθν πόλθ» ίςωσ να μθ χρειαηόταν κανζνασ νζοσ νόμοσ παρά θ εφαρμογι του «Ευρωπαϊκοφ
Χάρτθ των δικαιωμάτων του πεηοφ» (1986) και του υπάρχοντοσ νομικοφ πλαιςίου (Κ.Ο.Κ.,
ν.2496 για τθν υπαίκρια διαφιμιςθ κ.λπ.)
Ο «Ευρωπαϊκόσ Χάρτθσ των δικαιωμάτων του πεηοφ» ψθφίςτθκε από το Ευρωπαϊκό
Κοινοβοφλιο 12/12/1988 και προβλζπει ςθμαντικζσ οδθγίεσ για τθν αςφαλι και ευχάριςτθ
μετακίνθςθ των πεηϊν και των ποδθλατϊν ςτθν πόλθ. Ασ δοφμε τθ φιλοςοφία του Χάρτθ
και οριςμζνεσ μόνο από τισ διατάξεισ του:
Α. Θ Φιλοςοφία του «Ευρωπαϊκοφ Χάρτθ των δικαιωμάτων του πεηοφ»:
1. Εκτιμά ότι «θ προςταςία τθσ κυκλοφορίασ των πεηών μπορεί να ςυμβάλει
αποτελεςματικά ςτθν ευθμερία των πολιτών, τθν αναβάκμιςθ των ςυλλογικών
χώρων και τθν προςταςία των ιςτορικο-πολεοδομικών και περιβαλλοντικών αξιών».
2. Διαπιςτϊνει ότι «ςτισ αςτικζσ περιοχζσ, οι μετακινιςεισ με τα πόδια
αντιπροςωπεφουν ςθμαντικό ποςοςτό τθσ κυκλοφορίασ (25 ζωσ 45%) και ότι αφορά
κυρίωσ τισ αςκενζςτερεσ κοινωνικζσ ομάδεσ (παιδιά, θλικιωμζνουσ).
3. Επιβεβαιϊνει «ότι το ζνα τρίτο περίπου των κανατθφόρων οδικών «ατυχθμάτων»
(ςφγχρονθ διατφπωςθ δυςτφχθμα και όχι ατφχθμα) αφορά πεηοφσ και ότι το ιμιςυ
ςχεδόν των κανάτων παιδιών αποδίδεται ςε τροχαία»
4. Αναγνωρίηει «ωσ αιτία των πολλών τροχαίων ςυμβάντων τθ μεγάλθ ταχφτθτα, κατά
το μεγαλφτερο ποςοςτό, των αυτοκινιτων»
5. ΢υμφωνεί με τα κινιματα πολιτϊν ότι «ςτισ περιςςότερεσ χώρεσ, τα μζτρα που
αποβλζπουν ςτθν αφξθςθ τθσ οδικισ αςφάλειασ (διαφθμιςτικζσ εκςτρατείεσ,
νομοκετικά μζτρα, ςυντιρθςθ και βελτίωςθ των οδικών υποδομών) ευνοοφν
κυρίωσ τουσ αυτοκινθτιςτζσ και ότι ςτα εκπαιδευτικά προγράμματα κακώσ και ςε
εκείνα για τθν απόκτθςθ άδειασ οδθγιςεωσ αυτοκινιτου, ελάχιςτθ προςοχι δίδεται
ςε προςαρμοςμζνθ προσ τουσ πεηοφσ ςυμπεριφορά».
6. Για όλουσ του παραπάνω, αλλά και για άλλουσ λόγουσ που δεν παρουςιάηονται
λόγω οικονομίασ χϊρου, κωδικοποιεί τα δικαιϊματα των πεηϊν και καλεί τα κράτθ
μζλθ «για τθν υλοποίθςθ του Χάρτθ αυτοφ, δθλαδι άςκθςθ προςεκτικοφ ελζγχου
 για τθν ουςιαςτικι εφαρμογι τθσ ιςχφουςασ νομοκεςίασ περί προςταςίασ των
πεηών».
Β. Ο Χάρτθσ για τα βαςικά Δικαιώματα των πεηών:
1. Ο πεηόσ ζχει δικαίωμα να ηει ςε ζνα υγιζσ περιβάλλον και να απολαμβάνει
ελεφκερα τουσ δθμόςιουσ χϊρουσ μζςα ςε κατάλλθλεσ ςυνκικεσ που κα
εξαςφαλίηουν τθ ςωματικι και ψυχικι του υγεία.
