េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

ែផនកទ១

អំពអកសរ ឬអកខរៈ

អកសរ តមពកយសំរសកឹត មនន័យថ ទន់ភន

ល ់ អចបត់ែបនបន អចយកេទៃចនបន តមករផស ំជមួ យរសៈ

តមកររបកបជមួ យនឹងពយញជ នៈមួ យេទៀត ឬតមករផស ំជមួ យេជង

 អកសរណមួ យ ។ អកសរ ឬអកខរៈ អច
េហបនមយ៉ងេទៀតថ “វណណៈ” មនែចកជបរកុ
ី មគឺ ៖
១-ពយញជ នៈ មន ៣៣ តួ ។

២-រសៈេពញតួ ១២ តួ ។

៣-រសៈនិសស ័យពីមុ នមន ២១ ែតរតូវបែនថម ៧ េទៀតបនេទជ ២៨ តួ េបគ

 តទ
ិ ំងសំេឡង ។ ែតេប

គតែតរូ
ិ បមន ២៧ តួ េរពះរសៈ (អ) មនេនរគប់ពយញជ នៈទ ំងេឃសៈទ ំងអេឃសៈ ។

១. ពយញជ នៈ
ពយញជ នៈទ ំង ៣៣ តួ រតូវរប់តមលំដប់ពីេដម
 ដល់ ចប់៖

កខគឃង ចឆជឈញ ដឋឌឍណ តថទធន បផពភម យរលវ សហឡអ

២. េជីងពយញជនៈ
ពយញជ នៈេរបៀបបននឹងមនុសសែដរ គមនសក់
ឺ (◌៊) មនតួ ខួ ន
ល (ក) មនេជង
 (◌ក) ។ រូបៃនេជង
 ពយញជ នៈ
់
មនរទងរទយដូ ំ ន"សក់"េទ ។ ខងេរកមេនះ គឺ
ចគននឹងតួ អងគពយញជ នៈែដរ ប៉ុែនតរគន់ែតតូ ចជងតួ និងពុ ម

េជង
 ពយញជ នៈ (Consonnes souscrites) ។

◌ក ◌ខ ◌គ ◌ឃ ◌ង , ◌ច ◌ឆ ◌ជ ◌ឈ ◌ញ , ◌ដ ◌ឋ ◌ឌ ◌ឍ ◌ណ , ◌ត ◌ថ ◌ទ ◌ធ ◌ន , ◌ប ◌ផ ◌ព ◌ភ ◌ម , ◌យ រ◌ ◌ល ◌វ ◌ស ◌ហ ◌ឡ ◌អ

រេបៀបសរេសរ េជង
 ពយញជ នៈ ភជប់ជមួ យតួ ពយញជ នៈ ដូ ចខងេរកម ៖
1
កខខខ
ខគគ
គ ខ ឃឃងង
ឃ
គ ឃងង ចចឆឆ
ឃឃ ឆជជ
ជ ឆ ឈឈញញ
ឈ
ជ ឈញញ ដតឋឋ
ឈឈ ឋឌ ឋ ឍឍណណ
ឍ
ឌ ឍណណ តតថថ
ឍឍ ថទទ
ទ ថ ធធ
ធ
ទ នន
នធ ន បបផផ
បបផផពព
ពភភ ពភមម
ម
ភ ម យយររ
យយររលល
ររលលវ វ សសហហ
សសហហឡឡអអ

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

៣. រសៈេពញត ួ
ំ ន់មុនែចងថ រសៈេពញតួ មន ១៥ តួ េដយរប់យក អ អ មកបញច លផង ។ ប៉ុែនតអក
អនករបជញជន ន
ូ
របជញបចចុបបននេលកដកយក “អ” និង “អ” េនះេចញពីរបព័នរធ សៈេពញតួ េរពះេលកយល់ ថ “អ” គជ
ឺ

ពយញជ នៈ ែដលរតូបរប់បញចូ លេទកនុងរកុមពយញជ នៈ ទ ំង៣៣ តួ េនះវញ

ិ ។ ឯ “អ” គតួ
ឺ ពយញជ នៈបំែបក យកតួ

“ អ” មកផស ំជមួ យរសៈ “ ◌ា ” ដូ េចនះរសៈេពញតួ បចចុបបននេនះ មនែត ១៣តួ េទ គឺ ឥ ឦ ឧ ឩ ឪ ឫ ឬ ឭ ឮ ឯ ឰ

ល េទៀតយល់ ថ កនុងចំេណមរសៈេពញតួទ ំង១៣េនះ រសៈ ឩ េគមនសូ

ឱ ឳ ។ ចំេពះអស់េលកអនករបជញខះ ិ វ

េរបេទ
 ដូ េចនះ គួ ររប់យករតមែត
ឹ ១២ តួ វញ
ិ េរពះសពវៃថងេគេរបរសៈេពញតួ
 ឩ េនះែតពកយ “រពះឩរូ” មួ យម៉ត់

គត់ ែដលមនេនកនុងពកយ “ រជស័ពទ ” មនន័យថ “ េភលេសដច ” ។

៤. រសៈន*សស័យ
គតួ
ឺ អកសរ ែដលជទីពឹងពក់អរស័យៃនពយញជ នៈ ។ េបសរេសរែតរូ
 ំ នន័យ
បវដច់ែតឯងេនះ នឹងពុ ម

របកដរបជថយ៉ងណៗេនះេឡយ ។ ដូ ចជរសៈ ◌ា រសៈ េ◌ មនែតរូប និងសំេឡងផស ំ ែតពុ ម

ំ នសរៈអវី

េទ ។ រសៈនិសស ័យមន ២១ តួ តមករកំណត់របស់កបួនពីមុ នេនះគឺ ◌្ ◌ា ◌ិ ◌ី ◌ឹ ◌ឺ ◌ុ ◌ូ ◌ួ េ◌ េ◌ឿ េ◌ៀ េ◌ ែ◌

ៃ◌ េ◌ េ◌ ◌ុ◌ំ ◌ំ ◌ា◌ំ ◌ះ ។ ប៉ុែនតអស់េលកអនកអកសរសរសតេរកយមកសនមតថ មនែត២០តួ វញ

ិ េរពះថ

រសៈ(អ) មនែតសំេឡងែតគមនរូប មនគួ

ិ រនឹងរប់បញចូ លេទ ។ រសៈ(អ) េនះមនបងកបេ់ នរគប់ពយញជ នៈទ ំងអស់

េទះជេឃសៈកតី អេឃសៈកតី ប៉ុែនតរបសិនេបេគយកេទផស

 ំជមួ យនឹងពយញជ នៈសំេឡងេឃសៈ េគអនតម

ឺ េឡង(អ៊) ឧទហរណ៍ ង ងិ ងី េញ េញ ទុ ំ ទ ំ ទះ.... ។ េបផស

សំេឡងពយញជ នៈ េឃសៈ គសំ  ំជមួ យនឹង
ពយញជ នៈអេឃសៈ វមនសំេឡង (អ) ដូ ចជ ក កី េក ចូ េច េច ែច ៃច េច... ។ ចំេពះរសៈ ◌ួ េ◌ឿ និង េ◌ៀ

េទះេគយកេទផស ំនឹងពយញជ នៈ េឃសៈកតី អេឃសៈកតី វេនែតមនសូ រសំេឡង “អួ

អួ ” (េអឿ-
េអឿ-េអៀ)
េអៀ) ដូ ចគន េនះវជ

ករណីេលកែលងសរមប់រសៈនិសស ័យរបស់ែខមរេយង ។ រឯរសៈ៤េទៀតដូ

ី ចជ រសៈ ◌ុ◌ះ ◌ិ◌ះ េ◌◌ះ វញេនះ
ិ

កលពីមុ នេលកមនយកមករប់
ិ បញចូ លកនុងរសៈនិសស ័យេទ ។ ប៉ុែនតេនេពលេរកយមក េដយបនពិនិតយ

េឃញថ មនពកយជេរចន
 ែដលរតូវករេរបរសៈទ
 ំងេនះ េនកនុងពកយែខមរជច ំបច់េនះ េទបេលកអនក

របជញជន់េរកយ ក៏បនសេរមចបញចូ លបែនថមរសៈទ ំង៤េនះ េហយរសៈនិសស ័យក៏បនេកនដល់

 (២១-
២១-១)+៤
)+៤ =

2 ២៤ េហយេបបែនថ
 មរសៈ ◌ឹ◌ះ ,រសៈ េ◌◌ះ,
ះ, រសៈែ◌◌ះ ពីេលរសៈនិសស ័យែដលធលប់េឃញមនេនកនុង

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

វចននុ រកមសេមដច ជួន ណត កដី កនុងអតថបទននកដេទៀតេនះ

ី រសៈនិសស ័យអចេកនេឡ
 ងដល់ ២៦ ឬ ២៧

[1] ។

៥. ករេរ.រ/ស់េជីងអកសរ
េដយេហតុ ថ មនករណីេដយែឡកខលះ ែដលពក់ព័នេធ ទនឹងេជង
 អកសរពយញជ នៈែខមរេយងេនះ
 ខញុំ

សូ មអនុ ញញតជរមបថ ៖

ក/ េជង
 “តត” និងេជង
 “ដដ” មនរូបរងដូ ចគនអចរចឡំ េរពះករេរបរបស់
 កនលងមក ហក់ដូចជរចបូ ក

រចបល់ បនតិច ដូ ចជពកយ សដូកសដឹង, ផតល

ិ (ទឹក), ផដច់ផល
ិត ។ ប៉ុែនតអក
ន របជញបនកំណត់េរបេជ
 ង (តត) េនេផញព
 ី

 (តត)ទ ំងអស់ដូចជ ប៉ុែនត, កែនតែរ ៉, កនត ំង, អនតរយ, បនតិចបនតួច ។ល។

េរកមអកសរ (ន) វមនសំេឡងជេជង

េលកែលងែតពកយ ៤ ម៉ត់េចញ ែដលេជង (◌ត) យកេទេផញន

 ឹ ង (ន) េទជមនសំេឡង“ដ”េនះគឺ សេនតស
ស,,

ន,, ចន
សនតន ិ ត , អនតរធន ។ ប៉ុែនតេបេជ
 ង (◌ត) េនេផញេ នពីេរកមតួ ពយញជ នៈ (ណ) វញេនះ
ិ វមនសំេឡងជ “ដ”

វញ
ិ ដូ ចជ សែណតក,
ក, សណដ ន់, កេណដៀវ,
ៀវ, កណុ ដ ររ,, កណដ ល,
ល, អណ ង,, អេណត ក
ូត ង ក[2] ។ល។

ខ/ ចំេពះេជង
 “ញ” េបកលណរតូ
 វយកេជង
 (ញ) េទេផញន
 ឹ ងពយញជ នៈ (ញ) េនះ អកសរ(ញ)ខងេល

រតូវកំបុតេជង
 (ែខនង ◌ញ) ។ រឯេជ
ី ង
 (ញ)ែដលយកេទេផញន
 ឹ ងតួ (ញ) េនះ មនសិទធិអចរកសេជង
 ( ែខនង ញញ) េនះ

បន ។ ឧទហរណ៍ បេញញែកអក, បញញត,ិត អនុ ញញត, កញញ, សញញ ។

គ/ េជង
 ឡ មនែដលេរប
ិ េទ


ឃ/ េជង
 (◌ព) និងេជង
 (◌វ) អចេរបចូ
 លគនបន េដយយកេជង
 (◌វ) េទេផញព
 ី េរកមពយញជ នៈ (ព) ដូ ចជ

និញវ ន ។

សូ មគូ សបញជក់ថ

បុ ពវបុរសេយងផ
 ល ស់បូ រត (ពៈ)
ពៈ) ជ (វៈ)
វៈ) គេរប
ឺ ជមួ
 ំ ួ សគនបន ប៉ុែនតេគមនអចយកេជ
យគនជន ិ ង
 (ព) េទេផញ

នឹងតួ (វ) េឡយ ។

៦. អំពវគគ
១-វគគ (ក) កខគឃង

២-វគគ (ច) ចឆជឈញ

3
៣-វគគ (ដ) ដឋឌឍណ

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

៤-វគគ (ត) តថទធន

៥-វគគ (ប) បផពភម

ឯតួអកសរទ ំង៨តួែដលសល់ ពីវគគទ ំង៥ខងេដម

 េនះ េលកេហថ េសសវគគ បនដល់ ៖ យ រ ល វ

សហឡអ។

៧. សំេឡងពយញជនៈ
ពយញជ នៈ ៣៣ តួ េនះ ែចកេចញសំេឡងជពីររបេភទគឺ អេឃសៈ បនដល់ ពយញជ នៈែដលមនសំេឡង

តូ ចរសួ យ មនលន់
ិ ឮគកកង
ឹ មនដូ ចជ កខ ចឆ ដឋណ តថ បផ សហឡអ (១៥ តួ ) ។ េឃសៈ ៖ ពួ ក

ពយញជ នៈែដលមនសំេឡងធំរគលរ គកកង

ឹ ដូ ចជ គឃង
គឃង ជឈញ ឌឍ ទធន ពភម យរលវ (១៨ តួ )។

ពយញជ នៈសំេឡងេឃសៈ របទញរសៈនិសស ័យ ឲយឮសូ ររគលរគកកងដូ

ឹ ចវែដរ ។

៨. ពយញជ នៈ.តូរសំេឡង
េដម
 បមនពកយេរប
ី របស់
 រគប់រគន់ េទតមពកយទ ំងប៉ុនមនកនុងភសែខមរេយង
 បុ ពវបុរសេយងបនែក


ៃចន បំែបលងសំេឡងពយញជ នៈខលះៗពីេឃសៈេទជសំេឡងអេឃសៈ េដយយកសញញមូ សិកទនត “ ◌៉ ” មក

ដក់សមលប់ពីេល ,ឧ. ង,៉ ញ៉ , ប៉, ម៉, យ៉, រ,៉៉, វ ៉ (៧ តួ ) ។ រឯសញ

ី ញ រតសពទ
ី (◌៊) េនះ េលកយកេទដក់ពីេល

ិ ដូ ចជ ៖ ប៊, ស៊, ហ៊ , អ៊, ( ៤ តួ ) ។

ពយញជ នៈអេឃសៈមួ យចំនួនបំែបលងសំេឡង ឲយេទជេឃសៈវញ

កំណត់សម
សមគ ល់

អកសរែដលដក់សញញរតសពទ
ី (◌៊) េហយេបកលណមកជួ
 បរបទះនឹងរសៈ ◌ិ ◌ី ◌ឹ ◌ឺ េ◌េនះេគផលស់

រតស័ ំ ួ សវញេចៀសវងករេទ
ី ពទេចញេហយដក់ (◌ុ) ជន ិ សែទងដូ ចជពកយ សុ ី ហុឺ ហ ។ ឯពកយសមលប់េដយ

េធមញកណ ំ
ុ ដ រ ក៏យក((◌ុ) មកជនួសមូ សិកទនតែដរ ដូ ចពកយ បុ ន
ិ បុ ច[3]
ិ ។

ករណីពិេសស កនុងករសរេសរពកយ “ ប៊ច

ិ ” េឈមះ “ ប៊ម
ិ ” េគមនអចអនុ
ិ វតតកបួនខងេដម
 េនះបនេឡយ
េរពះេបយករសៈ
 “ ◌ុ ” មកេរបតមកប
 ួ នខងេល វអចរចឡំនឹងពកយ “ បុ ច
ិ ” (បុ ចពនល
ិ ក) ឬទឹក “ បុ ម
ិ ” េហៀប
និងហូ រចូ លទូក ។

