การวินิจฉัยสัง

่ การทางการเมือง
ในระบอบประชาธิปไตย
โดย พรชัย รัศมีแพทย์ & PornchaiLive.com

การวิ นิ จ ฉั ย สั่ ง การทางการเมื อ ง ในระบอบ

ประชาธิปไตยกับในระบอบเผด็จการแตกต่างกันตรง
ที ่ ในระบอบประชาธิปไตยนัน
้ จุด มุ่ง หมายสุดท้า ย
ของรัฐบาล พรรคการเมือง และประชาชน ต้องการ
ให้ ผ ลของการวิ นิ จ ฉั ย สั่ ง การนั ้น ตกแก่ ป ระชาชน
โดยไม่ เ ลื อ กเพศ อายุ ฐานะทางเศรษฐกิ จ ความ
เชื่อ ศาสนา ประเพณี วั ฒ นธรรม ความร้้ ความ
สามารถ และไม่ มี ช นชั ้น หมายความว่ า ทุ ก คนได้
ประโยชน์ หรือเกิดความเป็ นธรรมทางสังคมนัน
่ เอง

ส่วนในระบอบเผด็จการมีจุดมุ่งหมายสุดท้าย
ไม่กว้างขวางถึงขนาดนัน
้ และแม้บางเรื่องบางกรณี
จะด้มีจุดมุ่งหมายสุดท้ายในทำานองเดียวกัน แต่หลัก
ประกันให้ดำาเนินไปถึงจุดนัน
้ ก็มค
ี วามแตกต่างกัน

โดยระบอบประชาธิปไตยมีหลักประกัน มัน
่ คง
ยาวนานกว่ า อย่ า งน้ อ ยตลอดอายุ ข องประเทศ

1
เพราะดำา เนินการโดยประชาชนทีห
่ ลากหลายความ
คิ ด สั บ เ ป ลี ่ ย น ห มุ น เ วี ย น กั น สื บ ส า น ง า น เ พื่ อ
ประชาชน

ในขณะทีร
่ ะบอบเผด็จการนัน
้ จะมีหลักประกัน
ยาวนานตลอดเวลาที ผ
่ ้ นำา ยั ง เข้ ม แข็ ง และดำา เนิ น
การมาถ้กทางจริงๆ อีกทัง้ ต้องพัฒนาความคิดของ
ตนตลอดเวลา

แต่เมื่อใดทีผ
่ ้นำา เสื่อมถอยอ่อนล้า หรือล้า หลัง
อี ก ทั ้ง ยั ง เอารั ด เอาเปรี ย บประชาชนเพื่ อ ประโยชน์
ของตนและพวกพ้อง เมือ
่ ประชาชนไม่ยอมยำ่าเท้าอย่้
กั บ ที ่ หรื อ ถอยหลั ง ตามไปด้ ว ย เพราะเห็ น ว่ า จะ
ทำา ให้ เ ขาและล้ ก หลานเหลนภายหน้ า เดื อ ดร้ อ น
ความขัดแย้งทางการเมืองย่อมเกิดขึน
้ ได้ตลอดเวลา

ประสบการณ์ของประเทศต่า งๆ ซึ่ง เดิ มนิย ม

ระบอบเผด็จการมานาน ไม่ว่าในร้ปใด ไม่ว่าจะเป็ น
เผด็ จ การโดยบุ ค คลคนเดี ย วผ้ ก ขาด ด้ ว ยวิ ธี ก าร
ต่างๆนานา หรือดำา เนินการโดยคนไม่กีค
่ น และไม่
ว่าจะเรียกชื่อสือ
่ ความด้วยถ้อยคำาใด ในทีส
่ ุดก็ไปไม่
ถึง จุดมุ่งหมายทีต
่ ัง้ ไว้ คนรุ่น ต่อๆมาได้ต ระหนั กถึ ง
2
ส ภ า พ ไ ร้ ป ร ะ โ ย ช น์ อี ก ทั ้ ง พิ ษ ภั ย จ า ก ร ะ บ อ บ
เผด็จการ จึงหันมานิยมระบอบประชาธิปไตยกันเป็ น
จำานวนมากขึน
้ เรือ
่ ยๆ และต่างมีความก้าวหน้า

