You are on page 1of 50

.....

R.E~FLI~XOES

/", ow_llli>ll1*lll'-

SOBRR 0 EST.A.DO

DO

ItIO DE .J~;\N EIltO

JlROCBDlno

DO

APURO DE FINANCAS

. ..

IJO

rAltA

COM 0 BAN~O DO BRAZlI-I: ,/.

lImos DIll It,El\UmIAR. COM PACILIDAl)Ill ES'l'E

cnrrrco ES'l'ADO.

RI 0 D}~ JAN I~ r It O.

NA 'X'VFOGJtAI'JllA. IMl'EIUAI. I:; NAGlONAL, 18Et,

Vereis. timor da Patria ,nao mt>'ViCro Be prt!mfirt;irf~l~~S alt~. (: .C).'HuJietcrn&'j; Cam. cant;'.-1-,"-eilt; 10 ....... ·

~ .... _ ..•.

. -~--

~~- ... ~.~

[ 3J

"

PREFACAO.

,

TEndo-se puhlieado pela Imprensa va .. rios projectos relatives a melhorar , e salvar o critico estado de financas do Rio do. .laneiro ; e sendoelles de huma rnaturezn tal, que huns upontiio u. extinecilo de estabelecjmentes encadeados ha longo tempo com re ... Iacfies mercantis, Nacionaes , e Estrangeiraa , flo' que resulta transtorno nos fundos cde Instittli~oes Pius, que it sombra dalles tambem subsistifio , meio este que preclsamente ha de fazel' grande cheque e aballo , 0 que corn ternpo se deve pre vel' ! outros offerecendo , e indleundo a venda dos bens Nacionaes , ficando a Nacfio privada delles , os quaes ainda poderillo ~ para 0 futuro coueorrer para seo maier rendimento ,sendo bern administrados j e nfio truzendo similhuntes projectos pronto, tl immetliato alivio , on SOCCOl'l'O, antes grande abullo r OCC01'I'e a lembraaca 0 actual plano, que faz 0 objecto das presentes reflexlies , plano fundado na justlea , na boa fe , e no. Irnparcialidade ; oxuhi que elle possa preeneher as patriotieas intencdes ,com que foi organizadQ, todas dirlgldas ao U0101' do. Pat. r! a , e do bern publico,

Este pluuo he dividid o em tl'ez partes, Na prlmeirn se propoem 0 modo de con. seguir lmmediatamente 0 pagumento da di"ida Naeional para com Banco.

1. ii

[ 4 J

Na segumla apontiio-se algunsmeios pad ra evitar 0 desaparecimento da moeda metalica.

A terceh-a finalmente he dedicada (1 pl'C-

elz a , uecessarla , e indispensavel ex tincefio ,

e Iiqulrlaefio do Banco do Bruzl l , mas feita com a dlgnidade , e justiija de bum Governo sabio , prudente , e liberal , e jumais com gl'uvame do 'I'hczouro ; pois que nuo he justo que ,peptendendo-se alliviar a Nacao de huma enorme divida., se pa!iise a sobrecnrregal-a alnda .mais com a responsahilidade de }!um estabelecimento particular, 0- qual injl1stamentese reputa falido, e que nesta mesrna hypothese so. elle deveria sofrer tcdos os prejuizos, fasendo-lhe face com seus fundos puoprlos , e aecumuludos, os quaes nelle devem permaneeer=ate complete solu9a@ de contas,

Estas materias niio podem ser tratadas isolarlamente , e p.ol' isso se aehfio repetidas em eada huma destas partes oonforrne a urgencia 0 pedia; entretanto nada altera , antes Hga mals 0 fim , e objeeto das actuaes, reflexfies, que passfio a fazer-se e,

[ 5- ]PRI:L;IEIRA PARTE~

!rleio para se conseguir 0 pagamenio da dtvl:'" da Nacional para com 0 Banco

do Brasil.

o constnnte , e crltlco estado de eoisas 1" que se observfio , e segucm d~ul'iarnente no Rio de J aneiro , estado prcoiz.amente pl'oveniente , e devido nfio s6 a ~1)UZ,os,111as rnui purticularrnente aos acontecimentos. politicos, que aeompanharflo a Independencla , Orgnni ... saeiio , e 1\1 anutencfio deste Vasto Imperio , exigi a que para se fallar com exaetldfio 80- bre objeeto tfio complleado , e transeendente , houvesse pleno , e minuciozo eanheeimento do estnrlo das duas fontes prlnclpues , que tem mantido este Edificlo Politico, taes 0 Thezouro , e Banco do Brazil •

. Faltando pols+estes dudoe -essenciaes , e vendo crescer " 0 mal de diaemdia y, que fa .. zel'? ~ oouser var 0 indiferentlsmo P ser surdo a tantos clumores , e ate u vagus, e oppostas opinifies P e insensivel a proprios males? nao: esta he a cecazifio , 11a qual f) Pntriotlsmo, 0 amor <10 bern publico fOI'(;ao, e impel .. Iem a todo 0 Cidaduo probo., para euntribuir com 0 seo eonting ente a benefieio da Nas~ao; e tanto mals , quanto que ate os proprios perlodicos pantentefio ,e expoem as causas geraes , que tern produzldo similhantes males, bem como o atraao das financas , as quaes

[ 6 ]

exigem prompto , deelsivo , e eflcaz remedlej e de cuja aplica9ao appal'e~a repentinaments, e como pot' maravllhu , a Pae, a Ordem , e 'I'ranquilidade no esph-ito Publico.

o conhecimento pois do erltlco estado do Rio de Janeiro, e a convieefio de probabilidade, se DUO certeza dendequado , e taI~ vez unico reme dio facil ' ern sua aplioaefio ; siio as canzasde se deseu vol vel' us reflexfies , e pl'opozis~oes segnlntes , relutlvas aos dois Esteio~IWitlclpaes do estado , tues 0 Thezou~'O , eRaneo.

rrV·dl.wia,colllo nestes estabelecimentos des .. gl'u<;adamel1tetenhlto havido abusos, eumpre desde ja evltal-os', mas como todu a desgr-a~a actual proceda do enlaeurnento de trnnsnc~oes, .. qu;eambos .tem-reeiproeamente contra ..

··hido; hede~\}ve~para, qnem esereve SeI' im .. parcial, e flrmar-se semp,'e na boa fe ,e verdaderjror Isso ja a Comissao de Fuzenda dos Srs.. Deputados 'no anno de 182G com u1uellatlOa f6, e atten~ao, corn que ·eoca ... J'OU simllhaute objecto., proferio rio Augusto reclnto vda Camara, e emittio sua decislva oplnifio, quando tratou da dividado GOVOI'OO, explicando-se da maneira seguinte:

U AOomissao nfio entaa , nem ,julga . q"ue se .deve. entrar lluaRu1ize destu divida, as .. til. <lontl'ahidll , eumpre pagnl-a, " r*J

Tanto hustava para se tel' seguido sem altel'a~aQ estu .'e801u,:5.0;e tanto que ulnda na Sesslio passada se aplicou pUI'a este mesmo fim , e debaixo da mesma reconhecida

[*J l'arecet dri.Coniissao de Fazellr1a daC~mara dos ~t,$.'J)~pu.tauo~ 110.a.lljlP.· de J.a>.l(ipag·illa.; g.,._,

[ 7 J

eonvlcelio , seis mil contos deduzldos vdoiemprestimo que se deverla contrahir r .mas rhoje qne existem aindu as mesmas clrcunstan .. eius , e que 0 Banco. fielmentese tern conservarlo ' no. ciuculo , que lhe foi ch-cunscrlpto ,novos planes se offerecern , e de huma nova forma he considerado similhante Estabaleeimento.

Cumpre pais .resolver ja humscisma no .. vamente entoado sobre o Banco , repetindose que 0 GoVel'110 nlio rleve sutlsfazer pre- 11~iode huma divida imaginal'ia: pura este flm .se expeuderfio .asseguintes reflexfies,

Concede-lite que tenhfio havido grandes abuzos no l}'he-ZOUl10 ,eBaI~co.; .. 0&. quaes se Htll1tao <no Banc.o uexce8siva .emissfio . de no ... tas; mas exeesso POI' influeneia ,0\1 antes pOl' or-dens .terminantes do. Go.veruo . nfio ha pols outros ubuzes, aexcep~aode prevarlca-

.,.., . t B" II,.." .

90Bsm ernus no . alJCO ~prevRI·l{'u~oeSenol'·

mes,mHS que felrsmente 0 Banco. as pode supoetae vsem . mlngoa' do iseo credlto , nem di,(uinlli9aode seos fundos , ou eapltaes,

Poresta ex'~):ozlyao temosQ,GoYerno ,e (') Banco .complices so'h"e>.:a. questao:Cila desgl'u'" ~a .actual ,uo9si:aellHudo.,.s:e .ser eeta a grande emissfio ide notas .que exlstem; masse se eorrtemphu- com torlu va lmparuialldude as .cit'ennsttwcias de wmbos. ver-se-ha com toda ,a, e,\Tiaenciaqnenem oiJ3anoo,emenos o Go .. verne .merecem acertsll:ra .,.,.-que se lhes PC),ten'oc: :impll tar, com o agora se vpassu a ex .. Ijouil:el'Utt !segninte analise,

':'?8l~t)llNlfl'o '0 Bl'azilde ,Portugal ,tendo deioouidl1) ,este{~q.uelle· nomaiOI'nptl1·o. de todus a;s clreunata n eias .,mon:nente as ,fhHI'ncej", ~as, esgota~o .do .. nusaersrto . .metalleo., 'tante

[ 8 J

pelas mal eoneebidas especulaefies mercantis d'Aain , todas outr'ora feitas 1.1 eusta depruta , e OUl'O, expremido alem disto 0 Brazil do multo que ainda possuia destes preeiosos metaes, pela subtil, eclandestina espeeulaefln estrnngeh-a , e pel a emigl'a~ao de Cazas , que se mudzirfio: para a.Europa , ueeessltado alern disto de se organizar , e aealmar esph-itos , ede mantee guerras; como poderia Elle fazer faceussuas 'ordinaelas , e mui extraor .. diuarias despezas ,e preeizfies , senfio sepl'evaleeesse do Creditordo Bunco, unica an eo ... J'u.,.que entfio, e.uiuda. hoje existe contra a vontade de muitos? nao se authoriaava tacitamente 0 Governo ; e 0 Banco a estus opel'a9oes de extraeflo , e emissiio , sustentandose a boca chela+a eontinuaefio. cia Guerra , pols que ella era-marrtida pal'aconsel'vu9ao da Houra , e Integrldade .do Imperio? E nao se sabin qlle . ounieo meio para se pratiear esta medida era feito .por operu!(oes do Ban.CO~ e. de oonvenienoia paraelle estipulada POI" Lei poaitiva? Logo pols se 0 Governo devia manter a Guerra, e esta unicamente podia ser lnterfida pelos soeC01'l'OS, e auxillos prestad os .pelo: Banco ;he f6ra de duvlda., e conforme a-.huma rigorosa logica, que..» .Governo. tao, long,,; de poder ser eensurado.; .pelo contrarlo taeitamente rerfio conflrmados aecs -procedtmentesi .isto quantoao Governo •.

Pelo que idiz, respeito RO Bancosipodem se aplicar' .algumas vdas mesmas reflexiies ; mas alem disto , como podesia 0 mesmo -Ban'co" em Cl'izesapul'adas·, deixar de sustentnr , e. prevaleeen-se vde seo Credico para mantel', oGoverno contra o qual se. .lntentava , .e POl", ~.pn$~Kuin.te .contra .. a.existencia+polltiea dO$i·

L9 J

Braaileiros P Sejamos justos r como terlamosn6s exlstido ate aqui se niio fosse 0 Banco? Com que se tem pngo, e sustentado todos os Empregados Publicos , pagos ate hoje senfio POl' meio do Banco? Como se tem praticado todas as opel'a~oes Naclonaes , e Estrangeh-as se nfio POL' via delle P ,E pot'que motivo 0 .Baneo se avaneou a tantas emis ... soes? Nuo foi pela seguranea que t.inha em o Governo, 0 mellror devedor que a este prc:.8- tou seu eredito na firms certez.a de seo embolco bern .eomc no convenio entre ambos do })I'e~io estipulado POl' burna Lei teita pelo proprio Goveruo P Logose 0 Banco confiou aoGovel'l'lotantocahedaI,debaixo .desta boa fe ,epl'atica nfio oculta ,mas clara, e esta .. belecida pOl' repetldos actos de pagamentos; que resta? Henovfio-se as expressfies da Ca ... mara dos 81'S, Deputados em 1826- contrahio , he <in Honra , e dignidade Nacional .pagal', ...."..,.muito mais quando ate 0 Banco diminulo , e allvlou 0 .Governo de hum terco.vdu premio que pOl' eompetente Lei the era estl ... pulado.