4
៩. ពយញជ នៈេផញ;េជីង

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

េផញេ ជង
 គជវ
ឺ ធិ យកេជ
ី ងពយញជ នៈមួ យ េទផស ំជមួ យនឹងពយញជ នៈមួ យេទៀត េដម
 បបេងក
ី ត
 បនជសំេឡង

ផស ំពីរបញចូ លគន ឲយលន់ឮកនុងពយងគែតមួ យ ។ េនកនុងភសែខមរេយង

 សមបូរពកយែដលផស ំសំេឡងពីររួម

បញចូ លមកែតមួ យពយងគ សរមប់អននិយយេចញមកភជប់គនដូ ចជសំេឡងេភលះ ។

ឧទហរណ៍
ក+◌ប = កប មនកនុងពកយ “ កបល ”

ខ+◌ស = ខស មនកនុងពកយ “ ខសត់ ”

● រេបៀបយកេជង
 េទេផញ (ផស)ំ)ំ ជមួ យពយញជ នៈ “េគល” គពយញជ
ឺ នៈមនឋនៈជមចស់មនរេបៀបែបលកគន ៖

ក-យកេជង
 ផស ំដក់ពីេរកមតួ ពយញជ នៈេគល ៖ ខលី, ឆម ។
ខ-យកេជង
 ផស ំដក់ពីេឆវងតួ ពយញជ នៈ ៖ ែរស ។

 ផស ំដក់ពីេរកមនិងខងសត ំ ៖ សងឃ, អភវឌឍ,

គ-យកេជង ិ សបបយ, រកស ។

១០. ពយញជនៈបែនថម
េដម
 បអចសរមបតរមូ
ី វជមួ យសំណូរមយ៉ងតមែបបសូ រេសៀងជភសបរេទស ែដលេយងែតងែតខច
 ី
់
 ះៗ មនភសបរ ំង អងេគលស.... េគយកតួ ពយញជ នៈមកផស ំជមួ យេជង
យកមកេរបខល  ពយញជ នៈ ដូ ចជពកយ

guitare= ហគីតរ, frein រហវ ំង, café =កេហវ, George Cœdès= ហស ៊ក េសែដស[4] ។ល។

១១. ស*ថល
@ ន*ងធន*ត
ក/ សិថល
ិ គពយញជ
ឺ នៈែដលមនសំេឡងរសលរបមូ លផតុេំ ចញសំេឡងដច់ែតមួ យ ពុ ម
ំ នខយល់ ផស ំពី

ពយញជ នៈណេផសង ៖ ក គ ច ជ ដ ឌ ត ទ ប ព ។

ខ/ ធនិត រល់ ពយញជ នៈែដលមនគួ បផស ំេដយសំេឡង “ ហ ” មនដូ ចជ ខ< ក+ហ; ឆ< ច+ហ; ឋ<

ដ+ហ; ថ< ត+ហ; ផ< ប+ហ; ឃ < គ+ហ; ឈ < ជ+ហ៊ ; ឍ < ឌ+ហ៊ ; ធ < ទ+ហ៊ ; ភ < ព+ហ៊ ។

១២. ពយញជ នៈគ ូ

េនកនុងតួ ពយញជ នៈទ ំង ៣៣ តួ កនុងវគគនីមួ យៗ ែតងែតមនពយញជ នៈជគូ នឹងគន ែដលមួ យមនសំេឡង
5 អេឃសៈ េហយមួ យេទៀតមនសំេឡងេឃសៈ គឺ ៖

ក/ ែផនកអេឃសៈ ៖ ក គូ នឹង ខ; ច គូ នឹង ឆ; ដ គូ នឹង ឋ; ត គូ នឹង ថ ។

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

ខ/ ែផនកេឃសៈ ៖ គ គូ នឹង ឃ; ជ គូ នឹង ឈ; ទ គូ នឹង ធ; ព គូ និង ភ ។

ចំេពះពយញជ នៈេសសគូ េនចុ ងវគគទ ំង ៥ មន ង, ញ, ណ, ន, ម និងពយញជ នៈេសសវគគទ ំង៨តួ មន ៖

ំ នគូ េទ ។
យ រ ល វ ស ហ ឡ អ េនះពុ ម

ែផនកទ២

វណណយុEត(Signe Diacritique)

វណណយុតិត គជសញ
ឺ ញ ទ ំងឡយែដលបេងត
ក េឡង េដម
 បែកែរប
ី ផតួលសំេឡងពយញជ នៈ ឬពកយេពចន៍ខះ
ល ឲយសម

រសបេទតមតរមូវករេរបរបស់
 កនុងភសរបស់េយង ុ េណណះ សញញទ ំងេនះ ក៏អចជួ យបំែបលង
 ។ មនែតប៉
ិ
សំេឡងៃនពកយខលះ ែដលមនរបភពមកពីភសបលី ឬសំរសកឹតផងែដរ ។

ិត ំងឡយែចកេចញជពីរពួ កគឺ ៖
វណណយុតទ

ក/ វណណយុតែដលបែនថ
ិត មេលពយញជ នៈ េដម
 បលេមអ
ី ៀងស័ពទឲយខលីឲយមនសូ រេផសង ឲយែបលកពីសំេឡងេដម


(Signes diacritiques) ។

ខ/ វណណយុតិត ែដលេរបជមួ
 យនឹងពកយ កនុងឃលរបកប េដម
 បកត់
ី ឃលជរបេយគជសងកត់ េដមប ី

សមគល់ ន័យេសចកតេផសងៗ
ី ។ វណណយុតពួ
ិត កេនះេហថ “ ខណឌសញញ ”( Signe de ponctuation ) ។

១. ម ូស*កទនត ឬេធមញកណុត រ (◌៉)

ជសញញេរបសរមប់
 សមលប់, បំែបរសំេឡងពយញជ នៈ ៧ តួ ែដលមនសំេឡងេឃសៈ ឲយេទជ

ិ ង,៉ ញ៉ , ប៉, ម៉, យ៉, រ,៉៉, វ,៉ ។ ែបលកែតតួ “ ប ”

អេឃសៈ គឺ ង, ញ, ប, ម, យ, រ, វ, ឲយេទជសំេឡងអេឃសៈវញ

មួ យ ែដលមនសំេឡងអេឃសៈរសប់ ប៉ុែនតរគន់ែតលេមអៀងសូ រពី ប េទ ប៉ ប៉ុេណណះ ។ អកសរបតូរសំេឡងទ ំង

េនះ រតូវបនេរបកន ៉ ង, ែញ៉ ងញ៉ ង

 ុ ងពកយ ងក់ ង,, ប៉ប៉ច់ប៉
បេ៉ ប៉ច
ច,, ែម៉ឪ, យ៉ប់យុ
យុនន, ៉ វ៉ ង ។
ឺ , េរឿងរ៉
េរឿងរ៉ វវ,, វូង

● ចំណ ំ ៖ កលណពកយទ ំងេនះេទរបទះនឹងរសៈ ◌ិ ◌ី ◌ឹ ◌ឺ េ◌ ឧទហរណ៍ ៖ ផទះបុ ត

ិ យប់យុន,
ឺ ែលបង

ចបុ ក...
ឹ ំ ួសេធមញកណតរ ែដលដក់ពីេល េដម
។ េគរតូវយកសញញ (◌ុ) មកជន  បកុ
ី ឲំ យវណណយុតេនះ
ិត េទសែទងគន
ុ
6
ជមួ យរសៈខងេល ។ ឧទហរណ៍ សុ ី េបុ ង
 រងបុ
ឹ ង ឹ ។

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

២-រWស័ពទ ( ◌៊)[5]
ជសញញសរមប់ដក់េលពយញជ នៈ ៤ តួ ជអេឃសៈ ប, ស, ហ, អ, ឲយេទជេឃសៈវញ
ិ ៖ ប៊, ស៊, ហ៊ ,

អ៊, ។ ពយញជ នៈបតូរសំេឡងទ ំងេនះ រតូវបនយកេទេរបកន

 ុ ងពកយ សប៊ូ, សមលសុ ៊ប, ហ៊ន, រទអ៊ូ... ។ កលណ

សញញរតស័
ី ពទេនះជួ បរបទះនឹងរសៈ ◌ិ ◌ី ◌ឹ ◌ឺ េ◌ ក៏រតូវែរបរបួលរូបមកជ (◌ុ) ដូ ចករណីខងេលែដរ

ឧទហរណ៍ សុ ីបយ, េលងហុី ... េលកែលងែតពកយ ប៊ច

ិ , អុចុ
ី ះអុច
ី ង...
ង
ឹ ។

៣ រសសសញញ ឬបនតក់ (◌់)

សរមប់េរបដក់
 ែថមេលតួ របកបៃនពកយ ែដលេកតេឡ
 ងពីរសៈ “ អ ” និងរសៈ “ អ ” េហយកត់ស័ពទ
ែវងឲយេទជខលី ែដលរតូវអនេលឿនរហ័ ស។ ឧទហរណ៍ ៖ កត = ស័ពែវង,
ទែវង, កត់ = ស័ពខល
ែវង ទខី,ល ចប = ស័ពទែវង,
វង, ចប់

= ស័ពទខី ល ។

● កំណត់សមគល់

់ េឡងរបកបលំដប់ទ២េនះ មនបច់េរបសញញ
ក/ ចំេពះតួ ពយញជ នៈរបកបនឹងអកសរ “ ម ” រតងសំ ី ិ 
“រសសៈ” ឬបនតក់េទ ឧទហរណ៍ ៖ ចម់ ។ កនុងករណីេនះ េគេរបន ំ ួ សវញ
 ិ គគហិត(( )៓ ឬរសៈ “ ◌ា◌ំ” “ ច ំ ” ជន ិ ។

ខ/ រឯតួ ់ េឡងរបកបលំដប់ទី២េនះ ក៏មនបច់

ី ពយញជ នៈរបកបនឹងអកសរ “ យ ” រតងសំ ិ េរប “ រសសសញញ ”

ំ ួ សវញ
ឬបនតក់ែដរ, ដូ ចជពកយ “ ចយ់ ” កនុងករណីេនះេគយករសៈ “ ៃ◌ ” មកជន ិ េរពះមនសំេឡងដូ ចគន ។

គ/ ចំេពះពកយទ ំងឡយណ ែដលកលយមកពីភសបលីឬសំរសកឹត មនរតូ

ិ វេរបសញ
 ញ (◌់) េនះេឡយ

ដូ ចជពកយ បទ,
បទ, សព,
សព, ភព,
ភព, កុ សល
ល,, ផល កចច .. ពកយទ ំងេនះមនសំេឡងខលី
ិ កល ធនធន រសជតិ លមក ...
េរសចេហយ តមទមលប់អនែបបបលីនិងសំរសកឹត ។

៤-សំេយគសញញ (◌័)
ក/ េគេរបវណណ
 យុតេនះសរមប់
ិត លេមអៀងស័ពទរបស់ពកយកលយមកពីភសបលី ឬសំរសកឹត ដូ ចជ ៖ ភយ

> ភ័យ, ជយ > ជ័យ, នយ > ន័យ, អរសយ > អរស័យ[6],, អលយ > អល័ យ ។

ខ/ សញញេនះក៏េរបេល
 ពកយែខមរខលះ ែដលមនសំេឡងេសទររសៈ “ អ ” និង រសៈ “ អ ” េដម
 បឲយមនសូ
ី រ
7 សំេឡងមួ យរតូវចំនឹងសំេឡងពិតៃនពកយេនះ គឺ ញ័ រ, ជ័រ, ទំព័រ... ។

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

គ/ សរមប់េរបសរមួ
 ំងេហសន
លសំេឡងកលយពីពកយបរេទសខលះៗ ដូ ចជ ដុ កទ័រ, ប៉សទ័រ, អ ំង េហសនីញ័ រ,

ំ យូទ័រ, រតក់ទរ័ [7]។

កុ ព

៥-របទ (◌៌)
វណណយុតេនះ
ិត ជតំណងអកសរ “ រ ” ែដលេគកត់យកកបលខងេលរបស់វ មករកសទុកេធវជសញ
 ញ

របទ (◌៌) ។ េគេរបវណណ

 យុតេនះ
ិត សរមប់ដក់េលពកយែដលកលយមកពីភសសំរសកឹត េដម
 បសរមួ
ី លសំេឡង

អនតមែបបសំេឡងែខមរ ។ េគកត់សមគល់ ថ ពកយបលីណ ែដលសរេសរតរមួតេនះ កលណេយង


ំ ួ សវញ
សរេសរជពកយសំរសកឹតកលយែខមរ េគរតូវដក់ (◌៌) របទេនះជន ិ ។

៦-អសត (◌៏)
វណណយុតេនះ
ិត គមនរទង
ឺ ់
ទយជេលខ ៨ ប៉ុែនតបរងួញឲយតូ ច េដម
 បងយយកមកដក់
េលពយញជ នៈ “ ក ”
ី
និង “ ដ ” ែដលជនិបតស័ពទ ។ ឧទហរណ៍ ៖ ខញុក
ំ ៏េទ, អនកក៏េទ, េទះបយ
ី ៉ ងណក៏េដយ ...។ េរកពីេនះេគ
េរបេលខអស
 ល ជពកយភញក់ េសងច រ ំេភប...
ត សរមប់ដក់េលពកយឧទនស័ពទខះ  ឱហន៏ នុ ៎ះហន៏ ។

៧-ទណឌឃត ឬបដ@េសធ (◌៍)

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

វណណយុតេនះ
ិត មនរូបសណឋ នដូ ចសក់េលខ “ ៩ ” ។ េគេរបទណ
 ឌ ឃត េដម
 បដក់
ី េលអកសរពយញជ នៈ

ណ ែដលេគមនអន
ិ ប៉ុែនតេគរតូវែតរកសទុកពយញជ នៈេនះជច ំបច់ កនុងន័យរកសអកខរវរុិ ទរធ បស់ពកយ និងជ

ិ ពទរបស់ពកយ ។ ឧទហរណ៍ ៖ ទូរទសសន៍, របេយជន៍, គមនគមន៍, រពឹតតករណ

េរគឿងសមគល់ ជតស័ ិ ៍ , ពកយ

េពចន៍, េវយយករណ៍, រត័យរតន៍ ។ េគេរចនេរប

 ទណ
 ឌ ឃតេលពកយកលយពីបលីនិងសំរសកឹត ។ សញញេនះ ក៏

 េពះពកយខចីពីបរេទសខលះ សរមប់រកសលំន ំអករ

យកមកេរបចំ  របស់ពកយទ ំងេនះ ដូ ចជ សុ ម៉
ខ វរុិ ទេធ ដម ី ងត៍,
េអដស៍, អល់ ែប៊
ែប៊រត៍...។
...។
...

៌  (◌ះ) ឬរះមុខ
៨-gសជន
េគេរបសញ
 ំ ួ សខយល់ “ ហ ” ជពកយកត់កប
ញ េនះ សរមប់របកបជន ំ ុ តខលី េហយអនេដយេបកចំ
 ហមត់

ដូ ចជ តះ,
ិ រះ,
ិ ចុ ះ, ចេងកះ
 (ចងកះ
ឹ ) េឈមះ, ទះ, េដះដូ រ, េលតេផលះ ។ល។ វមនសូ រសំេឡងរសេដៀងនឹងពកយ

ែដលរបកបនឹងពយញជ នៈ “ ស ” ែដរ ។

៩-យុគលព*ន(◌ៈ)
ុទ ឬេហថ “ ចុចពរ ” ក៏បន [8]
េគេរប
េគេរបវណណ
 យុតេនះសរមប់
េនះ
ិត សរមប់ ៖ ដក់េនចុ ងពកយមនកំេណតពីបលី ឬសំរសកឹត ែដលមនសូ រ “ អក់ ”

ឬ “ អ៊ក់ ” ដូ ចជ េលភៈ,
េលភៈ, េមហៈ,
េមហៈ, េទសៈ...
េទសៈ...

