Υπηρεσίες Υγείας στην Ελλάδα 1996 - 2006

ÃÉÁÍÍÇÓ ÔÏÕÍÔÁÓ ÊÁÉ ÓÕÍÅÑÃÁÔÅÓ
ÏÉ ÕÐÇÑÅÓÉÅÓ ÕÃÅÉÁÓ
ÓÔÇÍ ÅËËÁÄÁ
1996-2006
ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙ∆ΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ
ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
ΑΘΗΝΑ, ΜΑΪΟΣ 2008
fylladio.indd 1 18/4/2008 11:33:07 ðì

fylladio.indd 2 18/4/2008 11:33:07 ðì
περιεχόµενα
Πρόλογος ........................................................................................................................................................................................... 5
Οµάδα Μελέτης ............................................................................................................................................................................. 6
Εισαγωγή ............................................................................................................................................................................................ 7
Κεφάλαιο 1: Νοσοκοµειακές Υπηρεσίες Υγείας ............................................................................................. 9

1.1. Συνολικός Νοσοκοµειακός Τοµέας ........................................................................................................................ 9
1.1.1.Υποδοµές .............................................................................................................................................................................. 9
1.1.2. Ανθρώπινο δυναµικό .................................................................................................................................................... 20
1.1.3. Χρήση ................................................................................................................................................................................. 22
1.2. ∆ηµόσιος νοσοκοµειακός τοµέας......................................................................................................................... 33
1.2.1. Υποδοµές ........................................................................................................................................................................... 34
1.2.3. Χρήση ................................................................................................................................................................................. 41
1.2.4. Χρηµατοδότηση.............................................................................................................................................................. 42
1.3. Ιδιωτικός νοσοκοµειακός τοµέας.......................................................................................................................... 44
1.3.1. Υποδοµές ........................................................................................................................................................................... 44
1.3.3. Χρήση ................................................................................................................................................................................. 47
1.3.4. Χρηµατοδότηση.............................................................................................................................................................. 49
Βιβλιογραφία κεφαλαίου 1 .................................................................................................................................................. 50
Κεφάλαιο 2: Πρωτοβάθµιες Υπηρεσίες Υγείας ............................................................................................. 53

2.1. Εισαγωγή................................................................................................................................................................................. 53
2.2. Πρωτοβάθµιες Υπηρεσίες του ΕΣΥ ...................................................................................................................... 60
2.2.1. Κέντρα Υγείας – Περιφερειακά Ιατρεία ................................................................................................................... 60
2.2.1.1. Υποδοµές .................................................................................................................................................................. 60
2.2.1.2. Ανθρώπινο δυναµικό ............................................................................................................................................ 61
2.2.1.3. Χρήση ........................................................................................................................................................................ 68
2.2.1.4. Χρηµατοδότηση ..................................................................................................................................................... 68
fylladio.indd 3 18/4/2008 11:33:07 ðì

4 ÃÉÁÍÍÇÓ ÔÏÕÍÔÁÓ ÊÁÉ ÓÕÍÅÑÃÁÔÅÓ: ÏÉ ÕÐÇÑÅÓÉÅÓ ÕÃÅÉÁÓ ÓÔÇÍ ÅËËÁÄÁ, 1996-2006
2.2.2. Εξωτερικά ιατρεία νοσοκοµείων ............................................................................................................................... 69

2.2.2.1. Υποδοµές .................................................................................................................................................................. 69
2.2.2.3. Χρήση ........................................................................................................................................................................ 69
2.2.2.4. Χρηµατοδότηση ..................................................................................................................................................... 70
2.3. Κοινωνική Ασφάλιση ...................................................................................................................................................... 70
2.3.1. Το ΙΚΑ .................................................................................................................................................................................. 72
2.3.1.1. Υποδοµές .................................................................................................................................................................. 72
2.3.2. Οι λοιποί ασφαλιστικοί οργανισµοί.......................................................................................................................... 78
2.3.2.1. Υποδοµές .................................................................................................................................................................. 78
2.3.2.3. Χρήση ........................................................................................................................................................................ 79
2.3.2.4. Χρηµατοδότηση ..................................................................................................................................................... 80
2.4. Τοπική αυτοδιοίκηση ..................................................................................................................................................... 81
2.5. Ιδιωτικός τοµέας ................................................................................................................................................................ 82
2.5.1. Υποδοµές – Ανθρώπινο δυναµικό ............................................................................................................................ 82
2.5.2. Χρήση ................................................................................................................................................................................. 82
2.5.3. Χρηµατοδότηση.............................................................................................................................................................. 83
2.6. Συµπεράσµατα ................................................................................................................................................................... 84
Βιβλιογραφία κεφαλαίου 2 .................................................................................................................................................. 87
fylladio.indd 4 18/4/2008 11:33:08 ðì

ÍÏÓÏÊÏÌÅÉÁÊÅÓ ÕÐÇÑÅÓÉÅÓ ÕÃÅÉÁÓ 5
πρόλογος
Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Γιάννης Τούντας και οι συνεργάτες του στο Κέντρο Μελετών
Υπηρεσιών Υγείας του Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδηµιολογίας του Πανεπιστηµίου Αθη-
νών δηµοσίευσαν πρόσφατα µία πολύ χρήσιµη µελέτη για την κατάσταση υγείας του Ελλη-
νικού Πληθυσµού και τις διαχρονικές τάσεις κατά την περίοδο 1997-2006. Η παρούσα πα-
ράλληλη µελέτη, την οποία έχω τη χαρά να προλογίζω, αφορά τις Υπηρεσίες Υγείας στην
Ελλάδα και τον τρόπο που διαφοροποιήθηκαν κατά την περίοδο 1996-2006. Οι υπηρεσίες
υγείας, στο µέτρο που καλύπτουν και την πρωτοβάθµια φροντίδα, συµπεριλαµβανοµένων
της πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης, αποτελούν σηµαντικό προσδιοριστικό
παράγοντα του επιπέδου υγείας του πληθυσµού. Επιπλέον, η επάρκεια και προσπελασιµό-
τητά τους αποτελούν εύλογο κοινωνικό αίτηµα αφού συµβάλλουν στην αναβάθµιση της
ποιότητας ζωής ή την προάσπιση της ποιότητας αυτής στις δύσκολες ώρες της νόσησης.
Η µελέτη διαιρείται σε δύο µεγάλα µέρη που αφορούν τις νοσοκοµειακές υπηρεσίες
υγείας και τις πρωτοβάθµιες υπηρεσίες, και καλύπτουν τις υποδοµές, το ανθρώπινο δυνα-
µικό, τη χρήση και τη χρηµατοδότηση. Όπως και η προηγούµενη µελέτη για την Υγεία του
Ελληνικού Πληθυσµού, η µελέτη για τις Υπηρεσίες Υγείας στη χώρα µας αποτελεί ένα πο-
λύτιµο βοήθηµα για όσους επιθυµούν να µελετήσουν την αποτελεσµατικότητα και αποδο-
τικότητά τους και για όσους έχουν την πολιτική ή επαγγελµατική ευθύνη για την εύρυθµη
λειτουργία τους και τη βελτίωση τους.
Η υγεία είναι καθολικό αίτηµα και η επάρκεια των υπηρεσιών υγείας είναι δικαίωµα σε
κάθε σύγχρονη κοινωνία. Η αποτύπωση και η αξιολόγηση των Υπηρεσιών Υγείας, για την
οποία προσφέρεται η µελέτη αυτή, αποτελούν προϋπόθεση για την ορθολογική αντιµετώ-
πιση των πολλαπλών και συχνά αναπόφευκτων προβληµάτων στον χώρο αυτό.
Βικτωρία Καλαποθάκη
Καθηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής
fylladio.indd 5 18/4/2008 11:33:08 ðì

οµάδα µελέτης
Συντονιστής:
Γιάννης Τούντας
Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής
Επιστηµονικός Υπεύθυνος Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας
Μέλη:
1. Χριστίνα ∆ηµητρακάκη
Ψυχολόγος έρευνας,
Επιστηµονικός Συνεργάτης Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας
2. Νικόλαος Οικονόµου
Ιατρός, υποψήφιος ∆ιδάκτωρ Ιατρικής Σχολής
Πανεπιστηµίου Αθηνών
3. Γεωργία Παληκαρώνα
Ιατρός, MS Προαγωγής Υγείας,
υποψήφια ∆ιδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Αθηνών
4. Κυριάκος Σουλιώτης
Λέκτορας Πανεπιστηµίου Πελοποννήσου,
Επιστηµονικός Συνεργάτης Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας
fylladio.indd 6 18/4/2008 11:33:09 ðì

εισαγωγή
Το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας του Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδηµιολογίας της
Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Αθηνών ανέλαβε, µε δική του πρωτοβουλία και ίδιους πό-
ρους, την εκπόνηση της παρούσας µελέτης µε αντικείµενο την αποτύπωση των υπηρεσιών
υγείας στην Ελλάδα. Η µελέτη καλύπτει όλο το φάσµα των διαθέσιµων νοσοκοµειακών και
πρωτοβάθµιων υπηρεσιών υγείας, στο ΕΣΥ, την Κοινωνική Ασφάλιση, την Τοπική Αυτοδιοί-
κηση και τον Ιδιωτικό Τοµέα.
Η µελέτη αυτή αποτελεί συνέχεια της αντίστοιχης µελέτης του Κέντρου Μελετών Υπη-
ρεσιών Υγείας η οποία είχε εκπονηθεί το 2000 για το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας και
αφορούσε την περίοδο 1986-1996. Ο υπογράφων και οι επιστηµονικοί συνεργάτες του
Κέντρου, εντοπίζοντας το σηµαντικό κενό στη σχετική βιβλιογραφία και τις διαθέσιµες
πηγές, θεωρήσαµε υποχρέωσή µας να δώσουµε συνέχεια στη µελέτη αυτή, επεκτείνοντας
το χρονικό διάστηµα αναφοράς έως και το 2006. Η απόφασή µας αυτή εκπορεύθηκε από
την υπαρκτή αναγκαιότητα της πολιτικής υγείας αλλά και της έρευνας υπηρεσιών υγείας
για τεκµήρια και δεδοµένα που θα επιτρέπουν αφενός την αποτίµηση των εξελίξεων στον
τοµέα των υπηρεσιών υγείας στη χώρα µας και αφετέρου τις διεθνείς συγκρίσεις στα αντί-
στοιχα µεγέθη.
∆εσµευόµαστε ότι η συγκεκριµένη προσπάθεια, όπως και η αντίστοιχη για την υγεία του
ελληνικού πληθυσµού, θα έχει συνέχεια, προκειµένου να διευκολυνθεί η επιστηµονική έ-
ρευνα αλλά και η λήψη αποφάσεων στον τοµέα της υγείας. Οι ραγδαίες εξελίξεις στα πεδία
αυτά, άλλωστε, καθώς και τα σηµαντικά προβλήµατα που αντιµετωπίζει το σύστηµα υγείας
στη χώρα µας, καθιστούν επιβεβληµένη τη διαθεσιµότητα δεδοµένων και δεικτών που θα
προκύπτουν σε τακτική βάση και µε σταθερή µεθοδολογία.
Η παρούσα έκδοση επιτεύχθηκε χάρις στις προσπάθειες των επιστηµονικών συνεργα-
τών του Κέντρου, και ιδιαίτερα του συναδέλφου Νίκου Οικονόµου που επιµελήθηκε τη
συλλογή των δεδοµένων, τους οποίους ευχαριστώ για την πολύτιµη συµβολή τους. Ευχαρι-
στίες επίσης εκφράζονται προς την καθηγήτρια κυρία Βικτωρία Καλαποθάκη, διευθύντρια
fylladio.indd 7 18/4/2008 11:33:09 ðì

του Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδηµιολογίας για τον πρόλογό της και προς τη Wyeth Hel-
las που είχε την ευγενή καλοσύνη να χρηµατοδοτήσει την έκδοση, δηµοσιοποίηση και δια-
νοµή της µελέτης αυτής.
Γιάννης Τούντας
Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής
Επιστηµονικός Υπεύθυνος Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας
Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Αθηνών
fylladio.indd 8 18/4/2008 11:33:09 ðì

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
νοσοκοµειακές υπηρεσίες υγείας
1.1. Συνολικός νοσοκοµειακός τοµέας

Τα νοσοκοµεία στην Ελλάδα ταξινοµούνται µε βάση το θεσµικό τους καθεστώς σε Νοµικά
Πρόσωπα ∆ηµοσίου ∆ικαίου (ΝΠ∆∆), Νοµικά Πρόσωπα Ιδιωτικού ∆ικαίου (ΝΠΙ∆), σε στρα-
τιωτικά και σε ιδιωτικά νοσοκοµεία (ΑΕ). Τα ελληνικά κρατικά νοσοκοµεία είναι ΝΠ∆∆, δη-
λαδή οργανισµοί αυτόνοµοι, αυτοδιοικούµενοι και αυτοδιαχειριζόµενοι. Σε αυτά περιλαµ-
βάνονται τα νοσοκοµεία του ΕΣΥ, τα νοσοκοµεία του ΙΚΑ και τα πανεπιστηµιακά νοσοκο-
µεία (Tountas et al. 1995). Μια άλλη κατηγορία νοσοκοµείων είναι τα ΝΠΙ∆, όπως είναι το Ω-
νάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, το Παπαγεωργίου και το Ερρίκος Ντυνάν. Λειτουργούν
µε διαφορετικό καθεστώς το καθένα και δεν θεωρούνται ούτε δηµόσια, ούτε ιδιωτικά,
αλλά υπάγονται στην εποπτεία του δηµόσιου τοµέα. Ξεχωριστή κατηγορία αποτελούν τα
στρατιωτικά θεραπευτήρια, που εξυπηρετούν τις ανάγκες των στρατιωτικών και των στρα-
τευµένων. Τέλος, υπάρχουν και τα ιδιωτικά νοσοκοµεία που έχουν συνήθως τη µορφή ανώ-
νυµων εταιριών. Μέτοχοι είναι κυρίως ιατροί, αν και τα τελευταία χρόνια υπάρχει µια αυξα-
νόµενη διείσδυση επιχειρηµατιών στον χώρο, στο πλαίσιο της γενικότερης ανάπτυξης του
ιδιωτικού τοµέα υγείας στη χώρα µας (Tountas et al. 2005).
1.1.1. Υποδοµές
Ο πίνακας 1.1.1. παρουσιάζει την κατανοµή των θεραπευτηρίων κατά νοµική µορφή και
γεωγραφικό διαµέρισµα το 2004. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΣΥΕ το 2004 λει-
τουργούσαν σε ολόκληρη τη χώρα 319 θεραπευτήρια µε συνολικό αριθµό 51.871 κλινών
(163 κλίνες ανά θεραπευτήριο κατά µέσο όρο), εκ των οποίων 35.808 κλίνες (69%) αντι-
στοιχούσαν σε 141 θεραπευτήρια του δηµοσίου και 14.515 κλίνες (28%) σε 172 ιδιωτικά
θεραπευτήρια, ενώ ήταν καταγεγραµµένες και 1.548 κλίνες σε 6 θεραπευτήρια τα οποία
λειτουργούσαν ως ΝΠΙ∆ (διάγραµµα 1.1.1.).
fylladio.indd 9 18/4/2008 11:33:10 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.1. Θεραπευτήρια κατά νοµική µορφή και γεωγραφικό διαµέρισµα (2004)
Νοµικά Πρόσωπα Νοµικά Πρόσωπα
Σύνολο (1) Ιδιωτικές κλινικές
∆ηµοσίου ∆ικαίου (2) Ιδιωτικού ∆ικαίου
Ειδικότητα Αριθµός
νοσοκοµείων Αριθµός Αριθµός Αριθµός Αριθµός Αριθµός Αριθµός Αριθµός
και κλινικών κλινών νοσοκοµείων κλινών νοσοκοµείων κλινών κλινικών κλινών
Σύνολο 319 51.871 141 35.808 6 1.548 172 14.515

Γενικά 181 35.422 113 27.149 2 1.196 66 7.077
Ειδικά 127 15.621 28 8.659 4 352 95 6.610
Mεικτά 11 828 0 0 0 0 11 828
Περιφέρεια Πρωτευούσης 105 22.486 41 14.472 2 595 62 7.419
Γενικά 62 13.890 25 9.023 1 468 36 4.399
Ειδικά 40 8.048 16 5.449 1 127 23 2.472
Mεικτά 3 548 0 0 0 0 3 548
Λοιπή Στερεά Ελλάδα και
25 2.173 13 1.696 1 28 11 449
Εύβοια
Γενικά 15 1.762 12 1.518 0 0 3 244
Ειδικά 9 381 1 178 1 28 7 175
Mεικτά 1 30 0 0 0 0 1 30
Πελοπόννησος 29 3.387 18 3.078 1 60 10 249
Γενικά 16 2.616 15 2.577 0 0 1 39
Ειδικά 12 733 3 501 1 60 8 172
Mεικτά 1 38 0 0 0 0 1 38
Ιόνια Νησιά 7 987 6 937 0 0 1 50
Γενικά 6 627 5 577 0 0 1 50
Ειδικά 1 360 1 360 0 0 0 0
Mεικτά 0 0 0 0 0 0 0
Ήπειρος 7 1.535 5 1.505 0 0 2 30
Γενικά 5 1.505 5 1.505 0 0 0 0
Ειδικά 2 30 0 0 0 0 2 30
Mεικτά 0 0 0 0 0 0 0
Θεσσαλία 38 3.381 5 1.451 0 0 33 1.930
Γενικά 10 1.695 5 1.451 0 0 5 244
Ειδικά 27 1.656 0 0 0 0 27 1.656
Mεικτά 1 30 0 0 0 0 1 30
Μακεδονία 67 12.092 28 7.495 2 865 37 3.732
Γενικά 35 8.729 23 6.378 1 728 11 1.623
Ειδικά 28 3.217 5 1.117 1 137 22 1.963
Mεικτά 4 146 0 0 0 4 146
Θράκη 8 1.187 5 1.125 0 0 3 62
Γενικά 5 1.125 5 1.125 0 0 0 0
Ειδικά 2 26 0 0 0 0 2 26
Mεικτά 1 36 0 0 0 0 1 36
Νησιά Αιγαίου 15 1.731 11 1.636 0 0 4 95
Γενικά 12 965 10 905 0 0 2 60
Ειδικά 3 766 1 731 0 0 2 35
Mεικτά 0 0 0 0 0 0 0 0
Κρήτη 18 2.912 9 2.413 0 0 9 499
Γενικά 15 2.508 8 2.090 0 0 7 418
Ειδικά 3 404 1 323 0 0 2 81
Mεικτά 0 0 0 0 0 0 0 0
(1) ∆εν περιλαµβάνονται τα στρατιωτικά θεραπευτήρια και οι κλίνες τους.

(2) Περιλαµβάνονται τα νοσοκοµεία αρµοδιότητας υπουργείων Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΝΠ∆∆, σύµφωνα µε το ν.δ. 2592/
1953), ∆ικαιοσύνης και Εσωτερικών,καθώς και τα νοσοκοµεία των Νοµικών Προσώπων ∆ηµοσίου ∆ικαίου (ΙΚΑ, ΠΙΚΠΑ, ΜΤΣ) και Πανεπιστηµίων.
Πηγή: ΕΣΥΕ 2004
fylladio.indd 10 18/4/2008 11:33:10 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.1. Κατανοµή κλινών κατά νοµική µορφή θεραπευτηρίων (2004)
ΝΠΙ∆ 3%
Ιδιωτικός τοµέας 28%
ΝΠ∆∆ 69%
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.2. Κατανοµή κλινών κατά γεωγραφική περιφέρεια (2004)
Κρήτη 6%
Νησιά Αιγαίου 3%
Θράκη 2%
Περιφέρεια
Πρωτευούσης 43%
Μακεδονία 23%
Θεσσαλία 7%
Ήπειρος 3%
Ιόνια Νησιά 2% Στερεά Ελλάδα και Εύβοια 4%
Πελοπόννησος 7%
Πηγή: ΕΣΥΕ 2004, ίδιοι υπολογισµοί
Αναφορικά µε τη γεωγραφική κατανοµή του συνόλου των κλινών και µε βάση τα στοι-
χεία του ίδιου πίνακα, η περιφέρεια της πρωτεύουσας παρουσιάζει τη µεγαλύτερη συ-
γκέντρωση, καθώς σ’ αυτήν λειτουργούσαν 22.486 κλίνες το 2004 (43,3%) και ακολουθεί
η περιφέρεια της Μακεδονίας µε 12.225 κλίνες (23,6%). Ως «φτωχότερη» περιφέρεια σε
συνολικό αριθµό θεραπευτικών κλινών, αναδεικνύεται και για το 2004, όπως και κατά την
προηγούµενη δεκαετία, αυτή των Ιονίων Νήσων µε 987 κλίνες (διάγραµµα 1.1.2.).
fylladio.indd 11 18/4/2008 11:33:12 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.3. Κλίνες ανά 1.000 κατοίκους
Σύνολο Χώρας 4,7

Κρήτη 4,8
Νησιά Αιγαίου 3,4

Θράκη 3,3
Μακεδονία 5,0
Θεσσαλία 4,5
Ήπειρος 4,3
Ιόνια Νησιά 4,6
Πελοπόννησος 2,9
Στερεά Ελλάδα και Εύβοια 2,6
Περιφέρεια Πρωτευούσης 6,0
0 1 2 3 4 5 6
Πηγή: ΕΣΥΕ, 2004, ίδιοι υπολογισµοί
Αναλύοντας τα παραπάνω δεδοµένα σε σχέση µε τον πληθυσµό, διαπιστώνεται µια σα-

φής διαφοροποίηση των περιφερειών όσον αφορά την επάρκεια των κλινών (διάγραµµα
1.1.3.), µε το σχετικό δείκτη να κυµαίνεται το 2004 από 2,6 κλίνες ανά 1.000 κατοίκους για
την περιφέρεια της Στερεάς Ελλάδας και Ευβοίας* και 2,9 για την Πελοπόννησο έως 6 κλί-
νες ανά 1.000 κατοίκους για την περιφέρεια της πρωτεύουσας. Υπογραµµίζεται ότι αντί-
στοιχες µελέτες κατά το παρελθόν (Σουλιώτης 2001, Tountas and Karnaki 2002) κατέληξαν
σε παρόµοια αποτελέσµατα, γεγονός που καταδεικνύει την «καθήλωση» κάποιων περιφε-
ρειών όσον αφορά τις υγειονοµικές υποδοµές, παρά τη ραγδαία ανάπτυξη νέων δοµών σε
όλη την επικράτεια τα τελευταία χρόνια.
Στον πίνακα 1.1.2. φαίνεται η κατανοµή των νοσοκοµείων ανάλογα µε τον αριθµό των
κλινών το 2000. Σύµφωνα µε τον πίνακα, 50 νοσοκοµεία (14,8%) είχαν δυναµικότητα άνω
των 300 κλινών, 100 νοσοκοµεία (29,7%) είχαν δυναµικότητα 101-300 κλινών και 187
(55,5%) νοσοκοµεία είχαν δυναµικότητα έως 100 κλίνες (διάγραµµα 1.1.4.). Σηµειώνεται, ω-
στόσο, ότι σύµφωνα και µε τις τάσεις που επικρατούν σε άλλες χώρες, στο µέλλον προβλέ-
πεται να επικρατήσουν οι επιλογές των µεγάλων γενικών νοσοκοµειακών συγκροτηµάτων
µε πολλές κλίνες και των νοσοκοµείων µε απόλυτη εξειδίκευση σε συγκεκριµένες θερα-
πευτικές περιοχές και σχετικά µικρό αριθµό κλινών. Μία ακόµη διαφαινόµενη εξέλιξη συνί-
* Στο σηµείο αυτό υπογραµµίζεται ότι, γενικά, οι περιοχές που γειτνιάζουν µε µεγάλα αστικά κέντρα υπολείπονται σε
πολλούς αναπτυξιακούς δείκτες και δείκτες ευηµερίας και, ως εκ τούτου, οι ελλείψεις σε κλίνες που διαπιστώνονται στην
περιφέρεια της Λοιπής Στερεάς Ελλάδας και Ευβοίας είναι αναµενόµενες, στον βαθµό που κάτι τέτοιο οφείλεται στην α-
ντίστοιχη υστέρηση που παρουσιάζουν οι νοµοί που είναι κοντά στην Πρωτεύουσα.
fylladio.indd 12 18/4/2008 11:33:12 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.2. Αριθµός θεραπευτηρίων, κλινών και ανθρώπινου δυναµικού

κατά κλιµάκια κλινών (2000)
Κλιµάκια κλινών Θεραπευτήρια Κλίνες Ιατροί Νοσηλευτές
Σύνολο 337 51,500 23,486 42,129
1-10 8 79 35 47
11-20 26 452 101 190
21-40 55 1,738 442 707
41-100 98 6,879 1,834 3,666
101-300 100 17,115 6,896 13,907
301-1000 49 24,220 13,557 22,577
1001-3000 1 1,017 621 1,035
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.4. Κατανοµή νοσοκοµείων κατά κλιµάκια κλινών (2000)
7,7% 16,3%
2,4%
0,3%
14,5%
29,1%
29,7%
1-10 11-20 21-40 41-100 101-300 301-1000 1001-3000
σταται στον διαχωρισµό των περιστατικών ηµερήσιας ή βραχείας νοσηλείας, τη διαχείριση

των οποίων αναµένεται να αναλάβουν ευέλικτες νοσοκοµειακές δοµές που θα καλύπτουν
και πρωτοβάθµιες φροντίδες υγείας, σε µια προσπάθεια απαλλαγής των µεγάλων νοσοκο-
µείων από επιπλέον δραστηριότητες.
Στον πίνακα 1.1.3. που ακολουθεί, φαίνεται η κατανοµή των θεραπευτηρίων κατά ειδικό-
τητα και γεωγραφικό διαµέρισµα, το 2004. Σύµφωνα µε τα στοιχεία, τα γενικά θεραπευτή-
ρια αποτελούν το 56,7% των θεραπευτηρίων της χώρας, τα νευροψυχιατρικά θεραπευτή-
ρια το 16% των θεραπευτηρίων και τα µαιευτικά-γυναικολογικά το 12%.
fylladio.indd 13 18/4/2008 11:33:12 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.3. Θεραπευτήρια ανά περιφέρεια και ειδικότητα (2004)
Σύνολο Ελλάδας
Στερεά Ελλάδα
Πελοπόννησος
Νησιά Αιγαίου
Πρωτευούσης
Νησιά Ιονίου
Μακεδονία
και Εύβοια
Θεσσαλία
Ήπειρος
Θράκη
Κρήτη
Ειδικότητα θεραπευτηρίων
Σύνολο 319 105 25 29 7 7 38 67 8 15 18

Γενικά 181 62 15 16 6 5 10 35 5 12 15
Μεικτά 11 3 1 1 0 0 1 4 1 0 0
Αντικαρκινικά 4 3 0 0 0 0 0 1 0 0 0
Αφροδισίων - ∆ερµατικά 2 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0
Καρδιολογικά 2 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0
Λοιµωδών 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0
Μαιευτικά - Γυναικολογικά 37 3 3 6 0 2 7 11 2 2 1
Νευροψυχιατρικά 51 19 1 2 1 0 12 13 0 1 2
Ορθοπεδικά 4 2 0 1 0 0 1 0 0 0 0
Οφθαλµολογικά 4 2 0 1 0 0 1 0 0 0 0
Παθολογικά 10 4 1 0 0 0 4 1 0 0 0
Παιδιατρικά 6 4 1 1 0 0 0 0 0 0 0
Φυµατιολογικά 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0
Χειρουργικά 3 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0
Ωτορινολαρυγγολογικά 2 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0
∆εν περιλαµβάνονται τα στρατιωτικά θεραπευτήρια.
Ο πίνακας 1.1.4. παρουσιάζει τη κατανοµή των κλινών κατά ειδικότητα και γεωγραφικό
διαµέρισµα, το 2004. Σύµφωνα µε τα στοιχεία, οι κλίνες των γενικών θεραπευτηρίων απο-
τελούν το 68,3% των κλινών της χώρας. Ακολουθούν οι κλίνες των νευροψυχιατρικών θε-
ραπευτηρίων µε 19,1%, οι κλίνες των παιδιατρικών θεραπευτηρίων µε 2,8% και των µαιευ-
τικών-γυναικολογικών µε 2,7%.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.4. Κλίνες ανά περιφέρεια και ειδικότητα (2004)

Στερεά Ελλάδα και
Μακεδονία
Θεσσαλία
Ήπειρος
Εύβοια
Θράκη
Κρήτη
Σύνολο 51.871 22.486 2.173 3.387 987 1.535 3.381 12.092 1.187 1.731 2.912
Γενικά 35.422 13.890 1.762 2.616 627 1.505 1.695 8.729 1.125 965 2.508
Μεικτά 828 548 30 38 0 0 30 146 36 0 0
Αντικαρκινικά 1192 835 0 0 0 0 0 357 0 0 0
Αφροδισίων - ∆ερµατικά 167 107 0 0 0 0 0 60 0 0 0
fylladio.indd 14 18/4/2008 11:33:13 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.4. (συνέχεια)
Στερεά Ελλάδα και

Μακεδονία
Θεσσαλία
Ήπειρος
Εύβοια
Θράκη
Κρήτη
Καρδιολογικά 42 0 42 0 0 0 0 0 0 0 0
Λοιµωδών 100 0 0 0 0 0 0 100 0 0 0
Μαιευτικά - Γυναικολογικά 1.385 544 65 107 0 30 159 374 26 35 45
Νευρο-
9.902 4.477 40 420 360 0 1.269 2.246 0 731 459
ψυχιατρικά
Ορθοπεδικά 488 414 0 54 0 0 20 0 0 0 0
Οφθαλµολογικά 76 50 0 11 0 0 15 0 0 0 0
Παθολογικά 524 258 28 0 0 0 158 80 0 0 0
Παιδιατρικά 1.462 1.194 178 90 0 0 0 0 0 0 0
Φυµατιολογικά 51 0 0 51 0 0 0 0 0 0 0
Χειρουργικά 180 127 28 0 0 0 25 0 0 0 5
Ωτορινολαρυγγολογικά 52 42 2.173 0 0 0 10 0 0 0 0
∆εν περιλαµβάνονται τα στρατιωτικά θεραπευτήρια.
Ο πίνακας 1.1.5. παρουσιάζει παρουσιάζει την εξέλιξη των νοσοκοµειακών κλινών της
χώρας από το 1996 έως το 2004. Όπως προκύπτει στο ανωτέρω διάστηµα παρατηρήθηκε
µείωση του αριθµού των συνολικών κλινών της χώρας κατά 715 κλίνες (1,4%). Η µεταβολή
αυτή οφείλεται στη µείωση των ιδιωτικών κλινών κατά 771 (5%), ενώ οι συνολικές δηµό-
σιες κλίνες –αν συνυπολογιστούν σε αυτές και οι κλίνες των ΝΠΙ∆– εµφάνισαν στασιµότητα
(για την ακρίβεια οριακή αύξηση 56 κλινών, 0,15%) (διάγραµµα 1.1.5.).
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.5. Κατανοµή κλινών κατά νοµική µορφή θεραπευτηρίου (1996-2004)

Σύνολο Κλίνες σε δηµόσια Κλίνες σε ιδιωτικά Κλίνες σε νοσοκοµεία
Έτος Σύνολο κλινών
θεραπευτηρίων νοσοκοµεία νοσοκοµεία ΝΠΙ∆
1996 356 52.586 37.016 15.286 284
1997 350 52.474 37.047 15.134 293
1998 341 52.495 37.457 14.745 293
1999 339 51.404 36.438 14.673 293
2000 337 51.500 35.730 15.141 629
2001 336 52.276 36.186 15.038 1.052
2002 326 51.781 36.142 14.460 1.179
2003 327 51.762 35.814 14.528 1.420
2004 319 51.871 35.808 14.515 1.548
fylladio.indd 15 18/4/2008 11:33:14 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.5. Εξέλιξη κλινών κατά νοµική µορφή θεραπευτηρίου (1996-2004)
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000
Κλίνες σε ∆ηµόσια Νοσοκοµεία Κλίνες σε Ιδιωτικά Νοσοκοµεία Κλίνες σε Νοσοκοµεία Ν.Π.Ι.∆.
Στον πίνακα 1.1.6. εµφανίζεται η εξέλιξη της νοσοκοµειακής υποδοµής κατά γεωγρα-
φικό διαµέρισµα και νοµική µορφή θεραπευτηρίου από το 1996 στο 2004. Από τα στοι-
χεία του πίνακα προκύπτει ότι η µεγαλύτερη µείωση των συνολικών κλινών σηµειώθηκε
στα νησιά του Αιγαίου (16%) και στην περιφέρεια της πρωτευούσης (8%). Αντίθετα στις
περισσότερες περιοχές οι συνολικές κλίνες αυξήθηκαν, µε τη µεγαλύτερη αύξηση να πα-
ρατηρείται στη Θεσσαλία (33,9%) και στη Θράκη (19,3%). Το συνολικό όµως ισοζύγιο κλι-
νών ήταν αρνητικό, λόγω του απόλυτου αριθµού της µείωσης των κλινών της Αθήνας. Σε
ό,τι αφορά τον συνολικό αριθµό των θεραπευτηρίων της χώρας, παρουσίαστηκε µείωση
από 356 σε 319 (10,4%). Αυτή οφείλεται στη µείωση των ιδιωτικών θεραπευτηρίων κατά
40 (18,9%), ενώ τα συνολικά δηµόσια θεραπευτήρια –αν συνυπολογίσουµε και τα ΝΠΙ∆–
αυξήθηκαν κατά 3 (2,1%).
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.6. Αριθµός θεραπευτηρίων και κλινών κατά γεωγραφικό διαµέρισµα