E para que se nao suponha prevenelio a favor do Banuo ; contra 0 qual : Iile declama tanto, quanto se lnuva, 0 plano do novo emprestimo , C de sua caixa de amcrtisaeilo , e -Iuros , eumpre faze!' 0 pararello entre hum, e outro , a fim. de se observar, se soria j usto=.ter havido outra consideruefio com o actual Banco,

o Bnnco, este Estabelecimento , que desde sen eorneeo , teve a desdita , e fatalidade (l~ ser ad ministrado .: como he bemrpublloo., e cOJ~stante.; tQ~la.vht chegollu estado tal, que ainda appareceo quem orasse POL' elle,

2

L IOil

exlgindo as reformas cque careela , tanto em seus estatutos , como em sua viciosa admi .. nlatraefio, f'lI']

Consegulo-se entao a convocuofio da Assemhlea Geral e propoz-se u'ella supliear respeitosamente as, M. I. humn consjM'na~~ao mensal , para a lenta ,0 progressiva amorniza~ao da divida ; mostrou-se com torla a evidencia a impossibilldade que acornpanhavu 0 Banco, pat'a continual', semveurinente risco de sua existencla, corn os suprhnentos , qne se via forcado a' faze!' ao Exel'ci to de 1\1 onte Video, e as 'I'hesourarlas der:rl'opa ,0 ·Ma .. niuha , sem sque se Ihe xleteemlnnsse ,Oll f ... xasse eerta quantia pava seo pmgl'essivo pagnfnento; . mas quando nestas .respeitnsae , e necessal'iasreqnisi90es,se havia eonnordado unanimemente ,naseguinteAssemblea Geral tudoificou infructuoso polo resultado que nella rse deliberna,

E nao obstante nestes ultimos tempos ter-se exposto a mesma, ou maiorimpossibilidade do Thezouro para os supi-lmeutus exlgldos ao Banco, tal tern sido com tudo a emlssjio const.rangida do Bunco, que no anna de 1827 ella chegou a 19,102:937 J)200, quantin esta, quenao tinhaprop0l'<;aoalgllma com os anteriores suprhnentos ; como So observara naexposi<;fio du segulnte tabella.

[*] Veja.se a exposi-;a.o historiea , e critlca daSec~a()! da Assemblea Geral do Banco do Brasil em 20 de Dezl,llJlbrQ de 1823.

111]

Suprimento nos ann!)"

1820- 4,200:539!J~557 1821- 5~200:8':)flJ0263 1822- 6,701 :299!;0l176 1823 - 8,270:317(/1)378

1824- ""/ 619:778~833 ~ EPOCR1do .. Emprestl ..

~ 6 @ e mo log ez.

j 825 - 8,869:8321i:~5'19

1826 -1O,608:R01(//j676

1827 -19,102:9891;1)200 ! ! ! ! ! ! 11

. Ora se 0 Banco tendo huma e muitas ve .. zes representado este two. estado, que 0 impO$sihilitava a taes supeimentos, assim mes ... 1110 era fOl~.~ado a praticar tao enormes emls .. sfies , todavia estas nfio podifio ainda assim dlminuir seo credlto ; nem acarretar sua quebra , attendentio-se 6 natureza, e igualdade de seo deverlot-, bem como It boa fe , com a qual 0 Banco ernittin . slmllhantes sommas na certez a de !'IPO infullivel , e exacto pagamento ; e "Scm duvlda nttendendo a todus estas conslde,'agoes .fol eertamente que 11a Camara dos Senhol'es· Deputados no annoide 182.6 se re-

. eouheeeu esta dividacomo sagruda , e em 1827 a nppllcacfio de 6,030:0003)O{)0 para parte 'da amor tiz.aejio da mesma.

Se o Bunco tivesse conseguido augmentar 0 nurnero do seos acclonistas , 0 que se~ ria mul facll por immense eabedal , que existe aecumularlo , e scm poder entrar em gl- 1'0; se 0 Ba nco fosse reformado como se pertendeo , como pedla a l'azao, a .lusti~a e os faetos .ia accoutecldos ; se se lhe-estabelecesse burna eaixa d'amortlaaclio bern do-: tada , nem ascouzas ehegarifio 'a este esta-

2 ii

do, e 0 mesmo Governo encoutrnria sempre n elle hum fit-me apoio as suns percisfies, 0 com muito maiores vuntagens 00 que-usque teve com 0 emprestimo Inglez , e das quo ora experhnentara como novo; por+quanto o Banco ate supriria ao GOVCl'110 corn 0 unico premio de tres pOI' cento com 0 que a . Na9n.o utilism-ia m ui to' como passamos a expender com 0 segulrite exemplo.

Coutrahe 0 GOVGl'110 o emprestlmo de mil eontos pelo espaco de vinte annos COin o premio de sels POI' ceuto , e eambio de sessenta e reineo.

Contrahe .0 mesrno emprestimo com 0 Banco pelo mesmo espa90 de tempo, mas com 0 premio de tres 1,)01' eento,

A prim eira observacfio q ue se offerece he; que () GoVel'110 recebexlo Banco mil contos , quando do outro so percebe 'seis centes e eincoenta contos , el'eeebendo niio metal mas a quella mesma moerla qnc se pertende desacredltar, como as notus do mesmo Banco, nfio se consldernndo , que POI' este mesmo acto ellas ficfio mais aeredltadas.

Segue-se alern dlsto 0 seguinte resulta«10 relative ao prlmelro caso <lit hypothese SObl'C 0 empl'cstimodos referldos mil contos, Perda do Capitula Hi) •. , .••• , 350:000r/.tiOOO Premio de 20 anuos a 6 pOl' 100,. 1,200:000~OOO

BANCO.

l,550:000f;WOOO

Premio de 1000 eontos em 20

al1ll0S a 3 POI' 100 < •• , ,.. • • • 600:000r2)OOO

Dj1feren~~a<:!olltl'a 0 Govemo ., 950:(003)000

[ 13]

Entretantopropoem-se a extin~ao do Ban('0, unico , antigo e grande SUpridOl·. da Nadio; e trata-se COlli disvelo d'uquelle estabeleclmento clue tao lesiv o fica a mesma Naefio como fico. demoustrado e visivel a to~Ias as experieucius , e ex ames.

Todavia comodas causas expendidas , e de outras assas conhecldas tenlia rezultado o estudo , no qual se acha 0 Governo; e como nestas reflexfies se tenha procerlido abracando 0 sabio , just o, e honrado parecer dOB Senhores Deputarlos proferido no parecer (ht Comissfio do auno de 1826, parecer confirmado , e eorroborado com a ap1icu9uo dos seisvmi'lveoutcs , proposta , 0 Decretadn.. 110 anno . de lS27 , a qual nao se vvereficou., e entre tanto 0 Governo permanece na mesilla urgencia e necessidude momentanea de solver seo ulcance.; apontaremos agora meios suaves , meios que obrem sern bulha on estrondo, meios final mente que nfio derruhem , nern deatrufio ediflclos , estabelecidos cam custo esacl'ifieios, <]lJe forfio uteis , e dos qunes se podera -~aill(h\ CO 11 tinuar a t.irar vantagans reaes, ou reformando-os, ou consolidandosi. milhantes estahelechnentos pela forma flue se pussa a propoI', a qual satisfarti , quanto no Governo , n solver suavemente sua euorme divida , e quanto aos estabeleeirnentos ja ereados ; sua eonservaeflo J mais pura e li Vl'C de al'lwitl'ios e mal-varsacflas,

Os meios pols que decoI'loem sao ennsl., derados ern duas classes: prirneirr, aqnelle~

1.. ." '. d' t .

que ourem Ja ~ ou 1111111e· HI. .arnents , V1StU a

ul'gencia de tao cdticoestado: segundo onteos que produzjio seo efelto mais lentnment«,

[J4 ]

A R TI-GO. 1. 0

.ilfeios de immediata, e promptu. tle1'ijiciJr.ao.

Qnando hum Paiz qualquer gosa de' prosperlrlade , POOf' ser cornparado .a huma rica cuz a de familia, na qual nao ha mals que conSCl'va.I'o andamento della, e go~lUl': I\H.iS quando nesta por qualquer inoldeute npurece bum transtorno ,entao preeiza-se eOl'ngetn l animo, e rasgos generozos para a rednvlr ~t autlgu ordem, seudo possi \'01.

o mesmo aconteee ernhnm estado.: e pon isso cumpre vel' prlmelrumente se 0 Imperio 00, BI'usH estei 'a borda de alguin nhisme .. ou. pl'ellipicio: conjectura ~ltl'()Z, e jamais arlmissivel ,mesrno para aquelles , que nUB(~ativel'ao a ventura de 0 ver , quanto mals ,paraosfJue hem conhecem sua p;,'alldeza.

Resta pois 0 casu de posslbtlldade real para se rerluzir' Ii boa ordem.; mas nunca pelos meios ate uqul prntieados , cumpre pais lancar ja mfio de algum expedicnte , u'nrlu (Ine se fa~aoalgllns exforeos , ou pequenos sacriflcios t POI' quanto tudo rcdundara em nosso .. pno vaito , . e beneficio: he semear, para colher; e nem todos tern terrene e po,.. rlem semear; mas aquelles. que 0 fizerern , satisfarao a hum sagrudo dever Naclonal, eompensarlo com reconheeimento de serern eonsiderados como benemerltos da patria , e (lue tiverfio a ventnl'adesal val' do crltico estudo , em que se aeha, reduz ido -, ,1 ordem., e ventura.

,0 primelro e unico ohjrcto, a qqe cumpre . satisfazer , visto que 0 Governo para .0 futuro deve regular sua despeza pela receita ,

[ 15 1

he enH~n';!lr 0 mal passado , pot' outra fraze ~tlf(Jal,er sua enorme divida e no espaeo de tempo 0 mals vcurt» quei.for possivel.

Para este TIm he nacessarlo Tunear mu(} (:{~ reeurens ext raorrlinar-los , visto ique 0' cazo tHll:b;'1ll he extcaor dinat-io ; mas sem que tnt's recursos grnvem apO'Pulu<;ao ja cansatla I a qual nfio podeJ'asofrel' novos hnpostus , ·e pm' iSBO eonvem que 86 nos Prnprietarios ('Hlj~ recaifio , nunea com tributos l)ermanentes , mas como ,hum sacrificio feito so pOl' humu nnica wez , para alivle , credito , e J:i:.'Lflllm· anrlamento dO'GO'Vel'llO,

YJemhl'R-Se pols a distl'ibnif,'Ro ,e 'veri'f1{'udio <!ehnma taxadistl'ihuida, e cobradu pOl' huma so vez , como sedisse,dequatro mil rei's ao menos., por cuda janela e porta de todos O'S predios situados 00 alinhamento rlas pl'a9us, largos, runs; travessas ,&c. isto nasCidades maritlmas , enas centrues metade,

He pOl'ol'aainda incaleulavel aquantia , a quc ichegara similhante numerai-io ; mas tambem he fora de duvidaque montara a hum-enormacnhedal, nfio ·se potlendo momentaneamente lanear mao d'outro expcdieute mais immerliato , prornpto , e suave; e t odn o proprieturlo esta,n>ais dlsposto a ulrraear., e suportur este aaer.ificio , que he multo mais vantejoso ,que '0 sofrlmento e imposicfio de . huma derimadohrada, objeeto em que jn.

se tocou como trlbuto , on sobreioutroojual<juer que se possa eousklerar.