ประเทศต่ า งๆอย่ า งญี ป

่ ่ ุ น ทั ้ง ๆที ป
่ ระเทศนี ้
ย่ อ ยยั บ สาหั ส ในสงครามโลกครั ้ง ที ส
่ อง แต่ เ หตุ ใ ด
ประชาธิ ป ไตยจึ ง ก้ า วไกลไปมาก คำา ตอบหนึ่ ง คื อ
เพราะประชาชนในประเทศนัน
้ ยอมรับนับถือความ
คิดความสามารถของประชาชนด้วยกันเป็ นพื้น ฐาน
มานาน และพืน
้ ฐานนีส
้ งครามไม่อาจทำาลาย

ส่วนประเทศไทยก็นิ ยมระบอบประชาธิปไตย
เช่นกัน แต่เหตุใดจึงล้าหลัง ทัง้ ๆทีเ่ ป็ นประเทศฝ่ าย
ชนะสงครามโลกทัง้ สองครัง้ คำาตอบหนึง่ คือ เพราะ
ประชาชนยอมรับนับถือความคิดความสามารถของ
ผ้้ มี อำา นาจในบ้ า นเมื อ งเป็ นพื้ น ฐานมานาน จนไม่
ใส่ ใ จความคิ ด ความสามารถของประชาชนด้ ว ยกั น
เท่ า ที ่ค วร ซึ่ ง ผ้้ มี อำา นาจก็ ต ระหนั ก ดี และฉวย
โอกาสรักษาอำานาจนัน
้ ไว้ได้มัน
่ คง สำาหรับผ้้ทีไ่ ม่เคย
มี อำา นาจมาก่ อ น ก็ ทำา ทุ ก วิ ถี ท างให้ ไ ด้ อำา นาจมา
และพยายามรักษาอำานาจของตนอย่างเต็มกำาลัง

3
 การวินิจฉัยสัง่ การทางการเมืองจึงไม่ได้มีจุดมุ่ง
หมายด้ แ ลรั ก ษาผลประโยชน์ ข องประชาชนอย่ า ง
แท้ จ ริ ง หากมุ่ ง แต่ จ ะด้ แ ลรั ก ษาอำา นาจ แล ะผล
ประโยชน์ของตนและพวกพ้องเป็ นสำาคัญ โดยละเลย
วิธีคิดตามระบอบประชาธิปไตยอย่างสิน
้ เชิง ทัง้ ๆที ่
ไม่ได้ยุ่งยากหรือสลับซับซ้อนเลยแม้แต่น้อย

อย่ า งไรก็ ดี จุ ด มุ่ ง หมายที ่ต้ อ งการให้ ผ ล

ประโยชน์ตกแก่ประชาชน ไม่ได้หมายความว่า จะ
เกิดผลในทันทีทุกเรื่องทุกกรณี และกรณีทีจ
่ ะให้เกิด
ผลในทั น ที ก็ ไ ม่ ไ ด้ ห มายความว่ า จะเกิ ด แก่ ทุ ก คน
โดยเร็ว เพราะการวินิจฉัยสัง่ การทางการเมืองมีทัง้
ส่วนทีเ่ ป็ นเฉพาะกรณีและเป็ นการทัว
่ ไปประกอบกัน
เสมอ เช่ น กรณี มี ค วามผิ ด ปรกติ เ กิ ด ขึ้น ในสภาผ้้
แทนราษฎร เป็ นต้ น ว่ า มี ก ารยุ บ พรรคการเมื อ ง
หลายพรรค นั บ เป็ นจำา นวนผ้้ แ ทนราษฎรรวมกั น
เกินกึ่งหนึ่งของจำา นวนสมาชิกทัง้ สภา แม้กฎหมาย
จะให้ผ้เป็ นสมาชิกสภาผ้้แทนราษฎรของพรรคทีถ
่ ้ก
ยุบเข้าสังกัดพรรคใหม่ได้ แต่ในทางปฏิบัติกลับเป็ น
พรรคทีไ่ ม่เคยส่งสมาชิกลงสมัครรับเลือกตัง้ ในสมัย
นัน
้ อีกทัง้ เป็ นพรรคทีม
่ ีน โยบายแตกต่างจากพรรค

4
เดิ ม ที ่ถ้ ก ยุ บ ไป ด้ วย ห รื อ แม้ บ า ง พร ร ค จ ะ แก้ ไข
นโยบายเดิมของพรรคทีไ่ ปสังกัด และประกาศว่ามีน
โยบายใหม่ตรงกับพรรคทีถ
่ ้กยุบแล้ว แต่ทีจ
่ ริงพรรค
เหล่ า นั ้น ไม่ ไ ด้ แ ถลงนโยบายต่ อ หน้ า ประชาชนใน
ขณะหาเสียงเลย

