Fo muR

1927-1

bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«

bjhFâ 4

bgÇah® âuhÉl® fHf«

29 ïjÊayhs® FoÆU¥ò
âUtŸSt® ef® - âUth‹Äô®
br‹id - 600 041
 üš És¡f« RakÇahij ïa¡f¤â‹ nfhÉš
EiHî¡ »s®¢áfŸ
üÈ‹ bga® : Fo muR 1927-1
bghUŸ : bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R« Ô©lhik¡F vâuhf nfhÉš EiHî¥ nghuh£l¤ij Kj‹
bkhÊ : jÄœ Kjyhf K‹bdL¤jJ RakÇahij ïa¡fnk v‹w tuyh‰iw
ï¤bjhF¥ãš ïl« bg‰WŸs f£LiufŸ btË¡bfhzU»‹wd.
gâ¥ghs® : bfhs¤ö® jh.br.k RakÇahij ïa¡f K‹ndhofŸ n#.v‹. ïuhkehj‹ kJiu Ûdh£á
gâ¥ò : 2008 nfhÉY¡FŸS« n#.vÞ.f©z¥g® âUt©zhkiy nfhÉY¡
FŸS« EiHªJ nj§fhŒ cil¤J jÄÊš gâf§fis¥ gho tÊ
cÇik : gâ¥ghsU¡F ghLfis el¤âd®. bgÇah® jhœ¤j¥g£lt®fis nfhÉY¡FŸ
jhŸ tif : ne¢Ruš nõ£ miH¤J tu¥nghtjhf¢ brŒâfis¥ gu¥ã mt® bghJ¡T£l«
ngr¢ br‹w ntÿ®, ehif ngh‹w C®fËš nfhÉšfis¥ ó£o
üš msî : 1 / 8 bl«Ä
it¤jd®. mnj neu¤âš jŠir kht£l¤âš cŸs öth® »uhk¤âš
vG¤J msî : 11 òŸË “ãuhkz r«nksd«” To gh®¥gd ïWkh¥òl‹ gy Ô®khd§fis
g¡f§fŸ : 384 Ãiwnt‰¿aJ. Mu«g¥gŸË MáÇa® kheh£oš ïªj M©oš
bgÇah® M‰¿a ciujh‹ ï¥nghJ« fšÉahs®fshš ngh‰w¥gL
m£il totik¥ò : £uh£Þ» kUJ, »wJ. fšahz å£oš rhî kªâu§fis Xâa gh®¥gd¥ ònuh»j®
br«g£o ïuhrh fis¥ bgÇah® m«gy¥gL¤J»wh®. ïªJ kj¤J¡F« mJ tÈíW¤
J« N¤âu ïÊî¡F« vâuhd mdš gw¡F« f£LiufS« ï¤bjhF¥
fÂÅah¡f« : mRu‹ Clf«, â©L¡fš ãš ml§F«.
Éiy : cU. 200 / -
“ khdKŸs MÆu« ngiuí« xUt‹ v⮤J¥ nghuhl
btËpL : bgÇah® âuhÉl® fHf« Koí«. khdÄšyhj xUtid btšy MÆu« nguhY«
29 ïjÊayhs® FoÆU¥ò KoahJ.”

âUtŸSt® ef® - âUth‹Äô® “óid¡F£o btËna tªJ É£lJ.”

br‹id - 600 041 “v‹idna e«ã ï¥g V‰nw‹”
( f«guhkhaz¤âš ïuhtz‹ T‰W )
ngh‹w brh‰á¤âu§fis tuyh‰W tÇfsh¡»a bgÇahÇ‹
f£LiufŸ ï¤ bjhFâÆš ïl« bg‰WŸsd.

- gâ¥ghs®
 23. jŠir Íšyh ngh®L nj®jY« gh®¥gd
g¤âÇiffS« ekJ nfhÇ¡ifí« 68
24. gnuhlhî¡F jÄœeh£L¥ gh®¥gd kªâÇ 71
25. ï‹Dkh ek¡F N¤âu¥ g£l«? 73

bghUsl¡f« 26. gh®¥gdušyhjh® Íšyh kfhehLfŸ 75

27. jŠir Íšyh ãurhu« 77
28. e‹¿ bf£l j‹ik 83
1. gh®¥gdušyhjh® kfhehL 11
29. fh§»uáš Ô©lhik Éy¡F Ãâ 85
2. RthÄ áu¤jhdªj® 15
30. âUt©zhkiy jhÿfh
3. ïÅ¢ brŒa nt©oa ntiy 17
bj‹ ïªâa ey cÇik¢ r§f kfhehL 86
4. bgh§fš tNš 19
31. tUzh¢áuk j®k« 90
5. jŠir Íšyh ngh®il gh®¥gd m¡»uAhukh¡f¢ Nœ¢á! 20
32. nfhÉšfË‹ nguhš gh®¥gÜa¤bjhšiy 92
6. ešy ïo 22
33. bghJ thrf rhiyfËš gh®¥gd Mâ¡f« 95
7. gh®¥gd® Éõk¥ ãurhu« 23
34. âUt©zhkiy jhÿfh bj‹Åªâa
8. kfheh£L cgªÃahr§fS«, gh®¥gdušyh® g¤âÇiffS« 25 eyîÇik¢ r§f¤ âw¥òÉHh 97
9. ãw¥òÇikí« mj‹ jilfS« 27 35. #ÞoÞ âUehŸ 103
10. gh®¥gdÇ‹ muáa‰ òu£L 37 36. òJ¡nfh£il KÞä« kfhehL 104
11. gh®¥gdušyhjh® ãurhuK« kfhehLfS« r§f§fS« 40 37. ï‹dKkh gh®¥gd¥ g¤âÇiffis MjÇ¡»Ö®fŸ 105
12. gh®¥gd®fË‹ x‰Wik 41 38. br§fšg£oš fj®¢ rhiy âw¥ò ÉHh 108
13. ahU¡F ò¤âtªjJ? 42 39. kªâÇrig 110
14. kJiu¤ Ô®khd§fŸ 43 40. RakÇahij¥ ãurhu« 112
15. v§F« gh®¥gd Mâ¡fnk 48 41. nt©LnfhŸ 119
16. mJthdhY« »il¡f£L« 50 42. ekJ nfh®£LfŸ 123
17. b#‹k¡Fz« nghFkh? 52 43. gh®¥gd¥ ònuh»j« xʪjJ ! 131
18. jŠir Íšyh ãurhu« 54 44. kJiu mbkÇ¡f‹ fhny{ khzt®fS¡FŸ
RakÇahij cja« 133
19. g¤âÇiffŸ 57
45. kfh¤kh tunt‰ò 134
20. gh®¥gd¥ g¤âÇiffË‹ bjhšiy 60
46. ïj‰F v‹d bga® 141
21. ÑnHÉGªJ« ÛirÆš k©bzh£lÉšiyah« 64
47. gh®¥gd® - gh®¥gdušyhjh® í¤j«
22. br‹Åkiy br§Fªj® fhkh£áa«k‹ Mya gÇghyd
bjhl§f¥g£L É£lJ 144
rigÆ‹ 12 tJ M©L Ãiwî ÉHh! 65
48. KÅágš bghJ nuh£LfËš k¡fS¡F cŸs Rjªâu« 150

Fo muR - 1927 ( 1) 4 5 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

49. gh®¥gÜa¥ ã¤jyh£l« “ áuh®¤j rªnjf«” 153 74. gh®¥gd¡ bfhLik¡fhf cƮɣl R¤jåu‹ 223
50. br‹id r£lrig tuî bryî â£l« 154 75. gHa fU¥gnd fU¥g‹ 228
51. “RnjrĤâuÅ‹” cg¤âut« 161 76. vJ bghŒ¥ ãurhu«? 231
52. gh®¥gd®fË‹ K£L¡f£il óid¡F£o 77. xU áW F¿¥ò 239
btËah»É£lJ 163
78. tF¥òthÇ ãuâÃâ¤Jt« 240
53. FoÃW¤J« nah¡»a®fŸ 165
79. bjhÊyhs® 241
54. bjhÊyhs®fŸ j‰fhy fh§»uÞ jiyt®fis e«g¡TlhJ:
80. Íšyhngh®L ãuábl©L nj®jšfŸ tF¥ò Jntõ«
mâš nruî« TlhJ 167
xʤjj‰F ïJ xU rhø 243
55. nk£^® â£l« 168
81. ahÇl« tF¥ò¤ Jntõ« ïU¡»wJ? 245
56. muáaš thœî v‹gJ mnah¡»a®fË‹ tƉW ãiH¥ò
82. xU btË¥gilahd ufáa« 247
v‹gj‰F cjhuz« ïJ nghjhjh? 172
83. nghq® Mu«gháÇa® kfhehL 250
57. “âuhÉl‹” 176
84. ekJ g¤âÇif 261
58. gh®¥gd Vkh‰wY« klhâgâfË‹ klikí« 178
85. fh§»uÞ òu£L 268
59. g¤âu¥gâî ïyh¡fh¡fËš k¡fS¡F Rauh{Ía¡ føah®
brŒj m¡»uk« 180 86. gh®¥gd ÃUg®fË‹ r¡â 276
60. “tF¥ò cÇik” nt©lh« v‹W brhšÈâÇí« nghÈ 87. bghJ¥ gz« nghF« tÊ 277
njrhãkhÅ, njÓathâfS¡F xU É©z¥g« 181
88. gh®¥gdušyhjh® kfhehL 279
61. jŠir Íšyh ngh®L 183
89. khatu« kfheh£o‹ vâÇfË‹ Nøí«
62. gh®¥gÜa¥ ònuh»j¥ g»Zfhu r§f« 184 âU.É.fÈahzRªâu KjÈahÇ‹ É#aK« 282
63. fh§»uÞ 195 90. khatu« kfhehL 284
64. njr¤â‹ j‰fhy Ãiyí« gh®¥gdušyhjh® flikí« 199 91. fh§»uá‹ nguhš gh®¥gd®fË‹
njr¤JnuhfK« RaeyK« 290
65. Rauh{a¡ f£áahÇ‹ rkhjhd« 201
66. nt©LnfhŸ 206 92. $ tujuh#&YÉ‹ t©lths« I 296
67. tF¥òthÇ cÇikia É£LÉl br‹id KÞä«fŸ 93. F«ghãnõf¤â‹ ufáa« 301
x¥òtâšiy 208
94. “cU©il¡F Ús« òË¥ò¡F mts¥g‹” 304
68. nk£^® â£l¥ òu£L 210
95. fh§»uÞ ig¤âaK« bghŒkh‹ nt£ilí« 308
69. bt£f¥gL»wh®fŸ 214
96. xU rkhjhd« 315
70. xU Énrõ« 215
97. vÞ.á. nghá‹ ÉLjiy ekJ eh£o‰F xU bt£f¡nfL 317
71. kfh¤khÉ‹ njf mbrs¡»a« 216
98. ig¤âa¡fhuD¡F« cõh®fhuD¡F« r«ghõiz 319
72. thyh#hgh¤ brh‰bghÊî 217
99. “tujuh#&Y m¿¡if” ¡F uhkrhÄÆ‹ mã¥ãuha« 324
73. fh§»uÞ ig¤âa« 219
100. Ia§fhU¡F mbkÇ¡f khâ‹ e‰rhø g¤âu« 329

Fo muR - 1927 ( 1) 6 7 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

101. F£L btËahŒ É£lJ 330
102. ghuj¤ jhÆ‹ Jau« 331
103. Ĥâu‹ Ã%gÇ‹ mnah¡»a¤jd« 333
104. <nuhL KÅághÈ£o 334
105. “r¤âah¡»uf«” #h¡»uij! #h¡»uij!! #h¡»uij!!! 335
106. “tujuh#&YÉ‹ m¿¡if” uhkrhÄÆ‹ rkhjhd« II 336
107. ehifÆš btW¡f¤j¡f nrâ 344
108. $ÅthrŒa§fh® gz¤â‹ k»ik 346
109. nfhitÆš gh®¥gdušyhjh® kfhehL 347
110. gh®¥gd mnah¡»a¤jd« 351
111. muáaš gh®¥gd®fË‹ nah¡»aij 354
112. nry« Íšyh ngh®L jiyt® nj®jš 356
113. $kh‹ n#hr¥ã‹ F£o¡fuz« 358
114. kiyia¡ bfšÈ vÈia¥ ão¤jh®fŸ 360
115. kªâÇfË‹ Ãakd« 362
116. âuhÉl® fHf« nfhɉg£o 18 - tJ M©L Ãiwî ÉHh 364
117. nfhit kfhehL« gh®¥gdušyhjh® flikí« 369
118. mŒa§fhÇ‹ gh®¥gd¥ ãurhu« 377
119. mUŠbrhš bghUŸ 379

Fo muR - 1927 ( 1) 8 9 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 gh®¥gdušyhjh® kfhehL

br‹w khj« 25, 26 ² rÅ, PhƉW¡ »HikfËš kJiu

khefÇš gh®¥gdušyhjh® kfhehL To¡ fiyªJ É£lJ. kfhehlh
dJ br‹id bj‹ ïªâa ey cÇik¢ r§f¤âduhš gh®¥gdušyhjh®
kfhehbl‹W Kiwahf¢ br‹w g¤J tUõ fhykhŒ elªJ tªjij
mDrǤnj T£l¥g£lJ v‹gjhf¡ fUâ, “gh®¥gdušyhjh® 10tJ
kfhehL” v‹D« nguhš T£l¥g£lJ v‹W brhštjhdhY«
ï›tUõ« gh®¥gdušyhjh® Kjš kfhehbl‹nw brhšy nt©L«.
ïªj kfheh£o‰F tªjhš j§fŸ thœÉš k© ÉGªJ ÉLnkh,
bgUik FiwªJÉLnkh, gh®¥gd®fŸ mʤJ ÉLth®fnsh v‹W
gaªjt®fS«, jÉ®¡f Koahjgo gh®¥gd®fË‹ jhB©Âa¤
â‰F f£L¥g£lt®fS«, v¥nghJ« gh®¥gdušyhjh® T£l¤âš
nrUtâšiy v‹gjhf gh®¥gdU¡F th¡FWâ bfhL¤J m¥òw«
ï¥òw« x¥gªj« ngá¡bfh©lt®fS«, jÉ®¡f Koahj mrªj®¥
g¤âš g£lt®fS« jÉu, k‰bwšyh K¡»a°j®fS« ãuâÃâfS«
É#a« brŒâUªjh®fŸ. ï«kfhehL T£l nt©L bk‹W “Fo
muᔋ _y« btFehshf vGâ¡bfh©L tªjJ thrf®fS¡F
ÃidÉU¡F«. ïij mDrǤnj br‹id #°o° f£á jiyt®
fisí« k‰W« Íšyh¡fËYŸs gyâw¥g£l mã¥ãuha« bfh©l
gh®¥gdušyhj ãuKf®fisí« ï›thW khj fhykhŒ f©L ngá
ekJ â£l§fis És¡»¡ fh£o, mt®fsJ r«kjK« bg‰Wtu
$eha¡f® M§fh§F br‹W bfh©oUªjJ« thrf®fS¡F¤ bjǪ
âU¡fyh«. Mfnt ïj‹ gydhf r£l rig¤ nj®jšfŸKoªjîl‹
ï«kfhehL T£LtjhŒ c¤njá¤âUªjgo kfhehL kJiuÆš
T£odJ«, všyh¥ ãuKf®fŸ É#a« brŒâUªjJ«, mt®fŸ
V‰fdnt x¥ò¡ bfh©lJ nghš ekJ â£lkh»a îkhz¤
â£l¤ij kfheh£oš Ãiwnt‰¿¡ bfhL¤jJ« ek¡F ÄFâí«
rªnjhõnk. ïª Ã®khz¤ â£l« kfheh£oš Ãiwnt‰w¥g£lij¥
g‰¿ ekJ vâÇfshd gh®¥gdU« ekJ nfhlhÈ¡ fh«òfshd
gh®¥gdušyhjhÇš áyU« v‹d brhšÈ¡ bfh©lnghâY« ek¡F
ftiyÆšiy. fh§»u° bgaiu¢ brhšÈ¡ bfh©L ï›ÉU

Fo muR - 1927 ( 1) 10 11 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

T£l¤jhU« elªJ bfhŸS« ïÊ j‹ikia¥ nghyî« tŠrf
ÃidnthL Ô®khÅ¡F« nghȤ Ô®khd§fis¥ nghY« mšyhkš
kJiu kfheh£oš Ô®khd§fŸ Ãiwnt¿d. Äf¥ bgU« gFâ
k¡fshš c©ikahd C¡f¤njhL« v›Éj¤âyhtJ Ãiwnt‰¿
it¡f nt©L« v‹D« MtnyhLnk mitfŸ VfkdjhŒ
Ãiwnt‰¿ it¡f¥ g£oU¡»‹wd.
Ô®khd§fisí« k¡fË‹ c©ikahd Ãiyiaí« ftÅ¡fh
kš, áy thŒ¥gªjš gj®fŸ m¡»uhrd® ï¥go¢ brh‹dh®; tunt‰ò
m¡»uhrd® m¥go¢ brh‹dh®; bga® e‹whf ïšiy; Riu¡fhŒ¡F
c¥ò ïšiy v‹W nrh«ng¿ Phd« ngá¡ bfh©L« vGâ¡
bfh©L« tUtJ ek¡F x‹W« mârakhf ïšiy. cyf mDgt
rǤâu¤âš ï¥go xU T£l« ïUªJbfh©Ljh‹ tªâU¡»wJ.
uhtzD¡F j‹ j«ãna Jnuh»ahÆUªjh‹. »¿°Jî¡F jdJ
áZand Jnuh»ahÆUªjh‹. kfh¤khití« jdJ áZa nfhoÆ
byhUtnu _iyÆš c£fhu it¤JÉ£lh®. Mfnt gŠrK«,
nehí«, gh®¥gd¢ Nœ¢áí« c‰wJ«, RakÇahij m‰wJkhd ekJ
eh£oš ï¤âU¡T£l« njh‹WtJ mârakšy. ï¡T£l« nah¡»a
khd T£lkhÆU¡Fkhdhš kfheh£o‰F tªJ j§fŸ mã¥ãuha§
fis¢ brhšynth, kfheh£L¡F bjÇÉ¡fnth brŒâU¡F«. mJ
ahU¡F« M£nrgKÄU¡fÉšiy. áyU¡F gh®¥gdušyhjh®
v‹»w bga® ão¡fÉšiyah«. ïjdhš j§fS¡F bgU¤j mtkhd
khÆU¡»wjh«. ït®fŸ ïJtiu vªj cyf¤âÈUªjh®fnsh bjÇa
Éšiy. ït®fisí« ït®fŸ bg‰nwh®fisí« rªjâfisí«
nr®¤J btŸis¡fhu‹ , “kfkâaušyhjh®” v‹W nks« ngh£L
miH¡»whnd ïjdhš ït®fS¡Fkhd« nghfÉšiyah? v‹W
nf£»nwh«. ïªj¥ bganuhL ït®fŸ rnfhju®fŸ r£lrig¡F¥
nghf clªijahŒ ïUªjh®fns ïjdhš ït®fŸ khd« nghfÉš
iyah? v‹W nf£»nwh«. bfhŠrkhtJ beŠáš <î, ïu¡f«,
Fyhãkhd«, njrhãkhd«, bt£f« ïšyhkš j‹ thœití«
j‹bga® j«g£lko¥gijínk fU¤âÈU¤â¡bfh©L kfhehL
vj‰fhf el¤j¥g£lJ ïjdhš ah® gy‹ milth®fŸ, ï«khâÇ
xU T¢rš V‰g£l ãwF ekJ k¡fË‹ Ãiy v‹dthÆU¡»wJ
v‹gij bfhŠrK« czuhkš ``cgnjáah®’’ ntl« nghLtjhdhš
mJ kdâ‰F v›tsî ntjidia¡ bfhL¡F« v‹gJ mDgɤ
jtU¡F¤jh‹ bjÇí«.
Éf, kfheh£L¡F tªjt®fS¡F« kfheh£L mDjhã
fS¡F« xU th®¤ij. Ô®khd§fis Ãiwnt‰w mDTy
khÆUªjJ«, Ô®khd§fis Ãiwnt‰¿aJ« kh¤âu« nghjhJ.
Fo muR - 1927 ( 1) 12
gh®¥gd fh§»u°fhu®fS¡fhdhš ïJ nghJ«. VbdÅš fh§»uR
v‹gJ ekJ eh£il¥ bghW¤jtiuÆš gh®¥gd®fS«,
go¤jt®fS« ï›ÉU T£l¤jt®fË‹ TÈfS« áZa®fS
KilaJkhÆU¥gjhš, Vnjh xU Ô®khd« ghku k¡fŸ VkhW«go
ngh£L, r£lrig¡F¥ nghŒ c¤ânahf« bgwnt©oanj mj‹
j¤Jt«. Mdhš kJiu kfheh£o‰F tªâUªj 5000 ãuâÃâfËš
c¤ânahf¤ â‰F yha¡fhdt®fnsh Rkh® xU üW ng®fŸ Tl
ïU¡f kh£lh®fŸ. k‰w 4900 ngU« j§fŸ eh£oDilaî«, r_f¤
âDilaî« RakÇahijia¡ fh¥gh‰w tªjt®fŸ. Mjyhš ït®fŸ
ïÅ R«kh ïU¡fhkš ï¤ â£l§fis Ãiwnt‰w Kaynt©L«.
br‹id¤ jiyt®fŸ v‹W brhšÈ¡ bfh©oUªjt®fË‹
nah¡»aij ï«kfheh£oš e‹whŒ És§»É£lJ. Mjyhš
mt®fis e«òtâš KG¥ gyidí« milªJ ÉlKoahJ.
M§fh§F Íšyh, jhÿ¡fh, »uhk thÇahf »is¢ rigfis V‰ghL
brŒtJ« ãurhu« brŒtJ«, îkhz â£l§fis Ãiwnt‰WtJ«
bghJk¡fSila ntiyahŒ É£lJ. Ó¡»u¤âš ntiy brŒnth
Ç‹ T£l« v‹gjhf xU T£l« T£o #dtÇ khj¤â‰FŸshfnt
ï¤â£l§fis Ãiwnt‰w¤ jFªj tÊfis¡ fhznt©L«.
ï¡T£l¤â‹ m§f¤âd®fŸ ToatiuÆš vªj¤ nj®j
Y¡F« Éf¡Tlhjt®fshfî« j§fsJ KG neu¤ijí« ïj‰nf
bryÉLgt®fshfî« ïU¡f nt©L«. 12 ngU¡F Fiwahkš, khj«
30 %ghŒ¡F mâf¥glhj r«gsK«, 10 %ghŒ¡F mâf¥glhj goí«
bfhL¤J Íšyh R‰W¥ãuahz mik¥ò¡fhuiuí« khj« 50
%ghŒ¡F mâfÄšyhj r«gsK« 25 %ghŒ¡F mâfÄšyhj goí«
bfhL¤J 3 k©lyhâgâfis j¡ifahsuhfî« ÃaĤJ ntiy
Jt§f nt©L«. Mf ïªj bryîfS¡F« ášyiu¢ bryîfS¡
Fkhf khj« MÆu« %ghŒ åj« FiwªjJ _‹W khj¤â‰fhtJ jÄœ
eh£o‰F 3000 %ghŒ nt©L«. ïªj¥ gz¤ij ahuhtJ áynuh
xUtnuh jUtjhf, ïªj ïu©L thu¤â‰FŸ $kh‹ kJiu P.T. uh#‹
mt®fS¡F j§fsJ bga®fisí« bjhiffisí« mD¥ã Él
nt©L«. m¥go¡F ïayhjtiu $kh‹ P.T. uh#‹ 1000%ghí«
rîªâugh©oa ehlh® 1000%ghí«, <.bt.uhkrhÄ eha¡f® 500 %ghí«,
Ì.v°. u¤âd rghgâ KjÈah® 500 %ghíkhf¥ ngh£L¡ bfh©L
#dtÇ 15 ² Æš T£l« nfhitÆnyh, kJiuÆnyh ngh£L
fhÇa§fŸ Jt¡f nt©L«. m¥go¡F ïšyhjtiu ekJ kfhehL
v‹gJ ekJ vâÇfŸ brhštJ nghšjh‹ v‹W ãw® Ãid¡f ïl
K©lh»ÉL«. kfh¤kh fhªâat®fŸ V¥uš k¤âÆš ekJ eh£o‰F
É#a« brŒa¥ngh»wh®. m¡fhy¤âš gh®¥gdušyhjh® ïa¡f«
13 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
k¡fË‹ RakÇahij¡F« bghUshjhu Ãiyik¡F« ntiy
brŒjjh? mšyJ fh§»u° ntiy brŒjjh? v‹gij m¿a¢ brŒJ,
fjiu¥ gu¥g eh« v›tsî öu« ãurhu« brŒâU¡»nwh« v‹gij¡
fh£o ekJ ïa¡f¤â‰F kfh¤khÉ‹ Máia¥ bgw nt©L«.
kfh¤khÉ‹ mã¥ãuha§fŸ tu tu jhB©Âa¤â‰F f£L¥
gl¡ToajhÆUªjhY« mJî« bgÇnah® Fz¤âbyh‹whjyhš,
kfh¤khÉ‹ Má ek¡F ïU¥gbj‹gJ ekJ RakÇahij
ïa¡f¤â‰F v›tsnth nk‹ikia c©lh¡F«. Mjyhš,
kfheh£L¡F tªJ nghdt®fS« kfheh£L mDjhãfS« ïij¡
ftŤJ clnd jh§fŸ brŒa nt©oaij¢ brŒtJl‹ Kjš
fhÇakhf tu¥nghF« bgh§fš g©oif¡F všnyhU« fjiuna
th§» cL¤j nt©L« v‹W« j§fŸ á¥gªâfËilÆY«
ntiy¡fhu®fËilÆY« j§fŸ Mâ¡f¤âš cŸs °jhgd§fË‹
ïilÆY« fjiu¥ gu¥g nt©L«. mâÈšyhkš thÆš ngRt
jhdJ gh®¥gd muáaš òu£L¡F ïis¤jjhfhbj‹W f©o¥ghŒ
bjÇɤJ¡ bfhŸS »nwh«.
F¿¥ò : ï«khj« 1 M« njâ Kjš fjÇ‹ Éiyí« f#« x‹W¡F 9
igrh åj« Fiwî g£oU¡»wJ.
Fo muR - jiya§f« - 02.01.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 14
RthÄ áu¤jhdªj®
RthÄ áu¤jhdªj® v‹D« bgÇahiu cyf« KGJ« bjÇí«.
ït® njr¤â‰fhfî«, r_f¤â‰fhfî« xJ¡f¥g£lt®fË‹ ca®
K‹nd‰w¤â‰fhfî« jdJ bjhÊš, bršt«, FL«g« KjÈa
t‰iw¤ âahf« brŒJ jdJ éÉj¤â‹ bgU«gh‹ikahd ghf¤
ijí« rªÃaháahfÉUªnj jh‹ vL¤J¡bfh©l fhÇa¤â‰fhf
mŠrhbeŠr¤njhL«, ïisah C¡f¤njhL« bjh©lh‰¿dh®. ït®
xU K°äkhš gLbfhiyí©owªjJ x›bthU kÅjDila
kdijí« bgU« J‹g¤â‰FŸshFbk‹gj‰F á¿njD« Ia
Äšiy. RthÄfsJ kuz¤jhš ïªâah jdJ c©ik ò¤âu®fËš
xUtiu ïHªjbj‹W brhštJ ÄifahfhJ. MÆD« ïij Muhí
Äl¤J ïJî« xU e‹ik¡bf‹nw bfhŸs neU«. VbdÅš ãw¥
bgŒâa x›bthU kÅjD« ïw¡f nt©oajtáank. m§‡d«
RthÄfŸ rhjhuzkhf Vnjh xU nehÆ‹ nguhš ïwªâU¥ghnu
ahÆ‹ ï‹¿U¡F« cz®¢á¡F« mtuJ bjh©oš k¡fS¡»U¡F«
C¡f¤â‰F ï¤jid VJÉšyhkÈU¡F«. ï¥gLbfhiyÆdhš
mdhtáakhŒ xU T£l¤â‰F gÊna‰gl neÇ£lnja‹¿ RthÄ
fS¡nfD« mt® bfh©l bjh©o‰nfD« ahbjhU Fiwí« tªj
jhf v©z ïlÄšiy. mt® jh‹ bfh©l fhÇa¤â‰fhf ïu¤j« áªâ,
cÆ® JwªJ, jhD« jhbdL¤j fhÇaK« cy»Å‹W kiwah t©z«
brŒâU¡»wh®. VRehj® áYitÆyiwa¥ glhâUªjhš ï‹W
mtU¡»¤jid g¡j®fŸ ïU¡f kh£lh®fŸ. mJ nghynt
RthÄfS« mÊah¥ òfœ bg‰W É£lh®. Mjyhš mtuJ c©ik
g¡j®fS¡»ilÆš ï¡bfhiy¡fhf¥ gugu¥ò« »s®¢áí« xU
á¿J« nt©oaâšiy. mt®fS¡F K‹ÅUªjijÉl g‹kl§F
RthÄfŸ fhÇa¤âš mãkhd« bfhŸs mtfhr« »il¤âU¡»wJ.
ï¤jUz¤ij å© ngh¡fhJ m¥bgÇah® É£L¥nghd fhÇa¤ij
áunk‰bfh©L Éidah‰w nt©oanj fldhF«. jh‹ bfh©l
bfhŸif¡fhf filá tiu bfhŠrK« jsuhkš ciH¤J tªJ mj‰
fhfnt jdJ cÆiuí« Jwªj RthÄfsJ M¤kh rhªâ miltjhf.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 02.01.1927
15 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 ïÅ¢ brŒa nt©oa ntiy

kJiu kfheh£il¥ g‰¿¥ ghuh£L¡ foj§fŸ tªj t©z

khÆU¡»‹wd. kfheh£oÈUªJ gh®¥gdušyhj k¡fŸ cz®¢á
íl‹ ïU¡»wh®fŸ v‹gJ« RakÇahij jhfKŸst®fshf ïU¡»
wh®fŸ v‹gJ«, gh®¥gd®fË‹ Míjkhd nghÈ¢ Rauh{Ía khia
Æš ÉGªJ j§fŸ r_f¤â‰F¡ nfL NG« nfhZoÆš á¡fÉšiy
v‹gJ« cŸs§if bešÈ¡fÅnghš És§»É£lJ. Mdhš ïªj
És¡f« kh¤âu« nghJkh? ïjdhnyna eh« RakÇahij milªJ
É£nlhkh? v‹gij nahá¡f nt©L«. rÛg¤âš elªj nj®jšfËš
gh®¥gd®fË‹ Nœ¢áÆdhY«, Éõk¥ ãurhu¤âdhY« RthÔd
ò¤âíŸs gy gh®¥gdušyhjh® njhšÉí‰W É£l fhuz¤jhY«,
Rauh{Ía¡ f£á v‹D« gh®¥gd¡ f£áÆ‹ òu£Lfis¡ f©L
r»ahjjhY«, gh®¥gd Mâ¡f¤â‰fhf cŸs fh§»u° rigÆÅl«
cŸs mâU¥âÆdhY« âObu‹W kJiu kfheh£o‰F ï›tsî
ãuâÃâfŸ tuî« c‰rhf« fh£lî« Koªjnj mšyhkš KGJ«
V‰fdnt V‰g£LŸs c‰rhfbk‹whtJ ÃuªjukhÆU¡f¡Toa
c‰rhf bk‹whtJ brhšÈÉlKoahJ v‹nw Ãid¡»nwh«. ekJ
k¡fŸ gh®¥gd Nœ¢áÆš ÉGfhâU¡f nt©LkhdhY«, ekJ k¡f
Ë‹ K‹nd‰w¤â‰F mETykhd kfheh£L¤ â£l§fŸ Ãiwnt‰
w¥gl nt©LkhdhY« jiyt®fS« bjh©l®fS« bjhl®ªJ
ntiy brŒa nt©oaJ Äfî« mtáakhdjhF«. ãurhu§fis¢
brŒa nt©oaij¥ g‰¿í«, mik¥ò Éõa§fis¥ g‰¿í«
br‹w thu¤âš vGâ ïU¡»nwh«. mij¥g‰¿ ï›thu¤âY« vGj
nt©oaâšiy. jÉu kfheh£o‰F x›bthU Íšyh jhÿfh
ÉÈUªJ« j¡f bghW¥ò thŒªj ãuâÃâfŸ tªJ nghÆU¡»wh®
fshdjhš mt®fŸ j§fŸ j§fŸ ÍšyhÉY« jhÿfhÉY« Íšyh
jhÿfh kfhehLfŸ T£l nt©L«. mij Mjhukhf it¤nj Íšyh
KGtJ« mik¥òfis V‰gL¤j¢ rîfÇakhÆU¡F«. mª jªj
ïl§fËš ï¥nghJ îkh¡f¥g£oU¡F« gh®¥gdušyhj thÈg
r§f¤jh® ïªj kfheh£L ntiyia vL¤J¡ bfh©L M§fh§FŸs
bgÇnah®fis¥ ão¤J kfheh£il T£LÉ¡f V‰ghL
brŒa nt©L«. âUbešntÈ, â©L¡fš, âU¢á, jŠir, bj‹dh‰

Fo muR - 1927 ( 1) 16 17 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

fhL, tlM‰fhL, nry«, nfhaK¤ö® Íšyh¡fËš ï¥nghJ
mtrukhŒ Íšyh kfhehLfŸ T£l V‰ghL brŒant©L«. ï¥
nghnj mªjªj Íšyh¡fËš ïU¡F« bj‹Åªâa ey cÇik¢r§f
»is °jhgd¤ jiyt®fŸ ïij clnd ftÅ¡f nt©LkhŒ
t‰òW¤J»nwh«. nj®jšfËš ÉgJ« nj®jšfS¡F¢ bryî
brŒtJ« nj®jšfË‹nghJ C® CuhŒ¢ br‹W X£l®fis bgh§fš tNš
Vkh‰WtJnk bj‹ÅªâaeycÇik¢ r§f¤jh® ntiyahdhš ïªj¢
r§f¤ijÉl fh§»un[ nkyhdJ v‹W brhšYnth«. c©ik gh®¥gdušyhj thÈg®fns!
Ænyna gh®¥gdušyhj k¡fË‹ RakÇahij¡F«, K‹nd‰w¤
â‰F« ciH¥gjhdhš FiwªjJ ïªj khj¤ânyna ïu©L _‹W bgh§fš âd§fËš c©o _y« åL ålhŒ¢ br‹W gz«
Íšyh kAhehLfshtJ T£l nt©Lbk‹W ÉU«ò»nwh«. nry«, tNš brŒí§fŸ.
nfhaK¤ö®, âU¢á M»a _‹W Íšyh¡fhu®fS¡F« ïªj khj¤âš
T£l MnBgid ïU¡fhJ v‹nw Ãid¡»nwh«. k‰wgo mªjªj gh®¥gdušyhj bgÇnah®fns !
jhÿfh¡fhu®fS¡F« T£l trâ ïšyhk‰ nghfÉšiy. Mjyhš
ïªj _‹W khj¤â‰FŸ ïªj ntiyKoªJ, fj®, gh®¥gd Mâ¡f¥ thÈg®fŸ c§fis¤ njo c©oif¡ bfh©L tªjhš
ònuh»j¤ij xʤjš, Ô©lhikÉy¡F, kJÉy¡F ïitfËš j¡f ïšiy ba‹W brhšyhkš c§fS¡F¤ njh‹¿aij c©oÆš
K‹nd‰w« V‰gL«go brŒant©L«. ïâš gh®¥gdušyhj v›Éj nghL§fŸ. tNyhd bjhifia mªjªj Íšyh °jhgd§fS¡F
uhéa mã¥ãuha ngjKilat®fshÆUªjhY« ïªj nk‰f©l bjÇa¥gL¤â mt®fŸ f£lis¥go cgnahf¥gL«.
bfhŸif fis x¥ò¡ bfhŸs¡Toa ahiuí« m¡»uhrduhf
Fo muR - m¿É¥ò - 09.01.1927
miH¥gâš x‹W« F‰wÄšiy v‹nw Ãid¡»nwh«. å© bryî«
Ml«guK« it¤J¡bfhŸs nt©oaâšiy v‹gijí« Phgf
_£L»nwh«. kfheh£L¥ ãuâÃâfŸ všnyhU« fj® cL¤j nt©L«
v‹»w xU Ãgªjidna kJiu kfheh£oš Ãiwnt¿a fj®
â£l¤â‰F ÄFâí« Jiz¥nghtjhF«. m‹¿í« »uhk§fËš
bjhÊYk‰W¢ RakÇahijík‰W ïu©L ehis¡F xUntis¡
fŠá¡F« tifa‰W¥ g£oÅ »lªJ jÉ¡F« gh®¥gdušyhj ViH
k¡fË‹ gáia¤ Ô®¤J, g£oÅ¡fhf mt®fŸ ïH¡f neÇL«
f‰igí«, kd¢rh£áiaí« fh¥gh‰w ïJ xU x¥g‰w rhjdkhfî«
ïU¡F«. Mjyhš fjiu¥ ãuâÃâfS¡F¡ f£lhakh¡f nt©L«
v‹W nf£L¡ bfhŸS»nwh«. jÉu tu¥nghF« bgh§fš g©o
if¡F všyhU« fjnu cgnah»¡f nt©LkhŒ¡ nf£L¡
bfhŸS»nwh«.

Fo muR - jiya§f« - 09.01.1927

Fo muR - 1927 ( 1) 18 19 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


jŠir Íšyh ngh®il gh®¥gd
m¡»uAhukh¡f¢ Nœ¢á !
jŠir Íšyh ngh®il¥ g‰¿ gh®¥gd®fŸ v›tsî öu«
Éõk¥ ãurhu§fŸ brŒJ tU»wh®fŸ v‹gJ gh®¥gd¥ g¤âÇif
fis¥ gh®¥gt®fS¡F És§fhk‰ nghfhJ.
r¤âu§fS«, gy c¤ânahf§fS«, gh®¥gdušyhjhU« ãiH¡F«
go brŒa¥g£oU¥gjhš gh®¥gd®fŸ xnu T¢rš nghL»wh®fŸ.
ïj‰nf‰wh® nghš, uhtzid¡ bfh‹W ÉÕõzD¡F g£l« jUt
jhŒ uhk‹ th¡fˤJ M£fis¢ nr®¤J¡ bfh©lJ nghš ï§F«
áy ÉÕõz®fS¡F Íšyh ngh®L ãuábl©£ g£l« f£LtjhŒ
gh®¥gd®fŸ th¡FWâ bfhL¤J mt®fisí« nr®¤J¡bfh©L
mt®fsJ cjÉahš $kh‹ g‹Ü® bršt¤ij xʤJ mŒa§fh®
Mâ¡f¤âš ïUªjJnghš jŠir Íšyh ngh®ilí« jhÿfh ngh®L
fisí« gh®¥gd m¡»uAhuK« m‹d r¤âuK« M¡f¥ gh®¡»
wh®fŸ. kªâÇí« ït®fshš Vkh‰w¥g£L¥nghth® nghynt fh©»
wJ. ïj‰nf‰w ÉÕõz®fŸ gyU« g£l¤â‰F vâ®gh®¤J jiyia
Ú£o¡ bfh©oU¥gjhfnt bjÇ»wJ. ghku #d§fŸ ig¤âa¡fhu
uhÆU¡F« tiu gh®¥gd Mâ¡f¤â‰F nahf«jh‹ .

Fo muR - f£Liu - 09.01.1927

Mdhš, mj‹ fhuz« v‹d v‹gij btF ng®fŸ m¿ah
kš, Éõk¥ ãurhu§fis e«ã VkhªJ nghth®fŸ v‹nw Ãid¡
»nwh«. jŠir Íšyh ngh®L¡F ï¥bghGJ ãuábl©lhŒ ïU¡F«
$kh‹ g‹Ü® bršt¤â‰F K‹ xU mŒa§fh® gh®¥gd® mjhtJ
$kh‹ É.nf. uhkhE#h¢rhÇah® v‹gt® ãuábl©lhŒ ïUªj fhy¤
âš jŠir Íšyh jhÿfh ngh®LfŸ KGJ« gh®¥gd Mâ¡fkhfî«,
gh®¥gd®fŸ m¡»uAhukhfî«, gh®¥gd®fŸ rh¥ãL« m‹d r¤âu
khfî« ïUªJ tªjJ ahtU« m¿ªjnj. Mdhš, mªj¡ fhy¤âš
gh®¥gd¥ g¤âÇiffŸ mtiu¥ òfœªjJ thd« Tl X£ilahŒ¥
nghÆU¡F«. $kh‹ g‹Ü® bršt« tªj ãwF gh®¥gd jÅ Mâ¡
f¤ij xʤJ všnyhU¡F« g§F ïU¡F«go brŒJ gh®¥gdušyh
jhU¡F« brsfÇaK©lhF«go brŒâU¡»wh®. cjhuzkhf
xu¤jehL r¤âu¤âYŸs xU j®k¥ gŸË¡TlkhdJ (mjhtJ rh¥
ghL ngh£L r«gsÄšyhkš brhšÈ¡bfhL¡F« ca®ju¥ gŸË¡
Tl«) btW« gh®¥gd¥ ãŸisfS« gh®¥gd cgh¤âahUnk
milªJ ïU¡F«go ïUªjJ. ï¥bghGJ všyh tF¥ò¥ ãŸis
fS« rh¥ãL« goahfî«, cgh¤âaha®fshF«goahfî« brŒa¥
g£oU¡»wJ.

âUitah‰¿š cŸs rk°»Uj fhny{ v‹gJ rh¥ghL«

ngh£L rk°»UjK« brhšÈ¡ bfhL¡f¥g£L tªjJ. ïJ KGJ«
mŒa§fh® m¡»uAhukhfî« mŒa§fh® ãŸisfŸ rh¥ãL« j®k
r¤âukhfî« ïUªJ tªjJ. ï¥nghJ bfhŠr« ghf« gh®¥gdušyhj
ãŸisfŸ rh¥ãlî«, mŒa§fh® mšyhj gh®¥gd cgh¤âaha®fŸ
ãiH¡fîkhŒ ïU¡»wJ. k‰W« gy bg© gŸË¡Tl§fS«, gy

Fo muR - 1927 ( 1) 20 21 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 ešy ïo
nry« gh®¥gdU¡F« mt®fsJ thš ão¤J¤ âÇgt®fS¡
F« ekJ Kjš kªâÇ fd« lh¡l® R¥guha‹ ešy ïo bfhL¤jjhf
bjǪJ eh« Äfî« rªnjhõ¥gL»nwh«. MdhY« fh©lh
ÄUf¤njhš gil¤j m¥gh®¥gdU¡F« mt®fsJ moikfS¡F«
mJ bfhŠrkhtJ brhuiz c©lhFkh v‹gJjh‹ ekJ nfŸÉ?
mjhtJ fd« R¥guhadt®fis nry« gh®¥gd®fŸ j§fŸ
o¡f£ gh¡f£oš nghLtj‰fhf “È£luÇ brhir£o” v‹»w xU
gh®¥gd¡ T£l Ãiya¤âš xU T£l« T£o mtiu thdksht¥
òfœªJ« ïj‰F K‹ kªâÇahŒ ïUªjt®fis MirÔu itJ«
ngádh®fsh«. ïj‰F¥ gâyË¡FKf¤jh‹ fd« R¥guha‹ ï«khâÇ
xUtiu, c¤ânahf«É£L¥ nghdã‹ ittJ ïÊî v‹W«,
ehis¡F v‹idí« ï¥go¤jh‹ itå®fŸ v‹W«, ï¥go¢ brŒtJ
c§fS¡F nah¡»aij mšy bt‹W« brh‹dhuh«. itjâš
bgUik bfh©lt®fS« itjij¡ nf£L Mdªj« bfh©lt®
fS« bt£»¤ jiyFŪjh®fsh«. ïnjhL ïªj¥ ò¤âia É£L
ÉLth®fsh?
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 09.01.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 22
gh®¥gd® Éõk¥ ãurhu«
kJiu KÅágš nr®kD¡Fµ 1¡F %. 900 r«gs« fî‹áy®
fshš îzÆ¡f¥g£lîl‹ m¢nr®bk‹ xU gh®¥gdušyhjhuh
ÆU¥gnjhL gh®¥gd®fË‹ jhs¤â‰F¤jFªjgo Ml kW¥g
tuhÆU¥gjhš ekJ gh®¥gd®fŸ x¥ghÇ it¤jGJ T¢rš ngh£L
Éõk¥ ãurhu« brŒa Mu«ã¤J É£lh®fŸ. kJiu KÅághÈ£o
ahdJ Rkh® 20 MÆu¤â‰F nk‰g£l åLfS« yB¤J eh‰g
âdhÆu« #d¤bjhifí«, Rkh® 3. 4 yB %ghŒ tU«go¡F nk‰
g£lJkhd bgÇa KÅághÈ£o. mj‹ nr®bk‹ $kh‹ M®.v°.
ehíL ghÇ°l® gßiB njÇdtU« ghu«gÇakhŒ bgÇa FL«g¤
ij¢ nr®ªjtUkhd xU f©Âakhd fdth‹. kJiu kfh #d§
fshš nj®ªbjL¡f¥g£lnjhL mtuJ ntiyiaí« kJiu¥
g£lz¤â‹ Ãiyikiaí« c¤njá¤J bgU«gh‹ikahd
fî‹áy®fshš µ 1¡F %. 900 bfhL¡f nt©L« v‹W mã¥ã
uha¥g£L mªj¥go Ô®khŤJ ïU¡»wh®fŸ. ïjdhš bghwhik
bfh©l gh®¥gd®fˉ áy® j§fŸ #h⥠ò¤â¡F V‰g “gz«
ngh¢nr” “gz« ngh¢nr” v‹W khuo¤J¡ bfhŸStâ‹ m®¤j
bk‹d? ïªj¥ gh®¥gd®fŸ j§fS« j§fsJ áZa®fSlD«
btËna¿djhf¢ brhšY« bt£f§ bf£l btËna‰w¤â‹ m®¤j
bk‹d? ïªj¥ gh®¥gd®fS¡F« mtuJ T£l¤jhU¡F«
c©ikÆnyna gz« eZlkh»wnj v‹»w ftiy ïU¡Fkhdhš
khL nkŒ¡f¡ Tl¤bjÇahj Éisah£L¥ ãŸisfŸ všyh« B.A,B.L.,
v‹»wjhf ng® it¤J¡bfh©L xU gyifia ngh£L¡bfh©L
#£{,KÅÓ¥ nkÍ°ânu£ ït®fis rÇ¥gL¤â¡ bfh©L µ 500,
1000, 5000, 10000 v‹gjhf ViHfË‹ jiyÆY« K£lhŸfË‹
jiyÆY« if it¤J bfhŸis mo¤J eh£il¥ ghHh¡» “mªÃa
m¡»uk M£á¡F” x‰w®fshÆU¡»wh®fns mij¥g‰¿ ït®fŸ
ftÅ¡f¡ Tlhjh? ruhrÇ khj¤âš ehYehŸ ntiyTl ïšyhj
btW« ntiyahd r£lrig¤jiyt® c¤ânahf¤â‰F µ 1 ¡F %.
2000, 3000, r«gs« th§F»wh®fns mJî« ïªj tUõ« gh®¥gd®
f£áahd Rauh{Ía¡ f£áahnu j§fSila g¡j nfhofËš
xUtiu ÃaĤjh®fns mâš V‹ µ %.1900 Fiw¤J¡ bfhŸs¡
23 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
TlhJ? ïªj 2000 %ghŒ¡F ntiy v‹d ïU¡»wJ? 128 bk«g®fËš
ïªj bk«gU« xUt® jhnd; mt®fS¡FŸs bkd¡nfL jhnd
ïtU¡F«;: ïij¥g‰¿ vtU¡fhtJ “gz« ngh¢nr, gz« ngh¢nrh”
v‹»w ÉrhuÄU¡»wjh? k‰wgo KÅághÈ£ofËš jh‹ ït®f
S¡F mâf ftiy v‹W it¤J¡ bfh©lhš <nuhL KÅághÈ£o
Æš cŸs nr®k‹ KÅágš brh¤ij¡ bfhŸis mo¥gJ«
Çfh®Lfis¤ âU¤â gz« âULtJ«, fî‹ÌÈš ghrhfhj bghŒ¤
Ô®khd§fis ÄÅ£ ò°jf¤ij å£o‰F¡ bfh©LnghŒ òF¤â
KÅágš brh¤ij mDgÉ¥gJ« jdJ rfh¡fshd fî‹áy®
fS¡F«KÅágš brh¤ij thÇ ïiw¥gJkhd mnef m¡»uk§fŸ
brŒa¥gL»‹wd. ïij vªj¥ gh®¥gduhtJ mt®fsJ f£áahtJ
ftÅ¡»‹wjh? vªj¥ gh®¥gd¥ g¤âÇ¡ifahtJ gh®¥gd Ã%g§
fshtJ f©o¤jjh? mšyJ kªjÇfshtJ ftÅ¡»‹wh®fsh? V‹
ftÅ¥gâšiy v‹W gh®¤jhš ï¤âUl®fŸ gh®¥gdÇ‹ jhs¤â‰F¤
jFªj go MoÉL»wh®fŸ. gh®¥gd nj®jY¡F ntiy brŒJ tU
»wh®fŸ. mnjhL áy btŸis¡fhuU¡F« g§F bfhL¤J ÉL»wh®
fŸ. btŸis¡fhu®fŸ jaî« gh®¥gd®fŸ jaî« ïUªJ É£lhš
cyf¤âš v‹d m¡»uk« brŒjhY« nfŸÉ ïšyhk‰ nghŒ
ÉL»wJ. kªâÇfS¡nfh gh®¥gd ágh®RfŸ tªJÉL»wJ. mt®
fS« j§fsJ thœî Ú®nk‰FÄÊahÆU¥gjhš ga¥gL»wh®fŸ.
ï¥go ï‹dK« v¤jidnah ïyhfh¡fËš cgnahfÄšyhkš
mtáaKÄšyhkš v¤jidnah M£fŸ ïUªJbfh©L µ 1000, 5000
bfhŸis mo¥gj‰F¢ rkhdkhfî« k‰W« gy bgaÇdhY«
f©Âak‰w tÊfËš â‹»wij¥g‰¿ ïªj¥ gh®¥gdU¡F xU
á¿J« ftiy ïšyhkš å© ntõ« nghLtij #d§fŸ e«ã
VkhªJ ngh»wh®fŸ. m¥go ïªj¥ gh®¥gdU¡F c©ikÆš
m¡fiu ïU¡Fkhdhš kªâÇfŸ r«gs¤ij µ 1000 %ghŒ M¡»dhš
M¡f Ô®khd« bfh©LtªJ Ãiwnt‰w Ka‰á¤jhš ït®fŸ nah¡»
a®fŸ jh‹. kJiu nr®bkid Él ïªj kªâÇfS« r£lrig¤
jiytU« vªj Éj¤âY« mâf nah¡»ajh«rKilat®fŸ mšy
v‹gjid áW ãŸisfŸ Kjš ahU« x¥ò¡ bfhŸs¡ ToaJ jh‹.
ïijbašyh« É£LÉ£L ahuhtJ j§fS¡F moik¥glÉšiy
ahdhš mj‰fhf T¥ghL ngh£L #d§fis Vkh‰Wtbj‹gij
gh®¥gd®fË‹ Éõk¥ ãurhu« v‹gjšyhkš ntW v‹dbt‹W
brhštJ?
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 09.01.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 24
kfheh£L cgªÃahr§fS«,
gh®¥gdušyh® g¤âÇiffS«
ï«khj« elªj kfhehLfËš cgruiz m¡»uhrd®. kfh
eh£L¤ jiyt® M»at®fË‹ ãur§f§fis¥g‰¿ gh®¥gd¥
g¤âÇiffŸ j§fŸ Mâ¡f¤â‰F mETykhŒ ngáat‰iwí«
ngádt®fisí« òfœªJ« mj‰F ÉnuhjkhŒ ngáat®fis
ïfœªJ« vGâÆU¡»‹wd v‹whY« gh®¥gdušyhjh® g¤âÇif
fËš bgU«ghY« j§fS¡bfd bfhŸifí« RakÇahij
cz®¢áí« ïšyhkš mt‰iwna ã‹g‰¿¤ âÇ»‹wd. ïj‰fhf
bghJk¡fŸ gzK« neuK« v›tsî åzhŒngh»wbj‹gij¡
ftÅ¥gt®fS¡F J¡f« V‰glhkÈU¡f KoahJ.
áyg¤âÇiffŸ “gh®¥gdušyhjh® kfheh£L¤ jiyt®
x¤JiH¥ig¥g‰¿ ngáÉ£lh®. Mjyhš gh®¥gdušyhjhU¡F
mtkhd« V‰g£LÉ£lJ” v‹gjhf msî¡F Û¿ J¡f¥
gLtjhfî« bt£f¥gLtjhfî« ntõ« ngh£oU¡»‹wd. Mdhš
gh®¥gd®fËš áy® mjhtJ khj« 5000, 10000 r«gs« th§»at®
fS« j§fŸ å£L óid¡F£o¡F Kjš r®¡fhÇš khj« 500, 1000,
2000, 3000 c¤ânahf« bg‰W bfhŸis mo¡»wt®fS« x‹W
nr®ªJ Äjthj kfhehL v‹gjhf¡ T£o “r®¡fhnuhL x¤JiH¡f
nt©L«. j§fŸ ãŸis F£ofS¡F« r®¡fh® bga® it¡f
nt©L«” v‹W« ngá¡ bfh©lij¥ g‰¿ ïªj nuhõKŸs,
njrhãkhdKŸs, RakÇahijíŸs gh®¥gdušyhjh® g¤âÇ¡iffŸ
x‹W« vGjntÆšiy v‹w ït®fË‹ njrhãkhd¤ijí«
RakÇahijiaí« v‹dbt‹W brhštJ v‹gJ ek¡F¤
bjÇaÉšiy.
ïJtiu gh®¥gdušyhjh® kfheh£oš Äjthj¥ gh®¥gd®
fis¥ ã‹g‰¿ uh# ÉRthr¤ Ô®khd« v‹gjhf tUõhtUõ«
gšyÉ ghotªj xU Ô®khd¤ij ï›tUõ« Ô®khÅ¡f¥glÉšiy
v‹gij xU gh®¥gdušyhj “njÓathâí«” mt®fsJ g¤âÇifí«
25 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ghuh£lnt ïšiy. e« T£l¤ânyna ï¥go M£fŸ kȪâU¡F«
nghJ ïªj r_f« RakÇahij bgWtJ Rygkhd fhÇakhbt‹W
nf£»nwh«? jÉu, m°[h« fh§»uá‹ cgruiz m¡»uhrdÇ‹
ãur§fkhdJ v›tsî nftykhd bj‹W« gh®¥gdušyhjhU¡F
v›tsî ïÊití« mtkhd¤ijí« bfhL¡f¤j¡fbj‹gijí«
xU gh®¥gdušyhj “njÓa g¤âÇif”ahtJ ftŤjjhf¢ brhšy
KoaÉšiy. cgruiz m¡»uhrd® $ ó¡f‹ xU gh®¥gd®.
mjhtJ MÇabu‹W brhšÈ¡bfhŸSgt®. mt® jdJ ãur§f¤âš
MÇaušyhjh® (gh®¥gdušyhjh®) M»a e«ik¥g‰¿ T¿ÆU¡F«
ïÊ bkhÊfS«, e«ik mRubu‹W F¿¥ã£oU¥gJ«, ekJ
mur®fis mRu mur®fŸ v‹W F¿¥ã£oU¥gJ«, ekJ fyhPhd«
ɤij g©il tH¡f xG¡f« ekJ ehfßf« KjÈaitfis
ïÊîgL¤â ïU¥gJ«, mt‰iw¤ jh§fŸ xʤjijna j§fsJ
bgUikahf¡ F¿¥ã£oU¥gJ«, r§fuh¢rhÇah®, k¤Jth¢rhÇah®
KjÈa mÇa kj°jhgf®fŸ ekJ fiy, g©ila xG¡f«, eilíil
ghtid, ehfßf« KjÈaitfis mʤJ bt‰¿bg‰wijí«,
gh®¥gd Mâ¡f« nt%‹¿dijínk bgUikahf¥ ngáÆU¡»wh®.
“jÄœehL muáaš” kfheh£o‹ m¡»uhrd® $kh‹ nf.É. u§frhÄ
mŒa§fhU« jdJ m¡»uhrd¥ ãur§f¤âš ïnjkhâÇahfnt
gh®¥gdiu ca®¤âí« gh®¥gdušyhjhiu ïÊîgL¤âínk ngáÆ
U¡»wh®. ïJfŸ x‹W« ekJ “njÓa g¤âÇif”fS¡F¤ bjÇt
âšiy. gh®¥gdušyhjh® vJngádhY«, vGâdhY« F‰wkhfnt
njh‹WtJ«, gh®¥gd® e«ik v›tsî ïÊthfî« jhœthfî«
ngádhY« mJ njÓakhf¤njh‹WtJ« jh‹ gh®¥gdušyh¤
njÓathâfS¡F« mt®fsJ g¤âÇiffS¡F« #‹k¡ FzkhŒ
nghŒÉ£lJ. bt£f«! bt£f«!! ïijÉl bt£f«!!! v‹d?
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 09.01.1927
Fo muR - 1927 ( 1)
ãw¥òÇikí« mj‹ jilfS«
kÅj¥ãwÉ
ãw¥òÇik v‹gJ ahUila ãw¥òÇik v‹gij KjÈš
m¿ªJ bfhŸs nt©L«. eh‹ vL¤J¡bfh©lJ kÅjDila
ãw¥òÇik v‹gJ jh‹. jilfŸ v‹gd kÅj®fshš V‰gL¤j¥g£l
jilfis¤jh‹ “mÇJ mÇJ khÅluhŒ¥ ãw¤jyÇJ” v‹W
bgÇnah®fŸ brh‹djhf¢ brhšth®fŸ. eh‹ mij x¥ò¡bfhŸs
Koahjj‰F v‹id Ú§fŸ k‹Å¡f nt©L«. “bfhLik bfhLik
kÅjuhf¥ ãw¥gJ Äf¡ bfhLik” v‹gJ vdJ jhœikahd mã¥
uha«. cy»š cŸs étnfhofËš všyht‰¿D« kÅj¥ãw¥ng
Äf¤ jhœªj ãw¥ò v‹gJ« kÅjuhf¥ ãw¥gJ Äfî« bfhoaJ
v‹gJ« kÅjid¥nghš moik, cy»š ntW ét‹fŸ ïšiy
v‹gJ« v‹ mã¥ãuha«. kÅjid¤ jÉu k‰w étnfhofŸ v›t
snth rªnjhõ¤JlD« moik cz®ÉšyhkY« RjªâukhŒ thœ
tij eh« gh®¡»nwh«. mitfËš áyt‰¿‰F fZlK« mªÃauhš
fZl¥gL¤j¤ j¡f Ãiyikí« V‰g£L ïUªjhY« kÅjid¥ nghš
cz®ªJ J¡»¡»w r¡âah»a bfhLik mt‰¿‰F ïšiy.
gF¤j¿î
VbdÅš, gF¤j¿î v‹»w xU cg¤âut« bfhL¡f¤ j¡f
Fz« mitfS¡»šyhjjhšjh‹. cjhuzkhf Fâiufis #£fh
t©oÆš ó£o xU Ku£L üš fƉiw ko¤J¡bfh©L Xl Xl
mjÅ‹ ÄF bkšÈaJ« mâf cg¤âut« bfhL¡f¤j¡f ïlKkh»a
k®k °jhd¤âš mo¤jhY«, ešy thÈgKŸs fhis khLfis¡
f£o¤jŸË mj‹ Éj®fis ku¡f£ilÆ‹ nkš it¤J ku¡bfh£
lh¥ ãoÆdhš j©Ù® nghš fiuí«go j£odhY« mitfS¡F
fZl kh¤âu« njh‹Wnk mšyhkš mj‰F j‹ ãw¥òÇik ïHªJ
ï¥go fZlkDgÉ¡»nwhnk v‹»w cz®¢á ïU¡fhJ. jÉuî«
mj‰F khd«, mtkhd« v‹»w cz®¢áí« ïšiy. ïnjhL
ehis¡F nt©Lnk v‹»w ftiyí« ïšiy. v›tsî »il¤
26 27 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
jhY« nghjhJ v‹»w Mir v‹D« moik¤ j‹ikí« ïšiy.
Mfnt, kÅj‹ k‰w étuháfisÉl khd«, mtkhd« v‹»w
cz®¢áí«, ehis¡F v‹d brŒtJ v‹»w j‹d«ã¡ifa‰w
j‹ikí«, v›tsî »il¤jhY« âU¥âaila Koahj Mir
v‹D« moik¤ j‹ikí«, cil¤jhÆU¥gjhš kÅj #‹kkhdJ
ãwÉÆnyna ÄFâí«, ïÊthdJ« bfhLikahdJ« moik¤
j‹ik bfh©ljhdJkhŒ ïU¡»wJ v‹gJ eh‹ bfh©l fU¤J.
ãw¥òÇik
ï¥go¥g£l kÅj étD¡F všyht‰iwí« Él K¡»akhd
cz®¢áahf khd, mtkhd« v‹D« j‹khdkh»a RakÇahij
ia¤jh‹ ãw¥òÇikahf¡ bfhŸs nt©oÆU¡»wJ. VbdÅš
kÅj‹, khÅl‹ v‹»w gj§fns khd¤ij mo¥gilahf¡ bfh©L
V‰g£l bkhÊfŸ. MjÈ‹, kÅj‹ v‹gt‹ khdKilnah‹.
vdnt, kÅjD¡F kÅj¤ j‹ikia¡ fh£L« cÇikíilaJ
khd«jh‹. m¤ j‹khdkh»a RakÇahijia¤jh‹ kÅj‹ ãw¥ò
Çikahf bfh©oU¡»wh‹. ïJ x›bthU kÅj étD¡F« cÇik
íilaJ. âyf® bgUkh‹ “Rauh{Ía« ãw¥òÇik” v‹W brh‹dh
bu‹whš mtU« tUzháuk j®k¥ gh®¥gduhjyhš gh®¥gd®f
S¡F ãwiu jhœthŒ¡ fUJtnj ãw¥òÇik v‹W Ãid¡»w
KiwÆš bghUËšyhjJ« mDgt¤âš bgÇJ« Vkh‰wnk bghUsh
f¡ bfh©l muáaš r«gªjkhd Rauh{Ía« v‹D« th®¤ijia
mt® ãw¥òÇik¡F cgnah»¡f nt©oatuhdh®. eh« ahiuí«
Vkh‰¿¥ ãiH¡f nt©oat®fŸ mšnyh«. c©ikahd khÅl¤
j‹ikia m¿a nt©oat®fshÆU¡»nwh«. Mjyhš, kÅjD¡F
ãw¥òÇik j‹khd«jh‹.
jilfŸ
mj‰F e« K‹ ÉF« jilfŸ v‹d v‹gJ ïu©lhtJ
Éõa«. jilfŸ ïu©L Éj«. x‹W ïa‰ifahŒ V‰g£l jil.
k‰bwh‹W k‰wt®fshš V‰g£l bra‰if¤ jil.
ïa‰if¤jil
ehis¡F nt©L« v‹W njL« j‹d«ã¡ifa‰wj‹ikí«,
v›tsî »il¤jhY« nghjhJ v‹»w Mir moik¤j‹ikí«
kÅjÅ‹ ãw¥òÇikah»a j‹khd¤â‰F ïa‰if¤ jilfŸ. ï¤
jilfŸ Ú§Ftbj‹gJ K‰W« Jwªj JwÉfS¡nf Koa¡ ToaJ.
Fo muR - 1927 ( 1) 28
bra‰if¤jil
Mjyhš, eh‹ bra‰if¤ jilfis¥ g‰¿na ngr¥ ngh»nw‹.
ïªj¢ bra‰if¤ jilba‹gJ x›bthU njr¤â‰F x›bthU
khâÇahf¡ fhz¥gL»wJ. ekJ eh£oš ekJ ãw¥òÇikah»a
RakÇahij¡F K¡»akhŒ ïu©L Éjkhd bra‰if¤ jilfis¢
brhšyyh«. x‹W muáaš r«gªjkhf gh®¥gd® v‹D« tF¥gh®
e«ik Vkh‰¿ ekJ RakÇahijia¡ bfL¤âU¥gJ. k‰bwh‹W
mnj tF¥gh® gukh®¤âf¤â‰F v‹W kj« v‹»w bgauhš e«ik
Vkh‰¿ Ãuªâu moikah¡» ekJ RakÇahijia monahL fisªJ
tUtJ. M»a ïªj ïu©L Éõa¤âY« ekJ k¡fŸ Vw¡Fiwa
všnyhUnk - áy® VjhtJ x‹¿š - áy® ïu©oY« ka§» m›
tF¥ghU¡F moikah» bkh¤j¤âš RakÇahija‰W ïU¡»nwh«.
m‹¿í« m›tF¥ghiu¥ ã‹g‰¿ e«ktU£ áyU« tÆW ts®¥g
j‹ _yK« ekJ RakÇahij¡F jilfshf ïU¡»wh®fŸ. MÆD«,
ïªj rka¤âš muáaš v‹gâ‹ _ykhíŸs jilia É£L
gukh®¤j« v‹D« nguhš c©lh¡»a jilfis¥ g‰¿na ï§F ngr
v©Â ïU¡»nw‹.
“ïªJ kj«”
ekJ M¤kh®¤j¤â‰bf‹W« gukh®¤j¤â‰bf‹W« ïªJ kj«
v‹gjhf xU f‰gidia ï¥gh®¥gd®fŸ ekJ jiyÆš Rk¤â ïU¡
»wh®fŸ. ïªJkj« v‹»w ï›th®¤ij¡F¥ bghUns fhz Koa
Éšiy. ïªJ v‹»w th®¤ijna jÄœ th®¤ijašy v‹gij
Ú§fŸ KjÈš Phgf¤âš it¤J¡bfhŸS§fŸ. ïJ gh®¥gd ghiõ
(xÈ). gh®¥gd ghiõÆyhtJ ïªJ v‹gj‰F¥ bghUS©lh v‹W
gh®¤jhš kj¤â‰F bghU¤jkhdjhf xU bghUS« ïšiy. ntW
VjhtJ ghiõÆš ïU¡»wjh v‹W gh®¤jhš gh®á ghiõÆnyh
muã ghiõÆnyh ïªJ v‹gj‰F âUl‹ v‹»w bghUŸjh‹
ïU¡»wJ. áy® áªJ eâ¡fiuÆš ïUªjjhš áªJ v‹gJ ïªJ
v‹gjhf kUÉ mJ xU T£l¤âdU¡Fbgauh»¥ ãwF kjkh»
É£ljhfî« brhš»wh®fŸ. mJ v¥gonah ïU¡f£L« ïªJ kj«
v‹whš v‹dbt‹gijahtJ ftÅ¥ngh«. »¿ÞJkj« v‹whš
»¿ÞJ kfh‹ f£lisia mo¥gilahf¡bfh©lJ. kfkâa kj«
v‹whš kfkJ eãÆ‹ f£lisfis mo¥gilahf¡ bfh©lJ.
bgs¤jkj« v‹whš ò¤j gfthÅ‹ f£lisia mo¥gilahf¡
bfh©lj. ïJ nghš kj« v‹W brhšy¡Toait x›bth‹W¡F«
kj f®¤jh ï‹dh® mtuJ bfhŸif f£lis ï‹dJ; ï‹d fhy¤âš
29 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
V‰g£lJ; v‹fw c©ikfŸ c©L. m¥go ïªJ kj¤â‰F ah®
f®¤jh? v‹d bfhŸif? vªj¡ fhy«? v‹W brhštj‰F v‹d
MjhuÄU¡»wJ.
ntj«
“mehâ fhy« bjh£L ïU¥gJ ntj«” “mJ flîŸbrh‹dJ”
v‹W brhšÈ VŒ¤J ÉLtjhÆUªjhš mJ bghU¤jkhÆU¡f
nt©lhkh? mehâí« flîŸ brh‹djhíÄUªjhš flîshš c©
lh¡f¥g£l všyh njr¤â‰F« f©l¤â‰F« ïJnt ntjK« kjK
khŒ mšyth ïU¡f nt©L«. gšntW kj§fŸ ïU¥ghnd‹?
flîshš brhšy¥g£l ntj« všnyhU« x¥ò¡bfhŸs¡ Toajh
ašyth ïU¡f nt©L«? cyf¤âš cŸs flîË‹ k¡fËY«
K¡fhny miu¡ fhšthᥠng®fS¡F ï›ntj r«gªjnk ïšyhkš
ntW ntW ntj« ïU¥ghnd‹? ïªJ kj°j®fŸ v‹W brhšÈ¡
bfhŸgtU¡FŸshfnt áy® ï›ntj¤ij¥ go¤jhš f©iz¡ F¤j
nt©oaJ«, áy® fhâdhš nf£lhš fhâš <a¤ij¡ fhŒ¢á C‰w
nt©oaJ« vj‰fhf? »¿°jtU¡F«, kfkâaU¡F« Kiwna
PhƉW¡ »Hikí«, btŸË¡ »Hikí« kj r«gªjkhd Énrõ
eh£fshÆU¡F« nghJ ïªJ¡fŸ v‹gt®fS¡FŸshfnt xUt
U¡F â§f£ »Hik, xUtU¡F rÅ¡ »Hik, xUtU¡F btŸË¡
»Hik ï¥goahf xU thu¤âYŸs 7 eh£fS¡F« bt›ntW kÅj®
fshfî« ï‹D« áyU¡F ehŸfŸ nghjhkY« nghthnd‹?
kj¡ F¿
kj á‹d§fŸ Éõa¤âš xUt® ehk«, xUt® Éóâ, xUt®
fU¥ò bgh£L, xUt® rªjd¡ Ñuš, xUt® K¤âiu, xUt® beL¡F,
xUt® FW¡F ï¥goahf gy khWjšfŸ V‰gLthnd‹? ïªj khWjš
fnshL ïj‰F¡ fhuz§fŸ MS¡F xU ÉjkhŒ¢ brhšYthnd‹?
ïªj ɤâahr§fis RthÄfS¡F« òF¤Jthnd‹? ehk« v‹gJ
v‹d v‹W nf£lhš áy® RthÄÆ‹ ghj« v‹»wh®fŸ. btŸis
ehk« ïu©L« ghjkhdhš eLÉš cŸs át¥ò ehk¤â‰F bga®
v‹d? m¥gona RthÄÆ‹ ghj« v‹gjhfnt x¥ò¡bfhŸS
nthnkahdhš RthÄÆ‹ ghj¤ijna RthÄÆ‹ be‰¿Æš bfh©L
nghŒ it¥ghnd‹ ? ïªj ehk¤â‰F« ghj«it¤j ehk«, ghjÄšyhj
ehk« v‹gjhf tlfiy bj‹fiy v‹W xUtU¡bfhUt® cij
ngh£L¡ bfhŸthnd‹? ïitfËš xU ehk« 3 ehk« gândhU
ehk« v‹»w fz¡F¢ r©il vj‰F? ïªJ¡fËnyna xU rhuh® ïªj
ehk¤ij¥g‰¿ nftykhf¥ ngRthnd‹? ïJnghynt Éóâ, bgh£L,
Fo muR - 1927 ( 1) 30
K¤âiu ïJfS¡F¥ gy gy khâÇ Éah¡»ahd§fŸ ïU¥ghnd‹?
ïij k‰w njr¤jhU« x¥ò¡bfhŸshjnj‹?
RthÄ
ȧf¤ij¥ g‰¿í« Mîilahiu¥ g‰¿í« gyÉjkhf¥
ngRthnd‹? ekJ RthÄfSila bgabušyh« F¿fbsšyh« ekJ
jÄœ ghiõÆš ïšyhkš m‹Åa ghiõah»a MÇa ghiõÆš
ïU¥ghnd‹? RthÄia óÍ¥gj‰F ek¡F« RthÄ¡F« k¤âÆš
xU m‹Åa‹ ïU¥ghnd‹? m‹Åa ghiõÆš kªâu§fS«
njh¤âu§fS« ïU¥ghnd‹? MS¡F xU Éjkhf óir brŒth
nd‹? ïj‰fhf eh« gz« bfhL¥ghnd‹? x›bthU RthÄ¡F«
x›bthU Éj thfd§fŸ V‰gL¤Jthnd‹? RthÄ¡F bg©L
ãŸisfŸ, it¥gh£ofŸ, jháfŸ, Ég¢rhu¤ j‹ikfŸ M»ait
fis f‰ã¥ghnd‹? áy® RthÄia¥ gh®¤jhš RthÄ r¡â Xo¥
nghthnd‹? áy® nfhÉY¡FŸ tªjhš nfhÉY« RthÄí« Ô£
lhŒ¥ nghthnd‹? áy® RthÄia¤ bjh£lhš RthÄ ïwªJ nghth
nd‹? xnu bgaU« %gK« cŸs RthÄfS¡F CU¡F xU Éj
khŒ r¡âfŸ V‰g£oU¥ghnd‹? fhá, #fªehj«, g©lÇòu« KjÈa
C®fËš cŸs RthÄfŸ ah® bjh£lhY« rhtâšiy. nfhÉY¡F¥
ngh»wt®fŸ všyh« jh§fns neÇš RthÄia¤ bjh£L jiyÆš
j©Ù® É£L òZg« ngh£L F«ãL»wh®fŸ. mnj bgaUŸs
RthÄfŸ ekJ eh£oš eh« bjh£lhš br¤J¥ nghŒÉL»wJ. Óu§f«,
áj«gu«, ng%®, gthÅ, bfhLKo, âU¢br§nfhL, f%® KjÈa
K¡»a nB¤âu§fËš cŸs RthÄfŸ ehlh®fŸ nfhÉY¡FŸ nghŒ
F«ã£lhš m¡nfhÉšfS« rhÄfS« rhtâšiy. kJiu, âUbeš
ntÈ, uhkehjòu« Íšyh¡fËš cŸs nfhÉšfS« RthÄfS«
kh¤âu« ehlh®fŸ nghŒ F«ã£lhš clnd br¤J¥ nghŒ ÉL»‹
wd. ï¥go RthÄfË‹ r¡âí« cÆU« nfhÉšfË‹ nah¡»a
ijí« CU¡F xU ÉjkhŒ ïU¥ghnd‹? ãwF gh®¥gdU¡F
kh¤âu« mªj RthÄia cÆ®¥ã¡F« r¡â ïU¥ghnd‹?
bryî
ekJ ntj«, RthÄ ói# tz¡f« KjÈad r«gªjkhd
Éõa§fŸ ï¥go ïU¡»wbj‹whš, ïªj yBz¤âš ï«khâÇ
RthÄÆdhY«, nfhÉÈdhY« ekJ RakÇahij v›tsî öu«
ghâ¡f¥gL»wJ v‹gnjhL ekJ gz« v›tsî bryî M»wJ
v‹gijí« ftŤJ¥ ghU§fŸ. br‹id khfhz¤âš kh¤âu«
ïªJ kj r«ãujha¥go¡F V‰g£l nfhÉšfS¡F« kl§fS¡F«
31 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
tUõ« x‹W¡F “ 2 ” nfho %ghŒ tU«go tU»wJ. 2 nfho %ghŒ
tU«go tªjhš k¡fS¡F v¤jid nfho %ghŒ bryî MF«. rhjhu
zkhf âU¥gâ¡F kh¤âu« r®¡fh® fz¡F¥go tUõ« x‹W¡F 20
yB« tU«go tU»wjhf V‰gL»wJ. fz¡F¡F tuhkš kfªJ
fS¡F«, nfhÉš mâfhÇfS¡F«, ó#hÇfS¡F« nghF« gz§
fS¡F msntÆšiy. ah¤âiu¡fhu®fŸ fh¡ifahf¡ bfh©L
tU« bjhiffis m¿ªj kfªJ, nfhÉš mâfhÇfŸ KjÈat®fŸ
ah¤âiu¡fhu®fis¡ T¥ã£L “nfhÉš flhu¤âš fh¡ifia¥
ngh£lhš r®¡fhuh® vL¤J #®k‹ í¤j¤â‰F th§»a flD¡F t£o
f£o ÉLth®fŸ; kfªJÉl« bfhL¤jhšjh‹ RthÄ¡F¥ nghŒ¢
nrU«; Ú® ï›tsî %ghŒ, ï›tsî eif bfh©L tUtjhf RthÄ
vdJ brh¥gd¤âš brhšÈ‰W” v‹W Vkh‰¿ tÊ¥g¿ brŒtâš
bfhŸis nghF« gz« ïªj 20 yB¤âš nr®ªjjšy. ï‹dK«
ah¤âiu¡fhu‹ uÆš rh®{ ášyiu¢ bryî bkd¡nfL nj§fhŒ gH«
KjÈa bryîfŸ v¤jid y£rkhF« v‹W fz¡F¥ ghU§fŸ.
âUÉHh
ï‹D« c‰rthâfŸ, RthÄ¡F« m«kD¡F« fÈahz«,
RthÄ jhá å£L¡F¥ nghjš, xU fhiy¤ ö¡» MLjš, eÇia
Fâiuah¡Fjš KjÈa âUÉHh¡fS« 10 kDî ïilíŸs
RthÄia 200 l‹ ïilíŸs njÇš it¤J 10,000 ng® ïG¥gJ«,
mj‰F 50,000 ng® nto¡if gh®¡f gy ïl§fËÈUªJ tUtJ«
M»a fhÇa§fS¡F MF« bryîfS« RthÄfS¡F mãnõf«,
ói#, râ®, gh£L¡ f¢nrÇ, eif, g£L¥ ghthil, òDF, #›thJ,
g¢ir¡ f‰óu« F§Fk¥ó KjÈaitfË‹ bryîfS« všyh«
nr®¤J ïªJkj rhÄfË‹ ói#¡F« c‰rt§fS¡F« kh¤âu« bj‹
ïªâahÉš tUõ¤â‰F 25 nfho %ghŒ¡F¡ FiwÉšyhkš bryth
»wJ v‹gij ahU« kW¡f KoahJ. ïªj 25 nfho %ghí« eh«
RakÇahij m‰W¡ »l¡»‹nwh« v‹gij cWâ¥gL¤Jtj‰F«
âd« âd« ek¡F Phgf¥gL¤Jtj‰F« brŒí« brynt mšyhkš
ïjdhš ntW v‹d gyid mil»nwh«? ï¥ng®¥g£l “ïªJkj«”
jh‹ br‹id r£lrigÆš ïªj gz§fS¡F fz¡F nf£f V‰gL¤
âa ïªJ kjgÇghyd knrhjhÉdhš monahL ghâ¡f¥g£L¥nghŒ
É£ljh«. ï« khâÇ ekJ RakÇahijia xÊ¡F« “ïªJ¡fŸ” jh‹
“kj« ngh¢RJ”, “kj« ngh¢RJ” v‹W kha¡ f©Ù® ÉL»wh®fŸ.
rhÄ ói#, c‰rt« KjÈaJfËš ekJ nah¡»aijiaí«,
RakÇahij¡nfL« ï¥go ïU¥gnjhL ïªJkj¢ rl§F v‹D«
nguhš ekJ jiyÆš v›tsî gSit¢ Rk¤â ekJ gz« v›tsî
Fo muR - 1927 ( 1) 32
bfhŸis bfh©L ekJ ãw¥òÇikahd RakÇahijia v›tsî
öu« eR¡» ïU¡»wh®fbs‹gij ftÅ¥ngh«.
ïªJkj¢ rl§F
ïªJkj« v‹gjhf x‹iw eh« x¥ò¡bfhŸtjhš ekJ Ãiy
ãwÉÆnyna ïÊthdjhfî«, ïªJ kj°j®fŸ v‹W brhšÈ¡
bfhŸnthÇnyna xU tF¥ghU¡F eh« moikfshfî« it¥gh£o
k¡fshfî« flîshnyna c©lh¡f¥g£lt®fŸ M»nwh«. e«ik
ïÊthŒ¡ fUJgt®fŸ fhÈnyna ÉGªJ F«ãl nt©oat®fsh»
nwh«. ï‹D« ekJ thœehŸ KGtJ« mjhtJ jhŒ tƉ¿š fU¤j
Ǥj ÃÄl Kj‰bfh©L ekJ kj¢rl§F bryit¥ ghU§fŸ. r®¡fh®
e«Äl« tÇ tNš brŒ»wh®fŸ; ïij mâfbk‹»nwh«. jÉu
e«Äl« tNÈ¡F« tÇia ek¡fhf bryî brŒtâšiy v‹W«, ïJ
ekJ RakÇahij¡F <d« v‹W brhšÈ r®¡fhUl‹ r©il
brŒ»nwh«. ghku #d§fis r®¡fhU¡F ÉnuhjkhŒ »s¥ãÉ£L
bgÇa bgÇa r®¡fh® c¤ânahf§fis¥ gh®¥gd®fŸ bg‰W ekJ
RakÇahij¡F« m›î¤ânahf§fŸ _ykhŒ ïÊit V‰gL¤â¡
bfhŸ»nwh«.
gh®¥gd tÇ
Mdhš, kj¤â‹ nguhš gh®¥gd® e«Äl« tNÈ¡F« tÇ
ia¥g‰¿ eh« xU á¿J« ftiy¥gLtâšiy. r®¡fh® tÇ¡fhtJ
xU fz¡F it¤âU¡»wh®fŸ. mjhtJ óÄ tÇ, tUkhd tÇ,
°lh«ò tÇ v‹gjhf F¿¥ò ïU¡»wJ. ïJfS¡F óÄ cŸst®fŸ,
ï›tsî %ghŒ tU«go cŸst®fŸ, ãuhJ cŸst®fŸ KjÈa
t®fŸjh‹ ïªj tÇfŸ bfhL¡f¡ f£L¥g£lt®fŸ tÇbfhL¡f
f£L¥glhjt®fŸ 100-¡F 90 ng®fŸ ïU¡»wh®fŸ. ïªj tÇiaí«
ek¡fhf Vnjh bryî brŒtjhŒ fz¡F« fh£L»wh®fŸ. Mdhš,
kj¢ rl§FfË‹ nguhš gh®¥gd® tNš brŒí« tÇ¡F msnt
ïšiy. kÅjdhf¥ ãwªjt‹ všyh« mjhtJ j‹id vtdhtJ
ïªJ v‹W brhšÈ¡bfh©lhš mtid clnd gh®¥gd tÇ rÅa‹
ão¤J¡ bfh©lJ v‹gJ nghš fhytiuaiw x‹Wnk ïšyhkš
f®¥gª jǤjJ Kjš rhF« tiu - br¤J« Élhkš mjhtJ f®¥gjhd
tÇ, Ókªj tÇ, ãŸis¥ ngWfhy tÇ, Ô£L¡fʤjš tÇ, bjh£o
ÈlštÇ, ng® it¤jš tÇ, MíR Xk tÇ, nrhù£lš tÇ, »uf njhr
tÇ, ɤâah¥ãahr tÇ, fšahz tÇ, rhªâ KT®¤j tÇ, jhá it¤jhš
mj‰F xU rhªâ KT®¤j tÇ, rhî tÇ, rhf 10 ehÊif tÇ, br¤j
ã‹D« tÇ, br¤jt® k¡fis¥ ão¤J tUõh tUõ« tÇ M»a
33 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
gy JiwfËš (ït‰iw¥ g‰¿ kJiu kfheh£oš $kh‹
K.V. bu£o ehíLfhU , m‹Åa tF¥ò¥ ònuh»jiu Éy¡f bfh©L
tªj Ô®khd¤âš ngáaitfis mDrǤjjhfnt ngádh®.
Mjyhš mij¥gh®¤J bfhŸsyh« ( 2. 1. 27 “FomuR” 7 « g¡f«
gh®¡f ) fhyhtâ ïšyhkY« xU egiu¡Tl Élhkš 100 -¡F 100
ngÇl« gz¡fhu‹ ViH v‹»w ghFghnl ïšyhkš bfhL¥ngh®
K£lhŸjd¤J¡F«, fËk© _is¡F« jFªjgo tÇ fwªJ
ÉL»wh®fŸ.
tÇí§ bfhL¤J fhÈY« ÉGtJ
c©ik Rauh{a« fhQÄl«
RakÇahij f©lÉl«jh‹ Rauh{Íank jÉu Rauh{Ía«
v‹W xU jÅ t°JÉšiy v‹gij czu nt©L«. Mjyhš
ãw¥òÇik ï‹dJ v‹gJ« mJ ï‹d Éõa§fshš jil¥
g£oU¡»wJ v‹gJ« m¤jilfËÈUªJ Éyf ï‹Å‹dJ brŒa
nt©L« v‹gJ« Rauh{Ía« v‹gJ ïJnghynt k¡fis Vkh‰
W« xU òu£lhd kh®¡fbk‹gJ« RakÇahij f©lÉl¤âš
c©ikahd Rauh{Ía« v‹gJ Jy§F« v‹gJ« És§» ïU¡F
bk‹W Ãid¡»nw‹.

ïªj tÇ tNY¡F VjhtJ gy‹ c©lh v‹W gh®¤jhš ïij F¿¥ò : 29.12.26 ïš br‹ÅkiyÆš gh¥ghu¥g£o •ôÅa‹
Él K£lhŸjdkhd fhÇa« cy»š ntbwh‹WÄšiy v‹W nr®nk‹ $kh‹ á‹dK¤J KjÈah® mt®fŸ jiyikÆ‹ Ñœ Toa nfha
brhšy¤j¡fkhâÇ mjhtJ “RthÄfns! eh‹ bfhŠrkhf¢ brŒâUª K¤ö® Íšyh 14 -tJ br§Fªj® kheh£oš M‰¿a brh‰bghÊî.
jhY« v‹Dila g¡â áu¤ijia kâ¤J mij bgÇjhf v©Â fhá
f§ifÆš brŒjJ nghyî« ãuahif tlthy ÉUB¤â‹ Ñœ Fo muR - brh‰bghÊî - 09.01.1927
brŒjJ nghyî« MF«go brŒJ vdJ bg‰nwh®fS¡F nkhBK«
âU¥âí« c©lhF«go mUStJl‹ v‹idí« áuŠÓÉah¡»
vdJ ght§fis k‹Å¤J nkhB« yã¡F«go »Uig brŒa
nt©oaJ” v‹W brhšÈ gh®¥gd® fhÈš ekJ jiy K£L«go
ÉGªJ F«ã£L MÓ®thj« bgWtJkhŒ elªJ tU»nwh«. ï›Éj
rl§F¡F¢ brythF« gz« v¤jid nfho, j§f¢ brh«ò, btŸË¢
brh«ò, åL, óÄ, f‹Åif KjÈa jhd§fŸ rkhuhjidfŸ, rhªâfŸ
KjÈa fhÇa§fËš MF« bryîfŸ ïJfŸ v¤jid nfho MF«
v‹gij ftŤJ¥ ghU§fŸ. ïj‰F VjhtJ ãunah#dK©lh
v‹gij naháí§fŸ. ïªj¢ bryîfŸ xUòw« e«ik ã¢R ãL§»¤
â‹dî« ïj‹ _y« ekJ ãw¥òÇikah»a RakÇahij v›tsî
ghâ¡f¥g£L moikah» thG»nwh« v‹gijí« naháí§fŸ.
ï¥go v¤Jiznah Éjkhd jilfŸ bra‰ifÆnyna mjhtJ
ekJ m¿åd¤âdhnyna e«ik¢ NœªJ bfh©L th£L»‹wd.
ïitfis¡ fisªbj¿a tÊnjL§fŸ. ãwF Rauh{Ía« jhdhf
tªJÉL«. gh®¥ghD¡F¥ gz« bfhL¤J mt‹ fhÈš ÉGªjhš
ekJ bg‰nwh®fŸ nkhB¤â‰F nghth®fŸ, ekJ ght« ÔU« v‹W
Ãid¤J¡bfh©oU¡F« #d r_f¤â‰F Rauh{Ía« nt©L
bk‹gJ ahuhtJ e«g¡Toa fhÇakh? åzhf mjhtJ áy gh®¥gd®
fŸ ãiH¡f ïªJ¡fshf ïU¥gJ nghynt áy òu£L¡fhu®fS«
ã¤jyh£l¡fhu®fS«, mnah¡»a®fS« ãiH¡f Rauh{Ía«,
Rauh{Ía« v‹W f¤â VkhwhÔ®fŸ.