Busta pols 86 ostu somrna para arnnrtizar ias notus superabundantes emch'cnJu<;uo) allvlando Immerliatamente 0 GoVel'110 de hu. rna parte de sua divlda e juros dellapal'u

[ 16 1

que tambemos metaes comecem novamente :\ "or a Iuz ~ que estavfio afeltos , tanto mais que pela imposieflo desta taxa quase todo 0 contingente das Provinelas ha de ser to do envlado em metal, medida esta que fur a conservar a moeda nesta Provincia, pondo-se em pratlcnvos melos 'que na 2.a parte proporemos para este mesmo tim.

Devem toda.via ser exeeptuadas desta taxa: todas as .Igrejas , Hospltaes , Casas de Mlserlcordla , Expostos , deixando.se ao patl'iotismo daquellas que tivel'em sufieientes dotaedes , 0 offeueeimento do oontingente, que poderem dispensar pararhum fim tao util l~ Naefio , e cOllseg. ulntemente a esees mesmos

.J ., •

estabelecl m entos.

, No numero vdos objectos que tern sido Iembrados e propostos para este mesmo tim, forfio considerados comomui esseneiaes e de grande entldade a venda dOSPl'OP1'jQS Nacionaes , e dos das ordens regulares.

Nao entrando na veutilaefio sobre hens das Or-dens regulares., mas considel'ando rnesmo ja decretada sua veuda ,e a dOB proprlos Naclonaes , como os unieos eapuzcs de satlsfazer ao ohjecto da necessldade actual, julgamos que Uiolonge esta esta medida de eoucorrer pal'a o+prcmpto, e immediato res ... gate das notas, que ao oontrarlo similhan .. to expedients nfio so ha de SCI' moroso e tardio, mas ute de pOllea menta pelas se,.,.

, t ,J

gl1lll es razues.

Prhneirameute pOl' que 0 tern po pcrclso para se reullsar, e apul'ar simllhunte vendu ha de ser longo, e indetermlnarlo como se dlsse., en tretun to CJ ue a necessidarle he de , memento;

T 17]

Em segundo lugar , POI' que aceumulandose tantos bens no mereado-, os compradores offereeerlio Ianeos multo dlminutos a humu avaluaeiio jit inferior, nfio se podendo realtsar logo seo valor e embolco , emqunnto que 0 Governo ccutlmia no mesmo ou maior apUI'O, e-em consequeneia deste 0 estado da Na~ao, que urge, e clam a pOl' prompto e declslvo remedie.

Conseguinternente alnda quando 0 Governo laneasse mao da venda de semilhantes bens,ellesnao satisfarHio a semilhante tim, como a taxa proposta , . a' qual de mais a mais:nao remove, nao destroe ,enemaltel'aoqueja. seacha'pl'ganizado;e nem (j

. mesrnoGo\o'el'no:·nca -privad« ··de,tantos bens que {lode continual' a possuir por outraaquaesquel' criticas eircunstaneias , que-he depresumir ,oir·o tOl'nem:naturalmente" a apareoer, pereebendo . entre tante 0 Governo' 0080':' fl'utod' aqueHes,iqn€ I·coosidoral' Iuerat! vos , euu-endesos,

E nfio se imagine.queesta mencionada taxa haja de ser considerada como tnedid!li gravativa,e oppresslvat ao contrario na erise actual ·talv.ez seja impessivel In'opo.' ou .. tro expediente a exoepefio vde impostos, dos quaes assim mesmo nunca se podera reallzur logo huma sornma tao pronta , e faell-, e que immediatamente ponha o Governo livre de huma parte de sua divida,e [uros desta, como a mencionuda taxa,

Ftnalmente oo estado deupuro ,no qual seach5.o 0$ dois Esteios deste Im perle ,.e~ ... tado que merececpronta ,.e ei6'aol'dinaria medida para conservaefio r '~f'lltiUd'ade'l)'ublir ea'., :ex.ig.em' indisp~ns~velll1~.n.te:::Hbti't:t.';eK.t;~:aol'-

3

r 18 J

dinaric saorlfielo , sacrificio que nemtodos podem prestar , e 0 qual alnda mesme que se con~idet'asse gra voso , toda via. s6 reeahe sobre os Proprietaelos , elusse esta que tam o maior dever de se prestur de bom grud() a huma tal medida , a qual bern eonsidera ... da , reahnente nfio he tao extreordinat-ia , e gravosa , antes pelo eontrarlo model'tvht.e comprehendida no eireulo de possibilidade , a de f~leil, pronta,e Immediate re;.tli:oUH;ao;. e isendo alemdisto 0 fim essencial Oeste PI'O'" jeetn extrahiri.pnr , assim'<iizel·humdonati. vo para rernedlar. a. gr~ .. de neeessidade do Estado, he obvio-nue ninguem podera..p.I'e ... encher esta urgeutep"edsiio, se nfio aquelJesque tern de seuemcllja.dttsse ,·ogulur., . mente suo eonslderados os proprtetarios , e nao. a mussa geralda.Na~a() ,J\ qual nuv' pOl't~ co f",raseuo- estado .aetualpodel' satisfilzel· Bsua. manutel1~uo. '~'Pl':()l)l'ias neeessidades,

" Para malor' elneida~"o de+quunt 0 esta taxa nao he gr avosa , e pelo eontrario mui p ... atleavel , e exequlvekfaaemos as segulntes obse .. va~5es.

Suponha-se () meuor- pl'oprj~tario habitan ... do IHIIJHlSUI' easa de burna so perta, 'e j a .. neUa;ulio ten,leUepor tortuna sua , "ist,o. ser prnprietanlo , a vantagem de uao sotrI'C" suecesslvo desemboleo nos aluguels Jelll cujo obJecto se despeude grunde eabedal no Br~~ sil? . T:!1 5ier4 POl' ventlll'avexa.mc eontl'ibuir por humu 80 vez eom t50 pequeua qunntia po a q'.l"late. the atiunqa 0 gozo, eposse tranquilla de SUapl'()(ll'iedadc, pela boa orffem,· 4 qual 0 GQverno. csminhu lmmedlatamente poreate expediente.?

,lm"gine"!$e : agora que: passaudo de'st~ mi ..

r 19 ]

nlmum de proprledade, elle. cresco a' mals, e mais pelos IDUitoS predios., que possuem os diversos proprletarlcs; neste ouso, como elles percebem grandes rendimentos , faeilmen ... te podemeontrjbuir com esta taxa pela g,'an" de recepefio .dos alugueis , 0 de huma forma tal, (PIe' como esta taxa heconsiderada eoInO hum donativo , ~ n50 se pode por esta maneira servlr-se della como de razfio , ou pretexto pal'a alterar o pre<;o , dosalngueis estabelecidos , o que entfio produztria trans .. tornos nos inqnillnos , pereebendo alem dlsto os proprietarios a vantagem , que Ihes resulta desta Oper8!;UO ,de reeeberem seosrendlmentos em imoeda mais aeredttadn qual, 0 metal , em enja espeeie ficiiodepois perceben .... ,)0 sees rendlmentes., Ott nas notas ,.que pOI' este. expediente sao restituidas a sec primi .. tivo valor e representaefio,

. Considere-se-flnuhnente hum prop rieta rlo ,

o qual nito se achando nos dois casas referidol, ao eontrur-io habita , ou vive regalado em hum Palacio ou grande ediflclo , euja taxa entao vern a 1!CI' exeessiva s neste ease vesta habita~ao he disfl'utnda po.. quem podeman .. tel' Juxo ; e quem S6 aeha em taescircl1l'ls",:' tancias, mals facilmente pude , e deve sofrer a imposil;'ao estabeleeida.

Ultimamente pareee nno se poder deseubnlr ou imog·jn.u· outr-e meio , 0 qual rapidamente possu. aliviar 0 Governo de hurna grande -parte de tao enorme divida, como 0 que se tern proposto , tendo de mais a gr~}n~ de vantagem de SCI' Impoeslcel haver suhnegal_tuo no pagamento da taxa , 0 que fa. aeeonteeera em qnalqner outro Impostc , P~I·". ticu~al'men te lIOS Escra \'08 $ poi~ que em todos

Sii

[ 20 J

!lUO .se. verlflcarla a recep~il'o .de metade xlas 'qlltlntias ,qlle so devertilo arrecadar , sendo ~~l,elp disso !lao s6 gravosos , mas permanentes , enos mesmos Escravos , apezal' da irnmensldads delles , e de hum pequeno imposto nos mesmos ,sarin Impratieavel a verlficn~fto' deximilhante tl'Hmtopeia [mpussihilic da(!e ,cfue.temgrande numero de pessoas ,as quaes.miscravehnente sab mantidas pelos.jornaes dos, proprloaEecruvoa.

Indleado pols omeio, pelo qual se poderu l'emcdim' Immediatamente 0 -apurado estude do Thesouro ,'e, Bunco relativumente a superubuudanei« de notus, parece Justo, e ate perclso expor a maneiru e forma, pela qual se deve yerifical' a l'ealisa~ao <fa taxa pro.;. p()~ta,aJ)Jlal~6d€v:,edt.tel·Jllg.ar' aas..Dida ... dets,.e Villas. .

. Decretada pols amenclonada imposieflo , eumpl'e div.idil'asCidades, e Villas, de tal morlo que vo respective Corpo 1\1 unleipal pO's;.. sa , nomear pessoas pl'obasparn fazerem,em ~~.f;t,dadiyitlao,a.(iompet~lltc . nnnlC1'.UyaO, com HcspeeificQ(:ao OHS janellus , e portas fie cada predio., nome do pl'opl'ietal'io ,tnuHet'O da d,ivi~r.(),enol11e das.u-uas , lurgos , e travessas "o:uplla~aiell1 queStlO sisuadns.

Organisada wsta Ullil:lOl'aS~aO, 0 Oorpe Munieipnl-. a remetera na CapitttL ao Th't?80Ul'O

" Publico .,e nasPl'ovin.eiasa ,J no tu respectiva rla Fllzendtl; e estas l'ela~oes, tanto na Capital, como-mas P"ovinciasseI'ao log'o puMicas pOI'meio on Imprensa,

Immedlatumente queestas l'ela,{oe" forem cntregues no. Theso~!'o, logo se passlll'a a forrnaefio de Bllhetes impressos , e eorn a es .. p.ecifica~ao necessarla , e relatlva acada Pl'e-;

[ 21 J

dlo ,os quaes serfio asslgnudos 'C01l10 o. Governo bern julgar , para flue estando assim orgauizados 15e tacu aviso gel'al para todos os proprretarios recorrerem ao Corpo Muoi-

. 1 '1 d ,,..

cipa ,. em CUJO l1gur . everao ser- pagosos'

respeetivos Bilhetes tendo antecedentemente o mcsmo Corpo deelurudo qual a divlsfio que· ja se ueha orgunizada para este fim, evitando-se desta maneira a promiseua ooncor-. renela de todos as proprletarlos ao mesmo tempo irem satisfazer as suus taxas, e des-: viando-os. do 'I'hessuro Publico para hum lugal-de menor coneorrenela ,nao estorvando pOl' esta maneira, 1) ondem regular do servi~o publico no mesrno 'I'hesouroi nas . outras. Provinolas vse: pnocedera POI' esta forma, 011 com aquellas alteraefies, que osPresidentes; e Camaras virem. que se- deve pratiour em' similhante objeoto ; sendo fmalmente obrigados todos os prupuietarlos ,depois do aviso. gera! dus Camaras., a fazerem seus pagamen-, tos dentro do espa~o de tJ'intadias, proce .. · dendo-se icontru us ommissos vda mesma forma que. se eostuma pnatlcar coma ecbranea cIai' Decima ..