και νοµική µορφή θεραπευτηρίου (1996-2004)
Αριθµός
Γεωγραφικό ∆ιαµέρισµα Αριθµός Κλινών
Θεραπευτηρίων
Νοµική µορφή θεραπευτηρίου
1996 2004 1996 2004
Σύνολο χώρας 356 319 52.586 51.871
ΝΠ∆∆ 140 141 37.016 35.808
ΝΠΙ∆ 4 6 284 1.548
Ιδιωτικά 212 172 15.286 14.515
fylladio.indd 16 18/4/2008 11:33:15 ðì

Αριθµός
Γεωγραφικό ∆ιαµέρισµα Αριθµός Κλινών
Θεραπευτηρίων
Νοµική µορφή θεραπευτηρίου
1996 2004 1996 2004
Περιφέρεια πρωτευούσης 117 105 24.512 22.486
ΝΠ∆∆ 42 41 16.110 14.472
ΝΠΙ∆ 1 2 118 595
Ιδιωτικά 74 62 8.284 7.419
Στερεά Ελλάδα & Εύβοια 28 25 2.288 2.173
ΝΠ∆∆ 13 13 1.653 1.696
ΝΠΙ∆ 1 1 28 28
Ιδιωτικά 14 11 607 449
Πελοπόννησος 35 29 3.380 3.387
ΝΠ∆∆ 19 18 2.898 3.078
ΝΠΙ∆ 1 1 60 60
Ιδιωτικά 15 10 422 249
Νησιά Ιονίου 8 7 977 987
ΝΠ∆∆ 6 6 814 937
ΝΠΙ∆ - 0 - 0
Ιδιωτικά 2 1 63 50
Ήπειρος 9 7 1.375 1.535
ΝΠ∆∆ 5 5 1.237 1.505
ΝΠΙ∆ - 0 - 0
Θεσσαλία 36 38 2.525 3.381
ΝΠ∆∆ 4 5 1.000 1.451
ΝΠΙ∆ - 0 - 0
Ιδιωτικά 32 33 1.525 1.930
Μακεδονία 78 67 11.521 12.092
ΝΠ∆∆ 28 28 7.990 7.495
ΝΠΙ∆ 1 2 78 865
Ιδιωτικά 49 37 3.453 3.732
Θράκη 9 8 995 1.187
ΝΠ∆∆ 4 5 872 1.125
ΝΠΙ∆ - 0 - 0
Νησιά Αιγαίου 14 15 2.066 1.731
ΝΠ∆∆ 10 11 1.961 1.636
ΝΠΙ∆ - 0 - 0
Κρήτη 22 18 2.947 2.912
ΝΠ∆∆ 9 9 2.331 2.413
ΝΠΙ∆ - 0 - 0
Ιδιωτικά 13 9 616 499
Σύµφωνα µε τα στοιχεία του ΟΟΣΑ που εµφανίζονται στο διάγραµµα 1.1.6., η Ελλάδα
παρουσίασε το 2002 δείκτη συνολικού αριθµού νοσοκοµειακών κρεβατιών ανά 1.000 κα-
τοίκους στα επίπεδα του 4,7, καταλαµβάνοντας τη 12η θέση από τις 22 χώρες στη σχετική
κατάταξη.
fylladio.indd 17 18/4/2008 11:33:15 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.6. Νοσοκοµειακές κλίνες ανά 1.000 κατοίκους στις χώρες του ΟΟΣΑ (2002)
Ιαπωνία 14,4
Γερµανία 8,9
Τσεχία 8,8
Αυστρία 8,4
Ουγγαρία 7,9
Γαλλία 7,8
Σλοβακία 7,6
Βέλγιο 6,9
Λουξεµβούργο 6,8
Κορέα 6,6
Ολλανδία 4,9
Ελλάδα 4,7
Ιρλανδία 4,4
Ιταλία 4,4
Ηνωµένο Βασίλειο 4,2
∆ανία 4,1
Αυστραλία 3,9
Ελβετία 3,9
Νορβηγία 3,8
Καναδάς 3,7
Πορτογαλία 3,6
Ισπανία 3,5
ΗΠΑ 3,4
Τουρκία 2,6
Μεξικό 1,9
0 3 6 9 12 15
Πηγή: ΟΟΣΑ 2006, ίδιοι υπολογισµοί
Στον πίνακα 1.1.7. φαίνονται τα κρεβάτια οξείας νοσηλείας των νοσοκοµείων στις διάφο-
ρες χώρες του ΟΟΣΑ το 1999 και το 2004. Από τον πίνακα αυτό φαίνεται ότι ο αριθµός των
νοσοκοµειακών κρεβατιών οξείας νοσηλείας στην Ελλάδα ήταν 3,8 ανά 1.000 κατοίκους το
2004, ελαφρώς πιο κάτω από το µέσο όρο του ΟΟΣΑ ο οποίος ήταν 4,1 κρεβάτια ανά 1.000
κατοίκους. Όπως και στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ, ο αριθµός των νοσοκοµειακών
κρεβατιών οξείας νοσηλείας ανά κάτοικο στην Ελλάδα έχει µειωθεί (από 4,9 ανά κάτοικο το
1980 σε 3,8 το 2001).
Το διάγραµµα 1.1.7. παρουσιάζει τη µικρή µείωση του απόλυτου αριθµού νοσοκοµεια-
κών κρεβατιών οξείας νοσηλείας µε τον χρόνο στην Ελλάδα. Η µείωση αυτή έχει συµπέσει
µε τη µείωση της µέσης διάρκειας νοσηλείας στα νοσοκοµεία και την αύξηση του αριθµού
των χειρουργικών πράξεων ηµέρας.
fylladio.indd 18 18/4/2008 11:33:16 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.7. Κρεβάτια οξείας νοσηλείας* ανά 1.000 κατοίκους

Χώρα 2004 1999 Χώρα 2004 1999
Αυστραλία 3,6 4,8 Ν. Κορέα 5,9 2,7
Αυστρία 6,5 7,8 Λουξεµβούργο 5,7 6,7
Βέλγιο 4,8 5,4 Μεξικό 1,0 1,2
Καναδάς 3,0 4,0 Ολλανδία 2,8 3,8
Τσεχία 6,4 8,5 Νέα Ζηλανδία .. ..
∆ανία 3,3 4,1 Νορβηγία 3,1 3,8
Φινλανδία 3,0 4,3 Πολωνία 5,1 6,3
Γαλλία 3,8 5,2 Πορτογαλία 3,0 3,4
Γερµανία 6,4 8,3 Σλοβακία 5,9 ..
Ελλάδα 3,8 .. Ισπανία 2,8 3,6
Ουγγαρία 5,9 7,1 Σουηδία 2,2 4,1
Ισλανδία .. 4,3 Ελβετία 3,8 6,5
Ιρλανδία 2,9 3,3 Τουρκία 2,4 2,0
Ιταλία 3,7 6,2 Ηνωµένο Βασίλειο 3,6 ..
Ιαπωνία 8,4 12,3 ΗΠΑ 2,8 3,7
Πηγή: ΟΟΣΑ 2006
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.7. Εξέλιξη του αριθµού των κρεβατιών οξείας νοσηλείας

µε τον χρόνο στην Ελλάδα
50.000
46.857 47.021
45.965
45.729
45.000
44.445
44.114
42.519 42.058
42.040 41.972
41.124 41.606 41.623

40.878
40.000
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
* Ο όρος «οξείας νοσηλείας» αφορά τα κρεβάτια για µη χρόνια περιστατικά, επείγοντα και προγραµµατισµένα.
fylladio.indd 19 18/4/2008 11:33:17 ðì

1.1.2. Ανθρώπινο δυναµικό

Στον πίνακα 1.1.8. εµφανίζεται το ανθρώπινο δυναµικό που υπηρετεί στον συνολικό νο-
σοκοµειακό τοµέα. Με βάση τα στοιχεία της ΕΣΥΕ φαίνεται ότι στο σύνολο του ελληνικού
νοσοκοµειακού τοµέα απασχολούνται το 2004 24.728 ιατροί και 41.760 νοσηλευτές. Σύµ-
φωνα µε τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα έχει επιλέξει ένα ιδιότυπο –και δαπανηρό– µίγµα
παραγωγικών συντελεστών όσον αφορά την εργασία, αφού κατέχει σταθερά τα τελευταία
χρόνια µία από τις πρώτες θέσεις στον αριθµό των ιατρών που στελεχώνουν τις νοσηλευτι-
κές µονάδες σε αντίθεση µε τους άλλους επαγγελµατίες υγείας –και κυρίως το νοσηλευτικό
προσωπικό– όπου διαπιστώνονται σηµαντικά κενά στη στελέχωση (Σουλιώτης και συν.
2006).
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.8. Θεραπευτήρια και ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό

κατά ειδικότητα θεραπευτηρίων (2004)
Επισκέπτριες υγείας
Νοσοκόµοι Π.Ε (2)
Νοσοκόµοι ∆.Ε (4)
Νοσοκόµοι Υ.Ε (5)

Νοσοκόµοι Τ.Ε (3)
Θεραπευτήρια (1)
Λοιποί
Κλίνες
Ιατροί
Μαίες
Γενικά 181 35.422 20.195 1.821 441 13.446 15.487 1.980 365 20.195
Μεικτά 11 828 944 161 6 58 300 26 3 944
Αντικαρκινικά 4 1.192 747 28 13 501 395 69 9 747
Αφροδισίων-∆ερµατικά 2 167 143 0 0 39 56 0 5 143
Καρδιολογικά 2 42 2 0 0 0 1 6 0 2
Λοιµωδών 1 100 55 0 0 30 21 0 0 55
Μαιευτικά-Γυναικολογικά 37 1.385 563 501 11 80 329 74 0 563
Νευροψυχιατρικά 51 9.902 909 9 17 751 2.027 453 61 909
Ορθοπεδικά 4 488 14 0 0 16 48 54 1 14
Οφθαλµολογικά 4 76 39 0 2 17 34 5 0 39
Παθολογικά 10 524 88 1 2 40 105 24 0 88
Παιδιατρικά 6 1.462 883 5 23 700 373 332 22 883
Φυµατιολογικά 1 51 19 0 1 16 25 9 2 19
Χειρουργικά 3 180 115 0 21 200 19 67 0 115
Ωτορινολαρυγγολογικά 2 52 12 0 3 0 11 2 0 12
Σύνολο 319 51.871 24.728 2.526 540 15.894 19.231 3.101 468 24.728
(1) ∆εν περιλαµβάνονται τα στρατιωτικά θεραπευτήρια και οι κλίνες τους. (2) Πανεπιστηµιακής εκπαίδευσης. (3) Τεχνολογικής
εκπαίδευσης. (4) ∆ευτεροβάθµιας εκπαίδευσης. (5) Υποχρεωτικής εκπαίδευσης.
fylladio.indd 20 18/4/2008 11:33:17 ðì

Σηµαντικές είναι οι διαφορές µεταξύ του δηµόσιου και του ιδιωτικού νοσοκοµειακού το-
µέα στους αριθµούς των απασχολούµενων ιατρών και νοσηλευτών. Το 1998, στα δηµόσια
νοσοκοµεία υπήρχαν 56,7 ιατροί ανά 100 κρεβάτια, έναντι µόλις 26,8 στα ιδιωτικά νοσοκο-
µεία.* Για το νοσηλευτικό προσωπικό οι αναλογίες ήταν 100 νοσηλευτές ανά 100 κρεβάτια
στα δηµόσια νοσοκοµεία και 37,5 ανά 100 κρεβάτια στα ιδιωτικά νοσοκοµεία (Σουλιώτης
2000).
Στο διάγραµµα 1.1.8. εµφανίζεται η αναλογία νοσηλευτών προς τα κρεβάτια οξείας νο-
σηλείας των θεραπευτηρίων στα οποία εργάζονται στις διάφορες χώρες του ΟΟΣΑ. Με
βάση τα στοιχεία του ΟΟΣΑ µε αναλογία 1,01 η Ελλάδα εµφανίζεται να έχει µια µέση θέση
(10η από τις 20 χώρες) ως προς τη σχέση νοσηλευτικού προσωπικού και κρεβατιών.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.8. Αναλογία νοσηλευτών / κλινών οξείας νησηλίας στις χώρες του ΟΟΣΑ (2002)
Τουρκία 0,38
Τσεχία 0,5
Γαλλία 0,52
Αυστρία 0,75
Βέλγιο 0,85
Ελλάδα 1,01
Ιταλία 1,17
Ελβετία 1,24
ΗΠΑ 1,36
Ισπανία 1,62
Μεξικό 2,1
0 0,5 1 1,5 2 2,5

* Η υστέρηση του ιδιωτικού τοµέα όσον αφορά τη στελέχωση των µονάδων υγείας µε ιατρούς πολλές φορές είναι
πλασµατική και αποδίδεται στην ευρέως διαδεδοµένη πρακτική, ιδιαίτερα στις χειρουργικές ειδικότητες, της σύναψης
ανεξάρτητων συνεργασιών µε µεγάλο αριθµό ιατρών, που όµως δεν εντάσσονται στο δυναµικό των µονάδων αυτών.
fylladio.indd 21 18/4/2008 11:33:18 ðì

1.1.3. Χρήση
Στο διάγραµµα 1.1.9. παρουσιάζονται οι συνολικές ηµέρες νοσηλείας για οξέα περιστατικά
ανά κάτοικο στις διάφορες χώρες του ΟΟΣΑ. Από το διάγραµµα φαίνεται ότι η Ελλάδα έχει
1 ηµέρα νοσηλείας ανά κάτοικο έναντι 1,2 του µέσου όρου του ΟΟΣΑ.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.9. Αριθµός ηµερών νοσηλείας για οξέα περιστατικά ανά κάτοικο
στις χώρες του ΟΟΣΑ (1998)
Ιαπωνία 2,8
Αυστρία 1,9
Τσεχία 1,7
Πολωνία 1,4
Ιταλία 1,3
Ελβετία 1,3
Γαλλία 1,2
Καναδάς 1,0
∆ανία 1,0
Φινλανδία 1,0
Ελλάδα 1,0
Ισπανία 0,9
ΗΠΑ 0,7
Μεξικό 0,4
Τουρκία 0,4
Νέα Ζηλανδία 0,3
0 0,5 1 1,5 2 2,5 3,0
Στο διάγραµµα 1.1.10. εµφανίζεται το ποσοστό κάλυψης των κλινών οξέων περιστατι-
κών στις διάφορες χώρες του ΟΟΣΑ, από όπου φαίνεται ότι η κάλυψη των κλινών στη χώρα
µας (70%) είναι σχετικά χαµηλή (17η από 25 χώρες).
fylladio.indd 22 18/4/2008 11:33:19 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.10. Ποσοστό κάλυψης των κλινών οξέων περιστατικών (2002)
Καναδάς 87,1
Ελβετία 83,7
∆ανία 83,0
Ιαπωνία 81,6
Βέλγιο 79,9
Αυστρία 77,0
Γαλλία 76,1
Ισπανία 76,1
Ιταλία 73,3
Ελλάδα 70,0
Πολωνία 69,0
Τσεχία 68,3
Κορέα 66,9
ΗΠΑ 62,6
Μεξικό 58,0
Τουρκία 57,1
0 20 40 60 80 100
Τα ποσοστά κάλυψης του συνόλου των κλινών στον δηµόσιο τοµέα για το έτος 2000
ήταν 75% για τα µεγάλα νοσοκοµεία, 69% για τα µεσαία και 55% για τα µικρότερα. Το αντί-
στοιχο ποσοστό για τα ιδιωτικά νοσοκοµεία ήταν µόνο 47% (Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών
Υγείας 2001).
Στο διάγραµµα 1.1.11. φαίνεται ότι η µέση διάρκεια νοσηλείας (Μ∆Ν) στη χώρα µας
το έτος 2000 ήταν 8,4, δηλαδή σχετικά χαµηλή (18η από τις 26 χώρες στη σχετική κατά-
ταξη).
fylladio.indd 23 18/4/2008 11:33:19 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.11. Μέση διάρκεια νοσηλείας στις χώρες του ΟΟΣΑ (2000)
Ιαπωνία 39,1
Κορέα 14,0
Γαλλία 13,2
Ελβετία 12,8
Τσεχία 11,4
Ισπανία 9,0
Πολωνία 8,9
Αυστρία 8,6
Ελλάδα 8,4
Ιταλία 7,7
ΗΠΑ 6,8
Σουηδία 6,4
∆ανία 6,0
Τουρκία 5,9
Μεξικό 4,2
0 5 10 15 20 25 30 35 40
Στον δηµόσιο τοµέα, η Μ∆Ν για το 2000 ήταν 6 ηµέρες για τα µεγάλα νοσοκοµεία, 5
ηµέρες για τα µεσαία και 4,8 για τα µικρότερα. Ο αντίστοιχος αριθµός για το σύνολο των
ιδιωτικών νοσοκοµείων ήταν 8,05 ηµέρες, παρόλο που τα περιστατικά που νοσηλεύονται
σε αυτά θεωρούνται συγκριτικά ελαφρότερα (Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας 2001).
Παρόλα αυτά, η Μ∆Ν των διακεκριµένων νοσοκοµείων του ιδιωτικού τοµέα βρέθηκε
µικρότερη της αντίστοιχης των δηµοσίων νοσοκοµείων, όπως αναλύεται στο κεφάλαιο
1.3.3.
Το διάγραµµα 1.1.12. παρουσιάζει τον αριθµό των χειρουργικών πράξεων που έγιναν
σε νοσηλευόµενους ασθενείς ανά 1.000 κατοίκους στις διάφορες χώρες του ΟΟΣΑ. Από τα
στοιχεία του ΟΟΣΑ προκύπτει ότι, µε αριθµό χειρουργικών πράξεων 43,2, η Ελλάδα είναι
σχετικά χαµηλά στη σχετική κατάταξη (17η από 22 χώρες).
fylladio.indd 24 18/4/2008 11:33:20 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.12. Αριθµός χειρουργικών πράξεων νοσηλευοµένων ασθενών

ανά 1.000 κατοίκους (2000)
Αυστρία 130,2
∆ανία 97,0
ΗΠΑ 82,4
Βέλγιο 63,1
Τσεχία 60,2
Ιταλία 56,0
Ισπανία 53,0
Σουηδία 52,6
Καναδάς 44,5
Ελλάδα 43,2
Τουρκία 24,3
Μεξικό 19,0
0 50 100 150 200
Ο πίνακας 1.1.9. που ακολουθεί παρουσιάζει το µέγεθος της νοσηλευτικής κίνησης στα
διάφορα θεραπευτήρια της χώρας για την περίοδο 1995-1998, για την οποία υπάρχουν δι-
αθέσιµα στοιχεία από την ΕΣΥΕ. Από τα αποτελέσµατα προκύπτει µια διαχρονική αύξηση
τόσο στον αριθµό των εξερχόµενων ασθενών, όσο και στις συνολικές ηµέρες νοσηλείας
κατά την εξεταζόµενη 4ετία, ενώ η µέση ετήσια πληρότητα εµφανίζεται επίσης ελαφρώς
ανοδική και διαµορφώνεται στο 70% για το 1998.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.9. Νοσηλευτική κίνηση θεραπευτηρίων κατά χρονολογία (1995-1998)

Αριθµός Αριθµός Ηµέρες Εξελθόντες Κάλυψη
Χρονολογία
θεραπευτηρίων κλινών νοσηλείας ασθενείς στις 100 κλίνες
1995 358 52.227 12.651.519 1.497.159 66%
1996 356 52.586 12.898.768 1.508.506 67%
1997 350 52.474 13.455.322 1.552.940 70%
1998 341 52.495 13.479.738 1.620.768 70%
Πηγή: ΕΣΥΕ (2001)
fylladio.indd 25 18/4/2008 11:33:20 ðì

Τα στοιχεία βέβαια της νοσηλευτικής κίνησης των θεραπευτηρίων δεν µπορούν από
µόνα τους να παρουσιάσουν την αποδοτικότητα των νοσηλευτικών ιδρυµάτων, δηλαδή τη
σχέση µεταξύ των εισροών (οικονοµικών πόρων, ανθρώπινου δυναµικού, κτιριακών εγκα-
ταστάσεων, υλικού εξοπλισµού κ.ά.) και των εκροών τους (π.χ. νοσηλευθέντων ασθενών,
εργαστηριακών εξετάσεων, χειρουργικών πράξεων κ.λπ.). Οι µετρήσεις της αποδοτικότη-
τας των νοσοκοµείων µε κατάλληλες µεθόδους έχουν αναδειχθεί παγκοσµίως σε βασική
προτεραιότητα των ερευνητών υπηρεσιών υγείας και τα αποτελέσµατά τους αποτελούν
πολύτιµα επικουρικά εργαλεία στον µηχανισµό λήψης αποφάσεων. Στην Ελλάδα τέτοιες
µετρήσεις είναι, ακόµη, περιορισµένες και αποσπασµατικές, παρά τις πολύ έντονες ενδεί-
ξεις για µεγάλο έλλειµµα αποδοτικότητας, που οδηγεί σε σηµαντική απώλεια πόρων και
υστέρηση των αποτελεσµάτων στην υγεία του πληθυσµού από τα επιθυµητά επίπεδα (Οι-
κονόµου και συν. 2007).
Όπως φαίνεται στον πίνακα 1.1.10., στα γενικά θεραπευτήρια πραγµατοποιήθηκε το
1998 το 60,2% των συνολικών ηµερών νοσηλείας.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.10. Νοσηλευτική κίνηση θεραπευτηρίων κατά ειδικότητα (1998)
Αριθµός Αριθµός Εξελθόντες Κάλυψη στις

Ειδικότητα θεραπευτηρίων Ηµέρες νοσηλείας
θεραπευτηρίων κλινών ασθενείς 100 κλίνες
Σύνολο 341 52.495 13.479.738 1.620.768 70%
Γενικά 176 32.349 8.109.019 1.322.968 69%
Μεικτά 23 1.495 274.040 39.056 50%
Αντικαρκινικά 4 1.334 410.072 37.144 84%
Αφροδισίων 2 213 31.816 3.696 41%
Καρδιολογικά 2 38 18.544 728 100%
Λοιµωδών 1 100 14.728 3.365 40%
Μαιευτικά 44 1.941 276.744 62.272 39%
Νευροψυχιατρικά 47 10.607 3.266.071 24.179 85%
Ορθοπεδικά 7 1.034 365.424 20.816 97%
Οφθαλµολογικά 6 152 9.688 4.104 17%
Παθολογικά 8 402 111.704 2.088 76%
Παιδιατρικά 6 1.672 308.776 65.800 51%
Φυµατιολογικά 2 765 213.568 23.608 76%
Χειρουργικά 7 300 59.912 7.936 55%
Ωτορινολαρυγγολογικά 6 93 9.632 3.008 28%
Στον πίνακα 1.1.11. παρουσιάζεται η νοσηλευτική κίνηση των θεραπευτηρίων κατά γεω-
γραφικό διαµέρισµα το 1998.
fylladio.indd 26 18/4/2008 11:33:21 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.11. Νοσηλευτική κίνηση θεραπευτηρίων κατά γεωγραφικό διαµέρισµα (1998)
Αριθµός Αριθµός Εξελθόντες Κάλυψη στις

Γεωγραφικό διαµέρισµα Ηµέρες νοσηλείας
θεραπευτηρίων κλινών ασθενείς 100 κλίνες
Σύνολο χώρας 341 52.495 13.479.738 1.620.768 70%
Περιφέρεια Πρωτευούσης 112 24.073 6.162.318 637.114 70%
Λοιπή Στερεά Ελλάδα & Εύβοια 27 2.275 392.526 68.594 47%
Πελοπόννησος 34 3.505 749.467 138.894 59%
Νησιά Ιονίου 8 949 350.083 24.773 100%
Ήπειρος 8 1.427 376.784 63.912 72%
Θεσσαλία 36 2.679 701.817 78.387 72%
Μακεδονία 75 1.642 3.033.975 402.791 71%
Θράκη 7 978 243.853 48.082 68%
Νησιά Αιγαίου 14 1.988 692.922 48.506 95%
Κρήτη 20 2.979 765.993 109.715 70%
Τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα απεικονίζονται στα επόµενα διαγράµµατα. Η πληρό-

τητα των θεραπευτηρίων ανά γεωγραφικό διαµέρισµα εµφανίζεται στο διάγραµµα 1.1.13.,
από όπου προκύπτει ότι ήταν χαµηλή στη Στερεά Ελλάδα και την Εύβοια (47%) και στην
Πελοπόννησο (59%) και υψηλή στα νησιά του Ιονίου (100%) και του Αιγαίου (95%). Πρέπει
ωστόσο να υπογραµµισθεί ότι η πληρότητα είναι ένας δείκτης που σχετίζεται σε µεγάλο
βαθµό και µε την επάρκεια των νοσοκοµειακών δοµών να διαχειριστούν τα περιστατικά
που θα προκύψουν. Εκτός από αυτό, η ερµηνεία των παραπάνω αποτελεσµάτων συνδέεται
και µε τα προβλήµατα µετακίνησης των ασθενών της νησιωτικής χώρας σε αντιδιαστολή
µε τη γειτνίαση των περιοχών µε χαµηλή κάλυψη µε την περιφέρεια της πρωτεύουσας.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.13. Εκατοστιαία κάλυψη κλινών (1998)
Σύνολο χώρας 70
Κρήτη 70
Νήσοι Αιγαίου 95
Θράκη 68
Μακεδονία 71
Θεσσαλία 72
Ήπειρος 72
Ιόνιοι Νήσοι 100
Πελοπόννησος 59
Λοιπή Στερεά Ελλάδα & Εύβοια 47
Περιφέρεια Πρωτευούσης 70
0 20 40 60 80 100
fylladio.indd 27 18/4/2008 11:33:22 ðì

Στο διάγραµµα 1.1.14. εµφανίζεται η κατανοµή των ασθενών που νοσηλεύθηκαν το

1998 ανά γεωγραφική περιφέρεια.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.14. Κατανοµή νοσηλευθέντων ασθενών ανά γεωγραφική περιφέρεια (1998)
Κρήτη 7%
Νήσοι Αιγαίου 3%
Θράκη 3%
Περιφέρεια Πρωτευούσης 38%
Λοιπή Στερεά Ελλάδα

Θεσσαλία 5% και Εύβοια 4%
Ήπειρος 4% Πελοπόννησος 9%
Ιόνιοι Νήσοι 2%
Στο διάγραµµα 1.1.15. εµφανίζεται η κατανοµή των συνολικών ηµερών νοσηλείας του
1998, ανά τη γεωγραφική περιφέρεια στην οποία πραγµατοποιήθηκαν.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.15. Κατανοµή συνολικών ηµερών νοσηλείας κατά γεωγραφικό διαµέρισµα (1998)
Κρήτη 6%
Νήσοι Αιγαίου 5%
Θράκη 2%
Περιφέρεια Πρωτευούσης 47%
Θεσσαλία 1%
Ήπειρος 3% Λοιπή Στερεά Ελλάδα
Ιόνιοι Νήσοι 3%
Πελοπόννησος 6% και Εύβοια 3%
fylladio.indd 28 18/4/2008 11:33:22 ðì

Από τα παραπάνω διαγράµµατα προκύπτει ότι στα νοσοκοµεία της πρωτεύουσας πραγ-
µατοποιήθηκε το 1998 το 38% των συνολικών νοσηλειών της χώρας και καταγράφηκε το
47% των συνολικών ηµερών νοσηλείας. Η σύγκριση των δύο παραπάνω διαγραµµάτων µε
το διάγραµµα 1.1.2. οδηγεί στο συµπέρασµα ότι η κατανοµή των νοσηλευθέντων ασθενών
και των συνολικών ηµερών νοσηλείας συµβαδίζει σε µεγάλο βαθµό µε την κατανοµή των
κλινών ανά γεωγραφική περιφέρεια. Ο πίνακας 1.1.12. παρουσιάζει τον αριθµό εξελθόντων
ασθενών κατά γεωγραφικό διαµέρισµα και νοµική µορφή θεραπευτηρίου το 1998.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.12. Εξελθόντες κατά γεωγραφικό διαµέρισµα και νοµική µορφή

θεραπευτηρίου (1998)
∆ηµόσια Ιδιωτικές Μερίδιο ιδιωτικών
Γεωγραφικό διαµέρισµα ΝΠΙ∆ Σύνολο
νοσοκοµεία κλινικές κλινικών
Σύνολο χώρας 1.313.457 299.866 7.445 1.620.768 18,5%
Περιφέρεια Πρωτευούσης 461.192 169.106 6.816 637.114 26,5%
Στερεά Ελλάδα & Εύβοια 56.192 11.786 616 68.594 17,2%
Πελοπόννησος 131.118 7.768 8 138.894 5,6%
Νησιά Ιονίου 22.949 1.824 - 24.773 7,4%
Ήπειρος 63.072 840 - 63.912 1,3%
Θεσσαλία 64.912 13.475 - 78.387 17,2%
Μακεδονία 324.710 78.076 5 402.791 19,4%
Θράκη 47.090 992 - 48.082 2,1%
Νησιά Αιγαίου 46.058 2.448 - 48.506 5,0%
Κρήτη 96.164 13.551 - 109.715 12,4%
Από τα στοιχεία του πίνακα προκύπτει ότι από τα δηµόσια θεραπευτήρια δόθηκαν άνω
του 81% του συνολικού αριθµού εξιτηρίων (διάγραµµα 1.1.16.).
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.16. Εξελθόντες κατά νοµική µορφή θεραπευτηρίου (1998)
ΝΠΙ∆ 0,5%
Ιδιωτικές κλινικές 18,5%
∆ηµόσια
νοσοκοµεία 81,0%
fylladio.indd 29 18/4/2008 11:33:23 ðì

Αυτό που έχει ενδιαφέρον να επισηµανθεί αφορά στις διαπεριφερειακές ροές των ασθε-
νών της χώρας όπως αυτές αποτυπώνονται στο διάγραµµα 1.1.17. Σύµφωνα µε τα διαθέ-
σιµα στοιχεία, υγειονοµικά αυτοδύναµες περιφέρειες παραµένουν σταθερά τα τελευταία
χρόνια οι περιφέρειες της πρωτεύουσας, της Μακεδονίας και της Ηπείρου, ενώ αντίθετα
οι περισσότερες ροές ασθενών προέρχονται από τις περιφέρειες της Λοιπής Στερεάς Ελ-
λάδας, της Πελοποννήσου και των Νήσων Αιγαίου οι οποίες εξαρτώνται σε µεγάλο βαθµό
από υπηρεσίες άλλων περιφερειών.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.17. ∆ιαπεριφερειακές ροές ασθενών (2004)
700.000
637.114
600.000
500.000
449.564
400.000 402.791
373.692
300.000
200.000
152.299 157.153
138.894 110.579
100.000 95.283 109.715
55.450 78.387 65.291
68.594 53.681
31.389 63.912 48.506
48.082
24.773
0
Στερεά Ελλάδα
και Εύβοια
Ιόνιοι Νήσοι
Θεσσαλία
Μακεδονία
Θράκη
Νήσοι Αιγαίου
Κρήτη
Ήπειρος
Εξελθόντες ασθενείς Εξελθόντες ασθενείς

κατά τόπο διαµονής κατά τόπο θεραπευτηρίου
Στοιχεία χρήσης νοσοκοµειακών υπηρεσιών για το σύνολο της χώρας προκύπτουν από
την έρευνα “Hellas Health I” που πραγµατοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Κοινωνικής και
Προληπτικής Ιατρικής και το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας σε δείγµα 1.005 ενηλίκων
fylladio.indd 30 18/4/2008 11:33:23 ðì

προερχόµενων από το σύνολο της χώρας, µε προσωπικές συνεντεύξεις µε χρήση δοµηµέ-

