ไพร่สู้

บนเส้นทาง ๗๘ ปี ประชาธิปไตย
(๒๔๗๕ - ๒๕๕๓)


ผู้เขียน
จรรยา ยิ้มประเสริฐ

ศิลปกรรมปก / รูปเล่ม
ลามปาม

ขอขอบคุณ
ผู้บันทึกภาพแหตุการณ์ประวัติศาสตร์ครั้งสำ�คัญทุกท่าน
แม้ว่าเราจะไม่ทราบชื่อ
และไม่สามารถเอ่ยนามในหนังสือเล่มนี้ได้

พิมพ์ครั้งที่ 1

ISBN .......

เผยแพร่
ภาษาอังกฤษ 13 พฤษภาคม 2552
ภาษาไทย 19 เมษายน 2553

ครบรอบหนึ่งปีเหตุการณ์
เมษาเลือด 2552 ถึงเมษาเดือด 2553
 บทความนี้ได้เผยแพร่ครั้งแรกต่อผู้เข้าร่วมประชุม
“ฐานะทางเพศและงานที่มีคุณค่า”
สำ�นักงาน OECD, ปารีส 27 เมษายน 2552

ข้อผิดพลาดต่างๆ ในบทความชิ้นแรกได้รับการแก้ไขปรับปรุงในบทความชิ้นนี้
แต่การนำ�เสนอสถานการณ์การเมืองในประเทศไทยในช่วงที่อยู่ใน
สภาวะวุ่นวายสับสนตลอดช่วงหลายสัปดาห์ หลายเดือนหรือหลายปี
ที่ผ่านมาอย่างครบถ้วนรอบด้าน แทบจะเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้
 ขอบคุณ
บทความชิ้นนี้เขียนขึ้นครั้งแรกเป็นภาษาอังกฤษ ซึ่งผู้เขียน
ไม่สามารถเขียนบทความชิน้ นีไ้ ด้ตามลำ�พัง โดยไม่ได้รบั ความช่วยเหลือ
อย่างแข็งขันจากเจ้าของภาษาอังกฤษขอบคุณคุณริกู กัลยาณมิตร
สำ�หรับทุกความช่วยเหลือ ทัง้ การช่วยค้นคว้าข้อมูลจากเอกสาร
ภาษาอังกฤษ และขัดเกลาบทความต้นฉบับ (ภาษาอังกฤษ)
ขอบคุณเพือ่ นๆ ทุกคนทีช่ ว่ ยให้ค�ำ แนะนำ� และเช็คความถูกต้อง
ของลำ�ดับเหตุการณ์ และช่วงเวลาของเหตุการณ์ต่างๆ
 เกริ่นนำ�
เมษายน 2553

เมื่อเดือนเมษายน 2552 ผู้เขียนได้เขียนในบทส่งท้ายไว้ว่า

“ในศตวรรษที่ 21 “เสถียรภาพ” รออยู่ที่ตรงด้านหน้าของประตูนั่นเอง ซึ่ง
เรียกกันว่าปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน รัฐบาลของอภิสทิ ธิไ์ ม่สามารถ
กระทำ�ในสิ่งที่สุภาษิตไทยเรียกว่า “ปิดฟ้าด้วยฝ่ามือ”
เป็นเรื่องที่ไม่นอกเหนือความคาดเดา หลังจากอภิสิทธิ์ขึ้นมาเป็น
นายกรัฐมนตรีเมื่อเดือนธันวาคม 2551 แม้จะเผชิญกับการประท้วงมา
อย่างต่อเนื่องของคลืนมหาชนกว่าครึ่งล้านในปี 2552 และร่วมล้านคนใน
ปี 2553 แต่รัฐบาลอภิสิทธ์ิก็ไม่ยอมยุบสภาและจัดให้มีการเลือกตั้งใหม่
ตามเสียงเรียกร้องของมหาประชาชน ผู้เขียนได้เชียนไว้ว่า “อภิสิทธิ์และ
พวกชนชั้นสูงทั้งหลายกำ�ลังซื้อเวลา เพราะมีความเชื่อว่า ยิ่งเวลาเนิ่นนาน
ออกไปได้นานเท่าใด เสียงของผู้ประท้วงก็จะยิ่งอ่อนล้าและแผ่วเบาลงไป
มากขึ้นเรื่อยๆ เท่านั้น” แต่เหตุการณ์ตั้งแต่ 14 มีนาคม 2553 เป็นต้น
มา แสดงให้เห็นว่า ความคิดความเชื่อของอภิสิทธิ์และชนชั้นสูงที่ว่า
ประชาชนจะสู้ไม่ได้นานและจะเหนื่อยล้าล่าถอยกันไปเองนั้นท่าจะไม่จริง
เสียแล้ว โดยเฉพาะเมื่อคลื่นมหาชนเคลือ่ นขบวนผ่านทุกถนนในกลางเมือง
หลวงโดยไม่ได้รบั การประท้วงและโห่ไล่ แต่เป็นปรบมือและเสียงโห่ร้องยินดี
ของคนเมืองหลวง คนหาเช้ากินค่ำ� ที่ยืนรอรับขบวนของชาวชนบททีเ่ ดิน
ทางมาจากทัว่ สารทิศ ตลอดเส้นทางทีข่ บวนเคลือ่ นผ่าน มือของผูร้ บั กับมือ
ของผูร้ อ้ งได้ประสานกันด้วยมิตรภาพ พร้อมคำ�เรียกร้องให้รัฐบาล “ยุบสภา”
แม้เวลาจะผ่านไปอีกหนึ่งปี การต่อสู้ของประชาชนรากหญ้า
ที่ประกาศตัวว่า “ไพร่” ยังคงยืนหยัด ผู้เขียนยังคงมีความเชื่อมั่นว่า “คน
ไทยจะไม่ยอมอีกต่อไป คนเสื้อแดงจะไม่กลายเป็นสีเหลือง และโลกก็จะไม่
หยุดเฝ้าจับตาดูพฤติกรรมของเหล่านายทหารทั้งหลายในคณะองคมตรี”
และ“ประเทศไทยต้องการนักการเมืองที่คำ�นึงถึงประโยชน์ของมหาชนมาก
ยิ่งกว่าสิ่งใดในยามนี้ ซึ่งจะได้มาก็ด้วยการสร้าง ‘รัฐสภาประชาชน’ ที่แท้
จริงเท่านั้น”
 เกริ่นนำ�
เมษายน 2552

หลังจากเหตุการณ์รัฐประหาร 19 กันยายน 2548 เพื่อโค่นล้ม

รัฐบาลทักษิณ ชินวัตร ผู้เขียนได้ชี้ให้เห็นว่า ไม่ว่าคณะผู้ก่อการรัฐประหาร
จะอ้างเหตุผลใดก็ตามเพือ่ สร้างความชอบธรรม ในการทำ�รัฐประหาร การทำ�
รัฐประหารครัง้ นีแ้ ละในทุกครัง้ ทีผ่ า่ นมา คือการไม่เคารพต่อประชามติทแ่ี ท้จริง
ของมหาชน และ ผู้เขียนได้ตั้งข้อสังเกตไว้ว่า “..ถ้าจะมีอะไรที่จะเป็นเครื่อง
บ่งชีเ้ พือ่ แสดงให้เห็นถึง การมุง่ หน้าไปสูก่ ารพัฒนาอย่างยัง่ ยืนในประเทศไทย
การเมืองของประเทศไทยจะต้องสร้างหลักประกันว่าการดำ�เนินกิจกรรม
และนโยบายของพรรคการเมืองนัน้ จะไม่ได้มงุ่ เพียงแค่ตอบสนองต่อข้อเรียกร้อง
ของชนชัน้ กลางในเมืองหลวง โดยทีล่ ะเลยและเพิกเฉยต่อวิถแี ละคุณภาพชีวติ
ของชุมชนเกษตรกรในชนบท ซึ่งเป็นอนาคตของประเทศไทย”
ยิ่งเมื่อต้องตอบคำ�ถามมากมายจากผู้คนและเพื่อนมิตร ทั้งจาก
เอเชีย ยุโรป อาฟริกา ลาตินอเมริกา และอเมริกาเหนือ ในช่วงสามปีทผ่ี า่ นมา ที่
พากัน งุนงงสงสัยว่ามันเกิดอะไรขึน้ ในประเทศไทย สงครามเสือ้ เหลือง-เส้อื แดง
มันคืออะไร? และทำ�ไมจึงมีกรณีการตัดสินจำ�คุกขั้นร้ายแรงด้วยกฎหมาย
หมิน่ พระบรมเดชานุภาพทีท่ กุ ประเทศระมัดระวังยิง่ นัก ทีจ่ ะไม่ใช้มนั กับประชาชน?
เพราะเหตุใด ประเทศที่สวยงามและอุดมสมบูรณ์ประเทศหนึ่งในโลกเช่นนี้
จึงตกขบวนรถไฟสาย พัฒนา ได้ครัง้ แล้วครัง้ เล่า? บางคนบอกว่า ‘ประเทศไทย
เหมือนกับคนไม่มกี ระดูกสันหลัง’ ‘ไม่มหี ลักการ’ และ ‘เล่นทุกอย่างเป็นการเมือง’
เราจำ�ต้องปล่อยให้คนไทย และประเทศไทยจะกลายเป็นตัวตลก
ในสายตาประชาคมโลก เป็นประเทศที่ไร้ศักดิ์ศรี เป็นประเทศที่ทุกสถาบัน
เล่นการเมืองกันจนหั่นทุกหลักการแห่งสิทธิมนุษยชนสากล ไร้คุณธรรม
ไม่ยอมรับความเท่าทียม และหลักการประชาธิปไตย โดยไม่สามารถ
ทำ�อะไรได้เลยจริงๆ ละหรือ?
ประเทศไทยต้ อ งการนั ก การเมื อ งที่ คำ � นึ ง ถึ ง ประโยชน์
ของมหาชนมากยิ่งกว่าสิ่งใดในยามนี้ ซึ่งจะได้มาก็ด้วยการสร้าง
‘รัฐสภาประชาชน’ ที่แท้จริงเท่านั้น
 สารบัญ
หน้า
บทที่หนึ่ง
78 ปีแห่งการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย 14
การสิ้นสุดระบบการเมืองแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ 15
ปรีดี กับ จอมพล ป. 17
กบฏ รัฐประหาร และการลุกขึ้นสู้ของประชาชนในประเทศไทย 24
สงครามเย็น ปะทะ สงครามประชาชน 27
การลุกขึ้นสู้และการปราบปราม(14 ตุลา 2516, 6 ตุลา 2519) 32
ยุคเปรม 34
การขึ้นและลงของทักษิณ (2537-2549) 36
บทที่สอง
สามปีแห่งการฉีกหน้ากากการเมืองไทย 44
กลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย 45
ถึงจุดเดือด 54
ความรุนแรงเวทีอาเซียนซับมิท 59
การปะทะเพื่อคุ้มครอง D-Station 60
ถอยหนึ่งก้าว 62
สรุป 63
บทที่สาม
เงาร้ายแห่งสงครามกลางเมือง 71
คลื่นลูกใหม่ของนักต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย 76
นักรบไซเบอร์ 77
ความรักในสถาบันพระมหากษัตริย์ 80
สู้เพื่อประชาธิปไตย 83
บทส่งท้าย 90
ประกาศคณะราษฎร์ ฉบับที่ ๑ 100
 ขอคารวะและร่วมไว้อาลัย
ไพร่หลายร้อยชีวิตที่ได้เสียสละ
ตลอด 78 ปี
บนถนนการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย
พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย
(พธม. -PAD)
แนวร่วมประชาชนต่อต้านเผด็จการแห่งชาติ
นปช.(UDD)
 บทที่หนึ่ง
78 ปีแห่งการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย
 การสิ้นสุดระบบการเมือง
สมบูรณาญาสิทธิราชย์
เช้าตรูข่ องวันที่ 24 มิถนุ ายน 2475 คณะราษฎรกลุม่
การเมืองพรรคเล็กๆ ได้ทำ�การรัฐประหาร อันนำ�มาซึ่งการสิ้นสุด
ของ 150 ปี แห่งระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ภายใต้ ราชวงศ์
1
จักรี และเปิดทางสูก่ ารเมืองตามครรลองของระบอบประชาธิปไตย
แห่งสยามประเทศ(ประเทศไทย) แต่ถนนสายประ ชาธิปไตยของไทย
ก็เต็มไปด้วยอุปสรรคขวากหนามนานาประการ

1 ผูเ้ ขียนใช้ค�ำ ว่า ‘รัฐประหาร 2475’ แทนจะใช้ค�ำ ว่า ‘ปฏิวตั ’ิ เช่นทีน่ กั ประวัตศิ าสตร์ใน
ประเทศไทยใช้กนั อย่างแพร่หลาย เนือ่ งจากว่า ผูเ้ ขียนเห็นว่าการเปลีย่ นแปลงการปกครอง
ในปี 2475 นั้นเป็นทำ�ในรูปแบบการทำ�รัฐประหารแห่งชาติ เพื่อเปลี่ยนแปลง
การปกครอง ในบางระดับเท่านัน้ แต่ไม่ได้เป็นการปฏิวตั ทิ างการเมืองอย่างเบ็ดเสร็จ
สมบูรณ์เช่นทีเ่ กิดขึน้ ในนานาประเทศ ซึง่ การปฏิวตั ทิ างการเมืองก่อการโดย มหาประชาชน
การปฏิวตั กิ ารเมือง สูร่ ะบบประชาธิปไตยทีแ่ ท้จริงของประเทศไทยจึงถือว่ายังไม่เกิดขึน้
และก็หวังว่าการต่อสู้ ของคนเสือ้ แดงจะทำ�ให้การปฏิวตั ปิ ระชาธิปไตยในประเทศไทย
เป็นจริงขึ้นมาได้อย่างแท้จริงทั้งนี้ตัวปรีดีเองก็ได้ตระหนักในเรื่องนี้ และยอมรับว่า
“....ในปี ค.ศ. 1925 (พ.ศ. 2468) เมื่อ เราเริ่มจัดตั้งกลุ่มแกนของพรรคอภิวฒ ั น์ในปารีส
ข้าพเจ้ามีอายุเพียง 25 ปีเท่านั้น หนุ่ม ทีเดียวขาดความจัดเจน แม้ว่าข้าพเจ้า
ได้รับปริญญาแล้ว และได้คะแนนสูงสุดแต่ก็ไม่มีอะไร มากไปกว่าทางทฤษฎี ข้าพเจ้า
ไม่มีความจัดเจน และโดยปราศจากความจัดเจน บางครั้ง ข้าพเจ้าประยุกต์ทฤษฎี
อย่างนักตำ�รา ข้าพเจ้าไม่ได้นำ�ความเป็นจริงในประเทศของข้าพเจ้ามาคำ�นึงด้วย
ข้าพเจ้าติดต่อกับประชาชนไม่พอ ความรูท้ ง้ั หมดของข้าพเจ้าเป็นความรูต้ ามหนังสือ
ข้าพเจ้าไม่ได้เอาสาระสำ�คัญของมนุษย์มาคำ�นึงด้วยให้มากเท่าที่ข้าพเจ้าควรจะมี
.. ในปี ค.ศ. 1932 (พ.ศ. 2475) ข้าพเจ้าอายุ 32 ปี พวกเราได้ท�ำ การอภิวฒ ั น์แต่
ข้าพเจ้าก็ขาดความจัดเจน... และครัน้ ข้าพเจ้ามีความจัดเจนมากขึน้ (พ.ศ. 2489 - 90)
ข้าพเจ้าก็ไม่มีอำ�นาจ” (ปรีดี พนมยงค์ ให้สัมภาษณ์นิตยสารเอเชียวีก ฉบับวันที่
28 ธันวาคม พ.ศ. 2523 ก่อนถึงอสัญกรรมไม่ถึง 3 ปี)

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 15
 คณะราษฎรประกอบไปด้วยกลุม่ บุคคลทีม่ าทัง้ จากพลเรือน
ข้าราชการ ชนชั้นสูง และทหาร การทำ�รัฐประหารครั้งนี้นำ�โดย
ปรีดี พนมยงค์ โดยมี พ.ต. หลวงพิบลู สงคราม รับหน้าทีป่ ระสานงาน
กับกองกำ�ลังฝ่ายทหาร และแล้วในเวลาเพียงไม่กช่ี ว่ั โมง โดยไม่มผี ใู้ ด
ใน สยามรูร้ ะแคะระคายมาก่อน สยามประเทศได้เปลีย่ นการปกครองมาสู่
ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยอ์ ยูภ่ ายใต้รฐั ธรรมนูญ แต่
รัฐบาลแรกของประเทศไทยนัน้ อยูภ่ ายใต้การกุมบังเหียนของทหาร
ทีไ่ ด้ประกาศนโยบายบางด้าน ทีอ่ ย่างน้อยมีความเป็นประชาธิปไตย
อยูบ่ า้ ง

คณะราษฎรได้ก้าวขึ้นสู่อำ�นาจพร้อมกับคำ�ประกาศ
คณะราษฎร ฉบับที่ 1 และได้นำ�เสนอหลัก 6 ประการ คือ
๑. จะต้องรักษาความเป็นเอกราชทั้งหลาย เช่นเอกราช
ในทางการเมือง การศาล ในทางเศรษฐกิจ ฯลฯ
ของประเทศไว้ให้มั่นคง
๒. จะต้องรักษาความปลอดภัยภายในประเทศ ให้การ
ประทุษร้ายต่อกันลดน้อยลงให้มาก
๓. ต้องบำ�รุงความสุขสมบูรณ์ของราษฎรในทางเศรษฐกิจ
โดยรัฐบาลใหม่จะจัดหางานให้ราษฎรทุคนทำ� จะวาง
โครงการเศรษฐกิจแห่งชาติไม่ปล่อยให้ราษฎรอดอยาก
๔. จะต้องให้ราษฎรมีสิทธิเสมอภาคกัน (ไม่ใช่พวกเจ้า
มีสิทธิยิ่งกว่าราษฎรเช่นที่เป็นอยู่)
๕. จะต้องให้ราษฎรได้มีเสรีภาพ มีความเป็นอิสระ เมื่อ
เสรีภาพนี้ไม่ขัดต่อหลัก ๔ ประการดังกล่าวข้างต้น
๖. จะต้องให้การศึกษาอย่างเต็มที่แก่ราษฎร

16 ไพร่สู้
 กระแสต้านคณะรัฐประหาร จากฝ่ายนิยมกษัตริย์มีมา
อย่างต่อเนื่อง รัฐธรรมนูญที่ผ่านการรับรองของรัฐสภาในเดือน
ธันวาคม 2475 จำ�ต้องถวายคืนพระราชอำ�นาจบางอย่างให้กับ
พระมหากษัตริย์แต่ในปี 2478 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยูห่ วั
รัชกาลที่ 7 ที่ไม่ประสบความสำ�เร็จในการพยายามรักษาอำ�นาจไว้
ได้ประกาศสละพระราชสมบัติ
การเลือกตั้งตามครรลองของระบอบประชาธิปไตยในประ
เทศไทยจัดให้มีขึ้นครั้งแรกในปี 2476 โดยในจำ�นวนสมาชิก
สภาผู้แทนราษฎรทั้ง 156 ท่านนั้น ครึ่งหนึ่งมาจากการเลือกตั้ง
ส่วนอีกครั้งหนึ่งมาจาการแต่งตั้ง หญิงได้รับสิทธิเสมอชายในการ
ลงคะแนนเสียง และ ลงสมัครรับเลือกตัง้ (แต่กจ็ นกระทัง่ ในปี 2492
ที่ประเทศไทยมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรผู้หญิงที่ได้รับเลือกตั้ง
เข้ามาในสภาเป็นคนแรก)
รัฐธรรมนูญปี 2475 ระบุวา่ อำ�นาจอธิปไตยมาจาก
ปวงชนชาวสยาม(ประเทศไทย) แต่ในความเป็นจริง 78 ปี
ผ่านไปแล้วอำ�นาจอธิปไตยมาจากปวงชนชาวไทยก็ยงั ไม่บงั เกิด
เป็นจริง

ปรีดี กับ จอมพล ป.

วีรบุรุษอาวุโสปรีดี พนมยงค์ ได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้นำ�
ระบอบประชาธิปไตย ทีแ่ ม้วา่ จะยังไม่เต็มใบจนบัดนี้ มาสูป่ ระเทศไทย
ปรีดีเกิดในปี 2443 ในครอบครัวชาวนาที่มีฐานะที่จังหวัดพระ
นครศรีอยุธยา ปรีดีเป็นนักเรียนที่มีสติปัญญาเป็นเลิศ และสอบไล่

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 17
 วิชากฎหมายในประเทศไทยได้ตั้งแต่อายุเพียง 19 ปี และต่อมา
ได้รบั ทุนเล่าเรียนหลวงไปเรียนต่อ ในระดับปริญญาเอกด้านกฎหมาย
เศรษฐศาสตร์และการเมืองทีม่ หาวิทยาลัยซอร์บอน(มหาวิทยาลัย
ปารีส) ประเทศฝรัง่ เศส ในปี 2469 ปรีดรี ว่ มกับกลุม่ คนไทย
ทีป่ ารีส ก่อตัง้ คณะราษฎรขึ้นมา โดยมีนายทหารหนุ่ม แปลก
พิบูลย์สงคราม ร่วมอยูใ่ นคณะผูก้ อ่ การด้วย ในปี 2470 ปรีดี
เดินทางกลับประเทศไทย และมีความเจริญก้าวหน้าในตำ�แหน่ง
หน้าที่การงานอย่างรวดเร็ว
แปลก พิบลู ย์สงคราม หรือทีเ่ รียกกันว่าจอมพล ป. สำ�เร็จการศึกษา
จากโรงเรียนนายร้อยทหารบก และเดินทางไปศึกษาต่อทีโ่ รงเรียน
เสนาธิการทหารบกทีป่ ระเทศฝรัง่ เศส หลังจากการรัฐประหารปี 2475
จอมพลป. ได้สร้างกระแสนิยมตัวเองด้วยการดำ�รงตำ�แหน่งผูบ้ ญ ั ชาการ
ทหารสูงสุดและนายกรัฐมนตรีตลอด ช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง
ระหว่างปี 2481-2487 และเป็นทัง้ นายกรัฐมนตรีรกั ษาการ และ
จอมพลเผด็จการตลอดช่วงปี 2491-2450 เป็นผูท้ ด่ี �ำ รงตำ�แหน่ง
นายกรัฐมนตรียาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์ ของประเทศไทย
ดำ�รงตำ�แหน่ง 8 สมัย หรือ 15 ปี
ปรีดมี ง่ ุ มัน่ อย่างมากทีจ่ ะทำ�ตามเจตนารมณ์ของหลัก 6 ประการ
ของคณะราษฎร ในปี 2477 ปรีดีและพรรคพวกจึงได้ร่วมกันก่อตั้ง
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมือง หรือเป็นทีร่ จู้ กั กันในปัจจุบนั
ว่ามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ระหว่างปี 2476 – 2489 ปรีดีดำ�รงตำ�แหน่งทางการเมือง
หลายตำ�แหน่ง อาทิรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย รัฐมนตรี
ว่าการกระทรวงการต่างประเทศ รัฐมนตรีวา่ การกระทรวงการ
คลัง นายกรัฐมนตรี รวมทั้งผู้สำ�เร็จราชการในพระองค์ ใน
ระหว่ า งที่ ป รี ดี ดำ�รงตำ�แหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่าง

18 ไพร่สู้
ประเทศ (2478-2481) ปรีดปี ระสบผลสำ�เร็จอย่างงดงามในการ
เจรจายกเลิกข้อตกลงทางการค้ากับ 12 ประเทศคูส่ ญ ั ญา ความ
สำ�เร็จครัง้ นีถ้ อื ได้วา่ ไทยได้รบั เอกราช(เกือบจะ) อย่างสมบูรณ์
ทางการค้าระหว่างประเทศเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่ต้ อ งจำ � ยอมเซ็ น
สนธิสัญญาเบาริงห์กับประเทศอังกฤษในปี 2398 อันเป็นภาระ
ผูกพันให้ตอ้ งยอมเซ็นข้อตกลงกับทัง้ 12 ประเทศเหล่านัน้ (ประเทศ
สหรัฐอเมริกาและกลุ่มประเทศเจ้าอาณานิคมในยุโรปทั้งหลาย)
ตามไปด้วย
ในปี 2481 ในขณะทีจ่ อมพลป. ผูม้ แี นวคิดต่อต้านเชือ้
ชาติจนี ดำ�รงตำ�แหน่งนายกรัฐมนตรี เขาได้ทำ�การเปลี่ยนชื่อ
ประเทศจาก ‘สยาม’ มาเป็น ‘ประเทศไทย’ แม้ว่าจะได้รับการ
คัดค้านจากปรีดีก็ตาม
เมื่อกองทัพญี่ปุ่นบุกขึ้นฝั่งไทย ในเดือนธันวาคม 2544
จอมพลป. ตระหนักถึงศักยภาพของกองทัพญีป่ นุ่ ทีข่ บั ไล่ กองทัพอังกฤษ
ออกไปจากมาเลเซียได้อย่างง่ายดาย ได้ประกาศสงครามกับชาติตะวันตก
ในเดือนมกราคม 2485
ปรีดปี ฏิเสธทีจ่ ะเซ็นในคำ�ประกาศสงครามกับชาติตะวันตก
จึงถูกขับออกจากรัฐบาล ยามนัน้ ประเทศไทยยังคงเฝ้ารอคอยการกลับมา
ขึ้น ครองราชย์ ข องพระบาทสมเด็ จ พระเจ้ า อยู่หัว อานั น ทมหิ ด ล
รัชกาลที่ 8 ปรีดีคือผู้ที่ได้รับพระราชโองการโปรดเกล้าแต่งตั้งให้
ดำ�รงตำ�แหน่งผูส้ �ำ เร็จราชการแทนพระองค์ และด้วยฐานะผูส้ �ำ เร็จราชการฯ
ปรีดไี ด้น�ำ ขบวนต่อต้านกองทัพญีป่ นุ่ และเป็นหัวหน้าขบวนการใต้ดนิ
‘เสรีไทย’
เมือ่ สงครามใกล้จะยุติ ขบวนการเสรีไทยได้บบี ให้จอมพล ป.
ลาออก และในเดือนมีนาคม 2489 ปรีดีได้เข้าดำ�รงตำ�แหน่ง
นายกรัฐมนตรีคนทีเ่ จ็ดของประเทศไทย แต่กเ็ ป็นช่วงเวลาเพียงแค่