Fo muR - 1927 ( 1) 34 35 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 gh®¥gdÇ‹ muáa‰ òu£L

ïu£il M£áí« tF¥ò thjK« ekJ gh®¥gd®fË‹

Nœ¢áahš xʪjjh? mšyJ K‹ÅY« g‹kl§fâfkhŒ¥
bgU»‰wh?

v‹gij gh®¥gdušyhj k¡fŸ gF¤j¿î bfh©L ftŤJ¥

gh®¡f nt©LkhŒ t‰òW¤J»nwh«. x¤JiHahik v‹gJ K«ku
khŒ ïUªj fhy¤âš ekJ gh®¥gd®fŸ v›tsnth Nœ¢áfË‹
_y« mij xÊ¥gj‰F ãua¤jd¥g£lJ thrf®fŸ m¿ªjJjh‹.
mjhtJ fšf¤jh jÅ¡ fh§»uá‹ nghJ bjUÉš nghF« ã¢ir¡
fhuiubašyh« ão¤J mt®fS¡F ehk« ngh£L br‹id khfhz¥
ãuâÃâ v‹W Vkh‰¿ MŸfis¢ nr®¤J« m§F« njh‰W¥
nghdJ«, br‹idÆš fh§»u° fÄ£o¤ jiytuhfî«, fhÇajÇá
fshfî«, ïUªj gh®¥gd®fshd $kh‹fŸ f°öÇ u§fŒa§fh® ,
u§frhÄ mŒa§fh®, r¤âa_®¤â KjÈat®fŸ uhéehkh¡ bfhL¤J
btËna¿ x¤JiHahikiaí«, kfh¤khití«, thŒ bfh©l
k£L« itJ«, gÊ Rk¤âí« gh®¤J« Koahkš nghdJ«, m£bth
nf£ b#duyhÆUªJ kªâÇ c¤ânahf« bgw Mir¥g£L mij
uhédhkh¡ bfhL¤J btËtªj $kh‹ ÓÅthrŒa§fh® r®¡fh® jaî
bgw x¤JiHahik r£l Énuhjkhdbj‹W« mij clnd ml¡f
nt©Lbk‹W r®¡fhU¡F nahrid¢ brhšÈ¡ bfhL¤J« jdJ
rfh¡fshd t¡Ñš ir‹a§fis x¤JiHahikÆš nru¡Tlhbj‹W
brh‹dnjhL x¤JiHahik¡F ÉnuhjkhÆU¡f nt©Lbk‹W
VÉÉ£L« KoÉš x‹W« ga‹ bgwhkš x¤JiHahik brš
th¡F¥ bg‰W tY¡fnt filáahf j§fS¡F ò¤â tªjJ nghš
ghrh§F brŒJ x¤JiHahik â£l« x‹iwí« x¥ò¡bfhŸshkY«
jh§fS« mªj¥go elthkY« j§fisí« x¤JiHahjh® v‹»w
bgaiu¢ brhšÈ¡ bfh©L fh§»uR¡FŸ òFªJ fh§»uáY«, fh‹g
u‹RfËY« x›bthU Ô®khd¤ijí« v⮤J¡bfh©L« tªJ
filáahf c©ikahd x¤JiHahjh® v‹W ntõ« ngh£L¡
bfh©L fhªâ áZa®fŸ v‹W brhšÈ¡bfh©oUªj áy gh®¥gd®
fË‹ cjÉahš r£l rigÆš nghŒ x¤JiHahik brŒtJ,

Fo muR - 1927 ( 1) 36 37 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

K£L¡f£il nghLtJ, ïu£il M£áia xÊ¥gJ v‹»w bgaiu¢
brhšÈ¡bfh©L fh§»uirí« j§fŸ trkh¡» ghku k¡fisí«
Vkh‰w áy gh®¥gdušyhjhiuí« TÈ¡F¥ ão¤J¡ f¤j¢ brhšÈ
mtut®fŸ g¤âÇiffËY« vGJ«go brŒJ x¤JiHahik
j¤Jt¤ijna mʤJ filáahf bt‰¿í« bg‰W É£lh®fŸ.
Mdhš ï¥nghJ elªj bj‹d v‹gJ jh‹ K¡»akhd Éõa«.
r£lrigÆš x¤JiHahik elªjjh? v‹W gh®¤jhš mªj ãu°
jhgnk monahL kiwªJ nghdnjhL fh§»uáY« x¤JiHahik
vLg£L¥nghŒÉ£lJ. K£L¡ f£il elªjjh? v‹W gh®¤jhš mªj
ãu°jhgK« ï¥nghJ monahL kwªJnghŒ r®¡fhU¡F«
j§fS¡F« nt©oa Ô®khd§fS¡F mDTykhf ïUªJ« j§f
S¡F nt©oago Ô®khd§fŸ bfh©LtªJ« j§fS¡F kWgoí«
r£lrig °jhd« »il¡F«go gy nfŸÉfŸ nf£L« bghJ k¡fË
il r£l rig¡F xU nah¡»aij r«ghâ¤J¡ bfhL¤jhŒ É£lJ.
fšf¤jhÉY«, k¤âa khfhz¤âY« tF¥ò thj« fhuzkhŒ mjhtJ
t§fhs¤âÈUªJ K°ä« v‹»w fhuz¤jhY« k¤âa khfhz¤âš
gh®¥gd® gh®¥gdušyhjh® v‹»w fhuz¤jhY« kªâÇ gjÉ¥
ngh£oÆ‹ fhuzkhf bfhŠr fhy« kªâÇ c¤ânahf§fŸ fhÈahŒ
ÆUªjijna ãukhjkhŒ gh®¥gd®fS«, gh®¥gd¥ g¤âÇiffS«
mt‰iw FUthf¡bfh©l gh®¥gdušyhj g¤âÇiffS« “ïu£il
M£á koªjJ”, “Rauh{a f£á b#ƤjJ”, “v§fŸ fhÇa« K‰W¥
bg‰wJ” v‹W ghku k¡fis Vkh‰¿ jaî bg‰W«, TÈ bg‰W«
gh®¥gd®fS¡F« mt®fsJ g¡j®fS¡F« X£L th§»¡ bfhL¤J
åu®fshdh®fŸ. ïj‹ gydhŒ k‰w ïl§fËš “ïu£il M£á
xʪjJ” v‹W brhšÈ¡ bfh©oUªjnjhL br‹id khfhz¤âš
tF¥ò thjK« tF¥ò¡ f£áí« FÊ njh©o òij¡f¥g£lJ v‹W«
j«g£lko¤J¡ bfh©lh®fŸ. ï¥nghJ ïu£il M£á v§nf
xʪjJ? v‹W gh®¤jhš x›bthU khfhz¤âY« ïu£il M£áia
el¤â¡bfhL¡f Rauh{a¡ f£áÆš ïUªj MŸfns gyntW ntõ§
fŸ ngh£L¡bfh©L ngh£o nghLtJ« všyh khfhz§fËY«
ïu£il M£áia el¤â¡ bfhL¡f MŸfŸ V‰g£L ïu£il M£á
jiy áwªJ És§FtJ« kiw¡f Koahj ÉõakhŒ¥ nghŒÉ£lJ.
br‹id khfhz¤ânyh, Rauh{a¡ f£áah® v‹»w gh®¥gd®fŸ
âU£L¤ jdkhŒ ïu£il M£á¡F MjutË¥gjhŒ T¿ ï¥nghJ
j§fŸ MjuÉš kªâÇfisí« ÃaĤJ¡bfh©L, j§fŸ Raey¡
fhÇa§fis rhâ¤J¡bfh©L tUtJ« kiw¡f¡ Toa Éõakšy.
ïu£il M£á xʪjbj‹gJ ï¥go ïUªjhY« tF¥ò thj« xʪJ
FÊÆš ngh£L òij¤jhŒ É£ljh? v‹W gh®¤jhš mJî« jiy
khfhzkh»a gŠrh¥ò Kjš x›bthU khfhzK« tF¥ò¥ gona
Fo muR - 1927 ( 1) 38
kªâÇfŸ ÃaĤJ¡bfh©L tUtJ« ahU« m¿ahj Éõakšy.
gŠrh¥ãš xU ïªJ, xU Ó¡»a®, xU Krškh‹ v‹»w tF¥ò
kªâÇfns! fšf¤jh k¤âa khfhz KjÈa všyh khfhz§fËY«
ïJnghynt tF¥ò ãǤJ kªâÇfŸ ÃaÄ¡f¥g£L É£lh®fŸ.
br‹id khfhz¤âš tF¥ò thj« xʪj nah¡»aijí« kªâÇ
ÃakdK« r£lrig¤ jiyt® ÃakdK« o¥o jiyt® ÃakdK«
vij MjhukhŒ it¤J ÃaÄ¡f¥g£lJ? tF¥òthj« FÊ njh©o¥
òij¡f¥g£lhš V‹ xU gh®¥gd kªâÇahtJ, jiytuhtJ, cg
jiytuhtJ V‰g£oU¡f¡TlhJ? gh®¥gd®fËš nah¡»aij
cilat®fŸ ïšiyah? cg jiyt® gjÉ¡F “xU kfkâa fd
thidna ÃaÄ¡f nt©L« v‹W” tF¥ò bga® brhšÈ Rauh{Ía¡
f£á j‹ `jiyt®’ $kh‹ ÓÅthrŒa§fhU¡F mâfhu« bfhL¥gh
nd‹? r£lrigÆš Rauh{Í a¡ f£á¤ jiyt® (äl®) gjÉ¡F V‹
xU gh®¥gdiu¤ bjǪbjL¡f¡ TlhJ. äl® gjÉ¡F nah¡»aij
cŸs gh®¥gd® ïšiyah? $kh‹ rhÄ bt§flhry« br£oahU¡F
ïU¡»w nah¡»aij $kh‹fŸ r¤âa_®¤â, á.É. bt§»lukz
Ia§fh® M»a gh®¥gd®fS¡F ïšiyah? tF¥òthj« FÊ
njh©o¥ òij¡f¥g£lJ th°jtkhdhš $kh‹ r¤âa_®¤â jd¡F
äl® gjÉ »il¡fhjj‰fhf f£áia É£L¥ nghtjhf Äu£o¡
bfh©oU¥ghnd‹. “jiyt®” $kh‹ ÓÅthrŒa§fh® $kh‹
r¤âa_®¤â¡F¤ jiyt® g£l« th§»¡ bfhL¡f x›bthUtiuí«
uhédhkh bfhL¡F«go bfŠRthnd‹? kJiu kfheh£o‰F
ï›tsî ãuâÃâfŸ tUthnd‹? nfh¡fny Ahš br‹id khfhz
kfheh£L¡F 150 ãuâÃâfns kh¤âu« tUthnd‹? mJî«
br‹id ãuâÃâfŸ 125 ng®fshÆU¥ghnd‹? fh§»uR¡F tUõh
tUõ« br‹id khfhz¤âÈUªJ 1000 ãuâÃâfŸ nghŒ¡ bfh©
oU¡f ï› tUõ fh§»uR¡F 100 ng®fŸ Tl nghfhkš ïU¡f¡
fhuz« V‹? mJî« “jiyt®” $kh‹ ÓÅthrŒa§fh® gz«
bfhL¤J¢ áyiu¡ T£o¡bfh©L nghthnd‹? ï‹D« mndf
ufáa§fŸ c©L. ïitfisbašyh« gh®¤jhš ïu£il M£áí«
tF¥ò thjK« xʪjjh? ÃÄ®ªjjh? thrf®fns! e‹whŒ nahá¡f
kWgoí« nfhU»nwh«. Mfnt tF¥òthÇ¥ ãuâÃâ¤Jt« mila
ïJnt j¡f rka«. åzhŒ¥ gh®¥gd®fË‹ muáaš òu£oš ka§»
j¡f rka¤ij¡ ifÉ£L ÉlhÔ®fŸ v‹W v¢rÇ¡if brŒ»nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 16.01.1927
39 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 gh®¥gdušyhjh® ãurhuK«
kfhehLfS« r§f§fS«
ï«khj« 15-ªnjâ th¡»š nfhaK¤öÇyhtJ kJiuÆyhtJ
gh®¥gdušyhjh® ãurhu¤â‰fhf ntiy¡ fÄ£o x‹W T£o ãurhu«
Mu«ã¡f nt©Lbk‹W vGâÆUªnjh«. áy fdth‹fŸ mij
x¥ò¡bfh©L j§fshyhd cjÉ brŒtjhf¤ bjÇɤJ« ïU¡»wh®
fŸ. Mdhš, $kh‹ P.T. uh#‹ mt®fŸ br‹idÆny bj‹ ïªâa
ey cÇik¢ r§f¤â‹ îthf¡ T£l« x‹W V‰gL¤Jtjhfî«
mj‰F¥ ãwF ïij¥ g‰¿ nahá¡fyh« v‹gjhf¤ bjÇɤâU¥g
jhY« F¿¥ã£l T£l« T£Ltij x¤â it¡f¥g£L ïU¡»wJ.
jÉuî« gy ïl§fËÈUªJ Íšyh, jhÿfh, fh‹gu‹RfŸ Tl¥
nghtjhfî«, gy ïl§fËš gh®¥gdušyhjh® r§fK«, gh®¥gdušyh
jh® thÈg r§fK«, RakÇahij¢ r§fK« °jhã¡f¥ nghtjhfî«
bjÇÉ¡f¥ g£l foj§fŸ ÄFâí« tªJ bfh©L ïU¥gJ g‰¿
ek¡F Äfî« rªnjhõnk. Mdhš, x›bth‹W¡F« m¡»uhrd«
t»¡fî«, Jt¡f ÉHh el¤jî« eha¡fnu tunt©Lbk‹W
vâ®gh®¥gJ Äfî« fZlkhd fhÇa« v‹gij bjÇɤJ¡ bfhŸsh
kÈU¡f KoaÉšiy. r§f °jhgd§fS¡F mªjªj ÍšyhÉš
cŸst®fËš K¡»akhdt® fis¡ bfh©nl brŒJ bfhŸtJ ey«
v‹W« mETy« v‹W« bjÇ É¤J¡bfhŸS»nwh«. kfhehLfS¡F
jiyik t»¡fî« eh« K‹ vGâago muáaÈš v›Éj bfhŸif
cilat®fshÆUªjhY« îkhz¤â£l¤ijí« áw¥ghf RakÇ
ahij¤ â£l¤ijí« x¥ò¡ bfhŸS»w gh®¥gdušyhj fdth‹fŸ
ahiuí« m¡»uhrd« t»¡f¡ nf£L¡bfhŸsyh« v‹W kWgoí«
bjÇɤJ¡bfhŸS»nwh«. eha¡fU¡F rhtfhr« »il¤jhY« kfh
eh£L¡F Éá£l® KiwÆš mtáa« tu¡ fh¤âU¡»wh® v‹gijí«
bjÇa¥gL¤â¡ bfhŸS»nwh«. mnjhL gh®¥gdušyhj jiyt®
fshd fdth‹fS« vªj kfheh£L¡fhtJ miH¡f¥g£lhš muá
aš fhuz¤ij ãukhj¥gL¤â¡ bfh©L tu kW¡fhkš brsfÇa¥
g£lt®fŸ mtáa« nt©L nfhis x£o¡bfh©L É#a« brŒa
nt©Lkhí« nf£L¡ bfhŸS»nwh«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 16.01.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 40
gh®¥gd®fË‹ x‰Wik
bfhŠr ehis¡F K‹ ïªâahÉÈUªJ ïªâa®fË‹ CÊa
uhfî«, xU ïªâauhfî«, ïªJthfî« cŸs $kh‹ r®.o. É#a
uhfth¢rhÇah® ïªâa ãuâÃâahf fdlhî¡F mD¥ãaJ« m§F
nghŒ bj‹id ku« ïU¡F« tiu Fo¤J¤jh‹ ÔUnth«. ãÇ£o
õhÇ‹ Mâ¡f¤ijna ïªâa®fŸ ÉU«òtnjhL, ïij¡ flîŸ
mD¥ãajhf ïªâa®fŸ ghÉ¡»wh®fŸ v‹W«, M§»y ehfßf¤
ijna ïªâa®fŸ ÉU«ò»wh®fŸ v‹W«, mj‰F cjhuzkhf vdJ
Fkhu¤âna jiy kÆiu¡ f¤jǤJ¡ bfh©oU¡»whŸ v‹W«
brh‹djhf g¤âÇiffËš tªjJ PhgfÄU¡F«. mijna $kh‹
R.K. õ©Kf« br£oah® mt®fS¡F âU¥ó® KÅágš r§f¤jh®
tunt‰ò¥ g¤âu« thá¤J¡bfhL¤j fhiyÆš $kh‹ <.bt. uhkrhÄ
eha¡f® vL¤J¢brhšÈ ekJ $kh‹ br£oah® m¥go¥ ngrhkš
Rjªâu¤njhL« M©iknahL« ngádjhf F¿¥ã£oUªjh®.
ïij kW¥gj‰F, ïâš ahbjhU r«gªjK« ïšyhjtU«
ï‹dK« x¤JiHahjhbu‹W ntõ« ngh£L¡bfh©oU¥gt
Ukhd $kh‹ C. ïuh#nfhghyh¢rhÇah® kfh¤khÉ‹ “a§ ïªâah”
g¤âÇifia¥ ão¤J mâš kW¥bgGâ cyfbkšyh« gut¢ brŒâ
U¡»wh® v‹whš gh®¥gd x‰Wik v›tsî öu« gâªâU¡»wJ?
kiH Æšyhkš nghdj‰F«, uÆšt©o rh®{ ca®ªjj‰F«, btÆš
mâfkhŒ¡ fhŒtj‰F« gdfhš uh#hjh‹ fhuz«, #°o° f£ájh‹
fhuz« v‹W jh‹ ãwiu¢ brhšY«go brŒtâY«, ãwiu e«ò«go
ãurhu« brŒtâY« clªijahÆU¥gt®, j‹ ïd¤jhiu¡ fh¥gh‰
Wtâš v›tsî ftiy vL¤J¡bfhŸS»wt® v‹gJ ftÅ¥gt®
fS¡F És§fhkš nghfhJ. gh®¥gdušyhjhÇš áyÇ‹ nah¡»a
ijianah brhšy nt©oaâšiy. vij nt©LkhdhY« ɉW
tÆW ts®¡f¤ jahuhÆU¡»wh®fŸ. v‹Wjh‹ gh®¥gd® Nœ¢á m¿a
î« gh®¥gdušyhjh® x‰WikahÆU¡fî« nah¡»aij tUnkh
bjÇaÉšiy.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 16.01.1927
41 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 ahU¡F ò¤âtªjJ?
áy gh®¥gd¥ g¤âÇiffS« mt‰iw FUthf¡ bfh©l áy
gh®¥gdušyhj g¤âÇiffS« gh®¥gdušyhj f£á¡F ï¥bghGJ
jh‹ ò¤âtªJ fjiu¤ j§fŸ â£l¤âš nr®¤J¡ bfh©oU¡»wh®fŸ
v‹W vGJ»‹wJfŸ. ïJfS¡F c©ikÆš ò¤â ïUªjhš
Rauh{Ía¡ f£á fh§»uR¡F ï¥bghGJ jh‹ bfhŠr« ò¤â tªjJ
v‹W brhšÈÆU¡f nt©L«. VbdÅš fjiu¡ f£lhakhf cL¤j
nt©L« v‹W K‹bdšyh« kfh¤kh fj¿d fhy¤âš KoahJ.
ghku #d§fis Vkh‰Wtj‰fhf kh¤âu« X£L nf£F« nghJ f£o¡
bfhŸnth« v‹W brh‹d nah¡»a®fŸ kJiu kfheh£oš fjiu¥
gh®¥gdušyhjh® f£áah® V‰W¡ bfh©lJ« ïÅ gh®¥gdušyhjh®
všyhU« fj® f£o ÉLth®fns v‹»w ga« njh‹¿ ehK« mj‹
bgUik milayh« v‹»w M¤âu¤â‹ ngÇš ï›Él¤âÈUªJ
áy gh®¥gd®fË‹ jªâfŸ m°[h« fh§»uR¡F¥ nghdJ« clnd
fh§»uáY« fj® x¥ò¡ bfhŸs¥g£ljhf ntõ« nghl ekJ gh®¥
gd®fŸ xU Ô® khd« brŒJ É£lh®fŸ. ïâÈUªJ ahU¡F òâjhŒ
jªâuò¤â tªjJ? fh§»u° gh®¥gdU¡fh? gh®¥gdušyhjhU¡fh?
v‹gij eLÃiyikÆÈUªJ nahá¤J¥gh®¡fî«.
Fo muR - f£Liu - 16.01.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 42
kJiu¤ Ô®khd§fŸ
kJiu¤ Ô®khd¤ij¥g‰¿, ekJ vâÇfS«, bghW¥g‰wt®
fS« v‹djh‹ gÇfhrkhfî«, my£áakhfî« ngádhY« gh®¥gd
ušyhjhÇ‹ RakÇahij, ÉLjiy, brštÃiy M»a všyht‰¿dJ
kh®¡f§fS« m«kJiu¤ Ô®khd§fËnyna ml§»¡ »l¡»‹wd
v‹gij x›bthUtU« kdâš gâait¤J¡ bfhŸs nt©L«.
gh®¥gdušyhj k¡fË‹ RakÇahij KjÈait kh¤âukšyhkš
ekJ eh£o‹ nfho¡fz¡fhd k¡fË‹ RakÇahijí«, ÉLjiyí«,
brštK« m¤Ô®khd§fËnyna ml§»¡ »l¡»‹wd. mit
kh¤âukšyhkš ekJ muáaš KiwÆš f£L©L mDgɤJ tU«
bfhLikfS¡F« Ãt®¤â kh®¡f« mt‰¿nyna ml§»ÆU¡»‹
wd. m‹¿í« eh« e« eh£L k¡fŸ v‹nw brhšÈ¡ bfhŸS« gh®¥g
d®fshš Äâ¡f¥g£L mDgɤJ tU« ïÊjifikfËÈUªJ
ÛS« be¿í« mt‰¿nyna ml§»¡ »l¡»‹wJ. ï‹dK« ïit
ngh‹w k¡fË‹ eh£o‹ nfho¡fz¡fhd bfhLikfŸ v‹D«
tWik KjÈa ÉahâfS¡F« ‘rŠÓÉ’ v‹W brhšy¤j¡fnjjh‹
ekJ kJiu kfheh£o‹ Ô®khd§fŸ.
fhªâaofŸ ïªâahÉ‹ všyh¡ FiwfS« Ú§Ftj‰fhf
f©Lão¤j “g®nlhÈ Ô®khd”kh¡F« ekJ kJiu kfheh£o‹ Ô®kh
d§fŸ! Mjyhš mij Ãiwnt‰Wtâš ftiy bfhŸSjšjh‹
k¡fŸ RakÇahij¡F«, ÉLjiy¡F«, bršt¤â‰F« bjh©L brŒt
jhF«.
Ô©lhik
Ô©lhikia xʤJÉ£lhš RakÇahijÆ‹ vâÇfshd
ekJ gh®¥gdU¡F ekJ eh£oš ïlK©lh? mt®fŸ “óRuuhf”
ekJ eh£oš thH Koíkh? Ô©lhik, ca®î jhœî v‹»w j¤Jt«
x‹¿ dhyšyJ ekJ gh®¥gd®fS¡F ïªeh£oš ntW vjdhyhtJ
nah¡»aij ïU¡»wjh? cyf¤âYŸs ïÊîfbsšyh« XUUt
bkL¤jh‰ ngh‰ nwh‹W« xU tF¥gh® Mâ¡f¤âÈU¡f¡ fhuz«,
43 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ïªj ca®î - jhœî v‹»w nghȤ j¤Jtkšyhkš ntbw‹d?
“muáaÈnyh”, “M‹kh®¤j¤ânyh” gh®¥gd®fË‹ thœ¡ifÆš
v›Éj ïÊFz« mt®fËlÄšiyba‹W brhšyKoí«? v›Éj
khd ca®Fz« m¢ r_f¤jhÇl¤âš ïU¥gjhf¢ brhšy Koí«?
c©ikÆš RUâ¥go mt®fSila cÇikahd bjhÊiyna
ã¢irbaL¥gJ v‹gjhf V‰gL¤â¡bfh©lh®fŸ. mj‰F nk‹ik
f‰ã¤J¡bfh©L khdhãkhdÄ‹¿ gz« r«ghâ¡f tÊ brŒJ
bfh©lh®fŸ. c©ikÆš, ïªj moik¤j‹ikahdJ«, ãwiu
VŒ¥gjhš kh¤âu« thH¤j¡fJkhd bjhʉWiwfËš mEnghf«
bg‰W btF rk®¤j®fsh» É£lh®fŸ. mt®fSila ehfßf§fnsh
brhšy¤ njitÆšiy. áW FHªijfis¡ fšahzŠ brŒJ bfhŸ
th®fŸ. gâ‹_‹W taânyna ãŸis bgW«go brŒJÉLth®fŸ.
mJ jhÈaW¤JÉ£lhš jiy bkh£ilao¤J F%u¥gL¤â ÉLth®
fŸ. jaî, jh£r©Âa«, m‹ò v‹»w Fz§fŸ ój¡ f©zho
it¤J¤ njodhY« »il¡fhJ. k‰bwhUtD¡F¤ jhf¤J¡F¤
j©Ù® bfhL¤jhš j§fŸ å£oYŸs j©Ùbušyh« njhõkh»
ÉL« v‹»w bfhŸifíila fUizahs®fŸ. ï‹D« v¤jidnah
F‰wKŸst®fshÆU¥gnjhL ï¡F‰w§fis k‰wt®fS¡FŸS«
òF¤Jtnj j§fŸ ‘cyf nrit’ ba‹W Ãid¥gt®fŸ. ï¥go¥
g£lt®fŸ ï‹W Mâ¡f« bg‰¿U¥gj‹ fhuz« Ô©lhik - ca®î
- jhœî v‹»w jªâu§ fshšjhnd mšyhkš ntW v‹d? Mjyhš,
ï¤jªâu rhjd§fŸ xÊ¡f¥g£lhš m‹nw k¡fS¡F ‘RakÇahij’
cjakh»ÉL«. ïj‹ gadhŒ ‘ãuhkz®’, ‘N¤âu®’, ‘gŠrk®’ v‹g
t®fŸ xÊtnjhL k¡fbsšyhU« rnfhju®fshfî« fhz¥gL
th®fŸ.
fj®
mJnghynt ‘fjU«’ ekJ eh£L k¡fis¥ ão¤j tWikia
monahL X£o c©ikahd ÉLjiyiaí«, kd¢rh£áiaí«
mË¡F«. ‘fj®¤â£l«’ v‹gJ btW« fjiuna Kj‹ikahŒ
bfh©ljšy. eh£o‹ ÉLjiy¡F bgU« Énuhâahd tWikia
ntnuhL mÊ¥gj‰fhjhukhdit vitba‹whš if¤bjhÊY«
mj‹ _y« »il¡F« bghUŸ tUthínkahF«. ïJfhiy,
m›Éõa¤âš ekJ eh£o‹ Ãiyikba‹d? ehS¡F ehŸ e«
eh£L¡ if¤bjhÊšfŸ mU»¡bfh©nl tU»‹wd. e« eh£L
k¡fËš gh®¥gd® Ú§»a k‰iwnah® 100¡F 99 ng® if¤bjhÊš
_ynk thœªJ tªjt®fŸ. gH§fhy thœÉš eh£o‹ brštkhdJ
Étrha«, if¤bjhÊyh»a %gkhÆUªjnja‹¿ gz«, fhR, åL
Fo muR - 1927 ( 1) 44
KjÈa brh¤J¡fŸ %gkh ÆUªjâšiy. ï¥bghGJ m¢brštkhd
if¤bjhÊš monahL xʪJÉ£lJ. ÉtrhaK« Tl thœÉ‰fhf
bt‹wšyhkš gz¤â‰fhfbt‹wh»É£lJ. ïj‹ _y« e«eh£o‹
ïa‰if¡F Énuhjkhd Ãiyna‰g£ljhš ekJ eh£ilna tWik
K‰Wif ngh£L¡bfh©L É£lJ. KjyhtJ if¤bjhÊšfŸ v›
tÊfËš mU»É£ld bt‹gij¡ ftŤJ¥ ghU§fŸ!
e«eh£L k¡fË‹ if¤bjhÊš gŠR miw¤jš (gŠáš
bfh£il ãǤjš) üš ü‰wš, beŒjš, rha« nghLjš, ó ntiy
brŒjš, J ij¤jš, cnyhf§fË‹ _y« És¡F, gh¤âu«
tifawh brŒjš, Mfhu¥ bghUŸ R¤j« brŒjš, mjhtJ beš F¤J
jš, khtiw¤jš, bfhš j¢R ntiy, kh£Lt©o, Fâiu t©o brŒ
jš, yhl« mo¤jš, ït‰iw X£Ljš, ïªj khL, FâiufS¡F òš
ãL§»¡ bfh©L tªJ nghLjš, Fâiu njŒ¤jš, k¡fS¡F it¤
âa« kUªJ brŒjš, kUªJ ɉwš KjÈa mnef fhÇa§fËš k¡
fŸ <Lg£L ahtU« bjhÊš brŒJ ãiH¤J tu KoªjJ. cjhu
zkhf Mfhu¤ij vL¤J¡ bfhŸSnth«. xU ntis 1-¡F 500 ng®
rh¥ãl¡Toa xU _£il mÇá¡F ifahš F¤Jtjhdhš 2 _£il
beš F¤Jtj‹ _y« 4 bg©fŸ F¤jî« eh‹F K¡fhš - _‹W
g£lz« go mÇá nghfî« brŒtjhš FiwªjJ mâš 10 ngU¡F¢
rh¥ghL »il¡F«. ïu©lhtjhf cilia vL¤J¡bfhŸSnth«.
500 ngU¡F 500 #ij ntZo v‹gjhf Fiw¤J it¤J¡
bfh©lhY« #ij x‹W¡F 6 khj¤J¡F 180 ehŸfS¡F tUtjhŒ
it¤J¡bfhŸSnth«. ïJ fjuhÆUªjhš 1 #ij ntZo 2 uh¤jš
gŠR åj« 500 #d§fS¡F 1000 uh¤jš gŠR MF«. ï¥gŠir
gU¤âÆÈUªJ gŠR ntwhf bfh£il ntwhf¥ ãÇ¡f mjhtJ 2
ghu« gŠR¡F miw TÈ 20 %ghŒ »il¡F«. ïJ if kizahš
miw¡f¥g£lhš ïªj 20 %ghí¡F 200 ng® xU ntis mÇá rhjkhf
e‹whŒ rh¥ãlyh«. ïªj gŠir 1,000 uh¤jš üyhf ü‰gâš uh¤jš
x‹W¡F IªJ mzh åj« 312 - 8-0 %ghŒ TÈ »il¡F«. ïªj
%ghia¡ bfh©L« xU ehis¡F 3125 ng® ešy mÇá rhj«
rh¥ãlyh«. ïªj 1,000 uh¤jš üiy¡ bfh©L 500 ngU¡F¢ ruhrÇ
2000 f#« JÂ ntZo beŒtâš f#¤J¡F 0- 2-6 åj« 2,000, 0-2-6
mzhth»a 312 - 8-0 %ghŒ berî TÈ »il¡F«. ïj‹ _yK«
FiwªjJ 3125 ng® ešy mÇá rhj« rh¥ãl¡TL«. ït®fËš
bg©fshÆUªJ nriy f£lš rha« nghlš r£il¡F«
uî¡if¡F« KjÈaitfËš mâfkhF« JÂfŸ ïJfS¡fhf 4š 1
ghf« mâf¥gL¤jyh«. ïªj tifÆš 1500 ngU¡F Fiwahkš âd«
rh¥ghL »il¡F«. Mfnt 500 ng®fË‹ J¡F V‰gL« TÈÆš
45 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
kh¤âu« 8000 ngU¡F¢ rh¥ghL »il¡F«. ïij 6 khjkh»a 180 š
tF¤jhš ruhrÇ âd« 45 MF«. mjhtJ Mfhu¤â‰fhf beš
F¤Jtâš 100 -¡F 2 ng® åjK« J¡f£Ltâš âd« 100 -¡F 9
ng® åjK« rh¥ãl¡Toa TÈ »il¡F«. Mf ï›Éu©L fhÇa§
fis kh¤âu« aªâu¤âdhyšyhkš k¡fis¡ bfh©nl if¤bjhÊš
_ykhf brŒÉ¥gâš 100-¡F 11 ng® ešy rh¥ghlhf rh¥ãl¤ jFªj
khâÇí« 100-¡F 20 ng® fŠáahf¡ Fo¡f¡ Toa khâÇí« ntiy
»il¡»wJ v‹whš k‰wgo eh« nkny F¿¥ã£l x›bthU ntiy
k‰W« e« eh£L ntiyfis¥ g‰¿ rÇtu¡ fz¡F¥ ngh£L
gh®¥gjhdhš Vw¡Fiwa 100 -¡F 100 ng® rh¥ãl¡ Toa msî TÈ
»il¡f nt©oa bjhÊšfŸ ïUªJ tªjd. ï¥nghJ bfhŠr«
bfhŠrkhŒ mʪJ tU»‹wd. f©zho rhkh‹, gh¤âu g©l§fŸ
KjÈaitfËdhš v›tsî bjhÊšfŸ bf£L k¡fŸ étd« brŒa
Koahkš nghŒÉ£lJ.
Mfnt, aªâu§fshY«, btËeh£oÈUªJ rhkh‹fŸ jUÉ¥
gjdhYnk eh£oš bgU«gh‹ikahd k¡fŸ tWikahš mt°ij¥
g£L kd¢rh£á, khd«, f‰ò, xG¡f« KjÈaitfŸ ïH¡f neÇ£o
U¡»‹wnjašyhkš r£l rigÆš njh‰wJ« ft®d®, îthf rig
bk«g®, kªâÇ, Infh®£ #£#& KjÈa ntiyfŸ »il¡fhkš nght
âdhY« mšybt‹gJ c©ikahd njrhãkhdKŸst®fS¡F
És§fhk‰nghfhJ.
Mfnt, ToatiuÆyhtJ ViHfis¡ fh¥gh‰¿ jǤâ
u¤ij X£LtJjh‹ fjÇ‹ ufÌankbahÊa Ku£L¤J cL¤JtJ
v‹w ntõ¡ bfhŸifašy.
kJÉy¡F
mJnghynt, kJghd ÉõaK« ekJ eh£o‹ moik¤jd¤
â‰F«, mªÃa M£áÆ‹ ts®¢á¡F« MjhukhÆU¡»wJ. kJ
ghd¤âdhš jh‹ ekJ ViH k¡fŸ mjhtJ bfhŠr eŠr« ÛâíŸs
bjhÊyhËfŸ ntiy brŒJ, TÈ bg‰whY« g£oÅ »l¡fî« kJ
bt¿Ædhny‰gL« eZl¤jhš bgU§Fo¤jd§fŸ mÊaî« mjdh
Y©lhF« Étfhu§fshnyna gh®¥gd®fŸ c¤ânahf«, yŠr«
KjÈa tÊfËš ekJ bghUis¡ bfhŸis bfhŸsî«, ï‹D«
v¤jidnah tiffËš fZl eZl¥ glî« V‰gL»wJ.
Mfnt, kJiu¤ Ô®khd Ãiwnt‰w¤jhš ekJ eh£oš 100-¡F
90 ng®fS¡F nkyhÆU¡F« gh®¥gdušyhjh®fS¡nf K¡»a Fiw
Fo muR - 1927 ( 1) 46
fshd RakÇahija‰¿U¤jš, kd¢rh£áÆ‹¿ÆU¤jš, g£oÅ
»l¤jš KjÈa všyh¡ FiwfS« Ú§» mt®fS¡nf všyh tÊfË
Y« ÄFâí« mDTykhf ïU¥gjhš ï¤â£l§fis Ãiwnt‰w
nt©oaJ e«Kila flikahÆU¡»wJ. ï¤â£l§fis fh§»u
áÈUªJ bkšy bkšy btËah¡f nt©oa mtáaK« ï¤â£
l¤ij el¤j¡ fh§»ui[¡ f£o¡bfh©oUªj kfh¤khit fh§»uir
É£L btËah¡f¢ Nœ¢á brŒa nt©oa mtáaK« ekJ gh®¥g
dU¡F V‰g£lJ« ïªj¡ fhuz§fshšjh‹. RU¡fkhf¢ brhštjh
dhš ï¤â£l§fshš gh®¥gdušyhjhU¡nf mDTyK« gh®¥gd®
fS¡F¥ bgU¤j Mg¤J«jh‹. Mjyhš, gh®¥gdušyhjh® Éõa¤
âš c©ikahd ftiyíŸst®fS« RakÇahijÆš y£áaKŸs
t®fS« ViH k¡fËl¤âY«, bjhÊyhËfËl¤âY« fUizíŸs
t®fS« brŒa nt©oa K¡»akhd ntiy kJiu kfheh£L¤
Ô®khd§fis el¤â¡bfhL¥gnjahF« v‹W kWgoí« brhšY
nth«.
k‰wgo, m®¤jÄšyhj th®¤ijfshd ‘Rauh{a«’, ‘cÇik’,
‘njÓa«’, ‘r®¡fhU¡F K£L¡f£il nghLjš’ ‘á§f¤â‹ FifÆš
nghŒ mj‹ thia¥ ãs¤jš’, ‘óuz Rauh{a«’ KjÈa muáaš
gÇghiõ¥ bga®fis¢ brhšÈ¡ bfh©L âÇí« ntiyfis gh®¥g
diu¥ nghynt e«ÄY« cŸs áy tƉW¢nrh‰W njrg¡j®fS¡F
É£L Élyh«. gh®¥gdušyhjhU¡F¥ gh®¥gd® nfhU« “gh®¥gd
Mâ¡f Rauh{a«” xU á¿J« njitÆšiy. mâš vªj¥ gh®¥gd
ušyhjh® fyªJ bfhŸtJ« gh®¥gdušyhjh® r_f¤â‰F Jnuhfnk
ahF«. gh®¥gdušyhjhU¡F nt©oabjšyh« kfh¤kh nfhU«go
ahd îkhz¤â£l¤ij Ãiwnt‰Wjš v‹D« Rauh{a«jh‹. mJ
jh‹ kJiu¤ Ô®khd«! mJjh‹ kJiu¤ Ô®khd«!! mJ jh‹ kJiu¤
Ô®khd«!!!
Fo muR - jiya§f« - 23.01.1927
47 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 mã¥ãuha¤ijí« gh®¥gdušyhjh® nBk¤âš ngh®L jiyt®
fS¡FŸs m¡fiuiaí« gÈ bfhL¤JÉ£ljhdJ gh®¥gdušyh
jhÇ‹ J®gh¡»a bk‹nw brhšynt©L«. v¥gonah mªjªj jhÿfh
ngh®L jiyt®fis¢ rÇ¥gL¤â¤ j§fŸ j§fS¡F Mjuî fh£L«
go brŒJ eh‹F lh¡l® Þjhd§fisí« gh®¥gd®fŸ mo¤J¡
v§F« gh®¥gd Mâ¡fnk bfh©L nghdij Ãid¡F« nghJ e«kt®fS¡F f©ÂUªJ«
gh®¡f KoaÉšiy,fhâUªJ« nf£fKoaÉšiy, thÆUªJ« ngr
KoaÉšiy,kdÄUªJ« m¿aKoaÉšiy v‹W brhštij¤jÉu
nfhaK¤ö® ÍšyhÉš eh‹F lh¡l®fŸ òâjhf áy jhÿ¡ ehbkh‹W« brhšy¡ TlÉšiy. ïÅnkyhtJ ngh®L jiyt®fŸ
fh¡fS¡F ÃaÄ¡f nt©oÆUªjjhf¤ bjÇ»wJ. ekJ Íšyh ïJ Éõa¤ij¡ ftŤJ¢ brŒth®fbs‹W vâ®gh®¡»nwh«.
ngh®oY« ekJ ÍšyhɉF£g£l všyh¤ jhÿfh ngh®oY« ãuhkz
ušyhj fdth‹fns jiyt®fshÆUªJ tU»‹wd®. e« eh£onyh Fo muR - f£Liu - 23.01.1927
všyh c¤ânahf§fisí«, gh®¥gd®fns btFfhykhf¡ bfhŸis
ao¤J tªâU¡»‹wd® v‹w »s®¢á gykhf ïUªJ tU»wJ.
gh®¥gd®fË‹ c¤ânahf nt£ilahnynajh‹ e« eh£oš gh®¥
gd® gh®¥gdušyhjh® v‹w f£á c©lhdbj‹gâš rªnjfÄšiy.
gh®¥gd® gh®¥gdušyhjh® v‹w »s®¢á njh‹¿aã‹ gh®¥gdU¡F
ïÅ mâf« c¤ânahf« bfhL¡f¡TlhJ. gh®¥gdušyhjh®fS¡nf
bfhL¤J tunt©L« v‹w mã¥ãuha¤â‰F r®¡fhÇY§ Tl Mjuî
fh£otªâU¥gjhf¤ bjÇ»wJ. m¥goÆU¡f ekJ Íšyh nyhfš
ngh®L °jhd§fËš gh®¥gdušyhjt®fns jiyt®fshÆUªJ«,
ï›Él« ÃaÄ¡f nt©otªj eh‹F lh¡l® °jhd§fisí«
gh®¥gd®fS¡nf bfhL¤jjhdJ bgÇa mÃahakhF«. gh®¥gduš
yhj lh¡l®fŸ lh¡l® ntiy¡F yha¡»šiy ba‹W ngh®lh®
Ãid¤J É£lh®fnsh v‹dnth bjÇaÉšiy. ekJ ÍšyhÉš
mnef gh®¥gdušyhj lh¡l®fŸ gh° brŒJ É£L ntiyÆšyhkš
fh¤âU¡F« nghJ, xU °jhd§Tl gh®¥gdušyhjhU¡F¡ bfhL¡
fhkš eh‹ifí« gh®¥gd®fS¡nf bfhL¤jj‰F gh®¥gdušyhjh®
Äfî« tUªjnt©oÆU¡»wJ. ngh®L jiyt®fŸ ï«khâÇ
mÃaha« brŒa v‹d mtáank‰g£lnjh bjÇaÉšiy. v‹d
nth áy ágh®RfŸ v‹w á¿a fhuz« jÉu ntW fhuz« brhšy
Koahbj‹nw Ãid¡»nwh«. c¤ânahf nt£ilÆš if nj®ªj
gh®¥gd®fS¡F MS¡F¤ jFªj ágh®R ão¡f bjÇahk‰nghfhJ.
nfty« ágh®RfS¡fhf jhÿfhngh®Ljiyt®fŸ j§fŸ j§fŸ
mã¥ãuha§fis gh®¥gd®fS¡F Mjuthf¡ bfhL¤âU¥
gh®fbs‹gij v©Q«nghJ tU¤j¥glnt©oÆU¡»wJ. Mdhš
j‰rka« jiyik t»¤JtU« ngh®L jiyt®fŸ gh®¥gduš
yhjhÇ‹ nBk¤âš m¡fiuÆšyhjt®fsšy®! Mdhš gh®¥gd
lh¡l®fŸ ³ °jhd¤ij mila brŒj Nœ¢áfS¡F eh£o‹

Fo muR - 1927 ( 1) 48 49 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


mJthdhY« »il¡f£L«
$kh‹ r¤âa_®¤â mt®fŸ gh®¥gdU¡F xU “t{Íu¡
nfhlhÇ”. mjhtJ ijÇakhŒ ahiuí« itth®. m¥go itaî«
mtU¡F áy brsfÇaK©L. v‹d bt‹whš ........... “r¤âa_®¤â
ittijbašyh« bghU£gL¤Jtjhdhš cy»š kÅjD¡F ntW
ntiy brŒa neunk »il¡fhJ” v‹W trî nf£ngh® x›bthU
tU« Ãid¡F«goahfî«, “r¤âa_®¤â ittijbašyh« bghU£
gL¤jyhkh” v‹W Cuh® ita¥g£ltiu nf£F«goahdJkhd xU
brsfÇa« $kh‹ r¤âa_®¤â¡F c©L. ïjdhš ï‹D« ita
Koíkhdhš $kh‹ r¤âa_®¤â¡F thŒtȤjhš kh¤âu«
trî¤jil V‰gLnkbahÊa k‰wt®fshš jil V‰gL¤j Koant
KoahJ. ïªj trit¥ gh®¤J Mdªj¥gL« gh¡»a« ekJ gh®¥
gd®fS¡F ÆU¥gjhš $kh‹ r¤âa_®¤âat®fŸ xU t{Íu¡
nfhlhÇ v‹W Ãid¤J¡bfh©oU¡»wh®fŸ. Inah ght«! “m›t{
Íu¡ nfhlhÇ¡F” mtuhš ntiy th§»¡ bfh©l Rauh{Ía¡
f£áah® r£lrig¤ jiyt® °jhd« bfhL¡f kW¤J É£lh®fŸ.
bjhiyªJ nghf£L« mJjh‹ gh®¥gd® v‹»w fhuz¤â‰fhf
bfhL¡fÉšiy v‹W áyU« r¤âa_®¤â r£lrig¤ jiytuhdhš
r£lrig bk«giu uhÍehkh bfhL¤J ÉLtjhf Äu£oajhš bfhL¡
f¥glÉšiyba‹W áyU« (áy r®¡fh® c¤ânahf bk«g®fŸ Tl
Äu£odh®fsh«) áy® j§fS¡F¡ bfhL¡fhÉ£lhš f£áiaÉ£L
btËna¿ ÉLtjhf¥ gaKW¤âajhš bfhL¡f¥glÉšiy v‹W
áyU« K‹dhnyna kªâÇ ntiy bfhL¥gjhŒ th¡fˤjjhš
kªâÇ ntiy x¥ò¡bfhŸshjjhš mj‰F gâyhf 5500%. ïšyh
É£lhY« 2000 %ghahtJ nt©lhkh v‹W jiyt® ntiyahtJ
bfhL¡f nt©Lnk v‹W Vf jiyt® ehza¤ij¡ fh¥gh‰w
gh®¤jhY« »il¡fhkš nghŒÉ£l bj‹W« áy® brhšÈ¡ bfhŸ
tjhš Vjhtbjh‹¿dhnyh všyht‰¿dhnyh »il¡fhkš nghÆU¡
fyh«. mJjh‹ nghf£L« v‹whY« f£á¤ jiyt® gjÉahtJ
»il¡f nt©lhnkh v‹W gh®¤jhš mj‰F« ‘gh®¥gd® TlhJ’
v‹W áy® brh‹djhY« “r¤âa_®¤â f£á¤ jiytuh m¥goahdhš
Fo muR - 1927 ( 1) 50
vd¡F f£áí« nt©lh« Rauh{a« Tl nt©lh«” v‹W áy®
brh‹djhY« “vd¡F« nt©lh«, r¤âa_®¤â¡F« nt©lh«,
ntW ahU¡F¡ bfhL¤jhY« rÇ” v‹W áy® brh‹djhY« Mªâuh,
jÄœehL v‹»w eh£L thj¤jhY« Vf jiytuhd $kh‹ $ÅthrŒ
a§fhU¡nf $kh‹ r¤âa_®¤â¡F jiyt® g£l§f£Ltâš ga«
V‰g£ljhY« mjhtJ ntW f£áah® $kh‹ r¤âa_®¤âia Vkh‰¿
É£lhš ãwF j«Kila ‘Vf jiyt®’ °ââ¡F Mg¤J tªJ
ÉLnkh v‹W gaªjjhY« ï‹D« gy mŒa§fh® gh®¥gd®fË‹
ngh£oÆY« »il¡fhkš nghŒÉ£lJ. Mfnt ïªj nfhg¤â‹
gydhŒ f£á cgjiyt® gjÉia¡ Tl fhyhš cij¤J¤ jŸË
É£lh®. filáahf C® #d§fŸ $kh‹ r¤âa_®¤âia btW«
r¤âa_®¤â v‹W v©zî« T¥ãlî« V‰g£ljhš ï¥nghJ
nfhg« - bj˪jîl‹ VjhtJ ïU¡f£L« v‹»w Phndhjakh»
Vf jiytiu cgjiyt® g£lkhdhY« ïU¡f£L« v‹W nf£L¡
bfh©ljhš Vf jiytU« “CU¡F ïis¤jt‹ ãŸisah® nfhÉš
M©o” v‹gJ nghš ght« xU ehíLit¥ ão¤J Vkh‰¿ mtÇl«
uhÍdhkh th§»É£lh®. ïªj¥ g£l¤ij Ó¡»u¤âš $kh‹ r¤âa
_®¤â¡F N£o ÉLth®. $kh‹ r¤âa_®¤â mt®fS« mJth
dhY« »il¡f£L« v‹»w MirÆ‹ ngÇš jiyia Ú£o¡bfh©o
U¡»wh®. tF¥òthj« xʪj j‹ikí« c¤ânahf Mir btW¤j
j‹ikí« msî¡F Û¿a f£L¥gh£il cila j‹ikí« v›tsî
öu« Rauh{a¡ f£áÆš Jy§F»wJ v‹gij ïâÈUªnj všnyh
U« m¿ªJ bfhŸsyh«. “M¤k°Jâ, guêij, âuÉa mngiB
M»a _‹W J®¡ Fz§fisí« btW¤J eh‹F ntj«, MW
rh°âu«, mWg¤J eh‹F fiy¡»ahd« bjǪj Phdg©ojdhd
vd¡F« ïu©lzh x‹W« bjÇahj ïªj j‰F¿¡F« ïu©l
zhth?” v‹W xU rh°âÇ nf£lJ nghš ïU¡»wJ.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 23.01.1927
51 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 bfhŸs mDkâ¡f¥g£L tU»wJ. ïªj ehnyh ïu©nlh ãŸisfŸ
go¥gJ Tl ekJ gh®¥gd®fsh»a Rauh{a¡ f£áahU¡F f©Âš
F¤J»w goahš monahL fhny#&fis gh®¥gd r¤âu§fsh¡f
Mu«ã¤J É£lh®fŸ. ïbjšyh« gh®¥gdUila j¥ãj« mšy.
ã‹id ahUilabj‹whš mt®fŸ ã‹ âǪj, âÇí«, âÇa¥nghF«
b#‹k¡Fz« nghFkh? gh®¥gdušyhj tƉW¢ nrh‰W njr g¡j®fË‹ j¥ãjnkahF«
v‹gnj ekJ mã¥ãuha«. ï‹dK« v‹d v‹d el¡Fnkh
gh®¥ngh«.

Rauh{a¡ f£á gh®¥gd¡ f£á v‹W«, mJ gh®¥gd Mâ¡f¤ Fo muR - f£Liu - 23.01.1927
â‰fhfnt V‰g£lbj‹W«, gh®¥gd Mâ¡f¤â‰F mDTykhŒ
ciH¡f¢ r«kj¥gL« áy gh®¥gdušyhjhiu kh¤âu« TÈ bfhL¤
njh, Mir th®¤ij fh£onah mâš nr®¤J¡bfhŸs¥gL»wbj‹W«
gyjlitfËš brhšÈí« vGâí« tªâU¡»nwh«. mJ nghynt
ï¥nghJ r£lrig¤ nj®jšfŸ KoªjJ« j§fŸ fhÇa« rhâ¤J¡
bfhŸs¡Toa khâÇÆš j§fS¡F¥ g¡fgy« ïU¡»wJ v‹gjhf¡
fUâ ï¥nghJ r£lrig¡F gy Ô®khd§fŸ bfh©L tU»wh®fŸ.
mjhtJ - Kjyhtjhf njt°jhd r£l¤ij xÊ¥gj‰nf bfh©L
tu¥g£oU¡»wJ. njt°jhd Éõa« Rauh{a¡ f£á Éõakšy.
ïJ jŤjÅ eg®fS¡F¢ r«gªj¥g£lJ v‹W brhšÈ nj®jÈš
ghku #d§fis Vkh‰¿ X£L¥ bg‰WÉ£L ï¥nghJ njt°jhd
Éõa« Rauh{a¡ f£á ÉõakhdnjhL fh§»u° Éõakhf¢ brŒJ
É£lh®fŸ. ï¤Ô®khd« bfh©L tªjJ nfhit Íšyh ãuâÃâ
$kh‹ á.É. bt§»£lukz Ia§fhnu Mth®. nfhit ÍšyhÉš
$kh‹ o.V. uhkȧfŠ br£oah® mt®fS¡F ÉnuhjkhŒ Xo Xo
X£L th§»¡ bfhL¡»w áfhkÂfŸ ïj‰F v‹d gâš brhšy¥
ngh»wh®fnsh bjÇaÉšiy. $kh‹ mŒa§fhiu ïJ nah¡»akh?
v‹W ït®fŸ nf£gh®fshdhš mt® clnd rÇahd gâš brhšyh
âU¥gh® v‹nw Ãid¡»nw‹. mjhtJ v‹ gz¤âdhš X£L
r«ghâ¤njnd xÊa ahUila jaÉdhY« vªj th¡F¤ j¤j¤â
dhY« X£L¥ bgwÉšiy; v‹Ål« gz« th§fhkš vd¡F ah®
ntiy brŒjh®fŸ? X£L¢ brŒjh®fŸ? v‹W nf£gh®fshjyhš
mŒa§fhU¡F ntiy brŒjt®fŸ jiyia¤ bjh§f¥ ngh£L¡
bfhŸs nt©oaJ jh‹. k‰bwhU Ô®khd« k‰bwhU gh®¥gduhš
bfh©Ltu¥g£oU¡»wJ. mjhtJ gh®¥gdušyhj f£á kªâÇ
fhy¤âš murh§f¡ fšÿÇfËš ãŸisfis¢ nr®¤J¡bfhŸtj‰F
xU fÄ£o ÃaÄ¡f¥g£oUªjij ï¥nghJ vL¤J Élnt©L
bk‹W Ô®khd« bfh©Ltu¥ g£oU¡»wJ. ïªj¡ fÄ£o ïU¥gjhš
ehY ïu©L gh®¥gdušyhjh® ãŸisfis fhnyÍš nr®¤J¡

Fo muR - 1927 ( 1) 52 53 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


jŠir Íšyh ãurhu«
m¡»uhrdhâgâna! rnfhjÇ rnfhju®fns!
eh‹ ïj‰F K‹ ïªj¥ g¡f§fS¡F v¤jidnah jlit
tªâU¡»nw‹. xU fhy¤âY« ïJngh‹w k¡fŸ cz®¢áí«
vG¢áí« T£lK« tunt‰ò cgrhu« KjÈaJfS« eh‹ f©lnj
ïšiy. e«Kila vâÇfŸ “tF¥ò ïa¡f§fŸ kh©L É£ld”,
“tF¥ò¥ nghuh£l§fŸ FÊnjh©o òij¡f¥ g£ld”, “gh®¥gd
ušyhjh® f£á xʪJ É£lJ”, “ïÅ e« ïZl«nghš bfhŸis
mo¡fyh«” v‹W brhšY»w fhy¤âš v¥nghJ« ïUªjij Él v©
kl§F mâfkhŒ ekJ f£áÆDilaî«, ïa¡f¤âDilaî«
cz®¢á tY¤J tU»wJl‹ ekJ bfhŸifia x¥ò¡bfhŸStjhf
òâJ òâjhd ïl§fËš ïUªJ MjuîfŸ »il¤J tU»‹wd.
ï‹iwa âd« vd¡F¢ brŒa¥g£l tunt‰òfS«, C®ty§
fS«, tunt‰ò cgrhu¥ g¤âu§fS« mj‹ _y« fh£oa cz®¢á
fS«, C¡f§fS« f©o¥ghf vd¡fhf mšy v‹gijí« mJ
fS¡F eh‹ bfhŠrK« jFâíŸst‹ mšy v‹gijí« všnyhiu
í« Él eh‹ e‹whŒ m¿nt‹. mnjhL eh‹ mJfS¡F xU á¿J«
mUfdšy v‹gijí« cWâahí«, âÇfuz R¤âahí« brhšYnt‹.
Mdhš, ã‹id vj‰F eh‹ V‰W¡bfh©nl‹ v‹W nf£Õ®fsh
dhš, ekJ RakÇahij¡fhf eh‹ if¡bfh©LŸs bfhŸiffS¡F«,
mJfis c§fËilna Ãiwnt‰¿ it¡f V‰W¡bfh©oU¡F«
bghW¥ò¡F« bjh©o‰Fbk‹nw brhšYnt‹. ïJfËÈUªnj
vdJ bfhŸifiaí«, bjh©ilí« Ú§fŸ monahL x¥ò¡bfhŸS
»Ö®fŸ v‹W« mj‰F MjutË¡f¤ jahuhÆU¡»Ö®fŸ v‹W« eh‹
Ãid¥gnjhL vdJ bfhŸiffËš vd¡F K‹ÅY« mâfkhd
âlK«, vdJ bjh©il¢ brŒa K‹ÅY« mâfkhd C¡f¤ijí«
mil»nw‹. ïªj e«Kila RakÇahijia¡ fh¥gh‰w nt©L«
v‹D« Éõa¤âš eh‹ vL¤J¡bfh©oU¡F« Ka‰áahdJ
v‹dhš V‰g£ljšybt‹gJ« ï‹W ne‰W V‰g£ljšy v‹gJ«
c§fS¡F e‹whŒ¤ bjÇí«. vªj¡ fhy¤âš e«Kila eh£oš
Fo muR - 1927 ( 1) 54
m‹Åa®fŸ ãuntá¤J e«ik Vkh‰¿¤ jhœªjt®fsh¡» e«ÛJ
Mâ¡f« brY¤j¤ jiy¥g£lh®fnsh mªj¡ fhykh»a MÆu¡fz¡
fhd tUl§fshf elªJ tU»wJ. MdhY«, e«Kila x‰Wikí«
f£L¥ghL« ïšyhj j‹ikahY« e«ik¥ ãǤJ it¤J ek¡FŸ
f£áfisí« Jntõ§fisí« c©L g©Â thœ¡if el¤j ekJ
vâÇfŸ if¡bfh©l jªâu§fshY«, m›t¥nghJ mªjªj ãua¤
jd§fŸ mU»na tªJÉ£ld. ïuhkhaz ghuj fhy Kj‰ bfh©L«
mj‰F K‹ ntjfhy« v‹W brhšy¥gL« fhy Kj‰ bfh©L« ïªj¤
j¤Jt¤ij mo¥gilahf¡ bfh©nl v¤jidnah ngh®fŸ elªJ
tªâU¡»‹wd. ntj« v‹gâ‹ K¡»a ghfK« mj‹ j¤JtK«
v‹d v‹gij Ú§fŸ m¿a K‰gLå®fshdhš e«Kila RakÇah
ijiaí«, Rjªâu¤ijí«, thœití«, bgUikiaí« xʤJ
vâÇfŸ if¥g‰¿ Mâ¡f« brY¤J« Nœ¢áfisna mo¥gil
ahf¡ bfh©lJ v‹gij x›bthU tÇÆY« x›bthU gj¤âY«
x›bthU vG¤âY« x›bthU xÈÆY« fh©Õ®fŸ. ïij xÊ¡f
f§fz« f£oa kfh¤kh¡fŸ v¤jidnah ng®fËš ekJ kfh¤kh
fhªâí« xUt®. ïj‰F K‹ V‰g£l kfh‹fŸ v‹d fâia milª
jh®fnsh mnj fâia ekJ kfh¤khî« milí«goahfnt ekJ
RakÇahij vâÇfŸ brŒJÉ£lh®fŸ v‹gij Ú§fŸ f©Tlhf¥
gh®¡»Ö®fŸ mšyth? Mjyhš ekJ fhÇa¤âš eh« bt‰¿bgWtJ
v‹gJ Rygkhd fhÇakšythÆD« mj‰F¤ jFªj kd cWâílD«,
jsuh Ka‰áílD« ntiy brŒa nt©oaJ ekJ flikahÆU¡
»wJ. gy fhykhŒ ml§»¡ »lªj Ka‰áahdJ rÛg fhy¤âš
mjhtJ lh¡l® eha®, r®. âahfuha® fhy¤âš btË¡»s¥g¥g£lh
Y« KisasÉnyna bt«ã¡ fhí«go ekJ vâÇfŸ brŒJÉ£
lhY«, kfh¤kh fhªâ fhy¤âš fh£L¤ Ô nghš guÉ Ryg¤âš mʪJ
Él Koahjgo k¡fŸ kdâš gâí«go brŒJÉ£lJ. eh‹ ï¤
bjh©oš <Lgl¡ fhuznk kfh¤kh fhªâahšjh‹. k¡fŸ
RakÇahij milahkš ÉLjiynah Rauh{Íankh mila
KoahJ v‹gij muáaš KiwÆš kfh¤kh fhªâ jh‹ Kjš Kj
yhf¢ brh‹dnjhL RakÇahij milªJ É£L, Rauh{Ía¤ij
Ãidba‹W« brh‹dh®. mjhtJ îkhz¤ â£l¤ij Ãiwnt‰W
tJjh‹ Rauh{a« v‹W«, Ô©lhik xʪJ k¡fŸ rk¤Jtkil
tJjh‹ ÉLjiy v‹W« brh‹dnj ïªj¡ fU¤ij¡ bfh©Ljh‹.
mjdhšjh‹ RakÇahijÆ‹ vâÇfshd gh®¥gd®fS« kfh¤kh
ití« fh§»uir É£L btËÆš nghF«go brŒa nt©oajhƉW.
mjdhšjh‹ k‰W« gy gh®¥gdušyhj muáaš jiyt®fŸ v‹
nghU« ï¡fU¤ij ijÇakhŒ btËÆš vL¤J¢brhšy ga¥
gL»wh®fŸ. mjdhšjh‹ gh®¥gd®fS« ï¡ bfhŸiffis¤ njr¤
55 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
Jnuhf¡ bfhŸiffŸ v‹W«, eh°âf¡ bfhŸiffŸ v‹W«, tF¥ò¤
Jntõ¡ bfhŸiffŸ v‹W« Éõk¥ ãurhu« brŒ»wh®fŸ. Mfnt,
ïªj¢ rªj®¥g¤âš eh« kd¥ó®tkhŒ rÇba‹W Ãid¥gij v‹d
tÇD« mŠrhkš fhÇa¤âš el¤â it¡f Ka‰á¡f nt©L«. ïªj¤
jlitahtJ ekJ vâÇfË‹ Nœ¢áfS¡F¥ gaªJ miu FiwahŒ
É£L É£L Xo¥nghfhkš filátiu nghuho mj‰fhfnt cÆiu¡
bfhL¤J ekJ RakÇahijia mila nt©L«. RakÇahij
milªJ É£lhš Rauh{a« v‹gJ f©_o f© âw¥gj‰FŸ
njh‹¿ÉL«. RakÇahij milªj Ãiyna Rauh{a«. NÇa‹
cjakhd ãwF xU MŸ it¤J ïU£il¡ fG¤ij¥ ão¤J¤ jŸs
nt©Lkh? mJ nghynt RakÇahijahd NÇa‹ cjakh» É£lhš
moik¤jd«, m‹Åa Mâ¡f« M»a ïU£LfŸ ahU« fG¤ij¥
ão¤J¤ jŸshkny jhnd ïUªjÉl« bjÇahkš Xo ÉL«.
Mjyhš, c©ikahd Rauh{a« miltj‰F RakÇahijjh‹ xnu
x¥g‰w kh®¡f« v‹W«, mJnt kÅjÇ‹ ãw¥òÇik v‹W« cWâ
bfh©nl mj‰fhf ciH¡F«go c§fis¥ ãuh®¤â¡»nw‹.
( bjhl®¢á Fo muR 06.02.1927 )
F¿¥ò : 24, 25, 26.01.1927 njâfËš khatu«, âUòtd«, jŠrhñ®
k‰W« g£L¡nfh£il M»a C®fËš elªj bghJ¡ T£l§fËš M‰¿a
RakÇahij¢ brh‰bghÊî.
Fo muR - brh‰bghÊî - 30.01.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 56
g¤âÇiffŸ
ekJ eh£L¥ gh®¥gd®fŸ j§fŸ Mâ¡f¤ij Ãiy eh£Ltj‰
bf‹W btF fhykhfnt mjhtJ MÆu¡fz¡fhd tUõ§fshfnt
kj«, ntj«, flîŸ, nkhB« v‹D« bga®fshš gyÉj Mjhu§
fisí« V‰gL¤â¡bfh©L mj‹ _y« jh§fns ca®ªnjh®
fshÆUªJ bfh©L e«ik VŒ¤J¤ jhœ¤â tÆW ts®¥gjšyhkš,
muáaš, Rauh{a«, njÓa«, njÓa¥ g¤âÇif, njr nrit v‹»w
bga®fshY« gyÉj ïa¡f§fisí« g¤âÇiffisí« c©lh¡»¡
bfh©L mj‹ _yK« eh§fns njrg¡â cŸst®fŸ v‹W«,
j§fSila g¤âÇiffns njÓa¥ g¤âÇiffŸ v‹W« ekJ
gz¤ânyna És«gu¥gL¤âbfh©L e«ik jhœ¤â Äâ¤J nkny¿
gy tÊfËY« tÆW ts®¡f Mâ¡f« njo it¤J¡bfh©L
É£lh®fŸ. ïitfËš všyht‰iwí« Él ek¡F¥ bgÇa Mg¤jh
ÆU¥gJ gh®¥gd¥ g¤âÇiffns. m¥g¤âÇiffË‹ bršth¡F e«
eh£il monahL K‰Wif ngh£L¡bfh©oU¡»wJ. ghku k¡fŸ
kh¤âukšyhkš j§fis¥ nghâa m¿îŸs k¡fŸ v‹W brhšÈ¡
bfhŸS« gyU« m¥g¤âÇiffË‹ _y« VkhWtJ« m¥g¤âÇif
fË‹ _y« gh®¥gd®fS¡F moikfshtJ« ts®ªJbfh©nl
tU»wJ. jÄœ eh£L k¡fŸ ï¥gh®¥gd¡ bfhLik K‰WifÆÈ
UªJ« m‹Åa M£á¡bfhLik KiwfËÈUªJ« j¥g nt©L
khdhš ï¥gh®¥gd¥ g¤âÇiffis¥ gh®¤J VkhWtijí« mJ
fS¡F moikfshtijí« xʤjhyšyJ f©o¥ghŒ Koant
Koahj ÃiyikÆš ïU¡»nwh«. mitfŸ brŒí« m¡»uk§fis
Ãid¡F«nghJ ekJ k¡fŸ kÅj®fŸjhdh - kÅj¥ ãwÉjhdh -
ï¥ãw¥ò¡F khd«, bt£f« v‹»w j‹ikfŸ ïU¡»‹wdth v‹W
rªnjf¥gl nt©oÆU¡»wJ. ekJ bfLâ¡fhfnt ï¥gh®¥gd¥
g¤âÇiffŸ elªJ tUtijí« gh®¥gd Mâ¡f¥ ãurhunk mj‹
bfhŸiffshf ïU¥gijí« eh« rªnjfkw kd¥ó®zkhŒ¤ bjǪ
âUªJ« ï¥ãurhu§fS¡F gz« bfhL¤J eh« ehrkhŒ¥ nghtj‰
fhf m¥g¤âÇiffisna th§»¥ go¥gbj‹whš ahuhtJ e«ik
m¿î, ò¤â, xG¡f«, khd«, bt£f«, RakÇahij cŸs r_f« v‹W
57 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
brhšy¡TLkh? v‹gij e‹whŒ nahá¤J¥ gh®¤jhš És§fhkš
nghfhJ. ãwiu¡ F‰w« brhšY« nghJ kh¤âu« “fŸS, rhuha«
Fo¥gJ bfLâ v‹W bjǪâUªJ« kWgoí« mij¡ Fo¡»wh®fns
v‹d ò¤â bf£l #d§fŸ, khd§bf£l #d§fŸ” v‹»nwh«.
Mdhš mªj¥ ò¤âí« khdK« ek¡F ïU¡»wjh v‹gij¥
gh®¥gt®fŸ e«Äš 1000¡F xUtiu¡ Tl¡ fhnzh«. gh®¥gd¥
g¤âÇiffŸ gh®¥gd Mâ¡f¤â‰F kh¤âu Äšyhkš e«Kila
ïÊî¡F«, jhœik¡F«, mÊî¡F« el¤j¥gL»wJ v‹gij m¿ªâ
UªJ« mij¥ gz« bfhL¤J th§»¥ go¥gt®fS¡F ò¤âí«,
khdK« ïU¡»wjh v‹gij ftÅ¥gâšiy. cjhuz¤â‰fhf xU
g¤âÇifia vL¤J¡bfhŸnth«; rhjhuzkhf ‘RnjrĤâu‹’
v‹D« g¤âÇif bgU«ghY« gh®¥gdušyhjhUila gz¤ijna
_yjdkhf¡ bfh©lJ. mj‹ g¤âuhâg®fŸ, cg g¤âuhâg®fŸ,
khnd#®fŸ KjÈat®fŸ bgU«ghY« gh®¥gd®fŸ. mt®fŸ
r«gsnkh khj« 1500, 1000, 800, 600 ï¥go mDgÉ¡»wh®fŸ.
ï¥g¤âuhâg® gh®¥gdušyhjhiu xʤJ gh®¥gd Mâ¡f« njL»w
ãurhu« jÉu ntW ntiy VjhtJ brŒtij¥ gh®¤âU¡»Ö®fsh?
e«ik ehnk bfL¤J¡bfhŸs ekJ gznk cjt nt©Lkh? mj‰F
És«gu« bfhL¥gt®fŸ bgU«ghY« gh®¥gdušyhjh®fns! mij
th§»¥ go¤J¡ bfL»wt®fŸ gh®¥gdušyhjh®fns! ïâš VjhtJ
ufáa« ïU¡»wjh mšyJ ï¥gh®¥gd®fŸ vijahtJ ufáakhŒ¢
brŒ»wh®fsh? neU¡F neuhf e«ik¥ gh®¤J “Ú§fŸ K£lhŸfŸ
c§fS¡F khd«, bt£f«, RakÇahij, ò¤â, m¿î ïJfŸ »il
ahJ. Mjyhš eh§fŸ c§fis Vkh‰W»nwh«. c§fshš v‹d
brŒa Koí«! c§fËš ahnuh áy® f¤âdhš f¤j£L« v§fS¡F
ftiy ïšiy. ïj‰fhf eh§fŸ bfhŠrK« ga¥g£L v§fŸ bfhŸ
ifia kh‰¿¡ bfhŸs¥ nghtâšiy. c§fËnyna áy mnah¡»a®
fisí« K£lhŸfisí« eh§fŸ RthÔd« brŒJ bfh©L c§fŸ
f¤jšfis xÊ¡f v§fS¡F¤ bjÇí«. xU if gh®¡fyh« thU§fŸ”
v‹W ijÇakhf¢ brhšY»wh®fŸ; ïj‰bfh‹W« kh®¡fÄšiyah
v‹Wjh‹ nf£»nwh«. ‘Fo muR’ njh‹¿a ãwF ‘Ĥâu‹’ Rkh®
2000 rªjhjhu®fS¡F nkyhfnt ïH¡f neÇ£L« ï‹dK«
gh®¥gdušyhjhÇnyna gy g§F¡fhu®fis ufáakhf nr®¤J gz«
r«ghâ¡f¥g£L tU»wJ. e«kt®fŸ K‹nd‰w¤â‰bf‹nw el¤j¥
g£L tU»w g¤âÇiffis ifÆš bjhLtj‰F« ekJ k¡fŸ mŠR
»wh®fŸ v‹whš ekJ nah¡»aijia v‹dbt‹W brhšYtJ.
rhjhuzkhf “âuhÉl‹’’ g¤âÇif v›tsî fZl eZl§fS¡F
ïilÆš el¤j¥g£L tU»wJ v‹gij ahuhtJ czU»wh®fsh?
mJ ahUila e‹ik¡F el¤j¥gL»wJ v‹gij ahuhtJ
Fo muR - 1927 ( 1) 58
m¿»wh®fsh? ahiuahtJ nghŒ “Iah âuhÉl‹ g¤âÇif j§f
S¡F tU»wjh? ïšiyahdhš x‹W tutiHí§fŸ. mij¥ go¤J
gh®¥gd®fË‹ Nœ¢áiaí« mjdhš e«kt®fS¡F V‰gL« fZl¤
ijí« cz®ªJ mâÈUªJ j¥òtj‰F nt©oaJ brŒí§ fŸ” v‹
whš “âuhÉldh mâby‹d ïU¡»wJ? mij¥ gh®¤jhny v‹dnkh
nghy ïU¡»wnj, mªj¥ bganu ek¡F¥ ão¡fÉšiyna” v‹W
brhšÈÉL»wh®fŸ. ïij j§fS¡F njh‹W»wgo th°jt
khf¤jh‹ brhšY»wh®fŸ v‹nw it¤J¡bfhŸSnth«. f£od
bg© #hâia É£L jhá å£L¡F¥nghŒ brh¤ij¥ ghHh¡» Éahâ
bfhŸS»wt®fis¥ gh®¤J, “Vd¥gh f£od bg© #hâia å£oš
it¤J É£L jhá å£o‰F¥ nghŒ brh¤ijí« ghHh¡» Éahâí«
bfhŸS»whŒ” v‹whš nkšf©l khâÇjh‹ gâš brhšY»wh‹.
mjhtJ, “å£oš v‹d ïU¡»wJ? mtis¥ gh®¤jhny vd¡F¥
ão¥gâšiy. mtŸ elªJ bfhŸS»w khâÇna kd¤â‰F má§f
khf¥gL»wJ. f£oY©lh? bk¤ijí©lh? thrid í©lh? fo¥g
J©lh? »ŸStJ©lh? r£o ghid fGî»wtŸ jhnd” v‹W Mu«
ã¤J ÉL»whndašyhkš ïbjšyh« vj‰fhf¢ brŒa¥gL»wJ.
ã‹dhš e«Kila fâ v‹dhF« v‹»w ftiyna ïšyhkš
m¿ådkhŒ elªJ bfhŸS»wh‹. m¥gonghš e«ik ka¡», VŒ¤J,
e«ik¥ ghHh¡» bfhŸis bfhŸs el¡F« g¤âÇiffŸ Vkhw¤
jFªj khâÇahf¤jh‹ el¤j¥gL«. xUehŸ óuh go¥gj‰F« Éõa
ÄU¡fyh«. Mdhš mJ bgU«ghY« v‹d Éõa«? e«ik¡
fG¤jW¡F« ÉõaK« bghGJ ngh¡F ÉõaKkhf¤ jhnd
ïU¡F«. Mjyhš khdKŸs k¡fŸ jkJ brhªj¥ bg©il m‹Å
a‹ F‰w« brhšY«goahfî«, fŠá¡F¤ â©lhL« goahfî«
Élhkš fh¥gij v¥go jkJ flikahŒ Ãid¥gh®fnsh mJnghš
‘âuhÉl‹’ g¤âÇifia MjÇ¥gnjhL f£od bg©il bjUÉš
miyaÉ£L jhá åL fh¤J âÇtJnghš ‘âuhÉlid’ É£L¥
gh®¥gd¥ g¤âÇiffis¡ f£o miytij kwªJ ekJ khd¤ij¡
fh¥gh‰w cjÉbrŒa nt©L« v‹gjhf jhœiknahL nf£L¡
bfhŸS»nwh«. ïªj kh®¡f« jh‹ ghku k¡fis¡ fh¥gh‰wî«, ekJ
k¡fŸ všnyhU¡F« RakÇahij V‰glî« rÇahd kh®¡fkhF«.
Fo muR - jiya§f« - 30.01.1927
59 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

gh®¥gd¥ g¤âÇiffË‹ bjhšiy
$kh‹ g‹Ü®bršt« jŠir Íšyh ngh®L ãuábl©lhf
3 -š 2 g§F bk«g®fS¡F mâf¥ ng®fshnyna bjǪbjL¡f¥
g£L«, mtiu¥ g‰¿í« m¤nj®jš Kiwia¥ g‰¿í« gh®¥gd¥
g¤âÇiffŸ brŒí« bfhiy ghjf¤â‰F¢ rkhdkhd bfhLikí«
gh®¥gd®fŸ brŒí« m¡»uk§fS« nf£ngh® kdij gij¡F«go
ahfnt ïU¡F«.
$kh‹ g‹Ü®bršt¤â‰F tU« ã¥utÇ khj Kjš thu¤âš
mtUila Íšyh ngh®L ãuábl©L °jhd« fhÈahF«. Mjyhš
mt® kWgoí« ãuábl©L nj®jY¡F Éf nah¡»aij c©lhF«
goahf nyhfš ngh®L ïyh¡fh kªâÇah»a lh¡l® R¥guha‹ mt®
fis Íšyh ngh®L bk«guhf Ãakd« brŒí«go nf£L¡ bfh©lh®.
ngh®L it°ãuábl©L« ngh®o‹ _y« ft®‹bk©L¡F ágh®R
brŒjh®. kªâÇ, gh®¥gd®fË‹ ng¢ir¡ nf£L¡ bfh©nlh mšyJ
gh®¥gd®fS¡F ešy ãŸisahf Ãid¤njh Ãakd« brŒa
KoahJ v‹W brhšÈÉ£lhuh«. mj‹ nkš Íšyh ngh®L bk«g®
fËš 27 ng®fŸ nr®ªJ $kh‹ g‹Ü®bršt¤ij Íšyh ngh®L
bk«guhŒ ÃaÄ¡fhj tiuÆš mt® mL¤j nj®jY¡F Éf Koah
bj‹W« mt® kWgoí« jiytuhf tu eh§fŸ ÉU«ò»nwhbk‹W«,
fhuzÄ‹¿ r£l îgªj¤jhš kh¤âu« mtU¡F V‰gL« jilia
Éy¡Ftj‰F ntW tÊ ïšiyba‹W«, k‰W« mtUila
îthf¤ij¥ òfœªJ« xU kf#® mD¥ãdh®fsh«. mj‹ngÇš
kªâÇ x‹W« brŒa Koahkš nghdjhš $kh‹ g‹Ü®bršt«
kWgoí« Íšyh ngh®L jiyt® gjÉ¡F Égâš r£lgo¡fhd jil
x‹W« ïšiyba‹W«, Mdhš nj®jš kh¤âu« mt® fhyhtâ
ÔUtj‰F K‹dhnyna brŒJ bfhŸs nt©L« v‹W« xU
G.O.(ft®‹bk©L c¤âuî) mD¥ãÉ£lh®. mj‹go fhyhtâ Ôu 10
ehis¡F K‹dhš Íšyh ngh®L jiyt® gjÉ¡F xU nj®jš
ngh£L mªj¥gona nj®jš elªjJ. Mdhš ekJ gh®¥gd®fŸ
nj®jiy ÃW¤j kªâÇia¥ ão¤J ntiy brŒa¤ j§fshš TLkhd
bjšyh« brŒJ gh®¤jh®fŸ. kªâÇahš Koahkš nghŒÉ£lJ.
Fo muR - 1927 ( 1) 60
filáahf nj®jY¡F KjšehŸ KÅÓ¥ nfh®£oš jil c¤âuî
nf£lh®fŸ. mªj KÅÓ¥ò Kjš ehŸ nfir ÉrhǤJ É£L nj®jš
âd¤j‹W 11 k¡F Ô®¥ò¡ TWtjhŒ brhšÈÉ£lh®. nj®jY¡fhf
všyh bk«g®fS« tªJ« É£lh®fŸ. filáahf 11 k¡F KÅÓ¥ò
jil c¤âuî bfhL¡f KoahJ v‹W«, nj®jš el¤jyh« v‹W«
Ô®¥ò¢ brhšÈÉ£lh®. ïªj¥ gh®¥gd®fŸ ïnjhL Élhkš, 12
k¡F Íšyh #£ÍÆl« m¤Ô®¥ã‹ nkš m¥Õš brŒjh®fŸ.
mjhtJ nj®jš rÇahŒ 2 k¡F el¡f nt©L«; Mdhš, ït®fŸ
nj®jY¡fhf ãurhu« Tl brŒa bth£lhkY« jh§fŸ kh¤âu« xU
X£lU¡F xU gh®¥gd® åj« ntiy brŒJ bfh©L« cg¤âut«
brŒjh®fŸ. Íšyh #£Í 1 k tiu ïu©L g¡f¤âš M®¡Fbk©
ilí« nf£LÉ£L filáahf gh®¥gd®fË‹ m¥Õiy bryîl‹
jŸËÉ£lh®. clnd 2 k¡F nj®jš Mu«ã¡f¥g£lJ. ïâš
ï‹bdhU nto¡if mjhtJ F«gnfhz« jhÿfh ngh®L _y«
nj®ªbjL¡f¥g£l ïu©L Íšyh ngh®L bk«g®fis X£L¢
brŒahkš jL¥gj‰fhf mt®fŸ bgaiu bf#£oš tu x£lhkš
Nœ¢á brŒjh®fŸ. ïJ Égu« bjǪJ mt®fŸ bgaiu clnd bf#£
brŒí« goahŒ jªâ bfhL¤jJ« bga® bf#£ brŒa c¤âuthŒ
É£ljhf jªâ tªjJ. clnd F«gnfhz« bk«g®fis nj®jš âd¤
j‹W jUɤjhŒ É£lJ. Mdhš nj®jš el¤j Mu«ã¡F« rka¤
âš g£lz¤âÈUªJ m›ÉU bk«g®fŸ bgaU« nr®¡f¥gl
Éšiy v‹W xU jªâ tªjJ. mªj ïu©L bk«g®fisí«
ÃW¤âÉ£L nj®jš Mu«ã¡f¥g£lJ $kh‹ g‹Ü®bršt¤â‹
bgaiu ãnunuã¤jîl‹ xU kfkâa fdthid É£L r£l¥go
g‹Ü®bršt« ÉgJ xG§fšy v‹W MnBgiz brhšy¢
brŒjh®fŸ. nj®jY¡F m¡»uhrd« t»¤j cg m¡»uhrdhgâ
m›thnBgizia¤ jŸËÉ£lh®. clnd ntW xU fdth‹
bgaiu ãnunuã¡f Mu«ã¤jh®fŸ. ngh£o¥ bgauhf $kh‹fŸ
ehoK¤J ãŸisat®fŸ bgaU« kUjtd« ãŸis mt®fŸ
bgaUnk mog£L tªjik nea®fS¡F¤ bjÇí«. Mdhš nj®jš
rka« tiu ah® ÉgJ v‹gJ cWâ¥glhkš xUtU¡ bfhUt® eh‹
kh£nl‹, eh‹kh£nl‹ v‹W brhšÈ¡ bfh©nlÆUªjh®fŸ. Md
âdhš, ïªj¥ gh®¥gd®fS¡F ï›ÉUtÇl¤âY« ah® ngÇš mâf
e«ã¡ifnah mjhtJ nt©lhbk‹W brhšy kh£lh®fnsh
mt®fis¥ gh®¤J¡ f©Lão¤J $kh‹ kUjtd« ãŸis bgaiu
xU mŒa§fh® gh®¥gd® ãnunuã¤jh®. xU mŒa® gh®¥gd®
Mnkhâ¤jh®. X£L ngh£lîl‹ Koî bjÇtj‰F K‹dhnyna
ï¡ T£l« mnefkhŒ Xo¥nghŒ É£lJ. v©Â¥gh®¡f $kh‹
g‹Ü®bršt¤â‰F 27 X£LfS« $kh‹ kUjtd« ãŸis¡F 10
61 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
X£LfS« »il¤jd. g£lz¤âÈUªJ bghŒ¤ jªâ bfhL¡f¥
g£oU¡fhÉ£lhš $kh‹ g‹Ü®bršt¤â‰F 29 X£LfŸ »il¤
âU¡F«. m¡»uhrdh® $kh‹ g‹Ü®bršt« 27 X£Lfshš bjǪ
bjL¡f¥g£ljhŒ Koî brh‹dJ« #d§fË‹ Muthu¤â‰fs
Éšiy. k‰w Éõa« kWKiw vGjyh«. ï¥nghJ vL¤J¡bfh©l
Éõa¤â‰F kWgoí« nghfyh«. mjhtJ bjǪbjL¡f¥g£l
ãwF« ï¤nj®jš r«gªjkhŒ gdfhš uh#hÉ‹ ÛJ gÊ brhšÈ¥
gh®¥gd¥ g¤âÇiffŸ f©lgo vGâ #d§fS¡F« nj®jš Éõa
khí«, gdfhš Éõakhí«, $kh‹ g‹Ü®bršt« Éõakhí«
j¥bg© z« f‰ã¡f ghLgL« fhuz« v‹d? c¤âuî ngh£lJ
lh¡l® R¥guha kªâÇ; ïâš gdfhš kªâÇ¡F r«gªj« v‹d?
mtiu vj‰F â£l nt©L«? ïâš cŸs Nœ¢áia bfhŠr« ftd
khŒ go¡f nt©L«. mjhtJ gdfhš kªâÇ fhy¤âš xU gh®¥gd
Íšyh ngh®L ãuábl©L j‹ fhyhtâ Ó¡»u¤âš Koa¥ ngh»w¥go
ahš jh‹ kWgoí« nj®jY¡F Éf nah¡»aij c©lh¡»¡
bfhŸS«goahf j‹id kW Ãakd« brŒí«go gdfhiy nf£L¡
bfh©lh®. gdfhš clnd Ãakd« brŒahkš bfhŠr« jhkj«
brŒant gdfhš ÛJ ï¥gh®¥gd Íšyh ngh®L ãuábl©L¡F
rªnjf« V‰g£L r£l¤ij âU¥ã¤ âU¥ã¥ gh®¤J br‹id r£l«
tšy gh®¥gd®fisí« f©L nahá¤J jh‹ kW Ãakd« bgwhkny
jdJ fhyhtâ Kotj‰FŸ nj®jš V‰gL¤â m⚠Éf¢ r£l« ïl«
bfhL¡»wJ v‹gjhf¡ f©Lão¤J clnd nj®jš el¤â mâš jh‹
bjǪbjL¤jjhŒ r®¡fhU¡F m¿É¤J É£lh®. r®¡fh® (gdfhš) ïJ
r£l¥go bršyhJ v‹gjhf mã¥ãuha¥g£lh®. k‰bwhU bghW¥
òŸs c¤ânahf°j® ïJ bršY« v‹W mã¥ãuha¥g£lh®. filá
ahf m£tnf£ b#duš mã¥ãuha¤â‰F mD¥g¥g£lJ; mJ
bršY« v‹W m£tnf£ b#duš mã¥ãuha« brhšÈÉ£lh®. ãuá
bl©L °jhd« cWâahŒ É£lJ. mªj¥ gh®¥gd¥ ãuábl©£
ï¥nghJ ïªâunghf« mDgÉ¡»wh®. ïij¥ g‰¿ xU gh®¥gd¥
g¤âÇifí« _¢R¡Tl ÉlÉšiy. V‹? mªj ngh®L gh®¥gd
m¡»uAhukhfî« m‹dr¤âukhfî« ïUªJ tU»wJ. xU
gh®¥gd® Mir¥g£lh®, xU gh®¥gd® nahrid brh‹dh®, xU
gh®¥gd® nj®jš el¤âdh®, xU gh®¥gd® bršY« v‹wh®, xU
gh®¥gdušyhjh® jh‹(gdfhš) m¥nghnj ïJ r£lÉnuhjbk‹wh®.
ï¥nghJ ïªj Éõa« ïnjkhâÇ xU gh®¥gdušyhjhU¡F
V‰g£LÉlnt mnj T£l¤J¥ gh®¥gd®fS¡F ïJ rka« ïJ r£l
ÉnuhjkhŒ¡ fhz¥gL»wJ. mjhtJ r£l¤â‰F¤ jh§fŸjh‹ kD
v‹W v©Â¡ bfh©oU¡»wh®fŸ. V‹ v‹W gh®¤jhš r£l«
brŒtJ gh®¥gd®, r£l¤â‰F Éah¡»ahd« brŒtJ gh®¥gd®,
Fo muR - 1927 ( 1) 62
r£lthâ gh®¥gd®, r£l mâgâ gh®¥gd®. Mfnt t¡Ñš Fkh°jh
Kjš Infh®£ #£Í, r£lbk«g® tiuÆY« gh®¥gd ka«. m¥go
ïU¡F«nghJ ntW xUt® v¥go j§fis r£l¤âš Ûw¡TL«
v‹»w Mzt«jh‹.
Éf, ïnj khâÇ âUbešntÈ Íšyh ngh®L ãuábl©£
br‹w thu« bjǪbjL¡f¥g£lh®. mij¥g‰¿ xU th®¤ij Tl
xU gh®¥gduhtJ mt®fSila g¤âÇiffshtJ vGjî« ïšiy,
ngrî« ïšiy. nj®jÈY« MnBgiz ïšiy, N£L« ïšiy,
m¥ÕY« ïšiy. Vbd‹whš $kh‹ FkhurhÄ bu£oah® mt®
fis¥ g‰¿ ekJ gh®¥gd®fS¡F m›tsî ÉnuhjÄšiy. fhuz«
v‹dbt‹whš m§F gh®¥gd®fŸ rh¥ãl j®k r¤âu§fŸ ïšiy.
r«gsÄšyhj gŸË¡Tl§fŸ ïšiy. ïJjh‹ fhuz«. mšyhkY«
jŠir Íšyh ngh®o‹ c¤ânahf°j®fËš 100 -¡F 90 ng® gh®¥gd
ušyhjhuhf MF« tiuÆš gh®¥gdU¡F c¤ânahf« bfhL¡f¡
TlhJ v‹gjhf xU Ô®khdK«, g£L¡nfh£il $kh‹ ntQnfh
ghš ehíLfhuhš bfh©L tu¥g£lJ Ãiwnt‰¿ it¡f¥g£oU¡
»wJ. ïâš xU nto¡if v‹dbt‹whš ï¥gh®¥gd®fŸ v›tsî
bfhLik brŒjhY« v¥ng®g£l Ô®khdÄUªjhY« $kh‹ g‹Ü®
bršt« gh®¥gd®fS¡F c¤ânahf« bfhL¥gâš kh¤âu« Fiw
Éšiy. ïj‰F xU áW cjhuz« -mjhtJ jŠir ÍšyhÉš
x¤JiHahik¥ bgaiuí«, fh§»u° bgaiuí« it¤J¡bfh©L
gh®¥gdušyhjhU¡F ÉnuhjkhŒ #°o° f£áia ittâY«
Éõk¥ ãurhu« brŒtâY« ng® nghdt® $kh‹ NÇa ehuhaz
mŒa® mt®fŸ. mt® ï¤nj®jšfËY« ïj‰F K‹ nj®jšfËY«
gh®¥gdušyhjhU¡F Énuhj« brŒjJ ï›tsî m›tsî mšy.
m¥go¥g£l $kh‹ NÇa ehuhaz mŒa® mt®fS¡nf mtU
ila _‹W ãŸisfS¡F« Íšyh ngh®oš c¤ânahf« bfhL¤â
U¡»wh® v‹whš k‰wgo v¤jid gh®¥gd®fS¡F c¤ânahf«
bfhL¤âU¥gh® v‹gij thrf®fns czu£L«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 30.01.1927
63 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 ÑnHÉGªJ« ÛirÆš
k©bzh£lÉšiyah«
ekJ gh®¥gd®fŸ v›tsnth ghLg£L« ïªJkj gÇghyd
knrhjhthdJ r£lrigÆš xU jlit¡F ïu©L jlitahf Ãiw
nt¿ ïu©L ft®d® ãuò¡fŸ, ïu©L itáuhŒ ãuò¡fŸ M»a
t®fŸ r«kjK« mur® bgUkh‹ r«kjK« bg‰W r£lkh»É£lJ.
ïÅ kfªJfŸ, klhâgâfŸ gz« ekJ gh®¥gd®fS¡F« mt®fsJ
nj®jY¡F« »il¥gJ Koahj fhÇa«. ïj‰fhf ekJ gh®¥gd®fŸ
xU njhJ f©Lão¤J ïU¡»wh®fŸ. mjhtJ “ÑnH ÉGªjhY«
ÛirÆš k© x£lÉšiy” v‹gJnghš kWgoí« ïij¥ g‰¿
âU¤jnth òF¤jnth brŒayh« v‹gjhf kªâÇia¡ bfh©L xU
th®¤ij th§» É£lh®fsh«. ïJ ï‹dK« Vkh‰¿ klhâgâfËl«
gz« th§fnt mšyhkš ntwšy.
ekJ CÇš xU gh®¥gd¡ »H t¡ÑÈUªjh®. mt® nkÍ°£
nu£ å£o‰F¥ nghŒ jÅahŒ j‹id¥ g‰¿ bfhŠr« ftŤJ¡
bfhŸS«go bfŠRth®. nkÍ°£nu£ v‹dŒah brŒa¢ brhšY
»Ö® v‹W nf£lhš “v#khd® brŒ»wgo brŒJ bfhŸS§fŸ.
Mdhš v‹ f£á¡fhuÅl« jh§fŸ Ô®¥ò brhšY»wnghJ ïªj nfR
ï‹dK« mâfkhf j©o¡f nt©L«. c§fŸ t¡ÑY¡fhf
ï›tsnthL É£nl‹” v‹W brhšÈ ÉL§fŸ. mJnt nghJ«
eh‹ ãiH¤J¡bfhŸnt‹ v‹W brhšYth®. mJnghš kªâÇ ïl«
nghŒ bfŠá ï¥ gh®¥gd®fŸ ãiH¡f tÊ njo¡bfh©lh®fŸ.
k‰wgo r£l¤â‰F x‹W« Mg¤J ïšiy. Mdhš c©ikahd kj
gÇghyd¤â‰F ïªj r£l« nghjhJ v‹gJ« ï‹dK« gykhd
r£l« brŒa nt©L« v‹gJ« ekJ nfhÇ¡if. ïªj kªâÇ rig
fiyªnjh mšyJ ïªj r£lrig fiy¡f¥ g£nlh kWgo TL«
rigfËš mJî« f©o¥ghŒ eilbgWbk‹nw Ãid¡»nwh«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 30.01.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 64
br‹Åkiy br§Fªj® fhkh£áa«k‹
Mya gÇghyd rigÆ‹ 12 tJ M©L
Ãiwî ÉHh!
rignah®fns!
Ú§fŸ vd¡F thá¤J¡ bfhL¤j cgrhu¥ g¤âu¤âš F¿¡f¥
g£oU¡F« òfœ¢á¡F eh‹ gh¤âudšy‹. eh‹ c§fnshL nr®ªj
X® Fo¤jd¡fhudhfî«, rnfhjudhfî« gH» tªjtdhifahš
c§fŸ k¤âÆš eh‹ ï›tsî kâ¡f¥gLtijí« òfH¥gLtijí«
f©L bt£f« mila nt©oatdhfnt ÆU¡»nw‹. fhÇajÇá
ah® thá¤j m¿¡if Ç¥ngh®oÈUªnj ï¢r§f« jdJ flikia¢
rÇtu brŒJ tªâU¡»wbj‹W bjÇa tU»wJ. e« eh£oš v¤jid
nah r§f§fŸ njh‹¿dhY« c§fŸ r§f§fŸ nghš 12, 14 tUl§f
shf cÆUlÅU¡F« r§f§fŸ btF áyntahF«. Mu«g¤âš
C¡f¤Jl‹ Mu«ã¡f¥g£L Ó¡»u« cÆ® nghŒ ïUªj ïlnk bjÇ
ahkš nghtJ tH¡fkhÆU¡»‹wJ. mJ nghynt e« eh£oš
mnef« njh‹¿ ËW nghÆU¡»‹wd. ï¢r§f¤â‹ ts®¢á¡F¡
fhuz«, ï¢r_f¤âdU¡F j§fŸ r_f K‹nd‰w¤âÈU¡F«
m¡fiuna fhuzkhF«. eh‹ mnef r§f§fS¡F miH¡f¥g£L¥
nghÆU¡»nw‹. v§bf§F ÉahghÇfshš r§f§fŸ el¤j¥gL»‹w
dnth mªj r§f§fŸ jh‹ Úo¤J elªJ tU»‹wd. Fo¤jd¡fhu®
fŸ r§f¤â‰F« ɤâahr« c©L. mâY« t¡ÑšfŸ r§f« Égßj
khdJ. mt®fŸ Vnjh xU F¿¥ã£l fhÇa¤â‰F Raey¤ij eho
xU r§f¤ij¤ njh‰WÉ¥gh®fŸ. clnd fhÇa« Ô®ªjJ« m¢r§f«
ïUªj ïl« bjÇahk‰ nghŒÉL«. bfhŠr ehis¡F K‹ ï›ñÇš
elªj br§Fªj kfh#d r§fK«, ïªj r§fK«jh‹ 12,14 tUõ§fshf
rÇtu elªJ tªâU¡»‹wd. e« eh£oš ï¥bghGJ x›bthU
kuãd®fS« x›bthU r§f« °jhã¤J j§fŸ j§fŸ r_f¤ij¢
Ó®âU¤j« brŒJ tU»‹wd®. bfh§F ntshs r§f«, t‹ÅFy
r§f«, ehlh® Fy r§f«, mUªjâa® r§f«, âuhÉl® r§f«, Fyhy®
65 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
r§f« ï›thW gy r_f r§f§fŸ njh‹¿ ntiy brŒJ tU»‹wd.
ehlh® kfh#d r§f« njh‹¿ 30 yB« %ghŒ _yjd¤Jl‹ m¢r§f«
elªJ tU»wJ. tUõ« 65 MÆu« %ghŒ m¢r§f« xU iA°
TY¡F«, nfhÉY¡F« ãurhu¤â‰Fkhf bryî brŒJ tU»wJ.
eh£L¡nfh£il efu¤jh®fS« j§fS¡F« xU r§f« V‰ghL brŒJ
mj‹ _ykhf¤jh‹ j§fŸ r_f¤ij¥ gy tÊÆY« Ó®âU¤j«
brŒJ bfh©L tU»‹wd®. mt®fS¡FŸ r§f« njh‹¿a ã‹jh‹
mnef gH¡f tH¡f§fis kh‰¿¡bfh©lh®fŸ. br§Fªj kfh#d
r§f¤âd® mÇa ntiy brŒJ Ko¤âU¡»‹wd®. bfhŠr ehis¡F
K‹ bfh§F ntshs r§f« njh‹¿dhY« mJ brŒa nt©oa
ntiy mnefÄU¡»‹wd. ï¢r§f¤jhU« gz« tNÈ¥gJ«
nrfÇ¥gJ« k£L« j§fŸ ntiyahf Ãid¡f¡TlhJ. kl§fis¡
f£oÉLtjhš k£L« gyÅšiy. rigah® j§fŸ r_f¤âš gy C®
fËY« »is¢ r§f§fŸ °jhã¡f nt©L«. ï¢ r_f¤âYŸs thÈ
g®fŸ, r_f Ó®âU¤j¤â‰F K‹tªJ ghLgl nt©L«. r§f§fsh
nyjh‹ cyf¤âš mnef fhÇa§fŸ, m¡ fhy¤âš brŒJ Ko¤âU¡
»‹wd®. ï›ñÇš vªj r§f« njh‹¿dhY« e‹whfnt elªJ tU«.
ï§FŸs brštªj®fŸ e‹F bghJ eyKz®ªJ j®k« brŒJ tU»
wh®fŸ. mt®fŸ bghJ Éõa¤â‰F jhuhs áªijíl‹ bghUSjÉ
brŒJ tU»‹wd®. ïªj Íšyhɉnf ï›ñ®tháfŸ bghJ Éõa¤
âš bryÉLtâš bga® th§»ÆU¡»wh®fŸ.
x‰Wik
vªj¢ r§f« nk‹ik¡F tunt©LkhdhY« x‰Wik nt©
L«. x‰Wik ïšyhj r§f« K‹D¡F tu¥ nghtâšiy. r§f¤âYŸ
st®fËl« ï‹bdhU K¡»akhd Fz« nt©L«. mjhtJ
rk¤Jt« nt©L«. x›bthU r_f¤jhU« j§fS¡F nkyhdt®f
Ëšiyba‹W brhšy tUtJnghš j§fS¡F ÑHhdt®fSÄšiy
v‹gij x¤J¡ bfhŸs nt©L«. m¥bghGJjh‹ x‰Wikia Ãiy
ÃW¤j Koí«. xU r_f¤ânyh xU r§f¤ânyh jhœik nk‹ik
v‹w ɤâahr§fŸ tu¡TlhJ. mâY« gz¡fhu®fŸ ïªj Éõa¤
âš jhœikahf elªJ fh£l nt©L«. gz¡fhu®fŸ Ml«guÄ‹¿
elªJ fh£odhš k‰wt®fS« mij¥ ã‹g‰Wth®fŸ. r§f§fËš
°jhd§fis ÉU«ò»wt®fS¡F É£L Él nt©L«. c©ik
ahf¥ bghJ ey CÊa« brŒ»wtD¡F gjÉnah °jhd§fnsh
nt©oaâšiy. xU r_f« K‹nd‰wkiltbj‹whš Vnjh m¢
r_f¤âš xU áy® gz¡fhu®fshÆUªjhš k£L« m¢r_f« K‹
nd‰w« milªJ É£ljhf¢ brhšy KoahJ. m¢r_f¤âš
Fo muR - 1927 ( 1) 66
ViHfËšyhkš brŒJ Élnt©L«. ViH¥ ãŸisfS¡F fšÉ,
if¤bjhÊš brhšÈ¡bfhL¡f tÊ njl nt©L«. xU r_f¤âš áy®
fî‹áyuhfî«, ngh®L bk«g®fshfî« ïUªjhš m¢r_f«
K‹D¡F tªJÉlhJ. xU r_fbk‹¿Uªjhš m¢r_f¤âš ViH
fËšyhkY« kd¢rh£áia ɉW éÉ¡»wt®fŸ ïšyhkY«
brŒtJjh‹ rÇahd r_f Ó®âU¤j ntiyahF«. r_f Ó®âU¤j
bk‹gJ xU r_f¤â‰F fšÉ, if¤bjhÊš KjÈa tÊfis
c©lh¡»¡ bfhL¤J ViHfis K‹D¡F bfh©L tUtJjh‹.
ã‹D« NJ, Fo, ntá KjÈa bfLâfis r_f¤âdÇlÄUªJ
mf‰w ãurhu _ykhf ntiy brŒa nt©L«. xU r_f¤â‰F
RakÇahij nt©Lkhdhš bjhʉ fšÉjh‹ Ä¡f mtáakhdJ.
ï¤jifa fhÇa§fis Ú§fŸ brŒa r§fK« x‰Wikí« c§fS¡F
bgÇa cjÉahÆU¡Fbk‹gâš rªnjfÄšiy.
fj®
c§fŸ r_f¤â‰F c‰w bjhÊš berî¤ bjhÊyhdjhš mJ
ï‹D« bfhŠr ehisÆš ekJ eh£oš monahL mʪJnghfhkš
ïU¥gj‰F fj® K¡»akhdJ. c§fŸ r_f e‹ikiaí« »uhk¤J
ViH¥ bg© k¡fË‹ e‹ikiaí« c¤njá¤nj kfh¤kh fj®
â£l¤âš ntiy brŒ»wh®. Mjyhš Ú§fŸ mtU¡F e‹¿a¿j
YŸst®fshÆU¥gj‰F fj® cL¤JtJl‹ m¤â£l« Ãiwntw
cjÉ brŒant©L«.
F¿¥ò: 16. 1. 27 ïš br‹ÅkiyÆš eilbg‰w br§Fªj® fhkh£á
a«k‹ Mya gÇghyd rig 12 M« M©L Ãiwî ÉHh Ãiwîiu.
Fo muR - brh‰bghÊî - 30.01.1927
67 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

