g[.

enwj

likej qN.wjxpedepY>RYmu .YgHj lel.cj]t,lwjkuEv,;ÕcjkW.njtajtYua.râ tCeY kL.njqPepY>RYmu .YgHj hW·lel.cj]t,lwj$Jrâ

¤hW·dHjbbWYDwjpuhjâõ ¤hW·bL,/,puhâj õ ¤epY>RYmu .Y$aj epY>lJepY>È.njâõ ¤epY>RuYm.Y$ajgHj v,;ÕcjkW.njtaj a.yuk;j ikjpN.nj qWkgj W·gLicej qC.Y
e$.cjâõ mpзaerwj aDipP>yjbJutaj$aj m·kjtitjkLÕcjmc· j ap:Y;ÕcjkJu´ ×U;ÕcjqA.cjkJu gW·micjm·cj]kpjkEuzM.pjtCYrâ epY>RmuY .Y (2010) hJugHj
ekL.njbdHq j wM tj Y alEa u qIpN.nj(naf)mdHjrâ rYgek.·\zhtj lP.dj Imwjker|zItaj dsEdu s,tYu qM.percjÇÕck j .W njlCÕE ×Wm· c· jl.P jla uE qIgmLÕicj
eku.· gek.·Tk · gj l.nj alEuaqIk[ef.ajgmLÕicjtaj T·kgj l.njaiutjrâ
ekL.njqPepY>RmYu .Ym,à alEa u qImgW·lwjawEt u ajr d,a.k:Õipej kL.njqPkmuE dHrj â epY>RmuY .Ym,à gHj qWkjgR·W suY k jH Õ: pi jqÒÕpi j zkud,gNpsj t ui mj dHjtuY
k:Õipq j ÒÕippj ercj;ÕcjkW.njgmLÕicjtaj lupjducjRuYrâ nddHjducjyMÕeb.jpercj;ÕcjkW.njv,tajtYu lupjducjRuYsHjrâ sסkmj .Y×Uv,;ÕcjkW.njtaj
qWkmj Nihjp:Yeb.jv,taj gW·gW·zN,m.YgLÕicjrâ atiucj$ajpOutaj kLÕihjteJ ktj bWYeyBuy[gW·m.njrâ
ekL.njqPepY>RYmu .Yer.cjhJumà, muar.q.jlEumWY pMikjezN.a j iutjer.â eqN.wjxpedepY>RYmu .YwW· dHjpMikjezN.mj WYtYu kwjmeyHnjekL.nj
bdHjepY>RYmu .Ytaj d,ptnjsW·qm.Di lÐêeqN.wjepY>RuYm.YgHjtYu d,mcjr·cj ar.hW·bbWYDwj p:YaKicjpWiÕcjmekL.njqPm·cj epY>RmuY .YtajgHjrâ kMni j;Õcj
(mNÕ·eqN.tjdmI wjker|zI) bWmY gLÕci t j ajm,à eqN.wjepY>RYmu .Y;Õcjv,tajgHj d,DzkjK[êsutt j cjtpu jst iu j lP.mj ih N a j lEuaqI(mgWl · wjawEtu ut Y Yu)gHjkJu
qJueb.jpercj;ÕcjkW.njgmLÕicjtajgHjrâ ywjK>r ektjtcjtupjsiutjv,gmLÕicjtYu K[êDzkjeqN.wj ekL.njqPepY>RYmu .Ymà, \pd¡v.aKkjaKuY
ea.njm.njrâ bJukMinj;ÕcjbM.mà, pEutYud,ektjtcjtupjsiutj ×UkEuek.nj;ÕcjarcjgmLÕicjtajrâ ek.jpek.·mNihjgmLÕicjtajtYumH ekL.njqP
pMikjekcjk.kMinj;ÕcjbM.gHj alEuaqIpN.nj´ k:Õipq j ÒÕipnj aftajhW·d,siutjrâ v,tajmWYk:Õipj´ mWYgek.·e;.tjgHjehcj d,dHjv,a.k:Õipj
qWkej kcjk.kMinj;ÕcjbM.er.cj esHjlwjsiutj×W·q.j$ajrâ ar.K[êDzkjeqN.wjxpedqzuicjqN.·(2008)et·gHjmà, pMikjSסek.nj;Õcjarcj
gmLÕci jtaj a.tjmikjlwjtajgHj hW·ducjtq Y kjkjtYu bJuv,tajd,siutjgHjehcj alEuaqIpN.njtaj K[êDzkjtYua.tYu esN.njhJukuT E ·kj
gl.nj lika j upjeqN.wjgHjrâ lMÕhjpLnj eqN.wjepY>RYmu .YgHj K[êDzkjlP.jv,taj mWYlP.jDwjehcjtuY lel.cj]t,tYua.pLnjrâ
aKicl j ÕM hjm,à v,;Õck j W.njmNÕp· ;:Y Õcjb.M bWmY gLÕci t
j ajgjH hWg· t·W Jektjlwj qBoDwjdmI wjker|zIgmLÕci gj k jH ´Ju aeK>ca j r.mNh i j mSkjspjkuE
Bwv,tajgk jH uJ v,;Õck j .W njtaj hWk · LÕh i ej ktj;Õk i jkej pcjcj$rJ â lÐêtcjeS.tjey.cjv,;Õck j .W njtajgjH alEa u qItaj tkj|pYtYu
mekL.njqP$.q.j$ajgjeH r.cjelwj v.tjektjg·mW .njkurJ â eqN.wjxpedepY>RuYm.YgHj sEukEuhliuc$ j aj qLdekwjdescjm·cjmWYlP.ej r.cjgHj
qM.percj;ÕcjkW.njgmLÕicjtaj hW·mikej TcjlwjkJurâ /iunjgHjelwj alEuaqIpN.njtaj lel.cj]t,titt j ukY LÕcjgbHj kj ak.Yar.wW·
T½,m·cjqkjqk I uE hit u aj lEuaqIpN.njtaj ekL.njqPhW·bbWDY wjgmLÕic´j epY>RuYm.Yw·W percjqL,pW,hWm· WY mpзtcjht W· pu jsut i jv,gmLÕci j ktEdu mHj .njrâ
bWYetMcj ek.nj;ÕcjarcjgmLÕicj hW·petHej sHjst iu k j uE epY>RmuY .YalEa u qIpN.njtajmà, ddHjrq׸.njalEuaqIpN.njtaj mNÕ·sut i jyutjm.kLiecCtj
ppjpIgmLÕicjer.cjgHj v.tjkL,eTcjlEukLÕcjrâ
gek.·alEuaqIpN.njnaf(nwt)tajgHj ×UkueE pY>RYmu .Y qN.·(1990)et· k[kLÕcjlwjm.Y ezN.k j Eu\zhtjrâ eb.jpercj;ÕcjkW.nj
eanjeawjdI v,ma.k:Õpi j(edãea.cjSnj,su]kvj)gHj zN,lwjm.YezN.k j \uE zhtjrâ hit u gj rHj epY>RYmu .Y qN.·(2010)$aj v·cjgW·gzW· N,m.YgjeH hcj
alEuaqIpN.njtaj pÐitjm·cjkqpj´ qucjes.Ym·cjnYdmLÕkj pWlsW·siutjyutjm.gmLÕicjgHjer.cj v.tjektjrâ
gW·v.tjkLÕcjlwj epY>RuYm.Y qN.·(1990)et· alEuaqIpN.njtaj lJÈ.njkLÕcjlÐêar.papjawEu kueb.jpercj;ÕcjkW.nj eanj
eawjdgI t jH uY sEukt uE $CY aj v,;ÕcjkW.njtaj sit u ej TYmc· h j e·W \p$Jrâ aKicl j ÕM hjm,à alEa u qIpN.njtaj ekL.njqpP k iM mj YmW mYW à, v,;Õckj .W njtaj
hW·mk i pj etHjqkjkjrâ alEuaqIpN.njSkj×W·m·cej r.cjmà, gek.·v,ÇÕcjk.W njkuE gek.·alEuaqIpN.njtajgHj dHa j .qNliÕM njk.lehcjrâ
r·cjkrEu m[.cj £mtmÎwmj ·cj lÐêpãpY>eqN.wjxpedepY>RuYm.Ygt Hj uY pÐitk j nui t
j v·W ,zN,m.YtajgmW· .njrâ v,gHjz,N er.â alEuaqIpN.njtajgHj
pLnjr zN,m.Yer.cjâ gek.·Tk · gj l.njalEuaqItajgjeH hcj d,gWm· .Yz,N gLÕci ej r.cj hJgu rW· â mNihje;·keEu ;· ekL.njqeP ktj´ e;·tajkueE ;·taj
sutjm.Yektj q.j$ajehcj v,;ÕcjkW.njtaj v.tjrâ /iunjr alEuaqIpN.njtaj hW·gW·zN,ektjm.YkJuelwj nkEuaT·kjaRuJ
qziucej qN.wjxped(2008)gHjtYu alEuaqIp.N njtaj zN,lwjm.Y dN.k Y LtjTwj (25) tMajkL·tt Yu ueY r.cjgHj d,K[pgj W·qtirâ ar.wW· gWnjalEu
aqIpN.njtajehcj mdHjrâ /iunjdHjalEuaqI tkjky[ÕicjmNihjkJuelwj siutjD>tjpN.njgmLÕicjtajgHj kLÕcjpelHjm·cj alEuaqIgHjpLnjehcj
mdHjer.cjâ
epY>RmuY .Y (2010) gHj hMbY bWDY wjer.cjâ percjqL,pW, hW·meWY r.cjâ epY>RmuY .YwW· gu$jfq Eu k W ej k.nj;ÕcjarcjtajhYrM â qWkej k.njgkUmnj
pOuelwj hW·dHjgu$jfurE â epY>RmuY .YwW· qWkgj W·peq.cjp!ipkÉ percj;ÕcjkW.nj p:YkMinj;ÕcjbM.hW·eqcjrâ epY>RmuY .YwW· alEuaqIpN.njtaj SkjtYu
qWkgj W·piucj|pIa. awEupercj;ÕcjkW.nj nnYmlupjeqN.wjer.cj g[.enwj ¤¤eKtjpOu õõ v.tjektjrâ â

2 OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010

elMcj (57)
g[.enwj ¤eKtjpOuõ tr,pÐitj× U asIaznjaeK>cjar.mN ihj eku.· kEup v.v,;ÕcjkW.nj

m.tik.
gl.njv,d>njlikj mukjlikj (4)
percjgkUmnj
pRuicj mukjlikj (5)
percj vI qMh je k.njg kU ek.nj; Õcj a rcjg W·l Ju
v,gHj p lJu m · c j e r.
percj k Mi n j ; Õcj mukjlikj (6)
a.z.nYp Oug Hj v,gHjm dHja iutje r.
epY> RuYm .Yh. epY> pL·c jd N .Yh. mukjlikj (9)
mu k j l i k j ( 11) pC·kj(2010)kEu kS·c jg kUm nj
mukjlikj (14)
qWhje pY> RuYm .YgHj gL . YSEulwj ×UqN . ·(2008)et·r â gkUg W·b L , /,gHj t.l[Õic jv,gHj
mu k j l i k j ( 24) mukjlikj (34)
ef[·l Wh j kE ud pj m cj p y[ÕE
q.j lE u m etM c j t N h j \ K.er.
mu k j l ik j (28)
kb[

wcjn .Yg Hja tikj lMÕ hjd Hj; ikj

mu k j l i k j ( 39) percj ; Õcj q A . cj

epÌRuYm .Yp >lIm .nj ;Õcje \zmjb .bOu qN . ·(2008)

percj k E u p v. mukjlikj (36)

gek.·v,;ÕcjkW.nj (Civil Society)

mukjlikj (16)
percjk elcj p vIp vpj aKi c j p !i p kÉa ]k.nj/ kj
mukjlikj (20)
aeK>cja r.ek.nj g kU m nj kEu epY> RuYm .Y( 2010)
mukjlikj (31)
w· q.×u r kÉ i t
mukjlikj (33)

lik jp ercjg [.enwje Ktjp Oug mLÕic jt ajg Hj a.bHje ktjm uk jlik j
bl·k j (http://www.khitpoey.co.nr/) gW·m .njr aoâ

3
gl.njv ,d>njlikj dImwjker|zIq.jlEuer.
aKicjwW· aeG.k.ld,mcjsMIgHj lajltobWYmel.njkJuelwj k.laKicjsuipjkLÕcjpLnjgHjelwj \mkjzkjtbo WYmel.njrâ qN.·(2010)
\mhjtmÎwjdM·cj p:YkMinj;ÕcjbM.gHj g·>lupjkLÕcjbNtjpigitu»râ qN.·(2010)wW· dHjqN.·etMcjqWkjkMinj;ÕcjbM.mWYtYu v,v,aYaY mcjsMItom·cjauitjrâ
huitj×UalEuaqItLawEupN.njt· ekL.njqPepÌRYum.Yer.cj lel.cj]t,ptitjtYugHjr qN.·(2010)wW· dHjqN.·v,;ÕcjkW.njgmLiÕcj´ gek.·
percj;ÕcjkW.njgmLiÕcj´ ek.njgkUek.nj;ÕcjarcjgmLiÕcj eku.· tLpv.gmLiÕcjt· d,mcjsMImWYer.cjâ alEuaqItLawEupN.njt·wW· p:YqN.·(1988)gHj
qJpL·cjektjawEu ×Uv,;ÕcjkW.njkMinj;ÕcjbM.t· nkEu\zhtjlWhj kua micjpN.njrâ alEuaqIpN.njt· qJektjawEutYu lajgW·aKicj/>qN.·
p:YqN.·(1990)gHj ekL.njqPlwjepÌRYum.Y mWYw>tYukLÕcjkJurâ Sg, alEuaqIpN.njt·wW· atuicKj [pjef[·lwj asIaznjgHj e;·hW·dHjkLÕcjtYu qWhjepÌRYum.Y
bWYm;.·\pgHj hW·Dm·kjkLÕcjRupjrorâ p:YepÌRYum.Y(1990)gHj alEuaqItLawEut· /uinjrk[a .kJuelwj awEukMinj;ÕcjgHj hW·papjkuEgek.·zN,m.Y
(NLD)t·mWYq.jtY u sEukEuaKicjlMÕhj SkjTicjlwj awEu$Jfuihj râ
tLa wEupN.njt·wW· awEua.$.mekmjz{.pjlwj hW·mWYkEubbWYDwjt·gHj gs.njekL.njdM·cj v·cjgW·dHjbbWYDwjer.cj tLpv.percj;ÕcjkW.njt·
v.tjektjlwjq.jwW·râ huitjgHjr epÌRYum.Yk[lwj(1990)et·gHj kelcjbkjtmjv·cjgW·zN, p:YepÌRYum.Y(2010)$·pLnjer.cjgHj hW·d,dHjq·qyrâ
v,;ÕcjkW .nj g mL i Õ cj ´ eb.jp ercj ;Õcj kW.nj gmL iÕ cj ´ tL pv.percj;Õcj kW .nj g mL i Õcj eku .· eb.j p ercj ;ÕcjkW .nj ek.nj;Õcja rcj g mLi Õ cjt·
mcjsMIm·cjeqN.wjepÌRYum.Y(2010)gHj alEuaqItLawEupN.njt· lel.cj]t,ptitj p:YsMtjtCY(8)´ gitum.tj´ qN.·(2010) aKicjqwjtCY (4)
n.;IgHj nkEu(MRTV)râ tYupLnj s×UsMtjtCY (9&3&2010) gHj sK[êDm·kjptitj ntN,likjapEu p:YlikjpRuicjalEua qI elMcjtCYkJu´ likjaupj
t·kJu mdHjrâ s×UaKicjwW·tYu eqN.wjxpedeScjspjkEu epÌRYum.Y(2010)gmLiÕcjgHj mWYtYumWYtitjkLÕcjdM·cjelMcjelMcjkJurâ eqN.wjeScjspjkEuepÌRYum.Y
alEuaqIpN.nj ptitjlwjgmLiÕcjt·gHj dHjar.kEu\zhtjkEu percjaKkjaKuY eb.jpercj;ÕcjkW.njgmLiÕcj´ qM.percj;ÕcjkW.njgmLiÕcjer.cjgHj
v,suinjqkJupercjeqN.wjxped´ tLpv.eqN.wjxpedt· hJug,pãpÌkLÕcjrâ eqN.wjxpedepÌRYum.YgmLiÕcjt·gHjwW· t.dN.lwj aeK>cjar.
v,dsEuds,kEu alEuaqIpN.nj´ eb.jdsEuds,kEu alEuaqIpN.nj eku.· v,lupjdM·cjepÌbtiukj aeK>cjar.dImwjker\zIgmLiÕcjt· bWYmetcj\gtjrâ
bWYetMcjmà, qPlwjpercjt.dN.kEu k:iÕpjqkiupjgek.·dImwjker\zIek.njgkU eb.jeanjeawjdIzN,lwjm.Y p:YepÌRYum.Y(1990)et· aDik
er.cjgHjelwj eTcjlEukL,f:,m·cjrâ
k:iÕpjqkuipjpercj;ÕcjkW.nj´ eb.jpercj;ÕcjkW.nj´ v,suinjqkJupercj;ÕcjkW.nj eku.· gek.·;ÕcjqA.cjgmLiÕcjt· ×W·pMikjqWkjgW·kelcjqCIgLipj
pelwjpeltjkEu eqN.wjxpedqzuicjqN.(· 2008)´ bl,kEuek.njTc· jqM.percj;ÕcjkW.njgmLiÕcjt· kL.hW·gW·ekL.njqPepÌRmYu .Y$JgHj a.tjmikjlwj
alEuaqIpN .njt· ×W·dM·cjkJue lwj muelwjhW·etMcjkLÕcjmWYq.jkJurâ qA.cj×UkEuhW·bkja luikj tcj×W·pMikj v,gmLiÕcj a.tjmikj lwjgHjtYu
TpjkelcjkerpjDrtj$. nkEueqN.wjxpedepÌRYum.Y(2010)gHjpLnjrâ aeK>cjar.bL,/,´ aeK>cjar.dImwjker\zI eku.· aeK>cjar.
ek.njgkUgmLiÕcjt·gHj rpjTicdj wjlwj nkEueqN.wjxpedqzuicj(2008) kueqN.wjxpedepÌRYum.YtYu gs.njekL.njqP v·cjgW·dHjalEuaqIdImwjker\zI
p:YepÌRYum.Y(2010)$·er.cj mdHjrâ alEuaqIt·wW· \pd¡v.kMinj;ÕcjktEudHjm·cjeztjeztjgHj hW·peq.cjqa,tYu peq.cjdM·cjaKkjaKuY
v·cjgW·dHjalEuaqIv,;ÕcjkW.nj bbWYDwjmWYrâ huitgj Hjr lMÕhjwW· alEuaqIpN.njt· rpjetCtjkuEeqN.wjxpedqzuic(j 2008)tYu ekL.njqPfnjznjdM·cj
epÌRYum.Y(2010)er.cjgHj kL,f:,m·cjrâ awEua.$.kMinj;Õcj v·cjgW·suipj p:YtYv,t· nkEuepÌRYum.YgHjehcj aRJuezN.jtYu K[pjznjm·cjrâ
alEuaqItLa wEupN.njwW· dkjptnjkMinj;ÕcjdImwjker\zIer.cjgHj hJuÅkJlel.cj]t,lwj epcjk:tjm·cjalu·mWYkMinj;Õcjrâ p:Y;ÕcjezN.j´
;.njezN.jt·gHj nkEulikjgtEulel.cj]t, (e]k\c.eS.cjpudj)kJu´ p:YlikjpRuicjt·gHjelwjkJu´ p:YTIwI(TV)t·gHjelwjkJu lel.cj]t,lwjgHj
gW·SEuektjrâ /uitjlel.cj]t, pr,ewcjw>dehcjrâ nzuicjntY muelwjhW·kitjvIkEu eqN.tjeqN.wjdImwjker\zIer.cjgHj eqN.wjxped
qzuicj(2008) kueqN.wjepÌRYum.Y(2010)t·gHj T½,m·cjqkjqIrâ eqN.wjxpedqzuicj(2008)gHj hW·;iÕkje pcjkEu eqN.tjeqN.wjdImwjker\zItYu
eb.jpercj;ÕcjkW.njgmLiÕcjt· dsEuds,lwjauitjrâ kelcjpelwjkEueqN.wjxpedqzuicj(2008)gHjtYumH K[pjkEupercjepÌRYum.Y(2010)er.cjgHj
v,t·lel.cj]t,lwj m·kjm·kjgtwjgtwjrâ Sg, /uinjreb.jpercj;ÕcjkW.njt· hW·ducjtY dsEuds,m·cjgluicj$·kJuelwj p:YeqN.wjsMtjqmÐJ
eb.jpercj;ÕcjkW.nj p:YeÆ.·puidj(6) puidjkerkj(g)gHjwW· zM.pjeb.jpercj;ÕcjkW.nj lupj£picjpÒ.njp:YepÌRYum.Y(2010)t· d,eRHjeqHj´ d,mcjmWY
eqN.wjxpedqzuicj(2008)er.cjgHj kerpjDrtjtYu kEuducjwnj´ kEuTPkjlwjsMtjtYpLnjrâ zM.pjqM.percj;ÕcjkW.nj´ eb.jpercj;ÕcjkW.njt·
v·cjhW·gW·p>lupjm.njgHj t.dN.lwjrâ
kemL.njalEuaqIpN.njt· fnjznjDm·kjdM·cjRupjro aKicjlMÕhj$·gHj ebLtjebLcjm·cjkEu gL·cj;.njdImwjker\zIrâ tupjtozkuelHjektj
zkukEul.pjektjrâ zkuK[êektj zkuqPdtnjektjrâ atuicj$·r ekL.njqP$.epÌRYum.YpLnjmà,elwj epÌRYum.YwW· bL,/,tYu ;iÕkjepcjkEu
percjbbWYDwjgHj dHjkLÕcjm.njhW·eqcjrâ gl.njalEuaqIt· hJulel.cj]t,m·cj ¤¤ae\KK·xped\fcj<q.dJmuikersJ r×uicjqvjõõgHj dHjhW·m.njrâ
p:YeqN.wjxpedqzuicj(2008)qPdtnjlwjgHjwW· nkEuSסv,gmLiÕcj hW·eqcjmWYq.j alEuqIpN.njt· lupjektjlwjdN.Y nkEuamicj(25^)tM·kL·gHj
T½,m·cjqkjqIepcjepcjrâ dImwjker\zIalEuaqIpN.njt·gHj ektjkqpjSס×Uv,gmLiÕcj hW·eqcjrâ ¤¤zkuprajzkuRYu´ TYuetHjqJe$.cjõõ
mdHjrâ huitjgHjr epÌRYum.Y(2010)$·gHj ywjralEuaqIpN.njt· atuicj×W·pMikjgHj hW·kligW·mà, kelcjdHja. bJuepÌRYum.Y(1990) tYukLÕcjmWYw>et·
m.njm·cjer.cjgHj ptuinjT½,$.râ
 d,ducj;EÕ;iÕkjp[Yp[.·tuY ek.njkW.nj(200)tL\pcj \gipjdosiupjkLÕcj ti;.jeb.j;ÕcjmnjtMi
(17&3&2010) m.·aY (IMNA)
hiutj×UdpjpN.njbM. mef[·lwjqziucj edqr,tNcjqI eku.· edqerwjqLÕcjk[.t· ;EÕ;iÕkjp[Yp[.· f·kjpkwjaeK>cjar.mNihj
gLiÕcjtiunjgHjr v,edq;.jbut· |gipjdotitj×UkW.njtuY siupjm·cjap:Yti;.jeb.j;ÕcjmnjtMiaiutjrâ
ek.njkW.njlMihjmNihj /iutj(200)tL \pcj ×UkW.njmN·Õap:YpWiÕcj;Õcj;.jbu r,tNcjqI mpзkW.nj#.njzNê (alyjsKnj,)´ kW.nja·cjzN,
(ek[.kj kdcj )´ kW.nj ;.jg mÐo (r.,fU,) eku.· ×U kW.njmN·Õ ap:Y pWiÕ cj;ÕcjpãeK>z. erwjqLÕ cjk[. mpзkW .njdsitjtiucj t· |gipj dosi upj
kW.njmN·Õap:YKRuicjTwÌ ti;.jeb.j;ÕcjmnjtMitYu lMÕhjelwj Skj|gipjdott i jdM·cj qiukjkfj iuhjer.cj gW·tJektjrâ dpjpN.njbM. mef[·lwjqziucj
ap:YpWiÕcj;Õcj;.jbu Klr (282) t· hiutj×Ulpu jK[Idr.cjdM·cj ap:Yk.W njtk · Ju ek.njkW.njt·elwj d,mcjm·cjkcj qWkjpL·ekLcjqMÕhjD.tjkJu
lMÕhjgHj qJukEud,qPpN.njmcjkW.njt·tYu v,edqt· efkjlkiutjpN.njbM.t·gHjr eT.·;Õcj´ eT.·kW.nj´ eT.·qCi#.njaiutjtYu dotitjdM·cj
×UkW.njqiukjkja iutjrâ
¤¤p:YkW.njpOugHj d,a.ekL.njkEum·cj (lupja.,ep,) pWmsk.aDm?gHj mWYe×H·mWYe×H·r´ quJd,a.mcjdM·cj pL·cjekLcjqMÕhjD.tjpLnj´
mcjhW· m.nj mcjhW ·qL,elwj d,kEuléY´ qCilCEÕgHj mNihj]tÕ·hW ·mWY p:YqC ipuhj´ léY elwj kEuhW· m.njpuhjetHj mNihj|bot·gHjr d,a.mcj´
d,a.ekL.njkEue;·kemL.nj (lupja.,ep,) buJbJu$·gHj SlmH ktEudHjmWYalnj hW·eqcjpuhj´ aRuihjtCY d,ekL.njkEum·cje;·t· hJusgW·´
hiutjgHjr ywjSkjm·cja. p:YkW.njetHj d,SkjSEugba.m·cj bJu$·r´ SgHjqM,hW·eqcj ywje;·t· hW·d,kEusiutje;·etHj e;·t·/ucjtkj
p[Yp[.·elwj ×W·pLnj´ ek.njkW.njt·gHjetHj ducjp[Yp[.·kuE dpjpN.njbM.t·hW·m.njtuY d,dotitjkLÕcj×UkW.njõõ q.jwW· v,dotitjkLÕcjmWYtLh Jurâ
pN.njbM.t·gHj S/iutjp[Yp[.·dM·cj v,;ÕcjkW.njt· f·kjpkwjdM·cj aeK>cjar.v,;ÕcjkW.njt· qM,hW·eqcj leS.wjmà, eTcjg,
ek.njkW.njt· ektjm·cjaSkjkEu gek.·mnjrpjlWhj mK[Idr.cjdM·cj ap:Yedqti;.jt·gHjtYu dEukEugsiutjeT.· ek.njkW.njt·elwj
×W·kLÕcjdM·cjrâ atiucjgek.·dkjptnjaeK>cjar.mNihj ap:Y;Õcjmnjt·h JugHjmà, dpjpN.njbM. mef[·dM·cjqziucj lP.jedq;.jbuet· pWmsk.
kemL.njaDm??´ /ucjtkjp[Yp[.· f·kjpkwjaeK>cjar.t·gHj mWYqN.·kEumWYqN.· gLiÕcjtiunjdM·cjrâ
¤¤mNihjezN.jezN.j dEusiupjek.njcC.jgHj d,ducjf·kjpkwjm·cj aeK>cjar.faiutjrâ ek.njcC.l j CEÕ aeG.m·cjB.gHj d,|gipjtt i j×UkW.nj
d,titjeT.·×UB.´ hiutjgHjtYuetHj a.zuJkpiukjkEu percjpv. an.gtjek.njcC.jt·gHje$.cj´ ywjd,huJetHj v,edqt·gHj nnYsucjcj
d,ducjp[Yp[.·m·cjkEu pN.njbM.t·e$.cj´ tYupLnj edqti;.j ;.jbuet·gHjetHj d,ducjf·kjpkwj aeK>cjar.gLiÕcjaiutj hJusgW·õõ q.jwW·
v,k:iÕkjpj asIaznjpek.·pekwjtcjncj aeK>cjar.mNihj ap:Y;Õcjmnj ¤n.YaYmnjõ hJurâ
mNihj|gipjdotitj ×UkW.njt·gHj mNihjezN.ej zN.qj M,hW·eqcj ek.njcC.aj eG.m·cB j .t·elwj p>dM·ck j JutuY v,t·d,SEugbdMc· j aKkjaKuY
percjsqucjm·cjs·cj p:YdN.Yv,t·siupjm·cjlMÕhjgHjrâ
v,edq;.jbutaj d,lupjqPpN.njmcjkW.nj
(24&2& 2010) ek.njhed· (IMNA)
ek.njkW.nj×W·m ·cjedq pWiÕcj;Õcj;.jbu´ r,tncjqIgmLiÕcjtaj atiucjdpjalE uaqIpN.njtajesN.njgHj d,tiun jm·cjtnjebÐ.nj
kWtjpN.njmcjkW.njer.cj gW·tJektjrâ
ek.njkW.nj;.jgmÐo piWÕcj;Õcjpãklicja·cj pWiÕcj;Õcj;.jbugmLiÕcjtajgHj s×UkEuqtÐhmtYukLÕcjet·gHjr d,tiunjm·cj tnjebÐ.njkWtj
pN.njrâ ek.njkW.nj#.njzNê (alyjsKnj,)gmLiÕcjelwj tiunjlwjtnjebÐ.nj tYua.rer.cj ek.njkW.njmWYtLhJurâ
¤¤×UkEugitua·kjtwjp> qN.·(2009)et· qÒiÕpjb[êh. ×UkEudpjpN.njmWYtL kLÕcjkEulwjesN.nj kEusasIaznjtnjebÐ.nj kWtjpN.nj
mcjkW.njrâ Sg, siupjkLÕcjqN.·(2010)´ gitueffwjw>rI$·mH gW·stnjebÐ.njrâ qÒiÕpjb[êh.hJulwj p:YepY>ek.·DRuJgHjetHj qWkjgW·sEudN.
guJkLJÕkW.njer.cjõõ q.j$aj ek.njkW.nj;.jgmÐogHjhJurâ
kW.nj×W·m·cj mWYd\mipjgL·cjkWIskj p:YpiWÕcj;Õcjpãklicja·cjgHjmà, kW.nj#.njzNêkEu kW.nj;.jgmÐogHj dHjkW.njezN.jtYu ek.njkW.njtaj
d,tiunjtnjebÐ.njkWtjpN.nj gLiÕcj×UkEulMihjek.njkW.nj tNhjhjtajgHjer.cj ek.njkW.njmWYtLg,râ
ak.Yar.lMÕhjwW· ek.njkW.nj#.njzNêkEu ek.njkW.nj;.jgmÐotajqM, d,qPm·cjpN.njmcjkW.njtuY kW.njtNhjhj mpзkEu
kW.njlaj£zicj´ kW.njrtjt,M ´ kW.njac· jzN, eku.· kW.nje;.tjtt j Nhjht j ajgHj hWd· ,qPpN.njmcjkW.njtYu d,ducjkmEu ·cj]qnj qWkjkW.njd,tiunj
kWtjpN.njmcjkW.njtajrâ
¤¤kW.njan.YtajgHj d,kEu]qnj(1)kiu!jtYu hW·d,qPpN.njmcjkW.njr´ kW.njhW·d,qP pN.njmcjkW.njtNhjhjtajelwj d,kEu]qnjkEu
dpjpN.nj bJuan.YtajkJurõõ q.j$aj rYkW.njedq pWiÕcj;Õcj;.jbumWYtLgHjhJurâ
kW.nj hW·d,qPlwj pN.njmcjkW.njgmLi ÕcjtajgHj alnjkiup jkL.$aj ducjkEu]qnjm.njkJuelwj lkÒroe t· dpjpN.njtaj
a.tjkLÕcj]qnj mWYalnjtYu mWYalnjpLnjdHjm.njtYu ywjrkEuhW·m.njmà, d,qPek.njpN.njmcjkW.njpLnjer.cj qà,râ
¤¤hiutj$ajr aYhW·mikjm·cj ap:YkW.nj´ d,qPek.njpN.njmcjkW.nje$.cj´ qPhW·m.njetHj d,kEu]qnje$.cj´ Ætaj$aj
mubegtjm·cj hW·tJpuhj´ siutjaiutja.hgHjrõõq.j$aj v,edq;.jbu kLÕcjekL.njs p:Y;Õcjeq·mWYtL hJuptitjtcjducjsqiucjv,et·râ