νου ερωτηµατολογίου (ΙΚΠΙ 2006). Όπως φαίνεται στο διάγραµµα 1.1.18., το 11,5% των ελ-
λήνων έχει διανυκτερεύσει σε νοσοκοµείο το περασµένο έτος.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.18. ∆ιανυκτέρευση σε νοσοκοµείο στο έτος
∆.Α. 1% Μία φορά 8,5%

Περισσότερο από
µία φορά 3,0%
Ποτέ 87,5%
Πηγή: Ι.Κ.Π.Ι. 2006
Όπως απεικονίζεται στο διάγραµµα 1.1.19., η διανυκτέρευση σε νοσοκοµείο ήταν πιο

συχνή στις γυναίκες (12,3%), τα άτοµα άνω των 65 ετών (18,8%), τους κατοίκους αγροτικών
περιοχών (12,2%) και τους παντρεµένους (13%).
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.19. ∆ιανυκτέρευση νοσοκοµείου στο έτος και δηµογραφικά στοιχεία
Άνδρες 10,6 Παντρεµένοι 13,0
Γυναίκες 12,3 Άγαµοι 8,2
Ελεύθ. επαγγελµατίες 7,1

18-24 ετών 7,8
Μισθωτοί 9,0
25-34 ετών 7,0 11,4
Άνεργοι
35-44 ετών 8,3 Νοικοκυρές 10,7
45-54 ετών 9,3 Φοιτητές 10,4
14,7 Συνταξιούχοι 18,9

55-64 ετών
65+ ετών 18,8

Ανώτερη τάξη 7,0
Μεσαία προς 9,9
ανώτερη τάξη
Αστικά 11,2 Μεσαία προς 12,8
κατώτερη τάξη
Αγροτικά 12,2 Κατώτερη τάξη 10,9
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
fylladio.indd 31 18/4/2008 11:33:24 ðì

Από το διάγραµµα 1.1.20. φαίνεται ότι το 81,7% των τελευταίων διανυκτερεύσεων πραγ-
µατοποιήθηκαν σε δηµόσια νοσοκοµεία και το 12,2% σε ιδιωτικά, στοιχεία που συµπίπτουν
απόλυτα µε τα στοιχεία της ΕΣΥΕ (διάγραµµα 1.1.16.).
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.20. Τύπος νοσοκοµείου διανυκτέρευσης
∆.Α. 6,1%
Ιδιωτικό 12,2%
∆ηµόσιο 81,7%
Η µεγαλύτερη συχνότητα διανυκτέρευσης σε δηµόσια νοσοκοµεία παρατηρήθηκε

στους άντρες (84,3%) και στους νέους 18-24 ετών (100%), ενώ σε ιδιωτικά στα άτοµα 35-44
ετών (20%) και στις γυναίκες (12,5%) (πίνακας 1.1.13.).
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.13. Τύπος διανυκτέρευσης ανά φύλο και ηλικία

Φύλο Ηλικία
Τύπος νοσοκοµείου Σύνολο
Άνδρες Γυναίκες 18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+
∆ηµόσιο 81,7% 84,3% 79,7% 100,0% 76,9% 73,3% 78,6% 86,4% 81,0%
Ιδιωτικό 12,2% 11,8% 12,5% - 15,4% 20,0% 14,3% - 16,7%
∆Α 6,1% 3,9% 7,8% - 7,7% 6,7% 7,1% 13,6% 2,4%
Από τον πίνακα 1.1.14. προκύπτει ότι η µεγαλύτερη συχνότητα διανυκτέρευσης σε ιδιω-
τικά νοσοκοµεία είναι ανάµεσα στους κατοίκους των αγροτικών περιοχών (22,6%).
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.14. Τύπος νοσοκοµείου διανυκτέρευσης ανά αστικότητα και οικογενειακή κατάσταση
Αστικότητα Οικογενειακή κατάσταση
Αστικά Αγροτικά Παντρεµένοι Άγαµοι Άλλο
∆ηµόσιο 81,7% 88,1% 64,5% 82,1% 85,0% 72,7%
Ιδιωτικό 12,2% 8,3% 22,6% 10,7% 10,0% 27,3%
∆Α 6,1% 3,6% 12,9% 7,1% 5,0% -
fylladio.indd 32 18/4/2008 11:33:25 ðì

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατανοµή του τύπου του νοσοκοµείου διανυκτέρευσης ανά

κοινωνική τάξη (πίνακας 1.1.15.), από όπου φαίνεται ότι η ανώτερη τάξη διανυκτερεύει µε
την ίδια συχνότητα σε νοσοκοµεία του δηµοσίου και του ιδιωτικού τοµέα.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.15. Τύπος νοσοκοµείου διανυκτέρευσης ανά κοινωνική τάξη

Κοινωνική τάξη
Ανώτερη Μεσαία προς ανώτερη Μεσαία προς κατώτερη Κατώτερη
∆ηµόσιο 81,7% 50,0% 81,8% 88,1% 75,6%
Ιδιωτικό 12,2% 50,0% 18,2% 6,8% 14,6%
∆Α 6,1% - - 5,1% 9,8%
1.2. ∆ηµόσιος νοσοκοµειακός τοµέας

Τα νοσοκοµεία του ΕΣΥ παρέχουν πλήρεις νοσοκοµειακές υπηρεσίες, αλλά και ένα µεγάλο
µέρος των πρωτοβάθµιων υπηρεσιών σε όλους τους έλληνες πολίτες και σε πολλούς αλλο-
δαπούς. Τα νοσοκοµεία του ΕΣΥ, ενώ προσφέρουν υψηλής επιστηµονικής στάθµης περί-
θαλψη, υποχρηµατοδοτούνται, υποστελεχώνονται, κακοδιοικούνται και παρέχουν χαµη-
λής ποιότητας ξενοδοχειακές υπηρεσίες, µε αποτέλεσµα να µην ικανοποιούνται επαρκώς
οι χρήστες των υπηρεσιών τους, οι οποίοι καταφεύγουν τελικά σε ιδιωτικές κλινικές επιβα-
ρύνοντας τα ατοµικά και οικογενειακά εισοδήµατα (Οικονόµου και συν. 2007).
Στην έκθεση του ΟΟΣΑ για την Ελληνική Οικονοµία (Ιούνιος 1998) επισηµαίνονται τα πα-
ρακάτω προβλήµατα του δηµόσιου νοσοκοµειακού τοµέα:
• Η έλλειψη ευελιξίας στους προϋπολογισµούς των νοσοκοµείων.
• Η έλλειψη κινήτρων απόδοσης για τους ιατρούς και το λοιπό υγειονοµικό προσωπικό.
• Η ελαχιστοποίηση του περιθωρίου άσκησης διοίκησης και εξοικονόµησης προσωπι-
κού, αφού τα πάντα καθορίζονται από το υπουργείο.
• Η απώλεια πόρων εξαιτίας του χαµηλού ποσοστού κάλυψης στην επαρχία συγκριτικά
µε τις µακρές λίστες αναµονής στο κέντρο.
• Η µη χρησιµοποίηση της αγοραστικής µονοψωνιακής δύναµης των νοσοκοµείων του
ΕΣΥ (π.χ. στις διαδικασίες προµηθειών).
• Η ύπαρξη αντιδεοντολογικών συµπεριφορών από την πλευρά των ιατρών.
• Η συνολική αναποτελεσµατικότητα, όπως αναδεικνύεται και από τη χαµηλή ικανοποί-
ηση των ασθενών (Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας 2001).
fylladio.indd 33 18/4/2008 11:33:26 ðì

Σύµφωνα µε τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας του 2003, στα νοσοκοµεία του ΕΣΥ περι-
λαµβάνονταν 123 γενικά και ειδικευµένα νοσοκοµεία µε 36.621 κρεβάτια και 9 ψυχιατρικά
νοσοκοµεία µε 3.500 κρεβάτια (πίνακας 1.2.1.).
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2.1. Νοσοκοµεία ανά ΠεΣΥ (2002)

Περιφερειακό Σύστηµα Υγείας Πληθυσµός που καλύπτει Νοσοκοµεία Κλίνες
Α΄ Αττικής 1.062.945 17 6.857
Β΄ Αττικής 1.509.417 9 5.170
Γ΄ Αττικής 1.189.448 7 3.221
Α΄ Κεντ. Μακεδονίας 786.963 9 3.435
Β΄ Κεντ. Μακεδονίας 1.074.954 10 2.973
Ανατ. Μακεδονίας-Θράκης 610.254 6 2.021
∆υτ. Μακεδονίας 302.750 5 745
Ηπείρου 352.420 5 1.706
Θεσσαλίας 754.393 5 1.903
Ιονίων Νήσων 214.274 5 502
∆υτικής Ελλάδας 739.118 11 2.160
Κεντρικής Ελλάδας 607.855 8 1.040
Πελοποννήσου 632.955 8 1.280
Βορείου Αιγαίου 204.158 5 570
Α΄ Νοτίου Αιγαίου 111.181 2 242
Β΄ Νοτίου Αιγαίου 190.564 3 456
Κρήτης 601.159 8 2.340
Σύνολο 10.944.808 123 36.621
Πηγή: Υπουργείο Υγείας 2003
∆ηµόσια νοσοκοµεία εκτός του Εθνικού Συστήµατος Υγείας είναι τα 13 Στρατιωτικά Νο-
σοκοµεία, 5 νοσοκοµεία του ΙΚΑ και 2 µικρά νοσοκοµεία εκπαίδευσης υπό τη δικαιοδοσία
του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών, µε συνολική δυναµικότητα 4.000
κρεβάτια.* Επιπλέον, και άλλοι ασφαλιστικοί οργανισµοί και οργανισµοί του ευρύτερου
δηµόσιου τοµέα, όπως η ∆ΕΠ, ο ΟΤΕ, ο ΟΣΕ, το ΤΥΠΕΤ, έχουν δηµιουργήσει και λειτουργούν
οργανωµένες µονάδες ανοιχτής και κλειστής περίθαλψης, σε µια προσπάθεια καθετοποίη-
σης των υπηρεσιών ασφάλισης και προσφοράς υπηρεσιών υγείας.
Σύµφωνα µε τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, τα περισσότερα από τα νοσοκοµεία του
ΕΣΥ είχαν το 2003 δυναµικότητα 100-200 κρεβάτια και παρείχαν δευτεροβάθµια φροντίδα
υγείας, ενώ 32 από αυτά είχαν δυναµικότητα πάνω από 400 κρεβάτια παρέχοντας τριτο-
βάθµια και εξειδικευµένη φροντίδα υγείας.
* Τα στοιχεία που δίνει η ΕΣΥΕ για το 2004 είναι διαφορετικά αφού εµφανίζονται 141 δηµόσια νοσοκοµεία (ΝΠ∆∆) µε
µόνο 35.808 κρεβάτια (πίνακας 1.1.1.).
fylladio.indd 34 18/4/2008 11:33:27 ðì

Σχετικά µε την κατανοµή των κλινών των νοσοκοµείων των υγειονοµικών περιφερειών
του ΕΣΥ ανάλογα µε τον πληθυσµό που καλύπτουν, και µε βάση τα στοιχεία του ίδιου πί-
νακα, προκύπτει ότι τις περισσότερες κλίνες ανά 1.000 κατοίκους είχε η Ήπειρος µε 4,84
και ακολουθούσε η Α΄ Κεντρική περιφέρεια Μακεδονίας µε 4,36 και η περιφέρεια Πρω-
τευούσης µε 4,05, ενώ τις λιγότερες είχε η περιφέρεια Κεντρικής Ελλάδας µε 1,7 κλίνες ανά
1.000 κατοίκους και η Πελοπόννησος µε 2,02 (διάγραµµα 1.2.1.). Σε ό,τι αφορά την κατα-
νοµή των νοσοκοµείων, υπάρχει δυσαρέσκεια για την έλλειψη µεγάλων νοσοκοµείων και
νοσοκοµείων που καλύπτουν όλες τις ειδικότητες σε συγκεκριµένες περιοχές της χώρας
(Tountas et al. 2005).
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.2.1. Κλίνες ανά 1.000 κατοίκους κατά ΠεΣΥΠ
Συνολικά 3,3
17. Κρήτη 3,9
16. Β΄ Νοτίου Αιγαίου 2,4
15. Α΄ Νοτίου Αιγαίου 2,2
14. Βόρειο Αιγαίο 2,8
13. Πελοπόννησος 2,0
12. Κεντρική Ελλάδα 1,7
11. ∆υτική Ελλάδα 2,9
10. Ιόνια Νησιά 2,3
9. Θεσσαλία 2,5
8. Ήπειρος 4,8
7. ∆υτική Μακεδονία 2,5
6. Ανατ. Μακεδονία-Θράκη 3,3
5. Β΄ Κεντρικής Μακεδονίας 2,8
4. Α΄ Κεντρικής Μακεδονίας 4,4
3. Γ΄ Αττικής 2,7
2. Β΄ Αττικής 3,4
1. Α΄ Αττικής 6,5
0 1 2 3 4 5 6 7 8
Σε ό,τι αφορά την ψυχική υγεία, από τον πίνακα 1.2.2. φαίνεται ότι την 20ετία από το
1980 έως το 2000 παρατηρήθηκε µια σηµαντική µείωση –της τάξης του 59%– των κρε-
βατιών σε δηµόσια ψυχιατρικά νοσοκοµεία και µια µεγάλη αύξηση των κέντρων ψυχικής
αποκατάστασης, που αποδίδεται στην αποϊδρυµατοποίηση για µια πιο ανθρώπινη περί-
θαλψη των ψυχικών πασχόντων. Σηµειώνεται ότι σηµαντική συµβολή στην εξέλιξη αυτή
fylladio.indd 35 18/4/2008 11:33:27 ðì

είχε το πρόγραµµα Ψυχαργώς, το οποίο επεδίωξε την αναβάθµιση και τον εµπλουτισµό
των δοµών που απευθύνονται στους ψυχιατρικούς ασθενείς.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2.2. Οι ψυχιατρικές υποδοµές (1981-2000)
∆είκτες 1981-1983 1996 2000

Κλίνες σε δηµόσια ψυχιατρικά νοσοκοµεία 8.486 5.007 3.500
Χρόνια ασθενείς σε δηµόσια ψυχιατρικά νοσοκοµεία 5.677 - 2.922
Ψυχιατρικές κλίνες σε γενικά νοσοκοµεία 6 321 361
Κέντρα επικοινωνίας ψυχικής υγείας 6 24 28
Κέντρα ψυχικής αποκατάστασης 40 2.940 4.317

∆εν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία για το προσωπικό των νοσοκοµείων, αφού τα διαθέσιµα
στοιχεία συµπεριλαµβάνουν και το προσωπικό των Κέντρων Υγείας που υπάγονται στα νο-
σοκοµεία. Εποµένως, ο πραγµατικός αριθµός των εργαζοµένων στον νοσοκοµειακό τοµέα
µπορεί να προκύψει µόνο µε έµµεσο τρόπο και κατά προσέγγιση.
Σύµφωνα µε τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας (ΥΥΚΑ 2005) 22.086 ιατροί απασχολού-
νται στα νοσοκοµεία του ΕΣΥ, των οποίων η κατανοµή φαίνεται στον πίνακα 1.2.3.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2.3. Ιατρικό δυναµικό Κεντρικών Υπηρεσιών (Κε. Υπ.), Νοσοκοµείων-ΚΥ,

και Μονάδων Κοινωνικής Φροντίδας (ΜΚΦ) ανά ∆ΥΠΕ
∆ΥΠΕ Κε. Υπ. ∆ΥΠΕ Νοσοκοµεία-ΚΥ ΜΚΦ
Α΄ Αττικής 2 3.925 0
Α΄ Κεντρικής Μακεδονίας 2 2.062 3
Α΄ Νοτίου Αιγαίου 1 233 0
Β΄ Αττικής 3 2.653 5
Β΄ Κεντρικής Μακεδονίας 2 1.976 1
Β΄ Νοτίου Αιγαίου 2 324 1
Γ΄ Αττικής 2 1.882 34
Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης 3 1.084 3
Βορείου Αιγαίου 0 430 1
∆υτικής Μακεδονίας 2 437 2
Ηπείρου 3 702 2
Θεσσαλίας 1 1.243 5
Ιονίων Νήσων 3 377 1
Κρήτης 3 1.569 4
Πελοποννήσου 1 1.048 0
Στερεάς Ελλάδας 0 816 0
∆υτικής Ελλάδας 1 1.325 0
Σύνολο 31 22.086 62
Πηγή: Y.Y.K.A. 2005
fylladio.indd 36 18/4/2008 11:33:28 ðì

Όπως προαναφέρθηκε, ένα µέρος αυτών των ιατρών εργάζονται στα Κέντρα Υγείας και
τα Περιφερικά τους Ιατρεία, που υπάγονται διοικητικά στα νοσοκοµεία. Σύµφωνα µε τα στοι-
χεία της ίδιας µελέτης, ο αριθµός των αγροτικών ιατρών –που εργάζονται στη µεγάλη τους
πλειοψηφία στην πρωτοβάθµια περίθαλψη– είναι 1.922. Επιπλέον, σύµφωνα µε τον Χάρτη
Υγείας του υπουργείου Υγείας του 2004, στα Κέντρα Υγείας εργάζονται 1.420 ιατροί, πλην
των αγροτικών. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι το σύνολο των ιατρών της
πρωτοβάθµιας περίθαλψης του ΕΣΥ είναι 3.342, οπότε, αν αφαιρεθεί ο αριθµός αυτός από το
σύνολο των 22.086 ιατρών, προκύπτει ένας αριθµός 18.744 ιατρών που εργάζονται στον νο-
σοκοµειακό τοµέα του ΕΣΥ. Επιπλέον, µε βάση τα στοιχεία του Χάρτη Υγείας, το σύνολο των
στρατιωτικών και των πανεπιστηµιακών ιατρών είναι 181 και 1.128 αντίστοιχα. Σηµειώνεται
ότι οι δύο αυτές οµάδες δεν ανήκουν στο ΕΣΥ αλλά στον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα.
Το νοσηλευτικό προσωπικό αποτελεί εξίσου σηµαντικό παράγοντα για την εύρυθµη και α-
ποτελεσµατική λειτουργία του συστήµατος υγείας. Στη χώρα µας συνθέτει µια µεγάλη κατη-
γορία ατόµων µε διαφορετική εκπαίδευση. Συγκεκριµένα η εκπαίδευση των νοσηλευτριών/
τών διαχωρίζεται σε τέσσερα επίπεδα εκπαίδευσης: Πανεπιστηµιακής Εκπαίδευσης, Τεχνολο-
γικής Εκπαίδευσης, ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης και τέλος Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης. Στο
νοσηλευτικό προσωπικό ανήκουν επίσης οι επισκέπτες υγείας και οι µαιευτείς. Οι τελευταίες
δυο οµάδες του νοσηλευτικού προσωπικού προέρχονται από την Τεχνολογική Εκπαίδευση.
Στα νοσοκοµεία του ΕΣΥ –συµπεριλαµβανοµένων και των Κέντρων Υγείας– απασχολού-
νταν το 2004 41.753 νοσηλευτές, των οποίων η κατανοµή φαίνεται στον πίνακα 1.2.4.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2.4. Νοσηλευτικό δυναµικό Κεντρικών Υπηρεσιών (Κε. Υπ.),

Νοσοκοµείων-ΚΥ, Μονάδων Κοινωνικής Φροντίδας (ΜΚΦ) ανά ∆ΥΠΕ
∆ΥΠΕ Κε.Υπ. ∆ΥΠΕ Νοσοκοµεία-ΚΥ ΜΚΦ
Α΄ Αττικής 4 6.454 2
Α΄ Κεντρικής Μακεδονίας 13 3.795 132
Α΄ Νοτίου Αιγαίου 2 164 1
Β΄ Αττικής 2 4.733 114
Β΄ Κεντρικής Μακεδονίας 4 3.772 74
Β΄ Νοτίου Αιγαίου 1 891 40
Γ΄ Αττικής 0 4.087 303
Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης 2 2.348 63
Ηπείρου 7 1.981 43
Θεσσαλίας 6 2.621 118
Κρήτης 1 2.722 92
Πελοποννήσου 5 1.830 20
Στερεάς Ελλάδας 8 1.309 67
∆υτικής Ελλάδας 6 2.788 38
Σύνολο 70 41.753 1.178
fylladio.indd 37 18/4/2008 11:33:29 ðì

Από αυτούς, και µε βάση τον Χάρτη Υγείας του 2004, στα Κέντρα Υγείας εργάζονται 1.317
νοσηλευτές και 322 µαιευτείς. Το συνολικό νοσηλευτικό δυναµικό των Κέντρων Υγείας υπο-
λογίζεται, εποµένως, σε 1.639 άτοµα και στα νοσοκοµεία του ΕΣΥ 40.114 νοσηλευτές.
Το υπόλοιπο ανθρώπινο δυναµικό περιλαµβάνει τις ακόλουθες κατηγορίες:
• παραϊατρικό δυναµικό
• διοικητικό δυναµικό
• τεχνικό-υποστηρικτικό δυναµικό
• λοιπό δυναµικό.
Στον πίνακα 1.2.5. παρουσιάζεται αναλυτικά η κατανοµή του υπόλοιπου ανθρώπινου
δυναµικού, σύµφωνα µε τα στοιχεία του ΥΥΚΑ. Με βάση τον πίνακα αυτό το υπόλοιπο αν-
θρώπινο δυναµικό ΚΥ και νοσοκοµείων του ΕΣΥ αριθµεί 34.387 άτοµα.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2.5. Το υπόλοιπο ανθρώπινο δυναµικό των νοσοκοµείων-κέντρων υγείας

ανά ειδικότητα και ∆ΥΠΕ
Ειδικότητες εργαζοµένων
∆ΥΠΕ Τεχνικό-
Παραϊατρικό ∆ιοικητικό Λοιπό
υποστηρικτικό
Α΄ Αττικής 1.753 1.690 2.157 0
Α΄ Κεντρικής Μακεδονίας 930 642 1.319 0
Νοτίου Αιγαίου 49 52 111 0
Β΄ Αττικής 1.249 1.019 1.931 3
Β΄ Κεντρικής Μακεδονίας 739 704 1.236 10
Β΄ Νοτίου Αιγαίου 150 198 491 2
Γ΄ Αττικής 1.077 862 1.595 1
Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης 492 362 772 0
Βορείου Αιγαίου 169 142 335 1
∆υτικής Μακεδονίας 170 133 329 1
Ηπείρου 365 305 785 1
Θεσσαλίας 604 435 905 0
Ιονίων Νήσων 150 152 321 5
Κρήτης 630 538 1.288 0
Πελοποννήσου 368 396 907 11
Στερεάς Ελλάδας 266 255 578 0
∆υτικής Ελλάδας 607 563 1.073 3
Σύνολο 9.768 8.448 16.133 38
Το µεγαλύτερο πρόβληµα που αντιµετωπίζουν τα νοσοκοµεία του ΕΣΥ είναι οι µεγάλες

ελλείψεις σε µη ιατρικό προσωπικό και κυρίως σε νοσηλευτές. Πολλά τµήµατα λειτουρ-
γούν µε νοσηλευτικό προσωπικό κάτω από τα όρια ασφαλείας, ενώ άλλα, µεταξύ των
οποίων και ορισµένα ιδιαίτερα σηµαντικά όπως οι ΜΕΘ, δεν λειτουργούν καθόλου λόγω
ελλείψεως προσωπικού. Πάνω από 20.000 υπολογίζονται οι αναγκαίες νέες προσλήψεις
νοσηλευτικού προσωπικού. Οι προσλήψεις νοσηλευτών µέσω ΑΣΕΠ χρειάζονται 18-24
µήνες για να ολοκληρωθούν, ενώ το αρµόδιο υπουργείο Εθνικής Οικονοµίας καθυστερεί
fylladio.indd 38 18/4/2008 11:33:30 ðì

ή αναβάλλει τις σχετικές διαδικασίες για λόγους δηµοσιονοµικής πολιτικής.

Πέραν των µεγάλων ελλείψεων, ένας σηµαντικός αριθµός νοσηλευτών βρίσκεται απο-
σπασµένος σε διοικητικές θέσεις, εντός αλλά και εκτός του υγειονοµικού συστήµατος,
παρά τις εκάστοτε κυβερνητικές εξαγγελίες περί άµεσης επιστροφής στις θέσεις του. Πα-
ράλληλα, υπάρχει µια συνεχής ροή νοσηλευτικού προσωπικού από τα µεγάλα νοσοκοµεία
της πρωτεύουσας προς αυτά της περιφέρειας (Οµάδα Στελεχών ∆ιοίκησης 2006). Μεγάλα
κενά παρουσιάζονται και στις διοικητικές και τεχνικές υπηρεσίες. Οι προσλήψεις στις υπη-
ρεσίες αυτές είναι πλέον ελάχιστες και τα κενά συχνά συµπληρώνονται µε µετατάξεις µη
κατάλληλου προσωπικού (Οµάδα Στελεχών ∆ιοίκησης 2006).
Σε ό,τι αφορά την ιατρική υπηρεσία, µπορεί µεν να µην υπάρχουν µεγάλες ελλείψεις, παρου-
σιάζονται όµως κενά που δυσχεραίνουν τη λειτουργία κρίσιµων τµηµάτων. Οι καθυστερήσεις
στην ολοκλήρωση των κρίσεων είναι πολύ µεγάλες –έως και 3 χρόνια– µε αποτέλεσµα το ια-
τρικό προσωπικό να τείνει να µετατραπεί σε ένα «γερασµένο» και κουρασµένο σώµα λειτουρ-
γών, χωρίς ουσιαστικό όραµα και κίνητρο προσφοράς (Οµάδα Στελεχών ∆ιοίκησης 2006).
Οι εργαζόµενοι όλων των υπηρεσιών των νοσοκοµείων, πέραν του µεγάλου φόρτου εργα-
σίας που δέχονται εξαιτίας της έλλειψης προσωπικού, επιβαρύνονται και από τους ιδιαίτερα
χαµηλούς µισθούς, και τις δυσµενείς συνθήκες εργασίας (Οµάδα Στελεχών ∆ιοίκησης 2006).
Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και το πρόβληµα της ανισοκατανοµής του προσω-
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.2.2. Ιατροί και νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους κατά περιφέρεια (ΠεΣΥΠ)
2,0
∆υτικής Ελλάδας 3,8
1,8
Στερεάς Ελλάδας 2,2
1,3
Πελοποννήσου 2,9
1,7
Κρήτης 4,5
2,6
Ιονίων Νήσων 3,2
1,8
Θεσσαλίας 3,5
1,6
Ηπείρου 5,6
2,0
∆υτικής Μακεδονίας 2,8
1,4
Βορείου Αιγαίου 3,6
2,1
Ανατ. Μακεδονίας - Θράκης 3,8
1,8
Γ΄ Αττικής 3,4
1,6
Β΄ Νοτίου Αιγαίου 4,7
1,7
Β΄ Κεντρικής Μακεδονίας 3,5
1,8
Β΄ Αττικής 3,1
1,8
1,5
Α΄ Νοτίου Αιγαίου 2,1
Α΄ Κεντρικής Μακεδονίας 4,8
2,6
Α΄ Αττικής 6,1
3,7
0 1 2 3 4 5 6 7 8
Ιατροί ανά 1.000 Κατοίκους Νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους
Πηγή: Y.Y.K.A. 2005, ίδιοι υπολογισµοί
fylladio.indd 39 18/4/2008 11:33:30 ðì

πικού στα νοσοκοµεία και τα κέντρα υγείας µεταξύ των υγειονοµικών περιφερειών. Συγκε-
κριµένα, όπως φαίνεται στο διάγραµµα 1.2.2., ο δείκτης του ιατρικού δυναµικού ανά 1.000
κατοίκους κυµαίνεται από 1,3 για τη Στερεά Ελλάδα και 1,4 για τη ∆υτική Μακεδονία έως
3,7 για την Α΄ Περιφέρεια Αττικής, η οποία εµφανίζει και τον υψηλότερο δείκτη στο νοση-
λευτικό προσωπικό (6,1), έναντι 1,5 στην Α΄ Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και 2,2 στη Στερεά
Ελλάδα.
Γενικά χαµηλό δείκτη ως προς το ιατρικό και νοσηλευτικό δυναµικό εµφανίζουν οι πε-
ριφέρειες του Νοτίου Αιγαίου, της Στερεάς Ελλάδας, της ∆υτικής Μακεδονίας και της Πε-
λοποννήσου, ενώ, αντίθετα, οι σχετικοί δείκτες λαµβάνουν υψηλές τιµές στην Α΄ Αττικής,
στην Α΄ Κεντρικής Μακεδονίας και στην Κρήτη.
Σηµαντικές ανισότητες εµφανίζονται και σε άλλες κατηγορίες ανθρώπινου δυναµικού.
Όπως φαίνεται και στο διάγραµµα 1.2.3., σε ό,τι αφορά το παραϊατρικό, το διοικητικό και
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.2.3. Παραϊατρικό, διοικητικό και τεχνικό προσωπικό ανά 1.000 κατοίκους
κατά περιφέρεια (ΠεΣΥΠ)
1,5
0,9
1,5
∆υτικής Ελλάδας 0,8
0,8
1,0
Στερεάς Ελλάδας 0,4
0,4
1,4
Πελοποννήσου 0,6
0,6
2,1
Κρήτης 0,9
1,0
1,5
Ιονίων Νήσων 0,7
0,7
1,2
Θεσσαλίας 0,6
0,8
2,2
Ηπείρου 0,9
1,0
1,1
∆υτικής Μακεδονίας 0,4
0,6
1,6
Βορείου Αιγαίου 0,7
0,8
1,3
Ανατ. Μακεδονίας - Θράκης 0,6
0,8
1,3
Γ΄ Αττικής 0,7
0,9
2,6
Β΄ Νοτίου Αιγαίου 0,8
1,0
1,1
Β΄ Κεντρικής Μακεδονίας 0,7
0,7
1,3
Β΄ Αττικής 0,7
0,8
1,0
Α΄ Νοτίου Αιγαίου 0,5
0,4
1,7
Α΄ Κεντρικής Μακεδονίας 0,8
1,2
2,0
Α΄ Αττικής 1,6
1,6
0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

Τεχνικό προσωπικό ανά 1.000 κατοίκους ∆ιοικητικό προσωπικό ανά 1.000 κατοίκους
Παραϊατρικό προσωπικό ανά 1.000 κατοίκους
Πηγή: Y.Y.K.A. 2005, ίδιοι υπολογισµοί
fylladio.indd 40 18/4/2008 11:33:31 ðì

το τεχνικό-υποστηρικτικό προσωπικό, οι περιφέρειες της Στερεάς Ελλάδας, του Α΄ Νοτίου

Αιγαίου και της ∆υτικής Μακεδονίας υστερούν στους σχετικούς δείκτες, σε αντίθεση µε τις
περιφέρειες Α΄ Αττικής, Β΄ Νοτίου Αιγαίου, Κρήτης και Ηπείρου, στις οποίες οι σχετικοί δεί-
κτες λαµβάνουν τις υψηλότερες τιµές.
Σηµειώνεται, πάντως, πως η ανάγνωση τέτοιων δεικτών πρέπει να γίνεται µε ιδιαίτερη
προσοχή αφού επηρεάζονται σε µεγάλο βαθµό και από παράγοντες εκτός του συστήµατος
υγείας, όπως π.χ. η πυκνότητα του πληθυσµού και η γεωγραφική έκταση που καλύπτουν οι
υπό εξέταση υγειονοµικές δοµές. Έτσι, η ανάλυση της οργάνωσης και λειτουργίας ενός συ-
στήµατος υγείας απαιτεί και την αξιοποίηση των δεικτών χρησιµοποίησης των διαθέσιµων
φροντίδων, ιδιαίτερα σε µία χώρα όπως η Ελλάδα, όπου διαπιστώνονται συνεχείς και εκτε-
ταµένες διαπεριφερειακές ροές ασθενών.
1.2.3. Χρήση
Από τα στοιχεία της ΕΣΥΕ για το 1998 που απεικονίζονται στο πίνακα 1.1.12. (ΕΣΥΕ 2001)
προκύπτει ότι από τα δηµόσια θεραπευτήρια δόθηκαν 1.313.457 εξιτήρια, που αντιστοι-
χούν στο 81% του συνολικού αριθµού εξιτηρίων (διάγραµµα 1.1.16.). Επιπλέον, από τα
στοιχεία της έρευνας “Hellas Health I” που εµφανίζονται στο διάγραµµα 1.1.20. προκύπτει
ότι το 81,7% των τελευταίων διανυκτερεύσεων των Ελλήνων πραγµατοποιήθηκαν σε δη-
µόσια νοσοκοµεία. Η µεγαλύτερη συχνότητα διανυκτέρευσης σε δηµόσια νοσοκοµεία
παρατηρήθηκε στους άντρες (84,3%), στους νέους 18-24 ετών (100%), στους κατοίκους α-
στικών περιοχών (88,1%) και στα άτοµα µέσης προς κατώτερης κοινωνικής τάξης (88,1%),
όπως εµφανίζεται στους πίνακες 1.1.13., 1.1.14. και 1.1.15. (ΙΚΠΙ 2006).
Σε ό,τι αφορά την ποιότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών, στον πίνακα 1.2.6., φαίνεται
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2.6. Βαθµός ικανοποίησης των αναγκών της κοινωνίας από τη νοσηλευτική
υποδοµή της χώρας
Συνολική Κατάταξη Συνολική Κατάταξη
Χώρες ∆είκτης Χώρες ∆είκτης
κατάταξη στην Ε.Ε. κατάταξη στην Ε.Ε.
Αυστρία 9,41 1 1 Ιταλία 5,19 34 12
Βέλγιο 8,80 4 2 Λουξεµβούργο 7,91 8 4
Τσεχία 5,95 29 11 Ολλανδία 6,66 24 9
∆ανία 7,83 11 6 Πολωνία 1,85 58 21
Εσθονία 4,25 42 17 Πορτογαλία 4,45 41 16
Φινλανδία 7,88 10 5 Σλοβακία 4,16 45 19
Γαλλία 8,11 7 3 Σλοβενία 4,86 38 14
Γερµανία 7,79 12 7 Ισπανία 7,00 18 8
Ελλάδα 4,56 40 15 Σουηδία 6,17 26 10
Ουγγαρία 2,31 56 20 Ηνωµένο
4,93 37 13
Ιρλανδία 4,20 44 18 Βασίλειο
Πηγή: Garelli 2004
fylladio.indd 41 18/4/2008 11:33:32 ðì