2. Ο πεηόσ ζχει δικαίωμα να ηει ςε αςτικά κζντρα ι χωριά οργανωμζνα για τθν
εξυπθρζτθςθ του ανκρϊπου και όχι του αυτοκινιτου, τα οποία να διακζτουν
υποδομι προςιτι ςτουσ πεηοφσ και ςτουσ ποδθλάτεσ.
3. Τα παιδιά, οι θλικιωμζνοι και τα μειονεκτοφντα άτομα δικαιοφνται μία πόλθ που
να αποτελεί χϊρο κοινωνικοποίθςισ τουσ και όχι χϊρο επιδείνωςθσ τθσ
κατάςταςθσ αδυναμίασ τουσ.
4. Στον κακοριςμό ορίων ταχφτθτασ και ςτθν επανευκζτιςθ των οδϊν και των
διαςταυρϊςεων ϊςτε να υπάρχουν πραγματικζσ εγγυιςεισ για τθν κυκλοφορία των
πεηϊν και των ποδθλατϊν,
5. Στθν απαγόρευςθ των διαφθμίςεων που προβάλλουν τθν επικίνδυνθ και
αντικανονικι χριςθ του αυτοκινιτου,
6. Στθν κακιζρωςθ ενόσ ςυςτιματοσ ευκφνθσ περί του κινδφνου οφτωσ ϊςτε εκείνοι
που δθμιουργοφν τον κίνδυνο να υφίςτανται και τισ οικονομικζσ ςυνζπειεσ (όπωσ
π.χ. ςτθ Γαλλία από το 1985),
7. ΢ε εκπαίδευςθ οδθγών αυτοκινιτων που κα αποβλζπει ςε προςαρμοςμζνθ οδικι
ςυμπεριφορά ωσ προσ τουσ πεηοφσ και όςουσ κυκλοφοροφν με μικρι ταχφτθτα.
8. Σε φιλικό για το περιβάλλον πλιρεσ δίκτυο δθμοςίων μεταφορικϊν μζςων
κατάλλθλο για τθν ικανοποίθςθ των αναγκϊν όλων των πολιτϊν, μειονεκτοφντων ι
μθ,
9. Σε διευκολφνςεισ για τα ποδιλατα που κα καλφπτουν ολόκλθρθ τθν πόλθ,
10. Στθ διαμόρφωςθ χώρων ςτάκμευςθσ κατά τζτοιο τρόπο που δεν παρεμποδίηουν
τθν κινθτικότθτα των πεηϊν και κα τουσ επιτρζπουν να επωφελοφνται από τα
αρχιτεκτονικά πλεονεκτιματα.
Σι ςυμβαίνει όμωσ ςτθν πραγματικότθτα ςτθ χϊρα μασ και όχι μόνο. Σο Ι.Χ. διαφθμίηεται ωσ
ο «άρχοντασ των μετακινιςεων και προβάλλεται ωσ μζςο επιβεβαίωςθσ του επιτυχθμζνου
οικονομικά και κοινωνικά ιδιοκτιτθ του» που μπορεί να ςκαρφαλϊνει ςτισ βουνοκορφζσ,
να διαςχίηει λίμνεσ και ποτάμια, να αναπτφςςει ταχφτθτεσ πάνω από 200 χλμ τθν ϊρα
(όπωσ ο Γιοφρκασ ΢εϊταρίδθσ) να παρκάρει όπου λάχει, ςτο πεηοδρόμιο, ςτον πεηόδρομο,
ζξω από το κζντρο «διαςκζδαςθσ» που πάει να τα ςπάςει.