● ចំណ ំ ៖ េបពកយទ
  េគ ដូ ចជ ពលកមម, វណណកមម សចចភព
ំងេនះេនខងេដម ព,, េខមរភស េនះេគ

មនច
ិ ំបច់ដក់យុគលពិនទុេទ េរពះពកយទ ំងេនះជសមសនម ។

កែលង
● េលក ែតពកយ ៖ គណៈ ែដលេទះបវេនេដ
ែលងែត
ែលងែតពកយ ី ម
 េគ ឬកណត លេគកតី ក៏រតូវែតេរបយុ
 គលពិនទុជ

ដរប ឧទហរណ៍ គណៈរបតភូ

ិ , គណៈកមមករ, គណៈសងឃ, គណៈរដឋមរនតី, គណៈរបធនរដឋ... េរពះថ

កនុងពកយទ ំងេនះ “គណៈ” មនចូ

ិ លកនុងសមសនមតមកបួនខនតេវយយករណ៍បលី ។

● េលកែលង
កែលងែត
ែលងែតពកយ
ែតពកយ ៖ គណបកស, គណន, គណេនយយ... ែដលេគមនរតូ
ិ វេរបយុ
 គលពិនទុេទ ។

● រឯពកយ
ី  គលពិនទុកទ ំងពីរម៉ត់ែតមតង ។ ក៏បុ ៉ែនត េបេគសរេសរពកយេនះ
៖ កលៈេទសៈ េគរតូវេរបយុ  “

បរញច ស ” មកវញ
ិ “ េទសកល ” េនះ េគមនរតូ
ិ  គលពិនទុេឡយ ។
វេរបយុ
9
● កនុងសម័យេនះ េគយកយុ គលពិនទុមក េរបក
 ល យកនុងឃលរបេយគខលះែដរ សរមប់រប់រយេឈមះអវៗ ី
ដូ ចពកយថ ទងជត់ បរ ំងមន ៣ ពណ៌គឺ ៖ ស, េខៀវ,
េខៀវ, រកហម ។ ប៉ុែនតជទូេទ អនកនិពនធទ ំងឡយែតងែតេរប
ិ

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

“ទវិពិនទុេលខ” កនុងករណីេរៀបរប់, ឧេទទស បងហញ... េរពះករេរបសញ

 ញ ខណឌែបបេនះរតមរតូ
ឹ វ និងសមេហតុ

សមផលជង ។ េយងន
 ឹ ងបនេឃញរពមទ ំងអធបបយពនយល់
ិ អំពីខណឌសញញេនះេនទំព័រខងមុ ខ ។

១០-រជជុសញញ ឬសហសញញ (-) “Trait d’union”

ជសញញបនទត់េផដកខលីសរមប់េរបរបស់
 បនេរចនយ
 ៉ ងេនកនុងករសរេសរអតថបទ ឬែតងនិពនធជេដម

។

ក/សរមប់បែំ បកពយងគៃនពកយមួ យ កុ ឲ
ំ យអនរចឡំជរបកប ន ំឲយខុសពកយដូ ចជ ទូក-ង, កុក-ស,

សមបុរ-
រ-ស,ែខស-
ែខស-ក...។
...

ខ/សរមប់តភជប់ពកយមួ យ ែដលសរេសរមនទន់
ិ ចប់េនចុ ងទំព័រ េហយរតូវរតឡប់មកសរេសរេន

េដម
 បនទត់វញ
ិ ។

គ/ សរមប់ភជប់ពកយមួ យែដលដច់គន េដម

 បតរមូ
ី វចប់ចុងចួ នកនុងកំណពយ ។

ឃ/ សរមប់បញ ំ ី ករផលស់បូ រឃ
ជ ក់អព ត ល សនទនៃនតួ ពីរ ឬេរចននក់
 ។

ង/ សរមប់សមគល់ នូវករេរៀបរប់ ជលំដប់លេំ ដយ អំពីគំនិត ឬចំណុចែបលកៗ ។

១១-កកបទ ឬេជីងែកអក (+)

គជបន
ឺ ទ ត់ខីព
ល ី រ មួ យេផតកមួ យេទៀតបញឈរ គូ សកត់ែខវងគនចំពក់កណត ល ។ េគេរបវណណ
 យុតេនះ
ិត
សរមប់ដក់េលពកយឧទនស័ពទខីៗមួ ល យចំនួន ែដលមនសូ រេសៀងបងអូស ឬតអូញថងូរ ដូ ចជពកយ ច៎ះ ! ប៎ទ !
ណ ៎ , ណ៎ះ
៎ ! ហន៎, នុះ ះ,, អូ ,៎ អហ៎ ... ។ ខងែផនកនពវន ត េគេរបសញ
  ែកអកជសញញបូ ក, ឧទហរណ៍ ៖ ១៥+៣៨ ។
ញ េជង

១២-េលខេទ (ៗ)
សញញេនះេគេរបសរមប់

ក/- ផទួនពកយែដលតរមូវឲយថ ឬអនពីរដង,

ខ/- សរមប់បញ ំ ី ចំនួនេរចន

ជ ក់អព  ឬ ពហុ វចនៈ ។
ណត់ថ រគប់ែតពកយែដលរតូវថឬអនពីរដងេនះ រតូវែតដក់េលខេទទ ំង
● ចំណ ំ ៖ មនែមនកំ
ិ
10 អស់េនះ េទ ។ ពកយបលីខលះែដលយកមកេរបកន
 ុ ងភសែខមរ ដូ ចជ នន ធមមសេងវគ េគរតូវសរេសរពកយ

“នន” េនះរតួតគនពីរដង េដយេគរពេទតមវធនបល

ិ ី ។ ដូ ចជពកយថ ឯហិមម...? ។ េបេរប
 ជមួ
 យ

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

គុ ណនម និយយអំពីពណ៌េនះ ពកយសទួនេដយេរបេលខេទ ់

ចងបញ ំ ី របេភទពណ៌ េដយែឡកៗ
ជ ក់អព


របស់វតថុ ។

ចំេពះពកយែខមរខលះ ែដលមនសំេឡងដែដលៗពីរដងដូ ចជបបរ

បបរ កករ រតូវែតសរេសរពីរដងជន់គន

ដូ េចនះជដរប ។ ហមដច់ខត មនឲយសរេសរ

ិ បរៗ,
បរៗ, ករៗ,
ករៗ ែបបេនះេឡយ ។

● េលខេទេរបកន
 ុ ងករណីបញជ ក់ និងេរបៀបេធៀប ។

● េលខេទេរបជមួ
 យពកយមួ យពយងគ ។

● េលខេទេរបជមួ
 យពកយពីរម៉ត់ ។

● េលខេទេរបជ ំ ួ សពកយបម
 ន ី ៉ ត់ឬេរចនពយងគ
 ។

● ចំណ ំ ៖ េលខេទមនអចេរប
ិ  ួ នបនេនខងចុ ងពកយពិពណ៌ន អំពីរូបរងមនុសឬសតវ ដូ ចជ
ផទ

កូ នេគេនះ
េគេនះធត់រទលុកលុ ក មុ ខេឡងកំ
េនះធត់រទលុ ល បល
ងកំបង ់ ចវងចរន
់ ងដូ ់ ទ ។ សគមកំរពឹង
ងរព
រពឹង ។

● មនរតូ
ិ វេរបេលខេទេនះកន
 ុ ងករណីេរបពកយដែដលេរច
 នដង


11

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

ែផនកទ៣

ខណឌសញញ (Signes de ponctuation)

ខណឌសញញ គជសញ
ឺ ញ មនរូបភពែបលកៗ សរមប់េរបកន
 ុ ងករសរេសរអតថបទេផសងៗ េដម
 បសម
ី គ ល់ លកខណៈ

់
ទរមងែបបបទ ែដលជលំន ំឲយងយយល់ ឲយអនបនរតមរតូ វ។
ឹ

១-េកបៀស ( , ) ឬកណដកសញញ (La virgule)[9]

សញញេនះ េរបសរមប់
 ែញកពកយកនុងរបេយគឲយដច់ពីគន េទះពកយេរៀបរប់េនះ ជនមកតី ជ

គុ ណនមកតី ជករិ យស័

ិ ពទកីត ។ គួ រកត់សមគល់ ថ ករេរបេកបៀសកន
 ុ ងករសរេសររបស់ែខមរេយង
 ក៏របហក់

របែហលនឹងករេរបេកបៀសរបស់
 េលកខងលិចែដរ ។

ំ
ុ ងករពិពណ៌ន េរៀបរប់ជពូកនម
ក/ ករេរបេកបៀសកន


ខ/ ករពិពណ៌នេរៀបរប់អសធរណនម

គ/ ករពិពណ៌នេរៀបរប់គុណនម

ឃ/ ករពិពណ៌នេរៀបរប់ករិ យស័
ិ ពទ

● កំណត់សម
សមគ ល់ េនកនុងឃលរបេយគបរេទសដូ ចជ ភសបរ ំង ់ ស
អងេគល េអសប៉ញុ ៉ លជេដម
 េនះ

របេយគលបះណែដលែខមរេយងរតូ
 វេរបដកឃ
 ល េគេរបេកបៀសទ
 ំងអស់ ។ េនះអចជទមលប់ភសេគ ឬក៏េធវ

េទតមករតរមូវច ំបច់ ៃនកបួនេវយយករណ៍ របស់េគ ។ អតថបទែខមរេយងព

 ី បុ រណ ែដលចរេនេលរក ំងកីដ

12 ឹ ី េនកនុងឃលរបេយគទ ំងអស់េនះ ពុ ែំ ដលមនេរបេកបៀសទល់

សរសតសលឹករតកដ  ែតេសះ ។ េយងកត់
 សមគល់

េឃញថ ចប់ត ំងពីរបេទសេយង

 ិ េរកមរបបអណនិគមបរ ំងមក
ឋត របែហលេដយសរបនទទួល

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

ឥទធិពល ពីរេបៀបរបបសរេសរែបបបរ ំង េយងក៏

 ចប់េផដមេរបេកបៀសជេរៀងរហូ
 តមក ។ ប៉ុែនតេទះជយ៉ង

េនះកដី េយងសេងក
 តេឃញមនទំេនរពីរគឺ ៖

ឹ េរជរជះភសបរ ំង េរចនសរេសរេរប
ក/-របេភទជនែដលបនេរៀនសូ រតេចះដង  េកបៀស
 ។

ខ/-របេភទជនែដលេចះែតភសែខមរ ក៏ទទួលយកទមលប់មត៌កពីបុ ពវបុរសជន់េដម

 េហយសរេសរឥត
េរបេកបៀសេទ
 ។

និយយរួមមក ករេរបដកឃ
 ំ ួ សេកបៀស ឬេរបដកឃ
ល ជន  ល ផង និងេរបេកបៀសផង
 គម ី កគនខល ំងេពក
ឺ នមនអវ
ិ ែបល

េនះេទ ។ ប៉ុែនតករេរបេកបៀស
 វមនចរតចបស់
ិ លស់របកដរបជជង[10] ។

២-ទវ*ពនទុេលខ ឬ ចំណុចពរគ ូស (៖)

សញញែដលមនគំនូសេផតកេនខណឌចេនលះសូ នយពីរ េលមួ យេរកមមួ យេនះ េគេរបសរមប់
 ៖

ក/ ដក់េនចុ ងបញច ប់ៃនរបេយគ កនុងន័យកត់រតសមតរបស់

ី បុគល ់
គ ណមួ យ ែដលេគរសងយកមកដក់

កនុងសញញអញញរបកស(“
(“ ”) េគកត់សមគល់ េឃញថ សញញែបបេនះ េរចនែតេរបកន ់
  ុ ងទរមងរចនបថរបេយគ
ពណ៌នកនុងេរឿងេរពង, េរឿងនិទន, ករនិយយរបប់គនពីេហតុ ករណ៍អតតកល
ី ។ល។

ខ⁄ សរមប់ដក់េនចុ ងរបេយគណ ែដលរតូវបនតេទដល់ ករេរៀបរប់ េដយចត់ជពួ ក, ជែផនក ។

សមគល់ ៖ មនរតូ
ិ វរចឡំយុគលពិនទុ (◌ៈ)
◌ៈ) ជមួ យនិងទវិពិនទុេលខ (៖) េទ ។ យុ គលពិនទុ រគន់ែតចុ ចចំណុចពីរេល

េរកមប៉ុេណណះ, រឯទវ
ី ិពិនទុេលខ គមនសូ
ឺ នយេល ( ° ) សូ នេរកម (°) េហយមនរជជុសញញខណឌចំកណត ល គឺ

យ៉ងេនះ (៖) ។ សពវៃថងេនះ េយងេឃ

 ញេគេរបយុ
 គលពិនទុតមែបបអឺរុប ំ ួ សទវិពិនទេលខ េដយមកពីទរមង់
៉ ជន ុ
ំ នសញញទវិពិនទុេលខ ក៏ត ំងែតយកយុគលពិនទុមកេរបជ
ពុ មពអកសរលីម៉ុន (font Limon) ពុ ម ំ ួ សឲយែតបនៗ សិន
 ន
រង់ច ំអក
ន បេចចកេទសរកេឃញសញញទវិពិនទុេលខ េនះនឹងយកមកេរបឲយបនរត
 មរតូ
ឹ វតមវធនេវយយករណ
ិ ៍។

ប៉ុែនតេគអចេរបយុ ់ ំ ហរូបករណ៍េទស
 គលពិនទុបន េនកនុងទរមងលិខិតខលះៗដូ ចជ កមមវតថុ[11] ៖ េសនសុ អ
 អហរូ េទសកស
ិ
េនរបេទស
េនរបេទសជប៉
របេទសជប៉ុនេយងៈ លិខត
តេលខ
ិ េលខ...
េលខ... ចុ ះៃថងទី....

ំ ី ករេរប ឬមនេរប
កំណត់សមគល់ អព ិ យុ
 គលពិនទុេនពីមុ ខពកយ “ថ
ថ” ៖

នេរប
ិ េរបយុ
ក/ មន លព
 គលពិនទុ ចំេពះែតពកយ “ថ
ថ[12]”” ណែដលជនិបតស័ពទ ែដលអចេរបៀបនឹងភស

បរ ំងថ “Que”
Que” បនដល់ ពកយែដលរតូវកត់រតសមតម
ី នផ
ិ ទ ល់ របស់តួអងគ មននិយយកនុង“ Style indirect ”

របស់ភសបរ ំង ដូ ចជពកយ ៖ េពលថ, និយយថ, ទំនយទយថ, តះេដៀលថ,

ិ េជរថ, របប់ថ...
13
ពកយទ ំងេនះ េគមនរតូ
ិ វេរបដក់
 យុគលពិនទុ (◌ៈ)
◌ៈ) ពីមុ ខេទ ។

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

ខ/ រតូវេរបយុ
 គលពិនទុ េគេរបសញ
 ញ យុ គលពិនទុ (◌ៈ[13])
◌ៈ ) កនុងករណីកត់រតពកយសមតផ
ី ទ ល់ របស់អក
ន
់
និពនធ រតូវគននឹងទរមងរបស់ ភសបរ ំងថ (Style direct) ។

៣-បុចន
ឆ សញញ (?) (Point d'interrogation)
ជសញញេរបសរមប់
 ដក់ពីខងេរកយពកយ, ឃល, លបះ េចទសួ រជនិចច ។ េនកនុងពកយ, លបះ, ឃល,

របេយគែដលេចទសួ រ េគែតងេរបជច
 ំបច់នូវពកយ ឬរូបមនតេផសងមនជអទិ៍៖ េត, េរពះអវ,ី េហតុ អ,ីវ ដូ ច

េមតច, (ក៏, ឬ, បនជ...) យ៉ងេម៉ចក៏..., អវេទ,

ី សអីេគ, អងកល់ , កលណ, ... ។ល។ ពកយសរមប់សួរអចេន

េដម
 ឃល ឬ េនចុ ងឃលក៏បន ។ ជួ នកលេគមនច
ិ ំបច់ េរបពកយសួ
 រ េគរគន់ែតដក់បុចន
ឆ សញញេទក៏បនែដរ

-លបះ, ឃល, ពកយសំណួរខលីៗ ៖ ឃលនអវ?