ดังนัน
้ โดยหลักการ พฤติการณ์ และจำานวน
ผ้้ แ ทนราษฎรดั ง กล่ า ว จึ ง ต้ อ งถื อ ว่ า สภาผ้้ แ ทน
ราษฎรขาดความสัมพันธ์กับประชาชนแล้วอย่างสิน
้
เชิง เพราะมีลักษณะทีไ่ ม่อาจถือว่าเป็ นผ้้แทนราษฎร
ในระบอบประชาธิปไตยอีกต่อไป จึงสมควรยุบสภา
เพื่อให้ประชาชนวินิจสัง่ การทางการเมือง ว่า จะให้
พรรคใดและผ้้สมัครของพรรคใดเป็ นผ้้แทนของตน
ในการด้แลรักษาผลประโยชน์ของประชาชน

และยิง่ ปรากฎว่ามีประชาชนจำา นวนมาก เข้า

ข่า ยสะท้อนความต้องการอัน แท้จริง ของประชาชน
ออกไปชุ ม นุ ม เรี ย กร้ อ งให้ ยุ บ สภา จึ ง ต้ อ งถื อ ว่ า
เป็ นการเตือนรัฐบาล ว่ามีเหตุอันสมควรยุบสภาแล้ว
และอย่าเผลอใช้การปกครองระบอบเผด็จการแทน

5
ระบอบประชาธิปไตยโดยเด็ดขาด มิฉะนัน
้ จะบริหาร
ประเทศต่อไปไม่ได้

การวินิจฉัยสัง่ การทางการเมือง ด้วยการยุบ

ส ภ า ใ น ก ร ณี ดั ง ก ล่ า ว จึ ง เ ป็ น วิ ถี ท า ง ที ่ แ ส ด ง ว่ า
รั ฐ บาลมี จุ ด มุ่ ง หมายด้ แ ลรั ก ษาผลประโยชน์ ข อง
ประชาชน โดยเฉพาะอย่ า งยิ ง่ เป็ นประโยชน์ ใ น
ทางตัวอย่างของกระบวนการเรียนร้้ท างสัง คมแบบ
ประชาธิปไตยแก่เยาวชนโดยทัน ที แม้แต่เด็กโตขึ้น
เข้ า โรงเรี ย น ก็ จ ะได้ เ รี ย นร้้ จ ากบั น ทึ ก ตั ว อย่ า งที ด
่ ี
ของผ้้ใหญ่ในอดีต ทีร
่ ักษาประชาธิปไตยเอาไว้ไห้ นี ่
คื อ ประโยชน์ ม หาศาลของประเทศชาติ ในขณะที ่
การชุ ม นุ ม เรี ย กร้ อ งก็ ยุ ติ ล งทั น ที ทุ ก คนกลั บ ไปใช้
ชีวิตได้ตามปรกติ รัฐบาลและอดีตผ้้แทนราษฏรก็มี
โอกาสไปพบประชาชน นำา นโยบายพรรคไปเสนอ
พ ร้ อ ม กั บ รั บ ฟั ง ค ว า ม คิ ด เ ห็ น ข อ ง ป ร ะ ช า ช น
ประชาชนจะได้ วิ นิ จ ฉั ย สั่ ง การทางการเมื อ งเพื่ อ
ประโยชน์ของเขาเอง เป็ นอัน ครบวงจรของระบอบ
ประชาธิปไตย

6
 อนึง่ อดีตผ้้แทนราษฎรย่อมไม่กลัวเผชิญหน้า
กั บ ประชาชนในเขตเลื อ กตั ้ง และไม่ ก ลั ว เสี ย หน้ า
หากไม่ ไ ด้ รั บ เลื อ กอี ก เพราะถึ ง อย่ า งไร ย่ อ มมี
ประชาชนจำา นวนหนึ่ ง ลงคะแนนให้ อ ย่ า งแน่ น อน
และนีค
่ ือความภ้มิใจของผ้้ส มัค รทีร
่ ักประชาธิปไตย
ไม่ใช่หรือ

