Jose Antonio Rojas Carrera

iarcius@hotmail.com
VOCABULARIUM LATĪNUM
VERBĪS ATQUE IMAGINIBUS EXPLICĀTUM

Cap. XIV

(Nota bene: ↔ = contrarium, antonymum)

VOCABULUM SŌLUM IMĀGO VERBĪS EXPLICĀTA

(AUT CUM IMAGINE)

gallus, -ī, m.

gallus canit: “cururrū! cucucurrū!”.

ecce
gallus canēns = gallus quī canit
Gallus canēns novum diem salūtat. 14, 19-20

vestīmentum, -ī, n. haec sunt vestīmenta Rōmāna

sagum vestīmentum est

tunica, toga et stola
sunt vestīmenta Rōmāna
 tunica, -ae, f.

hic vir, quem vides, tunicam gerit.

toga, togae, f.

hic vir, quem vides, togam gerit.

calceus, -ī, m.

Mārcus, quī pedibus nūdīs ante lectum stat, calceōs poscit: “Da mihi
calceōs, pedēs frīgent mihi!” XIV,85-86

parentēs, -um (-ium), m./f. Iūlius pater līberōrum est. Aemilia est māter līberōrum.

Iūlius et Aemilia sunt parentēs līberōrum.

tabula, -ae, f.

Dāvus Mārcō librum et tabulam et stilum et rēgulam affert. XIV, 109-

110

stilus, -ī, m.

Dāvus Mārcō librum et tabulam et stilum et rēgulam affert. XIV, 109-

110
trēs stilī

rēgula, -ae, f.

Dāvus Mārcō librum et tabulam et stilum et rēgulam affert. XIV, 109-

110
 rēs est id quod est. rēs est aliquid, quod nōn est nihil.

hoc est arbor: arbor est rēs.

rēs, reī, f.

hoc est mālum: mālum est rēs.

hoc est nummus: nummus rēs est.

hoc est tunica: tunica rēs est.

Iūlius: “ecce Dāvus tibi librum et cēterās rēs tuās affert. Sūme rēs tuās
atque abī”. XIV, 111-112

apertus, -a, -um, adj.

(↔clausus, -a, -um)

fenestra aperta est

clausus, -a, -um, adj.

(↔apertus, -a, -um)

fenestra clausa est

 sordidus, -a, -um, adj. Titus

(↔pūrus, -a, -um, adj.)

Titus vestīmenta sordida gerit,
bracchium sordidum habet
et facies ejus sordida est!

Aulus

pūrus, -a, -um, adj.

(↔ sordidus, -a, -um, adj.)

Aulus vestimenta pūra gerit, et ipsī facies pūra est.

alter puer pūra vestīmenta gerit, alter sordida gerit vestīmenta.

nūdus, -a, -um, adj.

Homērus nūdus nōn est, sed vestītus

 togātus, -a, -um, adj.

vir quī togam gerit est vir togātus

manus dextra
dexter, -a, -um, adj.
(↔sinister, -a, -um, adj.)

haec sagitta dextram indicat

sinister, -a, -um, adj.

sagitta sinistram indicat

haec est manus sinistra
omnis, -e, adj.
(↔nihil)

līberī omnēs Iūliī et Aemiliae sunt Mārcus, Quintus et Iūlia.

Iūlius Aemiliaque omnēs līberōs suōs amant:
Mārcum, Quintum et Iūliam.

omnēs nūmerī nātūrālēs āb 1 ad 10 hī sunt:

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10

cubō, cubāre

(= iaceō, iacēre)

Quintus iacet in lectō =

Quintus cubat in lectō
 quī dormit, nōn vigilat!

vigilō, vigilāre
(↔ dormiō, dormīre)

quī vigilat, nōn iam dormit

alter puer dormit, alter vigilat

valeō, valēre

(↔ aegrōtō, aegrōtāre)
hic parvus puer nōn aeger, sed sānus est.
quī aeger est, aegrōtat.
quī sānus est, valet.
hic parvus puer bene valet!