VeJ'i,{] en-flu aen t!'ega:, dos pr-oprietarios, cada COJ'po Munlcia! remetterti direetamente , ou. POI' meio das Juntas da Fuzenda nus oubas Provinuias., 0 nurneuario que tiver. apura-' do. .para . 0 'I'hesouuo i.Puhllco, 0·' qual imme-' diatamente inutlllsara notas da totalidade dovaloe em dinhelre v.i-eoebldo , ou as mestnas notas , que lhe- .forern en viadas, pa1~a que asshuInutlllsadas sejaoremettidas ao Banco, .0" qual as il'aaecreditandona. divida , e' nos .Tu .. , 1'08,<10 Governo , continuundoiasslm estaope ... l'a<;ao ate- se veriflcar o· ultimatum desta ttl ...

r 22 J

xa -1\ qual he mui sufielente para extrabi,. da cil'cuJt\~a() muito mais que as notus superabundautes.

bendo pols este melo proposto aquelle mais eapaz de consegulr 0 Hal' deste projec .. to; todavia assirn mesmo nfio he t.ao lmmeuinto ,como poderla pratlcar-se , porque nem mesrno convem que asslm seja, sendo necessario, e ate prudente , que pl'ogressivamente se va diminuindo tao eonsideravel emissfio de notas , para que 0 Commercio nfio sofra de hum so. golpe esta supressllo , a qual entao furia grande abalo , e como~50 em toda '8 eireu- 1a<;ao; tanto mals que desta excessiva emissao de notas , talvez tenha Pl'oc(!(Hdo aim. mensa. (.~onstl·uc9ao do tantos edifleles, que tom augmentado 0' Patrirnonio <In mesma Na- 93.0-, bem como elevade 0 giro do Comerclo a hum ponte de grandez-a tal. quo p.ara 0 futuro soja impo!.sivel continuar neste estado, sem estas , ou outras notus representativas r a Inglnterra offereee (). exemplo •

. Entre tanto este meio prnposto da motivoa conjectural' Clue 86 pal' elle se dlml .. nuh-a mais de hum tereo da divida Naelo .. 00.1, 0 I que purece objecto de alguma entidude. multo mais sem se pal". em pi'utica, nem a deStrlli9ao.,eextin~i'i.o d'Estabeleeimentos ja ol'ganisados, nem a ulietla~aa de bens Naeionaes , nem finalmente II hnposi({ao de trthutos , Oil impostos permanentes.

E se ate fosse necessaria solver summariamente a divida do Governo . para com 0 Baneo , 0 que ser!a mni possivel, e pratiea .. "Vel, neste oaso poderia 0 Governo., precedendo conveucao 1 dar aomesmo Banco oito, Qq. dell mil ~onto$ em novas Apolices ,. l·CC~ ... ~

f23 ]

bendo~as 0 Banco pelopl'cc:;o da rOH,,·cn9.fl09 e 0 total deste Iiquido 0 Banco se.l·iaobri· .g .... do a Ieval-o a credlto do. Governo ,inutili ... sando legulrnente humigual valor em notaa do mesmo Banco; podendo entfio para jnaloe dutaefio daCaix<l cia Amorti£ociio, a juros della' ,seram aplieados os melos • seeundarlos , on mals morosos ,e que yao a propor-se no seguinte artigo,

Eis aqui pols expendirlos os pelmeiros melns , que temsldo eonairlerados oeomo Immedlutos , os quaes se hfio de tornur ainda mais solldos , e efieaaes opor outrus provideneias que adiaute. sa ex{)enciedio "pura.que POI'clll\S se evi:bea ,repet'i~~ao daquelles mesmos mulles , 'fJuenta aquise tem wuidada , e trabaihado pal'il remedial',

ARTJGO 2.,0

Meios doproseguir no Jer'¥lUJ final ,du di'Vida do Governo, mas lentamente.

Estes mejossec~m(bH'ios . .eoope;raa pllr.ao. eompleta sati:sfacu0 da dh·ida.CiloGo"erno com suavldade , , e algnmn demora] e ainda que e11esdeverUio seJ"estl\;beJ~cjdo5 ,depois da taxa proposta , to:rla\'ja como eumpre Iiqlli(ltu' .;,t dhid,a do Govcl'nocluanto antes, pnrlsso elles podernoser jn propostos , pa ... ra se euldai- ern sl1tl.N'alhH\eno.

Como PQI,eme.st,e !'enh'~ e (,Offleiioua vida polltieu do Imperio tenhasido a'queUe, sohre 0 qual tenha reeahido .qunse t'o:do 0 peso provcniente <Ins desp.ezRs feitas para a ol'ganisa.eii:o, ,e manuterwaode to.t1I1S {IS Pl·O .. :vinci:as t eonservande-as rta ordem, e ate man ..

L24 1

telldo algumas, parece justo : que nao recuia so s01)1'e elle ovexame , que ainda tanto 0 opl'irne;e aocontrario , assim como todasas . .outras hfic de cooperar com a imposi~ao da taxa, da mesma maneira ora se prestern ao actual expediente que passa a propor-se.

Teudo-se subtrahldo pela taxa proposta o reontingente que ella produztr ,» e abatido este ,- ou ucreditado pelo Banco aoDoverno , resta .0 resgate do restante da divida , que passa agora a ser solvidopela fOl'mu,e rnaneira seguinte:

Suppondo que 'a divlda. Nuelonal.. monta ·a vinte mil eontos, eque a taxa ha de pro ... dusir seis mil; he claro que 0 Governo res-

ta,ra·ao Baneo quatcrze mil. •. .\. ,

01'a 0 Governo pela: demonstl'~aD do Mappa annexo ve-se ql1e dave ao Blll1CO 19,082:556~383 reis r que na Caixa gei-al ex istem em notas 1,891:484,1,)000; que nu Bahia. gil-aO nag .mesmasvnotas 1,090:GOOJf)OOO ~.e em Sao Paulo 250:000Jf)OOOnas mencionadas notas; logo 0 Governo pal'a satisfazer a sua divida precisamente ha de ·comprar ~ 'ou pagal' parte della em metal, porque nesta . es;pecie tambem .areeebeo,.e pOl'que nfio existern na cil'cula9ao . tantas netasj-que eheguem ao total de sua divida.

O remedlo pois., qce se pas~a a proper satisfae a estes dols fins da maueh-a seguinte:

Como agorana hypothese aeima expen.dida {lue a dividaNacional fosse de vlnte mil eontos, e que- a taxa tivesse produsldo seis mil, he claro que a Governo fiearla so .devedor dequatorze mil eontos , os quaes de,-el'aoagol'a·sel'. divididos pelas dezenove P,l'O'vincias do. Imperio 'para .totalsolu9ao .da

I 251

divlda do Goveruo, e divididos em certa Pl'opol'~a() relati \'11 tt sua ri q ueza e p~ssibilidades ,deven(loemtodo o caso reeahir sobre 0 .Rio de. Janci'L'o xluus tel'S'as partes para sol vet' estu divirlu , t1 POI' <.'oHset~uinte ,llUrna tercu parte para us 'clezoHo Pl'ovlndas restnntes.

Feitu assim esta divizfio , ol'den[\I'·se~ha ailll'medinta prohilJicao de torlas as Loterias , e estabelecer s6 Loterias Nncionaes feitas Oil Cupitul de cada Pro vinela como fundo propr-io a sua rlquezn , e com 0 eustumarlo .premio de -doze. POI' cento para flue, verificarlasellus cndaPl'ovincia i-emetta :10 Theseuro seo producto para set acredltadn no Banco, e 0 Governo 0 Ievar em conta IHt pll.l'te. d~t respeetiva Provlnclu., a. qual hi- 1'6. pOI', esta nianeira dimiuuindo a quota a 'flue dove sutisfazer r p odendo desde ja cuidur-se no estabeleclmento e extracfio dellas pllI'a f~\zel'em. as . devidas remessas logo que '0 TheS1)UI'O erivieils Pl'o~7inGhrs a deC!lut'aeao -da quantia, que cadahuma de111.1.8 lJa;'de solver ate te~',rninal' .. 0. pagamento qne 111e eouber na competente e detel'luinadu, contrlbulcfio.

. C '{' 'j'

,(ISO porem 0 .~ovei'no queiru ap rear

para seo mals pronto l'ugumento, apollces pa .. ru (J Banco as aCl'e'.clitul'" .corno se dlsse , ao mesmo Governo , e para us tomar 80bl'O sl com os seos juros , e camhio , em tal caso pureee+que "nao 'sel'ln. desavantajoso. ao Governo a verifica9uo dus mesmas Loterlas,

,cuJo -rendimentos seeia entaoaplicado par~\ maior- 8~l;ide,...z e dota(}aQ ,da . Caixa dos J uros

e amol'tisul(<to. . ~',,".' '"

Como-querique seja. estriapHCIl9uo 'tr~:o tambem coaslgo a~Val'ltagc~n de ~ dar ao 'Go" 4

{ 26 J

verno 0 metal que percizamente lhe hade ser necessarlo , pal'a seo : final ajuste de contas, vis to que maim' he a divhln do (.}o- . verno , q .. e onumero das Notus em f'it·cl1JI:\~fio.

Este melo alem das duas vuntageus pro .. postus ~ contrlbue para fuzer desapnreee» a falta que ora se experimenta da moeda me .. taliea,

Tem-se pols tratado ate aqui ~6 dos meios para solver a renurme dlvida do (;0- ve1'UO, on Naelonal .; mas elles nan tl1I0 PI'Ovldeneiu ulgumn sobre 0 pl'ogl'essi \'0 dt'sapureeimento do metal, 0 qual aiHda (II!I'~H~Ora aflua· a este centro ,cllmIH'e IJI'oIJUI'IIie>os de 0 fixnr paravevitar rept'ti~'a\1 de iguaes tanstm-nos,

He pols=este o· obJecto que passu. a ~S .. pender-so na

8EGUNDA PARTE.

Meios de .eoiiar.» de.f:oparemimento da moe .. dametalica. '

A. MOf'(la illethli'ea j't. mnis foiestahele'eida para fazfH' ,fape aosgJ'l:lndes eaherlues , qnep:ldio em todo 0 cirel.llode qunlquer Socledarle, mas sim paru fl\('Hit~ras pequenas , reglllal'e's,. e crdinai-ias tl'anSlle\~O(~s;e na,.'renlidadepouco seria 0 uurn ,el','ata se .110\' !venbut;a se Intentasse f'Ol'llmr. tcdas+us

. r27 ]

transaecfies dos trez Reinosda Naturezn , e os productos da Industrla POL' similhante maneira ~pe.za.l· do valor [nti-inseco que os homens tern atrlbuido a slmllhautesmetaes-

Isto he tJio fora de duvida quanto diariameote observamos ,que as gl'andes Opl;}·

,... t" • .c

J'a\,oes mercan es, sao ql1aSlSempre rorma-

dns pela tr.oca de differentes effeltos , e pl'Oductos , de 1110(10 tal que a I'nu10,1' parte dug vez es , nem preciz-a haver a mais peqnena mocrla metalica para este effclto ; e mesmo quando ern rnuitus Nego!.~ia~5es aparece qualquer suldo , 80bl'eo qual. so p6de fazer:sa-

,,,,, . ifi

flnes, estes rnesmos clle!,!;ao a verurcar-se

pOl' encontvo-«, qnedispensao recorrvr uo me· tal itanf<j {lode !His no Commerelo 0 Cl'erlit9 Mercantil que he avalma delle, bemcomo no Govel'no a erenca, e eonfumca 1)uh1ic!.1

. ~, . . - - - J - J -

eoustituem 0 seucl'e<iito, credito qlle nfio

so se+conserva , mas att~ passa a SGl' indistruetivel ,em' quanto elle satisfizer religiosamente it seus aj ustes , e con tratos,

Para 8e mantel' puis 0 Credito Commercial deve haver consirleraefio ~ pUl'a que em qualquer espeeuluefio, mercan ti l, se equillln-e o mais que f01' possivel 0 .valor vdos genet'OS a . eommntat- pelos commntnrlos pal'anuo liaverem malm-es saldos em numerurto metali-

1 ' . ~

co J os quaes pOI' iumn sucessiva progvcssuo

concorrem para () cl,esapa,I'twill1ento delle.

Alem disto pnde presumin-se que tam.bem para se obstar u{) <lesnpal'(wimento"J:i,llmoeda foSseiu\1entnc1a acreacfto, e flJnda~~"

. -i~ d e~!!."~,<:::l~.t~ p I' Olll' f~\s :n "f~rr~liUr7,':""(jtl"G o~

verno, e nus ~1'n!Hlesh$ta<lvs a nJoed.ILpal·:tleular ,.e l;e~JHHHin~,cl\ (Iadf\ Pl'ovir\(~ia, .IHlNt que pOl' esta <forma,: ou 11l~Orid(meiH, "ellas!.>.