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 19
 ไม่กี่เดือน
เดือนธันวาคม 2488 พสกนิกรชาวไทยที่อ่อนล้าโรยแรง
จากสงครามโลก ก็มีเรื่องที่ทำ�ให้ตื่นเต้นยินดีกันทั่วหล้า เมือ่
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั อานันทมหิดลทีท่ รงศึกษาวิชากฎหมาย
ณ ประเทศสวิสเซอร์แลนด์ ได้เสด็จนิวตั พิ ระนคร และในเดือนพฤษภาคม
2489 ประเทศไทยก็ได้ต้อนรับรัฐธรรมนูญฉบับรัฐบาลปรีดี และ
คณะรัฐบาลชุดใหม่ ที่สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั้ง 176 คนมาจาก
การเลือกตั้ง
ในตอนสายของวันที่ 9 มิถุนายน 2489 ในหลวงอานันท์
ที่ยังทรงหนุ่มแน่นและมีพระชนมายุเพียง 21 พรรษา ถูกพบว่า
สวรรคตบนพระแท่นบรรทม โดยมีรอยกระสุนปืนเจาะทะลุศีรษะ
พรรคการเมืองกษัตริยน์ ยิ ม ‘ประชาธิปตั ย์’ กล่าวหานายกรัฐมนตรี
นักอุดมการณ์ปรีดีว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับกับการลอบปลงพระชนม์
และประเทศไทยก็ตกอยูใ่ นวังวนของความโกลาหลทางการเมืองอีกครัง้
(ความจริงเบือ้ งหลังกรณีสวรรคตของในหลวงอานันท์ยงั คงเป็นปริศนา
ทีร่ อวันไขกระจ่าง แม้วา่ จะมีการตัดสินประหารชีวติ ผูท้ ต่ี อ้ งสงสัยว่า
เกี่ยวข้องในการลอบปลงพระชนม์สามคน โดยสองคนเป็นข้ารับ
ใช้ใกล้ชิดเบื้องพระบาท และหนึ่งคนเป็นสมาชิกวุฒิสภาเมื่อปี
2498 แล้วก็ตาม แต่ปวงชนชาวไทยก็ยังรู้สึกกังขาต่อบทสรุป
ของคดี)
ในเดือนพฤศจิกายน 2490 กลุ่มนายทหารเรืองอำ�นาจ
กลุ่มใหม่นำ�โดย พ.ท.ผิน ชุณหะวัณ ร่วมด้วยสฤษดิ์ ธนะรัตน์
และถนอม กิตติขจร (เผด็จการสองคนทีก่ �ำ ลังก่อร่างขึน้ ในการเมืองไทย)
พร้อมรถหุม้ เกราะได้กระจายกำ�ลังล้อมบ้านของปรีดี แต่ปรีดสี ามารถ
หนีไปได้ทัน และอยู่ในระหว่างการเดินทางลี้ภัยไปที่สิงคโปร์

20 ไพร่สู้
จอมพลป. แต่งตัวตัวเองเป็น จอมพล ฉีกรัฐธรรมนูญฉบับปี 2489
ของปรีดี และกลับเข้ารับตำ�แหน่งนายกรัฐมนตรีอีกครั้ง
จอมพลป. แทนทีร่ ฐั ธรรมนูญฉบับของปรีดี ด้วยบทเฉพาะกาล
ที่ทำ�ให้เขาสามารถสร้างอำ�นาจถ่วงดุลรัฐสภา ด้วยการถวาย
คณะทีป่ รึกษาแห่งชาติให้กับพระมหากษัตริย์ ถวายพระราชอำ�นาจ
ในการลงนามแต่งตั้งสมาชิกวุฒิสภาจำ�นวน 100 ตำ�แหน่ง รวมทั้ง
ถวายพระราชอำ�นาจในการประกาศใช้พระราชกำ�หนดในสภาวะฉุกเฉิน
หลังจากที่ปรีดีพ่ายแพ้ในการพยายามกลับมาสู่การเมือง
อีกครั้งในเดือนกุมภาพันธ์ 2492 รัฐบุรุษอาวุโสปรีดีจำ�ต้องลี้ภัย
ไปประเทศจีน โดยทิ้งท่านผู้หญิงพูนศุข (ภรรยา) และบุตร 6 คน
ไว้เบื้องหลัง ‘กบฏวังหลวง’ ได้ชื่อตามเหตุการณ์ที่กลุ่มปรีดีใช้
พระราชวังเป็นกองบัญชาการ แต่จอมพลป. ก็ควบคุมสถานการณ์ได้
หลังจากการยิงปะทะกันหลายชั่วโมงระหว่างทหารฝ่ายจอมพลป.
ซึง่ ส่วนใหญ่เป็นทหารบก กับทหารฝ่ายปรีดซี ง่ ึ ส่วนใหญ่เป็นทหารเรือ
หลังจากปราบปรามกบฏวังหลวงได้แล้ว รัฐบาลจอมพลป. จัดการกับ
ผู้สนับสนุนปรีดี ซึ่งร่วมทั้งอดีต 4 รัฐมนตรีและผู้เกี่ยวข้องใน
กบฎวังหลวงหลายคน ด้วยวิธกี ารจับกุมและสังหารอย่างเหีย้ มโหด
โดยไม่มีการไต่สวน
ทีป่ ระเทศจีน ปรีดไี ด้รบั การต้อนรับอย่างดีจากประธานาธิบดี
โจว เอิน ไหล ในเดือนพฤษจิกายน 2495 ท่านผู้หญิงพูนศุข
และปาล พนมยงค์ บุตรชายคนโต ถูกจับกุมด้วยข้อหากบฏ
ภายในและภายนอกราชอาณาจักร ตลอด 84 วันที่ถูกจองจำ�
อยู่ในห้องขัง ท่านผู้หญิงต้องนอนบนพื้นห้องขังร่วมกับบุตรสาว
ที่ยังเล็ก 2 คน แต่ทา่ นก็ไม่เคยปริปากขอประกันตัว เมือ่ ได้รบั
การปล่อยตัวในเดือนกุมภาพันธ์ 2496 ท่านผู้ หญิงพร้อมด้วย

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 21
 บุตรสาวสองคน จึงตัดสินใจเดินทางเพื่อตามไปสมทบกับสามี
ที่ท่านทราบแต่เพียงว่าอยู่ที่เมืองใดเมืองหนึ่งในประเทศจีน ใน
เดือนธันวาคม 2496 ท่านผู้หญิงก็ได้ไปอยูร่ ว่ มกับปรีดี เมือ่ ปาล
ได้รบั การปล่อยตัวในปี 2500 เขาก็ได้เดินทางตามไปสมทบกับ
ครอบครัว ทีป่ ระเทศจีนครอบครัวปรีดไี ด้รบั การดูแลและช่วยเหลือใน
ด้านต่างๆ เป็นอย่างดีจากรัฐบาลจีน แต่เพือ่ ทีจ่ ะสามารถติดต่อกับ
ประเทศไทยได้สะดวกมากขึน้ ในปี 2512 ครอบครัวพนมยงค์
ได้ย้ายไปอยู่ยังบ้านหลังเล็กๆ ชานเมืองปารีส ซึง่ เป็นสถานที่
รัฐบุรษุ อาวุโสปรีดี พนมยงค์ สิน้ ใจอย่างสงบในเดือนพฤษภาคม
2526 การเสียชีวิตของปรีดีไม่ได้รับการเหลียวแลหรือใส่ใจจาก
รัฐบาลไทยในขณะนั้นแม้แต่น้อย หลังจากใช้เวลาหลายปีไปกับ
การแก้ข้อกล่าวหาต่างๆ ในท้ายที่สุดในปี 2542 องค์การยูเนส
โกประกาศยกย่องศาสตราจารย์ ดร. ปรีดี พนมยงค์ เป็นบุคคล
สำ�คัญของโลก ท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ ประธานมูลนิธิปรีดี
พนมยงค์ ได้รบั รางวัลสตรีดเี ด่นด้านพุทธศาสนาจากงานเฉลิมฉลอง
วันสตรีสากลของสหประชาชาติในปี 2548 ในฐานะทีท่ า่ นเป็นผู้
หญิงทีเ่ ผชิญหน้ากับมรสุมชีวติ และมรสุมทางการเมืองอย่างมีสติ และ
ยึดมัน่ ในแนวทางสันติวิธี
รัฐธรรมนูญฉบับจอมพลป. ในปี 2492 ได้เปลี่ยน
คณะทีป่ รึกษาแห่งชาติไปสูค่ ณะองค์มนตรี และเพิม่ พระราชอำ�นาจ
ให้พระมหากษัตริยท์ รงเลือกและแต่งตัง้ สมาชิกวุฒสิ ภา ซึง่ ประกอบด้วย
สมาชิกมีจ�ำ นวนหนึง่ ร้อยคน ”ต้องใช้คะแนนเสียงไม่ต�ำ่ กว่าสองในสาม
ของจำ�นวน สมาชิก ทัง้ หมดของทัง้ สองสภา ในกรณีพระมหากษัตริย์
มิได้ทรงลงพระปรมาภิไธยพระราชทานลงมาภายใน สามสิบวัน ก็ให้
นำ�พระราชบัญญัตินั้น ประกาศในราชกิจจานุเบกษาใช้บังคับเป็น
กฎหมายได้ เสมือนหนึง่ ว่าพระมหากษัตริยไ์ ด้ทรงลงพระปรมาภิไธยแล้ว”

22 ไพร่สู้
ทีม่ า สถาบันปรีดี พนมยงค์
๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 23
 เมื่อพระชนมายุ 23 พรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ภูมพ
ิ ลอดุลยเดช กษัตริยผ์ นู้ อ้ งในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั
อานันทมหิดล ขึ้นครองราชย์ในวันที่ 5 พฤษภาคม 2493
กล่าวอย่างรวบรัดก็คอื รัฐบาลทหารฝ่ายกษัตริยน์ ยิ ม
ได้เข้ามาควบคุมชีวติ และเส้นทางการเมืองของปวงชนชาวไทย
มาตลอด 60 ปี นับตัง้ แต่นน้ั เป็นต้นมา
กบฏ รัฐประหาร
และการลุกขึ้นสู้ของประชาชนในประเทศไทย
1. กบฏ ร.ศ. 130 (พ.ศ. 2454) โดยคณะ 130
2. รัฐประหารแห่งชาติ เพื่อเปลี่ยนระบอบการปกครอง
24 มิถุนายน 2475
3. รัฐประหาร1เมษายนพ.ศ.2476พระยามโนปกรณ์นติ ธิ าดา
ได้ประกาศพระราชกฤษฎีกาปิดสภาผูแ้ ทนราษฎร พร้อม
งดใช้รัฐธรรมนูญบางมาตรา
4. รัฐประหาร 20 มิถุนายน พ.ศ. 2476 นำ�โดย
พลเอกพระยาพหลพลพยุหเสนา ยึดอำ�นาจพระยา
มโนปกรณ์ นิติธาดา นายกรัฐมนตรี
5. กบฏบวรเดช (11 ตุลาคม พ.ศ. 2476) โดยคณะ
กูบ้ า้ นกูเ้ มือง มี พลเอกพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช
เป็นหัวหน้า
6. กบฏนายสิบ (3 สิงหาคม พ.ศ. 2478) โดยสิบเอกสวัสดิ์
มะหะมัด เป็นหัวหน้า

24 ไพร่สู้
7. กบฏพระยาทรงสุรเดช หรือ กบฏ 18 ศพ หรือ กบฏ
พ.ศ. 2481 (29 มกราคม พ.ศ. 2482) มีพันเอก
พระยาทรงสุรเดช เป็นหัวหน้า
8. รัฐประหาร 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 นำ�โดย
พล.ท.ผิน ชุณหะวัณ ยึดอำ�นาจรัฐบาล พล.ร.ต.ถวัลย์
ธำ�รงนาวาสวัสดิ์ นายกรัฐมนตรี
9. กบฏเสนาธิการ (1 ตุลาคม พ.ศ. 2491) โดย พล
ตรี หลวงศรานุชิต (สมบูรณ์ ศรานุชิต) และพล
ตรีเนตร เขมะโยธิน เป็นหัวหน้า
10. กบฏแบ่งแยกดินแดน (28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2491)
11. รัฐประหาร 6 เมษายน พ.ศ. 2491 คณะนายทหาร
กลุ่มที่ทำ�การรัฐประหาร 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490
จี้บังคับให้นายควง อภัยวงศ์ ลาออกจากตำ�แหน่ง
นายกรัฐมนตรี และมอบตำ�แหน่งต่อให้จอมพล ป.
พิบูลสงคราม
12. กบฏวังหลวง (26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2492) โดยปรีดี
พนมยงค์ เป็นหัวหน้า
13. กบฏแมนฮัตตัน (29 มิถนุ ายน พ.ศ. 2494) โดยนาวา
เอกอานน บุญฑริกธาดา และนาวาตรีมนัส จารุภา
14. รัฐประหาร 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494 นำ�โดย
จอมพล ป. พิบูลสงคราม ยึดอำ�นาจรัฐบาลตนเอง
15. กบฏสันติภาพ (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2497)
16. รัฐประหาร 16 กันยายน พ.ศ. 2500 นำ�โดย
จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ยึดอำ�นาจรัฐบาลจอมพล
ป.พิบูล สงคราม นายกรัฐมนตรี

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 25
 17. รัฐประหาร 20 ตุลาคม พ.ศ. 2501 นำ�โดยจอม
พลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ยึดอำ�นาจรัฐบาลจอมพลถนอม
กิตติขจร นายกรัฐมนตรี (ตามที่ตกลงกันไว้)
18. กบฏ พ.ศ. 2507 (1 ธันวาคม พ.ศ. 2507) โดย
พลอากาศเอกนักรบ บิณศรี เป็นหัวหน้า
19. รัฐประหาร 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514 นำ�โดย
จอมพลถนอม กิตติขจร ยึดอำ�นาจรัฐบาลตนเอง
20. 14 ตุลาคม 2416 การลุกขึ้นสู้ของประชาชน หรือ
เรียกกันว่า ‘ตุลาวิปโยค’
21. 6 ตุลาคม 2519 การปราบปราบประชาชนอย่าง
เหี้ยมโหดด้วยข้อหามีการกระทำ�อันเป็นคอมมิวนิสต์
และเป็นภัยต่อราชบัลลังก์
22. รัฐประหาร 6 ตุลาคม พ.ศ. 2519 นำ�โดย
พล.ร.อ.สงัด ชลออยู่ ยึดอำ�นาจรัฐบาล ม.ร.ว.เสนีย์
ปราโมช นายกรัฐมนตรี
23. รัฐประหาร 20 ตุลาคม พ.ศ. 2520 นำ�โดย
พล.ร.อ.สงัด ชลออยู่ ยึดอำ�นาจรัฐบาลนายธานินทร์
กรัยวิเชียร นายกรัฐมนตรี
24. กบฏ 26 มีนาคม 2520 (26 มีนาคม พ.ศ.
2520) โดยพลเอกฉลาด หิรัญศิริ เป็นหัวหน้า
25. กบฏยังเติร์ก หรือ กบฏเมษาฮาวาย (1-3 เมษายน
พ.ศ. 2524) โดย พันเอกมนูญ รูปขจร มีพลเอกสัณห์
จิตรปฏิมา เป็นหัวหน้า
26. กบฏทหารนอกราชการ หรือ กบฏ 9 กันยา (9
กันยายน 2528) โดยพันเอกมนูญ รูปขจร มีพลเอกเสริม
ณ นคร เป็นหัวหน้า

26 ไพร่สู้
 27. รัฐประหาร 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534 นำ�
โดย พล.อ. สุนทร คงสมพงษ์ ยึดอำ�นาจรัฐบาล
พล.อ.ชาติชาย ชุณหะวัณ นายกรัฐมนตรี
28. 17-18 พฤษภาคม 2535 ‘พฤษภาเลือด’ การลุกขึน้ สู้
เพื่อขับไล่เผด็จการสุจินดา คราประยูร
29. รัฐประหาร 19 กันยายน พ.ศ. 2549 นำ�โดย พล.อ.สนธิ
บุญยรัตกลิน ยึดอำ�นาจรัฐบาล พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร
นายกรัฐมนตรี
30. เมษายน 2552 การลุกขึ้นสู้ของผู้ลงคะแนนเสียง
31. มีนาคม 2553 การลุกขึ้นสู้ของคนเสื้อแดง

ในช่วงทีจ่ อมพลป. ดำ�รงตำ�แหน่งนายกรัฐมนตรี พระบาทสมเด็จ

พระเจ้าอยูห่ วั ภูมพิ ลอดุลยเดช ดำ�รงสถานะเป็นประมุตามราชประเพณี
แต่เมือ่ อำ�นาจของจอมพลป. ค่อยๆ เสือ่ มถอยลง พร้อมกับการลุกขึน้
เรียกร้องสิทธิทางการเมืองของภาคประชาชนเข้มข้นมากขึน้ จอมพลป.
ก็ถูกท้าทายจากผู้ที่ป้องกันการพยายามกลับมาของปรีดีได้สำ�เร็จ
ซึง่ ก็ไม่ใช่ ใครนอกจากจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัตน์ ในปี 2500 จอมพลป.
เข้าเฝ้าเพื่อขอความช่วยเหลือจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
แต่พระองค์ทรงปฏิเสธ และขอให้จอมพลป. ลาออก เมื่อจอมพลป.
ปฏิเสธที่จะลาออก สฤษดิ์ ทหารฝ่ายกษัตริย์นิยมที่ได้รับการ
หนุนหลังจากสหรัฐอเมริกาได้ทำ�การยึดอำ�นาจจอมพลป. ในหลวง
ลงพระปรมาภิไธยในคำ�ประกาศกฎอัยการศึกและแต่งตั้งสฤษดิ์
เป็นผู้รักษาพระนครฝ่ายทหาร จอมพลป. ต้องลี้ภัยไปอยู่ที่
ประเทศญี่ปุ่นจนกระทั่งสิ้นชีวิตในปี 2507

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 27
 สงครามเย็น ปะทะ สงครามประชาชน
นับตั้งแต่ปี 2475 เป็นต้นมา ปวงชนชาวไทยต้องเผชิญ
หน้ากับกบฏและรัฐประหารร่วม 30 ครัง้ ต้องพยายามทำ�ความ
เข้าใจกับรัฐธรรมนูญ 18 ฉบับ และจัดงานต้อนรับนายกรัฐมนตรี
27 คน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นนายทหารบก ตลอด 77 ปี ที่นับเนื่อง
มาตั้งแต่ปี 2475 ประเทศไทยมีนายกรัฐมนตรีทม่ ี าจากการเลือกตัง้
เพียงคนเดียวที่สามารถอยู่ในตำ�แหน่งจนครบวาระ 4 ปี (ปัจจุบัน
คืออดีตนายกรัฐมนตรีทักษิณ ชินวัตร ที่ต้องลี้ภัย ถูกตัดสินว่า
กระทำ�ความผิด และพยายามสู้เพื่อจะได้กลับมาสู่การเมืองไทย
อีกครั้งหนึ่ง)
เมื่ อ กองทั บ เวี ย ตมิ น ท์ ส ามารถผลั กไล่ ก องทั พ ฝรั่ ง เศส
ออกไปจากเวียดนามได้เป็นผลสำ�เร็จในปี2497กระแสความกลัวและ
ต่อต้านลัทธิคอมมิวนิสต์ได้แผ่ซา่ นเข้ามาครอบงำ�ทิศทางการเมืองไทย
จอมพลสฤษดิแ์ ละพรรคพวกบริหารประเทศโดยมุง่ เป้าไปที่
การส่งเสริมและประชาสัมพันธ์บทบาทของสถาบันพระมหากษัตริย์
ทัง้ นีเ้ พือ่ ทีจ่ ะใช้เป็นข้ออ้างของความชอบธรรมในการกดหัวประชาชน
(และปกปิดการคอรับชันของตัวเองและพวกพ้อง) รัฐบาลทหาร
ได้ฟน้ื คืนพระราชประเพณีหลายอย่างให้เป็นกิจกรรมประจำ�ปีของรัฐ
และใช้งบประมาณจากภาษีของประชาชนหลายพันล้านบาท
ไปกับโครงการในพระราชดำ�ริ และก่อสร้างพระราชวังและพระตำ�หนัก
ตามจังหวัดต่างๆ โดยเฉพาะในภาคเหนือ ภาคอีสาน และภาคใต้
ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ทหารเผชิญหน้ากับการต่อต้านจากประชาชน และ
กองกำ�ลังของพรรคคอมมิวนิสต์ แห่งประเทศไทย อาทิ พระตำ�หนัก
ภูพาน(2518) และพระตำ�หนักทักษิณราชนิเวศน์(2518) และ
พระตำ�หนักเขาค้อ(2528)

28 ไพร่สู้
 ในช่วงสงครามกลางเมืองหรือบางครัง้ เรียกว่าสงครามประชาชน
ที่ต่อเนื่องยาวนานจนถึงต้นทศวรรษ 2520 นี้ มีประชาชน
ผูบ้ ริสทุ ธิห์ ลายร้อย หลายพันคน ทีถ่ กู กล่าวหาว่ามีการกระทำ�อัน
เป็นคอมมิวนิสต์และเป็นภัยต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ถูกอุ้ม
หาย ถูกจับกุมคุมขังโดยไม่มกี ารไต่สวน และจำ�นวนไม่นอ้ ยทีถ่ กู
สังหาร หรือล้มหายตายจากไปโดยไม่ทราบว่าศพอยู่ที่ไหน
จอมพลสฤษดิ์ ผูป้ ลุกปัน้ สถาบันพระมหากษัตริยจ์ นมัน่ คง
ดังหินผาสิ้นใจในปี 2506 และได้รับพระราชทานเพลิงศพ
การเสียชีวติ ของจอมพลสฤษดิ์ ได้เปิดโปงให้สงั คมไทยประจักษ์
ถึงชีวติ ทีฉ่ อ้ ฉลและคอรัปชัน่ นอกจากภรรยาและเมียเก็บกว่า 50
คนแล้ว การต่อสูเ้ พือ่ แย่งชิงมรดกของบรรดาเมียๆ และลูกๆ ของ
จอมพลสฤษดิไ์ ด้แฉให้สงั คมรับทราบความจริงเกีย่ วกับทรัพย์สนิ มูลค่า
จำ�นวนมหาศาลที่เขาและครอบครัวได้สั่งสมมาในระหว่างเรือง
อำ�นาจ มีทั้งบ้านหลายสิบหลัง ทีด่ นิ กว่าสองหมืน่ ไร่ และเงินสด
ตามธนาคารต่างๆ อีกหลายร้อยล้านบาท จอมพลถนอม กิตติขจร
มือขวาของจอมพลสฤษดิ์ ขึ้นครองอำ�นาจทางการเมืองต่อทันที
ในวันที่เขาสิ้นใจ และเพื่อต้องการสร้างภาพต่อสาธารณชน
ถนอมจำ�ต้องยึดทรัพย์จำ�นวน 600 ล้านบาทคืนจากครอบครัว
สฤษดิ์ พร้อมกับแต่งตัวเองขึ้นเป็นผู้บัญชาการกองทัพบก ผู้
บัญชาการทหารสูงสุด รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม รวม
ทัง้ ตำ�แหน่งจอมพล จอมพลถนอมดำ�เนินนโยบายทางการเมืองตาม
แนวทางของจอมพลสฤษดิ์ คือการโปรสหรัฐอเมริกาและต่อต้าน
คอมมิวนิสต์ เพือ่ สร้างหลักประกันว่าจะได้รบั การตอบแทนด้วยการ
หนุนช่วยทางการเงินและเศรษฐกิจจากสหรัฐอเมริกาในช่วงสงคราม
เวียดนาม