percjgkUmnj
piudj (9)
percjvIqMhej k.njgkU
ek.nj;ÕcjarcjgW·lJu v,gHjplJum·cjer.
v, ;Õcjk.W njtwjesNhjm·cj p:YaukjBuiwjmtÐr.t·gHj mugkU
dHj;.·er.â nkEuaYef[·qàÕtjqW.tj qWkjgW·Dm·kjpÐitj
gkU;.·m.njgHjtYu d,TpjgL.YtcjncjqkjqI bWYmK[iÕtj
pLiÕtjpLnjrâ v,;ÕcjkW.njaukjBuiwjmtÐr. twjesNhjkEuqMica j cjwt·gHj
gkUmnjer.cj huitj×UhJulwj p:Yr.zwcjmH.njn.nj bWYmkL ,f:,tYu dHjm·cj
gkUmnj bWYm;.·\prh.â ywjrtl>cjgHj esN.njT½,lwj gkUmnjt;· .·mà,
dHj;ÕcjkW.nj#.njedq gkUmnjt·m·cjs·cj mdHjrâ gkUtNhjqA.cjt·
dHjhW·m.njrâ qWkjgW·pÐitjtcjpÌt,t·elwj ×W·kLÕcjm.njhW·eqcjrâ
Sg, p:Ylikjr.zwcjmH.njn.nj (mukjlikj ø 387&388)
¤¤mtÐr.autjBuiseq. av.\msjsxjtel{.kj tluicj,Suiqm{
tuicjpcjvJVWtj¹ h·q.wtJtpjaer.kjaSuikjkuiq. emH[.j
lcj<¹en]kp>qvjõõ mpзtcj$·gHj aYbHjlCtjektjtnjkEutnjrâ
zM.pjbHjlikjgHjmà, p:Ysitu a
j YetMcmj ·ck j ruJ â p:Yedqav.lpãltUet·gHj
kW.njgkUmnj×W·er.cjgHj p:YmWYBwaY$· hW·ekcjmicjlwjrâ p:YkEulikjwcj
gkUmnjt·gHjelwj hW·ekcjbHjkLÕcjrâ lMÕhjwW· tl>cjlP.jav.
ltUeqtjguicj (ssjkuicj,aTkjav.ktluicj,)er.cj hJulwjrâ
tcjncjtl>cjmWYd|mipj/Iav. (av.\msjsxjtel{.kjtluicj,)
hJugHjelwj dHjdM·cjtcjetMcj p:YsuitjaYrâ maerwjew>h.r tl>cjgHj
esN.njT½,lwjgkUmnj bWYm;.·\per.cj dHjm.njh.â ey.cjy.ebLtj
mH.tY u qPn iQ Ym · cj h.gH j mpзq.j$ · bWY ku ip j kL . slu pj kL Õcj
p: Y k: h j a Y r â zM .pj kU K[pj g W · tcj n cj ¤¤mtÐr.ai u tj B u i s eq.
av.\mcjsxjtel{.kj tluicj,Suiqm{ tuicpj cjvJVWtj¹õõ$·gHjmà,
p:YsuitjaY D·cjy·cj(zewzw>) kLÕcjrâ p:YkEuedqaukjBuiwjmtÐr.
ltUbdÌ;Õcjacjw (ssjkuicj,£mi²aTkjn.,)wW· qWkjgW·dkjptnjk.W nj
6 OurTime
g[.enwj
kMinj;ÕcjbM.gHj ek.njgkU ek.nj;Õcjarcjt·
tnjtodM·cj hluicjkugkUr~ hiutj×UgkUezN.jmWY
K[êlwjlikjs·cj spjkuwcjmnjgHj quc jes.YK[êlwj
» t el cj( t l u Y n.Y efqi cj\z.
ic j, ) t u K[êplnjlwj
likjpercjB.q.bM.gHj puicjpÒo kelcjkL.Ylwj
B.q.mnjtY u ptui njT½ ,$.r~
m.njgHj gkUmnjt· ×W·dM·cjbWYmgLiÕcjkJurh.â p:YkEuwcjmnjgHj ;Õcjqrkj
(\pvj£mi²)´ ;Õcj\pnj (\pvj£mi²) lP.jqMwjehcj gkUmnjt· m·cjs·cjkLÕcj
lwjer.cj hJgu ,lwjrâ p:YkueE dqav.wW· #.njedqkW.njgkUmnjt·
dHjm.nj´ hW·m.njgHj aYd,kUK[pjm·cj bWYm|ziÕhjnkjrâ ltUmaerwj
tl>cj qucjes.YDm·kjT½,sIp[,lwj p:YmH.njn.njr.zwcjgHj nkEusuitj
q·qy mikjgW·gLiÕkjgL.YsMIsMtj ktEudHjkLÕcjrâ tl>cjhJugHj gkUmnj
mdHjrâ ew>h.rtl>cjwW· esN.njT½,lwj gkUmnjmWYgkUDwjhJugHj
pTmkuipjkL. aYdHjkLÕcjqq · yrâ kL.et·wW· tl>cjhJugjH esN.njT½,
lwj gkUm nje r.cjgH j ×UsBwe;.tj qWtjet· tJkL Õcj lwj râ
aKicjlMÕhjwW· nkEusuitjq·qytYu suitjmikjgW·lCtgj LiÕkjgL.Y maerwj
tl>cj gH j ktEu d Hj kL ÕcjqÒ.tj qÒ.tj \mhj \mhj r â tl>cjh Ju gH j
esN.njT½,lwj gkUmnjer.cjgHj ;.·d·cM rj h.â esN.njT½,lwj gkUtNhj
qA.cjmWYgHjelwj dHjhW·m.njpuhjh.â suitjq·qy p:YgL·ÅqihjaYet·
ktEudHjkLÕcjdM·cjrâ
p: YlkjTkjqMi cja cj w Dm?r .zDip ti gHj wW · gkUm nj t·
ekcjm·cjs·cjef[·kLÕcjqzuicj p:YaukjBuiwjmtÐr.gHjkJuh.â gkUmnjt·
ekcj m· cjs ·cj ef[·kLÕcjqzu icj er.cj gW· hJu m.nj gHj qkjqIw cj t·
×W·kLÕcjkJuh.â p:YkEuedqt·gHjwW· lMihjgkUmnjt· qWkjgW·ptnj
kW.njm.njgHj ×W·m·ck
j uh
J .gHj mpзqM.njq.j$·bWYmgLiÕcj qM.njzkuzkutYu
ptitjsmjr·cjqWhjrâ sEukEubdÌ;ÕcjacjwlP.jtU (acj,w£mi²aTkj
n.,Ti) et· gkUmnjtp· tnjk.W njtYu m·cjkLÕcjer.cjgHj mWYalnjelwj
hW·ekcjmicjkLÕcjrâ ar.dHjm.njgHjmà, /uitjqM.kUq.njqW·r.njmnjt·
bNtv j ivehcj ×W·m.njrâ hut i gj Hjr maerwjtl>cj av.aukB j wui j
mtÐr. (autjBimu tÐr.av.tluicj,) p>m·cpj :Ylk i $
j g· Hj qkEusit
u j
Mon Language Journal No.57, March - 2010
 elMcj (57)
aYlupjsekW·ekW·râ likjwcjB.q.eacjklikjkJu´ B.q.bM.
kJut·gHj bkjgL.YbHjlCtjtYu kW.njgkUmnjt· dHjm.nj´ dHjhW·m.nj
mpз tcj n cj q kj qI t· $ · g H j gL i Õ kj g L . Y kL Õ cj r â tcj n cj qkj qI
(aeT.kjT.,) wcjgL,kwj´ wcjbM.t·gHj lCtjgLiÕkjgL.YtYu pet.·
/tjr·cjelwj qkjqgI kUmnjt· ekcjmc· jkLÕcjlwjgjH hW·g·S W eEu ktjrâ
ekN.tjtYwW· gW·SeEu ktjlikj (Edward Harper Parker) K[êlwj
p:Ylikjaupj (Burma) gHj puidjqMwj$·tYumH p:Ysuitjet·q. qpaj
kL,m,a.vivrâ
(In such a situation revolt was bound to ensue. It begun in
1740 with a colony of Gwe Shans at Okpo near Madaya, not many miles
away from the capital. They were discontented because of the exorbitant
taxes demanded on their areca palms. So, under the leadership pf a
minlaung Gonna-ein, they united with a band of Mon deportees settled
at Madaya and drove the Burmese out of the district.)
likjpuidj$·gHj kL.YB.q.bM.mà, gW·SEuektjaDipP>yj
atuicjbWYqMwjwW·râ
¤¤aYdJluiae\KaenmH. et.jlHnjpunjknjmé tKutKu
\fsjfui² t.sUentyjâ (1740)Ku×HsjmH. £mi²et.jnY²qipjmew,tY<
ekW²RHmj,lUm[iÕ,tui²rY²nyjedq autjBuianJ,mtÐr.mH. et.jlHnjpunj
knjmé \fsjKY<tyjâ qUtui²Tnj,pcjaepã aKWnjek.kjKm· ékiu mek[
npj]kBU,â d>e]k.cj< mcj,el.cj,guÀainj eK>cj,eS.cjméea.kjmH
susvj,vJVWtj]ktyjâ nyj×HcjK·T.,rtY< mWnjlUm[iÕ,taupjsunY²
pU,ep>cj,\pJ, aYdJnyjmH. RHientY<bm.tui²kui em.cj,TutjKY<tyjõõ
r·cej ktjpdui jlikjltUgHjm,à p:YqN.· (1740)gHjwW· eq·ekWaj
×W·m·cjp:YaukjBuiwjmtÐr. hW·eqC.Y×UkEu;Õcjacjwt· twjesNhjrâ
hiutj×UhW·e\psuitjkEu ltUbkjak·kjaeK>njtYu twjesNhjrâ
k:iÕpjqkuipjv,t·gHj qMicjDwjguÀaimj (mcj,el.cj,guÀaimj) mdHjrâ
p·cjek.·kEugkUmnj d,ducjeT:cjptitjlwj ×U#.njedqgHjmWYgek.·tYu
twjesNhjer.cj hJug,lwjrâ eq·ekWajkEu gek.·mnjgHj hJulwj
tNh j\K.râ nkEutcjncj$·tYu gkUekW²kEu gkUmnjt· mWYgkUDwjhW·
eqcjer.cjgHj m·kjgtwjm·cjrâ gkUekW²hJugHj esN.njlwjgkUeq·
(RHmj,)er.cjgHj tJkL,kLÕcjrâ v,twjesNhjaDikgHj gkUeq·ekWaj
(ekW²RHmj,lUm[iÕ,)t· mdHjrâ gkUmnjt·hW·eqcjrâ gkUmnjt·gHj /uitj
v,d,ducjeT:cjptitjlwj ×UedqmWYgek.·e;.tjehcj p·cjek.·p>
lupjrâ qWkjgpW· tnjk.W nj a]k.b¡Ì;Õcjeqtjgicu mj .njgHj lMihgj kUmnj
bWYmgLiÕcjhW·mWYer.cj tcjaYK[pjlwjgHj dHj;.·m·cjrâ edqaukjBuiwj
mtÐr.wW· dHjdN.YgkUeq·ekWaj (ekW²RHmj,lUm[iÕ,)t· m·cjs·cjmdHjrâ
v,twj esNhjkEu qMicjacj wgHj dHjm ·cjgkUeq· (RHmj,lU m[iÕ,)er.cjgHj
gW·tJe ktjrâ
nkEutcjncjqkjqI atuicjltU$·tYu e\peT.·suitj
hW·gW·er.cjgHj aYv.tjektjrâ gkUm·cjdM·cj p:YaukjBuiwjmtÐr.t·gHj
dHjgkUeq·er.cj qWkjgW·hJuKuicjKuicjkLiÕkjkLiÕkjm.njgHj tcjncjqkjqI
tNhjtNh jt·elwj gLiÕkjgL.YlCtt j uY qWkgj W·ptuinjT½,gHj ×W·pMikej r.cj
eTcjektjrâ d,bkjgL.Ylikjaupj´ likjkNpjt·tYu kelcjgL.Y
bHjlCtjpLnjrâ aK>lCtjektj likja upjal·cjfy[. (ael.cj,
percjgkUmnj
Bur .,s.au pj ) aË.likjp Rui cj n.Y ti cj m ui cj (qtcj , s.Sr.
xJ ,qim j,em.cj) K[êlwj gHjw W· v,m·cjdM· cj p:Ya ukjB uiwj mtÐr.t·g Hj
gkUmnjhW·eqcjtYu dHjm·cjgkUeq·er.cjgHj gW·SEuektjpLnjrâ tcjncj
p>lupj m·cj p:Yli kjaupj n.Y ticjmuicjm WYtcjgHj mikjgW·T·kj T½,$.
p:YkEudN.$Y ·râ ywjhJuatuicjlikjgHjmà, qWkgj W·twjesNhjqMicmj nj´ gkU
mnjaupjDupjm·cj p:Y;Õcjacjwt·gHj xêa·cjezy[kEu kel.ek.ed·
v,t· K[pjqIkLIv,qkajrâ p:YkEuqBcjqIkLIgHj kisË\zhtj
gek.·×W·dM·cj p:YaukjBiuwjmtÐr.t·gHjelwj xêa·cjezy[t· qIkLIK[pj
gNn j v,qkaj a ui tj râ eScj spj kE u ki s Ë $· tYu p:Y kEu likj a up j
al·cj fy[. aË.pRuicjn.Y ticjmuicjK[Õlwjg Hj gW·SEu ektjatui cjbWY
qMwj$·râ
ea.cj ezy[â ¤¤mtÐ r .au tj f u i k ekW ² RH m j , tu i ² atW kj
kuiet.< mvjqui²sJm·qcj<qlYâõõ
p:YkEupuidjlikjgHj hJug,lwj eq·ekWa j×UaukjBuiwjmtÐr.
(mtÐr.autjfuk i ekW²RHmj,) K[iÕtjK[iÕtpj LiÕtjpLiÕtjrâ p:YdN.Y$·wW· gek.·
kel.ek.ed· xêa·cjezy[t· K[pjqk I LIm·cj qWkjgW·twjesNhjkEu
eq· ekWa j kE ug ek.·m nj gH j hJu lwjt N hj \K.râ
nkEutcjncj$·tYu gkUekWajkEu gkUmnjt·
mWYg kUDwj hW ·eqcjer.cjgHj m· kjgtwjm· cjrâ
ekWa jh Ju gHj esN .nj lwjg kU eq· (RHm j,)er.cjg Hj
tJk L ,kL Õcj r â v,twje sNh j a Di k gH j
gkUekWaj (ekW² RHm j, lUm [iÕ,)t· mdHj râ
gkU m nj t · h W · e qcj r â
gkUmnjaupjDupjm·cj;ÕcjacjwgHj bJulEugW·sW·suitjkEu percjeq·ekWaj
×UaukB j iuwjmtÐr. (mtÐr.autjfuikekW²RHmj,) er.â xêa·cjezy[
qM.njlwjrâ aDipP>yjwW· gek.·aukjBuiwjmtÐr.t·gHj sW·suitjv·cj
roqNtYu btuikja.h.´ hW·eqcjmà, sMtjqmÐJnkEumitjqh.YtYu
p·cjek.·a.h.gHj qM.njlwjaDipP>yj$· mdHjrâ T·kjr·cjkEupidu jlikj
$·tYu \zhtjv,;ÕcjkW.nj ×UaukjBuiwjmtÐr.t·wW· dHjgkUmnjhW·eqcj
er.cjgHj gW·teJ ktjrâ \zhtja]k.gek.·eq·ekWaj (ekW²RHmj,)
t· mdHjrâ huitjgHjr v,aupjDupjqPm·cjqMicj p:Y;ÕcjacjwgHj dHjgkUmnjtYu
gkU×W·dM·cjp:YaukjBuiwjmtÐr.t·gHj \zhtja]k.gek.· gkUeq·
ekWaj (]k.acja.,suekW²RHmj,lUm[iÕ,) er.cjgHj hJulwjbWYmkL,f:,râ
huitjdHjq.jgHjr gkUmnjkEu gkUeq·ekWaj aukjBuiwjmtÐr.t·
tNhj\K.m·cjer.cjgHj hJum.njkLÕcj bWYmK[iÕtjpLiÕtjrâ
tYupLnj aK>gW·lCtjektj d·kjt.tuiwjlH (ed>kjt.
tui,lH) K[êlwjlikjaupj ¤kunj,eB.cjeRW\pvjõ p:Ymukjlk i j(5)gHjmà,
gW·kelcjSEuektj atuicjbWYqMwjwW·pLnjrâ
¤¤+qui²×uicjc·et.j£pilYp[kjsJ,l.r\Kcj,mH. kqvj,tui²
7
 percjgkUmnj
wcj er.kjtui kj Ku ikj\ Kcj, ´ ekW² RH mj , ×H cj mW nj tu i² pun jknj ]k\Kcj ,tui ²
e]k.cj<hhu u ltj itt j×Ueel.ae]k.cj
k.jtl.cj ,a.,\fcj (tlu < \mcjicq
lCtjr·cjpuidjlikjl tUgHjmà, huitj×UgkUmnjkEu eq·ekWajt·
bv.Dr.·
twjesNhjer.cj qg,lwjrâ gkUmnjkEu eq·ekWajt· tNhj\K.
soa.;Õcjh·q.wtI hW·eqcjrâ
m·cjer.cjgHj K[êD·kjT½,lwj bWYmkL,f:,gW·SEuektjrâ hiutjq.jwW·tYu
v,;ÕcjkW.njthu wjeit
sNhj×jmUe·ck.j
j p:Yaduk , gkU
jBuiwjm;tÐr.t·ikjgLÕYt
K[i Õ tj p L i Õ tj m · c j r â v,;Õcjsoka W .nj.mdH
m · c j dr
j M ·câj p: Ya u kj Bu iw jmtÐr.t·g Hj
nkEu tcjncjqkj qIw cj gkUm nj hW ·eqcj tY u dHj m· cjg kU eq·er.cjg Hj
hJum.njkLÕcj bWYmK[iÕtjpLiÕtjrâ
t Y
u
pLnj p:Y
l ik ja u
pj - (Burma), Edward Harper Parker
K[êlwjgHj gW·SEuektj atuicjbWYqMwjwW·pLnjrâ
“ Binya Dala gave out publicly that it was his inten-
tion to reestablish the Empire of Bureng Naung, and allied
himself with the Gwe Shans of Madara (near Ava) with a
view of extending his conquests from Prome and Taungu
over Burma ”
puidjlikj$·wW· kL.YB.q.bM.mà,
¤¤ Burcjen.cjacjp>y.]kJ, \pnjlvjTUeT.cjBui²SuitY<
qU²rY²rvjrWyjK[kjkui bv.,dlk atialcj,Tutjef.j e]kv.
luikjtyjâ \pvj´ et.cjcUmH aTkjbm.\pvjkui tui,K[Y²ea.cj\mcj×uicj
er,atWkj acj,wanJ,n.,mH. RHitY<mtÐr.ekW²RHmj,tui²nY² mh.mitjfWY²
tyjâõõ
atuicjpuidjlikjltUgHjmà, qWkjgW·qJ;ÕcjacjwgHj ¿kr.zjmnj
;Õcjh·q.wtI bv.dlwW· dkjmitjkEugkUeq·ekWajer.cj qg,
lwjrâ gkUmnjkugE kUeq·ekWat j · tNh\j K.m·cej r.cjgHj gW·SeEu ktjpLnjrâ
qMicDj wj(qminjeT.) hW·mWYtYu p:YqN.·(1747)gHj qMicjbv.dl gkUmnjwW·
gW·kLÕcjkS·cj qMicj;Õcjh·q.wtIrâ aKicjdHjqMicjtYugHj tcjrnjtM·zku
qWkjgW·kelcjptnj ;Õcjh·q.wtIe zN.j bey[ajn·cjptnjlwjgHj
lel.cj]t,lwj m·kjm·kjgtwjgtwjrâ dkjmitk j Eu gkUeq·ekWaj
mtÐr. ×W·bÌ¡ ;Õcaj cjwt·râ T·kjrc· jkEutcjncjwcj qkjqq I fuJ aiut$
j ·mà,
gkUtnjtodM·cj p:YaukjBuiwjmtÐr.t·gHj gkUmnjhW·eqcjtYu gkUeq·
er.cjgHj hJubWYmK[iÕtjpLiÕtjm.njrâ
tuYpLnj aeG.aYBwkW,B.e;.tjqWtjet· ekcjebÐ.nj
lwj p:YkEuwcjgHjmà, k:iÕpjqkuipjeq·ekWaj(RHmj,ekW²) guÀainjehcj
ekcjebÐ.njkL ÕcjlwjgHj qmÐJd ,dM·cj$Jr â mWn jekWa j(ekW ²mWn j)hJu gHj
hW·ekcjebÐ.njkLÕcjrâ p:Yedqav. ltUeqtjguicj aukjBuiwj
mtÐr.gHj gkUmnjt· tnjtokLÕcjlwjgHjelwj mWYelHjhW·ekcjmicjkLÕcjrâ
aYmikjgW·Dm·kjptitj dN.Y$·mWYgHjwW· percjtwjesNhj aukjBuiwjmtÐr.gHj
gkUmnjt·;iÕkjk:iÕpjtYu twjesNhjkLÕcjhW·eqcjrâ k:iÕpjqkuipjeq·
guÀaimjkEu qUrinjes.t· ;iÕkjlwjk:iÕpjrâ p:YpercjpLnjgt,$·gHj
nddHjgLÕYpN.nj(ssjqu·²pnj,) gkUmnjv,d,ducjTe;cjptitj ×U#.njedq
vivehcj p>lupjrâ tcjncj$·wW· pOut·d,K[pj|zÕihj|zÕihjnkjnkj
ap:YtcjncjqkjqIwcj mdHjrâ
dHjq.jgHjmà, gkUekWaj´ ekWa jtl>cj´ aukjBuiwj mtÐr.
tl>cjt·gHj esN.njT½,dM·cjv,gHj dHj;.·er.â esN.njlwjv,;iÕkjk:iÕpj
8 OurTime
g[.enwj
pLnjgt, gkUeq·ekWajt·h. hW·eqcjmà, esN.njlwjgkUmnj
j,)tY
.epqvju âõõ mp>lupj p:YpLnjgt,vi vh.gHj qd,K[pjrâ hW·esN.njkEugkU
ekWajeq·t·mWYq.jtYu esN.njT½,lwj gLÕYpN.njgkUmnj p>lupjdM·cj
p:Ypercjtwj esNhjvivgHj dHjm.njh.â tl>cjwW· rnjtM·kEu
gkU m nj p >lu p j p: Y p ercj twj e sN h j lM i h j e a.nj e r.cj h J u g H j
gHj Yu gkUeq·er.cj yutÐihW·mWYepcjepcjrâ esN.njlwjkuv,twjesNhj k:iÕpjqkuipj
gkUeq· ¤guÀaimj´ qUrinjes.õt·e r.cj p:YsuitjaY ktEudHjm·cj
bW Y m K[i Õ tj p L i Õ tj r â tcj n cjqkj qI w cj percj g kU e q·e kW a j
(ekW²RHmj,lUm[iÕ,) aukjBuiwjmtÐr. qpunjtwjesNhj kEuqMicj
acjwgHj aYTpjgLiÕkjgL.YlCtjpLnjrâ aK>aY lCtjgLiÕkjgL.YpRU
percjtwjesNh j gkUeq·ekWaj aukjBuiwjmtÐr.t·gHj \zhtj
ezN .jm·cjer.cj gW·S Euektjrâ hW·e\psuitjkEu percjak·kj
aeK>njtYu qpunjtwjesNhj hW·eqcjer.cjgHj gW·tJektjrâ
percj twj e sN h j eq· ekW a jt· /u i tjlE u \zhtje zN .j e r.gH j
lC tj r · cj e ktj pu i d j li k j K[êlwj p: Y l i kj a u p j yé O b u i w j n i d >nj
(eRäBuinid>nj,s.aupj) atuicjqMwj$·mà, tJektjm.njrâ
¤¤ekW²tui²qvj \mnjm.tpjkuituikjf[kj¹ eRä]kkj
ykjtuicjea.cjep>kjer.kj=´ csxjkuicjtpjkil u vj, tuik\j pnj
qvj ´ p[kj ¹ hnj l cj , mH t j T · t u i c j e a.cj Ti p >,ep>kj
er.kje lqvj ´ ekW² tu i² qvj \mnj m.tpjm [.,kui q.mk
kqvj ,\pvj qui ² \pnj lvj Su tjKW .qW .,eq. g>rsj n.w>sj
kqvj,tpjm[.,kuilvj, tuikjKuikjqvjâ awqui²l.qvj<
tRutjq·afWY²×Hcj<lvj, tuikjKuikj]kqvjâ tRutjtui²qvj
awmcj,=rnjqUm[.,kui qutjqcjRHcj,lcj,ep,KY<rmvjhu mimitui²
aRH cj qKcj tRu tj Äkr.zj m cj , \mtj k mH .lu i kj e ]k.cj ,
\fcj<e\p.Sui¹ mtÐr.Bkjqui²kU,k. ekW²tui²kuitiukjl.qvj´
tRutjafWY²=builjp>acja.,mH. teT.cjKnj²RHiqvjâ ekW²tui²
×Hcj< tuikjr.tWcj tRutjtui²aer,nimj<¹ SutjKW.KY<relqvjâ
ekW²tui²qvj acjwp[kj\pJ,en.kj ael.cj,mcj,tr.,]kJ,
lkjTkjqui² tuicjea.cj Skjlkj¹ punjknjeq.cj,k[nj,
en]kSY \fsjelqvjâõõ
lCtjr·cjpuidjlikjltUgHjmà, K[icjKy[ektj \zhtjeq·
ekWaj t·m .njr â qpun jketwj (kqvj ,eq.cj, k[nj,qU)
;Õcj a cj w t· yH a j t Y d ,du cj k[gH j e lwj gkU e q· e kW a j t·
btuikjptitjm.njrâ dpjRJubcjÅkkj qMicjacjwek.jBikjlwj
×U;ÕcjÅkkjtg· jeH lwj btiukjptitjm.njer.cj hJulwjk,L kL,m,m,râ
;ÕcjacjwlJutYu p:YlkjTkjxêa·cjezy[gHjelwj SkjtwjesNhj
m·cjer.cj hJuqg,lwjrâ \zhtjgkUeq·ekWajt· /uitjlEu
ezN.jer.gHj K[icjKy[ektjm.njrâ
Skj bHje lMcj (58)et·pL njvi aoâ
pi u c j p Òo
Mon Language Journal No.57, March - 2010
 elMcj (57)
rnj tMqWkM·kj;uEgÕcjkU´ ´qW;Õcj bL,/,tuY kupUguEqL,gunjfuEzkutuY ducjK[iÕtj
kjgkUm.njtajgHj ek.jKos a.z.nYek.nj
gkUpuOrâ nkuEqtÐietMcj´ siutjD>tjetMcj hW·mikjm·cjqMwjBw
;ikjtuY pLnjgt,rpjlWhj ekL.njpercjgkU´ percj;ÕcjkW.njgHj
dHj a.z.nY gkUpOu râ gkU puOdHj dM·cjB w;ikj gHj bu EhW·mi pj´ d,ducjcC itj
kmLkjdM·cj v·cj\z·ÕcCitjcCokNigHj buEhW·mipjtuY pUguEg·cjpLnjgt, dsuEds,kuE
kwjlwjnIbM.gHj dHja.z.nYpuOrâ g[iÕcjnkuE BwtLehcjetMcj´ g[iÕcjnkuE
Bw;ikjgHj ti|ziÕcjesHjsiutjtuY ducjddiukjekL.njqWkjgkU qWkj;ÕcjgHj
ek.jKso a.z.nYprOu â gkUpugO Hj dHjetN.wjdet.wjBwtL´ hW·eqcjkuE
etN.wjdet.wjBw;ikj´ m·cjtnjto nkuEBw;ikj qiukjquikj
qLicqj LicjgHj k.lluEhYpM Mikj´ m·cjtnjto nkuEBwtLehcj w>tjelwj
kEudHj ×W·pMikjlMiÕnj esHjsiutjtuY ducjddiukjtCinjlWhj twjesNhjkuE
qNdtnjkwj mgsiutjkmL kjlwj gkUpOug Hj dHja.z.nYg kUpuOrâ
Bw;i kj gHj hiu tj× Uk:Õ hje mL ·v·cj ai kj tuY K[êS.Y kL Õcjli kj gH jr
k[.jezN.jas.tLaesW.· d,ducjkutjtYkuEbM.´ hiutjgHjtuY puOsMtj
qmÐJkLÕcjv, nddHja.z.nY likjptjpuOrâ qNdtnjkwjpOubM.gHj
as.ekNhj´ as.kwilk[.jpuOelwj e;·gsiutjkmL kjdM·cjkuJrâ
gkUg·bW L,/,\phjhjgHjehcj pMikjezN.rj â kupUguEp>lupjK[dI r.cj
ekL.nj/iutjercjtL Õcj percjgkU gW·bL,/,\phjhjtaj aiutjquJgHj
dHja.z.nYpuOrâ k:iÕpjqkiupja.gtpLtrotYu ektjkuEbL,/,gkUpuOgHj
dHjma·kq j uicjKN·;Õcjmnj an.gtjpuOer.cjâ a.z.nYpuOgHj dHjpUguEducjK[iÕtj
qWkjgkUpuOrâ dHjv,pvÕcjT½,gL·cjtro qWkjgkUpuOgW·bL,/,râ gkUpuObL,
/,\phjgHjehcj dHjar.h·cj\p.j Bwlikpj tj´ aKik u kj N.eynjqN.cj´
B.q.´ q.qN.puO mpt·q.jwW·m.njer.cjâ BwgkUpuO d,m·cjqMwjtY
kwjlwjnIbM.gHj v,luEmWYpercjducjl[iÕcjhMY´ ar.luEmWYpercjducjl[iÕcj
hM Yr â rYe kL .nj p ercj p i u nj \ gpj taj g H je lwj e;· qJe ktj eT.·
percjpuinj\gpj´ rYekL.njkLajqWwjtajgHjelwj e;·qJektjeT.·
kLajqWw´j rYekL.njpercjlk i jptjtajgeHj lwj e;·kM.tjeT.·B.´
e;·BpÈ hW·kuEbet.njlk i j´ rYekL.njpercj;ÕcjkW.njtajgHjelwj
e;·rpjsutT j c· j´ rYdHjeqLhjpM.SkjspjkuE percjpLnjgt,tajgHjelwj
e;·rpjsutjT·cj qua J .tjektj]qnj´ mNihj\bohk MY udE hu dj njtajgeHj lwj
e;·pluJpl.j qPek.nj\bo´ rYkW.njdHjeqLhjpM. SkjspjkuErYekL.nj
pRiucjmnj mdsuEds,tajgHjelwj e;·p[Yp[.· mpt·kuEsYtCY´ /ucjtkj´
rpjsutjT·cjaiutjrâ kemL.njdsuEds,kuE qNdtnjkwj gkUbM.
aiutjquJgHj dHjkemL.njmN·ÕkuE a×Ðr.YgHjtuY kupUguEmtJdM·cj ar.mmN·ÕkuE
percjgkUmnj
a×Ðr.YgHjfiuhj ducjddiukjekL.njdM·cjfiuhjgHj dHja.z.nYpOuer.cjâ
qWkjgW·cCitjkmLkgj kUmnj p:YaKicjm\phjm.njgHj lMÕhjkwj
lwjnIb M.taj sk.dM·cjnYkYtM i bl,ef[·n cjgkUbM. ×Uqkutj
edqltUet· kuEkLÕcjekL.njs p:Y;Õcj mnj kuJ qu Jku Eef[·qziu cj
p:Y ;Õcj m nj ku Jr â qzi ucj e;· taj K[i Õ tj a .p: Y ;Õcj mnj mà , ;Õcjm nj gH j
dHj a.ti ;.jb M.râ gkUe ;·taj cCi tjkmLkje kL· gkUpu Om.njrâ
nYkY$·gHj gkUmnjdHja. v·cjgkUp[êm.njer.cjâ gkUp[êgHj bM.cCitjtuY
kL k j a .tu Y »râ gkU p [êkL kj a .tu Y m à , ti ; .j g kU p [êelwj
dHja.ti;.jgkUbM.kuJrâ dHjBw;ikjlaja.K:cj gkUpuOkL.Ya.K:cjrâ
gkUreKcjtaj /iunjr×W·kL ÕcjkuEnnj eku.· likjptjkuJelwj Sg,
likjptjreKcjtajgHj ek.njgkUreKcjtaj bHjhW·d,aiutjgHjtuY
dHa
j .likpj tjekL·kLkjrâ ek.njgkUreKcjeKtjtMitaj sk.dM·cj
v,pÐÕinjT½, ek.njsoTwj
likjbM.râ percjd,ducjcCitjkmLkjgHj gkUkuJ´ likjptjkuJ p>lupj
lMihjfaiutjrâ gkUmnjpuOelwj gt$·e;·cCitjtYu kLkjm.njehcjrâ
nYkYe;·cCi tj$·gHj d,efkj×Uku E nYkYe;·gsiutjkmL kjektj$Jrâ
gkU m njd H j a. gkU b M .tu Ym à , ti ;.j m njg H je lwj dH ja .ti;.j bM .
apiucjkJurâ qB.wkwjlwjnI p:YgL,ti$·gHj v.njlJsN.Y \py.YwuEsN.Y
ezN.jel.njrâ nYkYppjpIgHj el.nj×UkuEkLEÕkLicj$Jrâ dpjpN.njbM.
mmN·Õp:Yti;.j ;ÕcjmnjtajgHj e;·kuElwjpercjsuEdN. kuek.njgkU
bM.tajgHjrâ percjK[Idr.cj ek.njgkUmnjfaiutj v·cjgW·luJl.jgHj
e;·taj]kkjfnjznja.m.njer.cjâ gkUbM.ekL.njSu p:YKRiucjDwY>
tajgHj hiutj×eU ;·lobskuE dpjpN.njbM. dN.YluEek.njpLnjgt,mnjtaj
K[Idr.cjd·cM gj tHj Yu ek.njpN.njpLnjgt,mnjtaj d,\phjllua Y .er.cjgHj
gW·lCtjbHjektj p:YpRiucjmnjkuJrâ hiutj×UgkUbM.taj cCitjkmLkj
ektjlwjgHjtuY qkutjqMwj;ÕcjbM.lMÕhj mdHjr,mvedqkL.et·
mdHjdtnjbWwj ek.njgkUmnjtaj pdtogLiÕcjgHj lMÕhjmà, gkUmnjgHj
dHja.gkUlMihjea.njrâ ×UkuEddHjBwgkUmnjgHj hiutj×Uv,taj
\p·cjlH.Yducjgiucjektj nddHjgkUbM.gHjtuY lMihjgkUbM.gHj gLiÕcjtiunja.
mWYK[iÕnjK$DwjgHjtuY lMihjgkUmnjelwj ea.njesHja. suEkERu iuhjKLpjtY
hW·gt.pjrâ
nY kY cC itjkmL kj v·cjro \z·Õ cC itjcCo kN igH j dH jn YkYm ukjp N.nj
eynjqN.cjer.cjgHj as.ekNhjmnj d·kjt.m.·ek.rtj pet.·
/tjlwj q.jwW·râ tLpv.mnj eKtjtmL.kL.et· huJpet.·/tj
lwjgHj ticCitjgHj gkUhW·kk L j´ gkUkuEgkUcCitgj Hjehcj gkUkLkj
er.cjg,râ atiucjn.Ypv.mnj K[êlwjp:Yg[.enwjtiucjpko elMcjkNpj
9

percjgkUmnj
/>gHjmà, aerwjB.q. gkUe;.tjtjgmLiÕcj p:YtkajezN.j aemri
kqMwjk[.gHj bNtj(52) B.q.kuJ´ p:Y;Õcjawjqe]tl[.qM,gHj
bNtj(32)B.q.kuJ ekL·kLkjkLÕcjtuYaiutjrâ gt$·kL·qN.p· Lnjmà,
bNtj(90)k:iÕpjkL · qWkjgW·ekL·kLkj×W·râ epN.wjkuEaerwjB.q.
]to lC J \ pcj mmN · Õ p: Y g L ,ti $ · g H j bN tj / >lC J p nj kL · ( 2400)B.q.gH j
hiutj×UqMtjek.njgkUtaj hW·ktjlCtjbet.njgHjtYu qWkjgW·d,
SuEgbkuE a×Ðr.YekL·kLkj×W·pLnjrâ gt×U$·kq L· N.·pLnj gkUmnjpuOhW·bL,
/,mà, likjptjmnjgHj qWkjgW·ekL·kLkjehcjer.cjgHj aDipPY>e;·
m·kjgtwjeTcjluEdM·cjrâ eScjspjkuE lv.tjnYkYgkUg[êtaj
mcjmWYgkUgHjtuY n.Ypv.mnj TpjK[êlwjpLnjgHj ]yopUguEmWY esHjdN.YkuE
gkUqa.cjgHj v,tajsW·lwjsiutj nddHjpUguE pluJqsËkuEgkUgHjtuY
ywjesHdj N.YptoqCiknMi jkuE gkUqN (p:mY njpOmu ,à gkUbM.)mà, v,tajk:Õhj
emL·a iutjrâ gunj×Ud,esHjdN.Yku E gkUqNg Hj gsiutj eT.·zkuz kugHj
|pYgLiÕcjer.cjgHj v,tajducjgiucjektjlwj q.jwW·aiutjrâ
]yo p Ug u Em WYí íí
esHjd N . Yk uEg kUq a.cjg Hj
v,tajs W·l wjs iut j
nddHj p Ug uEp luJq sËk uEg kUg Hjt uY
ywje sHjd N .Yp toq Cik Min jk uE
gkUq N ( p: Ym njp uOm à, gkU b M. )mà,
v,tajk : Õhje mL·a iutjr â
qWkjgkUpuO gW·bL,/,kuJ v·cjhW·gW·ducjcCitjkuJgHj puOd,S.nj
gkUezN.jezN.jrâ yMÕpuO v·cjgW·dHjyMÕmnj´ zkuzkupuO v·cjgW·huJK[êbHj
likmj njK·cjK·cmj .njkuJtajgHj d,gs.njlWIpr.ezN.ej zN.rj â ywjrpuOhW·
pr·cjptinu j$Hhj S.njgkUpuOmà, gWb· L,/,gHjlPhuJ$J´ v·cjh·gW W·ekL·kLkgj Hj
Ticjm.njhW·eqcjrâ /iunjraluEaqIeq· kuEaeK>cj eku.· aRuJ
abcjT·kjpcj qWkjpercjbet.njlikjptjmnj p:Y;Õcjeq·kuJelwj
Sg, ay.·m.tjkW.njvivDwjehcj bet.njm.njgHjtuY p:Yedq
ek.njgkUmnj eKtj kL.et· tnjtog LiÕcj tajg Hj ktuEgs.nj
ekL.njbet.nj hW·m.njaiutrj â likjmnjtajgHj mC,×UgiucjedpjsW·lwj
p:YB.lk[.t j ajgjt H uY muqk P Eh
u mW· .njrâ gkUmnjp;:Y Õcej q·gjH dHja.gkU
p[êp:Y;ÕcjbM.»rqW·â gkUmnj mptnjBwtiM p:Y;ÕcjpliutjtajgHjelwj
kW.jbkjdM·cl j M.jziucjbuJgHj ]kpjpjkuJrâ tupjq.jgHjkuJ gkUmnj mtnjtop:Y
ltU;Õcj p:YkMinj;ÕcjbM.´ mhW·eqcjkuE tnjtop:YkW.njr,tajgHjelwj
qN.·\K.mhW·lajet· qWkgj W·ekL·kLkjbWYm.njdM·cjkuJrâ nYkYmcjmWYgkU´
nYkYsuEdN. ×UBYd,ducjcCitjkmLkjgkUtajgHj hW·siupjtromà, gkUmnjgHj
10
g[.enwj
dHja.gkUbM.faiutjgHjtuY ti;.j;ÕcjmnjtajgHjelwj dHja.ti;.j
gkUbM.faiutjer.cjâ
;Õcjdgucj gHj bM.taj KutjKog , nkuE yMÕtiM ¤y.njku cj
(rnjkunj)õ mkligW·aDipPY>e;· qNq]tÕaiutja. (a×Ðr.YqN
q]tÕmnj)râ eztjtjet· ;Õcjdgu cjgHj rnjtM· kuE du EqiGáu tÐr
duEk:iÕpjfopimgHjtuY mnjtaj KutjKog, ;Õcjdgucjrâ ;ÕcjdgucjgHj /iunjr
siupja.eqÒ·tY qNq]tÕbM.tajkuJelwj Sg, p:Ysiuta j Yet· suEkuE
lMÕhj dHjdM·cj;Õcjmnjfiuhj$Jrâ puOmnjtaj suEkuElMÕhj hW·wiutjekL·
yMÕe]t·gHjtuY yMÕtiMgHj puOhW·qPsMtjqmÐJrâ siupjmWYtCY ;ÕcjdgucjkuEk[.j
dgu cj g H j d,kelcj s i u p j qek· tY p u O p L n j e r.cj g H j qH j p to p M w j lwj
p:YgLmjsiutjaiutjviâ k[.pj uOeztjtj ;ÕcjpuOeztjtjgHj k[.j]tYeg>tmpuO
kuElwjprcjtYp[,diuhjgHj k.lluE puOhW·wiutjekL·râ qMicjainjmcjmWY
q.qN . k[.j p u O m nj si u p j m W Y t C Y v ,taj kelcj f nj e bà tj k u E
v·cjgW·siupjqek·tYmnjpLnj mtupjqMhjkuEqMicjainj ebàtjkuE;Õcjebà>
h·q.wtI ×UtYgl. eanjdIy[tajkuJer.cjâ qMicjainjmcjmWY
q.qn.k[.j]tYpuOgHj lMiÕnjk.l dtUliucjmWYsW·kuEgkUmnjtuY lMiÕnj
k.l v,S.nj ;êgkU m nj taj gH jtu Y ;Õcjm nje ]t· gH j mnj taj
d,kelcjgW·ehcjer.cjgHj ef[·lwjq×ìi#.njsiutjKuci Kj uicjviâ a.YkM.q Y I
mUen.jn.Y mqpuOaiutjquJtajgHj laja.kuE lCJÈkjqN.·tuYkuJelwj
kuEdHja.a.YkM.Yv,tNhjtaj hW·eTkjrâ v·cjgW·kelcjsiupj
qek·tYpuO ×UqMicnj rkj gkUbM.tajgHj puOd,gs.njlWIpr. ekM.njdM·cj
lMiÕnjrâ
ek.njgkUmnjkL.et·taj qM.njqM.percj;ÕcjkW.njmnj´
v,mS.njgkUmnjtajgHj ¤¤;ÕcjmnjSlajkelcjgW·m.njer.*õõ
gl.nj q M . nj w W · v,taj k elcj q W h j q.j l u E e r.hu J m g,
¤¤tCmY njtaj kelcjektjmg, tCgY HjgW·er.cjõõâ hiutjgHjtYu tCl Y uE
puOek.·kel.· kelcjektj;Õcjmnjer.´ tCYgHjmg, puOd,kelcj
gW·ehcjer.cj´ qMicjainjmcjdM·cj aKicjk.l puOek.·DRuJvIq. mWYsW·
gHjtuY tCYgHjmg, v,fnjfkjziunj$HcjkuEpuOer.cjâ qgutq j W.tjk·kq u uE
mnjan.gtjgHj SlajpuOek.·kel.· v,qkajer. mdHjrâ
hiutjdHjq.jgHjr gkUpuObL,/,\phjgHjehcj dHjaDikpMikjezN.jrâ kupUguE
mekL.nj qWkjgkUgW·bL,/,tajgHj nddHja.z.nYgkU puOqPeRHjeqHj
rogoaiutjviâ aiutjalu·ek.njgkUmnjtaj v·cjgW·Biucjgs.njlWIpr.
qWkjgkUgW·bL,/,\phjhjgHj dHjt.l[iÕcjwcjmkuEkLÕcj qWkjtCY$·er.cjâ
ptWEÕ×UtCY$·tuY aiutjgkUmnjtaj v·cjgW·dHjmNihjektj ;Õcjmnj\phjhj
mWYgHj giutjgs.njaiutjviâ
ek.njsoTwj
OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010
 elMcj (57)
percjknMi ;j Õcj