4 ii .

L 28 J .

. flxasse ua cit'cllla~~fio respectiva , 'e' pal'u CU~

'jo fim fora igttalrnente estabeleclda, .

Logo pois que pOl' quaesquer circunstaneias a moerln Ionge de se circunscrever IiIO e!;pa~o, ou orhita para que..foi creda, passa . a ser considerada como genero, pot"lna.is .. que de dia , e noite, se trabalhe eln·a eu. nhar estevmesrn o excessivo meie SCI'a nquel'le que mais hade faeilltnr sun emissiiotria

qualidade de genel·ol\lel·eunt.il, como a experienola '0- mostru infeli ameute ; e nrostrnrti em quanto 'a ,'eceP9uo Mercantil. for multo maior- que a emissfio.

Aecresoe alem disto para este mesmo desapareeimento a ex'traordinaria emlssfic , .e existenciuauperflue de notus em cir'eulndio': 'torlas estas causas pl'udllzernde&p;I'l1<,>adarllellte ostl'tlnstol'11os,e ineon veri'eotes.tquecexperimentamos , e experbnentaremos se nfio se aplicar- remerlio apl'opl'hldo,

Fazendo pois ng·o,'ua.plica9uo do que' se tern referido vpara as IHwticllluJ'os C}l'ecH1Stanelas desta Capital, entfioelm-amente veremos que Mio era possivel f qne· senrlo a moeda extensiva., e geral a todasas Provlneius do Imperio ; que .existindo eer to giro no centrd,on Capital com !IS Provlnelas.; qne

1~al'!·ega.ndo 86 sobre a . mesma Ca'pitwl as notus ; nfio ena possivel jrdlzemos., que nil. pre .. senca de taos eausas deixasse de huvcr a ftllt;l <1"0 metal, que se experhnenta , faltu tanto mais eonsideravel quanto o Consume exce~e ao que vsecexporta e eonsegulnternente ve-se pelo qne fica expendido, que com o vnumeraelo metalico· he que se hlio de fa. zer todos os saldos , nfio 8'6 com as Provln(lias porque a moeda he geral ; ea· mesma

.[~. J

'em todas , mas com os Estrangefros ,. corn os fJuaes semilhantes transaeeties tern sido tam hem a causa da excessive carestla d08 generos , porque ainda que elIes pratiefio a operaefic de dai- ma ior .preco eo metal dobrande 0 valor imaginal'io ao Intrinseco ou real , toduvia os eornpradores de seos generos sao aquelles que sofrem todo 0 pezo desta differenca ; ,pl'imeiramente por que os generos sao mu i sohrecarregados, puril POI" este meie se aug'mental' o· \'11tOI' imagirrar!o do metal para II'!-] m se Tazer face I) tal agio; e em S('gundo lugur pHra que por este mesmo lmagiuario aug-mento do metul , todos ~qtlelles, qne 0 possuern., 0 larguem, e fa.~fio a eommutncao lucrutiva em troco das notas <ine . os Estrnngeiros nfio po dern conduz.ir , e que pOi' este motivo as deixfio em eiroula<;ao, mas sem mingua de seo credito , pols que pOl' esta operaello elles sim cconduzem o uietul , mas 86 com 0 seo valor Intrlnseco.

He pois esta a causa essencial de siIhante fulta, it qual se podera junta!' 0 excessivo , e real cantrabaudo do ouro, tao verdadeiro ,qtlanto elle ja foi denunclado POI' a mesma Socledade Mineralogica .

.Alem de torlas estas causae referidas merece , e den) SCI" considerada como multo ('8- sencial , e inflncnte para este estado a Glle1'l'lt do SuI, a qual tern sido , he, 'e ha de set' hum perpetuo esgoto do nurnerarlo , que se

. eunhn , e continual' a cunhar emquunto ella fer 'perclsa , e convenlente como 0 Gover .. no melhor 0 deve saber.

Em conclusao de t1100 0 que se acaba de referlr .. segue-se apoutar ja os meios pJ'Oprlos , eessenciaes para evltar a sahida ,HI

I 30 1

. metal, e trazer aQminui<;ao de seo enorme \~---~.....J!RI.Q>,..';' 0 qual como tambemvproceda da Sl1-

- perabundaucia-de notus, as quaes ja se apliCOil remedio pam as fazer vir ao pal', he obvio que nestu parte so resta apontar ()

meio de fixur a rnoerla nas differentes P,'o- )-'.

vinclns , .evltando que ella .seja generiea ,8 extensi va a torlo o Imperio , e pOl' isso lemhra-se o iseguinte projecto.

Determinar-se a ol'g'anisa~ao de moedus Prnvlnciaes de pratae cnhre.

Devidir ou comprehender em cinco gl'an-. des cil'(!lIlostodas HS Provineias do Brasil da manelru seguiute , puJ'ttque em oada hum

destes circulus unicamente gil'e a moeda que

para elles for ounhada.

OPl'itneit'ocil'ctllo tCl'a. pOI'sell .centro o Grao-Pant ,cllja moeila c.i!'clllan:l.ig;l1almenteno Maranhfio , Planhv,

o segundo serri e~n Pernambuco euja ch-oulaefio uhrungera Paraybu , Rio Grande

do Norte, e Ceara. . A Bahin formani .» tercei J'O [pte Sel':A extensivo us Alagons , Sel'gipe , e Esph-ito Santo.

No Rio de J uuciro seJ,a.estaheleeido 0 quarto circulo , 0 qual se dilatal'li, ate Sao

Paulo, Santa Cuthurlna, S. Pedr-o do SuI, IT

e Clsplatlna.

Finulmente Minas GCI'aesteJ'mitH\l'a 0 quinto, que comprehenderu as Provlnnias de Matte Grosso, .e Goiazes., estabeleeirla ussim esta eli visfio segue-se , qne niio porlendo gil'al' qualquer moeda senfio no sell l'esl~e(Jtivo eir('1110, cessurti itnmediutarneute tt especula~ao de se extr ahir on Capital II Hloedaqlle s6 nella, e inas Provluelns a elias Jig-atlas pode ginn': 0 mesmor.se entenrle al'espeito das

1kI;?J ?tRY

[ 3] 1

ontras : pOI' conseguinte pOl' este expedients IH>"IIHHlecera sernpre 0 numernrlo metalico ~)erei~ para a circulaefio de euda centro, poiir que de outra forma sendo a moerla .unica , e geral em tedas as Provlnclas sempre exis tlria 0 mesmo mal upezar cia amoi-tisaefio das notas , e do termo final do aetual Banco, em que fallaremos na tercel m parte,

Cumpre adver tir que esta 1110eda metalica , he 80 a dii prata , e cohre; pois que a de 0111'0 deve ser gel'al. e extensiva a todas as Provincias tanto no vallor , como no cunho; e ate deveria ser permittidn a permutaefio Interna em ouro em ~H), e polo preen estipulado POI' Lf'i; fu{'Uitan/do-se entfio ~l qnem Ievasse , Oil eonrluz isse ,i Casu da Moedu tanto em 0111'0 empri , como em burrus para sua redll~'ao, na espeeie exigldu , IH'Z() ~ pOJ~. pezo , pm'que desta maneiru se fucll itavu a abundaneia da muis preeiosa moerla , vl-to que semilhantes rnet.aes - suhem deste Imperto POL' enntruhundo enfgl'and~ qnuntidarle , nfio so pelas difficuldades que experimentfio na l'edu\'uo ii respeetivu moedu., masporqne deverfio tel' linin augmentodevallor_ proprio aus tempos aetuaes,

A maneira pela qual se devera verjfiear t'ste. Pl'o.i,Ill('to he ortlenando-se as seguintes providem-las.

Estuheleeer cunhos })1'oprios a eada PJ'O~ linda, ou sendo us mesuios divcl'sifieal'ern na eirennferencla , on no lugar da serrilha no qunl deverri e xlstir 0 nome do respectivo elreulo em que ha de clreular-, e assim preJHll'IHlos deverfio ser enviados . as diversas Provineins para se (~UOhUl' ·;i\competente mocda pela f61~UH\ seguin te,

[32 I

Cumpre pubIicar por qualquer expedlente que se adopte a ordem na qual se esti .. pole 0 tempo em que ainda poderd circular a actual moeda, ordenando-se ao mesmo tempo a totlas as pessoas que possuirem moe .. tIn de prnta , on cobre a rentrega della pa- 1'0 sofrer novo cunho nar-espectiva eusa , para cntfio ser immediatamente eutregue a-see dono; e porque pos~;a haver demoru ern similhante operaeflo , entfio a casa da moeda entregara ao dono, ou 8.0 portudor huma cautela com especifieaefio da quuntldade , e qualidude da moeda que receber , marcnndn o pl'azo de tempopal'a a entrega do metal cunhado , e restituiefio ida coutelu : isto quuuto aos possuidores na Provincia, j"ll"ineipal.

Ralativumente as outrasque deverfio. recorrer ao sen respective oentr-o ,daI'-!S~~.hao pl'opi'ias provideneias ,cstendendo a mais 0 prazo do tempo, on enritlndo vus centrues moerlas ja euuhadu , e eomprndu pam este effeito dn qual entfio . 'Be embolcnrri com 0 metal que vie,' para troco do cuuho.

Cad-a moeda provinciul terti 'hum valor

. int.l'inseco, e outre imaginut-lo que a respectiva Lei marcara , devendo haver Stlll1,pre todu a attenefio ern contrabalanyUl' o walor in'trlnseco com 0 lmaglnaelo para t.~tal' a fal- 8ifica~ao; e cada Provincia pal'a .facilltar seo commel'cio.interno poded"em quanto niio se propozerem outras medidas , einittir cedillas ate a sexta parte da totalidade do.moeda circulante ,as quaes deverfio gil'at' noseo re~pectivoch'culo; pOl' este modo se hao de conseguir' as seguintes rvantagens.

1.a " Facilltar-se 0 Commerelo interuo , sem ser preeiso recocrer a metal,

[.33 J

2.:1.,,;', Diminuira effectiva , e constante opel'a~~o .de eunhnr moedu'"", poisquesendo esta Provineinl , hade chegai'a ponte de nfio haven percisfio vde contin uur-setaosucessi va..' mente seocnnho, logo que ella ehegue a quantidude percisa para, a respecti va circu .. , Iaelio de calla Provinoia ; e como ocunh_o proprlo ao centro desta Capital <leva ser 0 mesmo que existe , he de esperal' qne upure~a irnmenso cobre , 0 qua] eutiio subreearregal'a na Capital, e .ate fUTS. dar toda it prefereneia ItS no tas e descredlto , ou penh a tao enorrne quunthlude de cobre, que so

tern emmltido. '

3,a "Consegue-se alem disto pela emissuo dasCednln.s .afueilldade, com que .se pu~ dCI·uviu.jm' pelo elvculo das Provluclas nelle comprehendidas , se elias forem orgnnlaadas

. de modo tal, qne. sejuo acredltadas nos l'CSpectivos distrietos, para os quees os portadores as exigh-em,

4.0. " Faciiitnndo-se a cil'cnla~i\o .effectl-' va , rleve attender-se ql1e se .dlfieulte no mos- 1110 tempo suafalsifica9ao ,.e ponisso cetus Cedulas nao s6 deveruosel' .iuutllisadas ,nOi fim de hum anno ,durante 0 qual ,so .(lode: riio tel' validade , mas em sua formacao se procedera com torla a seguranca o n;aneh'a judieiosas pUl'a corresponderem COm utilidade a estes fins, nfio poderulo [umais ex ceder cada huma dellas aqnnntia de cem mil a-els,

5,0. "Estal'edl1~ao amoedu.. Provlneial trae consigo nfio ,so 0 .termo de hum ounho progressivo , mas a vantugem de promover aindustl:ia ,e, egrleultuuo , por quauto os Avareutos , usueaeios, ,. e.Espeeuladores ,occu~ pados .ate aqul ern extrahlr, aCGul;l'eta~' ,~

