pRUq.qn.Kertj bWYKemN.

nj

mew>h.Kertjy.njwW· esnjSkjkLÕcj ×UB.q.gritj Χριστιανός (KrisjtIy.njnsj) mkL.Yncj ×UB.q.hIpRU ‫ח‬

ַ ‫ָשׁי‬
ִ‫מ‬
mgW·aDipP>yj v,mbluipjrâ mducjpliupjgHj mgW·aDipP>yj ddHjmducjektj DwjpetHjrâ v,lCEÕhuJ ek.njk[.j roq.jwW·elwj
aDipP>yjm·kjkuJrâ

huJ;njnjmà, B.q.KertjwW· esnjSkjkLÕcj ×UB.q.g[êrâ tLpuOeyqHÕgHj dHjmNihj×Ug[êmWYrâ Sg, v,gHj hW·dHjbuJkuE

mNihjg[êtaj msMItuY d,ducjt,pY> ×Ugek.·mNihjg[êtajrâ }ko×Uv,d,ducg
j siutj p:YtiucjmedcjtuY q.wkv,
bkjpr,q.qn.v,tuY p:YeadI 58 gHj v,mpetHjektjB.q.Kertj p:Yrwjm p:Y;ÕcjrwjmgHj sktuEdHjkLÕcj bWYmgLiÕcjtuY
siupjqN.· eadI 313 gHj p:Y;ÕcjrwjmgHj kligW·sMtjqmÐJtuY p:YqN.· 380 gHj B.q.KertjgHj dHjB.q.;Õcj alu·mWYr,rwjmgHjrâ
B.q.KertjgHj v,ek.jsdM·cj p:YaKicjlMÕhj rwjm.njk.tÐwjeltjrâ rwjm.njk.tÐwjeltjwW· ducjqziucjkuE
aKiukjB.q.rwjme}t·tuY dkjKN·lwjrâ qLptjqm?.×UB.q.hIpRUgHj kL.YesL.ajlwj buJB.q.eletÐnj
(B.q.rwjm)tuY hW·kuEkL.YesL.aj B.q.qa.cjrâ
ku;ÕcjmhW·huJaerwjeletÐnjtajgHj lk[.jgHj bHjef:.tjlwj likjeletÐnjp>cjtiukjtuY p:Yk.mCEÕtCYjk[.jDwjmà, bHjT½,dM·cj
mNihjbHjkuJ mNihjklcjkuJ quJ/> mWYhW·kLiÕhjektjrâ mNihjklcjtajgHj hiutj×U hW·kLiÕhjtuY aeTcjezN.j´ efkjtuY
d,kuEdM·cjd>nj kulk[.jtajgHjrâ hiutj×UqLptjqm?.gHj dHjdM·cjB.q.eletÐnjtuY mNihjtaj mikjgW·tJkLiÕhjpRUk[.jmà,
d,lCtjB.q.eletÐnjaiutjrâ tuYpLnj B.k[.jk.tÐeltjtajgHj rpjlwj quJB.ebÐ.njlikjtuY kWtjgxÕYtajelwj
ebÐ.njbuJeletÐnjfaiutjrâ nkuE|moq.jwW·gHj ezN.jpMwjdM·cj B.q.eletÐnjzkurâ huJ;.·;.·mà, tupjtov·cjro
B.q.eaQl.mjmà, B.q.a.r.pjehcj dHjB.q.mlupjaew>cjtuY B.q.bud¯mà, B.q.p>Èiehcj
dHjB.q.mlupjaew>cjrâ hiutjgHjr ek.njmNihj meRHjeqHjB.q.eaQl.mj mhuJaerwja.rpjhW·eqcjtajmà,
gW·tJektj aDipP>yjeztjtj hW·m.njrâ tuYpLnj ek.njmNihj meRHjeqHjB.q.bud¯taj mhW·huJaerwjp>ÈitajgHj
kLiÕhjektj aDipP>yjB.q.v,taj hW·m.njrâ huJmWYq.jpLnj v,taj d,ducjaupjDluJ kM.tjlwjmtj
kuB.q.tNhjkuJrâ

buJRupjm.etnj lUt.
(10 November 1483 – 18 February 1546)

siupjqN.· 1517 aKicj m.etnj lUt. ptitjlikj The Ninety-Five Theses tcjgNcjdsitjesH.jøqunj tuYgHj percjdsuEds,
ltUk.etÐwjelnj sktuEdHjkLÕcjtuY siupjqN.· 1648 gHjsiupjdtuYa.tuY ;ÕcjyUer.pjlpãpliutjgmLiÕcj
dHja.B.k[.jgiu$jtNhj mtW·g, gui$jprwjettjqt.njrâ nkuElv.tjprwjettjqt.njmà, B.q.KertjwW·
hW·sW·DwjpetHj ltUpUguE lk[.jgmLiÕcjtuY sW·DwjpetHj edàtjbkj atiucjtwHjDwjk[.j ×Ulikjrâ s×UgHjtuY qLptjqm?.gHj
zM.pjmNihj nkuEB.q.mimzkugHj v·cjgW·tJkLiÕhj quJv,faiutjg,tuY kuEaeK>cjkL.YesL.aj B.q.n.n.tuY aKicjlMÕhjmà,
B.q.mnjpuOelwj ×W·kuJrâ aKicjlMÕhjmà, mNihjhuJef:.tjgHjelwjtJ mNihjkÈcjgHjelwjkLiÕhj /iutjluEKiuhjer.â
atiucjmmicjdM·cj p:YpRuicjtajrâ lk[.jk.tÐwjeltjtajgHj m·cjkuEek.nj|bohW·gW· d,m·cjp:YB.râ hiutj×UsdM·cjmd>njv,tNhj
m·cjKiuhj sKiuhj mYWlpãgHjelwj aeK>cjzWitjqep>tj f[ÕnjsN.·mNihj|bo;iÕnjnjtaj hW·gW·tuY
bkjrpjzWitjqep>tjSkjeS.·licjaetcj kuek.njcC.jkW,B.tajgHj ktuEdHjgLÕi cj bWYmel.njrâ lk[.jtajgHj
hiutj×UmNihjtaj sMtjqmÐJlwj mNihjprY mNihjqpPY>tuY hW·g·cjsutjes.Yduhj ltUv,tajtuY eacjlamjdM·cjtM.lajrâ
aKicjlMÕhj percjwW· kmiuhjm·kjtiunjdM·cj v·cjroptiuhjrâ

p:YB.q.KertjmgW·aDipP>yj v,mducjpluipjwW· ×Usek.njcC.jgHj mducjpluipj p:YB.k[.jaiutjrâ bWY}ko$aj mNihjmWYgek.·esHjsiutj

ek.njcC.jtajgHj awYe;.tj petHjhW·elpj$J kuEducjpluipjhW·eTkjg,tuY aKicjayukjepcj tJp:Õcjq.
bM·kjpliutjtuYehcj ducjpliupjmà, Kiuhjer.cjg,tuY pãtitja.gui$jtNhj ek.js gek.·qcjpliukjKertjy.nj (Baptist)
râ ek.njmnj v,mpetHjektj B.q.Kertjtaj bWYmgLiÕcjgHj dHj×Ugek.·giu$j qcjpliukjwW·râ

mNihjqMtjmnj Kertjy.nj