jŠir Íšyh ngh®L nj®jY«
gh®¥gd g¤âÇiffS« ekJ
nfhÇ¡ifí«
jŠir Íšyh ngh®L jiyt® gjÉ¡F $kh‹ g‹Ü®bršt«
bjǪbjL¡f¥g£lJ bfh©L ekJ gh®¥gd®fS« mt®fsJ
g¤âÇiffS« bghwhik v‹D« nghijÆš g£L f©lgo csW
»wh®fŸ. ï¤nj®jÈš elªj j¥ãj« v‹d v‹gijí« ïjdhš
ahuhtJ ãuábl©L °jhd¤â‰F ÉgJ Pha ÉnuhjkhŒ¤ jil¥
g£L É£ljh v‹gijí« xUtuhtJ vGjntÆšiy. jiyt® gjÉ
fhÈahtj‰F K‹dhnyna nj®jš el¤â É£lh® v‹W xnu _¢rhf
r¤j« nghL»wh®fŸ. ïJ $kh‹ g‹Ü®bršt« jhdhfnt el¤âa
nj®jyh ft®‹bk©lhnu ïªj¥go nj®jš nghL«go c¤âuî
mD¥ãdh®fsh v‹gij bjÇÉ¡fhkš åzhŒ¡ f¤Jtâ‹ ufáa«
v‹d? v¥goahtJ $kh‹ g‹Ü®bršt¤â‹ ngÇš ghku #d§
fS¡F xU bf£l mã¥ãuha¤ij c©lh¡f nt©L« v‹»w
mnah¡»a¤jdnk mšyhkš ïâš ntW VjhtJ nah¡»a¥ bghW¥ò
ïU¡»wjh? ï«khâÇna xU gh®¥gd¥ ãuábl©L« bfhŠr
fhy¤â‰F K‹ brŒJ bfh©lij¥ g‰¿ ï¥gh®¥gd¥ g¤âÇiffŸ
V‹ nf£oU¡f¡TlhJ? ïj‰F ÃahaÄU¡»wJ v‹W brh‹d
gh®¥gd m£bthnf£ b#duiy V‹ f©o¡f¡TlhJ? fhyhtâ¡F
K‹dhš nj®jš el¤jyh« v‹W Ô®¥ò¡ bfhL¤j gh®¥gd KÅÓò,
gh®¥gd #£#& M»at®fis V‹ f©o¡f¡TlhJ? m‹¿í«
ïjdhš ahU¡F v‹d eZl« tªJÉ£lJ. ah® å£L¥ bgÇathŸ
njoa brh¤ij ah® vL¤J¡bfh©lh®fŸ? Íšyh ngh®L v‹gJ
všyhU¡F« bghJnt xÊa gh®¥gd®fS¡F giHa fhy¤âa
K£lhŸ mur®fŸ É£lJ ngh‹w khÅaK« mšy, m¡»uAhuK
kšy. m¥go¡»U¡f $kh‹ g‹Ü®bršt« kh¤âu« tu¡TlhJ
v‹gj‰F fhuz« v‹d? ïj‰F K‹ ãuábl©lhÆUªj É.nf. uhkh
E#h¢rhÇah® nah¡»aijia Él vªj Éj¤âš g‹Ü®bršt¤â‹
nah¡»aij bf£L¥nghŒÉ£lJ? $kh‹ uhkhE#h¢rhÇah®
Fo muR - 1927 ( 1) 68
fhy¤âš r¤âu«, rhto, gŸË¡Tl«, c¤ânahf« všyh« gh®¥gd
kakhí«, K¡»akhŒ mŒa§fh®fŸ rh¥ãL« m‹d r¤âukhí«
ïUªJ tªjJ ahU¡F« bjÇahjh? ï¥nghJ $kh‹ g‹Ü®bršt«
mªj °jhd¤J¡F tªjJ« $kh‹ uhkhE#h¢rhÇahiu¥ nghš
ïUªâU¥ghnuahdhš ãuhkz®fis všyh« btËÆš Ju¤âÉ£L
btW« »¿°Jtkakhfnt Íšyh ngh®il brŒâU¡f nt©L«.
m¥go¡»šyhkš, $kh‹ g‹Ü®bršt« nah¡»auhdjhš m«khâÇ
brŒahkš všnyhU« bghW¡»¤â‹D« goahfî«, fz¡F¥ gh®¤
jhš gh®¥gd®fns j§fŸ msitÉl v© kl§F mâfkhŒ bghW¡
»¤ â‹D« goahfî« it¤J¡bfh©oU¡»wh®. ïj‰F ãuâ cgfh
u« jh‹ ï¥gh®¥gd®fŸ nghL« r¤j« nghY«. gh«ò¡F ghš th®¤
jhš fo¡fhkš ïU¡F« v‹W e«òtJnghš ïU¡»wJ gh®¥gdU¡F
cjÉ brŒjhš mt®fŸ mij m¿th®fŸ v‹W v©QtJ! ïÅ,
ïJ KjyhtJ $kh‹ g‹Ü®bršt¤â‰F Ãaha cz®¢á V‰g£L
gh®¥gd®fS¡F kh¤âu« ešy ãŸisahŒ el¡f nt©L« v‹»w
v©z¤ij kwªJ všyh r_f¤jhU¡F« mtut®fŸ msî¡F¤
jFªjgo Ãaha« tH§» tUth® v‹W Ãid¡»nwh«. vâš brŒjh
Y« brŒahÉ£lhY« K¡»akhŒ gŸË¡Tl cgh¤âaha® ïyhfhÉš
kh¤âu« f©o¥ghŒ 100 - ¡F 90 - ¡F Fiwahj gh®¥gdušyhj cgh¤â
ahaiuna ÃaÄ¡f nt©L«. nah¡»ajh«r« bg‰w cgh¤âaha®fŸ
ïšiyahdhš gh®¥gdušyhjhÇnyna cgh¤âaha® go¥ò¡fhf
gz« bfhL¤J xU tUõ« cgh¤âaha® bjhÊY¡F go¡f¢ brŒJ
mt®fisna ÃaÄ¡f nt©L«. K¡»akhŒ gh®¥gdušyhjh®
ãŸisfŸ go¥gâšiy v‹W brhšy¥gLtj‰F« nghJkhd go¤j
ãŸisfŸ »il¡fhkš nghtj‰F« mnefkhŒ gh®¥gd cgh¤â
aha®fns fhuz« v‹gij mnef tÊfËš f©L ão¤jhŒÉ£lJ.
Íšyh jhÿfh ngh®LfS« KÅághÈ£ofS« go¥ò¡F go¥ò¡F
v‹gjhf¢ bryî brŒí« gz§fŸ všyh« xU T£l¤jh® go¥ò¡nf
ãunah#d¥gL»wnj mšyhkš bghJ k¡fS¡F cjîtnj »il
ahJ. Mifahš ïitfŸ všnyhU¡F« cjt nt©Lkhdhš
gh®¥gdušyhjhiu¥ ão¤J ü‰W¡ fz¡fhf cgh¤âaha® ntiy¡F
mD¥g nt©L«. mªj °jhgd§fËš ü‰W¡F ï¤jid cgh¤âah
a®fŸjh‹ gh®¥gd®fshÆU¡fyhbk‹nwh mšyJ ü‰W¡F
ï¤jid cgh¤âaha®fŸ gh®¥gdušyhjh®fshÆU¡f nt©L bk‹
nwh Ô®khd« brŒJ bfh©L mt‰iw Ãiwnt‰¿ it¡f nt©L«.
ïjdhš bfhŠr fhy¤â‰F go¥ò ghâ¡f¥gL« v‹gjhf gh®¥gd®
fŸ T¢rš ngh£lhY« ãwF ek¡F mgÇjkhd yhg¤ij¡ bfhL¡F«.
TLkhd tiuÆš jiyik cgh¤âaha®fŸ ntiyÆš gh®¥gd
ušyhjhiuna ÃaÄ¡f nt©L«. nah¡»akhd gh®¥gd cgh¤âaha®
69 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
v‹W brhšy¥gLgtiu Él mnah¡»akhd gh®¥gdušyhj
cgh¤âaha® v‹W brhšy¥gLgtnu gh®¥gdušyhj ãŸisfË‹
go¥ò Éõa¤âš yhgfuKŸstuhÆU¥gh®. VbdÅš nah¡»akhd
gh®¥gd‹ v‹gtÅ‹ ïa‰if Fznk gh®¥gdušyhjhiu ïÊ
thí« jhœikahí« fUJtJjh‹. gh®¥gdD¡F ãwÉÆnyí«
gH¡f¤ânyí«, tH¡f¤ânyí« gh®¥gdušyhjhÇl¤âš mUtU¥ò
u¤j¤âš C¿ fyªâU¡»wJ. ïij v›tÊÆY« mt®fŸ kiw¡f
KoahJ. mnefkhŒ kiw¥gJÄšiy. gŸËÆš go¥ò¢ brhšÈ¡
bfhL¡F« cgh¤âahanu jh‹ ca®ªj #hâah‹ v‹W« go¥ã¡f¥
gL« ãŸis jhœªj #hâah‹ v‹W« cz®¢á cŸstuhÆUªjhš
mtÅl« go¡F« FHªij¥ ãŸisfS¡F v¥go RakÇahij,
M©ik, rk¤Jt« ïitfŸ c©lhF« v‹gij e‹whŒ nahá¤J¥
gh®¤jhš És§fhkš nghfhJ. gh®¥gd¥ ãŸisfS¡F gh®¥gd
cgh¤âaha®fns nt©L« v‹W gh®¥gd®fŸ brhšYth®fns
ahdhš mt®fS¡bf‹W ï›tsî gz« v‹gjhf xJ¡» it¤J
mij mt®fËlnk x¥òɤJ mt®fŸ ïZl«nghš jÅahf
gh®¥gd¥ ãŸisfS¡F v‹gjhf gŸË¡Tl« it¤J el¤â¡
bfhŸStjhdhY« mij¥g‰¿ ek¡F ftiy ïšiy. RakÇahij
ïšyhkš brŒí« kªâÇ c¤ânahf¤ij Él RakÇahijíl‹
brŒí« njh£o c¤ânahfnk bgÇjhdJ. Mjyhš ekJ ãŸisfŸ
kªâÇ c¤ânahf¥ go¥ò go¥gij Él RakÇahijia¡ fh¥gh‰¿¡
bfhŸS«goahd go¥ò go¥gJjh‹ njr¤â‰F«, r_f¤â‰F«
K‰ngh¡if¡ bfhL¡F« v‹gij bjÇɤJ¡ bfhŸ»nwh«.
Fo muR - f£Liu - 06.02.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 70
gnuhlhî¡F jÄœeh£L¥ gh®¥gd kªâÇ
ekJ eh£L¥ g©il murh§f§fŸ xG¡fådkhf elªjj‰F«
nt‰wur®fshš #Æ¡f¥g£lj‰F« m‹Åa eh£luRfŸ Mâ¡f«
bg‰wj‰F« gh®¥gd kªâǤJt«jh‹ K¡»a fhuzbk‹gJ f®z
gu«giuahfî« rǤâu thÆyhfî« mDnghf ó®¤âahfî« eh«
m¿ªj Éõa«.
âUth§T® uh{a« br‹w 100 ´ fhy¤â‰F 22 kªâÇfËš 93
´ fhy« 20 kªâÇfŸ gh®¥gd kªâÇfshfnt ïUªJ J® kªâǤJt
Mâ¡f« brY¤â tªjâ‹ gydhŒ ï¥nghJ mªj uh{a¤âš 100 -
¡F 50 g§F #d§fŸ m‹Åa kj°j®fshtj‰F ïl« bfhL¤J
tªâU¡»wJ. 40 y£r« #d¤bjhifÆš 20 y£r« #d§fŸ m‹Åa
kj°j®fŸ. vªj gh®¥gd kªâÇahtJ ïij¥g‰¿ ftŤjtnu
mšy®. m‹¿í« ekJ k¡fis¥ g¿bfhL¤J ghâÇkh®fS¡F ešy
ãŸisfshf elªJ btŸis¡fhu ft®d®fsJ ágh®R ão¤J bgÇa
g£l§fS« c¤ânahf§fS« r«ghâ¤J¡ bfh©L tªâU¡»wh®
fns mšyhkš bfhŠrkhtJ kÅjhãkhd¤Jl‹ mâfhu« brY¤j
ntÆšiy. bfh¢áÆY« ïJnghyntjh‹. mJ nghynt 100 -¡fz¡
fhd tUõ§fshŒ gh®¥gd®fns kªâÇahŒ ïUªJ tªj - tU«
òJ¡nfh£il murh§f¤ij ï‹dJ jh‹ brŒâU¡»wh®fŸ v‹W
brhšynt KoahJ. mJ ï¥nghJ ïU¡F« nah¡»aijia¥ gh®¤
jhny bjÇatU«. Ijuhgh¤, ikN® murh§f§fS« gh®¥gd kªâǤ
Jt¤â‹ gydhŒ ehS¡F ehŸ mj‹ É°Ôuz§fŸ FiwªJ
tªâU¥gJ« btŸis¡fhuU¡F csî brhšÈ¡bfhL¤J mªehL
fis xÊ¡f¥ ghLg£L tªjJ« ï‹dK« btË murh§f§fS«
mjhtJ ï¥nghJ g£l¤âÈUªJ Éy»a ïªö® mur®, g£l¤âÈ
UªJ ÉyFtj‰F fhuzkhÆUªj r«gt« elªj fhy¤âY« gh®¥gd
kªâǤJtK« Mâ¡fK« ïU¡F«nghJjh‹ m›turD¡F ïªj fâ
V‰g£lJ. ïÅí« ïªj njr¤âš ï¥nghJ ãu¤âaB¤âš bf£L¥
nghd muRfS«, #Û‹fS«, ghisa¥g£LfS« M»ait fËš
vij vL¤J¡bfh©lhY« gh®¥gd Mâ¡f« ïšyhjjhf x‹W Tl
»il¥gJ fZlkhf¤jhÅU¡F«. ït‰iw cz®ªnj bgÇa
71 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
t®fŸ “MW bfl ehzÈL CU bfl üiy (óûiy) ÉL” v‹W
brhšÈÆU¥gJ« m›it¥ ãuh£oahU« “xU mur‹ kªâÇ
ntiy¡F¤ jFªjt®fŸ ah® v‹W nf£lnghJ üyhny (óûyhny)
ehL bfL« v‹W brh‹dnjhL, ntshs®fŸ kªâÇíkhth®fŸ tʤ
Jizíkhth®fŸ” v‹W xU gh£oš brhšÈÆU¡»wh®fŸ. ï‹d
K« ïj‰F v¤jidnah cjhuz§fS« Mjhu§fSÄU¡»‹wd.
ï¥go ïU¡f ï¥nghJ gnuhlh rk°jhd¤â‰F« xU gh®¥gdiuna
âthdhf ÃaĤâU¥gjhf bjÇatU»wJ. ïªj¥ gh®¥gd®
âthdhf¥ nghŒ mªeh£o‹ yøa¤ij ftÅahkš btŸis¡
fhuU¡F mDTy« brŒtj‹ _y« mt®fsJ âU¥â bg‰W âth‹
gfö®, K.C.I., r®. KjÈa g£l§fŸ bg‰W îthf rig bk«guh»
mt®fŸ å£L ehŒ¡F£ofŸ Kjšbfh©L o¥o fby¡l®, K‹Ó¥,
#£Í, fby¡l®, Ngbu©L KjÈa c¤ânahf§fŸ bg‰W e« jiyÆš
if it¡f¥ ngh»wh®fŸ. Mdhš gh®¥gdušyhjhiu mD¥òtbj‹
whnyh btŸis¡fhuU¡F ga«. gh®¥gdÇl« ïU¡F« e«ã¡if
mt®fS¡F k‰wt®fËl« ïU¥gâšiy. ït®fS« uh{a« v¥go
nah nghf£L bkd¡ fUâ btŸis¡fhuU¡F ešy ãŸisahŒ
el¥gJÄšiy; mjdhšjh‹ btŸis¡fhu®fŸ gh®¥gd®fisna
gh®¤J ágh®R brŒJ mD¥ò»wh®fŸ.
Fo muR - f£Liu - 06.02.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 72
ï‹Dkh ek¡F N¤âu¥ g£l«?
ekJ eh£oš MâÆš tUzháuk j®k« v‹gJ ïšiy
ba‹W« k¡fŸ ãwÉÆš ca®î jhœî ïšiyba‹W« ï¥nghJ
tUzháuk j®k« v‹gj‹ _ykhŒ tUzháuk KiwÆš Äfî«
jhœªj ÃiyikÆš eh« miH¡f¥gL»nwh« v‹W« mjhtJ
gh®¥gd®fshš N¤âu®fŸ, gŠrk®fŸ, Äny¢r®fŸ v‹W fUj¥
gL»wJ« 100-¡F 97 ngU¡F« nkyhd v©Â¡if¡ bfh©l eh«
ï¥bgaiu t»¥gJ Äfî« RakÇahija‰w bj‹W« N¤âu‹ v‹»w
gj« gh®¥gd®fË‹ moik, gh®¥gd®fË‹ ntá k¡fŸ v‹D«
fU¤ijna bfh©lJ v‹W«, gŠrk‹ v‹»w gj« ét t®¡f¤âš
ó¢á, òG, g‹¿, ehŒ, fGij KjÈaitfS¡F ïU¡F« cÇik Tl
ïšyhjJ« f©fËš bj‹gl¡ TlhjJ« bjUÉš el¡f¡TlhjJ
khd bfhLik j¤Jt¤ij bfh©lJ v‹W« Äny¢r®fŸ v‹gJ
JY¡f®, »¿°jt®, Inuh¥ãa® KjÈa m‹Åa eh£L¡fhuiu
F¿¥gJ v‹W«, mt®fis¤ bjh£lhš bjh£l ghf¤ij bt£o
v¿ªJÉl nt©oa fU¤ij¡ bfh©lbj‹W c©lh¡» mªj¥
gona gh®¥gd®fshš Mjhu§fS« V‰gL¤â it¤J¡bfhŸs¥
g£L mJ jh‹ ïªJ kj¤â‰F Mjhubk‹W fh£l¥gL»wbj‹W«
mnef jlitfËš Mjhuó®tkhŒ vL¤J¢ brhšÈ tªâU¡»nwh«.
mj‰fhf v›tsnth »s®¢áfS« brŒJ tªâU¡»nwh«. ï›ts
î« elªJ tU« ïªj¡ fhy¤âš ï‹dK« KÅághÈ£o, Íšyh
ngh®L, jhÿfh ngh®L KjÈa °jhgd§fŸ N¤âu‹, gŠrk‹, ãuhk
z‹ v‹D« gj§fis cgnahf¥gL¤â tU»wbj‹whš ïj‹
jiyt®fS¡F khd«, bt£f«, RakÇahij cz®¢á, R¤j u¤j X£l«
M»aitfŸ ïU¡»wjh v‹W nf£»nwh«. rÛg¤âš kJiu Æš
elªj gh®¥gdušyhjh® kfheh£oš bghJ #d§fS¡F V‰gL¤
j¥g£l cz®¢ána ïJjh‹. ï¥goÆU¡f m«kJiu¥ g£lz¤
âny k§f«khŸ r¤âu§fËš N¤âu‹ v‹D« thrf§fŸ bfh©l
ngh®LfŸ vGâ bjh§f Él¥g£oU¡»‹wd; ïJ v›tsî mÃah
a«? Mjyhš kJiu Íšyh ngh®lhnuh KÅághÈ£oahnuh clnd
ïij ftŤJ ï›Éj ïÊ bkhÊfŸ bfh©l ngh®Lfisí«
73 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
thrf§fisí« m¥òw¥gL¤â ï›Éj ɤâahr§fisí« xʤJ
ÉLth®fŸ v‹nw e«ò»nwh«. ïJnghynt ï‹D« k‰w C®fËY«
ï«khâÇ thrf§fnsh brh‰fnsh fhz¥ g£lhš mij clnd mo
nahL Ãt®¤â¡fnt©oaJ c©ikahd k¡fË‹ Kjš flik
v‹gjhf bjÇɤJ¡ bfhŸS»nwh«.

Fo muR - f£Liu - 06.02.1927

gh®¥gdušyhjh® Íšyh kfhehLfŸ

kJiu kfheh£il mErǤJ mj‹ â£l§fis Ãiwnt‰¿

it¥gj‰fhf Íšyh jhÿfh kfhehLfŸ el¤j¥gl nt©Lbk‹gjhf
mªjªj Íšyh¡fhu®fis nt©o¡ bfh©oUªnjh«. mj‰»z§f
nfhaK¤ö®, nry«, tl M‰fhL, jŠir M»a Íšyh tháfŸ
nt©oa Ka‰á vL¤J¡ bfhŸtjhf m¿tnjhL nfhaK¤ö®, tl
M‰fhL Íšyh¡ fhu®fŸ Íšyh kfhehL el¤j fÄ£o KjÈaJfŸ
ÃaĤJ JÇjkhŒ Ka‰á vL¤J tU»wh®fŸ. ï«kfhehLfŸ mnef
khŒ ï«khj KoÉnyh kh®¢R khj Mu«g¤ânyh el¡f¡ TL«. k‰w
Íšyh¡fhu®fS« mjhtJ br§f‰g£L, bj‹ M‰fhL, âU¢á,
uhkdhjòu«, âUbešntÈ KjÈa Íšyh¡fhu®fŸ vJî« brŒj jhf
ek¡F¤ jftny ïšyhkÈU¡»wJ. Mjyhš mt®fS« Ó¡»u«
Ka‰á vL¤J Ó¡»u¤âš kfhehLfŸ el¤â, â£l§fis Ãiwnt‰w
nt©oa V‰ghLfŸ brŒJ tunt©Lbk‹W nt©o¡ bfhŸS»
nwh«. gh®¥gd®fŸ gz« nr®¡fnth j§fŸ Mâ¡f¤ â£l§fis
Ãiwnt‰wnth v¥goahtJ jªâu§fŸ brŒJ mt®fŸ fhÇa¤ij
rhâ¤J¡ bfhŸS»wh®fŸ. cjhuzkhf gh®¥gd®fË‹ r®t éteh
oí« br¤J¥ nghŒ ïU¡F« ï¢rka¤âš kfh¤khit¤ jUÉ¡f¥
ngh»wh®fŸ. mt® bgauhš M§fh§F e«kt®fËnyna áy nrhz
»Çfis¥ ão¤J¡ T£l« T£o e«ikna e«g¢ brŒJ mL¤j
nj®jš tiu j§fS¡F bršth¡F ïU¡F« goahd V‰ghLfis
brŒJbfhŸs¥ ngh»wh®fŸ. eh« mij¥gh®¤J bghwhik¥gL
tânyh mt®fŸ m¥go¢ brŒ»wh®fŸ ï¥go¢ brŒ»wh®fŸ v‹W
brhšÈ¡bfh©oU¥gânyh xU gaD« Éisa¥ nghtâšiy.
cU¥goahd fhÇa¤ij¢ brŒjhyšyJ ekJ â£l§fis Ãiwnt‰¿
it¡f Koant KoahJ. ek¡F ïU¡F« bghW¥ò¡F« gh®¥g
d®fS¡F ïU¡F« bghW¥ò¡F« v›tsnth ɤâahr§fŸ ïU¡
»‹wd. gh®¥gd®fË‹ fh§»u[&« njr nrití« mt®fŸ Mâ¡
f« Ãiy Éfî« mt®fŸ ãŸis F£ofS¡F c¤ânahf«
r«ghâ¥gJ« jÉu nt¿šiy. eh« kfh¤khÉ‹ îkhz¤ â£l«
KGtijí« Ãiwnt‰¿ it¡f nt©oa bghW¥òilat®

Fo muR - 1927 ( 1) 74 75 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

fshÆU¡»nwh«. gh®¥gd®fŸ T£l« To ghku #d§fŸ VkhW«go
thÆš ngáÉ£L r£lrig, Íšyh, jhÿfh, KÅághÈ£o ngh®£L
fËš °jhd« bg‰W T¢rš ngh£LÉ£lhš mt®fŸ flikí«
fh§»u° ntiyí« Ô®ªJÉ£lJ. ekJ fliknah KjyhtJ ï¥
gh®¥gd®fŸ brŒí« òu£Lfis btËÆl nt©oaJ« x›bthU
kÅjDŸs¤âY« ekJ Ãiyia czU«go brŒÉ¥gJ« ekJ
c©ikahd RakÇahij¡F« K‹nd‰w¤â‰F« Md tÊfis
vL¤J¢ brhšÈ el¡f¢ brŒjY« M»a mnef fZl§fŸ ïU¡
»‹wd. ï›tsîl‹ ïJfS¡F vâÇilahf ntiy brŒí«goahf
ekJ gh®¥gd®fŸ e«kt®fËnyna áyiu¥ ão¤J TÈ bfhL¤J
VÉ É£L brŒí« cg¤âut§fS¡F« jiy bfhL¡f nt©oÆU¡
»wJ. Mifahš ekJ bghW¥ò« flikí« v‹d v‹gij nahá¥g
t®fS¡F gakhfnt ïU¡F«. Mdhš ït‰iw ïJ rka« ftÅah
kš mrh®rkhfnth, Raey¤â‰ ftiyahfnth ïUªJÉLnthnkah
dhš ã‹dhš Ryg¤âš ÛsKoahJ v‹gij x›bthU gh®¥gd
ušyhjhU« e‹whŒ ftd¤âš it¡f nt©L«.
jÉuî« kJiu kfheh£o‰F¥ ãwF eh« Mirg£lJ nghynt
mnefkhŒ x›bthU C®fËY« cŸs gh®¥gdušyhj k¡fŸ
gh®¥gdušyhjh® r§f§fS« gh®¥gdušyhjh® thÈg r§f§fS«
RakÇahij r§f§fSkhf V‰gL¤JtJfËš ïUªJ« V‰gL¤j K‹
tUtâÈUªJ« ït‰¿‹ bghU£L M§fh§F bršYÄl§fËš
fhz¥gL« c‰rhf¤âÈUªJ« x¤JiHahikÆ‹ nghJ âÇfuz
R¤âahŒ fh§»uáš ciH¤J tªj gh®¥gdušyhj c©ik¤ âah»fŸ
gy® M§fh§F ït‰¿š kd¥ó®tkhŒ c‰rhf¤Jl‹ fyªJ ciH¤J
tUtâdhY« ekJ ã‰fhy thœÉš bfhŠr« e«ã¡if bfhŸs
ïlnk‰gL»wJ. MdhY«, òuhz ituh¡»a« nghš ïªj rka¤âš
kh¤âu« V‰gL« vG¢áÆš jiyfhš bjÇahkš âǪJÉ£L ã‹dhš
nrhjid V‰gL§ fhy¤âš monahL gL¤J¥ nghŒÉLnkh v‹W
ga¥glî« nt©o ïU¡»wJ. Mjyhš bjhl®¢áahŒ ïUªJ ntiy
brŒa ãurhu§fS« g¤âÇiffS« nt©oaj‰F Mfî« j¡f
V‰ghL fS« brŒa nt©oÆU¡»wJ. vdnt ïitfS¡bfšyh«
ó®th§f ntiyahf KjÈš Íšyh kfhehLfis¡ T£LtâY«
mj‹ _ykhf bjhiffŸ tNÈ¥gâY« M§fh§FŸst®fŸ ftd«
brY¤j nt©LkhŒ kWgoí« kWgoí« t‰òW¤J»nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 06.02.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 76
jŠir Íšyh ãurhu«
m¢RakÇahij milant ï¥nghJ eh« M§fh§F gh®¥gd
ušyhjh® r§f« v‹gjhfî«, gh®¥gdušyhjh® thÈg® r§f« v‹g
jhfî« V‰ghL brŒJ tU»nwh«. tF¥ò¥ bgauhš V‹ r§f¤ij
ÃWt nt©L«? vd áy® nf£fyh«. ekJ eh£oš tF¥òfŸ ïUªJ
tUtij ahtU« kiw¡f KoahJ. x›bthU tF¥ghU« j§fŸ
j§fŸ tF¥ò¡F vd r§f§fŸ it¤J¡bfh©Ljh‹ ïU¡»wh®fŸ.
x›bthU tF¥ghU¡F« bghJ¡ FiwfŸ gyî« k‰w tF¥gh®fshš
áy FiwfS« ïUªJ bfh©Ljh‹ tU»wJ. mt‰iw Ãt®¤â¤J¡
bfhŸs mªjªj tF¥gh® jŤjÅahŒ Ka‰á¤J¤ jh‹ Mf
nt©L«. ekJ Fiwia k‰bwhU tF¥gh® Ãt®¤â¥gh®fŸ v‹W
v©Qtj‰F nghâa Ãiyik ï‹dK« V‰glÉšiy. ekJ
Fiwia k‰w tF¥gh® Ãt®¤â¥gh®fŸ v‹W v©Qtj‰F K‹
mªj k‰w tF¥ghuhš eh« bfhLik brŒa¥glhkY« FiwfS©L
g©z¥glhkY« ïU¡»nwhkh v‹gij nahá¤J¥ gh®¡f nt©L«.
ek¡F ïU¥gjhŒ brhšÈ¡ bfhŸS« FiwfËš bgU«gFâ k‰w
tF¥gh®fshnyna ïUªJ tU»wnjašyhkš ïa‰ifahdjšy.
Mjyhš m¡ Fiwfis Ãt®¤â¤J¡ bfhŸs V‰gL¤J« ïa¡f§fŸ
tF¥ò¥ bga®fSl‹jh‹ V‰gL¤j¥gL«. ïâš “V‹ gh®¥gd®
fis kh¤âu« Éy¡f nt©L«” v‹gjhf áy® nf£f¡TL«. eh«
mt®fis xUnghJ« Éy¡fntÆšiy; mt®fshš eh« Éy¡f¥
g£oU¡»nwh«. mt®fŸ j§fis kh¤âu« ca®ªjt®fŸ v‹W
brhšÈ¡bfh©L jÅahf¥ ãǪJ k‰wt®fis bašyh« jhœªjt®
fbs‹W brhšÈ mnef KiwfËš rk¤Jt« mË¡f kW¤J e«ik
Éy¡» it¤J¡bfh©L tU»wh®fŸ. äâa¥go thœÉš ïij¥
gh®¤J tU»nwh«. Mjyhš m¡Fiwfis Ãt®¤â¤J¡ bfhŸs
nt©Lkhdhš mt®fis Ú¡»¤jh‹ eh« r§f« °jhã¡f Koí«.
ek¡F rk¤JtkË¡f mt®fŸ r«kâ¥gh®fnsahdhš ek¡bf‹W
jÅahf gh®¥gd® Ú§»a xU r§f« njitÆšiy. clnd ït‰iw
_oí« Élyh«. m›Éj rk¤Jt« V‰gL« tiu ï¥go x‹W
ïUªJjh‹ ÔU«. mJ gh®¥gdU¡F« ek¡F« kh¤âu« mšy;
77 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ï‹D« e«khš ahU¡fhtJ rk¤JtkË¡f ïilôW V‰gLkhdhš
mt®fS« e«ik Ú¡»¤jh‹ r§f« °jhã¤J¡ bfhŸth®fŸ. ï›Éj
FiwfŸ cŸstiu xUtiubahUt® Ú¡» r§f« °jhã¤J elªJ
bfh©Ljh‹ ïU¡F«. ïjdhnyna xU tF¥ghÇl«xUtF¥ghU¡F
Jntõ« v‹W brhšÈÉlKoahJ. gŠrh¥ m£^Êa§fis¥
g‰¿ kfh¤kh vL¤J¢brhšÈ mj‰F¥ gÇfhu« njLtj‰fhf
murh§f¤jhUl‹ x¤JiHahik brŒjJ murh§f¤ JnuhfkhFkh?
mšyJ btŸis¡fhuÇl« JntõkhFkh? xU gh®¥gd® x¤JiH
ahikia murh§f¤ Jnuhf« v‹W brhšÈí« Tl murh§f¤jh®
mij x¥ò¡bfhŸshkš gÇfhu« njo¡bfhŸs ek¡F cÇik c©L
v‹W brhšÈÉ£lh®fŸ. m¥go¡»U¡f ekJ rk¤Jt¤â‰fhf mJ
î« ekJ RakÇahijia¥ ghâ¡F« Éõa¤ij xÊ¥gj‰fhf¢
brŒí« ãua¤jd§fŸ xU¡fhY« k‰bwhU tF¥ghÇl« Jntõ«
v‹W brhšynt KoahJ. cjhuzkhf ekJ å£oš bfhR¡fË‹
cg¤âut« mâf« v‹gjhf it¤J¡ bfhŸSnth«. bfhR¡fo¡F
gaªJbfh©L eh« bfhRtiy ngh£L¥ gL¤J¡bfh©lhš mJ bfhR
î¡F¤ Jnuhf« brŒjjhFkh? bfhR¡fŸ všyh« To¡bfh©L bfhR
thj«, bfhR¤ Jntõ« v‹W r¤j« nghl Mu«ã¤jhš bfhRî¡F¥
gaªJbfh©L bfhRtiyia vL¤bj¿ªJÉ£L bfhR¡fŸ ekJ
u¤j¤ij c¿Šá ek¡F Éahâia c©lh¡F«go eh« jo¡ f£il
ahŒ¥ gL¤J¡bfhŸStjh? xUt® j‹ brh¤ij¥ ghJfh¤J¡ bfhŸs
Ãid¤jhš m¢brh¤ij¡ bfhŸisao¡f fh¤âU¥gtD¡F
fZlkhf¤jh‹ njh‹W«. ekJ å£oš âUlyh« v‹W Ãid¤âU¥
gtD¡F eh« fjit jhÊ£L¡bfh©L g¤âukhŒ¥ gL¤âU¥gJ
JnuhfkhŒ¡ Tl njh‹wyh«. xU rka« ïjdhš m¤âUl‹
FL«g« g£oÅ »l¡fî« neÇlyh«. mj‰fhf eh« gaªJbfh©nlh,
gÇjhg¥ g£L¡ bfh©nlh, fjit¤ âwªJ ngh£L¡ bfh©L gL¤J¡
bfhŸs nt©Lkh? bfhŠr fhy¤â‰F eh« gªnjhg°jhÆUª
njhkhdhš âUl‹ tªJ gh®¤JÉ£L Vkh‰wkilªJ å£L¡F¥
nghŒ g£oÅ »l¥ghdhdhš ãwF jhdhfnt ïªj¤ bjhÊš ïÅ
ek¡F ãunah#d¥ glhJ v‹gjhf¡ fUâ ntW VjhtJ xU nah¡a
khd bjhÊÈš <Lg£L nah¡akhf¥ ãiH¡f¡ f‰W¡ bfhŸth‹.
Mjyhš eh« #h¡»uijahŒ ïU¥gj‹ _y« ekJ brh¤J ghJ
fh¡f¥gLtj‹ _y«, âUlD« nah¡»adhtj‰F kh®¡f« V‰gL
»wJ. Mifahš ï«khâÇ r§f§fŸ V‰gL¤Jtijnah, ekJ Ra
kÇahijiaí« rk¤Jt¤ijí« ntW xUtD¡F g¿bfhL¡fhkš
fh¥gh‰w KaYtâdhnyna vªj Éj¤âY« ahU¡F« Jnuhf«
brŒjt®fshf kh£nlh«. ahÇlK« JntõKŸst®fSkhf kh£
nlh«. k‰bwhUt® m¥go¢ brhšYth®fns v‹W eh« ga¥gl
Fo muR - 1927 ( 1) 78
nt©oaâšiy. Mjyhš x›bthU CÇY«, x›bthU »uhk¤âY«,
ï›Éj r§f§fŸ V‰g£L K«Kukhf ntiy brŒa nt©L«. thÈ
g®fns bgU«ghY« ï¡ fhÇa§fËš <Lg£L ciH¡f nt©L«.
RakÇahijiaí« rk¤Jt¤ijí«Él ek¡F ntW bgÇa fhÇa«
nt©Ltâšiy. RakÇahijí« rk¤JtK« m‰w #dr_f«
muáaiy¥g‰¿ ngRtbj‹whš mJ btW« klikí«, òu£L«,
tƉW¥ ãiH¥ò kšyhkš ntwšy. ekJ thÈg®fŸ muáaš
v‹D« bgauhš VkhªJ ngh»wh®fŸ. muáaš v‹»w bjh¤J Éah
â¡F gÈahfhkš ekJ thÈg®fis¡ fh¥gh‰w nt©L«. muáaš
v‹gJ nah¡»a¥ bghW¥òŸsjhdhš kfh¤kh muáaiy btW¥ghuh
v‹gij nahá¤J¥ ghU§fŸ. kfh¤khî¡F ÄŠád njr g¡â ekJ
muáaš òu£L¡fhu®fS¡F ïU¥gjhf Ú§fŸ Ãid¡»Ö®fsh? muá
aš °jhgd« v‹D« fh§»uir kfh¤kh if¥g‰¿¥ gh®¤J¤jh‹
mâš c©ikahd muáaš thj« ïšiyba‹gJ«, òu£lhdJ«,
xUtiu xUt® Vkh‰¿ j‹dy« bgWtJ«, j‹ tƉW¥ ãiH¥ghd
Jkhd fhÇakhÆU¡»w bj‹gijí« c©ikahd muáaš ÉLj
iy¡F xU T£l¤jh® vâÇfshÆU¡»wh®fŸ v‹gijí« cz®ªJ
jh‹ j‹ Mâ¡f¤ij Éy¡»¡ bfh©lh®. m¥go ïU¡f ahnuh ehY
f¤J¡F£ofŸ r¥j« nghLtj‰fhf eh« VkhªJ nghf¡TlhJ. ekJ
RakÇahij¡F« rk¤Jt¤â‰F«, j‰fhy fh§»uR« muáaš Kiw
fS« vk‹ v‹gij kwªJÉlhÔ®fŸ. mnjhL kh¤âukšy, njr¤
â‰nf bgÇa Mg¤jhd kh®¡f« v‹gijí« kwªJÉlhÔ®fŸ.
c©ik ahd muáaš ÉLjiy¡F«, ekJ RakÇahij¡F«,
rk¤Jt¤â‰F«, f©o¥ghŒ ï¥nghija fh§»uáš tÊÆšiy.
kfh¤khÉ‹ îkhz¤ â£l¤ij fh§»u° _y« Ãiwnt‰ ¿¡bfhŸs
gh®¥gd®fS«, muáaÈš tÆW ts®¥gt®fS« xU¡fhY«
r«kâ¡fnt kh£lh® fŸ. ftŤJ¥ gh®¥Õ®fshdhš kfh¤khÉ‹
îkhz¤ â£l« gh®¥gd®fS¡F bgU¤j vâÇahf ïU¡F«.
mjhtJ Ô©lhik xʪJÉ£lhš gh®¥gd®fS¡F ekJ eh£oš
ïl« ïU¡Fkh v‹gij e‹whŒ nahá¤J¥ ghU§fŸ. gh®¥gd®f
S¡F ï¥nghJ ekJ eh£oš ïU¡F« nah¡»aij vjdhš? mt®fŸ
xG¡f¤jhyh? ešy¿Édhyh? fZl¥gL« j‹ikÆdhyh? ïit
x‹¿Y« mšy. e«ik¤ jhœªjt®fbs‹W«, Ô©lhjt®fbs‹W«
brhšÈ¡bfh©o U¥gJ«, jh§fŸ ca®ªj #hâahbu‹W«, k‰wt®f
S¡F nkh£r« bfhL¡f nah¡»aij cŸst®fŸ v‹W« brhšÈ¡
bfh©oU¡F« òu£LfËdhY«, jªâu§fËdhY kšyhkš
ntbw‹d? ïªj j¤Jt« xʪJ É£lhš gh®¥gd® ekJ eh£oš
ï¥nghJ ïU¥gJnghš thH Koíkh? Mjyhš gh®¥gd®fŸ
Ô©lhik xÊaî« rk¤Jt¤â‰F« f©o¥ghŒ r«kâ¡f kh£lh®fŸ.
79 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
k¡fŸ ãwÉÆš ca®î jhœî ïšiy v‹W brh‹dîl‹ “giwa‹
å£oY« rh¥ãLnt‹. eha¡f® å£oY« rh¥ãLnt‹” v‹W
brhšÈ¡bfh©oUªj $kh‹ uh# nfhghyh¢rhÇnajh‹ jdJ áZa
nfhofSl‹ uhÍdhkh bfhL¤J É£L¥ nghŒÉ£lh®fŸ v‹whš
k‰wt®fis¥ g‰¿¢ brhšy nt©Lkh? “fh§»u° jiyt®” $kh‹
v°. ÓÅthrŒa§fhnu “Ô©lhik muáaÈš fy¡f¡TlhJ” v‹W
brhšY« nghJ k‰w gh®¥gd®fŸ muáaš rigÆš Ô©lhik xÊ¡f
clªijahÆ U¥gh®fsh? jÉu kJÉy¡if¥ g‰¿nah bt‹whš
mj‰F« ekJ gh®¥gd®fŸ r«kâ¡f KoahJ. ekJ eh£oš kJghd«
xʪJ É£lhš bgU«ghY« go¤j gh®¥gd®fŸ j§fŸ å£o‹
K‹òw« bjh§fÉ£L¡ bfh©oU¡F« t¡Ñš ngh®L gyiffis¤
âU¥ã fh¥ã X£lšfil ngh®Lfshf kh‰¿¡ bfh©L«, ã¢irí«
öJ nghF« tÊfËš jh‹ tÆW ts®¡f nt©otU«. r®¡fh® c¤â
nahf¤âYŸs gh®¥gd®fS¡F« mnefkhŒ ïªj fânajh‹ tU«.
Mjyhš Foia xÊ¥gj‰F gh®¥gd®fŸ kdnjhL To r«kâ¡f
KoahJ. m¥go kJ Éy¡F¡F c©ikahŒ¥ ghLgLgt®fsh ÆUª
jhš fŸ c‰g¤âÆš gz« r«ghâ¡F« $kh‹ á.É. bt§fl ukzŒ
a§fhU¡F« rhuha« ɉW És«gu« brŒí« $kh‹ V. u§frhÄ
mŒa§fhU¡F« X£L th§»¡ bfhL¡f $kh‹ á. uh#nfhghyh¢
rhÇah® ãurhu« brŒthuh? fŸis ÃW¤j¥ ghLgLtjhŒ giw
mo¤J¡ bfh©L« kfh¤khÉl« e‰rh£á g¤âu« th§» it¤J¡
bfh©LÄU¡F« $kh‹ á. ïuh#nfhghyh¢rhÇahÇ‹ kJÉy¡F
ãurhunk ï¥goÆU¡Fkhdhš k‰w gh®¥gd®fË‹ kJÉy¡F
ãurhu« c©ikahÆU¡Fkh? fj® ÉõaK« gh®¥gd® ftiy
bfhŸs ïlnk ïšiy. eh£oš jǤâu¤jhš fZl¥g£L g£oÅ
»lªJ rhtJ gh®¥gdušyhjhnu jÉu gh®¥gd®fŸ xUtuhtJ
g£oÅ »l¡»wh®fŸ v‹W brhšynt KoahJ. mt®fŸ x›bthU
tU« j§fŸ nah¡»aij¡F nkš thGtnjhL k‰wt‹ g£oÅ
»lªJ bfh©lhdhY« jd¡F bfhL¤J Élnt©L« v‹gjhf gy
tÊfËY« kh®¡f¤ij¤ njo it¤J¡ bfh©oU¡»wh®fŸ. mt®fŸ
bg©fŸ vªj tifÆY« FiwÉšyhkš ïU¡F« goahd Ãiyik
V‰gL¤â it¤J¡ bfh©oU¡»wh®fŸ. KÅÓò nfh®£oš ãôdhf
nth r«k‹ r®î brŒgtdhfnth ïUªjhY« Tl mt‹ kfŸ
M®nkhÅa« thá¡F« goahd bršth¡F bg‰¿U¡»whŸ. ï¥g
o¡F všyh« ïšyh É£lhY« ã¢ir vL¥gijí« Fy¤bjhÊyhf¡
bfh©oU¥gjhY« mtD¡F bfhL¥gnj ek¡F ò©Âa« v‹W
f‰ã¤J it¤âU¥gjhY« v›tÊÆY« mt®fS¡F g£oÅ¡F
kh®¡fÄšiy. Mjyhš g£oÅ »l¥gt®fŸ gh®¥gdušyhjhnu jÉu
nt¿šiy. gh®¥gdušyhjh® g£oÅ »l¡fhkš RfkhŒ thH¡ Toa
Fo muR - 1927 ( 1) 80
Ãiyik V‰g£lhš gh®¥gdU¡F mJ fZlkhf¡Tl¤jh‹ ïU¡F«.
VbdÅš gh®¥gd®fS¡F ntiy brŒa¢ N¤âu¢á mf¥g
lkh£lhŸ v‹»w ftiy V‰glyh«. Mfnt îkhz¤ â£l«
fh§»u° _ykhŒ Ãiwntw f©o¥ghŒ gh®¥gd®fŸ x¥ò¡bfhŸs
Koahj ÃiyÆš ïU¡»wh®fŸ. ït‰iw eh‹ 5 tUõ« rªnjfkw
mDgt¤âš f©l ãwnf gh®¥gdušyhjh®fis¡ bfh©nl jh‹
îkhz¤ â£l« Ãiwnt‰w Koí« v‹»w KoÉ‹nkš gh®¥gd
ušyhjh® r§f¤ij¥ ão¤âU¡»nw‹. ïªÃ®khz¤ â£l¤âš
gh®¥gdušyhjh® RakÇahij, rk¤Jt«, ÉLjiy, c©ikahd
Rauh{a« M»a všyh« ml§»¡ »l¡»wJ. ïij Ãiwnt‰w¢
brŒtj‰F¤jh‹ M§fh§F gh®¥gdušyhjh® r§fK«, gh®¥gduš
yhjh® thÈg® r§fK«, gh®¥gdušyhjh® RakÇahij¢ r§fK«
M»aitfŸ V‰gL¤j¥gLtnj mšyhkš áy gh®¥gd®fS«
tƉW¢ nrh¤J njr g¡j®fS« muáaš bgaiu¢ brhšyhkš, thH
nah¡»aij ïšyhjt®fS« brhšÈ¡bfh©L âÇtJ ngh‹w
c¤ânahf Mir ão¤njh Fyh« jd¤âš Mir bfh©nlh Raey
thœ¡if el¤jnth mšy v‹gij¡ f©o¥ghŒ brhšY»nw‹.
jÉuî« c¤ânahf Mir ahU¡fhtJ ïU¡FkhdhY« muáaÈ‹
_y« ãiH¡f nt©LkhdhY« mt®fŸ jhuhskhŒ fh§»uR¡F
ngh§fŸ. fh§»u° gh®¥gd®fS¡F ešy ãŸisfsh» mt®fŸ
thiy¥ ão¤J¤âÇí§fŸ! Vnjh mt®fŸ â‹W Ûâahd v¢áiyia
c§fS¡F« bfhL¥gh®fŸ, áy rka¤âš mt®fS¡F v£lhjij
c§fS¡F fh£Lth®fŸ. Mjyhš mªj v©z¤njhL ï¢r§f¤âš
ahU« nruhÔ®fbs‹W nf£L¡bfhŸS»nw‹. jÉuî« ï¢r§f¤âš
cŸs thÈg®fŸ všyht‰¿‰F« Jªjt®fshf¤ jhÅU¡f
nt©L«. r¤âah¡»ufnkh, r£l kW¥ngh, ml¡F Kiwnah V‰g£
lhš kh®ig¡ bfhL¡f¡ Toat®fshfnt ïU¡f nt©L«. ï¡
fhÇa§fS¡F bgÇnah®fŸ v‹gt®fis vâ®gh®¥gJ åzhd
fhÇa« v‹gJ vd¡F¤ bjÇí«. Mjyhšjh‹ thÈg®fsh»a c§f
is¡ nf£L¡ bfhŸS»nw‹. g£lhs«, Õu§», J¥gh¡», Mfhr¡
f¥gš, btoF©L ïitfis¡ bfh©l r®¡fhiuna y£áa« brŒah
kš ekJ kd¢rhøiana kâ¤J elªj eh« ekJ RakÇahij¡fhf
ekJ kd¢rhøia kâ¤J el¥gJ Koahj fhÇakšy. Mifahš
ekJ thÈg® r§f« v¥nghJ« jahuhÆU¡f nt©L«. mHF¡F«,
bgUik¡F«, Raey¤â‰F« V‰g£l r§fkšybt‹gijí«, cÆiu¡
bfhL¤jh»Y« RakÇahijia mila¤j¡f r§fbk‹g ijí«
e‹whŒ c§fŸ kdâÈU¤J§fŸ. m¥go¥g£lt®fns thU§fŸ!
Ú§fŸ bfhŠrkhf ïUªjhY« ek¡F ftiyÆšiy. bgÇa
Ó®âU¤j§fnsh »s®¢áfnsh V‰gL»w fhy¤âš ijÇath‹fS«
81 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
bghWikí« âahfFzK« cŸst®fSnk ek¡F nt©L«. FL«g
ftiy cŸst®fŸ ïâš mâfkhŒ fyªJ bfhŸsh Ô®fŸ. c§fŸ
c©ikahd K‹nd‰w¤ijí« Rjªâu¤ijí«, M©ikiaí«,
âl¤ijí« FL«g¡ ftiyfns bfL¤J ÉL»‹wd. Rjªju kÅj‹
FL«g thœ¡ifÆš ãuntá¤jîl‹ FL«g¤ij¡ fh¥gh‰wnt
ãwªjjhfî« mj‰fhfnt thHnt©oatdhfî« V‰g£L Ra
kÇahij, M©ik, kd¢rhø všyht‰iw í« ïHªJÉL»wh‹.
mnefkhfnt FL«ã v‹W brhštj‰nf M©ik, RakÇahij,
khd«, kd¢rhø m‰wt‹ v‹gJjh‹ j¤J th®¤j«. Mjyhš FL«g
thœ¡ifÆš <Lglhj thÈg®fŸ ekJ RakÇahij¡F ÄFâí«
nt©oat®fshÆU¡»wh®fŸ. mt®fŸ KjÈš xG¡f¤ijna gÆy
nt©L«; ãwF j‹dy¤ij kW¡f nt©L«; nrit¡fhf ïU¥g
jhŒ¡ fUjnt©L«. ï¥go¥g£l ïisP®fŸjh‹ gh®¥gdušyhjh®
K‹nd‰w¤â‰F fy§fiu És¡f§ (iy£ mî°)fshth®fŸ.
ï¥go¥ g£l c©ikahd thÈg®fis¡ bfh©l r_f« xU Édho
ahtJ RakÇahijí« rk¤JtK« RjªâuKkilahkš ïU¡f
KoahJ.
Mjyhš thÈg®fns! c§fisna bgÇJ« e«ã ïU¥gjhš
Ú§fŸ K‹tu nt©L«. bgÇnah®fshÆU¥gt®fS« gy fhuz§
fshš jh§fŸ K‹tu nah¡»aija‰wt®fshÆUªjhY« thÈg®
fisahtJ jL¡fhkš ïU¡f nt©L»nw‹ v‹W« ngáanjhL
k‰W« fj® mÂa nt©oaâ‹ mtáa¤ij¥ g‰¿í« kj¢rl§F.
nfhÉš KjÈa fhÇa§fËš gh®¥gdiu¡ bfh©Ljh‹ el¤j
nt©L« v‹»w _le«ã¡ifia xÊ¡f nt©L«.
( jŠir Íšyh ãurhu« 30.1.27 Fo muR ïjœ bjhl®¢á )
Fo muR - brh‰bghÊî - 06.02.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 82
e‹¿ bf£l j‹ik
br‹idÆš t®¤jf®fŸ r§f« Éahghu¢ r§f« v‹gjhf
ïu©blhU r§f§fŸ ïUªJ tªjhY« mitfŸ KGtJ« Inuh¥
ãa®fŸ Mâ¡fkhfnt ïUªJ tUtnjhL ïªâa ÉahghÇfS¡F
mt‰¿š nghâa bršth¡F« RjªâuK« ïšiy v‹gjhf¡ f©L
fhyŠ br‹w bgÇah® r®.ã. âahfuha br£oah® mt®fŸ bgU Ka‰á
brŒJ bj‹ ïªâa t®¤jf r§f« v‹gjhf x‹iw V‰gL¤â mJ
Ãiy¤âU¥gj‰F nt©oa rfy brsfÇa§fS« brŒJ bfhL¤J
mj‹ _y« Inuh¥ãa r§f§fS¡F ïU¥gJ nghynt br‹id
KÅághÈo¡F«, br‹id r£lrig¡F«, ïªâa r£lrig¡F«
m§f¤âd®fis bjǪbjL¡F« cÇikfŸ KjÈa bgUikfisí«
th§»¡ bfhL¤J mj‰F xU nah¡»aijiaí« c©lh¡Ftj‰F
v›tsnth fZlK« g£lh®. ï¥nghJ« k‰w všyh °jhgd§fis
í« ekJ gh®¥gd®fŸ j§fŸ Mâ¡f¤â‰fhf Nœ¢áfshY«, jªâu§
fshY« RthÔd¥gL¤â¡ bfh©lJ nghynt ïijí« if¥g‰¿¡
bfh©L ïU¥gnjhL m¢r§f¤â‰F ï›tsî bgUikí«, nah¡»
aijí« r«ghâ¤J¡ bfhL¤j r®.ã. âahfuhaÇ‹ th®rhd $kh‹ ã.o.
FkhurhÄ br£oah® mt®fisna m¢r§f¤âš nr®¤J¡ bfhŸs
kW¤J É£lh®fŸ. ï¡T£l¤jhÇ‹ f‹bdŠr¤ijí« e‹¿ bf£l
j‹ikiaí« fh£l ïijÉl ntW VjhtJ cjhuz« nt©Lkh?
Mfnt ekJ bghJ e‹ik¡fhf v‹W vªj °jhgd§fis V‰gL¤â
dhY« bkŸs bkŸs mâš ntiy¡fhuuhf tªJ nr®ªJ Fkh°jh
th», nknd#uh», v#kh‹fsh» e«ik TÈ¡fhu®fshf brŒJ ÉL
»wh®fŸ. ï¡fhuz§fshš jh‹ eh« brŒí« âahfnkh, ciH¡F«
ciH¥ngh, V‰gL¤J« °jhgd§fnsh ek¡nf gy‹ ju nt©Lkh
dhš f©o¥ghŒ mt‰¿š gh®¥gd®fis¢ nr®¡f¡TlhJ v‹W
thjho tU»nwhnk mšyhkš k‰wgo m›tF¥gh® ÛJ Jntõ«
bfh©lšy. ïªj Éõa¤ij m¿ahkš ïU¥gt®fS«, gh®¥gd®
fËl« TÈ th§»¥ ãiH¥gt®fS« gh®¥gd® Énuhj« bfh©lhš
thH Koahjt®fS«, j§fis bgÇa njr g¡j®fŸ nghy fh£o¡
bfh©L cgnjr« brŒa tªJÉL»wh®fŸ. MdnghâY« bghJ
83 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
#d§fŸ ïij Vnjh m¿ahikahY« tƉW¡ bfhLikahY«
ï¥go csW»wh®fŸ v‹gjhf kâ¤J Toa tiuÆš gh®¥gd
r«gªjÄšyhkny K‰ngh¡fhd tÊ njl nt©L« v‹W«, mj‰
nf‰g °jhgd§fisí« V‰gL¤j nt©Lbk‹W« ÉU«ò»nwh«.

Fo muR - f£Liu - 06.02.1927

fh§»uáš Ô©lhik Éy¡F Ãâ

Ô©lhik Éy¡F v‹gJ x¤JiHahik j¤Jt¤âš g£l

îkhz¤ â£l§fSŸ c¢r °jhd« bg‰¿UªjJ. mj‰fhf
v›tsnth gz§fS« xâ¡» it¤J m¤ â£l¤ij Ãiwnt‰w
V‰ghL brŒa¥ g£oUªjJ; Mdhš mitfŸ v‹d fâ milªjd
v‹gij ftÅ¥ngh«. Ô©lhik Éy¡F Ãâ¡fhf jÄœehL fh§»u°
fÄ£oah® %. 20000 xJ¡» it¤J ïUªjh®fŸ. mªj¥ gz¤ij
jÄœehL fh§»u° fÄ£o mªj ntiy¡F cgnahf¥gL¤j $kh‹
á. ïuh#nfhghyh¢rhÇah® xU á¿J« ïl« bfhL¡fhkš jdJ tr«
mªj %ghia x¥òɤJ ÉL«go¡F« jh‹ mªj ntiy brŒJ
bfhŸtjhfî« brhšÈ¥ gz¤ij vL¤J j‹ bgaU¡F gh§»Æš
ngh£L¡ bfh©lh®. fÄ£oÆš ïUªJ jh‹ ÉyF« tiuÆY«
mªj¥ gz¤ij jh‹ R«kh it¤J¡ bfh©oUªJ É£L filáahf
mij ÓÅthrŒa§fhU¡F nj®jš bryî¡F V‰gl fÄ£o tr«
mij x¥òɤjh®. mtU« jd¡F óuh mâfhu« tU« tiu Ô©lh
ikia¥ g‰¿ ngrhkny ïUªJ jh‹ KG mâfhu¤â‰F tªjîl‹
bfhŠr« eŠr« bryî brŒjJ nghf Ûâ bgU« ghf« gz¤ij
nj®jš ntiy¡F vL¤J jhuhskhŒ bryî brŒJ bfh©L«, j‹
ng¢ir¡ nf£»w Mâ¤âuhÉl®fS¡F khj« %. 20, 30 bfhL¤J
mt®fis¡ bfh©nl Ô©lhik Éy¡F¡F ÉnuhjkhŒ ãurhu«
brŒaî« cgnahf¥gL¤â¡bfh©L tU»wh®. filáahf Ô©lhik
Éy¡F fh§»uáš ïU¥gJ rÇÆšiy fjiu¥ nghynt mJ ntW
°jhgdkhf ïU¡f nt©L« v‹W« m¡»uhrd¥ ãur§f¤âš
brhšÈÉ£lh®. ï¥nghJ Ô©lhik Éy¡F Ãâ mŒa§fh®fS«,
M¢rhÇfS«, mŒa‹kh®fS« jiyt®fshtj‰F«, r£lrig
bk«g®, KÅágš fî‹áy®fŸ M» Ô©lhik Ãiy ÃW¤jî« ekJ
kd« gjw¥gjw jhuhskhŒ cgnahf¥gL¤j¥g£lhŒ É£lJ.

Fo muR - f£Liu - 06.02.1927

Fo muR - 1927 ( 1) 84 85 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


âUt©zhkiy jhÿfh
bj‹ ïªâa ey cÇik¢ r§f kfhehL
m‹òŸs rnfhju rnfhjÇfns!
ï‹iwa âd« c§fshš monaD¡F mË¡f¥g£l tunt‰
ò« Ú§fŸ thá¤J¡ bfhL¤j g¤âu§fS« vd¡F mst‰w k»œ¢á
ia¡ bfhL¤jd. vÅD« m¤jifa Föfykhd tunt‰ò¡F«
ï¤jifa g¤âu§fS¡F« eh‹ bghU¤jKilna‹ mšny‹ v‹gJ
vd¡F¤ bjÇí«. Ú§fŸ kdjhu¥ bghW¤J¡ bfh©oU¥gJl‹, v‹
bjh©il Ú§fbsšnyhU« x¥ò¡ bfh©L c§fSila kdkh®ªj
MjutË¥gj‰F v‹ kd¥ó®¤âahd tªjd¤ijí« e‹¿iaí«
bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nw‹. (funfhõ«). ï¡T£l« âUt©zh
kiy jhÿfh bj‹Åªâa ey cÇik¢ r§f¤â‹ âw¥ò ÉHhÉ‹
bghU£L T£l¥g£ljhf¢ brhšy¥g£l nghâY«, ï§F V‰fdnt
r§f« ÃWt¥ g£L ntiyfS« brŒJ tªâU¥gjhf¤ bjÇ»‹wJ.
m‹¿í« ï‹W ï¡T£l« v‹id tuÉL¤J v‹ fldh‰w¢ brŒt
j‹ bghU£lhdj‹¿ áy Ô®khd§fisí« Ãiwnt‰Wtj‰fhfî«
T£l¥g£lbj‹gJ Ãfœ¢á¡ F¿¥ãdhy¿a¥glyh«. Mjyhš ïJ
xU kfheh£L¡F¢ rkhdkhdbj‹nw fUJ»‹nw‹. filáahf
c§fSila tunt‰ò¥ g¤âu§fËš F¿¥ã£LŸs Éõa§fS¡
F¤ jŤ jÅahf¥ gâyË¡f nt©oa mtáaÄšiy v‹nw
fUJ»‹nw‹. nkY« vd¡F¢ áy âd§fshf njf mbrs¡»akh
ÆU¥gjhš m›thW ngRtj‰F« M‰wÈšiy. MÆD«, K¡»akhf
x‹iw k£L« F¿¥ã£L¡ Tw ÉU«ò»‹nw‹. mjhtJ Ú§fŸ e«
RakÇahijia Ãiy ÃW¤jî« e« njr¤â‹ Fiwfisíz®ªJ
mt‰iw xʤJ ekJ ïy£áa¤ij Ãiwnt‰w¥ bgU« cWâíl‹
ciH¡f K‰g£oU¥gj‰F eh‹ mst‰w k»œ¢áail»‹nw‹.
mnjhL fj® Éõa¤âš Ú§fŸ kd¥ó®¤âahd Mjuî mË¡f K‹
tªâU¥gJ vd¡F¢ rªnjhõ¤ij¡ bfhL¡»‹wJ. ekJ îkhz¤
â£l¤â‹ ntiyfË‹ r«gªjkhf v‹dhyhd cjÉia m¥ngh
ij¡f¥nghJ brŒJ c§fis C¡f_£l v¥nghJ« jahuhf ÉU¡
Fo muR - 1927 ( 1) 86
»nw‹ (funfhõ«). k‰wgo Koîiu %gkhfnth mšyJ cgªÃahr
%gkhfnth, všyh Éõa§fisí« elto¡iffË‹ KoÉš Twyh
bk‹W fUâ Ãfœ¢á¡ F¿¥ã‰ f©l Éõa§fis ftÅ¡f c¤nj
á¡»‹nw‹. Ãfœ¢á¡ F¿¥ãš ïÅ el¡f nt©oa Éõa§fËš
Kjyhtjhf bgh§fš tNš c©o âw¡f¥gLbk‹W«, ã‹ *Ô®khd§
fbs‹W«, mL¤j goahf ï¤jifa r§f§fËdhš V‰gL« e‰ga‹
fŸ v‹gJ bghUshf njrg¡j® $ MÇah mt®fS«, âuhÉl‹
MáÇa® âUths® f©z¥gut®fS«, âU. òÇir KUnfrD«,
j©lgh ãŸisí« brh‰bgU¡»Lth®fbs‹W« fhz¡»l¡»‹
wd. filáahf m¡F¿¥ãš m¡»uhrdÇ‹ Koití« nr®¡f¥g£o
U¡»‹wJ. fdth‹fŸ filá tiuÆš bghWiknahL nf£L¡
bfh©oUªJ ï«kfheh£il bt‰¿ bgw¢ brŒíkhW nf£L¡ bfhŸ
S»nw‹. (bgU¤j funfhõ«).
F¿¥ò : âUt©zhkiyÆš 6.2.27 ïš eilbg‰w bj‹Åªâa ey
cÇik¢ r§f kfheh£oš jiyik t»¤J K‹Diuahf M‰¿a
brh‰bghÊî.
Fo muR - brh‰bghÊî - 13.02.1927
* kfheh£oš Ãiwnt‰w¥g£l Ô®khd§fŸ
ã‹d® Ñœ¡f©l Ô®khd§fŸ Vfkdjhf Ãiwnt‰w¥g£ld:-
1. bgh§fš c©o tNÈš ïUªJ %ghŒ üW âahfuha® Phgf
Ãâ¡fˤJ ÄFâia ï¢r§f cgnahf¤â‰F it¤J¡ bfhŸS«go
mDkâ bfhL¡f ntQkhŒ¤ Ô®khÅ¡f¥gL»wJ.
2. ï¢r§f« kJiu¥ gh®¥gdušyhjh® kfheh£oš Ãiwnt¿a
všyh¤ Ô®khd§fisí« kdKtªJ x¥ò¡ bfhŸtJl‹ mt‰iw
mDgt¤âš eilbgw¢ brŒtj‰F¡ Ñœ¡f©l fdth‹fŸ ml§»a
îthf rigia ÃaÄ¡»wJ:-
nghõf®fŸ:-
uh›gfö® åu¥g br£oah®, âUPhd r«gªj KjÈah®.
cg ãuÌbl©LfŸ :-
K¤J¡ FkhurhÄ KjÈah®, uh#u¤âd KjÈah®.
87 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 fhÇajÇá:- rhÄ br£oah®. 7. ï›ñÇš gh®¥gdušyhj thÈg® r§f« x‹iw¤ âwªJ
T£L¡fhÇajÇá:- K¤J¢rhÄ ehadh®. it¡F«go $kh‹ Rnuªâueh¤ MÇah mt®fis nf£L¡ bfhŸs¥
îkhz f®¤jh¡fŸ:- v«.ã. u§frhÄ bu£oah®, gL»wJ.
Mâ _y cilah®.
kJiu nfhÆš RthÄ¡F RakÇahijíl‹ Muhjid brŒj
bgh¡»õjh® :- MWKf KjÈah® k‰W« gy® îthf rig $kh‹ n#.v‹. uhkehj‹ mt®fisí«, nry« Íšyh M¤ö® jhYfh
bk«g®fŸ. V¤jhóÇš ãuhkz®fË‹ m¡»uk§fis¥ g»Zfhu _ykhŒ Ãt®¤â
brŒJbfh©l m›ñ®tháfisí« ï«kfhehL ghuh£L»‹wJ.
3. njt°jhd knrhjhit r£lkhf m§ÑfǤjj‰fhf nk‹ik
j§»a uh#¥ ãuâÃâ mt®fisí« br‹id ft®d® mt®fisí«
ï¡T£l« rªnjhõ¤Jl‹ ghuh£L»‹wJ. ïªj¤ Ô®khd¤ij
nk‰goah®fS¡F jªâ _y« mD¥ãit¡F«go m¡»uhrdiu¡
nf£L¡bfhŸ»‹wJ.

4. ekJ khfhz¤âš ekJ r§f¤âd® bgauhš fj® ngh®L

x‹iw V‰gL¤âí« k‰W« TLkhd ïl§fËY« ï¡fj® c‰g¤â
rhiyí« Éahghu r§f¤ijí« V‰gL¤â m¤jhø¥ g¤âu« bfhL¡
fî«, ïj‰fhf Ãâ âu£lî« kfh¤kh fhªâ mt®fË‹ tUifia
ehK« fjÇ‹ mãÉU¤â¡fhf tunt‰fî« Ô®khÅ¡»wJ. ï¡fj®
ngh®L jiytuhf ïU¡F«go âU.<.bt. uhkrhÄ eha¡f® mt®fis¡
nf£L¡ bfhŸS»wJ.

5. ãuhkzušyhjhÇ‹ e‹ikia¡ nfhÇ ciH¤J tU«

g¤âÇiffSŸ K¡»akhd Fo muR, âuhÉl‹, #°o° M»a
g¤âÇiffis mtáa« x›bthUtU« MjǤJ tunt©L
bk‹W«, m¥go nk‰go g¤âÇiffis MjÇ¡f brsfÇaÄšyhj
t®fŸ gh®¥gdušyhjhÇ‹ RakÇahijia mÊ¡fbt‹nw f§fz«
f£o¡ bfh©L ïU¡F« gh®¥gd g¤âÇiffis ÃuhfÇ¡fthtJ
brŒa ntQkhí« nf£L¡ bfhŸS»wJ.

6. bj‹ bg©izah‰¿š mizf£L« ÉõakhŒ br§f«

kfheh£oš Ô®khŤj ïl¤âY« ï‹D« áy ïl§fËY« mjid
f£o fhšthŒ ão¤J #yhjhu« brŒJ bfhL¡f ntQkhí« všyh
fhLfËY« (ÉtrhÆfS¡F) ïytrkhŒ jiH mW¤J¡bfhŸs
mDkâ bfhL¡f ntQkhí«, J©L nfJfS¡F t#h brŒJ
bfhL¡f nt©Lkhí« br§f« oÉõid¢ nr®ªj FofŸ Rkh®
K¥gJ ikY¡F nkyhf tªJ âUt©zhkiy f#hdhÉš gz«
brY¤j nt©o ïU¥gjhš ïªj¡ Fiwia Ú¡f br§f« o¥o jháš
jh® Mãányna gz¤ij¡ f£l V‰ghL brŒí«go ft®‹bk©
lhiu¡ nf£L¡ bfhŸS»wJ.

Fo muR - 1927 ( 1) 88 89 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


tUzh¢áuk j®k«
ekJ gh®¥gd®fŸ j§fis ca®¤â¡ bfhŸStj‰fhf
nt©o¢ brŒj Nœ¢áÆš “tUzh¢áuk jUk«”v‹gjhf xU
ãÇit c©L g©Â k¡fS¡F« ãwÉÆnyna ca®î jhœit¡
f‰ã¤J¤ jh§fŸ flîŸ Kf¤â‰ ãwªjt®fŸ v‹W« ca®ªjt®fŸ
v‹W«, j§fS¡fL¤jt®fŸ áy® flîË‹ njhˉ ãwªjt®fŸ
B¤âÇa®fbs‹W« k‰W« áy® flîË‹ bjhilƉ ãwªjt®
itáa®fbs‹W«, Mdhš fÈíf¤âš B¤âÇaU« itáaU«
ïšiy v‹W« j§fis¤ jÉu ÛâíŸst®fbsšyh« flîË‹
ghj¤âš ãwªjt®fŸ `N¤âu®fŸ’ v‹W«, m¢N¤âu®fŸ j§fsJ
it¥gh£o k¡fŸ, j§fsJ moikfŸ, j§fS¡F¤ bjh©L brŒt
j‰bf‹nw flîshš ãw¥ã¡f¥g£lt®fŸ v‹W« brhšYtnjhL
ïªj N¤âu®fS¡F vªjÉj RjªâuKÄšiy v‹W«, mt®fŸ
brh¤J, Rf« it¤J¡bfhŸStj‰F¡ Tl gh¤âaijÆšyhjt®f
bs‹W«, m¥go Û¿ it¤âUªjhš mt®fËlÄUªJ ãuhkz®fŸ
gyh¤fhu¤âdhš ãL§»¡ bfhŸsyhbk‹W« ï‹D« Ãid¥gj‰nf
r»¡f Koahjjhd mnef ïÊîfis bašyh« f‰ã¤J ïitfS¡
fhjhu« ntj¤ânyna ïU¡»wbj‹W«, ntj« flîshš brhšy¥
g£lbj‹W«, m› ntj¤ij jh§fŸjh‹ go¡fnt©Lbk‹W«,
k‰wt®fŸ go¡f¡TlhJ nf£f¡Tlhbj‹W«, m¥go¥ go¤jhš
go¤jt®fŸ eh¡ifaW¥gnjhL nf£lt®fŸ fhâš <a¤ij¡ fhŒ¢á
C‰¿ mt®fŸ kdij¥ ãsªJ bfh‹WÉl nt©Lbk‹gJ
ntj¤â‹ f£lisba‹W« brhšYtnjhL mj‰F nt©oa Mjhu§
fisí« brŒJ it¤J e«ik¤ jhœ¤â, ïÊîgL¤â tUtij¥ gy
jlitfËš ngáí« vGâí« tªâU¡»nwh«. Mdhš, áy gh®¥gd®
fŸ ï¥gobašyh« ïšiyba‹W« ïJ nt©Lbk‹nw gh®¥gd®
fŸ ngÇš Jntõ¤ij¡ f‰ã¡f vL¤J¢ brhšy¥g£L tU»w
bj‹W« ca®î jhœî ɤâahr§fŸ ïšiyba‹W« brhšYtJ«,
gh®¥gdušyhjhÇš áy® jh§fŸ tUzháuk Kiw¥go N¤âu
ušybt‹W«, B¤âÇabu‹W« k‰W« áy® itáa® v‹W« brhšÈ¡
bfh©L tUzháuk j®k¤ij MjÇ¥gJ«, áy® j§fS¡F t®kh,
Fo muR - 1927 ( 1) 90
F¥jh v‹W bga® it¤J¡bfhŸStJ« óûš ngh£L¡ bfhŸs
K¡»akhŒ ntshs®fŸ, jh§fŸ óitáabu‹W« jh§fŸ N¤âuÇš
m¥go¥ g£lt®fŸ mšybu‹W« brhšÈ¡ bfhŸStijí« gh®¤J
tU»nwh«. ïJfŸ ekJ gh®¥gd®fŸ mtut®fS¡F¤ j¡fgo
brhšÈ Vkh‰Wtij e«ã nkhr« nghtnj mšyhkš ntwšy.
ïnjhL e«ik¥ g‰¿ F‰w« brhšYtijí« f©L tU»nwh«. ekJ
T‰W¡F Mjhukhf rÛg¤âš br‹idÆš ïu©L K¡»a¥ gh®¥gd
ãur§f§fŸ elªâU¡»‹wd. mt‰¿š x‹W br‹w khj« 22 ªnjâ
rÅ¡»Hik r§fuh¢rhÇah® kl¤âš ãuhkz rigÆ‹ MjuÉš
ntj« v‹gJ g‰¿¥ ãur§»¡f xU T£l« T£l¥g£L ïU¡»wJ.
ïj‰F $kh‹ o. M®. uhk¢rªâuŒanu m¡»uhrd« t»¤âU¡»wh®.
mâš tUzh¢áuk jUk« ntj¤â‰F brhšy¥g£oU¡»wbj‹W«
mnjhL rehjd j®kK« mâš brhšÈ ïU¡»‹wbjdî« ïitfis
e‹f¿ªJ fh¥gh‰w nt©L« vdî« ngá ïU¡»wh®. ïJ #dtÇ
27-ª njâ ĤâuÅš gh®¡fyh«. kWgoí« ã¥utÇ 7-ªnjâ â§f£
»Hik F«gnfhz« r§fuh¢rhÇah® kl¤J M°jhd« $kh‹
bt§»£luhk rh°âÇah® rehjd j®k¥ ãurhukhf tUzháuk j®k«
v‹W xU ãur§f« brŒâU¡»wh®. mâš ï¡ fÈíf¤âš ïu©nl
tUz§fŸjh‹ ïU¡»‹wd v‹W« mJ ãuhkz®, N¤âu® v‹»w
ïu©Ljh‹ v‹W« õ¤âÇa®fS«, itáa®fS« fÈíf¤âš
ïšiyba‹W« tUz« v‹gJ #hâ v‹W« j‰fhy¤â‰F guhru°
ÄUâjh‹ Mjhubk‹W« ngá ïU¡»wh®. ïJ ã¥utÇ khj« 8 ª
njâ ĤâuÅÈU¡»wJ. Mfnt gh®¥gd®fŸ e«ik ïÊî gL¤Jt
j‰fhf it¤âU¡F« r§f§fŸ nkh£r rhjd§fshf¥ nghŒ ÉL»‹
wd. e«ik¤ jhœ¤â¥ ngR« ng¢R¡fŸ rehjd j®kkh» ÉL»‹wd.
eh« mt‰¿ÈUªJ ÉLgLtj‰F V‰gL¤j¥gL« r§f§fŸ njr¤
Jnuhf r§f§fshfî«, mâš ngR« ng¢R¡fŸ ãuhkz¤ Jntõkh
fî« nghŒÉL»‹wd. ïâÈUªjhtJ tUzháuk j®k¥ gƤâa«
ão¤jt®fS¡F« gh®¥gd®fË‹ thšão¤J¤ âǪJ õ¤âÇa®,
itáa® M»Élyh« v‹W Ãid¡»wt®fS¡F« ò¤â tUtnjhL
e«ik¥g‰¿ K£lhŸ jdkhŒ Ãid¤J¡ bfh©oU¡F« j¥bg©z§
fS« khw¡TLbk‹W«, k‰wt®fis j§fËY« jhœªjt®fbs‹W«
Ãid¤J¡ bfh©oU¡F« klikí« kh¿ k¡fŸ všnyhU« rkkhd
t®fbs‹W Ãid¡f¡ TL« v‹W« eh« vâ®gh®¥gnjhL xU tF¥
ghiu¤ j§fisÉl jhœªjt®fŸ v‹W v©Q« bfhŸifia x¥ò¡
bfhŸtjhš k‰bwhU tF¥ghU¡F jh§fŸ it¥gh£o k¡fshf
nt©oÆU¥gijí« Phgf¥gL¤â¡ bfhŸs nt©L»nwh«.
Fo muR - f£Liu - 13.02.1927
91 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

nfhÉšfË‹ nguhš gh®¥gÜa¤
bjhšiy
ekJ eh£oš ïU¡F« gh®¥gd®fŸ muáaÈ‹ bgauhY«,
kj¤â‹ bgauhY«, kj¢ rl§»‹ bgauhY« ek¡F ïiH¤J tU«
nfLfS¡F« bjhšiyfS¡F« msntÆšiy. x›bthU ehS«
x›bthU Édhoí« ï¡bfhLikfˉ á¡» ÓuʪJ RakÇahij,
khd«, bt£fk‰W mšy‰gL»nwh«. ïitfËš ïUªJ btËnaw
eh« ãua¤jd¥gLÄ¡fhy¤ânyna nkY« nkY« ek¡F ïÊit
c©lh¡»¤ bjhšiy¥ gL¤J»wh®fbs‹whš k‰wgo eh« R«kh
ïUªnjhnkahdhš ekJ fâ v‹dthF«? “m‹d eil¡F
Mir¥gl, cŸs eilí« nghƉW” v‹gJnghš nfhÉšfËš
ek¡bf‹W jÅ ïlK«, gh®¥gd®fS¡bf‹W jÅ ïlK« TlhJ
v‹W eh« brhšy Mu«ã¤j ãwF nfhÉY¡FŸ Ú tunt TlhJ v‹W
brhšyî«, nfhÉiy _o¡ fjit¤ jhœngh£L¡bfhŸsî«
Mu«ã¤J É£lh®fŸ. bjY§»š xU gHbkhÊ c©L. “fhyhÅ¡F
nt°nj _yhÅ¡» t°¤JL” v‹gh®fŸ. mj‹ m®¤j« 10-¡F
mongh£lhš 5-¡F tUth‹ v‹gJ. mJnghš nfhÉY¡FŸ tu
nt©lh« v‹gjhfnt brhšÈÉ£lhš F«ã£L É£lhtJ nghŒ
ÉL»nw‹ v‹W brhšy tUth‹; ïšyhÉ£lhš rk cÇik nf£gh‹
v‹W Ãid¤J ngh»w g£rbkšyh« fjit¢ rh¤J»wh®fŸ.
nfhÉY¡FŸ nghf cÇik »il¤jtU¡F RthÄ F«ãl cÇik
c©lh ïšiyah? RthÄ F«ãl cÇik cŸstD¡F RthÄ¡F nj§
fhŒ gH« cil¤J it¡f cÇik c©lh ïšiyah? ïªj cÇik
fis¡ Tl ï¥gh®¥gd®fŸ mgfÇ¥gh®fnsahdhš ït®fis Él
btŸis¡fhu®fŸ vªj Éj¤âš bf£lt®fŸ? ekJ eh£L¥
gh®¥gd®fisÉl bj‹ M¥ãÇ¡fh btŸis¡fhu®fŸ MÆukl§F
nah¡»a®fŸ v‹W brhšYnth«. ïªj gh®¥gd M£áÆY«, ml¡F
KiwÆY« ïU¥gij Él mªj btŸisa®fŸ M£ána nkby‹
gjhf¡ Tl¢ brhšÈ Élyh«. tu tu ïªj¥ gh®¥gd®fŸ v›tsî
m¡»uk§fŸ brŒa¤ JªJ É£lh®fŸ v‹gij Ãid¡F«nghJ
ekJ u¤j« bfhâ¡»‹wJ! Fiy eL§F»‹wJ! “ã¢ir¡F tªjt‹
Fo muR - 1927 ( 1) 92
bg©L¡F kh¥ãŸis’’ v‹gJnghš eh« f£od nfhÉiy¡ fh¤J
tÆW ts®¡f V‰g£lt®fŸ ï¥nghJ e«ik btËÆš jŸË fjî
rh¤jî« cŸns jŸË fjî rh¤jî« V‰g£L É£lh®fŸ v‹whš ekJ
khd§bf£l j‹ik¡F ïijÉl v‹d cjhuz« nt©L«?
RthÄia¤ bjh£L¡ F«ãLtJ« RthÄ g¡f¤âš nghŒ F«ãLtJ«,
gh®¥gdU« jhK« rÇrkkhŒ¡ F«ãLtJ« M»a Éõa§fŸ ïU¡
f£L«; btËÆÈUªJ nj§fhŒ gH« cil¤J it¤J¡ F«ãLtâš
ïªj¥ gh®¥gd®fS¡»U¡F« M£nrgid v‹d? ïJ gh®¥gd®
fË‹ vªj ntj« rh°âu« Mfk§fS¡F Énuhj« v‹W brhšy¡
TL«? if tY¤jt‹ fhÇakhÆU¡ »wnjašyhkš ïâš VjhtJ
Ãaha« ïU¡»wjh? eh« nj§fhŒ cil¥gjhš nfhÉÈ‹ tU«go
FiwtjhÆUªjhš mt®fŸ nf£gij¤ ju¤ jahuhÆU¡»nwh«.
gh®¥gd®fË‹ tU«go FiwªJ nghF« v‹W brhštjhdhY«
mt®fS¡F« bfhL¡f nt©oaij bfhL¡f¤ jahuhÆU¡»nwh«.
k‰wgo ït®fŸ M£nrã¡f¡ fhuz« v‹d? kJiu¡ nfhÉÈš
$kh‹ ïuhkehjid cŸns it¤jil¤jY« mtiu¤ nj§fhŒ
cil¡fhkš jL¤jJ« vij¡ fh£L»‹wd? âUt©zhkiy¡
nfhÉÈš $kh‹ f©z¥giuí« k‰wt®fisí« cŸns Élhkš
fjit _oa Éõa« nfh®£oÈU¥gjhš mJ Koa£L«. k‰wgo
kJiu Éõa¤ij¥ g‰¿ ek¡F V‰g£l mtkhd« bghW¡f¡
Toajšy. ïJnghynt bfhŠrehis¡F K‹ bj‹fhá nfhÉÈY«
njthu« go¤j ãwF ãurhj« th§FtJ j§fS¡F mtkhd«
v‹gjhf fUâ m§FŸs gh®¥gd®fŸ nfhÉiy É£L nghŒÉ£
lJkšyhkš RthÄ vGªjUS« nghJ fjit _o¡bfh©lh®fsh«.
njthu« go¡f¡ nf£gJ« mj‰F¥ ãwF ãurhj« th§FtJ« ïªj¥
gh®¥gd®fS¡F mtkhdkhŒ¤ njh‹¿dhš e«ik¤ nj§fhŒ gH«
cil¤J it¤J RthÄ F«ãlnt©lh« v‹whš mJ v›tsî
bgÇa ïÊî v‹gij mt®fns brhšy£L«. x›bthU m®¢rfD¡
F« RthÄ ói# brŒa r«gs« c©L. mJ nfhÉš f£odt®fns
ï¤jid ntis ói#ba‹W« mj‰F ï‹d r«gs« v‹W«
V‰gL¤â ÆU¡»wh®fŸ. k‰wt®fŸ brŒí« ói#¡F« ït®fS¡F«
v›Éj r«gªjK« ïšiy. mnef ïl§fËš g¡j®fns ói#
brŒ»wJ ï‹D« tH¡fkhf¤jh‹ ïU¡»wJ. ãŸisah®, khÇa«k‹,
fhËa«k‹ k‰W« unjh‰rt fhy§fËš uj¤âš RthÄ ïU¡F«
nghJ«, nfhÉÈY« g¡j®fŸ jh§fns nj§fhŒ gH« cil¤J ói#
brŒtJ« tH¡fkhfnt ïUªJ tU»wJ. ïJtiuÆš ï›Éj
tH¡f¤ij ahtU« MnBã¤jnj »ilahJ. ïij ï¥gonaÉ£L
É£lhš g«ghÆš ònuh»j® r£l« tªjJnghš mjhtJ gh®¥ghD¡F
gz« bfhL¤J¤jh‹ ââ brŒa nt©L« v‹W brh‹dJ ï§F«
93 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
M»ÉLbk‹nw brhšyyh«. m§fhtJ gh®¥gh D¡F¥ gz«
bfhL¤JÉ£L¤ jh§fshfnt ââ brŒJbfhŸtâš MnBgÄšiy
v‹gjhf xU âU¤j« bfh©L tu¥g£lJ. ï§F gh®¥ghD¡F gz«
bfhL¤jhY« eh« brŒJbfhŸs gh¤âaÄšiy v‹»w r£l«
ïU¡»wJ nghš ïU¡»wJ. vªj¡ fhuz¤ij¡bfh©L kJiu¤
jiyt® $kh‹ M.T. R¥ãukÂa KjÈah® mt®fŸ kW c¤âuîtiu
nj§fhŒ cil¡f¡ TlhJ v‹W bghJ #d§fS¡F 144 c¤âuî
ngh£lhnuh bjÇaÉšiy. xU rka« ïjdhš fyf« c©lhFbk‹W
Ãid¤J kW c¤âuî tiu ahU« nfhÉY¡F¥ nghfhÔ®fŸ v‹W
c¤âuî ngh£oUªjhš mJ RakÇahijia¡ fh¥gh‰w¥ ngh£l
c¤âuthF«. mâšyhkš gh®¥gdU¡F¥ gaªJ bfh©L ngh£l
c¤âuthdJ ekJ RakÇahijia ghâ¡f¤j¡fbj‹nw brhšYnth«.
ïjdhš v‹d fyf« v¥go elªJÉl¡TL«. eh« nj§fhŒ
cil¤jhš Ûdhøa«kD«, brh¡fȧf RthÄí« nfhÉiyÉ£L
Xo ÉLth®fsh? mšyJ cyf« KG»¥ nghFkh? mšyJ
ght_£il V‰g£L ÉLkh? v‹gJ ek¡F x‹W« És§f Éšiy.
všyh k¡fS¡F« rk¤Jt cÇik nt©Lbk‹W« ahtU«
nfhÉY¡FŸ nghŒ RthÄ jÇá¡F« cÇik nt©Lbk‹W« nf£L¡
bfh©oU¡FÄ¡fhy¤âš V‰fdnt cÇikíŸs fhÇa§fisí«
É£L¡bfhL¥gjhdhš eh« rk cÇik mila nah¡»aKilat®
fshnthkh? nj§fhŒ cil¥gjhš v‹d jh‹ V‰g£LÉL«? gh®¥g
d®fŸ r®¡fhÇl« nghŒ¤jh‹ 144 c¤âuî th§» tu£Lnk mijí«
gh®¤J É£oU¡f nt©Lnk mšyhkš mij¤ jL¤jJ ek¡F¤
âU¥âaË¡fÉšiy.
fyf« el¡f nt©L« v‹»w v©z¤njhL eh« brhšy
tuÉšiy; eh« rÇ v‹W ekJ kd¥ó®tkhŒ nahá¤J Ô®khŤJ¢
brŒí§ fhÇa§fS¡F xU áW jil V‰g£lhš clnd ã‹ th§»¡
bfhŸS»wbj‹W Mu«ã¤JÉ£lhš v¥go K‹ndw Koí«?
ek¡F¥ ã‹dhš ahuhtJ ãua¤jd¥gLgt®fS¡F« ïJ bgU¤j
FªjfkhŒ tªJ Koí« v‹W jh‹ ga¥gL»nwh«. xU fhÇa¤â‰F
nghf¡TlhJ. »uk« v‹W Ãid¤J jiyÆ£LÉ£lhš mij¢ Ryg¤
⚠ɣL É£L Xlî« TlhJ. Mjyhš $kh‹ KjÈah® mt®fŸ
nahá¤J Ó¡»u¤âš VjhtJ xU trâ brŒa¡ nfhU»nwh«. ï‹D«
k‰w C®fËY« ï›Éjkhd jilfŸ ïšyhkš mtut®fŸ j§fŸ
j§fŸ Rjªâu¤ij¡ fh¥gh‰¿¡ bfhŸs ÉU«ò»nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 13.02.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 94
bghJ thrf rhiyfËš gh®¥gd
Mâ¡f«
všyh k¡fË‹ bghJ ey¤â‰bf‹W Vw¡Fiwa x›bthU
K¡»a g£lz§fËY« thrf rhiyfŸ V‰gL¤j¥g£oU¡»‹wd.
mitfŸ bgU«ghY« gh®¥gdušyhjh® gz¤ij¡ bfh©nl
el¥gjhÆUªjhY« gh®¥gd Mâ¡fnk mâš jiyáwªJ És§F«.
á‰áy thrf rhiyfËš gh®¥gdušyhjt®fns fhÇajÇáfshf¡Tl
ïU¡fyh«. MdhY«, m›ñ® KÅÓ¥ngh, o¥o fby¡lnuh, nkÍ°
ânu£nlh, r®¡»Ÿ ï‹°bg¡lnuh, ÇÉÅô• ï‹°bg¡lnuh gh®¥g
d®fshÆUªJ É£lhš ïªj¥ gh®¥gdušyhj t¡Ñšfnsh, bgÇa
kÅj®fnsh m¥gh®¥gd c¤ânahf bk«g®fS¡F moikahÆU¥
gJl‹ m¥gh®¥gd bk«g®fŸ brŒí« gh®¥gÜa¥ ãurhu¤â‰F
brfu£Ç v‹»w bgauhš ifah£fshfî« ïUªJ tU»wh®fŸ. ekJ
eh£oš cŸs x›bthU thrf rhiyÆY« “RnjrĤâu‹”, “ïªJ”
KjÈa gh®¥gÜa¥ ãurhu gh®¥gd¥ g¤âÇiffŸ tªJ bfh©oU¡
F«. “ïªJ”, “RnjrĤâu‹” ïšyhj ßo§F%« xU ßo§F %khFkh
v‹W brhšÈÉLth®fŸ. j§fŸ ßo§F %K¡F bkÆš g¤âÇif
tU»wJ v‹W bgUikí« ngá¡ bfhŸth®fŸ. Mdhš, “âuhÉl‹”,
“#°o°”, “Fo muR” g¤âÇiffis jUÉ¡fyhkh v‹W brhšY
tj‰F¡Tl ekJ gh®¥gdušyhj brfu£lÇfS¡nf ijÇa«
ïU¡fhJ. Vbd‹whš gh®¥gd mâfhÇfS¡F mâU¥â V‰g£L
ÉL« v‹»w ga«jh‹. m¥go ahuhtJ xUt® Û¿ j‹id ijÇa«
brŒJ bfh©L jUÉ¡f Mu«ã¤JÉ£lhš mªj ßo§ %nk ekJ
gh®¥gd®fS¡F tF¥ò Jntõ ßo§ %khŒÉL«. ãwF mªj fhÇa
jÇáia xÊ¡f tÊ njo ÉLth®fŸ. ïjdhnyna thrf rhiyfËš
bgU«ghY« ï¥g¤âÇiffŸ tutiH¡f¥ gLtâšiy. mšyhkY«
tutiH¤J tªj x‹W ïu©L thrf rhiyfËY« ï¥bghGJ tu
tu ÃW¤j¥g£L tUtjhŒ jftšfŸ v£L»‹wd. cjhuzkhf nry«
“È£luÇ brhir£o” v‹»w thrf rhiyÆš “jÄœehL” g¤âÇif
Mu«g« Kjš tutiH¡f¥g£L tªjJ. ï¥bghGJ ÃW¤j¥g£lhŒ
É£ljh«. ï›thrf rhiyÆš gh®¥gdušyhj m§f¤âd®fŸ
95 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
mnef® c©L; xU gh®¥gdušyhjhU¡fhtJ ïâš mtkhd«
njh‹wnt ïšiy. j§fis v›tsnth nftykhf gh®¥gd®fŸ
kâ¤jhY« rÇ mt®fSl‹ mt®fŸ thšão¤J¤ âǪJ VjhtJ
c¤ânahf« gjÉ KjÈa v¢áš bghW¡f mt®fŸ jait vâ®gh®¡
fyhkh v‹»w v©znk mšyhkš j§fŸ RakÇahijia¥ g‰¿
mnefU¡F ftiyna ïšiy. c©ikahŒ ï¥gh®¥gdušyhj âUt©zhkiy jhÿfh
bk«g®fŸ RakÇahij cilat®fshÆUªâUªjhš clnd
uhÍdhkh¡ bfhL¤âU¥gh®fŸ. jÉu mªj thrf rhiyÆš gh®¥gd bj‹Åªâa eyîÇik¢ r§f¤
U¡F j©Ù® rh¥ãl ntW gh¤âuK« gh®¥gdušyhjhU¡F ntW
gh¤âuK« it¡f¥g£oU¡»wjh«. nry¤âš go¤jt®fŸ bgU«
âw¥òÉHh
ghY« $kh‹ á. ïuh#nfhghyh¢rhÇahÇ‹ áZa®fŸ v‹W« mtU
ila e©g®fŸ v‹W« brhšÈ¡ bfhŸS»wt®fŸ. ït®fŸ nah¡»
fh§»urhš ne®ªj fZl§fŸ
aijna ï¥go ïUªjhš k‰wt®fË‹ nah¡»aijia¥ g‰¿ RakÇahij thœnt Rjªju thœî
brhšyî« nt©Lkh? mjdhš ïÅ bghJ thrf rhiyfËš cŸs
RakÇahij cila gh®¥gdušyhjh® mtáa« ït‰iw ftÅ¡f
nt©L«. mjhtJ ‘ïªJ’ ‘Ĥâu‹’ ‘bkÆš’ g¤âÇiffis
tutiH¡F« thrf rhiyfŸ f©o¥ghŒ ‘I°o°’, ‘âuhÉl‹’, rnfhju®fns! rnfhjÇfns!
‘iròš ï°yh«’ KjÈa g¤âÇif tutiH¡f nt©L«. gz« ïšyh
Ú§fŸ ï‹W khiy áy k neu§fshf ï§F el¤j¥g£l
É£lhš gh®¥gd¥ g¤âÇif x‹W gh®¥gdušyhjh® g¤âÇif x‹W
brh‰bghÊîfis mikâíl‹ nf£oUªÔ®fŸ. vd¡F ïu©blhU
khf tutiH¡f nt©L«. 100 -¡F 3 gh®¥gd®fŸ ïUªJ bfh©L
âd§fshf njf mbrs¡»akhÆU¡»‹wJ. Mjyhš c§fis beL
100-¡F 97 ng® bfh©lt®fshš el¤j¥gL« g¤âÇifia tutiH¡f
neu« fh¡f it¡fhkš eh‹ brhšy nt©oaitfis¢ RU¡fkhf
MnBã¥gij bghW¤J¡ bfhŸStbj‹whš ïªj gh®¥gdušyh
És¡» Él c¤njá¤âU¡»nw‹. ï‹W T£l¤âš Ãiwnt‰w¥g£l
jhU¡F khd«, bt£f«, RakÇahij ïU¡»wjh v‹Wjh‹ nf£»
Ô®khd§fis Ú§fns e‹f¿å®fŸ. ã‹D« ï¤jifa r§f§fshš
nwh«? jÉuî« gh®¥gdU¡F ntW j©Ù® gh¤âu« gh®¥gdušyh
V‰gL« e‰gy‹fis¡ F¿¤J m¿thËfŸ gyU« e‹bfL¤J¥ ngá
jhU¡F ntW j©Ù® gh¤âukhdhš mij x¤J¡ bfhŸStJ«
dh®fŸ. Mjyhš ï‹D« eh‹ òâjhf¢ brhšy nt©oaJ x‹W
mtkhd« v‹nw brhšYnth«. m¥goahdhš všyh tF¥ghU¡F«
Äšiy. vÅD« eh‹ xU Éõa¤ij k£L« brhšÈÉ£L T£l
it¡f nt©L«; kfkâa®, »¿°jt®, irt®, mirt®, Mâ âuhÉl®
elto¡iffis Ko¤JÉL»nw‹. ïJfhW« ngáat®fŸ e«ik
k‰W« rkgªâÆšyhj rfy tF¥ò¡F« it¡f nt©L«. m¥go¡
ãuhkz®fŸ kj r«kªjkhd Éõa§fËY« muáaÈY« rKjha¤
»šyhkš j‹ #hâ¡F 100-¡F 3 ngU¡F x‹W k‰w 100-¡F 97
JiwÆY« Vkh‰¿ tUtij mDgtkhf vL¤J e‹F És¡»dh®fŸ.
ngU¡F« x‹W v‹gJ ekJ r_f¤ij v›tsî nftyK« mt
mt®fŸ vL¤J¡ fh£oa Éõa§fŸ F¿¤J gyU¡F gyÉjkhd
khdK« gL¤âajhF«. ïJ Éõa§fËš go¤jt®fŸ v‹gt®fŸ
mã¥ãuha§fŸ njh‹wyh«. áy® mt‰iw ãuhkz Jntõ« fhuz
ï›ÉÊî¡F f£L¥gLtjhš ïªj mtkhd« ïJ všnyh®
khdbj‹W« brhšYth®fŸ. nkY« e«ÛJ âU¥âa‰wt®fŸ ï‹W
jiyÆY« Éo»wJ. Mjyhš ïÅahtJ thrf rhiyfËš cŸs
kfhehL To ehY k neu« gh®¥gd öõizÆšjh‹ fhy§fÊ¡
gh®¥gdušyhj bk«g®fŸ RakÇahijílD« R¤j u¤njh£l
f¥g£l bj‹W« brhšYth®fŸ. c©ikia¢ brh‹dhš JntõK«,
KŸst® fshfî« elªJ bfhŸSth®fŸ v‹W vâ®gh®¡»nwh«.
öõizíkhf¤jh‹ njh‹W«, eh« e«Kl‹ ãwªj rnfhju®fis
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 13.02.1927 ita¡Toa _l®fsšnyh«. cl‹ ãwªjhdhÆD« mtDila Ô¢
brašfisí« F‰w§fisí« vL¤J¡fh£o f©o¤J¤ âU¤JtJ
rnfhju cÇikÆ‹ Kj‰ flika‹nwh. bfhŠr fhy¤â‰F K‹
eh§fŸ r®¡fhiu¡ Fiw T¿¤ â£oaJ bfhŠrkšy. mJ r®¡fh®