, , ,5

moeda , (Jue era gel!ala todoo J mpetie pa]In ,afel'I'olh'lI'clll, e \'Clldo-aagol'ainutiHsada., e so cireunscnipta paraaS'I}l'ecisas. eommuta~oe... seciaes , e para tel" validade uniea.Dlente nasrrespeeti vasT'rovlac] asintt!n tuI"iio €lotfto cmTH'egal' ,o'qne se uchamos-seus TleeSQUPOS, em outros mals rsolldoa ,quaes 0. ria "O!istrllccao -de Edificios , emv.rotearem vas tCl'rHS, 'efina]mente em .promover a felicidade de suas-Provinclas ,fixi\Ddo-o.S uellas , vela hnpossihllidade de poderem a todo o ill$t:mte, ea -seo erhitrio , abandoaarem taes ]>aize~ levandoconsigo 'suus fortnnus , 0 que DaO poderfio entfio fuze!", e purieste motivo renascent 0. amor da.T'atrfu , e se extingllini 0. indtferentismo , COin q lie se iolha« va -para taes ltigaves, que' tinMio feito afortuna de sitnilhantes egoistas •

. Como. porem esteicenho , e medida de moeda Provincial DUO scja'suficien te pa~~a grandes transaecfies , as quaes se rhfio de fa~er por eertas ,\'espectivas ,e Infallive!s opel'ac;oes, que em Ingar apropriurlo se inten-. tuo pnblicar , porisso poderaotodasellas ser Interlnamente ,~mpl'idas pOI'intel'lneciio das Juntas ,de Fazendu "todas 'as quaes de,!el~ao llG'cit'llvo'Co enhveamento ,e l',da(loesenhe .si ,

. l' ,

L)H10(o-se,·:eco'operanitlo' d:e:aeeord.o torlos

estescil'culos para eredito de' todt':S as transaC(o'oesexternas 'POl' vias de isaques , e eneontros, que veutse . si devfio estabeleeer pal'u.credito de todos uquelles , qu~~ estanrlo hnbilltados exijao, de huns ptu'a ontroe icireulos , saques -que sernpre sel'ao veuifieudos , apesar de. sel·emdirig.idos· contra hum -elrNlIlo,que por Ch'Clll1sta.nciaS-l1ao tenha do S .l(%t{}.Ol· similhante qUUI1 tia , mas assim mes-

-t,'ail 'J

rna deverao ser aceltos , porisso que DaO s6 se tom recebido seos valorcs '. ·Dlnsporql.l~ todas estas J untus trnbalharjlo em' cotnmum llgando ao mesrno tim, que h~' 0 interesse

do sen eredito , e _ da N as-ao. .

-. Vc~se pois que os meios , qHC se aca1>ao de propor para 0 progressivo desapal'eCltl?el.1;:" to da moedu., suo comprehendldos em dl1a,~ classes a l.a pela fOl·ma~~ao., e estabelecimento da moeda Provincial ; mas este meio sg fl~anq\lea as dlferentes Provineias . a. fncllldade , e regular andamento das ordlnarias transac~oes iuternas,

o segundo melo porem be inteeiuo , e so pai-a. ns transac-;oes externus , as quaes se fadio eutfio , como se disse., pelus J untas tin F'azcnda Nacionnl, em <luiinto niio se expoem 0 estabelecimento de hum Bunco Gent!,. OU, do Brasil, do qual so ramifiquem OUiL'OS FiJh~s em todua as Proviucias , todos os quaes trabalhern solidamente para. adiantamento , e prosperldade deste Imperio rBszabeleelmento este a nosso vel' iadlspensavel , e sernq qual 0 Brasil nuo podel'u p r ogre<lit· ~ multo m*,i~ nas CirClln~tallci~s, que bre .. .semente oq(!.Orrerao" taes a eff,tin~'aQ do Commareio da Bseravaturn , a qual desviando , e suspendentlo os Capitaes para ella ate aqui aplieados , convem entfio dar-lhes outra dil·ec~.uo, uti! aos Capltullstns , e a N{u;ao, Capltaes que recolhlrlos a hum estabeleet-

. men to fkmado com solid ez., e bon (\tlm~l;1istt'a~~uo, 0 vigilanch\, in fal i velmeute hu de produztr bens reacs (t Na<;fio, muitu mais se .antccedentemente so estabelecer hnrna precisa J Jndit:!pcIlSu.vel o necessar-ia Lei de hipoteeus, Mas .como sste estubelecimento deva i;OJ_"

[) ii

?feito 'depols q(ieo Banco actual tenba ulti:; mado snastransac9oes, ,como corivem , - eut6 pela aproximaefio: > de 'sell .... ,el·dadeiro praso marcado rem rigor/no principlo de lSaO ; POI'lsso reservando 0 desen volvimento destu segunda parte, para a, pt1h1ica~iio do Estabe'leeimento, qlle devesllpl'il"este, passaremos agora a tratar' do modo; pelo qual 0 Banco -deve "terminal' suas opel'a~oes, ,oquefaz 0 ohje~t()da

TERCEIRA p,ARr_rE.

t.>;

Extincr;ao .do Banco 'do Brast'l ,0 medoscom»

1~ella -se deva'PfJ'ocedc?" "

·-.'i :r";.'

',Arroximrt-seoanno de 18~O; POI' conse'qlieneia 'u epoca marcada' -pela -Lei de'] 2 de tmtuhl·o~·a qnal eoneedeo' 'UoTIUl'lCO' yirite annos para SUllS' opera<;,oes,' 'que' cOlue9al'fio novanno de ]810; ·c.como POl" him'!' lado naose ache, ,este ,Estabelecimentb fullido, e porontl'onaohasta", s6'dizel;~ exti nga-&eao mesmo vpasso " que ,he pel'eisa sua metho<1icaejtillc~ao,considet'ada pOl'cjualquel' forma, qne'seja, e, mui pal·ticulal'mefite'pul'n seus Accionistas ,aos quaes de forma ,alguma cenvem a continuacflo dehuma ,admibistl'ac;i1o ,tao abusiva-, , POI' jsso passaremos ja a tI'a,tar do modo eomo ose deve proceder enr SUR

'e;Ktinc~~o,tisf.O:qHese' (Jolltiuuaa persisth'

(37 J

nella, e··:o Banco iexige para utili dade sua similhante tCI'nIO: eumpre pois aproveltar 0 tempo que resta em concluir ,e ultimur todas assuas transaccfies , com verdade , elareza , e a publicldarle , com que elle ha de proceder nesta final operaeflo.

Se 0 Banco Nacionat estivesse flnado , ou fallldo , deverla soffrer amesma sorte , que experimenta qualquer Cas a de Comerclo em slmilhante est ado : mas tendo 0 Banco do Brasil passado violentamen te pOl' terr-i veis administl'a~oes todas cheias de abusca, e perdas para 0 mesmo Banco, e tendo sido este estabelecimento. tal, que tem podido , e pride soffrer tuo enormes prejuizos , e forma)' hum sulrlo nfio Imaglaarlo , mas realmente vantejoso pam seos. accionistas , he evidente . que para feehar, e ultlmar suas opel'a~'oes ·so elle as vpoderd ,e deverti pratical', em

quanto mostrar legalrnente que se consldera

no caso de ererlor , e-nflo de devedor.

Considerando pOl'em como hypothese,

atraso , alcanee , e prejuisos enormes do Ban:" .eo, e"senao tambem claro , eonstante, e pu;bUeoo actual. estadodo Thesouro., nflo . he justo'quei'er' gravar 0 mesmo 'I'hesouro tomando veste+ a seo vcargo 0 alcauce da Lum estabeleclmento , cujosv.saet-ifielos , e per'das s6 devel'Mk recahir sobre eIle ,e seos ueclo-

-ntstas.j-pois de eento nlio ; he patrictismo involver a Na~aoem cousequeucias tao preju» diciaes,para salva I' os uccionistas do Banco, attendendo-se maisaocommodo departieulares ao mesmo tempo que mals s e val . opprimir O'nleSOUl'O, no tempo em que se

'cuidarle.pl'ovidendasao deficit de 1829. '

Deduas huma , ou 0 Banco estti fullldo ,

'( 88 J

Ott nao; no pl'imeit·o cllsosoffrri ella 0 l'igOl' dus Leis, e assimieomo seos uceionistas es .. tavuo hubilitadus pat'n ganhnl', tumbem so~ bre elles l~ecHmO os pl'Pjuizos, e nfio sobre

a Naclio.. .

Se pOl'em elle n'no esta talif)o, nao he justo atoMl' 0 dlreitexle proprredude , tendose lembsutl« de.extrahir deseos eofres", 0 nth u'w,'a:rlo; l]'\ile' precisumerrte Jut de f~\Z'('t, face plH'll. cqulllbme oseu eredito com o debito •

.\la.nrfesto·se pois ja 0 verdndelro estadc, on Baluneo do Banco, elk se patentea no Milppn amte .. so , e nrostrn eom It rnaler evidencia, qise 0 Banco so podel'ufali(' em unlee oaso , tal (lual () de lhf, nuo lHlg'm' ,t on qllehhll' seo maier devedor ; mas nssirn mesmo preclZa. .que este quehre pl'imeil'umeu,te, pOl'que em qnanto-elle ooao fiZ01' ,oBunco ha de conservar .. se;c alnda mesmo que se ver'ifieasse sell aniqullemento, uertameate uao seTia Q seo lriaior devedor aquelle quevfosse pl'utica.I' tao nova , rara , e nunca vista ope'l'l\(jao.;

.l\Jastnl he a desgraea, e oIudifereefisroo, queuftotem havirlonto 0 presente quem '~e pt'opozesse, entre os seus acclonistas ,u supplicnt;, nao a sua proroga~~fio, mas sin) otel'mo . de Sl.utstl'ansac(}o~s ,mas susten tar

'0 cl'cdito dehlln'l estabeleciurento tao ludibrtado, e aein temente i\ttacatlo de mal versa~5es ,e qllantoS(ll'itnes . se tem queridc imputUl';.llw.

Nao se.perteatle puis IOllYUl"U hoa.OI'deru, que tem tido este estabelecimentd, ao euntra I'io os abuses tem eresdldo u ponto tal, <ruc llecollveniente,' e deeoroso , flo elle P'I'Ot! ln~t\l' seu termo ,UH\S com d:i:g'lti(h,de, e

[ 39 ]

jumaiscom desercdito ,violencia, eoprobj-lo,'

. qllcnao sepbde demonserar t polo coutrur!o Intelresa em sea credlto, pols que vteudo-se prchlhido a for maefio de saques em Monte Video ,que· niio fossem dircotumente .euntra o Thesour-o , assim mesmo upeznr deordens tao termlnantes , torlos elles sao dil'igirlos no Banco, 0 qual exacto en! suus deveres os ellvia entilo ao 'I'hesouru.: tal he .pois aconfian~a, eredito , e preferencia P01'C:Jtc estu"!' beleci mento.

Que? Exccdeo elle os seos limites na ernissfio de notus P . En~ofol'ao el lus vpar-a supnimentos feltos uo Governo peln crerlito que ellas possuijio , rilil.lsnao eiI'(}lllMHio? Nfiof()i, e niio .tem esido .o Govemo a causa de todoscstcs males, como torla est a Camara .0 sa be ? r*l Nuo. representou cUe no (JQ\'el'oo tantos trunstornos , e eomprometimente que ·pl'cdo? E .este mesmoGoyel'no nlio foi aqudlequepl!o,'o!~~n'lt as .• Juntas , espacando-us scm couvccactio cia Assemblea (lel'l{l? [':;<*J g njio ·ficotl o mesrno B an co , pelos supvimeutes pl'estndosao Governo , .im ... possilrllitadorde. clImprircotn 0 seoi.essenclnl f m , parn q ue foi crcado , q II al q dcsconto de Lotras, e emisslio de dlnheirus sobrc hypothecas , em cujas np(Ta~~Oes porlei-la tel' percelrido seniio maio res , on igllUCS. vanta .. gens ,sem duvida grunrles int~l't'.sses,· e 0 muior de to dos ern a C())1Sel'\'IH'!lo de seu ererlito , nfio tendo ueeessidude d~ s,lcl'iflctw

[*] Falla do 81', Doputed o Vasconcellos , Re"istu. Se .. manarlu pg. 281, periud. 3.°

[*"*] Asll'u(l rs- l~S.r H@ lim,

[40 .J

u lao enorrne emissiio , felta pot' crdensfer.; termlnantes do Governo, e pat'a soceorro delle nos sees estados de ci-ltlea situacao , e npuro. S E hfio de SCI' os representautes do Governo 0 maior devedor do Banco , aquel les . que intentfio lndispor , e procurar seo .anlqullamen to.