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 29
 ระหว่างปี 2493 ถึงปี 2530 สหรัฐอเมริกาได้ให้การ
สนับสนุนงบประมาณทางด้านทหารต่อรัฐบาลไทยร่วมกัน
กว่า 2 พันล้านดอลลาร์
อาจจะถือได้วา่ ตัง้ แต่ตน้ ทศวรรษ2500ประเทศไทย (ทีไ่ ม่ใช่
จำ�กัดตัวอยูเ่ ฉพาะในหมูช่ นชัน้ สูง) ได้ท�ำ ความรูจ้ กั กับวัฒนธรรมการ
ใช้ชีวิตแบบตะวันตก โดยเฉพาะวัฒนธรรมอเมริกันเป็นครั้งแรก
การเข้มแข็งมากขึน้ เรือ่ ยๆ ของค่ายคอมมิวนิสต์ในเวียดนาม ลาวและ
กัมพูชา และแรงจูงใจต่างๆ ให้มกี ารพัฒนาประเทศให้ทนั สมัยทัดเทียม
กับอารยะประเทศได้สร้างแรงกดดันอย่างมหาศาลต่อประชาชนชาวไทย
เงินลงทุนจากต่างประเทศหลั่งไหลเขามาอย่างต่อเนื่อง ซึ่งที่ไม่ใช่
เฉพาะเงินกู้และเงินสนับสนุนที่ให้แก่รัฐบาลทหารในการก่อสร้าง
โครงสร้างพื้นฐานต่างๆ อาทิ ถนน เขื่อน คลองชลประทาน
และก่อสร้างศูนย์ราชการต่างๆ ในทุกจังหวัดเพื่อใช้เป็นเครื่องมือ
ควบคุมและกล่อมเกลาให้ประชาชนอยู่ในกรอบและหน้าที่ที่รัฐ
กำ�หนด ตลอดจนส่งเสริมระบบเกษตรเพือ่ การค้าตามแนวปฏิวตั เิ ขียว
แต่เงินเหล่านีก้ ย็ งั ได้น�ำ มาใช้เพือ่ การดำ�รงไว้ซง่ึ อิสรภาพของประเทศ
ซึง่ ประเทศไทยจำ�เป็นต้องมีโรง พยาบาล โรงเรียน และมหาวิทยาลัย
ระหว่างปี 2504 – 2532 พื้นที่ป่าไม้ในประเทศไทยลดลงจาก
53% จนเหลือเพียง 28% จำ�นวนประชากรเพิ่มขึ้นเท่าตัวจาก
ประมาณ 26 ล้านคนในปี 2503 เป็น 54.5 ล้านคน ในปี 2533
เกษตรกรหลายล้ า นคนในประเทศไทยที่ ไ ม่ ส ามารถ
สร้างรายได้จากวิถเี กษตรเชิงเดีย่ วเพือ่ การค้าตามแนวทางปฏิวตั เิ ขียว
จำ�ต้องละทิ้งที่นา อพยพครอบครัวเข้ามาหางานทำ�ในเมืองกรุง
หรือตามย่านนิคมอุตสาหกรรมต่างๆ ในช่วงสงครามเย็น ประเทศไทย
อยู่ภายใต้การครอบงำ�จากการเมืองระบบทหาร ฐานทัพอเมริกนั

30 ไพร่สู้
เกษตรปฏิวตั เิ ขียว และการส่งเสริมอุตสาหกรรมเพือ่ การส่งออก คนไทย
ทัง้ ประเทศถูกทำ�ให้อยูใ่ นความคิดความเชือ่ ว่า“ไม่มอี ะไรทีเ่ งินซือ้ ไม่ได้”
(ทหารจีไอ 50,000 คน = เมียเช่าหรือเมียจีไอ 50,000 คน)
การกดขี่ขูดรีดแรงงานเลวร้ายอย่างที่สุดจนเหล่ากรรมกร
ที่สุดทนต่างพากันสไตรค์และประท้วงมากขึ้นเรื่อยๆ ขณะที่มี
กลุม่ ปัญญาชน คนรุน่ ใหม่กเ็ พิม่ จำ�นวนมากขึน้ ด้วยเช่นกัน และต่างก็
พากันวิพากษ์วจิ ารณ์เกีย่ วกับสงครามเวียดนาม แสดงท่าทีไม่เห็นด้วย
กับการที่รัฐบาลสนองตอบสนองนโยบายจักรวรรดินิยมอเมริกา
อย่างสุดโต่ง พร้อมกับ โจมตีการคอรับชันที่เกิดขึ้นอย่างโจ๋งครึ่ม
ของรัฐบาลถนอม ซึง่ บริหารประเทศแบบรวบอำ�นาจทุกอย่างไว้ในมือ
อย่างเบ็ดเสร็จ

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 31
 การลุกขึ้นสู้และการปราบปราม
(14 ตุลา 2516, 6 ตุลา 2519)
เมือ่ ถึงเดือนตุลาคม 2516 การอดทนอดกลัน้ ของประชาชน
ไทยก็ถงึ ขีดสุด กรรมกร ชาวนา นักศึกษา คนขัน้ กลาง นักวิชาการ
คนจนเมืองหลายแสนคนต่างพากันเดินประท้วงบนท้องถนนที่
กรุงเทพมหานครเพื่อเรียกร้องให้จอมพลถนอมลาออก
14 ตุลาคม 2516 ประชาชนเรือนแสนมารวมตัวกัน
บริเวณอนุสาวรีประชาธิปไตยเพือ่ เรียกร้องให้มกี ารปล่อยตัวแกนนำ�
นักศึกษา13 คนทีถ่ กู จับ พวกเขาพากันเคลือ่ นขบวนเพือ่ ถวาย
ฎีกาต่อในหลวง ในความสับสนของข้อมูลข่าวสารและในระหว่าง
การสลายตัว ทหารได้ระดมยิง่ ใส่ฝงู ชนทีอ่ ยูบ่ ริเวณพระราชวังสวน
จิตร ทัง้ จากภาคพืน้ ดินและจากเฮลิคอปเตอร์ ซึ่งมีผู้ให้การว่าเห็น
พันตรีณรงค์ กิตติขจร บุตรชายจอมพลถนอมเป็นคนระดมยิง
ด้วยตัวเอง เหตุการณ์ครั้งนี้มีผู้เสียชีวิตกว่าร้อยคนและหลายร้อย
คนได้รับบาดเจ็บสาหัส
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั ได้ประจักษ์ถงึ การเดินขบวน
ครั้ ง ที่ ยิ่ งใหญ่ ที่ สุ ดในประวั ติ ศ าสตร์ ที่ เ คยเกิ ด ขึ้ น บทท้ อ งถนน
ในกรุงเทพมหานคร จำ�ต้องทรงแสดงพระราชอำ�นาจเพือ่ สาธารณชน ถนอม
ได้รบั การขอร้องให้ออกนอกประเทศ และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั
ได้ทรงพระราชทานแต่งตัง้ นายกรัฐมนตรีคนใหม่ แต่การตืน่ ตัวทางการเมือง
ที่เพิ่มขึ้นของภาคประชาชน กลับสร้างความรำ�คาญและถูกมองว่า
จะบันทอนอำ�นาจของบรรดานายทหารผู้หยิ่งทะนง ที่ได้รับเลี้ยงดู
จนอ้วนพีจากสหรัฐอเมริกาและกลุม่ ผลประโยชน์ตา่ งๆ มากยิง่ ขึน้ เรือ่ ยๆ
พอถึงปี 2519 การลอบสังหารผู้ที่มีแนวคิดทางการ

32 ไพร่สู้
เมืองที่แตกต่างมีขึ้นอย่างต่อเนื่อง สื่อต่างๆ ที่ถูกควบคุมโดย
ทหารได้แสดงออกอย่างเปิดเผยว่า “การฆ่าคอมมิวนิสต์นน้ ั เป็นเรือ่ งที่
กระทำ�ได้” มันก็เช่นเดียวกับ “การฆ่าคนเพื่อชาติ ศาสนา พระ
มหากษัตริย์ ถือเป็นบุญกุศล เหมือนฆ่าปลาแกงใส่บาตรพระ”
วันที่ 6 ตุลาคม 2519 กองกำ�ลังเพื่อปกป้อง ‘ชาติ ศาสนา
และพระมหากษัตริย’์ ทีม่ ที ง้ั ตำ�รวจตระเวนชายแดนกลุม่ จัดตัง้ ทัง้ หลาย
(นวพลกระทิงแดงและลูกเสือชาวบ้านเป็นต้น)ได้พากันเคลือ่ นเข้าโจมตี
นักศึกษาทีป่ ระท้วงการกลับมาของถนอมทีม่ หาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
(ถนอมกลับมาประเทศไทยภายใต้จีวรพระ และได้รับการเยี่ยมเยียน
จากวัง)
ตัวเลขที่เปิดเผยทั่วไปถึงจำ�นวนผู้สูญเสียในเหตุการณ์
6 ตุลา ระบุวา่ มีผเู้ สียชีวติ จากการกระทำ�อันป่าเถือ่ นโหดร้ายทัง้ จาก
อาวุธปืน การทุบตีท�ำ ร้ายและการถูกเผา ทีม่ หาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
และตามบริเวณสนามหลวงซึง่ สถานทีใ่ ช้ประกอบพิธกี รรมของวังหลวง
จำ�นวน41คนและมีผบู้ าดเจ็บกว่า700คนแต่ผทู้ เ่ี กีย่ วข้องในเหตุการณ์
พากันกล่าวว่าตัวเลขที่แท้จริงนั้นสูงกว่านี้มาก
นักศึกษาทีไ่ ม่ได้ถกู จับกุม ต่างก็พากันหนีกระจัดกระจายเข้าป่า
และหมูบ่ า้ นต่างๆ เพือ่ ไปร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย
(พคท) และนักเรียนนักศึกษาจำ�นวนมากจากทั่วประเทศก็พากัน
ทยอยเดินทางตามผู้นำ�หรือเพื่อนๆ เข้าป่า กลุ่มนักศึกษาเหล่านี้
ได้รับการเรียกขานว่า “คนเดือนตุลา”
กว่ า สามทศวรรษแห่ ง ความสู ญ เสี ย อั น เกิ ด จาก
สงครามประชาชนได้ส้ินสุดลงเมื่อได้มีการประกาศนิรโทษกรรม
ในปี 2523 พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยได้คอ่ ยลบเลือนหายไป
จากเวที และชาวเดือนตุลาได้พากันกลับคืนมาสู่ชีวิตการเมือง
อีกครั้งหนึ่งในฐานะอาจารย์มหาวิทยาลัย นักสิทธิมนุษยชน ผูน้ �ำ

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 33
 องค์กรพัฒนาเอกชน นักธุรกิจ หลายคนเข้าสูพ่ รรคประชาธิปตั ย์
และท้ายทีส่ ดุ อีกหลายคนเข้าร่วมกับพรรคของ ทักษิณ ถนอมใช้ชวี ติ
อย่างสุขสบายจนถึงบันปลายของชีวติ และได้รบั พระราชทานเพลิงศพ

ยุคเปรม
พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ปรมาจารย์ดา้ นการทำ�รัฐประหาร
ในประเทศไทย อดีตนายกรัฐมนตรีระหว่างปี 2523 – 2531 ได้รบั
การแต่งตัง้ ให้ด�ำ รงตำ�แหน่งองคมนตรีในปี 2531และได้รบั การแต่งตัง้
ให้ด�ำ รงตำ�แหน่งประธานองคมนตรีในปี 2542 พลเอกเปรมได้ชอ่ื ว่า
มีความชืน่ ชอบทำ�ตัวเป็นคนกลางระหว่างสถาบันกษัตริยก์ บั รัฐบาล
และสาธารณชน ในสมัยทีด่ �ำ รงตำ�แหน่งนายกรัฐมนตรี พลเอกเปรมเอง
ก็สามารถรอดพ้นจากความพยายามทำ�รัฐประหารโดยกลุม่ ยังเติรก์
และกลุ่มทหารนอกราชการมาได้ถึง 2 ครั้ง1
พลเอกเปรมเป็นผู้รู้เห็นเป็นใจในการทำ� รั ฐ ประหารใน
ปี 2534 ทำ�หน้าที่ประสานการเข้าเฝ้าในเหตุการณ์พฤษภาคม
2535 และสนุกสนานกับการปฎิมากรรมรัฐประหาร 19 กันยายน
2549 ที่สามารถโค่นอดีตนายกรัฐมนตรีทักษิณได้จนสำ�เร็จ พล
เอกเปรมตระเวนเดินสายไปพบกับทหารและข้าราชการพร้อม
กับพร่ำ�สอนว่า(ซึ่งดูว่าประสบผลสำ�เร็จเป็นอย่างดี) ทหารและ
ข้าราชการเป็น “ข้าในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว”

1 องคมนตรีทง้ั 18คนได้รบ
ั การแต่งตัง้ โดยตรงจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั
ร่วมครึง่ หนึง่ เป็นอดีตนายทหาร และทีเ่ หลือส่วนใหญ่มาจากตำ�แหน่งสูงสุด ทางศาล
เชื้อพระวงศ์ และอดีตนายกรัฐมนตรี ฯลฯ

34 ไพร่สู้
หลังจาก 40 ปี แห่งการคร่ำ�วอดทางการเมือง “ป๋าเปรม” ยังคง
เป็นผู้มีบทบาททางการเมืองมากที่สุดคนหนึ่งในประเทศไทย
สำ�หรับประชาชนชาวไทยหลายสิบล้านคนที่ถูกตีกระหน่ำ�
ให้มอบอยูใ่ ต้ฝา่ เท้าของเผด็จการทหารมาอย่างยาวนาน มันจำ�เป็น
ต้องเกิดเหตุการณ์พฤษภาเลือดปี 2535 ขึ้นมาเพื่อจะสามารถ
เจาะทะลวงกำ�แพงอันหนาหนักทีถ่ กู สร้างขึน้ มาอย่างรอบคอบรัดกุม
เพือ่ ป้องกันไม่ให้ประชาชนชาวไทยได้มสี ว่ นร่วมในการ บริหารบ้านเมือง
เหตุการณ์พฤษภาเลือดปี 2535 ประชาชนชาวไทยได้
เผชิญหน้ากับการถูกยิงที่กลางถนนกรุงเทพมหานครอีกครั้ง
ในยามนี้มันดูเหมือนกลายเป็นพิธีการไปแล้วว่าในหลวง
จะสามารถออกมาไกล่เกลีย่ (หลังจากทีม่ กี ารสังหารประชาชน) เพือ่
นำ�ความสงบคืนสู่บ้านเมือง พร้อมกับพระราชทานนายกรัฐมนตรี
เพื่อทำ�หน้าที่รักษาการ
แม้จะเกิดเหตุการณ์พฤษภาเลือด แต่มันก็ยังต้องใช้
เวลาถึ ง ห้ า ปี ที่ ป ระชาชนชาวไทยจะได้ ต้ อ นรั บ รั ฐ ธรรมนู ญ
ฉบับปี 2540 ที่ ได้ชื่อว่าเป็น รัฐธรรมนูญฉบับประชาชน และ
มันก็ยงั ต้องใช้เวลาถึงอีก 8 ปีกว่าทีน่ ายกรัฐมนตรีทม่ี าจากการ
เลือกตัง้ จะอยู่จนครบวาระ 4 ปี (2548)

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 35
 การขึ้นและลงของทักษิณ(2537-2549)
ทักษิณ ชินวัตร(อายุ 60 ปี) ลูกพ่อค้า เกิดและเติบโต
ในตระกูลพ่อค้าทีม่ ง่ั คัง่ ในภาคเหนือของประเทศไทย เมืองเชียงใหม่
จบจากโรงเรียนนายร้อยตำ�รวจในปี 2516 ศึกษาต่อสาขา
กระบวนการยุติธรรมที่สหรัฐอเมริกา และได้รับการเลื่อนยศจนถึง
ตำ�แหน่งพลตำ�รวจโทก่อนทีจ่ ะลาออกจากกรมตำ�รวจมาบริหารธุรกิจ
ในปี 2530 และลงเล่นการเมืองในปี 2537 ดูเหมือนว่าทักษิณ
เป็นนักธุรกิจขอบอยู่แถวหน้าและมีความทะเยอทะยานสูงมาก
คนหนึ่ง จนประสบความสำ�เร็จในการเป็นนายกรัฐมนตรีที่มาจาก
การเลือกตั้งเป็นคนแรกในประเทศไทย ที่ดำ�รงตำ�แหน่งจนครบ
วาระ 4 ปี(2544-2548)
ไม่ปรากฏชัดเจนว่าทักษิณเป็นพวกทีต่ อ่ ต้านเจ้า จริงๆ แล้ว
ดูเหมือนว่าเขาพยายามทำ�ทุกวิถที างทีท่ �ำ ได้เพือ่ ให้ได้รบั การสนับสนุน
จากสถาบันพระมหากษัตริย์ แต่ไม่วา่ เขาจะลงเงินและลงแรงทัง้ จาก
ธุรกิจส่วนตัวและงบประมาณรัฐบาลไปมากเท่าไรก็ตาม มันก็ดูว่า
ไม่ประสบความสำ�เร็จ วิธีการบริหารงานและวิสัยทัศน์ของทักษิณ
เป็นในรูปแบบ ฃีอโี อของบรรษัท ได้รบั การชืน่ ชมยิดจี ากคนบางกลุม่
ขณะเดียวกันก็ถกู ต่อต้านและถูกมองว่าเป็นภัยคุกคามต่อกลุม่ คนที่
เอือ้ อิงผลประโยชน์จากระบบการบริหารแบบชนชัน้ ของขัว้ อำ�นาจเดิม
ในการทำ�งานเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย เขาบริหารงานโดยใช้รูปแบบ
เอาเร็วเข้าว่า ไม่สนใจว่า จะต้องข้ามขัน้ ตอน มุดใต้โต๊ะ หรือบางครัง้
ได้ เ ลี้ ย วลดอ้ อ มผ่ า นสถาบั น ที่ ยึ ด ติ ด กั บ วิ ถี ธ รรมเนี ย มปฏิ บั ติ
อย่างเหนียวแน่นทั้งหลาย
เขาใช้แนวการบริหารตาม ‘ยุทธศาสตร์ประชานิยม’ ซึง่ ทำ�ให้
เขาได้ชนะการเลือกตัง้ อย่างท่วมท้น ในปี 2544 เขาดำ�เนินนโยบาย

36 ไพร่สู้
30บาทรักษาทุกโรคซึง่ เป็นการให้บริการด้านสุขภาพสำ�หรับประชาชน
ทัง้ ประเทศเป็นครัง้ แรกในประเทศไทย เขายังได้อดั ฉีดเงินลงหมูบ่ า้ น
ในโครงการกองทุนหมูบ่ า้ นละล้าน ทีใ่ ห้แต่ละหมูบ่ า้ นบริหารจัดการเงิน
กันเอง เขาพยายามส่งเสริมตลาดขายสินค้าของชุมชนต่างๆ ด้วย
โครงการ OTOP และดำ�เนินแนวนโยบายผ่อนชำ�ระหนีช้ าวนา รวมทัง้
โครงการเงินกู้เอื้ออาทร เพื่อการซื้อบ้านและซื้อรถแท็กซี่ ไม่ว่า
โครงการประชานิยมเหล่านี้จะกระทำ�ขึ้นมาเพราะการหวังผล
ทางคะแนนเสียง หรือด้วยความจริงใจของตัวทักษิณเอง มันก็ใช่ประเด็น
เพราะคนจนในหมูบ่ า้ นตามชนบททัว่ ประเทศไทย ต่างก็เฝ้ารอคอย
วันนี้มาอย่างยาวนาน วันที่พวกเขาได้รับการดูแลจากนโยบาย
ทางการเมือง พวกเขาต่างก็รสู้ กึ ขอบคุณและให้การสนับสนุนเขา
ทักษิณยังได้พยายามสร้างวิสยั ทัศน์ประเทศไทยเป็น ‘ครัวของโลก’
ไม่ได้ดว้ ยเพราะชือ่ มันเก๋ไก๋ แต่เพราะว่ามันได้แสดงให้เห็นถึงการเข้าใจ
อย่างลึกซึง้ ถึงความสำ�คัญของภาคเกษตรกรรมต่ออนาคตของการ
พัฒนาของประเทศไทย
สงครามต่อต้านยาเสพติดของทักษิณ เผชิญหน้ากับกระแส
การต่อต้านอย่างหนักจากหลายฝ่าย การค้ายาบ้าในชนบท ดูเบาบาง
ลงไปได้จริง แต่ก็ชั่วระยะเวลาหนึ่ง มีผู้เสียชีวิตและถูกฆ่าตัดตอน
จากนโยบายนี้ประมาณ 2,500 คน ที่มีทั้งเป็นผู้บริสุทธิ์ และผู้ที่
เกีย่ วข้องกับการค้ายา เขามีศตั รูเพิม่ ขึน้ มากหลังจากนโยบายนี้ โดยเฉพาะ
จากกลุม่ ผูเ้ กีย่ วข้องกับการค้ายาเสพติตและนักสิทธิมนุษยชนต่างๆ
ชาวบ้านบอกว่าการค้ายาบ้ากลับมาอีกครั้งในตอนนี้
สำ�หรับด้านนโยบายต่างประเทศ การกระตือรือร้น ตอบสนอง
ต่อวิถีการค้าเสรีของกระแสโลกาภิวัตน์อันเกินขอบเขตของเขา
พร้ อ มทั้ ง มอบอำ � นาจให้ ตั ว เองในการเซ็ น ข้ อ ตกลงทางการค้ า
โดยไม่ผา่ นกระบวนการทำ�ประชาพิจารณ์หรือการรับฟังความคิดเห็น
๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 37
 ของกลุ่มประชาชนที่จะเป็นผู้ได้รับผลกระทบตรง นำ�มาซึ่งกระแส
การต่อต้านมากกว่าเสียงโห่ร้องชื่นชมยินดี ผลกระทบโดยตรง
และที่อาจจะเกิดขึ้นในระยะยาวอันเนื่องมาจากการเซ็นข้อตกลง
ทางการค้าด้วยยุทธวิธกี ารเล่นเกมการเมืองระดับโลกในแบบทักษิณ
อาจจะต้ อ งใช้ ร ะยะเวลาหลายปี เ พื่อ จะเยี ย วยาหรื อ แก้ ไ ข
ความผิดพลาด
และโดยไม่สงวนท่าที ทักษิณได้เปิดช่องทำ�ทำ�ธุรกิจให้กับ
ครอบครัวของเขาไปด้วยในขณะเดียวกัน เขาอาจจะไม่ใช่นักธุรกิจ
ที่ฉ้อฉลมากกว่านักธุรกิจคนอื่นๆ เพียงแต่เขาอาจจะสามารถมีชัย
เหนือนักธุรกิจคนอืน่ ด้วยเกมส์ทางธุรกิจและทางเกมส์การเมืองทีเ่ ขา
เล่นเอง จะพูดได้อีกอย่างหนึ่งก็คือ ในหัวใจของผู้ที่กุมอำ�นาจเก่า
ในสถาบันที่หยั่งรากลึกทั้งหลาย ทักษิณจำ�ต้องถูกกำ�จัดออกไป
ดังนั้นการถูกตีพ่ายของทักษิณจึงเป็นผลมาจากอัตตาอันใหญ่ยิ่ง
ของตัวเขาเอง
ในเดือนกุมภาพันธ์ 2548 ทักษิณได้รบั การเลือกตัง้ ครัง้ ทีส่ อง
อย่างทล่มทลายด้วยสถิติ 67% ของผู้ลงคะแนน (19 ล้านเสียง)
แต่ในเมืองไทยคะแนนเสียงขนาดไหนก็ไม่มคี วามหมาย เมือ่ ศัตรูของ
เขาได้ตัดสินใจแล้วว่าเขาจะต้องถูกกำ�จัดออกไปให้พ้นทางทหาร
ได้ท�ำ การรัฐประหารอีกครั้งในวันที่ 19 เดือนกันยายน 2549
ขณะนั้นทักษิณอยูท่ น่ี วิ ยอร์ค เพือ่ เข้าร่วมการประชุมสมัยสามัญของ
สหประชาชาติ แม้วา่ การรัฐประหารจะยังคงใช้ยทุ ธวิธแี บบเดิมๆ คือ
นำ�รถถังและกองกำ�ลังทหารเคลื่อนเข้าสู่ทำ�เนียบ แต่ปรากฏการ
รัฐประหารที่โค่นทักษิณประสบความสำ�เร็จโดยไม่มีการเสียเลือด
เสียเนื้อ ทักษิณถูกตัดสินว่ามีความผิดในการ “เป็นเจ้าหน้าทีข่ อง
รัฐร่วมกันเป็นคูส่ ญ
ั ญา หรือมีส่วนได้ส่วนเสียในสัญญาที่ทำ�กับ
หน่วยงานของรัฐ” ยังคงไม่ได้กลับเมืองไทยจนถึงบัดนี้

38 ไพร่สู้
 คณะรัฐประหารภายใต้ชอ่ื “คณะปฏิรปู การปกครองในระบบ
ประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยท์ รงเป็นประมุข(คปค.)”แต่ดว้ ยชือ่
เมือ่ แปลเป็นภาษาอังกฤษนัน้ มันออกจะชีช้ ดั มากเกินไป คณะผูก้ อ่ การ
รัฐประหารได้ทำ�การเปลี่ยนชื่อในภาษาอังกฤษ แต่คงชื่อคณะ
ในภาษาไทยไว้ตามเดิม
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั ทรงลงพระปรมาภิไธยโปรดเกล้า
แต่งตัง้ รัฐบาลทหารทีโ่ ค่นล้มรัฐบาลทักษิณ และรัฐบาลทหารได้ท�ำ หน้าที่
คืนชีพการเมืองระบบศักดินาอีกครั้งหนึ่ง เพื่อให้คงอยู่ต่อไปได้อีก
หลายเดือน