etzmnj

¤¤awjí ííek.njb L .Yí ííbJue ;·d ,suitj e;·kL Õ cjkEulikje ;·tYu e;·h JuTPkjs MtjtY dN .Ye ;·s W·lwj lPÕ hjtYe ;·g Hjr â
mup RU p r. muh u itjf Euq.jlEue lwj e;·h W·e q.cjT½ , kE u kL , kL , m,m,puh jâ ap>n.Yt aje lwj muh W·tJm WY q.jr â atuicje ;·h Jug Hj
ekL .njqPTpkj$ .sMtjtYr elwjõ õ q.jw W· ap>n.Ya .yukj/ uitj (60) qN .·\ pcj\ pcjm WYtL gz·m ·cjlÐêKucjg l.tYu loT½ , m·cjkEua Y
mWYm WYq.q.râ tYup Ln j ¤¤ xpedííí xpedííí(×uicjc·e t.jf WY² svj, aup jK[Õpjp u· ae\KK·xped) hJug Hj mue r.´ bJulEue r.õõ
q.jw W· ek.nj w u tja p>n.Y ×W ·b dÌgHj m W Yt L Tpjq M. njt ui n j p L n j r â Sg, /u in jr ap>n.Y kE u ek.nj w u tj a p>n.Y rm[.cj ti tj m · cj
q.j$ ·k Jue lwj epÌdu cjS סm .Y eqN .wj xpedqzui cj dkjp tnj;Õcj qN .· ( 2008)gH j v,;Õcj kW. njt· esH js ui tjT· kjg l.njt Yu
a· cj z N , a. (90^) tM·k L · \ pcjm · cj e r.cj alEua qI p N . nj taj lel.cjt r,tYu qPlwjd tnj r â

eqN.wjxpedqzuicj dkjptnj;ÕcjhJumà,gHj dHjlm[JÕ;ÕcjmWYrâ lwjdtnjgjH gW·tJe ktjrâ p:YkEuqPdtnjhJugHj d,dHjpMikjSסv,;Õcj

alu·mWYkMinj;Õcj d,edàtjbkjeRHjeqHjtorâ ]yopUgEuluEmWYelwj m·cjltU
eqN.wjxpedhW·gW·râ eqN.wjxpedwW· ar.Kuihjt·gjH qWkjgW·Tci jdwjmcj
mWYa.tYu ar.per·per·taj v·cjhW·ktEudHjgHj d,sEudN.a.er.cjâ
tupjtov·cjrowtj qWkjpOumNihjtaj gW·edàtjbkjmWYkJurâ hJupRU$·mà,
K[pjgW·a.aKicjm·cjB. Bwek.njkW,B.e;.tjqWtj mWYtLet·râ
aeG.BwkW,B.et·wW· d,edàtjbkjeswjepN.njB. ;iÕkj;iÕkj
epcjepcjrâ ywjhW·edàtjbkjeswjepN.njB.mà, d,ducjkEuduhjd$j
kuaË.&aË.eÆ.·tajrâ tupjq.jgHjkuJ kupUgEumWYmWYtL ekL.njqPebLtj
ebLcja. ×UeqN.wjxpedK[êDzkj mef[·lwjgHjmà, pUgEugHjwW· d,ducjkEuduhj
d$j bJuek.njkW,B.mYWtLgHjkJurâ
eqN.wjxpedqzuicj dkjptnj;ÕcjmWYmWYwW· djHar.kisËezN.j
qWkjkMinj;ÕcjmWY gW·tnjtoa.râ kMinj;ÕcjmWYmWYwW· qziucjeqN.wjxped
dkjptnj;Õcj hW·mWYmà, tupjpm.v·cjro qCihW·mWYkEudpj´ ;ÕcjhW·mWYkEu
percj/iuhjll· qWkjv,;ÕcjkW.njgmLÕicjt·râ qziucjeqN.wjxped
qWkgj W·mcjmWY aeK>cjar. v,;ÕcjkW.njgmLÕicjt·gjH K[êSnjducl j [Õicjlwj
kL ,kL, m,m, hW·mW Ytu Y /iutj ami cjti tj× Up>cj alEu aqI tajg jH
djHa.eqN.wj xped;Õcjer.cjgjH v,;ÕcjkW.nj d,duca j upjDupjdM·cq
j MwjtY
alEuaqItLawEupN.nj kMinj;ÕcjpOu(bM.)gmLÕicjt· d,SuEgbkLÕcj gLÕicjkEu
qN.·aK> bWYmlajlrâ p:YgL,tiwW· kMinj;ÕcjbWYmgLÕicj(]kpjqJufaiutj)gjH
m×·WkEuqziucjeqN.wjxped dkjptnj;Õcj v,;ÕcjkW.njgmLÕicj duct j YqP
kW.njt· titj×UgL·Åqihjeztje ztjer.cjâ atuicjpMikjSס alEu
aqIaupjDupj;Õcjt· mikjgW·dHjgHjBpÈ kEusutjm.YtYu qPektjdtnj
naDm? bJueqN.wjxpeddkjptnj;Õcj(2008)kMinj;ÕcjbM.gHj hW·esHjbbWY
DwjtYu ekL.njqPhW·eTkjer.cjgHj v,kLiÕhjKLcjpercj;ÕcjkW.nj´
percjaeK>cja r.´ aeK>cjdImwjker|zIt· v.tjektjq.jwW·râ
eqN.wjxpedqzuicj dkjptnj;ÕcjhJumà,gjH djHlikjkqukj
(p!ix.xj) a]k.alEuaqIkMinj;Õcj kuv,;ÕcjkW.njgmLÕicjtaj
gW·edàtjbkj´ gWe· kL.njbkj mdjHrâ alEuaqItajwW· aeK>cjekL.njgjH
atiucjDm·kjT½,K[êSnjlwj p:YeqN.wjxpedqzuicj aupjDupj;ÕcjgjHehcj
d,edà tj b kj´ d,ekL .nj b kj r â nkE ua lE ua qI taj p Ln j e lwj
dsEuds,kEu eqN.wjxpedqzuicj dkjptnj;ÕcjtYu aeK>cjercjtLÕcj
ekL .njqP lÐêv,;Õcj kW .njt· hW· mW Yr â p:Y eqN .wjxpedqzui cj wW ·
aeK>cjar. v,;ÕcjkW.njkJu´ aeK>cjar. alEuaqIaupjDupjkJu´
bJ\u pcjdkjptnj alEa u qIktJu ajgHj d,K[êSnj Dm·kT
j ½,lwj bWYmkL,
f: ,er.cj â bJu$ ·mH dj HeqN.wjxpedqzui cj qWkjv,;ÕcjkW .nj t·
gW·mipj|zipj/iuhj}qÕihj nkEupercjgJukLÕJm.njrâ eqN.wjxpedqzuicjwW·
djHar.ducjl[Õicj qWkjaeK>cjar. v,;ÕcjkW.njgmLÕicj p:YkMinj;ÕcjtYu
lÐêeqN.wjxpedqzuicjgjH v,lEumWYelwj m·cjhW·gW·´ ekL.njqPhW·gW·râ
hiu tjdjH q.jg jHr eqN.wj xpedqzuicjwW· djHa r. awEuqLÕ cjai utj
p:YkMinj;ÕcjmYWmWYer.cj qmÐJektjgW·râ

11

percjkniM ;j Õcj
p:YkEuK[êDzkj eqN.wjxpedqzuicj
dkj p tnj ;Õcj g H j w W · aeK>cj a r.v,;Õcj
kW.njgmLÕicj v·cjgW·p>lupjgjHelwj kisËezN .bj WY
mel.njrâ
eqN . wj x peddkj p tnj ; Õcj g j H
eScjspjdM·cjkEu v,mtnjtodM·cj p:YkMinj;Õcj
al·uqJufaiutjrâ percjan.gtj v,;Õcj
kW.njgmLÕicjtajgjH tnjtdo M·cjkEu eqN.wjxp
edqzuicj dkjptnj;Õcj bYWmgLÕicjgLcjkJurâ
hiutjgjHr v,sN,v,;ÕcjkW.njgmLÕicj´ k:Õipq
j ÒÕipj
v,;ÕcjkW.njgmLÕicj´ k:ÕipjqÒÕipjek.njgkU
gmLÕicjt· aeK>cjp>lupjqIkLI p:YaKnjK[ê
DzkjeqN.wjxped bWYmbL,/,×·WmH eqN.wj
xpedqzuicjgjH tnjtoa . ;.jzmLicjm.njr´
Dm·kjT½,kuE aeK>cjar. v,;ÕcjkW.nj
gmLÕicjm.njrâ nkEuv,gW·lwjawEu mWYgek.·
e;.tjDwj K[êDzkjfnjznja.mà, aeK>cj
ar.v,;ÕcjkW.njtaj gW·m·kjgtwjm.njgjH
ak.Yar.ea.njtbo WYmel.njkJurâ /iutj
lEuv,gW·lwjawEutaj gW·Skjtnj]knja.
;.jzmLi cjm.njgjH K[êDzkjelpjrâ »wW·gjH
fnjbdjHkEu pWhW·mWYkEu percj/iuhjll·´ percj
bbYWDrj eku.· percjef.aje\bwjtotkj
ap: Y kM i n j ;Õcj t· ezN .j kE u \ zhtj e r.cj â
¤¤eqN.wjxped(2008) alEuaqIpN.njt·
qP d tnj l wj g H j w W · aeK>cj a r.qzu i c j
ek.nj;ÕcjarcjgmLiÕcj hW·mWYtYu qWkdj pjpN.nj
gW ·aup jDlJua .gHj SkjtYu kEu lwj aeK>cj
er.cjõõq.jwW· v,aupjk.n.n. eb.j;Õcj
mnjtMi ¤n.Y h· q.õ qCI gL ip jhJ ug ,lwj râ
12
g[.enwj
¤n.Yh·q.õwW· dHjv,suinjqkJu p:Yar.percj am.tj kJ u e lwj p: Y s Ltj Twj e t· eqà.·
;ÕcjkW.njmWYtLtYu alEuaqIt· bkjqPm·cj a.tjaeK>cj li kjptjeynjqN .cj mnjg Hj
gRu´ mcjr·cjmc· jzuicj ezN.jkEu\zhtjkJurâ v,wW· dH j m .nj h W · e qcj p u h j õ õ q.j w W · aË . qwj
nkEutcjdtUluicj percj;ÕcjkW.njepcjepcj n.Yh·cj;Õcj kelcjeKLwjqHj$.kEu k[.jezN.j
tYu g·cjhJug,´ g·cjeKLwjqHjrâ aË.mWYtL p:YkEuqBcjkN.esHjB. xtukvcj
eqN.wjxpedqzuicj alEuaqItL qN.·(2009)´ p:YkW.njy·cjd·cjrâ aË.qwj
awE up N.nj kM in j;Õcj pO u( bM .) qP lwjd tnj n.Y h · cj ; Õcj (ed>kj t.mcj , ]kvj w cj , )wW ·
p:YqN.·(2008)gjHwW· ducjqziucjkEu aeK>cjar. djHfkjeS.v,aupjk. gek.·dImwjker|zI
v,;ÕcjkW.njgmLÕicj´ aeK>cjar.ek.njgkU ek.njgkUmnjtYu p:YkEuepÌRYum.YqN.·(1990)gHj
ek.nj ;Õcj a rcj g mL Õ i cj tu Y K[êDzkj lwj zN,a.lwjm.Y nkS·cjam.tj (sLtjTwj)
hW·eqcjrâ v,sN,v,;ÕcjkW.njgmLÕicj´ k:Õipj mWYtLkJurâ
qÒÕipjek.nj;ÕcjarcjgmLÕicj eku.· tLpv. kMinj;ÕcjmYWmWYwW· p:YkEuK[êDzkjeqN.wj
gmLÕicjtaj qIkLIptiunjT½, p:YqBcjqIkLIgjH xpedqzuicj aupjDupj;ÕcjgjH percjptiunjT½,´
alEuaqI qJgW·lwj awEutaj pÌt,tYu percjqIkL Iv,;ÕcjkW.njtaje lwj alEu
h·WqPsMtjqmÐJrâ aeK>cjqIkLI pWm×·WkEu aqItaj d,ercjtLÕcjp·kjkEuaeK>cj bWYmbL,
percjbL,/,gjHelwj kM.tjt.dN.lwj nkEu /,kJuer.cjâ percjqIkLI ptiunjT½,gmLÕicj (mpз
kEu ×Uv,sN,v,;ÕcjkW.njgmLÕicj´ k:Õipq j ÒÕipgj mLÕicj´
tLpv.gmLÕci j)tajgjH d,qPsMtjqmÐJkJuer.cjâ
¤¤eqN. wj x pedqzui c j a u p j D u p j ; Õcj qP mzZ[ hjp Ìt,eT.· hW· gW·r â alEua qI
alEua qIp N. njt · K[êDzkjl wjg Hj tajwW· kisËaeK>cjar. eku.· kisËddjH;.·
qWk j l ik jp tje ynjq N. cjm nj aiuQJutajgjH kM.tjt.dN.dM·cj v,;ÕcjkW.nj
tajlMÕni jgHt j uY eqN.wjxpedqzuicj dkjptnj
mWYe pN. nje lwj K[êDzkjlwjh W· m WYp uh j´ ;ÕcjgjH wW · bJu lE ue qà .· djH gu $j fE u qWkjv,;Õcj
pOu; ik jt· l up jR Yum .Yt Yu kW .nj t aj e r.gj H K[pj p ãpÌektj m .nj r â
dHjkLÕ cja m.tjk Juelwj p: Ys Lt jT wjet· eqN.wjxpedalEuaqIpN.nj qPdtnjlwj
eqà. · a .tja eK>cj p:YqN.(· 2008)gjH pet.·/tjkEu qziucjeqN.wj
lik jp tje ynjq N. cjm njg Hj xped kMinj;Õcjeq· K[êDzkjlwj pY:qN.·
dH jm .njh W· e qcj p uh j õ õ (1997)kEu qziucjeqN.wjxped kMinj;ÕcjqLÕcj
k[.a.frik K[êDzkjlwj p:YqN.·(1993
kEu 1996) gjHmà, tNhj\K.m·cjv,qÒ· v·cjro
eqN .wj bW Y m etcj \ gtj r â v,ti u n j s i u p j ;.jkEuekLcj´ tikEuak,râ pY:kEuK[êDzkj
p:YqBcjqIkL Iek.njgkU K[êDzkjeqN.wj eqN.wj kMinj;Õcj/>$·gjH v,;ÕcjkW.njtaj
xpedtajgjH atiucjpMikjsiutjzku qIkLI ]kpjp>lpu j tM·keL· pcjepcjer.cjgjH hJusm.njrâ
ptiunjT½, bL,bL,/,/, hW·mWYtuY atuicjpMikjSס tYupLnj percjqIkLI´ percjK[êDzkj zM.pjpj
alEuaqItaj ef[·lwjmUw>dgjHehcj d,D kS·cjtajgjHelwj kEuqmÐJkuv,;ÕcjkW.nj
vikjbkjdM·cj k: Õipjer.cjgjH \mhjtmÎwjdM·cj taj nkEulikjpRiucj´ erdIyiuwj´ TIwI(TV)
alu·mWYkMinj;ÕcjpOu(bM.)râ v,m×·WkEu aeK>cjp> taj r â v,;Õcj k W . nj t aj p>lu p j k J u ´
lupjqIkLI p:YK[êDzkj eqN.wjxpedqzuicj pWmektjkqpj ×Uv,;ÕcjkW.njtaj kJugHt j uY
dkjptnj;ÕcjlCÕElCÕEtajgjHelwj alEuaqI eqN.wjxpedqzuicjgjHwW· djHeqN.wjxpedqzuicj
pN.njtaj rpjK[Õk´j rpjsutjlwjT·ca j uti jrâ mcjmWYaeK>cjar. v,;ÕcjkW.njtajer.cj
¤¤eqN.wjxpedqzuicj aupjDupj;Õcj alEu mdj Hrâ
aqIpN.njt· K[êDzkjlwjgjH qWkjlikpj tj hiutjgjHr eqN.wjxpedqziucj dkj
eynjqN.cjmnj mWYepN.njelwj K[êDzkjlwj ptnj;Õcj wW · d,m· kjtitj kLÕ cj ×U pMi kjS ס
hW ·m WY pu hj ´ pO u;ikjt·lu pj RY um .Y tY u dH jkLÕ cj v,;Õcj kW .njg mLÕ icj râ du cj qzi ucjkEu tcj ncj
OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010
 elMcj (57)
aeK>cjar. v,;ÕcjkW.njgmLÕicjtYu d,K[êDzkjer.cjâ eqN.wj
xpedqzuicj alEuaqIpN.nj qPdtnjlwjgjHwW· djHeqN.wjxpedqziucj
mcj m W Ya eK>cj ar. v,;Õcj kW.njtaj hW ·e qcjtu Y dj He qN .wj
xpedqzuicj qWkj alEu aqI pN.njtaj awEu gW·Kiucja.;.jz mLi cj
nkEubbWYDwjer.cjgjH v,qCIgLipjpãpÌ K>tjk.YltUe qN.wjt· hJug,
pãpÌm· cj q.j w W · r â tY u p L n j du cj qzu i cj kE u eqN .wj xped$· tY u
p:YkEuqN.·(2010)$·mà, ekL.njqPepÌRYum.Y dkjptnjalEuaqI
er.cjgHjelwj lel.cj]t,lwj tYum·cjtM.lajrâ Sg, eqN.wj
kwjmeyHnjepÌRYum.YkMinj;Õcj (\pvjeT.cjsuerW,ek.kjpWY ek.jmRHcj
xped´ eqN.wjsMtjqmÐJ eb.jpercj;ÕcjkW.njgmLiÕcj (×uicjc·er,p>tJm[.,
mHtpj ·t u cj\Kcj,xped)´ eqN.wjepÌRmYu .Y sLtT j wjv,;ÕcjkW.nj (\pvjq²U
lätjet.jerW,ek.kjpWYxped)´ eqN.wjepÌRYu m.YsLtjTwjek.nj
gkU (am[iÕ,q.,lätjet.j erW,ek.kjpWYxped) eku.· eqN.wj
epÌRY u m .Y s L tj Twj r,edqezN .j (tu i c j , edq]kJ , lä t j e t.j
erW,ek.kjpWYxped) (w>) sLtjTwjtWEÕr, (\pvjnyjlätjet.j
erW , ek.kj p W Y x ped) gmL i Õ cj t · g H j alE u a qI t L a wE u p N .nj t ·
lel.cj ] t,$. p: Y s M t j t C Y (8&3&2010) aKi c j q wj tC Y
(4)n.;IkMinj;ÕcjbM. nkuE(MRTV)râ tYupLnj ycjeqN.wjgmLiÕcjt·gHj
s×U sMtjtC Y (9&3&2010)gHj Dm·kj T½,p:Y likjp Ruicj (alEua qI)
elMcjtCYgmLiÕcj nddHjtN,apEu(aK[pjpius.m[kj×H.)tYu nkEulikjaupj
gmLiÕcjelwj tkj]t,pÐitja.kEuer.cj hJulel.cjlwjq.jwW·râ
/uinjrlel.cjlwj eqN.wjgmLiÕcj$·kJuelwj sMtjtCYekL.njqPe pÌRYu
m.YgHj hW·gl W· el.cj]t,lwj$rJ â kL.hW·g·l W el.cj]t, eqN.wjepÌRYu
m.Y$·gHj /uinjr eb.jpercj;ÕcjkW.njtNh jtNh jt· hW·sIkL,´ hW·mWYkEu
aeK>cj$JkJuelwj gek.·lP.jalEuaqIpN.njt· esHjm·cjpercj
snjdkj´ t·cj\gYdM·cj suitjD.tjv,;ÕcjkW.njt·y[er.cjgHj gW·bHjektj
pRuicj ×U#.njpRuicjgmLÕi cj (#.npRuicjek.njgkU mef[q · zuicj p:Y;Õcjzuicjwutj
duihj;ÕcjbM.gmLiÕcj)râ gek.·tNhjqA.cjt·gHj aeK>cjDm·kjRupjro´
aeK>cjK[Idr.cj spjkEuepÌRYum.Y hW·mWYmWYq.jrâ v·cjhW·gW· ekL.njqPgW·gHj
elwj alEuaqIt· ef[·lwjasIaznjtYu mcjr·cjm·cjrâ
p:YkEuekL.njqP epÌRYum.Y(1990)´ gituemgHjmà, kL.hW·suipj
aKi cjRY um.Y $J p: YqN.·(1989)gH j kE uaeK>cjp· kjeb.j percj;Õcj
kW.njgmLiÕcjkuJ´ lel.cj]t,ptitjlwj eqN.wjxpedepÌRYum.YkJutYu
gek.·eb.jpercj;ÕcjkW.njgmLiÕcjt· gW·aeK>cjK[Idr.cj aKicjpWiÕcjmWY
qN.·\pcjrâ tYupLnj kL.hW·gW·suipj aKicej kL.njqPepÌRmYu .Y /ut i (j 3)gitugHj
skEuaeK>cjsnjdkj nkEuTIwI (Rupj\mcjq·]k.,)´ (erdIyEu)pLnjrâ
p:YkeEu pÌRYum.Y $·wW· gek.·dmI wjker\zIek.njgkU (NLD) zN,a.m.Y
nkEutk M· L·(80)\pcjer.cjgHj qM.percj;ÕcjkW.nj wHj]k·cjmWYtL hJuT½,lwj
kEu#.njpRuicjrâ eb.jdImwjker|zIek.njgkUmnjte· lwj zN,lwjm.Yk
S·cjam.tj(sLtT j wj) mqunjtLkJuer.cj gW·tJektjrâ gek.·dImwj
ker\zIek.njgkU(NLD)t· /uinrj zN,a. epÌRYum.Y(1990)gHjkJuelwj
sEukl Eu ÕM hj alEuaqItLawEupN.njt· hW·papjkua E wEutYu kelcjsIznj
ekL.njqP epÌRYum.Yp:YqN.·(2010)$· mWYw>pLnjrâ Sg, p:YkEuepÌRYum.Y
(2010)$·gHj gek.·dImwjker\zIek.njgkU (NLD)t· p>lup&j hWp· >
percjkniM ;j Õcj
gek.·T·kjg l.nj alEuaqIp N.nj( \pvjK iuc j\ fÕi, )t· peÈwjg L·c jv,;ÕcjkW.nj
g,q.jw W·tYu t·c j\ gYm ·c js iutjv,;ÕcjkW.nj kEulu p jg ek.·e ;·tajrâ
(bJu ø #.njp Ruic j ¤eKtj | pÕic jõ)
lupjh.gHj aKicjK[êm·cjlikjpercj$· v,t·hW·gW·ef[·qàÕtjqW.tj
$Jrâ eScjspjkEuepÌRYum.Y(2010)tYu ¤¤eqN.wjxpedqzuicj alEu
aqI pN .nj( 2008)gHj pÌt,hW ·d ucjtYtYu kelcjK[êKN ·p elwj kE u
eqN.wjxped qzuicj alEuaqIpN.nj K[êDzkjlwj(2008)gHjtYumH
epÌRYum.Y(2010)gHj ducjtYkelcjK[pjkEuer.cjõõ q.jwW· eb.j;ÕcjmnjtMi
ef[·lwjqàÕtjqW.tj p:Yek.·DRJubhEu eb.j;ÕcjmnjtMi alnjqtÐm
gHjrâ eb.j;ÕcjmnjtMiwW· mdHjeb.jpLnjgt,\zhtjezN.j qWkjgkUmnjmWYtYu
alEuaqIpN.njt· mcjr·cjdM·cjesajesajrâ
/uinjrv,;ÕcjkW.njgmLiÕcj´ k:iÕpjqkuipjek.njgkU ek.nj;Õcj
arcjgmLiÕcj´ tLpv.gmLiÕcj´ gek.·tNhjqA.cj eku.· eb.j;Õcjmnj
tMit· dsEuds,´ hW·d,gN pjsuitjgluicjlEukJuelwj alEuaqIpN.njt·wW·
atuicjef[·lwj elMcjasIaznjgHjehcj SkjekL.nja.dM·cjelMcjcj
râ kisËkMinj;ÕcjhJugHj tnjtodcM· jkEu alu·v,kMinj;ÕcjmdHjtYu atuicpj Mikj
Sסv,;ÕcjkW.njgmLiÕcj´ k:iÕpjqkuipjek.njgkU ek.nj;ÕcjarcjgmLiÕcj
eku.· tLpv.gmLiÕcjtg· Hjelwj d,qPgRu´ d,sMtjqmÐJeTkjkJuer.cjâ
ekL.njqPm·cj atuicl j v.tjzku´ atiucjgek.·zkumWYDwj hW·gW·râ
lv.tjv,lv.tjaY p·cjek.·K[êDzkjfnjbdHjmH percjgW·ducsj qiucj
tu pjqMh jtY u tnjtoa. an.gtj;.jz mL icj m.njrâ hu itjgH jr
¤¤epÌRYum.Y (2010) ekL.njqPp:YkMinj;ÕcjbM.gHj peq.cj\pQn.
ktEudHjmc· j ap:YkMin;j Õcj m.njh·eW qcjtYu /ut
i dj ucjyMÕ&tcjyMÕ epÌRmYu .Y
dImwjker\zIehcjer.cjõõ q.jwW· am.tjsLtjTwjltU kMinj;Õcjeq·
¤n.YGRuicjq.tjz[êh.w>njõ(×uicjkRuicjStjKºnjh.bnj) hJukEuaË.
pRuicjgmLiÕcj p:YsMtjtCY (8&3&2010)´ p:Y;ÕcjbM.K[iÕtj(mYeS.kj)râ
lMÕhjwW· xpedhJugjH muelwjap>n.Y kuek.njwuta j p>n.YgHj
hW·tJ kL,kL,m,m,mWYq.j´ bJuzkumi kjgW·dHj gHj kEuv,t·ekL.nj qPtYu
¤¤epÌRYum.Yííí´ xpedííí hJugHjmuer.õõ q.jwW· aerwj
ek.njw utja p>n.Y qwjker.tjtYu rm{.cjS kj qM .njlwj gH j
hW·ekL·a. ×Up:Yket.wjaY/> sEukEuaKicjlMÕhj$Jrâ dN.Yzku×W·pMikj
d,gNpsj uitjgHj qJektjguicjedpj ektjlwjdN.YtYu ekL.njqPkEuepÌRYum.Y
er.cj lel.cj]t,hJuÅkJm·cjgHj dHjdM·cjepÌRYum.Yh .´ epÌpL·cjdN.Yh.gHj
eTkjkEud,dHjq·qy ×W·dM·cj$Jh.â â
etzmnj
13
 g[.enwj
percjgkUmnj

a tugjHwicW· jeqWqNk.wjjeb.jspjdksuEduEes,ku
pY>RuYm.Y ptitjkLÕcjgitum.tj (2010)
E aluEaqIpN.njbM.tajqM,hW·k
percj fnjbdHjkuEgu$jfuE qWkjv,;ÕcjkW.njtaj´ ek.nj;Õcjarcj
taj elwj hW· mW Yr â eqN .wjtitjkLÕ cj gH jw W· p: Ye pY >RuY m.Y( 2010)
alu E a qI p N . nj b M . taj fnj z nj l wj qW k j g u $ j f u E e ;· t aj
qkj q kj e r.cj t u Y nku E e b.j e k.nj ; Õcj a rcj g mL i Õ cj e lwj
lupjkuE\zhtj p>lupj|piÕcjpÒ.nj p:YepY>RuYm.YgHj hW·eTkjer.cjâ
kS· cjgkUmnj a]k.ek.nj;Õcj arcj kMin j;ÕcjbM.wW·
mN·Õm·cjkS·cjqLÕcjauitjer.cjâ buJgkUkeK[cjtajeTcjlwj p:Yedq
v,tajmà, v,tajzN,ektj epY>RuYm.Y (2010) er.cjkuJ´ buJaeK>cj
ar.ekN.tjaeT.tj qWkjv,taj v·cjgW·pãkuEedq¤ w õ
p:YtWEÕr,eq·e zN.mj WYdN.YgHj mnjpuO dHjhW·eTkjer.cjâ gkUmnjwW· rnjtMaj
qWkjaeK>cjar.tupjqMhj eku.· k·kuquEzku zkufnjfkj
ektjtjer.cjâ gW·mWYm, ektjmWYm, buJek.nj;ÕcjarcjtNhjhjtaj
ektjgHjelwj mnjpuO ektjhW·gW·er.cjâ
atuicej qN.wj aluEaqIpN.njbM.tajptitjlwj spjkuE
kwjmeyHnjepY>RuYm.Y´ KN·ptnjeb.jRuYm.Y´ buJ\pcjRuYsHj kLtjTwjtajwW·
epY>RuY m.Y (2010)$ajwW · qkj $.eswj a]k.v,mdsu Ed s,kuE
v,pÐiÕnjT½, aluEaqIpN.njbM.taj v·cjhW·gW·p>lupj ap:YpercjRuYsHjm.Y$ajrâ
aq$jwI epY>RuYm.Y(2010)$ajwW· percjqL,pW,tpjt, vielwjhW·mWYer.cjgHj
zM.pjv,aY tJkLiÕhjlwjfauitjrâ Sg, /uinjtJkuJelwj hW·lupj
epY>RuYm.Y$ajmà, aeK>cjqWkjgkUmnj mWYdN.YmWYk@ hW·kligW·
m.njer.cj rYeTcjektjlwjelwj ×W·m·cjfuihjrâ
atuicjeqN.wj spjkuEdkjptnjeb.jducjRYum.Ymà, v,qPsN,
ducjRuYm.Y ea.njauitj(15)tL d,p>lpu jer.cjâ p:YeqN.wjgHjw·W v,mducjRuY
m.YwW· md,edàtjbkj eqN.wjxpedqzuicj(2008)er.cj rpjTci jlwjkuE
percjducjwnjn.n.q.jgHj ptitjlwjtuY lupjRuYm.Ye lwj hW·etMcjrâ
qWkjgW·p·kje b.j ducjRuYsHjm.YmWYmWYeb.jgHj d,edàtjbkj eqN.wjeswjpN.nj
(30)tcjer.cjgHjelwj K[êDm·kjlwjrâ tuYpLnj aeK>cj|p·cjqL.YkuE
awuEa.$.gHj p:YeqN.wjxpedqzuicj(2008)gHjkuJ´ eqN.wjptitj
kLÕcjlwj gitum.tj$ajkuJgHj K[êDm·kjlwj hW·mWYrâ
qPsN,kuEgkUmnjtuY rnjtM·p·kjeb.jlupjducjRYum.YwW·
(1) eb.j;ÕcjmnjtMi dsuEds,lwjkuE eqN.wjxpedqziucj(2008)
(2) eb.jdImwjker|zIek.njgkUmnj d,ducjpluJlwj
(3) \zhtjm.YgkUmnj v·cjgW·ek.·kel.· p:YmWYeb.jDwj
(4) lv.tjgW·mWYm, ektjmWYm,
(5) eqà.·dHja.ket.wjmtj qWkjv,;ÕcjkW.njmnj
q.jwW· eqà.·SuEektjrâ Sg, lP.jzkueqà.·zN,m.YgHj
dHjea.njel.njtYu ywjlupjd,a.epY>RuYm.Ymà, dHja.|pYgu$j qWkj
aluEaqIpN.njbM.gHj gLÕi cjel.njekW·râ eb.jducRj Ymu .YwW· tupjqh M jv·cjro
kuE\zhtjepY>RYmu .YgL,kwj dsuEds,lwjtuY qWkjeqà.b· epcj\zhtjkuE
aluEaqIpN.njbM.tajehcjer.cj dHjkLÕcjm.njrâ
aKicjlMÕhjwW· mdHjaKicjeqà.·lupjektjdN.Y a]k.aluE