Fo muR - 1927 ( 1) 96 97 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

ÛâUªj Jntõ¤âdhyh? ãrif¡ f©o¤J MnBã¡f nt©oaJ
x›bthU efutháÆ‹ flikahF«. r®¡fhÇ‹ ÛJ Énrõkhf¥ ngá
dtU¡F¤ j©lid Éâ¡f¥g£L ml¡f¥g£lnja‹¿ bj‹
dh£oš uh#Jntõ F‰w§fŸ rh£l¥g£lt®fŸ btF brh‰gªjh‹.
bgU«ghY« áiw br‹wt®fbsšyh« fŸS¡fil k¿aš Kjyhd
t‰iw K‹Å£L¤jhÅU¡F«. e« kdâš F‰wbk‹W njh‹Wtij
MnBã¤J¡ f©o¥gJ F‰w« brŒjt®fS¡F öõizahfî«
Jntõkhfî« bfhŸSjš m¿îilika‹W. gŠrhãš r®¡fh®
brŒj cg¤âut« mt®fis v›tsî f©o¤jhY« mt®fŸ thia
_o¡ bfh©oU¡f¢ brŒjJ. ï¤jid ehËšyhkš ãuhkz®fŸ
ngÇš ï¥nghJ Jntõ¤â‰F« öõiz¡F« fhuzkhf ÉU¥g
bj‹d? ek¡F¤ âObu‹W Jntõ cz®¢á V‰g£LÉ£ljh? ïJ
ahuhtJ e«g¤ j¡fjhÆU¡»‹wjh? ãuhkz®fŸ ïU¡f nt©oa
Ãiyia Û¿ tªJ ekJ Rjªâu¤âY« jiyÆ£L e«ik nk‹nkY«
mÄœ¤j KaYtjdhšjh‹ eh« mt®fSila Ãiyia íz®¤â
e« RakÇahij¡F tÊ njo¡bfhŸs nt©Lbk‹»nwh«. ãuhkz
ušyhj k¡fË‹ RakÇahijia¡ fh¤J¡bfhŸtj‹ r«gªjkhd
cz®¢á vd¡F ghÈa Kj‰ bfh©nlí©L. g¤J¥ gâidªJ tU
l§fS¡F K‹ãUªnj eh‹ ãuhkzušyhj f£áÆ‹ bfhŸifia¥
ã‹g‰¿ tªâU¡»‹nw‹. (funfhõ«) e« ãuhkz®fis mt®f
Sila Ô¡Fz§fS¡fhf¡ f©o¤J tUtij¥ g£rghjk‰w m‹Å
aU« bgÇnahU« ït®fŸ brhštJ nghy¤jh‹, ãuhkz®fSÄU¡
»wh®fŸ v‹W brhšy¡ nf£oU¡»‹nwh«. mt®fŸ kÇahijah
ÆU¡f¡Toa Jiwia¡ flªJ jh§fŸ ca®ªjt®fbs‹W« eh«
jhœªjt®fbs‹W« brhšÈ¡ bfhŸtJlÅšyhJ, ek¡F v#khd®
fshí« FU¡fshí« Mâ¡fK« brY¤j K‰g£ljdhšjh‹
ïJfhW« É£L¡bfhL¤J¡ bfh©oUªj e«k¡fŸ ïÅ
ït®fSila bfhLikiaí« Mâ¡f¤ijí« ml¡» xÊ¡f cWâ
brŒJ bfh©ld®. ïJ ït®fshf¢ brŒJ bfh©l ÉidÆ‹
ganda‹¿ ntwšy. (nfS§fŸ) mt®fis eh« x‹W¡F« Fiw
Tw K‹tuÉšiy. mt®fŸ ïU¡f nt©oa Ãiy flªJÉ£l
jdhš jh‹ ï¤jifa »s®¢á V‰g£lJ. ïJ v§FnghŒ Koíbk‹
gij¡ F¿¤J vd¡nf gakhf¤jhÅU¡»wJ. ï¤jifa »s®¢á V‰gl
nt©Lkh v‹W nf£fyh«. M«! ï¤jifa »s®¢á mtáankahF«.
ï¡»s®¢á x›bth® íf¤âYnk‰ g£L¤jhÅU¡»wJ. TLkhdhš
ïu©blhUtiu ml¡»Élyh«. njr k¡fSŸ ãuhkzušyhj r_f¤
âil v§F« guÉ Ã‰F« ï¡»s®¢áia ml¡f Koíbk‹gJ xU
nghJ« rh¤âabkd¤ njh‹wÉšiy. mj‰F v‹d fhuzbk‹W
Fo muR - 1927 ( 1) 98
mt®fS« nahá¤J rkurkhd Koî¡F tªjhy‹¿ ntWtifÆš
ï¡»s®¢áia ml¡FtJ rh¤âak‹W. MÆu¡fz¡fhd tUl§f
shf kj¤â‹bgauhY« ãwtÊfËY« k¡fis Vkh‰¿ tªâU¥gj‹
r«gªjkhf m¥nghij¡f¥nghJ ï¤jifa »s®¢á V‰g£L m¤Ôik
fis xÊ¡f Ka‰á brŒa¥ g£oU¡»‹wJ. uhkhaz ghuj í¤j§Tl
ãuhkzušyhjh® ãuhkz® r©il v‹nw brhšy¥ nghâa Mjhu
ÄU¡»‹wJ. uhk‹ Kjyhndhiu ãuhkzuhfî« mu¡f®fis
ãuhkzušyhjhuhfî« bfh©L uhkhaz í¤jK« ï¤jifa »s®¢á
Æ‹ gadhdbj‹W fUJ»‹wd®. uhkhaz ghuj¡ bfhLikfË‹
r«gªjkhf ekJ mtkhd§fis¡nf£f eh« gz§bfhL¤J
fhy£nrg§fis elh¤j¢ brhšY»‹nwh«. á¿J fhy¤â‰FŸnsna
ï¤jifa nah¡»aijfbsšyh« btË¥g£L ÉLbk‹gâš
rªnjfÄšiy. muáaÈY« k‰iw¤ JiwfËY« mt®fSila
Nœ¢áfËš eh« Ñœ neh¡»¥ ngh»‹nwh«. ï¥nghJ m¤jifa
Nœ¢áfS« Vkh‰w§fS« btË¥g£L tU»‹wd. mt®fŸ btË
Æš ngR« rk¤JtK«, rnfhju¤JtK«, #hâÆšiy FyÄšiy v‹w
rkur¡ bfhŸifí«, å£L¡F¥ nghdhš f£o bjUthƉ goÆš
it¡f¥g£L ÉL»wbj‹gJ â©z«. mt®fS¡F gytif¥g£l
cz®¢áfS« ntlK« c©L. mt®fŸ c©ikÆš brhštJ x‹W,
brŒtJ ntW v‹gJ flîS¡F« bjÇí«. gH¡f tH¡f§fËš
ï‹D« _le«ã¡ifbfh©oU¥gJ rÇašy. mjid¡ F¿¤J vJ
rÇ vJ j¥ò v‹W e‹fhuhant©LtJ x›bthUtUila flik
íkhF« . mã¥ãuha§fËš ngjÄUªjhš ï§nfna ijÇa¤Jl‹
thjho Koî brŒJ bfhŸsnt©L«. Ú§fŸ ï§F nf£l Éõa§
fis všyh« 炙U¡F« tiuÆš rÇ vd¤ jiyia mir¤J É£L
å£L¡F¢ br‹w ã‹ kwªJ Él¡TlhJ. eh« K¡»akhf¡ fZl¥gL
tJ Rauh{a¤â‰fhf tšy. Mdhš RakÇahijia¡ fh¤J¡bfhŸs
ntah«. Rauh{abk‹gj‹ c©ik bghUis ï‹D« vtU« e‹
f¿aÉšiy. Rauh{a« gh®rÈš tªJ nrUkh m‹¿ ehkhf
î©lh¡»¡bfhŸtjhbt‹W ahU« ï‹D« th°jt¤ija¿ªJ
bfhŸsÉšiy. Rauh{aÄ‹d bj‹W kfh¤kh Tl ï‹D« brhš
yhkš mj‰F nah¡»akhf¥ ãua¤jd¥gL§fbs‹W jh‹ brhšY
»‹wh®. m¤jifa Rauh{abk‹dbt‹whš ï‹W Ú§fŸ ï§F
Ãiwnt‰¿a Ô®khd§fis¡ bfh©L mErǤjilí« gyndahF«.
(funfhõ«) Rauh{abk‹w th®¤ijia¡ bfh©L rhâ¤J¡ bfhŸs¡
Toa Éõa§fŸ îkhz¤ â£l¤âš nr®¡f¥g£oU¡»‹wd.
bjÇahj Éõa¤ij¡ F¿¤J¡ T¢rÈLtâdhš gaÅšiy. ïjdhš
Vkh‰wK« fZlK« jh‹. Mdhš Nœ¢á¡fhu®fŸ r£lrig¡FŸ
EiHªJ bfhŸtj‰F« tƉW¡»šyhjt®fŸ ehY ïu©L th§»
99 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
nfhlhÇ¡ fh«òfshf tÆW ts®¤J r_f¤ Jnuhf« brŒtj‰F¤jh‹
tÊna‰gl¡TL«. c©ikÆš fZl¥gLgt®fS¡F e‹ikÆšiy.
eh§fbsšyh« fh§»uáš nr®ªJiH¤jJ m§F m¥nghJ
RakÇahijia¡ fh¤J¡ bfhŸs¡Toa j¤Jt§fŸ gy ml§»ajhd
bfhŸifÆUªjjdhšjh‹. m¡fhy¤âš fh§»u° gh®¥gd®fS¡F
ca®ªj c¤ânahf¥ gjÉfŸ r«ghâ¥gj‰fhf¤ jhÅUªjJ m¥nghJ
fh§»u°fhu®fis¤ â©izÆY« c£fhuit¥gh® ahUÄšyhâUª
jd®. fh§»uir kfh¤kh if¥g‰¿ mâš gy îkhz¤ â£l§fis¢
nr®¤J ntiy brŒa K‰g£l ã‹jh‹ m¡fh§»uR¡F kâ¥ò« brš
th¡F nk‰g£lJ. mj‹ bfhŸiffŸ rk¤Jt gydË¡F« j¤Jt
Kila jhÆUªjikÆdhš jh‹ eh§fbsšnyhU« m¡fh§»uáš
nr®ªJiH¡f¢ br‹nwh«. âObu‹W mj‹ ngh¡»š ntWg£L
kfh¤kh fhªâÆ‹ bfhŸiffŸ x›bth‹W« if eGt Él¥g£l
jdhš jh‹ eh§fS« mjid É£L¥ãǪJ RakÇahijia fh¤J
rk¤Jtkhd j¤Jt¤â‰fhf¥ ghLgL« ï¢r§f¤âš nr®ªJiH¡f
K‹tªJŸnsh«. (funfhõ«) j‰nghJŸs fh§»uádhš eh£L¡F
Mg¤nj‰gLbk‹gJ cWâ. eh« Ãiwnt‰W« bfhŸifia Û©L«
fh§»u° nk‰bfh©L ntiy brŒa K‰gLkhÆ‹ ã‹D« eh§fs
idtU« m¡ fh§»uányna nr®ªJiH¡f¤ jahuhÆU¡»nwh«.
fh§»uir njáa rigba‹W« mjid K‹Å£L mâš v›tsî
F‰wÄUªjhY« mjid¡ Fiw TWtJ Tlhbj‹gJ« K‰Wª jtW.
òu£L«, ã¤jyh£l¤ijí« btË¥gL¤â mJ fh§»urhÆD«
k‰bwªj rigahÆD« mjid¡ f©o¡f nt©oanj c©ik
njrhãkhÅfŸ flik. fh§»u° rignah m‹¿ k‰bwªj r§fnkh
k¡fË‹ e‹ikia c¤njá¤nj V‰gL¤j¥g£lnja‹¿ ntwšy.
xU Ô®¤j¤â‹ Ú®bf£L »UÄfŸ ÄFªJ mâš Fˤjhš nehí©
lhFbk‹W bjǪJbfh©L«, °jy òuhz¤J¡F¥ gaªJ m¡Fs¤J
ÚÇš FË¥gJ TlhJ. (eif¥ò) mjid clnd k©iz¥ngh£L
_o É£L ntW Ô®¤jbkh‹iw bt£o¡ bfhŸs nt©L« (funfh
õ«). mJnghynt nah¡»a khÆUªjhš fh§»uir kâ¡f nt©oaJ
jh‹. ïšyhÉ£lhš mjid xÊ¡f nt©oaJjh‹ Kiwik.
(nfS§fŸ). x¤JiHahik if¡ bfhŸs¥g£L îkhz¤ â£l§fŸ
gy C¡f¤Jl‹ mErÇ¡f¥g£ld. Mdhš ã‹d® m¤jifa
îkhz¤ â£l§fŸ ifÉl¥g£LÉ£ld.
fh§»uádhšjh‹ ekJ njr¤âš ï›tsî fZl§fS«
JntõK« T¢rY« FH¥gK« nk‰g£lbj‹gJ jh‹ c©ikahd
mã¥ãuha«. nkY« e« njr« ï¡fâailªjj‰F« ãuhkz, ãuhk
zušyhjh® r¢ruî¡F« ï¤jifa fh§»u°jh‹ fhuzkhdJ. K¥g¤
Fo muR - 1927 ( 1) 100
jhW tUl§fshf fh§»u° brŒjij xÊ¡f¤jh‹ kfh¤kh fhªâ
g»Zfhu â£l¤ij¥ òF¤âdh®. r®¡fh® ngÇš F‰w« brhšY«
Éõa§fËš všyh« ï¡fh§»uR¡F« g§F©L. eL ÃiyikÆš
ne®ikahf Mnyhá¡FÄl¤J fh§»uádhš V‰g£LŸs gy
fZl§fS« xUtU¡F« e‹F òydhfhkš nghfhJ. fh§»uR¡F
K‹ f£á¥ãuâ f£á r¢ruîfS« JntõK« ï›tsthf ÉU¡f
Éšiy. fh§»uá‹ ciH¥ã‹ gydhf¤jh‹ mâf c¤ânahf§fS«
mj‰nf‰w tÇínk‰g£lJ. eh‰gJ tUl§fS¡F K‹ nghäÌš
r®¡»Ÿ ï‹°bg¡lU¡F«, jhÿfhÉš jhášjhU¡F« nkÈšiy.
m¥nghJ mt®fS¡F r«gs« Kiwna %ghŒ 200« 150 ªjh‹.
m›th¿UªJ« mt®fS¡F¢ r£l bk«gU¡FŸs mâfhu¤ijÉl
üW kl§F mâfhuÄUªjJ. ï¡fhy¤ânyh fby¡lÇ‹ FáÅ¡fhu
D¡F kd§nfhQ«go jhášjh® VjhtJ brŒjhY« mt® jiyÆš
if it¡f¥ g£L ÉL« Ãiyik¡F tªJÉ£lJ. (eif¥ò) mªj¡
fhy¤âš mt®fbsšyh« Rakâ¥òlD« bfsut¤JlD« elªJ
bfh©lh®fŸ. m¡fhy¤âš c¤ânahf¤â‰»Uªj bfsut¤â‰nf‰w
f©athD¡F¤jh‹ m›î¤ânahfK« bfhL¡f¥gL«. nkyâfhÇ
fS¡F« mt®fËl« nghâa kâ¥ò« bfsutKÄUªJ tªjJ. fh§»
u° V‰g£lj‹ ã‹ c¤ânahf¤â‰F nah¡»aijna ntwh»É£lJ
(nfS§fŸ). m›î¤ânahf§fŸ M§»y« go¤jt®fS¡F¤jh‹
bfhL¡f¥g£L tªjjhš bgÇa kÅj®fS« nah¡»a¥ bghW¥ò
ilat®fS« ã‹ jŸs¥g£L É£ld®. ïjdhš ã¢ir vL¤jtD«
yhªj® És¡»š go¤jtD« gŠrh§f¡ f£L¡fhu‹ kfD« Mâ¡f«
brY¤j tªJ É£ld®. ïj‹ gydhŒ c¤ânahf§fË‹ kâ¥ò«
bfsutK« ïÊÃiyia ailªJÉ£lJ. nkY« ïʪj ÃiyÆUª
jt®fS« f©lgo ï›î¤ânahf§fS¡F tªJÉ£ld®. murh§f¤
â‰F c¤ânahf°j®fŸjh‹ K¡»a«. ïj‹ r«gªjkhf f©aK«
kâ¥ò« nghŒ m›î¤ânahf¤â‹ Ãiyna monahL âU«ã
É£lJ. fh§»uR¡F¥ã‹ jh‹ X£L¢ RjªâuK« ÉÇth¡f¥g£lJ.
nkY« ãuâÃâ¤Jt¤ âY« bjhif mâfkh¡f¥g£lJ. m¡fhy¤âš
r£lrigÆš _‹W ãuâÃâfËUªjd®. mt®fS« TLkhd tiu
Æš ešy ntiy brŒJ tªâU¡»‹wd®. fh§»u° V‰g£L X£LÇ
ikia¡ f©lgo cgnah»¡f¥g£lJ. ahU¡fhtJ X£L¡nf£L
th§»¡bfhL¡f¥ gL»wnjbahÊa th§»¡ bfhL¡f¥gLgtÇ‹
nah¡»aij v‹dbt‹w ftiyna »ilahJ. ekJ X£LÇikfis
c©ik¥ ãuâÃâ¤Jt¤â‰F cgnahf¥gL¤J« KiwfËš eh«
ftd« brY¤JtnjÆšiy. nj®jš Éahghu¤â‹ ngh¡ifí«
X£L¡bfhL¡F« CHšfS« v›tsî nftykh»É£lbj‹gij
eh‹ És¡f nt©LtnjÆšiy. ï¥nghnj ï›th¿U¡ifÆš
101 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
mijÉl bgÇa Rjªâu« tªJ v‹d ga‹. m¥nghJ _‹W Íšyh
î¡F xU bk«guhf ÉUªjJ, ï¥nghJ xU Íšyhî¡F _‹W bk«g
uh»É£lJ. m¥nghJ _‹W Íšyhî¡F vGüW X£l®fbs‹whš
ï¥nghJ xU Íšyhî¡F VHhÆu« X£l®fSkh¡f¥g£LÉ£lJ.
nkY« X£l®fis xU mzhî¡F« xU brh¥ò fh¥ã¡F« X£L¢
brŒí« j‹ik¡F« bfh©Ltu¥g£lJ. všnyhU¡F« X£LÇik
ïU¡fnt©Lbk‹gJ nkyhd fhÇaªjh‹. Mdhš X£LÇikÆ‹
nk‹ikiaí« mj‹ j¤Jt¤ijíKzwhkš xU brh¥ò fŸS¡F«
X£L¡bfhL¤J ÉLgt®fS¡F« ï›îÇikaË¡f¥gLtjdhš
ga‹ ahJ? (bjhlU«) - ( âuhÉl‹. )
F¿¥ò : âUt©zhkiyÆš 6.2.27 ïš eilbg‰w bj‹Åªâa
ey cÇik¢ r§f kheh£oš jiyikíiuÆ‹ Koîiuahf M‰¿a
brh‰bghÊî.
Fo muR - brh‰bghÊî - 13.02.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 102
#°o° âUehŸ
ã¥utÇ µ 26 njâ rÅ¡»Hikia #°o° 10 tJ tUõ
ehshf¡ bfh©lhL«go jiyt® gzfhš uh#h mt®fŸ gh®¥gd
ušyhj k¡fS¡F xU nt©LnfhŸ ÉL¤JŸsh®. mj‰fhf x›
bthU CÇY« cŸs gh®¥gdušyhj k¡fŸ mª ehis¡ bfh©lhl
nt©oaÉj« v‹dbt‹whš #°o°, âuhÉl‹, Fo muR g¤âÇ
iffS¡F rªjhjhu®fis nr®¥gJ jh‹. thÈg®fŸ x›bthUtU«
f©o¥ghŒ m‹iwa âd« VjhtJ xU òJ rªjhjhuiuahtJ nr®¤J
É£L¤jh‹ rh¥ãLtjhf ÉujbkL¤J¡ bfhŸs nt©L«. #°o°
g¤âÇifÆš uhŒ£l® mnrhána£ ãu°, ãß ãu° M»a jªâ Ã%g§
fŸ khj« 1-¡F 1000 %ghŒ¡F nk‰g£l áyÉš th§» br‹w khj«
Kjš ãuRu« brŒa¥g£L tU»wJ. âuhÉlD¡F« mnrhána£ ãu°
Ã%g§fŸ th§» ãuRu« brŒa¥g£L tU»wJ. Mfnt, ã¥utÇ µ
26- njâia ït‰¿‰F rªjh nr®¡F« âdkhf bfh©lhl ntQkhŒ
gh®¥gdušyhj thÈg®fis nf£L¡ bfhŸS»nw‹.
<.bt.uhkrhÄ
Fo muR - jiya§f« - 20.02.1927
103 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 òJ¡nfh£il K°ä« kfhehL
rk°jhd K°ä« ãui#fË‹ KjyhtJ kfheh£oš iròš
ï°yh« g¤âÇif MáÇauhd bksyhdh bksÈ mAkJ rÆJ
rhÏ¥ mt®fŸ 15. 2. 27 š m¡»uhrd« t»¤J Ãfœ¤âa m¡»uhrd¥
ãur§f« Äfî« Ú©ljhifahš ekJ g¤âÇifÆš KGJ« ãuRÇ¡f
Koahjj‰F Äf tUªJ»nwh«. ehk¿ªj tiuÆš bksyhdh mt®
fŸ ekJ eh£L¥ bgU«gh‹ikahd muáašthâfis¥ nghš
Ñ®¤â¡F«, bgUik¡F«, Raey¤â‰F«, FL«g thœ¡if¡F« Mir
g£L¡ bfh©L jdJ bfhŸiffis kh‰¿¡bfh©L«, cŸbsh‹W«
òwbkh‹W« Mf¥ ngáí«, vGâí« fhy§ fÊ¥gtušy. rÇnah,
j¥ngh jdJ kdâ‰F£g£lij xË¡fhkš brhšY« Rght« bfh©l
t®. mt® jdJ m¡»uhrd ãur§f¤âš T¿ÆU¡F« x‰Wik, fj®
KjÈa áy K¡»a Éõa§fis kh¤âu« ã‹dhš F¿¥ãLnth«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 20.02.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 104
ï‹dKkh gh®¥gd¥ g¤âÇiffis
MjÇ¡»Ö®fŸ
ekJ eh£L¥ gh®¥gd®fŸ j§fsJ Éõ§fis bgU«ghY«
gh®¥gd¥ g¤âÇiffŸ _ykhfnt f¡» gh®¥gdušyhj k¡fŸ
mJfis¥ go¥gjhnyna m›Éõ« u¤j¤âš CÇ¥ ngh»‹wJ.
ïij gy jlitfŸ brhšÈí« vGâí« tªâU¡»nwh«. ï¥bghG
J« ekJ gh®¥gd®fË‹ ãiH¥ò¡fhd rfy Míj§fS« mjhtJ
njr¤â‹ nguhš fh§»u° Rauh{Ía« v‹D« MíjK« kj¤â‹
nguhš nkhB« v‹D« MíjK« Vw¡Fiwa monahL kG§»¥
nghŒ tU»wbj‹nw brhšyyh«. fh§»u° Rauh{Ía« v‹gj‹
_y« mšyhJ tÆW ts®¡f kh®¡fÄšyhj áy tƉW¢ nrh‰W
TÈfŸ jÉu k‰wt®fŸ ïij kâ¤âUªj fhy« kiynaÇ¥ nghŒ
É£lJ. mJ nghynt - kj¤â‹ nguhš mšyJ thH Koahj - btË
Æš jiyfh£l Koahj - áy ghõh©ofŸ jÉu k‰wt®fŸ gh®¥gd®
_y« milí« nkh£r¤ij kâ¡F« fhyK« kiyna¿¥ nghŒ
É£lJ. Mfnt ïJ rka« ekJ gh®¥gd®fS¡F ÄŠá ïU¥gJ
mt®fŸ g¤âÇif Éõk¥ãurhuªjh‹. mj‹ _y« mt®fŸ ãurhu«
brŒí« nah¡»aijia ïu©blhU cjhuz¤jhš vL¤J¡
fh£Lnth«.
br‹w thu« âUt©zhkiyÆš $kh‹ <.bt.uhkrhÄ
eha¡f® Kjyhdt®fŸ ngáaij bghJ#d§fŸ MjÇ¡fÉšiy
v‹W« Vnjh xU áy MrhÄfŸ kh¤âu« jh‹ nf£ljhfî« th¤âa
ÄšyhkY« nghä°fhu®fŸ gªnjhg°JlD« åL br‹wjhfî«
mnj rka¤âš ïj‰F vâÇilahŒ T£l¥g£l T£l¤âš bgUª
âushd #d§fŸ tªâUªjjhfî« mâš eha¡f® Kjyhdt®fŸ gâš
brhšy Koahj mnef nfŸÉfŸ nf£f¥g£ljhfî« eha¡f® thia
_o¡ bfh©L nghŒ É£ljhfî« ï‹D« áy bghŒíiufŸ
K‹D¡F¥ ã‹ r«kªjÄšyhkš csÇ¡ bfh£oÉ£L filáahf
vGâÆU¥gJ v‹dbt‹whš “PhƉW¡»Hik el¤âa âuhÉl
T£l¤âš Raey¡fhuuhd eha¡f® Kjyhdt®fŸ f¡»a Éõ¥òif
105 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
âUt©zhkiy efu KGJ« guÉ v§F« ãuhkz¤Jntõ«, v‹W gh®¥nghnkahdhš m«khâÇ¥ g¤âÇiffis gh®¡fhkÈ
ãuhkz¤ö‰wš njÓa g¤âÇif btW¥ò, fh§»u° ÛJ Fiw Twš, U¥gjdhšjhnd xÊí«. k‰wgo ïj‰F ntW kh®¡f« ïšiy
Rauh{Ía føia itjš fh§»u° â£l§fis gÇfhr« brŒjš, v‹Wjh‹ eh« brhšYnth«. ïijna gy jlitfŸ brhšÈ
Mya« bršyš å© áybtdš, flîS¡F« âuhÉlU¡F« íÄU¡»‹nwh«. mnef #d§fŸ m¥g¤âÇiffS¡F ò¤â tU«go
ïilÆš gh®¥gd¤ juf® nt©lh« vdš, mªj _l tH¡f¤ij brŒtj‰fhf mij¥ gÏZfǤâU¥gjhŒ ek¡F vGâí« tU»wh®
xÊ¡f nt©Lbkdš, f©l f©l Él§fËš gh®¥gdiu¥ gÇfᤠfŸ. MdnghâY« mJ jFªj gyid mË¡fÉšiy v‹nw
jš, fh§»uir É£L âuhÉl¡ T£l¤âš nrunt©Lbkdš M»a njh‹W»wJ. Mjyhš ïÅahtJ ï›Éj g¤âÇiffis MjÇ¥gj‹
ïJngh‹w Éõa§fns efu KGJ« Ó¿ É»‹wd’’ v‹W jdJ _y« ekJ r_f¤â‰F nfL tUɤJ¡ bfhŸs TlhJ v‹gij
Ã%g® nguhš 11. 2. 27 njâ jÄœ Rauh{Íah g¤âÇifÆš F¿¥ã£ bjÇɤJ¡ bfhŸtnjhL ï›Éj¥ òu£Lfisí« Éõk¥ ãurhu¤
oU¥gjhf xU e©g® ek¡F mD¥ãÆU¡»wh®. ïJ K‹D¡F¥ ã‹ ijí« xʤJ k¡fS¡F c©ikia És¡» RakÇahijia
v›tsî KuzhdJ« mnah¡»a¤jdkhdJkhd ãurhu« v‹gij c©lh¡fbt‹nw ghLg£L tU« “âuhÉlidna” x›bthU
nea®fŸ ftÅ¡f nt©L«. eh« ngáa T£l¤âš ahU« jÄœk¡fS« midtU« MjÇ¡f nt©Lbk‹W nt©L»nwh«.
ïšiyba‹W« Vnjh fh§»u° ÉnuhâfŸ áyng® ïUªjh®fŸ
v‹W« mJî« nghä° gªnjhg°Jl‹ elªjJ v‹W« th¤âa§fŸ Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 20.02.1927
Tl ïšyhkš å£o‰F nghdjhfî« vGâÉ£L jh§fŸ ngh£l
T£l¤âš Vuhskhd #d§fŸ tªâUªjjhfî« vGâïU¡»wJ.
m¥goahdhš m›tsî “ufáa¤âš f¡»a Éõ¥òif” C®
KGtJ« v¥go guÉ nkšf©l gy‹fŸ V‰g£oU¡F«? v‹gij
thrf®fŸ jh‹ czunt©L«. ïJjÉu RnjrĤâundh “ eha¡f®
jdJ thŒ tÈ¡Fk£L« ïu©liu kÂneu« 3 k neu« 5 kÂ
neu« gh®¥gd®fisí« ònuh»j®fisí« itJ¥ ngádh®’’v‹W
vGJ»wnj mšyhkš v‹d ngádh® v‹gij ï¢rªj®¥g§fËš
F¿¥ãL»wnjÆšiy. ï‹D« ïJnghš Û£o§ ngh£ljhfî«
T£l« Todjhfî« v‹d v‹dnkh ngádjhfî« vGâÉL»wJ.
ïij¥g‰¿ v¤jidnah jlit vGâÆU¡»nwh«. ngáí« ïU¡
»nwh«. bfhŠrkhtJ khd« bt£f«, R¤j u¤j X£l« KjÈaJfŸ
ïU¡Fkhdhš ïÅí« 10 jiyKiw¡F ïªj¡ T£l« ï›Éj
ïÊthd fhÇa§fËš jiyÆlnt jiyÆlhJ. m¥go¡F ïšyhkš
“jhahiu bg©lh£o M¡»¡ bfh©lhY« ehŸ tªJ jhnd rhf
nt©L«” v‹»w ö®¤j th¡»a¤ij jd¡F MjuthŒ it¤J¡
bfh©L eh« v‹djh‹ vGâdhY« e«ik ah® v‹d brŒa¡TL«
v‹»w ijÇa¤âš všyht‰iwí« kwªJ ïnj ntiyÆš
<Lg£oU¡»wJfŸ.

ïitfS¡F ïÅ eh« kW¥ò vGJtjhnyh mšyJ f©o¥

gjhnyh xU¡fhY« ò¤â tU«go brŒaKoant KoahJ. khd
KŸs MÆu« ngiuí« xUt‹ v⮤J ngh® òÇa Koí«. khd
Äšyhj xUtid btšy MÆu« nguhY« MfhJ v‹»w KJbkhÊ¥
go khd«, <d«, ijÇak‰w T£l¤ij eh« v¥go rkhË¡f Koí«

Fo muR - 1927 ( 1) 106 107 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


br§fšg£oš
fj®¢ rhiy âw¥ò ÉHh
fh§»uá‹ bgauhY«, Rauh{abk‹D« gj¤â‹ bgauhY«
k¡fis VŒ¤J gy m¡»uk§fŸ brŒa¥gL»wJ. Rauh{aÄ‹d
bj‹W kfh¤kh fhªâí« ï‹D« brhšyhkš mjid miltj‰F¤
jFâahF§fŸ v‹Wjh‹ brhšY»‹wh®. kJiuÆš Ãiwnt‰w¥g£l
îkhz¤ â£l§fis e« ãuhkzušyhj k¡fŸ if¡bfh©L kd¥
ó®tkhf¥ ghLgLth®fshÆ‹, Rauh{a« jhdhfnt njo¡bfh©L
tªJÉL«. eh« Rauh{akila¡ fUJtj‰F K‹ RakÇahijia
Ãiy ÃW¤j nt©LtJ Kj‰flik. RakÇahijÆšyhj Rauh{a«
tªJ« gaÅšiy. ï¢RakÇahijia miltj‰F ghku k¡fS¡
FŸ nghâa ãurhu« brŒa nt©L«. ïj‰F “#°o°”, “âuhÉl‹”
g¤âÇiffË‹ ciH¥ò m¤âahtáa«. m¥g¤âÇiffË‹ ts®¢á
ãuhkzušyhj r_f¤â‹ fânkh£r¤â‰fhd ts®¢á v‹gij kw¡
f¡ TlhJ. ãuhkzušyhj r§fbk‹D« bga® Jntõ« fhuzbkd¢
brhšy¥g£l nghâY« rÇ, mj‰F¡ fhuzkhdt®fŸ mt®fŸjh‹.
mâš Jntõbk§»U¡»‹wbjd És§fÉšiy. ekJ RakÇah
ij¡fhf eh«ghLg£lhš mij Jntõbk‹W brhšYtjh? bfhR¡
fŸ fo¡fhkš bfhRtiy ngh£L¡bfhŸtJ bfhRÉ‹ ÛJ Jntõ
khFkh? âUl‹ tUtj‰F¤ jilahf e« å£L¡ fjit mil¤J
it¤jhš âUl‹ kd« tUªâ g£oÅ »l¡fî« neUnk v‹W ahuh
tJ fjit¤ âwªJ it¥gh®fsh? eh« fjit _o it¤jhš eh«
#h¡»uijahÆU¥gija¿ªJ m¤âUlD« âU¤â¡bfhŸs
Kašth‹. mJngh‹nw eh« ïÅ ekJ RakÇahijia¡ fh¤J¡
bfhŸtj‰fhd Ka‰áfŸ brŒJ ãuhkÙa Mâ¡f¤ij xÊ¡f Kay
nt©L«. ãuhkz ãuhkzušyhjh® ɤâahrK« ï«khâÇ nghuh£l
K« g©il¡ fhy Kj‰bfh©nl elªJ tªâU¡»‹wJ. ïuhkha
z«, ghuj« í¤j§fËY« ï¥ng® F¿¥ãl¥g£oU¡»‹wd. ntj§f
Ëš ãuhkz®fŸ ãuhkzušyhj k¡fis¤ j§fS¡F moikah¡»
it¡F«goí« mt®fis xʤJÉL«go¡F« ïªâu‹ Kjyhd
bjŒt§fis¥ ãuh®¤â¥gJ jÉu nt¿šiy. ïjdhšjh‹ ntj¤ij
ãuhkzušyhjh® go¡f¡ Tlhbj‹W NJ« thJ« brŒjd®. ò¤j®
Fo muR - 1927 ( 1) 108
fhy¤âY« ãuhkz®fË‹ mÚâia xʤJ¢ rk¤Jt¤ij Ãiy
eh£Ltj‰fhd Ka‰á brŒa¥g£L, ò¤jkj« ãurhu« brŒa¥g£lJ.
ãuhkz®fŸ, g©il¡fhy Kj‰bfh©nl gy Nœ¢áfŸ brŒJ
tU»‹wd®. uhk® M£áÆš ãuhkzušyhj thÈg‹ xUt® ntj«
go¤J jgR brŒJ tªjjhš ãuhkz¢ áWt‹ xUt® ïwªJÉ£ljhf¢
brhšÈ m¥ãuhkzušyhj áWtid¡ bfh‹w ã‹ò ãuhkz¢ áWt‹
ãiH¤J¡ bfh©ljhf ïuhkhaz¤âš brhšy¥g£oU¡»‹wJ.
ï¤jifa khd¡ nflhd Éõa§fis¡ nf£f¤jh‹ e« k¡fŸ bgU«
bghUŸ bryî brŒ»‹wd®. eh« ekJ RakÇahijia fh¤J¡
bfh©L e« k¡fË‹ mãÉU¤â¡fhf ghLgLnthkhdhš mJ
mt®fS¡F Jntõkhf¤ jh‹ ïU¡F«. RakÇahijia¡ fh¤J¡
bfhŸS« Éõa§fËš giHa _l e«ã¡iffËš MœªJ »l¡F«
bgÇat®fŸ r‰W ja§»anghâY« Tl ekJ thÈg®fŸ jh‹ xnu
cWâíl‹ Éf nt©L«. bgÇat®fS« mt®fS¡F njit ahd
cjÉ òÇant©L«. r®¡fh® tÇiaÉl ãuhkz®fË‹ tÇ msÉš
yhkY« nfŸÉ Kiw ïšyhkY« gy jiyKiwahŒ¥ nghŒ¡
bfh©oU¡»‹wJ. nfhÉšfË‹ ïÊthd Ãiyikfis¢ Ó®âU¤â
mt‰¿‹ tUkhd§fis¡ F¿¤J« bryîfis¡ F¿¤J« fz¡F
it¡f¢ brŒtj‹ bghU£L ekJ jiyt® gdfhš mur® njt°jhd¢
r£l« ïa‰¿anghJ ãuhkz®fŸ kj¤â‰nf nkhr« tªJ É£ljhí«,
kj Éõa§fËY« r®¡fhÇ‹ Mâ¡f¤ij¥ òF¤J tjhí« T¢r
È£ld®. flîS¡F ïL« ehk« tlfiyba‹W« bj‹fiyba‹W«
kj« ão¤J r¢ruÉ£L¡bfh©L mjid¤ Ô®¥ò¢ brŒtj‰F
r®¡fhÇ‹ cjÉia eho btŸis¡fhu®fË‹ Ô®khd¥go brŒtJ
kh¤âu« r®¡fh® jiyÆ£ljhf Éšiyah? k‰W« éa® bfho ão¥gJ
Kjyhdt‰¿Y« r®¡fh® jiyÆ£L Ô®¥ò¢brhšy nf£f Éšiyah?
fz¡F it¤jhš jh§fŸ nkhr« brŒtj‰F ïlÄšiyna v‹w
V¡f¤jhš T¢rÈLtij cyf¤jh® e‹Fz®ªJ bfh©ld®. nkY«
ï¢r£l¤jhš ïªJ kj¤â‰F nkhr« tªJÉ£lbjd¡ T¢rÈL« ïªj
Íšyh ãuâÃâahd M¢rhÇahU« vªj¤ bjhFâÆ‹ bgauhš Ëwh®.
kfkâaušyhj bjhFâÆ‹ bgauhyšyth? r®¡fhuhš ïªJ kj¤â‰F
v‹W ãuâÃâ¤JtkË¡f¥g£oU¡»‹wjh? kfkâa »¿°Jt
kj§fS¡F¥ ãuâÃâ¤JtÄU¥gJ nghy ïªJ kj¤â‰»šyhjij¡
F¿¤J ï¥òÈfŸ ïJtiuÆš thiaahtJ âwªâU¡»‹wduh
vd¡T¿, KoÉš kJiu kfheh£oš Ãiwnt‰w¥g£l Ô®khd§fis
mDrǤJ RakÇahijia Ãiyeh£o îkhz¤ â£l¤â‹ Ñœ
br›tnd ntiy el¤jnt©Lbkd¡ nf£L¡ bfhŸ»nw‹.
F¿¥ò: br§fšg£oš 12.02.1927 ïš bj‹Åªâa ey cÇik¢ r§f
âw¥ò ÉHhÉš fj®¢ rhiyia¤ âwªJ it¤J M‰¿a brh‰bghÊî.
Fo muR - brh‰bghÊî - 20.02.1927
109 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

kªâÇ rig
j‰fhy kªâÇ f£á muáaš ßâÆš x‹W« gaDŸsjhŒ ïšyh
É£lhY« brŒaî« KoahJ v‹gjhfnt it¤J¡ bfh©lhY«,
r_f r«kªjkhfthtJ VjhtJ ãunah#dK©lh v‹gjhf gh®¤jhš
mâY« gh®¥gdušyhjhU¡F ek¡F xU ãunah#dÄšyhjnjhL
v⮡f£áah® brhšY»wgo mjhtJ $kh‹ R¥guha‹, á. ïuh#
nfhghyh¢rhÇahU«, v°. ÓÅthrŒa§fhU« brhšY»wgoí«,
$kh‹ V. u§fehj KjÈah®, r®.á.ã. ïuhkrhÄ mŒaU«, bgr©l«
ikí« brhšY»wgoí«, $kh‹ Mnuh¡»arhÄ KjÈah®, r®¡fhU«
k‰W« nk‰f©l MrhÄfS« brhšY»wgoí« ML»wt®fnsaš
yhkš ntbw‹d? v¤jid¡bf¤jid ïªj kªâÇfis Ãiy¡f
it¤âU¡»nwhnkh m¤jid¡f¤jid gh®¥gd Mâ¡f¤ij¥
gy¥gL¤â¡bfhŸsî« ekJ gh®¥gdušyhjh® ïJtiu brŒJ
bfh©oUªjijí« bfL¤J¡bfhŸsînk cjînkašyhkš k‰wgo
ahbjhU e‹ikí« c©lhfhJ. ï« khâÇahf¥ gh®¥gd®fŸ brh‰go
ML« kªâÇfis it¤J¡ bfh©oU¥gJ gh®¥gdušyhj r_f¤
â‰nf bgÇa mtkhdkhF«. mJkh¤âukšyhkš 47 m§f¤âdiu¡
bfh©ljhf cŸs xU f£áahdJ njr¤â‹ bgaiu¢ brhšÈ¡
bfh©L r£lrigÆÈUªJbfh©L 15 ngiu¡ bfh©l f£áahdJ
kªâÇrig mik¤J thœªJtu É£L¡ bfh©oU¥gJ òu£lh
mšyth? muáaš bfhŸif¥go gh®¤jhš Rauh{a¡ f£á¡F bfhŠr
khtJ khd«, bt£f«, nah¡»a¥ bghW¥ò ïUªâU¡Fkhdhš ï«
kªâÇrig miu ehÊif Tl Ãiy¤âU¡f Koant KoahJ. mt®
fŸ j§fŸ Raey¤â‰fhf âU£L¤jdkhfî«, mnah¡»a¤jdkhfî«
cjÉ brŒJ tUtjhf it¤J¡bfh©lhY« v‹d bfhŸifÆ‹
ngÇš #°o° f£á thŒ _o¡bfh©oU¡»wJ v‹gJ ek¡F És§f
Éšiy. kJiu kfheh£oš #°o° f£á¤ jiyt® És«gu«
brŒjgo V‹ ï‹dK« kªâÇ f£áia cil¡f¥ ãua¤jd¥gl
Éšiy? xU rka« fh§»uáš Rauh{a¡ f£á ãuKf®fËš xUt
uhd $kh‹ r¤âa_®¤â mt®fŸ ïªj kªâÇ f£áia cil¥gjhŒ¢
brhšÈago cil¤J ÉLth®fŸ v‹W« vâ®gh®¡»nwh« v‹gjhf
brhšytUth®fnsahdhY« mJ bfhŠrK« x¥ò¡ bfhŸs¡Toa
Fo muR - 1927 ( 1) 110
rkhjhdkšy. VbdÅš Rauh{Ía¡ f£áah® ehzaKŸst®fŸ
mšy v‹gJ«, brhšY»wgo el¡F« tH¡fÄšyhjt®fŸ v‹gJ«
cyfk¿ªj Éõa«. m¥goÆU¡f mt®fis v⮥gh®¥gjhf¢
brhšYtJ rÇahd rkhjhd« MfhJ. jÉuî«, Rauh{Ía¡ f£áah®
jh‹ ïu£il M£áia xÊ¥gjhŒ brhšY»wt®fŸ, K£L¡ f£il
nghL»wt®fŸ, cil¥gjhŒ brhšÈ X£L¥ bg‰wt®fŸ. Mjyhš
mt®fŸjh‹ cil¡f¡ f£L¥g£lt®fŸ. eh§fŸ ïu£il M£áia
el¤â it¤J nk‰bfh©L áy âU¤j« nf£»wt®fŸ v‹W brhšÈ¤
j¥ã¤J¡ bfhŸs¥ gh®¤jhš mJî« x¥ò¡ bfhŸs¡Toa rkhjh
dkšy. v¥go ba‹whš, #°o° f£áah® murh§f¤ijna v⮥g
jhf¢ brh‹dt®fŸ kªâÇia MjÇ¥gJ v‹gJ nah¡»akhd
fhÇakhfhJ. mšyhkY« Rauh{Ía¡ f£áah® #d§fis Vkh‰¿
X£L¥bgw ï¥go¢ brh‹dh®fns jÉu c©ikahŒ brh‹dt®fŸ
mšy v‹gJ #°o° f£áahU¡nf bjÇí«. Mjyhš mªj¢
rkhjhdK« rÇahfhJ. jÉu, $kh‹ á.ã. uhkrhÄ mŒa® g«ghÆš
ngáa nghJ #°o° f£áah® tªJÉLth®fns vd¥ gaªJ ïªj
kªâÇ rig¡F njr¤âš MjuÉšyhÉ£lhY« eh§fŸ MjÇ¡
»nwh« v‹W brh‹d ãwF #°o° f£áah® ï« kªâÇrigia
it¤J¡ bfh©oU¥gJ bgÇa muáaš bt£f¡ nfbl‹nw brhšY
nth«. ï«kªâÇ rigia cil¤bjÇa¢ brŒí« Ka‰áÆš #°o°
f£áah® bt‰¿bg‰whY« bgwhÉ£lhY« jkJ flikia¢
brŒJÉ£lnjhL Rauh{Ía¡ f£áÆ‹ nah¡»aijiaí« btË¡F
fh£l xU rªj®¥g¤ij c©lh¡»dt®fŸ Mth®fŸ.
Mdhš, #°o° f£áah® ï«Ka‰áÆš ãuntá¡F« nghJ
xU Éõa¤ij kdâš it¤J¡bfhŸs nt©L«. mjhtJ
Rna¢ir¡ f£á v‹w ïªj kªâÇrig cilg£L É£lhš ãwF vªj¡
fhuz¤ij¡ bfh©L« jh§fŸ ïªj¤ nj®jÈš V‰g£l rigÆš
kªâÇ gjÉia x¥ò¡ bfhŸtâšiy v‹w ãuâ¡»id brŒJ
bfhŸs nt©L«. Rauh{Ía¡ f£á¤ jiyÆnyna ïij¡ f£o
mo¤J mt®fŸ nah¡»aijí« gh®¤JÉlnt©L«. mt®fŸ
nghJkhd bk#hÇ£oahŒ ïU¥gjhf¢ brhšÈ¡bfh©L« kªâÇ
gjÉia V‰f ijÇaÄšyhkš ga§bfhŸËfshÆU¥gh®fshdhš
r®¡fhnu vL¤J¡ bfh©L el¤j£L« mšyJ r£lrigia¡
fiy¡f£L« v‹»w v©z¤njhL ïU¡f nt©Lnk mšyhkš
r®¡fh® jathnyh mšyJ k‰w f£áah® jathnyh el¤j¡Toa kªâÇ
gjÉia x¥ò¡bfhŸs¡ bfhŠrkhtJ Mir it¥gJ RakÇahij
cŸs vªj¡ f£á¡F« nah¡»akhfhJ v‹gij t‰òW¤J»nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 27.02.1927
111 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

RakÇahij¥ ãurhu«
fdth‹fns!
ïªj ïl§fËš ïj‰F K‹ mnef jlitfËš tªJ ngáÆ
U¡»‹nw‹. m¥nghJ tªj rka§fËš eh‹ vij¥g‰¿ ngánd
ndh mnj Éõa§fis¥g‰¿¤jh‹ ï¥nghJ« ngr tªâU¡
»‹nw‹. Mdhš mªj¡ fhy§fËš vdJ ãur§f¤ij¡ nf£f tªj
#d§fis Élî« c‰rhf¤ijÉlî« ï¥nghJ v¤jidnah kl§F
mâfkhd #d§fS« c‰rhf§fS« fhz¥gLtJ vd¡nf M¢rÇa
khŒ ïU¡»wJ. xU rka« vdJ bfhŸiffŸ VjhtJ kh‰wkilªJ
É£ljh v‹gjhf ehnd nahá¤J¥ gh®¥gJ©L. v›tsî nahá¤
jhY« vdJ giHa bfhŸiffËÈUªJ xU á¿J« kh‰¿¡ bfh©l
jhf vdJ kd¢rhø brhšYtnj ïšiy.
kfh¤kh fh§»u° fhy¤âY«, mj‰F K‹ eh‹ jÅna mã¥
ãuha« bfh©oUªj rka¤âY« vªj¡ bfhŸifÆš e«ã¡if
bfh©oUªnjndh mt‰¿š xU á¿J« kh‰w nk‰g£ljhf vd¡F¤
njh‹Wtnj ïšiy. mjhtJ kfh¤khÉ‹ x¤JiHahik fh§»u
R¡F K‹dhš gh®¥gdušyhjh® muáaš cÇikfS¡F« r_f
cÇikfS¡Fkhf fh§»u° rh®ghf V‰g£oUªj br‹id khfhz¢
r§f« v‹D« gh®¥gdušyhjh® k¡fS¡fhf kh¤âu« V‰g£oUªj
r§f¤âš ehD« xU K¡»a°jdhf ïUªj fhy¤âš vdJ bfhŸif
í« m¢r§f¡ bfhŸifíkhd tF¥òthÇ¥ ãuâÃâ¤Jt¤âY«
kfh¤kh fh§»uáš eh‹ ïUªjnghJ fh§»u° bfhŸifahfî« vdJ
bfhŸifahfî« ïUªj îkhz¤ â£l« mjhtJ fj®, Ô©lhik
Éy¡F, kJÉy¡F M»a bfhŸiffËY« xU á¿J« khWglh
jnjhL mitfŸ m¥bghGijÉl ï‹dK« gykhf v‹ kdâš
gâªJ »l¡»‹wd. tF¥òthÇ cÇik ïšyhkš ekJ eh£oYŸs
tF¥òfŸ x‰Wik¥glhJ v‹gJ«, îkhz¤ â£l§fŸ Ãiwnt‰w¥
gLtjšyhkš ntbwh‹W« Rauh{akila kh®¡fkšy v‹gJ«
vdJ rßu¤âY«, u¤j¤âY«, kÆ®¡fhšfËY« ïu©lw¡ fyªJ C¿
É£lnjhL ï›Éu©ilí« bgWtj‹ K‹d« k¡fŸ RakÇahij
Fo muR - 1927 ( 1) 112
mila nt©L« v‹gJ« á¤âutij brŒjhY« khw Koahjgo
gâªJ C¿¡ »l¡»‹wJ. Mdhš tF¥òthÇ ãuâÃâ¤Jt¤ij¥
g‰¿ v‹Dl‹ Tl m¡fhy¤âš x¤JiH¤j jiyt®fŸ v‹ngh®
muáaš jªâu« v‹D« nguhš Raey¤ij¡ bfh©nlh ãw ey¤ij¡
bfh©nlh F£o¡ fuz§fŸ ngh£L¡ bfh©oUªjhY«, vªj¡
fhuz¤ij K‹Å£L« vd¡F mâš xU á¿J« kh‰wnk‰
glÉšiy. mJnghynt îkhz¤ â£l§fis¥ g‰¿í« kfh¤kh
fhªâ fh§»u° fhy¤âš v‹Dl‹ x¤JiH¤j jiyt®fS« fh§»uR
rig v‹gJ« Raey¤ij c¤njá¤njh Raey¥g£lt®fŸ fh§»uir
RthÔd¥gL¤â¡bfh©L kfh¤khit btËnaw¢ brŒjâdhnyh
Kiwna khWg£l mã¥ãuha§ bfh©L É£lhY« fh§»uá‹ Mâ¡
f¤âÈUªJ ï¤â£l§fŸ khWghL milªJ É£lhY« Tl mâ‹
j¤Jt§fS«, mtáa§fS«, vdJ kdâY«, th¡»Y«, brŒif
ÆY« xU á¿J« khWgl kh£nl‹ v‹»‹wd. Mdhš br‹id
khfhz r§f¤â‹ _y« brŒJtªj tF¥òthÇ cÇik bgW« bjh©
L« fh§»uÌ‹ _y« brŒJ tªj îkhz¤ â£l¥ ãurhu¤bjh©L«
ï¥nghJ vªj r_f¤jhU¡F mJ K¡»akhí« c©ikahí« mJ
ahU¡F V‰gl nt©Lnkh mªj r_f¤jh® r§f _ykhf Ãiwnt‰w
tªâU¡»‹nw‹. ïJjh‹ ɤâahr« v‹W brh‹dhš brhšyyh«.
Mdhš ï¢r§f¤â‹ _y«jh‹ ït‰iw c©ikahŒ Ãiwnt‰¿
it¡f Koínkašyhkš ï¡bfhŸiffS¡F ãwÉ vâÇfsh»a
gh®¥gd®fŸ mt®fŸ r«kªj¥g£lJ« mt®fŸ Mâ¡f¤âÈ
U¥gJ« mt®fŸ Raey¤â‰fhfnt V‰gL¤j¥g£ljhd br‹id
khfhz¢ r§f¤â‹ _ykhfnth fh§»uá‹ _ykhfnth Ãiwnt‰w¥
ghLg£lij¥nghy K£lhŸjdkhd fhÇa« nt¿šiy v‹gij eh‹
ï¥nghJ e‹whŒ cz®ªnj‹. eh‹ kh¤âukšyhkš kfh¤kh fhªâí«
cz®ªJ jÅna ït‰iw el¤â it¡f¥ ghLg£L tU»wijí«
Ú§fŸ gh®¡»Ö®fŸ mšyth? cjhuzkhf tF¥òthÇ¥ ãuâÃâ¤
Jt¤â‰F gh®¥gd®fŸ r«kâ¥gh®fsh? 100-¡F _‹W nguhíŸs
r_f¤jh® 100-¡F 97 g§F c¤ânahf¤ijí« muáaš Rjªâu§f
isí« mDgɤJ¡bfh©L 100 -¡F 97 ng®fshŒ cŸs ek¡F 100¡F
_‹W g§F åj« mJî« ã¢ir¡ bfhL¥gJ nghš bfhL¤J Ûâia
VfnghfkhŒ mDgɤJ¡bfh©L e«ik ml¡» M©L
bfh©oU¥gt®fŸ 100-¡F 3 nghf, gh¡» 100-¡F 97 ïH¡F« goahd
tF¥òthÇ cÇikia x¥ò¡bfhŸSth®fsh? v‹gij nahá¤J¥
ghU§fŸ. mJnghynt îkhz¤ â£l« v‹gijí« gh®¥gd®fË‹
Mâ¡f¤âÈU¡F« ïa¡f§fns x¥ò¡bfhŸs Koíkh v‹gijí«
naháí§fŸ.
113 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 fjÇdhš gh®¥gd®fS¡F VjhtJ yhgK©lh? mt®fŸ
bg©L ãŸisfŸ TÈÆšyhkY« tƉW¡F MfhuÄšyhkY«
v§fhtJ ghLgL»wh®fsh? mšyJ fj® Ãiwnt‰w¥gLtjhš mt®
fS¡F xU fhrhtJ MjhaK©lh? ntõ¤â‰F« ï¤â£l« Ãiw
nt‰WtJ v‹»w nguhš e«ik Vkh‰¿ e«Äl« bghUŸ g¿¡fî«
X£L¥ bgwî« mªj¥ ngiu¢ brhšÈ¡bfh©L áy gh®¥gd®fŸ
e«ik Vkh‰¿ tÆW ts®¡fî« X£L¥ bgwînk mšyhkš ntW
vj‰F mt®fŸ ghLgl mtáaÄU¡»wJ. mJnghynt Ô©lhik
Éõa¤âY« gh®¥gd®fS¡F VjhtJ m¡fiu c©lh? mt®fŸ
e« všnyhiuí« Ô©lhjt®fŸ, jhœªjt®fŸ, ïʪjt®fŸ j§fsJ
it¥gh£o k¡fŸ v‹W brhšÈ¡ bfh©L Mâ¡f« brY¤â thG»w
t®fŸ. e«Kl‹ rkkhdt®fŸ v‹W brhšÈ¡bfhŸs r«kâ¥gh®
fsh? Ô©lhik xʪjhš ïªj eh£oš gh®¥gd®fŸ, ãuhkz®fŸ
v‹W brhšÈ¡bfhŸs ïlK©lh? Mjyhš, mt®fnsh mt®fŸ
Mâ¡f¤âš cŸs r§f§fnsh ïij Ãiwnt‰¿ it¡f r«kâ¡F«
v‹W Ãid¥gij¥ ngh‹w bgÇa ïË¢rthŒjdkhd fhÇa«
nt¿šiy. Vnjh áy gh®¥gd® Ô©lhik xÊ¥gâš btF m¡fiu
cŸst®fŸ nghš fh£o¡bfh©lhY«, ‘giwa®’, ‘r¡»Èa®’,
‘eha¡f®’, ‘ehlh®’ v‹W brhšy¥gL»wt®fŸ å£oš rh¥ã£lhY«
Ô©lhik xÊaî« k¡fŸ ãwÉÆš ɤâahrÄšiy v‹W
brhšyî« brŒa¥g£l Ô®khd§fis v⮤J uhÍdhkh bfhL¤J
É£L Xo É£lh®fŸ v‹gJ bghŒašy. mJnghynt kJÉy¡F
brŒa nt©oa mtáaK« ekJ gh®¥gdU¡F v¥go V‰gL«?
gh®¥gd®fsh kJtUªâ¡ bfL»wh®fŸ? mt®fËY« áy® kJ
tUªJtjhf it¤J¡bfh©lhY« mJ mt®fŸ FL«g« bfL«
khâÇnah xG¡f« bfL« khâÇnah ïšiy. mt®fŸ kJtUªâ
dhY« yhgkil»wh®fŸ v‹nw brhšynt©L«. mjdhš r_f¢
Ó®âU¤j¡fhu®fŸ v‹»w ngU« bg‰W bgÇa JiufŸ ánefK«
bg‰W gzK«, gjÉí«, c¤ânahfK« r«ghâ¡f tÊ brŒJ bfhŸS
»wh®fns mšyhkš e«ik¥nghš `Fofhu®fŸ’ Mtâšiy. c©ik
ahŒ gh®¥gdušyhjhuh»a e« r_f¤âš monahL Fo vLg£L¥
nghFkhdhš gh®¥gd®fŸ c¤ânahf¤â‹ _ykhfî« t¡Ñš
c¤ânahf¤â‹ _ykhfî« ï¥nghij¥nghš ãiH¡f Koíkh? Fo
ËW É£lhš gh®¥gd c¤ânahf¤âš gFâ vLg£L¥nghfhjh?
gh®¥gd t¡Ñš ngh®LfŸ všyh« fhã X£lš ngh®Lfshfî«,
gŠrh§f ngh®Lfshfî«, ã¢ir vL¡F« bjhÊš ngh®Lfshfî«
M»Élnt©lhkh? Mjyhš mt®fŸ kJÉy¡F¡F mDTykhŒ
ïU¥gh®fŸ v‹gJ XehŒ M£L¡F it¤âa« brŒtJ nghšjh‹
ïU¡F«. Vnjh áy gh®¥gd® kJÉy¡F¡F¥ ghLgLtjhŒ¢
Fo muR - 1927 ( 1) 114
brhšYtJ e«ik Vkh‰wnt mšyhkš ntbw‹d? cjhuzkhf xU
x¤JiHahik¥ gh®¥gd® xU fŸS c‰g¤â brŒJ gz« r«ghâ¡
F« gh®¥gdU¡F kJÉy¡F¥ nguhš X£L th§»¡ bfhL¡f
Éšiyah? jÉu Rauh{a¡ f£áah® kJ Éy¡F brŒa x¥ò¡bfh©
lh®fŸ; mt®fS¡F X£L¡ bfhL§fbs‹W FwŸ vGjÉšiyah?
ï¥bghGJ mt®fŸ v‹d brŒ»wh®fŸ v‹gJ mªj ‘x¤JiH
ahik’ gh®¥gdU¡F¤ bjÇaÉšiyah? Mfnt, gh®¥gd®fnsh
gh®¥gd Mâ¡fKŸs r§fnkh kJÉy¡F¢ brŒí« v‹W v©Qt
ij¥ ngh‹w Vkhªj j‹ik nt¿šiy.
Mjyhšjh‹ mt®fŸ r«gªjK« Mâ¡fK« cŸs r§f§
fis É£LÉ£L c©ikahŒ mtáaKŸs r§f¤â‰F tªJ ãur§
f« brŒa tªâU¡»‹nw‹. mijÉl gykl§F #d§fŸ ï§F
tªâU¥gâ‹ _yK« Ú§fŸ fh£L« cz®¢áÆ‹ _yK« c§fŸ
flikfis m¿ªâU¡»Ö®fŸ v‹gij czU»nw‹. mJî« br‹w
kJiu kfheh£oš ï¤ Ô®khd§fis VfkdjhŒ x¥ò¡bfh©lâ
ÈUªJ« mj‰F¥ ãwF eh£oš v§F gh®¤jhY« fj® ÉU¤âí«
RakÇahijÆš ftiy bfh©L mj‰F ó®th§fkhd ntiyí«
elªJ tUtij¥ gh®¡F« nghJ vd¡F V‰gL« kd¤ âU¥âí«
MdªjK« msÉl¡ TlÉšiy. ï›Éõa§fis el¤JÉ¥g
j‰fhfnt #°o° f£á V‰g£oUªjhY« mJ muáaÈš brytʤj
fhy¤ij ïâš brytʤjjhf brhšy KoaÉšiy. #°o° f£á
ah® ï¤â£l§fis Ãiwnt‰wî« Ãiwnt‰WifÆš ï¤â£l§
fË‹ vâÇfshš V‰gL« bfhLikfËÈUªJ j¥gî« áW áW
muáaš Rjªâu§fis¥ bgwyh« v‹W Ãid¤J mâš fU¤ij¢
brY¤j Mu«ã¤jJ« V‰fdnt muáaš Rjªâu¤ij VfnghfkhŒ¡
if¥g‰¿¡ bfh©oUªj T£l¤jh® j§fS¡F Mg¤J tªJ É£l
jhf¡ fUâ x‹W nr®ªJbfh©L gy tÊfË‹ _ykhfî« ï¡
f£áahU¡F brŒJbfh©L tªj bjhªâuîfS«, cg¤âut§fS«,
Nœ¢áfS«, bfhLikfS« jh§f KoahjjhdnjhL ï¡T£l¤jh
Ul‹ rkhË¡F« ntiy¡nf j§fŸ fhy« KGtJ« brytÊ¡f
V‰g£L É£ljhY« mâfkhf c¤njá¤j fhÇa§fis Ãiwnt‰w
Koahkš nghƉW. MdhY«, ekJ k¡fŸ v› tÊÆY« k‰bwhU
r_f¤jhU¡F jhœªjt® mšy v‹gijí« g§fh ïG¤jš, bro¡F
j©Ù® C‰wš, jghš MÕR¡F¥ nghjš, åâ T£Ljš, FHªij
F£ofis ö¡»¡ bfh©L âǪJ kh®¡bf£L¡F¥ nghŒ fhŒf¿
th§Fjš, #£fh t©o X£Ljš KjÈa ntiyfŸ mšyhkš ntW
ntiy¡F yha¡»šiy v‹W k‰w eh£lhU« murh§f¤jhU« Ãid¡
F« go ekJ gh®¥gd®fŸ brŒJ it¤âUªj Ûshj ïÊÉÈUªJ
115 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
j¥ã¡ fiuna¿ mt®fË‹ c©ikahd nah¡»aijfsh»a
murh§f îthf« el¤Jjš Kjš všyh ca®ªj gjÉfisí«
t»¡f¤ jFªjt®fŸ v‹gij Ãiy ÃW¤â ca®ju Úâk‹w«, kªâÇ
gjÉ KjÈa všyh °jhd§fËY« e«kt®fisí« mku¢ brŒJ
k‰bwšnyhiuí« Él v›Éj¤âY« Fiwthdt®fŸ mšy
v‹gijí« cyf¤â‰F bkŒã¤J e«ÄY« gyiu mªj °jhd§fË
Y« ïU¤â xU tifahd RakÇahijia c©lh¡» ïU¥gnjhL
ekJ vâÇfŸ ã¢ir¡F yha¡Filat®fŸ v‹gijí« cyfk¿a¢
brŒJÉ£lh®fŸ v‹whY« ghku k¡fËl« brŒa nt©oa ntiy
v›tsnth m›tsî« brŒjh®fŸ v‹W brhšy KoahJ. Mjyhš,
mij Ãiwnt‰wnt ï¥nghJ ï¡f£áahU¡F ešy rªj®¥g« »il¤
âU¡»‹wJ. mJî« ïu©L Éj¤âš v‹nw brhšyyh«. mjhtJ
(1) ï¡f£áah® gjÉÆš ïUªj fhy¤âš ït®fŸ ngÇš gyÉj
gÊfis Rk¤âí«, gh®¥gdušyhjhÇY« áy Mfhr§fis¥ ão¤J
TÈí« Éiyí§ bfhL¤J ïÊ bkhÊfshš gÊ Rk¤âí« ghku #d§
fis Vkh‰¿a mnah¡»a¤ jdkhdJ btËahfî«, muáaÈY«
ekJ vâÇfŸ T£l¤jhnu gjÉí«, Mâ¡fK« bgw¤ jFªj
Ãiyikia milªâU¥gj‹ _y« jh§fŸ ï¡f£áahiuÉl v‹d
rhâ¡f nah¡»aij cŸst®fŸ v‹gij #d§fŸ m¿a rªj®¥g«
V‰g£oU¥gJ« (2) nj®jš _y« #°o° f£áah® ghku k¡fËl«
ïw§» ntiy brŒa jhuhskhd brsfÇaK« k‰bwhU Éj¤âY«
bg‰¿U¡»wh®fŸ. Mfnt, ïªj¢ rka¤ij¡ ifÉlhkš gh®¥gd
ušyhj k¡fŸ x‹W nr®ªJ ïij cgnahf¥gL¤â¡bfhŸs nt©L«.
ïj‰fhf ãurhu« brŒtj‰F¥ g¤âÇiffS« mitfis MjÇ¡f
c§fSila MjuîfS« nt©L«. ekJ ghku k¡fË‹ kd«
bgU«ghY« Éõ¤j‹ik ahdj‰F¡ fhuz« ekJ vâÇfË‹
g¤âÇiffS« mt®fŸ jaÉš el¡F« e«kt®fŸ g¤âÇiffS«
mt®fËl« TÈ bg‰W e«kt®fŸ brŒj ãurhu§fSnk jÉw
nt¿šiy. Mjyhš mij eh« btšy nt©Lkhdhš cWâí«,
ijÇaK«, c©ikíŸs g¤âÇiffS«, ãurhuf®fS« ek¡F
nt©L«. mitfŸ ïšyhkš eh« v›tsî nah¡»akhŒ elªjhY«
c©ikahd bfhŸiffis it¤J¡ bfh©oUªjhY« ãunah#d¥
glhJ. kfh¤khit #d§fŸ m¿aî«, mtuJ bfhŸifia
k¡fËl« gu¥gî«, xU nfho %ghŒ ïUªjhY« 20,000 “a§ ïªâah’’
ãuâfS« 30,000 “etét‹’’ ãuâfS« cyÉajhY« jhnd xÊa
nt¿šiy. ï¥bghGJ kWgoí« xU nfho %ghŒ »il¡Fkhdhš
kWgoí« kfh¤kh fh§»uir¡ if¥g‰¿ Mâ¡f« brY¤â jdJ
bfhŸiffis¥ gu¥g¡ TL«. Mjyhš gzK«, g¤âÇifí«
ïšyhkš xU fhÇaK« brŒa KoahJ. e«Äš v¤jid ng®
Fo muR - 1927 ( 1) 116
y£rhâgâfŸ, g¤J y£rhâgâfŸ, nfhO°tu®fŸ ïU¡»wh®fŸ!
MdhY« mt®fŸ ïªj K¡»akhd Éõa§fis¡ ftÅ¥gâšiy.
ï›tsî nfho brštth‹fshÆUªjhY« muáaÈš xU áW
butÅô• ï‹°bg¡liu¡ f©lhš eL§f nt©oat®fshf¤jhnd
ïU¡»wh®fŸ. r_f ïaÈš xU öJ gh®¥ghid¡ f©lhš RthÄ
v‹W T¥ãlî«, ifbaL¡fî« nah¡»aij cŸst®fshf¤jhnd
ïU¡»wh®fŸ. ïªeh£L¢ brštth‹fŸ y£RÄ ò¤âu®fbs‹W
MztkhŒ Ãid¤J¡bfh©oU¡F« ig¤âa¡fhu ãuò¡fS¡F ïJ
gL»wjh? jh§fŸ njo it¡F« bghUŸfŸ j§fŸ ã‹ rªjâa®
fS¡F cjîbk‹whtJ it¤J¡ fh¥gh‰Wth®fbs‹whtJ Ãid¡f
v‹d cWâ ïU¡»wJ. m¥gona ï‹dK« 10 y£rK« gy g§fsh¡
fS«, #Û‹fS«, c¤ânahf§fS« nr®¤J it¤jhY« mt®fŸ xU
áW ã¢ir¡fhu gh®¥gd¥ igadhš j‹id Él¤ jhœªjt‹ v‹W
Ãid¡f Toat®fŸ jhnd.
ï§nf ïU¡F« $kh‹ gdfhš uh#h mt®fŸ v¤jid jiy
Kiwfshf uh# t«r¤ij¢ nr®ªjtuhdhY«, v›tsî rk°»Uj
gh©oa¤âaKilatuhdhY« ï‹D« v›tsî bgÇa óûš
ngh£oUªjhY«, v›tsî bgÇa gu«giu uh#h g£l« bg‰¿Uª
jhY«, ï‹D« 94 tUl§fS¡F kªâÇ gjÉ t»¤jhY« mtU«
“N¤âu‹’’; gh®¥gd®fË‹ it¥gh£o kf‹; moik; ntj« go¡f¡
Tlhjt®; RthÄ mU»š nghŒ RthÄia¤ bjhl¡Tlhjt®; xU
ïÊthd gh®¥gd‹ g¡f¤âš Tl c£fh®ªJ rh¥ãl¡Tlhjt® v‹W
brhšy¥gLtij e‹whŒ czU§fŸ. ï›ñÇYŸs ãuòthd $kh‹
jsthŒ KjÈah® mt®fŸ ï‹D« tUõ¤âš 2,3 y£r« %ghŒ mâf
khd tU«go tªjhY« ï‹D« 10 mu©kid, khl khËif, Tl
nfhòuÄUªjhY« ï‹D« mnef nfhÉšfŸ f£o f£lisfŸ el¤â
dhY«, mt®fS« mt®fŸ ãŸis F£ofS« N¤âu®fbs‹W jh‹
fUj¥gL»wh®fŸ v‹gij kwªJÉlhÔ®fŸ. ïJ xÊ¡f nt©Lkh?
mšyJ ï‹D« kªâÇ c¤ânahfK« nt©Lkh? v‹W jh‹ c§f
is¡ nf£»nw‹. Mifahš rnfhju®fns! ekJ gh®¥gd®fŸ gâdh
Æu¡fz¡fhd tUõ§fshf e« jiyÆš it¡f¥g£l ïÊthdJ
btF Ryg¤âš btF Ó¡»u¤âš khw¡Toa fhy« tªâU¡»‹wJ.
ïij ïHªJÉlhÔ®fŸ. ïJrka« jt¿dhš ã‹dhš Énkhrd«
ïšiyba‹nw brhšnt‹. ekJ cz®¢áia ïJrka« cyf« x¥ò¡
bfh©L É£lJ. gh®¥gd®fS« ïJtiu j§fŸ Nœ¢áÆ‹ bgauhš
Mzt« milªâUªjt®fŸ ï¥nghJ bt£f¥gL»wh®fŸ. ešy
rka¤ij¡ ifÉ£L ÉlhÔ®fŸ. gz§bfhL¡f¡ Toat®fŸ gz§
bfhL§fŸ! g¤âÇif th§»¥ go¡f¡ Toat®fŸ th§»¥ goí§fŸ;
117 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
x‹W« cjt Koahjt®fŸ gh®¥gd®fË‹ fhÈš ÉHhÔ®fŸ; mt‹
fhiy¡ fGÉ j©Ù® rh¥ãlhÔ®fŸ; mtD¡F¥ gz§ bfhL¤J
ÉGªJ F«ã£lhš c§fŸ bg‰nwh®fS¡F« c§fS¡F« c§fŸ
ãŸis F£ofS¡F« nkh£r« c©L v‹W Ãid¡F« K£lhŸ
jd¤ij xÊí§fŸ. gh®¥gd® _y«jh‹ RthÄia jÇá¡f nt©L«,
mt‹jh‹ jÇrid fh£l nt©L«, mtid¤jh‹ jufdh¡f
nt©L« v‹»w m¿ahikiaahtJ Éy¡F§fŸ. RakÇahij
ïšyhj Rauh{a« fhbjhoªj Cá¡F« rkhdkhfhJ - kÅjÇ‹
ãw¥òÇik RakÇahij ! RakÇahij !! RakÇahij !!! v‹gij
czU§fŸ.
F¿¥ò: 22.2.1927 ïš âUbešntÈ, ghisa§nfh£il KjÈa
ïl§fËš M‰¿a brh‰bghÊî.
Fo muR - brh‰bghÊî - 27.02.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 118
nt©LnfhŸ
“âuhÉl‹”
br‹idÆš bj‹Åªâa kfh#d r§f« ÈÄbl£ f«bgÅ
ahuhš gh®¥gdušyhj k¡fË‹ K‹nd‰w¤â‰F v‹gjhf “I°o°”,
“âuhÉl‹” v‹»w ïU âdrÇ g¤âÇiffŸ Kiwna 炙äáY«
jÄÊYkhf elªJ tU»‹wd. mitfŸ #°o° f£áahdJ muáaš
mâfhu¤âš ïUªj fhykh»a br‹w MW tUõ fhykhf kªâÇfË‹
MÆu¡fz¡fhd %ghŒ e‹bfhilfËdhY« m¡f£á¥ ãuKf®
fË‹ e‹bfhilahY« eilbg‰W tªjd. ï¥nghJ m¡f£á mâ
fhuK«, MuthuK« m¡f£áah® ghku k¡fŸ ïilÆš j§fsJ
bfhŸiffis¢ rÇahf¥ gu¥ghjjhY« ghku k¡fËl« msî¡F
Û¿d e«ã¡ifahš rÇahd ãurhu« brŒahkš my£áakhf ïUªJ
É£ljhY« mt®fË‹ vâ®f£áauh»a gh®¥gd®fŸ j§fS¡F
mDTykhŒ ï¡Fiwfis cgnah»¤J¡bfh©L fh§»u°, Rauh{
a« v‹D« gy ghku k¡fŸ Mirahš Vkhw¤j¡f bga®fshš
Éõk¥ ãurhu« brŒjâ‹ gydhY«, mâfhu¥ gjÉ ïH¡f neÇ£l
jhš ï¥g¤âÇiffŸ fZl¤âÈU¡»‹wd. MdnghâY«, ï¡
f£áah® ï¥nghJ gh®¥gdušyhjh® r_f¤â‹ K‰ngh¡F¡F mtáa
khdJ« c©ikahdJkhd fhÇa§fis¢ brŒa ešy rkaK«
rhtfhrK« bg‰¿U¡»wh®fŸ. mnjhL Tlnt kfh¤khÉ‹ îkh
z¤ â£l¤â‹ mtáa¤ijí«, nk‹ikiaí« mjdhšjh‹
gh®¥gdušyhj k¡fŸ K‹ndw¡ TL« v‹»w ufáa¤ijí« kd¥
ó®tkhŒ K‹ÅY« mâfkhŒ cz®ªJ« ïU¡»wh®fŸ. ïªÃiyÆš
ï¥nghJ brŒa nt©oa ntiy ãurhuK« îkhz¤ â£l« Ãiw
nt‰WjYnk MF«. ï¡fhÇa§fS¡F g¤âÇiffŸ mtáa«
v‹gJ eh« brhšyhkny És§F«. Mfnt gh®¥gdušyhjh®
iftr« ïJ rka« Äf¡ fZl¤âÈU¡F« âdrÇ g¤âÇiffŸ K‹
brh‹d “#°o°”, “âuhÉl‹” v‹»w ïu©nl g¤âÇiffŸjh‹.
ïitfŸ K‹ kªâÇkh®fS« k‰w brštth‹fS« nr®ªJ khj«
1-¡F 3000 Kjš 5000 %ghŒ tiu bfhL¤J tªJ« eZl¤âY«
119 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
flÅY« eilbg‰Wtªjbj‹whš ï¥nghJ ahUila gz cjÉí«
ïšyhj fhy¤âš v¥go eilbgW« v‹gij thrf®fnsjh‹ czu
nt©L«. ï›Éu©L g¤âÇiffËš xU g¤âÇifia kh¤âu«
mJî« “#°o°” v‹»w 炙äZ g¤âÇifia kh¤âu« $kh‹ V.
uhkrhÄ KjÈah® mt®fŸ ï¥nghJ V‰W¡bfh©L mjdhš V‰gL«
eZl¤â‰bfšyh« jhnd bghJ #d§fŸ _ykhfnth mšyJ ntW
Éjkhfnth rÇbrŒJ bfhŸtJ v‹»w c¤njr¤â‹ ngÇY« jhD«
v›Éj CâaÄšyhkš g¤âuhgâguhÆU¥gJ v‹»w cWâÆ‹
ngÇY« x¥ò¡bfh©L V‰W el¤âtUtjhŒ¤ bjÇ»wJ. ïªj
ÃiyikÆš jÄœ g¤âÇifahd “âuhÉlid” ftÅ¥ghÇ‹¿
thuhªâukh¡f nt©oanjh mšyJ ÃW¤âÉl nt©oanjhthd
ÃiyikÆš ïU¡»wJ. mj‹ j‰fhy g¤âuhâg®fS« k‰W«
fhÇa°j®fS« mj‰fhf v›tsnth fZl eZl¥g£L ciH¤J
tªâUªjhY« ï¥nghJ mj‹ Ãiyik beU¡foahfnt ïUªJ
tU»wJ. jÄœehL v‹gjhf 10 Íšyh¡fŸ bfh©l xU ehL
jÄœk¡fŸ mjhtJ gh®¥gdušyhjh® v‹gjhf 2 nfho k¡fis¡
bfh©l xU r_f« j§fŸ K‹nd‰w¤â‰F« RakÇahij¡F«
ÉLjiy¡F« v‹gjhf V‰g£l xU jÄœ âdrÇ g¤âÇifia el¤j
Koahkš É£L ÉLtbj‹whš ekJ r_f¤â‹ jhœªj Ãiyikia¡
fh£l ïijÉl ntW Mjhu« nt©oaâšiy ba‹nw brhšY
nth«. xU¡fhš jÄœ k¡fŸ m¥g¤âÇifÆ‹ f£á¡ bfhŸifia¥
g‰¿ VjhtJ th®¤ijfis¢ brhšÈ¤ j¥ã¤J¡ bfhŸsyh« v‹gjhf
Ãid¤jhY« m¡f£áÆ‹ bfhŸifia¥ g‰¿ ahU« ïJ rka«
F‰w« brhšYtj‰»šyhj ÃiyÆš V‰g£oU¥gij e‹whŒ
m¿th®fŸ. Rauh{a« milí« Éõa¤âY« kfh¤khÉ‹ îkhz¤
â£l Éõa¤âY« ïJ rka« ekJ eh£L muáaš â£l« v‹W
brhšYgitfËš vâY« ã‹ th§»ajšy. m‹¿í« e« k¡fŸ Ra
kÇahij¡F k‰w všyh â£l§fisí« Él mâfkhd ãujhÅa¤ij
ï¡f£á bfhL¤âU¡»wJ. m‹¿í« muáaš KjÈa cÇikfËš xU
tF¥ghiu k‰bwhU tF¥gh® Vkh‰¿¢ Nœ¢á brŒJ Mâ¡f« bg‰W
eR¡» ÉLth®fnsh v‹W v›tF¥ghU« ga¥gLtj‰F« mte«ã¡
if¥gLtj‰F« ïlÄšyhkš v›Éj cÇikí« mâfhuK« gjÉí«
všyh tF¥ghU« mtut®fŸ T£l¤â‰F jFªjgo ãuâÃâ¤Jt«
bgwyh« bgw nt©L« v‹»w tF¥òthÇ cÇikiaí« ãuâÃâ¤
Jt¤ijí« tÈíW¤J»wJ. ï¥goÆU¡F«nghJ bfhŸiffis¥
g‰¿ ahU« vªj tF¥ghU« ešy v©z¤njhL bfhŠrkhtJ« Fiw
Tw ïlÄšiy v‹gJ« ahtU« m¿ªjnj. ca®ªj bfhŸiffis
bfh©l ï«khâÇ ahd xU bgÇa r_f¤â‹ K‹nd‰w¤â‰F«
RakÇahij¡Fkhf eilbgw xU g¤âÇifia MjÇ¡f nt©oaJ
Fo muR - 1927 ( 1) 120
e« flik v‹gJ eh« brhšyhkny És§F«. e«Äš v¤jidnah
yBhâgâfŸ tUõ« 1 ¡F yB¡fz¡fhd tuî cŸst®fŸ, njrhã
khdK« r_f¥ g‰W« RakÇahijÆš ftiyíKŸst®fŸ ïUªJ«
ftÅ¡fhkš ïU¥gbj‹whš ï¢bršt§fŸ k‰bwj‰fhf¤jh‹
ïU¥gjhŒ¡ fUJ»wh®fnsh bjÇaÉšiy.
Éf, br‹w khj¡ filáÆš ehK« $kh‹fŸ gdfhš murU«,
uhkrhÄ KjÈahut®fS« âUbešntÈ R‰W¥ ãuahz¤âš x‹whŒ
ãuahz« brŒj fhy¤âš “âuhÉl‹” g¤âÇifia el¤JtJ
j§fS¡F fZlkhŒ ïU¥gjhfî« e«ikna V‰W el¤j nt©L«
v‹gjhfî«, m¥g¤âÇif¡F m¢R MyaK«, m¢R aªâuK«
mnrhána£ ãu° t®¤jkhdK« jh§fŸ bfhL¥gjhfî« eh« mj‹
îthf¤ijí« g¤âuhâg® °jhdK« V‰W el¤j nt©L« v‹W«
nk‰fh£oaitfŸ jÉu nk‰bfh©L m¥g¤âÇif el¤Jtjhš
V‰gL« eZl§fis bghJ #d§fË‹ e‹bfhilÆ‹ _ykhf
e«ikna rÇbrŒJ bfhŸs nt©L« v‹W« brh‹dh®fŸ. v›ts
î¡ bf›tsî RU¡fkhf¡ fz¡F¥ ngh£L¥ gh®¤jhY« 8 g¡f¤â‰
F¡ Fiwahkš 12 g¡f§fS¡F mâf¥glhkš ï¥nghâU¡FksÉš
FiwªjJ âd« 2000 ãuâfshtJ btËnaW« goahî«, Rkh® khj«
1 -¡F 1-4-0 %ghŒ rªjhî¡F nkš nghfhkY« TLkhdtiu ãurhu
Éõa¤njhL t®¤jkhd ÉõaK« jhuhskhŒ ãuRÇ¡f¥g£L
btËahtjhÆUªjhš Kjš tUl¤â‰F khj« 1-¡F 750 %. nghš
eZl« tu¡TLbk‹W« mL¤j mL¤j tUõ§fËš bfhŠr§
bfhŠrkhŒ jd¡F¤jhnd rÇf£o¡ bfhŸs¡Toa Ãiyik tuyh«
v‹W« vâ®gh®¡»nwh«. Mfnt, ï¥bghW¥ig eh« V‰W¡bfhŸt
bj‹whš gy tÊfËY« gakhfnt ïU¡»wJ. KjyhtJ “Fo muR”
g¤âÇif¥ bghW¥òl‹ ï¥g¤âÇif¥ bghW¥igí« V‰gJ v‹gJ
rh¤âakhf¡ Toajh v‹gJ« <nuh£il É£L br‹idÆš mâf
ehŸ jhkâ¥gJ rh¤âakhFkh v‹gJ« ï¥nghij¥nghš thu¤âš
3,4 ehŸ ãurhu§fS¡F btËÆl§fS¡F¥ nghf brsfÇa« V‰gL
kh v‹gJ« M»aitfŸ xU òwK« ï›tsî bgÇa eZl¤ij¥
bghJ#d§fË‹ e‹bfhilfshš <L brŒa¡TLkh v‹gJ xU
òwK« nahá¡f nt©oa ÉõakhÆU¥gnjhL ï¤bjh©il ah«
V‰W¡bfhŸs nt©L« v‹gjhf bghJk¡fŸ ÉU«ò»wh®fsh
v‹gJ« všyht‰iwí«Él K¡»akhŒ nahá¡f nt©oa
Éõakhfî« ïU¡»wJ. rÛg¤âš kJiu Íšyh fdth‹ xUt® “Fo
muR”¡fhf tUõ« 2000 %. åj« 3 tUõ¤â‰F¡ Fiwahkš bfhL¤J
tUtjhf jhdhfnt K‹ tªjh®. mJrka« eh« ï¥nghJ “Fo
muR”¡F ï›Éj cjÉ njitÆšiy v‹W«, “âuhÉlD”¡F
121 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
cjî§fŸ v‹W« brhšÈ¡bfh©lâš clnd mt® “âuhÉl‹”
g¤âÇifiaí« Ú§fŸ vL¤J¡bfh©L el¤Jtjhdhš mj‹gona
bfhL¤J tU»nw‹ v‹gjhf th¡fˤjh®. jŠir ÍšyhÉY«
ïu©L bršt« bghUªâa fdth‹fŸ “âuhÉlid”vL¤J el¤J§
fŸ v‹W« mâš V‰gL« eZl¤â‰F VjhtJ eh§fŸ cjî»nwh«
v‹W« jh§fshfnt th¡fˤjh®fŸ. ïªj ÃiyikÆš v‹d ekJ nfh®£LfŸ
brŒtbj‹gJ vk¡F¤ njh‹wÉšiy. Mifahš “Fo muR” mã
khÅfS« k‰WKŸs fdth‹fS« TLkhd tiuÆš j§fŸ nfh®£L v‹gJ NjhLÄl«
mã¥ãuha¤ij bjÇɤjhš mªj¥go brŒa mDTykhÆU¡F«.
miu mzh fh®L bryit y£áa« brŒahkš j§fS¡F¤ njh‹¿
aij¤ bjÇÉ¡f¡ nfhU»nw‹. mjhtJ “âuhÉlid’’í« V‰W¡
bfh©L “Fo muR” bfhŸif¥go âdrÇahf el¤jyhkh? mšyJ ekJ tF¥gh® Ó®FiyªJ khd§bf£L gh®¥gd®fË‹ moik
“Fo muir” el¤Jtnj nghJkhdjh v‹w Éõa¤ij¤ bjÇÉ¡f¡ fsh» mt®fË‹ thiy¥ ão¤J¡bfh©L âÇtj‰F K¡»a¡
nfhU»nw‹. mL¤j thu¤âš ekJ Koit bjÇÉ¡f¡ flik¥g£o fhuz« e« eh£oš V‰g£oU¡F« nfh®£LfŸ v‹W brhšy¥gL«
U¡»nwh«. Mjyhš jaî brŒJ clnd bjÇÉ¡f nt©L»nwh«. NjhLÄl§fS« mitfS¡F #£#&fŸ v‹W brhšy¥gL« Njh£l
îth»fSnk Mth®fŸ.
Fo muR - jiya§f« - 06.03.1927
Ó£L nki#

mjhtJ xUt® xU å£il Njh£l¤â‰F thlif¡F bfhL¤

âUªjhš m›å£oš Njhofis x‹W nr®¤J m›th£l¤â‰F
mEFzkhd rhkh‹fisí« Ml trâiaí« brŒJ bfhL¤J Ó£L
nki#¡ fhR v‹D« TÈ th§F»wt‹ xUtD©L. NJ Ml tU»w
t®fŸ x›bthU bt‰¿¡F« ï›tsî v‹W bfhL¤J tUtJ©L.
rhjhuzkhf fhiy Kjš kWehŸ fhiy tiuÆš MS¡F ï›tsî
v‹gjhf ifÆš gz« it¤J¡ bfh©L Njhl Mu«ã¤jhš filá
ahŒ vGªJ nghF« nghJ ehYng® njhšÉ milªJ fl‹fhuuhŒ
vGªJ nghtJ« ïUt® r«ghâ¥gt®fshfî« ïUt® mrnyhL
nghtjhfî« fhz¥gL«. r«ghâ¤jt® v‹gt®fS¡F mtut®fŸ
mrY« nkšbfh©L fhš %ghnah miu %ghnah yhgÄU¥gjhf¤
bjÇí«. mJî« njh‰wt®fŸnkš fl‹ É£oU¡F« bjhifahÆ
U¡F«. Mdhš njh‰w gzK« fl‹fhuuh¡»a gzK« v§F nghŒ
É£lbj‹W gh®¥nghnkahdhš å£L thlif¡fhuD¡F« Ó£lhl
trâ brŒJ bfhL¤j Ó£L nki#¡ fhuD¡F« mªj ïl« bjǪJ
m§F tªJ Äu£oa nghäR¡fhuD¡F«jh‹ nghÆU¡Fnk xÊa
Modt®fS¡F yhgÄU¡fhJ. ï¥gona âd¥go tªJ NjhLtJ«
âd¥go gy® njhšÉailtJkhÆU¡Fnk xÊa #Ƥjt®fS¡F
njh‰wt®fŸ gz« m›tsî« tªâU¡fhJ. mJnghynt nfh®£L
Úâ v‹gJ ïl« bfhL¤jt®fS¡F rkhdkh»a murh§f¤â‰F«
Ml trâ brŒJ bfhL¤J Ó£L nki# th§»at®fS¡F¢ rkhd