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 39
 แกนนำ�พันธมิตรฯ

นายสนธิ ลิ้มทองกุล
พร้อมพวกรวม 9 คน ประกอบด้วย

พล.ต.จำ�ลอง ศรีเมือง นายพิภพ ธงไชย

นายสมศักดิ์ โกศัยสุข นายสมเกียรติ พงษ์ไพบูลย์

แกนนำ�พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย

40 ไพร่สู้
 นายสุริยะใส กตะศิลา
ผู้ประสานงาน

นายไชยวัฒน์ สินสุวงศ์ นายอมร อมรรัตนานนท์

นายเทิดภูมิ ใจดี

แนวร่วมพันธมิตรฯ

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 41
ภาพเหตุการ 7 ตุลาคม 2551
 บทที่สอง
สามปีกับการเปิดหน้ากากทุกสถาบัน

44 ไพร่สู้
 กลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย
พันธมิตรประชาชนเพือ่ ประชาธิปไตยก่อตัง้ โดยสนธิ ลิม้ ทองกุล
ในเดือนกุมภาพันธ์ 2549 โดยมีเป้าหมายเดียวคือการโค่นทักษิณ
สนธิ ผูเ้ คยเป็นแนวร่วมของทักษิณถึงชัน้ ประกาศว่า ทักษิณ
เป็นนายกรัฐมนตรีที่ดีที่สุดที่ประเทศไทยเคยมีมา แต่นับตั้งแต่
กลางปี 2548 เป็นต้นมาสนธิเริ่มปั่นกระแสกล่าวหาทักษิณเรื่อง
การคอรัปชัน่ และการทำ�ตัวไม่เคารพต่อเบือ้ งสูง เมือ่ ทักษิณปิดรายการทีวี
ของสนธิ เขาก็เปิดตัวสถานีเคเบิลทีวี 24 ชั่วโมง ASTV
ASTV ประสบความสำ�เร็จมากขึน้ เรือ่ ยๆ ในการนำ�ข้อครหา
และข้อมูลด้านลบต่างๆ มาโจมตีทักษิณ สนธิประสบความสำ�เร็จ
ในการสร้างแนวร่วมทั้งจากสมาพันธ์แรงงานรัฐวิสาหกิจสัมพันธ์
สมาชิกพรรคประชาธิปัตย์ รวมทั้ง NGOs ศิลปิน ดารา ผู้มีชื่อเสียง
นักวิชาการ ข้าราชการ ทีต่ า่ งพากันแต่งกายด้วยแฟชัน่ เสือ้ ผ้าสีเหลือง
พวกเขาตั้ ง ชื่ อ การรวมตั ว ของคนชั้ น กลางที่ ก รุ ง เทพครั้ ง นี้ ว่ า
‘พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย’
พันธมิตรกล่าวหาว่าทักษิณเป็นตัวการของความบิดเบี้ยว
ทางการเมืองทุกเรื่องในประเทศไทย และโดยไม่ได้ดูความจริงว่า
ไม่ว่าจะจริงดังเช่นที่กล่าวหาหรือไม่ ทักษิณได้รับเลือกตั้งเข้ามา
ด้วยเสียงส่วนใหญ่ตามกระบวนการเลือกตั้ง พร้อมกันนี้พันธมิตร
ได้ชธู ง ‘การเมืองใหม่’ ซึง่ มีแนวนโยบายทีร่ วมถึงการแต่งตัง้ นักการ
เมืองที่คิดว่าเป็น ‘คนดี’ แทนกระบวนการเลือกตั้ง แต่งตั้งโดย
ใครทิ้งไว้ให้อยู่ในการตีความกันเอาเอง
พรรคประชาธิปตั ย์บอยคอตการเลือกตัง้ 2 เมษายน 2549
และไม่ยอมรับผลการเลือกตั้งที่ประชาชน 16 ล้านเสียงลงคะแนน

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 45
 เลือกทักษิณ กลุ่มพันธมิตรโจมตีคนที่ลงคะแนนเลือกทักษิณว่า
เป็นพวกคนชนบททีโ่ ง่เขลา เบาปัญญา ไม่มีความรู้ความเข้าใจ
ในประชาธิปไตย พรรคประชาธิปัตย์ และกลุ่มพันธมิตรแสดงออก
ต่อสาธารณชนอย่างเปิดเผยว่าต้องการนายกพระราชทาน แต่
ในหลวงได้ทรงแสดงให้เห็นว่าข้อเสนอนีไ้ ม่เป็นไปตามกระบวนการ
ประชาธิปไตย
กลุม่ พันธมิตรทีป่ ระกาศกลยุทธ์ ‘ไม่ชนะ-ไม่เลิก’ และ ‘ต้อง
โค่นล้มระบอบทักษิณให้ได้ไม่วา่ จะด้วยยุทธวิธใี ด’ เริม่ เข้าหากลุม่
นายทหารเพื่อขอความช่วยเหลือ รัฐประหารเดือนกันยายนจึง
ได้เกิดขึ้น ดังทีไ่ ด้กล่าวไปแล้ว ทักษิณอยูท่ น่ ี วิ ยอร์คในขณะนัน้ และ
มันเป็นรัฐประหารทีไ่ ม่มผี เู้ สียชีวติ มิหนำ�ซ้�ำ ยังมีภาพหนุม่ สาวชาว
กรุงเทพฯ ยืนยิม้ แฉ่งถ่ายรูปร่วมกับทหารที่หน้ารถถัง
ไม่นานหลังจากเกิดเหตุการณ์รฐั ประหาร กลุม่ นักวิชาการ
ชั้นแนวหน้าทั้งหลายที่รู้สึกว่าลำ�แพนอันสวยงามของพวกเขาจะ
ยุ่งเหยิงในบัดดลเมื่อทักษิณเฉียดกรายเข้ามาใกล้ ต่างก็พากัน
ดาหน้าออกมากล่าววาทกรรมซ้ำ�ซากในทำ�นองว่า... ประเทศชาติ
ถูกปล่อยให้ไม่เหลือทางออกทางอืน่ นอกจากรัฐประหาร... อย่ามองว่า
ถอยหลัง ...ไม่เห็นด้วยกับการรัฐประหาร แต่เมื่อมันเกิดขึ้นแล้ว
เราย้อนกลับไปไม่ได้ ... ประเทศ จำ�เป็นทีป่ ระเทศต้องก้าวไปข้างหน้า
เพราะฉะนัน้ สิง่ ทีด่ ที ส่ี ดุ ก็คอื การให้รฐั บาลทหารจัดการเลือกตัง้ ใหม่
เป็นต้น
สิ่งแรกที่รัฐบาลทหารกระทำ�เป็นคือการล้มรัฐธรรมนูญ
ปี 2540 ทีไ่ ด้มาด้วยความลำ�บากยากเย็น ขัน้ ต่อมาก็คอื การมอบ
หมายให้พลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์ องคมนตรี ทำ�หน้าที่จัดตั้งรัฐ
บาล ร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ยุบพรรคไทยรักไทย กำ�หนดวัน
และเตรียมการเลือกตั้งครั้งใหม่และเพิ่มงบประมาณทหาร 33%
46 ไพร่สู้
 พลเอกสุรยุทธ์ได้รบั การลงพระปรมาภิไทยโปรดเกล้าแต่งตัง้
ให้ด�ำ รงตำ�แหน่งนายกรัฐมนตรีคนที่ 24 ของไทยในเดือนตุลาคม
2549 และได้ประกาศว่าจะจัดให้มีการเลือกตั้งในเดือนธันวาคม
2550
ทักษิณได้ถูกตัดสินว่าโกงการเลือกตั้งปี 2549 และ
พรรคไทยรักไทยถูกศาลรัฐธรรมนูญตัดสินให้ยุคพรรค เมื่อวันที่
13 พฤษภาคม 2550
แกนนำ�และกรรมการพรรคไทยรักไทย ซึ่งเป็นสมาชิก
สภาผู้แทนราษฎรจำ�นวน 111 คน จากจำ�นวนสส. ของพรรค
ที่ได้รับเลือกตั้งทั้งหมด 377 คน ถูกสั่งห้ามยุ่งเกี่ยวกับการ
เมืองเป็นเวลา 5 ปี หลังจากพรรคไทยรักไทยถูกตัดสินยุบพรรค
สมาชิกพรรคทีเหลือต้องรีบเร่งในการหาพรรคสังกัดใหม่ให้ทนั
สมัยการเลือกตัง้ ในเดือนธันวาคมทีจ่ ะมาถึงจึงได้เข้าไปเทคโอเวอร์พรรค
พลังประชาชน
สภาผูแ้ ทนราษฎรของไทยมีสมาชิกสภาผูแ้ ทนได้ 480
คน
การเลือกตั้งในเดือนธันวาคม 2550 เป็นการปะทะกัน
ครัง้ ทีส่ ามระหว่างพรรคของทักษิณกับพรรคประชาธิปตั ย์ ทักษิณยังคง
ลีภ้ ยั อยู่ต่างแดน และสมาชิกพรรคแถวหน้า 111 คนถูกสัง่ ห้ามยุง่ เกีย่ ว
กับการเมือง เส้นทางสูท่ �ำ เนียบได้เปิดโล่งให้กบั พรรคประชาธิปตั ย์
ทีไ่ ด้รบั การสนับสนุนอย่างแข็งขันจากกลุม่ พันธมิตร พรรคประชาธิปตั ย์
ทำ�การรณรงค์หาเสียงอย่างเข้มข้นด้วยความหวังสูงยิ่งว่าจะได้รับ
ชัยชนะ
อนิจจัง อนิจจา นักการเมืองฝ่ายทักษิณได้รับชัยชนะ
พรรคพลังประชาชนได้รบั เลือกเข้ามาในสภา233ทีน่ ง่ั (14ล้านคะแนน)
ทิ้งห่างพรรคประชาธิปัตย์ที่ได้รับเลือกตั้งเพียง 164 ที่นั่ง

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 47
 แกนนำ�กลุ่มพันธมิตรที่มีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจาก
พรรคประชาธิปัตย์หนึ่งคนอยู่ในนั้นด้วย ไม่ยอมรับผลการเลือก
ตั้ง และเริม่ การก่อกวนรัฐบาลอีกครัง้ ด้วยข้ออ้าง ‘รัฐบาลนอมินี
ทักษิณ’ และ ‘การทำ�ธุรกิจของครอบครัวของทักษิณ (ต้องถูก
กวาดออกไปจากหน้าการเมืองไทย)
พรรคพลังประชาชนไม่เหลือตัวเลือกมากนัก นายสมัคร
สุนทรเวช ที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายว่าเป็นคนชอบทำ�อาหาร
จึงได้รับมอบหมายให้ทำ�หน้าที่จัดตั้งรัฐบาล
ยามนีแ้ กนนำ�กลุม่ พันธมิตรเพือ่ ประชาชนแทบจะไม่เหลืออะไร
เป็นจุดขายได้อกี ต่อไปแล้ว จึงได้พยายามปลุกกระแสการเมืองใหม่
ด้วยการนำ�เสนอโครงสร้างสัดส่วนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 70%
ต้องเป็นคนดีมาจากการแต่งตัง้ จากคนดี และ 30% มาจากการเลือกตัง้
การประท้วงของกลุม่ พันธมิตรก็ใช้วธิ กี ารทีร่ นุ แรงและไม่สนใจ
กฎหมายมากยิ่งขึ้นตามไปด้วยเช่นกัน
ในเดือนพฤษภาคม 2551 กลุ่มพันธมิตรประชาชนปัก
หลักประท้วงโดยปิดล้อมบริเวณรอบทำ�เนียบรัฐบาลไว้ทกุ จุด ผูบ้ ญ ั ชาการ
ทหาร และผู้บัญชาการตำ�รวจต่างก็รายงานกับนายกสมัครว่าจัด
การให้กลุม่ พันธมิตรยุตกิ ารชุมนุมไม่ได้ กฎหมายและกฎระเบียบ
ต่างๆ ถูกหัน่ ไม่เหลือชิ้นดี หลังจากสามเดือนแห่งการปิดล้อมทำ�
เนียบ ในวันที่ 26 สิงหาคม กลุม่ พันธมิตร(เสือ้ เหลือง) ก็ได้บกุ
เข้ายึดทำ�เนียบรัฐบาล แกนนำ�สมาพันธ์แรงงานรัฐวิสาหกิจสัม
พันธ์ (สรส.) ประกาศว่าจะมีการสไตรค์พร้อมกันทัง้ ประเทศ แต่ก่ ไ็ ด้
รับความร่วมมือจากสมาชิกเพียงบางแห่งเท่านั้น
กว่าสามเดือนทีค่ ณะรัฐบาลถูกไล่ลา่ อย่างไม่ลดละจากสมาชิก
กลุม่ พันธมิตร จนผูบ้ ญั ชาการเหล่าทัพและผูบ้ ญ ั ชาตำ�รวจแนะนำ�ว่า
ให้นายกสมัครยุบสภา แต่การยุบสภาก็ไม่ใช่สง่ิ ทีพ่ รรคประชาธิปตั ย์ทไ่ ี ม่มี

48 ไพร่สู้
โอกาสชนะการเลือกตัง้ ต้องการเช่นกัน และยุทธวิธขี องกลุม่ พันธมิตร
จะประสบผลสำ�เร็จยิง่ กว่าถ้าสมัครลาออก แต่สมัครก็ไม่ยอมแพ้งา่ ยๆ
เขามอบตำ�แหน่งนายกรัฐมนตรีให้กับสมชาย วงศ์สวัสดิ์ น้องเขย
ของทักษิณ ไม่มที างทีก่ ลุม่ พันธมิตรจะพอใจกับการตัดสินใจครัง้ นี้
สมชายได้คะแนนเยี่ยมยอดของการเป็นนายกรัฐมนตรีคนแรก
ของประเทศไทยทีไ่ ม่เคยเห็นห้องทำ�งานของตัวเองในทำ�เนียบรัฐบาล
กลุม่ พันธมิตรสร้างความปัน่ ป่วนมากยิง่ ขึน้ เรือ่ ยๆ นับตัง้ แต่ตน้
เดือนตุลาคมเป็นต้นมา สมาชิกกลุม่ ได้ท�ำ การโจมตีและบุกยึดสถานี
โทรทัศน์ NBT กระทรวงการคลัง และสำ�นักงานของรัฐหลายแห่ง
รวมทั้งทำ�การตัดน้ำ� ตัดไฟ
7 ตุลาคม ม็อบพันธมิตรพยายามบุกเข้าไปยังรัฐสภา
มันช่างเป็นวันที่โกลาหลกระไรเช่นนั้น เจ้าหน้าที่ตำ�รวจที่จำ�ต้อง
ทำ�หน้าทีค่ มุ้ กันรัฐสภาตามคำ�สัง่ ของรัฐบาล(โดยไม่มกี องกำ�ลังทหาร
มาหนุนช่วย) ตกอยูใ่ นสภาพอันทุลกั ทุเลม็อบพันธมิตรต่อสูอ้ ย่างอลังการ
ด้วยระเบิดปิงปอง หนังสติ๊ก ก้อนหิน เหล็กแป๊บและท่อนไม้
แทงหน้าอกนายตำ�รวจด้วยคันธง ขับรถชนตำ�รวจพร้อมกับถอยรถ
มาเหยียบซ้ำ� แกนนำ�พรรคประชาธิปัตย์โบกมือให้ม็อบพันธมิตร
ที่โห่ร้องต้อนรับเมื่อขับรถออกจากประตูรัฐสภา แต่นายกรัฐมนตรี
สมชายและทีมงานต้องปีนรั้วรัฐสภาหนีรอดไปได้อย่างหวุดหวิด
ท่ามกลางหมอกควันจากแก็สน้ำ�ตาที่ปกคลุมไปทั่ว ตำ�รวจถูกบุก
ไล่ต้อนจนต้องถอยร่นไปตั้งหลักป้องกันสำ�นักงานกองบัญชาการ
ตำ�รวจนครบาล ตำ�รวจห้าคนได้รับบาดเจ็บ ส่วนใหญ่ จากการถูกยิง
หญิ ง สาวที่ อ ยู่ ใ นการต่ อ สู้ แ นวหน้ า ของกลุ่ ม พั น ธมิ ต รเสี ย ชี วิ ต
และแกนนำ�การ์ดของกลุ่มพันธมิตรหนึ่งคน(อดีตนายตำ�รวจ)
เสียชีวิตจากเหตุการณ์รถยนต์ของตัวเอง ที่เต็มไปด้วยระเบิด

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 49
ภาพเหตุการ 7 ตุลาคม 2551
 เกิดระเบิดขึ้นมาตรงบริเวณใกล้กับรัฐสภา กระทรวงสาธารณสุข
รายงานตัวเลขผู้บาดเจ็บ 443 คน
แกนนำ�กลุม่ พันธมิตรกล่าวเป็นนัยอยูบ่ อ่ ยๆ ว่ากลุม่ พันธมิตร
ได้รบั การสนับสนุนจากวัง การกล่าวอ้างนีด้ มู นี �ำ้ หนักและน่าเชือ่ ถือขึน้ มา
ทันที เมื่อสมเด็จพระบรมราชินีนา พร้อมด้วยสมเด็จพระเจ้่าลูกเธอ
เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ พร้อมด้วยคณะองคมนตรี ผูบ้ ญ ั ชาการ
ทุกเหล่าทัพ และผูน้ �ำ พรรคประชาธิปตั ย์รว่ มทัง้ อภิสทิ ธิ์ ได้ปรากฏตัว
ขึ้นที่งานพระราชทานเพลิงศพของหญิงสาวที่เสียชีวิต สำ�หรับ
สาธารณชนคนไทย วันนี้ได้รับการกล่าวขานว่าเป็นวัน ‘ตาสว่าง’
แต่ ก ระนั้ น ก็ ต ามสมชายพร้ อ มด้ ว ยคณะรั ฐ บาลที่ ตั้ ง
กองบัญชาการอยู่ที่ภาคเหนือ พิสูจน์ให้เห็นว่าเขาหนักแน่นยิ่งกว่า
นายกพ่อครัวเช่นสมัคร และไม่ได้แสดงท่าทีว่าจะยอมจำ�นน กลุ่ม
พันธมิตรเริ่มรู้สึกอับจนหนทางมากยิ่งขึ้นเรื่อยๆ จึงเริ่มลงมือ
ป่วนเมืองตามวิธีการที่อับจนหนทางมากขึ้นเรื่อยๆ เช่นกัน
ในวันที่ 25 พฤศจิกายน ม็อบพันธมิตรได้เคลื่อนกัน
อย่างฟรีสไตล์เข้ายึดครองสนามบินนานาชาติสุวรรณภูมิอันทัน
สมัย (หนึง่ ในผลงานของทักษิณ) ด้วยมีการบ่งชีค้ อ่ นข้างชัดเจนว่าวัง
สนับสนุนกลุ่มพันธมิตร ตำ�รวจและทหารแทบจะไม่สามารถขยับ
ขับเคลื่อนอะไรได้มากไปกว่าการเอาตัวให้รอด ม็อบพันธมิตร
จึงเข้ายึดสนามบินนานาชาติทั้งสองแห่งที่กรุงเทพ และอีกสี่
แห่งตามเมืองท่องเที่ยว รวมทั้งสนามบินนานาชาติภูเก็ตได้
อย่างง่ายดายการกระทำ�ของกลุ่มพันธมิตรส่งผลให้เครื่องบิน
กว่า 80 ลำ� และนักท่องเที่ยวกว่า 300,000 คน ตกค้าง
อยู่ในประเทศไทย และเที่ยวบินทั้งระหว่างประเทศและภายใน
ประเทศต้องหยุดชะงักกว่าหนึ่งสัปดาห์
วันที่ 26 พฤศจิกายน ผู้บัญชาการเหล่าทัพทั้งหลาย

52 ไพร่สู้
นำ�โดยผู้บัญชากองทัพบกเสนอให้นายกสมชายยุบสภา และให้
กลุ่มพันธมิตรยุติการประท้วง แต่ไม่มีใครเอาด้วยกับข้อเสนอนี้
และแล้วในวันที่ 2 ธันวาคม ศาลรัฐธรรมนูญก็ได้ก้าวเข้ามาใน
การเมืองอีกครั้งหนึ่งและตัดสินยุบพรรคพลังประชาชน และอีก
สองพรรคการเมืองร่วมรัฐบาล ในวันที่ 3 ธันวาคม กลุม่ พันธมิตรได้
ย้ายออกจากสนามบินและยุติการประท้วง
และแล้วการรอคอยของอภิสทิ ธิ เวชชาชีวะ ผูไ้ ด้รบั ปริญญาบัตร
หลายใบจากอีตนั และอ๊อกซ์ฟอร์ด ผูน้ �ำ พรรคประชาธิปตั ย์ และหนึง่
ในผูใ้ ห้การสนับสนุนกลุม่ พันธมิตรก็ได้รบั ค่าตอบแทนเป็นคณะรัฐบาล
ที่เหน็ดเหนื่อยและบอบช้ำ�จากการเมือง วันที่ 15 ธันวาคม อภิสิทธิ์
ก็ได้กา้ วขึน้ ดำ�รงตำ�แหน่งนายกรัฐมนตรีทเ่ี ขาใฝ่ฝนั และเฝ้ารอคอย
มาอย่างยาวนาน เขาไม่รรี อทีจ่ ะรีบตบรางวัลเพือ่ ตอบแทนคุณงามความดี
ของกลุ่มพันธมิตรด้วยการมอบตำ�แหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวง
การต่างประเทศอันทรงเกียรติให้กับหนึ่งในผู้มีบทบาทนำ�ในกลุ่ม
พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย
ในการประท้วงและปะทะกันบนท้องถนนระหว่างเดือน
พฤษภาคมถึงเดือนธันวาคม 2551 มีผู้ได้รับบาดเจ็บรวมกันกว่า
800 คน และเสียชีวิต 8 คน กลุ่มพันธมิตรถูกฟ้องร้องกว่า
160 คดี แต่จนบัดนี้ก็ยังไม่มีกระบวนการลงโทษใดๆ ต่อผู้นำ�
และสมาชิกของกลุ่มพันธมิตร(ตำ�รวจแถลงข่าวว่ากำ�ลังอยู่ในช่วง
การรวบรวมหลักฐาน)
เมื่อถึงจุดนี้ จึงเกิดปรากฎการณ์ที่ประชาชนจำ�นวนมาก
เพิ่มรู้สึกเดือดดาลกับสภาพความไร้ระเบียบและไร้ซึ่งขื่อแปของ
บ้านเมืองเช่นนี้
เมื่อถึงวันที่ 2 กันยายน 2551 การปะทะกันระหว่าง
กลุ่มพันธมิตร(เสื้อเหลือง) และกลุ่มแนวร่วมประชาชนต่อต้าน

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 53
 เผด็จการแห่งชาติ(นปช.) ชาวเสือ้ แดงทีม่ แี นวร่วมเพิม่ มากขึน้ เรือ่ ยๆ
ก็ได้ปะทุรนุ แรงมากขึน้ ในการปะทะครัง้ นีม้ ผี ไู้ ด้รบั บาดเจ็บ 40 คน
และชายเสื้อแดงหนึ่งคนถูกรุมตีจนเสียชีวิต

ถึงจุดเดือด
หลังจากทีเ่ ฝ้าจับตาดูการเคลือ่ นไหวของกลุม่ พันธมิตรด้วย
ความอดทนและด้วยความพิศวงงงงวยต่อปรากฏการณ์ทท่ ี กุ สถาบันอัน
ทรงเกียรติและทรงอำ�นาจในเมืองไทยต่างพากันนิง่ เฉยและปล่อยให้
คนเสือ้ เหลืองและฝ่ายทีเ่ รียกตัวเองว่าเป็นพวกปกป้องสถาบันสามารถ
จะทำ�อะไรก็ได้ตามอำ�เภอใจ แม้แต่กระทัง้ ยึดทำ�เนียบรัฐบาลและทำ�ลาย
ทรัพย์สนิ ต่างๆ ยึดสนามบินนานาชาติทง้ ั ทีก่ รุงเทพและตามเมืองท่องเทีย่ ว
อีกสีแ่ ห่ง และการได้ประจักษ์ถงึ เล่หเ์ หลีย่ มทางการเมืองทุกรูปแบบ
ที่อภิสิทธิ์และพรรคประชาธิปัตย์ใช้เพื่อให้สามารถก้าวขึ้นสู่อำ�นาจ
ระดับของความรูส้ กึ รับไม่ได้กบั สภาพการเมืองไทยในหมูป่ ระชาชน
ผู้ใช้สิทธิลงคะแนนเสียงในประเทศไทยก็พุ่งถึงจุดเดือด
เมือ่ กลุม่ นปช. เรียกระดมพล คลืน่ ของพลังคนสีแดงจึงปรากฏ
ขึ้นมาจากทุกพื้นที่
วันที่ 26 มีนาคม 2552 กลุม่ ประชาชนเริม่ ประท้วงที่
ด้านหน้าของทำ�เนียบรัฐบาลอีกครัง้ หนึง่ แต่ครัง้ นีม้ าในเสือ้ สีแดง เมื่อ
ถึงวันที่ 8 เมษายน จำ�นวนผูป้ ระท้วงทีม่ าจากทุกกลุม่ คนในสังคม
ไม่ใช่เฉพาะแต่ในกรุงเทพฯ แต่ในอีกว่า 40 จังหวัดทัว่ ประเทศ ก็
เพิม่ ขึน้ ร่วมกันถึงกว่าห้าแสนคน
ร่วม 80 ปี ทีก่ ารเมืองไทยเต็มไปด้วยการคอรัปชัน่ การลุกขึน้
เรียกร้องประชาธิปไตย การทำ�รัฐประหาร และการปราบปราบประชาชน