14 OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010

 elMcj (57)
aqIpN.njbM.hW·eqcjrâ qWkmj njgHj q.tuYd,K[pj |ziÕhj\ziÕhjnkjnkj
eTkjrâ gkUmnjyuikjm·cjwnj p:Y#.nwnjezN.j l[iÕcjwnjaluEaqI
pN.njbM. ×W·lMihjmUsi´ gkUmnj v,mdsuEds,m·cjkuE aluEaqIpN.nj
qMwjtYeb.jpercj;ÕcjkW.njmnjgHj ×W·mUsi´ v,;ÕcjkW.njmnjpuO ap:Y;Õcj
×W·mUsi´ p:Y;ÕcjqA.cj ×W·mUsigHj hW·qIgC pLi jmYq
W .j epY>RmuY .Y(2010)wW· dHej pN.jKh
iu j´
aeK>cj Ku ih j ap: Y p C · kj p ercj ;Õcj kW .nj a]k.(20)qN .·$ aj
er.cjeTcjmà, ebLtjmH.a.m.njer.cjâ aKicjeb.jdImwjker|zI
ek.nj gkUmnj lupj|piÕcjepY>RuY m.Y (1990)et· v,sN,(19)tLgHj
zN,a.m.Y (5)tLrâ aKicjet·wW· aluEaqIpN.njbM.taj lJsN.Yfnj
bdHjkLÕcj nkuEnYn.n.q.jrâ epY>RmuY .Y (2010) $ajmà, q.tuYlsJ N.Y
a.pLnjer.cjgHj hW·d,dHjq·qyrâ
aluEaqIpN.njbM.wW· aKicje;·taje\p|p·cjmà, nkuEepN.jtitje;·tajmWY
ekL.njbdHja. epY>RuYm.Y(2010)$ajtWEÕrâ m.Yv,;ÕcjkW.njmnjpuO
v·cjgW·suipjtYmnjpuO lv.tjq.jgHjwW· atuicjpktiRupj
estn.aluEaqIpN.njbM. ltUek.nj;Õcjarcjtaj viDwjelwjhW·mWYrâ
aluEaqIpN.njbM.wW· aKicje;·taj e\p|p·cjmà, nkuEepN.j
titje;·tajmWY ekL.njbdHja. epY>RuYm.Y(2010)$ajtWEÕrâ m.Yv,
;Õcjk.W njmnjpuO v·cjgW·suipjtYmnjpuO lv.tjq.jgHjwW· atuicjpktiRupj
estn.alua E qIpN.njbM. ltUek.nj;ÕcjarcjtajwW· viDwjelwj
hW·mWYrâ kligW·epY>a·cjzN, p:YepY>RuYm.Y(2010)$aj huJkL.elwj
percjpapj\p.pjawuEa.$.gHj ×W·m·cjap:YtY aluEaqIpN.njtaj
ehcjrâ epY>RmYu .Y$ajtuYdHjmà, papjkuEawuEer.cjgHjelwj aluEaqI
pN.njbM.taj kuElwjgtip>cj hWm· $ WY JgHj d,dHjq·qyeTkjrâ epY>RuYm.Y
(2010)$ajwW· ywje;·tajm.njmà, SkjDm·kja.Rupjroer.cjtuY
ywje;·taj hW·zN,m.Ymà, fnjbdHja. mWYnYmWYbuJm.njpLnjer.cjgHj d,sW·
qtirâ
atuicjeqN.wjxpedqzuicj(2008)gHjmà, ¤¤k·cj\zIk.pN.nj
eku.· guJkLJÕ;Õcjõõ (11)tLgHj dutiyqmt´ l[iÕcjqkuipjpN.nj´
dul[iÕcjqkuipjpN.nj´ wnjezN.jk.pN.nj´ wnjezN.j#.nekcjk.ap:Y;Õcj
(\pvjTeY r,)´ wnjezN.ej kcjk.edqpy[EÕ fauitj(6)tL ektjlwj
dN.YtuYtuYe r.cjtuY aKicje;·tajd,suitj v·cjgW·kelcjqJawuE;ÕcjgHj
fnjbdHjlwjtuYtuYer.cjâ qA.cj×UgHjpLnj KucjkLtjTwj (25)k:iÕpjkL·gHj
hW·d,ducRj uYm.YmWYq.j pN.njtaj ektjlwjtuYtuYrâ huitgj Hjr epY>RYum.Y
(2010)wW· fuEqWkjaluEaqI pN.njbM.tajehcjer.cjâ
qWkv j ,;ÕcjkW.njtaj duiajhW·gW·tuY d,lupjkuEm.Y dHjkL.kuJ
elwj qWkjqM.percj;ÕcjkW.nj v,mdtUdluicj qWkjv,;ÕcjkW.nj
percjgkUmnj
tajgHj lupjducjRuYm.Y dHjhW·eTkjrâ lupjRuYm.YgHj dHja.v·cjro tupjsuitj
kuE\zhtjkEu epY>RuYm.Y$ajehcjtuY percjducjl[iÕcj v,mzN,a.m.Y
eb.jpercj;ÕcjkW.njtajgHjelwj muelwj hW·v.tjlwjrâ
¤¤gkUmnjkEbu .M gHj tupt
j pu jrâ qkjgW·d,pãtitj tWEÕr,tNhj
\K.hW·mWYâ aeK>cjbM.kligW·gHj mnjtajelwj gW·lwjtuYtYufauitjrõõ
q.jwW· aKicj¤xê$uõhuJkLÕcjgHj kelcjqCIgLipjmà, gkUmnjgHjííí
(1) ti;.jgkUmnjwW· ekcj×W·kLÕcjlwjp:Ywcj KuicjKuicjkLiÕkjkLiÕkj
(2) kS·cja.tjmikj pãtitj;Õcj
(3) tibl,tupj´ eRHjeqHjB.q.tupjkuEgkUbM.
(4) gkUlpu jkLÕcjlwjepY>btuk i ´j pLngj t,kLÕcjlwj lajlk.f.
(5) ti;.j;ÕcjmnjgHj lMÕhj×W·qMwjtYgkUbM.
q.jwW· qCIgLipjv.tjektjrâ
ak.Yar. percj;ÕcjkW.njkMinj;ÕcjbM. psËÕpPnj$ajwW·
qWkjqM.percj;ÕcjkW.nj mnjtajmà, bWYm vIqMhj qA.cj×U kuEdsuE
ds,a. epY>RuYm.Y(2010)tuY gL·cjtrohW·mWYrâ ywjdHjlupjepY>RYum.Ymà,
qWkjv,;ÕcjkW.njmnjtajgHj dHjkL Õcjq·qy ezN.jkuE\zhtjer.cjâ
aeG.eb.j;ÕcjmnjtMi a.tjmikjm·cj qWkgj W·qCIgLipjkuE eqN.wjxped
qzuicj(2008)gHj nkuE\zhtjttiy´ stut¸tajg,tuY lupjducj
RuYm.YgHj qWkej b.jpercj;ÕcjkW.njmnj hW·eqcj qWkjv,;ÕcjkW.njmnjpuO
/uitjluEgu$jfuE×W·gHj ×UtmjsuipjekN.tj d,etM.jr·cjlwj fauitjer.cjâ
ywjq.jgHjhW·eqcjmWYq.j qWkjpUgEu ´ qWkjmWY gek.·e;.tjehcj
dHjgu$jfuEvigHj fnjbdHj$.kuE qWkjgu$jfuE aluEaqIpN.njbM.taj
qkjqkjrâ kS·cj´ cCÕhjm,gkUmnj pLnjgt,kLÕcjlwj aSkjkj
tajgHjelwj puEtuYyajqwjesHja. buJek.nj;ÕcjarcjtNhjhjtaj
ku Jer.cjg Hj d,sW·qtieTkjr â epN.jtitjgkUmnjeztjeztjg Hj
epY>RuYm.Y (2010) hW·eqcjâ
aq$jwI
15
 g[.enwj

gek.·v,;ÕcjkW.nj
pWSiukjbd ap:YeKtjtMigmLÕicj
(w>dek.njgkU )

civil Society v,kL.B

Y .q. pxZDnkj

1â w>dek.njgkU
percjdkjptnj;Õcj (Nation- Building and state-Building) ptwjk:ÕipjkEu eKtjtMitotkjlMÕhj (Modernization process)
gHjfnjbdHjkEu p!ipkÉpercjmNihjn.n. eku.· p!ipkÉpercj;ÕcjkW.njn.n. tajelpjrâ ddHj$ajgmLÕci jwW· eqN.tjkwjlEunItaj sfnjbdHjlwjkJu
(hW·eqcjmà,) lkÒropN.njdutiyktEudHjtYu m·kjkLÕcjlwjer.cj hJugW·râ p!ipkÉgmLÕicjw·W m·kjkLÕcj×UkEu kMni j;Õcjek.njgkU (Nation states)
eKtjtMimek.jg, ×W·edq qÒÕtjgL,kwjkS·cjttiytajgHjer.cj gW·SEuv.tjektjgLÕicjrâ kMinj;Õcjtaj$ajgHj aKicjv,taj
pLnjgt,kelcjbtiukjptitj v,aupjDupjeqN.tjkwjlEunI ×UkMinj;Õcjv,tajgHj v,tajqucej s.Yto lv.tjsiutjD>tj w>dek.njgkU
(percjK[Idr.cjek.njgkU) gHjr p!ipkÉa\K.ek.njgkUgmLÕicj m·kjtitjm·cj mWYe×Hm· WYe×Hr· â kMni j;ÕcjbM.elwj q.jgHjkJu ×W·dHjrâ
p!ipkÉmSkjspjkuE w>dek.njgkUgmLÕicjgHj bdHjkLÕcjlwjkEu epY>btiukjpN.njp:Y;Õcj eku.· \pd¡v.percj;ÕcjkW.nj p:YkMinj;ÕcjbM.gHj
pRUddHj×W·m·cj bWYmgLÕicjgHjr kMni j;ÕcjbM.gHj eTkjkEud,sW·qti lÐêak.Yr.percjsiutjD>tj w>dek.njgkUgmLÕicjgHjrâ
×UaKicjkMinj;ÕcjbM. ×W·m·cjqMwjtY kwjlEunIet·gHj ek.nj;ÕcjarcjmNÕ·edqtibl,(e\m\pnj²tiucj,rcj,q.,)gmLÕicjtaj qucjes.Yto
w>dek.njgkUgmLÕicj(nddHjsiutjD>tjS.njgkU)tYu dsEuds,kLÕcj eqN.tjalEuaqIkwjlEunIrâ hiutjgHjr ek.jg,hJukLÕcj percjK[Idr.cj
ek.njgkU(am[Õi,q.,er,lHÕpjRH.,mHÕ) er.cjmdHjrâ aKicjgHjmà, w>dek.njgkUbM.gmLÕicjtajgHj rpjlwjsiutjD>tj ducjqzuicjkEu ek.njgkU eku.·
B.q.q.qn.gmLÕicjtYu K[Idr.cjto percjdsEuds,kwjlEunIrâ pMikjmikjgW·hJugHjmà, w>dek.njgkUbM.hJugHj ducjqziucjkEu lkjqnjgkUbM.´
eynjq.N cjaKik u k j N.bM.´ aerwjlikpj tjB.q.bM.eku.· bud¯B.q. mpзtajtuY rpjsut i Dj >tj w>dek.njgkUrâ tcj$ajmà, ducq j ziucjkEu
maerwjtcj$Hj gek.·(diu²bm.asvj,aRu·,)mhJum·cj ¤¤bm.\pvjqvj tiu²\pvj´ bm.s.qvj tiu²s.´ bm.sk.,qvj tiu²sk.,õõ
eku.· ¤¤bud¯B.q. \mnjm.lUm[Õi,õõ mpзtajgHjtYumà, v.tjkL,ektj lÐêw>dek.njgkUbM.tajgHjrâ w>dek.njgkU bJur.taj$ajgHj
Dm·kT j ½,kEu ar.eTkjkEud,ektjgu$jsr.Y ×UkEuatikj(bWYmgLÕicjm,à ×UeKtjqcMi jbM.taj piucjnnjk:ÕicjTwj´ awEu×gW· LÕicjm·cej t·)gHjtYu aKicjr
kelcjdsEdu s, pLngj t,kuv,kwjlnEu t I ajgjH bdHk
j sEu t
ui Dj >tj kticu k
j mHj qWkgj t
·W wjesNhj ap:eY pY>btik
u pj Lngj t, v,tajgjrH â spjkt
uE cj$ajm,à
et.jr·cjkEumlikj mqucej s.Ylwj p:YdWkjgek.·(diu²bm.asvj,Ru·,) mdeyHjkLÕcjlwj ¤tek.cj,aBir.z.´ tiu²bm.q.kJm[Õi,h.miu²´
mVHÕi,gu$jetz´ yiudy.,×Hcj< kul.,kiup>´ tiukjKiukjK>ea.cjKY<t. tiu²bm.õ1 gHjtYu qkjqIm·kjm·cj K[ÕitjtjpLÕitjtjrâ

(1â tcjem.cjqnj,ø qKcj×iucjce· t.j ø (Korea , 2002)´ s.m[kj×H. 47 p> ¤tiu²bm.qJK[cj,õ mH)

16 OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010

 elMcj (57)
w>dek.njgkUv,tajgHjmà, aK>rpLnjgt,twjesNhjkEu
kuv,w>dkwjlEunImà, qucjes.YlupjbWYmgLÕicjer.cj hJum.njkJuelwj
ap:YkEuzkuzkuv,tajgHj SkjbdHjkEuhuitjfEu pRUddHjper·per·gmLÕicj
elwj es.Yb.njmc· j p:Yek.njst iu v
j ,tajelpjrâ huitfj t Eu cjpTmgHmj ,à
w>dek.njgkUv,tajgHj tnjdHjtow>dek.njgkU mNÕ·siutjD>tj m;nj
e\gkj mdHjrâ hiutje;·wW· w>dek.njgkUbM.tajgHj sW·aDikqP gRukEu
qWkej k.njgkUbM.qM,tYu ek.njgkUbM.hW·eqcjtajgHj v,taj
fY>ptitsj W·lwjtNhjhjrâ huitjfut E cjdutiywW· w>dek.njgkUbM.gHj
ducjqziucjkEu pRUwcjddHjatikjgmLÕicj eku.· eynjqN.cjaKiukj
kN.v,tajgmLÕicjtYu eTcjezN.zj kuzkuv,tajkJu (hW·eqcjmà,)
wcjatikv j ,tajgmLÕci gj jH ×Wg· u$sj r.Y ezN.\j peY l.njqnjer.cj v.tj
sMtjektjtYu eTcjeq.YkLÕcjkEu gkUb[itiyH (v,w>dkwjlEunI)´
gkU T.cj (Thailand) eku.· gkU eaסi y[ (India)taj g H jr â
tcj$ajgHj w>dek.njgkUbM.gHj zkuzkuv,taj eTcjezN.mj ·cjkEu
pRUddHjwcjatikjv,tajtYu bJur.eTcjeq.YkLÕcjkuE gkUb[itiyH
tajgk Hj uJ ek.nj;Õcjarcj gkUth N jgmLÕicjtajgeHj lwj gkUbM.taj
lsW·siutj eTcjeq.YelwjdHjrâ hiutjpRUwW· gkUbM.taj eTcjsMtj
lwjgHjmà, qMci jbM.v,tajgHj ekcjaupjDpu jkLÕcjlwj lÐêek.njgkU
ek.nj;ÕcjarcjtNh jhjtaj gLicjkEuddHjwcjer.cj v.tjq.jwW·tuY
gkUb.M taj eTcjeq.YkuE gkUtNhjht j ajrâ
atiucjbJu\pcj w>dek.njgkUbM. mT½,lwjtYutYukLÕcjet·gHj
gkUbM.taj rpjspjqcu jes.YkLÕcj nddHjSbJu\pcj(1)q.jgHjDwj hW·
eqcjrâ ea.njaiut/j iut/j >q.j(/>bJu\pcj)2 Tpjtu×Y W·pLnjrâ /iungj Hjelwj
w>dek.njgkUmT½,lwj mtYk u LÕcjet·gjH m·kjgtwj\p.ktj gLÕci jel.nj
×UkEu w>dek.njgkUtNhh j jtajgHj$JtYu pEutYuqucej s.YgLÕicjrâ
ar.ptiu njT½, mtYu kLÕ cjlwj et· gH jwW · alu EaqIb M.
aSkjkjtaj sMtjqmÐJektj nddHjw>dek.njgkUv,tajrâ
atiucjw>dgHj ducjgiucjqucej s.YtYu SkjeS.·kLÕcjlwj lÐêek.njgkU
tNhjh j (gkUbM.hW·eqcjgmLÕicj)´ B.q.tNhjhj(B.q.bud¯hW·
percjkpuE v.
eqcjgmLÕicj) tajtYu gkUbM.tajgHj dHjkLÕcjmNihjsiupjm·cjekN.tj
aeT.tj kS·cjqLÕcjet·gHjer.cj v.tjlwjzkuzkuv,tajrâ
eKtjk.llMÕhjmà, gkUbM.tajTpjtYu TYu×HopLÕpjw>dek.njgkU
mek.jg, ¤¤pLÕpjetN.wjz.tjbM.õõ(bm.mHÕ\pÕ\Kcj,) (Burmanization
/ Myanmafication) pLnjrâ ycjgw Hj W· lÐêar. likpj tj´ aKiukk j .N ´
eynjqN.cj´ wcj´ lkjqnjek.njgkU eku.· SסpMikjsiutjek.nj
gkUtNhjqA.cjgmLÕicjtajgjH gkUbM.taj bkjqmP .njqJeb½.wjektj
m·cjtaj mdHjrâ atiucja.s.K[êlikj ¤eatjyHelwjyH·kjõ
(Ashley South) mhJumà, ¤¤ducjqziucjwcjgkUbM.tajtYu ek.nj
gkUqJufaiutjv·cjgW·dHj gkUbM.mWYgkUDwjgHj bkjqJpLÕpjm·cj etN.wj
det.wjgkUtN hjgmLÕicjtajrâõõ 3 ¤¤alEuqIbM.taj v.tj
lwjmWYgHjwW· percjlikjptj´ aKiukjkN.´ eynjqN.cj´ wcj´ lkjqnj
ek.njgkUgmLÕci tj hN \j K.m·cj n.n.q.jgmjH ,à dHa
j ×Ðr.yjku E percjvq
I hM j
ap:YkMinj;ÕcjgmLÕicjer.cj (hW·eqcj) T½,hiutjpRU q.jgHjtYue lwj
bkjpLÕpjm·czj .tjbM. lÐêgkUtNhjgmLÕicjtaj mdHjrâ
3 â â Ashley South, “Ceasefires and Civil Society in Burma:
The Case of the Mon”, Abridged version of a paper pre-
sented at a conference Burma - Myanma(r) Research
and its Future: Implicat-ions f or Scholars and
P olicymakers, Sat 21- Wed 25 Se ptembe r 2002,
Gothenburg, Sweden 15 May 2004. p.11.

2â aticu jlhJu(swjznj²ey.cjehW)gHjmà, w>dek.njgkUmYq W .jgHjmà, atiucjpUgEqu ÒÕpi jpLngj t, qWkbj ,L /,kMni ;j Õcjb.M xêa·cq
j .njef[l· wj bJu\pcjgjmH dHrj â
bJu\pcjv,et·gHj kMinj;ÕcjbM.wW· d,dkjptnjbJu\pcj kMni j;Õcjp·cjek.·er.cj g,lwjrâ ap:YkinM j;Õcjp·cjek.·gHjmà, ¤zM.pjek.njgkU kS·ct j pu qj Mhjõ´
¤ap:a Y r.tNhj\K.hWt · pu vj ,qÒagj mLÕci gj jH v·cjgdW· kjptnjtuni j percjvIqMhõj eku.· ¤k·kq u uzE ku zkufnjektjõ(tcj$ajgjH esN.njlwjkuE
aeK>cjaupjDuppj icu |j pI a.$.kS·cjqLÕcjat iu j p:YtÕW rE ,zkuer.cjâ) mpÐm· gU mLÕci t
j ajgjH ducjqzicu t j uY dkjptnja.kMinj;Õcpj c· jek.·er.cj g,lwjrâ
lsW·st iu v
j .tjlwjq.jwW·gHj ptwja.k:Õipk j uE qWkjgW·tupjsiutj TpkjsMtjtY p:Ylikjkqukej pnjl·(u kL.hWg· W·bL,/,$J´ qN.· 1947) gHjmdHjrâ
bJu\pcjdutiygHjmà, lkÒroxêa·cjq.nj sutikliel.nja.tYu k:Õipq j ÒÕipfj Spltaj ef[·kLÕcjmUw>dmdHjtYu kqpjlv.tjw>d
v,tajgmLÕicjgHj Dm·kT j ½,qPdtnjlwj p:YeqN.wjdkjptnj;Õcj(1947)gHj mdHjrâ atiucjDm·kjT½, qPdtnjlwjgHjmà, kMni j;ÕcjbM.gHj dHjm·cej qN.tj
mWYkinM j;ÕcjtuY bJu\pcjgjwH ·W /iunrj pã]t,lwj awEua.$.×W·kueJ lwj kMni j;Õcjp·cej k.·efwjderwj hWe· qcjrâ percjSkjesL.· ap:Y]k.ek.nj;Õcjarcj
eku.· v,lupjgek.·aupjDpu jkMinj;ÕcjgmLÕicjgjeH lwj dHjm·ct j pu jqMhj mWYbl,DwjhW·eqcjtYu bJu\pcjawEuwW· tnjtom·cjlÐêkEuqMwj (ed>cj,liukja.$.
sJ,Scj,mépu·s·)râ p:YkEueÆ.·;ÕcjezN.jgHj kMni j;ÕcjbM.(bm.×iucjce· t.j)×W·m·cjtYu tWÕEr,ek.nj;ÕcjarcjgmLÕicjtajgHj pUbiucjbWÕicl j wjkMinj;Õcjer.cj bJu\pcj×W·râ

tcjqmÐJ â â piudl j k
i $j ·wW· k·kpj titjncj×k
U uE v,K[êlikj (swjznj²ey.cjehW)´ likjkNpj “Burma and Natioanl Recounciliation: Ethnic
Conflict and state-society DysFunction” mdHjer.cjâ

17
 percjkpuE v. g[.enwj

bJur.lÐêet·kJu ducjqziucjkEugkUtNhj\K.eku.· B.q.

tNh j\K.gmLÕicjtajtYu gW·SEuektjm·cj fEuper·×UkEuw>dek.njgkU
mNÕs· t
u i Dj >tj m;nje\gkjgmLÕci t j ajgrjH â pOt u ajgmLÕci ej lwj gWS · guE bektjmc· j
bWYmgLÕicjrtYu tcjncjqkjqq I .Dk eq.Yeq.Ye|b.Ye\b.YgmLÕicjelwj
hJuesN.njT½,lwj tYum·cjrâ hJueT.·bWYKmNnjmà, pWmNÕ·siutjw>dek.njgkU
bJru .ptinu jT½,lwj mtYukLÕcjet·gmHj à, bdHjkEuepY>btiukjpN.njp:Y;Õcj eku.·
ddiukjekcjk.mNihjn.n. ap:YkMinj;ÕcjbM.râ
pRUddHj v,gmLÕicjK[pjhgW· ´W· v,gmLÕich j gW· W·qPqtilwj mWpY RUgHjmà,
spjkua E lEa u qIkinM ;j Õcjb.M bJuv,tajlsWs· t ui jSkjeS.· lÐêek.nj
gkUbM. eku.· lÐêv,dsEdu s,ek.njgkUbM.v,tajgHjkuJ ek.njgkU
tNh jqA.cj taj bJ ulEukelcjpL njlsW· siutj lÐêw>dek.nj gkU
alEuaqIkMinj;ÕcjbM. mqucej s.Ym·cjtajgHjer. q.jwW·mdHjrâ
bJur.alEuaqItLawEupN.nj mNÕ·lsW·siutjw>dek.njgkUgHj
v,dsEuds,(ek.njgkUbM.)gmLÕicjtaj hW·gW·sW·lwjsiutjer.cj /iunjrv,
taj hJug,m·cjkJuelwj mNihj×W·m·cpj k :Y ubE WÕicj (dsEuds,)v,tajbWYmgLÕicj m
likdj ucjseI rcj×gU ek.·v,\bogkUeq·(RHmj,)
ekL.njqmP c· t j ajgjH ×Ws· ut
i wj >dek.njgkUer.cj gWS · euE ktjmc· j bWmY gLÕicrj â
lsW·suitjv,taj´ pWekL.njqPv,taj dHjm·cjw>dmh.gkUer.cjgHj
v,tajhW·dcu jwnjkeJu lwj lCÕEgq Hj uk
J Euh·t W Jektj ddHv j ,taj ×W·st iu j
w>dmh.gkUer.cjgHj zkuzkuv,tajqPqtimH v,tajtJvirâ K[vj,BYRHit. mhutjp>BU,â t\K.,tiucj,rcjq.,etWlvj,
lCÕEgHjhW·gW·qti K[pjhW·gW·elwj ×W·kJurâ RHit.p>BYõõ q.j$aj kelcjplnjhJurâ
lkjqnjw>dmh.gkUv,taj aKicjlmEu k · k j ÕL cjer.hJumà, edà t j d u cj g i u c j e ktj b J u taj $ aj w W · hi u tj × U v ,taj
d,T½,xpm.gmLÕicjrâ ycjgmLÕicjw·W tcjrnjtMajv,taj ×W·pMikjeqN.tj hW·kLÕihjektjlwj percjSkjspjlÐêeqN.tj (w>dek.njgkU)
dImwjker|zIgHj pMikjezN.ej l.nj×UkEu percjgkUtNhjqA.cj eku.· mNÕ·m ·cjbWÕicja]k.v,tajgHjelwj dHjm.nj râ hJuq.j gHjhW·eqcjmà,
Sסek.nj;ÕcjarcjtNhjqA.cjtaj$Jer.cj v,tajsMtej ktj v,tajsiutjhW·lupjs lÐêek.nj;ÕcjarcjtajtYu lsW·siutjbJubJu
lwjrâ (hW·eqcj) a]k.gkUbM.kEu ek.nj;ÕcjrcjtNhjhjtaj taj$aj m·kk j ÕL cgj ejH lwj dHmj .njrâ eqN.tjbÕW ci v j ,taj mezN.ej g>wj
percjmNihj eku.· lkjqnjek.njgkU pWht W· pu t j Nhj\K.gmLÕci j (Dif- m·cjs·cjkLÕcjlwjgHj dHjm·cej qN.tjw>dmh.gkUtuY percj;ÕE;ÕikjqPm.nj
ferent and Diversity) ×W·m·cjer.cjgjH v,taj hWs· t M ej ktjlwjtYu gmLÕicj´ w>dplJupl.j faiutjmz etN.wjdet.wjer.cjgHj v,taj
v,tajkueE k.nj;ÕcjarcjtNhjht j ajgjH dHjm·cmj YeW hcj kLÕihjektj d,kLÕihjektjeTkjrâ
lwjq.jgHjelwj dHjm.njkJurâ percjSgEu b eku.· Sסek.njgkU nkEpu mOu ,à qPht ui ×j gU S
·W v uE .tjmc· j percjSgu E b mpÐp· ;W ÕÇE Õk
i gj mLÕci ´j
tNhh j t j ajgj H tupq
j h M mj c· k
j uE v,tajer.cjgejH lwj v.tjektjlwj pã\K.kS·cgj mLÕci ´j SkjeS.·hl ·W pu j bbWDY wjgmLÕci j (hWe· qcj) pRUgkUzku
kJurâ tcjv,tajv.tjlwjtajgHj mesHjkLÕcj×UtmjRuihjkN kj dHjdHj´ pRUwcjtNhjdHjdHj gW·lCtjebÐ.njkLÕcjlwj ebLtjtjebLcjcjtYu
lkjqnjgkUbM.tajehcjrâ xpm.mà, v,tajwW· qWkgj W·klcj atiucjgW·lCtjtJkLÕcjlwj ebLtjtje bLcjcjgHjehcj a.yukjBw
pãpY>ektj lÐêpercjSgEu b´ Sסek.njgkUtNhjhjgHj siutjhW·p> pOuezN.jkLÕcjmà, pOutajpetHjv.tjektja. atiucjebLtmj ·cjgjeH hcj
qkjkjtuY t,pY>eT.·elpjrâ ¤¤Kcjb[.,tiu²rYd< ukÉe tWkiu k[et.j dHjelpjrâ nkEeu w>h.yYst ui jm,à ek.jg,to elMcdj dHpj mW e\z.tjSgJ kU
ti u ² n.,lvj p >tyj b [.â kW [ nj e t.j t i u ² lvj , aY d J l i u m [Õi , (The Process of internalization) mdHjrâ eqN.tjeqN.wj
}kÕ·KY<f U, t.BYâ Kcj,b[.,tiu² tsje y.kjtvj, RHit.mhutj a]k.pWIbWÕicjpOu ywjK>r percjÇÕE;ÕikjqPm.njgmLÕicj dHjm·cjlajl
p>BU,âõõ mpзmaerwj bJutaj$aj gkUbM.taj hJuplJpu l.j kEuaKicjk.lmà, ycjar.gmLÕicjtajgHj dHja.v·cjkEu ddHjqB.w
aerwja]k.ek.nj;Õcjarcjtaj mhJum·cjgHjrâ d,huJxpm.tNhjmWY Dm?t.(ar.pkti)mWYq.jer.cj v,gmLÕicjtaj petHjducjtYv.tj
pLnjmà, ×UkEudpjpN.njet· ek.njpN.nj´ qà·cpj N.njgmLÕicjtaj qPek.nj kL Õcjm .njrâ siu pj kLÕ cj awY a.yutj/ iu tj (10)qN.·\ pcj vi gH jb kj
qmÚ.kEu ek.nj\boek.nj;ÕcjarcjtNhjhjtajtYu p:YlikjducjsI v.tjektja.eqN.tj (mNÕ·kEupercj;ÕE;ÕikjqPm.nj)gHj dHjDm?t.
ercjgmLÕci ´j likpj RuicjgmLÕci j K[êtitk j LÕcjmà, sN,v,taj d,hJubtik u pj lJu mWYer.cj dHjelpjrâ
percjh·mW WY bbWYDwjgmLÕci gj mHj à, v,tajhsJu dEu N.to zkugkUv,taj (De- gkUbM.lCÕE v,dsEuds,m·ca j lEuaqIpN.njtajgHj v,taj
fensive Mechanism) aiutjrâ bWYmgLÕicjmà, maerwjwW· kLÕcj×Uv, mNÕs· t
ui Dj >twj >dmh.gkUer.cjgj H v,tajhv ·W .tjektjrâ hWq · qP ti
dsEuds,gkUbM.taj dHjelpjrâ v,tajwW· ¤¤ssjtpjmH. bm.lUm[Õi, lÐêalik u ej dàtv j ,tajgjrH â ddHjmeq.cjT,½ tYukLÕcjlwjet·gjeH lwj

18 OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010

 elMcj (57)
v,taj hW·kLÕihjektjlwj×W·râ qWkgj W·ducwj nj peÈwjpeltja.
lv.tjsiutjD>tv j ,tajgHjmà, eqC.eY l.njqnjrâ
etMcjmWYq.jgHjpLnjmà, bJur.alEuaqIkMinj;Õcj mrpjsiutjw>d
mh.gkUgHjkJu ek.nj;ÕcjarcjtNhjhjgmLÕicjelwj rpjsiutjw>dmh.
gkU ×W·q.jgHjkJurâ hW·tNhj\K.m·cjkEu bJur.alEuaqIkMinj;ÕcjgHjkJurâ
ar.wW·ducq j ziucjkEu siutjD>tjek.njgkUehcjrâ ap:YkEuek.nj;Õcj
arcjtNh jhjgmLÕicjwW· lv.tj×W·siutjD>tj tupjqMhjm·cjv,qÒaj
fait u h j e· W qcjrâ lCÕt E ajgjH lv.tjqLÕcj pv.totkjelwj ×Wk
/inu jgjeH lwj v,×Ws· t iu jD>tej k.njgkUtajgjH dHk j LÕcjaDikpercjK[Idr.cj
qtJumNihjgLÕicjtYu v,×W·lv.tjqLÕcjtajgHj qtJumNihjea.njesHjrâ
dHk j LÕcjmNihmj C,wicu jelpjrâ
hiutq j .j$ajgHj kL.pN.njg,L kwjdutiy hW·ktEud$
kJ´u aKicdj jmH c· k j uJ eku.· qJukt uE a
uY .gHk
j uJ p:pY ÕW ci kj .lgHmj ,à alug· L,kwjmYW
zJukpiukjm·cjkEu gy·kjlpHjw>dmh.gkUgHjrâ pY>×UgHjpLnj qWkjgW·
btiukjqRuihjeT.· alEuaqIkMinj;ÕcjmNÕ·siutj w>dmh.gkUgHjmà,
qM.pLnjgt, ek.nj;ÕcjarcjtNhjhjtaj d,sסkt
v,taj nkEsu t iu jD>tej k.njgkUpnL jrâ qWkjg·sW סkej k.njv,tajgjH
nYkYbJu\pcjqWkjgW·qPas.· (Models) eku.· lv.tj (Vison)
tNhjhjtaj hW·mWYelwj dHjm.njrâ
w>dmh.gkU ducjqziucjkEu siutDj >tjek.njgkUgmLÕicgj HjwW·
tupjv·cjk\Eu zhtj kuaKik u jalik u pj c· jek.·vq I MhjdHjmYW (Culture
of monolithic Unity) gmLÕicj´ aKiukjliukj awEukS·cja.$.
mezW.wjm·cj ×UlÐêkEuqMwjgmLÕicj (Top to down Culture)gmLÕic´j
aKiukjliukj pWm petHj k:Õ ip jqÒÕip j m/kjeqN.tjg mLÕ icj tajgH jr
a.s.K[êlikj fIeltjbj erqjentjqjKj (Phitlip Resnick)
ekcjhsJu Mtjektjlwj q.j$aj×W·râ ¤¤a]k.ek.njgkUzkukEu
zkugHjr v,w>dmsiupjtN ÕcjetN.tjgmLÕicjtajgHj kelcjpLnjqPqNkEu
v,mNÕ·w>dbkjgL·cjtroled>wj(alyjltjlmj,sxjqm.,) tajgHj
dHje lpjr â v,mkelcjp L n jqPqN ( w>dsiup jtN Õ cje tN . tj) tajw W·
qucjes.Ytoqekát ek.njgkUzkugmLÕicjtYu DwjbË.r$.eacj
ducjh W·m WYmWYq.j kelcjpL n jqPqN v,qÒaja iutjr âõõ 4
4â Rensnick, Op.cit., P.118.
percjkpuE v.
· ruJ â
Hj Jet·
ducjqziucjkEusiutjD>tjek.njgkUgmLÕ icjgHjtYu
fnjbdHjkEuq·qy a]k.ek.nj;ÕcjarcjgmLÕicj dHjelpjrâ
pWhW·mWYDwjpetHj kumYWkumE WYgHjelwj dHjkLÕcjeqLhjp.M
j eo k.njgkU p:Ysiutjv,qÒajaiutjrâ
bkjpet.·kLÕcjkEu }tÕ·tLaes.nj qr.YpN.njgmLÕicj´ qMci j¿kr.zj
gmLÕicjtajgHj dHjkLÕcjaiutjrâ
percjSkjesL.· ek.njgkUek.nj;Õcjarcj mWYgkUkumE WY
gkUgHj zM.pjek.nj;Õcjarcj pMikjSסv,taj´ percjgu$fj EuKiuhjzku
zku v,tajehcj dHjKiuhjaiutj qLÕcj|pYaiutjer.cj´ v.tjektj
gu$jfEugkUv,tNhjgmLÕicjgHj pMikjhW·ezN.jer.cj mikjgW·v.tjektj
aiutjrâ w>dmh.gkU ducjqziucjkEu siutjD>tjek.njgkUgmLÕicjgHj
fnjbdHjkEuq·qy lÐêek.nj;ÕcjarcjgmLÕicjgHj dHjelpjrâ pWhW·mWYDwj
petHjkumYWkEumWYgHjelwj dHjeqLhjpM. p:Ysiutjv,qÒajaiutjrâ v·cjhW·gW·
dHjq.j$ajgHjmà, nkEuek.nj;ÕcjarcjgmLÕicj pWmdpjptnjtiunjdpj
mh.mitjgmLÕicj´ dpjp·cjek.·gmLÕicjgHjehcj sEudN.kEupWhW·mWYDwjpetHj
p:YpercjSkjeS.· kumWYgkUkEumWYgkUm.njrâ pWqq P .j$ajgHjmà, dHjbu\J pcj
Civil Society mWYq.jkJutYu zutjqLqekwj awEua.$.alEuaqI
pN.njgHjelwj TicjpvIqk P umE .njer.cjâ d,T½,xpm.mà, pWgkUbM.gmLÕicj
p·cej k.·keEu k.nj;Õcjarcj tNhjhgj mLÕci gj jk
H u´J gkUmnjkEu gkUkercj
pWmdkjptnjtiunj dpjp·cjek.·´ dpjmh.mitjq.jwW·gHj dHjfEuel.njrâ

v.tjektjnkEulv.tjpUgEumà, hiutgj W·dHjq.j$ajgHjmà,

zM.pjpmj qucej s.Yto w>dmh.gkUgmjH ,à ×Uka E u titej t· sr.YKh ui pj :eY k.nj
pxZDnkj
gkUzkumNÕm· c· k
j uE kS·cq j LÕccj gj mLÕci ´j k:Õpi q j ÒÕpi gj kUzku (qMci t j L¿kr.zj tcj s M t j
zkugmLÕci j) eku.· ×Uatikjet·bl Ju uzE N,m.njkLÕcjlwj mpзsr.YKiuhjgmLÕci j likjp ercjwW· kL. Yp titj×Ulikjaup j¤ ¤ “Civil Society’’
tajgHj d,Dm·kjhJutT W· ½,tYumH sit u Dj >tjw>dmh.gkU gW·kLÕcjm.njkurJ â ×Hcj< \pvjeT.cjsu\m njm.×iucjc·= ×iucjc·er,ak[pjtvj,a]k., Skjspjmém[.,kiu
bJur.$aj gu$sj r.YKih u ×j a
U tikj mtYukLÕcjet·gmLÕicjgHj kelcjDm·kj sU,smj, RH.efW\Kcj,õõ bWYm d,r,tYu ptiunjT½, lwjer.cjâ
gtwjptitj pY:percjK[Idr.cjpercj gkUgmLÕicjgjrH mNihjmp>lupj p:YkEu
percj K[dI r.cjgmLÕci t j ajgjH Dwjeacjducj mea.njesHk j LÕcjkuJ dHkj LÕcjb\uJ pcj
eqN.tjta L wEugmLÕickj Ju pWmsl.BjbzogmLÕick j uJ hWd· djH Imwjkerkjettj
gmLÕicjrtYu dHjkLÕcjeqN.tjtLawEu siupjtNÕcjetN.tjgmLÕicjkJu eRHjeqHj

19
 g[.enwj

percjkelcjpvIpvpj aKicjp!ipkÉa]k.nj/kj
aSkj×U ¤pWhJug, Dwj;.·gmLÕicjõ

tcj;Õinjl[ mNÕ·kEua×Ðr.yjgmLÕicj
pWlsW·siutjbWYmebLtjebLcjm·cjkEu tcjptwjk:Õipj (Improper Motive)
alEu a qIg mL Õ icj w W· pM ikj m i kj g W ·qu cj es.Y pti tjs \pYlÐêpercj ;Õcj kW.nj kJu eku .·
hW·mikjektjl[ÕicjkemL.nj pWmd,ekL.njelMcjkemL.njw>tjg>tjgmLÕicjgHjtYu dkjptnjtiunjkEu
kwjmeyHnjDm·kjDwj;.·gHjrâ nkEutcjrnjtMaj×W·×W· sk.kukwjmeyHnjDm·kDj wj;.·gHj kEuDm·kjptitj
qWhjDwj;.·gmLÕicjtYugHjbkj h;Õinjef[·\zhtjkukwjmeyHnj´ fY>ekL·eT.·elpjrâ alEuaqIwW·
v·cjv,d,ducjduhjgmLÕicjtaj hW·gW·kelcjbtiukjpLnjv,taj mWYw>pLnjgHj tkjgy·kjlÐê kwjmeyHnj
Dm·kjDwj;.·gHjtYu pY>ekL·a×Ðr.yj ×UkEuv,kelcjplnjqPqN (\pnjlvjtunj²\pnjqU) tajrâ

pWm bkjm ukjm WYl P .j (Bias)

qPhuitj×U zkuzkuv,lupjgek.· kwjmyHnjDm·kjDwj;.·tajgHjr bkjsmukjmWYlP.j×W·
elpjtYu tcjncjpercjDwj;.· mekcjdHjkLÕcjlwj ×UatikjgmLÕicjtajgHj Dm·kjptitj;.·;.·
\p\phW·m.njrâ pNÕkjDlukjeT.· atiucjgHjelwj dHjelpjrâ

percjDwj;.· bdHjkEutcjsMIv,;ÕcjkW.nj
kwjmeyHnjgHjwW· Dm·kjptitjkEu pWddHjDwj;.·er.cj g,lwjtYumà, v,;ÕcjkW.njtaj
dH jkLÕ cjtcj sM IezN.jkEu\ zhtj râ v,;ÕcjkW.nj taj wW · mcj sM Im ·cj percjDwj;.· ×Ua ti kj d,du cj gi
qekwjlwjgmLÕicjgHjelpjrâ kwjmeyHnjlCÕEtajgHj Dm·kjptitjkEu percjDwj;.·gmLÕicj hW·m.njtYu
bdHjkEutcjducjsqiucj v,;ÕcjkW.njtaj qWkjgW·siutjD>tjesHj dHjelpjrâ qWkjv,;ÕcjkW.njtaj
hW·epcjsiutjelwj dHjm.njrâ
tcj;Õi njl[ mN Õ·a×Ðr.yjbJ ur.lÐêet·g mLÕi cj gW·e a.nj esH jm.njgH j nkEu\zhtj DRui hj
×Uv,;ÕcjkW.njgmLÕicj´ ×U#.njpRuicjbL,/,gmLÕicj´ ×Ugek.·e kcjk.mNihj mNÕ·\zhtjezN.je zN.jgmLÕicjtaj

20 OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010

 elMcj (57)
percjkpuE v.