ότι ο βαθµός ικανοποίησης των Ελλήνων πολιτών από τη νοσηλευτική υποδοµή της χώρας
βρίσκεται σε χαµηλά επίπεδα.
Η έλλειψη ικανοποίησης αφορά κυρίως τις χαµηλής ποιότητας ξενοδοχειακές υπηρεσίες
των δηµόσιων νοσοκοµείων, την καθαριότητα, την έλλειψη µονόκλινων δωµατίων και τις
µεγάλες λίστες αναµονής για ορισµένες ειδικότητες (καρδιοχειρουργική, ογκολογία κ.ά.)
(Tountas et al. 2005). Οι σχετικές πάντως µελέτες υπογραµµίζουν πως η ικανοποίηση των
πραγµατικών χρηστών των υπηρεσιών είναι υψηλότερη από αυτή που προκύπτει από έ-
ρευνες γνώµης του γενικού πληθυσµού και επηρεάζεται σε µεγάλο βαθµό από την εκπαι-
δευτική στάθµη, το εισόδηµα, τον φορέα ασφάλισης, το επάγγελµα και τον τόπο διαµονής,
παράγοντες οι οποίοι διαµορφώνουν και τις προσδοκίες των πολιτών από το σύστηµα υ-
γείας (Σουλιώτης και συν. 2003).
1.2.4. Χρηµατοδότηση
Σχετικά µε τις δαπάνες που επιβαρύνουν τα δηµόσια νοσοκοµεία, µπορούν επιγραµµατικά
να αναφερθούν τα εξής (Υφαντόπουλος 2003, WHO 2004, Οµάδα Στελεχών ∆ιοίκησης 2006):
• Σύµφωνα µε τον ΟΟΣΑ, από φόρους προέρχεται το 70% της συνολικής χρηµατοδότη-
σης των νοσοκοµείων, ενώ το υπόλοιπο 30% προέρχεται από ένα µείγµα κοινωνικής
ασφάλισης και άτυπων πληρωµών (out of pocket payments).
• Το σύνολο των νοσοκοµειακών δαπανών ανέρχεται στο ποσό των 3,6 δις ευρώ ετη-
σίως (µ.ο. τριετίας 2004-6).
• Το 35% των δαπανών αφορά λειτουργικές δαπάνες και το 65% δαπάνες µισθοδοσίας.
• Οι δαπάνες για µισθοδοσία και για επενδύσεις καλύπτονται εξ ολοκλήρου από τον
κρατικό προϋπολογισµό.
• Οι λειτουργικές δαπάνες (φάρµακα, υλικά, κ.ά.) καλύπτονται από τα ίδια έσοδα των
νοσοκοµείων (κοινωνική ασφάλιση και ιδιωτικές πληρωµές) κατά 90%, ενώ το υπό-
λοιπο 10% καλύπτεται από την κρατική επιχορήγηση.
• Η χρηµατοδότηση της νοσοκοµειακής περίθαλψης τυπικά γίνεται µε βάση το συµβα-
σιακό σύστηµα, δηλαδή τα ταµεία υγείας καταβάλλουν νοσήλια για την περίθαλψη
των ασφαλισµένων στα νοσοκοµεία του ΕΣΥ, τα οποία όµως καλύπτουν µόλις το 20%
περίπου του πραγµατικού κόστους νοσηλείας. Τα έσοδα από φόρους χρησιµοποιού-
νται συχνά για να συµπληρώσουν το κενό µεταξύ του επίσηµα καθορισµένου επιπέ-
δου χρηµατοδότησης της κοινωνικής ασφάλισης και του πραγµατικού κόστους των
παρεχόµενων υπηρεσιών.
• Ο κρατικός προϋπολογισµός καλύπτει το 70% των εσόδων των νοµαρχιακών νοσοκο-
µείων, το 50% των περιφερειακών νοσοκοµείων, το 25% των ψυχιατρικών και το 60%
των ειδικών (π.χ. αντικαρκινικών) νοσοκοµείων. Από την άλλη, στα νοµαρχιακά νοσο-
κοµεία τα νοσήλια καλύπτουν το 27% των εσόδων τους, στα περιφερειακά το 40%,
στα ψυχιατρικά το 65% και στα ειδικά το 34%.
fylladio.indd 42 18/4/2008 11:33:33 ðì

• Η συµµετοχή των ιδιωτικών πληρωµών (οικογενειακού προϋπολογισµού, ιδιωτικής

ασφάλισης) είναι πολύ περιορισµένη, ενώ ιδιαίτερα αυξηµένο είναι το φαινόµενο της
παραοικονοµίας (1,5% του ΑΕΠ), µέρος του οποίου αφορά τον παράνοµο χρηµατισµό
του νοσοκοµειακού προσωπικού (κυρίως ιατρών).
• Σηµαντικές διατάξεις που έχουν ψηφιστεί (ν. 2889/01, 2955/01) για κατάρτιση σφαι-
ρικών προϋπολογισµών, λειτουργία του αλληλόχρεου λογαριασµού, κατάρτιση µη-
τρώου ιατροτεχνολογικών προϊόντων, κ.λπ., δεν υλοποιήθηκαν.
Το πρόβληµα των ελλειµµάτων στα νοσοκοµεία οφείλεται κυρίως:
• στη διαφορά µεταξύ πραγµατικού και κλειστού νοσηλίου
• στην ετεροχρονισµένη είσπραξη των νοσηλειών
• στην εκτέλεση πράξεων και εξετάσεων που δεν είναι κοστολογηµένες και δεν χρεώ-
νονται
• στην περίθαλψη απόρων και ανασφάλιστων και σε δωρεάν παροχές, όπως µέρος των
παρακλινικών εξετάσεων για ασφαλισµένους του ΟΓΑ, ξένους πολίτες στα ΚΥ, κ.ά.
• στη λειτουργία των Κέντρων Αιµοδοσίας και των Ειδικών Κέντρων (ιστοσυµβατότη-
τας, µεταµοσχεύσεων, κ.λπ.)
• στις υπερτιµολογήσεις πολλών προµηθειών και στην έλλειψη επαρκούς ελέγχου της
κατανάλωσης νοσοκοµειακών προϊόντων και υπηρεσιών (Οµάδα Στελεχών ∆ιοίκησης
2006).
Βασικός παράγοντας που συµβάλλει στη δηµιουργία ελλειµµάτων είναι η ανεπαρκής
οργάνωση των νοσοκοµείων και κυρίως η έλλειψη ενός επαρκούς και ολοκληρωµένου
συστήµατος µηχανογράφησης. Οργανισµοί µε προϋπολογισµούς πολλών εκατοµµυρίων
ευρώ δεν έχουν ολοκληρωµένα συστήµατα παρακολούθησης λογαριασµών. Οι κανονι-
σµοί λειτουργίας των νοσοκοµείων είναι απαρχαιωµένοι, ενώ η διαδικασία αναβάθµισής
τους είναι ιδιαίτερα γραφειοκρατική και χρονοβόρα, µε την εµπλοκή δύο τουλάχιστον
υπουργείων. Πρόβληµα επίσης προκαλεί το υπάρχον θεσµικό καθεστώς των ΝΠ∆∆ που κα-
θιστά δύσκολη την άσκηση σύγχρονου µάνατζµεντ. Το ακατάλληλο νοµικό και οργανωτικό
πλαίσιο όµως και η πλήρης έλλειψη σύγχρονου µάνατζµεντ ακυρώνει κάθε προσπάθεια
ορθολογικής διαχείρισης των νοσοκοµειακών πόρων.
Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται και από το ισχύον αναδροµικό σύστηµα αποζηµίωσης
των νοσοκοµείων που έχει ως συνέπεια την αδυναµία ελέγχου του συνολικού ύψους των
δαπανών και την ανυπαρξία κινήτρων για τη βελτίωση της αποδοτικότητας. Η επιβολή επί-
σης ενός «κλειστού νοσηλίου» σε επίπεδα πολύ κάτω του πραγµατικού κόστους, το οποίο
αναµορφώνεται ελάχιστα κάθε 8-10 χρόνια, συσσωρεύει σηµαντικά ελλείµµατα τα οποία
επιτείνονται και από τις µεγάλες καθυστερήσεις πληρωµών από την κοινωνική ασφάλιση.
Ένα επιπλέον στοιχείο είναι ότι η τελευταία κοστολόγηση των εργαστηριακών εξετάσεων
δηµοσιεύτηκε στο ΦΕΚ του 1991!
Πρόσθετη ιδιοµορφία του δηµόσιου νοσοκοµειακού τοµέα είναι το γεγονός ότι τα ανα-
γκαία ποσά για τις πάσης φύσης αµοιβές προσωπικού καταβάλλονται απευθείας από το
fylladio.indd 43 18/4/2008 11:33:33 ðì

δηµόσιο ταµείο, χωρίς να καταγράφονται στους ετήσιους προϋπολογισµούς, καθιστώντας

έτσι ανέφικτη κάθε απόπειρα προσδιορισµού του πραγµατικού νοσοκοµειακού κόστους.
Τέλος, στο κρίσιµο θέµα των προµηθειών, οι ισχύουσες διαδικασίες δεν επιτυγχάνουν
ανταγωνιστικές τιµές, προκαλούν µεγάλες καθυστερήσεις και αυξάνουν τις εξωσυµβατικές
προµήθειες για να µη δυσχερανθεί ή διακοπεί η λειτουργία τµηµάτων. Αποτέλεσµα όλων
των παραπάνω είναι ότι τα νοσοκοµεία του ΕΣΥ λειτουργούν από νοµικής, οργανωτικής και
οικονοµικής πλευράς ως σπάταλες και αναποτελεσµατικές δηµόσιες υπηρεσίες και όχι ως
σύγχρονοι δηµόσιοι οργανισµοί (Οµάδα Στελεχών ∆ιοίκησης 2006).
1.3. Ιδιωτικός νοσοκοµειακός τοµέας

Τα ιδιωτικά νοσοκοµεία διακρίνονται σε τρεις µεγάλες κατηγορίες: τα γενικά νοσοκοµεία,
που αντιµετωπίζουν περιστατικά όλων των ειδικοτήτων, τα µαιευτικά και τα ψυχιατρικά. Α-
κόµη, διακρίνονται ανάλογα µε τη δυναµικότητά τους σε µεγάλα και µικρά νοσοκοµεία.
Σύµφωνα µε στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (πίνακας 1.1.1.), το 2004 καταγρά-
φηκαν σε όλη τη χώρα 172 ιδιωτικές κλινικές επί συνόλου 319, ενώ οι 14.515 κλίνες των ιδιω-
τικών θεραπευτηρίων κάλυπταν το 28% του συνόλου των νοσοκοµειακών κλινών της χώρας.
Με βάση τα στοιχεία του ίδιου πίνακα και σε ό,τι αφορά την κατανοµή των κλινών των
ιδιωτικών θεραπευτηρίων, προέκυψε ότι στην περιφέρεια της πρωτεύουσας το 2004 ήταν
συγκεντρωµένο το 51,1% των ιδιωτικών κλινών (7.419 κλίνες) και στην περιφέρεια Μα-
κεδονίας το 25,7% (3.732 κλίνες). Η περιφέρεια µε τις λιγότερες ιδιωτικές κλίνες (30) είναι
αυτή της Ηπείρου (διάγραµµα 1.3.1.).
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.3.1. Κατανοµή των ιδιωτικών κλινών κατά γεωγραφική περιφέρεια (2004)
Θεσσαλία 13,3%
Ήπειρος 0,2% Μακεδονία 25,7%
Ιόνιοι Νήσοι 0,3%
Πελοπόννησος 1,7%
Λοιπή Στερεά
και Εύβοια 3,1%
Θράκη 0,4%
Νήσοι Αιγαίου 0,7%
Κρήτη 3,4%
Πρωτευούσης 51,1%
fylladio.indd 44 18/4/2008 11:33:34 ðì

Στο διάγραµµα 1.3.2. εµφανίζεται η αναλογία των ιδιωτικών κλινών επί του συνόλου των
κλινών ανά περιφέρεια. Είναι εντυπωσιακό ότι η µεγαλύτερη αναλογία εµφανίζεται στη
Θεσσαλία µε 57% και ακολουθούν η περιφέρεια πρωτευούσης µε 33% και η Μακεδονία µε
31%, ενώ η µικρότερη αναλογία εµφανίζεται στην Ήπειρο µε 2%.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.3.2. Αναλογία (%) των ιδιωτικών κλινών στο σύνολο των κλινών ανά περιφέρεια
100%
80%
60%
40%
20%
0

και Εύβοια
Θεσσαλία
Μακεδονία
Θράκη
Κρήτη
Ήπειρος
Ιδιωτικές κλίνες ∆ηµόσιες κλίνες ΝΠΙ∆
Η απαγόρευση της δηµιουργίας νέων ιδιωτικών νοσοκοµείων και της επέκτασης των υ-
παρχόντων µε τον ιδρυτικό νόµο του ΕΣΥ του 1983, και η καθήλωση του –καθορισµένου
από το κράτος– νοσηλίου που αποδίδεται στα νοσοκοµεία από την κοινωνική ασφάλιση
σε χαµηλές τιµές, οδήγησε σε µεγάλη µείωση του αριθµού των ιδιωτικών κλινικών και
κλινών την τελευταία 20ετία (Σουλιώτης 2000). Έτσι, µε βάση στοιχεία του υπουργείου
Υγείας, οι ιδιωτικές κλινικές µειώθηκαν από 468 το 1980 σε 218 το 2000 και οι ιδιωτικές
κλίνες από 25.075 το 1980 σε 15.806 το 2000. Τα τελευταία χρόνια, λόγω της αλλαγής του
νόµου του 1992 και της απελευθέρωσης δυνάµεων της αγοράς, της σταδιακής αύξησης
fylladio.indd 45 18/4/2008 11:33:34 ðì

των νοσηλίων, της γενικότερης τάσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση προς ιδιωτικοποίηση και
των ελλείψεων και ανεπαρκειών του δηµόσιου νοσοκοµειακού τοµέα, η κατάσταση αυτή
έχει αρχίσει να µεταβάλλεται (Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας 2001· Tountas et al.
2005).
Η ανάλυση της κατάστασης που διαµορφώθηκε την τελευταία 20ετία προϋποθέτει τη
διάκριση των ιδιωτικών νοσοκοµείων στην Ελλάδα σε δύο κατηγορίες. Η πρώτη περιλαµ-
βάνει έναν µικρό αριθµό –που όµως έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια– διακεκριµένων νο-
σοκοµείων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, µε δυναµικό 150-400 κρεβάτια το καθένα.
Τα νοσοκοµεία αυτά διαθέτουν αξιόλογο και έµπειρο ιατρικό δυναµικό και προσφέρουν
υψηλής ποιότητας ιατρικές και ξενοδοχειακές υπηρεσίες, σε ιδιώτες ή ιδιωτικά ασφαλισµέ-
νους ασθενείς. Η δεύτερη κατηγορία περιλαµβάνει έναν µεγαλύτερο αριθµό νοσοκοµείων
µε δυναµικό µικρότερο από 150 κρεβάτια το καθένα, των οποίων ο αριθµός µειώνεται.
Πρόκειται για νοσοκοµεία που παρέχουν συγκριτικά κατώτερης ποιότητας υπηρεσίες, σε
πολύ φθηνότερες τιµές, σε ασθενείς χαµηλότερης κοινωνικο-οικονοµικής κατάστασης,
που καλύπτονται σχεδόν αποκλειστικά από τους πόρους της κοινωνικής ασφάλισης (Σου-
λιώτης 2000).
Τα τελευταία χρόνια διαµορφώνονται ισχυρές µονοπωλιακές τάσεις στον ιδιωτικό
νοσοκοµειακό τοµέα, µέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων νοσοκοµείων και κλινικών. Σε
µερικές περιπτώσεις, µάλιστα, µεγάλα ιδιωτικά νοσοκοµεία µετατρέπονται σταδιακά σε
πολυεθνικές επιχειρήσεις, επεκτείνοντας τις δραστηριότητές τους πρωταρχικά στις βαλ-
κανικές χώρες (Σουλιώτης 2000). Μία ακόµη –νέα για τη χώρα µας– πρακτική για την πε-
ραιτέρω ενδυνάµωση του ιδιωτικού νοσοκοµειακού τοµέα αποτελούν οι συµπράξεις δη-
µόσιου και ιδιωτικού τοµέα (Σ∆ΙΤ), επιλογή η οποία ήδη έχει υιοθετηθεί και εφαρµοσθεί
σε πολλές χώρες (κυρίως στη Μ. Βρετανία), σε µια προσπάθεια αναβάθµισης των υπό
δηµόσιο έλεγχο υπηρεσιών, µε τρόπο που –σύµφωνα µε τους υποστηρικτές της– εξα-
σφαλίζει µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα και µικρότερη συµµετοχή του δηµοσίου στην
κάλυψη του κόστους.

Σύµφωνα µε µελέτη της ICAP, το 2006, στα ιδιωτικά θεραπευτήρια ήταν εγγεγραµµένοι
4.192 ιατροί (ICAP 2006). Το ιατρικό προσωπικό κατά ειδικότητα στον ιδιωτικό τοµέα πα-
ρουσιάζεται στο πίνακα 1.3.1., από τα στοιχεία του οποίου προκύπτει ότι στα ιδιωτικά
θεραπευτήρια οι γυναικολόγοι υπερτερούν σε αριθµό έναντι των άλλων ειδικοτήτων,
φτάνοντας τους 1.820 και ακολουθούν οι παθολόγοι και οι χειρουργοί (279 και 278 αντί-
στοιχα).
Συγκεντρωτικά στοιχεία του νοσηλευτικού προσωπικού καθώς και του υπόλοιπου αν-
θρώπινου δυναµικού στον ιδιωτικό τοµέα δεν έχουν καταγραφεί έως τώρα, αφού, όπως α-
fylladio.indd 46 18/4/2008 11:33:35 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.3.1. Ιατρικό προσωπικό κατά ειδικότητα στον ιδιωτικό τοµέα

Ειδικότητα Σύνολο Ειδικότητα Σύνολο
Αιµατολόγοι 13 Οφθαλµίατροι 119
Ακτινοθεραπευτές 18 Παθολογοανατόµοι 17
Ακτινοδιαγνώστες 123 Παθολόγοι 279
Αλλεργιολόγοι Παιδίατροι 98
Αναισθησιολόγοι 189 Παιδοψυχίατροι
Γαστρεντερολόγοι 23 Πυρηνικής Ιατρικής 12
Γενικής Ιατρικής 65 Ρευµατολόγοι
∆ερµατολόγοι 4 Υγιειονολόγοι
Ενδοκρινολόγοι 1 Φυµατιολόγοι/Πνευµονολόγοι 25
Ιατρική της Εργασίας 2 Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης 2
Ιατροδικαστές Χειρουργοί 278
Καρδιολόγοι 184 Χειρουργοί Θώρακα 13
Κλινικής Χηµείας 1 Χειρουργοί Παίδων 25
Κοινωνικής Ιατρικής Χειρουργοί Πλαστικής Χ. 31
Κυτταρολόγοι 9 Ψυχίατροι 109
Μαιευτήρες/Γυναικολόγοι 1.820 Ωτορινολαρυγγολόγοι 108
Μικροβιολόγοι 155 Αγγειοχειρουργοί 13
Νευρολόγοι 55 Γναθοχειρουργοί 3
Νευροχειρουργοί 16 Ογκολόγοι 4
Νευρολόγοι 31 Ορθοδοντικοί 1
Οδοντίατροι 4 Ασκούµενοι 36
Ορθοπεδικοί 99 Χωρίς ειδικότητα 145
Ουρολόγοι 62 Σύνολο 4.192
Πηγή: ICAP 2006
ναφέρθηκε παραπάνω, η υψηλή κινητικότητα που παρουσιάζει ο χώρος καθιστά δύσκολο

ένα τέτοιο εγχείρηµα.
1.3.3. Χρήση
Το έτος 1998 έλαβαν εξιτήριο από τις ιδιωτικές κλινικές 299.866 ασθενείς, αντιπροσω-
πεύοντας το 18,5% του συνόλου των εξελθόντων ασθενών από όλα τα θεραπευτήρια της
χώρας (πίνακας 1.1.12.). Επιπλέον, από τα στοιχεία της έρευνας “Hellas Health I”, που εµφα-
νίζονται στο διάγραµµα 1.1.20. προκύπτει ότι το 12,2% των τελευταίων διανυκτερεύσεων
των Ελλήνων πραγµατοποιήθηκαν σε ιδιωτικά νοσοκοµεία. Η µεγαλύτερη συχνότητα δι-
ανυκτέρευσης σε ιδιωτικά νοσοκοµεία παρατηρήθηκε στις γυναίκες (12,5%), στους ηλικι-
ωµένους άνω των 65 ετών (16,7%), στους κατοίκους αγροτικών περιοχών (22,6%) και στα
άτοµα ανώτερης κοινωνικής τάξης (50%), όπως εµφανίζεται στους πίνακες 1.1.13., 1.1.14.
και 1.1.15. (ΙΚΠΙ 2006).
Στο διάγραµµα 1.3.3., που προκύπτει από τα στοιχεία του ίδιου πίνακα της ΕΣΥΕ, εµφα-
νίζεται το ποσοστό των νοσηλευθέντων ασθενών των ιδιωτικών κλινικών σε σχέση µε το
fylladio.indd 47 18/4/2008 11:33:35 ðì

σύνολο των νοσηλευθέντων ανά γεωγραφική περιφέρεια. Τα µεγαλύτερα ποσοστά εµφα-

νίζονται στις περιφέρειες πρωτευούσης (26,5%) και Μακεδονίας (19,4%) και τα µικρότερα
σε αυτές της Ηπείρου (1,3%) και της Θράκης (2,1%).
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.3.3. Αναλογία των εξιτηρίων από ιδιωτικές κλινικές στο σύνολο των εξιτηρίων
ανά περιφέρεια
100%
80%
60%
40%
20%
0

και Εύβοια
Θεσσαλία
Μακεδονία
Θράκη
Κρήτη
Ήπειρος
Ιδιωτικές κλίνες ∆ηµόσιες κλίνες ΝΠΙ∆
Τα περιστατικά που νοσηλεύονται στα ιδιωτικά νοσοκοµεία είναι κατά κανόνα ηπιότερα
από αυτά που νοσηλεύονται στα δηµόσια νοσοκοµεία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η
µεγάλη µάζα των µικρών ιδιωτικών νοσοκοµείων δεν έχουν τις αναγκαίες υποδοµές για να
αντιµετωπίσουν σύνθετα και επιλεγµένα περιστατικά,* αλλά και στο ότι η προτίµηση των
πολιτών για τέτοια περιστατικά στρέφεται προς τα δηµόσια νοσοκοµεία και δη τα πανεπι-
στηµιακά (Σουλιώτης 2000).
Σύµφωνα µε έρευνα που διεξήχθη από την Εθνική Σχολή ∆ηµόσιας Υγείας σε συνεργα-
* Ενδεχοµένως κάτι τέτοιο να είναι και αντίθετο µε τον στόχο τους για υψηλή κερδοφορία.
fylladio.indd 48 18/4/2008 11:33:36 ðì

σία µε τον ΠΟΥ, τα λίγα, διακεκριµένα ιδιωτικά νοσοκοµεία είναι στην κορυφή των προτι-
µήσεων των πολιτών σε ό,τι αφορά το περιβάλλον, την ελευθερία επιλογής και τις συνθή-
κες νοσηλείας (Κυριόπουλος και συν. 2003).
Επιπλέον, τα διακεκριµένα ιδιωτικά νοσοκοµεία εµφανίζουν υψηλότερους δείκτες απο-
δοτικότητας, όπως µέση διάρκεια νοσηλείας (Μ∆Ν) και βαθµό κάλυψης κλινών. Η Μ∆Ν στα
νοσοκοµεία αυτά ήταν το 2000 3,27 ηµέρες, έναντι 8,05 του συνόλου των ιδιωτικών νοσο-
κοµείων. Το ετήσιο ποσοστό κάλυψης κλινών σε δύο από τα πιο διακεκριµένα νοσοκοµεία
της Αθήνας ήταν γύρω στο 80%, έναντι 47% του συνόλου των ιδιωτικών νοσοκοµείων (Κέ-
ντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας 2001).
Σύµφωνα µε κλαδική µελέτη της ICAP, η αγορά των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας παρουσί-
ασε αύξηση κατά την περίοδο 1997-2005 µε µέσο ετήσιο ρυθµό 12,7% (ICAP 2006). Ειδικό-
τερα, τη µεγαλύτερη αύξηση εµφάνισε το µέγεθος αγοράς των γενικών κλινικών, µε µέσο
ετήσιο ρυθµό 15,2% και ακολούθησε η αγορά των µαιευτικών-γυναικολογικών κλινικών,
µε µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης 10,9%.
Με βάση στοιχεία του υπουργείου Οικονοµικών, η δηµόσια δαπάνη για περίθαλψη
σε ιδιωτικές κλινικές παρουσίασε σηµαντική αύξηση από 21.878.210 ευρώ το 1995, σε
35.424.798 το 1999 (62%) (πίνακας 1.3.2.).
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.3.2. ∆απάνες νοσηλίων δηµοσίου (1995-1999) σε ευρώ
Κατηγορία δαπάνης 1995 1996 1997 1998 1999

Φαρµακευτική περίθαλψη 138.336.023 162.961.115 176.586.941 149.910.492 185.056.493
Ιατρική περίθαλψη 76.220.103 85.925.165 89.112.252 92.123.258 101.121.056
Παρακλινικές εξετάσεις 67.492.296 76.029.347 88.900.954 94.597.212 113.966.251
Οδοντιατρική περίθαλψη 8.416.728 8.868.672 8.883.346 8.701.394 8.349.230
Νοσήλια εξωτερικού 12.428.467 14.468.085 13.719.736 14.286.134 8.915.627
Περίθαλψη σε κρατικά
61.388.114 66.561.996 77.250.183 71.151.871 143.955.979
νοσοκοµεία
Περίθαλψη σε ιδιωτικές κλινικές 21.878.210 23.888.481 25.810.712 25.614.087 35.424.798
Επίδοµα τοκετού 2.550.257 2.476.889 2.359.501 3.063.830 3.589.142
Λοιπές δαπάνες 7.768.158 9.156.273 10.776.229 12.440.205 15.944.241
Σύνολο 396.478.357 450.336.023 493.399.853 471.800.440 616.322.817
∆εν περιλαµβάνονται οι δαπάνες των εν ενεργεία στρατιωτικών και λιµενικών.
Περιλαµβάνονται εξοφλήσεις εκκρεµών υποχρεώσεων προηγουµένων ετών.
Πηγή: Υπουργείο Οικονοµικών 2000
Στα ιδιωτικά νοσοκοµεία υπάρχει µεν η τυπική εφαρµογή του κλειστού νοσηλίου, αλλά
τα περισσότερα το εφαρµόζουν µόνο για τη κάλυψη των βασικών ξενοδοχειακών και δι-
fylladio.indd 49 18/4/2008 11:33:36 ðì

οικητικών δαπανών. Για τις υπόλοιπες ιατρικονοσηλευτικές υπηρεσίες ισχύει το ανοιχτό

νοσήλιο. Η µέθοδος των διαγνωστικών κατηγοριών έχει υιοθετηθεί πρόσφατα για τα καρ-
διοχειρουργικά περιστατικά.
Οι δικαιούχοι των πιο ευγενών ταµείων κοινωνικής ασφάλισης –που αποτελούν περίπου
το 10% των ασφαλισµένων– καλύπτονται σε ένα µεγάλο βαθµό για νοσηλεία στα διακε-
κριµένα ιδιωτικά νοσοκοµεία για όλες τις ασθένειες, εξειδικευµένες χειρουργικές πράξεις
(π.χ. καρδιοχειρουργικές, αρθροπλαστικές ισχίου και γόνατος κ.ά.) και ειδικές εξετάσεις
(π.χ. ψηφιακές αγγειογραφίες, µαγνητικές τοµογραφίες κ.ά.), αφού οι καθορισµένες από
την πολιτεία τιµές για αυτές τις υπηρεσίες θεωρούνται ικανοποιητικές. Ο υπόλοιπος ασφα-
λισµένος πληθυσµός δικαιούται ελεύθερης πρόσβασης στα δηµόσια νοσοκοµεία και σε
µικρά ιδιωτικά νοσοκοµεία, τα οποία συνήθως παρέχουν υπηρεσίες κατώτερης ποιότητας
(Κυριόπουλος 2001).
Ένας από τους λόγους που ώθησαν σε ανάπτυξη τον ιδιωτικό νοσοκοµειακό τοµέα είναι
η µεγάλη άνθηση της ιδιωτικής ασφάλισης. Από το 1992, τα βασικά ασφαλιστικά σχήµατα
παρείχαν τη δυνατότητα δωρεάν πρόσβασης στα µεγάλα ιδιωτικά νοσοκοµεία, χωρίς µάλι-
στα πλαφόν στα ιατρικά έξοδα. Παρόλο που τα τελευταία χρόνια έχουν τεθεί κάποιοι περι-
ορισµοί στις παροχές, το 85% των εισαγωγών στα λίγα, διακεκριµένα ιδιωτικά νοσοκοµεία
καλύπτονται πλήρως από την ιδιωτική ασφάλιση υγείας (Liaropoulos and Tragakes 1998).
Οι σχετικά υψηλοί µέχρι σήµερα ρυθµοί ανάπτυξης των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας
εκτιµάται από τη µελέτη της ICAP ότι θα συνεχιστούν, λόγω των συνεχιζόµενων εξελίξεων
της ιατρικής επιστήµης, της γήρανσης του πληθυσµού και της υψηλής εισοδηµατικής ε-
λαστικότητας των δαπανών υγείας. Σε αυτό συνηγορούν και τα επενδυτικά προγράµµατα
των µεγάλων οµίλων του κλάδου που βρίσκονται σε εξέλιξη και τα οποία στοχεύουν στην
επέκταση σε νέες γεωγραφικές περιοχές και δραστηριότητες. Κατά συνέπεια, για το 2006
και το 2007, τα έσοδα των ιδιωτικών κλινικών προβλέπεται ότι θα αυξηθούν µε ρυθµό πε-
ρίπου 12-15% ετησίως, και των µαιευτηρίων µε ρυθµό 7-8% (ICAP 2006).
Βιβλιογραφία
Garelli S. (2004) World Competitiveness Yearbook. IMD, World Competitiveness Center, Lausanne.
ICAP (2006). Κλαδική Mελέτη της ∆ιεύθυνσης Μελετών Οικονοµικού Περιβάλλοντος. ICAP AE Ερευνών και
Επενδύσεων, Αθήνα.
Liaropoulos L., Tragakes E. (1998). Public/private financing in the Greek health care system: implications
for equity. Health policy, 43(2):153-69.
Tountas Y., Karnaki P., Pavi E. et al. (2005). The “unexpected” growth of the private health sector in Greece.
Health Policy, 74(2):167-180.
Tountas Y., Karnaki Ρ. (2002). Reforming the reform – The Greek National Health System in transition.
Tountas Y., Stefannson H., Frissiras S. (1995). Health reform in Greece: Planning and implementation
of a national health system. Int J Health Plann Manage, 10(4):283-304.
fylladio.indd 50 18/4/2008 11:33:37 ðì