54 ไพร่สู้
อย่างเหีย้ มโหด ผูค้ นทัว่ โลกต่างตระหนักดีวา่ รากเหง่าของความล้มเหลว
ของกระบวนการประชาธิปไตยในประเทศไทยเกิดจากความกลัว
การสูญเสียอำ�นาจของสถาบัน พระมหากษัตริยท์ ไ่ี ด้คอ่ ยๆ สะสมอำ�นาจ
อย่างรอบคอบจากทุกครัง้ ทีเ่ กิดวิกฤติศรัทธาต่อรัฐบาล และได้ด�ำ เนิน
มาตรการทีจ่ �ำ เป็น เพื่อสร้างหลักประกันว่าประชาชนชาวไทยส่วนใหญ่
จะไม่สามารถเข้ามามีสว่ นร่วมทางการเมืองได้อย่างมีประสิทธิภาพ
นี่คือเส้นชีวิตของการเมืองของประเทศนี้
ในเดือนเมษายน ทีถ่ นนในกรุงเทพฯ มีประชาชนกว่าสามแสนคน
ซึง่ เป็นจำ�นวนทีม่ ากทีส่ ดุ นับตัง้ แต่การประท้วงขับไล่เผด็จการถนอม
ในปี2516 พวกเขาลุกขึน้ มาประท้วงความล้มเหลวของกระบวนการยุตธิ รรม
และกลไกการบริหารงานของรัฐ โดยเฉพาะประท้วงองคมนตรี
อีกเช่นเคย ในช่วงเวลาหัวเลีย้ วหัวต่อของการปะทะระหว่าง
ประชาชนและผู้มีอุปการคุณและผู้อุปถัมภ์รายการของพวกเขา
ในเหตุการณ์เดือนเมษายน 2552 สือ่ มวลชนกระแสหลักในประเทศ
ไทย ต่างก็ลม้ เหลวอย่างสิน้ เชิงในการรายงานภาพเหตุการณ์ และ
ระดับของความรุนแรงและความป่าเถือ่ นของการปราบปรามกลุม่ ผู้
ประท้วง และก็อีกเช่นกัน ในช่วงโมงยามแห่งวิกฤติ สื่อทั้งหลาย
พร้อมใจกันไม่รายงานถึงสาเหตุทแ่ี ท้จริงทีท่ ำ�ให้ผคู้ นหลายแสนคน
ทีเ่ ป็นตัวแทนของคนชนบท คนเมือง และคนงานหลายสิบล้านคน
จากทัว่ ประเทศต้องออกมาประท้วงกันบนท้องถนน
ด้วยประการเช่นนี้ การรายงานของสือ่ กระแสหลักทีด่ เู หมือนว่า
ถูกตัดเส้นเอ็นและแขวนห้อยต่องแต่ง ยิง่ิ เพิม่ ความสับสนและนำ�ไปสู่
การสร้างรอยร้าวฉาน และความแตกแยกให้กบั ผูค้ นในสังคมมากยิง่ ขึน้
ไปอีก

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 55
ภาพเหตุการเวธีอาเชีย่ นซัมมิท 10 เมษายน 2551
 ความรุนแรงที่เวทีอาเซียนซับมิท
อภิ สิ ท ธิ์ ก ระตื อ รื อ ร้ น อย่ า งมากที่ จ ะทำ � หน้ า ที่ เ จ้ า ภาพ
ในงานอาเซียนซับมิททีจ่ ดั ขึน้ ทีพ่ ทั ยา ระหว่างวันที่ 10-13 เมษายน
ให้ผ่านไปได้อย่างราบรื่น กลุ่มผู้ประท้วงอภิสิทธิ์ก็ได้เดินทางไป
ยืน่ จดหมายถึงเลขาธิการอาเซียนทีพ ่ ทั ยา ด้วยเช่นกัน เพือ่ นำ�เสนอ
ว่า อภิสิทธิ์ไม่ได้รับฉันทานุมัติจากประชาชนคนไทยให้เป็นตัว
แทน
ผูป้ ระท้วงกว่า 2,000 คน ได้ยน่ื จดหมายให้กบั เลขาธิการ
อาเซียน ณ โรงแรมที่จัดประชุมในวันที่ 10 เมษายน แต่ทีมผู้ช่วย
ของอภิสิทธิ์ ที่ได้สั่งการด้วยความงี่เง่าไปยังกองกำ�ลังที่จัดตั้งมา
ให้จดั การกับผูป้ ระท้วงไปเรียบร้อยแล้ว ในขณะทีผ่ ปู้ ระท้วง กำ�ลัง
ทะยอยเดินทางออกไปจากโรงแรม พวกเขาก็ถกู ซุม่ โจมตีและถูกรุม
ทำ�ร้ายจากกลุ่มชายฉกรรจ์ ‘เสื้อสีน้ำ�เงิน’ กว่า 500 คนที่มีคำ�ว่า
‘ปกป้องสถาบัน’ พิมพ์อยู่ที่อกเสื้อ
ผู้ประท้วงจากกรุงเทพหลายพันคนจึงพากันเดินทางไป
สมทบกับกลุม่ ผูป้ ระท้วงทีพ่ ทั ยาโดยทันที ในรุง่ เช้าของวันที่ 11 เมษายน
ผู้ประท้วงหลายพันคน ได้จู่โจมโรงแรมที่เป็นที่จัดประชุมที่พัทยา
การประชุมอาเซียนซับมิทจึงต้องยกเลิกอย่างกะทันหัน อภิสทิ ธิร์ สู้ กึ
เสียหน้าอย่างแรง ขึน้ เฮลิคอปเตอร์หนีกลับเข้ากรุงแทพฯ สัญญาว่า
จะนำ�ความสงบเรียบร้อยกลับคืนมาประกาศว่า คนเสื้อแดงคือ
‘ศัตรูของชาติ’
เมื่อมาถึงจุดนี้ทหารและตำ�รวจที่พยายามสงวนท่าทีและ
ดูเสมือนว่าจะมีการแตกแยกกันทางความคิดเกีย่ วกับวิธกี ารจัดการ
กับกลุม่ ผูป้ ระท้วง จำ�เป็นจะต้องลุกขึน้ มาทำ�อะไรบางอย่าง และก็มี
บางหน่วย ที่ตอบสนองต่อคำ�สั่งการของอภิสิทธิ์ ในเช้าตรู่ของวันที่

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 59
 12เมษายนผูน้ �ำ นปช.ทีพ่ าคนไปประท้วงทีพ่ ทั ยาถูกตำ�รวจบุกรวบตัว
ขณะเตรียมตัวออกเดินทางจากบ้านพัก และส่งถูกส่งมอบตัวต่อไป
ให้กับทหาร
หลังจากการบุกจับกุมตัวแกนนำ� ซึง่ เป็นอดีตสส. ของพรรค
ไทยรักไทย การเผชิญหน้าระหว่างรัฐบาลและกลุม่ ผูป้ ระท้วงก็ผา่ นเลย
จุดที่จะสามารถควบคุมสถานการณ์ได้มาแล้ว

การปะทะเพื่อคุ้มครอง D-Station
วันที่ 12 เมษายน อภิสิทธิ์ประกาศใช้พรก.ฉุกเฉิน
ในเขตกรุงเทพฯและปริมณฑล และประกาศว่าจะเคลียร์กลุม่ ผูป้ ระท้วง
ให้ออกไปจากหน้าทำ�เนียบรัฐบาลให้ได้ภายใน 4 วัน พร้อมกับ
สัง่ การให้ตดั ทุกช่องทางการถ่ายทอดสัญญาณและรายงานสถานการณ์
ของการประท้วงของ นปช. ออกสู่สาธารณชน โดยเฉพาะสถานี
D-Station หรือ สถานีประชา ธิปไตย หรือ DTV ทีก่ อ่ ตัง้ ขึน้ มาเมือ่ เดือน
มกราคม( 2552) เพื่อใช้ตอบโตสถานี ASTV ของกลุ่มพันธมิตร
สำ�หรับแกนนำ�นปช. ที่รับผิดชอบการนำ�การประท้วงและ
ตรึงกำ�ลังอยู่ที่ทำ�เนียบรัฐบาล การมีช่องทางสื่อสารกับสมาชิก
จากจุดต่างๆ ทีก่ ระจายตัวอยู่ทั่วกรุงเทพกับผู้ให้การสนับสนุน
นับสิบล้านคนทั่วประเทศไทย อาทิ ในจังหวัดใหญ่ๆ ได้แก่
เชียงใหม่ อุดรธานี และขอนแก่น ร่วมทั้งสาธารณชนและผู้สนใจ
จากทุกมุมโลกที่ติดตามสถานการณ์การประท้วงของคนเสื้อแดง
จะกล่าวอีกอย่างหนึ่งก็ได้ว่า พวกเขาจำ�เป็นต้องป้องกันไม่ให้มี
การตัดสัญญาณการแพร่ภาพดีสเตชัน
ในบ่ายของวันที่ 12 เมษายน ทหารจากหลายสังกัดได้ขับ

60 ไพร่สู้
รถถัง ไปยังจุดต่างๆ ตามใจกลางเมืองกรุงเทพมหานคร และมุง่ หน้า
สูท่ �ำ เนียบรัฐบาล ซึง่ กลุม่ ผูป้ ระท้วงเสือ้ แดงได้กระจายตัวกันไปหยุดยัง้
รถถัง และตัง้ เครือ่ งกีดขวางไว้ปอ้ งกันบริเวณรอบๆ ทำ�เนียบรัฐบาล
เช่นกัน การเคลือ่ นไหวของกลุม่ รถถังทัง้ หลายดูไร้ทศิ ทาง ไม่รวู้ า่ ใคร
เป็นคนสั่งการ และไม่มีการประสานงานระหว่างกัน รถถังบางคัน
ก็ดูขึงขังกว่าคันอื่น บางคันมีการปิดชื่อเพื่อไม่ได้ทราบว่ามาจาก
หน่วยไหน
ขณะเดียวกัน ทหารกว่า 500 นายได้รบั คำ�สัง่ ให้ยกกำ�ลังพล
ไปสลายกลุ่มคนเสื้อแดงหลายร้อยคนที่พยายามป้องกันไม่ได้
สถานีไทยคมซึง่ อยูท่ างทิศเหนือของกรุงเทพ ตัดสัญญาณถ่ายทอดสด
ของดีสเตชัน
การปะทะกันเริม่ ขึน้ ทีส่ ามเหลีย่ มดินแดง ซึง่ เป็นเส้นทางหนึง่
ทีจ่ ะใช้เดินทางมายังทำ�เนียบรัฐบาล ทหารได้ใช้แก็สน้�ำ ตาและกระสุนจริง
ยิงใส่ผู้ประท้วง

เช้ามืดของวันที่13 เมษายน บริเวณถนนต่างๆทีเ่ ป็นเส้นทาง

สูท่ �ำ เนียบรัฐบาลก็ได้กลายเป็นสนามรบไปเรียบแล้ว กรุงเทพตกอยู่
ในความสับสนอลหม่าน เต็มไปด้วยการปะทะกันระหว่างคนเสือ้ แดง
กับทหารหลายกองร้อยที่สมทบด้วยกลุ่มชายฉกรรจ์ และเจ้าถิ่นที่
เกรงว่าความรุนแรงจะก่อให้เกิดอันตรายต่อทรัพย์สนิ และชีวติ ของคน
ในชุมชน ความรุนแรงผ่านไปหลายชัว่ โมงโดยทีท่ ไ่ี ม่มที ที า่ ว่าจะมีใคร
สามารถควบคุมสถานการณ์ได้ และมันก็ได้ลกุ ลามจากสามเหลีย่ มดินแดง
ไปยังจุดอืน่ ๆ มีการวางแผนจะเผาธนาคารและมัสยิด และมีรายงาน
การจับกุมตัวผู้ลงกำ�ลังจะลงมือเผาธนาคาร ซึ่งไม่ใช่คนเสื้อแดง
ทีไ่ ด้รบั สารภาพว่าได้รบั การว่าจ้างให้เผาธนาคาร ผูบ้ ริสทุ ธิจ์ �ำ นวนมาก
ต้องติดกับอยู่ในสถานการณ์ที่สับสนวุ่นวายของวันนี้

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 61
 ถอยหนึ่งก้าว
สามเหลี่ยมดินแดงตกอยู่ภายใต้การควบคุมของทหาร
ในเวลาประมาณ 7.30 น. และอนุสาวรีชยั สมรภูมใิ นเวลา 12.30 น.
ทหารหลายกองร้อยขับเคลื่อนเข้าไปใกล้ทำ�เนียบรัฐบาลทุกขณะ
จำ�นวนคนเสือ้ แดงทีย่ งั คงปักหลักประท้วงทีท่ �ำ เนียบรัฐบาลบางตา
ลงไปมาก แกนนำ�คนเสือ้ แดง มีหมายจับอยูบ่ นหัว ได้ตดั สินใจมอบตัว
ในเช้าตรู่ของวันที่ 14 เมษายน ทั้งนี้เพื่อหลีกเลี่ยงการสูญเสีย
เลือดเนือ้ ของผูบ้ ริสทุ ธิ์ แกนนำ�สามคนที่ เข้ามอบตัวถูกส่งตัวไปอยู่
ค่ายทหาร ได้รับข้อกล่าวหาคนละหลายกระทง และได้รับอนุญาต
ให้ประกันตัวในที่สุดด้วยเงินประกันตัวคนละ 500,000 บาท
ท่ามกลางความโกหกหลอกลวง การทำ�ลายหลักฐาน และการ
สร้างสถานการณ์ให้ดวู า่ คนเสือ้ แดงโหดร้ายป่าเถือนกว่าความเป็นจริง
ตัวเลขของผู้เสียชีวิตจากการปราบรามครั้งนี้จึงยังไม่สามารถ
พิสจู น์ได้ในประเทศไทย เรือ่ งนีต้ อ้ งใช้เวลาหลายเดือนหรือหลายปี
ในการพิสจู น์ความจริง แต่ทย่ี นื ยันได้กค็ อื มีคนสองคนถูกยิงเสียชีวติ จริง
มีคนกว่า 100 คน ทีไ่ ด้รบั บาดเจ็บส่วนใหญ่จากอาวุธปืน และมีตวั เลข
ว่าทหารกว่า 20 คนได้รับบาดเจ็บ มีรายงานบางแหล่งออกมาว่ามี
ผู้สูญหายกว่า 50 คน ในการปราบปรามประชาชนในหลายครั้ง
ทีผ่ า่ นมา ทหารมักจะเอาศพผูเ้ สียชีวติ หรือผูท้ ใ่ี กล้ตายไปเก็บซ่อนไว้
จากสนามการปะทะ อาทิ ในเหตุการณ์พฤษภาฯ 35 มีรายงานว่า
จนถึงบัดนี้ยังไม่สามารถค้นพบศพผู้เสียชีวิต 20 ศพ จากจำ�นวน
ผู้เสียชีวิตทั้งสิ้น 48 คน

62 ไพร่สู้
 ใครกันล่ะทีจ่ ะรับต้องรับผิดชอบในการกระทำ�ทีไ่ ม่เคยมีใคร
ต้องแสดงความรับผิดชอบก่อน แต่ภาคประชาชนไทยได้ทวงถาม
และกลุม่ ประชาคมอาเซียนและประชาสังคมโลกจำ�เป็นต้องถาม
ผูม้ อี �ำ นาจในประเทศไทยว่า รถถังและทหารจำ�นวนมากมาย
หลายพันนายพร้อมอาวุธครบมือ ออกมาเผ่นผ่านทำ�อะไรกันใน
ท้องถนนกรุงเทพ ครัง้ แล้วครัง้ เล่า?

สรุป
มันไม่ใช่เพียงแค่ความอดอยากความยากจนหรืออามิสสินจ้าง
ที่ดึงดูดให้ประชาชนคนยากคนจนหลายแสนคนหลั่งไหลกันมาอยู่
บนท้องถนน และก็ไม่ใช่เพราะความรักอย่างเหลือเกินทีค่ นเหล่านีม้ ตี อ่
ทักษิณ นักธุรกิจผูม้ ง่ั คัง่ แม้วา่ เขาจะมีบทบาทเด่นชัดในการโทรศัพท์
เข้ามาพูดคุยกับกลุม่ ผูป้ ระท้วงเพือ่ เรียกร้องให้มกี ารปฏิวตั ทิ างการเมือง
ก็ตามที
แต่มนั คือสัญชาติญาณทีค่ นจน ไม่วา่ จะอยูบ่ า้ นไหนเมืองไหน
ก็ตามจักต้องกระทำ� คนจนนักสิบๆ ล้านคนในประเทศไทยได้ลกุ ขึน้ มา
ประท้วงเพราะว่าพวกเขาทนไม่ได้อกี ต่อไปกับการอยูใ่ นบ้านเมืองทีใ่ ช้
ระบบสองมาตรฐาน และใช้อ�ำ นาจเผด็จการ ทีอ่ ยูใ่ นการควบคุมของ
พวกเจ้าขุนมูลนายและข้าราชการทีก่ ดข่มลงมายังพวกเขา ซึง่ ตัวอย่าง
ทีด่ ที ส่ี ดุ เห็น ได้จากการกระทำ�ของอภิสทิ ธิ์ ผูส้ นับสนุนกลุม่ พันธมิตร
ที่มีรายการคดีฟ้องร้องยาวเหยียดเป็นหางว่าว ผู้ที่แพ้การเลือกตั้ง
ถึงสองครัง้ สองคราแต่บดั นีไ้ ด้กลายมาเป็นนายกรัฐมนตรี และทำ�การ
จับกุมคุมขังนักการเมืองฝ่ายตรงข้าม

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 63
 ประชาชนออกมาสู่ท้องถนนเพื่อเรียกร้อง
• ให้น�ำ รัฐธรรมนูญฉบับประชาชน (2540) ทีไ่ ด้มาด้วยความ
ยากลำ�บากกลับคืนมา
• จัดให้มีการเลือกตั้งใหม่โดยทันที
• ให้องคมนตรีทน่ี �ำ โดยพลเอกเปรมติณสูลานนท์ทีไ่ ม่เคยหยุด
แทรกแซงทางการเมือง ยุตกิ ารกระทำ�การใดๆ ก็ตาม ทีเ่ ป็น
การขัดขวางการต่อสูเ้ พือ่ สิทธิตาม ครรลองประชาธิปไตย
ของประชาชน
ภาพเหตุการณ์การปราบปรามประชาชนในเดือนเมษายนนี้
ช่างคุน้ ตาคุน้ ใจจริงๆ อภิสทิ ธิอ์ าจจะได้รบั คำ�ชืน่ ชมจากเบือ้ งบน แต่มนั คือ
หญิงชายชาวรากหญ้าหลายแสนคนทีย่ นื หยัดต่อสูอ้ ย่างกล้าหาญเพือ่
สิทธิประชาธิปไตยของปวงชนชาวไทยต่างหาก ทีจ่ ะได้รบั การบันทึก
ในหน้าประวัตศิ าสตร์ของชาติไทย ไม่ใช่นกั ศึกษาอ๊อกฟอร์ดทีส่ ง่ั การให้
รถถัง และหน่วยคอมมานโดพร้อมกระสุนจริงทำ�การสลายการประท้วง
ของกลุ่มคนยากจนที่มีความชอบธรรมในการประท้วงเหล่านั้น
อย่างเต็มเปี่ยม
ปี 2552 ไม่ใช่ปี 2549 ไม่ใช่ปี 2535 และก็ไม่ใช่
ปี 2519 อีกต่อไป หลังจาก 80 ปีของการต่อสูเ้ พือ่ ให้ได้มาซึง่
ระบบทีด่ ปู ระหนึง่ ว่าเป็นประชาธิปไตย กลุม่ คนรุน่ ใหม่ทล่ ี กุ ขึน้ มาต่อสูเ้ พือ่
ประชาธิปไตย ได้ตดั สินใจว่าจะยืนหยัด ในขณะทีค่ ลืน่ ลูกใหม่ของนักต่อสู้
เพือ่ ประชาธิปไตยเติบโตมากขึน้ เรือ่ ยๆ พวกเผด็จการทัง้ หลายจะอ้าง
ความชอบธรรมได้ยากมากขึน้ เรือ่ ยๆ เช่นกัน แม้วา่ จะทาสียทุ ธศาสตร์
ของพวกเขาด้วยสีเหลืองและสีทองก็ตาม
ผูน้ �ำ นปช. ถูกจับกุมและตัง้ ข้อกล่าวหา แกนนำ�กลุม่ พันธมิตร

64 ไพร่สู้
ทีส่ ร้างความปัน่ ป่วนอย่างไร้สติ ทัง้ ทำ�การบุกยึดทำ�เนียบ ทำ�ลายข้าวข้อง
และบุกยึดสนามบินกลับนั่งหน้าชื่นตาบานอยู่ในหมู่คณะรัฐบาล
ผ่ายกษัตริยน์ ยิ มอยูใ่ นขณะนี้
ด้วยเหตุใดบรรดาผูน้ �ำ ต่างๆ ในประชาสังคมโลกจึงรูส้ กึ ว่า
การเล่นตามเกมการเมืองไปกับกลุม่ อภิสทิ ธิชนผูก้ มุ อำ�นาจในประเทศไทย
เป็นเรือ่ งทีท่ �ำ ได้อย่างง่ายดาย? เป็นไปได้อย่างไรทีผ่ น้ ู �ำ จากอารยประเทศ
ทัง้ หลายยังคงเจรจาเล่นเกมส์การเมืองและปฏิสมั พันธ์กบั รัฐบาลไทย?
หรือว่าตัวเลขผูเ้ สียชีวติ มันน้อยเกินไป? มันไม่ใช่เป็นเรือ่ งยากเย็น
ประการใดที่กลุ่มประชาสังคมโลกจะลุกขึ้นมาประณามรูปแบบ
ปราบปราบและคุกคามสิทธิเสรีภาพของประชาชนในประเทศไทย
มันจะเป็นดังเช่นน้ำ�ทิพย์ชโลมใจคนไทยถ้าประชาคมโลกลุกขึ้นมา
ใส่ใจต่อปัญหาเหล่านี้
ภายใต้หน้ากากและการสร้างภาพอันสวยหรู คนยากคนจน
หลายสิบล้านคนในประเทศไทยต่างก็ก�ำ ลังถูกกระบวนการทีก่ ระทำ�
มาอย่างต่อเนือ่ งยาวนานในหลากหลายรูปแบบ ทัง้ โหดร้ายป่าเถือ่ น
และบางครัง้ ก็อย่างมีศลิ ปะชัน้ เชิง ป้องกันไม่ได้พวกเขาตระหนักถึง
ศักยภาพของตนเอง ในการใช้สทิ ธิขน้ ั พืน้ ฐานอย่างเต็มฐานะของประชาชน
แห่งศตวรรษ ที่ 21
การ ‘มอบตัว’ ของผูน้ �ำ ประชาชนในเดือนเมษายน 2552
ไม่ใช่เป็นการการบ่งบอกถึงความพ่ายแพ้ แต่มนั เป็นการปักหมุดของ
การเริ่มต้นที่จะลุกขึ้นสู้ของคนจน ที่มุ่งมันจะขุดรากถอนโคน
โครงสร้างการปกครองระบบชนชั้นนิยม ระบบที่ปิดกั้นเส้นทางที่
จะนำ�ไปสูส่ ทิ ธิทเ่ี ท่าเทียมเป็นประชาธิปไตยเชิดชูสนั ติภาพและมุง่ หน้า
ไปสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 65
ภาพรวมสถานการต่อต้านรัฐบาลทักษิณ 2551
นายทุนส่งโคโยตี้ เอ็นเทอเทนทหาร
ลุงนวมทอง ไพรวัลย์ คนขับแท็กซี่ เสียสละชีวติ
เพือ่ ประท้วงรัฐประหาร 19 กันยายน 2549