¤¤aKic jk .l p!ip kÉa ]k.nj/ kjt Yua .tuY percjd Im wjk er|zI
eku. · percjp vIp vpjv ,qÒajt · buJl uE×·Wm·cjg Hj ×Uk Eu¤ ¤aiuc jd IaIeaõõ
gL Õ ik jg L . Yp tuin jT ½, lwje r.cjõ õ

eSwjt.kEum.njrâ ywjK>r gek.·v,;ÕcjkW.nj´ #.njpRuicjgmLÕicj eztjtjgmLÕicjgHj dHjm.njrâ q.jgHjhW·eqcj ×UkEugek.·alEuaqI

taj hW·mWY$Jmà, tcj;Õinjl[mNÕ·a×Ðr.yjgmLÕicj v·cjhW·gW·dHjkLÕcj e]t·gmLÕict j aj BpÈkM.tjeT.·p>cj lP.jv,pUgEud,ducj kliel.nj
\phjhmj .njgHj v,ma.k:Õpi jkwjmeyHnj Dm·kpj titDj wj;.·gmLÕict j aj lwjduhjtajelwj dHjelpjrâ
eTkjkEud,K[pjsMIlwj nYkYeSwjt.a×Ðr.yjgmLÕicjtajgHjrâ a]k.v,pUguEaupjDupj spjkEueqN.wjgmLÕicjtaj percjs
l.pjbzo×W·m·cjkJu´ dpjpN.njeku.· bL.YqMicj;Õcjtaj p>lupjercjtLÕcj
ak.Y ar.percj;ÕcjkW.nj kE\u zhtjea.njm·ck j ut
J uY kemL.njgmLÕci jhsW· uipjdtYu dHjelpjrâ aKicjr
ap:YaKicj|p·cjqL .YeqN.tjkMi nj;ÕcjgHj kwjmyHnjmWY mWYq.j kwjm eyHnj Dm·kjD wj ;.· gmLÕ icj taj Dm· kj pti tj Dwj;.·g mLÕ icjg Hj
gW·m·kjtitjkLÕcjm.njgHj pMikej zN.mj c· jrâ elMcjkemL.njkwjmeyHnjtaj v,;ÕcjkW.nj taj dHjDwicjg Wicjs ·cjtUkEu elM cjkemL.nj pvIp vpj
v·cjgW·a·cjzN,gHj bWYmktiucjkmHj \zhtjv,ÇÕcjkW.nj v·cjgW·p>lupjgHjkJu qWkjDwj/iuhjllmjrâ elMcjkemL.njpvIpvpj qWkjDwj/iuhjl
eku.· \zhtjpiucj|pI(piunj\dpj)v,;ÕcjkW.nj (Public Ownership) lmjgmLÕicj mek.jg, pWmd,fea.njef[· \zhtjlWhjkuJ pWmguicjqJ
gmLÕicjtaj v·cjgW·×W·;Õikjepcjm·cjdtYugHj dHjaDikpMikjezN.jrâ eT.·lWhjgmLÕicjtajkJu eku.· qJuelMcjkemL.nj kelcjef[·dN.YwY>
tMigmLÕicjkJugHj d,ekL.njqPlwjrâ
t.dN.pWSiukjbdgmLÕicj
kemL.njpercj|p· cjqL.Y eqN.tjpercj;Õcj kW.njb WYmgLÕ icj \zhtjDRuihj dHjaT·kjapcjgmLÕicj
tajm à, kemL.njekL.njqP percjpvIpvpjgmLÕicjgHj Dznj/kj
lukej tkjd,a.kEu lÐêalEuaqIe]t·tajdHjelpjrâ qWka j lEu ø \zhtjv,;ÕcjkW.nj p>lupjbWYmktiucjkmHjâ
aqIe]t·wW· hW·d,gNpjsiutj lÐêar.ekL.njqP percjpvIpvpj
tajgHjrâ hiutjgHjr pMikjmikjgW·\p·cjqL.YeqN.tj eku.· \p·cjqL.Y ø aT·kpj cj×UkEu bWÕci jv,ekL.njekcjk.mNihj (gek.·RuJbcjT·kjpcj
awE u a .$. v· cj g W · lu p j b W Õ i c j e qN .wj m à , rY m dsE u d s,gmL Õ i cj taj qWkjv,d,ducjpkJupr.pjlwjgmLÕicj´ gek.·aeK>cjar.mNihjgmLÕicj´
d,et.jyHajlwjkuE percjqPDznj lÐêv,alEuaqIe]t·gmLÕicjgHjrâ k:ÕipjqÒÕipB
j .q.gmLÕicj eku.· v,elpjpv.gmLÕicj mpÐt
· ajp>lpu rj â)
alE ua qIe ]t· taj v·cj gW · bL ,ti tj ×U pW md,du cjd uh j dnjg mLÕ i cj gH j
d,pvIpvpjtkjk[. d,a.tjpMicjkEuektjSסv,qÒajaiutjrâ ø pWIbWÕicjmNÕ·kEu lsW·siutjkLÕihjektj lÐêv,dducjpkJupr.pjgmLÕicj
tYpu Lnj likjtN,qkjqIspjkuE amHÕr.z.wtjbWYmgLÕicjtajgHj (pWlsW·siutj aYelwjd,ducjlwjkJuqW·)â
alEua qIe ]t·gmLÕicjtaj plJupl.jpNÕkje kL·eT.·elwj dHjm.njrâ
ap: Y kE u v ,;Õcj k W .nj t aj g H j Dwj e fkj t ki u k j g mL Õ i c j ø #.njpRuicjbL,/, p>lupjbWYmekkjqÒ.kJuâ
Skj × W· m ·cj$ J er.cj g Hj d,K[pjqP lwj qti râ xpm. ø aK>r
kwj m eyHn j p ercj D wj ;.· gL .Y qW h j D m· kj pti tj Dwj ;.· g mLÕ i cj g H j ø \zhtjDRuihj×UkEu ;ÕcjqA.cjn.n.eku.· pWqPgRu×Uv,gL,kwjgmLÕicj
v,d,ducjqM.njqMÕkj sMIsMtjtaj hW·g·cjhJuptitj ddHj;.·\plwj mpз percjaT·kjapcj×W·m·cj bWYmgLÕicjrâ

21

percjkpuE v.
bJ u\pcjdkjptnj
kwj m eyH n j w W · nnY e qN . tj e sH j e sH j d,ektj k qpj
v,;ÕcjkW.njgmLÕicjtajtYu pWmRuYsHjptiunj v,ek.njgek.·gmLÕicjkJu´
nkEupercjT·kjgl.njmNihjgmLÕicj ×UkEuqW.cjsucj RuYsHjptiunjpUgEutYu
dkjptnjtiunjkwjmeyHnj Dm·kjDwj;.·gHjmà, kligW·epY>a·cjzN,m.njtuY
percjT·kjgl.nj ×Uv,;ÕcjkW.nj´ ×UqW.cj;ÕcjqA.cjgmLÕicj dHjaRuJbcj
qWkje lMcjkemL.njtajgHjrâ
spjkEu kwjm eyHn j Dm·kjp ti tj percjD wj ;.· ekL.nj
kemL.njh W·s iup jtrokJ u´ siu pjtro kJu gHj tnjto m·cj lÐêar.RuYs Hj
mNihjezN.jkwjmeyHnjgHj bWYmgLÕicjrâ phiutj×Uv,ezN.jkwjmeyHnj
ek.pjk.YkemL.njper·tYu kwjmeyHnjbWYmgLÕicj dHjddiukrj â bYWmgLÕicjmà,
v,ezN .j kwj m eyH n j w W · /i u n j r hW · p >lu p j p: Y kemL .nj e k.pj k.Y
zM.pjtCYgHjkJuelwj ap:YkEukemL.nj d,qM.njqMÕkjsMIsMtjmNihjgmLÕicj
gHjkJu´ kemL.njlel.cj]t,mUw>d kwjmeyHnjgHjkJu eku.· kemL.nj
K[êznjlikjducjsIercjgmLÕicjtajkJu mpзk@ dN.YpiMkjezN.jgmLÕicj
d,p>lupjrâ
ywjK>r v,ezN.jkwjmeyHnjgHj gu$jqikÉ.pUgEu eku.·
gu$jqikÉ.percj;ÕcjkW.nj ×W·m·cjmà, qWkjv,kli/kje l.njduhj
mefkjtkiukjm·cjkEu d,ducjduhjtaj petHjesHjsiutj lÐêv,ezN.j
tajgHjm.njtYu tcjDwjpetHj lÐêelMcjkemL.njkwjmeyHnjgHjelwj
v,;ÕcjkW.njtaj petHjducjtYm.njrâ kwjmeyHnjwW· bWYmesHjeqN.tj
a.tjpMicjto kqpjv,ÇÕcjk.W njtajtYu RuYsjmH Nihgj ek.· bWmY y[Õl E êà
nkEulv.tjvIqMhj tupjsiutjv,gmLÕicjmà, a·cjzN,m.njtYu v,;Õcj
qA.cjgmLÕicjelwj T·kjgl.njkLÕcjepcjcjm.njer.cjâ bWYetMcjmà,
v,sN,×UkEubWÕicjqW.cjsucj mpз bWÕicjv,percj;ÕcjkW.nj´ bWÕicjek.nj
;Õcjarcj´ bWÕci jB.q.taj v·cjgW·p>lupjqufJ aiutjgHj pMikjezN.jm·cjtYu
v,ek.njgek.·tajgHj liMhjmNihj]t·Õ´ lMihjmNihj|bo v·cgj W·vIqMhj
(hW·eqcj) /iutjeTkj}kÕikj v·cjgW·p>lupjlMihjmNihj tupjqMhj
v,qÒajgHj d,ekL.njeTkjrâ
aeK>cjekL.njqP eku.· aeK>cja.$.gmLÕicj
tcjr nj t Ma j g mL Õ i c j â â aDik tcjptwjk: ÕipjkemL.nj
gmLÕicjtajgHj d,Dm·kjT½,lwj kL,kL,m,m,er.cjâ eTkjkEud,
ekL.njgmLÕicjgHj pWmDm·kjptitj percjDwj;.· ×UaKicjatikjgmLÕicj´
pWaT·kjapcj percjkelcjpvIpvpj a]k.ek.njgkUgmLÕicj´
pW m a.tj kqpj ´ pti u n j T ½ , kqpj spj k E u a Ru J b cj T · k j p cj
v,d,ducjklil.njduhjgmLÕicj´ pWmeSwjt. v·cjhW·gW·kelcjdHj
pN.njmWYalnjpLnj´ pWsEudN.kEu eqN.tjtLawEupN.nj v·cjhW·gW·aupjDlJu
p:Ypercj;ÕcjkW.nj mWYalnjpLnj mpзelMcjkemL.njtaj$aj mdHjrâ
api u c j a \K.aKi c j k emL . nj â â pWÕicjapiucja\K. aKicjekL.nj
kemL.nj ×UasekL.nj sEukEutYudHjaiutje t· d,sMtjT½,lwjtYu /iutj
22
g[.enwj
lCtjgLÕikjgL.YsMIsMtj p!ipkÉatikjgmLÕicjgHjmà,
sW·aDikkEupercjf·kjpkwjqziucjaeK>cjar.mNihj
gmLÕicjgHjer.cj /iunjg,elwj percjf·kjpkwj
aeK>cjar.mNihjwW· ×W·m·cjgLÕicjkEuq.jrâ
hluicjsMtjlwjgHj aKicjhW·Rumjgpj;cj$Jmà, TpjbpEukEuaKicjdemL·
gW·m.njrâ /iunjgjeH lwj alue· lMcjkemL.njmWY aKicbj Ntj /iuth j liucl
j muE H
tYu dHjm .njg Hj d,K[pjqàÕtjpiu cj\K.sMtjlwjkL.er.cjâ ywj rq.j gHj
hW · e qcj m à , kwj m eyH n j g H j ektj a Ki c j g L i cj e qC . Y e l.nj tY u
lÐêpercj kemL . nj v,taj g H j v,ÇÕcj kW .nj taj si u tj l u p j s
ea.njkLÕcjm.njtYu tcjptwjk:ÕipjrnjtMajv,taj yutjedkj
ea.njesHjkLÕcjm.njer.cjâ ywjdHjm.njmà, ap:YkEupWÕicj (1) qN.·
(hW·eqcj) /iutjpWÕicj (2) qN.· d,Dm·kjRupjro elMcjkemL.njtajgHj
dHjeTkjrâ
piucj\K.lwjkEu kS·cjpercjf·kjpkwjgmLÕicj
aK>r lC tjgL Õikj gL.Y sMIs Mtjp!ipkÉ ati kjgmLÕicjgHj mà,
sW·aDikkEu percjf·kjpkwj qziucjaeK>cjar.mNihjgmLÕicjgHjer.cj
/iunjg,elwj percjf·kjpkwjaeK>cjar.mN ihjwW· ×W·m·cjgLÕicjkEuq.jrâ
hiutjgHjr kwjmeyHnjwW· nkEuaKicjbWYdemL·Dwjmà, Dm·kjRupjro percj
kemL.njtaj qJufaiutjhW·m.njrâ
sMIsMtjap:Yapiucja\K. pRUddHjwcj
tcj$ajwW· ky[.njDw>tjv,qÒaj ×W·gLÕicjel.njtYu
×U aKicjkemL.nj asgHjbkj d,sMtj qÒÕtjpi ucj\ K.lwjtY utYu er.cjâ
ap:YaKicjpWiÕcjqN.·/iutjlEumH pOusMIsMtj (gbutj) p!ipkÉtajgHjer.â
ap:YaKicjlEuer.â aKicjpN.njap:Y;ÕcjdHjm·cjgHjh.´ ap:YaKicj×W·m·cjqMwj
tY tLawEugHjh. mpt·taj$aj d,sMtjpiucj\K.lwj pWiÕcjaKicj
ddHjwcjtaj dtYuer.cjâ bWYmgLÕicjgHjmà, ap:YaKicjp!ipkÉktEudHjgLÕicj
aiutjgHjehcj RuYsHjqPaDiktYu sMIsMtjtop!ipkÉ bWYmgLÕicjtajgHjrâ
kemL .nj kwjmeyH nj gmL Õi cj
kemL.njaDik dHjgu$jfEutcjrnjtMa j kwjmeyHnjgmLÕicjwW·
pWmptiunjT½, elMcjkemL .nj aeK>cjekL.njqP ×UkwjmeyHnj´
quetqn eku.· elMcjkemL.nj sMIsMtjgLÕikjgL.gY mLÕicj´ pWmK[êptitj
likjducjsIercj lkÒroaiutj (aSu·,qtjasJrcjK·s.) eku.·
elMcjkemL.nj kEuqpjgmLÕicj mpзp>lupjn.n.râ
OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010
 elMcj (57)
aeK>cja.$.kwjm eyH nj
kwjmeyHnjwW· tcjncjgmLÕicjv·cjgW·gW· ;ÕikjkjepcjepcjgHjmà,
ea.njaiutjd,×W·kEu aeK>cjqM.njg,v,gmLÕicj d,×W·kJumH e\p\p·cj
m.njer.cjâ kwjmeyHnjgHj aKicjhW·RuYa.tjaRuJbcj ×Uv,t.l[Õicj
alEu aqIeku.· qN.Ydo alEuaqI gmLÕicj gW·m.nj râ ×W·pM ikjkLÕcjmà,
nkEuaRuJv,l[ÕicjalEuaqI esHjedqtWÕEr,gmLÕicjtYu sMIsMtjgLÕikjgL.Y
qWkjgW·Dm·kjptitj percjDwj;.·gmLÕicjtajm.njrâ (hW·lel.cj
lwjmq WY .j gLÕk
i gj .L q
Y M.njqMÕkej ktj bWYae\p.·(hW·eqcj) nnYDlukjgHj
qucjes.YlupjgLÕicjrâ) ap:YkEuaeK>cja.$. ×W·p:YkwjmeyHnjmWYpLnjmà,
aeK>cjek.jpMicj×UkEuRucj´ aeK>cjgLÕikjgL.Y´ aeK>cjqIbe/>wjeT.·
kep>tjhW·lupjbbWYDwjgmLÕicj´ aeK>cjsEudN.kEu v,T½,qkjqIgmLÕicj
mpзtajp>lupjkJurâ aeK>cja.$.mpзtaj$ajgHj K[icjSbNtj
b½tk j Eu RucjeqN.wjDwjmNÕ·m·ct j ajgHjtYu qucjes.Ya. aeK>cja.$.
gHjmdHjrâ nkEukwjmeyHnjmà, awEugmLÕict j aj v·cjhW·gW·qwjea.njm·cjkJu´
v·cjhW·gW·dHja. bJu\pcjRucej qN.wjDwjtajgHjkuJ d,K[icjSrâ kwjmeyHnj
Dm·kjpÐitjpercjDwj;.·gHj RucjeqN.wjDwjmWY hW·eqcjer.cj q.j$aj
d,sMtjtJektjlwjbiunjnjrâ
aeK>cj kEud uhjd $j
(Sanction)
awEua.$. aeK>cjekL.njqPgmLÕicjtajgHj d,papj
\p.pjlwjkEu kwjmeyHnjgHj Rumjmjgpjgpjer.cjâ pWmtpjd$jgmLÕicj´
pWmef[·T·cjkEuduhjgmLÕicj eku.· kEuduhjkuv,t,pY> ap:Ypercjp·cj
ekL.njmWYsW·gmLÕicjtaj mpзaeK>cjtaj$aj d,×W·p:YkwjmeyHnjgHjrâ
percjgkUmnj
kwj m eyH n j gH j
aKi cj hW · Ru Y a.tj aRuJ bcj
×U v,t.l[Õi cj a lE u a qI eku .·
qN .Y do alE u aqI gmL Õi cj gW · m.nj râ
×W · pMi kj kL Õcj mà, nkE u aRu J abcj
v,l[Õi c j a lE u a qI t aj
esH j k E u e dqtW Õ E r ,gmL Õ i c j m .nj tY u
sMI sMtj gL Õi kj gL .Y qW kj gW · Dm· kj pti tj
percj D wj ; .· g mL Õ i c j t aj m .nj r â
elM cjkemL .njmkLÕcjlkÒro
(Follow Up)
aKi c j k .l kwj m eyH n j w W · K[Õznj l i k j d u c j s I e rcj
lkÒroaiutj (Final Report) tYumà, kEuqmÐJkuv,;ÕcjkW.nj
tajkJu´ Dm·kjRupjrotNhjhjkJu mpt·taj$ajwW· ×UkEualEu
aqItaj t.l[Õicj×W·kLÕcjrâ elMcjkemL.njkwjmeyHnj tYudHjaiutj
tYu tcjs M tj qmÐJ pM ikj ezN .j g mL Õi cjtajg H j aeK>cj a.tjb E u× W· kJu ´
aeK>cj qJ gu icjs W· ap:Y dN .Y mguJ kL ÕJ kJ u eku .· percj eq.cjkl,
spjkEu]qnjB@.gmLÕicjkJu mpзtaj$aj d,K[pjkEulwjkJuer.cjâ
tcj×W· pMi kjtmjRui hjg mLÕi cj
tmjRuihjeTkjkEud,×W·taj qWkjqucjes.Yto hW·Rumjgpj
m·cjmà, /iunjrdHjm·cj kwjmeyHnj×W·kEu aeK>cja.$. ekL.njqPqLÕcj
/uitjlEudHjdHjr gW·gW·epY>a·cjzN,hJugHj w>tjg>tjel.njrâ tcj×W·pMikj
qWkjgW·egtjskjy.nj kwjmeyHnjmWYmWYmà,gHj ea.njaiutj dwjÈ.
aemrik.nj /iutj a]k. (5&10) \pek.!ikiu tj d,×W· lwj
dtYuer.cjâ bJu\pcjtNhjmWYq.jpLnjmà, percjaT·ka j pcj pr.wjeg[tj
(Project) ×UkE ualEu qI;ÕcjqM,hW·k ×UkEu ]qnjaRuJabcjÇÕcjqA.cj
gmLÕicjkJu eku.· v,tLd>njaT·kja pcj ×UkEupUgEutNhjhjgmLÕicjtaj
kEud>njT·kjpcj ekL.njercjtLÕcjgW·m.njrâ
23
 g[.enwj
percjkniM ;j Õcj

qN.· aeG.;Õcj
(2010)gHj ekL.njqPepY>RYmu .Yer.cj rm[.cjgmLÕicj\bÕtmÎwjm·cj s×UqN.·(2008)et·râ aKicjk[.eml·cnj .egtj ktEudHjp:Y;ÕcjbM.tYu
kW.njlJul.js.jeT.cjm·cj p:YkugE iteu m(10)gHj alEuaqIpN.njtaj ekL.njqPepY>ducjSסm.Y qWkjgW·T·kgj l.nj
eqN.wjxpedqzuicj dkjptnj;Õcjrâ eqN.wjxpedqzuicjdkjptnj;ÕcjwW· ek.jg,to eqN.wjn.egtj (qN.· ø 2008)elwjg,toaiutjrâ
aeG.ekL.njqPm·cjepY>ducjSסm.YgHj v,;ÕcjkW.njalu·qJufaiutj T·kjgl.njtupjsiutj ktiucjktiucjkmHjkmHj hW·eqcjrâ bWYetMcj
ek.nj;ÕcjarcjgmLÕicwj W· hWm· ikjT·kgj l.njrâ kEum.YdsEuds,râ lCÕEefkjamicj aq·p>cja.$. ek.njpN.njv,ekL.njbdHj RucS j סm.YtajtYu
d,sutmj .Y T·kjgl.njgejH lwj ]kpjdmjH c· j alum· k WY niM j;Õcrj â hJuf;njeT.·tjH epY>dcu S
j סm.Yv,;Õcjk.W njgjH v,;Õck j .W njlh iM bj mYW gLÕci j hWt· pu sj t
ui jer.cjgjH
K[Õt
i pj ÕL t
i mj c· jtYu alEuqIpN.njtaj lel.cj]t,lwj v,T·kjgl.njeqN.wjxpedqzuicj dkjptnj;Õc(j 2008)wW· ×Wm· ·cj(92)k:ÕipjkL·\pcjer.cjhugJ Hj
dHjmaerwjlJÈ.njmWYrâ epY>ducS j סm.Y qWkjgW·qPdtnj eqN.wjxpeddkjptnj;ÕcjgHj tYudHja.râ eqN.wjxpeddkjptnj;ÕcjgHj sK[êDzkjkLÕcj
×Ukq Eu .N (· 1993)et·mdHt j uY ap:gY jmH à, alEuaqIpN.nj mqPs,N (\mnjm.<tpjmet.j)gHj ektjlwjaeK>cjar.gLÕci ×j k U uE qWkfj v Eu ,;Õck j .W njtajer.cj
v,gmLÕicjtJlwj bWYey[Buy[râ »$ajwW· huitjv,;ÕcjkW.njtaj gW·dsEuds, gW·k:ÕhjdemL·tom·cj alEuaqIpN.njmWYkJurâ
ap:YkeEu qN.wjxpedqzuci jdkjptnj;ÕcjgHj atiucl j uaE qIpN.njtaj mfnjznjl,lwjgL·ct j ro (7) tcj (lmj,\pe\mpu· aScj< (7)Scj<)
gHj qN.(· 2010)$ajmà, ekL.njqPtoepY>RuYm.Yer.cjâ qWkjkMinjÇÕcjbM.mà, epY>RuYm.Y(2010)gHjwW· dHjepY>RuYm.Y mr×ukjkEu(15)alnj mdHjrâ
epY>RmuY .Yap:YkEu;ÕcjbM. bWYmgLÕicjtajgHj mekcjekL.njqPkLÕcj ap:YlkjTkj alEuaqIkwjlEunI(b[itiyH) eku.· alEuaqIpN.njtajqM,tYu
epY>RmuY .Y mtuYkLÕcjlkÒra o iutjet·gHj ekL.njql P wj ap:YqN.·(1990)mdHjrâ ap:k Y ueE pY>RYmu .Y(1990)gHj ap:k
Y ul
E MihjmNihj aeK>cjst u mj .Y×W·m·c(j 20)
\pek.!ikuit\j pcjgHjmà, lMihj(15)\pek.!ikuitj\pcj\pcj mNih jgmLÕicjsutjm.Yaiutjrâ epY>RuYm.Y(1990)gHjwW· eb.jpercj;ÕcjkW.njeanjeawjdI
(edãea.cjSnj,su]kvj qPqÒÕipjqÒ)gHjgW· zN,ektjm.YkJuelwj alEuaqIqÒÕipjpN.njgmLÕicjtaj hW·papj\p.pjkEu awEupercj;ÕcjkW.nj
kueb.jeanjeawjdIgHjrâ alEuaqIpN.njtaj SkjaupjDpu l j wj;ÕcjpLnrj â »$ajwW· T½,hiutjalEuaqIpN.nj dHjm·ca j lEa u qI hW·lupej qN.wj
mWYer.cj mdHjrâ

qWhjepY>RuYm.YgHj
gL.YSEulwj
×UqN.·ø 2008 et·râ
v,pÐÕni jT½, qumuK

24 OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010

 elMcj (57)
percjkniM ;j Õcj

s×UepY>RmuY .Y qN.·(1990)tYu lMÕhjepcjkLÕcj(20)qN.· ap:Y

kEuqkÒr.zj(2010)$ajmà, alEuaqIpN.njtaj fnjznjm·cq j k W gj W·
ekL.njqPepY>RYmu .Y mWYw>pLnjrâ ×UkEudpjpN.njv·cgj W· aupjDupja.kMinj;Õcj
mlupej qN.wjesHej sH´j v·cjv,;ÕcjqA.cjg·pW etjeH sHjst iu j kualEa u qIp.N nj
mlupjbbWYDwjepcjcjgHj gs.njqPtom·cjer.cj v,siunjqkJupercj;Õcj
kW.njbM.taj pãpY>hJug,m·cjaiutjrâ atiucjk:ÕipjqÒÕipjalEuaqI
pN.njtaj mhJu}kÕJ]t,m·cjw>dgmLÕicj ¤¤×iucjce· t.j= m[Õi,q.,×iucjce· r,
xJ,eS.cjmHÕ aKnj,k@tWcj tpjmet.jk p>wcjTmj,eS.cj×uci ej r,õõ
v·crj qo .j$aj gW·dHjkLÕcjm.njgHj alEa u qIpN.njtaj sK[Idr.cjbegtj
kLÕcjmc· j ket.wjmtjv,;Õck j W.njtajgLÕci k j uq
E N.r· â hJeu q.cjeq.cj
etHj awE×u p·W t Y: aY lEuaqIpN.njgjH v·cgj ·t W njdjl H ajlkJ´u v,gmLÕict j aj
sM t j q mÐ J q Ú c j k N . eb.j p ercj ; Õcj k W . nj ( tsv) epcj ( 21)qN . ·
v·cjgW·qPdtnjst M q j mÐJ bWÕci jalEuaqImlupjeqN.wjgHjkJu mdHjrâ
p:Yk EuepY>RuYm.Y(2010)$ajg Hj eb.jtsvlup j\pÕicjer.cjtYu v,sN,kLt jT wj
spjkEuepY>RuYm.Y(2010)tYu v,msiunjqkJupercj;ÕcjkW.nj bWYmgLÕicj gW·zN,m.YgLÕicjer.cj petHjektjr q.j$· fkjeS.v,aupjk.n.n.
ek.nj;ÕcjqA.cj´ qM.percj;ÕcjkW.nj ek.nj;ÕcjbM.bWYmgLÕicjtaj (xJ , Kcj e m.cj ] kJ , )gH j hJ ul wj a p: Y q Ú c j k N . wW · r â (pRu i c j eku. · bJ u ø
ptitjkLÕcjm·ck j uni jtW· ×W·m·cjn.n.q.jrâ kiunt j ·vW ,taj bWYmgLÕicjgjmH à, #.nj p Ru ic j Ä r.wtI )
epY>RuYm.YwW· ¤pWbL,/,hW·mWYtYu hW·lupjbbWYDwjer.cjõ v.tjektj
lwjq.j$·tYu lCÕEgHjetHj epY>RuYm.YwW· epN.jtitjqWkjgW·\p·cjqL.eY kL·
p!ipkÉpercj;Õcjk.W nj p:k Y nMi j;ÕcjbM. mWnY YmYbW umJ .njer.cj q.j$ajelwj DRuhi ×j vU ,;ÕcjkW.njk´Ju \zhtjDRuh i j×;U ÕcjqA.cjkJu ×W·mc· t j uY aticu jb\uJ pcj
v.tjektjpLnjrâ /iunjgHjelwj k:Õipq j ÒÕipa j lEuaqIpN.nj mek.jg, aupDj upjm·clj ÕM hj$ajgjH Skjta uY pu jDupja. hW·gW·rer.cjâ alEuaqI
v,ezN.k j inM j;Õcj (bil u Kj [ÕpjmHê,]k,J qnj,eRä) mg,lwjm,à epY>RYmu .Y(2010)gHj pN.njwW· s,aq·DwjqKá>r hW·grW· â d,qL.bY Ju\pcjrâ ltkjpeÈ.·pN.njtYu
d,dHjatiucj xpedqzuicjdkjptnj;Õcj(2008)gHjtYu v·cjgW·lupjbbWYDwjgHj aupjDupj;ÕcjhW·grW· â d,qL.YeqN.jrâ p:YqN.·(1990)gHj alEuaqInwt
ekL.nja.er.cj hJq u .jgk jH euJ lwj v,;Õck j .W njtajk´uJ pUgmuE dsEdu s,m·cj taj ekL.njqPepY>RuYm.YtYugHjbkj v,gHjzN,zN, v,gHjgW·m.YgLÕicjgLÕicjr
tajk´Ju qJk u pEu UgEmu NÕp· b:Y WÕicpj .N njv,tajlÕC gE Hj hWp· etHjesHsj t iu jekWe· kW·râ hW·papjkEuawEumWYq.j qL.YeT.·mNihjv,tajtYu awEugS Hj kjqJlwj
qM.percj;ÕcjkW.njlCÕE petHjektjlwjgHj epY>RmuY .YwW· vihW·mWYbbWYDwj atiucje]t·gHjpLnjrâ lMÕhjalEuaqInaf ekL.njqPepY>RYmu .YgHjelwj
er.cj K>tej ktjak.Yar. mdHmj c· t j Y$C ajtuY hJgu ,ptitk j nui tj rW· â ek.njpN.njr.mjtt i jgmLÕci jgHj kEl
u tkjpeÈ.· ky[Õicjmih N t j uY kEulpu j
Sg, qM.K[êlikj×UkEu qW.cjpRuicjalEuaqItajwW· v·cjv,;Õcj epY>RmuY .Yrâ pN.njr.·titjtajgHjkJu´ mNihj×Ugek.·k[ef.ajgmLÕicjgHjkJu
kW.njtaj gW·T·kgj l.njalEuaqIpN.njgjH ]t,m·cjw>d hJgu ,t·c\j gYmc· j e;·tajgHj mNihl j .P aj lEuaqIp.N njtaj faiutjrtYu gek.·e;·taj
aiutjrâ gW·gW·zN,m.Ym.njgHj zkuzkualEuaqIpN.njtaj kEum·cj\zhtj Dzkj
epY>RmuY .YwW· hiutj×a U lEuaqIpN.njtaj ;.jsiupjkaj yJu m·cjzukjretHj epY>RmuY .YwW· kL.hW·ekL.nj$JgjH qWhjm·kjm·ct j ut
Y Yurâ
e]kpj\gtjtYu hW·ekL.njm·ch j W·gW· d,ekL.njrâ hiutj×eU f[·lwjgL·cjtro ekL.njepY>RuYm.YhJuetHj gek.·percj;ÕcjkW.nj´ bJukEueb.jpercj;Õcj
elMcjkemL.nj ap:YkEu Road Map (7) tcjgHjkJu´ hiutj×\U dhtj kW.njtsv (ti u cj , rcj ,q.,svj , lu · ,vJ vW tje r,p>tJ ) eku.·
gek.·percj;ÕcjkW.njtNhjtaj lupjducjRuYm.YkJuer.cj /iunjrhJul
el.cjm·ck j uE pRuicjgmLÕicjkJuelwj gek.·bWYgmLiÕcjt·gHj aeK>cjK[Idr.cj
qWkej pÌRmuY .Y spjk]uE t,pRuci ´j esHpj ercjsסkt j g· jH e]kpj\gtjbmYW el.njrâ
epY>RmuY .Y(2010)gHwj W· tupv j c· jpLÕpjlm[ÕJkEu eqN.wjxpedqzuci j
dkjptnj;Õcj(2008)gHjkJurâ qCIr·cjektjpiudjeqN.wj ap:YeqN.wj
xpedqzuicj(2008)gHjmà, mNihjqW.cjdpjpN.njtaj gW·lwjaeK>cjKuh i j
bWYmgLÕicjtYu ×W·m·cej swjlÐêer.cj gW·v.tjektjrâ likej qN.wjdkj
ptnj;Õcj qN.· (2008)´ (aKnj, 14 ø kU,e\p.cj,er,k.l \p#.nj,
K[kmj [.,) atiucjeÆ.·pudi j (441) gHmj ,à s×UkunE aftaj lel.cj]t,
eT.· mNihjT·kjgl.nj(92)k:Õipk j L·er.cjtYugHjbkj lika j upjeqN.wj
xpedqzuicjgHj dHja.dtnjtYu ap:YkEuepY>ek.·DRuJkLtjTwj alnj
pTmgHjr a.$.mtnjdHjer.cjqà,râ s×Ulk i ej qN.wjdHjdtnjgHjbkj