ី េម៉ចក៏យ? ិ កង់ ?
ំ េទសល? េដរ ? ជះ

-គបបកត់
ី សមសមគ ល់ ថ សំណួរដែដលរគន់ែតផលស់បូ រដក់
ត ពកយណមុ ន ពកយណេរកយ ក៏ឲយន័យ ឬ

រ ំេលចន័យខុសគនែដរ ។

ំ ួ រែដលសុ ទែធ តមនបុ ចន

េរកពីេនះ រល់ សណ ឆ សញញេនចុ ងលបះដូ ចគនេនះ អចមនន័យខុសែបលកគន

េទតមសំេឡងេលកដក់ថនក់ថម
ន គំហកកំែហង អងវរករលន់តួ ។

មនបុ ចន
ឆ សញញមួយែបបេទៀត ែដលេរចនេឃ
 ញេរបេនកន
 ុ ងរូបគំនូរកំែបលង (Caricature) ។

៤-ឧទនសញញ (!) (Point d'exclamation)

សញញបេងគលបញឈរែដលមនចំណុច (!) មួ យេនពីេរកមេនះ េគេរបសរមប់
 ដក់េនពីេរកយ ពកយ

ឃល លបះ ភញ ក់េផអ
េផអល សុ ត
 តក់សល ល េសងច
 ភ័យ អសនន ខលច បញជ ដច់ខត
ខត ែបបន់
ែបបន់ អធដ
ិ ឋ ន សែរមកជយេឃស
សែរមកជយេឃស គំរម

កំែហង ។ ជួ នកលេគក៏េរបឧទនសញ
 ញ ជមួ យនឹងឃល កំហឹង បេនទស ឬ េជរផងែដរ ។

៥-អញញ រ.កស[14] ( “...” )

14 គជសញ
ឺ ញ ឃនបមយ៉ង ែដលេនខងេដម
 មនរងេកងខវឹកកួ ចពីរេឡងេទេល ឯខងចុ ងជសញញខវឹក

ពីររងេកង កួ ចទមលក់ចុះេរកម ។ េគេរបសញ

 ញ េនះសរមប់៖

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

ក/ គប ឬកត់រតដករសង់េសចកតសំ
ី ខន់របស់ជនណមនក់ ទុកជេសចកតព
ី ិ េសសេដយែឡក ជករ

រ ំេលច ឬបញជ ក់ឲយែបលកពីន័យរបស់បរបទ

ិ ។

់ នត, សមតរបស់តួអងគណមួ យកនងេរឿង ។

ខ/ ដករសងគំ ិ ី ុ
់ អងគណមួ យ ែដលមនកតតស័ពទលបលបញ
គ/ ដករសងតួ ិ ិ ី
់
ឃ/ ដករសងេសចកត ន័យមនលកខណៈេលចេធល ។
ឬអតថ
ី

៦-អពភនរត សញញ [15] (‘...’)

សញញេនះ ខុសែបលកពីអញញរបកស េដយេរបែតខវ
 ឹកសញញមួ យេនខងេដម
 និងេកបៀសសញញមួ យេន

ខងចុ ង ។ រេបៀបេរបនសអពភ
 នរត សញញខុសគនបនតិច ពីសញញអញញរបកស េដយេរបអពភ
 នរត សញញជឃនបពកយ

ឋត ់
ិ េនកនុងរងវងែផនពកយ ែដលដក់ឃនបេដយសញញអញញរបកស ។

សូ មអនុ ញញតជរមបថ៖ េនកនុងេសៀវេភឯកសរជទូេទ េគករមេឃញអនកនិពនធេរបសញ

 ញ េនះណស់ ។ ជួ ន

កលេគេរបអពភ
 នរត សញញ ឬអញញរបកស កនុងេគលេដែតមួ យដូ ចគន ។ េនកនុងេសៀវេភេវយយករណ៍របស់

េលក ពូ វ អ៊ុម េលកចត់ទុកអពភនរត សញញថ ជសញញអញញរបកស ( េសៀវេភេវយយករណ៍ ពូ វ អ៊ុម ទំព័រ ៨ )

ចំែណកេនកនុងវចននុ រកមសេមតចជួ នណត ទំព័រ ១៦៥៦-៥៧ វញ

ិ ក៏បងហញអពភនរត សញញ “ ....” មនរូប

សណឋ នយ៉ងេនះែដរ ។ េលកបនពនយល់ ពកយអពភនរត សញញយ៉ងេនះថ ៖ ពកយសនមតេហវណណយុតិត ែដល

ពួ កេវយយករណ៍បណិឌ តកនុងរបេទសអឺរុប
៉ បេងកត  ំងពកយ ឬេសចកតមនរូ
 េឡងសរមប់េរបរ ី បសណឋ នពីរែបបគឺ

(“...”) ឬ («...»)[16]
(«...») ។

ដូ េចនះ េដយយល់ េឃញថ កចច ់ ុី

ិ ករសរេសរែតងនិពនធនេពលបចចុបបននេនះ មនសភពលអិតលអនស
់ ត់ េយងគួ
ជេរម និងហមតច  រែតបញចូ លអពភនរត សញញ ែដលមនរូបសណឋ នែបបេនះ ( ‘... ’ ) មកេរបបែនថ
 មេទៀត

េដយបំែបកេចញពីអញញរបកស ( “...” ) ។

15
៧-មចឆណឌសញញ ឬ ពងរW (...) (point de Suspension)

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

ជួ នកលេគេហថ (ចំណុច
ចរយ
រយ)
រយ) ផងក៏មន ។ សញញែដលមនចំណុចបបនត
ី បនទប់ជប់គនេនះ

សរមប់សមគល់ របេយគណមួ យ ែដលេនមនេសចកតបនត

ី េទៀត ប៉ុែនតអក
ន សរេសរបនផអកបញឈប់ែលង

ពណ៌ន េដយដក់សញញពងរតេនះ
ី ំ ឹ ង ។ រេបៀបេរបពងរត
របប់ជដណ  មនែបបែផនែបល
ី កៗដូ ចតេទ ៖

ក/ ជសញញកត់ពកយសមតគូ
ី សនទនមនក់ ែដលកំពុងនិយយឲយដច់កណត លឃល ។

ខ/ ជសញញសរមប់ផអកពកយសមតី មនចងន់ យយបនតេដយទុកឲយគូ សនទនយល់ ឬ ក៏បងកបទ

់ ុកនូ វ
ិ ិ
ពកយគំរមកំែហង ពកយបណត ស... ។

គ/ ផអកេសចកតរត ់
ី មប៉
ឹ ុ ណឹ ណងសិន ឬេសលះទុក េដយមនចង
ិ ឲយេសចកត
មនន័
ី យដូ ចគនេនះ ែវងអនលយ

េពក ។

ឃ/ សរមប់របប់អព
ំ ី ពកយឃល ែដលបត់រលុ បមនេសចកតម
ី នចបស់
ិ ដកយកេចញពីសិលចរកជ
ឹ
េដម
 ។

៨-វង់រកចក ឬនខសញញ ()
បនជេគឲយេឈមះដូ េចនះ េរពះវមនសណឋ នរងេកងដូ ចវង់រកចកេយងព
 ិ តៗ ។ េគេរបសញ
 ញ វង់

រកចកសរមប់ ៖

ក/ គបពកយ ឬេសចកដី ែដលេគចង់ពនយល់ ន័យ ។

ខ/ គបពកយែដលសរេសរជអកសរកត់ ។

៩-វង់តេងកៀប [.....]
េនកនុងភសែខមរេគមនរសូ
ិ វេរបសញ
 ញ វង់តេងកៀបេនះេទេរពះេយងមនវណណ
 យុតិត និងខណឌសញញយ៉ង

េរចន
 សមរសបនឹងេរបកន
 ុ ងអតថបទជភសែខមររគប់រគន់អស់េហយ ។ ប៉ុែនតេនកនុងករគណនេលខែផនក

ពីជគណិត(Algèbre) េយងយកមកេរប
 តមពួ
 ៉ ។
កអឺរុប

១០-រ៉ ត់ ឬឃនប ( } ឬ { ....} ) (Accolade)

16
សញញេនះ ែខមរខលះេហថ ពុ កមត់េមអំេប ។

ក/ េនកនុងមុ ខវជ
ិ ជ ពីជគណិត រេបៀបេរបឃ ៀប ឬវង់រកចកែដរ
 ន ប ឬរ៉ ត់មនន័យដូ ចគន នឹងករេរបតេងក


ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

។ េគែតងែតេរបរ៉
 ត់មួយសរមប់េបក
 ( { ) និងរ៉ ត់មួយេទៀតសរមប់បទ
ិ ( } ) គែបបេនះ
ឺ {.....} ។

ខ/ រ៉ ត់េបក
 និងរ៉ ត់បទេនះ
ិ េរបសរមប់
 គបពកយពីរ ឬេរចនជករសម
 គ ល់ ថ ពកយទ ំងេនះមនមុខ

ងររួមដូ ចគន មនបច់

ិ សរេសរដែដលេរចនដងន
 ំខតេពល ។

១១-េបយយលៈ ឬ លៈ (។ល។)
េគមនសូ ់ រថ ឡក់, ឡៈ សរេសរថ ៖
វអនថ េបយយលៈេទ េរពះែវងេពក េគអនកត់យកែតខងចុ ងរតងសូ
ិ

។ល។) រតូវនឹងពកយបរ ំងថ (et cetera) សរេសរអកសរកត់ថ (etc.) ។ េគេរបសរមប់

(។ល។)  បរំ ពួញេសចកតឯណ
ី

នីមួ យ ឬករេរៀបរប់ែដលែវងឲយេនខលី េដយគតថ

ិ អនកអនក៏ដង
ឹ ថ េនមនពកយ និងេសចកតអវ
ី ខល
ី ះេទៀត ។

១២- ខណឌ ឬ ខណឌសញញ (។)

េគេរបសញ
 ញ ខណឌេនះ សរមប់រ ំងខ ំងរបេយគ ឬសងកត់ៃនេសចកតន
ី ី មួ យៗ ឲយដច់រសឡះពីគន ។

កលណរបេយគមួ យចប់េសចកតេហ
ី  យ េគរតូវដក់សញញ (។) េនះ មុ ននឹងបនតេទរបេយគមួ យេទៀត ។

ខណឌសញញ េធវឲយេគងយយល់
 អចែញកេសចកតព ន័យ ន ំរចបូក
ី ី របេយគមួ យេទរបេយគមួ យ មនឲយរចឡំ
ិ

របបល់ ។ េហយេនចេនលះ ខណឌសញញ ករដកឃល ក៏ជួយសរមួលឲយអនកអនងយយល់ ងយចប់េសចកតី

បន ។ មនែតករបុ នរបសប់
ិ របស់អក ឹ ដល់ ករច ំបច់ៃនករដកឃល
ន សរេសរែតងនិពនធេទ ែដលអចយល់ ដង

ករដក់ខណឌសញញឲយបនរតមរតូ
ឹ បទមនតៃមល មនន័យគួ រជទីចប់អរមមណ៍ ។ ប៉ុែនតកល
វេទ េទបេធវឲយអតថ


ណេគរតូវបតូរគំនិតចូ លេទវគគ ឬកថខណឌថមេី នះ េគរតូវដក់សញញខណឌេទចុ ងបញច ប់របេយគ រួចេហយរតូវ

ចប់សរេសរេដយចុ ះេទបនទត់ថីម ជមួ យនឹងករេចលលំហបនតិចែដលេគែតងនិយមេហថ ខណឌ ចុ ះបនទត់

ឬេចលបនទត់ និងចប់េដម ំ ឹ ងរបស់អក

 បនទត់ (េនះជកររបប់ដណ ន េហសរេសរតមសូ រត )

១៣- ខណឌចប់ ( ៕ )
ជសញញសរមប់ដក់បញច ប់អតថបទ ឬេរឿងមួ យែតរតមេនះពុ
ឹ ំ នតេសចកតី
ម ឬេរឿងរ៉ វេទមុ ខេទៀត

17 េឡយ ។

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

១៤- អទ*សេងកត ( . )
គជចំ
ឺ ណុចមួ យែដលដក់ពីមុ ខអកសរ ែដលេគសរេសរកត់ដូចជ ស.រ.អ. (សហរដឋអេមរក),
ិ
អ.ស.ប. (អងគករសហររបជជត)ិ គ.ជ.ប. (គណៈកមមករជតេរៀបចំ
ិ ករេបះេឆនត) ជួ នកលេគេរប

អទិសេងកត េដមបដក់
ី ពីមុ ខេលខេរៀង មតកែដលេរៀបរប់
ិ ចណំ ងេជង
 រង (Sous-
(Sous-titre) ដូ ចជ ៖

១. មងគលករ អបមងគល

២. សវសអបេ់ ចក ែកអកសអបព
់ ងមន់

់ េចញពសងគម...
៣. ចងរត់ ី

ជួ នកលកនុងករណីដូ ចខងេលេនះ េគេរបរជជ

 ុ សញញ (-) ខលះ ៗ ែដរ ។

១៥- កុកុដេនរត
ក ឬ ែភនកមន់ (៙)
បុ ពវកវន
ី ិ ពនធែខមរធលប់េរបសញ
 ញ េនះ សរមប់ចប់េផតម
 សរេសរអតថបទ ឬេសចកតេរឿងអវ
ី មួ
ី យ េដម
 បកំ
ី ណត់
ទុកជចំណុចចប់េផតម
 ។ ែតេពលបចចុបបននេនះ អនកនិពនធ កវែលងេរប
ី សញ
 ញ េនះេហយ ។ ជពិេសសេនេពល

ចប់េផតម
 សរេសរកំណពយ េនះកវបុ
ី រណេយងេរច
 នេរប
 សញ
 ញ (៙) ដូ េចនះ ។ បចចុបបននេនះ មនកវសម័
ី យ

ទំេនបខលះក៏េផតម
 េរបសញ
 ញ ែផនកមន់ ែដលមនេកបៀសពីរេនះ េនេពលចប់េផតម
 េបកបទកំ
 ណពយ ។

១៦-ខណឌបរ›េយសន ឬ េគម ូរត (។៚)

គជសញ
ឺ ញ យកតមរូបសណឋ នដនេនមេគ ែដលេនមផងេដរ ផង បណ ិ កែ់ បប
ត លឲយមនរងកងកង

េនះ េហយែខមរបុ រណក៏សនមតយកមកេធវជសញ

 ញ ខណឌបញច ប់ ែដលេហតមពកយបលីថ “េគ
េគមូ ត”” គេនម
េគមូ រត ឺ
េគដូ េចនះេទ ។ ចស់បុរណេលកេរបខណ
 ឌ បរេយសន
ិ ឬ បរយន
ិ ឬេគមូ រតេនះ សរមប់បញជ ក់េសចកតី