WHO (2004). Highlights on Health in Greece. WHO Regional Office for Europe, Copenhagen.
ΕΣΥΕ (2001). Στατιστικά Στοιχεία. Υγεία- Ασφάλεια- Κοινωνική Προστασία. Κλειστή Νοσοκοµειακή Περίθαλψη.
Γενική Γραµµατεία Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος, Αθήνα.
ΕΣΥΕ (2004). Στατιστικά Στοιχεία. Υγεία- Ασφάλεια- Κοινωνική Προστασία. Απογραφή Κέντρων Υγείας και
Θεραπευτηρίων. Γενική Γραµµατεία Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος, Αθήνα.
ΙΚΠΙ (2006). Hellas Health I. Έρευνα υγείας του ελληνικού πληθυσµού. Ινστιτούτο Κοινωνικής και
Προληπτικής Ιατρικής σε συνεργασία µε το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής
του Πανεπιστηµίου Αθηνών, Αθήνα
Κέντρο Mελετών Yπηρεσιών Yγείας του Πανεπιστηµίου Αθηνών (2001). Οι Υπηρεσίες Υγείας στην Ελλάδα.
Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, Αθήνα.
Κυριόπουλος Γ. (2001). Η Επίδραση της ασφάλισης υγείας στη ζήτηση υπηρεσιών ιατρικής περίθαλψης.
Στο: Κυριόπουλος Γ., Λιαρόπουλος Λ., Μπουρσανίδης Χ. και συν. (επιµ.) Η Ασφάλιση Υγείας στην
Ελλάδα. Θεµέλιο, Αθήνα.
Κυριόπουλος Γ., Γκρέγκορυ Σ., Οικονόµου, Χ. (2003). Υγεία και Υπηρεσίες Υγείας στον Ελληνικό Πληθυσµό.
Παπαζήση, Αθήνα.
Οικονόµου Ν.Α., Τούντας Γ., Νιάκας ∆. (2007). Ελληνικές µελέτες οικονοµικής αξιολόγησης και
αποδοτικότητας στην υγεία. Αρχεία Ελλ. Ιατρικής, 24(1):48-57.
Οµάδα Στελεχών ∆ιοίκησης (2006). Προτάσεις-επισηµάνσεις για την ανασυγκρότηση του ΕΣΥ,
Αθήνα.
ΟΟΣΑ (2006). OECD, Health data.
Σουλιώτης Κ. (2000). Ο Ρόλος του Ιδιωτικού Τοµέα στο Ελληνικό Σύστηµα Υγείας. Εκδόσεις Παπαζήση,
Αθήνα.
Σουλιώτης Κ. (2001). Προσέγγιση των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων της υγείας στην
Ελλάδα. Τόπος, 18: 49-74.
Σουλιώτης Κ., Γκόλνα Χ., ∆ρίτσας Θ. (2006). Ανθρώπινο δναµικό και υπηρεσίες υγείας. Στο: Σουλιώτης
Κ. (επιµ.) Πολιτική και Οικονοµία της Υγείας. Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.
Σουλιώτης Κ., ∆όλγερας Α., Κυριόπουλος Γ. (2003). Η Ικανοποίηση των χρηστών από τις Υπηρεσίες
Υγείας: ερευνητικά αποτελέσµατα από την περιοχή της Αθήνας. Στο: Κυριόπουλος Γ., Λιονής Χ.,
Σουλιώτης Κ. και συν. (επιµ.) Η Ποιότητα στις Υπηρεσίες Υγείας. Θεµέλιο, Αθήνα.
ΥΥΚΑ (2005). Συγκεντρωτικά Στοιχεία Ανθρώπινου ∆υναµικού ΥΥΚΑ. Αποτύπωση Ανθρώπινου ∆υναµικού.
Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Αθήνα.
Υπουργείο Οικονοµικών (2000). ∆απάνες Νοσηλίων ∆ηµοσίου 1995-1999. Υπουργείο Οικονοµικών,
Αθήνα.
Υπουργείο Υγείας (2001). Οι Ψυχιατρικές Υποδοµές 1981-2000. Τµήµα Ψυχικής Υγείας, Αθήνα.
Υπουργείο Υγείας (2003). Τα Νοσοκοµεία ανά Περιφέρεια ΠΕΣΥ. Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας,
Αθήνα.
Υφαντόπουλος Γ. (2003). Τα Οικονοµικά της Υγείας. Τυπωθήτω-∆αρδανός, Αθήνα.
fylladio.indd 51 18/4/2008 11:33:38 ðì

fylladio.indd 52 18/4/2008 11:33:38 ðì
KΕΦΑΛΑΙΟ 2
πρωτοβάθµιες υπηρεσίες υγείας
2.1. Εισαγωγή
Η παροχή πρωτοβάθµιων υπηρεσιών πραγµατοποιείται µέσα από τις εξής δοµές:
I. Τις πρωτοβάθµιες υπηρεσίες του ΕΣΥ που περιλαµβάνουν:
• τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκοµείων (ΕΙ) – πρωινά και απογευµατινά
• τα Κέντρα Υγείας (ΚΥ) και τα Περιφερειακά τους Ιατρεία (ΠΙ).
II. Τις δοµές της κοινωνικής ασφάλισης που αποτελούνται από:
• το δίκτυο των µονάδων υγείας του ΙΚΑ (πολυϊατρεία, εργαστήρια κ.λπ.) και τα λίγα
πολυϊατρεία άλλων ασφαλιστικών οργανισµών (Οίκος του Ναύτου, ∆ΕΗ, ΟΣΕ, ΤΥΠΕΤ
κ.λπ.)
• τους συµβεβληµένους µε τα ταµεία ιδιώτες ιατρούς και διαγνωστικά εργαστήρια.
III. Τον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα που περιλαµβάνει:
• τις στρατιωτικές µονάδες πρωτοβάθµιας περίθαλψης
• τις µονάδες παροχής πρωτοβάθµιων υπηρεσιών των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδι-
οίκησης (δηµοτικά ιατρεία)
• άλλες υπηρεσίες πρόνοιας (ΚΑΠΗ)
• τις µη κυβερνητικές-µη κερδοσκοπικές οργανώσεις µέσω των πολυϊατρείων τους.
IV. Τον ιδιωτικό τοµέα που περιλαµβάνει:
• ιδιώτες ιατρούς
• διαγνωστικά κέντρα και εργαστήρια
• εξωτερικά ιατρεία ιδιωτικών κλινικών
• κέντρα αποκατάστασης
• ορισµένες άλλες εξειδικευµένες µονάδες.
Στις αγροτικές περιοχές της χώρας, στις οποίες κατοικεί το 30% περίπου του πληθυσµού,
η πρωτοβάθµια περίθαλψη παρέχεται κυρίως από τα Κέντρα Υγείας και τα Περιφερειακά
τους Ιατρεία και από ιδιώτες ιατρούς και διαγνωστικά εργαστήρια, συµβεβληµένους ή µη
µε τα ταµεία. Στις αστικές περιοχές, στις οποίες κατοικεί το 70% περίπου του πληθυσµού,
fylladio.indd 53 18/4/2008 11:33:39 ðì

η πρωτοβάθµια περίθαλψη παρέχεται κυρίως από τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκοµείων,

τις µονάδες υγείας των ασφαλιστικών ταµείων και των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκη-
σης και από ιδιώτες ιατρούς και διαγνωστικά εργαστήρια, συµβεβληµένους ή µη µε τα τα-
µεία.
Από έρευνα της Εθνικής Σχολής ∆ηµόσιας Υγείας για τις υπηρεσίες υγείας στην Ελλάδα,
που πραγµατοποιήθηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγµα πολιτών της χώρας µέσω ερωτηµα-
τολογίου, προκύπτει ότι 50,1% των πολιτών της χώρας πραγµατοποίησε τουλάχιστον µια
επίσκεψη σε κάποιο ιατρό τον περασµένο µήνα, ενώ το 28,1% των πολιτών πραγµατοποί-
ησε δύο ή περισσότερες επισκέψεις (Κυριόπουλος και συν. 2003).
Στοιχεία χρήσης πρωτοβάθµιων υπηρεσιών για το σύνολο της χώρας προκύπτουν από
την έρευνα “Hellas Health I” (ΙΚΠΙ 2006). Όπως φαίνεται στο διάγραµµα 2.1.1., το 75% των
ερωτώµενων προσφεύγει αθροιστικά σε ιδιώτες ιατρούς συµβεβληµένους (26%) ή µη µε
τα ταµεία (25,6%) και σε ιατρεία ασφαλιστικών ταµείων (24,5%) για την παροχή πρωτοβάθ-
µιας περίθαλψης. Επόµενη επιλογή των ερωτώµενων είναι τα ΕΙ των δηµοσίων νοσοκο-
µείων µε 12,7%.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1.1. Σηµεία ιατρικής φροντίδας
Σε ιδιώτη ιατρό 26,0%

Σε ιδιώτη ιατρό
25,6%
συµβεβληµένο µε ταµείο
Σε ιατρείο ασφαλιστικού
ταµείου
24,5%
Σε εξωτερικά ιατρεία
δηµόσιων νοσοκοµείων 12,7%
Σε κέντρα υγείας 4,9%
Σε περιφερειακά ιατρεία 4,7%

Σε εξωτερικά ιατρεία
ιδιωτικών νοσοκοµείων 0,3%
∆Α 1,4%
0 5 10 15 20 25 30
Σε συµβεβληµένους ή µη συµβεβληµένους ιδιώτες ιατρούς προσφεύγουν συχνότερα οι

ερωτώµενοι όλων των ηλικιακών οµάδων µέχρι 54 ετών και στα ιατρεία των ασφαλιστικών
ταµείων οι ερωτώµενοι άνω των 55 ετών, όπως φαίνεται στον πίνακα 2.1.1.
fylladio.indd 54 18/4/2008 11:33:39 ðì

ÐÑÙÔÏÂÁÈÌÉÅÓ ÕÐÇÑÅÓÉÅÓ ÕÃÅÉÁÓ 55
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1.1. Σηµεία ιατρικής φροντίδας ανά φύλο και ηλικία
Φύλο Ηλικία
Σηµεία ιατρικής φροντίδας Σύνολο
Άνδρες Γυναίκες 18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+
Σε ιδιώτη ιατρό 26,0% 24,6% 27,2% 23,5% 30,3% 33,9% 26,5% 23,3% 18,8%
Σε ιδιώτη ιατρό συµβεβληµένο µε
25,6% 26,5% 24,7% 27,8% 27,0% 27,8% 32,5% 20,0% 20,5%
ταµείο
Σε ιατρεία ασφαλιστικού ταµείου 24,5% 22,6% 26,2% 20,9% 19,5% 21,1% 25,2% 28,9% 30,4%
Σε εξωτερικά ιατρεία δηµόσιων
12,7% 14,9% 10,7% 19,1% 14,6% 7,2% 9,3% 15,3% 12,9%
νοσοκοµείων
Σε κέντρα υγείας 4,9% 5,0% 4,8% 3,5% 3,8% 5,0% 2,6% 5,3% 7,6%
Σε περιφερειακά ιατρεία 4,7% 4,6% 4,8% 3,5% 3,8% 3,3% 2,0% 4,7% 8,9%
Σε εξωτερικά ιατρεία ιδιωτικών
0,3% 0,2% 0,4% * * * 0,7% 0,7% 0,4%
νοσοκοµείων
∆Α 1,4% 1,7% 1,1% 1,7% 1,1% 1,7% 1,3% 2,7% 0,4%
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι µόνο το 20% των κατοίκων των αγροτικών
περιοχών προσφεύγει στα ΚΥ και τα ΠΙ (πίνακας 2.1.2.), ενώ το 80% των κατοίκων αυτών
προσφεύγει στις άλλες δοµές πρωτοβάθµιας περίθαλψης, που κατά κανόνα βρίσκονται σε
αστικές περιοχές, δηλαδή τους ιδιώτες ιατρούς (47,5%), τα ΕΙ των δηµοσίων νοσοκοµείων
(15,3%) και τα ιατρεία των ασφαλιστικών ταµείων (13,7%).
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1.2. Σηµεία ιατρικής φροντίδας ανά αστικότητα και οικογενειακή κατάσταση
Αστικότητα Οικογενειακή κατάσταση

Σηµεία ιατρικής φροντίδας Σύνολο
Αστικά Αγροτικά Παντρεµένοι Άγαµοι Άλλο
Σε ιδιώτη ιατρό 26,0% 24,0% 31,8% 27,2% 26,2% 18,3%
Σε ιδιώτη ιατρό συµβεβληµένο µε ταµείο 25,6% 28,9% 15,7% 26,8% 24,2% 21,7%
Σε ιατρεία ασφαλιστικού
24,5% 28,1% 13,7% 24,0% 22,5% 31,3%
ταµείου
Σε εξωτερικά ιατρεία δηµόσιων νοσοκοµείων 12,7% 11,9% 15,3% 9,6% 18,9% 17,4%
Σε κέντρα υγείας 4,9% 4,0% 7,5% 5,3% 3,3% 6,1%
Σε περιφερειακά ιατρεία 4,7% 2,0% 12,5% 5,3% 3,3% 4,3%
Σε εξωτερικά ιατρεία ιδιωτικών νοσοκοµείων 0,3% * 1,2% 0,5% * *
∆Α 1,4% 1,1% 2,4% 1,4% 1,6% 0,9%
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και ο πίνακας 2.1.3., στον οποίο φαίνεται ότι οι ανώτερες κοι-
νωνικά τάξεις προσφεύγουν συχνότερα σε µη συµβεβληµένους ιδιώτες ιατρούς από τις
fylladio.indd 55 18/4/2008 11:33:40 ðì

κατώτερες. Ωστόσο, ακόµη και στην κατώτερη κοινωνικά τάξη οι µη συµβεβληµένοι ιδιώ-
τες ιατροί αποτελούν την πρώτη επιλογή (22,7%).
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1.3. Σηµεία ιατρικής φροντίδας ανά κοινωνική τάξη
Κοινωνική τάξη
Σηµεία ιατρικής φροντίδας Σύνολο Μεσαία προς Μεσαία προς
Ανώτερη Κατώτερη
ανώτερη κατώτερη
Σε ιδιώτη ιατρό 26,0% 42,1% 32,4% 25,1% 22,7%
Σε ιδιώτη ιατρό συµβεβληµένο µε ταµείο 25,6% 22,8% 30,6% 27,9% 21,6%
Σε ιατρεία ασφαλιστικού ταµείου 24,5% 17,5% 21,6% 28,8% 21,1%
Σε εξωτερικά ιατρεία δηµόσιων νοσοκοµείων 12,7% 15,8% 11,7% 10,4% 15,5%
Σε κέντρα υγείας 4,9% * 2,7% 4,5% 6,7%
Σε περιφερειακά ιατρεία 4,7% * * 1,7% 10,4%
Σε εξωτερικά ιατρεία ιδιωτικών νοσοκοµείων 0,3% * * 0,2% 0,5%
∆Α 1,4% 1,8% 0,9% 1,3% 1,6%
Από το διάγραµµα 2.1.2. προκύπτει ότι περίπου 3 στους 10 Έλληνες είχαν κάποια επαφή
µε επαγγελµατία υγείας τον περασµένο µήνα.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1.2. Επαφή µε ιατρό ή επαγγελµατία υγείας στο µήνα
∆Α 0,6%
Ναι 29,6%
Όχι 69,8%
Η επαφή µε επαγγελµατία υγείας τον προηγούµενο µήνα ήταν συχνότερη στις γυναί-
κες (33,3%), στους παντρεµένους (30,5%), στα άτοµα άνω των 65 ετών (46,4%) και στους
fylladio.indd 56 18/4/2008 11:33:41 ðì

κατοίκους των αστικών κέντρων (31,1%), όπως φαίνεται στο διάγραµµα 2.1.3.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1.3. Ποσοστά επαφής µε επαγγελµατία υγείας στο µήνα
Άνδρες 25,5% Παντρεµένοι 30,5%
Γυναίκες 33,3% Άγαµοι 21,7%
Ελεύθ. επαγγελµατίες 21,2%

18-24 ετών 23,5%
Μισθωτοί 19,7%
25-34 ετών 20,5% Άνεργοι 34,3%
35-44 ετών 17,2% Νοικοκυρές 35,0%
27,8% Φοιτητές 28,4%

45-54 ετών
Συνταξιούχοι 44,9%
55-64 ετών 36,7%
65+ ετών 46,4%

Ανώτερη τάξη 28,1%
Μεσαία προς 27,9%
Αστικά 31,1% Μεσαία προς 31,8%
Αγροτικά 25,1% Κατώτερη τάξη 27,5%
0 10 20 30 40 50 0 10 20 30 40 50
Από τους πολίτες που ήρθαν σε επαφή µε κάποιο επαγγελµατία υγείας τον προηγούµενο
µήνα, το 61% ήρθε µόνο µια φορά, ενώ το 37% περισσότερες από µια (διάγραµµα 2.1.4.).
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1.4. Πλήθος επαφών µε επαγγελµατία υγείας στο µήνα
1 60,9%
2 22,6%
3 6,7%
4 5,1%
5+ 3,0%
∆Α 1,7%
0 10 20 30 40 50 60 70 80
fylladio.indd 57 18/4/2008 11:33:42 ðì

Στο διάγραµµα 2.1.5. φαίνεται ότι 2 στους 3 ερωτώµενους ήρθαν σε κάποια επαφή µε
επαγγελµατία υγείας κατά τους περασµένους 12 µήνες.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1.5. Επαφή µε ιατρό ή επαγγελµατία υγείας στο έτος
Όχι 30,4%
∆Α 3,0%
Ναι 66,6%
Από το διάγραµµα 2.1.6. προκύπτουν τα ίδια συµπεράσµατα που προέκυψαν από το δι-
άγραµµα 2.1.3., µε επιπλέον στοιχείο τις περισσότερες επαφές µε επαγγελµατία υγείας τον
χρόνο των ατόµων της ανώτερης κοινωνικής τάξης.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1.6. Επαφή µε ιατρό ή επαγγελµατία υγείας στο έτος και δηµογραφικά στοιχεία
Άνδρες 60,2% Παντρεµένοι 67,0%
Γυναίκες 72,4% Άγαµοι 59,8%
Ελεύθ. επαγγελµατίες 47,8%

18-24 ετών 61,7%
Μισθωτοί 64,0%
25-34 ετών 59,5% Άνεργοι 65,7%
35-44 ετών 61,7% Νοικοκυρές 70,1%
45-54 ετών 66,2% Φοιτητές 68,7%

Συνταξιούχοι 81,1%
55-64 ετών 68,7%
65+ ετών 77,7%

Ανώτερη τάξη 78,9%
Μεσαία προς 65,8%
Αστικά 66,9% Μεσαία προς 67,1%
Αγροτικά 65,5% Κατώτερη τάξη 64,3%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 0 20 40 60 80 100
fylladio.indd 58 18/4/2008 11:33:43 ðì

Από το διάγραµµα 2.1.7. προκύπτει ότι ο προληπτικός έλεγχος µε 30,3%, η οξεία ενό-
χληση µε 24,6% και η χρόνια ασθένεια µε 18,5% αποτελούν τις κύριες αιτίες επαφής µε τον
επαγγελµατία υγείας.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1.7. Λόγοι επαφής µε επαγγελµατία υγείας
Προληπτικός έλεγχος
30,3%
(check up)
Οξεία ασθένεια ή ενόχληση 24,6%
Χρόνια ασθένεια ή αναπηρία 18,5%
Ατύχηµα ή τραυµατισµός 7,4%
Προ ή µετα-εγχειρητικός
4,4%
έλεγχος
Άλλοι 14,5%
∆Α 0,3%
0 5 10 15 20 25 30 35
Όπως προκύπτει από τον πίνακα 2.1.4., οι κάτοικοι των αστικών περιοχών προσφεύγουν
στον επαγγελµατία υγείας συχνότερα για προληπτικό έλεγχο (31,8%), ενώ οι κάτοικοι των
αγροτικών περιοχών για οξεία ενόχληση (28,1%).
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1.4. Λόγοι επαφής µε επαγγελµατία υγείας ανά αστικότητα

και οικογενειακή κατάσταση
Κύριος λόγος επαφής µε επαγγελµατία Αστικότητα Οικογενειακή κατάσταση

Σύνολο
υγείας Αστικά Αγροτικά Παντρεµένοι Άγαµοι Άλλο
Προληπτικός έλεγχος (check-up) 30,3% 31,8% 25,0% 31,5% 28,3% 27,7%
Οξεία ασθένεια ή ενόχληση 24,6% 23,6% 28,1% 24,9% 22,6% 25,5%
Χρόνια ασθένεια ή αναπηρία 18,5% 17,6% 21,9% 17,3% 15,1% 27,7%
Ατύχηµα ή τραυµατισµός 7,4% 7,7% 6,3% 5,6% 15,1% 6,4%
Προ ή µετα-εγχειρητικός έλεγχος 4,4% 4,3% 4,7% 5,6% 3,8% *
Άλλοι 14,5% 14,6% 14,1% 15,2% 15,1% 10,6%
∆Α 0,3% 1,1% * * * 2,1%
fylladio.indd 59 18/4/2008 11:33:44 ðì

Σε ό,τι αφορά την οδοντιατρική περίθαλψη, σύµφωνα µε το διάγραµµα 2.1.8., 1 στους 2

ερωτώµενους έχει επισκεφτεί οδοντίατρο κατά τους τελευταίους 12 µήνες.
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1.8. Επίσκεψη οδοντιάτρου στο έτος
Ναι 46,9%
Όχι 52,6% ∆Α 0,5%
2.2. Πρωτοβάθµιες υπηρεσίες του ΕΣΥ

2.2.1. Κέντρα υγείας - Περιφερειακά ιατρεία
Ο αρχικός σχεδιασµός των Κέντρων Υγείας καθόρισε τις περιοχές ευθύνης τους, ώστε
κάθε ένα από αυτά να καλύπτει ένα πληθυσµό που, ανάλογα µε τις ιδιοµορφίες της
περιοχής, να κυµαίνεται από 2.500 έως 35.000 κατοίκους. Το πλαίσιο στελέχωσης των
Κέντρων Υγείας διέπεται από την αρχή ότι αυτά θα πρέπει να έχουν πολυδύναµο χαρα-
κτήρα και να διαθέτουν το αναγκαίο προσωπικό για να λειτουργούν ως αυτοδύναµες
µονάδες που θα καλύπτουν πλήρως τις πρωτοβάθµιες ανάγκες υγείας του πληθυσµού
(ΚΕΣΥ 1985).
Από τον αρχικό σχεδιασµό των ΚΥ µέχρι σήµερα επιχειρήθηκαν διάφορες οργανωτικές
και διαχειριστικές παρεµβάσεις, µέσω µιας σειράς νοµοθετηµάτων και οργανωτικών ρυθ-
µίσεων, χωρίς ωστόσο ουσιαστικά αποτελέσµατα. Έτσι, η ΠΦΥ στο ΕΣΥ δεν έχει αποκτήσει
τον ουσιαστικό ρόλο που προβλεπόταν από τις θεσµοθετηµένες ρυθµίσεις και επιβάλλεται
από τις σύγχρονες ανάγκες υγείας.
2.2.1.1. Υποδοµές
Στις µη αστικές περιοχές λειτουργούν 201 Κέντρα Υγείας και 1.478 Περιφερειακά Ιατρεία,
όπως φαίνεται στον πίνακα 2.2.1. Επίσης λειτουργούν 3 Κέντρα Υγείας αστικού τύπου, στο
fylladio.indd 60 18/4/2008 11:33:44 ðì

Βύρωνα, στην Πολυκλινική του Ολυµπιακού χωριού και στα Καλύβια Αττικής, ενώ υπό κα-
τασκευή είναι και άλλα.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.2.1. Κέντρα Υγείας και Περιφερειακά Ιατρεία ανά ΠεΣΥΠ (2003)
Κέντρα Περιφερειακά Κέντρα Περιφερειακά
ΠεΣΥΠ ΠεΣΥΠ
Υγείας Ιατρεία Υγείας Ιατρεία
Α’ Αττικής 0 0 Νησιών Ιονίου 8 53
Β’ Αττικής 9 9 ∆υτ. Ελλάδας 18 140
Γ’ Αττικής 5 13 Στερεάς Ελλάδας 15 148
Α’ Κεντρικής Μακεδονίας 20 113 Πελοποννήσου 26 186
Β’ Kεντρικής Mακεδoνίας 11 80 Βορείου Αιγαίου 7 62
Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης 14 115 Α’ Νοτίου Αιγαίου 7 41
∆υτ. Μακεδονίας 7 88 Β’ Νοτίου Αιγαίου 4 35
Ηπείρου 16 109 Κρήτης 14 127
Θεσσαλίας 20 158 ΣΥΝΟΛΟ 201 1.478
Τα Κέντρα Υγείας έχουν άµεση χρηµατοδοτική, οργανωτική, επιστηµονική και νοσηλευ-

τική σύνδεση µε τα νοσοκοµεία στα οποία υπάγονται. Στοιχεία που να αποτυπώνουν την
κτιριακή κατάσταση και την επιχειρησιακή λειτουργικότητα των κέντρων υγείας δεν είναι
διαθέσιµα, αλλά είναι εµφανείς οι µεγάλες ελλείψεις σε υλικοτεχνικές υποδοµές που θα ε-
πέτρεπαν την αυτόνοµη και αποτελεσµατική λειτουργία τους (Θεοδωράκης 2006).
Οι µεγαλύτερες ελλείψεις αφορούν σε εξοπλισµό και τεχνολογία αγωγής υγείας (π.χ. ε-
ξοπλισµός επιδείξεων, προβολών), προσυµπτωµατικού ελέγχου (π.χ. screening για καρκίνο
τραχήλου µήτρας), παροχής ιατρικής εργασίας, δηµόσιας και περιβαλλοντικής υγιεινής,
κατ’ οίκον νοσηλείας, φυσικής αποκατάστασης (π.χ. φυσιοθεραπείας), εκπαίδευσης προ-
σωπικού και πληροφορικής τεχνολογίας. Αντίθετα, η διαθέσιµη διαγνωστική και θεραπευ-
τική τεχνολογία (π.χ. µικροσκόπια, ηλεκτροκαρδιογράφοι, οδοντιατρικά µηχανήµατα κ.λπ.)
κρίνεται σε αρκετές περιπτώσεις ικανοποιητική (Ζηλίδης 1995).
Για την κάλυψη των αναγκών πρωτοβάθµιας φροντίδας ψυχικής υγείας έχουν αναπτυ-
χθεί 17 Κέντρα Ψυχικής Υγείας, κάποια από τα οποία αποτελούν αποκεντρωµένες µονάδες
µεγάλων περιφερειακών νοσοκοµείων, ενώ τα υπόλοιπα εποπτεύονται από τις κατά τό-
πους νοµαρχίες (Θεοδώρου και συν. 2005).
2.2.1.2. Ανθρώπινο δυναµικό

Η διοικητική διάρθρωση του προσωπικού των Κέντρων Υγείας περιλαµβάνει (α) την ι-
ατρική υπηρεσία, (β) τη νοσηλευτική υπηρεσία, (γ) τη διοικητική υπηρεσία και (δ) τα
τµήµατα συναφών επαγγελµάτων υγείας, όπως κοινωνικής προστασίας, φυσιοθεραπευ-
τών, ιατρικών εργαστηρίων κ.ά., τα οποία εντάσσονται είτε στη νοσηλευτική, είτε στη
διοικητική υπηρεσία. Στη νοσηλευτική υπηρεσία υπάγονται πλην των νοσοκόµων και
fylladio.indd 61 18/4/2008 11:33:45 ðì

οι επισκέπτες υγείας, οι µαιευτείς και οι τραυµατιοφορείς, ενώ στη διοικητική υπηρεσία

υπάγονται το διοικητικό, το τεχνικό και το τµήµα επιστασίας (θυρωροί, καθαριστές, οδη-
γοί κ.λπ.) (ΚΕΣΥ 1984).
Ο πίνακας 2.2.2. παρουσιάζει την κατανοµή του ιατρικού προσωπικού των Κέντρων Υ-
γείας ανά ΠεΣΥΠ (νυν ∆ΥΠΕ), µε βάση τα στοιχεία του Χάρτη Υγείας του 2004. Όπως φαίνε-
ται στον πίνακα, υπάρχουν 1.778 ιατροί που εργάζονται στα Κέντρα Υγείας της χώρας, από
τους οποίους οι 358 είναι αγροτικοί ιατροί. Σύµφωνα, µε νεώτερα στοιχεία του υπουργείου
Υγείας (ΥΥΚΑ 2005), το σύνολο των αγροτικών ιατρών –που εργάζονται στη µεγάλη τους
πλειοψηφία στην πρωτοβάθµια περίθαλψη– είναι 1.922. Αν αφαιρεθούν από τον αριθµό
αυτό οι 358 αγροτικοί ιατροί των ΚΥ, αποµένουν περίπου 1.564 αγροτικοί ιατροί που ερ-
γάζονται στα Περιφερειακά Ιατρεία της χώρας. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει
ότι το σύνολο των ιατρών της πρωτοβάθµιας περίθαλψης του ΕΣΥ –πλην των εξωτερικών
ιατρείων των νοσοκοµείων– είναι 3.342.
Από τον πίνακα φαίνεται ότι περίπου το 20% των ιατρών των ΚΥ είναι γενικοί ιατροί (συ-
µπεριλαµβανοµένων όσων έχουν θέση αγροτικών), το 21,9% παθολόγοι (συµπεριλαµβα-
νοµένων όσων έχουν θέση γενικού ιατρού), το 17,3% οδοντίατροι, το 12% παιδίατροι, ενώ
ένα σηµαντικό ποσοστό 20% περίπου είναι αγροτικοί ιατροί (διάγραµµα 2.2.1.).
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.2.1. Κατανοµή ιατρικού προσωπικού Κέντρων Υγείας ανά ειδικότητα
Λοιπές ειδικότητες 9%
Γενικοί ιατροί 20%
Αγροτικοί
ιατροί 20%
Παθολόγοι 22%
Παιδίατροι 12%
Οδοντίατροι 17%
Πηγή: Υπουργείο Υγείας 2004, ίδιοι υπολογισµοί
Ο αριθµός των γενικών ιατρών κρίνεται µικρός συγκριτικά µε τις περισσότερες χώρες
του ΟΟΣΑ, όπου η πρωτοβάθµια περίθαλψη ασκείται σχεδόν αποκλειστικά από γενικούς
ιατρούς.
fylladio.indd 62 18/4/2008 11:33:46 ðì

fylladio.indd 63
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.2.2. Ιατροί Κέντρων Υγείας ανά ειδικότητα και ανά ΠεΣΥΠ (2004)
ΠεΣΥΠ
Ποσοστό
Ειδικότητα Σύνολο
%
Α΄ Κεντρικής
Μακεδονίας
Α΄ Νοτίου Αιγαίου
Β΄ Αττικής
Β΄ Κεντρικής
Β΄ Νοτίου Αιγαίου
Γ΄ Αττικής
Ανατολικής
Μακεδονίας &
Θράκης
Βορείου Αιγαίου
∆υτικής Ελλάδας
∆υτικής
Ηπείρου
Θεσσαλίας
Ιονίων Νήσων
Κρήτης
Πελοποννήσου
Στερεάς Ελλάδας
ÐÑÙÔÏÂÁÈÌÉÅÓ ÕÐÇÑÅÓÉÅÓ ÕÃÅÉÁÓ
Αγροτικοί ιατροί του ΚΥ 30 20 0 15 7 13 18 11 24 10 26 44 11 42 52 35 358 20,1