Και οι πολίτεσ που διεκδικοφν τα δικαιϊματα ςτθν πόλθ; Σο πρόςφατο «επειςόδιο» είναι
χαρακτθριςτικό. Διαβάηουμε ςτθν εφθμερίδα: «Αιτία για καβγά που κατζλθξε ςε
ξυλοδαρμό ζγινε το γνωςτό αυτοκόλλθτο τθσ «Ένωςθσ για τα δικαιώματα των πεηών». Ο
ςυμπακζςτατοσ κατά τα άλλα γαϊδαράκοσ, με τθ φράςθ «Είμαι γάιδαροσ, παρκάρω όπου
γουςτάρω», που κατά καιροφσ φιγουράρει ςε διάφορα παρμπρίη, προκάλεςε το μζνοσ του
ιδιοκτιτθ του Ι.Χ. ςτο οποίο επικολλικθκε από ακτιβιςτι. Ο ιδιοκτιτθσ του Ι.Χ. είχε
παρκάρει πάνω ςτο πεηοδρόμιο ακριβώσ ζξω από γνωςτό καφεςτιατόριο ςτο Γκάηι και
«δίπλα ςτον φραπζ του», όπωσ καταγγζλλουν τα μζλθ τθσ Ένωςθσ. Όταν είδε τον ακτιβιςτι
να κολλά το αυτοκόλλθτο του επιτζκθκε μαηί με τον ιδιοκτιτθ του καταςτιματοσ. Οι
επιτικζμενοι -ςφμφωνα πάντα με τθν Ένωςθ- ζβριςαν και χτφπθςαν με γροκιζσ τον
ακτιβιςτι, ενώ του αφαίρεςαν και το κινθτό του τθλζφωνο για να μθν καλζςει βοικεια…»
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 27/2/2010

Γ. Κινιματα Πολιτών για τα δικαιώματα των πεηών και των ποδθλατών και τθν αςφαλι
κυκλοφορία των Ι.Χ. ΢τθ χϊρα μασ υπάρχει μεγάλθ κακυςτζρθςθ ςτθν ανάπτυξθ ενόσ
ςυλλογικοφ κινιματοσ για τα δικαιϊματα των πεηϊν και των ποδθλατϊν ςτθν μετακίνθςθ
αλλά και για τθν οδικι αςφάλεια γενικότερα. Τπάρχουν όμωσ μικρζσ εςτίεσ «αντίςταςθσ»
ςτθν παντοκρατορία του Ι.Χ. και ςτθν προβολι των δικαιωμάτων των πεηϊν και των
ποδθλατϊν, αλλά και για τθν αςφαλι οδιγθςθ και κυκλοφορίασ των Ι.Χ., οι οποίεσ ζχουν
αρχίςει να ςυντονίηονται. Αποκορφφωμα του ςυντονιςμοφ ιταν θ προςυπογραφι ενόσ
κειμζνου από 67 ςυλλογικότθτεσ απϋ όλθ τθν Ελλάδα , με το οποίο απαντοφςαν ςτθν
προκλθτικι «νεκρϊςιμο» διαφιμιςθ τθσ Ζνωςθσ Διαφθμιςτϊν ΕΡΜΘ΢. Οι διαφθμιςτζσ
διαμαρτυρόντουςαν για τθν απόφαςθ του Τπουργοφ Δικαιοςφνθσ κ.Καςτανίδθ να τθρθκεί
το νομικό πλαίςιο για τθν υπαίκρια διαφιμιςθ.

Δφο από τισ ςυλλογικότθτεσ οι οποίεσ ςτακερά και διαχρονικά αγωνίηονται για τθν
υπεράςπιςθ των δικαιωμάτων των πεηϊν και των ποδθλατϊν ςτθν πόλθ, με ακτιβίςτικεσ
ενζργειεσ αλλά και με υπεφκυνεσ προτάςεισ είναι:
«ΠΕΗΘ - Πρωτοβουλία Πολιτϊν για τα Δικαιϊματα των Πεηϊν». ΢υνεχι παρουςία και
προτάςεισ για τθν προβολι των δικαιωμάτων. Σισ προτάςςεισ τισ Πρωτοβουλίασ ΠΕΗΘ που
περιλαμβάνονται ςτο Τπόμνθμα που ζςτειλε προσ τα αρμόδια υπουργεία τθσ νζασ
κυβζρνθςθσ του ΠΑ΢ΟΚ (27/10/2009) παρουςιάηονται ςε άλλθ ςτιλθ.
«Ζνωςθ για τα δικαιϊματα των πεηϊν» με ζδρα τθ Θεςςαλονίκθ. Θ Ζνωςθ πρόςφατα
«υπόβαλλε μθνυτιρια αναφορά κατά του ποδοςφαιριςτι Γιοφρκα ΢εϊταρίδθ, ο οποίοσ
ζκανε δθμόςια δθλϊςεισ ςχετικά με τθν οδιγθςι του με περιφρόνθςθ προσ τα όρια
ταχφτθτασ ςτθν Εκνικι οδό» (ς.ς. ο κ.΢εϊταρίδθσ είχε δθλϊςει ότι ζτρεχε με 358 χλμ/ϊρα).