สาวๆ กรุงเทพฯ ไปมอบดอกไม้และถ่ายรูปเล่น

กับทหารและรถถัง
 บทที่สาม
เงาร้ายแห่งสงครามกลางเมือง
 เงาร้ายแห่งสงครามกลางเมือง

นอกจากการสูญเสียชีวิตผู้บริสุทธิ์กว่าสิบคน และ
ผู้บาดเจ็บหลายร้อยคน สามปีแห่งความโกลาหลที่ก่อการ
โดยกลุม่ พันธมิตรทีไ่ ด้รบั การหนุนหลังจากวัง ได้สร้างคุณปู การ
อันใดบ้าง นอกจากความไร้ซึ่งกฎกติกาในบ้านเมือง?
รัฐประหารปี 2549 มีเป้าหมายเพื่อล้มรัฐธรรมนูญฉบับ
ประชาชน ปี 2540 เพื่อลดทอนอำ�นาจของรัฐบาลที่มาจากการ
เลือกตัง้ และเสริมสร้างอำ�นาจให้กบั ระบบราชการ ในนาม ‘ข้าราชการ
ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว’
ความยุง่ เหยิงทางการเมืองในประเทศไทยในช่วงไม่กป่ ี ที ผ่ ี า่ นมา
ได้นำ�มาซึ่งแพของกฎหมายใหม่ที่หน้าตาแสนจะขี้ริ้วขี้เหล่ อาทิ
มาตรา ๑๗ ของพระราชกำ�หนดในสถานการณ์ฉุกเฉินที่ออก
ในปี2548(สมัยรัฐบาลทักษิณ) “พนักงานเจ้าหน้าทีแ่ ละผูม้ อี �ำ นาจ
หน้าที่ เช่นเดียวกับพนักงานเจ้าหน้าทีต่ ามพระราชกำ�หนดนี้ ไม่ตอ้ ง
รับผิดทัง้ ทางแพ่ง ทางอาญา หรือทางวินยั เนือ่ งจากการปฏิบตั หิ น้าที่
ในการระงับหรือป้องกัน การกระทำ�ผิดกฎหมาย หากเป็นการกระทำ�
ที่สุจริต ไม่เลือกปฏิบัติ และไม่เกินสมควรแก่เหตุหรือไม่เกินกว่า
กรณีจำ�เป็น แต่ไม่ตัดสิทธิผู้ได้รับความเสียหายที่จะเรียกร้อง
ค่ า เสี ย หายจากทางราชการตามกฎหมายว่ า ด้ ว ยความรั บ ผิ ด
ทางละเมิดของเจ้าหน้าที่”

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 71
 กฎหมายหมิน่ พระบรมเดชานุภาพอันหลงยุคของประเทศไทย1
ถูกนำ�มาบิดเบือนใช้มากขึ้นเรื่อยๆ และพรรคประชาธิปัตย์ก�ำ ลัง
พยายามที่จะผลักดันให้มีการเพิ่มบทลงโทษในกรณีการไม่แสดง
ความเคารพต่อพระมหากษัตริย์จาก 3-15 ปี เป็น 5-20 ปี
ในประเทศไทยวันนี้ มีการขยายวงกว้างมากขึน้ เรือ่ ยๆ
ของความทุกข์ระทมแบบใหม่ทเ่ี กิดจากกฎหมายหมิน่ พระบรมเดชา
นุภาพ ประชาชนคนไหนก็ได้สามารถแจ้งเบาะแสให้กบั เจ้าหน้าทีร่ ฐั
เกีย่ วกับคนที่เขาคิดว่าไม่แสดงความเคารพพอเพียง มันเป็นความ
ป่วยไข้ทส่ี ามารถจะลบรอยยิม้ อันใสสือ่ บริสทุ ธิข์ องคนไทยให้หายวับ
ไปจนสิน้ จากใบหน้า เป็นความป่วยไข้ที่ค่อยๆ ทำ�ให้ร่างกายอ่อน
ล้าหมดแรงลงไปเรือ่ ยๆ
เมื่อดูประเด็นเรื่องการค้ากับต่างประเทศ หลังจากโค่น
รัฐบาลทักษิณลงได้สำ�เร็จ รัฐบาลทหารก็ไม่รีรอที่จะกระโจนลงไป
ยังรองเท้าคู่เก่า ดำ�เนินการเจรจาการค้าเสรี FTA ต่อทันที โดย
วิธีเดียวกันคือไม่มีการทำ�ประชาพิจารณ์ ไม่ต้องปฏิบัติตาม
กระบวนการประชาธิปไตย (ในเดือนเมษายน 2551 พลเอกสุรยุทธ์
เซ็นข้อตกลงการค้าเสรีไทย-ญีป่ นุ่ ทีค่ รอบคลุมหลายประเด็น และ
เป็นเรื่องยากมากที่ไทยจะได้ประโยชน์อย่างแท้จริง ซึ่งข้อตกลง
การค้าเสรีไทย-ญีป่ นุ่ มีผลบังคับใช้ในเดือนพฤศจิกายนในปีเดียวกัน)
เมื่ออภิสิทธิ์ได้ก้าวขึ้นสู่อำ�นาจในที่สุด เขาเริ่มแจกเงิน
2000บาท(40ยูโร)ให้กบั คนงาน8ล้านคนเพือ่ เป็นการกระตุน้ เศรษฐกิจ
แต่ทว่า อภิสทิ ธิค์ งลืมไปว่ายังมีคนจนอีก 23 ล้านคนทีท่ �ำ งานทีเ่ รียกว่า
อยูน่ อกระบบ(และชาวไร่ชาวนาทีถ่ กู จัดว่าเป็นพวกนายจ้างตัวเอง)

คำ�ว่า Lès Majesté มีรากภาษามาจากภาษาลาตินว่า “การทำ�ให้

1

พระมหากษัตริย์ได้รับบาดเจ็บ”
72 ไพร่สู้
 การไร้ประสิทธิภาพของทุกสถาบันในประเทศไทย ใน
การดำ�รงไว้ซง่ ึ หลักการและความยุตธิ รรมในประเทศ นับตัง้ แต่เหตุ
การณ์รฐั ประหาร 19 กันยา และตลอดสามปีทผ่ี า่ นมา มันได้ประสบ
ผลสำ�เร็จอย่างสูงยิ่งในการเพิ่มความไม่ไว้วางใจในหมู่ประชาชน
ต่อกลไกการทำ�งานของรัฐ และของสถาบันพระมหากษัตริย์ และ
มันยังได้ท�ำ ให้เส้นแบ่งระหว่างคนรวยและคนจน ขยายกว้างมาก
ยิ่งขึ้นไปอีกด้วย
ด้านบวกของความสับสนวุ่นวายและไร้ระเบียบนี้
ก็คือมันได้ช่วยสั่นสะเทือนและปลุกให้ชาวรากหญ้า และ
กลุ่มคนชั้นกลาง ที่มีวิจารณญาณให้ตื่นขึ้นมาเผชิญหน้ากับ
ความจริงประเทศไทยจึงได้พบกับคลืน่ พลังลูกใหม่ ทีป่ ระกอบ
ไปด้วยชาวไร่-ชาวนา กรรมกรโรงงาน นักเรียน - นักศึกษา
นักวิชาการหัวก้าวหน้า และ ขบวนการรากหญ้า ทีม่ คี วามมุง่ มัน่
ที่จะลุกขึ้นมาปฏิเสธการได้รับการปฏิบัติราวกับเป็นตัวเบี้ย
หมากรุกทีถ่ กู กวาดออกจากกระดาน แล้วเก็บลงขวด2 หรือถูก
ใช้ เ ป็ น เพี ย งอาหารสั ต ว์ ห รื อ เป็ น เด็ ก วิ่ ง รั บ ใช้ แ ขก
ในโรงแรมห้าดาว หรือเพียงเพือ่ การเสริมสร้างภาพลักษณ์ ให้กบั
ประเทศไทย และตอบสนองความละโมบของพวกชนชัน้ สูง
และบรรษัทข้ามชาติ

2
คำ�เปรียบเปรยของชาวอังกฤษ หมายความว่าในกระดานมากรุก คิงส์ ควีนส์ อัศวิน
และบิชอ๊ บ จะเล่นกันเอง พวกไพร่ไม่เกีย่ ว จึงถูกกวาดออกจากกระดานและเก็บไว้
ในขวด

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 73
ลุงนวมทอง ไพรวัลย์ ทีร่ อดชีวติ จากการขับรถแท็กซีพ ่ งุ่ ชนรถ
ถัง ตัดสินใจประท้วงอีกครัง้ ด้วยการผูกคอตายบนสะพานลอย
หน้าอาคารหนังสือพิมพ์ยกั ษ์ใหญ่ เมือ่ วันที่ 31 ตุลาคม 2549
 คลื่นลูกใหม่ของนักต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย
ในช่วงเหตุการณ์รฐั ประหาร 19 กันยา 2549 ลุงนวม
ทอง ไพรวัลย์ คนขับรถแท็กซี่ อายุ 60 ปี ผู้ใช้ทั้งชีวิตต่อสู้เพื่อ
ประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชน ได้ขบั รถแท็กซีพ่ งุ่ เข้าชนรถถัง
เพือ่ ประท้วงการทำ�รัฐประหาร เขารอดตายจากการชนกับรถถัง แต่
ได้ตัดสินใจจบชีวิตตัวเอง เพื่อเป็นการประท้วงรัฐประหารอีกครั้ง
เมื่อวันที่ 31 ตุลาคม 2549 ด้วยการแขวนคอลงมาจากสะพาน
ลอยที่ด้านหน้าหนังสือพิมพ์ที่มียอดขายมากที่สุดในประเทศไทย
การตัดสินใจของลุงนวมทอง เป็นดังคลืน่ กระแสไฟทีช่ อ็ กชุมชนคน
รากหญ้า และเป็นด่ังเสียงเตือนไปยังชนชั้นกลางที่หลงผิด ที่พา
กันดูถูกเหยียดหยามชาวรากหญ้ามากขึ้นเรื่อยๆว่าเป็นคนไร้การ
ศึกษา ไม่รู้และไม่ใส่ใจต่อความหมายของคำ�ว่า ‘ประชาธิปไตย’
ได้มีการกล่าวยกย่องและสดุดีวีรกรรมของลุงนวมทองใน
ทุกครั้งที่มีการเดินขบวนเพื่อเรียกร้องประชาธิปไตยนับตั้งแต่นั้น
เป็นต้นมา มีรถแท็กซี่กว่าแสนคันที่กรุงเทพฯ ในวันที่ 8
เมษายน 2552 ชุมชนคนขับรถแท็กซี่ได้มาร่วมประท้วงกับคน
เสื้อแดงที่ทำ�เนียบรัฐบาล ในวันที่ 9 เมษายน พวกเขาตัดสิน
ใจทำ�ให้ถนนในกรุงเทพฯ เป็นอัมพาต ในคืนวันที่ 10 เมษายน
แท็กซีห่ ลายร้อยคันได้ขนผู้ประท้วงจากกรุงเทพไปสบทบกับกลุ่ม
ผู้ประท้วงอภิสิทธิ์ที่การประชุมอาเซียนซับมิทที่พัทยา เมื่อทหาร
เคลื่อนรถถังเข้ามายังกลางกรุงในวันที่ 12 เมษายน คนขับรถ
แท็กซี่ได้เสี่ยงชีวิตขับรถพุ่งชนรถถัง และเป็นโล่ปกป้องชีวิตคน
เสื้อแดง

76 ไพร่สู้
 นักรบไซเบอร์
ในการลุกขึน้ สูข้ องประชาชน ในเหตุการณ์พฤษภาฯ 35
เมื่อสื่อกระแสหลักอยู่ภายใต้การควบคุม และถูกเซนเซอร์
โทรศัพท์และแฟกซ์ คือเครื่องมือสื่อสารระหว่างผู้ประท้วง
และสาธารณชน ในเดือนเมษายน 2552 มันถึงคราวของ
นักรบไซเบอร์ทท่ี �ำ หน้าทีก่ ระจายข้อมูลข่าวสาร
กระดานบอร์ดของพวกไซเบอร์ฝ่ายอนุรักษ์นิยมเรียกร้อง
ให้มีการใช้มาตรการขั้นเด็ดขาดจัดการกับคนเสื้อแดงที่ทำ�เนียบ
ชาวไซเบอร์ฝ่ายขวาใส่ใจเพียงเรื่องการดำ�รงไว้ซึ่งภาพลักษณ์
ของประเทศ เพือ่ เสถียรภาพทางเศรษฐกิจ และการดึงดูดนักลงทุน
และนักท่องเทีย่ วจากต่างแดน
อภิสทิ ธิท์ �ำ ทุกวิถที างทีจ่ ะควบคุมสือ่ ทัง้ หมดไว้ให้ได้ กระดาน
สนทนาของกลุม่ นักไซเบอร์ทส่ี นับสนุนคนเสือ้ แดงจึงมีบทบาทสำ�คัญยิง่
ในการตอบโต้ขอ้ กล่าวหาทีเ่ ลวร้ายและไร้สติวา่ คนเสือ้ แดงซ้�ำ เติมและ
สร้างความหายนะให้กบั เสถียรภาพที่ ‘เปราะบาง’ของประเทศด้วยการที่
แทบจะไม่มพี น้ื ทีส่ อ่ื ใดๆเลย ในสือ่ กระแสหลักทุกสือ่ ในประเทศไทย
ดังนัน้ เพือ่ การสือ่ สารความจริงและความรูส้ กึ ของคนเสือ้ แดง
คลื่นลูกใหม่ท่ที ำ�หน้าที่เป็นตัวแทนของพวกเขาในโลกไซเบอร์จึง
ทำ�งานกันอย่างหนัก ทุกวิถที างทีจ่ ะทำ�ได้ เพือ่ เจาะทะลวงการบล็อก
การเซนเซอร์และปลดล็อคการบล็อกเวบต่างๆ เพือ่ ทีพ่ วกเขาจะสามารถ
แจ้งข่าวคราวความเคลือ่ นไหว และส่งข้อความเตือนภัยไปยังเพือ่ นๆ
หนุม่ สาวทีเ่ ข้าร่วมประท้วงกับคนเสือ้ แดง
โลกไซเบอร์ได้เปิดเผยให้เห็นว่ายุทธวิธกี ารจัดการกับผูป้ ระท้วง
ในเดือนเมษาเลือด เป็นการใช้ยทุ ธวิธแี บบเดียวกับทีท่ หารใช้จดั การกับ
๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 77
 นักศึกษาในเหตุการณ์ 6 ตุลา 19 หรือเมือ่ 33 ปีทผ่ี า่ นมา ชาวไซเบอร์
ได้เปิดเผยให้เห็นถึงการแลกเปลีย่ น วิเคราะห์ และวิพากษ์วจิ ารณ์
ถึงปรากฏการณ์อนั เหลือเชือ่ ว่า ทีแ่ ม้วา่ เราจะอยูใ่ นในศตวรรษที่ 21
แต่มันยังมีความจำ�เป็นที่จะต้องมีการเดินขบวนประท้วงฝ่ายกษัตริย์
นิยมทั้งหลายอยู่กันอีก โลกไซเบอร์กลายเป็นสถานที่ที่คนไทย
จากทุกแห่งหนสามารถแลกเปลีย่ นกันได้ในประเด็นต่างๆ รวมทัง้ ว่า
ทำ�ไมบรรดาข้าราชการ นักวิชาการ คนงานปกขาว จึงได้รบั สวัสดิการ
และการบริการของระบบสวัสดิการสังคมที่ดีกว่าคนยากคนจน
ทำ�ไมคนจนจึงถูกปลักปรำ�อยู่ร่ำ�ไปว่าเป็นศัตรูต่อ
‘เสถียรภาพ’?
ประชาชนคนยากคนจน ไม่จำ�เป็นต้องได้รับการอธิบาย
มากมายนักหรอกว่าไม่ใช่พวกเขาหรอกทีส่ ง่ ประเทศไทยไปสูห่ ายนะและก็
ไม่ใช่พวกเขาอีกเช่นกันทีเ่ ป็นสาเหตุให้อภิสทิ ธิผ์ ไู้ ด้รบั ฉายา ‘กูส้ บิ ทิศ’
กำ�ลังดิน้ รนจะขอกูเ้ งินอีกแปดแสนกว่าล้านบาท (23 พันล้านดอลลาร์)
คนจนรูด้ วี า่ พวกเขาคงต้องลำ�บากกันอีกนานเพือ่ จ่ายคืนเงินกู้
อภิสทิ ธิ์ เงินกูข้ องพวกชนชัน้ สูง คนไทยรูด้ เี สียยิง่ กว่ารูอ้ กี ว่าความมัง่ คัง่
และชีวติ ทีห่ รูหราฟูฟ่ า่ ของพวกไฮโซทัง้ หลายนัน้ ขึน้ อยูก่ บั การคงไว้
ให้ได้ซึ่งรูปแบบการปกครองที่ชนชั้นสูงสามารถกุมอำ�นาจไว้ได้
อย่างเบ็ดเสร็จ และจำ�กัดสิทธิการมีสว่ นร่วมของคนหลายสิบล้านคน
ไม่ให้พวกเขาสามารถมีปากเสียงในกระบวนการประชาธิปไตย
ได้อย่างแท้จริง
หลังจากการมอบตัวของแกนนำ�คนเสือ้ แดงเมือ่ เดือนเมษายน
กระดานสนทนาได้กลายเป็นสถานที่ปลอบโยนหัวใจที่สิ้นหวัง
และท้อแท้ เป็นพืน้ ทีท่ เ่ี หล่านักรบไซเบอร์ทยอยเขียนบอกเล่าความรูส้ กึ

78 ไพร่สู้
แลกเปลี่ยนประสบการณ์ และความอัดอันตันใจต่อการเผชิญหน้า
หรือการประจักษ์ดว้ ยสายตาตัวเองถึงความป่าเถือ่ นทีท่ หารใช้จดั การ
กับคนเสื้อแดง อีกครั้งหนึ่งแล้ว
นักรบไซเบอร์ ยังคงมีบทบาทสำ�คัญยิง่ ในการช่วยกันค้นหา
เบาะแส และรายงานความเคลือ่ นไหวทุกระยะเกีย่ วกับแกนนำ�ทีถ่ จู บั กุม
ทำ�หน้าทีค่ น้ หาความจริงเกีย่ วกับการยิงคนเสือ้ แดง และการติดตามหา
ผูส้ ญ
ู หาย ในการตอบโต้กบั การพยายามปิดช่องทางสือ่ และบิดเบือน
ประเด็นของรัฐบาล กระดานสนทนาได้ยงิ ประเด็นคำ�ถามทีส่ �ำ คัญยิง่ ว่า
เป็นรัฐบาลประสาอะไร ทีพ่ ยายามปิดช่องทางการสนทนาแลกเปลีย่ น
ในประเด็นปัญหาทีแ่ ท้จริงของบ้านเมือง แต่กลับปล่อยให้ขอ้ ความเหล่านี้
ออกมาเผ่นพ่านอยูใ่ นโลกไซเบอร์ได้อย่างเสรี “พวกเสือ้ แดงไม่ใช่คนไทย
ไม่ใช่คน ถ้าเจอพวกมันทีไ่ หนให้ยงิ มันทิง้ ตรงนัน้ เลย” ทำ�ไมสถาบัน
ทหาร ตำ�รวจ และชุมชมนักวิชาการทั้งหลาย จึงไม่พากันประณาม
พฤติกรรมที่ยั่วยุปลุกปั่นเหล่านี้?
คนจนทัง้ หลายต่างก็เพิม่ พูนความรูค้ วามเข้าใจมากขึน้
เรือ่ ยๆ ว่า ‘เสถียรภาพ’ ทีพ่ วกเขาถูกกล่าวหาว่าเป็นตัวอุปสรรค
กีดขวาง ถ้ามองในแง่มุมของการพัฒนาอย่างยั่งยืนแล้ว
เป็นวาทกรรมทีไ่ ม่ได้ตง้ั อยูบ่ นข้อเท็จจริงแม้แต่นอ้ ย
แกนนำ�เครือข่ายชาวนาแห่งประเทศไทยกล่าวกับคนเสือ้
แดงว่า “ชาวนาถูกมองมาโดยตลอดว่าเป็นคนโง่ทไ่ ี ม่รจ้ ู กั ประชาธิปไตยแต่
พวกเราชาวนาได้เข้าร่วมในการประท้วงต่อต้านเผด็จการมาโดยตลอด
ทัง้ ในปี 2516 2519 พษภาฯ 35 และ กันยา 49 เพียงแต่วา่ พวกเรา
ไม่เคยเข็มแข็งมากพอ แต่ครั้งนี้ถ้าทหารจะปราบคนเสื้อแดง ชาวนา
จากทั่วประเทศจะปิดถนนทุกเส้นที่ทหารจะขับรถถังเข้ากรุง...”

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 79
 พลังโกรธของผู้หญิงเป็นที่ประจักษ์ตลอดช่วงการลุกขึ้นสู้
ในเดือนเมษายน ผู้หญิงหลายคนมีบทบาทในการนำ�ประท้วง
อาเซียนซับมิทที่พัทยา หลังจากอภิสิทธิ์ประกาศใช้ พรก. ฉุกเฉิน
ทีก่ รุงเทพ กลุม่ ผูห้ ญิง ตามหาอภิสทิ ธิจ์ นพบและพยายามวิง่ ไล่ตาม
รถของเขา พวกเธอเดินเข้าไปบอกทหาร ให้ถอนกำ�ลัง และอย่าใช้
ความรุนแรง ผูห้ ญิงบุกยึดรถเมล์ เพือ่ เอามาจอดขวางถนนเพือ่ ป้องกัน
รถถัง ในการต่อสูเ้ พือ่ ประชาธิปไตย เรือ่ งราวความกล้าหาญของพวกเธอ
จะได้รบั การเล่าขานและชื่นชม

ความรักในสถาบันพระมหากษัตริย์
คนไทยถูกบอกว่าต้องรักพระมหากษัตริยอ์ ย่างไม่มเี งือ่ นไข
และไม่ตอ้ งตัง้ คำ�ถาม แต่ปญ ั หามันอยูท่ ว่ี า่ เรากำ�ลังอยูใ่ นศตวรรษที่ 21
ไม่ใช่ศตวรรษที่ 19 คนไทยไม่มที างเลือกอืน่ นอกจากการตัง้ คำ�ถามว่า
มีการปล่อยให้ทหารปราบปราบประชาชนผู้บริสุทธิ์ ที่ต่อสู้เพื่อ
ผลประโยชน์ของคนส่วนใหญ่ ครัง้ แล้วครัง้ เล่า ได้อย่างไร
ในฐานะประชาชนโลก ที่มีหน้าที่ที่จะต้องปฏิบัติตาม
ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน คนไทยยุคใหม่มหี น้าทีท่ จ่ี ะต้อง
ตั้งคำ�ถามว่าทำ�ไมจึงปล่อยให้กฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ
ซึง่ มีรากศัพท์มาตัง้ แต่สมัยโรมัน ถูกใช้เป็นเครือ่ งมือในการสร้างและรักษา
อำ�นาจทางการเมืองมาโดยตลอด แน่นอนว่าทุกสรรพสิง่ ล้วนเกีย่ วเนือ่ ง
สัมพันธ์กนั แต่ผค้ ู นต่างมีความเห็นไปในทางเดียวกันว่า การโยงประเด็น
กฎหมายหมิน่ พระบรมเดชานุภาพกับความรัก มันไม่สมเหตุสมผลกันเลย
ในโลกยุคนี้ มันไม่ก่อประโยชน์อันใดเลย นอกจากจะยิ่งสร้างความ
คลางแคลงใจในหมู่ประชาชนมากยิ่งขึ้น

80 ไพร่สู้
 มันจะเป็นเรือ่ งทีน่ า่ เศร้าอย่างยิง่ ถ้าวังและทหารจะไม่น�ำ พาต่อ
ระดับความจริงจังของคำ�ถามถึงความสัมพันธ์ระหว่างสถาบันกับ
รัฐบาลทีอ่ ยูใ่ นความชืน่ ชอบของสถาบัน ทีป่ ะทุขน้ึ มาอย่างมากมาย
จากทั่วทุกชุมชนในประเทศไทย (และทั่วทั้งประชาคมโลก)
ผูค้ นส่วนใหญ่ตา่ งยังคงปิดปากเงียบเพราะความกลัวเกรง
ต่อกฎหมายหมิน่ พระบรมเดชานุภาพ สือ่ สารมวลชนในกรุงเทพ
ไม่สามารถเป็นตัวแทนของคนส่วนใหญ่ในประเทศไทยได้อกี ต่อไป
และ ไม่วา่ จะด้วยตัง้ ใจหรือไม่กต็ าม สือ่ ได้ท�ำ ตัวเป็นฝ่ายยัว่ ยุปลุกปัน่
แทนทีจ่ ะพยายามช่วยคลีค่ ลายภาพความขัดแย้งทางการต่อสู้
เพื่อปกป้องผลประโยชน์ของคนยากคนจนในชนบท กับการ
ดำ�รงไว้ซึ่งวิถีชีวิตคนชั้นกลางในเมืองหลวง
ผูค้ นทีต่ ดิ ตามเหตุการณ์บา้ นเมืองในปัจจุบนั พยายามหลีกเลีย่ งที่
จะเผชิญหน้าโดยตรงกับกลิน่ ทีโ่ ชยแรงขึน้ เรือ่ ยๆ ของการใช้กฎหมายหมิน่ ฯ
พยายามให้เหตุผลว่า“มันจะค่อยจางหายไปเองตามกาลเวลา” นัน่ มัน
จริงแท้แน่เทียว แต่ในตอนนี้ พวกเราจะทำ�อะไรกันได้บา้ ง ทัง้ ในเชิงรุก
และเชิงรับ มันได้ถกู ใช้เพือ่ พิทกั ษ์รกั ษาไว้ซง่ึ คลังมหาสมบัตแิ ละธุรกิจ
ของสถาบันพระมหากษัตริย์ (กษัตริยท์ ไ่ี ด้รบั การจัดอันดับว่าร่�ำ รวย
เป็นอันดับหนึง่ ของโลก) กฎหมายหมิน่ ฯ ในประเทศไทยเป็นเครือ่ ง
มือทีท่ รงประสิทธิภาพยิง่ ในการปฎิมากรรมภาพลักษณ์ ‘ดินแดนแห่ง
รอยยิม้ ’ เครือ่ งมืออันเหีย้ มโหดทีพ่ วกนักการทูตทัง้ หลายชืน่ ชม และ
เหล่าทุนฉลามข้ามชาติทง้ั หลายชืน่ ชอบ เพราะจะได้ใช้มนั เป็นเครือ่ ง
มือสำ�หรับคนเหล่านี้ ประเทศไทยคือสรวงสวรรค์
ในศตวรรษที่ 21 เค้ารางแห่งสงครามกลางเมืองได้เริม่ โพล่
ขึน้ มา ณ ริมขอบฟ้าของประเทศทีม่ ที รัพยากรธรรมชาตอันอุดมสมบูรณ์

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 81
 อันเป็นสุดยอดปรารถนาของมนุษย์ทว่ั โลก มันจะต้องมีชนวนทีย่ ง่ิ ใหญ่
มากจริงๆ ถึงทำ�ให้มันเกิดขึ้นมาได้
ในทุกแวดวงการรวิเคราะห์และวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับ
วิกฤติการเมืองในประเทศไทย สถาบันพระมหากษัตริยเ์ ป็นศูนย์กลาง
ของการถกเถียง ทีก่ ล่าวเช่นนีก้ เ็ พือ่ จะบอกว่า วังและคณะองคมนตรี
กำ�ลังเผชิญหน้ากับความท้าทายครัง้ ยิง่ ใหญ่ ทีไ่ ม่ได้เกิดเพราะคนจน
ส่งเสียง แต่เกิดจากสิ่งที่พวกเขาทำ�
ประเทศไทยต้องการพระมหากษัตริย์ และคนไทยต้องการ
รักในหลวงและรักราชินี และก็ควรจะเป็นเช่นนั้น แต่ก็ต่อเมื่อ
พระมหากษัตริยต์ ระหนักว่าพระองค์จะต้องส่งเสริมระบบประชาธิปไตย
อย่างเข้มแข็ง ชีวติ ในพระราชวังจะผ่อนคลายความตึงเครียดลงไปได้
อย่างมหาศาล ถ้าสถาบันทำ�เช่นนั้น
ในโลกยุคสมัยใหม่ รัฐบาลเผด็จการทหารไม่วา่ จะอยูใ่ น
ประเทศไหนก็ตาม ต่างก็ถกู ก่นประณามและสาปแช่ง รัฐบาลเผด็จการ
เป็นปรากฏการณ์แห่งผูน้ �ำ ทีไ่ ร้วสิ ยั ทัศน์ในการพัฒนาบ้านเมือง
และน่ารังเกียจอย่างแท้จริง
ประชาชนชาวอาเซียน จะปล่อยให้ความรุง่ เรืองแห่งอนาคต
ต้องตกอยู่ภายใต้อุ้งมือของระบบเผด็จการทหาร ที่ต้องการ
กุมอำ�นาจเอาไว้ตลอดกาล กระนัน้ หรือ?