Ακτινολόγοι 0 1 4 6 2 3 5 0 2 1 2 4 0 1 0 3 34 1,9
Αλλεργιολόγοι 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0,1
Γενικοί ιατροί 40 9 4 33 4 5 22 18 22 19 13 9 10 11 15 17 251 14,1
Γενικοί ιατροί σε θέση αγροτικών 7 2 0 12 1 0 11 0 15 2 0 8 0 23 11 9 101 5,7
Γενικοί ιατροί παθολόγοι 19 0 43 0 6 13 23 0 28 1 16 48 10 29 22 21 279 15,7
Ιατροί χωρίς ειδικότητα 0 0 2 1 0 0 0 1 0 1 0 0 0 2 4 0 11 0,6
∆ιαβητολόγοι 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0,1
Επικουρ. Μικροβιολογίας 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 2 4 0,2
Επικουρ. Γενικής Ιατρικής 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 3 0,2
Καρδιολόγοι 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0 5 0 0 0 9 0,5
Μαιευτήρες - Γυναικολόγοι 0 1 2 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 5 0,3
Μικροβιολόγοι 7 3 6 6 1 4 11 3 6 1 5 9 1 5 4 5 77 4,3
Νευρολόγοι 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0,1
Νεφρολόγοι 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 2 0,1
Οδοντίατροι 39 7 19 32 2 9 25 5 25 12 15 40 7 16 27 28 308 17,3
Παθολόγοι 20 2 9 33 1 10 3 3 5 2 6 5 2 6 2 2 111 6,2
Παιδίατροι 30 10 16 29 3 6 19 5 11 4 11 17 8 14 15 15 213 12,0
Πνευµονολόγοι 0 0 1 0 0 2 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 4 0,2
Χειρουργοί 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0,1
Ψυχίατροι 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0,1
Ωτορινολαρυγγολόγοι 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0,1
Άλλες ειδικότητες 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0,1
Σύνολο 193 58 108 167 28 67 139 46 141 54 96 186 54 150 154 137 1.778 100,0
63
18/4/2008 11:33:46 ðì
Στον πίνακα 2.2.3. παρουσιάζεται η κατανοµή του υπόλοιπου υγειονοµικού προσωπικού

των Κέντρων Υγείας –εκτός των ιατρών– ανά ΠεΣΥΠ. Το σύνολο του υπόλοιπου υγειονοµι-
κού προσωπικού των Κέντρων Υγείας υπολογίζεται σε 2.414 άτοµα*.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.2.3. Κατανοµή υπόλοιπου υγεινοµικού προσωπικού Κέντρων Υγείας

ανά ΠεΣΥΠ (2004)
Επόπτες δηµόσιας
Φυσιοθεραπευτές
Άλλες ειδικότητες
Νοσηλευτές/τριες
Επισκέπτες/τριες
Εργοθεραπευτές
Μαιευτείς/Μαίες
Παρασκευαστές
Σύνολο
Ακτινολόγοι
ΠεΣΥΠ ∆ιαιτολόγοι
Ραδιολόγοι
Κοινωνικοί
λειτουργοί
υγείας
Α΄ Κεντρικής Μακεδονίας 21 υγείας 4 45 172 27 22 2 10 303

Α΄ Νοτίου Αιγαίου 3 9 25 9 8 2 3 59
Β΄ Αττικής 1 32 4 18 77 16 11 2 3 164
Β΄ Κεντρικής Μακεδονίας 11 7 29 124 19 16 1 1 208
Β΄ Νοτίου Αιγαίου 1 1 1 12 3 3 21
Γ΄ Αττικής 16 3 7 48 7 9 90
Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης 14 3 37 146 23 18 1 1 243
Βορείου Αιγαίου 6 3 11 36 8 4 1 1 70
∆υτικής Ελλάδας 17 1 26 109 15 14 3 185
∆υτικής Μακεδονίας 6 2 5 40 8 8 1 70
Ηπείρου 13 1 14 85 10 11 2 136
Θεσσαλίας 2 37 11 43 154 26 25 3 6 307
Ιόνιων Νήσων 7 1 13 26 12 9 68
Κρήτης 1 7 7 25 70 12 12 2 10 146
Πελοποννήσου 3 14 1 1 7 17 107 15 13 1 7 186
Στερεάς Ελλάδας 1 11 2 6 22 86 14 12 4 158
Σύνολο 8 216 3 1 61 322 1317 221 195 18 52 2.414
Ποσοστό % 0,33 8,95 0,12 0,04 2,53 13,44 54,56 9,15 8,08 0,75 2,15 100
Όπως απεικονίζεται στο διάγραµµα 2.2.2., το 55% του υπόλοιπου προσωπικού είναι νο-
σηλευτές, το 13,5% µαιευτείς, το 9,2% παρασκευαστές και το 9% επισκέπτες υγείας.
Στον πίνακα 2.2.4. παρουσιάζεται η αναλογία ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού
των Κέντρων Υγείας ανά 1.000 κατοίκους και ανά 1.000 εξετασθέντες, ανά ΠεΣΥΠ.
Από τον πίνακα διαπιστώνονται σηµαντικές διαφορές στην κατανοµή του υγειονοµικού
προσωπικού πρωτοβάθµιας περίθαλψης του ΕΣΥ στις διάφορες υγειονοµικές περιφέρειες.
* Στον αριθµό αυτό δεν προσµετράται το διοικητικό-τεχνικό προσωπικό και έτσι προκύπτει µεγάλη διαφορά από τη
µελέτη των Θεοδώρου και συν. (2005), που εµφανίζει 4.249 λοιπό προσωπικό.
fylladio.indd 64 18/4/2008 11:33:48 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.2.2. Κατανοµή του µη ιατρικού προσωπικού των Κέντρων Υγείας ανά ειδικότητα
Μαιευτείς 14%
Νοσηλευτές 55% Παρασκευαστές

9%
Επισκέπτες υγείας 9%
Λοιπό προσωπικό 13%
Πηγή: Υπουργείο Υγείας 2004, ίδιοι υπολογισµοί
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.2.4. Αναλογία ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού Κέντρων Υγείας

ανά 1.000 κατοίκους
Σύνολο νοσηλευτικού
Περιφερειακά Ιατρεία
Πληθυσµός ευθύνης*
Νοσηλευτές / 1.000
Νοσηλευτές / 1.000
Σύνολο ιατρών
Κέντρα Υγείας
εξετασθέντων
Γενικό σύνολο
εξετασθέντες
εξετασθέντες
Ιατροί / 1.000
Ιατροί / 1.000
προσωπικού
ΠεΣΥΠ
κατοίκους
κατοίκους
Α΄ Κεντρικής Μακεδονίας 20 123 193 226 359.289 745.453 0,54 0,26 0,63 0,30
Α΄ Νοτίου Αιγαίου 7 21 58 36 62.546 30.101 0,93 1,93 0,58 1,20
Β΄ Αττικής 7 10 108 95 211.185 211.373 0,51 0,51 0,45 0,45
Β΄ Κεντρικής Μακεδονίας 11 81 167 140 400.331 345.026 0,42 0,48 0,35 0,41
Β΄ Νοτίου Αιγαίου 4 32 28 16 74.289 37.643 0,38 0,74 0,22 0,43
Γ΄ Αττικής 5 15 67 54 173.819 40.941 0,39 1,64 0,31 1,32
Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης 14 117 139 188 295.669 374.779 0,47 0,37 0,64 0,50
Βορείου Αιγαίου 7 60 46 46 91.081 59.652 0,51 0,77 0,51 0,77
∆υτικής Ελλάδας 17 138 141 136 453.022 412.368 0,31 0,34 0,30 0,33
∆υτικής Μακεδονίας 6 90 54 54 89.243 131.295 0,61 0,41 0,61 0,41
Ηπείρου 16 102 96 105 189.454 287.501 0,51 0,33 0,55 0,37
Θεσσαλίας 17 150 186 210 423.638 376.275 0,44 0,49 0,50 0,56
Ιόνιων Νήσων 7 48 54 42 89.193 88.903 0,61 0,61 0,47 0,47
Κρήτης 14 111 150 99 303.317 228.433 0,49 0,66 0,33 0,43
Πελοποννήσου 22 171 163 138 454.628 419.734 0,36 0,39 0,30 0,33
Στερεάς Ελλάδας 15 137 137 118 412.879 298.919 0,33 0,46 0,29 0,39
Σύνολο 189 1.406 1.787 1.703 4.083.583 4.088.396 0,44 0,44 0,42 0,42
* ∆εν περιλαµβάνονται οι αστικές περιοχές
fylladio.indd 65 18/4/2008 11:33:49 ðì

Η χαµηλότερη αναλογία ιατρών ΚΥ ανά 1.000 κατοίκους παρατηρείται στα ΠεΣΥΠ ∆υτικής
Ελλάδας (0,31 ιατροί ανά 1.000 κατοίκους), Στερεάς Ελλάδας (0,33) και Πελοποννήσου
(0,36), ενώ η υψηλότερη στο ΠεΣΥΠ Νοτίου Αιγαίου (0,93). Η χαµηλότερη αναλογία ιατρών
ΚΥ ανά 1.000 εξετασθέντες ασθενείς παρατηρείται στα ΠεΣΥΠ Α΄ Κεντρικής Μακεδονίας
(0,26), Ηπείρου (0,33) και ∆υτικής Ελλάδος (0,34), ενώ η υψηλότερη στα ΠεΣΥΠ Ν. Αιγαίου
(1,93) και Γ΄ Αττικής.
Σε ό,τι αφορά τους νοσηλευτές των ΚΥ, η χαµηλότερη αναλογία νοσηλευτικού προσω-
πικού ανά 1.000 κατοίκους παρουσιάζεται στο Β’ ΠεΣΥΠ Νοτίου Αιγαίου (0,22 νοσηλευτές
ανά 1.000 κατοίκους), καθώς και στα ΠεΣΥΠ Στερεάς Ελλάδας (0,29), ∆υτικής Ελλάδας
(0,30) και Πελοποννήσου (0,30), ενώ η µεγαλύτερη αναλογία στα ΠεΣΥΠ Ανατολικής Μα-
κεδονίας - Θράκης (0,64) και Α΄ Κεντρικής Μακεδονίας (0,63). Η χαµηλότερη αναλογία
νοσηλευτών ΚΥ ανά 1.000 εξετασθέντες ασθενείς παρατηρείται στα ΠεΣΥΠ Α΄ Κεντρικής
Μακεδονίας (0,3), ∆υτικής Ελλάδας (0,33) και Πελοποννήσου (0,33), ενώ η µεγαλύτερη α-
ναλογία στα ΠεΣΥΠ Αττικής (1,32) και Ν. Αιγαίου (1,20). Στο σύνολο της χώρας η αναλογία
ιατρικού προς νοσηλευτικό προσωπικό είναι περίπου 1, δηλαδή αντιστοιχεί 1 νοσηλευ-
τής σε κάθε 1 ιατρό.
Η στελέχωση των ΚΥ είναι ελλιπής, τόσο σε ιατρικό, όσο και σε νοσηλευτικό, διοικητικό
και τεχνικό-υποστηρικτικό προσωπικό. Η µέση κάλυψη των συστηµένων θέσεων ιατρικού
προσωπικού στο σύνολο της χώρας το 2000 δεν ξεπερνούσε το 47%. Τα µεγαλύτερα πο-
σοστά κάλυψης των θέσεων ιατρικού προσωπικού παρατηρούνται στην Αττική µε 74% και
στην Υγειονοµική Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας µε 71%. Αντίθετα, σε άλλες περιοχές
της χώρας, όπως για παράδειγµα στα Ιόνια Νησιά και στην Πελοπόννησο, η στελέχωση
των προβλεπόµενων θέσεων ιατρικού προσωπικού δεν ξεπερνάει το 31%, όπως φαίνεται
στο διάγραµµα 2.2.3. (Θεοδώρου και συν. 2005).
Όσον αφορά στο υπόλοιπο προσωπικό η κατάσταση φαίνεται να είναι ελαφρώς βελτιω-
µένη, αφού κατά µέσο όρο η κάλυψη των συστηµένων θέσεων για το υπόλοιπο προσωπικό
(νοσηλευτικό, διοικητικό και λοιπό προσωπικό) ανέρχεται κατά µέσο όρο σε ποσοστό 54%.
Όπως φαίνεται στο διάγραµµα 2.2.4., το µεγαλύτερο ποσοστό κάλυψης θέσεων παρατη-
ρείται στην υγειονοµική περιφέρεια Β. Αιγαίου (67%), ενώ άνω του 50% είναι η κάλυψη σε
αρκετές ακόµη υγειονοµικές περιφέρειες (Θεοδώρου και συν. 2005). Αντίθετα χαµηλή εί-
ναι η κάλυψη σε Ν. Αιγαίο (44%), Ιόνια Νησιά (48%) και ∆. Μακεδονία (49%).
Οι µεγαλύτερες ελλείψεις µε βάση τις προβλεπόµενες θέσεις αφορούν σε κοινωνικούς
λειτουργούς, επισκέπτες υγείας και φυσιοθεραπευτές. Σε ό,τι αφορά τους µαιευτείς, µπορεί
µεν η κάλυψη να εµφανίζεται ικανοποιητική, ωστόσο, οι οργανικές θέσεις που έχουν προ-
βλεφθεί δεν ανταποκρίνονται στις πραγµατικές ανάγκες του πληθυσµού. Πρέπει επιπλέον
να επισηµανθεί ότι ένα σηµαντικό µέρος του προσωπικού που υπηρετεί στα ΚΥ έχει απο-
σπασθεί στα νοσοκοµεία ή σε άλλες υπηρεσίες, µε διάφορους µηχανισµούς, µε αποτέλε-
σµα την περαιτέρω αποδυνάµωση των Κέντρων Υγείας (Ζηλίδης 1995).
fylladio.indd 66 18/4/2008 11:33:50 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.2.3. Κάλυψη συστηµένων θέσεων ιατρικού προσωπικού (%)
Αττικής 74
Κεντρικής Μακεδονίας 71
Νοτίου Αιγαίου 44
Ανατ. Μακεδονίας - Θράκης 50
Βορείου Αιγαίου 42
∆υτικής Μακεδονίας 48
Ηπείρου 40
Θεσσαλίας 54
Ιονίων Νήσων 31
Κρήτης 48
Πελοποννήσου 31
Στερεάς Ελλάδας 35
∆υτικής Ελλάδας 41
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Πηγή: Θεοδώρου και συν. 2005
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.2.4. Κάλυψη συστηµένων θέσεων λοιπού προσωπικού (%)
Αττικής 52
Κεντρικής Μακεδονίας 57
Νοτίου Αιγαίου 44
Ανατ. Μακεδονίας - Θράκης 55
Βορείου Αιγαίου 67
∆υτικής Μακεδονίας 49
Ηπείρου 50
Θεσσαλίας 62
Ιονίων Νήσων 48
Κρήτης 51
Πελοποννήσου 57
Στερεάς Ελλάδας 53
∆υτικής Ελλάδας 53
0 10 20 30 40 50 60 70 80
fylladio.indd 67 18/4/2008 11:33:51 ðì

Σε κάθε περίπτωση, η «εκκρεµότητα» της ανάπτυξης της πρωτοβάθµιας φροντίδας

υγείας στη χώρα µας, ιδίως στα αστικά κέντρα, αποτελεί παράγοντα που λειτουργεί ανα-
σταλτικά στη λειτουργία του συστήµατος υγείας συνολικά και συνδέεται µε τα προβλή-
µατα χρηµατοδότησης και την αδυναµία ελέγχου της ζήτησης των υπηρεσιών (Souliotis
and Lionis 2004).
2.2.1.3. Χρήση
Τα Κέντρα Υγείας λειτουργούν σε 24ωρη βάση συµµετέχοντας στο πρόγραµµα εφηµεριών,
καλύπτοντας κυρίως τις ανάγκες του αγροτικού πληθυσµού της χώρας. Για καθένα από
αυτά έχει ορισθεί περιοχή πληθυσµού ευθύνης, ενώ γύρω από αυτά λειτουργεί αριθµός
περιφερειακών ιατρείων, τα οποία είναι στελεχωµένα κατά κύριο λόγο µε αγροτικούς ια-
τρούς.
Στον πίνακα 2.2.4. εµφανίζονται επίσης τα στοιχεία χρήσης των ΚΥ των διαφόρων υ-
γειονοµικών περιφερειών της χώρας για το 2004. Στο σύνολο της χώρας πραγµατοποιή-
θηκαν τη χρονιά αυτή 4.083.583 επισκέψεις σε ΚΥ. Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου
Υγείας, ο µεγαλύτερος αριθµός επισκέψεων πραγµατοποιήθηκε στα ΠεΣΥΠ Α΄ Κεντρικής
Μακεδονίας µε 745.453 επισκέψεις, Πελοποννήσου µε 419.734 και ∆υτικής Ελλάδας µε
412.368 επισκέψεις. Αντίθετα, ο µικρότερος αριθµός επισκέψεων πραγµατοποιήθηκε
στα ΠεΣΥΠ Α΄ Ν. Αιγαίου µε 30.101 επισκέψεις, Β΄ Ν. Αιγαίου µε 37.643 και Γ΄ Αττικής µε
40.941 επισκέψεις.
Αν συσχετιστεί ο αριθµός επισκέψεων στα ΚΥ των ΠεΣΥΠ, σε σχέση µε τον πληθυσµό
ευθύνης που καλύπτουν, προκύπτει ότι τον µεγαλύτερο αριθµό επισκέψεων ανά κάτοικο έ-
χουν τα ΠεΣΥΠ Α΄ Κεντρικής Μακεδονίας µε 2,1, Ηπείρου µε 1,5, ∆υτικής Μακεδονίας µε 1,5
και Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης µε 1,3 επισκέψεις ανά κάτοικο. Αντίθετα, τον µικρό-
τερο αριθµό επισκέψεων ανά κάτοικο έχει το Γ΄ ΠεΣΥΠ Αττικής.
Στοιχεία χρήσης για τη δηµόσια πρωτοβάθµια περίθαλψη των αγροτικών περιοχών
προκύπτουν και από την έρευνα “Hellas Health I” (ΙΚΠΙ 2006). Σύµφωνα µε αυτή στα ΚΥ και
τα ΠΙ προσφεύγουν συχνότερα το 4,9% και το 4,7% του ελληνικού πληθυσµού αντίστοιχα
(διάγραµµα 2.1.1.). Τα ποσοστά είναι µεγαλύτερα ανάµεσα στους ηλικιωµένους (7,6% και
8,9% αντίστοιχα) (πίνακας 2.1.1.). Όπως αναφέρθηκε, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι
µόνο το 20% των κατοίκων των αγροτικών περιοχών προσφεύγει αθροιστικά στα ΚΥ και τα
ΠΙ (7,5% και 12,5% αντίστοιχα). Τα αντίστοιχα ποσοστά προσφυγής σε αυτές τις υπηρεσίες
των κατοίκων των αστικών περιοχών είναι 4% και 2% (πίνακας 2.1.2.).
2.2.1.4. Χρηµατοδότηση
Οι υπηρεσίες υγείας που λαµβάνουν οι πολίτες στα Κέντρα Υγείας και τα Περιφερειακά Ι-
ατρεία είναι δωρεάν και χρηµατοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισµό. Πρόσβαση
σε αυτές έχουν όλοι οι πολίτες, ακόµη και οι ανασφάλιστοι σε περιπτώσεις έκτακτων περι-
fylladio.indd 68 18/4/2008 11:33:51 ðì

στατικών (Θεοδώρου και συν. 2005). Οι ιατροί των Κέντρων Υγείας και των περιφερειακών
ιατρείων είναι δηµόσιοι υπάλληλοι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, που αµείβο-
νται µε µισθό.
2.2.2. Εξωτερικά ιατρεία νοσοκοµείων

Στα 132 νοσοκοµεία του ΕΣΥ λειτουργούν Εξωτερικά Ιατρεία, τα οποία καλύπτουν το σύ-
νολο σχεδόν των ιατρικών ειδικοτήτων. Επίσης, από το 2002 µε το Ν.2889/2001 ξεκίνησε η
λειτουργία των Απογευµατινών Ιατρείων εντός των νοσοκοµείων του ΕΣΥ, στα οποία έχουν
δικαίωµα άσκησης ιδιωτικού έργου οι πανεπιστηµιακοί και οι νοσοκοµειακοί ιατροί (διευ-
θυντές και επιµελητές Α).

Η καταγραφή του στελεχιακού δυναµικού των εξωτερικών ιατρείων των νοσοκοµείων δεν
µπορεί να πραγµατοποιηθεί επακριβώς, γιατί το δυναµικό αυτό κατά κύριο λόγο εξυπηρε-
τεί τις ανάγκες της νοσοκοµειακής περίθαλψης.
2.2.2.3. Χρήση
Στοιχεία χρήσης των εξωτερικών ιατρείων των νοσοκοµείων της χώρας δεν είναι διαθέ-
σιµα. Έµµεσα στοιχεία χρήσης για τα Ε.Ι. προκύπτουν από την έρευνα “Hellas Health I”
(ΙΚΠΙ 2006). Σύµφωνα µε αυτήν τα Ε.Ι. των νοσοκοµείων χρησιµοποιούνται συχνότερα από
το 12,7% των Ελλήνων (διάγραµµα 2.1.1.). Τα ποσοστά αγγίζουν το 19,1% στην ηλικιακή
οµάδα 18-24 (πίνακας 2.1.1), ενώ είναι µεγαλύτερα ανάµεσα στους κατοίκους των αγροτι-
κών περιοχών (15,3%) έναντι των αστικών (11,9%) (πίνακας 2.1.2.).
Σε σχέση µε την ποιότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών από τα ΕΙ πραγµατοποιήθηκε
έρευνα το 2004 από το Εθνικό Κέντρο ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης και Αυτοδιοίκησης σε δείγµα
901 ασθενών που χρησιµοποίησαν τις υπηρεσίες των τακτικών εξωτερικών ιατρείων έξι
µεγάλων νοσοκοµείων της Αθήνας. Η έρευνα έδειξε ότι οι ασθενείς είναι γενικά ικανοποι-
ηµένοι για την ποιότητα της ιατρικής φροντίδας αφενός και για το σύνολο των υπηρεσιών
αφετέρου. Η ικανοποίηση από το ιατρικό έργο είναι υψηλότερη, µε σηµαντική διαφορά
από τις νοσηλευτικές και τις διοικητικές υπηρεσίες, αλλά και τις ξενοδοχειακές υποδοµές,
στις οποίες αντιστοιχεί το υψηλότερο ποσοστό δυσαρέσκειας των πολιτών. Στον αντίποδα,
ένας στους οκτώ ασθενείς περιµένουν πάνω από µήνα για να κλείσουν επίσκεψη στα εξω-
τερικά ιατρεία, ενώ το 26,3% περιµένουν πάνω από µισή ώρα έξω από το ιατρείο τη µέρα
του ραντεβού, σύµφωνα µε στοιχεία της ίδιας έρευνας (Νιάκας και συν. 2004).
Σε ό,τι αφορά τη λειτουργία των απογευµατινών εξωτερικών ιατρείων, έρευνα που διε-
νεργήθηκε σε πέντε νοσοκοµεία της Αττικής κατέληξε στα εξής συµπεράσµατα:
fylladio.indd 69 18/4/2008 11:33:51 ðì

• Απουσιάζει ένας ενιαίος και αποτελεσµατικός µηχανισµός παρακολούθησης, ελέγχου

και αξιολόγησης της λειτουργίας τους.
• Η συµµετοχή των ιατρών κρίνεται ικανοποιητική στα πέντε υπό µελέτη νοσοκοµεία,
σε αντίθεση µε τη µικρή συµµετοχή που καταγράφεται σε πανελλαδικό επίπεδο.
• Η ζήτηση κατευθύνεται σε σχετικά λίγες, συγκεκριµένες ειδικότητες και σχετίζεται
θετικά κυρίως µε το όνοµα και το κύρος του ιατρού και δευτερευόντως µε την εξει-
δίκευση του νοσοκοµείου και τη διάθεση σύγχρονου ιατρικού εξοπλισµού. Η ζήτηση
αυτή αφορά κυρίως απλές επισκέψεις, σχετικά περιορισµένες διαγνωστικές πράξεις
και ελάχιστα απλές χειρουργικές επεµβάσεις.
• Τα πρώτα αποτελέσµατα κρίνονται θετικά, αφού καταγράφεται µείωση στις λίστες α-
ναµονής και υψηλός βαθµός ικανοποίησης εκ µέρους των ασθενών. (Θεοδώρου και
Κωνσταντακοπούλου 2004).
Οι υπηρεσίες των εξωτερικών ιατρείων των νοσοκοµείων χρηµατοδοτούνται από τον
κρατικό προϋπολογισµό και την κοινωνική ασφάλιση. Πρόσβαση στα πρωινά εξωτερικά
ιατρεία έχουν όλοι οι ασφαλισµένοι πολίτες έναντι µιας συµβολικής πληρωµής για κάθε
εξέταση αλλά και οι ανασφάλιστοι σε περιπτώσεις έκτακτων περιστατικών. Υπάρχουν ω-
στόσο περιορισµοί στην απόδοση της δαπάνης των ασφαλιστικών φορέων στα εξωτερικά
ιατρεία των νοσοκοµείων. Το ΙΚΑ πληρώνει µόνο σε νοσοκοµεία που έχει συµβληθεί και ο
ΟΑΕΕ µόνο σε έκτακτα περιστατικά (Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας 2001).
Η χρηµατοδότηση των απογευµατινών εξωτερικών ιατρείων βασίζεται στις άµεσες πλη-
ρωµές των χρηστών, οι οποίες κυµαίνονται από 25 - 90 ευρώ ανά εξέταση, ανάλογα µε τη
βαθµίδα του ιατρού και τη γεωγραφική περιοχή που βρίσκεται το νοσοκοµείο.
2.3. Κοινωνική ασφάλιση

Η πρωτοβάθµια περίθαλψη παρέχεται από 36 φορείς και κλάδους ασφάλισης ασθένειας.
Ποικίλλει τόσο ως προς τον τρόπο παροχής, όσο και προς το είδος των παροχών, ανάλογα
µε τις διατάξεις που ισχύουν για κάθε κλάδο ή φορέα. Υπηρεσίες πρωτοβάθµιας φροντίδας
µπορούν να λάβουν οι ασφαλισµένοι όλων των φορέων από το ΕΣΥ (Κέντρα Υγείας, Περι-
φερειακά Ιατρεία, εξωτερικά ιατρεία νοσοκοµείων), τα δηµοτικά ιατρεία και άλλους φορείς
(Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας 2001).
Σύµφωνα µε µελέτη που εκπονήθηκε το 2001 για λογαριασµό του υπουργείου Υγείας
(Θεοδώρου και συν. 2005) και που αφορά τους δικαιούχους περίθαλψης για τους πέντε µε-
γαλύτερους ασφαλιστικούς φορείς και κλάδους υγείας –ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΠΑ∆, ΟΑΕΕ (πρώην ΤΕΒΕ,
ΤΑΕ, ΤΣΑ) και ΟΙΚΟΣ ΝΑΥΤΟΥ– οι δικαιούχοι περίθαλψης ανέρχονται σε 10.594.000 άτοµα
fylladio.indd 70 18/4/2008 11:33:52 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 2.3.1. ∆ικαιούχοι περίθαλψης και µόνιµο προσωπικό υγείας των πέντε µεγαλύτερων
ασφαλιστικών φορέων (2002)
∆ικαιούχοι Ιατρικό Νοσηλευτικό ∆ιοικητικό
Φορέας ασφάλισης
περίθαλψης Προσωπικό προσωπικό προσωπικό
ΙΚΑ 5.530.000 8.147 3.960 160
ΟΓΑ 2.150.000 2 - 138
ΟΠΑ∆* 1.289.000 45 40 283
ΟΑΕΕ 1.422.000 161 - 108
ΟΙΚΟΣ ΝΑΥΤΟΥ 203.000 68 43 153
ΣΥΝΟΛΟ 10.594.000 8.423 4.043 842
* Οι ιατροί, το νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό είναι αποσπασµένοι από µονάδες του ΕΣΥ και της Ν.Α.
(πίνακας 2.3.1.). Ο αριθµός αυτός φαίνεται υπερβολικός αν ληφθεί υπόψη ότι υπάρχουν
ακόµα περίπου 30 µικρότεροι φορείς και κλάδοι υγείας (όπως των τραπεζών, του ΟΤΕ, της
∆ΕΗ, του ΤΣΜΕ∆Ε, του ΤΥ∆ΚΥ κ.λπ.). Το γεγονός αυτό µπορεί να οφείλεται είτε σε αναξιοπι-
στία των στοιχείων, αφού οι φορείς και τα ταµεία δεν έχουν έγκυρο µηχανισµό συλλογής
και ενηµέρωσης των ασφαλισµένων τους, είτε στη δυνατότητα νόµιµης ή παράνοµης εγ-
γραφής µελών οικογένειας σε περισσότερους από ένα φορείς για υγειονοµική κάλυψη.
Στις συνθήκες που υπάρχουν σήµερα, οι φορείς ασφάλισης ασθένειας αδυνατούν να
λειτουργήσουν ως ικανοί καταναλωτές υπηρεσιών υγείας στην πρωτοβάθµια περίθαλψη.
Η πολυδιάσπαση του συστήµατος, ο µεγάλος αριθµός φορέων και οι σηµαντικές διαφορές
των παροχών των φορέων ως προς το είδος, την έκταση, την ποιότητα και τον τρόπο χορή-
γησης, καθιστούν δύσκολη κάθε προσπάθεια της εποπτεύουσας αρχής να ασκήσει ενιαία
πολιτική υγείας και να επιβάλει ορθολογική διαχείριση και αποτελεσµατικό έλεγχο (∆ικαίος
1999). Τα τελευταία χρόνια εφαρµόστηκαν κάποιοι οµοιόµορφοι κανόνες σε όλα τα ταµεία
ασθένειας για διάφορες κατηγορίες παροχών, σε µια προσπάθεια να προωθηθεί µια ενιαία
πολιτική παροχής υγειονοµικής φροντίδας (Κυριόπουλος 2001).
Επιπλέον, υπάρχουν σηµαντικές ανισότητες µεταξύ των ασφαλισµένων των ταµείων ως
προς τις παροχές που δικαιούνται, τον αριθµό των ιατρών στους οποίους έχουν πρόσβαση
και στο δικαίωµα ελεύθερης επιλογής αυτών, στις υποδοµές ΠΦΥ τις οποίες χρησιµοποιούν
και στα ποσά των άµεσων πληρωµών που είναι αναγκασµένοι να καταβάλλουν για παροχή
υπηρεσιών ΠΦΥ από τον ιδιωτικό τοµέα.
Σύµφωνα µάλιστα µε σχετικές µελέτες, η υψηλή οικονοµική επιβάρυνση των νοικοκυ-
ριών για υπηρεσίες πρωτοβάθµιας φροντίδας υγείας έχει ως αποτέλεσµα τον «αποκλει-
σµό» κάποιων ατόµων από τη χρήση απαραίτητων υπηρεσιών είτε (κυρίως) λόγω αδυ-
ναµίας πληρωµής, είτε λόγω άλλων περιορισµών (κόστος χρόνου, απόσταση, δυσχέρεια
πρόσβασης κ.λπ.). Κατά συνέπεια, η µη ολοκλήρωση του συστήµατος της πρωτοβάθµιας
fylladio.indd 71 18/4/2008 11:33:52 ðì

φροντίδας υγείας ενοχοποιείται ενίοτε για την ακύρωση της ασφαλιστικής κάλυψης και
άλλοτε για την περιορισµένη χρήση υπηρεσιών, λόγω περιορισµένων εισοδηµατικών δυ-
νατοτήτων (Σουλιώτης 2006).
2.3.1. Το ΙΚΑ
Το ΙΚΑ διαθέτει, εκτός των 5 νοσοκοµείων του µε τα εξωτερικά ιατρεία τους, ένα σηµαντικό
δίκτυο παροχής υπηρεσιών (πολυϊατρεία και διαγνωστικά εργαστήρια), το οποίο στη συ-
ντριπτική του πλειοψηφία είναι προσανατολισµένο στην κάλυψη των αναγκών των αστι-
κών κέντρων. Η δοµή του συνίσταται σε 42 νοµαρχιακές µονάδες υγείας (γνωστές και ως
πολυϊατρεία), οι οποίες έχουν ως δορυφόρους 50 τοπικές µονάδες υγείας.
Οι µονάδες του ΙΚΑ λειτουργούν περίπου 12 ώρες ηµερησίως (από 7 το πρωί µέχρι 7 το
βράδυ), ενώ για τις υπόλοιπες ώρες ο πληθυσµός καλύπτεται από τους Σταθµούς Πρώτων
Βοηθειών (ΣΑΒ) που αποτελούν λειτουργικό µέρος των νοµαρχιακών µονάδων υγείας. Τα
ΣΑΒ όµως υπολειτουργούν, αφού οι ασφαλισµένοι του Ιδρύµατος επιλέγουν σε µεγάλο
βαθµό να εξυπηρετούνται από τα νοσοκοµεία του ΕΣΥ και τις ιδιωτικές κλινικές µε τις ο-
ποίες είναι συµβεβληµένο το ΙΚΑ (Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας 2001). Η περιφερει-
ακή κατανοµή των µονάδων του ΙΚΑ παρουσιάζεται στον πίνακα 2.3.2.
Το ΙΚΑ έχει επίσης αναπτύξει ένα ευρύ φάσµα δοµών παροχής υπηρεσιών ΠΦΥ όπως:
• Κέντρα Προστασίας Μάνας και Παιδιού
• Κέντρο Προγενετικού Ελέγχου (Αθήνα)
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.3.2. Κατανοµή υπηρεσιών ΙΚΑ ανά περιφέρεια