mergō, mergere

in aquā sē mergit
 Lunae diē Iūlia cantat…

soleō, solēre Martis quoque diē Iūlia cantat…

Quī multīs temporibus aliquid

facit, id facere solet

Etiam Mercuriī diē Iūlia cantat…

Iūlia cantat multīs diēbus…Iūlia cantāre solet!

frīgeō, frīgēre

puer friget

poscō, poscere

(=petō, petere)

discipulus librum petit a magistro: magister, da mi librum.

discipulus poscit librum a magistro: magister, da mi librum.

avēs cantāre possunt quia vocem habent:

vestiō, vestīre
 induere togam est vestīre sē eō vestīmentō.
induō, induere
Mārcus prīmum tunicam induit, deinde togam =
Mārcus prīmum tunicā sē vestit, deinde togā…XIV, 73, 74

tunica

gerere est in corpore ferre, in corpore habēre.

Toga est vestīmentum album quod virī et puerī Rōmānī gerunt. XIV, 75-
76

gerō, gerere

Iūlius togam gerit.

inquit Sed cūr nōn venit Mēdus? inquit Mārcus =

(= dicit) Sed cūr nōn venit Mēdus? dīcit Mārcus XIV, 113

uterque, utraque,
utrumque
figūra A plana est figūra B plana est

utraque figūra est plāna =

et figūra A est plana et figūra B est plāna
neuter, neutra, neutrum

figūra A figūra B
neutra figūra est quadrātum =
neque figūra A est quadrātum,
neque figūra B est quadrātum.

alter, altera, alterum

altera figūra est triangulum, altera est circulus.

mihī est cāsus datīvus prōnōminis quod est ego.

mihi XIV, 70, 71 Mārcus: “da mihī tunicam et togam” =
da tunicam et togam eī puerō quī sum ego.

tibi tibī est cāsus datīvus prōnōminis quod est tū.

Dāvus: dō tibī tunicam et togam =
dō tūnicam et togam puerō quī es tū.

mēcum Dāvus eī calceōs dat, et eum sēcum venīre iubet: “Venī mēcum =
(= cum mē) (cum mē)! dominus et domina tē exspectant. XIV, 86-87

tēcum Marcus: tēcum (=cum tē) eō, Dāve!

(= cum tē)

sēcum Dāvus eī calceōs dat, et eum sēcum (=cum sē) venīre iubet. XIV, 86
 nihil
(= nūlla rēs) hic circulus plēnus est punctōrum. in hōc circulō sunt multa puncta.

hic circulus vacuus est. in hōc circulō nūlla sunt puncta. nihil est in
hōc circulō!

quōmodo - quōmodo avēs volāre possunt?

(= quō modō) - ālās moventēs.
- quōmodo piscēs natant?
- caudam moventēs.

hodiē hodiē sōl lūcet! =

(=hoc diē) hōc diē sōl lūcet!

adhūc Mārcus adhūc dormit.XIV, 34

= Mārcus ad hōc tempus dormit = etiam hōc tempore Mārcus dormit!

prīmum Mārcus prīmum manūs lavat, deinde faciem XIV, 46

deinde Mārcus prīmum manūs lavat, deinde faciem XIV, 46

virō togātō nūlla pars corporis est nūda, praeter bracchium alterum. XIV,
77, 78
praeter = virō togātō nūlla pars corporis est nūda, sed sōlum bracchium
(praep. + accus.) alterum
ante, iuxta...
extra...
praeter quoque est supra, magis quam…
“quem ego amō praeter omnēs” Plautus =
quem ego amō magis quam omnēs…
 an uter puer aegrōtat, Mārcusne an Quīntus? Quintus aegrōtat, Mārcus valet.
XIV, 12, 13

“salvē!” dīcit quī advenit

valē “valē!” dīcit quī discēdit

fīlius ā patre discēdens, “valē, pater!” inquit XIV, 129, 128

Participium < pars + capere

participium, -ī, n. pārs ōratiōnis partem capiēns nōminis, partem verbī: nōminis genera et
cāsūs, verbī tempora et significātiōnēs, utrīusque numerum…XXXV, 129-
131