Δ. Συμπζραςμα: Ο αγϊνασ για τθν υπεράςπιςθ των δικαιωμάτων των πεηϊν και των
ποδθλατϊν αλλά και για τθν οδικι αςφάλεια είναι ςκλθρόσ γιατί υπάρχουν τεράςτια
οικονομικά ςυμφζροντα αλλά και καλλιεργθμζνεσ νοοτροπίεσ επιδειξιμανίασ υπζρ των
Ι.Χ.(προβάλλεται ωσ «δείκτθσ» ευμάρειασ, κοινωνικισ προβολι, διάκριςθσ, κ.λπ). Γιϋ αυτό
προτείνουμε το ςυντονιςμό και τθ κοινι δράςθ όλων των κινιςεων, των ομάδων και των
ατόμων που είναι ευαίςκθτοι και δραςτθριοποιοφνται ςτον άξονα α) Δικαιϊματα πεηϊν,
ΑΜΕΑ και ποδθλατϊν β) Οδικι αςφάλεια γ) Προβολι των Μζςων Μαηικισ Μεταφοράσ δ)
Μείωςθ και εξάλειψθ τθσ Οπτικισ ρφπανςθσ των πόλεων.
Κώςτασ Φωτεινάκθσ
ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.΢. Χαϊδαρίου/ Friends of Nature
Prosanatolismoi@hotmail.com

«ΠΕΖΗ - Πρωτοβουλία Πολιτών για τα Δικαιώματα των Πεδών»

΢υμπεράςματα που περιλαμβάνονται ςτο Τπόμνθμα που ζςτειλε (27-10-2009) θ Πρωτοβουλία ςτα
Τπουργεία: Τποδομϊν και Μεταφορϊν, Προςταςίασ του Πολίτθ, Περιβάλλοντοσ, Παιδείασ και ςτο
γραφείο του Πρωκυπουργοφ:
1. να πραγματοποιιςετε εντατικζσ ενθμερωτικζσ εκςτρατείεσ (ανάλογεσ με αυτζσ ποφ ζχουν γίνει
για τθ χριςθ τθσ ηϊνθσ αςφαλείασ και του κράνουσ) με ςκοπό τθν ευαιςκθτοποίθςθ τθσ κοινισ
γνϊμθσ, αλλά και των μακθτϊν, και (κυρίωσ) των οδθγϊν για τα δικαιϊματα των πεηϊν.
2. να δϊςετε εντολι ςτισ αςτυνομικζσ αρχζσ να προςτατεφουν τουσ πολίτεσ επεμβαίνοντασ
απζναντι ςτθν επικετικότθτα των οδθγϊν και τθν παραβίαςθ των δικαιωμάτων των πεηϊν, και να
μθν τουσ εμπαίηουν παραπζμποντάσ τουσ ςτθν τροχαία ι τθν άμεςθ δράςθ.
3. να δϊςετε εντολι να τιμωροφνται αυςτθρά οι παραβιάςεισ των δικαιωμάτων των πεηϊν κατά τθ
χριςθ των υπθρεςιακϊν οχθμάτων και θ μετατροπι των πεηοδρομίων μπροςτά και γφρω από
αςτυνομικά τμιματα ςε χϊρουσ ςτάκμευςθσ.
4. να καταρτίςετε και (κυρίωσ) να επιβάλετε τθν εφαρμογι ςωςτϊν προδιαγραφϊν πεηοδρομίων
και χϊρων πεηϊν ςφμφωνα με τα διεκνϊσ ιςχφοντα., για κάκε καταςκευι, βελτίωςθ και
επιδιόρκωςθ πεηοδρομίου, δρόμου και άλλου χϊρου πεηϊν.
5. να τροποποιιςετε τθ νομοκεςία, ϊςτε να καταςτεί φιλικότερθ για τουσ πεηοφσ και ςυμβατότερθ
με τισ αρχζσ τθσ βιϊςιμθσ κινθτικότθτασ, ςφμφωνα με τθν επιςυναπτόμενθ "πρόταςθ για
τροποποίθςθ του Κϊδικα Οδικισ Κυκλοφορίασ"