82 ไพร่สู้
 สู้เพื่อประชาธิปไตย
การขยายใหญ่โตของท่าเรือในกรุงเทพไม่ใช่อบุ ตั เิ หตุ และ
หนึ่งในผู้ท่ีได้ประโยชน์คือสำ�นักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์
เจ้าที่ดินที่มั่งคั่งที่สุดในโลก
ไม่มใี ครต้องการให้การปะทะกันระหว่างเสือ้ เหลืองกับเสือ้ แดง
ในกรุงเทพฯ นำ�พาประเทศจมลึกลงไปในปลักโคนตรมมายิง่ ขึน้ ไปอีก
ยิง่ ไม่ตอ้ งพูดถึงว่าถ้ามันรุนแรงถึงขัน้ กลายเป็นสงครามกลางเมือง
ทัง้ คนจนในชนบทและคนจนในเมืองต่างก็พากันส่งเสียงว่า
“พวกเราสุดทนแล้ว... ทีจ่ ะเห็นชีวติ ของพวกเราตกต่�ำ ลงไปเรือ่ ยๆ
พวกเราจะไม่ยอมลงคะแนนเสียง เพียงเพื่อที่จะดำ�รงไว้ซึ่งความ
อยูด่ มี สี ขุ ของคนชัน้ กลางในเมืองกรุง ทำ�ไมเราต้องลงคะแนนเสียง
เพื่อพวกเขาล่ะ?”

นักวิชาการและสื่อมวลชนจำ�นวนไม่น้อยในกรุงเทพ
ต่างก็มีความเชื่อและจินตนาการเอาเองว่าเสียงของพวกเขา
เท่านั้นที่มีสิทธิ์ชี้นำ�การพัฒนาของประเทศ
ทำ�ไมคนจนต้องทนกับการถูกเลือกปฏิบัติสองมาตรฐาน
ที่ปรุงแต่งเติมรสในกรุงเทพฯ โดยอภิสิทธิ์และพรรคประชาธิปัตย์
เพียงเพราะว่า พรรคประชาธิปตั ย์รดู้ วี า่ ไม่สามารถเอาชนะจากหีบบัตร
เลือกตั้งได้กระนั้นหรือ?
ทำ�ไมเกษตรกรรายย่อย เส้นเลือดแห่งชนบทที่หล่อเลี้ยง
ประเทศไทยและลูกหลานของพวกเขาทีท่ �ำ งานเป็นทาสอยูต่ ามนิคม
อุตสาหกรรมเพือ่ การส่งออก ในเขตการค้าเสรี จะต้องยอมอยูน่ ง่ิ เฉย
เพราะวาทกรรมทีบ่ ดิ เบือนแห่ง ‘เสถียรภาพทางเศรษฐกิจ’? เส้นเลือด
แห่งชนบทของไทยคือประเทศไทย ถ้าปราศจากซึ่งชุมชนชนบท
๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 83
 ทีม่ ง่ั คัง่ เข้มแข็ง มีประสิทธิภาพและมีความสุขแล้วละก็ประเทศไทย
ก็ไร้ซง่ึ ความหมาย เป็นดังเช่นกล่องเปล่าทีผ่ กู ริบบิน้ สีเหลืองเท่านัน้ เอง
พวกเราต่างก็จ�ำ เป็นต้องคุม้ ครองตัวของพวกเราให้รอดพ้น
จากการครอบงำ�ของวิถแี ห่งทุนเศรษฐกิจเสรีนยิ มใหม่ ทัง้ นีด้ ว้ ยนิยาม
ในตัวของมันเอง มันได้ตั้งธงเรื่อง ‘เสถียรภาพทางเศรษฐกิจ’ ไว้
เหนือกว่า ‘สวัสดิการประชาชน’ และภายใต้คำ�โฆษณาชวนเชื่อว่า
‘เพือ่ ประชาธิปไตยและเสรีภาพ’ แต่บอ่ ยครัง้ ทีพ่ วกเขากลับรอคอย
โอกาสทีจ่ ะได้ เข้าร่วมงานปาร์ตก้ี บั คณะองคมนตรี และขยิบตาให้กบั
รัฐบาลเผด็จการทหาร
วิกฤติเศรษฐกิจทางการเงินในปัจจุบนั เกิดจากความล้มเหลว
ของหลายสถาบันการเงินข้ามชาติ สิง่ นีเ้ ป็นเรือ่ งทีม่ กี ารคาดการณ์กนั
ไว้กอ่ นหน้านีแ้ ล้วว่าจะเกิดขึน้ และจำ�เป็นต้องเกิดขึน้ ทัง้ นีเ้ พือ่ ทีจ่ ะ
เปิดโอกาสให้ประชาชนจากทั่วมุมโลกได้มีโอกาสมานั่งวิเคราะห์
และประเมินวิถีแห่งเศรษฐกิจและการเมืองแนวเสรีนิยมกันใหม่
จากล่างขึ้นบน แม้ว่ามันยังไม่เป็นจริง แต่การเคลื่อนไหวต่อสู้ของ
กลุม่ ประชาชนผูร้ กั ประชาธิปไตยทัง้ หลายในประเทศไทยจำ�เป็นจะต้อง
เป็นทีร่ บั รูใ้ นหมูป่ ระชาคมโลก ทัง้ นีเ้ พราะการเปลีย่ นแปลงใดใดก็ตาม
ในประเทศไทยจะส่งผลสะเทือนทางการเมืองไปยังทุกประเทศ
ในคาบสมุทรอินโดจีนด้วยเช่นกัน ไม่ใช่เฉพาะแค่คนสิบกว่าล้านคน
เท่านัน้ แต่สำ�หรับคนยากคนจนนับร้อยล้านคน ที่กำ�ลังถูกผลักใส
ให้อพยพลีภ้ ยั สงครามและความยากจน พากันเดินทางออกจากถิน่ ฐาน
บ้านเกิดของตัวเองพือ่ ไปตายเอาดาบหน้า ในภาวะวิกฤติทางเศรษฐกิจ
เช่นในปัจจุบันนี้ ไม่มีใครสามารถหยั่งรู้ได้ว่าอนาคตจะเป็นเช่นไร
แต่ในนามแห่งสันติภาพ ความยุติธรรม และ สิทธิมนุษยชน ในนาม
แห่งการพัฒนาที่ยั่งยืน การท้าทายกับความอยุติธรรมแห่ง ‘การ

84 ไพร่สู้
สร้างความได้เปรียบในการแข่งขัน’ และโครงสร้างสามเหลี่ยม
ปิรามิดของระบบทุนนิยมจำ�เป็นจะต้องถูกคว่ำ�บาตร
จริงๆแล้ว ทักษิณได้ท�ำ สิง่ ทีม่ ปี ระโยชน์บา้ งเหมือนกัน เขาล้ม
เพราะตัวเองนัน่ โทษใครไม่ได้ แต่ทกั ษิณจะได้รบั การจดจำ�ในฐานะ
ทีท่ �ำ ให้คนจนรูว้ า่ พวกเขามีตวั ตน และเป็นคนทีม่ คี วามสลักสำ�คัญ
คนหนึง่ และสำ�หรับการเปิดทางให้เกิดคลืน่ ลูกใหม่ทล่ี กุ ขึน้ มาต่อต้าน
อำ�นาจของรัฐบาลเผด็จการ ก็ตอ้ งขอบคุณเขาด้วยเช่นกันในเรือ่ งนี้
โฉมหน้าของการต่อสู้ของคนจนในประเทศไทยครั้งนี้ จึง
สำ�คัญยิ่ง ไม่ใช่เพราะว่าพวกเขาเป็นคนกลุ่มใหญ่ในสังคมเท่านั้น
แต่เพราะว่า เศรษฐกิจแห่งโลกอนาคตนัน้ ขึน้ อยูก่ บั เรือ่ งความมัน่ คง
ทางอาหารและการลงทุนในอุตสาหกรรมอินทรีย์ ดังนัน้ การเคลือ่ นไหว
ใดๆ ในประเทศ ไทย อันเกีย่ วเนือ่ งกับวัฒนธรรมและธรรมเนียม วิถี
ของชาวชนบทไทย และองค์ความรูท้ เ่ี กษตรกรรายย่อย และชาวประมง
พื้นบ้าน ได้รับการถ่ายทอดและสั่งสมต่อเนื่องมาอย่างยาวนาน
จึงเป็นขุมทรัพย์ทม่ี มี ลู ค่ายิง่ และสามารถส่งผลกระทบต่อวิถวี ฒ ั นธรรม
และความหลากหลายแห่งระบบนิเวศน์ตลอดคาบสมุทรอินโดจีน
ดังนัน้ ภูมภิ าคนีจ้ งึ เป็นหนึง่ ในพืน้ ทีเ่ พียงไม่กแ่ี ห่งทีเ่ หลืออยูใ่ นโลกนี้
ทีย่ งั คงความอุดมสมบูรณ์ และความหลากหลายทางนิเวศน์ เอาไว้ได้
มากมายมหาศาล มันเป็นพื้นที่แห่งความหวังของโลกอนาคต
ของทุกสรรพชีวิต
เพื่อการดำ�รงอยู่สืบไปของประเทศไทย (และของสถาบัน
พระมหากษัตริย์) มันจำ�เป็นอย่างยิ่งที่ชุมชนในชนบท คนงาน
หญิงชายทีท่ ำ� งานอยูบ่ นพืน้ ดินอันอุดมสมบูรณ์แห่งนี้ จะทำ�หน้าที่
ผูพ้ ทิ กั ษ์ ‘สวนครัวของโลก’ จำ�เป็นอย่างยิง่ ทีพ่ วกเขาจะต้องยืนหยัด
และไม่ยอมศิโรราบให้กับพันธมิตร และพรรคที่มีชื่อผิดไปจาก
ความหมายที่แท้จริงของอภิสิทธิ์ เช่นพรรคประชาธิปัตย์
๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 85
 การต่อสูข้ องคนเสือ้ แดงในประเทศไทย ทีไ่ ด้ลกุ ขึน้ ต่อสู้
มาหลายครั้งตลอดช่อง 70-80 ปีที่ผ่านมา จำ�เป็นจะต้องเป็นที่
รับรู้ ได้รบั การสนับสนุน และได้รบั การสมานฉันท์จากขบวนการ
คนงานและเครือข่ายเกษตรกรรายย่อยจากทั่วทุกมุมโลก
ทุกหมูบ่ า้ นในประเทศไทยยังเต็มไปด้วยหญิงชายทีเ่ ป็นคน
ซื่อสัตย์สุจริต ผู้นำ�จะก่อเกิดขึ้นมาทำ�หน้าที่อย่างไม่ขาดสายเพื่อ
ลุกขึน้ มาทำ�ความสะอาดและปัดกวาดยากไย่แห่งความชัว่ ร้าย และ
ขยะที่ถูกทิ้งขว้างจากการไขว่คว้าหาวิถีชีวิตตามค่านิยมอเมริกัน
เพือ่ ทีจ่ ะฟืน้ ฟูศกั ดิศ์ รีความเป็นคนกลับคืนมาอีกครัง้ คนทัง้ ประเทศ
จำ�เป็นต้องจับมือกันต่อสู้ เพื่อสร้างเศรษฐกิจของโลกใหม่ ที่เป็น
เศรษฐกิจอินทรีย์มีความยัง่ ยืน และเป็นการวางรากฐานของวิถเี กษตรกร
อย่างแท้จริง
วันทีพ่ วกเรายอมประนีประนอมหลักการแห่งสิทธิมนุษยชน
เพือ่ เปิดทางให้กบั กลลวงแห่งคำ�ว่า ‘เสถียรภาพทางเศรษฐกิจ’
ทีอ่ อกแบบมาเพือ่ ตอบสนองแนวคิดอย่างผิดๆ จำ�ต้องถึงคราวยุติ
พวกข้าราชการและชนชัน้ กลางทีอ่ ยูอ่ ย่างมีเกียรติในสังคม
จำ�เป็นต้องเข้าใจว่าพวกเขามาถึงจุดที่ต้องตัดสินใจแล้วว่า จะยอม
แบ่งปันผลประโยชน์ให้กับเกษตรกรและกรรมกรคนงาน (ซึ่งเป็น
กระดูกสันหลังของชีวิตของพวกเรา) หรือจะต้องเผชิญหน้ากับ
สงครามกลางเมืองซึ่งพวกเขาไม่มีวันชนะ
เพื่อการได้มาซึ่งการเคารพตัวเอง คนไทยจำ�ต้องสร้าง
รากฐานประชาธิ ป ไตยให้ แ ข็ ง แกร่ งให้ ไ ด้ ก่อ นเป็ น อั น ดั บ แรก
การเมืองครึ่งสุกครึ่งดิบของประเทศไทยได้ผลิตผลออกมาเป็น

86 ไพร่สู้
พันธมิตร 70:30 (หรือว่า 74:26?) หรือข้อเสนออย่างเช่นการ
ขอนายกพระราชทานเพื่อมาแทนที่นายกที่มาจากการเลือกตั้ง
ขยะเหล่านีต้ อ้ งถูกแตะโด่งกลับไปยังทีท่ ม่ี นั ถูกเก็บออกมา กลับคืน
ไปอยู่กับกระดาษห่อไอติมและเศษชนมปังในถังขยะ เถอะไป!
พวกเราตระหนักดีวา่ รัฐธรรมนูญฉบับประชาชนในปี 2540
ยังห่างไกลจากการทีจ่ ะเรียกได้วา่ สมบูรณ์แบบ ตัวอย่างเช่น ขบวนการ
แรงงานได้รณรงค์อย่างต่อเนื่องเพื่อให้แก้ไขมาตราที่ปรากฏขึ้น
เป็นครั้งแรกในรัฐธรรมนูญฉบับนี้ ที่กำ�หนดเงื่อนไขว่าผู้ได้รับ
ปริญญาตรีหรือสูงกว่าเท่านัน้ ทีม่ สี ทิ ธิลงสมัครเลือกตัง้ สมาชิก
สภาผู้แทนราษฎร และยังมีมาตราอื่นๆ อีกที่ต้องแก้ไข
ประชาธิปไตยไม่ใช่เป็น ‘นวัตกรรมตะวันตก’ ในรูปแบบหนึง่
รูปแบบใด ประชาธิปไตยก่อเกิดมาพร้อมกับประวัติศาสตร์แห่ง
มวลมนุษยชาติ ไม่ในระดับใดก็ในระดับหนึ่ง ไม่ว่าจะเมื่อได หรือ
จะทีไ่ หนก็ตาม ไม่วา่ จะอยูใ่ นทะเลทรายกาลาฮารี หรือในลุม่ น้�ำ อเมซอน
กลางธารน้�ำ แข็งกรีนแลนด์ หรือทีร่ าบสูงธิเบต หรือแม้แต่ในหมูบ่ า้ น
ที่อีสานของประเทศไทย มนุษย์ทุกคนต่างก็มีสิทธิที่จะใช้ชีวิตที่
ปลอดเผด็จการทหาร
ประชาธิปไตยคือพัฒนาการทีเ่ ป็นไปตามครรลองแห่งธรรมชาติ
ของพัฒนาการทางจิตสำ�นึกของมนุษย์ ประชาธิปไตยไม่ใช่ดอกผล
ของความละโมบของทุนนิยม มันคือพัฒนาการของการเติบโตในการ
สร้างทางเลือกการปกครองทีไ่ ม่ใช่ระบอบเผด็จการ ประชาธิปไตยค่อยๆ
พัฒนาและเติมโตขึน้ มาและเป็นผลผลิตจากการทีป่ ระชาชนต้องหันหน้า
มาปรึกษาและลงมติกนั เกีย่ วกับปัญหาต่างๆ ทีเ่ พิม่ มากขึน้ ทัง้ ปัญหา
การเพิ่มขึ้นของจำ�นวนประชากร จะทำ�อย่างไรที่จะทำ�ให้ประชากร
อ่านออกเขียนได้ จะรณรงค์กนั อย่างไรเพือ่ ให้คนในสังคมยุตกิ ารใช้
อุปกรณ์ต่างๆ ที่ไม่สามารถนำ�กลับมาใช้ใหม่ได้ จะลดความเสี่ยง

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 87
 ในการทำ�ธุรกิจได้อย่างไร เป็นต้น โดยเนือ้ แท้แล้วจิตสำ�นึกของพวกเรา
ต่างก็ร่ำ�ร้องเรียกหาสันติภาพ และต้องการสร้างความเป็นปึกแผ่น
ของสังคมสร้างสังคมเกษตรกรรมที่เจริญก้าวหน้า

ไม่มีทางที่เราจะหลีกเลี่ยงที่จะไม่ปฏิบัติตาม วิถีแห่ง
ประชาธิปไตยในศตวรรษที่ 21 เช่นนี้ และเราก็ไม่จำ�เป็น
ทีจ่ ะต้องหลีกเลีย่ งมัน
ในโลกทีม่ นุษย์สว่ นใหญ่รจู้ กั นึกคิดและอ่านออกเขียนได้
มนุษย์จ�ำ เป็นทีจ่ ะต้องมีการปฏิสมั พันธ์ระหว่างกัน และเพือ่ การ
ก้าวเดินหน้าไปสู่อนาคตด้วยกันพร้อมกับความหวัง แบ่งปัน
ผลประโยชน์ระหว่างกันอย่างสื่อสัตย์ ‘รัฐสภาแห่งประชาชน’
ไม่สามารถที่จะหลบหลีกหรือหลีกเลี่ยงได้อีกต่อไปแล้ว
สัญลักษณ์แห่งประมุขของชาติ ชะตาของฟ้าดิน และ
ผูน้ �ำ ทหาร ไม่จ�ำ เป็นจะต้องกลัว ‘รัฐสภาประชาชน’ ถ้าพวกเขา
มีความกล้าหาญทางจริยธรรม มีความจริงใจ และมีภูมิปัญหา
หยั่งรู้ว่าจำ�ต้องเคารพในมติมหาชนอย่างแท้จริง

88 ไพร่สู้
เมื่อทหารนำ�รถถึงเข้ากรุงอีกครั้งในวันที่ 12 เมษายน 2552
พวกเขาไม่ได้รับดอกไม้และรอยยิ้ม แต่ต้องเผชิญหน้ากับการ
ต่อต้านจากคนรักประชาธิปไตยอย่างหนัก จนต้องล่าถอยกลับไป
 บทส่งท้าย
กว่า 70 ปี ทีป่ ระชาธิปไตยระบบรัฐสภาไทยอยูใ่ นสภาพ
คล้ายกับคนที่ขาทั้งคู่ถูกผูกติดกัน กระโดดก้าวหน้าหนึ่งก้าว
ถอยหลังสองก้าว ‘กระโดดโลดเต้นไปกับเหล่านายพล’
ในสภาพที่ทุลักทุเลและน่าสมเพช
วันนี้คนไทยจึงจำ�ต้องลุกขึ้นมาทำ�ตัดเครื่องพันธนาการ
ทีป่ ดิ กัน้ ไม่ให้พวกเขาสามารถเติบโตไปสูศ่ ตวรรษที่ 21 ภาพชายหนุม่
ผมยาวผู้บ้าบิ่นที่กระโจนขึ้นไปยังรถถัง และยื้อแย่งปืนกับทหาร
ในขณะทีร่ ถถังวิง่ อยูก่ ลางถนนด้วยสองมือเปล่าและไม่ได้สวมเสือ้ ผูน้ น้ั
(ไม่ว่าเขาจะมีสีอะไรก็ตาม) มันเป็นเครื่องสะท้อนความจริงว่าโลก
ในทุกวันนี้คนทีม่ กี ารศึกษา ประชาชนตาสีตาสา และเหล่าทหารชัน้ ผูน้ อ้ ย
ต่างก็รงั เกียจพฤติกรรมการสัง่ ให้ปราบปราบประชาชน
คนไทยต่างก็เอือมระอา กับวิถอี �ำ นาจแบบแบ่งแยก และปกครอง
ปวดแปลบในหัวใจเมือ่ ได้ฟงั เรือ่ งราวของผูค้ นทีถ่ กู กดขี่ ทีพ่ ยายาม
ลุกขึน้ สูแ้ ต่ถกู ตีพา่ ย ครัง้ แล้วครัง้ เล่า ไม่จะว่าเมือ่ ใดหรือทีไ่ หนก็ตาม
ทีพ่ วกเขาพยายามกูก่ อ้ งเรียกหาความยุตธิ รรม สังคมไทยต่างก็รส้ ู กึ อดสู
และละอายใจทีท่ �ำ อะไรไม่ได้มากไปกว่าการต้องทนเห็นภาพความเจ็บปวด
ของเหล่าผู้คน ไม่ว่าจะเป็นเกษตรกรรายย่อย หรือชาวมุสลิม หรือ
ชนเผ่าต่างๆ หรือคนงานหลายล้านคนในโรงงาน หรือคนงานพม่า
กว่า 2 ล้านคนในประเทศไทย ที่ได้รับการเลือกปฏิบัติราวกับเป็น
พลเมืองชั้นสอง ถูกเก็บรักษาเอาไว้ประหนึ่งเป็นเครื่องยืนยันหรือ
เครื่องประดับของความสำ�เร็จของระบบอำ�นาจนิยมของชนชั้นสูง
ในสังคมไทย

90 ไพร่สู้
 มันจะไม่มที างทีป่ ระเทศไทยจะเกิดสันติสขุ หรือมีเสถียรภาพ
และมีจติ ใจและจิตวิญญาณทีเ่ ติบโตเป็นผูใ้ หญ่ได้เลย ตราบใดทีส่ ถาบัน
พระมหากษัตริย์ ยังไม่สามารถกระจายการใช้อ�ำ นาจและความมัง่ คัง่
ไปยังคนยากคนจน เหล่านายพลทั้งหลายที่ปลุกปั้นและสถาปนา
สถาบันพระมหากษัตริย์จนเข้มแข็งหลังจากสิ้นสุดสงครามโลก
ด้วยเงินช่วยเหลือหลายร้อยล้านดอลลาร์จากสหรัฐอเมริกา ต่างก็
ล้มเหลวอย่างสิ้นเชิง ที่จะถ่วงดุลอำ�นาจของสองสุดยอดปรารถนา
ของปวงชนชาวไทยอันได้แก่ การมีพระมหากษัตริย์ที่พวกเขารัก
และมีระบบประชาธิปไตยที่เข้มแข็ง
พฤติกรรมของนักการเมืองทีม่ งุ่ เพียงการชิงชัยกันด้วยเล่ห์
เหลีย่ มอันแพรวพราว ไร้ซง่ึ มโนธรรมและความด้านอาย และแสนสกปรก
และฉ้อฉลในสังคมไทยในปัจจุบัน กำ�ลังฉีกประเทศออกเป็นชิ้นๆ
สัญญาณแห่งสงครามใต้ดนิ อันยืดเยือ้ ปัน่ ป่วนไปทัว่ เมืองและอาจจะส่งผล
กระทบไปทัง้ อาเซียนได้เริม่ ปรากฏเค้ารางขึน้ แล้ว ณ ตรงเส้นขอบฟ้า
อะไรนิด อะไรหน่อย ก็คดิ แต่จะถวายฎีกา บรรดานักวิชาการ
ผูท้ รงภูมใิ นประเทศไทยได้ชะลอความจำ�เป็นทีจ่ ะต้องพัฒนาและเติบโต
เป็นผูใ้ หญ่เอาไว้ตลอดกาล พวกเขาจำ�เป็นต้องเติบโตเพีอ่ ทีจ่ ะรูจ้ กั กับ
ความรับผิดชอบ ทีจ่ ะต้องลุกขึน้ มารับผิดชอบต่อปัญหาความยากจน
ทีค่ นจนนับสิบๆ ล้านคนในประเทศไทยทีย่ งั คงติดอยูใ่ นวังวน ยิง่ ไม่ตอ้ ง
พูดถึงการเรียกร้องให้นักวิชาการออกมาแสดงความรับผิดชอบ
ต่อความโหดร้ายป่าเถือนของการปราบปราบประชาชนบนท้องถนน
ตลอด 80 ปีที่ผ่านมา ที่ไม่เคยมีใครต้องแสดงความรับผิดชอบ
ใครกันทีจ่ ะต้องรับผิดชอบต่อการปราบปราบความฝัน
ของคนจน ความฝันทีจ่ ะได้รบั การยอมรับความฝันทีจ่ ะได้เห็น
ความยุติธรรม? พวกจักรวรรดินิยม หรือพวกนายทุกหน้าเลือดที่

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 91
 มาจากโลกภายนอก หรือว่าอำ�นาจอันลึกลับบางอย่าง ใครกันหรือ?
หรือว่าคนไทยทั้งหลายที่จะต้องรับผิดชอบกับความทุกข์ทรมาน
ของตัวเอง?
สิง่ ทีเ่ รียกว่า ‘ความเป็นไทย’ ทีพ่ วกเรากำ�ลังปฏิบตั อิ ยูใ่ น
ปัจจุบนั นีม้ นั คืออะไรกันแน่ มันคือการให้ใบอนุญาต ในบางครัง้
บางคราวทีด่ ปู ระหนึง่ จะกลายเป็นพิธกี รรมไปแล้วให้เข่นฆ่าคนสัก10
หรือ40 หรือ 100 คน ได้ในบางครัง้ ในบางคราว ด้วยคำ�กล่าวอ้าง
ว่าเพื่อหลีกเลี่ยงการสูญเสีย ที่อาจจะมีจำ�นวนมากกว่านี้
มากมายนัก
นี่คือสิ่งที่ประเทศไทย เรียกว่าประชาธิปไตยหรือ?
นีค่ อื ‘ความเป็นไทย’ ทีเ่ ราอยากจะบอกกับคนอืน่ หรืออยากจะ
ให้คนอื่นได้รับรู้ กระนั้นหรือ?