Fo muR - 1927 ( 1) 122 123 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

kh»a t¡ÑY¡F« Äu£o fhR th§F« nghäRfhuD¡F rkhdkh»a
nfh®£L á¥gªâfS¡F« öQfS¡F« nghŒ¢ nr®ªJ ÉL»wnj
jÉu c©ikahd Étfhu¡fhuD¡F x‹W« Ûâahtâšiy.
njh‰whY« bfLâ #ƤjhY« bfLâ
Étfhu¤â‰F tU« thâ njh‰whš mndfkhŒ gh¥guhŒ
ÉL»wh‹. #Ƥjhš bryî brŒj bjhifia milªjtdh»wh‹.
mJ nghynt ãuâthâí« #ƤjhY« njh‰whY« mÅahakhŒ
bf£L¥ ngh»wh‹. ïj‹ fhuz« v‹dbt‹W gh®¥nghnkahdhš
ãÇ£oZ nfh®£LfŸ v‹W brhštJ gyU¡F c¤ânahf« »il¡f
î« t¡ÑšfŸ ãiH¡fî« trâ¡fhf V‰ghL brŒa¥g£ldnt m‹¿
Fok¡fŸ Úâ mila mšynt mšy v‹gJjh‹.
Ãaha« »il¡F« j‹ik
t¡ÑšfË‹ òu£LfshY« jªâu§fshY« Étfhu¡fhuD¡F
ifÆš gzÄU¡»wtiu “Ãaha«” »il¡F« khâÇ trâ brŒa¥
g£oU¡»wJ. á‰áy rka§fËš áy Étfhu¡fhuD¡F if¥gz«
Ô®ªJnghd ãwF Tl fl‹ »il¥gjhÆUªjhš kWgoí« Tl
“Ãaha«” »il¡f tÊÆU¡»wJ. bgÇa Étfhu§fËš Ãaha«
v‹gJ r£l¤ij¥ bghU¤jjhfnt ïšiy. khâÇ nfRfËš ïj‰F
K‹ cŸs #£#&fŸ v‹d mã¥ãuha« bfhL¤âU¡»wh®. ï‹d C®
#£#& v¥go Ô®¥ò brhšÈ ïU¡»wh® v‹W giHa #£#&fË‹
mã¥ãuhank r£lkhÆU¡»wJ. áy nfRfËš mªjªj #£#&
bfhŸS« mã¥ãuhank r£lkhF«. Úâ °jy§fŸ v‹gJ tÇir¡
»ukkhŒ K‹Ó¥ nfh®£, Íšyh #£#& mšyJ r¥ #£#& mÕš,
iA¡nfh®£ mÕš, òš bgŠR mÕš, y£l®° ng£bl©£ mÕš,
ÇÉõ‹ ãÇî fî‹áš vd go¥goahŒ gy °jhd§fŸ Étfhu¡
fhu‹ m¿åd¤â‰F« Mzt¤â‰F« gz¤âÄU¡F« j¡fgo
mL¡» it¡f¥g£oU¡»‹wd. ï›tsî¡F« ö©Lnfhbyd
t¡Ñš T£l§fS« ït®fis e¤â¥ ãiH¡F« ït®fsJ ònuh¡f®
fS« kȪJ tU»‹wd. ï›Éj Ãaha °jy Kiwí« Ãahathâ
Kiwí« Ãaha§ »il¡FKiwí« Ú§fhkš k¡fŸ Rauh{akilªJ
Élyh« v‹gJ rK¤âu Úiu všyh« Fo¤J Élyh« v‹gJ
nghynt MF«. nfh®£L V‰gL¤âdâ‹ fU¤J bghJthŒ neh¡F
Äl¤J ï«KiwfŸ eh£o‹ ÉLjiy¡F Énuhjkhfî« gh®¥gd
Mâ¡f¤ â‰F mETykhfî« r®¡fhU«, gh®¥gdU« To¢ brŒj
Nœ¢ána mšyhkš ntwšy.
Fo muR - 1927 ( 1) 124
j‰fhy “njrhãkhÅ” v‹gtU¡F« “bghJ ey nrit brŒg
t®” v‹ghU¡F« ï«khâÇ nfh®£Lfisí«, Ãaha« »il¡F«
Kiwfisí« ï‹D« mâfkhf c‰g¤â g©Qtnj nah¡»ajh«
rkhÆU¡»wJ. rÛg¤âš r£lrig¡F Ëw fdth‹fËš xUt®
j‹Dila nah¡»ajh«r¤ij btË¥gL¤âa xU m¿¡ifÆš eh‹
ï‹d CU¡F nfh®£LfŸ it¡F«go brŒnj‹ ï‹d CÇš vL
g£L Él ïUªj nfh®£il Ãiy ÃW¤ând‹. Mjyhš vd¡F X£L¢
brŒí§fŸ v‹W btËÆ£oUªjh®. ïJnghynt xU X£l® xU r£l
rig mngBfUila nah¡»aijia¥ gÇÓÈ¡ifÆš m› tngB
fiu¥ gh®¤J “Ú® ïªj CÇš V‰gl ïUªj r¥nfh®£il
nt©lhbk‹W brh‹Üuh«, Mjyhš ck¡F njrg¡â ïšiy Ú®
bghJ ey nrit¡fhuuhfkh£O®, ck¡F X£L brŒa KoahJ” v‹W
brh‹dhuh«. mj‰F mªj mngBf® Ú® j¥ghŒ Ãid¤J¡ bfh©O®;
eh‹ ïªj CU¡F xU Íšyh nfh®£nl tunt©Lbk‹»w Mir
Ædhš r¥nfh®£ nt©lh bk‹W brh‹nd‹. ïªj C® Ãiyik¡F
ï§bfhU Íšyh nfh®£L nt©lhkh? mndf Íšyh¡fËš ïu©L
Íšyh nfh®£L ïU¥gJ nghš ïªj Íšyhî¡F« ïu©L Íšyh
nfh®£L nt©L«, mj‰F ïªj C®jh‹ jFâ v‹W brh‹dhuh«.
ïâÈUªJ ï«khâÇ X£l®fS¡F« mngBf®fS¡F« v›tsî
njr g¡âí« bghJ ey nrití« ïU¡»wJ v‹W nahá¤J gh®¤jhš
bjÇí«.
r£lbk«gÇ‹ njrg¡â
murh§f¤jhÇ‹ k‰wgo r£l r«kªjkhd ïyhfh r£lbk«
gÇ‹ ntiyjh‹ v‹d? ï›tUõ« r£l fyh rhiyÆš (yh
fhnyÍš) go¤J¤ nj¿a ãŸisfŸ bjhif v›tsî? ïwªJnghd
t¡ÑšfŸ bjhif v›tsî? mJfS¡F gâš brŒJ rÇf£od
ãŸisfŸ nghf Ûâ bjhif v›tsî? ït®fŸ ãiH¥ò¡F òâjhŒ
c‰g¤â g©Âd c¤ânahf bk›tsî? nghf gh¡»íŸs ãŸis
fË‹ tƉW¥ ãiH¥ò¡F vªbjªj CÇš Ãuªju K‹Ó¥ nfh®£L
fis V‰gL¤jyh«, vªbjªj CÇš Ãuªju r¥nfh®£Lfis V‰gL¤j
yh«, vªbjªj CÇš Ãuªju Íšyh nfh®£Lfis V‰gL¤jyh«,
vªbjªj CÇš j‰fhy rhªâahf K‹Ó¥ nfh®£Lfis V‰gL¤jyh«,
vªbjªj CÇš j‰fhy r¥ #£Í nfh®£Lfis V‰gL¤jyh«, vªbjªj
Íšyhî¡F cjÉ r¥ #£Ífisnah F¿¥ã£l fhÇa§fS¡F v‹»w
#£Ífisnah ÃaÄ¡fyh« v‹»w ftiyna jÉu ntbw‹d
ïU¡»wJ?
125 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
r£l bk«gU« t¡Ñš ng£oí«
r£l bk«giu t¡ÑšfŸ T£l« To ng£o fhQtâY« v‹d
nt©LnfhŸ ïU¡»wJ. “mŒah v§fS¡F ãiH¥ò FiwªJ
nghŒÉ£lJ. xU nfh®£onyna všyh t¡ÑšfS« tªJ K£o¡
bfhŸS»wh®fŸ. ïjdhš t¡Ñš ãiH¥ò¡F« kÇahij Fiw»wJ.
Mjyhš ï¡T£l¤ij¡ bfhŠr« Fiwí§fŸ mšyJ ï‹d« xU
nfh®£lhtJ V‰gL¤J§fŸ. gh®¥gdušyhj t¡ÑšfŸ mâfkh» ÉL
»wh®. Mjyhš t¡Ñš gßiBia ï‹d« bfhŠr« mâf bryî«
fZlK« M¡F§fŸ. e«iknghš ã¢ir vL¤J mt®fŸ go¡f
KoahJ. ntW ntiy¡F¥ nghŒÉLth®fŸ. gh®¥gdušyhj t¡Ñš
fŸ mâfkhŒ tu¡TlhJ v‹»w v©z¤â‹ ngÇš 2-tJ »nuL
t¡Ñš gßiBfisí« 1-tJ »nuL t¡Ñš gßiBfisí« vL¤J«
Tl ã.V. ã.vš., tF¥ãY« gh®¥gdušyhj ãŸisfŸ go¤J tU
»wh®fns ïij v¥goahtJ xʤJ ï‹d« bfhŠr« bryî«,
mâfkhd fZlK« it¤J mt®fis ïªj ïyhfhÉš jiyÆlhkš
brŒa Koahjh” v‹gjh»w ïJfŸjh‹ nt©LnfhshÆU¡»wnj
jÉu ntbw‹d v‹gJ nah¡»a®fS¡F És§fhkš nghfhJ.
nfh®£LfŸ mâfkhtâdhny tH¡FfŸ mâfkh»wJ
v¤jid¡bf¤jid nfh®£LfŸ mâfkhŒ it¡»wh®fnsh
m¤jid¡f¤jid tH¡FfŸ c‰g¤âah»¡bfh©nlïU¡»wJ.
ïjdhš tH¡FfS« Étfhu§fS« c‰g¤âahtj‰F nfh®£Lfns
fhuzkšyhkš ntbw‹d? cjhuz« nt©Lbk‹whš fŸS¡fil
fisí« jhá åLfisí« nkh£lh® trâfisí« gh®¤jhš e‹whŒ
És§F«. eh« V‹ fŸS¡filfis Fiw¡F«go r®¡fhiu nt©L
»nwh«? fil Fiwªjhš FofhuÇ‹ v©Â¡ifí« Fo¡F« msî«
Fiwí« v‹Wjhnd jÉu ntbw‹d? ehY jháfŸ ïU¡F« CÇš
el¡F« ÉgrhǤjd¤J¡F« 40 jháfËU¡F« CÇš ÉgrhǤjd¤
J¡F« fz¡F¥ gh®¤jhš mâf jháfŸ cŸs C®fËš ÉgrhǤjd«
brŒ»w MŸfË‹ v©Â¡if mâfkhfnt ïU¡Fkh mšyth?
mJ nghynt xU CU¡F xU ju« nghŒtU« ngh¡Ftu¤J
trâfS¡F¥ gâyhf eh‹F ju« nghŒ tU«go ngh¡Ftu¤J trâ
V‰gL¤âdhš mj‰nf‰w ãuahÂfŸ mâfkhf V‰gLth®fsh
ïšiyah? mJ nghynt nfh®£LfŸ mâfkhfî«, C® Cuhfî«
V‰ghL brŒjhš Étfhu« ts®ªJbfh©nljh‹ ïU¡F«.
Fo muR - 1927 ( 1) 126
giHa Ãiyikí« òâa Ãiyikí«
MâÆš nfhaK¤ö® Íšyhî¡F ïu©L K‹Ó¥ nfh®£L
fS« xU #£Í nfh®£L«jh‹ ïUªjd. ï¥nghJ bfhŸnsfhy«
cŸgl 8 K‹Ó¥ nfh®£LfS« 3 r¥ #£Í nfh®£LfS« ïU¡»‹wd.
ïu©L Íšyh nfh®£L« ïU¡»‹wd. ï›tsî« nghjhkš ïÅí«
xU r¥ #£Í nt©Lbk‹W gyU« ïÅí« xU Íšyh nfh®£L
nt©L bk‹W gyU« ÉU«ò»wh®fŸ (aht®? t¡Ñš T£l¤jh®.)
nfh®£L¡F mtáaK©lh?
ïâÈUªJ eh« m¿a nt©oabj‹d? ï›tsî Úâ
°jy§fŸ V‰gL«goahd msî¡F ïªj ÍšyhÉš br‹w 40,50
tUõ¤âš #d¤bjhif bgU»É£ljh? mšyJ ï›tsî nfh®£L
fŸ V‰gL«go #d§fŸ m›tsî mnah¡»a®fsh» É£lh®fsh?
v‹W gh®¤jhš #d¤bjhif Vw¡Fiwa K‹ ïUªj msî¡F 4 -š
xU ghf«jh‹ mâfkh» ïU¡»wJ. ïªj msî¡F Rkh® 1/4 (fhš )
K‹Ó¥ nfh®£L mâfkhÆUªjhš nghJ«. mâfkhdhš xU K‹Ó¥
nfh®£L mâfkhfyh« v‹nw it¤J¡ bfh©lhY« 5 mšyJ 6
K‹Ó¥ nfh®£LfS« Íšyh #£Í mâfhuKŸs xU nkšf©l
#£Íí« 2 r¥ #£Íí« mâfkhf¡ fhuzbk‹d? ïij¥ gh®¡F«
nghJ ï›tsî nfh®£LfS¡F« t¡ÑšfS¡F« ntiy c©lh¡
f¤j¡f khâÇ¡F #d§fis mnah¡»a®fshfî«, r®¡fhU« gh®¥g
d®fS« gH¡» it¤âU¡»wh®fŸ v‹W brhšyhkš ntW v‹d
bt‹W brhšYtJ. mšyhkY« K‹ fhy§fËš K‹Ó¥òfŸ 5 kÂ
tiu ntiy brŒth®fŸ; r«gsK« mt®fS¡F 200, 300 jh‹.
ï¥nghJ 11 - 30 k¡F f¢nrÇ¡F tªjhš 2 mšyJ 3 k¡F
å£L¡F¥ nghŒ ÉL»wh®fŸ; r«gs« 500, 600 th§F»wh®fŸ.
ïÅí« xU nfh®£L nt©Lkh«
ï›tsî« nghjhkš ïÅí« xU r¥ #£Í nfh®£L nt©L
bk‹whš ï›tnah¡»a¤jd¤â‰F vij¢ rkkhf¢ brhšYtJ ;
ïijí« ekJ ÍšyhÉš x›bthUtU« j§fŸ j§fŸ CU¡F
tU«go vâ®gh®¡»wh®fsh«.
nfh®£L tªjhš tªj CU¡F V‰gL« bfLâ
vªj CÇš it¤jhY« ntiy V‰gL« v‹»w Éõa¤âš
ek¡F rªnjfÄšiy. m¥Õš brŒa ïZlÄšyhjtD¡bfšyh«
127 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
m¥Õš brŒJ gh®¡fyh« v‹»w Mir tªJ ÉL«. Étfhu¤âš
Mir ïšyhkY« mrÿU¡F¥ nghŒ Étfhu« brŒtâš brsfÇa
Äšyhkš j§fS¡FŸshfnt igrš brŒJ bfhŸsyh« v‹»wt®
fS¡bfšyh« cŸqÇš nfh®£L tªJÉ£lhš ãuhJ brŒJÉlyh«
v‹»w v©z« V‰g£LÉL«. myøakhfî« mdhtáakhfî«
kwâÆš ïUªj tH¡FfS¡bfšyh« t¡ÑšfŸ Kj‹ik °jhd«
f‰ã¤J¡bfhL¤J tH¡»ÈG¤JÉ£LÉLth®fŸ. ï‹dK«
v›tsnth fZl§fŸ m›ñÇYŸs ViH¡Fok¡fS¡F V‰g£L
ÉL«. KjyhtJ å£L thlif ca®ªJÉL«. fhŒ,f¿, nkh®, jÆ®,
ghš, beŒ, ÉwF ÉiyfŸ ca®ªJÉL«. TÈ M£fË‹ TÈ mâf
khŒ ÉL«. #d§fS¡FŸ f£L¥ghL« bgÇat®, á¿at® v‹»w
kÇahijí« kh¿ÉL«. ï›tsî m¡»uk§fnshL ehzaK«
FiwªJÉL«. ï›tsî fZl§fŸ V‰gLtjhÆUªjhY« xUtF¥
ghÇ‹ tƉW ãiH¥ò¡F nfh®£Lfis mâf¥gL¤Jtnj njr
nritahí«, ïj‰fDTykhÆU¡F« mâfhÇfns óuz F«g«
vL¡f¤j¡f nah¡»aij cŸst®fshfî« nghŒ É£lJ. ïªj¡
T£l¤jh® jh‹ ek¡F Rauh{a« th§»¡ bfhL¡f¤j¡f nah¡»a®
fsh«.
Étfhu¡fhuU¡F VjhtJ trâ c©lh?
ï›tsî m¡»uk§fS¡»ilÆš V‰gL¤j¥gL« nfh®£L
fËš Étfhu¡fhu®fS¡F VjhtJ fLfsî brsfÇankh, nah¡»a
ijnah mšyJ mt®fisí« xU kÅj®fshŒ fUj¤ j¡f Ãiyik
nah ïU¡»wjh v‹W gh®¤jhš mJ bfhŠrkhtJ Ãid¡f¤j¡f
fhÇank mšy. ÃahahâgâahÆU¡»wt® bghJ #d§fË‹
gz¤âÈUªJ khj« 500, 1000, 2000, 3000 r«gs« th§»¡bfh©L
nkh£lhÇš tªJ ïw§FtJ«; jÅ miwÆš ïis¥ghWtJ«, g§fh
åRtJ«, g¡f¤âš nrtf®fŸ if f£o¡bfh©L ÉgJ«, jÅ f¡TR,
jÅ á‰W©o miw M»a nghf ngh¡»aK« Étfhu¡fhuiu
Vkh‰¿ 50, 100, 1000, 2000 v‹gjhf ÕR th§F« t¡ÑšfŸ Fâiu
t©ofËY« , nkh£lh® fh®fËY« tªJ ïw§FtJ«, g§fhÉ‹ Ñœ
c£fhUtJ«, j§fS¡bfd ïis¥ghW« miwfSkhd nghf
ngh¡»a§fS« miltJkhÆU¡»wh®fns xÊa Étfhu¡fhuiu¥
g‰¿nah, Étfhu¤â‹ bghU£L, rh£á¡F tU»wt®fis¥ g‰¿nah,
bfhŠrkhtJ ftiyna ïšiy. nfh®£LfËš Étfhu¡fhuUila
gÇjhg« mt®fŸ c£fhu brsfÇaÄšiy, j§f ïlÄšiy, xJ§f
kh®¡fÄšiy! thŒ¥ngr kh®¡fÄšiy. nfh®£L všiy¡FŸ
ïU¡F« tiu b#ÆÈš ifâ ïU¥gJ nghš gaªJ xL§» Éfî«,
Fo muR - 1927 ( 1) 128
VjhtJ xUtU¡bfhUt® thia¤ âwªjhš m§FŸs nrtf®fŸ,
“c°”, “m°” v‹W ïila‹ ML khLfis X£LtJ nghyî«,
“ngrhnj” v‹W kÇahij ïšyhkš f£lisÆLtJkhd ëd¤
j‹ik¡F Mshf nt©oanjašyhkš m§F thâahfnth ãuâ
thâahfnth rh£áahfnth tU»wt®fŸ kÅj®fŸ v‹W v©Âa
khâÇahŒ VjhtJ fhz¥gL»wjh? mšyhkY« nfh®£LfŸ bk¤ij
ÛJ áyJ« rªJ¡fËš áyJ« ïU¥gjhš T¥ã£lhY« fhJ nf£f¤
j¡f m›tsî öu¤âyhtJ Éf¡Tl ïlÄšyhkš ïU¥gnjhL
t¡ÑÈl« ngrnth, VjhtJ xU Éõa¤ij¢ brhšynth ïlÄšiy.
thŒjh¡fŸ
ï¤jidí« nghjhkš xU Étfhu¤ij 3 tU[ 4 tU[ Ú£o
25 - thŒjh, 30 - thŒjh nghL« cg¤âut§fŸ mšyhkš fhiy 11
k¡F nfh®£L¡FŸ EiHªjhš khiy 5 k tiuÆš ËW
bfh©nl fh¤âU¡f nt©L«. áyrka§fËš ï‹W nf° el¡fhJ
v‹W bjǪjhY« 5 k tiu thŒjh v¥bghGJ v‹W bjÇtj‰F¡
fh¤âU¡fnt©L«. v¥bghGJ el¡F«? ïªj thŒjhÉš el¡fhjh?
v‹»w Étu§fŸ f£á¡fhunuh rh£á¡fhunuh m¿a trâÆšiy.
ïjdhš ït®fS¡F f£L« rh£áa go nghf tu bryî, bkd¡nfL
v›tsbt‹gij¥g‰¿ ahU¡F« ftiyÆšiy. #£Í bg©rhâ¡
fhÈš vW«ò fo¤JÉ£lhš m‹iwa nfRfŸ KGtJ« thŒjh
ngh£lhŒÉL«. t¡Ñš å£oš mkhthir rikayhf neukhŒ É£
lhš Fkh°jh thŒjh th§»ÉLth‹. t¡ÑY¡F ntW nfh®£L¡F¥
nghf ntiyÆUªjhš nfir khiyÆš vL¤J¡bfhŸS«go
#£i#¡ nf£L thŒjh th§» ÉLth‹. ï¥go v›tsî fZl§fŸ
V‰gL»‹wd. Éf, rh£á¡F cl«ò brsfÇaÄšyhÉ£lhš lh¡l®
fS¡F 20, 30 bfhL¤J r®£oãnf£ th§fnt©L«. ntW mtru
ntiyÆUªjhš 20, 30 bfhL¤J tƉW¡ fL¥ò v‹W bghŒ r®£o
ãnf£ th§f nt©L«. ï¥goahf v›tsî bfhLikfŸ Étfhu¡
fhuU¡F ïUªJ tU»wbj‹gJ« thŒjh¡fŸ V‰gLtJ f£á¡
fhu®fshyh mšyJ t¡Ñšfshyh, #£Ífshyh v‹gij¥ gh®¤jhš
100-¡F 90 Étfhu§fS¡F #£ÍfS« t¡ÑšfSnkašyhkš thâ
ãuâthâ fhuznkÆšiy v‹gJ« És§F«.
nkš mâfhÇfnsh?
ït‰iw¥ g‰¿ nkš mâfhÇfS¡F vGâdhš “mrš mÃah
a« mÕÈš mJnt fha«” v‹gJnghš “ïbjšyh« rf#« jh‹”
v‹W brhšYth®fŸ. fhuz« v‹dbt‹whš KÅÓ¥ò °jhd« Kjš
129 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
iA¡nfh®£L #£Í, r£l bk«g® M»a °jhd« tiuÆš ïªj
t¡Ñš T£l¤âÈUªJ« ïjdhny tÆW ts®¡f¡ Toa T£l¤â
ÈUªJnk jh‹ MŸão¡»wh®fns jÉu nt¿šiy. t¡Ñš T£l¤
âÈUªJ Ãahahâgâfis ÃaÄ¥gJ v‹»w m¡»uk« xU eh£oš
ïU¡F« tiu gh®¥gd Mâ¡fK« ÉtfhuK« tY¡fî«, Foahd
t®fŸ ehrkhŒ¥ nghfî«, ehL F£o¢Rtuhfî«jh‹ V‰gLnkašyh gh®¥gd¥ ònuh»j« xʪjJ!
kš xU ehS« eh« cU¥goah» Rauh{a« bgw¥ nghtâšiy
v‹gJ cWâ.

Fo muR - f£Liu - 06.03.1927 “gh®¥gd FUkhU¡F” bfhL¤J tªj tÇí« xʪjJ.

kJiu ãuhkzušyhj kfheh£oš njh‹¿a Ô®khd§fis e«
rnfhju®fŸ brŒifÆš el¤â tUtij e« “âuhÉl‹” “FoauR”
g¤âÇiffŸ thÆyh‹ m¿ªJ k»œ¢áail»nwh«. Éf e«
kfheh£o‰F cg fhÇajÇáahŒ És§» ek¡F mšY« gfY«
ciH¤jtU«, ciH¡ »‹wtUkhd âUths®.o. bfh©lš ehíL
mt®fŸ m‹idah® É©zt®¡F ÉUªjhaJ g‰¿ 19. 2. 27
F©z¤öÇš jkâšy¤âš rl§F¡ »ÇiafŸ eilbg‰wd.
ï¡»ÇiafS¡F kJiuÆÅ‹W âUths®fŸ Infh®£L t¡Ñš ã.
u§frhÄ ehíL mt®fŸ ã.V.ã.vš., v°. Tlȧf« ãŸis
mt®fŸ, bgŠ¢ nfh®£L khÍ°ânu£ á‹d rhÄ uh#h mt®fŸ,
bg‹õ‹ g£lhs« Rngjh® R¥gh ehíL mt®fŸ, #îË Éahghu«
á‹drhÄ ehíL mt®fŸ, M¤ö® á‹drhÄ ehíL mt®fŸ,
Ãy¢Rth‹jh®fŸ m.R. ÓÅthrY ehíL mt®fŸ, m.R. m¡ifarhÄ
ehíL mt®fŸ k‰W« »uhk§fËÅ‹W mnef Ãy tsKil
nah®fS« Rkh® 750 ng®fŸ tiu fhz¥g£ld®. âU. bfh©lš
ehíL mt®fŸ ãw¥ãl« âUk§fy« jhÿfh F©z¤ö®
gu«giuahd bgU§FL«g¤âš ãwªjt®; Ãy¢Rth‹jh®.
ïtU¡F ïªeh£oš Ä¡f bršth¡F©L. ï¢ÓÇaUl‹ ãwªjh®
ïtUl‹ ehšt®. mt®fŸ itzt kj¤âš rhyî« g‰Wila
t®fŸ. mt®fS« ïtUila ÉU¥g¤â‰»z§» ãuhkzid¥
òw¡f¤J« j« m‹idahÇ‹ »Çiafis br›tnd el¤âa
Jl‹ tªâUªj VidnahU« ïjidna ã‹ g‰Wtjhf th¡FWâ
bfhL¤jh®fŸ. m¤Jl‹ $u§f« m©z§fh® RthÄ FU¡fS¡F
tÇ bfhL¥gij ÃW¤Jjš brŒant©Lbkd Ô®khŤjã‹
tªâUªnjhuidtU« czî©L jh«óy« bg‰W¢ br‹wh®fŸ
v‹W xU ÃUg® tiu»wh®.

F¿¥ò : kJiu kAheh£o‹ Ô®khd¤ijbah£o F©z¤ö®

$kh‹ bfh©lš ehíLfhut®fŸ jkJ m‹idahÇ‹ ïWâ¡ »Çia
fis gh®¥gÅa r«gªjÄ‹¿ áw¥ghf el¤âaJ ghuh£l¤j¡fJ.
ïnjhL Äfî« k»œ¢á¡FÇa brŒâ ba‹dbt‹whš j§fŸ kuò¡F
gu«giu M¢rhÇa® v‹W ng® it¤J¡ bfh©L tU« t«rtÊ tªj

Fo muR - 1927 ( 1) 130 131 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

$ u§f« $ m©z§fh® ÞthÄfS¡F FU fh¡if bfhL¤jš
TlhJ v‹W m‹W Ô®khdŠ brŒJ bfh©liknaah«. $kh‹
m©z§fh® RthÄfŸ ãuhkz® Mjyhš bfhL¤jš TlhJ
v‹gj‰fhf eh« k»œ¢á bfhŸsÉšiy. M¢rhÇa®fŸ v‹W ng®
it¤J¡ bfh©L mQtsntD« ey‹ ïšyhÉ£lhY« gh®¥gd
ušyhjh® RakÇahijiana ntnuhL mW¥gjh»a fhÇa§fS¡F
mogªJ bghUŸ bfhL¡F« <d¤jd« X£lbkL¡F§ fhy«
Mu«gkh»É£lj‰fhfnt k»œ¢áail»‹nwh«. ïªj¥ gh®¥gd®
M©LnjhW« ãŸis¡F¡ fÈahz«, bg©Q¡F¢ rhªâ KT®¤j«.
åL ïoªJ É£lJ v‹gjhf VjhtbjhU rh¡F¢ brhšÈ¡bfh©L
»uhk§fS¡F tªJ gz§bfhL¡fhÉ£lhš rhg§ bfhL¤JÉLnt‹
v‹W ghku k¡fis Äu£o bfhŸisao¤J¡bfh©L nghtij¤ jÉu
ït®fŸ rhâ¥gbjh‹WÄšiy. gh§»š fhÇa« gh®¡F« xU IŒa§
fhU« fhã »s¥ it¤J v¢áš gh¤âu« fGî« xU IŒa§fhU«
nfhaK¤ö® ÍšyhÉš f«kth® tá¡F« »uhk§fËš Jthjr
ehk¤njhL« ghj Fw£nlhL« MrhÇa ntl« ó©L tªjikahk¿
nth«. Mjyhš ï¤jifnah®fS¡F eh« V‹ bghUŸ bfhL¤J
fhÈš ÉGªJ RakÇahij bf£l moikfshf nt©L«? $kh‹
bfh©lš ehíLfhut®fŸ brŒj ï¢RakÇahij Ô®khd¤ij k‰w
gh®¥gdušyhjhU« filão¤bjhGFthuhf.
(g-®)
Fo muR - g¤âuhâg® F¿¥ò - 06.03.1927
Fo muR - 1927 ( 1)
kJiu mbkÇ¡f‹ fhny{
khzt®fS¡FŸ RakÇahij cja«
br‹w thu« br‹id g¢ira¥gh M°£lÈš gh®¥gd
ušyhj thÈg®fŸ j§fS¡F gh®¥gdušyhj rikašfhuiuna
it¤J rikaš brŒJ rh¥ã£L tUtJ« mj‹ fhuz§fisí«
vGâ k‰w fhny{ gh®¥gdušyhj ãŸisfS« ïij ã‹g‰w
nt©L« v‹W nt©o¡ bfh©nlh«. mj‰»z§f ï›thu« kJiu
mbkÇ¡f‹ fhnyÍYŸs gh®¥gdušyhj ãŸisfS« j§fS¡FŸ
gh®¥gd rikašfhuiu¤ jŸËÉ£L gh®¥gdušyhj rikašfhuiu
it¤J rik¤J rh¥ãLtJl‹ tF¥ò ɤâahrÄšyhkš j§fSl‹
Tl c£fh®ªJ rh¥ãl r«kâ¡F« khzt®fisbašyh« nr®¤J
x‹whŒ c£fh®ªJ rh¥ãl¤ Ô®khŤJ mªj¥go el¤â tU»wh®fŸ
v‹gij¡ nf£f Äfî« rªnjhõkil»nwh«.
kJiu fhnyÍš ï¥go ne®ªjj‰F xU jFªj fhuzK«
brhšy¥g£lJ. mjhtJ m¡fhny{ khzt®fËš ïu©blhU gh®¥
gd khzt®fS¡F« gh®¥gdušyhj khzt®fS¡F« Äfî« ner
khŒ ïUªjnjhL khÄr czî Kjš bfh©L ɤâahrÄšyhkš
x‹whŒ c£fh®ªJ rh¥ã£L tUtJ tH¡fkhŒ ïUªJ tªjJ.
rÛg¤âš xU ehŸ m¡fhny{ khzt®fŸ áy® To xU rkgªâ
ngh#d« x‹W el¤âdh®fŸ. ïj‰F K‹nd brh‹d mjhtJ
khÄr« rh¥ã£L¡ bfh©oUªj gh®¥gd thÈg®fisí« miH¡f¥
g£ljh«. mt®fŸ gh®¥gdušyhjhUl‹ fyªJ c£fh®ªJ rh¥ãl
kW¤JÉ£lh®fsh«. ïj‹ ngÇš k‰w gh®¥gdušyhj ãŸisfS¡
F« RakÇahij cjakh» ïÅ gh®¥gd rikašfhu® rik¡f
rh¥ãLtâšiy v‹W« j§fS¡FŸ všnyhU« x‹whŒ ïUªJ
rh¥ãLtbj‹W« Ô®khŤJ¡bfh©lh®fsh«. Mfnt v¥goahtJ
k¡fS¡F RakÇahij cjakhtij¥ gh®¤J rªnjhõkil»nwh«.
ïÅ k‰w Ah°£lš khzt®fŸ v¥nghJ ã‹g‰Wth®fnsh?
Fo muR - brŒâ És¡f F¿¥ò - 06.03.1927
132 133 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

kfh¤kh tunt‰ò
fjÇ‹ nguhš ekJ gh®¥gd®fŸ gh®¥gdušyhj r_f¤â‰F
ïilôW mjhtJ muáaÈ‹ ngÇdhY« flîŸ, nkhB«, kj«,
v‹D« ngÇdhY« v›tsî bfhLikí«, Nœ¢áfS« brŒJ tªjh®
fnsh tU»wh®fnsh mJnghynt $kh‹ á. ïuh#nfhghyh¢rhÇah®
KjÈa gh®¥gd®fS« mtUila gh®¥gd áZa®fS« gh®¥gd
ušyhj áy TÈfS« Nœ¢á brŒJ tUtjhf eh« Ãid¥gj‰F
ïlnk‰g£L tUtj‰F jFªjh‰nghš gy ïl§fËš ïUªJ rkh¢rh
u§fS« tªJ bfh©oU¡»‹wd. ï¢Nœ¢áfS¡F bgU«ghY«
kfh¤kh tuit xU Míjkhf cgnahf¥gL¤â¡ bfhŸS»wh®fŸ
v‹W« bjÇatU»wJ. “kfh¤khÉ‹ bj‹dh£L É#a«” v‹D«
nguhš fj® g©il bryî brŒJ M§fh§F nghŒ gh®¥gÜa Éõ§
fis¥ gu¥g cgnah»¤J¡ bfhŸStjhfî« bjÇ»wJ. Md nghâ
Y« ek¡F mij¥g‰¿¥ ga« xU á¿JÄšiy v‹nw brhšYnth«.
kfh¤khit eh« všnyhU« nr®ªJ tunt‰f nt©oaJjh‹. eh«
všnyhU« mtuJ tUifÆ‹ fU¤J¡F MjutË¡f nt©oaJ
jh‹. jhuhskhŒ¥ gzK« bfhL¡f nt©oaJjh‹. mij¥g‰¿ eh«
xU á¿J« ã‹ th§f¡TlhJ v‹gnj ekJ bf£oahd mã¥ãuha«.
m¥go e«Kila gzK« e«Kila MjÇ¥ò« ekJ bfLâ¡F«
ïÊî¡F« RakÇahij mÊî¡F« cgnahf¥gLkhdhš eh« v‹d
brŒant©oaJ v‹gJ ek¡F¤ bjÇí«. fj® v‹gjhf FU£L e«ã¡
ifÆš ÉGªJ cH‹W bfh©L ekJ RakÇahij g¿nghtij¥
gh®¤J¡ bfh©oU¡f kh£nlh« v‹gjhf cWâ TW»nwh«.
gh®¥gd®fË‹ muáaš òu£Lfisí« kj¥ òu£Lfisí«
f©l f©l Él§fËš všyh« eh« mt‰iw jhuhskhŒ f©o¡f
Éšiyah? ekJ vâÇfS«, m¿ÉÈfS« e«ik njr¤ Jnuh»
v‹»wh®fŸ v‹nwh kj¤Jnuh» v‹»wh®fŸ v‹nwh eh°âf®fŸ v‹
»wh®fŸ v‹nwh gaªJ ekJ kd¢rhøia v§fhtJ kh‰¿¡ bfh©
nlhkh? mJ nghynt fj® ïa¡f¤âY« gh®¥gd¥ òu£Lfis¡
f©nlhkhdhš e«ik fj® Jnuh» v‹W ãw® brhšth®fns vd¥
gaªJbfh©L xU¡fhY« thia _o¡bfh©oU¡f kh£nlh«.
Fo muR - 1927 ( 1) 134
“njr¤ Jnuh», uh#¤ Jnuh», bjŒt¤ Jnuh», kj¤ Jnuh», ãuhkz¤
JntÎ, fh§»u° Jnuh», Rauh{a¡ f£á¤ Jnuh»” KjÈa v¤j
idnah “Jnuh»í« JntÎí«” M» b#ÆY¡F« euf¤â‰F«
nghdhY« rÇ ekJ RakÇahijna ekJ ãw¥òÇik v‹W ek¡F¥
g£lij¢ brhšÈ tU« nghJ fj®¤ Jnuh»¥ ó¢rh©o¡F xU¡
fhyK« gaªJ Élkh£nlh«. ï¥bghGJ jÄœehL fj® °jhgd¤âš
100 - ¡F 75 ngU¡F nkyhfnt gh®¥gd®fŸ khj« 30, 40, 50, 75, 100,
150 v‹gjhf r«gs« bg‰W¡ bfhŸis bfh©L gh®¥gd m¡»u
Ahu« r¤âu« nghš thœªJ tUtJ ek¡F¤ bjÇí«. MdhY«
mij¥ g‰¿ ek¡F m›tsî mâfkhd M¤âuÄšiy. Mdhš
mt®fŸ mij ek¡F bfLâ brŒa MjhukhŒ cgnah»¤J¡
bfhŸtij¤jh‹ r»¡f KoaÉšiy. “RnjrĤâu‹” v¥go ekJ
g§F, ekJ rªjh¥ gz«, ekJ És«gu¥ gz« M»aij¡ bfh©L
ekJ r_f¤â‰F¡ nfL NG« fhÇa¤ijna “njr nrit”, “njÓa¥
g¤âÇif” v‹D« nguhš gu¥ã tU»wnjh mJnghynt ekJ “ViH
k¡fS¡F rh¥ghL” “Foahdt®fS¡F bjhÊš” v‹W brhšÈ¡
bfh©L brŒí« bfhLikfis gh®¤J¡ bfh©L« e«ik vtdhtJ
fj® Jnuh» v‹W brhšÈ ÉLthnd vd¥gaªJ thia _o¡
bfh©oUªjhš mijÉl ga§fhˤjdkhd fhÇa« nt¿šiy
v‹gnj ekjã¥ãuha«. Mdhš kfh¤kh fhªâ mt®fŸ ï›Éa¡f¤
jiytuhŒ ïU¥gjhš m¥go¢ brhšYtJ kfh¤khit F‰w«
brhšYtjhFnkh mtU¡F Jnuhf« brŒjjhFnkh v‹gjhf áy _l
e«ã¡if¡fhu® ga¥glî« TL«. ï¥go¢ brhšÈ áy gh®¥gd®fŸ
ghku k¡fis Vkh‰wî« TL«. MdhY« mj‰F« eh« ga¥gl¡
TlhJ v‹gJjh‹ ekJ mã¥ãuha«. ãÇ£oZ mâfhu t®¡f¤jhÇ‹
m¡»uk§fis vL¤J¢brhštJ uh#¤ JnuhfkhfhJ. “gŠrhãš
ila® uhBj¤ j‹ikahŒ elªJ bfh©lh®. mtiu¤ j©o¡f
nt©L«. mtiu¤ ö¡»Èl nt©L«” v‹W eh« brh‹dJ« “yh®£
br«°ngh®il Érhuiz brŒJ j©o¡fnt©L«” v‹W eh«
brh‹dJ« #h®{ k‹diu itjjhFkh? #h®{ k‹diu¤ JntΤ
jjhFkh? mšyJ ïJ #h®{ k‹dU¡F JntõkhFkh v‹gij
nahá¤J¥ ghU§fŸ. Mifahš eh« x‹W¡F« ga¥gl nt©oa
âšiy. kfh¤kh e«kt®, mt® bfhŸifahyšyJ eh£L¡F Rauh{a
nkh RakÇahijnah rk¤Jtnkh ÉLjiynah »il¥gJ v‹gJ
Koahj fhÇa«. kfh¤kh xU tUõ¤âš brŒj ntiy ïªj eh£oš
ïJtiu j§fŸ j§fŸ MíŸ KGtJ« brytʤJ« brŒjt®fis¡
fhnzh«. Mjyhš m¥ng®¥g£l bgÇahiu tz§Ftj‰F«
tunt‰gj‰F« ã‹g‰Wtj‰F« ï¥gh®¥gd®fŸ Nœ¢á¡F gaªJ
eh« ã‹ th§f¡ TlhJ.
135 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 jÉu kfh¤kh ekJ gh®¥gd®fË‹ Nœ¢áia m¿ahjh® v‹W
Ãid¥gJ« m¿ahikahF«. mtÇl¤âš cŸs jaÉdhY« jhB©
a¤âdhY« fUizÆdhY« á‰áy rka§fËš ï¥ gh®¥gd®fË‹
Nœ¢á¡F ïl« bfhL¤J Él¥gL»wnj mšyhkš mtiu mitfŸ
VŒ¤J É£ljhfnth mšyJ mt® m¿ahkš brŒJ ÉL»wh®
v‹nwh xU¡fhY« brhšy KoahJ. mtU¡F¢ áy gh®¥gd®fËl¤
âš ïU¡F« jh£r©Âa« v‹»w gyëd¤ij áy® mâfkhŒ
cgnah»¤J¡ bfhŸS»wh®fŸ. mjdhš ek¡F áy rka§fËš
bfLâ neÇLtJ©L. MdhY« mJî« msî¡F ÛW»w nghJ eh«
mijí« v⮡f¤ jahuhÆUªJ tU»nwhnkašyhkš mj‰fhf eh«
monahL É£L¡bfhL¤J¡ bfh©oU¡fÉšiy. ïU¡fî« kh£
nlh«. jÉw kfh¤khɉF ïªj¥ gh®¥gd®fË‹ nah¡»aij e‹
whŒ¤ bjÇí« v‹gj‰F eh« xU cjhuz« brhšYnth«. bgšfh«
fh§»uá‹nghJ kfh¤khÉl« eh« ngá¡bfh©oUªj rka« (mjh
tJ fj® ngh®L r«gªjkhfnt mâYŸs c¤ânahf§fŸ ÄFâí«
gh®¥gd®fS¡nf bfhL¡f¥g£L tU»wJ v‹»w fhuz¤jhš fj®
ngh®L ãuábl©L v‹»w KiwÆš ek¡F« fj® ngh®L fhÇajÇá
v‹»w KiwÆš $kh‹ nf. rªjhd« mt®fS¡F« mã¥ãuha
ngjnk‰g£L É£lJ. ïâš $kh‹ ïuh#nfhghyh¢rhÇah® $kh‹
rªjhd¤â‰F g¡fgykhÆUªjh®. ïJ ÉõakhŒ v§fS¡FŸ xU
Koî« V‰gl ïlÄšyhkš nghfnt filáahf fhÇajÇá $kh‹
nf. rªjhd« mt®fŸ uhédhkh¡ bfhL¤JÉ£lh®. uhédhkh bfhL¤J
É£lnjhL R«kh ïuhkš ïªj uhédhkhit kfh¤kh jftY¡F
bfh©LnghŒ $kh‹ rªjhd¤â‹ uhédhkhit¥ ã‹ th§»¡
bfhŸS«go brŒa kfh¤khití« ö©l¥ g£lJ.) kfh¤kh e«ik
T¥ã£L $kh‹ rªjhd« V‹ uhédhkh¡ bfhL¤jh®? v‹W nf£lh®.
eh‹ fj® ngh®L r«gªjkhd c¤ânahf§fis bgÇJ«
gh®¥gd®fS¡nf mt® bfhL¥gjhš mj‹ jiyt® v‹»w KiwÆš
gh®¥gdušyhjhU¡F¡ bfhL¡fnt©L« v‹gjhf¢ brh‹dâdhš
mtU¡F¤ âU¥âÆšyhkš mt® uhédhkh¡ bfhL¤J É£lh® v‹W
brh‹nd‹.
kfh¤kh: ïJ $kh‹ uh#nfhghyh¢rhÇahU¡F¤ bjÇahjh ?
v‹wh®.
eh‹ : ïJ Éõa¤âš mt®fŸ všnyhU« x‹Wjh‹ v‹W
brh‹nd‹.
kfh¤kh: m¥goahdhš ck¡F $kh‹ uh#nfhghyh¢rhÇ
ahÇl« Tl e«ã¡if ïšiyah? v‹wh®.
eh‹ : gh®¥gd®fS¡F mt®fËl« ïU¡F« e«ã¡if
Fo muR - 1927 ( 1) 136
m›tsî vd¡F mtÇl« ïšiy v‹W
brh‹nd‹.
kfh¤kh: m¥goahdhš gh®¥gd®fËl¤ânyna cd¡F
e«ã¡ifÆšiyah v‹wh®.
eh‹: ïªj Éõa¤âš e«ã¡ifna c©lhtâšiyna
v‹nw‹.
kfh¤kh: m¥goahdhš cyf¤ânyna ešy gh®¥gd®
ïšiy v‹gJ ckJ mã¥ãuhakh v‹wh®.
eh‹: v‹ f©Q¡F¤ bj‹gLtâšiyna eh‹ v‹d
brŒa£L« v‹nw‹.
kfh¤kh: m¥go¢ brhšyhÔ®fŸ eh‹ xU ešy gh®¥gdiu¡
f©oU¡»nw‹. mt®jh‹ nfh¡fny. mt® j‹id
ãuhkz‹ v‹W brhšÈ¡bfh©lnj »ilahJ,
ahuhtJ mtiu ãuhkz‹ v‹W T¥ã£lhY«,
kÇahij brŒjhY« x¥ò¡bfhŸshjnjhL clnd
M£nrã¤J¤ jd¡F mªj nah¡»aij ïšiy
v‹gij vL¤J¡ fh£Lth®.
eh‹: kfh¤kh f©Q¡nf xnu xU nah¡»akhd ãuhk
z‹ kh¤âu« bj‹g£L ïU¡F«nghJ v‹ ngh‹w
t®fŸ f©Q¡F v¥go bj‹gl¡TL« v‹nw‹.
kfh¤kh: (nto¡ifahŒ áǤJ É£L) kWgoí« $kh‹
rªjhd« uhédhkhit thÕR bg‰W¡bfh©L fhÇa
jÇá ntiy gh®¡f¡Tlhjh v‹W v‹id¡nf£lh®.
eh‹: e‹whŒ¥ gh®¡fyh« vd¡F x‹W« M£nrgiz
ïšiy. Mdhš gh®¥gdušyhjhU¡F rÇgFâ
mjhtJ 100-¡F 50 c¤ânahfkhtJ bfhL¡f¥
glnt©L« v‹nw‹.
$kh‹ gh§f® : M¢rÇa¥g£L 100-¡F 50 åj« nghJkh? mJ
Tlth ï¥nghJ bfhL¡f¥glÉšiy v‹»Ö®
v‹W nf£lh®.
eh‹: M«, v‹nw‹.
r§f®yhš
gh§f®: $kh‹ ïuhkrhÄ eha¡f® 100-¡F 50 nghJbk‹
»whnu ïJ v‹d mâra« v‹wh®.
137 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 kfh¤kh: eh‹ xUnghJ« r«kâna‹. 100-¡F 90 bfhL¡f kfh¤kh: clnd áǤJ¡bfh©L eha¡f® brhšYtâš
nt©L«. Vnjh c©ik ïU¡F«nghš njh‹W»wJ. ï¥nghJ
eh‹ : 100-¡F 50 bfhL¥gjhŒ Ô®khd« nghl x¥ò¡ eh‹ fh§»u° ãuábl©L, $kh‹ #thÇyhš neU
bfhŸsKoahJ v‹»wt®fŸ 100-¡F 90 bfhL¥g fhÇajÇá,eh‹ ÃaĤj Mis¡ bfh©L #thÇyhš
bj¥go? v‹nw‹. ntiy th§f KoahÉ£lhš ehdhtJ F‰w
thËahf nt©L«. mšyJ #thÇyhshtJ F‰w
kfh¤kh: Ô®khd« nghlnt©L« v‹W eh‹ brhšy thËahf nt©L«. ÃaÄ¡f¥g£l MËl« F‰wÄ
tuÉšiy. Mdhš 100-¡F90 bfhL¡fnt©oaJ U¡f ÃahaÄšiy. r®¡fhÇš Tl ÃaÄ¥gt® xUt®,
»uk« v‹W brhšYnt‹ v‹W brhšÈÉ£L ntiy th§Fgt® xUt®. m¥go¡»U¡f mâš
$kh‹ rªjhd¤ij¥ gh®¤J gh®¥gdušyhjhU¡F v§nfahtJ ntiy th§Fgt® ÃaÄ¡fhjjhš
c¤ânahf« bfhL¥gâš ck¡bf‹d M£nrgiz ntiy¡fhu®fŸ rÇahŒ el¡fÉšiy v‹W V‰g£o
v‹W nf£lh®. U¡»wjh? v‹W nf£lh®.
rªjhd«: vd¡F x‹W« M£nrgiz ïšiy. xUtU« á. uh#nfhgh
tUtâšiyna eh‹ v‹d brŒa£L« v‹W yh¢rhÇah®: tF¥ò ãÇÉid gh®¤jhš nghJkh ? ntiy
brh‹dh®. el¡f nt©lhkh? jFâí« Tl gh®¡f nt©lhkh?
kfh¤kh: v‹id¥ gh®¤J v‹d eha¡f® é? ahU« tUt v‹wh®.
âšiy v‹»whnu v‹d brhšY»Ö®?
eh‹: mJ rÇašy. V‹ tUtâšiy v‹gj‰nf fhuz« kfh¤kh: eha¡f® mijí« gh®¤J¡ bfhŸth® v‹nw Ãid¡
nt©L«. KjyhtJ ntiy bfhL¡f nt©L«. »‹nw‹. m¥go gh®¥gdušyhjhiu ÃaĤjj‹
ntiy bfhL¤J mtid kÇahijahf el¤j _y« VjhtJ ntiyfŸ bfhŠr« bf£L¥
nt©L«. ïªj ïu©L fhÇa«ïUªjhš v›tsnth nghdhY« F‰wÄšiy. ïu©L fhÇa§fS« el¡f
ng® nt©LkhdhY« »il¥gh®fŸ. nt©oaJjh‹. mjhtJ fj® Éõa« v¥go K¡»a
khdnjh mJnghy tF¥ò mâU¥âfS« Ú§f
kfh¤kh: m¥goahdhš ïÅnkš c¤ânahf°j®fis ÃaÄ¡ nt©oaJ« Äf K¡»akhdJ. Mjyhš fj® ngh®L
F« mâfhu« Ú§fŸ it¤J¡ bfhŸS»Ö®fsh? r«gªjkhd c¤ânahf Ãakd« eha¡f® ifÆš
eh‹: $kh‹ rªjhd« mt®fŸ j‹dhš Koahbj‹whš ïU¡f£L« v‹W brh‹dh®.
ehnd gh®¤J¡ bfhŸS»nw‹.
ãwF všnyhU« rÇ v‹W x¥ò¡bfh©ljhf mtU¡F #hil
fh£oÉ£L tªJÉ£nlh«. ãwF v¥go v¥gonah ghLg£L fj®
kfh¤kh: $kh‹ rªjhd¤ij¥ gh®¤J ïÅ c¤ânahf°
Mâ¡f« KGtJ« j§fŸ if¡nf tU«goahf gh®¥gd®fŸ
j®fŸ Ãakd« eha¡fÇl« É£L ÉL§fŸ v‹wh®.
brŒJbfh©lh®fŸ. mij¥g‰¿ ek¡F ftiy ïšiy. ehK«
rªjhd«: vd¡F M£nrgizÆšiy.
bfhŠrK« yøa« brŒahkš fjU¡fhf v›tsî ciH¡f
nt©Lnkh m›tsî ciH¤njh«; ciH¤J¡ bfh©LÄU¡»nwh«;
á. ïuh#nfhgh
ïÅí« ciH¡f¥ ngh»nwh«. vdnt kfh¤kh fhªâ ït®fis
yh¢rhÇah® : FW¡nf jiyÆ£L mJ Koahj fhÇa«. Vbd‹
rÇahdgo m¿ªJ bfhŸsÉšiy vd eh« Ãid¥gJ j¥ò v‹nw
whš ah® ntiy th§F»wh®fnsh mt®fŸjh‹
brhšYnth«. Mjyhš kfh¤khit tunt‰F« Éõa¤âY« gz«
ntiy¡fhuiu ÃaÄ¡f nt©L«. m¥go¡»šyhkš
bfhL¡F« Éõa¤âY« e«Kila g§if ehK« rÇahf
xUt® ÃaÄ¥gJ,xUt® ntiy th§FtJkhí
brY¤jnt©L«. áy ïl§fËš gh®¥gdušyhjh® jÅahŒ tNš
ÄUªjhš ntiy el¡fhJ v‹wh®.
brŒnjh jÅahŒ tunt‰nwh j§fŸ flikia brŒayh« v‹gjhf
áy® mã¥ãuha¥gLtjhfî« bjÇa tU»wJ. mJ Éõa¤âY«

Fo muR - 1927 ( 1) 138 139 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

ek¡F MnBgiz ïšiy. br‹id, kJiu, Fona¤j«, ntÿ®
KjÈa ïl§fËš e«ik neÇY« nf£lh®fŸ. eh« m¥goahdhY«
rÇ, v¥goahtJ e« flikia¢ brŒa nt©L« v‹nwjh‹ brh‹
ndh«. filáahf brhšYtJ v‹d bt‹whš, kfh¤kh tuî ehŸ
rÛg¤âš ïU¥gjhš M§fh§F cŸst®fŸ jÅahfnth, fyªnjh
j§fS¡F njh‹W»wgo VjhtJ V‰ghL brŒant©LkhŒ¡ ïj‰F v‹d bga®
nfhU»nwh«.

Fo muR - f£Liu - 06.03.1927

nfhaK¤ö® efu gÇghyd rigÆš gh®¥gd fî‹áy®fË‹
Jntõ§fS« cg¤âut§fS« nfhaK¤ö® KÅágš nr®kÅl«
bghwhik¡ bfh©l áy MrhÄfË‹ Éõk§fS« nfhaK¤ö®
Éõa§fis¥ g¤âÇifÆš ftŤJ tU»wt®fS¡F e‹whŒ
bjǪâU¡F«. ï¥nghJ mJ ehS¡F ehŸ K‰¿ tUtJl‹ m¥
gh®¥gd®fS¡F ehS¡F ehŸ ò¤âTl kG§»¡bfh©L tU»w
bj‹nw brhšynt©oÆU¡»wJ. br‹w thu¤âš nfhaK¤ö® KÅ
ághÈ£oÆš xU gh®¥gd® gh®¥gdušyhj nr®bkid¥ g‰¿ xU
Ô®khd« bfh©L tªj Éõa«, k‰bwhU ïl¤âš ãuRǤâU¡
»nwh«. mjhtJ nr®kD¡F KÅághÈ£oÆš mâfkhd ntiy
ïU¥gjhš, mt® jd¡FŸs bfsut c¤ânahf§fËš VjhtJ
x‹iw uhÍdhkh bfhL¤JÉlnt©L« v‹w bghUŸ bfh©l
Ô®khd« bfh©L tªjhuh«. ï¤Ô®khd¤ij <nuhL nr®k‹ $kh‹
$Åthr KjÈah® mt®fshÆUªjhš fhyoÆš ngh£L eR¡»
ïU¥gh®. $kh‹ u¤âdrghgâ KjÈahnuh m›Éj« brŒahkš
nt©Lbk‹nw f©ÂakhŒ mij V‰W¡bfh©L Étfhu¤â‰F
É£lnjhL jhD« m¡»uhrd °jhd¤âÈUªJ kh¿ jhuhskhŒ
m§f¤âd®fŸ ngrî« j‹ngÇš F‰w« ïUªjhš vL¤J¡ fh£lî«
ïl« bfhL¤jh®. ïij bfh©L tªjt®fŸ _‹W Éj nah¡»aij
íilat®fŸ v‹W brhšy¥gLgt®fŸ. mjhtJ go¤jt®
v‹gnjhL ïu©lhtJ r£l« bjǪjtbu‹W« brhšÈ¡bfhŸs
cÇikíilat®fŸ. _‹whtJ ãuhkz® v‹W« ca®ªj #hâah®
v‹W« brhšÈ¡ bfhŸS« MztK« gil¤jt®fŸ. ï¤Ô®khd
khdJ go¤j m¿it Mjhukhf¡ bfh©ljh? mšyJ r£l¤ij
Mjhukhf¡ bfh©ljh? mšyJ ãuhkz¤ j‹ikia Mjhukhf¡
bfh©ljh? v‹W gh®¤jhš gh®¥gd® ãwÉ¡ Fz« v‹W brhšy
nt©oajšyhkš ntbw‹d brhšYtbj‹W ek¡F És§fÉšiy.
ï¤Ô®khd¤ij m§»Uªj gh®¥gdušyhj fî‹áy® 25 ng®fËš
xUtuhtJ MjÇ¡fÉšiy. filáahf $kh‹ á.v°. rh«g_®¤â
mŒa® v‹»w xU gh®¥gd® MjǤjhuh«. $kh‹ á.v°. rh«g_®¤â

Fo muR - 1927 ( 1) 140 141 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

mŒa® v‹gt® nfhaK¤ö® gh®¥gd®fS¡F« bfhŠr« ò¤ârhÈ
v‹W« k‰w gh®¥gd®fis¥nghy m›tsî K£lhŸjdkhŒ á¡»¡
bfhŸtnjh fhÇa§fis¢ brŒtnjhÆšyhkš jªâukhŒ elªJ
bfhŸs¡Toa rhk®¤âarhÈ v‹W« bga® th§»dt®. m¥go¥g£l
tU¡F« gh®¥gdušyhjhÇl¤âš V‰g£l Jntõ¤â‹ nghijí«
gh®¥gdušyhjh® Mâ¡f¤ij v¥goahtJ xÊ¡f nt©L« v‹»w
M¤âuK« mtUila m¿ití« Tl kS§f¢ brŒJ m¤
Ô®khd¤ij MjÇ¡F«go brŒJÉ£l bj‹whš k‰w gh®¥gd®fshš
v›tsî cg¤âut« elªJ bfh©oU¡F« v‹gij thrf®fns
ftÅ¡f nt©L«. mšyhkY« ïªj Ô®khd¤âš btW« FW«ò
ïšyhkš ntW VjhtJ f©Âakhd fU¤J ml§» ïU¡»wjh?
ïj‰F gh®¥gd®fË‹ JntõK« cg¤âutKbk‹W brhštjš
yhkš ntW v‹d bgaÇLtJ? $kh‹ ïu¤âdrghgâ KjÈahU¡F
r£lrig bk«g® ntiynah, Íšyh ngh®L jiyt® ntiynah
it¤J ïU¥gjhdhš KÅágš nr®kD¡F yha¡»šiy v‹W
brhštjdhš k‰wt®fË‹ nah¡»aijia mtut®fns nahá¤J¥
gh®¡f£L«. $kh‹ ïu¤âdrghgâ KjÈahU¡fhtJ mt® rh¥gh£
L¡F jhuhskhf mtUila bgÇat®fŸ r«ghâ¤J it¤J É£L¥
nghÆU¡»wh®fŸ. ï«khâÇahd bghJ fhÇa« jÉu mtU¡F ntW
xU ntiyí« ïJ rka« ïšiy. mjhtJ Étrhankh, Éahghunkh,
t¡Ñš ãiH¥ngh M»a ïJfËš gz« r«ghâ¡f nt©L« v‹»w
xU bjhªjuî« »ilahJ. ïtU¡nf ï›ntiyfŸ yha¡»šiy
v‹W brhštjhdhš m‹whl« gy® Foia¡ bfL¤jhbyhÊa
étdÄšiy, brh¡fhÆšiy, jiy¥ghifÆšiy, å£L thlif¡F
kh®¡f Äšiy k‰W« 12 k neuK« j§fŸ tƉW¥ gh£o‰nf
ehzak‰w tÊÆš ciH¡f nt©oat®fS« j§fsJ m¿î, fšÉ,
neu« KGtijí« m‹ÅaU¡F ɉW éÉ¡»wt®fS¡F yha¡
F©lh? v‹gijí« mt®fŸ tr« bghJ fhÇa¤ij x¥òÉ¥gJ
ïij Él ešyjh? v‹gijí« thrf®fns nahá¤J¥ gh®¡f£L«.
Mdhš ït‰iwbašyh« fî‹áš Éthj¤â‹ nghnj k‰w fî‹
áy®fŸ e‹whŒ vL¤J¡fh£o ò¤âtU«go brŒâU¡»wjhf
g¤âÇifÆš gh®¤njh«. MdhY«, gh®¥gdušyhjhU¡F v§nf
ahtJ bfhŠr« Mâ¡fÄUªjhš m›Éõa¤âš ï›tsî m¡
»ukkhfî«, nah¡»a¥ bghW¥g‰w jdkhfî« x›bthU gh®¥gdU«
elªJbfh©L mij xÊ¡f¥ gh®¥gJ«, ïij ahuhtJ f©o¤jhš
ïJ gh®¥gd Jntõbk‹W brhšYtJkhdhš ïj‹ m®¤jbk‹d?
$kh‹ rh«g_®¤â mŒaiu¥nghš bghW¥ò«, nah¡»aijí«,
ò¤âí« cŸsjhf¡ fUj¥gL« gh®¥gd®fŸ ï›Éj Fiwthd
fhÇa§fËš jiyÆlhkY«, jiyÆLgt®fS¡F« ò¤â brhšÈ ïU
Fo muR - 1927 ( 1) 142
r_f¤â‰F x‰Wik V‰gLtj‰F nt©oa fhÇa§fŸ brŒa
nt©oaâU¡f mij kwªJ jhD« ïâš rÇg§F vL¤J¡ bfhŸt
jhdhš, gh®¥gd®, gh®¥gdušyhjh® x‰Wik¡F« gu°gu m‹ò¡F«
ïl« v§nf ïU¡»wJ v‹W nf£»nwh«? jŠir Íšyh ngh®L
ãuábl©L« xU nah¡»akhd gh®¥gdušyhjhuhÆU¥gjhš
mtiuí« m§F ïu©L gh®¥gd®fŸ ïJnghynt bfhLik brŒJ
tU»wh®fŸ. gh®¥gd¥ g¤âÇif MztkhdJ ït‰¿‰F cjÉ
ahÆU¡»wJ. nr®kÅ‹ m¡»uk§fis¡ f©o¡f x›bthU fî‹á
yU¡F« x›bthU X£lU¡F« tÇ bfhL¥nghU¡F« cÇikí©L.
mij eh« xU á¿J« MnBã¡fÉšiy. gh®¥gdušyhjh® v‹»w
fhuz¤â‰fhf É£L ÉL« goí« eh« brhšyÉšiy. e‹whf
nah¡»akhd tÊÆš f©o¡f£L«. Mdhš nr®kD¡F ï¤jid
fîut« Tlhbj‹W brhšYtJ«, ït® TlhJ v‹W brhšYtJ«
v›tsî mšg¤jdK« bf£l v©zK« v‹gJjh‹ ekJ nfŸÉ.
<nuh£oš ïuî gfyhf gz« âU£L¥ ngh»wJ. rhkh‹fŸ
âU£L¥ ngh»wJ. tÇfŸ bfhŸis¥ ngh»wJ. tÇ¥gz§fŸ ehrkh
»wJ. m¡»uk tÇfŸ jiyÉǤjhL»wJ. ï›tsî« brŒí« ehza
k‰w nr®kD« ï§FŸs gh®¥gd fî‹áyU« xnu gL¡ifÆš
gL¤J¡bfh©L bfhŠR»wh®fŸ. fî‹áÈY« nfŸÉ ïšiy, kªâÇ
rigÆY« nfŸÉ ïšiy, r£lrigÆY« nfŸÉ ïšiy. nfha
K¤ö® nr®k‹ ÛJ xU fî‹áyuhtJ ï›tsî bghwhikílD«
bf£l v©z¤JlD« Ô®khd« bfh©L tªj fî‹áyuhtJ ï«
khâÇahf xU F‰w¤ijí« brhšyhkš nkY« nkY« nr®kid¥
òfœªJbfh©nl ï«khâÇ Éõk« brŒtjhdhš ï¢r_f¤âš ešy
v©z¤âY« khd« bt£f¤âY« ïÅíkh rªnjf« v‹Wjh‹
nf£»nwh«. ïJ rka« gh®¥gd®fS¡F j§fis¢ nr®ªjt®fŸ
mâfhu¤âÈU¥gjhY« j§fis¥ ãw® tªJ e¤J«goahd bjhÊÈÈ
U¥gjhY« bršth¡FŸs g¤âÇiffŸ j§fSilajhf ïU¥gjhY«
ïJî« brŒayh« ï‹D« mnef« brŒayh«. ïij¥g‰¿ ahuhtJ
ngádhš mt®fis xʤJ Élyhbk‹»w Mzt« bfh©lhY«
Tl k¡fŸ c©ik m¿ªJ j§fŸ RakÇahij¡F r¤âah¡»uf« brŒ
í« cz®¢á tªjhš m¥nghJ ït®fŸ fâ v‹d MF« v‹gij
nahá¤J¥ gh®¡F«go nf£L¡ bfhŸS»nwh«. $kh‹ rh«g_®¤â
mŒa® mt®fŸ ngh‹wh®fŸ ï« khâÇ Éõa§fËš jiyÆ£oU¡
fhÉ£lhš ïij¥g‰¿ ï›tsî öu« vGj K‹tªâU¡f kh£nlh«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 06.03.1927
143 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

gh®¥gd® - gh®¥gdušyhjh®
í¤j« bjhl§f¥g£L É£lJ
bfhŠr fhykhf e« eh£L¥ gh®¥gdušyhjh® k¡fŸ j§fsJ
RakÇahij cz®¢á bg‰W gh®¥gÜa moik¤ j‹ikÆš ïUªJ
ÉLglnt©L« v‹»w cz®¢á bgW»w fhuz¤jhš ï¥gh®¥gd®
fŸ ï›îz®¢áia ml¡» xÊ¡f gy tÊfËY« Ka‰á¤J tUtJ
bghJ Éõa§fËš f©nzh£l« brY¤âtU« ahtU« m¿ªjnj.
mjhtJ 10 tUõ§fS¡F K‹dhš lh¡l® eha® bgUkhD«
âahfuha bgUkhD« muáaš JiwÆY« fh§»u° ïa¡f¤âY«
v›tsî öu« <Lg£oUªjh®fŸ v‹gJ« m¡fhy muáaš fh§»u°
fh‹gu‹RfËš jiyik t»¤jš, mÄjthjkhd brh‰bghÊî
Ãfœ¤Jjš, fÄ£oÆš rh£á brhšYjš, njÓa mã¥ãuha« brhšY
jš, ïufáa nghärhÇ‹ f©fhÂ¥ò¡F MshFjš KjÈa fhÇa§
fËš j‰fhy« Äf bgÇa njrg¡j®, njr¤ bjh©l®, njÓa åu®,
njÓa¤ jiyt® v‹W brhšy¥gLth®fŸ. vt®¡F« ïis¤jt®fŸ
mšyhjhuhÆUªJ tªjJ« ahtU« m¿ªjnj.
ï¥bghGjhtJ gh®¥gdušyhjh® “njrg¡j®” Mtbj‹whš
btFRygkhd fhÇa«. VbdÅš gh®¥gd®fS¡F Énuhj« v‹W
gL«goahŒ gh®¥gdušyhjh® f£ába‹W x‹¿U¥gjhš m¡f£á
ia ittj‰bf‹nwh mj‰F ÉnuhjkhŒ ãuruh« brŒtj‰bf‹nwh
xU óid¡ F£onah ehŒ¡F£onah tªjhY« ekJ gh®¥gd®fŸ
mj‰F« n#! ngh£L khiy ï£L t©oÆš it¤J ïG¤J g¤âÇif
fË‹ _y« jiyt® jiyt® v‹»w g£lK« N£o tƉW¥ ãiH¥
ò¡F« Tl Mjuî njo¡bfhL¥gJ«. âd¡TÈ khj¡TÈ bfhL¥
gJkhd rîfÇa« ïU¥gjhš ah® nt©LkhdhY« njrg¡jU«
jiytU« M»Élyh«. ï¥go¥nghš ïšyhkš gh®¥gdušyh
jh®fis K‰nghf bth£lhkš jL¤J Nœ¢á brŒJ ml¡» MS«
tŠrf fhy¤âš njr¤ jiytuhfî« njrg¡j®fshfî« xU gh®¥g
dušyhjh® És§» ïUªjdbu‹whš mt®fŸ v›tsî ÔÉu njr
g¡âí« ijÇaK« cilat®fshÆUªâU¡f nt©L«. m¥go¥g£l
Fo muR - 1927 ( 1) 144
t®fns ï¥gh®¥gd®fË‹ cg¤âut¤ijí« Nœ¢áiaí« bfhLik
iaí« tŠrf¤ijí« bghW¡fkh£lhkš njr¤ijÉl Ra
kÇahijna bgÇbj‹bw©Â. gh®¥gd® Mâ¡f« gh®¥gd® T£L
wî KjÈa gh®¥gd r«gªjKŸs muáaiy cj¿¤ jŸËÉ£LtªJ
jÅahf gh®¥gdušyhjh® RakÇahij¡F« K‹nd‰w¤â‰F«
rk¤Jt¤â‰F« Mf xU ïa¡f¤ij Mu«ã¤jJ« mij xÊ¡f
gh®¥gd®fŸ brŒj ãua¤jd§fS« mj‰fhf gh®¥gdušyhjhiu if
Míjkhf cgnah»¤J¡ bfh©lJ« mDgtó®tkhí« ãu¤âaB
ó®tkhí« ahU« m¿ªjnj. mJ nghynt ï¥nghJ« ï¥gh®¥gd®
Nœ¢áÆš á¡» K‹ mDgt¥g£lt®fis¡ f©L« ò¤âtuhkš
jh§fŸ mt®fisÉl mDgtrhÈfŸ, ò¤ârhÈfŸ, bf£o¡fhu®fŸ
v‹gjhfnth, my£áa ò¤âahnyh gh®¥gd khŒifÆš Vkhªnjh
áy® á¡» ÉGªJ gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤ijí« bfL¤J k¡f
isí« Raey¡fhu eatŠrf®fŸ tr« fh£o¡ bfhL¤J òâjhf
gh®¥gd mDgt« bg‰W mt®fË‹ nah¡»a¤ij bjǪJ lh¡l®
eha® bgUkh‹, âahfuha® ngh‹W Éy» K‹ÅY« mâfkhŒ m›
Éa¡f¤ij gut¢ brŒJ tU»wh®fŸ v‹gJ« ahtU« m¿ªjnj.
Mdhš ekJ gh®¥gd®fS¡F jh§fŸ K‹ brhšy¥g£lt® ïa¡f§
fis xÊ¡f ãua¤jd¥g£l fhy¤âš rîfÇank‰g£lJ nghš
ï¥nghJ rîfÇa nk‰glÉšiy. VbdÅš ghku #d§fŸ f©
ÉʤJ¡ bfhŸs¤j¡f Ãiyik¡F tªJÉ£lh®fŸ. jÉu gh®¥gd
ušyhjh® ïa¡f¤ij â£lî« mÊ¡fî« K‹ MŸfŸ »il¤j khâÇ
gh®¥gdušyhjhÇš kÇahijí« nah¡»aijí« ghku #d§fŸ e«g¤
jFªj Ãiyikí« cila Vkhªj nrhd»Çfshf ahU« »il¡f
Éšiy. x›bthUtuhf eGÉí« É£lh®fŸ. eGÉ¡ bfh©nlí«
tU»wh®fŸ. Mjyhš btW« tƉW¢ nrh‰W MrhÄí« âd¡TÈ
k¡TÈ MrhÄfS« jÉu ntW ahU« »il¥gJ Äšiy. ïjdhš
gh®¥gd®fŸ ghL ïªj¡ fhÇa¤â‰F MŸ »ilahJ. btF â©lh£l
khŒ¥ nghŒÉ£ljhš ï¥nghJ mt®fŸ òâa jªâu« x‹W f©L
ão¤âU¡»wh®fŸ. mjhtJ btŸis¡fhu®fŸ jait vâ®gh®¥gJ
r£l ïyh¡fhÉY« Úâ ïyh¡fhÉYnk j§fŸ ïd¤jt®fŸ ï¥nghJ
Mâ¡f« bg‰¿U¥gjhš mij¡bfh©L r£l¤â‹ nguhš
ï›Éa¡f¤ij xÊ¡f Ka‰á¤J tU»wh®fŸ. v¥gobaÅš g«ghŒ
khfhz gh®¥gdušyhjh® kªâÇ $kh‹ ahft® ï§F tªj fhy¤âš
mt® ÛJ r®¡fh® r£l bk«g® $kh‹ r®.á.ã. uhkrhÄ mŒa® mt®
fŸ elto¡if vL¤J¡ bfh©L mtiu ï«khfhz¤ij É£L V‹
btËna‰¿ÆU¡f¡ TlhJ? v‹W $kh‹ r¤âa_®¤â mŒa® mt®
fŸ brh‹dJ« mj‰F ãwF $kh‹fŸ <.bt. uhkrhÄ eha¡f® ngÇ
Y« MÇah mt®fŸ ngÇY« r£lbk«gU« m£tnf£ b#duY«
145 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ft®‹bk©L« elto¡if vL¤J¡ bfhŸS«go $kh‹ ÓÅthrŒ
a§fh® mt®fŸ r®¡fhiu¡ bfŠádJ« br‹wthu« âUt©zh
kiyÆš $kh‹ r¤âa_®¤â mt®fŸ $kh‹ eha¡f® KjÈa
t®fŸ ngÇš r®¡fh® 153 - A ãÇî¥go elto¡if vL¤J¡ bfhŸs
nt©L« v‹W« r®¡fh® vL¤J¡bfhŸshÉ£lhš Rauh{a¡ f£á
ahuhtJ vL¤J¡bfhŸs nt©L« v‹W brh‹dJ« $kh‹ á. uh#
nfhghyh¢rhÇah® mt®fŸ jŠir¡F fj® ãurhu¤â‹ nguhš ï›
thu« nghÆUªj fhy¤âš “jÄœehL” ngÇš elto¡if vL¤J¡
bfhŸs nt©L« v‹W bghJ¡T£l¤âš ngádJ« r®¡fh® Mâ¡f¤
âš cŸs gh®¥gd bgÇa mâfhÇfŸ áy® ït®fŸ nt©LnfhS¡F
mDTykhŒ Mjhu§fŸ njo¡ bfh©L« V‰gL¤â¡ bfh©L« ïU¥
gJ« M»aitfns ïj‰F nghJkhd Mjhu§fŸ. x¤JiHahik¡
fhuU« murh§f¤â‰F K£L¡f£il nghLgt®fSkhd gh®¥gd®
fns ï«khâÇ Mir bfhŸSth®fnsahdhš k‰w gh®¥gd®fŸ
v›Éj MirbfhŸskh£lh®fŸ v‹gij thrf®fns nahá¤J¡
bfhŸs£L«. ek¡F gy bkh£il¡ foj§fŸ nftykhfî«, t©l¤
jdkhfî«, Äu£Ljyhfî« vGâtUtijí« gh®¡F«nghJ m¥
gh®¥gd®fË‹ Mirí« M¤âuK« e‹whŒ És§F»wJ.
ïnjhL Tl eh« ãurhu§fS¡F btËô®fS¡F¥ ngh»w
ïl§fËš všyh« gh®¥gd®fŸ, nkšf©l gh®¥gd®fŸ Mir¥
gLtJnghš elto¡if vL¤J¡bfhŸs¤j¡f khâÇí« ntW gy
mjhtJ âUt©zhkiy, kJiu KjÈa ïl§fËš gh®¥gd®fŸ
nkš nkÍ°£nu£ nfh®£LfËš Koî bgwhkÈU¡F« ãuhJfis
v⮡f Mjhukhfî« áy Mjhu§fis V‰gL¤â¡bfh©L tU
»wh®fŸ. mit ahbjÅš, ntÿU¡F¥ nghÆUªjnghJ, “eha¡f®
nfhÆY¡F« M⤠âuhÉl®fis T£o¡bfh©L nghf¥ ngh»wh®.
všnyhU« #h¡»uijahŒ ïU¡f nt©L«” v‹W J©L¥ ãuRu«
tH§f¥g£lJ«, ehifÆš “eha¡f® Mâ âuhÉl®fis nfhÉY¡FŸ
T£o¥ nghf¥ ngh»wh®” v‹W nkÍ°£nu£L¡F m¿É¤J gªnjh
g°J¡F MŸfis¡ nf£L T£o¥ nghdJ«, nfhÉiy mdhtá
akhŒ ó£o it¤J #d§fS¡FŸ xU j¥gã¥ãuha¤ij c©L
g©QtJkhd fhÇa§fis¢ brŒJ tU»wh®fŸ. r®¡fhU¡F
j¥gã¥ãuha§fŸ c©L g©Qtij¥ g‰¿ ek¡F ftiyÆšiy.
MdhY« ïâÈUªJ ït®fŸ v©z¤ijí« Miriaí« bghJ
#d§fns czu nt©L«. jÉu, âUt©zhkiyÆš m©zhkiy
ah® nfhÉY¡F RthÄ jÇrd¤â‰F br‹w $kh‹ f©z¥g®
KjÈat®fis¤ jL¤J RthÄ jÇrd« brŒa bth£lhkš fjit¥
ó£o¡bfh©ljhf $kh‹ f©z¥g® ou°o ngÇY« nfhÉš
Fo muR - 1927 ( 1) 146
nknd#® ngÇY« FU¡fŸ ngÇY« âUt©zhkiy nkÍ°£nu£
nfh®£oš ãuhJ bfhL¤âU¡»wh®. rÇnah j¥ngh nfh®£lh® »ukkhŒ
ÉrhǤJ Úâ brY¤j É£LÉl nt©oaJ všnyhUila
flikíkhF«. m¥go¡»šyhkš ïªj¥ ãuhij gh®¥gd® - gh®¥gd
ušyhjh® f£á r©ilahf vL¤J¡bfh©L gh®¥gd®fŸ bgÇJ«
ïâš ftiy it¤J v›tsnth fhÇa§fŸ brŒa¥g£L tU»wJ.
KjyhtJ m§»UªJ xU gh®¥gdušyhjh® nkÍ°£nu£ âObu‹W
Érhuiz¡F ïu©blhUehŸ K‹gjhf kh‰w¥g£L xU gh®¥gd
nkÍ°£nu£il m§F kh‰w¥g£oU¡»wJ. ïJ jhdhf V‰g£ljhf¢
brh‹dhY« brhšyyh«. MdhY«, ïªj F¿¥ã£l ãuhij
r®¡fhU« xU K¡»akhdjhfî« #d§fS¡FŸ cz®¢á c©lh¡f¡
Toajhfî« cŸs ãuhJ v‹gjhf kâ¤J nfh®£L¡F gªnjhg°J
KjÈaitfis mD¥ãÆU¡F«nghJ ï«khâÇ cz®¢áíŸs
nfŸÉ Érhuiz¡F jFªjkhâÇ gh®¥gdušyhj nkÍ°£nu£
kh‰w¥g£L mj‰F gâyhŒ xU gh®¥gd nkÍ°£nu£il nghLt
bj‹whš v¥go #d§fŸ rªnjf¥glhkÈU¡f Koí«? jÉuî«
mªj nfR¡F t¡ÑyhŒ tªj $kh‹ r¤âa_®¤â, “ïªj ïl¤âš
cŸs nkÍ°£nu£LfS« nfhth¥nu£o› mâfhÇfS« m¡
»uk§fŸ brŒ»wh®fŸ” v‹W« bghJ¡T£l¤âY« brh‹dh®
v‹whš ³ nkÍ°£nu£ khWjY¡F« $kh‹ r¤âa_®¤â mt®fŸ
brh‹dj‰F« r«gªjÄU¡f nt©L« v‹W Ãid¡f nAJ
ïU¡»wjh? ïšiyah? jÉu ïªj tH¡»‰F $kh‹ r¤âa_®¤â
t¡ÑyhŒ tu¡ fhuzbk‹d? ïâÈUªnj ïªj¡ nfir gh®¥gd® -
gh®¥gdušyhjh® v‹»w f£á¥ ãu¢áidahŒ¥ gh®¥gd®fŸ V‰W¡
bfh©oU¡»wh®fŸ v‹gJ«, ïâÈU¡F« ïrF ãrFfis ftŤJ
ïUtiuí« ão¤J VjhtJ uhÍ brŒJÉ£L¥ nghfyh« v‹»w
rkhjhd cz®¢áÆšyhkš xU f£á¡F t¡fhy¤J ngh£L jdJ vâ®
f£á¡fhuiu 153 ãÇî¥go elto¡if el¤jnt©Lbk‹W cgªÃ
ahr« brŒJÉ£L mªj ãuhJ th§»d khÍ°£nu£ilí« gh®¥gd
ušyhjh® v‹gj‰fhf ittJ« v‹whš ï¥gh®¥gd®fŸ v›tsî
öu« e« r_f¤â‹ ÛJ í¤j¤â‰F¤ jahuhÆU¡»wh®fŸ v‹gij
thrf®fns nahá¤J¥ gh®¡f nt©oaJ jh‹. nf° rÇah? j¥gh?
v‹gij g‰¿í« eh« x‹W« brhšy tuÉšiy. MdhY«, ãuhJ
bfhL¤âU¡F« $kh‹ f©z¥g® gz¡fhuušy. ïªj ãuhJ
gh®¥gd® gh®¥gdušyhjh® KiwÆš el¤JtjhÆUªjhš f©z¥g®
mt®fshš jh¡F¥ão¡f KoahJ v‹nw brhšYnth«. gy thŒjh¡
fŸ V‰glyh«. x›bthU thŒjhî¡F« 30, 40 brythfyh«. ïJ jÉu
$kh‹ r¤âa_®¤â mt®fis¥ nghynt f£á cz®¢áíl‹ nfir
el¤j¡Toa t¡Ñš xUt® $kh‹ f©z¥g® mt®fS¡F«
147 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
nt©L«. m«khâÇ ahuhtJ xUt® jahuhf K‹tu nt©L« tiuÆš bryî brŒJ bfhŸsyh«. k‰wgo Ûâ ïUªjhš ïJngh‹w
ïšyhjtiu t¡ÑY¡F ÕR v‹W jlit x‹W¡F 100 %ghahtJ fhÇa§fS¡fhtJ “âuhÉl‹” g¤âÇifÆ‹ cjÉ¡fhtJ cgnah
nt©otU«. Mf RakÇahijia c¤njá¤J rhjhuz tH¡fkhd »¤J¡ bfhŸsyh«. beU¡foahd rka¤ij nto¡ifahŒ fUjhkš
cÇik¡F¥ nghuhl v©Âa $kh‹ f©z¥gU¡F ï«khâÇ x›bthUtU« j§fŸ j§fŸ r¡â¡F« ïZl¤â‰F« jFªjgo
beU¡foahd rªj®¥g« V‰g£lhš mt® v‹d brŒa¡ TL«? VjhtJ mD¥ã¡ bfhL¡f nt©L»nwh«.
nfh®£fËš r¤âa Ô®¥ò bg‰W Él¡TL« v‹W brhšy eh« jahuh
Æšyh É£lhY« ïªj¥ ãuhJ f£á í¤jkhf kh¿É£lnj v‹»w Fo muR - jiya§f« - 13.03.1927
fhuz¤â‰fhf gaªJbfh©L âU«g th§»¡ bfhŸtnjh mšyJ
vâÇia bfŠá¡ bfhŸtnjhthd fhÇa§fŸ V‰gLtjhdhš e«
r_f¤â‰nf ïijÉl ntW mtkhdK« RakÇahij m‰w
j‹ikí« ïšiy v‹nw brhštnjhL “ãŸistu¤â‰F¥ nghŒ
òUlid¥ g¿bfhL¤j” gHbkhÊ¡nf x¥ghF«. Mjyhš ïJrka«
gh®¥gdušyhj bghJk¡fŸ gh®¥gd®fis¥ nghynt ï›tH¡if
gh®¥gd® gh®¥gdušyhjh® f£á tH¡F v‹gjhf¡ bfh©L x›
bthU gh®¥gdušyhj t¡ÑšfS« j§fshš Toa t¡Ñš cjÉ
brŒa K‹tUtJl‹ k‰w gh®¥gdušyhj k¡fS« j§fshš Toa
gz cjÉí« brŒa nt©Lbk‹W nf£L¡bfhŸS»nwh«.
gh®¥gd®fS¡nfh gz¤â‰F¡ FiwÉšiy. “xU ešy bfhG¤j
ML mt®fS¡F »il¤âU¡»wJ”. mjhtJ ïªj âUt©zhkiy
tH¡»š xU eh£L¡ nfh£il br£oah® fdthD« vâÇahŒ
ïU¥gjhš e‹whŒ gz¤ij¢ bryî brŒa¡TL«. #hâ mãkhd
rYifiaí« gz« bfhL¡f¤j¡f brštthidí« milªâU¡
»wh®fŸ. Mjyhš ï«khâÇahd rªj®¥g§fËš ekJ k¡fŸ nfR
v‹dthƉW v‹W g¤âÇiffis¥ òu£o¥ gh®¤J¡ bfh©oU¥
gâš gaÅšiy. mJ v‹d MdhY« ek¡F ftiy ïšiy.
ÉnuhjkhF« v‹gjhfnt Ãid¤J¡ bfh©L ijÇakhf eh« brŒa
nt©oa flikfis¢ brŒJ ekJ RakÇahijia¡ fh¥gh‰¿¡
bfhŸsnt©oaJjh‹. mDTykhdhš mâ®Zl« v‹W rªnjhõ¥
glyh«. MdhY«, gzÄšyhkš t¡Ñš ïšyhkš, bghJ k¡fŸ
MjuÉšyhkš, ekJ r_f¤â‰F RakÇahij ïšyhjjhš nfR
bf£L¥nghŒ É£lJ v‹W gy® e«ik¥ gÇfhr« brhšt≻šyhkš
gh®¤J¡ bfhŸs nt©L« v‹gij¥ bghJ k¡fŸ Phgf¤J¡F
bfh©L tU»nwh«. ï›tH¡F nfh®£oš tH¡fhLª j‹ikiaí«
Ãaha« »il¡F« v‹»w e«ã¡ifiaí« ãujhdkhŒ fUjhkš ekJ
r_f¤â‹ RakÇahijia c¤njá¤J $kh‹ <.bt.uhkrhÄ eha¡f®
%. 50 cjɤ bjhifahf bfhL¤âU¡»wh®. ïÅí« ïj‰F ahuhtJ
gz« mD¥ò»wt®fŸ br‹id gtH¡fhu¤ bjU, 6 - 99 $kh‹
j©lgh ãŸis mt®fŸ ngU¡F mD¥g nt©oaJ. ïªj
bjhifia $kh‹ f©z¥g® mt®fŸ ïªj¡ nfir¥ bghW¤j