និយយពីេរឿងរ៉ វអវមួ
ី យឬអតថបទ បទបទបលីគថណមួ យ ។ សពវៃថងេនះ អនកនិពនធមួយចំនួន បនេរប
សញញពីរគ៖ ់ ់
ឺ ឬមួ យ ៕ ឬមួ យ ។៚ ។ ករេរបេគមូ
 រតេនះ គចង
ឺ រកសសមបតត
វបបធម៌
ិ ពីបុ រណឲយេនគងវងស

។េយងេឃញអនកកែសតមួ យចំនួន មនេរបសញ

 ញ េគមូ រតផងែដរ ៕៚

18

១៧-អំពេ លខែខមរ

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

ត ំងពីយូ រមកេហយ ែខមរេយងេរប

 េលខ
 រពមជមួ យនឹងករបេងកត
 តួ អកសរ សរមប់ចរក
ឹ និងកត់រត

េហតុ ករណ៍េផសងៗ ។ េលខមនសរៈសំខន់ ជពិេសសកនុងករកត់រតចំនួនលុ យកក់ េគរកបី ែរសភលឺ ខញុំ

កំដរ... ។ កត់រត អយុ (ចំនួនឆន ំ) ែដលខលួនរស់េនកត់រតចំនួនរបក់ ែដលេគមកខចីបុ ល... ។ េនេពលបចចុបបនន

េលខរតូវបនេរបរបស់
 សរមប់គណនលុ យកក់ថវកចំ
ិ ណូលចំណយ ។ ពិេសសសថប័នហិរញញវតថុ, សថប័ន

េសដឋកចច
ិ , ធនគរ, ពណិជជកមម រតូវករេរបរបស់
 តួេលខជចមបងបំផុត ។ េរពះែត “េលខ” មនតួ នទីសំខន់

េនកនុងសងគមេនះេហយ េទបមនពកយេសលកមួ យឃលែចងថ៖“សមតជឯក

ី េលខជេទ អកសរជរតី ” ត ំងពី

សម័យេដម ់
 មកទល់ េពលេនះ ទរមងែបបែផនេលខែដលែខម
រេយងេរបរបស់ មន៖
 
ក/ េលខទំ បែដល
េលខទំេនបែដលែខម  េរបសពវ
ែដលែខមរេយងេរប
ង  ៃថងគឺ ៖
ៃថង

0, ១, ២, ៣, ៤, ៥, ៦, ៧, ៨, ៩ ។

ខ/ េលខអរ៉
េលខអរ៉ ប់ ៖

0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ។

េសទរែតេនេលសកលេលក េគេរបេលខេនះ
 ទុកដូ ចជេលខអនតរជតេទេហ
ិ យ ។
គ/ េលខែខម
េលខែខមរបុរណ

េលខរបេភទេនះ មនែតពួ ក “ េហរ ” (Astrologue) ប៉ុេណណះ ែដលេរបកន

 ុ ងករទសសន៍ទយ េជគ
តរសីឲយមនុ សសទូេទ និងទសសន៍ទយេមលសុ
 ខទុក,ខ រពឹតតករណ
ិ ៍ , ទឹកេភលៀង ឬេកណឌធរសរសតផលផល

របច ំឆន ំ សរមប់ចុះផសយកនុងមហសរងកនត ។ េគរប់េលខេនះថ ៖ ឯក,

ឯក, េទ,
េទ, រត,ី ចតវ, បញច , ឆ, ស័ប,ត អដឋ,

នព,
នព, សំរទធ
ិ ិ ។ សូ មបងហញជូ ននូ វរូបសញញៃនេលខែខមរបុ រណដូ ចខងេរកម ៖
៰, ៱, ៲, ៳, ៴, ៵, ៶, ៷, ៸, ៹ ។

ឃ/េលខរ ៉ ុ ំង (Ch
េលខរូម (Chiffre romain)

៉ ុ ំង េរចនសរេសរ
េលខរូម  ៖

ក- េនេលមុ ខនឡិកេប៉លពយួរជញជ ំង

ំ ូ ក, ែផនក, ៃនអតថបទ ឯកសរេសៀវេភេផសងៗ ។ខងេរកមេនះ គរូឺ បសញញ

ខ- សរមប់កត់រត ភគ, ជព

៉ ុ ំង I, II,
តួ ៃនេលខរូម II, III,
III, IV,
IV, V, VI,
VI, VII,
VII, VIII, IX, X [17]។
VIII, IX,

េនកមពុជេយង  ំងអស់ េលខទ ំងប៉ុនមនែដលបនបងហញជូ នខងេល ។ េលកែលងែតអស់

 េគេរបទ
19
េលក“េហរ” េទ ែដលេរបេលខែខម
 របុ រណ កនុងករគណនទសសន៍ទយ តមេលខអតតៈទសសន៍ទយ េជគ

ជតរសី ។

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

១៨-ករចុះកលបរ›េចឆទ
ករចុ ះកលបរេចឆ
ិ ទមនតួ នទីសំខន់ជចមបង េរពះតមរយៈកលបរេចឆ
ិ ទ េគអចដង
ឹ អំពីកលេវល

ែដលរពឹតតករណ
ិ ៍ របវតតសរសត
ិ ននបនេកតេឡ
 ង ។ ឧ. កលបរេចឆ
ិ ទៃនករេឡងេសយរជយៃនេសតច
អងគណមួ យ, កលបរេចឆ
ិ ទៃនករកសងរបសទ... កលបរេចឆ
ិ ទៃនជ័យជមនះរបស់ជតេយ
ិ ង
 េទេលគូ សរតូវ

កលបរេចឆ
ិ ទៃនករចកេចលរកុងអងគរ... កលបរេចឆ
ិ ទៃនករផលស់បូ ររជធន
ត ី ។ល។ េនកនុងរគួសរមួ យ ករ
់ ះថមី ក៏មនចរកកលបរេចឆទទុកជសមគល់
សងសងផទ សរមប់ឲយសមជក ំ ន់េរកយៗបនដង
ិ រគួសរជន ឹ ។
ឹ ិ

េនតមេចតយ
ិ ម៉ុងបញចុ ះសព ក៏រគួសរនីមួ យៗ ែតងែតសរេសរេឈមះ បុ គល
គ ជសច់ញតែដលស
ិ ល ប់ ។

- ករចុ ះកលបរេចឆ
ិ ទតមែបបបុ រណ

 សម័យភនេំ ពញបុ ពវបុរសេយងេរប

ចប់ពីរវងសតវតសទី១៦ រហូ តមកទល់ េដម  រេបៀបមយ៉
 ង សរមប់េធវជរូ
 បមនត

ៃនករចុ ះកលបរេចឆ
ិ ទ ។ េគលសំខន់ៃនរូបមនតេនះ គេលកដក់
ឺ សញញខណឌ (។) ទុកជេគលសរមប់េធវ

សនូលកណត ល ។ េយងេឃ ់
 ញករចុ ះកលបរេចឆ
ិ ទរេបៀបេនះ េនេលេចតយ
ិ េនេលសំណងេផសងៗ ខង

ពុ ទស
ធ សន ជពិេសស េយងេឃ
 ញេនរគប់ែតសនលឹកខងេដម
 បំផុត ឬសនលឹកចុ ងបញច ប់ៃនសរសតសឹក
ល រត
ឹ ។
ឧទហរណ៍៖ ៃថងអងគរ ១១ េកត
 ពិសខ ព.ស. ២៥៤៩ គ.ស. ២០០៥ េនះេគសរេសរែបបេនះវញ
ិ ៖
ព.ស. ២៥៤៩
៣ ᧫ ៦ ឆន ំមែម ____________
គ.ស. ២០០៥

េនះគជរេបៀបចុ
ឺ ិ ទែបបសេងខបខលី ។ ខញុរំ គន់ែតសូ មជរមបថ េដម
ះកលបរេចឆ  បេចះចុ
ី ះកលបរេចឆ
ិ ទ
រេបៀបបុ រណេនះ េគរតូវេចះច ំៃថទ
ង ំង ៧ ឲយសទត់ គឺ អទិតយ (េលខ១
េលខ១) ច័ន ទ (េលខ២
េលខ២) អងគរ (េលខ៣
េលខ៣) ពុ ធ

(េលខ៤
េលខ៤) របហសបតិ៍ (េលខ៥ េលខ៦) េសរ ៍ (េលខ៧
េលខ៥) សុ រក (េលខ៦ េលខ៧) ។ រួចេហយរតូវេចះ រប់ែខចនទគតឲយស
ិ ទ ត់ េដយ

ដក់េលខឲយែខនីមួ យៗផងគ៖
ឺ មគស
ិ ិរ (េលខ១
េលខ១) បុសស (េលខ២
េលខ២) មឃ (េលខ៣
េលខ៣) ផលគុន (េលខ៤
េលខ៤) េចរត (េលខ៥
េលខ៥)

ពិសខ (េលខ៦
េលខ៦) េជសឋ (េលខ៧ េលខ៨) រសពណ៍ (េលខ៩
េលខ៧) អសឍ (េលខ៨ េលខ៩) ភរទបទ (េលខ១០
េលខ១០)
១០) អសសុជ (េលខ១១
េលខ១១)
១១)

ិ (េលខ១២
កតតក េលខ១២)
១២) ។ ករគត
ិ េខនត រេនច គេលកកំ
ឺ ណត់ឲយដក់េខនតេនខងេលសញញខណឌ, ឲយដក់រេនចេន

ខងេរកមសញញខណឌ ។ ឧទហរណ៍ ៖ ៃថងេសរ ៍ ៣ េរច ែខ អសឍ គ.ស. ២០០១ ព.ស. ២៥៤៨ រតូវ

20 សរេសរដូ ចខងេរកម ៖

ព.ស. ២៥៤៨

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

៧᧳៨ ឆន ំឆូ វល ____________

គ.ស. ២០០៤

១៩-អំពទ
 រមង់េផសងៗ ៃនអកសរែខមរ ( Les différents types de caractères Khmers )
់
អកសរែខមរ មនរទងរទយេរច នែបប, មនដូ ចជ ៖

ក/ អកសរេរជៀង
អកសរេរជៀង (Ecriture pench
penchée) ៖

អកសរេរជៀង គជអកសរៃដ
ឺ ំ ររងេរទតេទមុ ខ ។
(manuscrit) មនជហ

អកសររតង់ (Eeriture droite)

ខ/ អកសររតង

គជទរមង
ឺ ់
អកសរ ំ ររតង់ េទេលតមទំនងបនទត់បញឈរ (vertical) ។
ែដលេគសរេសរ ឲយមនជហ

់
ប៉ុែនត េគករមេឃញទរមងអកសរ សរេសរេរទតេទខងេឆវងណស់ (េរទតេទេរកយ) ។

អកសរមូ ល[18]
គ/ អកសរ អកសរមូ ល គជរបេភទអកសរ
ឺ ់ ល ។ េគេរចនសរេសរអកសរមូ
ែដលមនទរមងមូ  ល

េនកនុងេសៀវេភធម៌ ជភសបលី ឬ សំរសកឹត ។ មយ៉ងេទៀត ករសរេសរមនតអគមគថ េលកែនសងយ័ នេត ល

អវេតជះ សក់េលខលួនរបណ, ក៏េគនិយមេរបអកសរមូ

 លែដរ ។ េនទូទ ំងរសុកេសៀម((ៃថ)
ៃថ) កលណេគសរេសរ

បលគថ
ី មនតអគម
អគម គេគសរេសរអកសរមូ
ឺ លែខមរទ ំងអស់ ។ េគនិយមយល់ ថ កលណេគសរេសរអកសរ (

េសៀម)
េសៀម) េនេលយ័ ន ត មនតអគមគថ េនះមនពូ
ិ ែកសកតស
ិ ិទធិ ដូ ចសរេសរអកសរ
អកសរមូ
អកសរមូ លែខមរេទ ។

ករណីេលក
កែលង
ែលង

ប៉ុែនតេដយែឡក េហយេនះជករណីពិេសស ែដលជទមលប់របស់ែខមរេយងរសប់

 ផង េនេលសលក

(Enseigne) យេហផទ
ី ំ ួ ញ សលករបស់មនទីររកសួ ងនន េឈមះចំណងេជង
ះជន  េសៀវេភេឈមះអនកនិពនធ... េនះ

េគេរចនែតសរេសរអកសរមូ
 លផងែដរ ។ ឧទហរណ៍ ៖ េរងចរកម៉ុងហួ ត, រកសួ ងឧសសហកមម ែរ ៉ និង ថមពល,

វចននុ រកមបរ ំង-ែខរម េដយេលក តប

ិ យក់, ថវ-គនធ សម ថ ំង... ។ល។

ឃ/ អកសរខម
អកសរខម [19]
់
អកសរខមេនះ មនទរមងរទង ់
រទយមូ ល របហក់របែហលនឹងអកសរមូ លែដរ ប៉ុែនតមនចំណុចែបលកគន

ខលះៗ ដូ ចជ៖

-អកសរ “ក
ក” មនពីរជន់ េជង
 បែបបេនះ
ី “ក” ។

់ ងមុ ម ។
21
-រគប់តួអកសរ េរចនែតមនេងៀងរជុ
 ងបនតិច េនរតងចុ

-អកសរ “ឞ
ឞ ” មនបនទត់ វះេពះភជប់ពីមខងដល់ មខង “ម”[20] ។

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

់
-រសៈ “ ែ◌ ” មនទរមងែបបេនះ “ែ◌”[21]

េគេរបសរេសរអកសរ
 ខម របហក់របែហលគននឹងអកសរមូ លែដរ ែតមនសរេសរកន
ិ ុ ងយ័ ន ត គថេទ ។ េគ
េរចនសេសរចុ
 ះចំណងេជង
 េសៀវេភ , ចំណងេជង ំ ូ ក, វគគ, ែផនកៃនេសៀវេភមួ យ ។ េដយ
 អតថបទ , េឈមះជព
់
ចងែថរកសទរមង ់
អកសរ បនសល់ ទុកមកេដយបុ ពវបុរសែខមរ េគចមលងគំរូអកសរខមេនះ ពីសិលចរក
ឹ េរកយអងគរ

ខលះ ពីសរសតសលឹករតខល ំ យបត់បង់ ។

ឹ ះ រកសទុកជេករមត៌កខងអកសរសរសត កុ ឲ

២០-ករេរ.េឈមះែខតមែបបបរំង
ត ំងពីរបេទសេយងឋ
 ិ េនេរកមរដឋករអណពយបលបរ ំងមក
ត េរកពីេរបកលបរ
 េចឆ
ិ ទតមែបប

ចនទគតិ ែខមរេយងេរប
 កលបរ
 េចឆ
ិ ទែបបសុ រយគត
ិ តមបរ
ិ ំង េរពះរដឋកររបស់បរ ំងនិងែខមរេយង
 មនករ

របរស័ យទក់ទងគនជរបច ំ ។ មយ៉ងេទៀតឥទធិពលបរ ំង ទ ំងនេយបយ និងវបបធម៌ ែតងែតរគបសងកត់មក

េលេយងជន
 ិ ចច ។ សូ មជរមបបញជ ក់ថ បរ ំងពុំមនេរបេឈ
 ម ះឆន ំ ជូ ត, ឆលូវវ,, ខល,
ខល, េថះ,
េថះ, េរង....
េរង.... ដូ ចេយងេទ