ธรรมเนียมปฏิบัติของรัฐและกลไกข้าราชการ ที่ยินยอม
ให้ข้าราชการบางคนที่ฉ้อฉลตั้งแต่ระดับชุมชนจนถึงระดับชาติ
สามารถแอบอ้างชือ่ สถาบันพระมหากษัตริยใ์ นการสร้างความชอบธรรม
ทีจ่ ะเอารัดเอาเปรียบและกดหัวคนยากคนจนเอาไว้ใต้ฝา่ เท้าจำ�ต้องถูก
ทำ�ให้หมดไปจากสังคมไทยโดยเร็วทีส่ ดุ ซึง่ ก็ดว้ ยการทำ�ให้กลไกรัฐสภา
มีความเป็นประชาธิปไตยอย่างแท้จริง นีจ่ งึ เป็นหนทางเดียวเท่านัน้ ทีจ่ ะ
ทำ�ให้คนไทยสามารถปกป้องศักดิ์ศรีของความเป็นคนไทย ไม่ให้
กลายเป็นตัวตลกในสายตาของประชาสังคมโลก ถ้าเราไม่กลายเป็น
ประเทศที่ล้มละลายทางการเมืองไปเสียก่อน
รัฐบาลชุดปัจจุบนั ของไทยไม่มคี วามชอบธรรม ประเทศไทย
จำ�ต้องมีการจัดให้มกี ารเลือกตัง้ ครัง้ ใหม่โดยทันที แต่นายกรัฐมนตรี

92 ไพร่สู้
รักษาการอภิสทิ ธิ์ รูต้ วั ดีกว่า เขาไม่อาจเอาชนะในสนาม เลือกตัง้ ได้
จึงจะพยายามทำ�ทุกวิถีทางที่จะทำ�ให้การกำ�หนดวันเลือกตั้งใหม่
เลือ่ นออกไปให้ได้นานทีส่ ดุ เท่าทีจ่ ะทำ�ได้ เพือ่ ทีเ่ ขาจะมีเวลาในการ
ใช้สอ่ื ทีอ่ ยูภ่ ายใต้การควบคุมของรัฐบาล และการเตรียมการใช้ชอ่ งโหว่
และกลไกของรัฐทีส่ ง่ั สมมาจากการฉ้อฉลและคอรัปชัน่ มาอย่างยาวนาน
เป็นเครือ่ งมือ จะกล่าวได้อกี อย่างหนึง่ ก็คอื อภิสทิ ธิแ์ ละพวกชนชัน้ สูง
ทัง้ หลายกำ�ลังซือ้ เวลา เพราะมีความเชือ่ ว่า ยิง่ เวลาเนิน่ นานออกไปได้
นานเท่าใด เสียงของผู้ประท้วงก็จะยิ่งอ่อนล้า และแผ่วเบาลงไป
มากขึ้นเรื่อยๆ เท่านั้น
และมันก็จะเกิดปรากฎการณ์อกี ครัง้ หนึง่ ทีผ่ มู้ สี ทิ ธิหย่อนบัตร
เลือกตัง้ ในประเทศไทย คนจน คนทำ�งาน จะได้พบเห็นเป็นขวัญตากับ
การโกงการเลือกตัง้ อย่างเป็นบูรณาการ เป็นการคอรัปชัน่ ทัง้ รัฐบาล
ในประเทศไทย มันไม่ใช่รัฐบาลที่กำ�ลังเน่าเหม็น แต่คือ
ขบวนการต่อสูข้ องประชาชนทีก่ �ำ ลังถูกโดดเดีย่ วต่างหาก ทีต่ อ้ งการ
ความช่วยเหลือจากประชาคมโลก จากขบวนการสหภาพแรงงานโลก
จากนักสิทธิมนุษยชนทัว่ โลก ซึง่ พวกเขาเหล่านัน้ อาจจะต้องสลัดภาพ
ความทรงจำ�เก่าๆ อันสวยหรูเกีย่ วกับประเทศไทยทิง้ ไปบ้าง และหัน
กลับมามองความจริงทีเ่ กิดขึน้ บนท้องถนนใหม่อกี ครัง้ และเชือ่ มโยง
ภาพความสัมพันธ์ระหว่างความเป็นจริงบนท้องถนนในประเทศไทย
กับเสถียรภาพทางการเมืองและความอยูด่ มี สี ขุ ของประชาชนทัว่ ทัง้ ภูมภิ าค
ประชาคมอาเซียนล้มเหลวในการช่วยเหลือคนพม่า
และไม่สามารถที่จะล้มเหลวได้อีกแล้วในกรณีของไทย
สถาบันพระมหากษัตริยก์ �ำ ลังอยูต่ รงศูนย์กลางของความเป็นไปได้
อันน่าสะพรึงกลัวที่จะเกิดการปะทะกันอย่างบ้าคลั่ง และรุนแรง
ความหวังอันยิ่งใหญ่ที่สามารถมีได้ตอนนี้คือสำ �นักพระราชวัง

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 93
 จะก้าวไปยังทิศทางแห่งแสงสว่างของวันพรุง่ และใช้ทกุ วิถที างทีท่ �ำ
ได้เพือ่ ปรามคณะองคมนตรีให้อยูใ่ นร่องในรอย และสนับสนุนให้
มีการนำ�รัฐธรรมนูญฉบับประชาชนกลับมาบังคับใช้ใหม่ และ
อนุญาตให้จัดการเลือกตั้งอย่างบริสุทธิ์ ยุติธรรม ก่อนที่สงคราม
เสื้อเหลืองกับเสื้อแดงซึ่งคณะองคมนตรีมีส่วนเกี่ยวข้องในการ
สร้างขึ้นมา จะทำ�ให้สถานการณ์ในบ้านเมืองมันเลวร้ายเกินกว่า
จะหยุดยั้งได้
ในศตวรรษที่ 21 ‘เสถียรภาพ’ รออยูท่ ต่ี รงด้านหน้าของ
ประตูนน่ั เอง ซึง่ เรียกกันว่าปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน
รัฐบาลของอภิสทิ ธิไ์ ม่สามารถกระทำ�ในสิง่ ทีส่ ภุ าษิตไทยเรียกว่า
‘ปิดฟ้าด้วยฝ่ามือ’

คนไทยจะไม่ยอมอีกต่อไป คนเสือ้ แดงจะไม่กลายเป็นสีเหลือง

และโลกก็จะไม่หยุดเฝ้าจับตาดูพฤติกรรมของสถาบันพระมหากษัตริย์
ไทยทีม่ ง่ ั คัง่ กับเหล่านายทหารทัง้ หลายในคณะองคมตรี
คนไทยต้องการทีจ่ ะรักในหลวงและจะยังคงรักต่อไป ถ้าบรรดา
เหล่านายพลจะทำ�ตัวเป็นสุภาพบุรุษที่น่านับถืออย่างที่ควรจะเป็น
และปล่อยให้ประชาชนทำ�หน้าทีฟ่ น้ ื ฟูสถาบันประชาธิปไตย และปล่อยให้
สำ�นักพระราชวังดูแลกิจการของสำ�นักพระราชวัง และนำ�เสนอแบบอย่าง
ของการเป็นประมุขของชาติ ทีม่ คี ณ ุ ธรรม มีเมตตาธรรม มีความ
อดทน อดกลัน้ และใช้ชวี ติ อย่างพอเพียง โดยทีไ่ ม่จ�ำ เป็นต้องได้รบั การ
ช่วยเหลือจากกองทหารอีกต่อไป

94 ไพร่สู้
 ไม่ง่ายเลยที่จะตัดสินใจเขียนบทความชิ้นนี้ขึ้นมา เพราะเป็น
การเขียนในสิง่ ทีค่ นไทยไม่กล้าเขียนออกมาอย่างเปิดเผย เมือ่ เขียนบทความ
ชิ้นนี้เสร็จ ผู้เขียนรู้สึกได้ถึงพลังของคำ�ว่า ‘อิสรภาพ’ จึงอยาก
ร่วมแบ่งปันความรู้สึก นี้กับคนไทยกว่า 60 ล้านคน โดยเฉพาะ
ต่อคนงานหญิง เยาวชนคนหนุ่ม สาว และคลื่นลูกใหม่ของนักต่อสู้
เพื่อประชาธิปไตย

++++++++++++++++++

การอ้างอิงแหล่งทีม่ าของการเขียนบทความชิน้ นีย้ าวเป็นหางว่าว

จนผูเ้ ขียนตัดสินใจไม่เอามาใส่ในหนังสือเล่มนี้ เพราะหลายเรือ่ งราวเป็นสิง่ ที่
ไม่เคยลืมเลือนหายไปจากความทรงจำ�ของผูร้ กั ประชาธิปไตย และครอบครัว
ผูส้ ญ
ู เสีย เพียงแค่คลิกหาคำ�ตอบจากกูเกิล และหนังสืออีกสองสามเล่ม
ผู้อ่านก็จะเจอกับข้อมูลเช่นเดียวกับผู้เขียน
ถ้าไร้ประชาธิปไตยที่ทำ�ให้ทุกกลไกและทุกสถาบันในประเทศ
เคารพประชาชนทุกคนอย่างเท่าเทียมกัน ประเทศไทย
จะไม่มีทางที่มีเสถียรภาพและพัฒนาไปสู่ความยั่งยืน

เสถียรภาพไม่สามารถได้มาด้วยกำ�ลังอาวุธ
แต่ด้วยการเคารพในทุกเสียงในสังคม
ชีวติ และครอบครัวของรัฐบุรษุ ทีแ่ ท้จริงเช่นท่านรัฐบุรษ
ุ
ปรีดี พนมยงค์ กลับต้องเผชิญกับชะตากรรม
และความยากลำ�บากนานาประการ
 สมาชิกคณะราษฎร์ ทีน่ �ำ การเปลีย่ นแปลง
การปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราช
มาสูร่ ะบอบประชาธิปไตย 24 มิถนุ ายน 2475
 ประกาศคณะราษฎร ฉบับที่ ๑

ราษฎรทั้งหลาย

เมื่อกษัตริย์องค์นี้ได้ครองราชสมบัติสืบต่อพระเชษฐานั้น
ในชั้นต้นราษฎรได้หวังกันว่ากษัตริย์องค์ใหม่นี้จะปกครองราษฎร
ให้ร่มเย็น แต่ การณ์หาเป็นไปตามหวังที่คิดไม่ กษัตริย์คงทรงอำ�นาจ
อยู่เหนือกฎหมายตามเดิม ทรงแต่งตั้งญาติวงศ์และคนสอพลอ
ไร้คุณงามความรู้ให้ดำ�รงตำ�แหน่งที่สำ�คัญ ๆ ไม่ทรงฟังเสียงราษฎร
ปล่อยให้ข้าราชการใช้อำ�นาจหน้าที่ในทางทุจริต มีการรับสินบน
ในการก่อสร้างซื้อของใช้ในราชการ หากำ�ไรในการเปลี่ยนราคาเงิน
ผลาญเงินทองของประเทศ ยกพวกเจ้าขึ้นให้สิทธิพิเศษมากกว่า
ราษฎรปกครองโดยขาดหลักวิชาปล่อยให้บา้ นเมืองเป็นไปตามยถากรรม
ดังที่จะเห็นได้ในการตกต่ำ�ในการเศรษฐกิจ และความฝืดเคือง
ทำ�มาหากิน ซึ่งราษฎรได้รู้กันอยู่ทั่วไปแล้ว รัฐบาลของกษัตริย์
เหนือกฎหมายมิสามารถแก้ไขให้ฟื้นขึ้นได้ การที่แก้ไขไม่ได้ก็เพราะ
รัฐบาลของกษัตริย์เหนือกฎหมายมิได้ปกครองประเทศเพื่อราษฎร
ตามที่รัฐบาลอื่น ๆ ได้กระทำ�กัน รัฐบาลของกษัตริย์ได้ถือเอา
ราษฎรเป็นทาส (ซึ่งเรียกว่าไพร่บ้าง ข้าบ้าง) เป็นสัตว์เดียรัจฉาน
ไม่นกึ ว่าเป็นมนุษย์ เพราะฉะนัน้ แทนทีจ่ ะช่วยราษฎร กลับพากันทำ�นา
บนหลังราษฎร จะเห็นได้ว่าภาษีอากรที่บีบคั้นเอาจากราษฎรนั้น
กษัตริยไ์ ด้หกั เอาไว้ใช้สว่ นตัว ปีหนึง่ เป็นจำ�นวนหลายล้าน ส่วนราษฎรสิ
กว่าจะหาได้แต่เล็กน้อย เลือดตาแทบกระเด็น ถึงคราวเสียภาษี
ราชการหรือภาษีสว่ นตัว ถ้าไม่มเี งินรัฐบาลก็ใช้ยดึ ทรัพย์หรือใช้งานโยธา
แต่พวกเจ้ากลับนอนกินกันเป็นสุข ไม่มปี ระเทศใดในโลกจะให้เงินเจ้า
มากเช่นนี้ นอกจากพระเจ้าซาร์และพระเจ้า ไกเซอร์เยอรมัน ซึง่ ชนชาตินน้ั

100 ไพร่สู้
ได้โค่นราชบัลลังก์เสียแล้ว

รัฐบาลของกษัตริย์ได้ปกครองอย่างหลอกลวงไม่ซ่อื ตรง
ต่อราษฎร มีเป็นต้นว่าจะบำ�รุงการทำ�มาหากินอย่างโน้นอย่างนี้
แต่ครัน้ คอย ๆ ก็เหลวไป หาได้ท�ำ จริงจังไม่ มิหนำ�ซ้�ำ กล่าวหมิน่ ประมาท
ราษฎรผู้มีบุญคุณ เสียภาษีอากรให้พวกเจ้าได้กิน ว่าราษฎร
รู้เท่าไม่ถึงเจ้านั้นไม่ใช่เพราะโง่ เป็นเพราะขาดการศึกษา ทีพ่ วกเจ้า
ปกปิดไว้ไม่ให้เรียนเต็มที่ เพราะเกรงว่าราษฎรได้มีการศึกษา ก็จะรู้
ความชั่วร้ายที่ทำ�ไว้และคงจะไม่ยอมให้ทำ�นาบนหลังคน

ราษฎรทั้งหลายพึงรู้เถิดว่าประเทศเรานี้เป็นของราษฎร
ไม่ใช่ของกษัตริย์ตามที่เขาหลอกลวง บรรพบุรุษของราษฎรเป็นผู้
กู้ให้ประเทศเป็นอิสรภาพพ้นมือจากข้าศึก พวกเจ้ามีแต่ชุบมือเปิบ
และกวาดทรัพย์สมบัติ เข้าไว้ตง้ั หลายร้อยล้าน เงินเหล่านีเ้ อามาจากไหน?
ก็เอามาจากราษฎร เพราะวิธที �ำ นาบนหลังคนนัน่ เอง ! บ้านเมืองกำ�ลัง
อัตคัตฝืดเคือง ชาวนาและพ่อแม่ทหารต้องทิ้งนา เพราะทำ�ไม่ได้ผล
รัฐบาลไม่บำ�รุง รัฐบาลไล่คนงานออกอย่างเกลื่อนกลาด นักเรียน
ทีเ่ รียนสำ�เร็จแล้วและทหารทีป่ ลดกองหนุนไม่มงี านทำ� จะต้องอดอยาก
ไปตามยถากรรม เหล่านีเ้ ป็นผลของรัฐบาลของกษัตริยเ์ หนือกฎหมาย
บีบคัน้ ข้าราชการชัน้ ผูน้ อ้ ย นายสิบ และ เสมียน เมือ่ ให้ออกจากงาน
แล้วไม่ให้เบีย้ บำ�นาญ ความจริงควรเอาเงินทีก่ วาดรวบรวมไว้มาจัด
บ้านเมืองให้มงี านทำ�จึงจะสมควรทีส่ นองคุณราษฎร ซึง่ ได้เสียภาษี
อากรให้พวกเจ้าได้ร่ำ�รวยมานาน แต่พวกเจ้าก็หาได้ทำ�อย่างใดไม่
คงสูบเลือดกันเรือ่ ยไป เงินมีเท่าไหรก็เอาฝากต่างประเทศคอยเตรียมหนี
เมือ่ บ้านเมืองทรุดโทรม ปล่อยให้ราษฎรอดอยาก การเหล่านีย้ อ่ มชัว่ ร้าย

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 101
 เหตุฉะนั้น ราษฎร ข้าราชการ ทหาร และพลเรือน ที่รู้เท่า
ถึงการกระทำ�อันชัว่ ร้ายของรัฐบาลดังกล่าวแล้ว จึงรวมกำ�ลังตัง้ เป็น
คณะราษฎรขึน้ และได้ยดึ อำ�นาจของรัฐบาลของกษัตริยไ์ ว้แล้ว คณะราษฎร
เห็นว่าการทีจ่ ะแก้ความชัว่ ร้ายก็โดยทีจ่ ะต้องจัดการปกครองโดยมีสภา
จะได้ช่วยกันปรึกษาหารือหลาย ๆ ความคิดดีกว่าความคิดเดียว
ส่วนผูเ้ ป็นประมุขของประเทศนัน้ คณะราษฎรไม่มปี ระสงค์ท�ำ การ
ชิงราชสมบัติ ฉะนัน้ จึงขอเชิญให้กษัตริยอ์ งค์นด้ี �ำ รงตำ�แหน่งกษัตริย์
ต่อไป แต่จะต้องอยู่ใต้กฎหมายธรรมนูญการปกครองของแผ่นดิน
จะทำ�อะไรโดยลำ�พังไม่ได้ นอกจากความเห็นชอบของสภาผูแ้ ทนราษฎร
คณะราษฎรได้แจ้งความเห็นนี้ให้กษัตริย์ทราบแล้ว ถ้ากษัตริย์
ตอบปฏิเ สธหรื อไม่ตอบภายในกำ�หนดโดยเห็นแก่ส่วนตนว่าจะ
ถูกลดอำ�นาจลงมาก็จะชื่อว่าทรยศต่อชาติ และก็เป็นการจำ�เป็น
ที่ประเทศจะต้องมีการปกครองอย่างประชาธิปไตย กล่าวคือประมุข
ของประเทศจะเป็ น บุ ค คลสามั ญ ซึ่ ง สภาผู้ แ ทนราษฎรได้ ตั้ ง ขึ้ น
อยูใ่ นตำ�แหน่งตามกำ�หนดเวลา ตามวิธนี ร้ี าษฎรพึงหวังเถิดว่าราษฎร
จะได้รบั ความบำ�รุงอย่างดีทส่ี ดุ ทุกๆคนจะมีงานทำ�เพราะประเทศของเรา
เป็นประเทศทีอ่ ดุ มอยูแ่ ล้วตามสภาพ เมือ่ เราได้ยดึ เงินทีพ่ วกเจ้ารวบรวม
ไว้จากการทำ�นาบนหลังคนตัง้ หลายร้อยล้านมาบำ�รุงประเทศขึน้ แล้ว
ประเทศจะต้องเฟื่องฟูขึ้นเป็นแม่นมั่น การปกครองซึ่งคณะราษฎร
จะพึงกระทำ�ก็คือ จำ�ต้องวางโครงการอาศัยหลักวิชา ไม่ทำ�ไป
เหมือนคนตาบอด เช่นรัฐบาลที่มีกษัตริย์เหนือกฏหมายทำ�มาแล้ว
เป็นหลักใหญ่ ๆ ที่คณะราษฎรวางไว้ มีอยู่ว่า

๑. จะต้องรักษาความเป็นเอกราชทัง้ หลายเช่นเอกราชในทาง
การเมือง การศาล ในทางเศรษฐกิจ ฯลฯ ของประเทศ
ไว้ให้มน่ั คง

102 ไพร่สู้
 ๒. จะต้องรักษาความปลอดภัยภายในประเทศ ให้การประทุษร้าย
ต่อกันลดน้อยลงให้มาก
๓. ต้องบำ�รุงความสุขสมบูรณ์ของราษฎร ในทางเศรษฐกิจ
โดยรัฐบาลใหม่จะจัดหางานให้ราษฎรทุกคนทำ� จะวาง
โครงการเศรษฐกิจแห่งชาติไม่ปล่อยให้ราษฎรอดอยาก
๔. จะต้องให้ราษฎรมีสิทธิเสมอภาคกัน (ไม่ใช่พวกเจ้ามี
สิทธิยิ่งกว่าราษฎร เช่นที่เป็นอยู่)
๕. จะต้องให้ราษฎรได้มเี สรีภาพ มีความเป็นอิสระ เมือ่ เสรีภาพ
นี้ไม่ขัดต่อหลัก ๕ ประการดังกล่าวข้างต้น
๖. จะต้องให้การศึกษาอย่างเต็มที่แก่ราษฎร

ราษฎรทัง้ หลายจงพร้อมกันช่วยคณะราษฎรให้ท�ำ กิจอันคงจะ

อยูช่ ว่ั ดินฟ้านีใ้ ห้ส�ำ เร็จ คณะราษฎรขอให้ทกุ คนทีม่ ไิ ด้รว่ มมือเข้ายึดอำ�นาจ
จากรัฐบาลกษัตริย์เหนือกฎหมายพึงตั้งอยู่ในความสงบและตั้งหน้า
หากิน อย่าทำ�การใด ๆ อันเป็นการขัดขวางต่อคณะราษฎรนี้ เท่ากับ
ราษฎรช่วยประเทศและช่วยตัวราษฎร บุตร หลาน เหลน ของ
ตนเอง ประเทศจะมีความเป็นเอกราชอย่างพร้อมบริบูรณ์ ราษฎร
จะได้รับความปลอดภัย ทุกคนจะต้องมีงานทำ�ไม่ต้องอดตาย ทุกคน
จะมีสิทธิเสมอกัน และมีเสรีภาพจากการเป็นไพร่ เป็นข้าเป็นทาส
พวกเจ้า หมดสมัยทีเ่ จ้าจะทำ�นาบนหลังราษฎร สิง่ ทีท่ กุ คนพึงปรารถนา
คือความสุขความเจริญอย่างประเสริฐซึ่งเรียกเป็นศัพท์ว่านั้น ก็จะ
พึงบังเกิดขึ้นแก่ราษฎรถ้วนหน้า

คณะราษฎร
๒๔ มิถุนายน ๒๔๗๕

๗๘ ปี ประชาธปไตยไทย 103