Νοµαρχιακές Τοπικές
Περιφέρειες Υποκαταστήµατα
µονάδες υγείας µονάδες υγείας
Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης 5 0 4
Αττικής 4 34 16
∆υτικής Ελλάδας 3 4 4
Ηπείρου 3 0 2
Θεσσαλίας 4 0 4
Κεντρικής Μακεδονίας 5 8 6
Κρήτης 3 0 5
Νότιου Αιγαίου 2 0 4
Πελοποννήσου 4 1 5
Στερεάς Ελλάδας 3 2 7
Σύνολο 42 50 65
Πηγή: ΙΚΑ 2006, ίδιοι υπολογισµοί
fylladio.indd 72 18/4/2008 11:33:53 ðì

• Κέντρα Μαστού (Αθήνα, Βέροια, Ηράκλειο, Πάτρα, Βόλος, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Κο-
ζάνη, Αλεξανδρούπολη)
• ∆ιαγνωστικό Κέντρο και Ιατρικής της Εργασίας (Αθήνα)
• Κέντρα Παιδοψυχικής Υγιεινής (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα)
• Μονάδα Προληπτικής Ιατρικής (Αλεξανδρούπολη)
• Κέντρα Οικογενειακού Προγραµµατισµού (Αθήνα, Πάτρα, Ηράκλειο, Αλεξανδρού-
πολη, ∆ράµα, Λάρισα, Θεσσαλονίκη)
• ∆ιαγνωστικά Πνευµονολογικά Κέντρα (Αθήνα)
• Γραφεία Κοινωνικής Μέριµνας (Αθήνα, Ηράκλειο, Πάτρα, Θεσσαλονίκη, Καρδίτσα, Μυ-
τιλήνη)
• 2 υπηρεσίες υγειονοµικών επιτροπών αναπηρίας
• 2 γραφεία συντονιστών υγείας.
Τέλος, το ΙΚΑ διαθέτει συµβάσεις µε πάνω από 2.800 ιδιωτικά εργαστήρια, διαγνωστικά
κέντρα και φυσικοθεραπευτήρια, που πραγµατοποιούν διαγνωστικές και θεραπευτικές πα-
ρεµβάσεις που δεν γίνονται στο ΙΚΑ (Θεοδώρου και συν. 2005).
Οι κτιριακές εγκαταστάσεις του ΙΚΑ εµφανίζουν αρκετά προβλήµατα, µε κυριότερα τα
ακόλουθα:
• Σε πολλές Μονάδες Υγείας η έλλειψη χώρου θεωρείται ως το σηµαντικότερο πρό-
βληµα. Υπάρχουν ιατρεία όπου δύο ιατροί διαφορετικών ειδικοτήτων εξετάζουν τους
ασθενείς τους ταυτόχρονα.
• Σε ό,τι αφορά την κατάσταση των κτιρίων, ενώ υπάρχουν µονάδες που µπορούν κάλ-
λιστα να συγκριθούν ακόµη και µε ιδιωτικές µονάδες υγείας, η εµφάνιση των περισσό-
τερων µονάδων είναι παραµεληµένη και η συντήρηση ανεπαρκής.
• Υπάρχουν µονάδες που το υγειονοµικό προσωπικό δεν στεγάζεται σε ένα ενιαίο κτί-
ριο. Υπάρχει λοιπόν ανάγκη για κτίρια όπου θα συστεγάζονται τα ιατρεία, τα εργαστή-
ρια και οι διοικητικές υπηρεσίες του ΙΚΑ.
• Υπάρχει ανάγκη ανακαίνισης του ξενοδοχειακού εξοπλισµού, τόσο στα γραφεία του
προσωπικού όσο και στις αίθουσες αναµονής.
• Σε αρκετές µονάδες υπάρχει ανεπάρκεια τηλεφωνικού δικτύου (Τούντας και συν.
2003).
Ο τεχνολογικός εξοπλισµός του ΙΚΑ σε γενικές γραµµές είναι υψηλής ποιότητας και ε-
παρκεί για να καλύψει τη ζήτηση. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι ορθολογικά κατανεµηµένος στις
περιφέρειες της επικράτειας και απουσιάζει ένα ολοκληρωµένο σχέδιο παρακολούθησης
και διαχείρισής του. Επίσης, απουσιάζουν οι οργανωτικές δοµές που θα αξιολογήσουν τη
σκοπιµότητα αγοράς και εγκατάστασης νέων µηχανηµάτων βιοϊατρικής τεχνολογίας, κα-
θώς και ο έλεγχος ποιότητας των αποτελεσµάτων εργαστηριακών εξετάσεων.
Οι χώροι των εργαστηρίων αρκετών µονάδων χαρακτηρίζονται από ακαταλληλότητα
και ανεπάρκεια. Ειδικότερα, οδοντιατρικά και µικροβιολογικά εργαστήρια ορισµένων µο-
fylladio.indd 73 18/4/2008 11:33:53 ðì

νάδων είναι εγκατεστηµένα σε µη λειτουργικούς χώρους (Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών

Υγείας 2001).

Οι µονάδες του ΙΚΑ είναι στελεχωµένες από 8.077 ιατρούς (συµπεριλαµβανοµένων και
των ιατρών των 5 νοσοκοµείων του) πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης και 3.000
λοιπό υγειονοµικό προσωπικό. Συµπληρωµατικά, υπάρχει κι ένα δίκτυο περισσοτέρων των
5.000 συµβεβληµένων ιατρών µερικής απασχόλησης µε δικαίωµα λειτουργίας ιδιωτικού
ιατρείου, καθώς επίσης και σηµαντικός αριθµός διαγνωστικών κέντρων. Στον πίνακα 2.3.3.
φαίνεται η περιφερειακή κατανοµή του ιατρικού προσωπικού του ΙΚΑ ανά ειδικότητα.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.3.3. Περιφερειακή κατανοµή του ιατρικού προσωπικού του ΙΚΑ

ανά ειδικότητα (2006)
Ανατολικής Μακεδονίας
Κεντρικής Μακεδονίας
∆υτικής Μακεδονίας
Ειδικότητα
Νοτίου Αιγαίου
Ποσοστό %
Θεσσαλίας
& Θράκης
Αττικής*
Ηπείρου
Κρήτης
Σύνολο
Αναισθησιολόγος 0 26 0 0 0 0 0 0 7 0 0 0 0 33 0,41
Γαστρεντερολόγος 2 58 0 6 0 2 6 2 17 2 0 5 4 104 1,29
Γυναικολόγος 18 201 4 25 7 7 10 9 75 15 6 13 10 400 4,95
∆ερµατολόγος - Αφροδισιολόγος 9 111 2 13 3 7 10 2 36 7 4 5 6 215 2,66
Ενδοκρινολόγος 4 68 1 4 2 1 4 0 20 5 0 1 4 114 1,41
Καρδιολόγος 25 300 6 36 10 14 35 8 119 22 12 21 27 635 7,86
Κυτταρολόγος 1 40 1 2 0 0 2 0 5 1 0 2 0 54 0,67
Μικροβιολόγος 12 161 2 11 3 6 19 3 63 7 7 9 7 310 3,84
Νευρολόγος 10 78 1 13 4 3 12 3 50 8 1 6 5 194 2,40
Νευροχειρουργός 0 10 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 12 0,15
Νεφρολόγος 0 9 0 1 0 1 0 0 9 1 0 0 0 21 0,26
Ογκολόγος 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0,01
Οδοντίατρος 42 437 13 56 21 26 50 14 176 33 21 39 50 978 12,11
Ορθοπεδικός 17 240 4 21 6 11 16 6 80 19 7 16 17 460 5,70
Ουρολόγος 8 101 3 9 6 6 7 2 53 8 3 7 6 219 2,71
Οφθαλµίατρος 18 208 6 16 5 7 19 3 76 12 6 11 14 401 4,96
Παθολογοανατόµος 1 13 0 0 0 0 0 0 6 0 0 0 0 20 0,25
Παθολόγος 45 583 14 70 16 17 77 14 212 36 20 38 46 1.188 14,71
fylladio.indd 74 18/4/2008 11:33:54 ðì

Ανατολικής Μακεδονίας
Ποσοστό %
Θεσσαλίας
& Θράκης
Αττικής*
Ηπείρου
Κρήτης
Σύνολο
Παιδίατρος 28 258 7 33 9 13 30 7 110 23 14 17 24 573 7,09
Παιδοψυχίατρος 0 11 0 2 0 1 0 0 4 0 0 0 0 18 0,22
Ρευµατολόγος 2 33 0 3 2 3 4 1 14 2 1 1 2 68 0,84
Φυσικής Ιατρικής & αποκατάστασης 0 6 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 8 0,10
Χειρουργός 15 203 1 9 5 2 12 6 72 7 3 5 7 347 4,30
ΩΡΛ 8 129 3 17 3 3 12 3 44 7 6 6 9 250 3,10
Χωρίς ειδικότητα 17 211 5 13 11 5 15 15 56 14 12 14 18 406 5,03
Ακτινοδιαγνώστης 8 153 3 10 3 5 8 3 56 6 5 8 4 272 3,37
Γενικής Ιατρικής 8 70 6 8 2 1 12 0 11 3 7 6 6 140 1,73
Αιµατολόγος 0 6 0 0 0 0 0 0 4 0 0 1 0 11 0,14
Ψυχίατρος 2 90 1 5 1 3 2 0 26 3 1 2 3 139 1,72
Ιατρός εργασίας 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0,01
Πυρηνικός 0 7 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 9 0,11
Ακτινοθεραπευτής 0 8 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8 0,10
Νευρολόγος - Ψυχίατρος 2 11 1 1 0 1 0 1 17 1 3 3 0 41 0,51
Παιδοχειρουργός 1 6 0 0 0 0 0 0 7 2 0 0 1 17 0,21
Πνευµονολόγος 7 114 3 22 8 5 10 4 30 14 5 8 11 241 2,98
Ορθοδοντικός 1 25 2 1 0 2 2 1 8 0 1 1 1 45 0,56
Γναθοχειρουργός 0 11 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 13 0,16
Αλλεργιολόγος 0 11 1 1 0 0 1 0 4 1 1 0 0 20 0,25
Πλαστικός χειρουργός 0 18 0 1 1 0 0 0 5 0 0 0 0 25 0,31
Φυσίατρος 0 3 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 5 0,06
Χειρουργός θώρακος 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6 0,07
Αγγειοχειρουργός 0 4 0 1 0 0 1 0 3 0 0 0 0 9 0,11
Βιοπαθολόγος 0 6 1 3 1 0 1 0 5 0 0 0 1 18 0,22
Πνευµονολόγος - Φυµατιολόγος 1 10 0 2 0 0 1 0 9 1 2 0 1 27 0,33
Ακτινολόγος 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0,01
Σύνολο 312 4.057 91 416 129 152 379 107 1.496 261 148 245 284 8.077 100,00
* Περιλαµβάνονται και οι ιατροί των Νοσοκοµείων του ΙΚΑ.
fylladio.indd 75 18/4/2008 11:33:55 ðì

Όπως φαίνεται στον πίνακα, το µεγαλύτερο ποσοστό των ιατρών είναι παθολόγοι
(14,7%) και ακολουθούν οι οδοντίατροι (12,1%), οι καρδιολόγοι (7,9%), οι παιδίατροι
(7,1%), ενώ ένα ποσοστό 5% είναι ιατροί χωρίς ειδικότητα. Χαρακτηριστικό είναι το µικρό
ποσοστό των γενικών ιατρών (µόλις 1,7%).
Στον πίνακα 2.3.4. παρουσιάζεται η κατανοµή του λοιπού υγειονοµικού προσωπικού του
ΙΚΑ ανά περιφέρεια.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.3.4. Περιφερειακή κατανοµή λοιπού υγειονοµικού προσωπικού του ΙΚΑ (2006)
Ανατολικής Μακεδονίας Περιφέρεια
Ποσοστό %
Θεσσαλίας
& Θράκης
Ηπείρου
Αττικής
Κρήτης
Σύνολο
Επισκέπτες Υγείας 7 64 4 12 4 7 8 2 14 5 1 2 2 132 4,40
Νοσηλευτικής - Μαιευτικής 55 210 13 51 18 21 63 12 150 40 9 29 31 702 23,40
Εργαστήρια 55 450 8 44 19 21 38 7 163 48 7 32 37 929 30,97
Βοηθοί νοσοκόµοι - Νοσοκόµοι
47 174 5 44 12 28 40 5 102 34 4 31 22 548 18,27
Τραυµατιοφορείς
Πρακτικοί νοσοκόµοι 2 49 2 5 0 2 3 0 11 6 3 1 9 93 3,10
Φαρµακοποιοί 1 16 0 0 0 1 3 0 3 1 1 0 1 27 0,90
Υπάλληλοι Φαρµακείου 6 64 2 6 4 4 6 1 11 7 2 5 5 123 4,10
Φυσικοθεραπευτές 9 87 1 5 0 0 12 0 20 11 0 2 3 150 5,00
Ψυχολόγοι - Κοινωνικής Εργασίας 0 8 1 0 0 0 1 0 3 2 0 0 0 15 0,50
Οδοντοτεχνίτες 9 130 0 13 0 5 16 0 26 25 2 4 15 245 8,17
Χηµικοί - Βιολόγοι - Βιοχηµικοί 0 2 0 0 0 0 0 1 3 2 0 0 1 9 0,30
Οικιακής Οικονοµίας 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0,03
Ειδικοί Θεραπευτές 0 4 0 1 0 0 0 0 2 0 0 0 0 7 0,23
Λογοθεραπευτές 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0,03
Κοινωνικής Εργασίας 0 15 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 16 0,53
∆ηµόσιας Υγείας 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0,07
Σύνολο 191 1.276 36 182 57 89 190 28 508 181 29 107 126 3.000 100,00
∆ιαπιστώνεται ότι περίπου το 32% του προσωπικού αφορά εργαστηριακές ειδικότητες,

το 23% νοσηλευτές - µαιευτείς και το 18% βοηθούς νοσοκόµους - νοσοκόµους - τραυµατι-
οφορείς (διάγραµµα 2.3.1.).
fylladio.indd 76 18/4/2008 11:33:56 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.3.1. Κατανοµή λοιπού υγειονοµικού προσωπικού του ΙΚΑ ανά ειδικότητα
Επισκέπτες υγείας 4%
Λοιπές ειδικότητες 3%
Πρακτικοί νοσοκόµοι 3% Νοσηλευτές 23%
Υπάλληλοι φαρµακείου 4%
Φυσικοθεραπευτές 5%
Οδοντοτεχνίτες 8%
Βοηθοί νοσοκόµοι,
Νοσοκόµοι,
Τραυµατιοφορείς
Εργαστηριακοί 32%
18%
Στον πίνακα 2.3.5. παρουσιάζεται η αναλογία ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού

ανά 1.000 δικαιούχους περίθαλψης.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.3.5. Περιφερειακή κατανοµή υγειονοµικών προσωπικού Μονάδων Υγείας του ΙΚΑ
και αναλογία ανά 1.000 δικαιούχους περίθαλψης (2006)
1.000 δικαιούχους
1.000 δικαιούχους
Περίθαλψης /
Περίθαλψης /
Νοσηλευτικό
Νοσηλευτικό
προσωπικό /
Ιατρό (2006)
Ιατρό (1999)
περίθαλψης
προσωπικό
προσωπικό
∆ικαιούχοι
Περιφέρειες
Ιατρικό
Ιατροί /
Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης 312 111 228.759 1,36 0,49 733 795
Αττικής* 4.057 497 2.810.477 1,44 0,18 693 578
Βορείου Αιγαίου 91 24 65.512 1,39 0,37 720 771
∆υτικής Ελλάδας 416 112 215.997 1,93 0,52 519 582
∆υτικής Μακεδονίας 129 34 86.324 1,49 0,39 669 867
Ηπείρου 152 58 96.754 1,57 0,60 637 677
Θεσσαλίας 379 114 223.937 1,69 0,51 591 572
Ιονίων Νήσων 107 19 86.560 1,24 0,22 809 708
Κεντρικής Μακεδονίας* 1.496 277 900.222 1,66 0,31 602 679
Κρήτης 261 85 239.221 1,09 0,36 917 909
Νοτίου Αιγαίου 148 17 138.210 1,07 0,12 934 1.046
Πελοποννήσου 245 63 160.951 1,52 0,39 657 647
Στερεάς Ελλάδας 285 64 187.754 1,51 0,34 661 829
Σύνολο 8.077 1.475 5.440.658 1,48 0,27 674 645
* Περιλαµβάνονται και οι ιατροί των Νοσοκοµείων του ΙΚΑ.
fylladio.indd 77 18/4/2008 11:33:57 ðì

Οι περιφέρειες µε τη χαµηλότερη στελέχωση σε ιατρικό προσωπικό είναι του Νοτίου

Αιγαίου (1,07 ιατροί ανά 1.000 δικαιούχους περίθαλψης), της Κρήτης (1,09) και των Ιονίων
Νήσων (1,24), ενώ µε την υψηλότερη είναι η ∆υτική Ελλάδα µε 1,93 ιατρούς ανά 1.000
δικαιούχους περίθαλψης. Αντίστοιχα, οι περιφέρειες µε τη χαµηλότερη στελέχωση σε νο-
σηλευτικό προσωπικό είναι του Νοτίου Αιγαίου (0,12 νοσηλευτές ανά 1.000 δικαιούχους
περίθαλψης), της Αττικής (0,18) και των Ιονίων Νήσων (0,22), ενώ µε την υψηλότερη είναι
της Ηπείρου µε 0,6.
Για το σύνολο της χώρας ο αριθµός των ιατρών ανά 1.000 δικαιούχους περίθαλψης είναι
1,48, ενώ ο αριθµός των νοσηλευτών ανά 1.000 δικαιούχους περίθαλψης είναι µόλις 0,27.
Όσον αφορά στους δικαιούχους περίθαλψης ανά ιατρό το 2006 συγκριτικά µε το 1999,
φαίνεται ότι αυξήθηκαν στις περιφέρειες Αττικής, Θεσσαλίας, Ιονίων Νήσων, Κρήτης, και
Πελοποννήσου.
2.3.2. Οι λοιποί ασφαλιστικοί οργανισµοί

Μικρό αριθµό πολυϊατρείων έχουν και άλλοι ασφαλιστικοί φορείς, όπως η υπηρεσία ασφά-
λισης της ∆ΕΗ, το ΤΑΞΥ, το Ταµείο Πρόνοιας των δικηγόρων, ο Οίκος Ναύτου, ο Ε∆ΟΕΑΠ,
ΤΑΠ-ΟΤΕ, ΤΑΠ-ΗΛΠΑΠ, ΤΥΠΕΤ. Τα ιατρεία αυτά βρίσκονται κυρίως στην Αθήνα ή και σε άλλες
µεγάλες πόλεις, όπου διαµένει ικανός αριθµός των ασφαλισµένων τους (Κέντρο Μελετών Υ-
πηρεσιών Υγείας 2001).

Ο ΟΑΕΕ (Οργανισµός Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελµατιών) παρέχει πρωτοβάθµια περί-
θαλψη µέσω 3.465 µισθωτών συµβεβληµένων ιδιωτών ιατρών, καθώς και 1.544 συµβεβλη-
µένων εργαστηρίων, 980 διαγνωστικών κέντρων, 1.033 φυσικοθεραπευτηρίων.
Ο ΟΠΑ∆ (Οργανισµός Περίθαλψης Ασφαλισµένων ∆ηµοσίου) καλύπτει τις ανάγκες πρωτο-
βάθµιας περίθαλψης των ασφαλισµένων του µέσω ενός δικτύου 20.000 συµβεβληµένων ιδιω-
τών ιατρών και διαγνωστικών εργαστηρίων, οι οποίοι αποζηµιώνονται µε αµοιβή κατά πράξη.
Οι ασφαλισµένοι του ΟΓΑ (Οργανισµός Γεωργικών Ασφαλίσεων) εξυπηρετούνται σε επί-
πεδο εξωνοσοκοµειακής περίθαλψης από τα Κέντρα Υγείας που βρίσκονται στις αστικές
και µη αστικές περιοχές, τους αγροτικούς ιατρούς και τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκο-
µείων και των συµβεβληµένων µε τον ΟΓΑ ιδιωτικών θεραπευτηρίων. Ορισµένες ειδικές
εξετάσεις πραγµατοποιούνται, χωρίς οικονοµική επιβάρυνση των ασφαλισµένων στα συµ-
βληµένα µε τον ΟΓΑ ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα - εργαστήρια.
Ο Οίκος Ναύτου παρέχει πρωτοβάθµια περίθαλψη µέσω των 4 µονάδων ΠΦΥ, 3.119 συµ-
βεβληµένων ιδιωτών ιατρών και 428 ιδιωτικών εργαστηρίων και διαγνωστικών κέντρων
(Θεοδώρου και συν. 2005).
fylladio.indd 78 18/4/2008 11:33:59 ðì

2.3.2.3. Χρήση
Στις υπηρεσίες πρωτοβάθµιας φροντίδας που παρέχονται από την κοινωνική ασφάλιση
(συµπεριλαµβανοµένου και του ΙΚΑ) ανήκουν:
• Η ιατρική περίθαλψη
• Οι παρακλινικές - εργαστηριακές εξετάσεις
• Η φαρµακευτική περίθαλψη
• Η οδοντιατρική περίθαλψη
• Παροχές πρόσθετης περίθαλψης.
Οι ανωτέρω παροχές καλύπτονται από όλους τους φορείς. Ποικίλλει όµως ο τρόπος δι-
άθεσης και το εύρος των παροχών, µε αποτέλεσµα να παρατηρούνται µεγάλες ανισότητες
µεταξύ των φορέων. Πιο συγκεκριµένα, παρατηρείται ότι:
• Η οδοντιατρική περίθαλψη σε κάποιους φορείς είναι περιορισµένη ή ανύπαρκτη, ενώ
σε άλλους φτάνει µέχρι την κάλυψη ορθοδοντικών εργασιών µε µεγάλα ποσά
• Οι παροχές πρόσθετης περίθαλψης (φυσικοθεραπείες, λογοθεραπείες, θεραπευτικά
µέσα, ειδικές θεραπείες, αγωγή σε παιδιά µε ειδικές ανάγκες) διαφοροποιούνται ανά-
λογα µε τις αποφάσεις των ∆Σ και ανάλογα µε τα οικονοµικά του φορέα (Κέντρο Μελε-
τών Υπηρεσιών Υγείας 2001).
Ποσοτικά στοιχεία χρήσης σε πανελλαδικό επίπεδο, όπως ο αριθµός των επισκέψεων
στις µονάδες υγείας των ταµείων, ή ο αριθµός των διαφόρων διαγνωστικών πράξεων που
πραγµατοποιούνται, δεν είναι διαθέσιµα. Έµµεσα στοιχεία χρήσης για τις µονάδες υγείας
των ταµείων προκύπτουν από την έρευνα “Hellas Health I” (ΙΚΠΙ 2006). Στα ιατρεία των τα-
µείων δήλωσε ότι προσέρχεται συχνότερα το 24,5% των πολιτών της χώρας (διάγραµµα
2.1.1.). Το ποσοστό ανέρχεται σε 28,1% ανάµεσα στους κατοίκους των αστικών περιοχών
και σε 13,7% των αγροτικών περιοχών (πίνακας 2.1.2.). Τα ιατρεία αυτά αποτελούν την
πρώτη επιλογή των ηλικιακών οµάδων άνω των 55 ετών. Χαρακτηριστικό είναι το ποσο-
στό συχνότερης επιλογής των ιατρείων των ταµείων στην ηλικιακή οµάδα άνω των 65, που
φτάνει το 30,4% (πίνακας 2.1.1.).
Στα πλαίσια της προσπάθειας διερεύνησης της χρήσης και των προτιµήσεων των α-
σφαλισµένων του ΙΚΑ, πραγµατοποιήθηκε µελέτη σε τέσσερις µονάδες υγείας του ΙΚΑ
της ευρύτερης περιοχής της πρωτεύουσας, σε δείγµα 435 ασφαλισµένων, µέσω ερωτη-
µατολογίου. Ο µέσος όρος των επισκέψεων των ασφαλισµένων του δείγµατος στις υπη-
ρεσίες του ΙΚΑ τον τελευταίο χρόνο ήταν 10, µε το 44,7% των ασφαλισµένων να δηλώνει
ότι πραγµατοποίησε 4-10 επισκέψεις και το 23,2% 11-20 επισκέψεις. Οι ασφαλισµένοι
επισκέφτηκαν τους ιατρούς των µονάδων υγείας µε άµεση προσέλευση σε ποσοστό
48,1%, µε προσυνεννόηση από το τηλέφωνο σε ποσοστό 27,8% και µε προσυνεννόηση
µε φυσική παρουσία σε ποσοστό 20,8%. Οι αιτίες αυτών των επισκέψεων ήταν το οξύ
πρόβληµα υγείας (33,1%), η συνταγογράφηση για χρόνια πάθηση (25,6%) και το χρόνιο
fylladio.indd 79 18/4/2008 11:33:59 ðì

πρόβληµα υγείας (18,8%). Το 48,3% των ερωτηθέντων απάντησε ότι έχει επισκεφθεί και
ιδιώτη ιατρό για το συγκεκριµένο πρόβληµα υγείας. Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων τέ-
λος (51,2%) δήλωσε µέτρια ικανοποιηµένο από τις ιατρικές υπηρεσίες του ΙΚΑ, το 31,4%
πολύ ικανοποιηµένο, το 4,8% λίγο και το 8,9% καθόλου ικανοποιηµένο (Τούντας και συν.
2003).
Οι εισφορές για τον κλάδο ασθένειας των ταµείων ασφάλισης (συµπεριλαµβανοµένου και
του ΙΚΑ) είναι ενιαίες και ανέρχονται για τους µισθωτούς σε 2,55% για τον εργαζόµενο και
5,10% για τον εργοδότη στις αποδοχές του εργαζοµένου. Για τους συνταξιούχους το ποσο-
στό είναι 4% από τους ιδίους και 6% από τον φορέα ασφάλισης. Για τους αυτοαπασχολού-
µενους ισχύουν ασφαλιστικές κλάσεις και καταβάλλουν οι ίδιοι ολόκληρο το ασφάλιστρο.
Στον ΟΓΑ οι εισφορές ανέρχονται σε 1,5% επί της ασφαλιστικής κατηγορίας που επιλέγει ο
ασφαλισµένος και σε 4% για τους συνταξιούχους. Πολλοί φορείς έχουν πρόσθετα έσοδα
από κοινωνικούς πόρους (π.χ. ΤΣΑΥ, ΤΣΜΕ∆Ε) ή επιπλέον επιχορηγήσεις από τους εργοδό-
τες (π.χ. Τράπεζες), ή αυξηµένη εργοδοτική εισφορά (π.χ. ΤΥ∆ΚΥ 12%).
Οι ανωτέρω εισφορές αποτελούν έσοδα των κλάδων ή φορέων υγείας, αν και συχνά
χρησιµοποιούνται για χρηµατοδότηση των ελλειµµατικών κλάδων σύνταξης. Στους κλά-
δους υγείας δεν υπάρχει επιχορήγηση από τον κρατικό προϋπολογισµό, µε εξαίρεση τον
ΟΓΑ (Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας 2001).
Σε ό,τι αφορά τις δαπάνες, τα ταµεία της κοινωνικής ασφάλισης δεν έχουν επαρκείς µη-
χανισµούς ελέγχου της ζήτησης υπηρεσιών υγείας, ιδιαίτερα προς τον ιδιωτικό τοµέα. Η
έλλειψη σηµαντικών µηχανισµών ελέγχου πριν και µετά την κατανάλωση υπηρεσιών υ-
γείας έχουν οδηγήσει σε σηµαντική υπερκατανάλωση πρωτοβάθµιων υπηρεσιών υγείας.
Επιπλέον, συµβαίνει συχνά η παράνοµη πρακτική της χρέωσης της κοινωνικής ασφάλισης
για ανύπαρκτες ιατρικές υπηρεσίες από ιδιώτες ιατρούς και διαγνωστικά κέντρα, αφού δεν
υπάρχουν µηχανογραφηµένα ιατρικά αρχεία (Κυριόπουλος 2001).
Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα ασφαλιστικά ταµεία που έχουν συµβεβληµένους ιατρούς, ό-
πως ο ΟΠΑ∆ και ο Οίκος του Ναύτου, παρουσιάζουν πολύ αυξηµένες κατά κεφαλή δαπάνες
στην πρωτοβάθµια και φαρµακευτική περίθαλψη, σε σχέση µε τις δαπάνες του ΙΚΑ, που δι-
αθέτει δικά του πολυϊατρεία και µισθωτούς ιατρούς. Το υψηλό κατά κεφαλή κόστος του Ο-
ΠΑ∆ µπορεί να αποδοθεί σε µεγάλο βαθµό στην αδιαφάνεια, στην προκλητή ζήτηση και σε
ενδεχόµενες παράνοµες δοσοληψίες που παρατηρούνται στην πρωτοβάθµια περίθαλψη
(Θεοδώρου και συν. 2005).
Η συνολική εικόνα όσον αφορά την επιβάρυνση των προϋπολογισµών των ασφαλιστι-
κών ταµείων για υπηρεσίες υγείας (πλην της νοσοκοµειακής περίθαλψης) αποτυπώνεται
στο ότι µεταξύ 2000 και 2005 το κόστος της φαρµακευτικής περίθαλψης αυξήθηκε κατά
132,7% και της πρωτοβάθµιας περίθαλψης κατά 57,6%.
fylladio.indd 80 18/4/2008 11:34:00 ðì

Σε ό,τι αφορά την αµοιβή των ιατρών, αυτή γίνεται ως εξής:

1. Στα ιατρεία ή πολυϊατρεία των ταµείων οι υπηρετούντες ιατροί αµείβονται µε µισθό,
ανεξάρτητα από τη σχέση που έχουν µε τον φορέα
2. Η αποζηµίωση των συµβεβληµένων ιατρών των ταµείων γίνεται:
• Κατά πράξη και περίπτωση
• Με µισθό
• Με µισθό και κατά κεφαλή.
Ο πιο συχνός τρόπος αποζηµίωσης των συµβεβληµένων ιατρών και διαγνωστικών κέ-
ντρων από την κοινωνική ασφάλιση είναι κατά πράξη, γεγονός που οδηγεί σε υπερκατανά-
λωση ιατρικών υπηρεσιών.
2.4. Τοπική αυτοδιοίκηση

Η τοπική αυτοδιοίκηση λαµβάνει ολοένα και ενεργότερο ρόλο στην παροχή πρωτοβάθ-
µιων υπηρεσιών υγείας. Σε κάποιους δήµους λειτουργούν δηµοτικά ιατρεία που διαθέτουν
τις βασικές ιατρικές ειδικότητες και παρέχουν πρωτοβάθµιες υπηρεσίες υγείας. Ακόµη,
έχουν ξεκινήσει σε όλη τη χώρα υπό την αιγίδα των δήµων 791 προγράµµατα «Βοήθειας
στο Σπίτι», τα οποία είναι πλαισιωµένα από ιατρούς, νοσηλευτές, κοινωνικούς λειτουργούς
και οικιακούς βοηθούς και τα οποία απευθύνονται σε άτοµα χρείζοντα κατ’ οίκον νοσηλεία
και συνδροµή στην οργάνωση του νοικοκυριού τους. Επιπλέον, από αρκετούς δήµους εκ-
πονούνται προγράµµατα αγωγής και προαγωγής υγείας.
Ιδιαίτερη σηµαντικό ρόλο επίσης επιτελούν τα 70 Κέντρα Πρόληψης χρήσης εξαρτη-
σιογόνων ουσιών που υπάρχουν στην Ελλάδα. Πρόκειται για αστικές, µη κερδοσκοπικές
εταιρίες που λειτουργούν ως ΝΠΙ∆ υπό την εποπτεία του ΟΚΑΝΑ, µε εταίρους δήµους και
νοµαρχίες. Απασχολούν γύρω στους 400 εργαζοµένους και χρηµατοδοτούνται κατά 50%
από τον ΟΚΑΝΑ και κατά 50% από το υπουργείο Εσωτερικών µε βάση προγραµµατικές
συµβάσεις.
Στη χώρα µας λειτουργούν επίσης 663 ΚΑΠΗ (Κέντρα Ανοιχτής Περίθαλψης Ηλικιωµέ-
νων) που προσφέρουν στους ηλικιωµένους στήριξη, ψυχαγωγία και πρωτοβάθµια περί-
θαλψη (µέτρηση αρτηριακής πίεσης, σακχάρου αίµατος, αγωγή υγείας σε θέµατα διατρο-
φής, πρόληψης ατυχηµάτων κ.λπ., φυσιοθεραπείες, εργοθεραπείες κ.ά.) (Θεοδώρου και
συν. 2005).
Οι µη κυβερνητικές - µη κερδοσκοπικές οργανώσεις µέσω των πολυϊατρείων τους εξυ-
πηρετούν κυρίως πρόσφυγες και µετανάστες και χρηµατοδοτούνται κυρίως από δωρεές
και χορηγίες.
fylladio.indd 81 18/4/2008 11:34:00 ðì