Fo muR - 1927 ( 1) 148 149 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


KÅágš bghJ nuh£LfËš k¡fS¡F
cŸs Rjªâu«
gh®¥gdušyhj #£ÍfË‹ Ô®¥ò
VG v£L khj§fS¡F K‹ò ghy¡fhL fšgh¤â nuh£oš xU
MÇa rkh#¤ij¢ nr®ªj <Ht® $ r§fu‹ v‹gt® r®¡fh® ntiy
ahf igir¡»Ÿ ÛJ br‹wj‰fhf m›åâÆš cŸs xU gh®¥gd®
mtiu¤ jL¤J ÃW¤â Äu£o nuh£o‰F ò©Âah®¢ridiaí«
F«ghãnõfK« brŒa 15 %ghŒ bfhL¡F«go f£lha¥gL¤â
t©oiaí« nkš ntZoiaí« ãL§» it¤J¡ bfh©lj‰fhf,
nghärh® ï›Éõak¿ªJ °jy¤â‰F¥ nghŒ igir¡»isí«
ntZoiaí« ãL§» bfhL¤JÉ£L mªj¥ gh®¥gd® ÛJ »ÇÄdš
elto¡if el¤âdh®fŸ. mâš gh®¥gdU¡F 30 %ghŒ mguhj«
ÉGªjJ. mj‹ ngÇš gh®¥gd®fŸ Infh®£oš m¥Õš brŒJ
bfh©lh®fŸ. m¥ÕÈš, gh®¥gdušyhj ïu©L Infh®£ #£ÍfŸ
gh®¥gd® brŒjJ m¡»uk bk‹W« #d§fŸ tÇ¥ gz¤âš KÅágh
È£oahuhš gÇghÈ¡f¥gL« vªj nuh£oY« ahU« el¡fyh« v‹W«,
gh®¥gd® 30 %ghŒ mguhj« bfhL¡f nt©oaJjh‹ v‹W« Ô®¥ò¢
brhšÈ É£lh®fsh«. ïJ Äfî« rªnjhõ¥gl¡Toa Éõa«
v‹gâš rªnjfÄšiy. ïnj Infh®£ #£{ °jhd¤âš t®zháuk¥
gh®¥gdnuh mšyJ j‹id ca®ªj #hâ v‹W Ãid¤J¡
bfh©oU¡F« gh®¥gdnuh mšyJ gh®¥gd® brhšY¥go ML»w
gh®¥gdušyhjhnuh (ekJ kªâÇfis¥ nghš) #£ÍfshŒ
ïUªâUªjhš ïªj nfá‹ Koî ï¥goÆU¡Fbk‹W cWâ Tw
Koíkh? #£Íbk©L v‹gJ Äf gÇR¤j #£Íbk©L v‹gnj
mtut®fŸ kd¢rhøia¥ bghW¤jjhf¤jhnd ïU¡F«. kd¢rhø
v‹gnj všnyhU¡F« x‹Wnghš ïU¡fhJ. Inuh¥ãaU¡F khL
rh¥ãLtJ kd¢rhø¡F ÉnuhjkhfhJ. gh®¥gdušyhjhU¡F ML
â‹gJ kd¢rh£á¡F Énuhjbk‹gjhf¤ njh‹whJ. gh®¥gdU¡F
ït®fŸ rh¥ãLtij f©Âš Tl gh®¡f¡TlhJ v‹gJ
kd¢rhø¡F Énuhjkhf¤ njh‹whJ. Mjyhš ïnj Infh®£ #£Í
Fo muR - 1927 ( 1) 150
°jhd¤âš xU tUzháuk gh®¥gd® ïUªjhš mt® f©o¥ghŒ
ïªj nuh£oš elªjJ j¥ò v‹W« ngh£l mguhj« th¥Õ° brŒJ
elªjtid j©o¡f nt©L« v‹W brh‹dhš jh‹ mt® kd¢
rhø¥go elªjtuht®. mjdhšjh‹ ehK« ekJ Rakâ¥igí«
kd¢rhøiaí« c¤njá¤J Infh®£ #£{ Kjš všyh °jhd§f
ËY« gh®¥gdušyhjhnu ïU¡fnt©Lbk‹W nfhU»nwhnk
mšyhkš nt¿šiy. ïJnghyntjh‹ gh®¥gd®fS¡F j§fsJ
Mâ¡f¤ij c¤njá¤J gh®¥gd #£Ífns ïU¡f nt©Lbk‹W
nfhU»wh®fŸ. mt®fŸ nfhUtij¥g‰¿ eh« mt®fŸ ngÇš F‰w«
brhšy tuÉšiy. Mdhš mJ Ãiwnt¿dhš ekJ r_f¤â‰F«
ekJ RakÇahij¡F« Mg¤J v‹Wjh‹ brhštnjhL e«khš
TLkhdtiu jL¡f nt©oaJ« e«Kila fl‹ v‹»nwh«. mt®
fŸ 4000, 5000 r«gs« th§FtjhY« mt®fŸ #hâ t¡Ñšfisna
K‹D¡F bfh©Ltu V‰ghL brŒJ mt®fS¡F mDTy« brŒJ
e«k #hâ t¡Ñšfis áWik¥gL¤â Énuhj« brŒtâdhY« k‰W«
mt®fŸ #hâahU¡nf KÅÓ¥ò, r¥ #£Í, #£Í KjÈa c¤ânahf§
fŸ bfhL¤J e«Kila #hâahÇ‹ cÇikia xÊ¥gâdhY« ek¡F
m›tsî Mg¤âU¥gjhŒ eh« Ãid¥gâšiy. Mdhš fšgh¤â
bghJ nuh£L tÊeil cÇik ngh‹w Éõa§fËš gh®¥gd #£Í
fËl« ïUªJ« gh®¥gd r£lbk«g®fËlÄUªJ« ekJ RakÇ
ahij¡F« mDTykhd Ô®¥ò bgw Koíkh v‹»w Éõa¤âšjh‹
gakhÆU¡»wJ. cjhuzkhf fšgh¤â nuh£oš ahU« el¡fyh«
v‹W r£lrigÆš Ô®khd« V‰g£L« r£lbk«g® $kh‹ r®.á.ã.
gh®¥gd® ntiyÆUªjhšjh‹ nghfyh« v‹W brhšÈ Éah¡»
ahd« brŒaÉšiyah? mJnghynt ïªj tH¡F« gh®¥gd
#£#hÆUªjhš <Ht® mªj nuh£oš elªjJ F‰wkhdhY« el¡f
cÇikÆšiy. MdhY«, mj‰F ntW kh®¡f« brŒJ el¡fÉlhkš
brŒJÉl nt©Lnk mšyhkš jL¤jJ F‰w« v‹whtJ brhšÈ
mguhj¤ij¡ fha« brŒa mtuJ kd¢rhø brhšYnk mšyhkš
gh®¥gdušyhj #£Íia¥ nghš r®¡fh® bghJ nuh£oš ahU« jhuhs
khŒ nghfyh« v‹W JªJ ïa‰if j®k¤ij brhšÈÆU¥gh®
v‹W v©z ek¡F ijÇaÄšiy. ïJ v¥gonah ïU¡f£L«.
ïÅahtJ ghy¡fh£L gh®¥gd®fŸ fšgh¤â nuh£oš ahU« el¡f
Rjªâu« bfhL¥gh®fsh? mšyJ mªj Ô®¥ig th§» ghy¡fh£L
KÅÓ¥ò nfh®£oš Ãiwnt‰¿ r®¡fh® gªnjhg°Jl‹ nghŒ¡
bfh©L ïU¡f nt©Lkh v‹W jh‹ nf£»nwh«. mJ nghynt,
âUbešntÈ rªÃahá m¡»uAhu¥ gh®¥gd®fS¡F« F«gnfhz«
mŒa§fh® bjU, Éahruha kl¤bjU, g£lh¢rhÇ bjU gh®¥gd®
fS¡F« ïªj Ô®¥ng nghJkh mšyJ m§F« bgÇa »s®¢á brŒJ
151 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
gh®¥gd®fË‹ m£^Êa§fis k¡fS¡F btË¥gL¤â, r¤âah¡
»uf« brŒJ b#ÆY¡F¥ nghŒ Infh®£L¡F¥ nghŒ “Úâ” bgw
nt©Lkh v‹Wjh‹ nf£»nwh«. mšyJ kfh¤kh ïªj C®fS¡F
tªj rka« gh®¤J ïªj bjUîfËš •EiHªJ ïªj gh®¥gd®fË‹
Ãiyikia mt® m¿a¢ brŒa nt©Lkh v‹Wjh‹ nf£»nwh«.
Mdhš, ïªj¥ gh®¥gd®fŸ vj‰F« ga¥glkh£lh®fŸ. VbdÅš
Infh®£, ft®‹bk©L, r£l bk«g®, r£lrig k‰W« mâfhu«
bršth¡F KjÈaitfËš mt®fŸ ïU¥gjhš ïijbašyh« fhš
öá¡F rkhdkhŒjh‹ Ãid¥gh®fŸ. MdhY«, ghku k¡fŸ
ï›th§»y murh£áÆnyna bjUÉš el¡f bjUit¤ bjhlhkš
igir¡»Ë‹ nkš nghf cÇik bfhL¡f kW¡F« ï¡ fšbeŠr¡
T£l§fŸ j§fS¡F Ra M£á tªjhš v¥go el¥gh®fŸ? e«ik
v›Éj bfhLik brŒth®fŸ? e«ik kD j®k rh°âunkh guhru°
ÄUânah mšyJ ïâš g£l M¢rhÇa RthÄfnshjh‹ MSth®
fŸ. MdhY« k¡fS¡F RakÇahij cz®¢á tªJÉ£lhš ãwF
v‹d MF« v‹gJjh‹ ekJ ftiy.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 13.03.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 152
gh®¥gÜa¥ ã¤jyh£l«
“áuh®¤j rªnjf«”
$ r§fuh¢rhÇa® kl« M°¤jhd ɤJth‹ $ bt§»£luhk
rh°âÇia áuh®¤j Éõakhd gy rªnjf§fis¥ g‰¿ xU e©g®
vGâ¡ nf£oUªjhuh«. mj‰F gâš vGj rh°âÇ¡F« rhtfhr
Äšiyah«. FL«g Éõakhf »uhk¤â‰F¥ nghŒÉ£lhuh«. Ĥâu
ÅY« ïl« xJ¡f Koahjh«. g¤âÇiffŸ _y« ï«khâÇ rªnjf§
fS« Ú§fhjh«. #f¤FUrhÄfŸ v‹gt® MÇaj®k« v‹W xU
g¤âÇif nghLthuh«. mij th§»¥ go¤jhš rªnjfbkšyh«
Ãt®¤â M» ÉLkh«. ïJ $ nrhknjt r®kh v‹»w xU gh®¥gd®
nguhš 10. 3. 27 njâ ĤâuÅš ãuRǤâU¡»wJ. ïJ v‹d òu£L?
fŸS, rhuha« ɉf g¤âÇifÆš ïlÄU¡»wJ. tUzháuk j®k«,
MÇaj®k«, ãuhkz j®k«, rdhjd j®k«, ïªJ j®k« v‹»w
gh®¥gd®fŸ ãiH¥ò¡F V‰g£l kj Éõa§fis¥ gu¥g ĤâuÅš
ïlÄU¡»wJ, rh°âÇfS¡F« r®kh¡fS¡F« rhtfh KÄU¡»wJ.
ahU¡fhtJ ïâš rªnjfnk‰g£lhš mij ÉtÇ¡f rh°âÇfS¡F«
rhtfhrÄšiy, gh®¥gd¥ g¤âÇiffS¡F« ïlÄšiy v‹whš
gh®¥gd¥ òu£LfS¡F ïij Él ntW v‹d rhø nt©L«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 13.03.1927
153 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

br‹id r£lrig tuî bryî â£l«
(#°o° f£á bfhŸif)
fdth‹fns! br‹id r£lrigÆYŸs tuî bryî â£l¤
ij¥ g‰¿ vd¡F bfhŠrkhtJ ftiyÆšiy. mâš ftiy
brY¤Jtâš VjhtJ ãunah#d« c©lhFkh? v‹»w Éõa¤âY«
mâfkhd ãunah#dÄU¡fhJ v‹»w Koî¡F tªjt‹. ViH
k¡fËl« tNȤj nfho nfhoahd tÇ¥ gz¤ij m«k¡fS¡F
ahbjhU »ukkhd cgnahfK« brŒahknyna btŸis¡fhuU«
ekJ go¤j¡ T£l¤jhU« v¥go g§F ngh£L¡bfhŸStJ v‹gJ
jh‹ g£b#£ (tuî bryî â£l) Éthj« v‹gJ vdJ Kothd
mã¥ãuha«. r£lrig kh¤âukšy ïªâa r£lrig murh§f rig
M»a vJfË‹ nah¡»aijia g‰¿í« ï«khâÇjh‹ Ãid¡»nw‹.
bgÇa bgÇa â£l« v‹gbjšyh« Tl ï¥gona #hy nto¡if
ahf¤jh‹ Ko»wJ. cjhuzkhf nk£^® â£l« KjÈa ahid
ÉG§» ãrhR ngh‹w â£l§fË‹ NJfis ftŤJ¥ gh®¤jhš k‰w
Jfis¥g‰¿ ahU¡Fnk RygkhŒ És§»ÉL«. m¤â£l§fshš
v‹d yhg« v‹gij ï¥bghGJjh‹ jŠir #d§fŸ Tl cz®ªJ
tU»wh®fŸ. ï¤ â£l¤â‹ nguhš nfho nfhoahŒ ekJ gz«
btËeh£o‰F aªâu§fS¡fhfî«, ábk£L KjÈa btËeh£L
rhkh‹fS¡fhfî« yB yBkhf btËeh£lh® c¤ânahf¤âš
r«ghâ¡fî« bfhŸis nghfî« e«eh£L mâfhÇfS¡F« yB
yBkhŒ bfhŸis nghfînk c©lh¡f¥g£l â£lkhŒ V‰g£L
É£lnj v‹W všnyhU« rªnjf¥gL«goahŒÉ£lJ. ï¢ rªnjf§
fS¡F ahU« ï‹dK« gâš brhšgtnu ïšiy. nfhg« kh¤âu«
tU»wJ. ïªj¡ bfhŸisia g‰¿ #°o° f£áah® ngÇY« Tl¤
jh‹ #d§fŸ F‰w« brhšY»wh®fŸ. ït®fŸ V‹ mâfhu¤âš
ïUªj fhy§fËš ït‰iw btËÆ£oU¡f¡TlhJ? v‹gj‰F j¡f
rkhjhd« brhšy flik¥g£oU¡»wh®fŸ. ï¥go nfho nfhoahŒ
brythF« gz¤â‹ nah¡»aijna ï¥go ïUªjhš MÆu«,
g¤jhÆu« %ghŒ bryîfËš r©il ão¥gâš ga‹ v‹d? ekJ
Fo muR - 1927 ( 1) 154
eh£L g£#£ r©ilna bt£f¡ nflhd fhÇa«. v¥goahtJ
murh§f¤jh® mt®fŸ ão¤j fhÇa¤ij rhâ¤J¡ bfhŸth®fŸ. ïâš
jiyÆ£L r¤j« nghLtâ‹ _y« ekJ go¤jt®fŸ j§fS¡F xU
g§F mâš »il¡f tÊ njLtnj mšyhkš #d§fS¡F e‹ik
brŒtJ v‹gJ ó{éa«jh‹. g£#£oš c©ikahd r©il nghLt
bj‹whš murh§f¢ bryit Fiw¥gâ‹ _y« k¡fË‹ tÇia¡
Fiw¡f¡ ToajhŒ ïU¡f nt©L«. m¥go¡F ïšyhkš tÇ tNš
brŒj ãwF bryit Fiw¥gj‰F r©il nghLtâš yhg« v‹d?
cjhuzkhf kªâÇ r«gs« Fiw¥gJ v‹gâš áy® r©il ngh£L
É£lhš bgÇa njr¥ g¡j®fsh» ÉL»wh®fŸ. kªâÇfŸ r«gs«
Fiwî¥g£lhš ahU¡F yhg«? r«gs« Fiwªj É»j¤â‰F VjhtJ
tÇ Fiw¡f¥gL»wjh? “RLfh£o‰F nghd ãz« R£L¤jh‹ Mf
nt©L«, âU«ã tuKoahJ” v‹gJnghš kªâÇfŸ r«gs«
MS¡F _thÆu«, _thÆu« Fiw¤J É£lhY« mªj Ûâ gz¤
â‰F« ï‹D« ïu©L c¤ânahfnkh, â£lnkh ngh£L gh®¥gd®
fS¡F«, go¤jt®fS¡F« mªj gz« nghŒ nrU«go brŒJ
ÉLth®fns jÉu tÇ bfhL¤jt®fS¡F xU yhgK« »il¡fhkš
nghtnjhL mªj c¤ânahf°j®fisí« âU¥â brŒa ViHfŸ
mâf« gz« bryî brŒa nt©o¤jh‹ tU«. kªâÇfŸ Ãiwa
r«gs« th§»dhyhtJ r£lrigÆš j§fis cg¤âuÉ¡»‹wt®
fS¡F khj« 400, 500 bfhL¡fyh«; mjdhš mt®fS« ãiH¡fyh«.
eh‹ ne‰WTl xU Énrõ« nfŸÉ¥g£nl‹. mjhtJ, #°o° f£á
kªâÇfŸ j§fŸ mâfhu¤âš ïUªj fhy¤âš j§fŸ f£á ãurhu§f
S¡fhf, g¤âÇiffS¡fhf khj« 3000 %ghŒ bfhL¤J tªjh®fns
mJnghš áy kªâÇfŸ j§fis r£lrigÆš cg¤âuÉ¡fhkš
ïU¡F«go brŒtj‰fhf áy thaho MrhÄfS¡F µ 400,500
bfhL¡fyhkhv‹W Tl Ãid¤jh®fsh«! ïJ bghŒnah Ã#nkh
vd¡F c©ik bjÇahÉ£lhY« nto¡ifahf gh®¥nghnkahdhš
ïâš j¥ãjÄšiy v‹nw brhšyyh«. v‹dbt‹whš % 5533-5 - 4
åj« x›bthU kªâÇ µ r«gs« th§» ï›tsití« jhnd
rh¥ãLtj‰F v‹d gh¤âa«? V‹? k‰wt®fS¡F« mâš xU g§F
bfhL¡f£Lnk; xU f£á kªâÇfŸ j§fŸ ngÇš xU f£áah®
V‰gL¤J« bf£l¥ bgaiu kh‰Wtj‰fhf g¤âÇif ãurhu¤â‰F
MS¡F khj« 1000 %ghŒ bfhL¤jhš, k‰bwhU f£á kªâÇfŸ
j§fŸbgaÇš bf£l bga® V‰gL¤j v©Â cg¤âut« brŒa
tUgt®fS¡nfh 500, 500 %ghahf bfhL¤J mij KisÆnyna
»ŸË ÉLtJ, ã‹D« yhgfukhd fhÇank mšyhkš ntwšy.
j‰fhy ehfßf muáašfËš ïbjšyh« xU mâraK« mšy
F‰wK« mšy v‹nw njh‹W«. Mdhš ïJfŸ xUtÊÆš áuk«
155 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
v‹whY« #°o° f£áah® ïªj j®k Ãaha¤ij Ãid¤J¡bfh©L
R«kh ïU¡f¡TlhJ. #°o° f£á mâfhu gjÉÆš ïUªj fhy¤âš
mj‹ vâÇfŸ cU¥goahd ahbjhU fhÇa¤ijí« brŒaÉšiy.
MdhY«, brŒgt®fisí« bfL¤J¡bfh©L njr« v¥go nghdh
Y« rÇ v‹W mâfhu¥ gjÉfis kh¤âu« if¥g‰w¢ brŒJ tªj
gy Nœ¢áfËš r£lrigÆš btW« T¥ghL ngh£L ghku #d§fŸ
VkhW«go g¤âÇiffËš Éõk¥ ãurhu§fŸ brŒJ tªjJ«, mj‰F
mDTykhf áy muáaš ãiH¥ò¡fhu®fŸ x¤jhir òǪJ tªjJ«,
mjdhš ghku k¡fŸ c©ik m¿aKoahkš nghŒ Vkh‰w«
milªjJ« eh« všnyhU« neÇš m¿ªj Éõank. m› Éj¥ bghŒ
ãurhu¤â‹ fhuzkhfnt #°o° f£áia nr®ªj gy® j§fisÉl
v›Éj¤âY« nah¡»aij, ca®î ïšyhjt®fshY«, jhœªj rhjhuz
k¡fshY« nj®jšfËš njh‰fo¡f¥g£lJ« eh« ahtU« m¿ªj
Éõank.
Mjyhš #°o° f£áahU« ï¥nghJ gâY¡F gâyhŒ mªj
bfhŸifia vL¤J¡bfhŸs¡ TlhjhdhY« gh®¥gd¡ T£l¤jh®
brŒjJ òu£lhd fhÇa§fbs‹W« mJ j§fŸ j§fŸ Raey¤â‰fhf
brŒJ tªj Muthu§fnsašyhkš mâš c©ikahd njrg¡ânah,
ešy v©znkh ïšiy v‹W«, ï›Éj Ka‰áfŸ gh®¥gdušyhjh®
K‹nd‰w¤ij¤ jL¡f v©z§bfh©L brŒj Nœ¢áfŸ v‹W«,
ïij m¿ahkš ghku k¡fŸ VkhªJ nghŒÉ£lh®fŸ v‹W«, btË¡
F¡fh£l¡ Toa rªj®¥g§fŸ V‰g£lhš mij É£LÉlhkš
vªbjªj »ukkhd tÊfËš mt‰iw btË¡F fh£l¡TLnkh,
mªjªj tÊfS¡F¢ rªj®¥g« »il¤jhš É£LÉl¡TlhJ v‹nw
brhšY»nw‹. ï›Éj fhÇa§fshY« njr¤â‰F xU e‹ikí«
V‰glhbj‹gJ cWâ. MdhY« bghŒa®fË‹ nah¡»aijia
btË¥gL¤Jtâ‹ _ykhŒ njr¤â‰F e‹ikfŸ V‰glyh« v‹gij
kW¡f kh£O®fŸ v‹nw Ãid¡»nw‹. cjhuzkhf kªâÇfË‹
r«gs¤ij Fiw¥gâš ahbjhU Éjkhd yhg« ïšiyahdhY« eh«
Fiw¡f¤ Ô®khd« bfh©L tªjhY« m¥nghJ gh®¥gd f£áah»a
Rauh{Ía f£áahÇ‹ nah¡»aij v‹d v‹gij ghku k¡fŸ m¿a¢
brŒayhkšyth? m‹¿í« $kh‹ á.É. bt§flukzŒa§fh®
v‹»w xU mŒa§fh® gh®¥gd® $u§f¤âš brh‹djhf “Rnjr
Ĥâu‹” g¤âÇifÆš btËahÆU¡»wgo gh®¤jhny gh®¥gd
Nœ¢áfŸ ï‹dJ v‹gJ ahtU¡F« És§F«. mjhtJ:- jh§fŸ
kªâÇfis v⮡f¥ nghtâšiy v‹W«, VjhtJ â£l§fis
v⮤J r£lrigÆš bt‰¿ bg‰whY« m›bt‰¿ia ÃuhfǤJÉl
ft®dU¡F mâfhu« ïU¥gjhfî« Mjyhš mehtáakhŒ
Fo muR - 1927 ( 1) 156
v⮥gâš gaÅšiy v‹W fUâ kªâÇfSl‹ xUÉjkhd uhÍ
brŒJ bfh©ljhfî« ngáÆU¡»wjhf g¤âÇiffËš fhz¥
gL»‹wJ. r£lrigÆš Ô®khd§fis Ãiwnt‰¿ bt‰¿bg‰whš
mij ft®d® ÃuhfǤJÉlyh« v‹»w Éõa¤ij xU kÅj‹
czUtj‰F r£lrig nj®jY¡F 30000,40000 bryî brŒJ bghŒí«
òSF« brhšÈ ghku k¡fis Vkh‰¿ X£L th§» r£lrig¡F¥
nghd ã‹òjh‹ bjǪJbfhŸtbj‹gJ ahuhtJ e«g Koíkh? ïªj
c©ik xU g§fh ïG¥gtD¡F« Tl¤ bjǪâU¡F«. m¥go
ÆU¡f $kh‹ á.É. bt§flukzŒa§fh® mt®fŸ ï¥nghJjh‹
bjǪJbfh©lt® nghš ngáÆU¥gâYŸs òu£L ahtU¡Fnk vË
âš És§fyh«. mšyhkY« kªâÇfËl« gh®¥gd®fŸ uhÍ brŒJ
bfh©lh®fsh«. v‹d uhÍ v‹W gh®¥nghkhdhš “gh®¥gdušyh
jh® K‹nd‰w¤â‰F kªâÇfŸ ïilôwhŒ ïU¡f nt©L«.
Íšyh ngh®L KÅághÈo KjÈa °jhd§fŸ gh®¥gd®fŸ
brhšY»wgo jh§fS« j§fSila ÃgªjidÆšyhj moik
fS¡Fnk ÉÃnah»¡f nt©L«. kªâÇfË‹ Mâ¡f¤âYŸs
c¤ânahf nghf§fŸ gh®¥gd®fS¡F« mt®fsJ moik
fS¡Fnk ÉÃnah »¡f nt©L« - ïj‰F e‹¿ fh£Ltj‰fhf
kªâÇfS¡F v›Éj ïilŠrY« ïšyhkš elªJ bfhŸSt
njhL k‰wt®fŸ ahuhtJ ïilŠrš brŒjhY« jh§fŸ
K‹Å‹W mij Ãt®¤â¤J¡ bfhL¥gJ” v‹gJ mšyhkš ntW
uhÍ v‹dkhŒ ïU¡f¡TL« v‹gij Ú§fns nahá¤J¥ ghU§fŸ.
cjhuzkhf kªâÇkh®fŸ ngh»w g¡f§fËbyšyh« Rauh{Ía f£á,
x¤JiHahik¡ f£á KjÈa f£á gh®¥gd®fŸ tunt‰gË¥gJ«,
mt®fŸ thiy ão¤J¡ bfh©L ã‹dhš âÇtJkhd fhÇa§fËÈ
Uªnj gh®¡fyh«. K‹ kªâÇfS¡F vªj KÅághÈ£oahuhtJ tu
nt‰ò brŒjhš “ïJ ahUila gz«” v‹W nf£gJ«, K‹ kªâÇfŸ
R‰W¥ãuahz« brŒjhš “vj‰fhf ï¥go bghJ k¡fŸ gz¤âš
R‰W¥ãuahz« brŒ»wh®fŸ. ïj‰F bryî v‹d MƉW” v‹W
nf£gJkhÆUªjh®fŸ. K‹ kªâÇfshtJ jh§fŸ jÅahŒ R‰W¥
ãuahz« brŒjh®fŸ. ï¥nghija kªâÇfŸ Ãakdkhd fhyª
bjh£L bg©L ãŸisfŸ, r«rhu r»jkhŒ (v¤jid ehis¡F ïªj
gjÉ thH¥ngh»wnjh v‹»w ftiyÆ‹ ngÇš) khÄah® å£L
ÉUªJ rh¥ãLtJ nghš C® jtwhkš R‰¿¡bfh©L j§fŸ gjÉ
Ãiy¥gj‰F M§fh§FŸs MŸfS¡F ešy th®¤ij brhšYtJ«,
°jy Ra M£á KjÈa gjÉ c¤ânahf§fŸ bfhL¥gJkhd fhÇa¤
âš <Lg£oU¥gij Ú§fŸ ahUnk gh®¤âU¡fyh«. ïj‰fhf ïªj
“njÓa gh®¥gd®fS«”, “K£L¡f£il gh®¥gd®fS«”, “x¤JiHah
gh®¥gd®fS«” VjhtJ ngR»wh®fsh? âUlid njŸ fo¤jJ nghš
157 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
thia _o¡ bfh©oU¥gJl‹ ït®fS« ïj‰F cjÉ brŒJ tU»
wh®fŸ. ïij gh®¡»wnghJ $kh‹ á.É. bt§flukzŒa§fh®,
“kªâÇfËl« uhÍ brŒJ bfh©nlh«” v‹W brh‹dj‰F Mjhu
Äšyhkš nghfÉšiy. ehK« ït‰iwbašyh« monahL TlhJ
v‹W brhšy tuÉšiy. ï¥nghija muáaš KiwÆš ah® kªâÇ
ntiy gh®¤jhY« ï¥go¤jh‹ el¡f¢ brŒí« v‹gJ ek¡F¤
bjÇí«. MdhY« ïªj nghf ngh¡»a« gh®¥gd®fS¡F¤jh‹
brhªjkh v‹Wjh‹ nf£»nwh«? Mjyhš #°o° f£á bk«g®fŸ
ïªj gh®¥gd òu£Lfis ghku k¡fS¡F r£lrigÆ‹ _y«
v›tsî öu« btË¥gL¤j Koínkh m›tsî öu« btË¥gL¤j
nt©Lbk‹Wjh‹ eh‹ mt®fis¡ nf£L¡ bfhŸS»nw‹. mj‰
nf‰w ešy rka« »il¤âU¡»wJ. ïÅ ï«khâÇ rka« »il¥gJ
mÇJ. kªâÇfŸ ek¡F jÅ KiwÆš áne»j®fŸ v‹nwh nt©o
at®fŸ v‹nwh mšyJ gh®¥gd®fS¡F g¤J vY«ò ngh£lhš
ek¡F x‹whtJ nghlkh£lh®fsh v‹nwh Ãid¤J gh®¥gd òu£L
fS¡F eh« mDTykhŒ ïU¥gJ Äf Äf nftyK« khd¡nfL«
MF« v‹nw brhšY»nw‹. ïu©L, _‹W tUõ fhy¤â‰Fjh‹
eh« c¤ânahfÄšyhkš ïUªjhš br¤J¥ nghŒÉLnthkh? MÆu¡
fz¡fhd tUõ fhykhŒ gh®¥gd®fshš mG¤j¥g£L »l¡F« eh«
ešy rªj®¥g« tªJ ghku #d§fS« f© ÉʤJ¡bfhŸs jahuh
ÆU¡F« ï¢rka¤ij rÇahdgo cgnah»¤J¡bfhŸs nt©L
bk‹nw nfhU»nw‹. $kh‹ gdfhš murU¡F«, P.T.uh#D¡F«
lh¡l® R¥guha kªâÇfËlK« m‹ò« ánd»jK« ïU¡fyh«.
mJnghynt ek¡F« Kjš kªâÇ Éõa¤âš mŒnah ght« xU
bfh§F ntshs kªâÇahtJ bfhŠr fhy¤â‰F nghf ngh¡»akDg
É¡f£Lnk v‹»w Mir ïU¡fyh«. Mdhš mij fh£l ïJ
rkakšy. gh®¥gdušyhjh® r_f¤â‰F khd¡nf£il c©lh¡F«
goahd Ãiyikia ÉU¤â brŒtj‰F mDTykhÆU¡F«
kªâÇrigÆl« ï«khâÇ brhªj áne»jK«, m‹ò«, Mirí«,
it¤J mDkâ¥gJ Äfî« K£lhŸjdkhd fhÇabk‹nw brhšY
nt‹. kªâÇfË‹ bfhLik¡F« mt®fŸ gh®¥gd bfhŸifiana
cilat®fŸ v‹gj‰F« xU áW cjhuz« brhšY»nw‹. jÄœeh£
oš x‹W ïu©L jÉu Vw¡Fiwa všyh Íšyh ngh®L ãuábl©L
fS« gh®¥gdušyhjhuhÆU¡»wh®fŸ. ïjdhš gh®¥gdušyhj
r_f¤â‰F v›tsî e‹ik V‰g£oU¡»wbj‹gJ mªjªj Íšyh
ngh®LfËš gh®¥gd®fŸ ãuábl©lhÆUªj fhy¤âš v¥go
ïUªjJ v‹W gh®¤jt®fS¡F¤jh‹ bjÇí«. ï¥nghJ gh®¥gd
ušyhj ãŸisfŸ go¡fî«, gh®¥gdušyhj cgh¤âaha®fŸ c¤â
nahf°j®fŸ V‰glî« v›tsnth e‹ik V‰g£oU¡»wJ. ïªj
Fo muR - 1927 ( 1) 158
r«gsnk ãujhdkhÆšyh É£lhY« gh®¥gdušyhjhU¡F« ò¤â
c©L, _is c©L v‹W U#& brŒathtJ rªj®¥g« »il¤jJ.
ï¥nghJ ïij xÊ¡f gh®¥gd®fŸ nahrid brh‹dhš Kjš kªâÇ
mj‰F ïl« bfhL¥gjhdhš ïijÉl nkhrkhf gh®¥gdÇšTl
xUtiu vâ®gh®¡f KoahJ. v‹dbtÅš âUbešntÈ, jŠir,
bj‹dh‰fhL, nry«, br§f‰g£L M»a Íšyh¡fË‹ Íšyh ngh®L
ãuábl©LfS¡F c¤ânahf« fhyhtâahdhš kWgoí« mt®fŸ
nj®jÈš Égj‰F nah¡»aij mË¡f¡Tl kW¥gjhdhš
ï«kªâÇÆ‹ bfhŸifiaí« gh®¥gdušyhjh® mãkhd¤ijí«
g‰¿ brhšy ntW v‹d Mjhu« nt©L«? bghŸsh¢á KÅághÈ£
oÆš btF fhykhŒ f£áfŸ ïUªJ tUtJ« m§FŸs c¤ânahf°
jušyhj nr®kid vL¤JÉ£L c¤ânahf°j®fns nr®kdhŒ ïUªJ
tªjJ« ahtU¡F« bjÇí«. ïªj CU¡F c¤ânahf°jušyhj
nr®k‹ Kiw tH§F«go bghJ #d§fŸ btF fhykhŒ nf£L
tªjt®fS¡F jtisfŸ j§fS¡F uh#hthf ïU¡f ku¡f£il
nt©lhbk‹W nf£lj‰F gh«ig bfhL¤jijnghš âObu‹W xU
gh®¥gd nr®kid ÃaÄ¥gbj‹whš mJî« jd¡F Û£o§F el¤j
nfhu«Tl nr®¤J¡bfhŸs yha¡»šyhj m›tsî “bršth¡F”
cŸs xU gh®¥gdiu ÃaÄ¥gjhdhš kªâÇÆ‹ bfhŸif¡F
ïijÉl ntW gߣir v‹d nt©L«? #Û‹jh® ãuâÃâahd kªâÇ
nah¡»aijna ï¥go ïUªjhš k‰w kªâÇfis¢ brhšynt©Lkh?
k‰wgo xU »U°jt ãuâÃâahŒ tªj kªâÇ tF¥òthÇ â£l¤â‹
_ykhŒ gjÉ milªJ É£L tF¥òthÇ ãuâÃâ¤Jt« j¥ò
v‹»wh®. “ïJ c©l fy¤âš ïu©L¡F ïUªjJ” nghš mšyth
ïU¡»wJ. ïJ kh¤âukšy fŸ, rhuha« Fo¥gJ bfLâah v‹W Tl
ïÅnkš go¤J¤ bjǪJ bfhŸs nt©Lkh«. ïij gŸË¡
Tl¤ânyna go¤JÉ£L tuhkš ViH tÇ brY¤Jnth® gz¤âyh
khj« 5500 th§»¡bfh©L kªâÇah»¤ jhdh go¡f nt©L«? fŸ,
Fo Ëwhš r®¡fh® el¡fhjh«. r®¡fhiu el¤â¡ bfhL¡f¤jh‹ ït®
fis Rauh{Ía¡ f£áah® kªâÇfsh¡»dh®fŸ v‹gJ ï¥nghjhtJ
És§fÉšiyah? ï‹dK« ït®fŸ CU¡F C® K‹D¡F ã‹
òu©L ngRtij¥ g‰¿ t©o t©oahŒ vL¤J¢ brhšyyh«. ïªj
kªâÇfŸ j§fŸ f£á¡F 15 ng®fŸjh‹ ïU¡»wh®fŸ v‹W
brhšYtJ R¤j bghŒ v‹nw brhšYnt‹. Rauh{a¡ f£á bk«g®
40 ngU« r£l bk«g® jathš Ãakd« bg‰wt®fS« x¤JiHah
gh®¥gd® jathš r£lrig¡F tªjt®fS« ã‹gykhÆU¡»wh®fŸ.
ïij btËah¡f¡Tl #°o° f£á¡F nah¡»aij ïšiy v‹gjh
dhš ïij Él ekJ r_f¤â‰F ntW mtkhd« nt©oaâšiy.
Mjyhš, ïªj òu£Lfisí« Nœ¢áfisí« btË¥gL¤j v§bf§F
159 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
rªj®¥g§fŸ »il¡»‹wnjh mij cgnahf¥gL¤â¡ bfhŸS§fŸ
v‹W brhšY»nw‹. ïj‰fhf¤jh‹ Ú§fŸ r£l rigÆš ïUªjhš
ïU¡fyh«. xU rka« r®¡fh® ÃZ^unkh kªâÇfË‹ brhªj
áne»j¤â‰F bfLânah tU« v‹gjhf ga¥gLtjhŒ ïUªjhš
fî‹áš gjÉia uhÍdhkh bfhL¤JÉ£L btËÆš tªJÉLtJ
RakÇahij¡F mHfšyhkš Rauh{a¡ f£áahÇ‹ Raey¤ ⣠l¤ij
el¤â¡ bfhL¡F« kªâÇfSl‹ rÇrkkhŒ c£fh®ªâU¥gJ Äfî«
nftykhdjhF«. kJiu kfheh£oš jiyt® gdfhš mur®
r£lrigÆš kªâÇfisí« r®¡fhiuí« v⮡f rªj®¥g« »il¡»w
fhy¤âš bfhŠrK« jaî jhB©aÄšyhkš v⮥ngh« v‹W«,
c¤ânahf« V‰gâšiy v‹W« brh‹dh®. ïij gh®¥gd®fŸ
th¡F¤j¤j« nghY«, gh®¥gd fh§»u° th¡F¤j¤j« nghY« brŒJ
Élhkš gh®¥gdušyhjh® th¡F¤j¤j« nghš brŒa ntQkhŒ¡
nf£L¡ bfhŸ»nw‹.
F¿¥ò: br‹id âahfuha bknkhÇaš f£ol¤âš ã.o. uh#‹
jiyikÆš, gdfhš mur®, gh¤nuh M»nah® K‹ÅiyÆš ngáaJ.
Fo muR - brh‰bghÊî - 20.03.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 160
“RnjrĤâuÅ‹” cg¤âut«
“RnjrĤâu‹” v‹D« g¤âÇifia¥ g‰¿ mjhtJ mJ
gh®¥gd g¤âÇif v‹W«, mJ gh®¥gdušyhjh® K‰ngh¡F¡F
ïilŠryhfî«, gh®¥gd Mâ¡f¤J¡F mDTykhfî« gh®¥gd
ãurhu« brŒí« g¤âÇif v‹gjhfî« gy jlitfËš ehK« k‰W«
mnef fdth‹fS« m›t¥nghJ Mjhu ó®tkhŒ btË¥gL¤â¡
bfh©nl tªâU¡»nwh«. mj‹ ÃUg®fS« M§fh§F c©ik¡F
khwhfî« Éõk¤jdkhdjhfî«, gh®¥gd K‹nd‰w¤â‰F jFªjh¥
nghY« gh®¥gdušyhjh®¡F ïÊî« bf£l bgaU« tU«goahfî«
m¿¡if brŒJ bfh©L tUtij¥ g‰¿í« eh« kh¤âukšyhkš
k‰W« mnef®fŸ f©o¤bjGâ tªâU¥gnjhL mij g»ZfǤJ
tªâU¥gJ« thrf®fŸ cz®ªâU¡f¡TL«. mJ kh¤âukšyhkš
mnef KÅághÈ£o, jhÿfh, Íšyh ngh®L jiyt®fŸ “Ĥâu‹”
ÃUgiu cŸns mDkâ¡f kW¤jJ«, gh®¥gd m§f¤âd®fŸ ágh®R
brŒâU¥gJ« mnj g¤âÇifÆš gh®¤âU¡f¡TL«. v‹d brŒJ«
g¤âÇifÆDilaî« g¤âÇif ÃUgUilaî« #h⥠ò¤â bfhŠr
khtJ kh‰wkilªjjhf¡ fhzKoaÉšiy.
bfhŠr ehis¡F K‹ jŠir Íšyh ngh®L ãuábl©L
nj®jÈ‹ nghJ eh« jŠir¡F nghÆUªj fhy¤âš nj®jš KoªjJ«
jiyt® $kh‹ g‹Ü®bršt« mt®fŸ áy m§f¤âd®fS¡F e‹¿
TWifÆš jÅahf ÃUg®fis btËÆš nghF«go nf£L¡ bfh©
L«, ahU« ïij¡ F¿¤J¡ bfhŸs¡TlhJ ïJ bghJ Éõakšy
v‹gjhfî« brhšÈ áy Éõa§fŸ brh‹dh®. mjdhš xU gh®¥gd
ÃUg® âU£L¤jdkhŒ ntZoia¥ ngh®¤J¡bfh©L
cŸS¡FŸshf Fâ¤J¡bfh©L tªjh®. ïij ehif bjhÊyhs®
$kh‹ âUPhd r«kªj« f©Lão¤J jiytU¡F brhšy mt®
nrtfid É£L gÇnrhâ¡f Éõa« âU£L¤jdkhŒ F¿¤J¡
bfhŸs¥g£lJ« bjǪjJ. mJî« Éõk¤jdkhŒ F¿¡f¥ g£o
UªjJ. ïij¥ gh®¤J m§F cŸst®fŸ mtiu ïfœªJ btË
ah¡»É£lh®fŸ. ïJ nghynt bfhŠrkhtJ khd«, bt£f«,
f©Âa« v‹gJ ïšyhkš x›bthU Éõa§fËY« ïªj¡ T£l«
161 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
cg¤âut« brŒJ tUtJ kW¡f KoahJ. rÛg¤âš nfhaK¤ö®
KÅághÈ£oÆš nr®kD¡F gy bfsut« ïU¡»wJ; ïâš
vijahtJ É£LÉl nt©L« v‹»w j¤Jtkl§»a xU Ô®kh
d¤ij ïu©L gh®¥gd®fŸ bfh©L tªj rka¤âš elªj Éthj§
fis j¥ghŒ ãuRǤjh®fŸ. mjhtJ fî‹áy®fŸ nr®kid¥ g‰¿¥
òfœªJ ngRifÆš “v‹ K‹ÅiyÆš v‹id¥ òfœtJ vd¡F gh®¥gd®fË‹ K£L¡f£il óid¡F£o
bt£fkhÆU¡»wJ v‹W« ïÅ ahU« jaî brŒJ v‹ òfœ¢áia¥
g‰¿ ngrhÔ®fŸ v‹W«, F‰w¤ij kh¤âu« vL¤J¢ brhšY§fŸ btËah»É£lJ
âUªJtj‰F Ka‰á¡»nw‹” v‹W f©ÂakhŒ brh‹d th®¤
ijia f©Âa mã¥ãuha« bfhL¡F«go vGjhkš v‹id ï«
khâÇ mtkhd¥gL¤j nt©lh« v‹W bfŠádJnghš F¿¥ã£o
br‹id kªâÇfŸ “Rauh{a¡ f£á¥ gh®¥gd®fS«”,
UªjJ«, ï‹D« ï¥go gy Éj§fËš c©ikÆš mªj¡ T£l¤âš
“x¤JiHahik¥” gh®¥gd®fS« j§fS¡F cŸ csthŒ ïU¡»wh®
elªj Éthj¤âš $kh‹ KjÈahiu ahU« ïfœªJ ngáajhfî« fŸ v‹»w ijÇa¤âdhš MS¡F xU ÉjkhŒ jiyÉǤjh‹
m¥g¤âÇifÆY« F¿¡fÉšiy. nfhykhŒ cs¿¡bfh©L tU»wh®fŸ. “f‹dh ã‹dh fhtiuna,
Ttiuna c§fs¥g‹ å£L¥ bgU¢rhË” v‹D« cswiy xU
ï¥goÆU¡f ï¥go bghUŸgL«go brh‹dh®. m¥go Ãid¡
ÉwF¤ jiya‹ ghl« brŒJbfh©L xU rk°jhd¤â‰F¥ nghŒ
f¤jFªj khâÇ brh‹dh® v‹gjhf ït®fS¡F kWgoí« rkhjh
ïij fÉ v‹W brhšÈ gÇR nf£ljhfî«, m§F ïªj ÉwF¤
dK« vGj tU»wh®fŸ. Mfnt ekJ ghku k¡fŸ ï«khâÇ Éõk¥
jiyaD¡F mDTykhÆUªj xU ɤth‹ ïj‰F Éah¡»ahd«
ãurhu§fis¥ go¤JÉ£L j§fSila gÇR¤jkhd kdij Éõ
brŒJ gÇR bgw cjÉahŒ ïUªjjhfî« jÄœ ïy¡»a¤âš xU fij
kh¡»¡ bfh©L ÉL»wh®fŸ. ïªj Éõk§fŸ bgU«ghY« Íšyh,
c©L. mij¥ nghš kªâÇfŸ cswY¡F Rauh{a¡ f£áah® mjhtJ
jhÿfh ngh®L Éõa§fËnyna brŒa¥gL»w fhuz« gh®¥gd
$kh‹ r¤âa_®¤â mt®fŸ Éah¡»ahd« brŒJ mt®fŸ gjÉ
ušyhjh® bršth¡if xʤJ¥ gh®¥gd® Mâ¡f¤ij Ãiy ÃW¤jnt.
Ãiy¡f kªâÇfis bk¢á e‰rhø g¤âu« mË¡»wh®.
Mjyhš ïÅ ï«khâÇ Éõa§fis ÃW¤j¢ brŒa nt©Lkhdhš
Íšyh, jhÿfh ngh®L, KÅágš jiyt®fŸ x‹W To ï«khâÇ cjhuzkhf xU kªâÇ xU CÇš go¥goahf¤jh‹ Foia
gh®¥gd ÃUg®fË‹ ïilŠršfËÈUªJ j¥gî«, gh®¥gd xÊ¡f Koí« v‹W« k‰bwhU kªâÇ Fo j¥gh rÇah v‹gij
g¤âÇiffË‹ Éõk¥ ãurhu¤âÈUªJ j¥gî« nt©oa V‰ghL g‰¿na jh‹ ï‹dK« xU Koî¡F tuÉšiy v‹W«, k‰bwhU
brŒJbfhŸsnt©L«. F¿¥ã£l Ãgªjid¡F£g£L nah¡»akhŒ kªâÇ gz¤â‰F v‹d brŒt bj‹W« ngáaitfŸ všyhU¡F«
elªJbfhŸS« #th¥òjhÇjd¤â‹ nkš ït®fis cŸns bjǪjnj. ïij¥g‰¿ tuî bryî â£l Éthj¤âš “#°o°”
mDkâ¡fî« fî‹áš ït®fŸ elto¡if x‹W, ïu©L, _‹W
f£áah® vL¤J brh‹dnghJ $kh‹ r¤âa_®¤â mt®fŸ clnd
v¢rÇ¡iffS¡F¥ ãwF« âU¤j¥glh É£lhš monahL cŸns
t¡fhy¤J th§»¡bfh©L rkhjhd« brhšy tªJÉ£lh®fŸ.
Él¥glhkÈU¡fî« Koî brŒJ bfhŸs nt©L«. ÃUg gh®¥gd
mjhtJ $kh‹ r¤âa_®¤â mt®fŸ “ft®‹bk©o‹ KiwÆš
U¡F ïU¡F« bghJ e‹ik ek¡F ïU¡fhJ v‹W vGj vªj v§fS¡FŸs mâU¥âia¡ fh£o¡ bfhŸs¥ ngh»nwhkšyhkš
kÅjD« Ãid¡fkh£lh‹. âU£L¥ òu£L el¡F« bghJ °jhd§ (kªâÇ ngÇš eh§fŸ F‰w« brhšy ïlÄšiy)” “ï¥bghGJ
fis ïªj¥ gh®¥gd®fŸ j§fŸ Mâ¡f¤â‰F mDTykhÆUªjhš ïU¡F« kªâÇ rig #°o° f£áahU¡F¥ ão¡fhjjhš mij njh‰f
btËÆlîkh£lh®fŸ. Mjyhš, ïj‰F ahU« ga¥glhkš ekJ o¡f¥ gh®¡»wh®fŸ.” Mdhš ( eh§fŸ mj‰F ïl§bfhL¡fhkš
r_f¤â‹ e‹ikiaí«, eh£o‹ bghJ nBk¤ijí« fUâ ïj‰F mij Ãiy ÃW¤Jnth«).
VjhtJ xU Kiwia ijÇakhŒ if bfhŸs nt©Lbk‹W
brhšY»nwh«. “#°o° f£áah® ïªj kªâÇ rigia¤ njh‰fo¤J É£L¤
jh§fŸ kWgoí« mâfhukila¥ gh®¡»wh®fŸ.” Mjyhš (eh§fŸ
Fo muR - jiya§f« - 20.03.1927

Fo muR - 1927 ( 1) 162 163 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

ïªj kªâÇfis v⮡f KoahJ cjÉ brŒJjh‹ ÔUnth«). “ï¥
nghâU¡F« kªâÇfŸ btËÆ£oU¡F« bfhŸif K‰ngh¡fhdjhf
ÉU¡»wJ v‹gij eh§fŸ x¥ò¡bfhŸS»nwh«. ï¥nghija
kªâÇfŸ kJÉy¡F Éõa¤âš fZlÄU¥gjhf brhšYtJ
v§fS¡F« bjÇ»wJ. gz¤â‰F tÊ njlnt©L«. âU£L¤jdkhf
kJ Éahghu« jL¡f tÊ njl nt©L«.” (ïJ ïu©L« brŒahkš
kJÉy¡F v‹gJ Koahj fhÇa«). “ïªj kªâÇrigia fÉœ¤JÉl
eh§fŸ ï¥nghJ r«kâ¡f kh£nlh«. mj‰F jFªj fhy« v§fS¡
F¤ bjÇí«” (mjhtJ ï«kªâÇrig fÉœªjJ« eh§fŸ mij
mila¡Toa rka« vJnth mJjh‹) v‹W ngáÆU¡»wh®. ïJ
“RnjrĤâu‹” g¤âÇifÆnyna ïU¡»wJ.
F¿¥ò:
“ï›tilahsÄ£lJ $kh‹ _®¤â mt®fŸ ngáaJ” ( . )
ï› tilahsÄ£lJ mâš bjh¡»ÆU¥gJ. Mfnt gh®¥gd®fË‹
K£L¡f£ilí« ïu£il M£áia xÊ¡Fª j‹ikí« tF¥ò
JntõÄšyhkš njr e‹ik¡F¢ r£l rigÆš ït®fŸ ntiy
brŒí« bghJ nrití« ïâÈUªjhtJ És§fÉšiyah? ïJ
nghy¤jh‹ ït®fŸ ïÅ tu¥nghF« KÅághÈ£o, o°£Ç¡£
ngh®L KjÈa nj®jšfËY« k¡fis Vkh‰¿ Mâ¡f« bgw¥
gh®¥gh®fŸ v‹gij¥ ghku #d§fŸ czunt©L«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 20.03.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 164
Fo ÃW¤J« nah¡»a®fŸ
$kh‹ uh#nfhghyh¢rhÇah® Fo ÃW¤J« nguhš j‹ ïd¤
jhuh»a $kh‹ á.É. bt§flukzŒa§fhU¡F X£L th§»¡
bfhL¡f ãurhu« brŒj fhy¤âš $kh‹ mŒa§fhut®fŸ Foia
monahL clnd ÃW¤âÉl¥ ngh»whbu‹W«, mtU¡F X£L¡
bfhL§fbs‹W« mt® ku¤âš K£o bjh§»dij¥ gh®¤j ãwF Tl
»uhk« »uhkkhŒ¤ âǪJ ãurhu« brŒjJ« ïj‰fhf kfh¤kh
fhªâÆ‹ ágh®R Tl th§»dJ« thrf®fŸ ïj‰FŸ kwªâU¡f
KoahJ. Mdhš ï¥bghGJ $kh‹ bt§flukzŒa§fh® r£l
rigÆš v‹d brŒ»wh® v‹W ghU§fŸ. Foia clnd xʤJ
ÉL»nw‹ v‹wt® 10 tUõ¤âš xÊa nt©L« v‹W ÉU«òtjhf
î«, mj‰F¤ jFªjgo kªâÇfŸ ntiy brŒjhš nghJbk‹W«,
Mdhš ïj‰fhf nt©o ï¥nghâU¡F« kªâÇia¤ njh‰fo¡fnth
fiy¡fnth Élkh£nlhbk‹W« ngáÆU¡»wh®. $kh‹ uh#nfhgh
yh¢rhÇah® X£L th§»¡bfhL¤j gh®¥gd fdthÅ‹ nah¡»aij
í« $kh‹ uh#nfhghyh¢rhÇahš Vkh‰w¥g£l kfh¤kh fhªâÆ‹
ágh®R bg‰w gh®¥gd fdthÅ‹ nah¡»aijí« ï¥go ïU¡F
khdhš k‰wgo $kh‹fŸ ÓÅthrŒa§fh®, u§frhÄ mŒa§fh®
KjÈat®fŸ gz¤jhY« ãurhu¤jhY« X£L¥ bg‰w fdth‹fË‹
nah¡»aijia eh« brhšy nt©Lkh? ïij m¿ªj ãwfhtJ
ït®fS¡F ágh®R brŒj gh®¥gd®fŸ VjhtJ ngR»wh®fsh?
mšyJ ït®fis âU¤jthtJ KaY»wh®fsh? x‹WÄšyhkš
“rªjo rh¡»š fªj bgho fhš gz«” v‹gJ nghš x‹W« bjÇahj
rhJ ntõ« ngh£L¡bfh©L “fhªâ tU»wh® gz« bfhL, fhªâ
tU»wh® gz« bfhL” v‹W miytij¤ jÉu ntW v‹d? Mfnt
ïªj gh®¥gd®fË‹ njr¥g¡â K£L¡ f£il, Fo xʤjš, ghthÆ
fU¥ghÆ r«ghõiz, nfhL f£oa FwŸ M»aJfŸ všyh«
RakÇahijí«, Rjªâu cz®¢áíKŸs gh®¥gdušyhjhiu xʤJ
jh§fŸ Mâ¡f« bgWtJ« KoahÉ£lhš j§fsJ moikfshd
RakÇahijí«, Rjªâu ò¤âí« m‰w mrLfis¡bfh©L gªJ
165 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
it¤J j§fŸ fhÇa§fisí« rhâ¤J¡bfhŸs Ka‰á¥gJkšyhkš
ntW v‹d v‹gij gh®¥gd®fËš áy gh®¥gd®fshtJ nah¡»a®
fŸ ïU¥gh®fŸ v‹W Ãid¡F« ãuò¡fŸ cz®th®fshf.

Fo muR - f£Liu - 20.03.1927

bjhÊyhs®fŸ j‰fhy fh§»u°
jiyt®fis e«g¡TlhJ;
mâš nruî«TlhJ.

bjhÊyhs®fŸ fh§»uáš r«gªj« it¤J¡ bfh©oU¡

»wtiu mt®fŸ cyf¤jhuhY«, mâfhÇfshY«, KjyhËfshY«
kÅj®fshf¥ ghÉ¡f¥gl kh£lh®fŸ v‹gJjh‹ ekJ Koî«.
ïij¥ gy ïl§fËš brhšÈí«, vGâí« tªâU¡»nwh«. rÛg¤âš
br‹id r£lrig¡F xU bjhÊyhËia ÃaÄ¡f r®¡fh® ãua¤
âd¥g£lâš m¥gjÉ¡F _‹W ng®fŸ ãu°jhã¡f¥g£ld. xUt®
$kh‹ ÓÅthrŒa§fhÇl« gz« th§»¡bfh©L mt® brhšgo
el¥ghnuh, bjhÊyhË¡F xU e‹ikí« brŒa kh£lhnuh v‹gjhf
rªnj»¤J áy bjhÊyhs®fŸ MnBã¤jâdhš mt® bga®
mo¡f¥g£lJ. k‰wt® $ bgr©l«ik nfhZoia¢ nr®ªjt®
v‹W áy® MnBã¤jjhš mt® bga® mo¡f¥g£lJ. k‰wt®
gh®¥gd mâfhÇfS¡F âU¥â ïšyhjjhš mt® bga® mo¡f¥
g£lJ. Mjyhš ïÅahtJ bjhÊyhs®fS¡F ãuâÃâ¤Jt«
nt©Lkhdhš bjhÊyhsU¡F X£L¡ bfhL¤J mt®fshš bjǪ
bjL¡F«go V‰ghL brŒa nt©Lnk mšyhkš gh®¥gd® jaÉš
r£lrig¡F¥ nghfyh« v‹gJ Koahj fhÇa«. nghdhY« gh®¥gd®
fŸ brhšgo Ml¤jh‹ Koí«. Mdhš, gh®¥gd fh§»unrh
bjhÊyhËfS¡F jÅ¥ãuâÃâ¤Jt« bfhL¡f r«kâ¡fhJ.
VbdÅš j§fSila e‹ik¡F bjhÊyhs®fis cgnahf¥gL¤â¡
bfhŸS»wt®fŸ; vdnt ït®fŸ c©ikÆš bjhÊyhs® ãiH¡f
ïl« bfhL¥gh®fsh ?

14. 12 .1926 “ RnjrĤâu‹” 14 m« g¡f¤âš bjhÊyhs® ãuâÃâ¤Jt«

v‹w jiya§f¤â‹ Ñœ âU.M®.rghgâ KjÈah® vGâa klY¡F ngh¤j
}® #dh¥ nr¡ õ®t® mt®fŸ vGâa kW¥ò kliy x£oa F¿¥òiu

Fo muR - g¤âuhâg® F¿¥ò - 20.03.1927

Fo muR - 1927 ( 1) 166 167 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


nk£^® â£l«
“ nk£^® miz â£l«” ÉõakhŒ mâYŸs CHšfisí«
jÅ¥g£l tF¥ãd® e‹ik¡fhf ekJ gz« v›bt› tÊfËš
åzhtjhÆU¡»wJ v‹gJg‰¿í« “ #ÞoÞ” g¤âÇif bfhŠr
ehis¡F K‹ bghJthf áy F¿¥ò vGâ ïUªjj‰fhf r£l bk«g®
$kh‹ á.ã. uhkrhÄ mŒa® mt®fŸ r£lrigÆš btF M¤âu
khfî« Mztkhfî« my£áakhfî« m¥g¤âÇifia ng®
brhšyhkš kiwKfkhŒ mtkâ¤J¥ ngáaJ« “ ïj‰bfšyh« eh‹
ga¥glkh£nl©” v‹W “ åu KH¡f«” brŒjJ« thrf®fS¡F¤
bjǪâU¡fyh«. mj‹ ngÇš “ #ÞoÞ” g¤âÇifahdJ m¤ â£l¤
â‹ cŸ ufáa§fisí« òu£Lfisí« cŸs§if bešÈ¡fÅ nghš
ò£L ò£L És¡» nk£^® â£l¤â‹ òu£L v‹»w jiya§f¤âš 3,
4 Éahr§fŸ vGâdJ«, r®. á.ã mt®fis F‰wthËah¡»
Érhuiz it¡f nt©Lbk‹W vGâ tªjJ« thrf®fS¡F bjǪ
âU¡F«. mâ‹ ngÇš r®.á.ã. mt®fŸ bg£oÆš gh«ò ml§»dJ
nghš ml§» É£lnjhL jh‹ vªj g¤âÇifiaí« y£áa« brŒa¥
nghtâšiy vªj g¤âÇif¡F ga¥glnghtâšiy, v‹whnuh m¥
g¤âÇifiana y£áa« brŒJ murh§f njhuizÆš xU És«gu«
brŒJ k¡fS¡F rkhjhd« brhšy nt©oa Ãiyik¡F tªJ
É£lh®. m›És«gukhdJ “#°o°” g¤âÇifÆY« “âuhÉl‹”
g¤âÇifÆY« r£lbk«g® ÛJ Rk¤j¥ g£oUªj xU F‰w¤J¡fhf
thtJ gâš brhšYtjhÆšyhkš óá bkG» ghku k¡fis Vkh‰¿
gz¤ij¥ ghœg©z brŒtjhÆU¡»wnjašyhkš ï›tsî gz«
nfho¡fz¡fhŒ bfhŸis ngh»wnj v‹W ntjid¥g£L¡ bfh©o
U¡»w k¡fis xU fLfsthtJ rkhjhd¥gL¤Jtj‰F yha¡»šyhj
jhfnt ïU¡»wJ.
“#°o°” g¤âÇifahdJ nk£^® â£l¤â‹ CHšfŸ
ÉõakhŒ vGâÆU¥gâ‹ rhuh«rbk‹dbt‹whš, ï¤ â£l¤â‹
fU¤jhdJ bghJ k¡fË‹ e‹ikia í¤njá¤jjšy bt‹W«
gh®¥gd mâfhÇfS« gh®¥gd bg‹õ‹ mâfhÇfS« k‰W«
gh®¥gd Äuh°jh®fS« Mfnt K‹T£ona g£L¡nfh£il jhÿ¡
Fo muR - 1927 ( 1) 168
fhÉš K¡»akhf m§FŸs ò‹brŒ Ãy§fisbašyh« Äfî«
rä[hd ÉiyÆš th§» it¤J¡ bfh©L fhntÇ j©Ùiu¡
bfh©LnghŒ ghŒ¢á¡ bfhŸs ³ gh®¥gd mâfhÇfŸ brŒJ
bfh©l V‰ghLjh‹ nk£^® â£lnk mšyhkš k‰wgo ï¤â£l¤jhš
e« eh£oYŸs všyh tF¥gh®fS« rkkhŒ xUÉj gaD«
mEgÉ¡f Koahbj‹gJ«.
ï¤â£l¤â‰fhf fl‹ th§»¢ bryî brŒa¥gL« gz¤â‰F¤
jFªj t£o Tl ïâš »il¡f Koahbj‹gJ« ï¤â£l¤â‰fhf
bryî brŒj gz¤â‰F V‰gL« t£o¡F¡Tl k‰w #d§fshš
brY¤j¥gL« tÇÆÈUªJ vL¤J bfhL¡f nt©o tU« v‹gJ«
ï¤ â£l j©Ùiu¥ bgU«ghY« mEgÉ¡»wt®fshd ³
gh®¥gd®fŸ “eh§fŸ V¡fuhɉF Éâ¡f¥g£oU¡»w 15 %. fªjha«
bfhL¡f kh£nlh«; IªJ %gh åj« jh‹ bfhL¥ngh« bg‰W¡bfhŸs
ïZl« ïšiyahdhš c§fŸ j©Ù® v§fS¡F nt©Ltâšiy;
ò‹brŒ ntsh©ik brŒJ bfhŸSnth«” v‹W brhšÈ
ÉLth®fshdhš r®¡fhuh® ngrhkš x¥ò¡bfh©L mt®fŸ bfhL¡
»w gz¤ij x¥ò¡ bfhŸsnt©Lnk jÉu k‰w Ú®¥ghrd§fËš
gyidaDgÉ¡»wt®fŸ »il¤j j©Ùiu mEgɤJ¡bfh©L
Éâ¤j Ô®itia¡ bfhL¤J¤jh‹ Ôunt©Lbk‹W r£l¥go
f£L¥g£oU¥gJnghš nk£^® â£l¤â‹ j©Ù® mDgÉ¡F«
gh®¥gd®fS¡F xU Éj f£L¥ghlhtJ, r£lkhtJ x¥gªjkht
âšiyba‹gJ« ï¤â£lkhdJ rÇahdgo MuhŒ¢áíl‹ Ãiw
nt‰w¥g£ljšybt‹gJ«, mªj ïyhfh r«gªjkhd Ãòz®
fSila mã¥ãuha« khWg£oU¡»w bj‹gJ« ï¤â£l¤â‰fhf
bryÉL« bgU« gFâahd gz§fis bašyh« aªâu§fS¡fhf
î« rhkh‹fS¡fhfî« btËehLfS¡F¥ nghfî« gh®¥gd
mâfhÇfS« btŸis¡fhu mâfhÇfS« khj« %.1000, 2000, 3000
fz¡fhf¢ r«gs§fŸ bgwî« mt®fSila ãŸis F£ofS«
R‰w¤jh®fS« ášyiw c¤ânahf§fis mEgÉ¡fî« f©£uh¡£
gyid mEgÉ¡fî« cgnahf¥gL«goahf ïU¡»wnj ašyhkš
bghJ #d§fbsšyhU« »ukkhŒ mEgÉ¡F« khâÇah Æšiy
v‹gJ« M»a ï‹D« gyÉj fU¤J¡fŸ bfh©l F‰w§fis¢
Rk¤âÆU¡»wJ. ït‰¿‰F x‹¿‰fhtJ r£l bk«g® rÇahd gâš
brhšyhkY« ï¤â£l¤ij r£lrigÆš Ãiwnt‰Wtj‰FK‹ r£l
bk«g® v‹bd‹d ngádhnuh mitfis všyh« y£áa« brŒah
kš ï¥nghJ mj‰F ne® ÉnuhjkhŒ kh‰¿¢ brhšÈí« tU»wh®.
rhjhuzkhf ekJ r®¡fhuh® ï«khâÇahd Ú®¥ghrd§fS¡F â£l«
mKY¡F tUtj‰F K‹ghfnt mJ eZl« milahkY« mâdhš
169 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ã‹dhš v›Éj fZl« V‰glhkY« ïU¥gj‰F xU r£l« brŒJ bfhL¡»w tÇia th§»¡bfh©L mt®fS¡F¤ j©Ù® É£L¤
bfhŸtJ tH¡f«. ï¤â£l Éõa¤âš ekJ r£l bk«g® r£l« jhnd Mf nt©L«. ÉLtâšiyba‹W r®¡fh® brhšÈ ÉLnk
brŒJ bfhŸshkš fhÇa¤ij el¤J»wh® v‹W “#°o°” g¤âÇif ahdhš mªj¤ j©Ùiu v‹djh‹ brŒtJ? ntW òJ thŒ¡fhš
rh£oa F‰w¤â‰F r£l bk«g® És«gu _ykhŒ gâyË¡ifÆš bt£o ntbwªj CU¡fhtJ j©Ù® âU¥òtjhdhš mªj¢
v‹d brhšY»whbu‹whš m« khâÇahd r£l« ïšyhjâdhš bryîfS¡F¥ ão¡F« nfho¡fz¡fhd %ghŒ¡F v§nf nghtJ?
x‹W« KG»¥nghŒ Élhbj‹W«, óÄ¡Filat®fŸ j§fSila Mfnt nk£^® â£l¤âYŸs CHšfS« r£l bk«gÇ‹ F‰w§
e‹ikia c¤njá¤nj r®¡fh® V‰gL¤J»‹w tÇia¡ bfhL¤J¤ fS« gh®¥gd®fË‹ Nœ¢áfS« e«Kila ãuâÃâfŸ v‹W
j©Ù® ghŒ¢á¡ bfhŸSth®fbs‹W« rkhjhd« brhšY»wh brhšÈ¡bfh©L r£lrigÆš c£fh®ªJ bfh©oU¡F« k©zh§
nuašyhkš V‹ jh‹ r£l« brŒJ bfhŸsÉšiyba‹gj‰F rÇahd f£o bgh«ikfË‹ nah¡»aijfS« ït®fS¡F X£L¡ bfhL¤j
gâš brhšy Éšiy. ïj‰F K‹ xU rªj®¥g¤âš ïªj r£lbk«gnu D¥ãa X£l®fsh»a ghku #d§fË‹ g¡Ft§fS« bjǪJbfhŸs
r£lrigÆš ngR«nghJ v‹d brhšÈÆU¡»whbu‹whš ï¤â£l« ïªj xU Éõank nghJkhdbj‹W Ãid¡»nwh«. nk£^®
Ãiw ntWtj‰F K‹dhš xU r£l« brŒJ bfhŸs nt©L â£l¤âYŸs k‰w òu£Lfis rhtfhrK©lhdnghJ ÉtÇ¡fyh«.
bk‹W«, m¥go xU r£l« brŒJ bfhŸshÉ£lhš óÄ¡Filat®
fshš r®¡fhuh® eZlkila nt©o tªJÉLbk‹W«, r£lÄšyh Fo muR - f£Liu - 27.03.1927
kš ï¤â£l¤ij Ãiwnt‰w ïªâa murh§f¤jhU« Óik murh§f¤
jhU« c¤juî bfhL¡fkh£lh®fŸ v‹W«, Mifahš r£l nk‰
g£lhš jh‹ â£l¤ij Ãiwnt‰w Koíbk‹W« brhšÈÆU¡»wh®.
K‹D¡F¥ ã‹ KuzhdJ« f©Âa¤ânyna rªnjf¥gl¤
j¡fJkhd ïªj ÉõabkhU òwÄU¡f k‰bwhU Éõa¤ij¥ g‰¿
ftÅ¥ngh«. mjhtJ ï¤â£l¤âš gyidaila V‰fdnt óÄ
th§» it¤J¡ bfh©oU¡»wt®fŸ bgU«ghY« gh®¥gd®
fbs‹W« mt®fˉ bgU«ghY« bg‹õ‹ c¤ânahf°j®fS«
r£lªbjǪjt®fSbk‹W« K‹ng brhšÈÆU¡»nwh«. Mfnt ³
gh®¥gd®fŸ ï¥bghGJ r£lbk«g® brŒâU¡F« F‰w¤ij¤
bjǪJ« mâš r®¡fhU¡FŸs gy¡ Fiwit¤ bjǪJ bfh©L«
jh§fbsªj Éj¤âY« r®¡fhU¡F ï›tsî tÇjh‹ bfhL¡f¡
flik¥g£lt®fŸ mšy v‹»w ijÇa¤âdhš “V¡fuh x‹W¡F 5
%. åj« jh‹ eh§fŸ tÇ bfhL¡f Koí«, mj‰F nkš bfhL¡f
KoahJ. c§fS¡F ïZlÄUªjhš j©Ù® ÉL§fŸ ïšyhÉ£lhš
v§fS¡F¤ j©Ù® nt©oaâšiy” v‹W ³ gh®¥gd®fbsš
nyhU« x‹W nr®ªJ f£L¥ghlhŒ j©Ù® ghŒ¢á¡ bfhŸSt
âšiy v‹W brhšÈ É£lh®fshdhš mt®fËl¤âš tÇ tNÈ¡f
r®¡fhU¡F¢ r£lbk§nf ïU¡»wJ? ï¤ â£l¤â‰fhf r®¡fhuh®
th§»d flD¡F t£o f£Ltj‰fhf ï¤â£l¤âš r«gªj¥glhj
t®fS« r®¡fhuh® nf£»w tÇia bfhŠrK« MnBã¡fhkš
bfhL¤J¤ Ôunt©oat®fS« k‰w ntW â£l§fË‹ Úiu¥ ghŒ¢
á¡bfhŸS»wt®fSkhd jŠir Íšyh Foahdt®fËlÄUªJ
jhnd tNÈ¡f nt©L«. mnjhL nk£^® â£l¤â‹ j©Ùiu¥
ghŒ¢á¡ bfhŸS»w gh®¥gd Äuh°jh®fËlÄUªJ mt®fŸ

Fo muR - 1927 ( 1) 170 171 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


muáaš thœî
v‹gJ mnah¡»a®fË‹ tƉW ãiH¥ò
v‹gj‰F cjhuz« ïJ nghjhjh?
kfh¤kh fh§»uáš jiyÆ£L x¤JiHahik bfhŸifia
eh£oš g»Zfhu¤ â£l¤ijí« Ã®khz¤ â£l¤ijí« Ãiwnt‰w
ciH¤J tªj fhy¤âš ehK« e«ngh‹w mnefU« ahbjhU
ÃgªjidíÄšyhJ FU£L e«ã¡ifíl‹ kfh¤khit ã‹g‰¿
ciH¤J tªjJ jÄœeh£oš bgU«ghnyhU¡F¤ bjÇahkÈU¡fhJ.
kfh¤kh b#ÆY¡F nghdîl‹ nk‰f©l g»Zfhu¤ â£l¤â‰F«,
îkhz¤ â£l¤â‰F« ÉnuhjkhŒ ekJ eh£L gh®¥gd®fŸ Nœ¢á
brŒJ tªj fhy¤âY« mJfS¡F ïl« bfhL¡fhkš fh§»u°
f£lis v‹W«, fh§»u° fÄ£o f£lis v‹W« Tl gh®¡fhkš
³ â£l§fis Ãiy¥ã¥gâY«, Ãiwnt‰WtâYnk ntiy brŒJ
tªjJ« mnefU¡F bjǪâU¡fyh«. ïªj rªj®¥g§fËš e«ik
ekJ vâÇfshd muáaš gh®¥gd®fËš gy® fh§»uR¡F Jnuh»
v‹W«, njr¤ Jnuh» v‹W«, fh§»uáš ïU¡f nah¡»aija‰wt‹
v‹W«, fh§»u° ïU¥gjh ïw¥gjh? v‹W« fh§»u° fÄ£oia
É£L e«ik Ú¡»Él nt©Lbk‹W«, e«ik fh§»uáÈUªJ
Ú¡fî«, ekJ elto¡ifia f©o¡fî« gy T£l§fS« T£od
J«, fh§»u° Éâ¥go eh« fh§»u° fÄ£oÆÈU¡f r£l« ïl«
bfhL¡fÉšiy v‹W brhšÈ ekJ °jhd¤âš ntW xUtiu
ÃaĤjJ« mnefU¡F bjÇahkÈU¡f ÃahaÄšiy. mnjhL
$kh‹ fšahzRªju KjÈah® mt®fŸ xU Ô®khd« bfh©Ltªj
fhy¤âš m¤Ô®khd« fh§»u° f£lis¥go ïšyhjjhš V‰W¡
bfhŸs KoahJ v‹W brhšÈ mtiuí« uhÍdhkh¡ bfhL¡f¢ brŒj
J« $kh‹ tujuh#Y ehíL mt®fŸ ïZl¥go el¡f fh§»u°
ïl« bfhL¡f Éšiy v‹»w fhuz¤jhš mtU« uhÍdhkh bfhL¤J
btËnawî«, Mfnt ï›tsî ng®fŸ r«gªjK« fh§»u°
îthf¤âÈUªJ Éyf neÇ£l nghâY« yøaÄšyhkš fh§»u°
f£lis, fh§»u° â£l«, fh§»u° f£L¥ghL v‹W brhšÈ¡
bfh©L RthÔd ò¤â cŸst®fŸ všnyhiuí« btËah¡»É£L
Fo muR - 1927 ( 1) 172
Fyh«fisí«, TÈfisí« Tl nr®¤J¡ bfh©L ghku #d§fis
Vkh‰¿ gjÉ bg‰w gh®¥gd®fŸ v›tsî öu« fh§»uir kâ¤âU¡
»wh®fŸ? v›tsî öu« fh§»u° f£lis¥go el¡»wh®fŸ?
v›tsî öu« fh§»u° f£L¥ghLfS¡F ïz§F»wh®fŸ? v‹gJ
ï›thu« r£l rigÆš elªJbfh©l khâÇÆÈUªJ KG
_l®fS« m¿ªâU¡fyh« v‹nw Ãid¡»nwh«. cjhuzkhf filá
fh§»u°, mjhtJ nfhf¤â fh§»uá‹ f£lis v‹d v‹gij
KjÈš MuhŒnth«.
“ïªâa r£lrigÆY« khfhz r£lrigÆY« c©lhd
fh§»u°fhu®fŸ všyh Éõa§fËY« v⮥igna K¡»a bfhŸif
ahŒ bfhŸs nt©oaJ”. njÓa nfhÇ¡if¡F murh§f¤jh® ïz§
»wtiu murh§f¤jhš bfhL¤J bgWtj‰FÇa c¤ânahf§fis
kW¤JÉlnt©L«. k‰w føah®fshš kªâÇrig mik¡f¥
gLtij v⮡f nt©L«. bryîfS¡F mDkâ kW¡f nt©L«.
tuî bryî â£l§fis ÃuhfÇ¡f nt©L«. . . .” ïJfis¢ brhšÈ¡
bfh©Ljh‹ ghku k¡fËl« X£L bg‰wh®fŸ. ïJfŸ všyh«
gh®¥gÜa òu£bl‹W«, nkhrbk‹W«, gh®¥gdušyhjh® føia
xʤJ gh®¥gd Mâ¡f¤ij Ãiy ÃW¤j¢ brŒí« Nœ¢áfŸ v‹W«
m¥bghGnj eh« vGâ ïUªnjh«. mjhtJ 2. 1. 27 “Fo muáš”
fh§»u° Ô®khd¤ij¥ g‰¿ vGâ ïU¥gjhtJ:-
“fh§»u° Ô®khd§fËš K¡»akhŒ ftÅ¡fnt©oaJ 4 tJ
Ô®khdkh»a r£lrig Ô®khdnkahF«. ï¤Ô®khd« v›tsî öu«
ghku k¡fis Vkh‰w V‰g£l Ô®khd« v‹gij m¿ant©Lkhdhš
ï¤Ô®khd« Éõahnyhrid¡ T£l¤âš ãnunuã¡f Mu«ã¤j
îl‹ m§F ïUªj kfh¤kh fhªâ clnd vGªJ btËna¿É£l
âÈUªnj m¿ªJ bfhŸsyh«. . . . . . j§fS¡F bk#hÇ£o tU«tiu
r®¡fh® ïz§» tuÉšiy v‹W brhšÈ¡bfh©L fhy« jh£lnt
ï¤Ô®khd« ngh£L¡ bfh©oU¡»wh®fŸ.
mšyhkY« ï¥nghJ Rna¢ir f£á kªâÇ rig mik¤jJ
v‹gJ ngU¡F kh¤âu« $kh‹ R¥guhand xÊa c©ikÆš,
“Rauh{a¡f£á”gh®¥gdU« “x¤JiH¥ò” gh®¥gdU«, “x¤J
iHah” gh®¥gdU« M»a všnyhU« nr®ªnj jh‹ mik¤âU¡
»wh®fŸ. c©ikÆš Rauh{a f£áah® âU£L¤jdkhŒ x¤JiH¥
gjhf th¡fˤâuhÉ£lhš $kh‹ R¥guha‹ kªâÇ rig mik¡f
ijÇa« bfh©oU¥ghuh v‹gij thrf®fns nahá¡f nt©L«.........
ïJ “XL Û‹ Xl cU Û‹ tUksî« fh¤âU¥gnj mšyhkš
ntwšy” v‹W vGâ ïU¡»nwh«. m¥nghJ e«k ngÇš gy®
173 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
tU¤j¥g£oUªjhY« ï¥nghJ v©zkhŒ elªJ bfh©oU¡»wh®
fŸ v‹gij ftÅ¡f nt©L»nwh«. kªâÇfË‹ mik¥igna
v⮡f nt©oat®fŸ mik¥ò¡F âU£L¤jdkhŒ csthŒ ïUªj
njhL kªâÇfË‹ bgaÇš #°o° f£áah® bfh©L tªj e«ã¡if
ïšyhj Ô®khd§fS¡F« X£L¡ bfhL¡fhkš Jnuhf« brŒJ
É£lJ«, r«gs¤ij Fiw¡f #°o° f£áah® bfh©L tªj Ô®khd¤
â‰F« X£L bfhL¡fhkš Jnuhf« brŒjJ« tuî bryî â£l§fis
ÃuhfÇ¡fhkš, ÃuhfÇ¥gj‰F #°o° f£áah® bfh©Ltªj Ô®khd§
fS¡F ÉnuhjkhŒ fh§»u° f£áah®, Rauh{a¡ f£áah® X£L¡
bfhL¤J Ãiwnt‰¿ tªjJ« r£lrigÆš ï›thu tuî bryî â£l
thj¤ij ftŤjt®fŸ e‹whŒ m¿ªâU¡fyh«.
th®fshdhš ïªj eh£L¡F ïijÉl ntW v‹d mtkhdK«
ïÊî« nt©oÆU¡»wJ? v‹Wjh‹ nf£»nwh«. j‰fhy muáay
ik¥ãš ah® jiyÆ£lhY« ï¥go¤jh‹ el¡f Koí« v‹W brhšY
tJ ïj‰F rkhjhdkhdhY« mij gh®¥gd® fŸ jh‹ mDgɤJ¡
bfh©L e«ik mÊ¡f nt©Lnkašyhkš e«kt®fŸ mDgɤJ¡
bfh©L RakÇahijí« rk¤JtK« mila¡TlhJ v‹W e«kt®
fËnyna brhšY»w áy mrLfŸ ïj‰F v‹d gâš brhšy¥ ngh»
wh®fŸ?
Fo muR - jiya§f« - 27.03.1927

ïâÈUªJ fh§»uR¡F f©Âa« ïU¡»wjh? fh§»u°

fhuU¡F f©Âa« ïU¡»wjh? fh§»uáš Mâ¡f« bg‰w Rauh{a
f£áÆdU¡F f©Âa« ïU¡»wjh? fhªâ áZa®fŸ x¤JiHahik
fhu® v‹gt®fS¡F f©Âa« ïU¡»wjh? v‹gij eLÃiyik
ÆÈUªJ nahá¤J¥ gh®¤jhš bjÇahkš nghfhJ. ahnuh ehY gh®¥g
d®fŸ fh§»u° v‹W«, fhªâ v‹W«, fj® v‹W«, Rauh{a« v‹W«,
Äjthj« v‹W« MS¡bfhU f£á bgaiu brhšÈ x›bthU
f£áÆÈUªJ mij¡ ifg‰¿¡ bfh©L jh§fns njr g¡j®fŸ,
jh§fns kfh¤kh g¡j®fŸ, jh§fns fj® g¡j®fŸ, jh§fns kJ
Éy¡F g¡j®fŸ, jh§fns ÄjthâfŸ v‹gjhf ntõ« ngh£L¡
bfh©L Raey¡ fhuiuí«, RakÇahij ïšyhjt®fisí«, tƉW
nrh‰W njr¥ g¡j®fisí« TÈ bfhL¤J nr®¤J¡bfh©L bghŒ
ãurhu« brŒJ« k¡fS¡F yŠr«, yhtz«, fŸS, rhuha« th§»
bfhL¤J X£L¥bg‰W gjÉfŸ milªJ j§fŸ Mâ¡f¤ij
gy¥gL¤â¡ bfhŸStnjhL gh®¥gdušyhjh® Mâ¡f¤ij xÊ¡f
KaYtnj ï¤jid f£áfSilaî« bfhŸiffshf it¤J¡
bfh©L e«ik Vkh‰WtJ ïâÈUªjhtJ bjÇ»wjh ïšiyah?
v‹Wjh‹ nf£»nwh«.

r®¡fhiuí«, kªâÇfisí« #°o° f£áah® v⮡fî«

Rauh{a¡ f£áah® MjÇ¡fî« ahuhtJ Rauh{a¡ f£áahiu
“Vidah Ú§fŸ fh§»u° f£lis¥go r®¡fhiuí«, kªâÇfisí«
v⮡f Éšiy” v‹W nf£lhš mj‰F bfhŠrkhtJ khd«, bt£f«,
nuhr«, RakÇahij, ehza« x‹WÄšyhkš ïªj kªâÇfŸ nghdhš
#°o° f£á kªâÇfŸ tªJÉLth®fŸ. mjdhšjh‹ v⮡fhkš
ïU¥gnjhL r®¡fhU¡F«, kªâÇ¡F« MjutË¡f nt©o ïU¡»wJ
v‹W brhšY»w xU T£l« ï‹iwa âd« e« eh£L k¡fS¡F
muáaš Rauh{a« th§»¡ bfhL¡»wt®fŸ v‹W brhšy¥gL

Fo muR - 1927 ( 1) 174 175 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 òfœªJ« c‰rhf« fh£oí« vGâ ïU¡»wh®fŸ. ït‰¿š vL¤J¡
bfhŸS«go vGâa 500 e©g®fË‹ mã¥ãuha¤ijÉl Ãgªjid
ahfî« Énuhjkhfî« vGâd 20 fdth‹fŸ mã¥ãuha¤â‰F
mâf« kâ¥ò¡ bfhL¤J xU thu fhy« ïnj áªjidahŒ ïUªJ
nahá¤J gh®¤jâš mt®fŸ vGâÆU¥gâš bgU«ghf« nahá¡f
“ âuhÉl‹ ” nt©oa Éõank ïUªjhY«, ntW gy fZl§fŸ ïUªjhY« ïªj
rka¤âš ekJ bfhŸif¡F xU âdrÇ ïšyhâU¥gJ rÇašy v‹»w
Koî¡nf tunt©oajh» É£lJ. gz¡ fZl¤ij¡ Tl eh«
m›tsî bgÇjhŒ Ãid¡fÉšiy; v¥goahtJ el¤jyh« v‹wh
“âuhÉl‹” g¤âÇifia eh« V‰W mj‰F g¤âuhâguhÆUªJ Y« k‰wgo cŸs fZl§fŸ c©ikahdJjh‹ v‹whY« ntW
“Fo muR” bfhŸifÆ‹go el¤jyhkh v‹»w Éõa¤âš bghJ v‹d brŒtJ v‹W nahá¤nj áy ÃgªjidÆ‹ nkš x¥ò¡bfhŸs
#d§fË‹ mã¥ãuha¤ij m¿a “nt©LnfhŸ” v‹W jiya§f yh« v‹»w Koî¡nf tªJ mªÃgªjidfisí« #°o° f£á
Ä£L xU É©z¥g« 6.3.27 njâ “Fo muá‹” jiya§fkhf vGâ jiyt®fS¡F vGj¥ ngh»nwh«. mªj¥go mt®fŸ x¥ò¡
ïUªnjh«. bghW¥òŸs e©g®fis neÇY« fyªJ ngándh«. bfh©lh®fshdhš V‰W bfhŠr fhy¤â‰F el¤jyh« v‹nw ïU¡»
mj‰F ïJtiu Iªü‰W¢ ášyiu fdth‹fŸ jÅ KiwÆY« 7, 8 nwh«. k‰wgo C¡f§fh£o vGâa e©g®fŸ jahuhf rªjhjhu®fis¢
r§f§fS« 3, 4 bghJ¡ T£l§fS« Ô®khd _ykhfî«, j§fŸ nr®¤J it¡F«goahf nt©L»nwh«.
j§fŸ mã¥ãuha§fis bjÇɤâU¡»wh®fŸ. mt‰WŸ 500 ng®
tiuÆY« k‰W« r§f§fS« bghJ¡T£l§fS« “âuhÉlid” Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 27.03.1927
V‰W¡ “Fo muR” bfhŸif¥go el¤J«goí« 20 ng®fŸ x›bthU
t® x›bthU Éjkhf mjhtJ Ãgªjid ngÇšjh‹ el¤j nt©L«
v‹W«, clš ey« bf£L nghF« v‹W«, “Fo muR” F‹¿ ÉL«
v‹W«, ntW bga® kh‰w nt©L« v‹W«, ãurhu¤â‰F nghJkhd
fhy« ïšyhkš nghŒ ÉLbk‹W« “jÄœehL”, “âuhÉl‹” M»a
ïu©L jÄœ âdrÇ¡F ekJ ehL ïl§bfhL¡Fkh v‹W«, “#°o°”
f£áahiu e«ã ïw§»dhš mt®fŸ “Fo muR” bfhŸif¡F kd¥
ó®tkhŒ f£L¥g£L el¥gh®fsh v‹W«, #°o° bfhŸif V‰W¡
bfhŸs nt©o tªJÉ£lhš ekJ Ka‰áfŸ gyÅšyhkš nghF
bk‹W« “Fo muR”, “âuhÉl‹” M»a ïu©L g¤âÇif el¤âdhš
gz¡ fZl¤â‰fhf C® CuhŒ ã¢ir nf£L¡ bfh©L âÇa
nt©otU« m¥go Mdhš ekJ ãurhu¤â‰F kâ¥ò FiwªJ
nghFbk‹W« M»a gy Éõa§fis¥ g‰¿ vGâ ïU¡»wh®fŸ.
ït‰¿š el¤J«go r«kj« bfhL¤jt®fŸ vGâÆU¥gij¥ g‰¿
mâf« vGjnt©oaâšiy. VbdÅš mJ m›tsî« ïªâund
rªâund, flîns, uhknd, »UZznd.......... v‹W gythwhf òfœªJ«
cjÉ òÇtjhfî« Rkh® 400 rªjhjhu®fŸ nghš nr®¤J¡bfhL¥gjhf
th¡fˤJ« 4, 5 fdth‹fŸ ãuâãunah#dÄšyhkš g¤âÇif¡F
ciH¥gjhfî« j§fŸ j§fshš TLkhdtiu rªjh nr®¤J mD¥ò
tjhfî« âuÉa rfha« brŒtjhfî«, âuhÉlid x¥ò¡ bfh©lhš
xÊa ntW kh®¡fÄšiy v‹W«, ï«khâÇahf msî¡F Û¿

Fo muR - 1927 ( 1) 176 177 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 Äuh°jh®fS« bfhL¥gh®fŸ. VjhtJ xU tÊÆš gh®¥ghD¡F
f£L¥glhj RthÄnah, g©lhu r‹dânah, uh#hnth, #Û‹jhnuh,
Äuh°jhnuh, eh£L¡ nfh£ilahnuh k‰W VjhtJ brštKŸst®
fnsh ekJ eh£oš Äf Äf mUikahdjhš ïªj gz« bfhL¤Jjh‹
Ôu nt©o tU«. Mdhš ï¥gz« vj‰F cgnahf¥gl ngh»wJ?
gh®¥gd Vkh‰wY« klhâgâfË‹ nluh^Åš rk°»Uj gŸË¡TlK« nfhÉY« f£l¤jh‹
cgnahf¥gL«. Mdhš, jÄœ gŸË¡Tl« f£Ltj‰fhfî« v‹W
klikí« thÆš brhšÈ Vkh‰wyh«. MdhY« m§F nghŒ go¥gj‰F MŸ
v§nf »il¡F«? Mjyhš m§F« 500, 600 gh®¥gd ãŸisfŸ
ãiH¡fî«, nfhÉš ãuntr¤âš ɤâahrÄšyhj CÇš Tl nfhÉš
e«eh£L klhâgâfS¡F tUõ« 1000, 10000, 100000, 1000000 f£o ɤâahr§fis c©L g©Â ïªâah KGtâY« “N¤âu®fŸ”
%ghŒfŸ v‹gjhf tUõ tUkhd« tU«goahd brh¤J¡fis ekJ cŸns nghf¡TlhJ v‹gjhf xU Ãuªju ïÊit cyf bkšyh«
K‹ndh®fŸ e« k¡fË‹ m‹ò¡F« xG¡f¤â‰F« M¤kh®¤j Ãiy¡f¢ brŒaî«jh‹ V‰gl¥ ngh»wJ. ï¢Nœ¢á bjǪJ« ekJ
Éõa§fS¡Fkhf cgnahf¥gl nt©L« v‹gjhf¡ fUâ bghJ kl mâgâfŸ ekJ gz¤ij mŸË¡bfhL¤J gh®¥gd®fS¡F ešy
ey¤â‰F É£L mij ît»¡f m¡fhy¤âš c©ikahí«, nah¡»a ãŸisfŸ M»wh®fŸ v‹whš ekJ fâ v‹nd! v‹nd!! ekJ
khí« elªJ tªj r‹ÅaháfŸ tr« ï¥bghW¥igí« É£L klhâgâfË‹ klik v‹nd! v‹nd!!
tªjh®fŸ. Mdhš, ï¥nghJ ï¥ bgU« bghW¥ng‰w bghJ ey °jhg
d§fŸ vªÃiyÆÈU¡»wJ? v‹gJ«, ïij ah® mDgÉ¡»wh® fŸ? Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 27.03.1927
v‹gJ«, ïj‰F îthf f®¤jh¡fsh»a r‹ÅaháfŸ v‹nghÇ‹
nah¡» aij v¥go ïU¡»wJ? v‹gJ« eh« brhšynt©oaâšiy.
ï«khâÇahd kl§fisí« njt°jhd§fisí« j®k¤â‰fhfî«
bghJ ey¤â‰fhfî« m¡fhy¤âš brh¤J¡fŸ É£l j®kth‹fË‹
ïZl¥go nah¡»akhŒ elªJ tU»wjh? v‹gij ftÅ¡f ïªJkj
gÇghyd r£l« v‹gjhf xU r£l« ïa‰¿aj‰F ï« klhâgâfŸ
j§fŸ Raey¤J¡F« nghf ngh¡»a¤â‰F« Fiwî tªJÉL«
v‹gjhf fUâ gh®¥gd®fS¡F t¡Ñš Õrhfî«, yŠrkhfî«, ã¢ir
ahfî« mGj gz§fŸ fz¡F tH¡»š ml§fhJ v‹nw brhšy
yh«. ï›tsî gz§fis bjhiy¤J« jh§fŸ bt‰¿ bgw
Éšiyna v‹»w ftiyíl‹ ï‹dK« VjhtJ tÊí©lh? v‹W
gh®¥gj‰fhf ïuî« gfY« gh®¥gd®fË‹ ghj¤âš ÉGªJ mt®fŸ
brhšY»w gobašyh« njh¥ò¡fuz« ngh£L¡bfh©L tU»wh®fŸ.
rÛg¤âš $kh‹ o. bu§fh¢rhÇah® v‹»w xU gh®¥gd® K¥gJ
yB« %ghÆš xU bgÇa j®k« brŒa¥ nghtjhfî« mjhtJ
tleh£oš xU bgÇa rk°»Uj gŸË¡ TlK«, nfhÉY« f£l¥
nghtjhfî« mj‰F gz« nt©Lbk‹W«, ï«kl mâgâ
fËlÄUªJ gz« r«ghâ¡f Mir¥g£L âUthtLJiw g©lhu
r‹dâ mt®fis nf£lj‰F mt® tUõ« 6000 %ghŒ åj« 10
tUõ¤â‰F bfhL¥gjhŒ x¥ò¡bfh©lhuh«. ïtiu¥ gh®¤J k‰w
kl mâgâfS« bfhL¥gh®fŸ. ãwF uh#h¡fŸ, #Û‹jh®fŸ,

Fo muR - 1927 ( 1) 178 179 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 g¤âu¥gâî ïyh¡fh¡fËš k¡fS¡F “tF¥ò cÇik” nt©lh« v‹W
Rauh{Ía¡ føah® brŒj m¡»uk« brhšÈâÇí« nghÈ njrhãkhÅ,
njÓathâfS¡F xU É©z¥g«
br‹w thu¤âš br‹id r£lrig tuî bryî Éthj¤â‹
nghJ g¤âu¥gâî ïyh¡fh r«kªjkhf #d§fS¡F ï¥nghJ
ïU¡F« fZl¤ij Ú¡F«go mjhtJ mâfkhÆU¡F« f£lz ekJ br‹id murh§f¤â‹ 1925, 26 -tJ tUõ¤âa îthf
É»j¤ij Fiw¡F« go¡F« K¡»akhf btËÆš tu brsfÇa¥ m¿¡ifgo c¤ânahf Éõa§fËš Ñœf©l fz¡FfŸ F¿¡f¥
glhj bg©fË‹ brsfÇa¤ij x£oí« fhayh KjÈaitfshš g£oU¡»‹wd.
mt°¤ij¥ g£L¡bfh©L gL¤j¥ gL¡ifÆš »l¡F« ViH
ekJ r®¡fh® c¤ânahf¤ij _‹W ãÇîfshf ãÇ¡f¥
Foahdt®fS¡F« g¤âu« ÇÍ°l® brŒa nt©Lkhdhš ÇÍ°l®
g£oU¡»‹wJ. mjhtJ (1) bf#£l£ MÕr® v‹W brhšYtJ. ïJ
f£lz« K‹idia Él ï¥nghJ rÇg§F mâfkhŒ É£ljhš
FiwªjJ Rkh® 250 %ghŒ¡F nkšg£L 5500 %ghŒ r«gs« tiuÆš
mjhtJ r¥ ÇÍ°£uh® å£L¡F tUtj‰F K‹dhš 10 %. f£lz
th§f¡ ToaJ. ïu©lhtJ 100 %ghŒ¡F nkšg£L 250 %ghŒ tiu
khÆUªjJ. ï¥nghJ 20 %ghahf ca®¤j¥g£oU¥gij Fiw¤J
th§f¡ ToaJ. _‹whtJ 35 %ghŒ¡F nkšg£L 100 %ghŒ tiuÆš
#d§fS¡F rîfÇa« brŒí«go xU Ô®khd« #°o° føahuhš
cŸsJ. Mfnt, ïªj _‹W c¤ânahf¤âY« gh®¥gd®fŸ ï›t
bfh©L tu¥g£lJ. ïij m¿ªJ Rauh{a¡ føah® ï¥ bgUik
sî ng®fŸ ïU¡»wh®fŸ v‹W«, gh®¥gdušyhjh® ï›tsî ng®fŸ
#°o° fø¡F Él¡TlhJ v‹gjhf jh§fS« ïªj Éõa¤âš xU
ïU¡»wh®fŸ v‹W« fz¡F ngh£oU¡»wh®fŸ. ï›î¤ânahf§
Ô®khd« bfh©L tªjjhŒ #d§fS¡F fh£Ltj‰fhf ntõ¤â‰fhf
fËY« gh®¥gd®fns VfnghfkhŒ mDgɤJ tU« Úâ ïyhfh
xU Ô®khd« mD¥ã ÆUªjh®fŸ. m¡uhrd® Rauh{a¡ føia
mjhtJ KÅÓ¥, r¥#£Í, #£ÍfŸ KjÈa c¤ânahf§fis¥ g‰¿
nr®ªjtuhÆU¥gjhš ï« khâÇ Ô®khd§fŸ Rauh{a¡ føah®
F¿¥ãlnt ïšiy. mâšyhkny cŸs c¤ânahf§fS¡F r®¡fh®
ngÇšjh‹ btËtu¡ TL« v‹gâš ahU¡F« rªnjfÄU¡fhJ.
F¿¥ò¥go v¥go ïU¡»wJ v‹W gh®¤jhš e«Äš e«kt®fS¡F«
Mjyhš $kh‹ rhÄ bt§flhry« br£oah® nguhš Ô®khd«
É»jh¢rhu« c¤ânahf« nt©Lbk‹W »s®¢á brŒgt®fŸ tF¥ò
Éthâ¡f¥g£lJ.
cÇik¡fhuuh? mšyJ nt©lh« v‹W brhšY»wt®fŸ tƉW
#°o° fø m§f¤âd®fŸ mâf f£lz¤âYŸs fZl§ nrh‰W cÇik¡fhuuh? v‹gJ btË¥g£LÉL«. fz¡F Égu«:-
fis všyh« e‹whŒ vL¤J¢brhšÈ thjhodh®fŸ. Mdhš bf#£l£ MÕr®
filáahŒ X£L vL¡F«nghJ Rauh{a¡ føah® btËna Xo É£ khj« 1¡F khj« 1¡F khj«1¡F
lh®fŸ. ïj‹ gydhŒ m¤Ô®khd« njhšÉ milªJÉ£lJ. ViH c¤ânahf« 100 %ghŒ¡F 35¡F nkš
fS¡F e‹ik brŒí« Rauh{a¡ føahÇ‹ nah¡»aijia czu khj« 1¡F nkš r«gs« r«gs«
ò¤ârhÈfS¡F« nah¡»a®fS¡F« ïijÉl ntW rhøa« njit 250 ¡F nkšg£L bgw¡Toa bgw¡Toa
Æšiy v‹nw brhšYnth«. 5500 %ghŒ tiu t®fŸ t®fŸ
r«gs« bgw¡Toat®fŸ
Fo muR - f£Liu - 27.03.1927

Fo muR - 1927 ( 1) 180 181 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 gh®¥gd® 402 3409 8197

gh®¥gdušyhj
ïªJ¡fŸ 215 1901 5238

jhœªj tF¥gh® - 2 54 jŠir Íšyh ngh®L

Kfkâa®fŸ 53 323 1139

»¿°jt®fŸ 109 456 643 jŠir Íšyh ngh®L, ngh®o‹ MjuÉš eilbgW« gŸË¡
Tl§fËš 25 MââuhÉl® ãŸisfS¡F c©o cil bfhL¤J
100-¡F _‹W åj« cŸs gh®¥gd® bkh¤j« = 12008 ïytrkhŒ¡ fšÉ nghâ¡f V‰ghL brŒâU¥gjhf¡ nf£L Äfî«
k»œ¢áail»nwh«. gh®¥gdušyhj ãuábl©L tªjâdhšjh‹
100-¡F 97 åj« cŸs gh®¥gdušyhjh® ï›Éj brsfÇa« brŒa KoªjJ. ïj‰fhf ³ ngh®lhiu¥ bgÇJ«
všnyhU« nr®¤J = 10133 ghuh£L»nwh«.