គេគេរប
ឺ ឆ ន ំតមរគិ សករជ ។
រគសត

ឧទហរណ៍៖

រគសត  ន ំតមរគសត
ិ សករជ ២០០៧ ។ េរកពីេរបឆ ិ សករជ បរ ំងេរបែខសុ
 រយគត
ិ ិដូ ចជ Janvier (ហសងវ់ ី
េយ), Février (េហវរវេយ),
ី Mars (ម៉ស់), Avril (អរវល),
ី Mai (េម៉), Juin (យូ វុ ំង), Juillet (ស៊ូេយ៉ ត), Août (អ៊ូត),

៉
Septembre (េសបតមរបិ៍), Octobre (អុ កតូរបិ៍), Novembre (ណូវមរបិ៍
) និង Décembre (េដសមរបិ៍) ។

េរកយមក កនុងរវងបណត ឆន ំ ទសវតសទី៦០ គណៈកមមករវបបធម៌ជតិ បនបេងកត

 េឈមះ ែខសុ រយគត
ិ ទិ ំង១២
ំ ួ សែខសុ រយគត
ជភសបលីជន ិ បរ
ិ ំង ដូ ចខងេរកមេនះ ៖

១- Janvier = យុ ំងវេយ
ី = មករ ២- Février = េហវរវេយ
ី = កុ មៈភ ៣- Mars = ម៉រស = មន
ី ៤-Avril =អរវល=
ី

េមស ៥- Mai = េម៉ = ឧសភ៦- Juin = យូ វុ ំង = មថុ

ិ ន ៧- Juillet = ស៊ូេយត= កកកដ ៨- Août = អ៊ូត = សីហ
៉
៩- Septembre =េសបតមរបិ៍=កញញ ១០- Octobre = ឧកតូ របិ៍=តុ ល ១១- Novembre=ណូវមរបិ៍
=វចឆ
ិ ក
ិ ១២-

Décembre= េដសមរបិ៍ =ធនូ ។

ំ
េនះជដណ ិ នរ៍ បស់ភស និងអកសរសរសតែខមរេយង
ក់កលៃនករវវតត ំ នថមម
 កនុងជហ ី ួ យេទៀត ។ ប៉ុែនត

សូ មជរមបថ េឈមះែខថមរី បស់ែខមរេយង

 ំ ួ សែខសុ រយគត
ែដលយកមកជន ិ ិបរ ំង((ឬសកល) ំ ចយក
ឬសកល) េនះពុ អ
22
េទេរបរបស់
 កុ ងែផន
ន កេហរសរសតសរមប់ទសសន៍ទយ េជគជតរសី េរគះកច េរគះជ... បនេនះេឡយ

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

។ េហរែខមរេនែតេរបែខខងចនទ
 គតិ សរមប់គន់គូរដែដលដូ ចជ

-មគស
ិ ិរ= េលខ ១ -េជសឋ = េលខ ៧

-បុ សស = េលខ ២ -អសឍ = េលខ ៨

-មឃ= េលខ ៣ -រសពណ៍= េលខ ៩

-ផលគុន = េលខ ៤ -ភរទបទ = េលខ ១០

-េចរត = េលខ ៥ -អសសុជ = េលខ ១១

-ពិសខ = េលខ ៦ -កកតក

ិ = េលខ ១២

ពកយអញញ
ពកយអញញ រតស័
រតស័ព ទ
(Les mots exceptionnels)
គជពកយមនលកខ
ឺ ណៈពិេសស ខុសែបលកពីពកយឯេទៀតៗេដយ អកខរវរុិ ទម
ធ នចំ
ិ ណុះនិងសូ រសំេឡង។

ឧទហរណ៍

-អនក= អនថ =“នក់” សរេសរជ អ + ◌ន + ក=អនក=អនក=នក់ ។

-អញ=អនថ =“អញ់ ” សរេសរជ =អញ ។

-(ខង)លិច(ទិស) អនថ=“ឡិច” សរេសរជ =លិច ទិសែដលរពះអទិតយលិច ។

-មត=អនថ =“មដ” សរេសរជ =មត= ត> ដ; បលីមត(ម+ត) អនជសំេឡងែខមរ=ែម៉ ។

-មណឌប. ន. អនថ មន់ដប់ = វមន,

ិ េរង ។

-ភនរំ ពះសុ េមរុ = អនថ “រពះសុ ែម៉” ភនខ

ំ ស
ព ់ជងេគកនុងេលក ។

-េខតត = អនថ “ែខត” មកពីបលី េខតត=ែរស ។

-វេសស=
ិ អនថ “វែសស”
ិ មកពីបលី វេសស=
ិ ភពែបលក ។

-េសពគប់= អនថ “ែសបគប់” ទក់ទងរប់រក; បលីកលយែខមរ ។

-េតមយៈ=
ិ អថ “ឌែម៉
ី ឬ រពះឌែម៉
ី ” េរឿងទី ១ កនុងទសជតក; ... ។
-េតេជ= អនថ “ែដេជ” មកពីបលី “េតជ”= អំណច ។

-បណិឌ ត=េហកលយជ “អនទិត” មកពីពកយបលី=ជនអនកមនរបជញ ។

23
-េបត=
ី អនថ “ែប៉ត”,
ី កលយមកពី “បត
ី ”ិ ។
-េចតយ=
ិ អនថ “ែចដ”ី មកពីពកយបលី=ទីែដលេគេគរពបូ ជ ។

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

-េចសត= អនថ “ែចសត” មកពីសំរសកឹត=សងវតរបងែរបង

ឹ ។

-េចតន= អនថ “ែចតណ” មកពីបលី= ផតួចគត,

ិ េផតតចតត
ិ ។
-រពះធរណី= អនថ “រពះធរនី” មកពីបលី,សំរសកឹត= ែផនដ[ី 22] ។

-របៃពណី= អនថ “របៃពនី[23]” មកពីបលី= ទំេនៀម, ពូ ជពងស ។

-អនុ េលម= អនថ “អនុ េឡម” មកពីបលី= បេណត យតម, យល់ តម ។

់
ខញុរំ សងពកយ “អញញរតស័ព”ទ ខលះៗប៉ុេណណះ យកបងហញជូ នអស់េលក រគន់បនជគំរូបុ ៉េណណះ ។ េនមនពកយ
អញញរតស័

របេភទេនះេរចនេទៀត
 ។ សូ មអស់េលកជួ យរសវរជវបែនថម តមករគួ រ ។

សេងកត ៖ កនុងចំេណមអញញរតស័ពទទ ំងអស់េនះ េយងសេងក

 ត េឃញមនលកខណៈពិេសស ៥ យ៉ងគឺ ៖

១-ពកយទ ំងេនះ េរចនែតក

 ល យមកពីពកយបលី និងសំរសកឹត ។

ំ ួ ស សំេឡង “ ត ” ; ឧ. បដ
២-យកសំេឡង “ ដ ” មកជន ី ‹ បត
ិ ។
ំ ួ សរសៈ “ េ◌ ” ឧ. ែចដី ‹ េចតយ
៣-យករសៈ “ ែ◌ ” មកជន ិ ។
ំ ួ សពយញជ នៈសំេឡង “ អ ” ; ឧ. រពះធរនី ‹ រពះធរណី, របៃពនី ‹
៤-យកពយញជ នៈសំេឡង “ អ៊ ” មកជន

របៃពណី ។

ំ ួ សពយញជ នៈសំេឡង “ អ៊ ” ឧ.ទិសខងឡិច ...។ បតុ ភូតអញញរត

៥-យកយពយញជ នៈសំេឡង “ អ ” មកជន

ស័ពទ គជ
ឺ “េសភ័ណភស” ែដលទ ំងអក
ន អកសរសរសត ទ ំងមហជនរពមេរពៀងគនរបឌតេឡ
ិ ង សរមប់

សរមួលករនិយយសតី ឲយរសួ លមត់ ។ រឯករសរេសរវ

ី ញិ រតូវែតេគរពអកខរវរុិ ទេធ ដយអនុ េលមេទតមជតិ

សពទ(Etymologie) របស់ពកយ ។

២១- អកសរកត់
េនកនុងករសរេសរអតថបទេផសងៗ ជួ នកលេគសរេសរពកយេនកនុងឃលណមួ យេដយេរបពកយេពញ

េលញទ ំងរសុងែតមដង ។ ឧ. អងគករសុ ខភពពិភពេលក (O.M.S.) ។

់ េណញេពល ចំេណញរកដស េគែតងែតរះរកវធ

ជួ នកលកនុងកលៈេទសៈខលះេទៀត េដយេគចងចំ ិ ី
ិ
បំរពួញសេងខបពកយេពញេលញេនះឲយខលី ប៉ុែនតេនែតរកសបនអតថន័យខលឹមសរវទ ំងរសុងដែដល ។

ឧ. អងគករសហរបជជតិ រួមមកេនរតម
ឹ អ. ស. ប.
24
សហរដឋអេមរក
ិ ស. រ. អ.

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

គណកមមធករជត
ិ ភសែខម
ិ រ គ. ជ. ភ. ខ.

េសចកដជូ ំ ឹ ង ស. ជ. ណ.
ី នដណ

វធ
ិ ៖
ី េគេរជស
 យកពយញជ នៈកនុងពកយណមួ យេធវជេគល
 ។ ពកយេគលេនកនុងឃលណមួ យេនះ រតូវបន

កំណត់េរជស
 េរសយកមកដក់
 តេរមៀបជបនតបនទប់រហូ តដល់ អស់ពកយេគល ដូ ចមនបញជ ក់ជូនេនកនុង

ឧទហរណ៍ខងេលរសប់ ។

២២- ឋនៈរបស់ពកយ
ក/ ចំេពះរពះសងឃ និងរពះរជ

េដម
 បរប់
ី កណំ ំ ួ ន រពះរជេនះ េគេរបពកយភ
ត់ចន  ជ ប់ថ “អងគ” ៖

ឧ. រពះមហកសរត កសរតី យងចូ លរបថប់កុ ងរជេរងមន

ន ១៧ អងគ ។

េដម
 បកំ ំ ួ នរពះសងឃ េគេរបពកយភ
ី ណត់ចន  ជ ប់ថ “អងគ” ៖

ឧ.កនុងពិធចេរម
ី នរពះបរ
 តត
ិ បុណយទកខណនុ
ិ បបទនេនះ េគនិមនតរពះសងឃ ១០ “អងគ” ។

បញជ ក់ ៖ ពកយសងឃស័
សងឃស័ពទ និងរជស័
រជស័ពទ មួ យចំនួន គជន់
ឺ គនែតមួ យេរបពកយដូ
 ចគន ដូ ចករណីខងេលជ

ភសតុតងរសប់ ។ រពះរជឈឺ និងរពះសងឃឈឺ េគអចេហថ “ អពធ ” ដូ ចគនបន ែតចំេពះរពះរជ មន

ពកយមយ៉ងេទៀតថ “ របឈួន ” ។ ែខមរេយងេរប

 ពកយព
 ិ េសសៗ សរមប់តរមូវនឹងឋនៈមនុ សសកនុងសងគម ។
ដូ េចនះ រពះសងឃ និងរពះរជ ជជនមនឋនៈខពស់កុ ងសងគ
ន ម ែដលេគអចសនមតថ ជ “ ឧតតមេភទ” ដូ េចនះរតូវ

់ ស់យកមកេរប ឲយរតូវេទតមឋនៈនទ កនងសងគមដូ ចជរមបខងេល ។

ែតមនពកយខពងខព  ី ុ 

់
ិ ងខពស់
ខ/ ចំេពះមនុ សសែដលមនឋននតរសកតខព

េដម
 បកំ ំ ួ នមនុ សសមនយសសកតខព ់ ស់វញ
ី ណត់ចន ិ ងខព ិ េគេរបពកយ
 “រូប” ៖

ឧ. េនកនុងពិធសេមព ធករដឋន េនេខតតកព ់

ំ ងចម មនអស់េលករដឋមរនតី តំណងររសត ចូ លរួម
ី
របមណ ៣០ រូប ។

គ/ ចំេពះមនុ សសសមញញធមមត
25
ំ
កនុងកររប់កណ ំ ួ នមនុសសសមញញធមមត េគភជប់ពកយ “នក់” ៖
ត់ចន

ឧ. េនកនុងពិធបុ ំ ឹកេភលៀងេនទីទួលអនកតេដម
ី ណយ សុ ទ ំ ួន
 េពធិ៍ មនមនុ សសរបុសរសី េកមងចស់ចន

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

របមណជង៥០០ នក់ ចូ លរួម ។

ឃ/ ចំេពះសតវទូេទ

កនុងករគតគន់
ិ គណនចំនួនសតវទូេទ េគែតងេរបពកយ
 “កបល” ៖

ំ ួ ន ៤ កបល ។
ឧ. េគពិឃតេគ និងរជូកអស់ចន

-ែតេដយែឡក, េបចំ
 េពះេសៀវេភវញ
ិ ក៏េគេហថ “កបល” េសៀវេភ ១០ កបល (ែដរ) ។

ង/ ចំេពះវតថុេផសងៗ

-ផទះ េគេរបពកយ
 “ ខនង ” យកមកភជប់ពីេរកយ ឧ. ផទះ ៣ ខនង ។

-អិដឋ េគេរបពកយ
 “ ដុ ំ ” យកមកភជប់ពីេរកយ ឧ. អដឋ
ិ ២០០ ដុ ំ ។
-េកបឿង េគេរបពកយ
 “ សនលឹក ” យកមកភជប់ពីេរកយ ឧ.េកបឿង ៥០០០ សនលឹក ។

-សងកសី េគេរបពកយ
 “ សនលឹក ” យកមកភចប់ពីេរកយ ឧ. ស័ងស
ក ី ៧០ សនលឹក ។

-កតរ េគេរបពកយ
 “ សនលឹក ” យកមកភជប់ពីេរកយ ឧ. កតរ ១៨០ សនលឹក ។

-រកដស េគេរបពកយ
 “ សនលឹ ក ” យកមកភជប់ពីេរកយ ឧ. រកដស ១០០០ សនលឹ ក ។

-េរគឿងេឈេធវ ់
 សំ
 ណង េគេរបពកយ
 “ ផលន ” យកមកភជប់ពីេរកយ រនូ ត, រត, របេម៉, េផទង ៤០ ផលន ។

-រថយនត, កប៉ល់ ,ទូក េគេរបពកយ

 “ េរគឿង ” យកមកភជប់ពីេរកយ ឧ. រថយនត ៣ េរគឿង ។ ឧ. កប៉ល់

២ េរគឿង ។ ឧ. ទូក ៥ េរគឿង ។

ច/ ចំេពះរុកជ
ខ តិ

ំ
ដណ ំេដម
 េឈធំ
 ៗ េគេរបពកយ
 “ េដម
 ” យកមកភជប់ពីេរកយ ៖

ឧ. ខនុរ ៣០ េដម
 ដូ ង ៥០ េដម
 ។

ឆ/ ចំេពះសតវទូេទ

េដម
 បរប់
ី កណំ ំ ួ នសតវសរមប់ទឹម, េគែតងយកពកយ “ នឹម
ត់ចន ម”” មកភជប់ពីេរកយ ។

26
ំ
ជ/ ចំេពះដណ ំវរ, េរទងតូ ចតច

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

េដម
 បគណនចំ
ី ំ
នួនដណ ំរបេភទេនះ េគេរបពកយ
 “គុ
គុ ម”ព មកភជប់ពីេរកយ ៖

ឧ. កសិករគំរូេនភូ មសំ ំ
ិ េរង បនដ ំដណ ំបែនជ
ល េរចន
 សរមប់លក់ និងសរមប់បរេភគកន
ិ ុ ងរគួសរ
ដូ ចជ ៖

