1

BIODATA

Nama
sebenar NU'MAN B TSABIT R.A

-80H/699M - DI KUFAH IRAQ

TARIKH/
TEMPAT

LAHIR
-REJAB 150H/767M (70 TAHUN)
TARIKH/ -DIBAGHDAD, IRAQ
TEMPAT
WAFAT
PARSI
KETURUNAN
-ABU [AYAH HANIFAH] ANAKNYA
HANIFAH
-IMAM AL-A'ZAM [WARAK DAN
GELARAN PAKAR PERUNDANGAN FIQH
-TEMPAT DAKWAT-RAJIN MENULIS
- CENDERUNG KPD AGAMA & KUAT
IBADAT
BIDANG

-PAKAR PERUNDANGAN FIQH

BAPANYA
- SEORANG PENIAGA KAIN
 2

MENDAPAT KEMUDAHAN MENUNTUT ILMU DAN

TERDEDAH DGN SELOK BELOK PERNIAGAAN SEJAK
KECIL

BERILMU, BERCITA-CITA TINGGI, BERANI DAN

CERDIK

KATA-KATANYA BAIK & DIPENUHI DGN NASIHAT

SUARANYA LEMBUT, FASIH DANS EDAP DIDENGAR

LEMAH LEMBUT FASIH TAAT BERAGAMA

SIFAT
DAN SEDAP DIDENGAR
PERIBA
DI

SANGAT PENDIAM, TIDAK SOMBONG, TIDAK TERPENGARUH

TENANG, SABAR, BERPAKAIAN KEMAS, DGN PANGKAT DAN
BERSIH DAN MEMAKAI BAU-BAUAN KEBESARAN

HIDUP DENGAN MEWAH

KERANA BAPANYA SAUDAGAR

SANGAT MEGHORMATI HADIS RASULULLAH SAW DAN SEORG YG TEGAS

buktinya menolak tawaran Qadi di Kufah, Qadi di Baghdad dan tidak mahu
bekerjasama dgn khalifah yang menyeleweng dgn syariah Islamiah

BERAKHLAK MULIA, PEMURAH dan GEMAR BERI HADIAH KEPADA

GURUNYA[Beri 500 dirham kpd gurunya yang mengajar anaknya baca al-Fatihah],
IKHLAS, RAJIN BERUSAHA, BERCITA-CITA TINGGI DAN JUJUR[ tak jual kain
pada satu hari bila pekerjanya memuji kain tersebut sambil berselawat, bimbang
pelanggan tertipu dgn perbuatan pekerjanya.

Bentuk penyeksaan di zaman Abu Jaafar al-Mansur

Dipenjara kerana menolak jawatan hakim di Kufah dan di Baghdad
Disebat 100 kali dgn cemeti kerana menolak tawaran menjadi juru tulis kerajaan Bani
Umayyah
Diseksa sehingga meninggal dunia di penjara
 PENDIDIKAN IMAM ABU HANIFAH 3

ASAS

-Sejakkecil mendapat peluang menuntut ilmu sejak kecil sehingga keperingkat

yang paling tinggi.
-Mempelajari pelbagai lmu terutama ilmu undang-undang.-Penglibatannya dalm
perniagaan dan kemantapan ilmu agama menyebabkan ia sering mendampingi
ulamak Madinah, membolehkan beliau mengeluarkan pendapat tentang hukum
Islam dan mempraktikkannya.
-Ingatannya kuat dan dapat menghafaz al-Quran dan hadis rasulullah saw sejak
kecil.-Tekun mencari ilmu sehingga berjaya mencapai tahap keilmuan yang tinggi
-Mempelajari pelbagai bidang ilmu seperti hadis, fekah dsbnya.

GURUNYA

1. Berguru dengan beberapa ulamak yang hidup sezaman dgnnya , dan banyak
berguru dengan ulamak-ulamak at-Tabiien
2. Guru ilmu fiqh yg banyak memberi sumbangan kepada dirinya ialah Imam
Hammad b Abi Sulaiman selama 18 tahun.
3. Berjumpa dgn sahabat nabi, antaranya Imam Malik b Anas, Abdullah b Abi
Aufi, Abdullah b Hassan, Zaid b Ali, Abdullah b Harith dan Mu’qal b Yasar r.a

PERNAH MEMEGANG
JAWATAN GURU

Mula mengajar ketika berusia 17 tahun

Ulamak [az-zuhri dan rabi'ah ] mengktiraf beliau sebagai guru yg baik,
dan pernah menghadiri kuliah beliau.
Mereka yg hadir dalam kuliah beliau; penduduk Madinah dan negeri
yang jauh.
Ilmu yg dimilikinya menjadi ikutan ramai dan disebarkan ke tempat
mereka apabila kembali.
Pendapat beliau terutama dalam masalah fiqah menjadi ikuti muridnya
sehinggalah lahir mazhab hanafi.
Majlis ilmu beliau diadakan di masjid an-nabawi madinah

Bukti seorang yang tegas;

Menolak tawaran menjadi Qadi di Kufah
Menolak tawaran menjadi Qadi di Baghdad kerana tidak mahu bekerjasama dgn khalifah yg
menyelewengga dgn syariat Islamiah
 4
KEISTIMEWAANNYA

Pintar mengeluarkan hukum

Pengetahuan mendalam dalam al-Quran dan hadis
Kaya dengan ilmu tetapi merendah diri
Banyak beribadat, amanah, tidak cintakan dunia
Sangat dermawan & gemar memberi hadiah kpd gurunya
- Sangat kaya dan berilmu tetapi merendah diri, banyak
beribadat, bangun tiap alam utk solat sunat dan
membaca al-Quran sebelum subuh