ït‰WŸ 100-¡F 25 åj« cŸs jhœ¤j¥g£l Fo muR - bg£o¢ brŒâ - 27.03.1927

tF¥gh®. = 56

ïnjhL KÅÓ¥ò #£ÍfË‹ fz¡F nr®ªjhš v¥go

ïU¡F« v‹gijí« ïªj¡ fz¡if btËÆ£lt®fŸ mªj¡
fz¡ifí« btËÆl V‹ ga¥gL»wh®fŸ v‹gijí« Rauh{a«
tªjhY« ïªj fz¡Fjh‹ V‰gLkh mšyJ ntW fz¡F V‰gl ntW
VjhtJ tÊ ïU¡»wjh v‹gijí« nahá¤J¥ gh®¤J tF¥òÇik
tF¥ò thj« nt©lh« v‹W brhšY« “njÓathâfŸ” tF¥ò thj«
mšyJ tF¥ò cÇik jÉu ntW tÊfshš K¡»akhŒ jhœ¤j¥g£l
rnfhju®fŸ rk¤Jtkila Koíkh? v‹gijí« c¤ânahf« gh®¥g
J« “Rauh{Ía¤âš” x‹W mšyth v‹gijí« bjÇÉ¡f nt©L
»nwh«.

Fo muR - f£Liu - 27.03.1927

Fo muR - 1927 ( 1) 182 183 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


gh®¥gÜa¥ ònuh»j¥ g»Zfhu r§f«
Mu«g¥ ãur§f«
rnfhjÇfns! rnfhju®fns!
eh‹ ï‹W ngr¤ Jªj Éõakh»a gh®¥gÜa¥ ònuh»j
g»Zfhu Éõa« rhkhÅakhdjšy. MÆu¡fz¡fhd tUõ§
fshŒ mnef jiyKiwahŒ e«kt®fŸ FU£L e«ã¡ifÆš
<Lg£L kj¤â‹ nguhš M¤kh®¤j« v‹W«, nkhB« v‹W«, j®k«
v‹W«, ò©Âa« v‹W«, flik v‹W« fUâ RakÇahij ïHªJ
elªJ tªâU¡F« m®¤jk‰w xU fhÇa¤ij¥ g‰¿ c§fŸ K‹
ngRtbj‹gJ Rygkhd fhÇabk‹gjhf vd¡F¤ njh‹wÉšiy.
VbdÅš ï«_l e«ã¡ifí« m®¤jk‰w elto¡iffS« ekJ
k¡fŸ u¤j¤ânyna fyªJ É£lJ. ïJfis¥ g‰¿ nahá¥gJnt
Äf¥ght« v‹gjhf fUj¥gL»wJ.
bfhŠr fhy¤â‰F K‹ ï«khâÇ Éõa§fS¡F xU T£l«
T£LtJ v‹whš T£l¤â‰F tªJ v‹d ngR»wh®fŸ v‹W
nf£gj‰F Tl kÅj®fS¡F bghWik ïU¡fhJ. xnu moahŒ
“fhy« bf£LÉ£lJ, fÈÆ‹ t¡»u« ï«khâÇ eh°âf« tsU»wJ”
v‹W v›tsnth btW¥gh®fŸ. Mdhš ï¥nghJ ïij¥g‰¿ v‹d
brhšY»wh‹ v‹W nf£gj‰fhtJ ï¤jid ng®fŸ tªâU¥gnj
mâY« kj«, rka« KjÈa Éõa§fËY«, rǤâu MuhŒ¢á KjÈa
Éõa§fËY« Ãòz®fŸ cŸgl mnef nkjhÉfS«,
m¿thËfS« ï›Él« tªâU¥gJ vd¡nf xU M¢rÇa¤ijí«
e«ã¡ifiaí« bfhL¡»wJ. Mdhš xU Éõa¤ij KjÈnyna
brhšÈÉL»nw‹. eh‹ go¤jt‹ v‹W brhšÈ¡bfhŸS«
T£l¤âš nr®ªjt‹ mšy. v‹Dila 10 - tJ taJ¡F nkš eh‹
xU gŸË¡Tl¤â‰F« mD¥g¥g£ltnd mšy. VbdÅš vdJ
10-tJ taânyna vd¡F go¥ò tuhbj‹W« gŸËÆš xG§fhŒ
nghŒ go¡fkh£nl‹ v‹W«, Äfî« JZl¥ãŸis v‹W« vdJ
bg‰nwh®fshš f©L ão¡f¥g£L v‹id v‹ jf¥gdh® gŸË¡F
Fo muR - 1927 ( 1) 184
mD¥òtij ÃW¤â jdJ Éahghu¤â‰F mDTykhÆU¡F«go
filÆnyna it¤J¡ bfh©lh®. ï¥nghJ vL¤J¡bfh©l
ÉõakhŒ vd¡F cŸs v©z« Vw¡Fiwa mªj taJ Kj‰bfh©
nl ïUªJ tªjhY« gŸËÆš go¤jâdhnynah MuhŒ¢áÆdh
nynah mšyhkš bgÇnah®fËl« ngá ngá m¿ªjâdhY« cyf
mDgt¤âdhY« MnyhridfS¡F«, gF¤j¿îfS¡F« kâ¥ò¡
bfhL¤jjhYnk njh‹¿ ï«khâÇ fhÇa§fËš btW¥ò fh£LtJ«
ïfœªJ ngRtJ« c©L. ï«khâÇ eh‹ ngR« fhy¤âš vdJ
å£lh®fŸ cŸgl mnef® v‹id m¡fhy« Kjšbfh©nl gykhŒ
eh°âf« v‹W«, kjJntõ« v‹W« btW¥gh®fŸ. v‹d btW¤jh
Y« vdJ v©z§fŸ ï«khâÇ Éõa§fËš Mnyhá¡f Mnyh
á¡f xU á¿J« khWglhkš ïUªJ tªjnjhL ï¥nghJjh‹ mt‰
iw ï›tsî jhuhskhŒ btËÆš vL¤J¢ brhšyî« gy® To
nf£fî« rªj®¥g« V‰g£oU¡»wJ. gh®¥gÜa¥ ònuh»j¥ g»Z
fhu« v‹D« ï›Éõa« ïj‹ bgaiu¥ gh®¡F« nghnj gh®¥gd
ònuh»j¤ij kh¤âu« És¡»É£L mªj ïl¤âš gh®¥gdušyhj
ònuh»jiu it¤J m¢rl§Ffis¢ brŒtJ v‹gjhf gyU¡F¤
njh‹wyh«. ï¢r§f¤â‹ fU¤J mJtšybt‹nw Ãid¤nj eh‹
ïâš ngr x¥ò¡bfh©oU¡»nw‹. m¥go ïšiy ahdhš ï¢r§
fnk mtáaÄšiy. ï› Éõa¤â‹ fU¤nj _l e«ã¡iffŸ xÊa
nt©L« v‹gJ« kÅj‹ jd¡FŸshfnt jh‹ k‰wtid Él ãwÉ
Æš jhœªjt‹ v‹»w ca®î jhœî cz®¢á nghŒ j‹d«ã¡ifí«
RakÇahijí« V‰glnt©L« v‹gJ«jhnd mšyhkš ntwšy.
Mdhš gh®¥gÜa¥ ònuh»j g»Zfhu« v‹gâš m›Éj m®¤j«
fh©»wnj v‹W nf£gh®fshdhš mj‰F eh‹ brhšY« gâš.
ònuh»j«
ònuh»j« v‹W brhšY»w th®¤ijí« mâš ãw¡F«
m¢rl§F mjhtJ âtr«, ââ, áuh®¤j«, ã©l«, ò©Âaht®¢rd«,
rhªâ, fUk«, r§fš¥g«, jhd«, ãJ® njtij, ãJ®nyhf« KjÈa
JfŸ gh®¥gd®fshnyna V‰g£ljhY«, ïJfS« ïJ ngh‹w gy
rl§FfS« gh®¥gÜa¤âÈUªnj njh‹¿ajhY« gh®¥gÜa«jh‹
ï«khâÇ _l e«ã¡iffS¡F jhafkhfî« k¡fŸ ca®î jhœî
KjÈa f‰gidfS¡F«, Mjhukhfî« ïU¥gjhš gh®¥gÜank
KjÈš xÊa nt©L« v‹»w fU¤ij¡ bfh©L m¥bga® ïl¥
g£oU¡»wbj‹nw brhšY»nw‹. FU£L e«ã¡iffS« _ltH¡
f§fS« xÊa nt©Lkhdhš KjyhtJ gh®¥gÜa¤ij xʤjhf
nt©L«. gh®¥gÜa« xÊa nt©Lkhdhš gh®¥gd‹ ca®ªjt‹,
185 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
eh« mtid Él jhœªjt‹ v‹»w cz®¢á xÊa nt©L«.
Mjyhšjh‹ Kjšgoahf gh®¥gd‹ ca®ªjt‹ v‹W v©Qt
j‰F« MjhukhÆU¥gj‰F« mDTykhd gh®¥gdid¡ bfh©L
jh‹ ònuh»j« KjÈa rl§FfŸ brŒtJ v‹»w tH¡fK« cz®¢á
í« xʪJ É£lhš mL¤j¥goÆš m¥ònuh»j« v‹»w _l tH¡f§
fË‹ j¤Jt¤ij vL¤J¢ brhšÈ mâÈU¡F« m®¤jk‰w¤ j‹ik
iaí« vL¤J¡fh£o mt‰iw xÊ¥gj‰F« mDTykhÆU¡F«.
ïšyhjtiu ghku #d§fS¡FŸ Vnjh xU bgÇa khWjiy V‰gL¤
JtJ nghš Ãid¤J ga¥gl ïlK©lhŒÉL«. VbdÅš m«
khâÇahd Éõa¤ij eh‹ K‹ brh‹dJ nghš gy MÆu¡fz¡fhd
tUõ§fshfnt ekJ k¡fS¡FŸ òF¤j¥ g£oU¡»wJ. m›
Éõa¤ij¥ go¥goahf¤jh‹ ïw¡f nt©L«. mtru¥gLtJ«
Éj©lhthj« ngRtJ« fhÇa¤â‰F cgnahf¥ glhjjhŒ¥ nghŒ
ÉL«. vdnt ca®ªj #hâ v‹W v©Q»w cz®¢á xʪjîl‹
mjdhš V‰g£l k‰w mr«ghÉj§fis xÊ¥gJ btF Rygkh»
ÉL« v‹»w v©zªjhndašyhkš gh®¥gd® tU«goia¡ bfL¤J
mij k‰bwhUtU¡F¡ bfhL¡f nt©Lbk‹gjšy. jÉw nk‰
brh‹d ònuh»j« v‹»w rl§FfŸ ek¡F vj‹ _ykhŒ òF¤j¥
g£lJ v‹W gh®¤jhš kj« v‹gij MjhukhŒ it¤J òF¤j¥
g£oU¡»wJ.
ïªJ kj«
m«kj« ïªJ kj« v‹W brhšy¥gLtJ. m›ÉªJ kj«
v‹gJ v‹d v‹W gh®¡f¥nghdhnyh mJ “ão¡f¥ ão¡f ek
áthah” v‹gJ nghš bfhŠr§ Tl¥ bghUŸ ïšyhjJ« KG¥
òu£lhdJ« v‹nwjh‹ brhšy nt©L«. ïªj ïªJ kj« v‹»w
th®¤ij vâš ïU¡»wJ? v¥nghJ V‰g£lJ? mj‹ bfhŸiffŸ
v‹d? v‹»w Éõa§fis ÉrhÇ¡f¥ nghdhš x‹W¡Fnk rkh
jhd« »il¡fhJ. cyf¤âš ïªj ïªJ kj¤ij¤ jÉu ntW vªj
kjK« ï«khâÇ òu£Lfisí« nkhr¤ijí« bfh©oU¡f Éšiy.
ntW vªj kj°¤j®fS« j§fŸ kj¤ij¥ g‰¿ ï›tsî fh£L
Äuh©o¤jdkhd _l®fshÆU¡fÉšiy.
k‰w kj§fŸ
Kfkâa kj¤ij vL¤J¡ bfhŸS§fŸ. ï‹d fhy¤âš
ï‹dhuhš V‰g£lJ. mj‹ bfhŸif ï‹dJ. mj‰F _y Mjhu«
“Fuh‹.” mij ahU« go¡f nt©oaJ v‹»w F¿¥òfŸ c©L. mJ
nghynt »¿°Jt kj¤ij vL¤J¡ bfhŸS§fŸ; ïJ ï‹d
Fo muR - 1927 ( 1) 186
fhy¤âš ï‹dhuhš V‰gL¤j¥g£lJ. mj‹ bfhŸif ï‹dJ.
mj‰F _y Mjhu« “ig㟔. mij ahU« go¡f nt©oaJ v‹»w
F¿¥òfŸ c©L. mJ nghynt ò¤jkj«, rkzkj«, Ó¡»a® kj«
v‹gd KjÈa v¤jidnah kj§fS¡F ïJ ngh‹w fhyK«
f®¤jh¡fS«, bfhŸiffS«, Mjhu§fS« mt‰iw všyh k¡fS«
m¿aî« Rjªâu§fS« c©L. eh« brhšY« ïªJ kj¤â‰F
ïitfËš VjhtJ vŸssthtJ ïU¡»wjhbt‹W gh®¤jhš
C‰W¡F ÉF«goahd xU fhÇa¤ijí« fhnzh«. ïªJ kj«
v‹»w bganu ó®t rǤâu§fŸ, r§f ïy¡»a§fŸ, òuhz§fŸ,
ïâfhr§fŸ, Mfk§fŸ, j®k rh°âu§fŸ, °ÄUâfŸ, ntj§fŸ
Kjyhd vªj ò°jf§fËY« ïU¥gjhf¤ bjÇaÉšiy. eh‹jh‹
K‹dnkna mâfkhŒ go¡fÉšiy v‹W brhšÈÉ£nl‹.
MdhY« go¤jt®fŸ v‹W brhšy¡Toa mndfiuí« nf£lâš
xUtuhtJ ïªJkj« v‹w bga® ï‹d Mjhu¤âš ïU¡»wJ
v‹gjhf brhšynt ïšiy. ï§F« ahuhtJ brh‹dhY« rÇ v‹nw
brhšY»nw‹.
bghJthf ïªJkj« v‹whš k¡fŸ ãwÉÆš ca®î, jhœî
v‹gij f‰ã¥gJ. be‰¿Æš VjhtJ F¿ it¤J¡ bfhŸtJ«, gy
rhÄfŸ ïU¥gjhf tz§FtJ«, “v‹ rhÄ bgÇaJ”, “c‹ rhÄ
á¿aJ” v‹W r©il nghLtJ«, rhÄ¡F bg©L ãŸisfŸ T¤âah
KjÈaitfŸ f‰ã¥gJ« M»aitfis¤ jÉu ntbwh‹W«
ïšiy. ïitfis¥ g‰¿ MuhŒnthbk‹whš, ïitfŸ, “ntj¤âš
cŸsJ” v‹W«, “ntj«jh‹ ïªJkj«” v‹W áy® brhšÈ ÉL
»wh®fŸ. rÇ mªj ntj¤ijahtJ gh®¡fyh« v‹whš “mij Ú
f©zhš gh®¤jhš f©iz F¤j nt©L«,” “fhjhš nf£lhš fhâš
<a¤ij¡ fhŒ¢á C‰¿Él nt©L«” v‹W« brhšÈ ÉL»wh®fŸ.
ntj¤âš v‹d brhšÈÆU¡»wJ v‹W bjǪJ bfhŸS
tj‰F Tl ek¡F ïlÄšiyahdhš eh« mij v¥go x¥ò¡ bfhŸs
Koí«? vtdhtJ e«Äl« tªJ “cd¡F bfhŠr« %ghŒ jU»nw‹.
bg‰W¡ bfh©lj‰fhf ïªj foj¤âš ifbaG¤J¥ nghL” v‹W
brh‹dhš m¡foj¤âš v‹d vGâ ïU¡»wJ v‹W gh®¤Jjhnd
ifbah¥g« ïLnth«. “mij Ú gh®¡f¡ TlhJ; eh‹ fh£L»w
ïl¤âš ifbaG¤J¥ nghl nt©oaJjh‹ gz« bg‰W¡ bfhŸ
gt‹ flik” v‹W ahuhtJ brh‹dhš ngrhkš ifbah¥g« ngh£L
ÉLnthkh? mâš v‹d vGâ ïU¡»wJ, v¤jid %ghŒ¡F vGâ
ïU¡»wJ v‹gitfis bjǪJ bfhŸshkš ifbaG¤J¥ nghLtJ
K£lhŸjd« v‹W czukh£nlhkh? e«ik gh®¤J “Ú ïªJ kj°¤
j‹. ïªJ kj« v‹gJ ntj¤ij x¥ò¡ bfhŸtJ. mâš cŸs rl§F
187 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
fis Ú x¥ò¡ bfhŸs nt©L«. x¥ò¡ bfhŸtJ v‹gJ gh®¥gd
D¡F gz« bfhL¥gJ« mt®fŸ fhÈš ÉGtJ«jh‹. Mjyhš
vd¡F gz« bfhL. v‹ fhÈš ÉGªJ F«ãL. v‹ fhiy fGÉd
j©Ùiu Fo¥gJ cd¡F nkhB« »il¡f¢ brŒí«” v‹W xU
gh®¥gd‹ brhšYthdhdhš eh« rÇ m¥gona brŒayh« MnB
giz ïšiy. Mdhš mªj ntj¤ij¡ bfhŠr« fh£L§fns. mâš
m¥go vGâ ïU¡»wjh v‹gij bfhŠr« f©Âdhš gh®¥ngh«
v‹whš “Ú mij¥ gh®¡f¡ TlhJ. gh®¤jhš ght«” v‹W brhšY«
nghJ eh« v¥go m«kj¤ij x¥ò¡ bfhŸs Koí«. K‹ brh‹dJ
nghš go¤J¥ gh®¡fhkš ifbaG¤J¥ nghl¡ Toa m›tsî
_l®fshŒ eh« ïUªjhšjhnd go¤J¥ gh®¡fhkš ïªJ kj¤ij
x¥ò¡ bfhŸStnjh mšyJ mâš ïU¡»wjhf brhšY»wgo el¥g
njh Koí«.
ïªj ïªJ kj« v‹»w xU kj« jÉu ntW kj¡fhu®fŸ
všnyhU« j§fŸ j§fŸ kj§fisí« bfhŸiffisí« j§fŸ
kj¡fhu®fŸ všnyhiuí« go¡f¢ brŒtJl‹ ntW kj¡fhu®fS«
go¡F«goahf mªjªj ghiõfËš j§fŸ brhªj áyÉš m¢á£L
ïytrkhf tH§F»wh®fŸ. bg©fS¡F«, bg©fŸ _ykhf
å£L¡F bfh©L tªJ bfhL¡»wh®fŸ. r«gs« bfhL¤J ghâÇ
khiuí« cgnjáahiuí« ÃaĤJ ãurhuK« brŒÉ¡»wh®fŸ.
ït®fŸ bgU« T£l§fŸ eilbgW« ïl§fS¡F¢ br‹W rhÂ
cU©il moí« fšyoí« g£L¡bfh©L všyh #d§fS¡F«
nghâ¡»wh®fŸ. Mdhš e«Kila kj« v‹»w ïªJ kj r«gªjkhd
ntj« v‹gijnah gh®¥gd®fŸ jÉu k‰wt®fŸ f©Âš Tl
gh®¡f¡ TlhJ, fhjhš Tl nf£f¡ TlhJ, beŠádhš Tl Ãid¡f¡
TlhJ v‹»wh®fŸ. k‰w kj¡fhu®fS¡F mjhtJ »¿°jt®, kfkâ
a®fS¡F flîis tÊglî« bjhHî« ehŸfS« fhyK« Kiw
fS« F¿¡f¥g£oU¡»‹wd. PhÆW, btŸË M»a »HikfŸ
Kiwna mt®fS¡F K¡»a ehshF«. ek¡nfh xUt® rÅ, xUt®
PhÆW, xUt® â§fŸ, xUt® br›thŒ KjÈa VG ehŸfis¥
g‰¿í« xUtU¡bfhUt® r©ilÆLtjšyhkš F¿¥òÄšiy.
r®¡fhÇY« ekJ ehŸfS¡F kÇahij bfhL¥gJÄšiy. mt®fŸ
x¥ò¡bfhŸtJ Äšiy. ekJ ïªJ kj« v‹gijahtJ r®¡fhuh®
x¥ò¡ bfh©L ïU¡»wh®fsh mšyJ x¥ò¡ bfhŸS«go brŒâU¡
»nwhkh v‹W gh®¤jhš mJî« ïšiy. v¥go v‹whš, muáaÈš
Ó®âU¤j« v‹gâ‹ nguhš gy kj§fS¡F« jÅ ãuâÃâ¤Jt«
bfhL¡f¥g£oU¡»wJ. mjhtJ r£lrig °jhd§fS¡F »¿°jt
kj¤â‹ nguhš »¿°jt®fS¡F »¿°jt bjhFâ v‹W áy
Fo muR - 1927 ( 1) 188
°jhd§fS« kfkâa kj¤â‹ nguhš kfkâa®fS¡F kfkâa
bjhFâ v‹W gy °jhd§fS« xJ¡» it¤J bfhL¡f¥g£oU¡
»‹wJ. m¥go ïU¡f ïªJ kj« v‹»w xU kj« ïU¡Fkhdhš
mj‰F« VjhtJ áy °jhd§fis ïªJ bjhFâ v‹gjhf xJ¡»
ïU¥gh®fsh ïšiyah? m¥go VjhtJ xJ¡f¥g£oU¡»wjh?
v‹gij nahá¤J ghU§fŸ. mšyhkY« ïªJ¡fŸ v‹»w eh«
r£lrig¡F Éf nt©Lkhdhš vªj nguhš É»nwh« v‹gij r‰W
ftŤJ¥ ghU§fŸ. kfkâa® mšyhjh® bjhFâ v‹»w bgauhš
jhnd É»nwh«. kfkâa® mšyhjh® v‹whš v‹d m®¤j« v‹W
c§fS¡F¤ bjÇíkh? kfkâa k¡fŸ nfh£ghL¥go ‘fhgh’ v‹W«
mšyJ ‘kj« ïšyhjt‹’ v‹W«jh‹ bghUŸgL«. eh«
kjk‰wt®fŸ v‹gj‰F ïijÉl ntW v‹d m¤jh£á nt©L«?.
ïªj bgaiu ntW xUtU« ek¡F N£lÉšiy. ehnkjh‹
N£o¡bfh©L “kfkâaušyhjh® bjhFâ¡F eh‹ É»nw‹” v‹»
nwh«. ekJ r£lrig bk«g®fŸ všyh« kfkâaušyhjhnu jÉu
ïªJ¡fŸ mšy.
ïªJkj gÇghyd r£l« V‰gL¤âaij gh®¤J r¤j« ngh£l
bgÇa bgÇa “ïªJkj t®zháuk jUÄfS«, ïªJkj jiyt®fS«,
ïªJ kj¤ij¡ fh¥gh‰w ãurhu« brŒj g¤âuhâg®fS«” ï‹iwa
âd« ïªâa r£lrigÆš kfkâaušyhjhuhf¤jh‹ m§f« bg‰¿U¡
»wh®fŸ. fhuz« v‹d? kfkâaušyhjh® Mf nt©Lbk‹wh?
mšynt mšy. ã‹ v‹dbt‹whš ïªJkj« v‹W xU kj«
ïU¡»wijí« mj‹ bfhŸiffŸ v‹d v‹gijí« U#&ã¡f
Koahjjhnyna mšyhkš ntwšy. ï¥go¥g£lt®fŸ ïªJkj
gÇghyd r£l¤ij¥ gh®¤J “kj« ngh¢RJ” “kj« ngh¢RJ” v‹W
r¤j« ngh£lh®fŸ v‹whš ekJ gz¤ij â‹W bfhS¥gjhš
mt®fS¡F V‰gL« kj« nghŒÉLnk v‹»w ga¤âdhny jhnd
ašyhkš ntwšy. k‰wgo mªj r£l¤âdhš ï¥bghGJ ïU¥gjhŒ
ghrh§F g©Q« kj¤â‰F v‹d Fiwî vªj ãÇÉdhš V‰g£L
É£lJ?
jÉuî« kj¤âš “r®¡fh® òFªJ É£lh®fŸ. r®¡fh® òf e«k
kªâÇfŸ ïl« bfhL¤JÉ£lh®fŸ” v‹W r¤j« ngh£lh®fns.
r®¡fh® vâš òFªJ É£lh®fŸ? v¥bghGJ òFªJ É£lh®fŸ?
ïj‰F K‹ò òfÉšiyah? v‹gj‰F ït®fŸ gâš brhšy Koíkh?
ïªJkj rhÄÆ‹ be‰¿Æš it¡F« ehk« (F¿) tlfiyah,
bj‹fiyah v‹gij f©Lão¡f ekJ kj Mjhu§fshd ntj
rh°âu üšfËš ek¡F Kotâšiy. btŸis¡fhu #£{ brh‹dhš
jh‹ ehK« x¥ò¡ bfhŸ»nwh«. ekJ nfhÉÈš njthu ghuhaz«
189 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
brŒayhkh nt©lhkh? v‹gj‰F btŸis¡fhu nfh®£oš jh‹
Koî bgw nt©o ïU¡»wJ. ï¥go ïU¡F« nghJ ekJ kj¤â‰F
VjhtJ bghJ bfhŸif c©lh? RakÇahij c©lh? Mfnt ekJ
kj m°âthunk, mj‹ j¤Jtnk ek¡F ï‹dJ v‹W brhšy Koah
kÈU¡F«nghJ mâÈUªJ V‰g£l Mghr f£L¥ghLfis¥ g‰¿
í« m®¤jk‰w rl§Ffis¥ g‰¿í« ftiy brY¤JtJ v›tsî
K£lhŸjdkhd fhÇa« v‹gij Ú§fns áªâ¤J¥ ghU§fŸ. kj¢
rl§FfË‹ nah¡»aijna ï¥go ïU¡F« nghJ rl§Ffis
gh®¥gdiu¡ bfh©L brŒtjh? gh®¥gdušyhjhiu¡ bfh©L
brŒtjh? v‹»w nfŸÉ¡F VjhtJ m®¤jÄU¡»wjh? xUtid
“gªâÆnyna c£fhu nt©lhbk‹whš ïiy »ÊªâU¡»wJ v‹W
brhšYtâš ãunah#dbk‹d” v‹»w gHbkhÊ nghš ïU¡»wJ
ahiu¡bfh©L ònuh»j« brŒÉ¡»wJ v‹»w Éõa«.
kj¢ rl§F
ï«khâÇ KGJ« nkhrkhd kj¤â‹ nguhš ek¡F V‰g£o
U¡F« rl§FfS« mjdhš ek¡F V‰gL« tÇ (bryî)fS« mj
dhš ekJ RakÇahij v›tsî öu« ghâ¡f¥gL»wJ v‹gJ« r‰W
nahá¤J¥ ghU§fŸ. eh« xU ïªJ v‹W brhšÈ¡bfhŸtjdhš
gh®¥gd®fS¡F v›tsî tÇ bfhL¡f nt©oÆU¡»wJ v‹gij
r‰W ftÅí§fŸ. r®¡fh® e«Äl« th§F« tÇia¥g‰¿ ekJ
muáaš ãiH¥ò¡fhuuhd ïnj gh®¥gd®fŸ mJî« mªj tÇ
gz§fis všyh« ït®fns mDgɤJ¡ bfh©L v›tsî r¤j«
nghL»wh®fŸ. r®¡fhuhuhtJ th§F« tÇ¡F xU â£l« fz¡F tuî
bryî KjÈaitfis fh£L»wh®fŸ. åL, óÄ, fil, bjhÊš, Éah
ghu«, Étfhu« KjÈaitfŸ cŸst®fËl«jh‹ tÇ tNÈ¡»wh®
fŸ. mij rÇahfnth, j¥ghfnth všnyhU¡F« cgnahf¥gL¤J
tjhf brhšY»wh®fŸ. kj¤â‹ nguhš ï¥gh®¥gd®fŸ e«ÄlÄUªJ
th§F« tÇ¥gz¤J¡F VjhtJ xG§F©lh? Kiwí©lh? tuî
bryî fz¡F brhšYtJ©lh? x‹WÄšyhkš x›bthU kÅj
idí« Élhkš mJî« mt‹ f®¥g¤âš jÇ¡F« K‹ng f®¥gjhd
KT®¤j« v‹gjhfî«, f®¥g« jǤjhš Ókªj KT®¤j« v‹gjhfî«
ãwªJÉ£lhš #hjfuz«, ehkfuz«, bjh£oÈš nghLjš, ghÿ£
Ljš, MÆR Xk«, Ko th§Fjš, fhJ F¤Jjš, gŸËÆš it¤jš,
fhayh KjÈaJfS¡F rhªâ ãwF mtD¡F fšahz« v‹whš
bg© gh®¤jš, #hjf« gh®¤jš, bghU¤j« gh®¤jš, ehŸ gh®¤jš,
Éthf« Md ã‹ ³ rl§F mt‹ ãŸis¡F£o bg‰whš mj‰F«
mt‹ fhayhî¡F »uf njhõ«, rhªâ, nfhÉš, Fs«, ah¤âiu
Fo muR - 1927 ( 1) 190
M»aJfŸ, ï›tsî« jÉu filá fhy¤âš rhtjhÆUªjhš rhf
mjhtJ cÆ®Él g¤J ÃÄõÄU¡F«nghnj R§f¡ fhuD¡F R§f«
bfhL¤JÉ£Ljh‹ xU CU¡FŸ EiHa nt©L« v‹gJ nghy
gh®¥ghD¡F khL th§» bfhL¤jhšjh‹ (nfh jhd«) ïªj ét‹ mªj
kh£o‹ thiy¥ ão¤J¡ bfh©L nkh£r¤â‰F¥ nghf Koí«.
ïšyhÉ£lhš nknyhf¤âYŸs beU¥ghW kÆ®¥ ghy« jh©l
KoahJ v‹W brhšÈ khL bfhL¡f nt©o ïU¡»wJ. khL
bfhL¤J br¤J É£lhyhtJ ÉL»whdh? m¥nghJ« å£oš tªJ
c£fh®ªJ bfh©L ïHî¡F tªjt®fis¡ Tl ÉrhÇ¡f neuÄšyh
kš cg¤âuɤJ tÇirahf ´ KGtJ« ã¢á òL§»â‹»wh®fŸ.
ï›tsîl‹ Ô®ªJ ÉL»wjh? ïšynt ïšiy. xU ´ MdJ«
“ c‹ jf¥gdh® ï‹d tUl«, ï‹d khj«, ï‹d âd«, ï‹d
ââÆš br¤J¥nghdh®. it gz«, mÇá, gU¥ò, c¥ò, òË tifawh
rhkh‹fŸ” v‹W nf£gnjhL rh¥ã£L méuz« V‰g£lhš mj‰F«
ïŠáí«, R¡F« it v‹W« nf£L th§» ï›tsî« bfhL¤J«
“Úí« c‹ bg©#hâí« v‹ fhÈš ÉGªJ F«ã£L fhš fGÉd
j©Ùiu¡ Foí§fŸ” v‹W« brhšÈ _£il¡ f£o¡bfh©L nghŒ
ÉL»wh‹. m«_£ilfŸ mnefkhf jháfŸ å£o‰nf nghŒ¢
nrU»wJ.
klhâgâfŸ
kj¢ rl§FfŸ nah¡»aijjh‹ ï¥go ïU¡»w bj‹whš
kjh¢rhÇah®fŸ nah¡»aijia bfhŠr« ghU§fŸ. kj¤ij fh¥g
j‰fhf v‹nwh kj¥ ãurhu« brŒtj‰fhf v‹nwh mšyJ rka¤ij
gu¥g v‹nwh ekJ K‹ndh®fŸ É£l brh¤J¡fŸ ï‹iwa âdK«
100, 200, 500, 1000¡fz¡fhd ntÈ óÄfS« 10000, 20000,
50000¡fz¡fhd Éuhf‹ bgh‹fS«, uh{a«, #Û‹, Ä£lh v‹w
M£áfS« jhdkhfî« khÅakhfî« É£oU¡»wh®fŸ. ït‰iw
ît»¡F« klhâgâfË‹ nah¡»aij v¥go ïU¡»wJ? mt®fË‹
xG¡f tH¡f§fŸ v¥go ïU¡»wJ? ï›tsî brh¤J¡fË‹
tU«gofŸ kj¤â‰nfh rka¤â‰nfh v‹d ãunah#d¥gL»wJ?
kj M¢rhÇa®fŸ
ïJ nghynt M¢rhÇa®fS«, nyhf FU¡fS« v‹d brŒ»
wh®fŸ v‹W ghU§fŸ. ahid, Fâiu, t©o, khL, j§f«, btŸË,
jªj« M»a gšyh¡FfŸ KjÈa 500 cU¥gofSl‹ C® CuhŒ
âÇtJ« m§FŸs gh®¥gd mâfhÇfŸ bršth¡fhš k¡fis
Äu£oí«, Vkh‰¿í« 100, 200, 1000, 2000, 5000 v‹gjhf¤ bj©l¤ Ô®it
191 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
nghš tNÈ¥gJ« bgh§»¥ bgh§» j§fŸ ïd¤jhÇnyna bghW¡»,
nrh«ng¿fS¡F«, joa®fS¡F« gil¥gJ« Ûâia _£il¡
f£o¡ bfh©L gfš bfhŸis¡fhu‹ nghš k‰bwhU CU¡F nghŒ
nluh mo¥gJª jÉu v‹d kj cgnjrnkh M¤kh®¤j cgnjrnkh
brŒ»wh®fŸ? ³ M¢rhÇa®fŸ e«Äl« ngádhny ght«. N¤âu
r«ghõiz v‹W mj‰fhf ãuha¢á¤j« brŒJ bfhŸStJjh‹
e«ik mt®fŸ cgnjr« brŒtJ« kÇahij brŒtJkhd
ÉjkhÆU¡»wJ.
flîŸ
kj M¢rhÇah®fŸ nah¡»aij¤jh‹ ï¥go v‹whš ï«kj¤
âš V‰g£l flîŸfË‹ nah¡»aijfnsh brhšynt bt£f¡
nflhŒ ïU¡»wJ.
MS¡F xU flîS« “v‹ flîŸ bgÇJ; c‹ flîŸ á¿J”
v‹»w r©ilí«, CU¡F xUÉjkhd flîS«, x›bthUtD¡F«
x›bthUÉjkhd flîS«, j¤JtK« mjhtJ xUt‹ flîŸ
»£l¥ nghdhš rhÄ br¤J¥ nghtJ«, xUt‹ flîŸ ïU¡F« nfhÉ
Y¡FŸ nghdhš rhÄ br¤J¥nghtJ«, xUt‹ nfhÉš kâY¡F¥
g¡f¤âš nghdhš rhÄ br¤J¥nghtJ«, xUt‹ rhÄia¥ gh®¤J
É£lhš rhÄ br¤J¥nghtJ«, ï¥go br¤J¥nghd rhÄfS¡F
gh®¥ghD¡F gz« bfhL¤jhš cÆ® tªJÉLtJ«, #fehj¤âY«,
g©lÇòu¤âY«, fháÆYÄU¡F« rhÄ ah® bjh£lhY«, ah® bjh£L
F«ã£lhY« rhfhkÈU¥gJ« e«k eh£oYŸs rhÄ eh« f£odjh
ÆUªjhY« eh« áyî bfhL¤J ói# brŒÉ¥gjhÆUªjhY« eh«
»£l¤âš nghd clnd br¤J¥ nghtJ«, $u§f«, âU¥gâ, fhŠá,
áj«gu« KjÈa C® rhÄfŸ ehlh® fdth‹fŸ nfhÆY¡FŸ nghŒ
e«ik¥nghš F«ã£lhš rhfhkÈU¥gJ«, kJiu, uhkehjòu«,
âUbešntÈ KjÈa Íšyh rhÄfŸ ehlh®fŸ nfhÆY¡FŸ tªJ
F«ã£lhš br¤J¥ nghtJ«, ehlh®fŸ å£o‰F rhÄ nghŒ tªjhš
rhfhkÈU¥gJkhf v¤jidnah ɤâahrkhd rhÄfS« v›tsnth
gy¡ Fiwthd rhÄfS« ekJ kj¤âš F«ãl¥gL»wJ.
nkhB«
rhÄÆ‹ nah¡»aij¤jh‹ ï¥go v‹whš nkhB«, ò©Âa«
v‹gnjh ïijÉl Mghrkhdbj‹nw brhšy nt©o ïU¡»wJ.
mjhtJ kÅjDila nah¡»akhd v©z¤âdhY« th®¤ijÆdh
Y« elto¡ifÆdhY« ïšyhkš gh®¥ghD¡F bfhL¥gâdhnyna
Fo muR - 1927 ( 1) 192
ò©ÂaK« nkhBK« V‰g£L ÉL»wJ. v›tsî mnah¡»a¤
jdK« bfhiy ghjfK« bfhLikí« e«ã¡if JnuhfK« brŒJ
É£lhY« gh®¥ghD¡F gz« bfhL¤jhš všyh¥ ghtK« Xo¥nghŒ
nkhB« »il¤J ÉL»wjh«. gh®¥ghD¡F bfhL¥gjhnyna ekJ
ïZl« á¤âahtJ« ekJ ãŸis F£ofŸ rªjâ És§FtJ«
Mf¡ToajhÆU¡»wJ. ekJ eh£L¥ gHa fhy¤J mur®fŸ ïªj
gh®¥gd®fS¡F mGjJ bfhŠr eŠrkšy. v¤jid khÅa«?
v¤jid m¡»uk«? v¤jid m‹d r¤âu«? v¤jid f‹Åfhjhd«?
KjÈa 32 j®k§fŸ brŒâU¡»wh®fŸ. ï¥nghJ mªj murh§f
bkšyh« v§nf? filáahd jŠrhñ® murh§f« gh®¥gdU¡F
bfhL¤J mGjJnghy xU murh§fK« bfhL¤jij eh« gh®¤j
âšiy. ï¥bghGJ« mij mEgÉ¡»w gh®¥gd®fŸ fz¡F tH¡
»šiy. m¥ng®g£l jŠir murh§f« ï‹iwa âd« ng® brhšy¡
Tl rªjâ ïšyhkY« uh#h B¤âÇa‹ mšy, N¤âu‹ v‹W mtÇl«
th§»¤ â‹»wt®fŸ rhø brhšyîkhŒ ïU¡»wh®fŸ. gh®¥
gdU¡F bfhL¥gt®fË‹ FL«g« ehrkhŒ nghŒ É£lJ, ÉL»wJ,
ÉL« v‹gj‰F ïij Él ntW cjhuz« nt©oaâšiy. Mfnt
ntj«, rl§F, M¢rhÇa®fŸ, rhÄ, nkhB«, ò©Âa« v‹»w
Éõa§fËš ekJ kj« v‹gâ‹ nah¡»aij v¥go ïU¡»wJ
v‹gijí« ïij ãujhdkhd Ãid¤J¡ bfh©L ekJ #d§fŸ
ViHfŸ Kjš fZl¥g£L r«ghâ¤j gz¤ij v¥go ehr« brŒJ
e«ik ngh‹w kÅjD¡F e«ÄY« xG¡f¤âY« nah¡»aijÆY«
ïʪjtD¡F K£lhŸjdkhŒ bfhL¤J RakÇahijÆšyhkš mt‹
fhÈš ÉGªJ fhš fGÉd j©Ùiu¡ Fo¡»nwh« v‹gijí«
Ú§fns e‹whŒ nahá¤J¥ ghU§fŸ. eh‹ ngRtij¥ gh®¤J
if¤j£oÜ®fŸ, áǤԮfŸ, M¢rÇa¥g£O®fŸ, ï¥bghGJ jh‹ ïªj
Éõa§fis¡ nf£L c§fŸ ig¤âa¡ fhu¤jd¤â‰F Érd¥
gL»wt®fŸ nghš #hil fh£oÜ®fŸ. ïâš v‹d ãunahrd«.
Ú§fŸ vGªJ å£L¡F¥ nghF« nghJ ehlf« gh®¤jt®fŸ nghš
e‹whŒ ngádh® e‹whŒ ngrÉšiy v‹gjhf vd¡F e‰rhø
g¤âu« bfhL¥gâš c§fŸ ò¤âia áyÉlhkš eh‹ ngáaitfËš
vJ rÇ vJ j¥ò v‹gjhf e‹whŒ¤ âU¥ã âU¥ã nahá¤J¥ gh®¤J
c§fŸ kdJ¡F rÇba‹W g£lij clnd mKY¡F bfh©L
tUtjdhšjh‹ Ú§fŸ ïJ nf£lj‰F nah¡»akhŒ elªJ bfh©l
t®fshå®fŸ. ek¡F ahÇlK« r©il ïšiy, JntõÄšiy. ekJ
RakÇahijia¡ fh¥gh‰w eh« ekJ _le«ã¡iffSl‹ ngh®
brŒJ b#a« bg‰W RakÇahij milant©L« v‹Wjh‹
brhšY»nwh«. ï¥bghGJ všyh« rÇ v‹W x¥ò¡bfh©L å£o‰F
nghŒ gL¤J ö§» vGªjîl‹ “mŒaiu T£o¡bfh©L th,
j®¥gz« g©z nt©L«” v‹W brhšYtJ« g¡f¤âš ahuhtJ
193 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ïUªJ “v‹idah ne‰W v›tsnth nf£LÉ£L ï‹iw¡F
kWgoí« mªj K£lhŸjd¤ânyna KG»ÆU¡»Ö®fns” v‹W
nf£lhš “v‹dhš x‹WÄšiy, å£oš bg©LfŸ cg¤âut«.
mjdhš ï¥go brŒa nt©o ïU¡»wJ” v‹W brhšÈ ekJ
rnfhjÇfŸ ÛJ gÊia¥ ngh£L mt®fis K£lhŸfsh¡F
tJkhÆšyhkš cWâíl‹ ËW c§fŸ bg©LfS¡F« rkhjhd«
brhšÈ c§fŸ kd¤â‰F rÇba‹W g£lij ijÇakhŒ brŒí§fŸ.
k‰w tÊfËš c§fŸ bg©LfS¡F ÉnuhjkhŒ v¤jid fhÇa§fŸ
brŒ»Ö®fŸ v‹gijí« Phgf¥ gL¤â¥ ghU§fŸ. vd¡F uÆY¡F¥
nghf neukh» É£ljhš k‰bwhU rka« Ûâ Éõa§fis¥ g‰¿ ngr
ïU¡»nw‹.
F¿¥ò: br‹id brsªâÇa kAhÈš $kh‹ á§fhuntY br£oah®
jiyikÆš ngáaJ.
Fo muR - brh‰bghÊî - 03. 04. 1927
Fo muR - 1927 ( 1) 194
fh§»u°
fh§»u° v‹D« gj¤â‰F T£l« v‹gJ bghUŸ. ekJ
eh£oš ïJ muáaš r«gªjkhd T£lbk‹gj‰nf F¿¡f¥gL»wJ.
muáaš v‹gj‰F bghUŸ murh£á, uh#ßf Kiw v‹W ïUªjhY«
mJ murh§f¤Jl‹ uh#ßf Kiw ÉõakhŒ brŒí« »s®¢á v‹g
j‰nf brhšy¥gL»wJ. fh§»u° v‹gJ« muáaš »s®¢á v‹gJ«
ekJ eh£L th®¤ijí« j¤JtK« mšy. mJ nkš ehLfËš ghku
k¡fË‹ ngÇš ah® Mâ¡f« brY¤JtJ v‹»w ÉõakhŒ V‰gL«
»s®¢áfS¡fhf V‰gL¤j¥g£lnj mšyhkš ï§nf brhšÈ¡
bfhŸs¥gL»w Rauh{a«, Rjªâu« v‹»w nghÈ th®¤ijfS¡F«
mj‹ j¤Jt¤â‰F« V‰g£ljšy. nkš ehLfËš Ra M£á,
Rauh{a« v‹gj‰F rÇahd bghUns xU njr« mndfkhŒ mur‹
v‹gtdhš Ms¥glhkš mªjªj eh£L k¡fshnyna ît»¡
f¥gLtJ. ekJ eh£oš Kjš Kjš mjhtJ fh§»u° Mu«ã¤j
fhy¤âš Ra M£á, Rauh{a« v‹gj‰nf ï‹d bghUŸ v‹W Tl
bjÇahjJkhŒ Ãid¡fhjJkhŒ go¤jt®fŸ v‹W brhšy¥g£l xU
áy®, ghku k¡fË‹ nkš ah® Mâ¡f« brY¤JtJ v‹»w bfhŸif
ia¡ bfh©l muáaiyna F¿ahf it¤J nkš eh£L Kiw¥go
fh§»u° v‹gjhf xU T£l« T£o murh§f¤â‹ jait vâ®gh®¤J
murh§f¤jh® brY¤J« Mâ¡f¤âš j§fS¡F« VjhtJ xU g§F
bfhL¡f nt©L« v‹W bfŠá tªjh®fŸ. murh§f¤jhU« ïJ
j§fsJ Mâ¡f« ï‹dK« gy¥gLtj‰F òâjhf nkš bfh©L
j§fS¡F Mjuî »il¡»wJ mjhtJ ah® ngÇš j§fŸ Mâ¡
f¤ij brY¤â ahUila bršt¤ij bfhŸis bfh©L thH
nt©Lnkh mªj¡ T£l¤âš cŸst®fns j§fS¡F« xU g§F
bfhL¤jhš jh§fS« m›thâ¡f¤â‰F« m¡bfhŸis¡F« csthf
ïUªJ cjÉ brŒtjhŒ brhšYtJ v›tsnth mDTy« v‹g
jhf¡ fUâ mt®fS« ïªj khâÇ fh§»uirí« muáaš »s®¢á
iaí« kâ¤jJ nghš eo¤J j§fŸ Mâ¡f¤âY« j§fsJ mDgt¤
âY« bfhŸisÆY« xU á¿J« É£L¡ bfhL¡fhkš j§fS¡F
nkY« nkY« gyK« Mjuî« c©lh¡»¡ bfhŸs ghku k¡fË‹
195 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
nkš òâa Mâ¡f§fisí« òâa mEgt§fisí« V‰gL¤â mâš
xU g§F ït®fS¡F« bfhL¤J tªjh®fŸ. á¿ajhŒ ïUªj
ï¡T£l« ehS¡F ehŸ bgUf ekJ eh£L go¤j k¡fË‹ T£l«
v‹gJ« ï«khâÇ ekJ ghku k¡fË‹ nkš Mâ¡f« brY¤JtJ
v‹»w nguhš murh§f¤â‰F cŸ csthÆUªJ thœtnj j§fsJ
thœ¡if¡F cÇa rhjdbk‹W« mij¤ jÉu ntW ãiH¡F« tÊ
ïšiy v‹W« Ô®khŤJ¡ bfh©lgoahš ï¡T£l« ehS¡F ehŸ
tY¡fî« xUtU¡F xUt® fh§»u°, Rauh{a«, cÇik, njáa«,
r®¡fhnuhL r©il v‹»w nghÈ th®¤ijfË‹ bga®fshš ngh£o
V‰g£L mJ gykhd ngh£oahfî« bršth¡F bg‰w ngh£o
ahfînk kh¿ m¥ngh£o¡F jahuhtnj k¡fË‹ go¥ò v‹W«
V‰g£L ãiH¥ò nt©oa k¡fŸ ï¥ngh£oÆš <Lgl¡ fUâ go¥ò
v‹gj‹ _ykhŒ jahuhtnj neh¡fkhŒ nghŒ É£lJ. ï¥ngh£
oÆš bt‰¿ bgw nt©oat®fŸ murh§f¤â‰F âU¥â mË¡f
nt©oaj‰F v›tsî öu« ekJ k¡fis Vkh‰w njr¤ij¡ fh£o¡
bfhL¤J« k¡fS¡F¤ Jnuhf« brŒJ« murh§f¤â‰F âU¥â
mË¡fnt©Lnkh, m›tsî öu« Jnuhf« brŒaî« mj‰fhf
Vkh‰wî« ngh£o nghl nt©o tªJ É£lJ. mj‹ gadhš ekJ
ehL ehS¡F ehŸ m‹Åa Mâ¡f¤ j‹ikí«, bršt« bfhŸis
nghF« j‹ikí« gy¥g£L tUtnjhL njr¤â‰F« k¡fS¡F«
fh§»u° ïšyhj fhy¤âš ïšyhjjhd gy ïilŠršfS«, ï‹dš
fS« V‰g£L tU»wJ. cjhuzkhf fh§»u° ïšyhj fhy¤âš
k¡fS¡F ïUªj tÇfis Él ï¥nghJ x‹W¡F eh‹F g§F
tÇfS«, fh§»u° ïšyhj fhy¤âš k¡fS¡FŸ ïUªj kJghd
msit Él x‹W¡F gâdhW g§F kJtUªJtJ«, fh§»u°
ïšyhj fhy¤âš k¡fS¡FŸ ïUªj Étfhu§fis Él x‹W¡F 2
g§F« Étfhu§fS« nfh®£LfS« ts®tJ« , fh§»u° ïšyhj
fhy¤âš ïšyhj ml¡F KiwfŸ všyh« x‹W¡F 10 Mf
V‰gL¤jî«, fh§»u° ïšyhj fhy¤âš ïUªj Rjªâu§fŸ všyh«
g¿nghŒ¡ bfh©oU¥gJ«, fh§»u° ïšyhj fhy¤âš k¡fS¡FŸ
ïUªj x‰Wikí«, ehzaK«, xG¡f§fS« monahL kiwªJ
mj‰F Énuhjkhf Énuhj§fS«, ehza¡ FiwîfS«, xG¡f¡
nfLfS« ts®ªJ tUtJ«, fh§»u° ïšyhj fhy¤âš ïUªj
nah¡»aij¡F«, nah¡»a®fS¡F«, gz¡fhuU¡F«, rhJ¡fS¡F«,
gh®¥gdušyhj k¡fS¡F« ïUªJ tªj kâ¥bgšyh« nghŒ,
mnah¡»a¤jd¤â‰F«, mnah¡»a®fS¡F«, Raey¡fhuU¡F«,
Jnuh»fS¡F«, tŠrf®fS¡F«, Nø¡fhu®fS¡F« kâ¥ò
V‰glîkhŒ Ãiyik kh¿¡bfh©nl tU»wJ. njr¤â‰F«,
k¡fS¡F« ï›tsî JnuhfK«, bfhLikí« brŒjj‰F Mjhukhd
Fo muR - 1927 ( 1) 196
fh§»u° muáaš »s®¢á v‹gj‹ _y« ekJ go¤j T£l¤jh®fŸ
brŒJ tªjj‰F ekJ murh§f¤jh® mt®fS¡F¡ bfhL¤J tªj
TÈjh‹ ï¥nghJ bgU«gh‹ikahŒ ekJ gh®¥gd®fŸ
mDgÉ¡F« c¤ânahf«, Mâ¡f«, nghf«, ngh¡»a§fŸ KjÈaJ
fns mšyhkš k‰wgo ntWÉjkhŒ ït®fS¡F »il¡f vªj
Éj¤âY« kh®¡fÄšiy v‹gJ rǤâu ó®tkhí« mDgt ó®t
khí« ahtU« m¿ªjnjjh‹. ïâš x‹W« ufáaK« ïšiy.
muáaš v‹gJ ï¡ bfhŸiffis¡ bfh©lJjhnd mšyhkš
nt¿šiy v‹gj‰F Mjhukhf xU nkšeh£L m¿P® brhšÈ
ïU¥gJ v‹dbt‹whš “muáaš v‹gJ« muáaš »s®¢á v‹gJ«
mnah¡»a®fŸ j§fS¡F ntW vªj mnah¡»a¤jdkhd
tÊfËY« ãiH¡f kh®¡fÄšiy v‹W f©L j§fsJ ãiH¥ò¡F
filá mnah¡»a¤ jdkhd ãiH¥ò kh®¡f« mjhtJ ïÅ ïij¤
jÉu ntW kh®¡f¤âš ãiH¡f KoahJ v‹gjhf¡ fUâ V‰gL¤â¡
bfh©ljhd ãiH¥ò¡F¤jh‹ muáaš, muáaš »s®¢á, v‹W
brhšYtJ” v‹gjhf brhšÈÆU¡»wh®. eh« K‹ brhšÈ
tªjitfS¡F« nkš eh£L m¿P® brhšÈÆU¥gj‰F« j‰fhy
muáaš thœîfisí« »s®¢áfisí« ftŤJ tU»w m¿thË
fS¡F eh« Mjhu§fŸ vL¤J¡ fh£l nt©oaâšiy. ghku
k¡fS¡F bjÇa nt©Lkhdhš, eh« RU¡fkhf xnu tÊia¢
brhšÈÉL»nwh«. mjhtJ fh§»u° V‰g£l ehŸ Kjš ehsJ
tiuÆš muáaš »s®¢áÆš fyªJ ïU¡»w njrg¡j®fŸ, njrhã
khÅfŸ, muáaš Rjªju¡fhu®fŸ v‹»w eg®fis jŤjÅahf¥
ãǤJ vL¤J mt®fË‹ ãw¥ò, ts®¥ò, K‰fhy Ãiy, j‰fhy Ãiy
M»aitfis¥ g‰¿ F¿¥ò vL¤J Äf¥ bgU«gh‹ikah
ÆU¡»wt®fË‹ nah¡»aijia ftŤjhš btF Ryg¤âš
És§»ÉL«. mnjhL muáaš føfis vL¤J mj‹ bfhŸiffŸ,
K‰fhy bfhŸiffŸ, j‰fhy bfhŸiffŸ, mj‹ jiyt®fŸ, ã‹g‰W
nth®fŸ, ãurhuf®fŸ, bjh©l®fŸ v‹gitfisí« ftŤJ
F¿¤J it¤J mâš bgU«ghf« v¥go ïU¡»wJ v‹W gh®¤jhš
clnd És§»ÉL«. mâY« rÇahdgo És§fÉšiy v‹whš
ãu¤âaB¥ ãukhzkhf¤ bjÇant©Lkhdhš Rauh{a¡ fø
v‹D« xU føÆ‹ j¤Jt¤ijí« mj‹ bfhŸiffisí«,
njr¤â‰F V‰g£l e‹ikfisí«, njr k¡fË‹ x‰Wikiaí«
xG¡f§fisí« xʤJ tÆW ts®¡f mo¡fo kh¿ kh¿ vL¤Jtªj
mtjhu§fisí«, mj‹ jiyt®fŸ Kjš thy®fisí« mj‹
mãkhÅfisí« mj‰fhjutˤjt®fisí« mt®fË‹ nah¡»a
ijiaí« m¿ªJ it¤J¥ gh®¡»wt®fS¡F btF Ryg¤âš
És§F«. mâY« KGJ« És§fhjt®fS¡F br‹id r£lrig
197 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
Æš njr¤â‹ nguhš “bfsA¤â fh§»uá‹ f£lisia Ãiwnt‰¿
it¤j” Rauh{a¡ fø gh‹ikiaí« mj‹ elto¡iffisí«
mt®fŸ brhšY« gâiyí« gh®¤jhš v¥go¥g£lt®fS¡F«
És§fhkš nghfhJ. ahnuh xUt® ïUtÇ‹ Ãiyikia ïj‰F
khWgl V‰g£lhY« mjdhnyna ïj‹ Koî khWg£LÉlhJ.

Fo muR - jiya§f« - 03. 04. 1927

njr¤â‹ j‰fhy Ãiyí«
gh®¥gdušyhjh® flikí«

ï‹iw¡F 40, 50 tUl§fS¡F K‹ÅUªj Ãiyia Él

j‰bghGJ njr« Äf¡ nfty ÃiyailªâU¡»wJ v‹W«, fh§»u°
kfhrig, uhéa¤ jiyt®fŸ,K£L¡f£il¤ â£l«, r®¡fhUl‹ í¤j«
KjÈait V‰g£lâ‹ gy‹ r®¡fhÇ‹ tÇí« FofË‹ tWikí«
mâfǤjnjbahÊa ntW eh£o‹ ey¤â‰fhdit x‹W« V‰gl
Éšiyba‹W«, njr¤â‹ bgaiuí« kfh#d§fË‹ bgaiuí«
brhšÈ¡ bfh©L go¤jt®fËš xU tF¥gh® j§fŸ Raey¤J¡fhd
rîfÇa§fis V‰gL¤â¡ bfhŸsnt uhéa¡ »s®¢á brŒJ tªjh®
fŸ v‹W«, ehL tWikÆÅ‹W« ÉLgl mt®fŸ x‹W« brŒant
Æšiyba‹W«, ïªÃiyÆš uhéa Rjªâu« »il¡»D« njr«
ÉLjiy bg‰W É£ljhf¡ fUj¥glKoahbj‹W«, Rauh{a« ViH
fS¡nf Äf mtáakhdbj‹W«, jdtªj®fS¡F« ca®ªj mªj°
âÈU¥gtU¡F« RaM£áÆdhš ï¥bghGJŸsij Él mâfkhd
mETy§fŸ V‰gl ïlÄšiyahjyhš mt®fS¡F njrÉLjiy
ia¥ g‰¿a ftiy V‰glhbj‹W«, ViH k¡fË‹ Ãiyik nk‹ik
gL¤Jtnj Rauh{a¤J¡fhd ntiy brŒtjhF« v‹W«, fh§»u°
ï›Éõa¤âš jiyÆlhkš go¤jt®fË‹ °ââiana ca®¤J«
Éõa¤âš ghLg£L tªjjhŒ m¿ªj ÔÉu fh§»u°thâfS«
Raey¤âah»fSkhd lh¡l® eha® bgUkhD« âahfuha bgUkhD«
fh§»uÌÅ‹W« Éy», e«kt®fË‹ K‹nd‰w¤ij¡ fUâ,
gh®¥gdušyhjhÇa¡f¤ij Mu«ã¤jd® v‹W«, kfh¤kh mt®fS«
njr« nBkkiltj‰fhd â£l§fŸ fh§»uÌš ïšyhjJ f©L fj®,
kJÉy¡F, Ô©lhik Éy¡F v‹D« caÇa â£l§fis¥ òF¤âdh®
v‹W«, MÆD« fh§»u° jiyt®fŸ ït‰¿š ftiy bfhŸshJ
r£l rigna j§fŸ ntiy¡fhd ïl« v‹W ït‰iw my£áa«
brŒJÉ£lh®fŸ v‹W« brhšÈaã‹ ïªÃiyÆš ãuhkzušyhjh®
brŒa nt©oa flikfis¥ ngáajhtJ:-

Fo muR - 1927 ( 1) 198 199 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 100 - ¡F 97 cŸs #d r_fkhÆUªJ« e«ik¡ F¿¡f¢
brhªjkhd bgaÇšyhJ, m‰g v©Â¡ifíŸs xU tF¥ãdÇ‹
bgauhš “gh®¥gdušyhjh®” v‹W e«ik¥ bgaÇ£L¡ bfhŸtJ
e«Äš áyU¡F¥ ão¡fÉšiy. M«, nfty«jh‹. e«Äš gy
ãÇîfisí« É¤âahr§fisí« gh®¥gd®fŸ j§fŸ Raey¤ij
c¤njá¤J c©lh¡» ek¡F xU bghJ¥ bgaÇšyhJ brŒJ É£ld®.
nkY« ï¥bgaÇ£lj‰F ntW fhuzKK©L. bfhoa nehŒfis¥
ngh¡F« kUªJfS¡F mªj nehÆ‹ bgauhnyna bgaÇLtJ
tH¡fK« bghU¤jKkhÆU¡»wJ. mJ ngh‹nw ek¡F V‰g£l
fZl§fis¥ ngh¡»¡ bfhŸs V‰g£l ïa¡f¤â‰F ï¡fZl§f
S¡F¥ bgÇJ« fhuzkhÆU¡F« tF¥ãdÇ‹ bgaiu¡ bfh©L
bgaÇ£lJ Äfî« bghU¤jkhdJjh‹.
Éf, e« flikfŸ vit v‹gij kJiu kfhehL Koî
brŒâU¡»wJ. mit fhªâ mofË‹ îkhz¤ â£l« MF«.
Kjyhtjhf fj® c‰g¤âia MjÇ¥gnjhL eh« fj® JÂfisna
cgnah»¡f nt©L«. ïJ njr¤â‹ tWik ÄFâí« ngh¡FtJ
v‹W vL¤J¡ fh£oanjhL eha¡fut®fŸ gy âUZlhªj§fË‹ _y
khŒ mj‹ bghUshjhu yhg¤ij És¡»dh®fŸ. ïu©lhtjhf
`Ô©lhik’ v‹D« Éõa¤ij¥ g‰¿¥ ngRifÆš, âU eha¡f
ut®fŸ, eh£o‹ j‰fhy Ãiyik¡F ïJnt K¡»a fhuz« v‹W«,
k¡fŸ ahtU¡F« rk mªj°J« rk cÇikfS« V‰gl nt©oaJ
ÃahaK« mtáaK« MF« v‹W«, Ô©lhik V‰gl gh®¥gd®jh‹
fhuz°j®fŸ v‹W« MÆD« j‰rka« ïJ rfy tF¥ghU¡FŸS
K©bl‹W« eh£o‹ ey§ fUâ ahtU« Vnfhã¤J¤ Ô©lhikia
xÊ¡f nt©oaJ ãuhkzušyhjhÇ‹ K¡»a flikahFbk‹W«
brh‹dh®fŸ. _‹whtjhf, kJÉy¡F v‹D« ÉõakhŒ ngRtjhš,
FoÆdhš Éisí« nfLfŸ gybt‹W« mit ahtU« m¿ªjnj
ba‹W« Foia K‰¿Y« xÊ¥gj‰fhd Kiwfis mErÇ¡f
nt©oaJ e«kt®fË‹ flik v‹W« brh‹dh®fŸ. filáahf
ònuh»j®fË‹ g»Zfhu ÉõakhŒ e«ik¤ j§fis Él¤ jhœª
njh® v‹W fUJ« gh®¥gd¥ ònuh»j®fŸ e« åLfËš el¡F« Rgh
Rg fhÇa§fS¡F miH¤jš TlhJ v‹W« j§fŸ j§fŸ tF¥ãd
U¡FŸnsna ònuh»j®fis nk«gL¤â¡bfhŸsnt©L« v‹W«
T¿dh®.
F¿¥ò: 27-03-27 M« ehŸ ÉUJ¥g£oÆš M‰¿a bghJ¡T£l¢
brh‰bghÊî.
Fo muR - brh‰bghÊî - 03. 04. 1927
Fo muR - 1927 ( 1) 200
Rauh{a¡ f£áahÇ‹ rkhjhd«
Rauh{a¡ f£áah® v‹»w jÄœ eh£L¥ gh®¥gd¡ f£áahÇ‹
ósth¡F br‹w khj« r£lrig tuî bryî â£l¤â‹ nghJ
btËahŒ É£ljhš, mij kiw¡f v‹bd‹dnkh jªâu§fS«
kªâu§fS« brŒ»wh®fŸ. v‹d brŒJ« mij kiw¡f kiw¡f
eh‰w« mâfkh»wnj jÉu Fiwªjghošiy. ït®fË‹
elto¡ifia¥ g‰¿ ït®fS¡F cjÉ brŒJ tªj jÄœeh£L¡
fh§»u° njáa g¤âÇiffŸ v‹W brhšy¥gL« “jÄœehL”
“etr¡â” “njrgªJ” KjÈa gh®¥gdušyhjh® g¤âÇiffS«
“Rauh{ah” “ϪJ” KjÈa gh®¥gd g¤âÇiffS«, “tRkâ”
“kuh£lh” KjÈa btË khfhz g¤âÇiffS« f©o¤âU¡F«
rhuh«r¤ij k‰bwhU g¡f¤âš ãuRǤâU¡»nwh«. ïJfËÈUªJ
“RnjrĤâu‹” v‹»w xU gh®¥gd¥ g¤âÇif nghf, k‰wgo
gh®¥gd® jaÉš el¡F« g¤âÇiffŸ Tl ntõ¤â‰fhdhY«
f©o¡fhkš ÉlntÆšiy. Mfnt ï¥gh®¥gd®fË‹ el¤ij
nkhrkhd bj‹gJ« tŠrfkhd bj‹gj‰F« ïÅ ahU« rªnjf¥gl
ïlnkÆšiy. Mdhš ï¡T£l¤jh® bfhŠrK« j§fŸ fhÇa¤â‰F
bt£f¥glhkš, ïj‰F rkhjhd« brhšy¥ òw¥g£oU¡F« nah¡»a
ijia¥ gh®¡F« nghJ #d§fis ït®fŸ v›tsî öu« K£lhŸ
fŸ v‹W Ãid¤J¡ bfh©L ïU¡»wh®fŸ v‹gij nahá¡f nt©L
tj‰fhf ïij vGJ»nwhnkbahÊa nt¿šiy. mjhtJ, br‹w
rÅ¡»Hik khiy brsªj®a kfhÈš “kªâÇfË‹ r«gs¤â‰F
Mjutˤjj‰F fhuz«” brhšYtj‰F v‹W xU T£l« T£o
mâš ngáa ng¢RfË‹ nah¡»aijia¥ bghJ #d§fË‹ ftÅ¥
ò¡F bfh©L tU»nwh«. $kh‹ rhÄ bt§flhry« br£oah®
jiyik t»¤J ngáaâš, mt® kªâÇfis MjÇ¥gj‰F brhšY«
fhuz§fshtd:-
“ïU¡F« kªâÇia Jiy¤JÉ£lhš, #°o° f£á kªâÇfŸ
tªJ ÉLth®fŸ. #°o° f£áahiu njr¤jh® ÉU«gÉšiy.”
#°o° f£áah® brŒj F‰w« v‹dbt‹whš “ mt®fŸ tF¥òthj«
ngR»wh®fŸ.” R‰¿ R‰¿ ïªj Éõa§fis¤ jh‹ j§fŸ elto¡if
201 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
fS¡F rkhjhd« brhšY»wh®fŸ. ïâÈUªnj ït®fŸ brŒJ tªj
jªâuK«, Nœ¢áí«, ngh£L¡ bfh©l ntõK« v¥goahtJ
#°o° f£áia xÊ¡f nt©L« v‹»w fU¤J¡ bfh©nlašyhkš
ntW VjhtJ ïU¡»wjhf¤ bjÇ»wjh?
“ïu£il M£áia xÊ¥gJ«,” “r£lrigÆš x¤JiHahik
brŒtJ«,” “murh§f« eilbgwhkš K£L¡f£il nghLtJ«”
ï¥nghJ v‹dthƉW? ïitfis MjǤj “njÓathâfŸ”
“cÇik¡fhu®fŸ” eh« ïªj Éõa¤ij mªj¡ fhy¤ânyna vL¤J¢
brh‹dnghJ, “ eha¡f® njr¤J¡F ÉnuhjkhŒ¥ nghŒ É£lh®.
fh§»uR¡F ÉnuhjkhŒ¥ nghŒÉ£lh®, fh§»u° V‰W¡bfh©l
Rauh{a¡ f£á¡F ÉnuhjkhŒ¥ nghŒÉ£lh®” v‹W brhšÈ¡
bfh©L âǪJ É£L, ï¥nghJ eh« brh‹dbjšyh« Ã#khdîl‹
e«Kl‹ Tlnt nfhɪjh ngh£L¡ bfh©L “Rauh{a¡ f£á
mnah¡»a¡ f£á, gh®¥gd¡ f£á v‹W m¥nghnj brh‹nd‹, ï¥
nghnj brh‹nd‹ ” v‹W eh£L¡F ešy ãŸisfshf¥ gh®¡»wh®
fŸ. Rauh{a¡ f£áah® mnah¡»a®fsh mšyJ mt®fS¡F
Mâ¡f« njo¡bfhL¤J, ghku k¡fisí« mt®fis e«ò«go
brŒJ, râ brŒJ njr¤ijí« r_f¤ijí« ghHh¡»dt®fŸ mnah¡
»a®fsh? v‹gij nahá¡f ÉU«ò»nwh«. Rauh{a¡ f£áahÇl«
mªj¡ fhy¤âY« #d§fS¡F e«ã¡if ïšiy v‹nw brhšY
nth«. mt®fis #d§fŸ v›tsî btW¡f nt©Lnkh m›tsî
fah fh§»u° Kjš btW¤J¡ bfh©Ljh‹ tªjh®fŸ. Mdhš
v¥gonah jªâu¤jhY« ntõ¤jhY« ghku #d§fËl« bršth¡F¥
bg‰w gy® mt®fis MjǤjjhY« gy »Ë ãŸis g¤âÇiffŸ
Raò¤â ïšyhkš ãj‰¿djhY«, Rauh{a¡ f£áah® j§fŸ Éõa§
fis eh£oš gu¥g Koªjnj jÉu nt¿šiy.
MdhY« ï¥bghGJ« nf£»nwh«. #°o° f£áah® brŒj
j¥ãjbk‹d? “ mâfhu§fis¡ if¥g‰w Ka‰á¤jh®fŸ” v‹nw
it¤J¡ bfhŸSnth«. ntW vªj¡ f£á Ka‰á¡fÉšiy?
“ j§fŸ ïd¤jhU¡F c¤ânahf« bfhL¤jjhfnt”it¤J¡
bfhŸSnth«. vªj f£á m¥go¢ brŒa Éšiy?
“x¤JiHahikÆ‹ nghJ mj‰F Énuhjkh ÆUªjh®fŸ”
v‹nw it¤J¡ bfhŸSnth«.
ïªj Rauh{a¡ f£áah® x¤JiHahik¡F mETykhÆUª
jh®fsh? #°o° f£áahuhtJ btËÆš ïUªJ bfh©L kdâš
Fo muR - 1927 ( 1) 202
g£lij xË¡fhkš brh‹dh®fŸ, brŒjh®fŸ. Rauh{a¡ f£áah®
Tl ïUªnj Foia bfL¤jh®fŸ.
k‰wgo “#°o° f£áah® r®¡fhU¡F mETykhÆUªjh®fŸ”
v‹nw it¤J¡ bfhŸSnth«.
ntW vªj¡ f£á r®¡fhiu v⮤jJ, vªj¡ f£á r®¡fhU¡F
MjuÉšyhkÈU¡»wJ?
rªj®¥gÄšyhj fhy¤âš Ó mªj¥ gH« òË¡F« v‹W
brh‹dnj mšyhkš r®¡fh® r«gs« bgwhkY« mt®fsJ g£l«
gjÉ bgwhkY« vªj¡ f£á ïU¡»wJ?
“#°o° f£á jiyt®fŸ njrg¡j® v‹gt®fis itj
jhfnt” it¤J¡ bfhŸSnth«.
fh§»u°, Rauh{a¡ f£á jiyt®, fhÇajÇáfŸ KjÈat®fŸ
njrg¡j®fŸ v‹gt®fis b#ÆÈš it¡F«goí« mt®fŸ ngÇš
elto¡if el¤J«goí« r®¡fhiuí« r£l bk«giuí«, m£tnf£
#duiyí« bfŠr Éšiyah? C® Cuhf¥ nghŒ njáa¥ g¤âÇif
v‹gitfË‹ ngÇš elto¡if vL¤J¡ bfhŸS«go x¤JiH
ahik¡ f£á¤ jiyt®fŸ Kjš všnyhU« brhšyÉšiyah?
“#°o° f£áah® r£lrigÆš m¡»uk« brŒjjhfnt”
it¤J¡ bfhŸSnth«. fh§»u° Rauh{a¡ f£áah® r£l rigÆš
njt°jhd r£l« ngh‹w mtáaK« K¡»akhd r£l§fis
v⮡fɚiyah?
“#°o° f£áÆš cŸs jÅ¥g£l eg®fËš áy® nah¡»a®
fŸ mšybt‹nw” it¤J¡ bfhŸSnth«.
Rauh{a¡ f£áÆY« x¤JiHahik¡ f£áÆY« cŸst®fŸ
všyh« nah¡»a®fŸjhdh? xUt® Tl mnah¡»a®fŸ ïšiyah?
v‹W nf£»nwh«.
“#°o° f£áÆš áy® tƉW¥ ãiH¥ò¡ fhu®fŸ ïU¡»wh®
fbs‹nw” it¤J¡ bfhŸSnth«.
Rauh{a¡ f£áÆš cŸst®fŸ všnyhUnk njr g¡j®fŸ
jhdh? xUtuhtJ tƉW¥ãiH¥ò¡fhu® ïšiyah? bt‹Wjh‹
nf£»nwh«.
203 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 Mfnt, vªj tÊÆY« “Rauh{a¡ f£áahiu” Él “#°o°
f£áah®” vªj tifÆš F‰wkhdt®fŸ?
bfhŸifia¥ g‰¿¥ ngRtjhdhY« “#°o°” f£á¡
bfhŸifahdJ ntW vªj¡ f£á¡ bfhŸif¡F ïis¤jjhÆU¡»wJ?
nah¡»akhd bghJ kÅj‹ »il¥ghdhdhš všyh f£á
bfhŸiffisí« Él #°o° f£áÆ‹ bfhŸiffisna ca®ªjJ
v‹W brhšYth‹. ca®ªjjhf ïšyhÉ£lhY« vªj bfhŸif¡F
k£l« v‹W brhšy¡TL«?
#°o° f£áah® ïªj kªâÇ rig fiyªjhš, kWgoí« ïªj
rig¡F kªâÇfshŒ tUtâšiy v‹W brh‹dhš, “ïªj rig
fiyªJ kW nj®jš V‰g£L kW nj®jÈš tªJ ÉLth®fŸ. Mjyhš
ïªj rigia fiy¡f Él kh£nlh«” v‹W brhštâš v›tsî
ngo¤ jdK«, M©ika‰wjdK«, mnah¡»a¤jdK« ïU¡»wJ
v‹W nahá¤J¥ gh®¡f nt©L»nwh«.
kW nj®jš tªjhš, kW nj®jÈš #d§fshš bjǪbjL¡
f¥g£lhšjhnd. mJî« kªâÇfshf ït®fns tu nt©L« v‹W
#d§fŸ ÉU«ãdhšjhnd ït®fŸ tu¡TL«.

Mfnt »s®¢áí«, ntõK«, nah¡»a¥ bghW¥ãšyhjt®
fË‹ òu£Lfisí« e«ã ghku k¡fŸ VkhªJ “f§fhjuh kh©lhna”
v‹W f¤JtJkšyhkš, ntW v‹d fhÇa¤ij¡ f©L F‰w«
brhšy¡TL«?
xUrka« gh®¥gd®fis “#°o°” f£áÆš nr®¤J¡ bfhŸt
âšiy. ïJ xU tF¥ghiu¤ jŸË it¡F« f£áahŒ ïU¡»wJ.
Mjyhš mJ rÇahd f£á MfhJ v‹W áy® brhšy¡ TL«.
K°ä« ä¡ všnyhiuí« nr®¤J¡ bfhŸS»wjh ? mªj
fhuz¤â‰fhf mij ahuhtJ btW¡f¥ ãua¤jd¥ gL»wh®fsh?
mij ahuhtJ F‰w« brhšY»wh®fsh? mªj kªâÇ rigia mÊ¡f
ahuhtJ ãua¤jd¥ gL»wh®fsh? mij mÊ¡f¥ ãua¤jd¥gL»w
t®fSl‹ vªj K°äkhtJ nrU»wh®fsh?
Mjyhš Rauh{a¡ f£áah® v‹»w gh®¥gd®fŸ ï¥go¢
brhšYtâÈUªnj k¡fŸ Rauh{a¡ f£áahÇ‹ mnah¡»a¤jd¤
ij¤ bjǪJ bfh©lh®fŸ v‹gJ«, #°o° f£áahiu ï‹D«
mâfkhf¤ bjǪbjL¡fhkš nghd K£lhŸ jd¤â‰fhf tUªJ»wh®
fŸ v‹gJ«, K‹ nj®jÈš Rauh{a¡ f£áahU¡F¤ njÓa¡ f£á
v‹W«, muáaš f£á v‹W« Ãid¤J Mjuî fh£oat®fS«, cjÉ
brŒjt®fS«, ãurhu« brŒjt®fSkhd MrhÄfŸ ï¥nghJ
bt£f¥gL»wh®fŸ v‹gJ«, ït®fŸ cjÉ mL¤j nj®jY¡F »il¡
fhJ v‹W Rauh{a¡ f£áah® Koî brŒJ bfh©lh®fŸ v‹gJ«
ïâÈUªnj És§fÉšiyah? v‹W nf£»nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 10. 04. 1927

vdnt, mªj tÊÆY« gh®¥gd®fis nr®¤J¡ bfhŸshjjhš

xU f£áianah, r§f¤ijnah mÊ¡f nt©L bk‹gJ PhaÄšiy
v‹gJ« nah¡»a®fS¡F És§fhkš nghfhJ.

Mfnt, #°o° f£áah® kªâÇahŒ tªJ É£lhš v‹d

KG»¥ nghŒÉL«? mt®fŸ kªâǤJt¤ij vªj #d§fŸ nt©lh
bk‹W brhšÈÉ£lh®fŸ.

ã‹id vªj¡ f£áÆ‹ kªâǤJt¤ij #d§fŸ ÉU«ã

mt®fisna kªâÇ¡F yha¡fhF«go bjǪbjL¤âU¡»wh®fŸ. 30
ng®fŸ cŸs xU T£l¤â‹ kªâǤJt¤ijna #d§fŸ nt©lh«
v‹W brhšÈ É£ljhf¡ fUj¥ gLkhdhš VGng® Tl ïšyhjjhd
T£l¤â‹ kªâǤJt¤ijah #d§fŸ ÉU«ãdjhf¡ fUJtJ?