. Fallemos verrlade , 0 GOVGl'BO he justa, e inonpuz de annulr a simllhautes prcpostas , nlhelas deisuu rhoa fe, eonducta; e interesse dcsvelado que tem conservndo para com 05 seos subditos , mas ate para com tnutos aecionistas Estrungeiros , os qunes na boa fe entratjio corn enorrne fundo para similhante estabelee lmento , () qual elles bern conhecem que nfio esta falido, e tanto confiiio nelle por saberem, qu~seo maior devedor he de boa f6 ,ecapazde pagar ~ quena actualedse elles tom cornprado muitas ae(!oes, 0 que certamente vnao fariao se duvi;lassem, on desconfiassem tanto do Go\'el'no

como do Banco, .

, Mas sem progredir , eonceda-secomo necesstu'Ia , e precisuvu extincefio do Banco ~ nfio sei-ia .pois mais razoavel , e ate pruden.te , 05.01'eC01'I'81' logo .asulrlmas vmedldas , e antes fazer tentatlvas ,que auxilienr e abonem vao depols o iplanoeem questfio ?conseguintemcute se 0 Banco se ha de extlngulr , tente-se pl'illleiI'amenteque elle feehe all sus- ' pendn suns operaedes pelo espaco de wlute a tJ'intu elias: 0 resultado porem mostrara "3e11e possivel progredir em similhante projeeto.

R como tendo sido. recouheeida pelos Se4 nhores Deputa'c!ossagt;ada a divida do The~ SOHI'O, para com o.Banco, teudo-se at~ ~le-

t4i 1

eretado va aplica~!;\o de sels mil contos para 'Parte da amortisa~ao aparece agoru n5.oso ',hUlnanova 'lingeagem , mas ate se aeonse';ha. que 0 Governo tome sobre si 0 qneri,g"ol"ozamente deve 80 Banco, e que alera disto f6rceos accionistas a .receberem 0 seo .emboleo a. vontarle do mesmo Governo?

. . Nao he possivel pols apoiarhuma .me .. dida tal que, ha de produzir assombro ,e espanto em todos os Aceionistas , QS quaes vendo que agora se aproxima oftm deter-mlnado pela Lei sobre 0 estabelecimento do Banco, C VOl' conseguinte ehegado otelnpo de veriflearem vseos fundos ,e se v~magora foreados a ficarem prezos iem hum novo es ... tabelceimento sem serem consultados , e sern poderem gosar em sua liberdude d'aquillo que he pO'sil.ivamenteseo:e quando? naepoca em que tanto se deelama pela Liberdade , e peloDil'eito de proprtedade,

Salta pois a todos os olhos que s6fal .. tadehumexactoconhecimento, e enlaeamento desteestabeleelmento-he querpertluas .. mente. fa'Ze~jgit· aextincc;ao doBaneo ~ex .. tinc'(u-o tao eoritradictorla quanto que no mes~' mo momeato , em que se rpertende extingulr slmilhante estabelecimento, logo se propbe medidas para crear outro, ou outros ; tulvez pela experieneia , e casos identlcos que a Hlstoria nos aponsa , mostrando que nas apuradas, criticas, e' identicas ciecunstaneias o unico meio de salvar 0 estado , he nao a extinc~ao, mas. a ereacao d'outros Baneos,

Tao miseravel pois ~,e desgeacado se I'lch~ra este, que naocontenha em si . It urn casco muito apto para seu proseguimento ,. multo mais se se Ihe6zesse huma novu iLe-

6

[42 ]

gisla9ao, quefirmasse 1 e regulasse seu audamento , Iivrando-o do arhltnlo, eprepotencia ,que sempre 0 dominariio.P Accredite-se pols , que 0 Banco nao estaaI(~anC(ado; e que 0 Balance expendido no Mappa annexo, hem. mostra sen estado robusto , e .forte ,e nfio aquelle , quese tem quer'ido imputar-Ihe,

Nao se diga pols que nflo ha subeja razao paraudvogar a causa d'este estabeleeimento, 0 qual eonflado na boa fe com que () Govemo 0 tratava , POI' isso eorrespondia as suns rogativas , e ul'gentissirna's requisi~oes t em tempos tao ealamitosos , como os

~daguerl'a do SuI, e outroe caeeessorlos , sim o Governo tratava 0 Banco com todaa boa f~, e ~agradocumpl'imento\a ... seos ajustes logo qne podia; . e vranto . que do .emprestlmo eontrahido em Londres em 1824, 0 rnesmo Governo COI11O- honradoideveder aplicou logo mais de dois mil contos ao Banco, para I.~ste osaboual' na.grande divlda do Governo.

J,~"Porem 0 Banco que .trutava so 'lueupletq''''S'~'' nfio s6· emittdoioutras sommas de metal,.que possuia , mas esta mesma-para soccorrer ,0 Governo .: nos seos diversos estados dea.pul'o :ac.onselha.-se posem.iagora , e ha quem lenlln'eque o. mesmo .Governo devedor passe u extrahir do .. HanCQo.nllmerario que possue, e dissolver similhante iestabeleeimento dehumanova fOt'rna, ora proposta ;. e jamais possivel;Cle ee ilU!lginar ,feita. esta rara proposieflo. noe~tl:l.doem que 0 Banco se aeha ,como sev~ comtoda a evldeneia no Mappa annexo., : ,

A vista poisdoexpendido ,devendo presidlr a tudo a.J ustiea, ea Boa Fe ,ate puracredito da Leivde ·12 . de Outubro de



- - .-~--~ •.. , .. -~- ~~ - -

1808, eujor.sagrado eumprimeuto de humus Leis afian)!ao a Cl'en<;a de outras postei-iores, parece que havendo-se estipularlo 0 praso xle vinte annos, para effective service d'ests Baneo , 0 qual se vern aproximaudo ; e tendo alem distooccorl'ido tao extruordinarias elrcunstanclus , que nao se presumio ponerem existir , que se deve proceder ao seguinfie expediente, util : ao Goveruo , util aos accionlstas , util finalmente ao '. crerlito do Governo para CO'1ll o s paizesEstrangeiros ,'e Negociantes delles , accionistas deste estabe- , Iecimento , da maneira seguinte, c.

1.0" Decretal' 0 Governo que 0 Banco passe desde jaa Hquidar suas contas, prevalecendo-se dos meios qnea Lei the outergou , terminando todas as suas trunsacefies , e· contintrando s6 ,e unicamente sobre veste ohjecto.

2.° H Que 0 Governo nomeie, querendo , hurna Commissfio , qne assista;' e observe a regular conducta do Banco neste seo eneerramento , e termo decontas.

3.° "Que asslmcorno o Banco . proeurou , e solicltou acciunistas -para reste estabeleei-'; mento , da mesma tnaneirasejaeUe 0 qUl~ deve sntisfazer aos sobreditos acclonlstas.

4.°" Que . os Cofres dos Depositos publi ... cos . saifio do Banco pnra onde 0 Governo: detei-minai-.

5.°" Que 0 resultado de todas- as operel(oes que 0 Banco pruticar , sejfio publlcas pela Irn pl'ensa.. ' .

. . 6.0 "Que 0 Governo jnlgnndo ser convemente fHya cQnVOCUI', des de ja hurnavuova Assemblaa Goral, IH\ qual se P"op011hn,a todos os aecionlstas a fOl'nwcao de hum 00-

, 6 ii

L« J

vo Banco. para c(}Jne~ar suasop~ra!t0esn& fim da extineelio oeste, c.ll'ranjado,"o local do. mesmo , enD· qual passarfio por convencao torlos os seos vd'ispendiosus utencilioa, Bunco fundado eom hum numero de llefjoes.,.

. e valor que se estlpular , devendo pr,eferh' os antigos aeelonistus em' seu'. fundo "e IlaD Ihe convindo serem entao admittidos outros r . publlcando-se pl'id:l~iramenteseQs estatutos, ol'glUlizado..c; como o. Governo julgae eonveniente; e util,rnarcnudQ·se hmn,d'etermi'nad(},

,pl'aZQ pal'.a seo giro , flndoio qual SQfl'eHl as altemativas , que 0. mesmo vgovemo \'iii Sa(} neeessarlas eonfoeme as ci,llCt!frtstallcias ,. e QS tem.p(j)s!' n.ao· tomando 0 GQvernQ sobresi..« aleanee de stmilhanteestalieleclmento estundo.ialioQ, nem p'l'ivandoa seoaraecioulstas.dos. .iuteresses , que sagradumente Ihesao\ divides no. easo eoutrario,

7.0." Flmtlrnente que sendo '0' prefixot termo do. DImeo. em lwincipio de 183.0,. terupo no. qual pelos iueies propostos ltem . 0.' Bunco suffieiente espu~o para tel' liquidado. suas essenciaes opel'ut;oes; e como seja natural, e eerto que devu aeeumuler .. se grande, souuna pela vfalte, de apl:eS("n.ta~ao denotas, asqllaes por muitos meios setemestl"agado 'e perdido; .neste cusoto.daesta guande somma devera passar para huma eaixa de deposlto perteneente au Governo , 0. qualfi(~lIra respousavelvao pagamento de quaesquer notns , {Iue se apreseuturern depois deste praso; tendo. unicamente os ueeionistas direito averefiCIlt;uo. desuas aecdes., fundos accumulados , e Jiqllida\~fiQ de seos uteneilios ,e propriedades , as quaes ou seliquidadi.o, on passarfio por cORvelwao para al)l~gunistl.9ao

[ 45 J

do novo Banco t mas 86 fetto depois da ex ... tin~ao do actual.

Considna{oes ,. e analyse ao seguinte ~ftll)pa~

Qunndo se Ianea bum. golpe de vista so" hre est.eI\.tappa J purece que os antagonistas do Banco encontrarfio nelle vasto assumpto pnrn 0 pintar , segundo suas vistas slnistrus t e nao' pelo seo verdadelro estado., he pois (Iue POI' este motivo se deve 'fazer huma analise lmpareial , e aproxlmada para mos'trur , e corroborar 0 que setem dito nestas reflexoes , que elle ate. p6de faser hum saldo vantajosoa seos aecionlstas mesmo na hypothese de nao apurar todas as sommas de seus devedores.

Como porem as pessoas menos inteligentes na naturasa de escriptm'a<_;oes vendo na respectiva parcella hum Saldo s6de 27:423~085 .quantia que nao p6de faaer face aos prejuizos do Banco, porlsso demonstrnremos , que elle nfio s6 hadefazer encontro . a tues prejuizos , mas ate distribnir dividendo foradas ae~oes, que sao 0. fundo

, primltivo , e essenciul de seu estabeleelmento..

Entremos em a materia,.e facamos hlllll novo estado passive do Banco, tal 0 seguinte.:

Na t.erceira dlvisaodo estado iactivo no Mappa annexo, cujo titulo he - Diversos devedores - eonte-se com opre-

juizo de • ••• ,] ,OOO:OOOJ)O.OO

Ajl.lnte-se mais novo prejui-

ZO, nao. ineluido neste Map-

pa por ser aelle posterior ,

[ 46 ]

e feito pelo ' exame .na caixa dos descontos pelo suicidio

de seo Fiel,. •• 496:000~000

Total 1,496:000$000

Saldo que 0 Banco tern a

seo fa VOl', para dad usir co-

mo se :v~ nodito Mappa • 27:423J1)085

Alcanee do Banco 1,468:576~915

N. B. Tudo isto he na hypothese de tao grande perda , e que @ Banco nfio se pI'evaleeera do previlegio que pOl' AIvfU'a, da sua oreaefio lhe foi coneedido para proceder contra seos devedores como a Faaenda , e contandcise receber do Fiel fulecido, , e fuli .. do '200:000t1!)OOO rs. ; multo maiaelle-possuia,

Agora mostraremos como . 0 Banco

pode faZel" face n este suposto alcance de 1,468:576J)B15 com toda a fueilidade , e brevidade possi vel.