25

percjkniM ;j Õcj
ICC
International Criminal Court
alEuaqIpN.njtajgHj
efkjtkiutjm·cjkEu
RucjeqN.wj$aj bWYmel.njer.cjâ mikjgeW· sN.njektj qW.cjdpjpN.njv,tajrer.cj gW·SmEu ·cjmWYe×H·e×H·rtYu dpjpN.njv,tajgHj awEu×·t
ywjv,taj awEh u W·mYmW à, tupjvc· jaDipP>yjq.jwW·râ
v,tajd,tiunjsiupj
RucjeqN.wjDwj$aj
bWYsMtj¿knjgHjr
v,taj d,sEudN.lwj
duha j kuqiulv j ,taj
ekL.njkLÕcjlwjatikjgmLÕicj
nkuEeÆ.·piudj (451) $ajrâ
26
g[.enwj
qW.cjdpjpN.njgHj gW·piucj\pIa. awEupercj;ÕcjkW.nj(25)k:Õipk j L· tYutYurer.cj gW·v.tjektjrâ
tYupLnj (eÆ.·piudj ø 445)´ alEuaqInwt&naftaj mekL.njtYukLÕcjlwj pWf·kjpkwj
aeK>cjar.mNihjgmLÕicj´ pWmDznjp[Yp[.·kLÕcjlwj lÐêv,;ÕcjkW.njgmLÕicjtajgHj v·cjhW·gW·ektjaerwj
kelcjewcjduhjhW·m.njgHj sEudN.lwjduhj alEuaqIpN.njtajrâ qBo\p·cjqL.YekL.·eqN.tj percj;Õcj
kW.njtMi tNhmj eWY r.cjhmJu ,à percjDm·kjDwj;.·´ percjkelcjpvIpvpj´ pWkdEu uhdj $j v,kliel.njduhj
aKicjmtYukLÕcjet·gmLÕicj mpзelMcjkemL.njd,ekL.njqP aKicj\p·cjqL.YeqN.tj;Õcj×W·m·cjrâ alEuaqIpN.nj
lMÕhjgHj duhjv,taj m/kje/tjel.njlwj ×Uatikjet·gmLÕicjgHj v·cjv,taj hW·d,kelcjducjduhj
mWYalnjpLnjgHj sEudN.lwj tcjducjl[ÕicjBwv,taj nkEu (eÆ.·piudj 445) gHjrâ
ap:k Y uE (eÆ.·pdiu j 436) gHjm,à pMk
i mj k
i gj p·W eÈwjpeltj eqN.wjxpedeÆ.·pdui gj mLÕci mj ,à v,sN,kLtjTwj
v,;Õcjk.W nj(75)k:Õpi k j t
L· aj T·kjgl.njtupjst ui jmH d,ekL.njqeP pÌducS
j סm.Yv,;ÕcjkW.njtaj gW·m.njrâ
xpedmWYmWY K[êDzkjlwjtumY à, gWk · elcjpeÈwjpeltj mWYalnjpLngj Hj dHjw>tej l.njrâ alua E qIpN.njtaj
tJlwjgWnj$ajgHjr v,tajK[êlwj eÆ.·piudjeqN.wjgmLÕicjgHj kEulwjf[Õnj gW,lwjlP.jv,tajqM,râ
ap:YkEu (aKnj ø 10´ eÆ.·piudj 404) gHjmà, eb.jpercj;ÕcjkW.njgmLÕicjtajgHj d,eRHjeqHmj cjmWYto
percjekcjk.v,;ÕcjkW.nj(3)tcj mek.jg, (diu²aer,qu·,p>,) gHjkJu eku.· d,mcjmWYqsË.kMinj;Õcj
mek.jg,(×iucjce· t.j)gHjer.cj g,lwjrâ alEuaqIpN.njtaj lel.cjhJum·cj (×iucjce· t.j) hJugHjelwj
W WÕErer.cj
ap:YkEu eÆ.·piudj (405) gHjmà, eb.jpercj;ÕcjkW.njgmLÕicjtajgHj d,ducjtYdImwjker|zIm;.·eztj
mNÕk
· euE swjepN.njm;Õikej pcj (ssjmnH j¹svj,kmj,\pvjw< eq.dJmk iu ersJ)tajgjeH r.cjâ d,edàtbj kjeqN.wjxped
qzuicj(2008) eku.· xpedmtnjdHjm·cjlMÕhj (tvjSYxped) gHjer.cjg,râ dImwjker|zIm;.·eztj
mNÕ·kueE swjepN.njm;ÕikjepcjhJulwjtuY sEukEuaKicjlMÕhj bsUlwjgtEulel.cj]t, (Signboard) qM,r×W·tYu
sEukEuaKicjlMÕhjalEuaqIpN.njgHj edàtjbkjm·cjhW·eqcjrâ v,;ÕcjkW.njtaj bHjd,likjtajgHjtuY
mipsj t
iu Tj k· gj l.njheW· qcj qJukuKE [hjmc· ;j .jp>cfj IfIrâ percjsl.BjbzogmLÕci ´j hWm· YaW eK>ch j gJu ,K[êznjgmLÕicj´
v,mK[dI r.cjpercjekcjk.fEumh Ni jtajgjeH lwj rpjst u mj c· jTc· j´ a.kLÕcjelwjhbW· L,/,tajgHj v,ek.jKos
dImwjker|zmI NÕe· swjepN.nj (aticu l j hJa
u lEa u qIpN.njlÕM h)j gHh j e·W qcjrâ xpedmtnjdmjH c· l
j ÕM hj g,m·cgj ejH lwj
bWYmgLÕicjtajgHj atiucv j ,ezN.jalEuaqIpN.nj ×W·aq·p>cjgHj qPeT.·xpedfaiutjtYu kEuv,;ÕcjkW.njtaj
edàtbj kjgHj dHjm.njhW·eqcjrâ pC·kjet·mà, Dm·kT j ½,eqN.wjet·tuY siuppj C·k$ j ajpLnj bkjhJurpjTicmj ·cmj ih N j
nkEeu qN.wj$ajpnL jrâ eqN.wjaq·p>cj alEa u qIp.N njgHj dHjeqN.wjlwicja. lwick j ÕL cj v·cjgtkLikjtYu
leS.wjmà,lupt j ti j lupjtitjm·cj v·cjk:ÕipjaRutk j urJ â
OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010
 elMcj (57)
percjkniM ;j Õcj
ap:YkEu (eÆ.·piudj 451) gHjmà, aKicjK[êDzkjeqN.wjxped
gmLÕicjgHjkJu´ ekcjk.aupjDupj;Õcjk.W njgmLÕicjkJu d,ekL.njqPatiucj
eqN.wjxpedqzuicjer.cj g,lwjrâ dN.Y$ajgHj mikjgW·esN.njhJu
spjkEupercjdkjptnjkMinj;Õcj dpjpN.njtaj v·cjgW·p>lupjmWYk@
eqN.wj xpedqzu ic jdkjp tnj;Õcj (2008)
kJu(×iucjc·et.j= am[Õi,q.,×iucjc·er,xJ,eS.cjmHÕ aKnj,k@tWcj
tpjmet.jk p>wcjTmj,eS.cj×iucjer,) gHjer.cjâ ap:YkEueÆ.·piudj mek.jg, eqN.wjxpedn.egtjgHj
(451) gHjpLnjr TpjkelcjK[êlwj qPht iu dj pjpN.njp>lupj p:Ypercj;Õcj qWhjepY >RuYm.Y(2010)rer.cjâ
kW.njgjt H Yu Rucej qN.wjlumE mWY H pÐÕni dj h u ej wcjgbuth j ·gW eW· r.cjgjH g,lwjpLnjrâ qW hjpercj ;ÕcjkW.nj
RucjeqN.wjhJugHj mikjgeW· sN.njlwj RucjeqN.wjauci |j zI|zI ( International qWkjp!ipkÉap:Y;ÕcjbM.
Criminal Court) mdHjrâ aiucj|zI\zIhJumà,gHj dHjRucej qN.wjDwjgL,kwjmWYtYu
s×UqN.· (2002) gHj rpjspjqÕà tq j .W tjmc· j gbutsj pjkEu percjf·kpj kwj gW ·eq.cj kL ,a.hW·eqcj râ
aeK>ca j r.mNh i jgmLÕict j aj mdHrj â aicu j|zI|zIgjH p·kl j wjRcu pj ;:Y Õcjth I ukj TpjtYubdHjkEup!ipkÉezN.jkEu\zhtj
kMni ;j Õcej nwjt.l.njmdHrj â alEa u qIpN.njtajgjH efkjtkit u mj c· k
j uE qWkjan.gtj et·r â
RucjeqN.wj$aj bWYmel.njer.cjâ ywjK>r v,tajawEuhW·mrWY mà,
v,tajd,tiunjsiupj RucjeqN.wjDwj$aj bWYsMt¿j knjgHjr v,tajd,sEu
dN.lwj duhjakuqiuljv,taj ekL.njkLÕcjlwjatikjgmLÕicj
nkuEeÆ.·piudj (451) $ajrâ ×UkEu (\mnjm.×iucjce· R<Henm[.,ek.cjsJ) ywjdeHj kL.njpnL mj H gW·TpjRsuY jH alEuaqItMi mWYalnjpLnrj er.cjâ ar.
tajelwj pek.·pekwjlwj tcjncjspjkEu alEuaqIpN.njtaj wW·gHj hW·K[ÕitjpLÕitjk:cj$Jrâ
f·kjpkwjlwj aeK>cjar.mNihjgmLÕicjgHjtYu qWkjgW·ewcjgbutjkEu s×UalEuaqIpN.njtaj lel.cj]t,eT.· (92^)
v,ezN.k j nMi j;Õcj mek.jg, (biuljK[Õpjmç,}kJ,qnj,eRä) ×W·râ v,ezN.jgHj k:Õipjk\L· pcj v,T·kgj l.nj eqN.wjxpedqzuci dj kjptnj;Õcj (2008)
p>lpu a j . ap:YRucjgbutt j mYu ,à aSkjetN.wjdetN.wj alu·mdWY pjpN.nj er.cjgbjH kj alua E qIpN.njtaj hWd· ,lupej pY>RmYu .Yelwj tupv
j c· zj N,m.Y
bWYmgLÕicjtaj qWkjgW·tiunjscjzukjkajgHj K[ÕitjpLÕitja.aiutjer.cjâ (2010) $ajkJurer.cjâ aKicjlMÕhjmà, qJukEumNihjaluEaqItaj
hiutjq.jgHjr alEuaqIpN.njtaj d,sEulwjgu$jqik.É tcjducjl[Õicj tkjky[ÕicjmNihjtYu lupjepY>RuYm.YpLnj´ gek.·ziucjtY alEuaqIpN.nj
Bwv,taj nkEpu diu ej qN.wj$ajtYu qWkgj S ·W kja. a.yukl j m[ÕJ mpзgek.·k[ef.ajtajelwj peÈwjpeltj sK[dI r.cj sסkjmc· mj .Y
awEua.$.v,taj mWYa.yukl j aitjtnjkwjgHj d,fnjznjv·cgj W· pLnjetHj epY>RYmu .Y (2010) gHj alEa u qIpN.njtajpnL jehcj gWz· N,m.YtYu
zN,m.YpnL jehcjrâ a.yukja.wEua.$.pN.nj qWkgj W·gLicjeqC.Ya. nddHjalEuaqI
ap:YkEueÆ.·piudj(442)gHpj Lnjmà, kL.xpedqzuci j hW·dHjdtnj$J mlupbj WÕci ej qN.wjmYeW r.cj v.tja.p:eY gWcmj tjrâ qWhej pY>RmuY .YgjH qCIr·cj
awEukM inj;ÕcjqJufaiutjgHj d,×W·tnjp:YtYa lEuaqI nafgH jer.cj ektj eqN.wjxpedn.egtj(2008)gHj gW·m.njer.cj pÐiÕnjT½,$.râ
qà,lwjpLnjrâ ar.wW·gHj aKicjm\p·cjqL.Y eqN.tjalEuaqItMigHjmà,
pWmdkjptnj alEuaqIK[iÕnjK$ mek.jg, (]k.,\ftjasiu,r)
hW·mWYer.cjg,râ epY>RmuY .YtYudHjaiutjtYu bJulEupapjwEu´ aKicjlEupapjwEu´
alEa u qItMi gWl · pu k
j .L njkemL.njdN.l Y uE mpзelMck j emL.njgmLÕci t j ajgjH qumuK
hW·K[êsutjlwj ap:YlikjeqN.wjxpedqzuicjgHjrâ
r·cjektjeÆ.·piudj pÐÕinjT½,mtYukLÕcjet·gHjm,à ar.aiutq j ugJ Hj
qWka j lEa u qIpN.njgy ·W euJ l.Y´ a.yuka j wEa u .$.gWS · kjgcLi a j .qM,
esN.njlwj×·rW â ywjkelcjqa CI . eÆ.·pdiu jspjkeEu k.nj;Õcjarcjtaj
pLnmj ,à aeK>ca j r.ek.nj;Õca j rcjgjH ×W·SyMÕap:l Y ika j pu jq,M ehcjrâ
hiutjgHjr xpedqzuicdj kjptnj;Õcj (2008) mek.jg, eqN.wjxped
n.egtjgjH qWhej pY>RYmu .Y(2010)rer.cjâ qWhpj ercj;Õck j .W nj qWkjp!i
pkÉap:Y;ÕcjbM. gW·eq.cjkL,a.hW·eqcjrâ TpjtYubdHjkEu p!ipkÉ
ezN.k j u\E zhtj qWka j n.gtjet·râ hiutjw·gW Hj v,;ÕcjkW.njtaj
hW·esHjsiutjmc· jkEu alEuaqIpN.njrtYu alEuaqIpN.njpLnj gW·zN,m.Y
qP a lE u aqI ;Õcj p L n j e tHj v,;Õcj kW .nj taj Bw;i kj g LÕ Y p N .nj
d,SkjgLicja. mWYalnjpLnjrer.cjâ lkÒroepY>RuYm.Y(2015)et·

27
 percjgkUmnj
¤¤eqN.wjtMgi Hj dpjpN.njmWYDwjehcj×W·´ gek.·rpjlh W jfaiutj
d,m·cjqMwjtYqkiupjwnjezN.j´ dpjpN.njpuOgHj d,papjkuEe;·´ dpjpN.njpuOgHj
e;·kuEtiunjB.e;·´ dpjpN.nje;·sutjp:YpuO´ dHja.ek.njrYe;·e$.cj´
e;·bzuzE kukzuE kue$.cj´ duct j h Y ·eW Tkj´ hWg· pjwjpuhj´ ywjdcu t j mY g,
lkÒropuOekL.njmuhW·gW·r´ rY×W·ap:Y;Õcjtaj muhW·d,eskjtmjRuihjgHjtuY
mikjgW·lupjepY>RuYm.Yelwjlupj´ ÆgHjrv,tajekL.njgW·´ puOlupjmg,
d,eskj tmjR ui hj gL iÕ cj ´ et.j hW ·kitj´ puO hu Ja erwj ek[wje k[wj
hW·pelwjeqN.wjmg, puOh·l W pu jpuh´j eb.jpkuO dEu pjjp.N njpuO hW·dcu jplupJ uhj´
epY>ruYm.Y$· buJe;·fnjhW·lupjmg, d,kelcjpnje$.cj´ awuEpercj;Õcj
kW.njzkuhMYetHj qHjlikjbtjmnjelwjhW·gW· awuEpercj;ÕcjkW.njgHj
aDikezN.jaiutjõõ gl.njwW·gHj dHjgl.njaqmjp>cj v,aupjk.
n.n.eb.j;ÕcjmnjtiM n.Yh·q.mhuJkLÕcjlwj pY:gitu]to´ qN.·(2009)
et· p:YkMinj;Õcjaemrik.nj kuek.njgkUmnjtajrâ
lsW·siutjeb.j;ÕcjmnjtiM p:YkuEe pY>RuYm.YaluEaqIkuJ´ dpjmcj
py[EÕkJu´ percjdtUliucjeb.j;ÕcjmnjtiM psËÕpPnjwW·kuJ e;·\p.ktj
dM·cjtuYtuYrâ a]k.eb.j;ÕcjmnjtiMkuEaluEaqI percjSkjeS.·
qWkgj W·]kc· jmiÕC hja.r×W·gHjtuY aKicjluEkN·ktoaiutj´ siup;j .jdsitej r.gHj
v,mWYkuJ huJet.jShW·m.njrâ
ywjeb.j;ÕcjmnjtiM hW·lupjducjRuYm.Ymà, (w>) hW·ducjtYdpjmcj
py[EÕmà, percjduiajpnjepH.jgHj luJdHjm.nj;.·;.·h.â eb.j;ÕcjmnjtiM
huJptitjlwjgl.njtYutuYkLÕcjet·gHj ywjaluEaqIbM. hW·pnjv,
tajkL.mà, (w>) alu EaqIp N.nj hW ·f· kj pkwjtcj tup js iu tj
diuajpnjepH.jmg, lpãv,taj hW·pnjepH.jkL. (w>) hW·f·kjpkwj
tcj tupj siutj gHjkL.er.cjâ nkuEe b.j;Õcjm njtiM mikjgW·loT/,kuE
v,gL,titaj ddHjr v,taj×W·pMikjkuE Dwj/iuhjll·eztjeztj´
hW·eqcjkEsu ·cjbguEpt M j pN.njap:Y;ÕcjkL.râ humJ WYnYpLnjm,à nkuEeb.j;Õcjmnj
tiM thcjdM·cj percj/iuhjllmj eku.· percjqiukjqLicjfYqaI
qWkjek.njv,;Õcjmnjtajrâ nYkYpkuJpr.pj SJpã;.jezW.wjgHj
dHjnYkYhW·gpjgwj sk.pY:eKtj$·gHjtuY \pqN.hiutjpercj;ÕcjkW.nj
28
g[.enwj
v,pÐÕinjT½, ek.njsT
o wj
tajgHj gpjwjd,eq.cjkl, qIkLIpvIpvpjektj p:YKucjer.cjgHj
v,taj huJkLÕ cjd M·cja Skj kj´ K[êDm·kjkLÕcjdM ·cjaSkjkjg Hj
gWl
· Ctjektjrâ nkuv E ,taj tiunjsiupjqBcjqk I LI eanjqnI aftuY
lupjkLÕcjp:YwiucjKucj BiucjK[êDzkjeqN.wjxpedqzuicj gW·dHjKiuhjKuihj
qWkjgW·dHj dtuYfuEkMinj;Õcj an.gtjgHj aiutjekN.tj ekL.njh W·gW·tuY
suEkuEd,SutjekL·lg·>ziucjgHj gW·lCtjektjrâ ]ko×UdiuajpnjepH.jtuYgHj
k:iÕpjqkiupjeb.j;ÕcjmnjtiMtaj quJa.SuEgbkuE k:iÕpjqkiupjeb.j
eanjeawjdIgmLiÕcjkuJrâ Sg, aluEaqIpN.njbM. hW·d,gNpj t.
dN.kLÕcjrâ
tcjncjqkjqq I .Dk alua E qIpN.njbM. hWl · gUtpjt,
ltUeb.j;ÕcjmnjtiMgHj qN.·h W·lajkL Õcj$· gW·SuEektj\p.\p.ktj
ktj bWYmgLÕi cjrâ p:YgHj rpjTci jek.njeb.j;ÕcjmnjtiM mbkj]qnjT·kjpcj
qWkjeb.jkuJ´ es.Ygbutjptiunjamé kun.YykÉ eku.· n.YSJgkUtuY
hW·bl,ptitk j uEkuJ´ lWIektjlwj n.Ya·cjn.cjkuJ´ es.Yduhjkuv,
aupjk.n.n. eb.j;ÕcjmnjtiM n.Yh·q.kuJ´ lupjsiupjti;.je b.j;Õcj
mnjtiM nkuEsiutjhW·lgUtpjt,kuJ´ dkjptnjptiunj dpjpN.njsuEdN.kW.nj
qWkj;.jzmLicj gW·luinjpin jeb.j;Õcj mnjtiM an.gtjet·kuJ´ lupj
ektjlwjdN.Y qiucjptnjptiunjlwjdpjpN.nj v·cjrop:YkW.njeK>z.kuJ´
DrtjkuEqPdpjmcjpy[EÕ mtupjqMhjkuEef[·lWhj v·cjeKtjeb.jpLtro
et·kuJ mpt·q.jwW·gmLÕicj gW·SuEektjrâ
mWYlpãpLnjgHj TpkjkL.ja]k. eb.jdiuajpnjepH.jek.nj
gkUtajtuY lupjqJdpj´ \piÕkjgsiutjk:iÕpjqkiupjpN.njgmLiÕcj´ lupj
/kje/tjti;.j eb.jmdiuajlwjpnjepH.jgmLiÕcj´ kLtgj siutjk:iÕpjqkiupj
pN.nj lv.tjhW·ekwj p:Ye;·tajgmLiÕcj´ ptiunjduhj kueb.jmdiuaj
lwjpnjepH.jtaj p>lupjekL.njptitj kUq.njBicjgmLiÕcj´ bl,$.
ek.njgkUbM. kuEa.ef[·qziucj dkjptnjBw pY:ti;.jek.nj
gkUgmLiÕcj v·cjrop:Y;Õcjmnj´ reKcjgmLiÕcjkuJ mpt·q.jw·W gWS
· uEektjpLnjrâ
qkjqIq.Dk nafhW·lgU p:Yeb.j;ÕcjmnjtiMkJu´ eb.jek.nj;Õcj
aercjtNh jtajkuJgHj ;iÕkjepcjdM·cjgHjtuY ak.Yar.wW· #.npRiucj
OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010
 elMcj (57)
percjgkUmnj
ek.njgkU mef[·qziucj p:Y;ÕcjziucjwutjdiuhjbM.gmLiÕcj K[êDm·kjlwj
aiutjgHjtYu bHjlCtej ktj p:Ywipjq.jbIeanja.cj mdHj#.npRiucjp·cjek.·
ek.nj;ÕcjbM .gHjm.njrâ
aluEa qIpN.njbM.gHj e;·pek.·pekwjlwjlWhj´ k½cjk[.
gt.pjeKtjn.n.q.jgHj qWkjgW·BpÈek.jSokuE ;Õcjziucjwutjdiuhj
/iunjrhuJkuJelwj Sg, nziucjntYgHj e;·tpu jqMhjkuE erkjkajs.cjtuY
BpÈdM·cjkNYÕkuJrâ a×Ðr.YmC,;ÕcjgHj naftaj hW·efkj×UkuE a×Ðr.Y
ap:Y;Õcjer.cjgHj bHjlCtrj ·cjlikj nafptitl j wjtajgHjmà, gW·tJektj
lsW· s i utj nafeztj e ztj m .nj r â nafr.nj lWh j ´ k½ cjk[.
gt.pjeKtjtajgHj qWkjgW·suEdN. ×Uaemrik.nj lupjpl.pjpTuY´
]kÕkjlup jpl.pjpTu Y´ eanjdIy[ lu pjpl.pjpTu Y dH jm.nj h.â
dHjhW·m.njrâ qWkjgW·ektjzN, kue k.nj;Õcjarcjtaj nkuEpWmewcj qWkjgW·ektjzN, kuek.nj; Õcja rcjtaj
pN.njsiutjD>tjrâ lWhjzkuhMY lWhje;·quJ×W·gLiÕcj quJgt.pjeKtj
nkuE pWmewcjpN.njsiutjD>tjrâ
eTcjesHjsiutjq.jwW·tuY k:iÕpjqkiupjpLnjgt, ek.nj;ÕcjarcjlCEÕtaj
f:iÕnjekL·zYwIriy pLnjgt,tuY dkjptnjeb.jpercj;ÕcjkW.nj ducjy[·kdj Hj lWhjzkuhMY lWhje;·quJ×W·gLiÕcj
m.njkuJrâ buJgl.njbM.tajhuJdM·cj ¤¤a.,mqnjrcjm.njelH[.<õõgHj quJgt.pjeKtj eTcjesHjs iutjq.jw W·tuY
ek.nj;ÕcjpuO ducjgiucjektjlwj £zihj£zihjnkjnkj×W·kuJrâ \zhtj k:iÕpjqkiupjpLn jgt, ek.nj;ÕcjarcjlCEÕtaj
hW ·qM hjr Ttu Y }kE Õz.dM· cjg Hj dHj mNi hj] kaj ]kaj hW· tJKiuh jper·
bs.r$.hW·elpjrâ hiutj×Uefkj\zhtjnaftuY eb.jrpjlWhj f:iÕnjekL·zYwIriypLn jg t,tuY
e;.tje;.tjtaj hW·g·cjkelcjtit\j giÕpj dHjm.njkJurâ nkuEeb.j;Õcj dkjp tnje b.jp ercj;ÕcjkW.nj
mnjtiMelwj d,Runjgs.nj qWkjgW·kelcjpek.·pekwj \zhtjpN.nj& duc jy[·kjdHjm.njkuJrâ
lWhjezN.jkuE\zhtj qWkgj W·g·ct j wjesNhjkuE nafrâ qkiupjpN.njeb.j
;ÕcjmnjtiMe ]t·lCEÕtaj huJptitj spjkuE\piÕcj\zhtjpN.njkuE nafhW·
m.njgHj gW·micjektjdM·cj mWYe×H·mWYe×H·râ gW·ef[·nafgW·gHj d,a.kuE\zhtj pLnjgt,mnjhMYmà, bL,/,mnjer.×W·m.njh.â pLnjgt,mnj
percj;ÕcjkW.njer.cjgHj huJT·kjT½,aiutjrâ ehcj ektjkuEbL,/,mnjm.njrâ lWhjp:YtYzkuhMYmà, k.lluE
]tos,kuEeb.jpLnjgt,zkutuY p·kjptiunjeb.jpercj;ÕcjkW.nj sudE .N gkUzku hW·m.njrâ atiucjasIaznjnaf d,ekL.njqPbkjm,à
kudJ Hj´ hW·g·cjtwjesNhjtYu ducjqPdpjmcjpy[EÕkuJdHj ar.tajwW· dHjar.ducj gkUmnj k.lluE hW·bL,/,qM,hW·k gkUmnjelwj d,ekL·kLkja.
k[y[·kjfaiutjrâ bWYm\phjm.njkuJrâ asIaznj nafgHj k.lluE hW·dHjgunjfuEKh iu jhj
eb.jrpjlWhjqWtj m\p,z,dM·cjtajgHj v·cjgW·dHjawyjlesjH qWkjgkUpuOrâ eb.j;ÕcjmnjtiM k.lluE hW·ducjqPdpjmcjpy[ÕE
\zhtjkelcjdkjptnj ;Õcjmia·kjap>a·kjpuOgHj d,giutjgs.njrâ qM,hW·k´ lMiÕnjk.l m·cjtnjgttuY SkjRunjgs.nja. bL,/,
v,taj kelcj p elwjg L· cj;.nj qWkj mdHj d tu Yf u E ek.nj g kU mnj gkUmnj lMiÕnjlÕMi njer.cjgHj petHjektjlwj \ziÕhj\ziÕhjnkjnkjrâ
an.gtjm.njmà, ek.njgkUpOu kelcjeRHjeqHjqProgo kuv,taj gkUmnjgHj dHjgkUezN.j dHjgkUmekcjpiucj\pIkLÕcjlwj p:Yq
m.njer.cjsMIlwjrâ zkuzkuv,taj v·cjpucjqMêgW·a,tuY gW·kelcj kutjqMwj;ÕcjbM.kuE ;Õcjeq·lMÕhj gLiÕcjkuEqN.·´ djHgkU;iÕkjepcjkuE
ptuYfuEek.njgkUpLnjgHj d,gL.YnYkYrâ wcjzkuper·per· qNicjzkuks·kj likjptjqM,hW·k quJdHjkLÕcjgkUaDik pr,kLÕcjlwj q.qn.
ks·kjgHj lPSkjziunj$Hcj papj\p.pjkuE kuetN.wjdet.wjtiMtiM eTrw>d p:Yalu·a.yHdiuhjagNYwW·kuJer.cjâ ay.·m.tjk[lwj
tajviâ eb.jgkUmnjlCEÕlCEÕt· v·cjhW·gW·dHja. \zhtjqNdtnjkwj ;ÕcjmWYDwjgHjtYu ywjpuOkelcjbL,/,pLnjmg, sr.Yk[.j]qIek.njgkUpuO
nafbM.gHj d,lWIpr.K[pjbs.er.cjâ nkuEBwqM.pLnjgt, zkuducj mWYK[iÕnjK$Dwj kelcjguElhuE v·cjqMicjtCY´ qMicjgitum.njpLnjrâ
lwjddiukj qWkjgkUqN.·mlajlk.f.gHj /iunjrqikÉ.×W· bWYmgLiÕcj hiutjgHjtuY aDikd,giutjgs.njezN.jaiutj tCY$·gHj qWkjgW·bL,/,
kuJelwj hiut×j Upc· jkEnu afbM. mWKY [iÕnjK$tuY qikÉ.zku d,qwjesHa j . ehcj hW·eqcjkuEqPdpjmcjpy[EÕ nafer.cjâ p:Yar.Runjgs.njgHj
a]k.ek.njgkUzkugHj lPkuEdHjviâ K[iÕtjtipuicjg[Õicj ;iÕcjbt.cj´ eb.j;ÕcjmnjtiM lMiÕnjk.l a.gtpLtro ek.njgkUpuOer.cjgHj
;.j/>;Õcjpucj/>tL lPqucjsviâ kelcjlWIptiunjsiutj D.tjqkiupjpN.nj petjHektjlwj £zihj£zihjnkjnkjrâ â
qr.YpN.njpLnjviâ d,m·cjqMwjtY qNdtnjkwjzkugHj tupjqMhjkuE
BwK[iÕtjK[iÕtj´ Runjgs.njbL,mà, Runjgs.njviâ puOmcjducjtLÕcjdM·cj v·cjro ek.njso Twj
ek.nj;Õcjmnjtaj ducjtLÕcj ¤¤bv.Dr.·õõer.cjâ

29
 g[.enwj
percj;Õcjq.A cj

aSkj×Umukjlikj (38)

Ruihjsutjp:YSסm.Yrâ p:Ygt i ¿u br. sMtt j CY (18) gHj mNihjezN.ej qN.wjDwj

Antonia Guvava ×ukjtitj×Ut.l[iÕcjtuY huitj×Ueb.j ZANU-
PF a.tjmikl j wjtYu likpj RUeb.j MDC taj a.tjlwjpercj
kelcjRuihjmm.Y d,duiajlwjer.cjâ atuicjeqN.wjmà, likja .tj
mikj eb.j MDC tajgHj hW·mWYkuEgu$jfuE eku.· qWkjgW·kuEKritj
RucjeqN.wjDwjgHj eb.j MDC taj d,bepcjkuEer.cjâ
Lynette Karenyi mN ih jd,ducjRuYsHjlwj eb.j MDC lpã
mNihjk:i Õkjpj Tsvangirai p:Y edq Chimanimani pluitj gHj
d,ducrj pjekLcjtuY m·kjtitjkLÕcj p:YRucjeqN.wjDwj p:Ygitu¿br. sMtt j CY
(15) gHjwW· dN.Yv,a.tjmikjlwj spjkuEpLêptitjlwj likjtN,
TpkjlwjsMtt j Y ltUKptuni j qWkmj h Ni jpnjtL duhjd$jhW·mWYer.cjâ
kisË$ajgHj v,gW·lwj tcjtpu jsuitjkuE RucjgbutjeqN.wjDwj ×UkuEgitu
effwjw>rIetajrâ
p:Ygitu¿br. sMtjtCY(18)gHjpLnj mNihjt.l[iÕcj kwjmeyHnj a.frikqLÕcjk[. (Southern African Development Com-
epÌRuYsHjm.Y (7) tL d,ducjrpjTicjdwjtuY m·kjtitjkLÕcjp:YrucjeqN.wjrâ munity SADC) p: YepÌRuYsHjm.Yqà,lwj p: Ygitu¿ br. sMtjtCY (21)
mNihjt.l[Õicjmt WY LgHj nkugE butj ptitq j h W jdN.S
Y סm.Y qWksj LtjTwj gH j m à , percj k elcj R u i h j m m.Y $ aj g H j ¤¤du h j e pN tj q rtaj
v,;Õcjk.W nj sLtjTwjqMwj p:Yedq Mazoe qLÕcjk[.gHj ekL.njkLÕcj gW·auitja.er.cjõõ v,Skjqà,gHj v,smj/tjkÈ.eT.·m.YtuY
hW·bbWYDwjrâ dN.YgHjgHj mNihjsN,eb.j ZANU-PF mN·ÕyMÕ Margaret qkjqIKuicjcjkLiÕkjkjv.tjrâ hiutjkisËtNhjtN hjtaj ×W·kuJrâ
Zinyemba d,zN ,er.cjâ Sg, gs.njekL.njkL Õcj v,sN ,ducjRuYsHj v,petHjesHjsuitjgHj percjkelcjRih u jmm.Y$ajgjH pelwjpeltjkEu
eb.j MDC mN·ÕyMÕ Modern Chitenga dHja.mNihjzN,râ qWhjepÌRuYsHjm.Y KuihjmWYer.cjâ
kelcjRuihjmm.Y qWkjdN.YSסm.Y (23) dN.Y skLÕcjp:Ygitu qWhjkelcjRuihjmm.YkL.auitjgHj qWkjedq Gorom
¿br. sMtt j Y(C 19)gHj nkumE ihN sj ,N eb.jtajkJu eku.· v,lCtKj >tjk.Y onzi pluitjtuY lel.cjtr,ptitj p: Ygitu ¿br. sMtjtCY (22)
epÌRu Y s H j m .Y ;Õcj q A.cj t aj k u J ×W · d M · cj d N . Y R u i h j m m.Y t · e r.cj â gHjrâ spзqWhjkL.auitjgHj eb.j ZANU-PF zN,a.quJsLtjTwjv,
ddHj$aj×sU gHj Ky[d,ektjaKicj (3) tCYer.cjâ Sg, tCYkL.auitjgHj ;ÕcjkW.nj sLtjTwjqMwj eku.· sLtjTwjltUrâ dN.YSסm.Y$aj
huitj×UdN.YRucjm.YlCEÕtajtuY d,hzuYeT.·aKicjrâ dumNihjt.l[iÕcj eb.j MDC taj lupj|piÕcjquJ/>dN.rY â percjkelcjRuihjmm.Y$aj
kwjmeyHnej pÌRsuY mHj .Y mNÕ· yMÕ Utoile Silaigwana qà,lwjgjH git¿u br. T½,$.kuEgHj eb.j ZANU-PF taj Ticjdwjlwj dN.YSסm.YgHj
sMtjtCY(20)mH skemL.njm.njer.cjâ Silaigwana es.tjes.YkLÕcj zN,a.kL.auitjrâ p:YkuEsLtjTwjv,;ÕcjkW.nj sLtjTwjqMwjgHj eb.j
lwj aKicjgW·lajdM·cjgHj ¤¤aKicjs×UK[pjlwjv,qÒajõõ eku.· mNihj ZANU-PF taj gs.njT½,kLÕcj percja·cjzN,mWd Y .N rY â eb.j ZANU-
t.l[iÕcjyuikjpl·cjm.Ytaj suipjlzuYa.kuJrâ nkuE Silaigwana PF gHj gW·lMih jmm.Yv,;ÕcjkW.nj (6194) m.Y eku.· eb.j MDC
huJg,lwj percjkelcjRu ihjmm.Y$ajgHj ¤¤KnjlCtje;.tjtj gHj gW·lMihjmm.Yv,;ÕcjkW.nj (5931) m.Yrâ
mWYhW·eqcj eku.· puOtajmikjgW·gW· K[iÕtjtjpLiÕtjtj v·cjhW·ebLtj qW h j e pÌRu Y s H j m .Y t u Y d H j qu J k u E p ercj k elcj R u Y m m.Y g H j
p:Ya]k.aKicj$·er.cjâõõ v,huJgHj percj$ajgHj SkjKuihja. p:YdN.YSסm.Y (210) dN.YgHj eb.j MDC gHjzN,a. (110) dN.YtuY
m· cj tu Y eku .· lpãeb.j lu E e lwj hW· b kj a lu i kj r â Sg,gH j eb.j ZANU-PF gHj zN,a. (99) dN.Yrâ Sg, eb.j ZANU-PF
mNihjaeK>cjhuJg,×W· qWkje b.j MDC mN·ÕyMÕ Chamisa lel.cj gHj gW·zN,a.dN.YqmtmWYkuJer.cjâ
ptitj spjkuEelMcjkemL.nj$ajgHj v·cjro ¤¤mN·ÕkuEduhjepNtjqr
eku.· mN·ÕkuEkliel.njduhjõõer.cjâ SkjtuYhuJpLnjgHj »$ajgHj
dHjv·cjro epÌS.pjk.tj (Circus) tuY eku.· aluEaqItaj qiukjrtj
¤¤ewcjdM· cjv,;ÕcjkW .njtaj er.cj âõõ
Dianne Kohbler-Barnard am.tjp>lIm.nj ;Õcja .
frikqLÕcjk[. eku.· v,lCtjK>tjk.Y ×UkuEgek.·ef.aje\bwj