อย่ า งไรก็ ต าม เมื่อ ปรากฎเหตุ ที ต

่ ้ อ งยุ บ สภา
หรือมีการชุมนุมเรียกร้องให้ยุบสภาด้วยเหตุดังกล่าว
แต่รัฐบาลไม่ยุบสภา ก็เท่ากับรัฐบาลตัดวงจรระบอบ
ประชาธิปไตย เหมือนตัดวงจรไฟฟ้า แสงสว่างจาก
หลอดไฟฟ้าจึงดับสิน
้ ทันที เหมือนประชาธิปไตยถ้ก
ทำาลายหมดสิน
้

การสลายการชุมนุมของประชาชนผ้้เรียกร้อง
ให้ยุบสภา จึงไม่ใช่การวินิจฉัยสัง่ การทางการเมือง
ในระบอบประชาธิ ป ไตยอี ก ต่ อ ไป เพราะไม่ เ ป็ น
ประโยชน์แก่ประชาชนทั่วประเทศ ไม่ว่า ประชาชน
ในฐานะใด ทัง้ ในระยะสัน
้ และระยะยาว หรือแม้ใน
ปั จจุ บั นทั น ที แต่ ก ลั บ เ ป็ น โท ษแ ก่ บุ ค ล า ก ร ฝ่ า ย
รัฐบาลเองในฐานะประชาชน และเป็ นพิษภัยทำาลาย

7
ระบอบประชาธิ ป ไตย เหมื อ นดั บ แสงสว่ า งที ่ใ ห้
ประโยชน์ แ ก่ ป ระชาชน อี ก ทั ้ง อาจส่ ง ผลให้ ค วาม
แตกแยกทางการเมื อ งของประชาชน ซึ่ ง มี ค วาม
ชัดเจนขึน
้ เป็ นลำาดับ เป็ นทุนอย่้ส่วนหนึ่งแล้วนัน
้ ได้
ขยายขอบเขตรอยแยกให้กว้างยิง่ ขึน
้ เรือ
่ ยๆ ในทีส
่ ุด
อาจถึงขัน
้ แบ่งแยกประเทศกันอย่้ จึง ห่า งความเป็ น
ไปไม่ได้ยิง่ ขึน
้ ทุกที ซึง่ ตัวอย่างและเหตุผลสนับสนุน
นัน
้ มีไม่น้อย นักรัฐศาสตร์จริงๆและผ้้สนใจการเมือง
คงทราบดี จึงควรช่วยกันอธิบายหรือแนะนำา ให้ผ้ที ่
เข้าใจคลาดเคลือ
่ น ได้ปรับความคิดให้เข้าทีเ่ ข้าทาง

หากยังไม่ร้เรื่อง ไม่เข้าใจ หรือแกล้งโง่ ก็ลอง

ยกคำา ของเจ้ า แห่ ง วิ ธี คิ ด แบบสั ง คมประชาธิ ป ไตยผ้้
มีชือ
่ เสียงคุ้นเคยดี เช่นพระพุทธเจ้า ซึง่ ทรงตรัสในที ่
ชุ ม นุ ม สาวก ก่ อ นดั บ ขั น ธ์ ป ริ นิ พ พานว่ า ภิ ก ษุ ทั ้ ง
หลาย สรรพสิง่ ทัง้ หลายไม่เทีย
่ งแท้ แปรผันไปตาม
ธรรมชาติของมัน จงดำารงชีวิตด้วยความระมัดระวัง
อย่ า ประมาท น่ า จะช่ ว ยให้ มี ส ติ ขึ้ น มาบ้ า ง ซึ่ ง ใน
ก รณี นี ้ จ ะได้ ไ ม่ เ ผล อใ จคิ ดว่ า ก า ร ดำา รง อ ย่้ ใ น
อำา นาจในขณะนี น
้ ัน
้ เที ย
่ งแท้ และเผลอยึ ด เป็ นของ
ตน ยั ง ผลให้ ไ ม่ เ พี ย งแต่ ต นเองเป็ นทุ ก ข์ ห รื อ เดื อ ด

8
ร้อนโดยไม่ร้ตัวเท่านัน
้ ประชาชนย่อมได้รับผลเช่น
นัน
้ ด้วย ไม่โดยตรงก็ทางอ้อม มากบ้างน้อยบ้าง ไม่
เป็ นธรรมอย่างยิง่

บทความทีเ่ กีย
่ วข้อง
การชุ ม นุ ม ทางการเมื อ งกั บ การป้ องกั น เหตุ
วุ่นวาย