SUMBER RUJUKAN BELIAU;[Kaedah Beliau Dalam Menentukan

Hukum]
Al-Quran
Sunnah Rasulullah Saw
Ijmak Ulamak
Qias/perbandingan dengan hukum yang sedia ada
Istihsan
'Uruf[Adat Yg Berjalan Dlm Masyarakat Islam Dgn Prinsip Syarak]
Fatwa Sahabat
Istihsan –istilah utk menentukan hukum

PENGHORMATAN BELIAU KEPADA HADIS

i. Tokoh Ilmu hadis dan ilmu fiqh
ii. Hadis yg diriwayatnya paling sahih dan diriwayatakannya dari
"Nafi' dari Ibnu 'Umar' dan Az-Zuhri
iii. Menghormati hadis Rasulullah saw; buktinya. Bila ditanya
berhubung dgn ilmu fiqh , beliau terus memberi fatwa dan
jawapan .. tetapi bila ditanya berhubung dgn hadis beliau tidak
terus menjawab tetapi beliau mandi, memakai pakaian bersih,
memakai bau-bauan dan memakai seban….. baru;ah beliau
menjawab soalan tersebut.

KEISTIMEWAAN KITAB-KITAB KARANGAN IMAM ABU HANIFAH

Kitab-kitabnya dihasilkan secara kritis dan kreatif dalam

menyelesaikan masalah terutamanya dalam masalah qias.
Kitabnya tersusun mengikut bab dan fasal yang tertentu.
Mengutamakan hadis sahih
Berdasarkan kaedah tertentu
Menutamakan sumber-sumber muktabar; Al-Quran dan hadis.
 5

SUMBANGAN KEPADA TAMADDUN ISLAM

Kebanyakan masa digunakan untuk mengajar di Masjid

Berfikir secara kritis dan terbuka dalam menyelesaikan masalah fiqh
Ulama’ pertama yang menyusun kitab Fiqh mengikut bab dan fasal dengan baik dan
tersusun
Seorang yang amat teliti dalam menyusun hukum mengikut martabat hadis
Menyusun cara mengeluarkan hukum berdasarkan kepada kaedah-kaedah
tertentu
Antara kitab yang ditulis oleh beliau ialah al-Fiqh al-Akbar dan Kitab al-Faraid
Seorang yang amat teliti terhadap hadis dan hanya menerima hadis yang sahih dan
kuat sanadnya.

Usaha Imam Hanafi dalam mengukuhkan ilmu

fiqh dan iktibar dari sifat Istiqamah beliau
dalam mengembangkan ilmu pengetahuaan

-Menyusun kitab fiqh mengikut bab,fasal dengan baik dan tersusun

-Menyusun cara mengeluarkan hukum berdasarkan kaedah-kaedah tertentu
-Menyusun kitab al-Faraid [harta pesaka] dan fiqh al-Akbar dengan
lengkap
-Tidak suka bertaklid[mengikut-ikut] dan sebaliknya menggunakan akal
fikiran dalam menentukan hukum dari dalil yang kuat.

Sebab-sebab yg mendorong beliau memberi penumpuan kepada bidang fiqh

Muncul permasalahan baru yang memerlukan ijtihad
Penulisan dalam bidang fiqh masih belum tersusun secaar sistematik
Kitab-kitab Fiq masih kurang
4. Kepentingannya dalam perundangan.

Kesan dan peninggalan Imam Abu Hanifah terhadap perkembangan ilmu fiqh;
1.Muncul ramai ulamak
2.Kitab-kitabnya menjadi rujukan meluas
3.Mazhab hanafi berkembang luas ke beberapa negara di dunia seperti di Iraq, Mesir, Syria, Lubnan
dan Bosnia.Mazhab ini juga menjadi mazhab rasmi Kerajaan Turki Uthmaniah dan berpengaruh di
Turki dalam perkara yang berkaitan dengan ibadat. Antara murid beliau ialah;

Ibn al-Hamam kitabnya Fathu al-Kadir

Al-Kasani kitab Bada’iu Al- Sana’iu
Al-Sayuti kitabnya al-Mabsud
Imam Abu Yusof
Imam Yaakub b Ibrahim al-Ansari al-Kufi
Zafarul Hasil b Qis al-Kufi
Muhammad b Hassan b Syaibani
Hasan b Ziad al-Lu’Lui al-Kufi r.a
 6

PENGARUH MAZHAB ABU HANIFAH

1.Pendapat beliau dalam bidang ilmu fiqh dikenali dengan

Mazhab Hanafi. Mazhab ini tersebar di negara-negara Islam.
Pengaruh paling kuat di Iraq dan menjadi mazhab rasmi Kerajaan
Uthmaniah Turki dan di negeri-negeri di bawah jajahan Takluk
Kjan Uthmaniah seperti Mesir, Syria, Lebnon dan Bosnia.
2. Murid beliau terkenal senagai tokoh ulama’ yg turut
menyebarkan ilmu mengikut aliran pendapatnya melalui kuliah
dan penulisan khususnya dalam bidang fiqh dan Perundangan
Islam, Antara buku mereka ialah

Ibnu Al-Haman; Fathu al-Qadir

Al-Kasani. Bada’in as-Sanai’u
Al-Sayuti: Al-Mabsut
7