-រតឡច ២០ គុម ព ។

-ៃសពេខម ១០០ គុម ព ។

-ខត់ណ ៥០ គុម ព ។

ំ
ឈ/ ចំេពះដណ ំយកសឹក,
ល ែផល, ជវលលិ៍
ំ
កនុងករគណនរប់ដណ ំរបេភទេនះ េគេរបពកយ ់ ខងេរកយ ៖
“ជនលង”ព
 ី
ឧ. ពូ ឡយ ហក់ ែដលមនចមកររបេភទដរី កហម, គត់ដ ំេរមច៥០០ ជនលង់ ដម
ី ួ យងរេនខងេរកយ
ផទះ, គត់ដ ំ មលូរកហម ២០ ជនលង់ ។

ញ/ ចំេពះសេមលៀកបំពក់ ឬវតថុេផសងៗេទៀត

េបរប់
 េខមួ យ អវមួ យ ឬសំពត់មួយ អវមួ យ, េគថ “របដប់
របដប់” ៖

-គេខអវ,
ឺ សំពត់អវ ១ របដប់ ។

េំ បល ។
-ឬេខអវ ១ កុ េបល

-េបរប់
 ឬគណនសំពត់ េគេរបពកយ
 “កបន”
កបនិ ” គឺ សំពត់ ១ កបន
ិ ។
-េបរប់
 កណំ ំ ំលម
ត់ទហ ម កត់េខអវបនេគថ“អវ
អវ”
អវ” ឧ. កំណត់ ១ អវ ។

-េបរប់
 គណនែសបកេជង
 , េគេរបពកយ
 “សរមប់
សរមប់” ឧ. ែសបកេជង
 ១ សរមប់ ។

-េបរប់
 គណនសែរងក, េគេរបពកយ
 “សរមប់
សរមប់” ឧ. សែរងក ១ សរមប់ ។

-េបរប់
 គណនចងកះ
ឹ , េគេរបពកយ
 “គូ
គូ ” ឧ. ចងកះ
ឹ ១ គូ ។

-េបរប់
 ឬគណនែខសវញ
ិ េគភជប់ពកយ “កនទ យ”” ពីខងេរកយ ឧ. ែខសេគ ១ កនទុយ ។
កនទុយ

-េបរប់
 ឬគណនចនវញ
ិ េគភជប់ពកយ “រសក់
រសក់ ឬឡ
ឡូ” ពីខងេរកយ ៖

ឧ. ចន ១ រសក់ ឬ ចន ១ ឡូ ។

27
ដ/ ចំេពះែផលេឈ

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

េបរប់
 ឬគណនែផលេឈ, េគភជប់ពកយ ជេរចនរបេភទដូ
 ចខងេរកម ៖

-េបែផល
 េឈ ៤ េគថ ែផលេឈ “១ ំ ”។
១ ដប

-េបែផល
 េឈ ៤០ េគថ ែផលេឈ “១
១ ផលូ ន
ន”” ។

-េបែផល
 េឈ ៤០០ េគថ ែផលេឈ “១
១ សលក”
ឹ ”។
ក

ំ
រេបៀបរប់សណ ប ែដលដកចងជកណត ប់បរមុងយកេទសទូង ក៏េគគតជ
ិ ំ ”, “ផលន”, “សលឹក”, ដូ ចែផល
“ដប ូ
េឈែដរ
 ។

-េបរប់
 ែផលសល េគគតជ
ិ “ៃដ
ៃដ”
ៃដ” កនុង ១ ៃដមន ១០ ែផល (សល) ។

-េបរប់
 មូ ល េគគតជ
ិ េសន” កនុង១េសន មន ១០ សនលឹក (មលូ) ឬេគគតជ
“េសន ិ “រត
រតបក
រតបក”
បក” កនុង ១ រតបកមន ២០

សនលឹក (មលូ) ។

-េបរប់
 ដូង េគគតជ
ិ “ធលយ” គចេង
ឺ ក មែផលដូងែដលេចញពី ទងមួ យ ។

-េបរប់
 សល េគគតជ
ិ “ែសម
ែសមង” គចេង
ឺ ក មែផលសលែដលេចញពីទងមួ យ ៖

ឧ. ដូ ង ១ ធលយ, សល ១ ែសមង ។

-េបរប់
 សេមលៀកបំពក់ ែដលេគេវច េគេហថ ១ ឬ ២ បេងវច ។

-េបរប់
 សេមលៀកបំពក់ ែដលេគេវចលមមសពយបន េគេហថ ១ ឬ ២ សមពយ ។

-េបរបស់
 អែដលេគយកមកឆ
ីវ វ យបនេគេហថែខស
ែខសមួ
ែខសមួ យចងវយ ។

-េបរបស់
 អែដលេគយកមកយួ
ីវ របន េគេហថ មួ យយួ រ ។

ឋ/ ករវស់េពលេវលតមែបបបុ រណ

កលេដម
 េឡយ ែខមរេយងពុ
 ំ ន់មនវធ
ទ ិ ី ឬឧបករណ៍សរមប់វស់េពល (លមអតខល
ិ ី) ដូ ចរគបចចុបបនន

េឡយ ។ េហតុ េនះ ចស់បុរណ េលកកំណត់េពលែវងខលីតមរយៈករបេងកត

 ពកយេផសងៗ េហយពកយខលះ េន

ែតេរបរហូ
 តមកទល់ សពវៃថង មនដូ ចជ ៖

• យម៖ កនុង ២៤ េម៉ង េលកែចកជ ៦ ឬ ៨ យម កនុងមួ យយមៗ មនរបមណពី ៣ េម៉ង េទ ៤

េម៉ង ។ េគគតរប់
ិ យម១ ចប់ពីៃថងរះ គតជយម៣
ិ ឬយម ៤ េនេពលៃថងលិច ។ កនុង ១ យប់ គតជ
ិ ៤

យម គព
ឺ ី រពលប់គតជយម
ិ ៤... ដល់ ភឺល គតជយម
ិ ៨។
28
• ខួប៖ ករគតអយុ
ិ  រហូ តមួ យជុ ំ ដល់ ៃថងដែដលេនះវញ
េកមង េគរប់ពីែខ ែដលវេកត ិ េគេហថមួ យ

ខួបគរតូ
ឺ វជ ១២ ែខ ។ ឧ. េបេកម
 ងេកតេន
 ៃថង ២ េកត
 ែខមឃ..... លុ ះដល់ វលមួ
ិ ំ ួបមកដល់ ៃថង ២ េកត
យជុ ខ  ែខ

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

មឃ េនះ េគសនមតថ េកមងេនះ អយុ បន ១ ខួបេហយ ។ កររប់ឆន ំកំេណត ែខមរេយងម

 នគ
ិ តតមពុ
ិ ទធ

សករជឬរគសត ឺ ណត់តមឆន ំទ ំង ១២ គឺ ឆន ំជូត, ឆលូវ, ខល, េថះ, េរង, មសញ់ , មម,ី មែម, វក,
ិ សករជេទ គកំ

រក, ច, កុ រ ។ កនុង ១ ជុ ំ ខួបមន ១២ ឆន ំ ... ។

ណត់មួយ អចសមនបនរបែហលជ ១ េម៉ង ។ ឧ. េដរ បនមួ យ

• មួ យសនទុះ៖ គជរយៈេពលជកំ
ឺ

សនទុះ ក៏ចូលដល់ ៃរពធំមួយ.... ។

ណត់មួយ របមណជកនលះេម៉ង ។ ឧ. េដកបនមួ យេបក ភញក់

• មួ យេបក៖ គជរយៈេពលជកំ
ឺ

េឡងភលលម
ឺ ម។
• មួ យបរ៖ី គជរយៈេពលរបមណ
ឺ ំ ក
១៥ នទី ។ ឧ. រចកថន ំចំនួនេពល ១ បរ ី អនកជង ៏ ង
ឺ ដ ឹ ខលួនវញ
ិ ។

• មួ យសបសល៖ រយៈេពលរបែហល ២០ នទី ។ ឧ. ចមងយផលូវពីភូ មិ ធលកេរទតេទ េឈទលរជ

 ំ េគរតូវ

េដរ ែត១ សបសល ប៉ុេណណះ នឹងបនេទដល់ េហយ ។

• ចំណ ំ៖ េពល ១ បរ ី គរយៈេពល

ឺ ែដលេគជក់ថន ំអស់ ១ បរ ី ឯេពល ១ សបសល គរយៈេពលែដល
ឺ

អនកសុ ីសល កំណត់ថសលសបអស់រសជតិ រតូវខជក់េចលកកសលេហយ ។

• មួ យរសេឡត៖ គរយៈេពលខល
ឺ ី របមណ ៥ េទ ១០ នទី ។ ឧ. េធមចមួ យរសេឡតេទ ក៏យល់ សបតិ

េឃញដរំ េដញ...
ី ។

ំ មែម៉អី ែម៉េទែតមួ យែភលតនឹងវលមកវ

• មួ យែភលត៖ េសមនឹងរយៈេពល ៥ នទី ។ ឧ. កុ ត ិ ញេហ
ិ យ ។
[1] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ មនរសៈ ៥ េទៀត េពលគឺ ◌ា◌ះ (ឧ. ច៎ះ, អះ) ◌ី◌ះ (ឧ. យីះ

!) ◌ឺ◌ះ (ឧ. អឺះ, អុ ឺះ, វុះ,

ឺ បឺះ ៗ ! ទឺះ ៗ !) េ◌ៀ◌ះ (ឧ. េវៀះេវៀន) និង េ◌◌ះ (ឧ. េចះ) ។ -> ចំេពះរសៈ ◌ួ េ◌ឿ និង េ◌ៀ ជ

មួ យនឹងពយញជ នៈអេឃសៈនិងេឃសៈ ែខមរេយងបេញច ញសំេឡងដូ ចគនែមន ែតជនជតិែខមរេនេខតតចនទបុរ ី (សពវ ៃថងេន

របេទសេសៀម) និងេនតំបន់ភរនំ កវញ កលណថ កួ រ និង គួ រ, េកឿ និង េគឿ, េហយនិង េកៀ និង េគៀ េនែតបេញច ញ

សំេឡងមិនដូ ចគនេទ ពីេរពះជមួ យនឹងពយញជ នៈអេឃសៈ បេញច ញសំេឡងរសល (ឬេហ សំេឡងតូ ច) េហយជមួ យ

ពយញជ នៈេឃសៈ បេញច ញសំេឡងធងន់ (ឬសំេឡងធំ) ។

[2] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ ពកយ សេនតស, សនតន, ចិនត និង អនតរធន រតូវសរេសរនឹង នត

េដមបរកសជត
ី ិសពទ េរពះជពកយមកពីសំរសកឹត-បលី ។ ពីេដម ែខមរេយងធលប់មនេជង “ដ” មនរូបសណឋ នដូ ចខលួន

អកសរ ដ ែតបត់សក់ សរមប់ែតពកយសំរសកឹត-បលី ។ េជងេនះ ំ ទរបទះេឃញកនុងសិលចរកនគរវតត

ខញុប ឹ សម័យ
29
េរកយអងគរ ឧទហរណ៍ កនុងសិលចរកេលខ
ឹ ១ និង ៣ (សូ មេមល សិលចរកនគរវតត
ឹ និង បទនុ រកម េរៀបេរៀង

េដយមហពិទូររកេសម ភនេំ ពញ ពុ ទស
ធ សនបណិឌ តយ េបះពុ មេព លកទី ២ គ.ស. ១៩៥៨ ព.ស. ២៥០១ ទំព័រទី ១២៦,

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

១៤០, ១៤១) និងកនុងទសសនវដតី កមពុជសុ រយ

ិ ំ ូ ង ៗ េលកបនសរេសរពកយ « ទសសនវដតី » នឹងេជង ដ ពុ ំែមន
េលខដប

ជេជង ត េទ ។

[3] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ សរេសរ រតីស័ពទ ំ ទយល់ រសបជមួ យេលក
ខញុប ែតកនុង

វចននុ រកមែខមរ សរេសរថ រតីសពទ វញ

ិ ។ ែតរតង់េមពកយ សពទ សរេសរថ សពទ ឬ ស័ពទ ។ ខញុប
ំ ទមិនដឹងជអកខរវរុិ ទ ធ

ណរតូវជង ។

[4] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ រសៈ œ កនុងភសបរ ំងែសស េរចនអនថ េ◌ មិនែមនជ ◌ឺ ។

កនុង វចននុ រកមែខមរ របស់ពុទស

ធ សនបណិឌ តយ េលកបនសរេសរេឈមះេនះថ ហស ៊ក េសែដស ។

[5] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ សរេសរ រតីស័ពទ ំ ទយល់ រសបជមួ យេលក
ខញុប ែតកនុង

វចននុ រកមែខមរ សរេសរថ រតីសពទ វញ

ិ ។ ែតរតង់េមពកយ សពទ សរេសរថ សពទ ឬ ស័ពទ ។ ខញុប
ំ ទមិនដឹងជអកខរវរុិ ទ ធ

ណរតូវជង ។

[6] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ “អសយ” ជពកយបលី កលយជ “អស័យ” តមអកខរវរុិ ទែធ ខមរ ។

រឯ
ី “អរស័យ” វញ
ិ ជពកយកលយមកពីសំរសកឹត “អរឝយ” (និងតួ ឝ ែដលែខមរេយងេហថ ស-គ) ។

[7] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ ◌័រ កនុងភសែខមរមរតដឋន (ភសែខមរសតង់ដរ) មនែតជមួ យ

ំ ទេឃញថ សពវ ៃថងេនះ (តមពិត គឺត ំងពីទសវតសរ ៍ឆន ំ ១៩៦០)

នឹងពយញជ នៈេឃសៈ ដូ ចេលកបនសរេសរ ។ ែតខញុប

េគេរចនសរេសរនឹងពយញជ នៈអេឃសៈវញ
ិ ។ ឧ. ប័រ (ខលញ់ ទឹកេដះេគ) េទះជកនុងវចននុ រកមែខមរ េលកថ រតូវ

សរេសរ ប៊រ័ ; េបៀរម៉កអនឆ័រ ; សរព័ត៌មនកំបូដស័រ ។ ខញុប

ំ ទគិតថ គួ រែតរ ំឭកកូនែខមរឲយសរេសរ ប៊រ័ អនឈ័រ និង

កំបូដស៊រ័ វញ
ិ េរពះថ កនុងរគមភសែខមរមួ យចំនួន ឧទហរណ៍េនរសុ ករេវៀងកនុងេខតតរពះវហរ
ិ ិ ខញុំ
ឬេនេខតតសុរនទ

បទបនឮបងបអូនែខមរ មិនរចឡំ ◌័រ និង ◌៊◌័រ េឡយ ។ ឧទហរណ៍ េគថ « អ័រ-ក » (អរ ់ក គឺ អរ-ក) េហយពកយថ

អ័រ េគបេញច ញសេមលងខលី (អរ ់) ខុសពី “អរ” (ឧ. របពនធអរ) មនសូ រសេមលងែវង ។ ពកយទ ំងេនះ ឮ “រ” របកបយ៉ង

ចបស់ ។ « េធវករ » េគនិយយថ « េធវករ » (ឮទ ំងរសៈអែវង និង រ របកប) ខុសពី « េមែឆកក័រ (ករ ់) កូ ន » (គឺ េម