POS8ue o . Banco.

/ .

1,549:B2H pesos Hespanhoes deveusto Juno 1'S .. os quaes veiidldos a I 600<15.0 a diffe ... rem~a I, ou Iucro de. •. •

.' '~)~457 de custo de 975 para ,nmo faz a differenen de '.' 3:888 moerlas de 4:727 de custo com premia de 80 pOI' cento ·duo • , '. • . • . 1:000 sobernnos fie ouro exeerleutes a 2:4IH) • • • • Fundo de reserva , OIl.1\Ceu III ill ado ~ deatinado a fR~el'

929:892J!)900' 5:~HO,j,)625

!Y:642<2.JOOO 2:400r%)OOO

L47 ]

face a final liquida~ao do

Banco. . .. 819:260J)366

Fundos emidlversas Praeas

, rs.628:403$)581, com 0 mo-

. derado avanco de 25 por cen- .

to da, • 167:.260J)377

Lueros no corrente anno ate

Outubro calculados em •

Excesso no valor-do predio

560:000J!)OOO 14:000$000

2,50~:366J)279 Alcance suposto , ] ,46S:576cW9.15

Exeesso a favor do Banco • 1,039:789J)364 Deduz indo-se. porem au sub-

trahindo-se novamente seofundo de reserva que era deati- ' nado para este firn , e que o Banco nfio percisou servir-

se delle • •• 819~260~370

Resta 0 devidendo de •• 2~O:52S$)994

Que faria se 0 Banco tivesse tido,huma boa Administradio!

Nao se fallaaqui no numeroso ,dispendio em utencilios , que sao Proprtedades do Banco, ou (lit seos aceionistas,

Todos , e quasequer exames . q\le se quizerem .fazer nao . poderfio Jamajsdesacl'~clitar o Banco" ou dal-e pOl' falldo, '. so se houvesISe a eriminosa desconfianea na segunda elasse de sen estado activo, objecto , no qual nfio eonvem .iamais pensar; e oxala que. todos os devedores fossern tao eertos , e in ..

falivels. .

E para que ultimamente 0 publico tam .. bem fique lu telrado sobre as deelamaetles de

taotopapel que Be emittio,~ para suprlmen-: tos , e exigencia do Governo , aehamos conveniente dar Q() mesmo, hum veridico estado de sua emissao', para poder tirar as CODsequencias que forem cenformes ara2lao,C verdade.

Total do papel pronto, ..21,574:9203)000 Deste deve-se deduair .

Existente em

Mina!!!; . • • 890:000J)OOO

Bahia. . • • I,090:000~OOO S. Paulo. " 2fjO:OOO~OOO Caixa Geral • 1,891:484~OOO

3,621:484$000

Existente na ej"Qula~ao do Rio 17 ,953:43(~(~)ni)O Divida do Governo. • . • 19,082:55H$j:{83

Ex .. cede a divida . do Governol 1,129:1.20 iffI383

as notas exlstentes , • • \ f/V

Sera facil a toda , e qualquer pe~soa fa-

_ ser estes ,.eoutrosquaesquer exames , pois que 6 Banco do Brasilporseu eredito jamais se eximio , antes franqueou similhantes indaga~oes a toda, equalquer pessoa; elle assimotem pratieado,egpoderao experimental" todasaquellaspess&as, que· com 0 n6squizerem vel" a verdade de similhante dem()listra9ao, que sem a menor dificuldade se nos patenteou,

FIM.

ERRATA~.

EltROS.

Pag. linha«,

11 15 igualdade

14 28 com reconhecimento 30 de salvar

31 reduzido a ordem 10 com tribstos

" 17 ao menus

16 21 e dos das ordens ]7 21 que considerarem

" 37 exigem

19 8 e nao se pode

35 0 que ja

6 imparticulavel 37 accarretar

2 aferrolharem " 26 deverao

:35 4 ligando

37 36 providenclas 42 22 que tratava 43 12 accionistas

, , , ~ 15

, ,

20 33 34

EMENDAS.

qualidade

com 0 reeonheeimento de a salvar reduzindo-a a. ordem como tributes

ou menos

e os das ord ens que se conslderarem exige

:nao se pode o que jamuis impraticavel

e accarretar

a aferrolharern devao Ilgando-se provid euciar

que nao tratava capltalistas

Outros leves erros 0 lei tor emendar6., e descllIpara FeIn breTidade com 'l11f2 sata obra foi Impressa.

" .. ' ~. . .' . . . . ; '. .'

'NOO GERAL DO BANOODOPR..4SIL EM 80 DE JUNHO DE 1828.

, . : "

4

ESTADO NCTIVO.

ESTADO P ASSIVO.

DIVERSAS CAIXAS,

CAPITAL DO BANCO.

,~.:'.

ill! .i5:901U360

;:,;4:800U 000 ,:3:680UOOO

1;549:821U500 '~9:225 U465

'l _,' , -

'~~3:604U594

~,138S Moedas de 4,000 •••• " "~"'" . 1,000Soberanos .Inglezea •..•••••• ~ ••• 575 Meias doblas (deposltadas)' ••••• 1 :~49,£21t Pezos Hespaoboes .•..•••••.. " • H,457 Ditos de differentes ,val ores ••••

Moed« deprata· •..•.••.• ·,"-" .••.......• ~ Ditn de' cobre .-',-.'.,','. 'I ','" iii,,,. '.'f,:'" '0_ ." .:.", •• Ii

a 4IJ720' 4ulfoo f6U400 lUOOO

2{)9:166U46'0 ·l4:438J]13.

1\ cq5es .... ~ ., •. ~ • • . . . .... , ••••.•.•........••...•.•....•

Accumulnd~s, ou reserves .••......•.•......••.•••..•...•

3,600:000UOOO

819:260U377 4,419:260U371

500:000UOOO

Impastos d0 Alvara de. 20 de Outubro de 1812 .

.. •. ;

4,!II 9:26bU87'1

-_._------

1)S07~122U919 1,891 :484UOOO 15:825U363

EMISSXODE NOTAS.

j

No Rio del Janeiro ••••..••••••• , •. • • .• ••• • •. • .

Em Minas -, ' .••••.•.•.. '" ••.••..•.••••.•••.•••....•••.•

Netas do Banco ••. ; •.•.•.•••..•••. :' ••• ',

Peqas de euro, prata, ejoias .

19,844:920UOOO

3!J0:OOO{)OOO 20,234:920UOOO

1,090:000{JOOO

250:000UOOO ~1)574;920UOOO

3,714:43<lU282

Na' Bahia ,,' •• .: 'f , ••••••• , "'," • ~ ' ' ..

THESOURO PUBLHJO.

Em S. Panlb .•. e : , ..

---

';A\ltigasConsignaqoes pagaveis pela Bahia, a/pernambuco. '.~" . ~llprimentos para as urg~nt~s ~espeza~doEstado 0,:':' ; ., ... .', ..

Id'e:m:",,:c""''''l'lmaa Provincia Cls~Plabna .~ .••..•• 1, •••. , ••• ,','~':"

Emprestimo de 3l de Mllr9o:AeJ~17 •••.••••...••. , .•••••. i • Despe'Zas com a Casa paru_,.o·CorrelO Geral '" .... '. ,; .• , ....••

Gastos corn oSgeneros NI\Clonaes. ,. , , .••••. , •••.•.••.••.••••.•

Suprirnentos pagaveispelo .Maranhao .• '.' '" ," ,.~l .

Restante . dos prernjo'$;'---e:despezus detodos os su primentos ate'" Q; ultimo de

Dezernbr~, de'·,l'S2-l .. ,.,.".'.,,~ .. ,_ t,. ~", ~ 1.1 ~ ".,~ .. ,"" "-~:',-,'.'" •• "_'~',:~:~,, e,_ .-" .. , ,,:~,,::

" .. . ." "i'~t

315:000UOOO 8,601:131U992 9,485:l76U695 311:976U404 9:911U624 4:863U496 . 94:2800000

.260:216U172 1 9,082 .. .55()U3~~

DEPOSITO PUPLlCO.

Pet;a;de ouJo ,'prata,e joins ..

Doc~:me:'ntos .,:, ~ ',tt •• ~., • ".'", ' •• ," •••• ' ,' '.', '. ' ,. .' ~ •

Dil!.Oeiro ••• L , .n ••• , , •• ;' •••••••••••

',,' ' ',.

15:825U363 B9:8610214 335:873UB23

441:5.!i()U400,

SOMAS.N. DISPOSIQ!O.

30:530TJ73.1 95~'283U878 50:975U846 2.'):848U023

lOOLlOOO 3:Sl()U649

Capital Ii .iuro de 5 por cento " ..

Restante dos dividendos . a pngar ••..•. , ...•.•••.•.• ,'.' ••.. ; J Ui'OS calculados , e Letras sacadas da Bahia pOI' divirlendos, 8ubscrir~&-s em~divas para a Estatua de S. M .••..•. " ..... Donatives para instrui~ao Naclonnl ..• , •..•.•••• • •••••...••• V dor de 1 Letra vencida , e nito apresentada .•••.••••••• , ••

Per letrns protestudas ,e Escrlturas, ,. " , .•...••.•. { •.••••••.

tetras) ebiIhetes a veneer, e outros documentos em dlversas Caixlls •.•.••..

1,239:096U609 1,092:442U161

2,331:.538U770

200:549U127

FUNDOS EIV[DIVEU.SAS PRAQAS. >

CREDO RES EMCONTA.

~emLiSboa, ••• ,,; •.. ; ' •••••••••••••••••••

em Angola s . ,' , ••.••••••• ;.. •••• •• .••••• ; •••••••••

AgentE's do Banco no Maranhao. ; .•••••••••.•.•• :; .•••.••.•••.••..•.•.•

..... .. . ...•....... ' -. ,.... •....... naBa hia , . • • • •• ~ :', .. 0 : , ..

,..-, "',!\'d"In,nl'bn,'~ C" ••.• , •• , •••• ,.. ••• , •••••.• ,",c "c .

8:893U388 4:083U180 104:160UOOO 5:807U99& 1i9:459U018

l:028ti648 1 04: 160 (jOOD Jj;~8.6P'709 U012 704U569

Reccbimentospara Saques para Lisb()R •••..•. ; ••••••..•••••••••••••...•••• Letras negocii.das de ordem do 'I'hesouro Publlco .•• ,. . . ... •• .:" ••. • ••.• Adiantamentos"~ara (i corte doJ~~? !1rJ!~il".\,~~!ll" ••• ~' ,., •.••..•• ' •••. ·k ••••

Dlrectorta da-C)fttraltOSClescont{)s M S. 1'aulo ..

Junta do Comaiercio ••••••...•••.• - •...•••••.••.•...•...••••••••.•.••••.•

125:1'2.9U938

~ I B I' JDinheiro........ .••••• 373:000UOOO~

.' •... (11 nnra .. iNotlls 1,090:000UOOOf

Cnixaqos desco .. ntos . de S .• Paulo jDinheiro....... ••••••• 73:000. UOOO(

~ Netas . . . • . • .. .. ... ... 250:000UOOO)

Direct()ria dn Calxa dos descontos da.Bahla ,', ••••••••.•••••••••••••••••••.•

1,463:000UOOO 323:000UOOO 1SIU9.'l7

INTERESSES.

Lucros conl1ccidos, 'proveniantes dus Operacde» do Banco nao contemplados oa

premios vdacontas liocorrenteanno , , ...•...... , .

Idenldas Calxas lliliaes da Bahia ,ePernambuco ..

21:607U962 5:815U123

27:42SUQ85

Custo da casa ,que o Banco OCCllpa .•...•...••.•••• , ••...•.•..•.. , •••• ,.

33:750UOOO

GASTOS GERAES.

J uros pagos, e despezas do expedlente , e eutras .••.•.•••••..••••••••••••

19:695U484

27,294:842U927

" ,

You might also like