30 OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010

 elMcj (57)
;ÕcjmnjbM.tCY$· ak.Yar.ek.njgkUmnjpOu Kuihjtuinj
p:Y kLÕcjh.´ per·esHjh.gHj epÌRYum.Y(2010)$·tYu e;·ef[·kEu
qàÕtjqW.tjmWYer.cjâ percja.tjmikj spjkuEaeK>cjar.
ek.njgkUmnjpOu ap:YeqN.wjxpedqzuicj dkjptnj;ÕcjqPlwjdtnj
p:YqN.·(2008)gHj ×UalEuaqIpN.njt· t.dN .lwjnYn.n.q.j gW·SEu
lCtjektjrâ gek.·mnj´ eb.jmnj eku.· gek.·bWYmgLiÕcja.tj
mikjdM·cj v·cjgW·kelcj qCIgLipjpelwjpeltjkEu qzuicjeqN.wjped
dkjptnj;Õcj ×W·dM·cjkL.elwj alEuaqItLawEupN.nj(naf)t·
ak.Yar.lMÕhjwW· qWkjgW·a.tjmikj percjaeK>cjar. ek.njgkUmnjm.njgHj
pOud,r·cjmukjmtj fEugu$jmH.znjv,;ÕcjkW.nj
ektjSסv,;ÕcjkW.njt·tYu qPeT.·dtnj´ lJkLÕ cjlwjltU
ek.njgkUpOu tYum·cjrâ
huitjdHjq.jgHjr qN.·(2010)$· gek.·mnj´ eb.jmnj´
gek.·ek.nj;Õcjarcj eku.· gek.·eb.jbWYmgLiÕcjt· bJulEudsEuds,×W·×W·
atuicjgL·cjtrov,(naf)t· SkjekL.nja.er.cjv.tjektjtuY
ap:pY C·kj;.jdI(dJer) 2010 $· nYl´Eu bJulueE k.njgkUmnjpOu gW·d·cjekL.·
a.m.njgHj sW·qtitYu pelwjpeltjlwjeTkjer.cjâ percjdtU
luicj eb.j;ÕcjmnjtMiwW· ¤¤aeK>cjar.gkUmnj mnjfnjfkjektj
ektj hW·kligW· percjducjl[iÕcjqWkjgkUmnj hW·mWYmWYq.j eb.jpOu´
dpjpOu d,ducjplJu´ d,ducjpãpr,gHj ducjtYhW·m.nj´ percjed·>pnjepH.jTicj
dwja.gW·mà, Ticjdwja.tYu p:YalEuaqIlMÕhj (hW·eqcj) alEu
aqI g tet· v· cj e qà .· S kj tkj a .k[. eq.cj \ pd¡ v.
percj;Õcjk.W njm.njgHjõõ eb.jpOudtUluica j .er.cjâ ¤¤alEuaqItL
awEupN.nj(naf)t· hW·kelcjqCIgLipj´ hW·kelcjpelwjpeltj
eqN.wjxpedqzuicj(2008)mà, ek.njgkUmnjt· lupjducjRYum.YhW·
eTkjõõ roq.jwW· n.YTwjmnj (xkÒ#eb.j;ÕcjmnjtMi) ekcjhJubknj
percjkpuE v.
lwj aerwj]kkjmCEÕm×W·râ spjkEuepÌRYum.Y(2010)kJu´ dpjmcjpy[EÕ
(\pvjqU²ssj)kJu eb.j;ÕcjmnjtMi hW·ducjtYrâ
ak.Yar.lMÕhjwW· qWkjgW·a.tjmikj percjaeK>cj
ar.ek.njgkUmnjm.njgHj pOud,r·cmj ukjmtj fEugu$jmH.znjv,;ÕcjkW.nj
mnjpOu v,mtnjtodM·cj p:Y;ÕcjmnjbM.tYu qM.percj;ÕcjkW.njmnj´ v,;Õcj
kW.njS.njgkUmnj´ tLpv.mnj eku.· ek.njeb.jek.njqg·cj
S.njgkUmnjv,gmLiÕcjt· nYkl Y Eu ak.Yar.Kuh i j&per·tYu v·cjgW·dHj
eaH.jmWYsnj gek.·e b.jmWY d,SkjK[Idr.cja. percjaeK>cjar.
ek.njgkUmnjpOuer.cjâ p:YepÌRYum.Y(2010)$· v,;ÕcjkW.njS.nj
gkUmnjkJu´ qM.percj;ÕcjkW.njm njgmLiÕcjkJu eku.· ek.njeb.j
ek.njqà·cj v,mS.njgkUmnjt· p·cjet.Ybnjkaj dHj\zhtjmWYtYu
lupja.epÌbtuikj aeK>cjar.ek.njgkUmnjsuiaj Tpjkeqaj
pMwj$. bWYmS.njkMinjrâ
epÌRYu m.Y (2010)$·tYum à, ;Õcj dI mwj ker\zIe qN .tj ×W ·× W·
(svj,kmj,\pvj<weq.dJmik u ersJ×uicjc)· m·kk j LÕcjer.cjâ eqN.wjxped
qzuicj(2008)gHj alEuaqItuinjtMit· d,Dm·kRj upjrorâ atuicjeqN.wj
xpedqzuicj(2008)gHrj mà, p:Y;Õcjb.M $· dpjpN.njmeWY hcj d,×W·tYu gek.·
rpjlWhjfau itj d,×W·qMwjtYpercj ek.pjk.Y #.njg aupjk: iÕkj
k:iÕ pjpN.njbhEu (ssjxJ, sJ,K[Õpj)râ spjkEua eK>cja r.ek.njgkU
mnjgmLiÕcj eku.· ek.njgkUek.nj;ÕcjarcjgmLiÕcj muelwjhW·mWYrâ
huitjdHjq.jgHjr dpjpN.njbL,/,ek.njgkUmnj v·cgj W·suipjqwM jtY
e;·(naf)t·tYu sk.apjlWhj (hW·eqcj) sk.\p·cjlH.Y dpjmcj
py[EÕqucjes.YkLÕcjdM·cj nYkY/tj/tj]k·cj]k·cj ltUeb.j;ÕcjmnjtMi
sEuklEu ÕM hjrâ gek.·rpjlh W dj pjpN.njbL,/,ek.njgkUmnj eb.j;Õcmj njtMi
31

percjkniM ;j Õcj
hWd· uct
j t
Y uY alEuaqItLawEupN.njt· lupsj uipjkLÕcjti;.jeb.jÇÕcjmnjtMi
kW.njquwÀBu· eku.· kW.njdEueT.cjt· ×W·kLÕcjrâ qA.cj×UgHjpLnjtYu
lP.jKRuicjqDJuet· ekcjlupjlukjsukjkL Õcj×W·râ p:YgkUmnjpOu huitj×U
ek.njqg·cjS.njgkUmnj(ek.njpN.njmnj) eku.· eb.j×W·kLÕcjtYu
BwgkUmnjpOu gJukLÕJkLÕcj´ percjpv. eku.· percjaeK>cjar.
qWkjek.njgkUmnjpOu kligW·kLÕcj×W·râ Sg, aeK>cjar.percj
gkUmnjpOu mnjpOufnjfkje ktjektjgHj hW·kligW·$Jrâ
tCY$·wW· percjducjl[iÕcjqWkjgkUmnjpOu hW·mWY$J´ hW·K[iÕtj
pLiÕtj$JtYu p:YepÌRYum.Y(2010)$· r·cjektjfEugu$j ek.njgkUmnjpOutYu
qWkjgW·qPsN, alu·gkUmnjmWY (v·cjeb.jmnjmWY) lupjRYum.YkuJ (hW·eqcj)
hW·lupjRYum.YkJugHj ef[·qgutjqW.tjtYu percjkEupv. spjkEuepÌRYum.Y´
bJusutjm.YdsEuds,&T·kjgl.nj eku.· lv.tjSEugb bJu\pcjepÌRYum.Y
eTkje r.cjâ
p:Y qN.· (2010)$· gkU mnj au i tj qJu d,kelcjqC Ig L ip j
sMIsMtje TkjgHj pLnjgt,mnjwW· (1) ektja eK>cjar. ek.njgkU
mnjh.´ (2) ektj;Õcjmnj (ti;.jzku)h.´ (3) qWkjgW·dkj
ptnj;Õcjmnj alEuaqIzkuzkutYu p·cjet.Ya.kuE gkUek.nj;Õcj
arcj (nefwjderwj mU) h.â p:YkEu( 3)kS· cj$ ·wW · kS·cj( 1)gHj
edqgkUmnjt· tnjtom·cjauitjqJugHj d,aupjDupjek.pjk.Yektj
m.nj´ d,ef[·qgutjqW.tja. percj;ÕcjkW.njm.njer.cjâ kS·cj
(2)gHj qWkjgW·kelcjektj ;Õcjzku´ ti;.jzkugHj dpjpN.njek.nj
gkUmnjzku v·cjgW·×W·\zhtjezN.j×UqN(naf)t· d,dkjptnjtYu
d,lupjektjepÌbtuikjer.cjâ kS·cj (3) alEuaqIgkUmnjgHj
ek.njgkUmnjt· d,ptuinjektje ktjer.cjâ ek.njgkUmnjt·
d,tJkLiÕhjlwjeTkjgHj awEuaupjDupjgkUmnjwW· kLÕcj×UmH.znjv,;Õcj
kW.njmnjt·tYu ek.njv,;ÕcjkW.njmnj´ k:iÕpjqkuipjmnjgmLiÕcjehcj
aupj Dupjek.pjk.Ya.er.cjâ
huitjdHjq.jgjrH pLngj t,mnj lupjp:YeqN.wjtuY dkjptnjalEu
aqIzkum.njmà, ek.njgkUmnjt·auitq j Ju qMtjmnjkJu´ qcjmnjkJu´
tL p v.mnj kJ u ´ dpj p N .nj m nj kJ u eku .· eb.j g ek.· p ercj ;Õcj
kW.njmnjt·gmLiÕcj bWYmkitjvIkEu ak.Yar.;.jdI(dJer) 2010
$·tYu qWkjgkUmnjgW·bL,/,´ qWkjgW·kligW· aeK>cjar.ek.nj
gkUm nj g mL i Õ cjg H j v,v,aYa Y cC Õhj ktEu ´ qCI g L i pj ´ K[I d r.cj a .
percjek.njgkUmnjvigHj SwjmCÕhj$. qWkjqN.·(2010)$·râ
¤¤\zhtjpLnjgt,gkUmnj kEugW·KuicjbuinjdM·cjlMiÕnjviâõõ
¤¤\zhtjgkUmnj kEugW·ezN.je m.wj ek[wjeg>wja.viâõõ
¤¤\zhtjpercj;ÕcjkW.njgkUmnj kEugW·qL ÕcjdM·cjlMiÕnjviâõõ
ek.bL.Y (edqpy[EÕmnj)
32
g[.enwj
g
kUmWYmWY aKicjsiupjm·cj qMwjtYgkUv,tNhjmà, rpjspjsk.
maerwjew>h. w·q.×urkÉit$·gLiÕcjrâ p:YeKtjeagálikj
aupjDupjkLÕcj;ÕcjbM.´ aeG.Runjgs.njdM·cj v·cjeqà.·gW·bL,
/, ×UtYeagálikjgHjelwj sk.kLÕcjew>h.$· lHYlHYl,l,gHj
eqà.·SuEektjrâ gkUsiupjqMwjtYgkUv,tNhj (ek.j) gkUdHjm·cj
;i kj g H j ekL · kL kj e l.Y qW .râ hi u t j × U q.j w W · tu Y v,mgW i c j ku E
gkUkL kjt· g H j ku EkL Õ cjqti ku E gkU v,t· qW kj e qà .· m cjm W Y
gkUaiutjrâ
¤w·q.×urkÉitõ wW· dHjew>h.p>ÈimWYtuY \ziÕhjnkjbWYmel.nj
râ ×W·kuEaDip>P yjel.njtuY elM.wjley[.wjkuE gLmjsiutjv,qpPÕriuhj
t·râ (w·q.×urkÉit _ w·q¢a×u¢rkÉit) _ (w·q _ etN.wj
det.wj gkU´ a×u _ elMcjelMcj lMiÕnj´ rkÉit _ v,mcjmWY
siutjD>tjmcjmWY) w·q.×urkÉit _ v,mN·ÕkuEsiutDj >tj mcjmWYgkUlMiÕnjrâ
p:YlikjkNpjkuEpv. percj;ÕcjkW.njt·elwj siutjD>tj
S.njgkUgHj dHjsiutjD>tjmcjmWYgkUlMiÕnjer.cj p·kjlwjaDipP>yjrâ
Say.·m.tj biukjltkj k[iÕcjk[wjky[iÕcjmnj Ticjdwjeynj
qN.cjgkUmnjt·gHj ek.jKos siutjD>tjS.njgkU ;iÕkj;iÕkjepcjepcj
hW·m.nj$JtuY ywjv,mWYmWY´ gkUmWYmWY kM.tjlduEkLÕcj aeK>cjar.
ek.njgkUzkumà, suEkuElm[JÕaiutj g·cjtwjesNhj g·cjlupjep>Ybtiukj
qWka j eK>cjar. ek.njgkUzkugHjehcj ek.jKso siutjD>tjS.nj
gkUer.cj Tpjp·kjlwj aDipP>yjpLnjrâ
atiucjpW·kjaDipP>yj siutjD>tjS.njgkU$· gW·yuEducjektj
m.njgHj qWkjv,Dm?t.mWY w>tjg>tjbWYmel.njrâ v·cjgW·ducjgiucjektj
m.njgHj v,tJt.l[iÕcjt·ehcj d,ercjtLÕcjfnjznj huJtW·snjdkjrâ
epN.wjkuEqtjmN·Õ ltUliukj$·wW· qtjmNihjgHj dHjqtjm·ÕN kuE lv.tj
v.$j p v. bhu qu tlé c j a i u t j r â hi u t j × U l v.tj p v.
bhuqutlécjaiutjgHjr p:Yar.qL,atÐ gL.YqCIdtuY\mem.wjliukjkuJ
p: Yar.gL .YqCIg u$ jfu E pUgu Ezkuku Jt· gHj elwj el.njk.Ye lpj râ
mNihjluEmWYhW·huJ siutjbkj;.jq.×W·râ siutjbkj;.jq.gHj aKicjhW·ruY
dN.YhW·ruY ley[.wjbkjlupjkLÕcj p:YpuOmNihjt· el.YqW.râ siutj$·gHj
d,Ticjdwj nkuElv.tjqmÐJmNihjpLnjrâ
spjkEl u v.tjsiutjD>tjS.njgkU siutjD>tjmcjmYgW kU$·tuY
lv.tjn.n. tcjducjgiucjektjn.n.×W·m·cjgHj eqà.·SuEektjrâ
lCEÕt·gHj TicjdwjmcjmWYeynjqN.cjzku´ lCEÕt·gHj TicjdwjmcjmWY aerwj´
likpj tjzku´ lCÕE tg· Hj twjesNhjqWkjeqà.k · elcjkligW· awuE]q
z.percj;ÕcjkW.njzkuaiutjrâ v,t·aiuQuJgHj mN·ÕkuEsiutjD>tjS.nj
gkU siutjD>tjmcjmWYgkU buJ\pcjtNhj\K.er.cj huJg,m.njrâ
\K.hW·laj$JgHj mnj×W·py[EÕ;Õcjeq·t· T·kjT½,ltUmnj
siupj;Õcjplitu tj · spjkEpu ercjmcjmYgW kU p:YlpHjk[.mnjnitj(monnet)râ
mnjsiupj;Õcjpliutjt·elwj kelcjeKLwjqHj T·kjT½,,ncjkuE percjmnj
;Õcjeq·´ mnj;Õcjmnjt·râ buJv,kuEv, d,m·cjquJfaiutjkuJrâ aiutj
ekN.tjgHj ptwj$.k:iÕpj lpãgkUhW·mWYkuE;ÕcjtuY d,dHjkLÕcjq.j
$·e$.wj ptitjkLÕcjqWhj el.Yel.Yaiutjrâ hW·ducjk:iÕpjtuY
OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010
 elMcj (57)
w·q.×urkÉt
i v,ptiunjT½, ø làê
pY>DeltjkLÕcjaiutjrâ
percjpãpÌ huJmg,gHj qWkv j ,hW·ducpj ãpÌt· dHjkemL.njel.Y
qW.mWYrâ /iunjgHjelwj gW·dHjpercjpãpÌ gL.YqWhjmWYgHj w>tjg>tjel.njrâ
percjpãpÌgL.YqWhjgHj d,dHjqLdekwjmWYrâ p:Yv,pãpÌkuJ´ p:Yv,d,ducpj ãpÌ
kuJ t.l[iÕcj×W·quJ/>lpãrâ lCEÕt·gHj mikjgW·pNÕkjb¡nj tcjey.cjy.
zku duhjd$jzkutuY ptiunjduhj pãpÌv,tNhrj â »$·gjH dHjpercjpãpÌ
gL.YqWhj hW·eqcjrâ ek.jKos pãpÌef[·kwurâ
qPpt·×U;Õcjhq · .wtIleuJ t·tuY puOgkUmnj bWYmgLÕi cjt· dosiupj
a.;Õcjeq·aut i jrâ mnjsiupj;Õcjeq·tg· Hj d,ducjDluJkLÕcjkuE gkUeq·t·
aiutjtuY lMÕhjmnj;Õcjeq·t· ekL·kLkjkLÕcjaiutjrâ Sv,ezN.jb[ÕTo
t·ehcj huJaerwjmnjelpjgHj eqà.·SuEektjrâ tupjtoq.jgHjkuJ
el.njkLÕcj /iutj (60) qN.·et·gHj hiutj×Upercj;Õcjk.W nj ap:Y;ÕcjbM.
yékjTuYtuY k[.jezN.ja.s.tLwkámWYh.nj eku.· d>yk.gmLiÕcj
nkuEkWIgLo (199) f:iÕkj p>YdopN.njtuY pÐnjkLÕcjkW.njwká p:Y;Õcjeq·râ
lMÕhjgW·S/iutj />etN.wjehcjkuJelwj ek.njcC.jmnjkW.njwkát·
gW·huJaerwjmnjepcjcjgHj ea.njel.njeekW·râ
mnjdopN.nj eKtjh·q.wtIluJ siupj;Õcjeq·t·gHj ap:YpWiÕcj
(250) qN.· ekL·kL kjkLÕcjaiutjtuY mnjdopN.nj eKtj;ÕcjbM. sgW·
bL,/, siupj;Õcjeq·t·gHj ap:YpWiÕcj (60) qN.·ehcj ev.njkuEekL·kLkj
aiutjrâ puOhuJel.Yel.Ymg, hiutj×sU t iu Dj >tmj cjmYgW kU hW·£zihnj kjtuY
eq·t· cCitjkmLkjeT.·er.cj huJm.njrâ
mnjmN·Õap:Y;ÕcjmnjtajgHj eKtjaSkjSkj d,ducjzuJkpiukj
kLÕcjkuE percj;EÕ;iÕkjkM.tjlduE aeK>cjar. n.n.q.jkuJelwj
suEkuEaKicjlMÕhj TicjdwjmcjmWYkL Õcj aerw´j likjptj´ eynjqN.cj
biunjbiunjbtjbtjm.njgjH eqà.S · euE ktjrâ gkUmWYmgWY jH hit
u ×j gU kUv,tNhj
;EÕ;iÕkjkM.tjlduEtuY ekL·kLkjkLÕcjgHj /iunj×W·tokuJelwj hiutj×gU W·kLÕcj
aeK>cjar. a]k.gkUv,tNhjtuY ekL·kLkja.gHj eqà.·SuE
ektjgLiÕcjrâ
aKicjehtjtl. gW·awuEet· v,t·gsiutjkmLkjkLÕcj
gkU g[ê (6) \pek.!ikiu !j râ aKicje t· gH j ek.njg kU g[êt·
hW·mWYkuE;Õcj$Jrâ /iunjgHjelwj gkUg[êt· hW·ekL·kLkja . ltUgL,
ti$·râ SgHjqM,hW·eqcj hiutj×Ud,ducjgsiutjkmLkjgHjr ek.njgkU
g[êt· gW·kLÕcjDrjqtituY ptnjkLÕcj ;ÕcjeaQerm.njrâ eKtjh·
q.wtJluJet· gkUmnjt·elwj d,ducjgsiutjkmLkk j LÕcjkuE qMicjbM.
a·cjezy[ ruihjlMihjhW·m.njrâ /iunjgHjelwj gkUmnjgHj hW·ekL·kLkj
a.râ dM.×UdopN.nj siupja.#.nj ;Õcjv,tNhjt·ehcj md,ekL·kLkj
a.aiutjrâ
gkUmWYmWY gW·ekL·kLkja.huJgHj p:Yek.njgkUgHj mpзkuE rpjgiucj
lwj w>dek.njgkU hW·mWYkuJ´ v,a.gtpLtro K[iÕtjK[iÕtjpLiÕtjpLiÕtj
percjkpuE v.
hW·mWYkuJ´ siutjD>tjmcjmWYgkU hW·£zihjnkjkuJ´ awuEaluEaqIzku
hWm· WYtYu aeTcjezN.jkuE gkUv,tNhj bkjs;.jq.kuJ´ hit u ×j UeKtj
k.lkuJt·gHj eqà.·SuEektjm.njrâ
mnj;Õcjeq·b[ÕTot·gHj /iunjrv,t·huJm·cj v,t·kelcjso
;Õcjh·q.wtIkuJelwj dHjm·cq j pW jlPajehcjrâ qWkej qà.·kelcjso
;Õcj m i t i m v,t· p L n j g H j dH j w >tj e l.nj e hcj e hcj r â v,t· g H j
dHjv,mcjsMIehcjrâ qWkjeqà.·kelcjsom.nj v,t·gs.njekL.nj
hW·m.njaiutjaes.njrâ ;Õcjeq·gHj aeK>cjar.Kih u j qWkvj ,t·tuY
v,t·hW·mikjducjddiukj hW·mikpj LÕpjk:hj qWkbj L,/,gkUmnj dHjelpjrâ
ek.njz.tjv,t·elwj puOsMIsekW·ekW· hW·gW·râ \phjkuElzuYgHj
d,ekL·kL kja.m.njer.cjâ tupjtoq.jgHjkuJ mnjkW.njwkát·e lwj
\K.hW·laj lCÕa.kuE v,huJaerwjmnj m.njdM·cjkJuer.cjâ
\K.hW·laj$JgHj gek.·v,\bomnj ;Õcjn.n.t· p·cjek.·
ptitl j k
i lj el.cj]t,mWYtN, p:t Y v
CY ,\bomnjtYu a.tjmikjlwj aluE
aqIpN.nj v·cej qà.·ed·>kuE rpjspjsk.m·cj w>d×HoSJ a]k.gkUmnj´
v·cjeqà.·qJrupjkuE dpjpN.njqLYptitjlwj ap:Yedq r,mnjt·kuJrâ
a]k.ti;.jek.njgkUmnjpuOt·gHj ek.njlicjgkUbM.t·
gLiÕcjkl Eu kj lupjTpkjektjm·cdj N.gY Hj pugO W·SuEektj nmtjrâ lkÒro
ek.njlicjgkUbM.t·gHj dpjpN.njbM.t· kuElwjguJkLJÕtuY ef[·lwjasI
aznj;.jzmLicj qWkej qà.·ct Ci k j mLkj gkUmnjrâ spjkEu pWaluEaqI
pN.njt· ekL.njqPm·cjt·gHj BpÈm·cj guJkLJÕek.njgkUmnjtuY smj
/tjm·cj siutjD>tjmcjmWYgkU ap:Yek.njgkUmnjt·râ
qCIr·cjtcjltUgmLiÕcjtuY puOek.njgkUmnjt·gHj aKicj$·
aYd,´ v,ebLtj ptiunmj c· jduhj v,qkaj hWe· Tkjr´ sN,d,ptinu dj uhj
v,qkaj g H j sW · s i u t j g L i c j g L i cj e qC .Y e qC .Y tu Y d,kelcj q C I g L i p j
ak.Yar. pktiek.njgkUzku ktuEdHjm·cjgHjtuY d,pÎÕcjT½,
tpjt,gL·cjtro qWkjan.gtj ek.njgkUzkurâ
mnj;Õcjeq·tg· Hj lMÕhjekL·kLkja. ]kpjaiutjr´ mnjk.W nj
wká´ mnjsiupj;Õcjpliutjtajelwj an.gtjgt$·pLnjmg, d,
ekL · kL kj a .m.nj m · cj e r.cj â /i u n j g H j e lwj v,mcj m W Y g kU t · g H j
r·cjku Ea k.Y ar. ktu E dH jm · cj gH j tu Y siu tj D >tje sHj a . hW · gW ·r â
zku z ku g H j zku d u c j g i u c j e ktj l wj v,mcj m W Y g kU m W Y e r.cj m à ,
ak.Y a r.ek.nj g kU z ku /i u t j kS· c j l u E s i u p j s i u p j /i u t j l u E
e]kpj\gtje]kpj\gtj d,Skjpelwjpeltj ducjKIa. qWkdj tuYfuE
ek.nj g kU z ku r â »wW · g H j dH j t .l[i Õ cj v,mcj m W Y g kU e r.cj â
aiutj ekN.tjd,huJmà, p:Yv,tJt.l[iÕcjt· gHj t.l[iÕcj×W·e r.cjâ
v,ekL.njdtuYfuE qWkjgkUt·gHj dHjv,pзp>rmIer.cj mmikjqà,râ
làê
là ê
33