ែឆកករកូ ន) េហយខុសពី « ែម៉មនគ័ភ៌ » (ឮថ គ័រ) គឺថ “ករ” “ក័រ” និង “គ័រ” មនសំេឡងខុសគនេនកនុងេខតតទ ំងេនះ

30

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

[8] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ យុ គលពិនទុ មនេរបកនុងពកយែខមរមួ យចំនួនតូ ច ដូ ចជ រយៈ

ំ ងរលួ ស) (េនះគឺជអកខរវរុិ ទរធ បស់

េហៈ ឬ ែហៈ (សូ រលន់មត់) អុ ីថៈ វូមវៈ ! អហៈ ! និងពកយមួ យមកពីចិន ៖ បុ ិកួ ៈ (ដឡ ូ
ំ ទេឃញថ េគេរចនសរេសរ បុ ិគក់ វញ
វចននុ រកមែខមរ ែតខញុប ិ កនុងេសៀវេភេធវមហូប) ។ កនុងវចននុ រកមែខមរ េលកេហ

យុ គលពិនទុថ ជវណណយុតតិ ែតកនុងវស័ ំ ទយល់ ថ អចទុកថ េនកនុងចំេណមរសៈ ឬ រសៈនិង ក

ិ យភសសរសត ខញុប

របកប វញ
ិ ។

[9] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ គួ រសរេសរ កណកកសញញ វញ

ិ េទះជអនថ កណតក់ ក៏េដយ

េរពះ កណតក ជពកយបលី មនន័យថ បនល ។

[10] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ េរឿងេកបៀសជេរឿងសំខន់បផ

ំ ុ ត េបន
 ិ យយពីេរឿងតួ េលខ

ែដលគួ រែតយកមកពិភកស េដយេហតុ ែត ពីមុ ន ែខមរេយងបនទទួ លឥទធិពលពីបរ ំងែសសយ៉ងខល ំងកល ។ « ពីរកនលះ

» េយងសរេសរថ ២,៥ តមទមលប់បរ ំង (េរបេកបៀស) ។ ែតសពវៃថង ឥទធិពលបរេទសមកពីអេមរក

ិ ំងវញ
ិ េហយពួ ក

អគ ំងសរេសរថ ២.៥ (េរបចំណុច) ។ សពវ ៃថង េឃញថ មនពួ កេកមង ៗ និយមសរេសរដូ ចអេមរក
ិ ំងែដរ ។ « បីពន់
់
ិ ំង (ឬពួ កអងកលូសក់សុងជទូេទ) សរេសរជេលខថ ៣,០០០ (េសៀមក៏សរេសរដូ េចនះែដរ ៖
,) ឯបរ ំង
» អេមរក

ិ សរេសរថ ៣ ០០០ (ដក់ចេនលះភជប់េរកយពីខទង់ពន់) ឬ ៣០០០ ឬ ៣.០០០ ក៏បន ។ ែខមរធលប់េធវតមបរ ំងយូរ

វញ

ិ ំង ឬ របស់ បរ ំង ?
មកេហយ ជងមួ យសតវតស ែតរតូវសេរមចចិតត យករេបៀបណ របស់អេមរក

[11] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ តមេយបល់ ខុ ប

ំញ ទ េទះជមនេគនិយមសរេសរ “កមមវតថុៈ”

“េយងៈ” ។ល។ េនះគួ រមិនទុកថ រតឹមរតូវ េទ េរពះេធវឲយរចឡំតួនទីរបស់យុគលពិនទុនិងទវិពិនទុេលខ ។ គួ រសរេសរ

“កមមវតថុ” ៖ “េយង” ៖ វញ
ិ េរពះសពវ ៃថង េយងមនយូ នីកូ ដែខមរ ។

[12] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ តមេយបល់ ខុ ប

ំញ ទ កូ នសិសសែខមរ ែដលេរៀនកបួនខនត

អកខររកមនិងេវយយករណ៍ែខមរ មិនអចយល់ កថខណឌខងេល េរពះពួ កេគមនភសែខមរជភសកំេណត េហយមិន

េចះភសបរ ំង េរពះេហតុ ថ ភសបរ ំង ពុ ំសូវមនអនកណេរៀនសពវ ៃថងេនះ ។ មនែតមនុ សសែដលបនទទួ លករ

អប់រ ំេនសម័យអណពយបល ឬ សងគមនិយម ែដលអចយល់ បន ។ េហយេបសិនជរតូវករខណឌសញញ គួ រេរប

ំ ួ សយុ គលពិនទ (◌ៈ) វញ

ទវិពិនទុេលខ (ចំណុចពីរគូ ស ៖) ជន ិ ។
ុ

31 [13] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ ខញុគ

ំ ិតថ គួ រេរប (៖) វញ
ិ េរពះមនចុ ចពីរកនុងពកយថ អុ ីថៈ

េហយ អចន ំឲយមនករយល់ រចឡំ ។ ឧ. « ឯងថ មិនឲយគនេទអុ ីថៈ បនជគនមិនេទ ! » ។[14] ទសសនៈេលក

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

សរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ េលក នួ ន ប៊ុត េហសញញេនះថ វឡរសញ

ិ ញ , អញញរបកស ឬ េកណសញញ

េហយសរេសរថ « » មនេឈមះដូ ចគន ។

[15] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ េលក នួ ន ប៊ុត េហសញញេនះថ អនតរសញញ ។[16] ទសសនៈ

េលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ របករេនះជករពិបកនិងសមុគសមញបនតិចដូ ចេលកបនយកមកពិភកស

េរពះខញុេំ ឃញថ អនករបជញែខមរទ ំងឡយ មិនេរបេឈមះដូ ចគនេទ ។ ឧទហរណ៍ េលក នួ ន ប៊ុត េហ “ ” និង « » ថ

វឡរសញ
ិ ញ េហយថ េហថ អញញរបកស ក៏បន ។ រួចេលកថ « នឹងេហថ េកណសញញ េដមបឲយរសួ
ី លចំណ ំកុឲ
ំ យ

រចឡំគនបន » ។ ភសបរ ំង េគេហសញញ « » េនះថ វឡរសញ

ិ ញ បរ ំងែសស និង “ ” ថ វឡរសញ
ិ ញ អង់េគលស អច

េរបទ ំងពីរបន ែតវឡរសញ

ិ ញ អង់េគលសទុកជសញញរង គឺមនតួ នទីខុសគនបនតិច ។ ឧ. « អនកកន់េបឡ បននិយយ

ំញ ៖ “សូ មេមល ‘ប៉ស់ស័រព ’ របស់េលកបនតិច ។” ខញុក

មកកន់ខុ ថ ំ ៏ហុចលិខិតឆលងែដនរបស់ ខុ ឲ
ំញ យគត់ » ។ សញញ « » េនះ ពួ ក

អង់េគលសនិងអេមរក
ិ ំងមិនែដលេរបេឡយ េរបែត “ ” ប៉ុេណណះ ។ សូ មអនករបជញែខមរេនពុ ទស
ធ សនបណិឌ តយ េមតតដក់

េឈមះខុសគនឲយខណឌសញញទ ំង ៣ យ៉ងេនះ េពលគឺ « », “ ” និង ‘ ’ កុ ឲ

ំ យកូ នែខមររចឡំ ។

[17] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ េលខរូម

៉ ុ ំងមនតួេរចនេទៀត េរពះមិនអនុ វតតតមរបប់

៉ ុ ំងពុំមនេលខសូ នយ ។ តួ េលខដៃទេទៀត គឺ ៖ L (៥០) C (១០០) D (៥០០) M (១០០០) ។

ទសភគ េហយេលខរូម

[18] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ កលខញុប

ំ ទបនេរៀនអកសរែខមរ ខញុប
ំ ទក៏ឮរគូ ៗ របស់ខុ ប
ំញ ទេហ

អកសរែបបេនះថ អកសរមូ ល ំ ទកត់សមគល់ ថ សពវ ៃថងេនះ

(េហយខញុប េកមង ៗ ជេរចនមិនសគលេឈមះេនះ េហថ

អកសរឆលក់វញ)
ិ ំញ ទ េហអកសរែបបេនះថ អកសរមូ ល ក៏ជកររចឡំែដរ ។ េទះបីជតួ
។ ែតតមកររសវរជវរបស់ខុ ប

អកសរមនរងមូ លែមនក៏េដយ តមពិតគឺជអកសរខម ។ ក ខ គ ឃ ង េនះ គឺជអកសរខម មិនែមនជអកសរមូ លេទ ។ េន

ឹ និងរក ំង (សពវ ៃថងេនះ មនមនុ សសតិចណស់ ែដលេចះអន េរពះ

រសុ កេសៀម េគេរបអកសរែបបេនះកនុងសរសតសលឹករត

េសតចេសៀមេនចុ ងសតវតសទី ១៩ េដម ស.វ. ទី ២០ ចង់ផសពវ ផសយែតអកសរេសៀម េដយយកេលសថ ជអកសរពិបក

ំ ទ គឺមកពីទសសនៈជតិនិយម ែដលបនេលចេឡងេន
េរៀន និងពិបកេរបកនុងករេបះពុ មេព សៀវេភ ែតតមទសសនៈខញុប

សម័យេនះ) ។ ដូ ចេលកមនរបសសន៍ កនុងសម័យបចចុបបនន េសៀមេនែតេរបអកសរែបបេនះសរមប់សរេសរគថេល

យ័ រនត ឬ សក់េលខលួនមនុ សស េរពះជតួ អកសរស័កិស

ត ិទធិ ។ រឯអកសរេសៀមវ
ី ញ
ិ រគន់ែតជអកសរសរមប់ែផនដី កិចចករ

រជករនិងរដឋបលប៉ុេណណះ េទះបីជរពះៃរតបិដកជភសបលី េគសរេសរជអកសរេសៀមវញ

ិ ។ ពីេដម េសៀមមិន

32 ែដលសរេសរគថបលី ឬ ពុ ទវធ ចនជភសបលី ជអកសរេសៀមេឡយ ។ េសៀមេហអកសរែបបេនះថ អកសរខម េរពះ

ខម គឺជជនជតិែខមរ ។ េសៀមេហែខមរសម័យអងគរថ ខម ៗ ។

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

[19] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ ក ខ គ ឃ ង េនះ គឺជអកសរមូ ល មិនែមនជអកសរខមេទ ។ ខញុំ

បនេមលគមពីរេសៀមជភសេសៀមនិងបលី ែតសរេសរជអកសរខម (អកសរែខមរ) (រហូ តដល់ ចុង ស.វ. ទី ១៩ េសៀម

សរេសរេសៀវេភេទសន៍ភសេសៀមជអកសរខម) ។ កនុងសរសតទ ំងេនះ ខញុប

ំ ទមិនែដលេឃញេសៀមសរេសរ ក មន

រូបសណឋ នជ ក ឬ ង ជ ង េឡយ ។ េគសរេសរដូ ចតេទជនិចច ៖ ក និង ង ។ ំ ទបនសកសួ រនិសសតជត

ខញុប ិ ិ

ដណឺម៉កមនក់ សពវៃថង កំពុងេធវសរណរសវរជវសតីពីេរឿង រពះមល័ យ របស់ េសៀម ជភសេសៀម ែតសរេសរជ

ំញ
អកសរែខមរ ។ គត់បនរបប់ខុ ថ គត់បនអនរក ំងនិងសរសតសលឹករតេរច
ឹ នចបប់ េរចនែខស មកពីរបេទសេសៀម បន

របទះេឃញ តួ ក ែតមតងគត់ កនុងឃលចុ ងបញច ប់េរឿងមួ យ (សរេសរជភសេសៀម) ។ ចំែណកឯរេបៀបសរេសរតួ ក ខ គ ឃ

ំ ទបនរបទះេឃញជញឹកញប់បផ
ង ខញុប ំ ុ តកនុងសរសតសលឹករត
ឹ វន និងេសៀវេភសរេសរែដលពួ កបរ ំងបនន ំមកេរប
ំ ទគិតថ មន
េនរបេទសកមពុជេនចុ ងសតវតសទី ១៩ ។ ែដលអនករបជញសពវ ៃថង រចឡំអកសរមូ លនិងអកសរខម ខញុប

មូ លេហតុ ២ ។ ទី ១ េនរបេទសកមពុជ អកសរខមមនរបជរបិយភពខល ំងេន ស.វ. ទី ២០ េហយេគបនយកអកសរេនះ

សរមប់យេហ
ី សលក ។ល។ ទី ២ ដល់ េពលយកែបបអកសរេនះ េធវជសំណអកសរពុ មព េគបនេធវឲយតួ អកសរែបបេនះ មន

រងេថលស និងមូ លេទៀត ។ ឯអកសរមូ លវញ ព នរងេថលស ។ មយ៉ងេទៀត េគបនេធវឲយមនរូប

ិ េគមិនបនេធវឲយសំណពុ មម

ំ នេរៀបរប់េនះ របែហលជករយល់ ខុសពីខញុប

រជុងបនតិច ។ ែដលខញុប ំ ទ ែតខញុប
ំ ទបនរបមូ លឯកសរជភសតុតង ែដលខញុំ

បនេសកន និងសូ មជូ នកនុងឯកសរមួ យេទៀត ។

[20] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ ឞ តួ េនះ ពុ ំែមនជពយញជ នៈ ម (ម) េទ គឺជតួ ពយញជ នៈ ឞ (េហ

សប) ជពយញជ នៈសរមប់ែតភសសំរសកឹត ពុ ំមនកនុងភសបលីនិងែខមរេទ ។ ភសសំរសកឹតមនពយញជ នៈ “ស” បីតួ

(បេញច ញសេមលងខុសគន) គឺ ឝ (េហ សក) ឞ (េហ សប) និង ស (អចេហ សល) បន ។ រឯភសបល
ី ី មនែតតួ ស

ប៉ុេណណះ ។ ែខមរធលប់េរប ឝ និង ឞ ត ំងពីសម័យមុ នអងគររហូ តដល់ សម័យេរកយអងគរ ។ ឧ. សូ មេមល សិលចរកនគរវតត

ឹ

និង បទនុ រកម េរៀបេរៀងេដយមហពិទូររកេសម ភនេំ ពញ ពុ ទស

ធ សនបណិឌ តយ េបះពុ មេព លកទី ២ គ.ស. ១៩៥៨ ព.ស.

២៥០១ ។

[21] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ េនកនុងេសៀវេភេបះពុ មផ

ព សយេនរសុ កែខមររហូ តដល់ សម័យ

សងគមររសតនិយម រសៈ ែ◌ េនះ ក៏មនរូបសណឋ នដូ ចេនះ ែ◌ ផងែដរ ។

33

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២

 េវយយករណ៍ ែខមរសេងខប

[22] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ េនភគកណត លៃនរបេទសកមពុជ េគបេញច ញសេមលងថ រពះ

ធរនី ែតេនសុ រនទ

ិ េគបេញច ញសេមលងថ រពះធរណី មិនបេញច ញសេមលងថ រពះធរនី (េហយចំេពះែខមរសុ រនទ
ិ សេមលងេនះ

មិនែមនជឥទធិពលេសៀម េរពះេសៀមមិនអចបេញច ញខយល់ ◌ី (អី) ដូ ចែខមរេទ ។

[23] ទសសនៈេលកសរសតចរយ មីែសហល ឫទធី អង់ែតលម ៖ កនុងចេរមៀងមួ យចំនួន ខញុប

ំ ទបនឮេគថ របៃពណី តម

អកខរវរុិ ទ ធ េទះជែខមរភគេរចនថ របៃពនី ដូ ចេលកមនរបសសន៍ ។

34

ដករសង់េចញពី វននុ រកុមែខមរេអឡិចរតូនិក កំែនរទី២