2.5. Ιδιωτικός τοµέας

2.5.1. Υποδοµές - Ανθρώπινο δυναµικό
Οι ιδιωτικός τοµέας πρωτοβάθµιας περίθαλψης περιλαµβάνει τις υπηρεσίες που προσφέ-
ρουν οι ιδιώτες ιατροί, οι στρατιωτικοί ιατροί, τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα, τα εξωτε-
ρικά ιατρεία των ιδιωτικών θεραπευτηρίων και άλλες µονάδες υγείας, όπως φυσικοθερα-
πευτήρια, λογοθεραπευτήρια, κ.λπ.
Στον ιδιωτικό τοµέα δραστηριοποιούνται και παρέχουν πρωτοβάθµιες υπηρεσίες 25.000
ιδιώτες ιατροί, 12.000 οδοντίατροι (Θεοδώρου και συν. 2005). Ο αριθµός αυτός έχει αυξη-
θεί σηµαντικά τα τελευταία χρόνια και κρίνεται πολύ µεγάλος µε βάση τις ανάγκες της χώ-
ρας.
Στον ιδιωτικό τοµέα δραστηριοποιούνται περισσότερα από 400 διαγνωστικά κέντρα
και εργαστήρια, η πλειοψηφία των οποίων είναι εξοπλισµένα µε τεχνολογία αιχµής. Είναι
ενδεικτικό ότι το ποσοστό των επενδύσεων του ιδιωτικού τοµέα στην υψηλή τεχνολογία
ανέρχεται σε 90% επί του συνόλου των επενδύσεων έναντι 30% του ΕΣΥ. Μερικά διαγνω-
στικά κέντρα, εκτός από εργαστηριακές εξετάσεις, δέχονται και ιατρικές επισκέψεις.
Αξιοσηµείωτο είναι, ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών τα διαγνωστικά
κέντρα αναπτύχθηκαν µε ιδιαίτερα ταχείς ρυθµούς, απόρροια τριών βασικών αιτιών (Σου-
λιώτης 2000): α) της ολοένα αυξανόµενης ζήτησης για υψηλής ποιότητας υπηρεσίες εξω-
νοσοκοµειακής φροντίδας, λόγω της µεγάλης –σε αρκετές περιπτώσεις– αναµονής που
απαιτείται για την πρόσβαση στις υπηρεσίες του δηµοσίου τοµέα και της συγκέντρωσης
υψηλής βιοϊατρικής τεχνολογίας στον ιδιωτικό τοµέα, β) του αυξανόµενου ενδιαφέροντος
ιδιωτικών κεφαλαίων για επενδύσεις, λόγω των περιορισµών που έθετε ο ιδρυτικός νόµος
του ΕΣΥ (1397/1983) στην ίδρυση ιδιωτικών νοσοκοµειακών µονάδων κατά την περίοδο
1983-1991 και γ) της αύξησης του αριθµού των ιατρών η οποία δηµιουργούσε προϋποθέ-
σεις προκλητής ζήτησης για πρωτοβάθµιες υπηρεσίες και συνεπώς για υψηλή κερδοφο-
ρία. Αντίθετα, ο δηµόσιος τοµέας επέδειξε αδυναµία προσαρµογής στα νέα δεδοµένα που
προέκυψαν από την έκρηξη της βιοϊατρικής τεχνολογίας (Κέντρων Μελετών Υπηρεσιών
Υγείας 2001).
2.5.2. Χρήση
Με βάση τα στοιχεία του 2001, κάθε χρόνο πραγµατοποιούνται 25-27 εκατοµµύρια επισκέ-
ψεις σε ιδιώτες ιατρούς, που αντιστοιχούν στο 30% των συνολικών ιατρικών επισκέψεων
(Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας 2001).
Όπως προκύπτει από τη µελέτη “Hellas Health I”, το 51,6% των Ελλήνων προσφεύγει
αθροιστικά σε ιδιώτες ιατρούς συµβεβληµένους (26%) ή µη µε τα ταµεία (25,6%) για την
παροχή πρωτοβάθµιας περίθαλψης (διάγραµµα 2.1.1.). Σε συµβεβληµένους ή µη συµβε-
fylladio.indd 82 18/4/2008 11:34:01 ðì

βληµένους ιδιώτες ιατρούς προσφεύγουν συχνότερα οι ερωτώµενοι όλων των ηλικιακών

οµάδων µέχρι 54 ετών (πίνακας 2.1.1.). Από τον πίνακα 2.1.2. φαίνεται ότι το 31,8% των κα-
τοίκων των αγροτικών περιοχών και το 24% των αστικών περιοχών προσφεύγει συχνότερα
σε µη συµβεβληµένους ιδιώτες ιατρούς. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τους συµβεβληµένους
ιατρούς είναι 15,5% και 28,9% αντίστοιχα (πίνακας 2.1.1.). Όπως προκύπτει, τέλος, από τον
πίνακα 2.1.3., η ανώτερη κοινωνικά τάξη προσφεύγει συχνότερα σε µη συµβεβληµένους
ιδιώτες ιατρούς (42,1%) από ό,τι η κατώτερη (22,7%). Είναι εντυπωσιακό, όµως, ότι ακόµη
και στην κατώτερη κοινωνικά τάξη οι µη συµβεβληµένοι ιδιώτες ιατροί αποτελούν την
πρώτη επιλογή (ΙΚΠΙ 2006).
Η άσκηση της πρωτοβάθµιας περίθαλψης από τους ιδιώτες ιατρούς στην Ελλάδα δεν
φαίνεται να διαδραµατίζει ρόλο «θυρωρού» (gatekeeper) για νοσοκοµειακές υπηρεσίες,
ούτε να περιορίζει τις παραποµπές για διαγνωστικές ή άλλες εξειδικευµένες υπηρεσίες. Σε
µερικές περιπτώσεις µάλιστα, υπάρχει το φαινόµενο της αµοιβής ιατρών µε ποσοστά για
παραποµπές ή συνταγογραφήσεις φαρµάκων (Σουλιώτης 2000).
Σύµφωνα µε στοιχεία του 2000 πραγµατοποιήθηκαν πάνω από 5 εκατοµµύρια σειρές
διαγνωστικών εξετάσεων, µε ετήσιο τζίρο άνω των 12 εκατοµµυρίων ευρώ (Κέντρο Μελε-
τών Υπηρεσιών Υγείας 2001). Σύµφωνα µε στοιχεία της ICAP, η αγορά των διαγνωστικών
κέντρων κατά την περίοδο 1997-2005 παρουσιάζει διαχρονική αύξηση µε µέσο ετήσιο
ρυθµό 8,3%. Οι προβλέψεις για το 2006 είναι ότι τα έσοδα των διαγνωστικών κέντρων θα
αυξάνονταν µε ρυθµό της τάξης του 5% ανά έτος (ICAP 2006).
Η αγορά ιδιωτικών πρωτοβάθµιων υπηρεσιών υγείας χρηµατοδοτείται κύρια από τις άµε-
σες πληρωµές των χρηστών και δευτερευόντως από την ιδιωτική ασφάλιση. Η πληρωµή
των συµβεβληµένων ιατρών και διαγνωστικών κέντρων από τα ασφαλιστικά ταµεία γίνεται
κατά πράξη, µε βάση προκαθορισµένες τιµές. Τη διαφορά µεταξύ κρατικού τιµολογίου και
πραγµατικής τιµής καλείται συχνά να καταβάλει ο ασφαλισµένος. Η πληρωµή των µη συµ-
βεβληµένων ιατρών και διαγνωστικών κέντρων γίνεται απευθείας από τον ασφαλισµένο
σε τιµές που καθορίζονται ελεύθερα. Ο ασφαλισµένος µπορεί να διεκδικήσει εκ των υστέ-
ρων τη δαπάνη από τον ασφαλιστικό του οργανισµό. Ένα µεγάλο ποσοστό των ιδιωτικών
δαπανών για πρωτοβάθµια περίθαλψη προκύπτει από πρόσθετες - άτυπες πληρωµές των
ασφαλισµένων, οι οποίες δηµιουργούν µια υψηλή παραοικονοµία στον τοµέα της υγείας
που επιβαρύνει σηµαντικά τα ατοµικά εισοδήµατα.
Οι καθορισµένες από το κράτος τιµές φαίνεται να ευνοούν τη χρηµατοδότηση της υψη-
λής βιοϊατρικής τεχνολογίας, δοθέντος του γεγονότος ότι οι διαφορές από τις πραγµατικές
τιµές της αγοράς των σύνθετων εξετάσεων (αξονικής τοµογραφίας, µαγνητικής τοµογρα-
φίας, triplex) δεν είναι µεγάλες, σε σύγκριση µε τις διαφορές των µικροβιολογικών εξε-
fylladio.indd 83 18/4/2008 11:34:01 ðì

τάσεων ή των απλών ακτινογραφιών. Στην τελευταία περίπτωση, η απόκλιση µεταξύ των
τιµών της αγοράς και των καθορισµένων από το κράτος τιµών υπερβαίνει το 75% (Σουλιώ-
της και Κυριόπουλος 2001).
Η βιωσιµότητα των ιδιωτικών φορέων παροχής εξωνοσοκοµειακής περίθαλψης εξαρ-
τάται σε µεγάλο βαθµό από τη σύναψη συµβάσεων µε τα ασφαλιστικά ταµεία. Η καθή-
λωση των τιµών των ιατρικών πράξεων για πολλά χρόνια, που έχει ως αποτέλεσµα αυτές
να αποκλίνουν κατά µεγάλο ποσοστό από τα σηµερινά δεδοµένα της αγοράς, προκαλεί
σηµαντική ανισορροπία στη χρηµατοδότηση της εξωνοσοκοµειακής περίθαλψης και ενο-
χοποιείται για την ανάπτυξη του µηχανισµού των άτυπων - πρόσθετων πληρωµών (Κέντρο
Μελετών Υπηρεσιών Υγείας 2001).
2.6. Συµπεράσµατα
Η ανάλυση της πρωτοβάθµιας περίθαλψης στην Ελλάδα καταδεικνύει την απουσία ενός
οργανωµένου συστήµατος σχεδιασµού, συντονισµού και ελέγχου των επιµέρους υπηρε-
σιών, που να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές της Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας
(ΠΦΥ) για περίθαλψη, πρόληψη και φροντίδα. Η παροχή πρωτοβάθµιων υπηρεσιών στην
Ελλάδα πραγµατοποιείται µέσω µιας πλειάδας οργανωτικών σχηµατισµών και φορέων,
καθένας εκ των οποίων συνιστά ένα ξεχωριστό υποσύστηµα υγείας, µε διαφορετικές συν-
θήκες εργασίας, χρηµατοδοτικές πηγές και ξεχωριστό εποπτεύοντα φορέα, προσανατολι-
σµένων κυρίως στην περίθαλψη. Οι διάφοροι φορείς που παρέχουν υπηρεσίες δεν είναι
υποχρεωµένοι να αναφέρουν κλινικά αποτελέσµατα – µεγέθη που χαρακτηρίζουν την ποι-
ότητα και την ποσότητα της παροχής φροντίδας (εκτός από τον αριθµό των επισκέψεων
σε ορισµένες περιπτώσεις). ∆εν υπάρχουν ακόµη συγκεντρωµένα στοιχεία για την ποσό-
τητα και την ποιότητα των κτιριακών και κλινοεργαστηριακών υποδοµών των υπηρεσιών
αυτών. Η απουσία όµως συστηµατικής καταγραφής των συστατικών στοιχείων εγείρει
δυσκολίες στην οργάνωση και τη διοίκηση του συστήµατος και στον σχεδιασµό και την ε-
φαρµογή ενιαίας εθνικής πολιτικής για ολοκληρωµένη ΠΦΥ.
Τα κύρια προβλήµατα που αντιµετωπίζει η ΠΦΥ στη χώρα µας µπορούν να συνοψιστούν
στα ακόλουθα (Ζηλίδης 1995, Λιονής και συν. 2000, Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας
2001, Tountas et al. 2002, Souliotis and Lionis 2004, Tountas et al. 2005, Θεοδώρου και συν.
2005, Οικονόµου και συν. 2007).
• Στην απουσία συστηµατικής έρευνας πάνω στην ΠΦΥ και στις επενδύσεις σε οικονοµι-
κούς και ανθρώπινους πόρους που θα πρέπει να τη συνοδεύουν.
• Στην έλλειψη µηχανισµών αποτίµησης της αποδοτικότητας των πρωτοβάθµιων υπη-
ρεσιών υγείας και αξιοποίησης των συµπερασµάτων για τη βελτίωση της αποτελε-
σµατικότητας και µείωση του κόστους των υπηρεσιών αυτών.
fylladio.indd 84 18/4/2008 11:34:02 ðì

• Στην αποσπασµατική και συχνά αλληλοεπικαλυπτόµενη παροχή πρωτοβάθµιων υπη-

ρεσιών υγείας από διάφορους φορείς.
• Στην έλλειψη µηχανοργάνωσης των πρωτοβάθµιων υπηρεσιών υγείας του δηµόσιου
τοµέα και της κοινωνικής ασφάλισης και στην απουσία ηλεκτρονικού φακέλου υγείας
του ασθενούς που να παρέχει µια ολοκληρωµένη εικόνα για την κατάσταση της υγείας
του.
• Στη συχνή έλλειψη πληροφοριών σχετικά µε την κατάσταση της υγείας του τοπικού
πληθυσµού και στη µη χρησιµοποίησή τους, ακόµα και όταν είναι διαθέσιµες.
• Στην έλλειψη κατευθυντήριων οδηγιών και πρωτοκόλλων διαγνωστικής και θεραπευ-
τικής προσέγγισης για τη διαχείριση των κοινών νοσηµάτων.
• Στη σχεδόν αποκλειστική απασχόληση των εργαζόµενων στην περίθαλψη και τη συ-
νταγογράφηση. Με εξαίρεση τους εµβολιασµούς –κι αυτούς χωρίς συστηµατική κατα-
γραφή του ποσοστού κάλυψης– και την αποσπασµατική διενέργεια της εξέτασης του
τραχηλικού επιχρίσµατος, απουσιάζουν άλλες συστηµατικές και διαχρονικές παρεµ-
βάσεις µε στόχο την πρόληψη συγκεκριµένων χρονίων νοσηµάτων και την προαγωγή
της υγείας του πληθυσµού γενικότερα. Η κατ’ οίκον νοσηλεία και οι επισκέψεις στο
σπίτι γίνονται αποσπασµατικά. Παρουσιάζονται ακόµη σηµαντικές ελλείψεις στις υπη-
ρεσίες αποκατάστασης και κοινωνικής φροντίδας.
• Στις γενικευµένες ελλείψεις νοσηλευτικού προσωπικού και στη γεωγραφική ανισοκα-
τανοµή του ιατρικού δυναµικού.
• Στην ύπαρξη µεγάλου αριθµού ειδικευµένων ιατρών και στην έλλειψη σηµαντικού
αριθµού γενικών ιατρών που θα µπορούν να διαδραµατίσουν τον ρόλο του Οικογενει-
ακού Ιατρού, που να έχει επίγνωση των προβληµάτων του ασθενούς στο σύνολό τους.
∆εν υπάρχει ακόµη η έννοια της «οµάδας υγείας» και απουσιάζει κάθε µορφή συµµε-
τοχής της κοινότητας στον καθορισµό των τοπικών υγειονοµικών προτεραιοτήτων.
• Στις σοβαρές ελλείψεις σε υλικοτεχνική υποδοµή, που περιορίζουν το εύρος των προ-
σφερόµενων υπηρεσιών από τον δηµόσιο τοµέα.
• Στην κάλυψη από το ΕΣΥ και την κοινωνική ασφάλιση µόνο της βασικής οδοντιατρικής
φροντίδας, µε την πλειοψηφία των οδοντιατρικών εργασιών να παρέχεται από ιδιώτες
οδοντιάτρους.
• Στις µεγάλες ανισότητες που υπάρχουν µεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών, γεω-
γραφικών διαµερισµάτων και ασφαλισµένων διαφορετικών ταµείων στην πρόσβαση
και την παροχή πρωτοβάθµιων υπηρεσιών.
• Στην ανεπάρκεια των εξωτερικών ιατρείων των νοσοκοµείων και των πολυιατρείων
της κοινωνικής ασφάλισης να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των πολιτών των αστικών
κέντρων για δηµόσιες πρωτοβάθµιες υπηρεσίες υγείας. Ως αποτέλεσµα, δηµιουργού-
νται συχνά µεγάλες λίστες αναµονής που προκαλούν δυσφορία στους πολίτες.
• Στη µη δηµιουργία των 220 αστικών Κέντρων Υγείας που προέβλεπε ο ιδρυτικός νό-
fylladio.indd 85 18/4/2008 11:34:02 ðì

µος του ΕΣΥ το 1983. Η ενσωµάτωση των πρωτοβάθµιων υπηρεσιών του ΙΚΑ στο ΕΣΥ,
που θα οδηγούσε στη δηµιουργία ενός µεγάλου αριθµού αστικών κέντρων υγείας δεν
έχει προχωρήσει.
• Στην ανυπαρξία διοικητικής και οικονοµικής υποστήριξης των Κέντρων Υγείας και συ-
στηµατικής αξιολόγησης των υπηρεσιών που παρέχονται από αυτά. Η υπαγωγή των
Κέντρων Υγείας στα Νοσοκοµεία αποτέλεσε τροχοπέδη για τη λειτουργία τους, καθό-
σον τα νοσοκοµεία θέτουν σε δεύτερη µοίρα τη λειτουργία των Κέντρων Υγείας εξαι-
τίας των δικών τους ελλείψεων και αναγκών.
• Στην ανεπαρκή στελέχωση των Κέντρων Υγείας µε κατάλληλο ιατρικό, νοσηλευτικό
και τεχνικό προσωπικό, την ελλιπή εκπαίδευση και επιµόρφωση των στελεχών τους,
τις µεγάλες ελλείψεις τους σε διαγνωστικό εξοπλισµό, την υποχρηµατοδότηση και την
απουσία κάθε µορφής αξιολόγησης της λειτουργίας τους, που δεν συνάδουν µε τις
σύγχρονες τάσεις που διαµορφώνονται στον τοµέα της πρωτοβάθµιας περίθαλψης.
• Στη µη πραγµατοποίηση των προβλεπόµενων τακτικών επισκέψεων στα ΚΥ ιατρών
διαφόρων ειδικοτήτων από τα νοσοκοµεία.
• Στη στελέχωση των περιφερειακών ιατρείων µε ανειδίκευτους ιατρούς, χωρίς ουσι-
αστική κλινική εµπειρία και στην κατακόρυφη µείωση των νοσοκόµων και µαιευτών
που υπηρετούν σε αυτά µε την πάροδο του χρόνου.
• Στην απουσία διασύνδεσης προσπαθειών άλλων φορέων όπως της τοπικής αυτοδι-
οίκησης, προγραµµάτων όπως το “Βοήθεια στο Σπίτι”, µη κυβερνητικών οργανώσεων
κ.ά. µε το τοπικό δίκτυο της πρωτοβάθµιας περίθαλψης, µε συνέπεια να µειώνεται η
αποτελεσµατικότητά τους.
• Στην έλλειψη λειτουργικής διασύνδεσης των πρωτοβάθµιων υπηρεσιών µε τη δευ-
τεροβάθµια περίθαλψη, µε αποτέλεσµα τη διάσπαση της συνέχειας της φροντίδας
υγείας.
• Στην έντονη ανάπτυξη φαινοµένων προκλητής ζήτησης και παραοικονοµίας, ελλείψει
και των αναγκαίων ελεγκτικών µηχανισµών του δηµοσίου.
Το αποτέλεσµα όλων των παραπάνω προβληµάτων είναι η διόγκωση των ιδιωτικών
και δηµοσιών δαπανών για παροχή πρωτοβάθµιων υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα, η έλ-
λειψη αποτελεσµατικότητας και ποιότητας και η µη ικανοποίηση των πολιτών-χρηστών
των υπηρεσιών αυτών. Επιπλέον, η έλλειψη Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας επιδρά σε
όλη την πορεία του ασθενούς στο σύστηµα υγείας, η οποία χαρακτηρίζεται από επικαλύ-
ψεις µεταξύ των φροντίδων, απώλεια χρόνου και σπατάλη, την ίδια στιγµή που η έλλειψη
ή η περιορισµένη διαθεσιµότητα κάποιων υπηρεσιών στερεί από τους πολίτες κρίσιµες
υπηρεσίες.
fylladio.indd 86 18/4/2008 11:34:02 ðì

Βιβλιογραφία
ICAP (2006). Κλαδική Μελέτη της ∆ιεύθυνσης Μελετών Οικονοµικού Περιβάλλοντος. ICAP AE Ερευνών και
Επενδύσεων, Αθήνα.
Souliotis K, Lionis C. (2004). Creating an integrated health care system in Greece: A primary care
perspective. J of Med Sys, 18(6):643-652.
Tountas Y., Karnaki P., Pavi E. (2002). Reforming the reform: the Greek national health system in transition.
Tountas Y., Karnaki P., Pavi E. et al. (2005). The “unexpected” growth of the private health sector in Greece.
∆ικαίος Κ., Κουτούζης Μ., Πολύζος Ν. και συν. (1999). Βασικές Aρχές ∆ιοίκησης ∆ιαχείρισης (Management)
Yπηρεσιών Yγείας. ΕΑΠ, Πάτρα.
Ζηλίδης Χ. (1995). Τα Κέντρα Υγείας στη Β. Ελλάδα. Προβλήµατα και ∆υνατότητες Ανάπτυξης της Πρωτο-
βάθµιας Φροντίδας Υγείας. University Studio Press, Θεσσαλονίκη.
Θεοδωράκης Π. (2006). Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας. Στο: Σουλιώτης Κ. (επιµ.) Πολιτική και Οικονοµία
της Υγείας. Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.
Θεοδώρου Μ., Κωνσταντακοπούλου Ο. (2004). Αξιολόγηση της λειτουργίας των απογευµατινών εξωτε-
ρικών ιατρείων σε πέντε νοσοκοµεία της Αττικής. Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας, 16(4): 157-165.
Θεοδώρου Μ., Σίσκου Ο., Καϊτελίδου ∆. και συν. (2005). Η οργάνωση και διοίκηση των υπηρεσιών Πρω-
τοβάθµιας Φροντίδας Υγείας στην Ελλάδα. Στο: Τσάµης Ν., Θεωρία και Πρακτική της Πρωτοβάθµιας
Φροντίδας Υγείας. Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Τρίτο Περιφερειακό Σύστηµα
Υγείας Πρόνοιας Αττικής. Νέα ∆ιαφηµιστική - NEAdv, Αθήνα.
ΙΚΑ (2006). ΙΚΑ, ∆/νση Υγειονοµικού Προσωπικού, Αθήνα.
ΙΚΠΙ (2006). Hellas Health I. Έρευνα υγείας του ελληνικού πληθυσµού. Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προλη-
πτικής Ιατρικής σε συνεργασία µε το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του
Πανεπιστηµίου Αθηνών, Αθήνα.
Κεντρικό Συµβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ) (1984). Πλαίσιο Ιατρικής Στελέχωσης Κέντρων Υγείας µη Αστικών
Περιοχών. ΚΕΣΥ, Αθήνα.
Κεντρικό Συµβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ) (1985). Κέντρα Υγείας: Ο Νέος Θεσµός για την Πρωτοβάθµια Φροντίδα.
ΚΕΣΥ, Αθήνα.
Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας του Πανεπιστηµίου Αθηνών (2001). Οι Υπηρεσίες Υγείας στην Ελλάδα.
Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, Αθήνα.
Κυριόπουλος Γ. (2001). Η επίδραση της ασφάλισης υγείας στη ζήτηση υπηρεσιών ιατρικής περίθαλψης.
Στο: Κυριόπουλος Γ., Λιαρόπουλος Λ., Μπουρσανίδης Χ. και συν. (επιµ.) Η Ασφάλιση Υγείας στην
Ελλάδα. Θεµέλιο, Αθήνα.
Κυριόπουλος Γ., Γκρέγκορυ Σ., Οικονόµου Χ. (2003). Υγεία και Υπηρεσίες Υγείας στον Ελληνικό Πληθυσµό.
Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.
Λιονής Χ., Μποδοσάκης Μ.-Π. (2000). Απόψεις για τη σηµερινή κατάσταση στην Πρωτοβάθµια Φροντίδα
Υγείας και προτάσεις για τη βελτίωσή της. Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας, 12(1):7-9.
Νιάκας ∆. (επιβλέπων), Ροδάκη Χ., Γκογκόσης Χ. και συν. (2004). Αξιολόγηση της Λειτουργικής-∆ιοικη-
τικής Ικανότητας των Τακτικών Εξωτερικών Ιατρείων (ΤΕΙ). Εθνικό Κέντρο ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης και
Αυτοδιοίκησης, Αθήνα.
Οικονόµου Ν.Α., Τούντας Γ., Νιάκας ∆. (2007). Ελληνικές µελέτες οικονοµικής αξιολόγησης και αποδο-
τικότητας στην υγεία. Αρχεία Ελλ. Ιατρικής, 24(1):48-57.
Σουλιώτης Κ. (2000). Ο Ρόλος του Ιδιωτικού Τοµέα στο Ελληνικό Σύστηµα Υγείας. Εκδόσεις Παπαζήση,
Αθήνα.
fylladio.indd 87 18/4/2008 11:34:03 ðì

Σουλιώτης Κ. (2006). Οργάνωση και λειτουργία του Περιφερειακού Ιατρείου: διασύνδεσή του µε άλλες
διοικητικές δοµές. Στο: Λιονής Χ. (επιµ.) Το Περιφερειακό Ιατρείο: Οδηγίες για τον Γενικό/Οικογενειακό
Ιατρό. Πασχαλίδης, Αθήνα.
Σουλιώτης Κ., Κυριόπουλος Γ. (2001). Η Πολιτική ∆ιαµόρφωσης των Τιµών και οι Επιπτώσεις στις Υπη-
ρεσίες Υγείας. Στο: Κυριόπουλος Γ., Λιαρόπουλος Λ., Μπουρσανίδης Χ., Οικονόµου Χ. (επιστηµονική
επιµέλεια), Η Ασφάλιση Υγείας στην Ελλάδα. Θεµέλιο, Αθήνα.
Τούντας Γ., Λοπατατζίδης Θ., Χουλιάρα Λ. (2003). Έρευνα γνώµης και ικανοποίησης ασφαλισµένων του
ΙΚΑ από τις παρεχόµενες πρωτοβάθµιες υπηρεσίες. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 20(5): 497-503.
ΥΥΚΑ (2005). Συγκεντρωτικά Στοιχεία Ανθρώπινου ∆υναµικού ΥΥΚΑ. Αποτύπωση Ανθρώπινου ∆υναµικού.
Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Αθήνα.
Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγύης (2003). Υπηρεσίες Πρωτοβάθµιας και Νοσοκοµειακής
Περίθαλψης Παρεχόµενες από το ΕΣΥ. Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Αθήνα.
Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (2004). Χάρτης Υγείας. Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής
Αλληλεγγύης, Αθήνα.
fylladio.indd 88 18/4/2008 11:34:03 ðì

Υπηρεσίες Υγείας στην Ελλάδα 1996 - 2006

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Υπηρεσίες Υγείας στην Ελλάδα 1996 - 2006

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ÃÉÁÍÍÇÓ ÔÏÕÍÔÁÓ ÊÁÉ ÓÕÍÅÑÃÁÔÅÓ

ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΑΘΗΝΑ, ΜΑΪΟΣ 2008

fylladio.indd 1 18/4/2008 11:33:07 ðì

Κεφάλαιο 1: Νοσοκοµειακές Υπηρεσίες Υγείας ............................................................................................. 9

Κεφάλαιο 2: Πρωτοβάθµιες Υπηρεσίες Υγείας ............................................................................................. 53

fylladio.indd 3 18/4/2008 11:33:07 ðì

2.2.2. Εξωτερικά ιατρεία νοσοκοµείων ............................................................................................................................... 69

fylladio.indd 4 18/4/2008 11:33:08 ðì

fylladio.indd 5 18/4/2008 11:33:08 ðì

fylladio.indd 6 18/4/2008 11:33:09 ðì

fylladio.indd 7 18/4/2008 11:33:09 ðì

fylladio.indd 8 18/4/2008 11:33:09 ðì

νοσοκοµειακές υπηρεσίες υγείας

1.1. Συνολικός νοσοκοµειακός τοµέας

fylladio.indd 9 18/4/2008 11:33:10 ðì

Σύνολο 319 51.871 141 35.808 6 1.548 172 14.515

(1) ∆εν περιλαµβάνονται τα στρατιωτικά θεραπευτήρια και οι κλίνες τους.

Πηγή: ΕΣΥΕ 2004

fylladio.indd 10 18/4/2008 11:33:10 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.1. Κατανοµή κλινών κατά νοµική µορφή θεραπευτηρίων (2004)

Ιδιωτικός τοµέας 28%

Πηγή: ΕΣΥΕ 2004

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.2. Κατανοµή κλινών κατά γεωγραφική περιφέρεια (2004)

Πηγή: ΕΣΥΕ 2004, ίδιοι υπολογισµοί

fylladio.indd 11 18/4/2008 11:33:12 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.3. Κλίνες ανά 1.000 κατοίκους

Σύνολο Χώρας 4,7

Νησιά Αιγαίου 3,4

Πηγή: ΕΣΥΕ, 2004, ίδιοι υπολογισµοί

Αναλύοντας τα παραπάνω δεδοµένα σε σχέση µε τον πληθυσµό, διαπιστώνεται µια σα-

fylladio.indd 12 18/4/2008 11:33:12 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.2. Αριθµός θεραπευτηρίων, κλινών και ανθρώπινου δυναµικού

Πηγή: ΕΣΥΕ 2004

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.4. Κατανοµή νοσοκοµείων κατά κλιµάκια κλινών (2000)

1-10 11-20 21-40 41-100 101-300 301-1000 1001-3000

Πηγή: ΕΣΥΕ 2004, ίδιοι υπολογισµοί

σταται στον διαχωρισµό των περιστατικών ηµερήσιας ή βραχείας νοσηλείας, τη διαχείριση

fylladio.indd 13 18/4/2008 11:33:12 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.3. Θεραπευτήρια ανά περιφέρεια και ειδικότητα (2004)

Σύνολο 319 105 25 29 7 7 38 67 8 15 18

Πηγή: ΕΣΥΕ 2004

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.4. Κλίνες ανά περιφέρεια και ειδικότητα (2004)

fylladio.indd 14 18/4/2008 11:33:13 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.4. (συνέχεια)

Στερεά Ελλάδα και

Πηγή: ΕΣΥΕ 2004

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.5. Κατανοµή κλινών κατά νοµική µορφή θεραπευτηρίου (1996-2004)

fylladio.indd 15 18/4/2008 11:33:14 ðì

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.5. Εξέλιξη κλινών κατά νοµική µορφή θεραπευτηρίου (1996-2004)

0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000

Κλίνες σε ∆ηµόσια Νοσοκοµεία Κλίνες σε Ιδιωτικά Νοσοκοµεία Κλίνες σε Νοσοκοµεία Ν.Π.Ι.∆.

Πηγή: ΕΣΥΕ 2004, ίδιοι υπολογισµοί

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.6. Αριθµός θεραπευτηρίων και κλινών κατά γεωγραφικό διαµέρισµα

fylladio.indd 16 18/4/2008 11:33:15 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.6. (συνέχεια)

fylladio.indd 17 18/4/2008 11:33:15 ðì

Πηγή: ΟΟΣΑ 2006, ίδιοι υπολογισµοί

fylladio.indd 18 18/4/2008 11:33:16 ðì

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1.7. Κρεβάτια οξείας νοσηλείας* ανά 1.000 κατοίκους

Πηγή: ΟΟΣΑ 2006

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1.7. Εξέλιξη του αριθµού των κρεβατιών οξείας νοσηλείας

41.124 41.606 41.623