a eqh.nj g L · Å qi hj ek.nj gkU qM tj m nj t· ×U kEu S .nj
likjptj´ S.nja.YkM.YgkU alu·auitjqJutYu ek.nj
gek.·qMtjmnjt· aeKtj$ · mL.jmtjqCIgLipjr·cja. ak.Yar.
percjgkUkEu percjgL,kwjtCY$·tYu hW·ducjeT.·aKicj´ hW·ducjelcj
gkUhJugHj p·kjaeqh.njgL·ÅqihjtYu ptitj\zhtjpLcjk:hjtYu
Runjgs.nja. qWkjgkUgW·ducjsquicj percjan.gtjrâ
muhuitjghW· Jugl.nj q.j$·er.hJugHj ppз×k
U uE sUÈqkÒr.zj
(1120)qN.· el.njkLÕcjtYu ek.njgkUmnjt· d,\gipjdollozuicj
\p,z,d,q.Y\K.titja. ×UqNicjti;.jmnj qCikLtjnnjTwj\gpjmnj
apuicjgHjdHjtYu zM.pjek.njgkUmnjt· d,bàêdM·cj\bY;.jrmtj ×UegWcjmtj
/>gHj lajkLÕ cj kE uqN .· râ ek.nj gek.·qM tj mnje Ktj$ · ×U kE u
bHjbNÕhjti;.jmnj qCikLtjnnjTwjmnjgHjdHjtYu qJukEuh W·mcjsMImWYq.jgHj
ptitj$.\zhtj bWYelMcjelMcj S/uitjeTkj}kÕikjkEu\zhtj
auitrj â huitjgHjr ek.njgkUmnjtCY$·gHj qPhuitj×UkEu d,duck j LcjdM·cj
aeK>cjqL,pW, percjBw´ percjgkUn.n.t·tYu kelcjkUK[pj
gW·mWYq.j /uinjrpOuek.njgkUmnjt· alu·qJufauitjgHjpetHjdM·cjS/iutj
mcjsMItom·cj aeK>cjqL,pW,t·gHjqM,mà, tCYpOut·gW·kligW· aeK>cjqL ,pW,
t·gHj hWm· YpW uhj K[pjgq W· .j$·tuY ptitjzYgL.YnYkY nkEuqtiv.$jpv.
m.njmH kligW·aeK>cjqL,pW,t· m.njm·cje$.cj ef[·suitjq.j$·tYu
guitjRunjgs.njm·cjrâ
/uinjrdHjq.jgHjkJuelwj t.l[iÕcjpOuek.njgek.·qMtjt·
yEudcu l j wjpl :Y tUk:hj tCY$g· Hj mikgj q W· ÕL cjBwcj´ mikgj pW· to\gcjm.nkEu
gek.·t.l[Õi cjtNhjtNhjt·tYu £picjpÒ.njektjm.njkuE ek.njgkU
zku h W · e qcj ´ gL .Y a eK>cj qL , pW , qW kj e k.nj g kU g W · d u cj s qu i cj
qWkjan.gtjgtet·tYu g·>kW.ja.bWeY lMcjelMcjrâ tCgY s.njgHj×W·;.·´
tCpY k.·gHj×W·ekW· tuicjpÒoqWkjek.njgkUt· gW·kligW· qNicjzUb¡ÌgHjelwj
d,SEugbm.njkJue$.cj eTcjlwjq.j$· ×W·dM·cjp:YgL·Åqihjet·kJurâ
atikjel.njkLÕcjet·gHj Kuh i jkJuper·kJu´ /uihjkugJ mÐokJu ek.njgkU
mnjt· ducjsquicjlwjtYukLÕcjm·cj n.n.q.jkJurâ psËÕpPnjtCY$·gHj
ek.njgkUmnjt·kW.jdM·cj tkokt.njm·cjh.´ /uihjÅqihjm·cjh.â
ek.njgkUmnjt· qJumNihjfauitjgHj eTkjkEukLiÕhjtJ ektjm.nj
qJumNihjfauitjrâ
S.njgkUkupE >cjgjH gW·mci jSrm{.cjqM,râ S.njgkUku\E zhtj
k.y[gHj ×W·gunjfEubWYetMcjmWYq.jkJu´ S.njgkUnkEuestn. tpjtpj
t,t,gHjelwj Drjyutjedkja. ltUek.njgkUgHj hW·mWY$Jrâ
huitjgHjr pUgEum£bkv.cjdM·cj nkEurm{.cjqM,qM,t·gHj gunjfEuqWkjgkU
gW·ducsj quci jgHj ×W·dM·cjkJuh.gHj pãpÌrc· jvikJu´ aeqh.nj ek.njgek.·
34
g[.enwj
qMtjn.n.t· p·kjÅqihjtYu pL·cjbtiukjdM·cj wcjBwek.njgkUmnj
t·tCY$·gHj mWYlP.jkEumWYlP.j percjlikjptjkJu´ percjeynjqN.cjkJu´
percjB.q.´ q.qn.gkUn.n.t·gHjkJu dHjmNihjbtiukjqRuihjekL·
wcjBwgkU ×UkEuqNicj;ikjpLkj gkUv,tNhjt·e$.cjgHj hJu$.g·cj
g· cj râ
Sg, ek.njgkUmnjpOu v,lCEÕlCÕE t·gHj hJukLÕcjm·cj gkUmnj
pOugHj gkUtL´ gkUn.Y´ aerwjhuk J LÕcjm·cj gkUmnjpuO gkUtL´ gkUn.Yt·gHj
tquikjek.njgkUmnjt· n.n.q.jgHj ekcjSEugbm·cj kJurh.
mikjgW·qM.njq.j$·râ muhuitjgW·qM.nj q.j$·er.hJugHj p:YkEupWiÕcj
(253) qN .· el.nj kLÕ cj tY u tYu $ ·g H j dN .Ya eK>cj b L, /,gkU kJu `
a l E u a q I g kU k J u ek.nj gkUmnjt·
gW· qu cj es.Y gH j tC YlEu ´ qN .·lE u´
qkÒr.zj l E u e lwj
ekcjSgEu blwj hW·mWY
$JtYu tCY$·gHj
gkUmnjpOu gkUtL´ gkUn.Y gHjlPhJuewcj$J atikjel.njkLÕcjgHj
qmÐJlwjtYu an.gtjgtet· v· cjrogW·dH jtL´ gW·dH jn.Ym.njpL njgHj
ptitj\zhtjauitv j iâ
tCY$· aeKtj$· gkUmnjgHj dHjdM·cjgkU;ikj´ gkUpLkj
gkUv,tNhje$.cjgHj lPwuitjwcjBwzkutYu v·cjgW·titjbL,×UBw
;ikjpLkj gkUv,tNhjm.nj v·cjgW·kelcjdHj BwtL´ Bwn.Y
;iÕkj;iÕkjepcjepcjm.njgHj guitjRunjgs.nja.auitjviâ qWkjgW·p·kj
aeqh.nj g L · Å qi h j wcj B wzku kE u ek.nj g kU z ku m .nj g H j
×W·m·cjp:Yt.l[iÕcj zkumWYehcjrgHj kEugW·esHjsuitjviâ
tC$
Y · gkUmnjpOu dkjlwjRupjqcMi j/pui jTwj ltUekN.tjticu j
al.·et·tYu ek.njqMicj/uipjTwjt·gmLiÕcjgHj lC.jsMIek[.wjdM·cjqM,
gHjelwj eq.jeqNcj\phja.auitjrâ huitjgHjr ywjK>r atuicjdHj
atuicjducjmà,etHj pWmducjgHj d,elcj$.cjâ atuicjelcjgHj hW·qPgRu
mà,etHj atuicjhW·qPgRugHj alu·gkUmWY d,ekL·kL kja. m.njm·cj
$.cjgHj dHjeTkjrâ
Say.·m.tj mcjsMIsqM,gHj kmjrhJuektj gW·hW·eqcj´
ektjzN,ltUek.njgkUzkutYu p:EÕp:iÕkje k.njgkUzkugHj dHjgunjfEu
kS· cjBwzkuhW·eqcj´ percjpãpÌkS·cj Bwzkug Hj d,×W·gunj fEu
ltUwcjBwgkUzkutumY H gW·sMtq j mÐJkuE kS·cjBwzkug·´W kelcjpã
pÌrc· ja,a,mà, qNci jek.njgkUzkuzkugjH dHDj wj/ih u l
j l·zkue$.cjgHj
q.j$· gkUmnjpOut· ywjrK[pjgW·m·cjkJuetHj percjp:EÕp:iÕkj ek.njgkU
zkugHj d,ea.njkLÕcjquikjquikjm.njrâ
OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010
 elMcj (57)
huitjgHjr dduikjgkUelwj dHjdduikjzkukJu´ wcjgkUelwj
d,dH j wcj z ku kJ u´ ywj r ek.nj gkU t· ef[· s u itj b Ju $ · m.nj mà , etH j
ltUv,mWY eku.· v,mWY hW·d,pL·cjqLÕcj p:EÕf[wjv,qkajpuhjgHj dHDj rj;.·
sMtmj WYrâ el.njkLÕcjmWYaKicjet· ×UkL.qkÒr.zj;ÕcjhW·suipj (1349
ø 1350)qN.·$JgHj ek.njgkUmnjpOu tkjkLÕcj\py.Y lH.YkLÕcj
lv.tj pr·cjkLÕcjsiutjD.tj kM.tjldEukLÕcjlwj kS·cjBw
ltUmWYgek.·kEumWYgek.· ducjeS.·kLÕcjlwjlm[JÕ bWYmezN.jkEu\zhtj
gHjelwj dHjkLÕcjlwjtYum·cjrâ
p:k
Y uq
E kÒr.zj;ÕcjkLÕcjsuipj (1349 ø 1350) qN.e· pcjkLÕcj
tYu DrjvIq.gkU ltUmWYgek.·kEumgWY ek.· m·kgj twjekwj£zcjtinu j
v,qkajtYu kelcjr·cja. lpãtYutYukLÕcjet·gHj d,ducjelcjlwj
lm[JÕgHj gkUzkuzkurâ epLcjeT.·lm[JÕ v,qkajpLnjgHj gkUzku
kEu zkup Ln jh Ju gH j percje f.aj e \bwj gkUkJu ´ percje f.aj e\bwj
gek.·kJu´ d,ducjyutjedkjkLÕcj´ d,ducjeh.·\bmjkLÕcjgHj qkjqI
ek.njgkUpOut·elwj Kuci jbuinjkLÕcjlwj p:YgLmjek.njtM· ek.njgkUt·
tYum·cjy[â
huitjgHjr aeqh.njgL·Åqihj ek.njgek.·qMtjn.n.
t· tCY$·p·kjfÌtitjkLÕcjgHj v.tjduhjatikjtYu dkjlwjsuitj
hW·eqcj qWkja n.gtjgt percjef.aje\bwjkJu´ aeK>cjar.
mNihjkJu´ gL·cjtrobL,/, gW·dHja.qL,pW,gkUtYu ektjaKicjbWYmzipjgLipjtuY
ttjTpãdM·cj v·cjgW·klig·W kS·cB j wgkUB.q. qLÕcjqLÕcjm.njrâ
hut i gj rHj DwjkM.tjldEv u ,qkaj´ DwjpÕ:E p:iÕkv j ,qkajgHj gkUB.
q.ef.aje\bwjh. qL,aeK>cjv,qkajtYu kEuk:iÕpjv,qkajgHj
gkUB.q.ef.aje\bwjh. pãpÌr·cjauitjviâ
ek.njgkUgW·dHjdduikjgHj v,gHjp:EÕp:iÕkjer.â ek.njgkUgW·dHj
tqiukjgHj v,gHjl,gL·cjer.â DwjdukÉkEuDwjquK />\pk.$· tCY$·
ek.njcC.q j Mtt j · qPhuitj×Ue]kpj\gtjkLÕcjn.n.q.jtuY ddHj/>q.j
/>\pk.$· qPhuit×j UkuE ek.njc.C q j t
M t
j · hW·kL,suitjtuY ek.njcC.j
qMtt j e· lwj qM.njtuingj l.nj rm{.cjq.j$·tYu qWkjgW·kEu qWhjkEu
ek.njcC.jt·gHjelwj mWYgek.·kEumWYgek.· kEuqWh jhW· m.njauitjrâ
aerwjek.njcC.jqMtjt· qM.njkLÕcjlwj aeKtj$·gHj ducjbàcjlwj
sEukEumWYa.yukjkwjrh.â »$·elwj pãpÌhW·m.nj$Jrâ
ek.njgkUmnj\p,z,dM·cj alu·luikjmWYgHj gW·SEugW·v.tjlwj
tYurâ Sg, muhuitjgW·\p,z,dM·cjgHjer.â v,lEumWY gW·kEuqWhjm.njer.gHj
»$·elwj loh JuhW·d,$JkJu´ aKicjaK>k.l pOut·gW·SEugW·v.tj
ektj ek.njcC.q j Mtjt· lRuiajy.·dM·cjgHj pOut·ekcjqM.njkLÕcjlwj
ek.njcC.q j Mtt j ·gHj mudHjebHjt·lRuiajy.·dM·cj auitej r.hJugHj tC;Y .jr
mtj\phjgHj dHjtCYdHjddiukjrâ tCYgW·aJ£gicjgHj dHjtCYmipjsuitjrâ Sg,
eScjspjdM·cjkEu tCYgkUmnjgW·puicj;ÕcjkJuh.â
gl.njpOut· qM.nj$.ek.njcC.jqMtjt·gHj ek.njcC.j
qMtjt· qHjncjkEupOut·tYurâ a]k.ek.njcC.q j Mtjt· kEuqh W jkEupugO Hj
ek.njcC.q j Mtjt· kelcjqM.njncjgl.nj eScjspjm·cjkuE tCYgkU
mnjgW·puicj;ÕcjkJuh.hJugHj gl.njqM.njek.njcC.j t· bJu$·gHjelwj
k:hjTYua .vipLnjrâ
percjgkUmnj
ywjrkelcjpãpÌrc· j mWYnpY nL jmà, ek.njc.C q j Mtt j · gW·kligW·
DwjsIkL,gHj ×W·t.l[iÕcjp:Yv,gHj percjgkUkEu percjq.qn. gkUgW·Kuicj
kL iÕ kj a .kE u ek.nj cC .j qMtj t· m.nj kJ ug H j ×W · t.l[i Õ cjp : Y v,gH j
ek.njcC.jqMtjt· v·cjrohW·gW·tLicjekL· gunjfEugkUkJugHj ×W·t.l[iÕcj
p:Yv,gHj bJu$·elwj d,gL.t Y cjncjmWYnYpLnj huith j W·dHjelwj fEue;·hW·m·k´j
hW·bdHjfEuetHj hW·tJhuitj´ hW·bdHjhuitjelwj hW·tJfEukJu´ tCY$·
huitjmmikjkumE mWY WY ktEudjdH ·cM j ltUgkUmnjpOu bWmY gLiÕcjgLcjrâ fEdu ,ducsj quci j
m·cjt·gHjelwj n.n.q.jgHj×W·kJu Sg, mNihjgW·pÎIpÎpj percjBwgkUgHj
hW·mWY$Jrâ
tcjmWY ø gLÕDJum·cj ltUek.njgkUmnjtCY$·gHj mtj\bYh.´
ltuipjh.´ lkjkLiÕkjh.â »$·gHjelwj ek.njgkUt· kLiÕhjtJ
ektjhW·m.nj´ z.tihW·g·cjpãpÌtYu hW·kLiÕhjh.´ hW·pãpÌmWYq.jrtYu
hWm· ikk j LiÕhjh.´ »$·gHjelwj pUgl Eu umE WY hW·g·cjef[·suitj$Jrâ kelcj
r·cja.kEu percjd,ducjsquicjdM·cjtCY$· aeKtj$·hJu zkuekL.njncj
gWl
· wjtugY Hj zkug·sW h.´ zkuekL.njg·nW cjtguY jH zkud,kEv u ,tNhjsh.â
ywjK>r kelcjqM.njr·cjmà, v,gHjg·cjqHj´ bJulEugW·kelcjqHj ek.nj
gkUpLnrj e]kpjâ hit u ×j UdHjq.jgrHj ek.njgek.·qMtt j t· $CY · qWkjgW·
kligW·percjDwj;.·kEu gL·cjtroek.njgkUmnjt·m.njgHj mL.jqCIgL·cj
trotYu ducjqzuicjkEuaeKtjrâ aeKtjhJugHjpLnjelwj hW·mWYkEueswj
epN.njbbWYDwjgHj yEuyuikjektjfauith j W·eqcj´ mWYq.jpLnjgHj t,pÌekL·
gek.·n.n.t·tYu pL·cja.gthW·eqcj´ percjef.aje\bwjgkUkJu´
percj pLl[,a.Y kM.Y gkU B.q.kJu v·cjgW·l[,tM, an.gtj
gtm.njgHj atuicjrnjtMaj ×W·m·cjlMiÕnjrâ ltUgek.·n.n.t·gHj
elwj dHjdM·cjgek.· ek.njgkUmnjmà,etHj eRHjeqHjrogodM·cj sEukEumWYa.
yukjkwjrâ
yW·ek.njmnj v,mS.njgkU v,mducjtoSJz.timnjt·
v,gmLiÕcjao gL·cjtroek.njgkUmnjpOu mkW.jdM·cjtCY$·gHj l[,tM,dM·cj
bWYmezN.jkEu\zhtjhW·eqcj´ gL·cjtropOumkW.jdM·cjtCY$·gHj dHjdM·cjgL·cjtro
tcjw>tjg>tje$.cjgHj lPwuitjtL icjeT.·Dwjqti wcjBwzkukEu
gL·cjtroek.njgkUmnjzkuauitjviâ S.njzkuh.´ S.njgkUh .´
S.njek.njgkUh. pãpÌlPkEumH.a.viâ
luikjesN.njdM·cjtYtCY$·gHj luikT j ½,kEugL·cjtro aeK>cjqL,
pW,h.â luikjt· esN.njm·cjtYtCY$·gHj luikjt·plJuaeK>cjar.
mNihjh. pãpÌauitjviâ ek.njgkUmnj gW·gW·aeK>cjar.qL,pW,gHj
t.l[iÕcj×W·p:Yv,gHjer.â ek.njgkUmnj gW·ef.aje\bwjm.njgHj t.l[iÕcj
p:Yv,gHjer.â aeK>cjqL,pW, gW·suipjp:YBwek.njgkUmnjm.njgHj v,gHjd,
pl·cjbËiÕpjkEu ek.njgkUmnjt·er.â
alEuaqIgkUgW·qLÕcjgjH d,a.tjmikl j tUek.njgkUh.â
alEuaqIgkUgW·qLÕcjgHj e;·ktEudHjkLÕcj pktigkUkEu gkUrh.â
ek.njcC.gj kUmnjt· qM.njkLÕcjm·cjmWYtcjpLnj tCY$·gHj qWkgj W·kelcj
qWhjkEu ek.njcC.jgkUmnjt·m.njgHj v,v,aYaY ektjt.l[iÕcjtYu
K[pjgl.njqWkjgW·kelcjqWhjkEu ek.njcC.jgkUmnjt·auitjviâ
r.mv ø eTkjlIW
35
percj;Õcjq.A cj
epÌRumY .Yp>lIm.nj
;Õcje\zmjb.bOu qN.· (2008)
v,pÐÕinjT½,
p:YsLtjTwjv,;ÕcjkW.nj sLtjTwjqMwjgHj lMihjam.tj
(210) tL´ p:YsLtjTwjltU (qI$ ukj)gHj lMihjam.tj (93)tL
×W·râ epÌRuYm.Y;Õcje\zmjb.bOugHj ekL.njbdHj p:Ygitum.tj (29) ´
qN.·(2008)gHjtuY RuYsHjptuinjv,sN, quJsLtjTwj/>kS·cjrâ eb.j Zim-
babwe African National Union-Patriotic Front (ZANU-PF)
gH j aDi kk[a. p: Y s L tj Twj v,;Õcj kW .nj sL tj Twj q M w j g H j w W ·
k[a.alnjkL.auitj ×UkuEgW·qL ,pW, qN.· (1980) etajrâ
eb.j Movement for Democratic Change (MDC) pãdM·cj/>g
ek.·gHj zN,a.lMihjam.tj bWYmgLÕicjrâ epÌRuYm.YtuYdHja. mWYgitutuY
eb.j MDC pãm· cj v,qÒajtaj gH j p·cje k.· kL Õcjr â epÌRu Ym .Y
qmtelwj ekL.njbdHjmWYtCYDwjkuE epÌRuYm.Yp>lIm.njrâ
aeG.esHj m ·cj percjs njd kjm .Y g Hj mN i hj qW kjg W ·d ucj Ru Y
am.tj(3)tL K[iÕtja.tuY dN.Yv,taj d,ducjRuYsHjgHjelwj d,\p·cpj SYu
eT.· aKicj râ dN .Y $aj gHj lkÒrom H kelcjR uYs Hj pLn jer.cjâ
mNihjducjRuYsjHmWYtL p:YkuEdN.YRuYm.YgHj d,ducjSuY|p·cj nkuEamicjeqN.wjDwjrâ
dN.Y$ajgHj d,kelcjek.jepÌRuYm.Y p:YkuE/>qtÐh tCYd,r,mWYtCY
pLnjer.cjâ lkjkÒrogHj lel.cjtr,ptitj qWkjgW·kelcjRuYsHj
m.YpnL jgHj dHjmWYtCYkuE RuYsHjqmtalnjdutiy p:YsMtjtCY(27)´ gitueg[.nj
qN.·(2008)gHjer.cjâ
wcjepÌRuYm .Y
epÌRuYm.Yp>lIm.nj alnjlkjkÒroauitjgHj ekL.njbdHjlwj
p:YqN.· (2005) et·tuY qN.·epÌRuYm.Yp>lIm.nj;.·;.·gHj d,dHjqN.·
(2010)er.cjâ Sg, qWkjepÌRuYm.Yqmt qN.·(2010)etajgHj
d,pSuY|p·cjlH.YkLÕcjaKicj qN.·(2008)$·râ »$ajgHj d,ef[·ekL·
qàÕtjqW.tj d,demL·eT.·aKicj(2)qN.· epÌRuYm.Yp>lIm.nj eku.·
epÌRuYsHjqmt p:YqN .· (2008) $·râ
sL tjTwj v,;Õcj kW .nj sL tj Twj qMw j g H j ef[· s W · lwjd N .Y
lMihjmNihj ×U (150) suEkuE (210) tuY RuYsHjp:YqN.· (2008) er.cjâ
aeG.sLtjTwjltU (qI$ukj)ef[·lwj (93) dN.YgHj p:Y (60)
dN.gY Hj RuYsHjtpjpj (}todN.gY Hj ×UkuEKRuicjlCEÕ)er.cjâ p:YkEusLtjTwj v,;Õcj
36
g[.enwj
qiukjrtj
kW.njgHjwW· sMtjqmÐJlwj ×UkuEtWEÕr, Harare gHj (29) dN.Y´ tWEÕr,
Midland gHj (28) dN.Y´ tWEÕr, Manicaland gHj (26) dN .Y´ tWEÕr,
Mashonaland led>wjgHj (18) dN.Y´ tWEÕr, Mashonaland bM·kjgHj
(23) dN.Y´ tWEÕr, Mashonaland pluitjgHj (22) dN.Y´ tWEÕr,
Masvingo gHj (26) dN.Y´ tWEÕr, Matabeleland qMwjk[.gHj
(13) dN.Y´ tWEÕr, Matabeleland qLÕcjk[.gHj (13) dN.Y eku.·
tWEÕr, Bulawayo gHj (12)dN.Yrâ hW·tupjkuEbJuepÌRuYm.YtuYtYukLÕcj
etajrâ dN.YkuESסm.Y aKicjsk.dM·cj nYkYpLêektjlÐêtN,m.YkuJ´
dN.YsW·tN,m.Ytajelwj bWYmguJkLJÕ guicjedpjlwj p:YqN.· (2008)
$ajer.cjâ kwjmeyHnjRuYm.Y;Õcj ezcjb>ebWwW· ef[·lwjbuJ dN.YguJkLJÕ
sW·tN,m.Y (1958) dN.Y×W·er.cjâ
p:Ygitug[.njnw>rI sMtjtCY (25)´ qN.·(2008)gHj lel.cj
tr,ptitj gitum.tj (29) gHjmà, ekL.njepÌRuYsHjm.Yer.cjâ aeG.
eb.j MDC lpãmNihjk:iÕkjpj Arthur Mutambara huJg,dM·cj
epÌRuYm.YqL,pW, eku.· bL,/,gHj ak.Yar.×W·dM·cj lMÕhj$aj ekL.nj
epÌRuYsHjm.Y hW·gW·$JkuJ´ mNihjaeK>cjar.huJg, eb.j MDC lpãmNihj
k:iÕkjpj Morgan Tsvangirai qà,lwjwW· ¤percjK[Idr.cjduihjDuJ
eku.· ]k·cjmCiÕhjmWYõ er.cjâ d,kelcjK[pjznj eqN.wjxpeddkj
ptnj;ÕcjtMimWYtuYmH d,ekL.njqPepÌRuYsHjm.Yer.cj qà,auitjrâ
epÌRu Y m .Y $ aj g H j eb.j ZANU-PF zN , a./>dN .Y g H j w W ·
dN.Yv,;ÕcjkW.nj hW·dsuEds,v,tajrâ tWEÕr, Muzarabani South
dN.sY LtTj wjv,;Õcjk.W nj sLtT j wjqMwjgjH am.tj Edward Raradza
zN,a.râ tWEÕr, Rushinga dN.YsLtjTwjltU(qI$uk)j gHj am.tj
Damien Mumvuri zN,a.râ mNihjsN,qWkjgd W· ucjRuYsHjam.tj (3)tL
×Ueb.j MDC lpãmNihjk:iÕkjpj Mutambara taj kL.hW·gW·suipj
aKicjRuYsHjm.YgHj K[iÕtja.râ hiutjgHjtuY nkuEeqN.wjepÌRuYsHjm.Ymà,
d,pSuYaKicjRsuY Hjm.Yer.cjâ Glory Makwati mNihjsN,ducjRYsu Hj dN.YSסm.Y
Gwanda South gHj K[iÕtja.gitueffwjw>rI qtÐhlkjkÒrogHjtuY
lkjkÒro$aj gitueffwjw>rI (29) gHj Milton Gwetu mNihjsN,ducRj uY
dN.YSסm.Y Mpopoma gHj K[iÕtja.mWYtLpLnjrâ v,wW· dHjmNihjsN,
qWkgj W·kelcjducjRuYmWYtLrâ p:Ygitum.tj(13)gHj Abednico Malinga
OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010
 elMcj (57)
mNihjsN,ducjRuY eb.j MDC lpãmNihjk:iÕkjpj Mutambara gHj kWIskjhkpjtYu
K[iÕtja.râ v,wW· dHjdM·cjv,sN,Sסm.Y dN.Y Silobela am.tjsLtjTwjv,
;ÕcjkW.nj sLtjTwjqMwjmWYtLtuY p:YepÌRuYsHjm.Y qN.· (2008) gHj ducjRuYdN.YSסm.Y
Redcliff gHjrâ
mNihjlCtej pÌRuYm.Y ×UkEq
u mgàyUer.pj hW·eqcjmà, aemrik.njtaj
hWg· W·aeK>cl j Ctej pÌRYmu .Yrâ Sg, ;Õcjezcjb.ebW ek.jBikjkLÕcj gek.·lCtj
epÌRuYm.Y (47) gek.·tuY quJmp>lupj v,lCtjepÌRuYm.Y ×UkEgu ek.·ef.aje\bwj
a.frikqLÕcjk[. (Southern African Development Community
SADC)´ qmgàa.frik´ ek.nj;ÕcjÅkkj´ RurH. eku.· aIr.njtajrâ
p:Ygitum.tj (11)gHj mNihjlCtjepÌRuYm.Y(50)tL ×UkuEgek.·ef.aje\bwj
a.frikqLÕcjk[.gHj suipjkLÕcj;Õcjezcjb.ebWkL.auitjrâ gek.·ef.aje\bwj
a.fri kqL Õ cj k[.wW · ektj kL Õ cj lwja Skj ×U kuE g i tue ffwjw >rIe t·
qWkjgW·lCtjgLiÕkjgL.Yr·cja. dN.YqPqmÐJSסm.Y´ puicj\K.ti;.j´ lMihjmNihjv,
ducjRuYsHj eku.· qPas.·kuE pRuicjqzuicjgHjtuY puicj\K.ekL·lMihjmNihjlCtj mN·ÕpMikj
/uitjluEgHj tuYtuYrâ
lMhi jmNihjaeK>cjeT.·m.Y mqunjdQmdËitj (5¼9) \pek.tikui!j
ptuinjlwjsrcj p:YkuEepÌRuYm.Yrâ tuYpLnj RucjdN.YeT.·m.Y mWYlkjmWYlCJ (11000)
×W ·r â aKi cj epÌRu Ym .Y qN .· (2005)etajm à , Ru cj dN .Y e T.· m .Y (4000)
dN .YD wj ×W· er.cjâ kwjm eyH nj RuY m.Y ;Õcje zcj b.ebW qà ,lwjwW · sIz njlwj
mNihjt.l[iÕcj;ÕcjmC, gW·mcjmWYr·cjek[.wjm.Y ]t,sW·lwj (107690)tLer.cjâ
mNihjsN,ducjRuY (779)tL qWkjgW·ducjRuYsHj dN.YsL tT
j wjv,;ÕcjkW.nj (210) dN.YkuJ´
mNi hjsN ,ducj RuY (197) tL qWkjg W·du cjru YsHj dN.Y sLtjTwjltU (60)dN.Yrâ
×UkuEtkÒquEezcjb.ebW suEducjtuY ptitjlwjlv.tj p:YlikjpRuicj The
Herald p:Ygitum.tj (28) gHjmà, eb.j ZANU-PF wW· p:s Y LtjTwjv,;ÕcjkW.njgHj
(137) dN.Y eku.· p:YsLtjTwjltUgHj (41) dN.Y zN,m.njer.cjâ eb.j MDC
lpãv,k:iÕkjpj Tsvangirai gHjwW· p:YsLtjTwjv,;ÕcjkW.njgHj (53) dN.Y
eku.· p:YsLtjTwjltUgHj (13) dN.Y zN,m.njer.cjâ tuYpLnj eb.j MDC
lpãv,k:iÕkjpj Mutambara gHjwW· p:YsLtjTwjv,;ÕcjkW.njgHj (18) dN.Y
eku.· p:YsLtjTwjltUgHj (6) dN.Y zN,m.njer.cjâ lv.tjgHjwW· ducjlwj
qzuicjkuv,;ÕcjkW.nj (10322) tLtuY ptitjlwjer.cjâ
tCYeT.·m.Y eku.· tCYeT.·m.YtuYa.
tCYeT.·m.Y gitum.tj (29) aKicjsp·kjrucjm.YgHj ×Ugy, (7)
n.;ItuY aKicjkM.tjRucjm.YgHj qwjtCY (7) n.;I mdHjpWiÕcj (12)n.;Ier.cjâ
aKicjgHjgHj mNihjeT.·m.Ytaj SkjtuYeT.·a.m.Yer.cjâ percjeT.·m.Y
$aj mN·ÕkuEpercjDwjy. eku.· percj/uihjll·er.cj ×UkuEbL.YqMicjtaj
d,kelcjducjsIercjpLnjer.cjâ Sg,gHj p:YqCi Judith Mkwanda mNihjsN,ducjruYsHj
eb.j ZANU-PF p:YdN.YSסm.Y Bulawayo's Emakhandeni gHjmà, bunjd,ducj
htuih ja.râ
Pishai Muchauraya mN ih jsN , qWkjeb.j MDC ×UkuEdN .YSסm.Y
Makoni South huJg,lwj tN ,m.YguicjsW·p: YkÈ.m.Y (29) dN .Y eku.· (30)
dN.Y p:Yedq Makoni South wW· dN.YT·kjgl.nj}k·cjmCiÕhj ti;.jedq eb.j
MDC gHj seT.·m.Y pWiÕcj/>n.;IgHj mN ih j(300)tL eT.·m.YkuE eb.j MDC
gHjtuY mNihj/uitj (1000) tLgHj aeG.mcjdM·cj gW·eT.·m.Yer.cj Muchauraya
qà,lwjrâ
epY>RmuY .YtYa u .gHj Tendai Biti mdHjv,aupjk.n.n.
eb.j MDC eq.cjkl,lwj p:Ygitum.tj (30) gHjmà, eb.j
MDC lpãmNh i jk:iÕkjpj Tsvangirai wW· p:YsLtT j wjv,;Õcjk.W nj
dN.Yti;.j Bulawayo zN,a. (12) dN.YtuY p:YsLtjTwjltUgHj
zN,a. (5) dN.Yrâ dN.YsLtjTwjltU eqHjm·cjgHj eb.j MDC
lpãmNihjk:iÕkjpj Mutambara mNihsj N,ducRj uYsjH David Coltart
zN,a.râ v,aupjk.n.n.eb.j MDC Tpjeq.cjkl,pLngj Hj
dN.Yedqeb.j MDC gW·epÌa·cjzN,gLiÕcjauitjgHj p:Yti;.jedq
Harate râ dN.Yga W· c· zj ,N tNhhj gj jwH W· ti;.jedq Manicaland,
Masvingo eku.· Mashonaland lPã pluitjtajrâ
p:Y Chitungwiza mdHj;ÕcjezN.jauitj p:Yti;.jedq
Harare gHj p:Y gitu m.tj (30) hu itj×U|piÕcj pk.nj gu$jDnv,
qkajtuY a]k.mNi hj T· kj gl.nj eb.j MDC taj
dHj p!ip kÉv,qkaj râ dH jkLÕ cj p RU pr.gH jtuY mN ih j ku ET·kj
gl.njku Marvellous Khumalo taj eq.cjkl,wW·
ltUepÌa·cjzN, Job Sikhala gHjtuY sqPkLÕcjqsËyEubs.gHj
eS.j k tu E s u i tj v,qÒaj su i p j a . Sikhala etaj r â
mN ih jmqun jtL d,a.wpjtuY Khumalo eku.· Sikhala
tajqJv u ,/>tL d,ducjrpjTict j uY ker.·v,tajgHj mNihj (13)
tL$ajgHj mNihjK[Idr.cj eb.j MDC tajquJfauitjrâ
gi tu m.tj (31) gH j mC ,×U dN .Y aKicjlzu Ye T.·tuY
kwjmeyH nje pÌRuY m.Y lel.cjtr,ptitj qWh jepÌRuYm .Y
mr×ukjkL.auitj (6) dN.Yrâ lel.cjtr, qWhjepÌRuYm.Y
dN.YzN ,kL.auitjgHj eb.j MDC zN,a. p:YdN.YSסm.Y Chegutu
pluitjrâ lkjkÒrogHj Skjlel.cjtr,a. mqunjdN.Yrâ
p:YmqunjdN.YgHj eb.j ZANU-PF gHj zN,a. (3) dN .YtuY eb.j
MDC gHj zN,a. (2) dN.Yrâ tCl Y kjkÒrgo Hj Tpjlel.cjtr,
kuE quJmp>dM·cj (18) dN.YpLnjrâ quJeb.jmpãdM·cj/>gek.·gHjrâ
qu J e b.j p ãdM · cj / >gek.· g H j gW · a .zN , (12) dN .Y tup j p j r â
p: Yku E z N ,a.dN .Ytaj $ ajg H j wnj e zN .je qN .wjD wj Patrick
Chinamasa gW·zN ,p: YdN .YSסm.Y p: Yedqled>wj Makoni râ
tCl Y kjkÒrogHj Skjlel.cj,tr,ptitj qWhdj .N zY ,N m.YgjpH Lnjrâ
eb.j MDC lpãmNihjk:iÕkjpj Tsvangirai's gHj gW·zN, (30)
dN.Y´ eb.j ZANU-PF gHj gW·zN, (31) dN.Y eku.· eb.j MDC
lpãmNihjk: iÕkjpj Mutambara's gW·zN, (5) dN.Yrâ
p:Ygitu¿|pI sMtjtCY (1) gHj lel.cjtr,ptitj
qWhjzN,m.Y (131) dN.YtuY eb.j ZANU-PF gHj gW· (64) dN.Y´
eb.j MDC lpãmNihjk: iÕkjpj Tsvangirai gHj gW· (62) dN.Y
eku.· eb.j MDC lpãmNihjk:iÕkjpj Mutambara gHj gW· (5)
dN.Yrâ v,aupjk.n.n. eb.j MDC eq.cjkl,lwj
qWkjeb.j MDC gHj gW·epÌzN,mWYer.cj huJg,p:Ygitu¿|pI sMtjtCY
(2) gHjwW· eb.j MDC zN,a.dN.YSסm.Y (110) dN.Y (lpãmNihj
k: i Õ kj p j Tsvangirai gH j (99) dN .Y ´ lpãmN i h j k:i Õ kj p j
37
percj;Õcjq.A cj
g[.enwj

Mutambara gHj (11) dN.)Y tuY eb.j ZANU-PF gHj zN,a.dN.YSסm.Y

(96) dN.Yer.cjâ
lel.cjtr,qWhjdN.YSסm.Y qWksj LtjTwjv,;Õcjk.W nj
]kpjtuYa uitj p:Ygitu¿|pI sMtjtCY (2) T½,lwjgHjwW· eb.j ZANU-PF
k[a.dN.YbWYgmLiÕcjtuY p:Yp>lIm.njgHj hW·dHjeb.jmNihjgluicjrâ eb.j MDC
mNihjk:iÕkjpj Tsvangirai gHj (96) dN.Y´ eb.j ZANU-PF gHj (94)
dN.Y´ eb.j MDC mNihjk:iÕkjpj Mutambara gHj (9) dN.Y eku.·
v,nkEupUguE(tqJ,pugàl) (Jonathan Moyo) gHj (1) dN.Yrâ
qWhdj N.YSסm.YlkjkÒroauitj qWkjsLtjTwjv,;Õcjk.W nj
T½,lwjgHj eb.j MDC mNihjk:iÕkjpj Tsvangirai gHj (99) dN.Y´
eb.j ZANU-PF gHj (97) dN.Y´ eb.j MDC mNi hj k: iÕ kj pj
Mutambara gHj (10) dN .Y eku.· v,nkEupUguEgHj (1) dN .Yrâ eb.j
MDC mNi hjk:iÕkjpj Tsvangirai gHj gW·dN.YSסm.YgLi Õcja uitjrâ eb.j
ZANU-PF gHj gW·m.Yv,;ÕcjkW.njgLiÕcjauitjtuY gW· (45¼94^) k:iÕpjkL·
eb.j MDC mN ihjk: iÕkjp j Tsvangirai gHj gW·m .Yv,;ÕcjkW .nj
(42¼88^) k:iÕpjkL·´ eb.j MDC mNihjk:iÕkjpj Mutambara gHj
gW· m.Yv,;ÕcjkW.nj (8¼39 ^) k:Õi pjkL · eku.· v,nkEupU guEg Hj
gW·m.Yv,;ÕcjkW.nj (2¼79 ^) k:iÕpjkL·râ
kwjmeyHnjepÌRuYm.Y huJg,lwj p:Ygitu¿|pI sMtjtCY (3)
gHjmà, percjlel.cjtr, qWhjepÌRuYm.Y lzuYkLÕcjrâ muhuitjmà,
nkuEhiutjeScjspjkuE ebdyutjtirâ ker.·tCYlkjkÒrogHjpLnj
kwjmeyHnjepÌRuYm.Y lhuJpÐitj qWhjsLtjTwjltUkL.auitjrâ
eb.j ZANU-PF gHj p:YsLtjTwjltUgHj gW· (5)
dN.Y´ eb.j MDC gHj p:YsLtjTwjltUgHj gW· (5) dN.YkuJrâ p:YsMtjtCY
(4)´ gitu¿br.gHj v,aupjk.n.n. percjek.pjk.Y eb.j ZANU-
PF mN ·ÕyMÕ Didymus Mutasa huJg,gHj p: YsL tjTwjltUgHj gW·dN .Y
(16) dN.Yrâ p:Yef[·buJ\pcjruYm.YgHj dHjper·auitj v,v.tjektjrâ
Mutasa kelcjptuinjT½ ,lwjgHj v,t.l[iÕcj kwjmeyHnjepÌRuY
m.Ytaj sk.kLÕcj nYkY;iÕhjekkjektjl.pjtuY bkjkLÕcj
aluikjeb.j MDC tajrâ v,etajTpjhuJpLnjgHj percjktudE Hjd·cM j
q.j $ajg Hj lCE Õtaj d ucjkLÕ cj wnj tu Ytu Y× W· râ v,kelcj Tpj
ptuinjlwjgHj v,t.l[iÕcjkwjmeyHnj epÌRuYm.YlCEÕtaj mN·ÕkLÕcjkuE
percjT½,,gL·cj v,meT.·m.Y qWkjgW·eT.·m.YkuE mNihjducjRuYsHjm.Y
eb.jdsudE s,tajrâ p:Yst M (j 5)´ gitu¿br.gHj qWhjqWkjst L T
j wjltU
lel.cjtr,ptitjgHj eb.j MDC eku.· eb.j ZANU-PF taj
mWYeb.jmà, zN,a. (30) dN.Yrâ
kelcjRu ihjm .Y
p:YsMtjtCY(9)´ gitu¿br.gHj Chinamasa huJkLÕcjlwjwW·
kwjmeyHnej pÌRsuY jmH .Ytupsj it
u j eku.· eb.j ZANU-PF taj pLÕpjkLÕcj
lv.tj kelcj Ru ihj mm.Y p:Yd N.Y Sס m.Y mqun jdN .Yr â Sg,
pLÕpjlv.tjkuEkwjmeyHnjepÌRuYsHjm.Y kelcjRuihjmm.Y TpHjdN.YgHj
t,pÌekLr· â kwjmeyHnj epÌRsuY jmH .Y hWg· ·eW f[q
· Õà tjqW.tj$J eb.jtaj
kuEkelcjRuihjmm.Y dN.YSסm.YtNhj dËitjdN.YgHjrâ eb.j MDC
du cj g u $ ja .tj mi kj lwj p: Ys M tjtC Y ( 11)´ gi tu ¿ br. gLi Õ kj gL .Y
percjkelcjRuihjmm.YgHj suEdN.a.er.cjâ Sg,gHj p:Ygitu¿br.
sMtj tC Y (13) gH j kwjm eyH n je pÌRuY s Hj m .Y lel.cjtr,ptitj
percjkelcjRuihjmm.YgHj tuYdHja. quJkuEdN.YsLtjTwj />kS·cjkuJ´
quJkuESסm.Yqmt p:YSסm.Y (23) dN.YgHjrâ percjkelcjruihj
mm.Y$aj p:Ygitu¿br. sMtjtCY (19) gHj gW·v.tjektjer.cj
eku.· v,sN ,eb.jmN· ÕdM· cjlM ÕhjkuJ´ v,lC tjpercjR uYsH jm.Y tajkuJ
d,kuEaeK>cjkuE percj$ajer.cjâ percjkelcjRuihjmm.Y$ajgHj
eb.j ZANU-PF taj a.tjmikjkLÕcj dN.YSסm.Y (21) dN.Y
eku .· eb.j MDC lpãmN i h j k : i Õ kj p j Tsvangirai taj
a.tjmikk j LÕcj dN.YSסm.Y (2) dN.rY â xkÒ#kwjmeyHnjepÌRuYsHjm.Y
George Chiweshe qà,lwjgHj ¤¤tcjducjl[iÕcjkuEDwjpetHjtajwW·
kisËRuihjmm.YebLtjmH.r.$ajgHj kelcjzuJkpuikj percjqWhj
epÌRuYsHjm.Yetajer.cjâõõ mNihjaeK>cjhuJg,×W· p:Yeb.j MDC mN·ÕyMÕ
Nelson Chamisa hu Jg,kL Õcj lwjw W· kelcj Ruih jmm.Y$aj gHj
qWkjeb.j MDC gHj kelcj|p·cl j .H k
Y ÕL cjm.njer.cjâ percja.tjmikj
$ajgHj dHja. ¤¤buJ\pcj v·cjrogt,eT.· Sסv,;ÕcjkW.njtaj
er.cj âõõ
p:Ygitu¿br. sMtjtCY (14) gHj qM.bkjgbutj qWkjeb.j
MDC huJkL ÕcjlwjwW· eb.jv,taj mN ·ÕkuEasIaznj ¤¤pRUpr.
/u i t j ( 60)pRU qW kj g W · p tu i n j g bu tj zercj R u Y s H j m .Y t· e r.cj â õõ
a.tjmikl j wjwW· dN.YSסm.Y p:YsLtjTwjv,;ÕcjkW.nj sLtjTwjqMwjgHj
k.l ¤¤lel.cjtr, qWhjepÌRuYsHjm.YgHj v·cjhW·gW·bkjmukjmWY
lpãer.cjâõõ eb.j MDC taj a.tjp>njlwjgHj ektjaeK>cj
etMcjtuY lJÈ.njtajgHj v·cjgW·tJkuJ eku.· v,t.l[iÕcjepÌRuYsHj
m.Ytaj v·cjgW·eq.cjkl,kuJ´ v,TpjhuJgHj eb.j ZANU-PF
taj r.njkLÕcjmm.Y eku.· nkuEmm.Yv,taj ekL.njptitjtuY
SkjbHjmukjlikj (30)

38 OurTime Mon Language Journal No.57, March - 2010

 elMcj (57)
kb[ g[.enwjeKtjpOu

wcjn.YgHjatikj lMÕhjdHj;ikj
etet·q CIm L.j y.zuic jkW.j
ttjTpãpercjg L, kwj
k@BwgHj gW·×W·RHj
gL. YkpHjp ercje qN.wjD rjí íí

K[pjg W· lP.jap> d\p,\K.

/>kL·m qun je sH.j\ pcj
kLc j; ÕcjkLcjn nj BwpOum nj
laje l.njd Hje k.njkLcjí íí

gW· m icje kÐ.wj/ > bJuw cjap>

K[pja.suit jm ip jlhicj
gZ·n njpuicj; Õcj k¦· cjB wqLÕcj
ducjyMÕr.z.qMicjí íí

a.YkM.Yp iun j\ gpj ap>znjt pj

d,gNp jtLp v.
gL, kwjTuicjq , ekÊc jl oT ½ ,
bL, /,percjB wap>ííí

mnjt ·k¦·cjq wj p: Yg L, kwj

tmÎw ja erwjtCY$ ·
wcjn .Yg Hja tikj lMÕ hjd Hj; ik j
lik jt W· kLÕcjm ·c jl ají íí

yW· m njg kUm h. wcjt mL.

qPa Ë.tYulCtjg L.Y
bJud duikjtCY$ · lPd uc jlaj
mnjt·g W·r .cjS .Yí íí

lÎ. tjg Hjk: Õ hjh . k: Õ hjl v.tjh .

K[pjb Ë.tYuq ucje s.Y
gW·b L, /,m.nj guit jR un jg s.nj
#.njq Nicj] t· Õa.z.nYí ííâ â

r.mv ø eTkjlIW

39