Fo muR - 1927 ( 1) 204 205 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 ek¡nf cWâÆšyhkš k‰nwhiu Vkh‰Wtjdhš kh¤âu« gâš
brhšYtJ fZl«jh‹. Mifahš k‰wt®fis¥ g‰¿ ftiyÆšyh
kš ekJ f£áia¥ bghW¤j tiuÆyhtJ xG§fhŒ elªJ bfhŸs
nt©L«. ah® tªjhY« jhuhskhŒ ngr ïlªju nt©L« v‹W
nf£L¡ bfhŸS»nwh«.
nt©LnfhŸ Fo muR - nt©LnfhŸ - 10.04.1927

jŠir ÍšyhÉš R‰W ãuahz« brŒí« e©g® á‰áy

ïl§fËš áy® gl§fis beU¥ã‰»iuah¡»ajhf ‘âuhÉl‹’
g¤âÇifÆš fhz¥gL»wJ. ïij eh« gykhŒ MnBã¥gj‰fhf
k‹Å¡f nt©L»nwh«. ï«khâÇahd fhÇa« ek¡F xU gyidí«
juhjnjhL kÅj r_f¤â‰F âU¥â mË¡fhJ v‹W« tz¡fkhŒ
bjÇɤJ¡ bfhŸS»nwh«. m¡F¿¥ã£l fdth‹fËl« ek¡F
v›Éj FnuhjK« ïU¡f ÃahaÄšiy. mt®fŸ nkhr§fisí«
jªâu§fisí« Nœ¢áfisí«jh‹ eh« btË¥gL¤â mJfS¡F
nah¡»aij ïšyhkš brŒa nt©LnkbahÊa mªj eg®fËl«
Énuhj« bfhŸtJ Ãahakšy. Mjyhš ïÅ m« khâÇahd r«gt§
fŸ eilbgw¡TlhJ v‹W vâ®gh®¡»nwh«. jÉu T£l§fËš
fytu« brŒÉ¥gJ« xG§fšy bt‹nw Ãid¡»nwh«. ah® tªJ
vij nt©LkhdhY« ngr eh« ïl§bfhL¡f nt©L«. ek¡F
M©ikÆUªjhš m¡T£l¤â‰F ïilŠrš ïšyhkY«, T£l
Kiw¡F ÉnuhjÄšyhkY« nfŸÉ nf£fnth, m¡T£l¤ânyna
ngr mDkâ nf£L ngrnth brŒayh«. nfŸÉ nf£fî« ngrî«
mDkâ »il¡fhÉ£lhš f©ÂakhÆUªJ kWehŸ T£l« T£o
ïij¥g‰¿ ngryh«, f©o¡fyh«, rkhjhd« brhšyyh«. ïJfŸ
jh‹ nah¡»a®fS¡F mHF. m¥go¡»šyhkš T£l¤âš fytu«
brŒtbj‹gJ fytu« brŒgt®fisí« mt®fsJ bfhŸif
fisí« gyFiwth¡» ÉL»wnjhL ngRgt®fS¡F nah¡»a
ijia c©lh¡»ÉL»wJ. eh« nghd ïl§fËY« ïu©blhU
ïl§fËš ï«khâÇ áy® Ka‰á¤J« eh« brsfÇa¥g£l ïl§fËš
všyht‰¿‰F« ïl§ bfhL¤J rkhjhd« brh‹dâš nf£f tªjt®
fŸ ekJ bfhŸifia V‰W¡bfhŸs ne®ªjnjhL ekJ bfhŸif
fS¡F K‹ÅY« mâfkhd bghJ #d Mjuî »il¤jnjašyhkš
eZl« x‹W« V‰g£LÉlÉšiy. nfŸÉ¡F rkhjhd« brhšyKo
ahjt®fŸ btËÆš nghŒ ngRtJ v‹gJ nftykhd fhÇa«
v‹Wjh‹ brhšy nt©L«. ekJ bfhŸiffS« Ô®khd§fS« e«
kdâ‰F cWâ cŸsjhdhš ahUila nfŸÉ¡F« gâš brhšyyh«.

Fo muR - 1927 ( 1) 206 207 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 cÇik nt©Lbk‹whš mt‹ k‰w r_f¤jhuhš mÊ¡f¥gl
nt©oatdhŒ ÉLth‹.

mâdhnyna ïªJ¡fŸ v‹gt®fËY« áy® j§fS¡F tF¥ò

thÇ ãuâÃâ¤Jt« nt©L« v‹W brh‹dt®fshÆUªjhY«
ï¥nghJ gh®¥gd®fS¡F gaªJ bfh©L v§F mt®fŸ j§fŸ
tF¥òthÇ cÇikia É£LÉl br‹id ãiH¥ãš k©iz¥ ngh£LÉLth®fnsh v‹»w eL¡f¤â‹ ngÇš
K°ä«fŸ x¥òtâšiy ï¥nghJ gh®¥gdUl‹ nr®ªJ bfh©L “tF¥òthÇ ãuâÃâ¤Jt«
TlhJ, mJ njr¤â‰F bfLâ” v‹W brhšY»wh®fŸ. Mdhš ekJ
br‹id khfhz kfkâa fdth‹fËš gy® m¥go ïšyhkš mjh
tJ gh®¥gdU¡F ga¥glhkš mt®fŸ N£áÆš á¡fhkš ijÇakhŒ
òâa Ó®âU¤j¤â‹go muáaÈš kfkâa®fS¡F
btËtªJ K°ä«fS¡FŸ jŤbjhFâia vL¤J É£L¡ fy¥ò¤
bfhL¤âU¡F« tF¥òthÇ¥ãuâÃâ¤Jt¤ij xÊ¥gj‰fhf br‹id
bjhFâ V‰gL¤âdhš K°ä«fS¡F ÄFªj Ô§if ÉisÉ¡F«
gh®¥gd®fŸ Nœ¢á brŒJ tUtJ« j§fŸ gz¢ bryÉš áy kfkâ
v‹W«, ïjdhš ïªJ K°ä«fS¡FŸ j‰fhy« ïU¡F« x‰Wik
a®fis j§fS¡F moikah¡»¡ bfh©L mt®fS¡F nj®jšfËš
bf£LÉL« v‹W« jhuhskhŒ vL¤Jfh£oÆU¡»wh®fŸ, mt®fËš
jh§fŸ cjÉ brŒJ kfkâa r_f¤â‰F mDTyÄšyhkš j§fsJ
K¡»akhdt®fŸ #dh¥fŸ nf.ã.É.v°. KfkJ Ûuh uhî¤j®, o.nf.
Raey¤â‰fhf mt®fis cgnah»¤J tUtJ« ahtU« m¿ªjnj.
jh#]O‹, o.nf.ira¤ ï¥uhÑ« uhî¤j®, Kfk¤õgdh¤, v°.nf.
rÛg¤âš ošÈÆš ïJ ÉõakhŒ¡ T£l« Toaâš j§fS¡F
m¥Jš u#h¡, m¥Jš tAh¥, v‹. fhj® ikŒÔ‹, o.v«.bkhŒL,
tF¥òthǤ bjhFâ nt©lh« v‹W«, fy¥ò¤ bjhFâÆš j§fS¡F
c¥ãrhÏ¥, m¥Jš bAŒ KjÈa r£lrig bk«g®fshth®fŸ.
v‹W áy °jhd§fŸ x¤â it¤jhš nghJbk‹W«, áy kfkâa®fŸ
br‹id mŒa§fh® gh®¥gd®fŸ jaÉš r£lrig¡F tªj
x¥ò¡bfh©ljhf Éõa§fŸ btËahÆU¡»‹wd. Mdhš gy
#dh¥fË‹ ifbaG¤J¡fŸ ïâš ïšyhjJ ekJ kfkâa
ÃgªjidfË‹ nkš m«khâÇ x¥ò¡bfh©ljhf ã‹dhš
rnfhju®fS¡F x‹W« M¢rÇakhÆU¡fhJ. Mjyhš mij¥g‰¿
Éõa§fŸ btËtU»‹wd. Mdhš gy RthÔd K°ä«fS« r_f
x‹W« F¿¥ò vGjÉšiy. 1929š tu¥nghF« fÄõD¡FŸ ekJ
Éõa¤âY« kh®¡f Éõa¤âY« mãkhdK« bghW¥ò« cŸs
br‹id¥ gh®¥gd®fŸ brŒí« K¡»a ntiyfŸ všyh« ïªj
K°ä«fS«, ïªj Éõa¤ij MnBã¤J j§fS¡F ï¥nghJŸs
tF¥ò thÇ cÇikia xÊ¡f¥ ãua¤jd¥gLtjšyhkš nt¿šiy.
tF¥òthÇ ãuâÃâ¤Jt« mjhtJ K°ä«fshnyna bjǪbjL¡
tF¥òthÇ cÇik tªJÉ£lhš ãiH¡f Koahj áy gh®¥gdušyh
F« gh¤âank nt©Lbk‹W brhšÈ tUtnjhL nkšgo xâ¡»
jhU¡F« ïij¤ jÉu ï¥nghJ ntW ntiyfŸ ïšiy. Mifahš
it¡F« bfhŸifia M£nBã¤J« f©o¤J« tU»wh®fŸ.
ïJ rka« ïªJ K°ä«fŸ ÄFªj #h¡»wijíl‹ ïU¡f nt©L«.
r_f¤ijí« kh®¡f¤ijí« ftÅ¡fhkš muáaš _y« c¤ânahf
K« gjÉí« RaeyK« bgwyh«, tÆW ts®¡fyh« v‹»w MrhÄ Fo muR - f£Liu - 10.04.1927
fS¡F ïªj jŤbjhFâ cÇik ão¡fhJ jh‹. VbdÅš j§fŸ
r_f¤jhuhš bjǪbjL¡f¥gl nt©Lkhdhš mt‹ nah¡»akhŒ
elªJ bfhŸs nt©L«. nah¡»akhŒ elªJ bfhŸSgtD¡F Ra
ey« gÈ¡fhJ. j§fŸ r_f¤jh® jaÉšyhkš ntW r_f¤jh® jaÉš
gjÉí« ãuâÃâ¤JtK« bgWtbj‹whš mnah¡»a®fS¡F mJ
v¥bghGJ« jahuhÆU¡F«. VbdÅš jdJ r_f¤ijí« kh®¡f¤
ijí« ntW r_f¤â‹ e‹ik¡F É£L¡bfhL¥gjhš ntW r_f¤
jhuhš Mdªj¤Jl‹ tunt‰gh®fŸ. mjdhnynajh‹ gyU¡F
ïJnt étdkhfî« elªJ tU»wJ. xUt‹ j§fŸ r_f¤â‰F jÅ

Fo muR - 1927 ( 1) 208 209 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


nk£^® â£l¥ òu£L
r£lrigÆš nfhit $kh‹fŸ uh› gfö® á.v°. ïu¤âd
rghgâ KjÈah® mt®fŸ nfŸÉí«, r®. á.ã. uhkrhÄ mŒa®
mt®fŸ gâY«,
á.v°. M®. KjÈah®:- nk£^® miz¡F m°âthu« bt£l
th§ f¥ nghF« F¿¥ã£l khâÇ ïaªâu« jh§fŸ th§f c¤njá¤
âU¡F« f«bgÅÆš kh¤âu« jh‹ »il¡f¡ Toajh? mšyJ ntW
f«bgÅfËY« »il¡Fkh?
r®.á.ã. mŒa® :- mJ xU F¿¥ãl khâÇ v‹W eh‹
Ãid¡fÉšiy. ïªj FÊnjh©L« ïaªâu« Äfî« ng®nghdJ,
R¡T® g«ghŒ KjÈa ïl§fËš FÊ bt£l ïijna cgnah»¡
»wh®fŸ. ( k‰w ïl¤âš ïJ ngh‹wJ »il¡Fkh »il¡fhjh v‹W
KjÈah® nf£lj‰F gâš ïšiy.)
á.v°.M®. KjÈah® :- mJ xU F¿¥ã£l khâÇahŒ ïšyh
kš rhjhuzkhdjhÆUªjhš jh§fŸ V‹ k‰w f«bgÅfËÈUªJ«
mj‹ Éiyia bjǪJ Éiy FiwthŒ¡ »il¡F« ïl¤âš th§f
V‰ghL brŒa¡TlhJ?
r®.á.ã. mŒa® :- ïj‰F gâš brhšy neh£O° nt©L«.
á.v°.M®. KjÈah® :- FÊ bt£L« ïaªâu« ïšyhkš
ïaªâu¤âš brŒjhš v¤jid ehËš Koínkh mijÉl Ó¡»u¤âš
TÈ MŸfis É£L bt£o rÇbrŒJ bfhL¥gjhf j¡f f©owh¡
l®fŸ K‹ tªjhš ïaªâu« th§F« v©z¤ij É£L TÈ
MŸfis É£L¡bfh©L ntiy th§f Koíkh?
r®.á.ã. mŒa® :- KoahJ
á.v°.M®. KjÈah® :- j©Ùiu ÉtrhÆfŸ vL¤J¡bfhŸs
x¥ãÆU¥gjhf¡ fd« r£l bk«g® brh‹dh®. thŒ¡fhš bt£L
Fo muR - 1927 ( 1) 210
tj‰F K‹d® FofËlÄUªJ Éâ¡f¥g£oU¡F« j©Ù® tÇ¡F
f£L¥gL¤j K¢rÈ¡fh th§Ftâš VnjD« fZlK©lh?
r®.á.ã.mŒa® :- fd« bk«g® mt®fŸ brh‹d ãufhunk
brŒa nahÍ¡f¥gLtJl‹ mtuJ nahrid¡F tªjdkË¡»nw‹.
á.v°.M®. KjÈah® :- fd« »UZz‹ eha® mt®fsJ
nfŸÉ¡F Éil mË¡F« nghJ F¿¥ã£l buÉ‹ô ngh®lh®
Çngh®£il fd« r£l bk«g® M#®gL¤Jthuh?
r®.á.ã. mŒa®:- mJ ïju Çngh®£LfSl‹ K‹dnu rigÆš
M#® brŒa¥g£oU¡Fbk‹W Ãid¡»nw‹.
á.v°.M®. KjÈah® :- nk£^® miz ntiy¡F¤ j‹id
ÃaÄ¡F«go °nlhÅ Jiu mt®fns nf£L¡bfh©lhuh?
r®.á.ã. mŒa®:- eh‹ m¡nfŸÉ¡F Éil bfhL¡f
kW¡»nw‹.
á.v°.M®. KjÈah®:- °nlhÅ Jiu mt®fŸ vªj miz
f£LtâyhtJ mDgt« bg‰¿U¡»whuh?
r®.á.ã. mŒa®:- ïu©L _‹W c¤ânahf°j®fis¤ jÉu
ntW ahU¡F« ï«khfhz¤âš ï«khâÇ bgÇa â£l§fËš mDgt
Äšiy: murh§f¤jhU« rÛg fhy« tiu ï¥go bgÇa â£l§fŸ
Mu«ã¤jâšiy.
á.v°..M® . KjÈah®;- nk‰F¿¥ã£l m«_‹W c¤ânahf
°j®fis ï¤â£l¤â‰F ÃaÄ¡f¥glyhfhjh?
r®.á.ã.mŒa®:- ï›Éõa« Mnyhá¡f¥gL«.
á.v°.M®. KjÈah®:- ÓjfhÇ, ( FË®¢á jU« ïaªâu«,)
M°g¤âÇ¡F k£L« cgnah»¡f¥gLtjh mšyJ »s¥ r§f¤J¡F«
ãunah#d¥gLtjh?
r®.á.ã.mŒa®:- mJ r§f¤â‹ ãunah#d¤â‰fhf V‰gL¤j¥
g£lj‹W.
á.v°.M®. KjÈah®:- M°g¤âÇí« r§fK« ï‹D« Mu«
ã¡f¥glÉšiy v‹W fd« r£lbk«g® mt®fŸ brhšÈÆU¡f
211 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
m›Éaªâu« v¥go mj‰FŸ bf£L¥nghŒÉ£lJ.
r®.á.ã. mŒa®;- fd« nfhaK¤ö® bk«g® mt®fŸ k‰bwhU
fd« nfhaK¤ö® bk«g® mt®fŸ bfhL¤j jftÈÈUªJ« nfŸÉ
nf£»wh®. m›Éaªâu« bf£L¥nghdJ vd¡F¤ bjÇahJ. Mdhš
k‰bwhU fd« bk«g® mt®fŸ bfhL¤j jftÈÈUªJ murh§f¤jh®
ï›Éõa¤âš Érhuiz brŒth®fŸ. xU bk«g® bfhL¡F«
jftiy Mjhukhf¡ bfh©l nfŸÉfS¡F gâÈW¥gJ fZlkhdJ.
$kh‹ u¤âdrghgâ KjÈah® mt®fË‹ ïªj¡ nfŸÉ
fisí« ïj‰F fd« r®.á.ã.mŒa® mt®fŸ bfhL¤âU¡F« gâš
fisí« gh®¤jhš nk£^® â£l« òu£L, A«g¡, urhghr« v‹W
“#°oÞ” g¤âÇ¡if vGâaJ rÇba‹W ahtU¡F« vËâš És§
F«. xnukhâÇ ïaªâu« k‰bwhU ïl¤âš ršärhŒ »il¡»wij V‹
th§f¡TlhJ v‹W nf£lhš mj‰F nehlO° nt©Lbk‹W
brhšYtJ« th§f r«kâ¡fhjJ« gh®¤jhš mâš rªnjf¥gl ïl
ÄU¡»wjh? ïšiyah?
ïaªâu« brŒí« ntiyia kÅj®fŸ brŒa jahuhÆU¡F«
nghJ« ïaªâu¤âdhš v›tsî ehËš brŒJÉlyhnkh m›tsî
ehËš Ko¤J¡ bfhL¡f¤j¡f f©ouh¡l®fŸ x¥ò¡ bfh©lhš
mt®fŸ _y« ntiy el¤j¡Tlhjh v‹whš TlhJ v‹W brhšY»w
gâÈÈUªJ ïaªâu¤â‰F« r® mŒa® mt®fS¡F« Vnjh r«kªj«
ïU¡f nt©L« v‹»w rªnjf« V‰gL»wjh ïšiyah? jÉu
ï›tsî g¤J y£r¡ fz¡fhd %ghia ekJ eh£L k¡fŸ TÈahf
mila¡ TlhJ, btŸis¡fhu®fŸ jh‹ mila nt©L« v‹w
ãothjÄU¡»wJ v‹gJ« v¥goahtJ btŸis¡fhuU¡F ešy
ãŸisahfnt©Lbk‹W gh®¡»wh®fns ašyhkš eh£L¡F
Jnuh»ahtij¥ g‰¿ bfhŠrkhtJ ftiy¥gLtâšiy v‹W
v©z ïlÄU¡»wjh ïšiyah?
jÉu, nk£^® â£l« îthf¤â‰F V‰gL¤âÆU¡»w bgÇa
c¤ânahf°j®fŸ ï«khâÇ Éõa¤âš mDnghfKŸstuh v‹W
nf£lhš ï«khâÇ mDnghfKŸstnu ïªj khfhz¤âš ïu©L
_‹W ng®fŸ jh‹ c©L, Mjyhš mDnghfg£lt®fis ÃaÄ¡f
KoahJ v‹»w khâÇÆš gâš brhšYtJ«. mªj mDnghf¥g£l
ïu©L _‹W bgaiuahtJ V‹ ÃaÄ¡fÉšiy v‹whš
nahá¡fyh« v‹W brhšYtâdhš ïªj c¤ânahf°jU¡F« r£l
bk«gU¡F« VjhtJ f£L¥ghL ïU¡fnt©L« v‹W mjhtJ “eh‹
c§fS¡F mDnghfÄšyhÉ£lhY« c§fis µ3000, 4000%.
Fo muR - 1927 ( 1) 212
r«gs¤âš ÃaĤJ ÉL»nw‹, Ú§fŸ v§fŸ gh®¥gd®fŸ mDnghf
ÄšyhÉ£lhY« mt®fis 500, 1000, 2000 %.µ r«gsKŸs c¤â
nahf¤â‰F ÃaÄ¡f nt©L«. gz« Cuh® å£LJjhnd. c§fŸ
bgÇat®fŸ r«ghâ¤jJkšy v§fŸ bgÇat®fŸ r«ghâ¤jJkšy”
v‹»w x¥gªjkhÆU¡fyh« v‹W v©z ïlÄU¡»wjh ïšiyah?
jÉu, ï›tsî gz¢ bryî brŒJ V‰gL¤J« â£l¤â‹
j©Ùiu cgnah»¤J¡ bfhŸSgt®fËl«, ï‹d É»j«, tÇ V‹
tNš brŒtjhf xU x¥gªj« brŒJ bfhŸsÉšiy v‹whš,
ï›tsî nfho %ghŒ bryî brŒJ É£L ïÅnkš nahá¡»nw‹
v‹W brhšYtjhdhš j©Ù® ghŒ¢á¡ bfhŸS« ÄuhRjhu®fŸ
bgU«ghY« gh®¥gd®fŸ Mdjhš r®. mŒa® nt©Lbk‹nw
mt®fis¡ f£L¥gL¤jhkš É£L É£lh® v‹W brhšy ïlÄU¡
»wjh ïšiyah?Mfnt ekJ eh£lhÇ‹ gz« Rkh® 15 nfho mjhtJ
1500 y£r« %ghŒfËš bgU«ghf« ïaªâu rhkh‹ KjÈait
fS¡fhf Óik¡F« bgU«ghf« btŸis¡fhu c¤ânahf¤â‰fhf
Óik¡F« bgU«ghf« gh®¥gd®fŸ c¤ânahf°j®fS¡bf‹W«
r«gskhf ekJ eh£L gh®¥gdU¡F« ïj‹ gy‹ bfhŠr eŠr«
cŸsij Ãy¤â‰F cilat®fŸ v‹»w KiwÆš gh®¥gd bg‹õ‹
jh®fŸ, gh®¥gd c¤ânahf°j®fŸ, gz ÄuhRjhu®fS¡Fnk
ngh»wJ v‹gâš v‹d M£nrgiz ïU¡»wJ. Vnjh áy ghf«
f©ouh¡l®fS¡F¥ nghfyh«. MdhY« “njhir¡fhÇÆl« khî
Éiy¡F th§»dJ nghy” c¤ânahf°j®fS¡F _‹W ghfK«
f©ouh¡l®fS¡F xU ghfK« ïU¡fyhnkbahÊa mJî« tÆwhu¢
rh¥ãl¡Tl »il¡fhJ. ï«khâÇahd ntiyfËš mDnghf
KŸst®fS« Ãòz®fS« ïšiyba‹»wâdhY«, »il¡»wt®
fisí« ntiy th§f ïZl¥glhjâdhY« ïªj â£l« xG§fhŒ
eilbgWnkh eL¤ö¡»š VjhtJ nkhr« brŒJ ÉLnkh v‹W ga¥
glhkš ïU¡fî« ïlÄšiy. ïitfbsšyh« vij¡ fh£L»w
bj‹whš “ekJ ig¤âa¡fhu¤jd¤ij” btŸis¡fhuU« gh®¥gd®
fS« x‹W nr®ªJ bfh©lhš nk£^® â£l« gf‰ bfhŸis
kh¤âukšy e«ikbašyh« nkš nyhf¤â‰F mD¥ò»w â£l« Tl
Ryg¤âš el¤âÉlyh« v‹W Tl brhšyyh«.
Fo muR - f£Liu - 10.04.1927
213 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 bt£f¥gL»wh®fŸ
br‹id Rauh{a¡ f£áÆš cŸs gy gh®¥gdušyhjh®
m¡f£á Æš ïU¥gj‰fhf ï¥nghJ bt£f¥gL»wh®fŸ v‹W
e‹whŒ¤ bjÇ»wJ. mt®fŸ ah® v‹W bghJ #d§fŸ m¿a
Mir¥gLtJ rf#« jh‹. eh« mij bjÇa xnw xU Nrid fh£L
»nwh«. mjhtJ Rauh{a¡ f£áÆš cŸs gh®¥gdušyhjh®fËš ah®
ah® cŸsj‰FŸ nah¡»a®fŸ v‹W bgU«gh‹iknah®fshš
Ãid¡f¥g£lh®fnsh, mt®fËš bgU«gh‹iknahU«, ïÅ mªj¡
f£áÆš ïUªjhš mL¤j nj®jÈš j§fS¡F °jhd« »il¡fhkš
nghŒÉLnkh v‹gt®fËš áWgh‹iknahU« nr®ªJ ï¥nghJ
jÅ¡f£á V‰gL¤jyhkh mšyJ #°o° f£áiana RthÔd¥
gL¤â¡ bfhŸsyhkh v‹W nahá¤J¡ bfh©oU¡»wh®fŸ. ïªj
rka¤âš #°o° f£áah® ò¤ârhÈfshfî« c©ikahŒ gh®¥gd
ušyhjhU¡F« ciH¥gt®fshÆUªjhš uhéa mã¥ãuha ngj¤ij
í«, Raey¤ijí«, brhªj Énuhj¤ijí« _£il¡f£o it¤JÉ£L
tU»wt®fis kd¥ó®tkhf tunt‰gh®fshf.
Fo muR -– Jiz¤ jiya§f« - 10.04.1927
Fo muR - 1927 ( 1)
xU Énrõ«
br‹id r£l rigÆš kªâÇfË‹ ÛJ e«ã¡if ïšyhj
Ô®khd« tªJ Éthj« elªj fhy¤âš #dh¥ m¥ghrÈ ngR« nghJ
“ï©obg©l©£ f£áah®fS« kªâÇfS« ahbjhU K¡»akhd
ntiy brŒahÉ£lhY« nt£il ehŒfŸ ngh‹w Rauh{a¡ f£á
ahiu bg£o¡FŸ gh«ò ml§»dJ nghš brŒJ mt®fË‹ jil
ntiyfisí« njÓa ntõ§fisí« _£il f£o it¡f¢ brŒJ
É£nlhnk, ïijÉl ntW v‹d brŒant©L”bk‹W ngá¡
bfh©nl tU«nghJ $kh‹ r¤âa_®¤â kªâÇ fz« R¥guhaid¥
gh®¤J c§fS¡F cŸ csthÆUªjj‰F ï¥go¤jhdh rigÆš
v§fŸ khd¤ij¡ bfL¥gJ v‹W ufáakhŒ bfŠádhuh«. fz«
R¥guha‹ clnd #dh¥ m¥ghrÈ¡F #hilfh£o, f©iz¢áÄ£o
c£fhu¢brh‹dhuh«. ïªj fh£áia¥gh®¤J r£l rigÆYŸs
kªâÇfSŸgl všyh¡ f£áahU« áǤjh®fsh«. Inah ght«.
Rauh{a¡ f£áÆ‹ Ãiyik ï¥go M»É£lJ.!
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 10.04.1927
214 215 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 kfh¤khÉ‹ njf mbrs¡»a«
kfh¤kh fhªâ mbrs¡»akhf ïU¥gjhfî« mtUila
bj‹dh£L¢ R‰W¥ ãuahz« ghâ¡f¥gL« v‹gjhfî« bghJthŒ
bjÇa tU»wJ. MdhY« mtUila áZa nfhofŸ, mjhtJ
mtiu¡ bfh©L tªJ M£o it¤J nah¡»aijí« gzK«
r«ghâ¤J¡ bfhŸs Ãid¤âU¥gt®fŸ mªj Égu¤ij¥ g‰¿
#d§fŸ rÇahŒ czUtj‰F ïlÄšyhkš FH¥gkilí«go
ahfî«, K‹D¡F ã‹ Kuzhfî« Vkh‰W¤ jªâfŸ mo¤jt©z
khÆU¡»‹wh®fŸ. fhayhÉDila c©ikiaí« rÇahŒ¤ bjÇa¥
gL¤jhkš Vnjnjh jªâukhí« _L kªâukhí« bjÇɤJ tU
»wh®fŸ.
$kh‹ Ì. uh#nfhghyh¢rhÇ jªâia É£L É£L, $kh‹
njrhŒ, ÃahÅÆÈUªJ bfhL¤âU¡F« jªâia gh®¡F« gõ¤âš
kfh¤khî¡F _is¡bfhâ¥ò«, u¤njh£l¡ Fiuî«, if¡fhš rÇahd
RthÔdk‰w j‹ikí« fh£L»wjhfî«, j¡f XŒî vL¤J¡ bfhŸs
nt©Lbk‹W lh¡l®fŸ mã¥ãuha« bfhL¤âU¥gjhfî« Fiwª
jJ ïÅí« ïu©L _‹W khj¤â‰F mjhtJ nfhilfhy
KGtj‰F« XŒî vL¤J¡ bfh©L R‰W¥ãuahz¤ij ÃU¤j
nt©Lbk‹W brh‹djhfî« bjÇa tU»wJ. filáahŒ gh®¡F«
nghJ j‰fhy« kfh¤kh R‰W¥ãuahz« ÃU¤j¥g£ljhfnt KoªJ
É£lJ. vÅD«, ïÅí« Rkh® ïu©L _‹W khj« bghU¤jhdhY«
kfh¤kh ekJ eh£L¡F tU«nghJ eh« ekJ flikia¢ brŒJ
tunt‰f¤ jahuhÆU¡f nt©L«.
Fo muR - f£Liu - 10.04.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 216
thyh#hgh¤ brh‰bghÊî
$kh‹ bu£oah® mt®fŸ ïJtiu brŒj ntiyfisí«
brŒa¥nghF« ntiyfisí« g‰¿ brh‹dJ jk¡F ÄFªj âU¥â
mË¡»‹wbjdî« ï›tsî ntiyfŸ mt® brŒâUªjhY«
j‰fhy gh®¥gd mfuhâ¥go mt® bgÇa njr¤Jnuhf #h¥jhÉš
nr®¡f¥g£oU¡»wh® v‹W« jÄœeh£oš cŸs Rkh® 9 gh®¥gd
ušyhj Íšyh ngh®L bk«g®fËš ïu©L Íšyh ngh®L bk«g®fŸ
jh‹ “ njr¤Jnuh»fŸ” v‹W brhšy¥gL»wh®fŸ v‹W«, mt®fŸ
br§fšg£L ngh®L $kh‹ bu£oahU« jŠrhñ® ngh®L $kh‹
g‹Ü® brštKnk ahth®fŸ v‹W«, $kh‹ g‹Ü® bršt¤ijÉl
$kh‹ v«.nf. bu£oahnu mâfkhd mjhtJ ãuhaá¤jnk ïšyhj
“ njr¤Jnuh»” v‹W« $kh‹ g‹Ü® bršt« j‹Dila M£áÆš
gy gh®¥gdU¡F c¤ânahf« nrhW, go¥ò KjÈaitfŸ
bfhL¡»wh® v‹W«, ït® monahL kW¡»wh® Mjyhš jh‹ bgÇa
“ njr¤Jnuh»ah»”É£lh® v‹W« m¥ng®g£l njr¤Jnuh»ia
ghuh£L« T£l¤â‰F njr¤Jnuh»fS¡F cgh¤âahauhd $kh‹
v. uhkrhÄ KjÈah® ngr¥nghtJ« Äfî« bghW¤jkhd bj‹W«
ï¥goahd “ njr¤Jnuhf T£l¤â‰F ” rÛgfhy« tiu “ njr
g¡jdhf gh®¥gd®fshY«” “ âahf _®¤âahfî«” “njrhãkhd¢
á§fkhfî«” miH¡f¥g£LÉ£L âObu‹W njr¤Jnuh»ah» É£l
jh‹ m¡»uhrd« t»¥gij Äf¥ bgUikahf Ãid¡»nw‹ v‹W«,
jh‹ $kh‹ bu£oahut®fŸ ïl« vâ®gh®¥gbjšyh« ïªj gjÉí«
mtU¡FŸs uh›gfö® g£lK« nghtjhÆUªjhY«, m‹¿ eufnk
»il¥gjhÆUªjhY«, ï¥bghGJ mt® gh®¥gd®fshš njr¤
Jnuhf¥ g£l« th§»ÆU¥gij kh‰¿, gh®gd®fshš njr¥g¡j
g£l« th§f Ka‰á¡f¡TlhJ v‹W« c©ikahŒ njr¤J¡F«
r_f¤J¡F« ciH¡F« kÅj®fis¡ f©Lão¡f xnu xU kh®¡f¤
ij¤ jh‹ ifaho tUtjhfî« mJ v‹dbt‹whš ekJ eh£oš ah®
ah® gh®¥gd®fshš njrg¡j® njrg¡j áfhk v‹W mjhtJ
ÉÕõzid¥ nghy gh®¥gd®fshš bfh©lhl¥gL»wh®fnsh
mt®fŸ všnyhU« xUt®Tl gh¡»Æšyhkš bjǪnjh, bjÇah
knyh njr¤â‰F« jkJ r_f¤â‰F« bfLâ brŒj bgÇa Jnuh»fŸ
217 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
v‹W« ah® ah® gh®¥gd®fshš njr¤Jnuh» v‹W« tF¥òthâfŸ
v‹W«, tF¥ò¤Jntõfhu® v‹W«, fh§»u° Énuhâ v‹W«
brhšy¥gL»wh®fnsh mt®fŸ TLkhdtiu cgnahf KŸst®fŸ
v‹W« jh‹ Koî brŒtj‰fhfî« brh‹dnjhL $kh‹ bu£oah®
mt®fËl« ngh®L ãuábl©L KiwÆš jh‹ ïÅí« vâ®gh®¥gJ
v‹dbt‹whš, bu£oah® Mø¡F cŸg£l gŸË¡Tl§fËš
gh®¥gdušyhj cgh¤âaha®fisna it¡f V‰ghL brŒa nt©L
bk‹W« mjdhš bfhŠr« mâf¥ gz« áythtjhdhY« fšÉ
f‰ã¥gJ jhkj¥g£lhY« mij¥g‰¿ ftiy¥glhkš gh®¥gd
ušyhj cgh¤âaha®fis¡ bfh©nl ekJ ãŸisfS¡F fšÉ
nghâ¡f¥gl nt©Lbk‹W« gh®¥gdušyhj cgh¤âaha®fis
j‰ã¤J brŒa xU gŸË¡Tl« x›bthU Íšyh ngh®L« V‰ghL
brŒa nt©Lbk‹W« mj‰fhf¤ jFªjgo gz« xJ¡f nt©L«
v‹W« ngádh®.
F¿¥ò : thyh#hgh¤ kfh#d§fshš mË¡f¥g£l cgrhu¤âš
jiyik V‰W 10. 4. 27 š M‰¿a brh‰bghÊÉ‹ K‹Diu.
Fo muR - brh‰bghÊî - 17. 04. 1927
Fo muR - 1927 ( 1) 218
fh§»u° ig¤âa«
kfh¤kh fhªâ mt®fshY«, mt® ng¢ir¡ nf£L áiw¡F
br‹w gâdhÆu¡fz¡fhd njrg¡j®fshY« xU nfho %ghŒ bryî
brŒJ ãurhu« brŒjâ‹ gydhY« ghku k¡fËilna fh§»u°
v‹»w gj¤â‰F ekJ eh£oš xUÉj kâ¥ò« bršth¡F« V‰g£l
njhL go¤j tF¥gh®fS¡F mj‹ _y« c¤nahf«, gjÉ, g£l«,
mâfhu« KjÈaJfŸ »il¥gj‰F ïlÄU¥gjhš, mjÅl¤âš
xUÉj ig¤âaK« V‰g£oU¡»wJ. mjdhnyna xU T£l¤jh®
fh§»uá‹ bgaiu brhšÈ¡ bfh©L ãiH¥gijí« kiw¡f
KoahJ. Mfnt, fh§»uá‹ ngÇš k¡fS¡F V‰g£oU¡F« FU£L
e«ã¡ifÆš, mjdhš njr¤â‰F«, njr¤â‹ bgU«gh‹ik
k¡fshd Foahdt®fŸ, bjhÊyhËfŸ, ViH k¡fŸ KjÈat®fS¡
F« V‰g£l bfLâiaí«, r®¡fhU¡F mjdhš V‰gL« Mâ¡f¤
ijí« gy¤ijí« btËÆš vL¤J¢ brhšy¡Tl ga¥gL»wh®fŸ.
ahuhtJ JªJ btËÆš vL¤J¢ brhšy tªjhY« mJ Äf¡
fZlkhf ïU¡»wJ. mjhtJ kj r«kªjkhd òu£Lfis btËÆš
vL¤J¢ brhštJ v¥go kj¤ JnuhfK« eh°âfK« MŒÉL»wnjh
mJnghš fh§»u° òu£Lfis vL¤J¢ brhštJ njr¤ JnuhfK«,
njrhãkhdk‰w j‹ikíkhf MŒÉL»wJ.
mj‰F ghku k¡fËilna ïU¡F« bršth¡if gh®¤nj
fh§»u° nah¡»aij m¿ªjt®fS« k¡fis Vkh‰w fh§»uáš nru
Mir¥gLtJ«, fh§»u° bgaiu brhšÈ¡bfhŸs Mir¥gLtJ«
rf#khf elªJ tU»wJ. Vnjh áy® c©ikÆnyna fh§»u° xU
njáa ÉLjiy ïa¡f« v‹gjhf v©Â mjÅl¤âš g¡â brY¤j
Mu«ã¥gJ« rf#khf ïU¡»wJ. cjhuzkhf kJiu kfheh£oš Tl
#°o° f£áah® fh§»uáš nr®ªJÉl nt©L« v‹gjhf xU Ô®kh
d« tªjJ«, gy® mij v⮤jJ«, áy® mij MjǤjJ« Éõah
nyhrid¡ fÄ£oÆš fyªâUªjt®fS¡F¤ bjÇí«. v⮤jt®
fËš ahU« j§fS¡F Rauh{a« nt©lhbk‹whtJ mšyJ
m‹Åa®fË‹ bfhLikahd M£áÆnyna ïU¡f nt©Lbk‹gJ
mšyJ m›Éj bfhLikahd M£á¡F cjÉ brŒa nt©L
219 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
bk‹»w v©zkhtJ ïšyhkš fh§»uádhš njr¤â‰F v›Éj
gyDÄšyhkš ïU¥gnjhL gyÉj bfLâ V‰gLtijí« c¤nj
á¤J«, gh®¥gd®fŸ j§fŸ Mâ¡f¤â‰fhfnt mij it¤J¡
bfh©oU¡»wh®fŸ v‹W«, fh§»u° VjhtJ gy‹ mË¡f¡ Toajh
ÆUªjhš mJ gh®¥gd Mâ¡f¤â‰F M¡fkË¡f¡ToaJjh‹
v‹W« kd¥ó®¤âahŒ cz®ªnj v⮤jh®fns xÊa nt¿šiy.
MjǤjt®fS« áy® c©ikahŒ mjdhš Rauh{a« milayh«
v‹W«, áy® mjdhš VjhtJ ghku k¡fË‹ Mjuî« muáaÈš
mâfhunkh gjÉnah milayh« v‹wt®fSnk jÉu nt¿šiy.
MdhY«, m¡T£l¤âš m¤Ô®khd« njhšÉna milªJ
É£lhš f£á f£L¥gh£L¡F ml§» ahtU« m¤Ô®khd¤ij V‰W¡
bfh©lh®fŸ.
ï¥nghJ« #°o° f£áÆYŸs mndfU¡F fh§»uáÅ
l¤âš xU ig¤âa« ïU¥gjhfnt bjÇa tU»wJ. mjhtJ
rÛg¤âš #°o° f£á ãuKf®fŸ ngáÆU¡F« ng¢áÈUªJ m¿
»nwh«. ïJ mtut®fŸ jÅ mã¥ãuhakhŒ ïU¡fyhnk jÉu f£á
mã¥ãuhakh ÆU¡F« v‹W cWâahŒ brhšy KoahJ. ïJnghynt
Rauh{a¡ f£áÆš ïU¡F« gh®¥gdušyhjh® gyU¡F« #°o°
f£áÆÅl¤âš g¡âÆU¡»wJ. MdhY« Vnjh áy F¿¥ã£l
jilfŸ ïU¥gjhf fdî fh©»wh®fŸ.
fh§»uáš nru nt©Lbk‹»w #°o° f£áia rh®ªj
áyU¡F«, #°o° f£áÆš nru nt©L« v‹»w fh§»u° Rauh{a¡
f£áah® áyU¡F«, k¤âÆš eh« jil¡ fšyhŒ ïU¡f ãÇa¥gl
Éšiy. fh§»uáš nrUtbj‹gJ cgnahfk‰w fhÇa« v‹gjhf
kh¤âu« brhšY»nwhnkbahÊa fh§»uáš nrUtjhdhš #°o°
f£á¡F Énuhjbk‹whtJ fh§»u°fhu®fis #°o° f£áÆš
nrUtJ j¥ãj« v‹whtJ eh« brhšy tuÉšiy. ïu©o‰F«
ï¥nghJ cŸs bfhŸiffË‹ go ït®fŸ mâš nrUtjhdhY«,
mt®fŸ ïâš nrUtjhdhY« xUtU¡F« xUÉj gyD« c©lh»
ÉlhJ v‹gnj ekJ mã¥ãuha«. v‹dbtÅš fh§»uáÈU¡
»wt®fŸ #°o° f£áÆš nr®ªjhš mt®fis fh§»uR¡F th®R
jhu®fshd gh®¥gd®fŸ nj®jšfS¡F ÃW¤j kh£lh®fŸ. “fh§»u°
fÄ£oí«” mt®fis ÃW¤jhJ. mJnghynt #°o° f£áÆÈUªJ
fh§»uáš nrU»wt®fisí« nj®jÈš ÃW¤j fh§»u° jiyt®
fshd gh®¥gd®fŸ r«kâ¡f kh£lh®fŸ. fhuz« nf£f¥ nghdhš
“tF¥ò r«gªjkhd f£áÆš Ú bk«guhŒ ïU¡»whŒ. mJ njr K‹
nd‰w¤â‰F Énuhj«. Mjyhš TlhJ” v‹W brhšÈÉLth®fŸ.
Fo muR - 1927 ( 1) 220
ïij¢ brhšy gh®¥gd®fŸ Tl njitÆšiy. $kh‹fŸ
tujuh#&Y ehíLfh®, fšahzRªâu KjÈah® KjÈa gh®¥gduš
yhjh®fshnyna brhšy¥g£LÉL«. Vbd‹whš gh®¥gdušyhjh®
K‹nd‰w¤â‰F v‹W V‰g£oU¡F« føfŸ všyh«, všyh
tF¥òfS¡F« rk RjªâuK« tF¥òthÇ cÇikí« nf£»wJ.
ï¥nghija fh§»unrh ïij njr¤ Jnuhfbkd Koî brŒ»wJ.
Mfnt nj®jšfS¡F Éf KoahJ. ï¥nghJ fh§»uáÅl¤âš xU
áyU¡F (bgU«gh‹ikahŒ¥ go¤j¡ T£l¤jhU¡F) nkhf«
ïU¥gbjšyh« nj®jY¡F Éf¤ jhnd mšyhkš ntwšy. m¤
nj®jÈš fh§»u° nguhš Éf mDkâ »il¡f Éšiyahdhš ãwF
fh§»uáš nrUtâby‹d yhg« ïU¡»wJ? xU rka« gh®¥gd
ušyhjh® bkh¤jkhŒ nr®ªJ fh§»uir¡ if¥g‰¿ Élyh« v‹gjhf
it¤J¡ bfh©lhY« “tF¥òthÇ cÇikí«, rk RjªâuK« njr¤
Jnuhf«” v‹W brhšY« gh®¥gdušyhjhU« mj‰FŸ ïUªJ
bfh©Ljhnd ïU¥gh®fŸ. gh®¥gd®fŸ tH¡f«nghš ï¡ T£l¤
jhiuí« muáaiy thœî¡F¡ bfh©lt®fisí« cgnah»¤J¡
bfh©L fyf« brŒÉ¤J¡ bfh©Ljhnd ïU¥gh®fŸ?
rÇ, ïªj fZl§fis v¥goahtJ rÇ¥gL¤â¡ bfhŸsyh«
v‹gjhfnt it¤J¡ bfh©lhY« fh§»uáš nruhj #°o°
f£á¡fhu® xUt® nj®jY¡F Ëwhš #°o° f£áah® ahiu MjÇ¥
gJ? fh§»uir¢ nr®ªj #°o° MrhÄiaah? mšyJ nruhj
#°o° MrhÄiaah?
ï¥bghGJ K°ä« ä¡bf‹W kfkâa¢ rnfhjuU¡F¤
jÅahŒ x‹W ïUªjhY« mt®fS¡F jŤbjhFâ tF¥òthÇ
cÇik ïU¥gjhš, fh§»uáš ïU¥gjhš mt®fS¡F fZlÄšiy.
mt®fS« fy¥ò¤ bjhFâÆš ÉgjhÆUªjhš K°ä« äF¡F«
bgÇa Mg¤jhŒ¤jh‹ ïU¡F«. Mfnt,v›Éj jªâu« brŒjhY«
gh®¥gd®fis Vkh‰w KoahJ. c©ikahd ešby©z¤njhL
fh§»uáš nrunt©L bk‹»w #°o° f£áahU¡F«, #°oáš nru
nt©Lbk‹»w fh§»u° Rauh{a¡ f£áahU¡F« eh« x‹W brhšY
nth«. mjhtJ, v›Éjkhd muáaš mã¥ãuhaKŸst®fS«
mjhtJ, muh#f¡fhubd‹W brhšy¥gLgt‹ Kjš, murh§f
á¥gªâfŸ tiu nrU«goahf #°o° f£áÆš mâYŸs muáaš
â£l¤ij vL¤JÉl nt©L«. #°o° f£á¡F xnu neh¡f«jh‹
ïU¡f nt©L«. rk¤Jt«, RakÇahij, rfy tF¥gh®fS« mtut®
fŸ cÇikiaí« ãuâÃâ¤Jt¤ijí« mila nt©oaJ v‹»w
bfhŸif kh¤âu« ïU¡f nt©L«. #°o° f£áÆ‹ nguhš nj®jš
fS¡F mngBf®fis ÃW¤j¡TlhJ v‹»w Ãgªjidí« ïU¡f
221 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
nt©L«. nt©Lkhdhš fh§»uR¡FŸ cŸs gh®¥gdušyhjh®
všyh« x‹W nr®ªJ xU f£áia V‰ghL brŒJ bfh©L gh®¥gduš
yhjhU¡fhf ãuâÃâfis ÃW¤â¡ bfhŸs£L«. m¥nghJ ïu©
blhUt® nghf k‰w gh®¥gdušyhjh® všyhU¡F« #°o° f£áÆš
nrUtâš MnBgiz ïU¡fhJ. ekJ f£á¡F Énuhj« brŒaî«
r¡â ïU¡fhJ. m¥go¡»šyhkš mâbyhUfhš, ïâbyhUfhš gh®¥gd¡ bfhLik¡fhf cƮɣl
it¤J¡bfh©L j§fŸ fhÇa¤ijí« bfL¤J¡bfh©L bghJ
fhÇa¤ijí« bfL¤J “âd« xU f£á khW»wt®” v‹»w bf£l R¤j åu‹
bgaiu th§» k¡fS¡F e«ã¡if ïšyhkš nghtâš xU ãunah
#dK« ïšiy v‹nw brhšYnth«. ntW x‹W« nt©oaâšiy.
njr¤â‰F c©ikahd ÉLjiy nt©L«. mj‰fhf v‹d
gh®¥gd v#khd‹ Ñœ ïUªJ ntiy gh®¤J tÆW ãiH¥
nt©LkhdhY« âahf« brŒa jahuhÆU¡»nwh« v‹W brhšY
gij Él rhtnj nkš v‹gjhf¡ fUâ xU R¤j åu‹ ghõhz¤ij¢
»wt®fŸ ahuhÆUªjhY« rÇ mt®fS¡F fh§»uR«, #°o° f£áí« rh¥ã£L cƮɣL¤ jdJ RakÇahijia¡ fh¤J¡ bfh©l
všyh« x‹Wjh‹. x‹¿Y« ãunah#d« c©lhfhJ. xnu moahŒ brŒâia ntW g¡f« ãuRǤâU¡»nwh«. ï›åuid eh« c©ik
x¤JiHahikia Mu«ã¡f nt©oaJjh‹. x¤JiH ahik¡F¤ ahd R¤j u¤njh£lKŸs R¤jåubd‹nw brhšYtnjhL, kdkhu¥
njrK« jhD« yha¡»šiy v‹W Ãid¥gjdhš k¡fŸ RakÇ ghuh£L»nwh«. ï›åuÅ‹ âahfkhdJ gh®¥gdušyhj r_f¤â‰fhf
ahij¡F ciH¡f nt©oaJjh‹. ïu©ilí« É£L É£L njr«, ïJtiu ghLg£l všyh¥ bgÇah®fË‹ âahf¤ij Él Äf¥bgÇa
njÓa« v‹W k¡fis Vkh‰Wtâš jh§fŸ kh¤âu« ãiH¡ fyhnk
âahfbk‹W«, k‰wt®fŸ brŒj ntiyfisbašyh« Él Äf¥
xÊa k¡fS¡F ahbjhU ãunah#dK« c©lhfhJ.
bgÇa gyid mË¡f¡ToaJ v‹W« brhšYnth«.
Fo muR - f£Liu - 17.04.1927
eha® bgUkhÅ‹ ãuhkz¤ âahfK«, âahfuha bgUkhÅ‹
j‹dyk‰w nrití« k‰W« gyÇ‹ áiwthrK« ï›åuÅ‹ âahf¤
â‰F xU Éj¤âY« rkhdkhfhbj‹nw brhšYnth«.

ïij¥g‰¿ vGJ« nghJ ekJ cl«ò áÈ®¤J¡ bfh©nl

ïU¡»wJ. gh®¥gdušyhj k¡fŸ ï›åuid¡ bfh©lhl nt©L«.
x›bthU CÇY« T£l§fŸ ngh£L mtid¥ ghuh£o¤ Ô®khd§
fŸ brŒjD¥g nt©L«. gh®¥gdušyhjh® K‹nd‰w¢ r«gªjkhd
x›bthU r§f¤âY« ï›åuÅ‹ cUt¥ gl¤ij it¡f nt©L«.
c©ikahd gh®¥gdušyhjh® x›bthUt® å£oY« ï¥gl§fŸ
Jy§f nt©L«. x›bthU å£oY« FHªijfS¡bfšyh« ï›
åuÅ‹ R¤j åu¤j‹ikia vL¤J¢ brhšy nt©L«. x‹wh gh®¥g
Üa¡ bfhLikÆš ïUªJ Éyf nt©L«, Éyf KoahÉ£lhš cÆ®
Jw¡f nt©L« v‹»w kªâu« gh®¥gdušyhj r_f¤â‰FŸ v§F
gh®¤jhY« KH§f nt©L«. cÆiu Él RakÇahijna bgÇJ
v‹g ij ahtU« czU«go brŒa nt©L«.

ïJrka« v¤jid ng®fŸ ekJ R¤j åuid¥ nghš cÆ® Él

r«kjÄšyhkY« btËna¿¥ ãiH¡f KoahkY« gh®¥gd®fË‹
Ñœ bfhLik gL¤j¥gL»wh®fŸ v‹gij fz¡»yl¡f¡ TLkh? eh«
Fo muR - 1927 ( 1) 222 223 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
Vw¡Fiwa thu¤âš 3 mšyJ eh‹F ehŸ btË C®fËš R‰W¥
ãuahz« nghŒ¡ bfh©L ïU¡»nwh«. ngh»w C®fËbyšyh«
gh®¥gd®fshš, gh®¥gÜa¡ bfhLikfshš ekJ k¡fŸ gL«
fZl§fŸ r»¡f Koahjgo nfŸÉ¥gL»nwh«. gh®¥gd®fS«
tutu mâfkhd ijÇa« bg‰W É£lh®fŸ. Vbd‹whš všyh¤
JiwfËY« gh®¥gd®fns Mâ¡f« bg‰WÉ£ljhY« îthf
rigÆš bghW¥òŸs °jhd¤âš gh®¥gdnu ïU¡»w goahY«
kªâÇfS« gh®¥gd®fŸ jhs¤â‰F¤ jFªjgo ML»wt®fsh
ÆU¥gjhY«, e«ktÇY« áyiu¤ j§fS¡F moikah¡»¡ bfh©l
jhY«, gaÄ‹¿í«, <î ïu¡fÄ‹¿í« j§fŸ Mâ¡f¤ij¥ gy¥
gL¤â¡ bfhŸs e«kt®fis á¤âutij brŒJ tU»wh®fŸ. ïj‰F
cjhuzkhf eh« rÛg¤âš nfŸÉ¥g£l xU Éõa¤ij¥ bghJ
#d§fŸ Phgf¤â‰F¡ bfh©L tU»nwh«.
mjhtJ, br‹idÆš ɤâah ïyh¡fh r«gªj¥g£l °jhgd
bkh‹¿š rk°»Uj ïyh¡fhÉš xU gh®¥gdušyhjh® Rkh® 9
tUõkhf òbuhgruhf ïUªJ tU»wh®. mt® rk°»Uj¤âš Ä¡f
gh©o¤ja Kilat®. m¥go¥g£lt® xU gߣrfuhŒ ÃaÄ¡f¥
g£lh®. jiyik gߣrfuhd xU gh®¥gd® mtUila Ãakd¤ij
mo¤JÉ£L ntW xU gh®¥gdiu ÃaĤJ¡ bfh©lh®. á©onf£
rigah® v‹»w nkš mâfhÇfŸ jiyik¥ gߣrfÇ‹ c¤âuit
ÃuhfǤJÉ£L kWgoí« mªj gh®¥gdušyhjhiuna ÃaĤjh®fŸ.
mj‹ ngÇš jiyik gߣrfuhd gh®¥gdU¡F¡ nfhg« tªJ ³ 9
tUõ fhy« rk°»Uj òbuhgruhÆUªj xU gh®¥gdušyhjhiu xnu
moahŒ mt® òbuhgr® ntiy¡nf yha¡»šiy v‹gjhf¢ brhšÈ
å£L¡F mD¥ã É£lh®fsh«. mšyJ mD¥g¥ ngh»wh®fsh«.
gh®¥gÜa¡ bfhLik¡F ïijÉl ï‹D« v‹d U#& nt©L«?
ï«khâÇ ü‰W¡fz¡fhd r«gt§fŸ âdK« eilbgW»‹wd. jÉu
br‹id KÅágš fh®¥gnuõÅš xU gh®¥gdušyhjh® fÄõduh
ÆU¥gâdhš m§F cŸs gh®¥gd fî‹áy®fŸ v›tsî m¡»uk
khfî« mnah¡»a¤jdkhfî« elªJ bfhŸS»wh®fŸ v‹gJ
g¤âÇif gh®¥gt®fS¡F¤ bjÇahkš ïU¡fhJ. ïJtiu ahuhtJ
xU fî‹áy® mt® ngÇš ehza¡ Fiwî v‹W brhšynt ïšiy.
fh®¥gnuõD¡F« tUõ¤âš 2, 3 y£r %ghÆ¡F nkyhfnt yhg«
brŒJ« it¤âU¡»wh®. fh®¥gnuõ‹ c¤ânahf°j®fŸ yŠr«
th§Ftij btFrhŒ ÃW¤âÉ£lh®. fî‹áy®fŸ f©ouh¡l®fË
l« yŠr« th§Ftijí« ÃW¤â Fiwªj Éiy¡F ešy rhkh‹fŸ
»il¡F« goahfî« nlhš KjÈa F¤jiffŸ KjÈaitfËš
cŸs òu£Lfis Ú¡» mâf¤bjhif¡F milgL«goahfî«
brŒâU¡»wh®. ï‹dK« mt® KÅághÈ£o¡F brŒJŸs Ó®âU¤
Fo muR - 1927 ( 1) 224
j§fŸ brhšÈ KoahJ. m›tsî e‹ikfŸ brŒâUªJ«, mªj
°jhd« ïu©lhÆu %ghŒ r«gsKŸs jhÆU¥gjhš mtiu ³
KÅághÈ£oia É£L Éy¡» mªj °jhd¤âš xU gh®¥gdiu¡
bfh©LtªJ it¡f¥ gh®¥gd®fŸ brŒí« Ka‰á ï›tsî
m›tsî v‹W brhšy KoahjjhÆU¡»wJ. kªâÇ gh®¥gd®fË‹
moikahÆU¥gjhš mt® _y« v‹d nt©LkhdhY« brŒa¤
JªJ bt‰¿ bgW»wh®fŸ. fÄõdU« _£il¡ f£o¤ jahuhŒ
it¤J¡ bfh©nl ïU¡»wh®. k‰wgo btË jhÿ¡fh, Íšyh ngh®L,
KÅághÈ£ofËY« gh®¥gdhâ¡f¤â‰F msnt ïšiy. kJiu
KÅágš nr®bkD¡F kJiu fî‹áy®fshš ghrhd bjhif,
»uk¥go r«kj« bfhL¡f Élhkš mij MnBã¡F«go kªâÇia
ão¤J cg¤âut« brŒJ tU»wh®fŸ. kªâÇí« °âu ò¤â ïšyhkš
vGâ vGâ, mo¤J mo¤J c¤âuî ngh£L tU»wh®. nry« Íšyh
ngh®L nj®jš el¡F« âd¤j‹W mij el¡f Élhkš brŒa¡ fUâ
kªâÇia¡ bfh©L ÃgªjidfŸ fh£o vy¡õid jil brŒjh®fŸ.
ngh®L ãuábl©L ÃgªjidÆ‹go vby¡õ‹ el¤âa ãwF Tl
mªj¤ nj®jiy x¥ò¡ bfhŸs¢ brŒahkš mij ÃuhfÇ¡F«go
kªâÇ å£oš nghŒ gh®¥gd®fŸ c£fh®ªJ bfh©L mt® ifia¥
ão¤J vGj¢ brhšY»wh®fŸ. k‰W« gy Éõa§fËš iAnfh®£L
#£Ífis fby¡l®fŸ Kjyhd bgÇat®fËY« áyiu Vkh‰¿¥
gh®¥gdušyhjhU¡F v‹bd‹d bfLâfS« K£L¡ f£ilí«
nghl nt©Lnkh m›tsî« brŒJ tU»wh®fŸ. v¥goahtJ
gh®¥gd®fË‹ khŒifÆš á¡f Koahj nah¡»aij e«Äš ü‰W¡F
bjh©û‰bwh‹gJ ngU¡F ïšiy v‹nw brhšyyh«. ïªj gy¡
Fiwitna ekJ gh®¥gd®fŸ ÄFâí« cgnah»¤J¡ bfhŸS
»wh®fŸ. ïitfisbašyh« nahá¡F« nghJ RakÇahij cŸst®
fS¡F nkš f©l R¤jåuÅ‹* cz®¢ájh‹ njh‹Wnk mšyhkš
ntW x‹W« njh‹Wtj‰F ïlnk ïšiy. Mjyhš m›åuid¥
ghuh£o M§fh§F Ô®khd§fŸ brŒaî« mtdJ cUt¥ gl¤ij
x›bthU r§f§fËY« å£oY« bjh§fÉlî« kWgoí« nt©o¡
bfhŸ»nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 17.04.1927
* c©ikahd R¤jåu‹ “ gh®¥gd® Ñœ ntiy
brŒtij¡ fh£oY« rhtnj nkš”
br§fšg£L Íšyh bgh‹ndÇÆš fhŠÓòu« Çla®£ rhš£
r¥ï‹Þbg¡£lUila Fkhuuhd ã. R¥gukÂa KjÈah® v‹»w
22- taJŸs xU thÈg® xU gh®¥gdU¡F¡ Ñœ ïUªJ ntiy
225 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
brŒtij¥ gh®¡»Y« br¤J¥nghtnj nkš v‹gjhf¡ fUâ
j‹Dila e©g® xUtU¡F Ñœ¡f©l Éjkhf xU foj« vGâ
it¤JÉ£L¥ ghõhz r«gªjkhd kUªij¢ rh¥ã£L É£L, cÆ®
Jwªjh®. m¡fojkhtJ;-
bgh‹ndÇ nyhfš g©L MÞg¤âÇ,
7-4-27.
m‹òÄ¡f kh¡f«!
ïªjkhj« 8- njâ vd¡F F¿¥ãl¤j¡f xU mâ®Z
ltrkhd ehshF«. mJ v‹dbt‹whš eh‹ ïªj cyf¤ijí«,
c‹idí«, vdJ gªJ¡fisí« É£L rªnjhõkhfî«, âU¥â
ahfî« ãÇí« ehshF«.
ekJ rnfhjÇfisí« rnfhju®fisí« gh®¥gd Nœ¢áÆš á¡»
VkhuhkÈU¥gj‰fhf ïUªJ j¥òÉ¡f cjî« vd Ãid¡»nw‹.
c‹Ål¤âY« v‹ m‹ò Ãiwªj ánefj® $kh‹ á.á. kšÈ eh¤
b#Æ‹ ïl¤âY«, v«.vÞ.v«. uÆšnt gh¡fhyh Íšyh ïŠáÜ®
MãR il¥ mo¥gtÇl¤âY« Éilbg‰W¡ bfhŸS§fhy«
beU§»É£lJ. ïnjhL eh‹ eš Éilbg‰W¡bfhŸS»nw‹. ïÅ
Ú gh®¡f Koahjjhd v‹Dila filá ifbaG¤J ïJjh‹, v‹D
ila ãnuj¤ij gh®¥gd bjUî¡F K‹dhš XL« Mu eâ
kzÈš gh®¡fyh«.
v‹Dila r«gs gh¡»ia Ú vd¡fhf th§» X£lšfhuU¡
F« k‰W« eh‹ bfhL¡fnt©oa fl‹ fhuU¡F« bfhL¤J ÉL

xU gh®¥gd v#khd‹ Ñœ ïUªJ ntiy brŒa ïÅ v‹dhš ( x«. ) ã. R¥ãukÂa‹.

KoahJ. gh®¥gd v#khd‹ Ñœ ntiybrŒJ éÉ¥gij¡ fh£oY«,
br¤J¥nghtJ nkyhdbjdî«, ò¤ârhȤjdkhd bjdî« eh‹
bjǪJ bfh©nl‹.

v‹Dila gh®¥gd v#khdDila bga® cd¡F bjǪjJ

jhnd. mªj ÓÅthr¥ãuò v‹gt®, v‹idí« k‰W« cŸs
á¥gªâfisí«, gh®¥gd Mâ¡f¤â‰fhf ciH¡»w njtner rhÄ
v‹»w xU gh®¥gdÇ‹ ïZl¥goí«, mt® brhšY»wgoí«
el¤J»wtuhÆU¡»wh®. ïJtiu lh¡l® eha®, r®. âahfuha br£o
ah®, v. uhkrhÄ KjÈah®, á. enlr KjÈah® KjÈat®fŸ gh®¥g
d® bfhLikfis monahL Jiy¥gj‰fhf brŒJ tU« ãua¤
jd§fis¤ j¥ãjbk‹W Ãid¤âUªnj‹. Mdhš, ï¥nghJ
m¤jiyt®fŸ th®¤ijfŸ x›bth‹W« r¤âakhdJ v‹gJ v‹
Éõa¤âš Äfî« U#]th» É£lJ. gh®¥gd®fis btW¥g
jhyhtJ “ gh®¥gd®fË‹ Ñœ ntiy brŒa¡TlhJ v‹W Ãid¤J
v‹ntiyia uhédhkh brŒJ ÉLtâdhyhtJ ntW tÊÆš ïªj
eh£oš ãiH¡fKoahjtdhÆU¡»wgoahš xU nfh¥ig ghÈš xU
mî‹R áahÅ¡ Máil¡ ( Hydro - Cyanic Acid ) fyªJ rh¥ã£L cÆiu
khŒ¤J¡bfhŸtijna ÉU«ò»nw‹. Mjyhš eh‹ xU c©ikahd
gh®¥gdušyhj cz®¢á cilatdhfî« vdJ gh®¥gdušyhjh®
rnfhju rnfhjÇfŸ gh®¥gd¡ bfhLikÆÈUªJ Ú§Ftj‰fhf
m¥gh®¥gd¡ bfhLikia mÊ¡f nt©oí«, eh‹ ãuhzid
ÉL»nw‹. eh‹ brŒí« ïªj¡fhÇa« rÇjhnd? ïªj Éõa¤ij
bkÆš g¤âÇifÆY« #ÞoÞ g¤âÇifÆY« ãuRÇ¡f¢ brŒtjhš

Fo muR - 1927 ( 1) 226 227 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


gHa fU¥gnd fU¥g‹
br‹idÆš ïUªJ lh¡l® tujuh#&Y ehíLthš btËÆl¥
nghF« “jÄœehL” âdrÇ¥ g¤âÇif btËahf nt©L«, btËahf
nt©L« v‹W vâ®gh®¤jt®fËš ahD« xUt‹. mjdhš ekJ
r_f¤â‰nfh, eh£o‰nfh, bgU¤j mDTy« x‹W« V‰g£L ÉlhJ
v‹w Koî V‰bfdnt ïUªjhY«, RnjrĤâudhš eh£L¡F« ekJ
r_f¤â‰F« V‰gL« bfLâiaahtJ bfhŠr« Fiw¡fhjh v‹W
vâ®gh®¤njh«. filáahf btËtªjJ. btF MtyhŒ¥ go¤J¥
gh®¤njh«. gHa fU¥gnd fU¥gdšyhkš ntW xU r§fâiaí«
fhnzh«. kWgoí« gh®¥gd®fŸ fhY¡FŸ EiHí« jªâu§fns
ÃiwªâU¥gJ« RnjrĤâu‹ fhÈš ÉGªJ mij MjǤJ
mjdhš jh‹ thH¥ gh®¥gJ« mšyhkš ntW x‹iwí§ f©L
ão¡fKoaÉšiy. mnjhL tH¡f« nghš #°o° f£áia itt
â‹ _y« gh®¥gd®fË‹ jait¢ r«ghâ¥gâš f©Q§ fU¤JkhŒ
fhz¥gL»wJ. cjhuzkhf ïu©blhU Éõa§fis kh¤âu«
vL¤J¡ fh£L»nwh«. Vbd‹whš, nfhaK¤öÇš ehíL fh‹gu‹
áÈUªJ ïªj Éõa« vGâajhš tÇ tÇahŒ vL¤J¡ bfh©L
ÉtfÇ¡f vGj neuÄšyhkš RU¡fkhf vGJ»nwh«.
mjhtJ, $kh‹ ehíLfhU¡F És«gu¡fhu®fshš j§f¡
»©z« ïdhkhf mË¡f¥g£ljhf¢ brhšy¥g£l T£l¤âš $kh‹
ehíLfh® ngáajhf “jÄœehL” g¤âÇifÆš vGâ ïU¡F«
Éõa¤âš F¿¥ã£oU¥gjhtJ:-
“br‹w xU tUõ fhykhf eh‹ ïUªjÉl« bjÇahkš xJ§»
ïU¡»nw‹.”
“uhéa Éõa¤âš vd¡F« k‰w jiyt®fS¡F« mã¥ãuha
ngjÄUªjjhš eh‹ Éy» ïU¡»nw‹”.
“uhéa Éõa¤âš mã¥ãuha ngjÄUªjhš.............. mã¥ãuha
ngj KŸst®fŸ r¡â ïšyhÉ£lhš Éy» ïU¥gnj ey«”.
Fo muR - 1927 ( 1) 228
“#°o° f£áÆ‹ bfhŸiffŸ vd¡F¥ ão¡f Éšiy.
Mjyhš #°o° f£áia eh‹ MjÇ¥gâšiy”.
“âuhÉl‹ bfhŸif¡F« vdJ bfhŸif¡F« mâf ɤâahr
K©L”.
“RnjrĤâu‹ g¤âÇ¡if¡F« vd¡F« uhéa Éõa¤âš
ahbjhU mã¥ãuha ngj§fS«, bfhŸifÆš ɤâahr§fS«
»ilahJ. Mdhš, mt®fŸ v‹Dila brŒâfis btËÆlhJ
mK¡» ÉL»wh®fŸ.”
“ ϪJ g¤âÇ¡if kh¤âu« v‹Dila brŒâfis¢ rÇtu
ãuRǤjJ. k‰w g¤âÇiffis Él ϪJ g¤âÇifjh‹ m¡fhy¤âš
c©ik¥ g¤âÇifahŒ ïUªjJ.”
“jÄœehL Mu«ã¤jJ Kjš................................. #°o° f£ánahL
ngh® òǪJ tªjJ. ”
“RnjrĤâu‹ g¤âÇ¡if¡F ngh£oahf eh‹ jÄœehL
g¤âÇifia Mu«ã¡fÉšiy. ”
v‹gjhf vGâÆU¡»wJ. ³ ãur§f¤ij¥ g‰¿ tÇ tÇahf
vL¤J¡ bfh©L ÉtÇ¡fyhkhdhY« mtru¤âš ïu©il kh¤âu«
vL¤bjGâ ÉtÇ¡»nwh«. jiya§f¤ij¥ g‰¿í« mâYŸs
neh¡f¤ij¥ g‰¿í« ãwF vGjyh«. “RnjrĤâu‹” uhéa Éõa
K« mj‹ bfhŸiffS« v‹d v‹gij¥ g‰¿ ïJtiu¤ “jÄœ
ehL” g¤âÇif v‹d mã¥ãuha« bfh©oUªjJ ? mJjhdh ï¥
nghJ jÄœehL g¤âÇifÆ‹ bfhŸif? m¥goahdhš “jÄœehL”
âdrÇ vj‰F? eh£o‰F xU cg¤âut« nghjhjh? mnj bfhŸif
ia¥ gh®¥gdušyhj g¤âÇifí« ãurhu« brŒa nt©Lkh?
“RnjrĤâu‹” brŒí« cg¤âut¤â‰fhtJ #d§fŸ Vkhwh
âU¡fî« bflhkš ïU¡fî« bfhŠr« fhuz« c©L. v‹d
bt‹whš, mJ gh®¥gd¥ g¤âÇif v‹W brhšÈ Élyh«. mnj
bfLâia gh®¥gdušyhjh® g¤âÇif v‹W ng® it¤J¡ bfh©L
“RnjrĤâu‹” bfhŸifia el¤â tªjhš njr¤â‰F« r_f¤â‰F«
v›tsî bfLâ V‰gL« v‹gij bghJ #d§fŸ nahá¤J¥
gh®¡f£L«. lh¡l® ehíLfhU j‹ r§fâia¥ ãuRÇ¡fhj fhuz¤jhš
kh¤âu« RnjrĤâu‹ elto¡if ehíLfhU¡F¥ ão¡fÉšiy
v‹whš v‹d mU¤j«? ït® elto¡ifia És«gu¥gL¤â¡
bfh©L tªJÉ£lhš “Ĥâu‹” nah¡»a‹ v‹Wjhnd fUJ»‹wh®.
229 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
v‹W V‰gL»wjh? ïšiyah? Mfnt “jÄœehL” g¤âÇif ehíL
fhÇ‹ És«gu¤â‰F kh¤âu« nt©o V‰g£L É£lnj jÉu, òâjhŒ
vªj¡ bfhŸifiaí« gu¥g mšy bt‹gJ« És§fÉšiyah?
ïªj xU fhÇa¤â‰fhf v¤jid ng® mªj g¤âÇif el¤j¥ gz«
bfhL¥gJ? v¤jid ng® mij gz« bfhL¤J th§FtJ? v‹gij
nahá¤J¥ ghU§fŸ. vJ bghŒ¥ ãurhu« ?
jÉu, #°o° føí«, âuhÉl‹ g¤âÇifí« ïtU¡F v‹d 19-4-27 njâ “jÄœehL” jiya§f¤â‰F gâš
bfLâ brŒjJ?

#°o° fø bfhŸifia Él Rauh{a¡ fø bfhŸifí«,

“ehíLfhÇ‹ njÓa¡ fø” bfhŸifí« v‹d ÉnrõkhdJ “jÄœehL” jdJ V¥uš µ 19 ² g¤âÇ¡ifÆš “bghŒ ãurhu«”
v‹gjhf ngÇ£L xU jiya§f« vGâÆU¡»wJ. mâš
mÃahakhŒ ehíLfh® xUtÇ‹ rîfÇa¤â‰fhf xU bgÇa
jÄœeh£il¥ g‰¿ “RnjrĤâuD«” “Fo muR«” “jÄœehL”
r_f K‹nd‰w¡ føia gÈbfhL¥ghnd‹? mšyJ ehíLfh®
nah¡»aij¡ F¿¤J vGâa F¿¥òfS¡F gâš vGâajhf #d§fŸ
brh‹d vªj¡ bfhŸifia #°o° fø V‰W¡ bfhŸs kW¤jJ?
Ãid¡F«go v‹d v‹dnkh cs¿¡ bfh£o ïU¡»wJ. mt‰WŸ
mdhtáakhŒ #°o° føia ittjhš gh®¥gd®fŸ kâ¥gh®fŸ
Ĥâuid¥ g‰¿ vGâÆU¥gitfis eh« ftÅ¡f nt©oaâšiy.
v‹»w fhuz¤â‰fhf K‹ã‹ nahá¡fhkY« gF¤j¿it cgnah»¡
VbdÅš $kh‹fŸ mŒa§fhU«, ehíLfhU« Ãid¤jhš r©il
fhkY« itJÉLtJ jhdh njÓa åu®fŸ v‹gt®fË‹ bfhŸif?
ngh£L¡ bfhŸth®fŸ, Ãid¤jhš uhÍah» ÉLth®fŸ. Vbd‹whš,
Ĥâu‹ uhéa mã¥ãuha¤â‰F« bfhŸif¡F« “jÄœehL” î¡F«
RnjrĤâuid¥ g‰¿í«, mj‹ uhéa Éõa§fis¥ g‰¿í«,
ahbjhU ɤâahrK« ïšiy v‹W “jÄœehL”nt vGâÆU¡
mj‹ ïju bfhŸiffis¥ g‰¿í«, #°o° føia¥ g‰¿í«,
»wgoahš eh« mij ftÅ¡f nt©oaâšiy. jÉu “jÄœehL”
mj‹ bfhŸiffis¥ g‰¿í«, â£l§fis¥ g‰¿í«, lh¡l®
“FomuR”it¥ g‰¿ vGâaij kh¤âu« vL¤J bfhŸSnth«.
ehíLfhU ïj‰F K‹ g¤âÇifÆY« ãur§f¤âY« vGâí«
brhšÈí« tªjbjšyh« cyf¤ij É£L kiwªJ É£ljh? gh®¥gd
c©ikí« nah¡»aijí« bgUikí« cŸs g¤âÇif
ušyhjh® føia itahkš mj‰F¡ bfLâ brŒahkš ehíLfhU
fshÆUªjhš j‹id¥g‰¿ VjhtJ xU g¤âÇif vGâdhš
jd¡fhf v‹d brŒJ bfh©lhY« vªj¥ gh®¥gd¥ g¤âÇifia¥
mJfis vL¤J rÇahŒ ngh£L mj‰F rkhjhd« brhšy nt©oaJ
òfœªjhY«, vªj¥ gh®¥gd® ïl« k‹Å¥ò nf£lhY«, vtid¡
»uk«. m¥go¡ »šyhkš btW« åzhd th®¤ijia cgnah»¤J
bfŠá, vt‹ fhY¡FŸ EiHªjhY« ek¡F mij¥g‰¿ ftiyna
k¡fis Vkh‰w Ãid¥gJ ÄFâí« ïÊ Fzbk‹nw brhšYnth«.
ïšiy. ïij gy jlitfŸ brhšÈí«, vGâí« ïU¡»nwh«.
“Fomurh”dJ “jÄœehL” Kjš ïjœ btËahdJ« mâš cŸs
Mifahš eh« ekJ flikia¢ brŒahkÈU¡f KoaÉšiy. ïij
thrf§fËš áyij vL¤J vGâ ãwF mij F‰w« brhšÈ
vGJtj‰F ek¡F¡ fZlkhf¤jh‹ ïU¡»wJ. ekJ brhªj
ïU¡»wnj mšyhkš âU£L¤jdkhfnth nah¡»a bghW¥ãšyh
fZl¤â‰F gaªJ bfh©L R«kh ïU¥gJ ga§fhˤjdkhFbk‹W
knyh xU tÇí« vGj Éšiy. mj‰F¤ “jÄœehL” ï¥gî« v‹d
fUâna ïij tU¤j¤Jl‹ vGJ»nwh«.
rkhjhd« brhšY»wJ v‹Wjh‹ nf£»nwh«. “RnjrĤâu‹” uhéa
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 17.04.1927 mã¥ãuhaK« “RnjrĤâu‹” bfhŸifí« $ tujuh#&Y ehíL
uhéa mã¥ãuhaK« bfhŸifí« x‹whÆU¡Fkhdhš “jÄœehL”
g¤âÇif njrhãkhd¤ij K‹Å£L el¤j¥gLtjhf v¥go fUj¡
TL«? mnjhL gh®¥gdušyhjh® K‹nd‰w¤âY« jd¡F ftiy
ïU¥gjhŒ fh£o¡ bfhŸtij v¥go e«g¡TL« v‹Wjh‹ nf£»

Fo muR - 1927 ( 1) 230 231 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

nwh«. RnjrĤâuDila njrhãkhd¤ij¥ g‰¿í«, gh®¥gdušyh
jh® Éõa¤âš RnjrĤâuD¡FŸs bfhŸifia¥ g‰¿í«, $kh‹
tujuh#&Y ehíL ïj‰F K‹ brh‹dJ«, vGâdJ« ï¥nghJ
v‹dthƉW v‹W nf£lj‰F kWbkhÊ brhštjšyth nah¡»a
khd fhÇakhF«? mij É£LÉ£L $kh‹ uhkrhÄ eha¡fÇ‹
neh¡f¤ij¥g‰¿ Vnjh bjǪJÉ£l nkjhÉnghš ngáÉ£lhš
#d§fŸ x¥ò¡bfhŸth®fshbt‹W nf£»nwh«? k‰wt®fS¡FŸs
njrhãkhdK«, tF¥ò mãkhdK«, $ tujuh#&Y ehíLî¡F«,
jÄœehL g¤âÇif¡F« ïU¥gjhf thÆY« vG¤âY« fh£odhš
nghJkh? brŒifÆš fLfsthtJ fh£l nt©lhkh? ghku k¡fis
btU« njÓa¥ ng¢rhš Vkh‰w tªj gHa nahf¤ij _£il f£o
it¤J ÉL«go nt©o¡ bfhŸS»nwh«. bgr©il v⮤jJ«
“FU Fy »s®¢áiaí«” MÆu¡fz¡fhd jlit brhšÈ¡ bfhŸt
jhš eh£L¡nfh, r_f¤â‰nfh fhjWªj Cáasî gaD« ÉisahJ.
bgr©l«ikia mŒa§fh® gh®¥gd®fŸ fÉœ¡f N£á brŒj fhy¤
âš $kh‹ tujuh#&Y ehíLití« $kh‹ r¤âa_®¤âiaí«
Míjkhf cgnah»¤J¡ bfh©lh®fŸ v‹gJ všnyhU¡F« bjǪj
Éõa«jh‹.
gh®¥gd®fŸ ï¥nghJ gh®¥gdušyhjh® K‹nd‰w¤â‰F
mETykhd MrhÄfisí«, ïa¡f§fisí« it»w MrhÄfis
v¥go jiyt®fsh¡» ö¡» ÉL»wh®fnsh mJ nghy mªj¡
fhy¤âš bgr©l«ikahiu itj MrhÄfisí« jiyt®fsh¡»
ö¡»É£L¡ bfh©L TÈ bfhL¤Jjh‹ tªjh®fŸ. mJrka« v¤j
idnah ng®fŸ $kh‹ ehíLit¥ nghš jh¡» ga‹ bg‰¿U¡
»wh®fŸ. FUFy »s®¢áÆ‹ bgUikí« ahU« m¿ahjjšy. m¡
»s®¢á v¥go V‰g£lbj‹gJ g‰¿ ïÅí« ahU¡fhtJ bjÇa
nt©Lkhdhš 12. 7. 25 ª njâ “Fo muir¥” gh®¤jhš bjÇí«.
filáahf mJ v‹d thƉW v‹»w ïufáaK« mâš fyªâUªj
t®fis¡ nf£lhš bjÇí«. Mfnt ïªj ïu©o‹ bgUikia
v›tsî ehis¡F v¤jid jlit vbjj‰F¢ rkhjhdkhf brhšÈ¡
bfh©L thœtJ v‹gJ ek¡F És§fÉšiy.
ï¥bghGJ« nf£»nwh« : Rauh{a¤â‰F $ tujuh#&Y
ehíLÉ‹ bfhŸif v‹d? â£l« v‹d? fhÇa¤âš mKš
v‹d? gh®¥gdušyhjh® K‹nd‰w¤âš $kh‹ tujuh#&Y
ehíLÉ‹ bfhŸif v‹d? â£lbk‹d? fhÇa¤âš mKš
v‹d? mitfŸ vªj njâ Kjš vªj njâ tiu mKY¡F
tu¤j¡fdJ mšyJ tªJ bfh©L ïUªjJ v‹W brhšy£L«
v‹Wjh‹ nf£»nwh«. kj r«gªjkhd áy ghõh©ofŸ g¡â
Fo muR - 1927 ( 1) 232
r«kªjkhd áy gÇghiõ brh‰fis brhšÈ¡ bfh©L fhy§ fÊ¥gJ
nghš uhéa r«gªjkhd áy brh‰fis kh¤âu« cgnahf¥ gL¤â
tUtJ kh¤âu« njrhãkhd« r_fhãkhd« v‹W ïÅí« brhšÈ
Vkh‰w¥ gh®¤jhš ah® bghW¤J¡ bfh©oU¡f Koí«? m¥go xU
kÅj‹ bghW¤J¡ bfh©L ïU¥gâ‹ _y« njrK« r_fK«
ghœgLtij f©zhš gh®¤J¡ bfh©L« jdJ Ra e‹ik¡fhfnth
ãw® jh£á©Âa¤â‰fhfnth R«khÉU¥gJ« kÅj¤ j‹ik
mšybt‹gnj ekJ mã¥ãuha«. mjdhnyna jh‹ ït‰iw
vGJ»nwhnk jÉu ntW fhuzÄšiy v‹gij $kh‹ ã.
tujuh#&Y ehíL e«g nt©L« v‹W nt©L»nwh«. e«gÉšiy
ahdhš ek¡F mij¥g‰¿ fLfsî ftiyíÄšiy.
jÉu, “j«ik jÉu ntW ahU¡F« gh®¥gdušyhj ïa¡f¤
ânyh K‹nd‰w¤ânyh m¡fiw »ilahJ v‹W $kh‹ uhkrhÄ
eha¡f® brhšYtij eh« y£áa« brŒaÉšiy. eha¡f® ï«khâÇ
ãurhu« brŒth® v‹W eh« K‹dnk vâ®gh®¤njh«. ïj‰F fhuz«
ntW ïU¡»wJ.” v‹W vGJ»wh®. mâÈUªJ Vnjh óid¡F£o
btËahf¥ngh»wJ. m¡fhuz¤ij btF MirnahL tunt‰»
nwh«. ï«khâÇ xU K¡»akhd fhuz¤ij _o it¤âU¥gJ
ngh‹w bf£l Fz« ntW x‹W« ïšiy v‹nw brhšYnth«.
uhkrhÄ eha¡f® v¥bghGJ j‹id jÉu ntW ahU¡F« gh®¥gduš
yhjh® ïa¡f¤âš, K‹nd‰w¤âš m¡fiw ïšiy v‹W brh‹dh®
v‹gij ïÅahtJ brh‹dhuhdhš e‹ikahÆU¡F«. eha¡f®
ï«khâÇ bghŒ ãurhu« brŒth® v‹W v¤jid tUõkhf mšyJ
v¤jid ÃÄõkhf $kh‹ ehíL¡F bjÇí« v‹gijí« cyF¡F¤
bjÇÉ¥ghuh?
jÉu, “Ãaha tÊÆš ïj‰F všyh« eh« v‹d gâš brh‹
dhY« bghŒ ãurhu§fŸ Éf¥ nghtâšiy. ekJ bfhŸifia
kWgoí« bjÇÉ¡F« bghU£L ïitfS¡F gâš vGjyhbk‹W
ïU¡»nwh«. ï«khâÇ bghŒ ãurhu¤â‹ neh¡f¤ij e©g®fŸ
m¿th®fŸ. Mjyhš ïÅnkš ³ g¤âÇif vJ vGâa nghâY«
mitfis eh« ftÅ¡f¥ nghtâšiy” v‹W vGJ»wh®. ïâÈ
UªJ, gâš vGJtjhfî« vGjhkš ïU¡f¥ ngh»wjhfî« m®¤j«
gL«go rka« nghš elªJbfhŸs ïlÄU¡F«go it¤J¡
bfh©lh®. MdhY« $kh‹ uhkrhÄ eha¡fiu gâš vGJtj‰F¤
jFâ ïšyhj khâÇ m›tsî rhjhuz kÅj® v‹gjhf $kh‹
tujuh#&Y ehíL kâ¤âU¥ghuhdhš gh®¥gd®fis¥ nghy, thia
_o¡bfh©L j‹ fhÇa¤âš f©zhÆU¡f£L«. gâš brhšÈ¤
Ôunt©oa nah¡»aij cila kÅj‹ v‹W Ãid¥ghuhdhš
233 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
f©o¥ghŒ gâš brhšy£L«. ïu©L Äšyhkš Rt‰W nkš óid
Éahghu« kh¤âu« ïÅ¡ TlhJ v‹W f©o¥ghŒ brhšYnth«.
VbdÅš $kh‹ tujuh#&Y ehíLî¡F« uhkrhÄ eha¡fU¡F«
cŸs “jfuhnwh” “bghwhiknah” “bghŒ¥ ãurhunkh” k‰W« vJnth
mtut®fŸ brhªj fhÇa¤ij¥ bghW¤jjh? bghJ fhÇa¤ij¥
bghW¤jjh? v‹gJ btË¥gilah» É£lhš ãwF mij¥g‰¿
ftiy ïšiy. njr¤â‹ bgauhY«, r_f¤â‹ bgauhY« v‹W
brhšÈ¡ bfh©L V‰gL»w nghJ mij my£áakhŒ _o it¤J
ÉLtJ njr¤â‰F«, r_f¤â‰Fnk nfL Nœtjšyhkš Jnuhf«
brŒjJkhF« v‹W t‰òW¤J»nwh«.“RnjrĤâu‹ vGâaâÈUªJ
mJ ãuhkÙa¤ij MjÇ¥gjhfnt bjÇ»wJ............. RnjrĤâu‹
bfhŸif ïJthÆUªjhš Ĥâu‹ kh¤âukšy m¡bfhŸifia
MjÇ¡»w všnyhiuí« eh« v⮤nj ÔUnth«” v‹W vGâ
ïU¡»wJ. ïªj vG¤JfËš xU vG¤âyhtJ VjhtJ nah¡»a¥
bghW¥ò ïU¡»wjhbt‹W m¿a ÉU«ò»nwh«. RnjrĤâu‹
vG¤J, bfhŸif M»aitfŸ $kh‹ tujuh#&Y ehíLî¡F
ï‹Wjh‹ bjÇa tªjjh? mJî« $kh‹ tujuh#&Y ehíL “rªJ
tÊÆš òfhkš uh#gh£ilÆš el¡f£L«” v‹W vGâa ãwFjhdh?
ïJ vGjhkš ntW khâÇahŒ $kh‹ ehíLit¥ òfœªJ vGâ
ÆUªjhš ï¥nghJ f©Lão¤j bfhŸif v‹dthÆU¡F«
v‹gij¥ g‰¿ eh« vGj nt©Lkh?
jÉu, “$kh‹ uhkrhÄ eha¡f® m‰g¤jdkhf vGâíŸs
th®¤ijfis¥ g‰¿ eh« x‹W« ftÅ¡f¥ nghtâšiy” v‹W
vGâÆU¡»wh®. m‰g¤jd¤ij ftÅ¡fhj - y£áa« brŒahj bgUª
j‹ik¡fhf ahtU« rªnjhõkila nt©oaJjh‹. Mdhš
m‰g¤jd¤â‹ r¤ij vL¤J¡ bfh©ljhf x¥ò¡ bfh©L mj‰F
rkhjhd« vGJ»wh®.
mjhtJ, mªj m‰g¤jd¤â‹ rhuh«r« v‹dbt‹whš
“#°o° f£á x‹Wjh‹ ãuhkzušyhjhU¡F¥ ãuâÃâahŒ És§
FtJ. mj‹ bfhŸiffisna ãuhkzušyhjh® MjÇ¡»wh®fŸ.
mij jh¡FtJ ãuhkzušyhjhU¡F bfLâ brŒtjhF«” v‹W eh«
brhšYtjhf vGâÆU¡»wh®.
Mfnt, ïªj rhuh«r¤ij¡ bfh©l th®¤ijfŸ m‰g¤
jdkhŒ¥ nghŒ É£lj‰fhf eh« bfhŠrK« bt£f¥glÉšiy,
bt£f¥gl¥ nghtJÄšiy. k‰wgo mj‹ Ñœ “#°o° f£á x‹W
jh‹ ãuhkzušyhjhU¡F ãuâÃâ v‹W brhšYtij eh« xU ehS«
x¥ò¡bfh©lJ ïšiy, x¥ò¡ bfhŸs¥ nghtJÄšiy .............
Fo muR - 1927 ( 1) 234
mjDila uhéa¡ bfhŸiffis v¥bghGJ« f©o¤J tªâU¥gJ
nghynt eh« ï¥bghGJ« f©o¡»nwh«” v‹W vGâ ïU¡»wh®.
$ tujuh#&Y ehíLî¡F¥ gh®¥gdušyhjh® K‹nd‰w¤â‰fhf
ntW v‹d f£á ïU¡»wJ? vªj f£áÆ‹ _y« ït® v‹d
brŒâU¡»wh®? “#°o°” f£á V‰g£l fhy« Kj‰ bfh©nl mij
xÊ¡f gh®¥gd® brŒj Nœ¢áÆš $kh‹ tujuh#&Y ehíLî«
fyªJ br‹id khfhz r§f« Mu«ã¤jhnu mJ v‹dthƉW?
mªj¡ bfhŸiffŸ ï¥nghJ v§nf nghŒ É£lJ?
m‹¿í«, “#°o°” f£áÆš $kh‹ tujuh#&Y ehíLî¡F¥
ão¡fhj bfhŸif mšyJ â£l« v‹d ïU¡»wJ?
“gh®¥gdušyhjh® e‹ikia c¤njá¤J eh‹ #°o° f£áÆš
nrUnt‹” v‹W xU fhy¤âš brh‹dhnu m¥bghGJ gh®¥gd
ušyhjh® e‹ik¡F ntW f£áfŸ ïU¥gjhŒ ït® x¥ò¡ bfh©oU¥
ghuhdhš, V‹ mj‹ bga®fis¢ brhšÈ mâš nrUtjhf¢ brhšÈ
ïU¡f¡ TlhJ? brhšyh É£lhY« gh®¥gdušyhjh® Éõa¤âš
m¡fiw ïUªjhš V‹ mitfËš vâyhtJ nr®ªâU¡f¡ TlhJ?
ï›tsî« ïšyhkš ntW xUt® brŒtijí« jL¡F«
goahd Nœ¢áÆY« fyªJ ïUªJ É£L j‹dhyhd bfLâfŸ
všyh« brŒJ gh®¤J« x‹W¡F« ris¡fhkš “#°o°” f£á
bršth¡fhÆU¡F« nghJ nk‰f©lgo mâš nrUtjhfî« brhšÈ
“#°o°” f£áah® ahU« ïtiu e«ã T¥ãlhkY«, nr®¡fhkY«
ïU¥gj‰fhf mij itJ bfh©oU¥gbj‹whš ah® bghW¤J¡
bfhŸSth®fŸ? jÉuî« “#°o° f£áÆ‹ uhéa¡ bfhŸif ão¡fh
jjhš f©o¡»nwh«” v‹W vGJ»wh®. #°o° f£áÆ‹ uhéa¡
bfhŸif v‹d v‹gij ïtuhš brhšy Koíkh? uhéa¡ bfhŸif
jÉu k‰wijahtJ $kh‹ tujuh#&Y ehíL MjǤâU¡»whuh?
MjÇ¡»whuh? MjÇ¡f¥ ngh»whuh? gh®¥gd®fŸ itjhš #°o°
f£áÆš nrUnt‹ v‹W Äu£LtJ«, “#°o°” f£áah® itjhš
Rauh{a¡ f£ájh‹ njr¤âš nah¡»akhd f£á v‹W brhšYtJ«,
ïu©L ngU« r£il brŒahÉ£lhš ïu©L« cgnahfÄšiy,
njÓa¡ f£á °jhã¡f¥ ngh»nw‹ v‹gJ«, kWgoí« “bfhŠr
ehisÆnyna bfhŸiffis itnjnd bahÊa MrhÄfis ita
Éšiy” v‹gJ«, kWgoí« bfhŠr ehisÆnyna “MrhÄfis
it»nwnd xÊa bfhŸiffis¥ g‰¿ F‰w« brhšyÉšiy”
v‹gJ«, “ Vnjh xU rka« m¥go itJ ïUªjhY« ï¥bghGJ
mt‰iw všyh« k‹Å¡F«go nf£L¡bfhŸS»nw‹” v‹gJ«
M»a khâÇÆš ïU¡»wnj mšyhkš 10 ehis¡F nr®ªjh¥nghš
235 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
xU F¿¥ã£l bfhŸifnah, mã¥ãuhankh, â£lnkh, mKnyh
VjhtJ j‹Ål« ïU¥gjhŒ¤ ijÇakhŒ brhšy¡ TLkh? “jÄœ
ehL” âdrÇ Kjš ïjG¡F«, ã‹ tªj 4, 5 ïjœfS¡F« cŸs
ɤâahr§fis¥ go¤jhny ïªj Égu§fŸ ahU¡F« òy¥g£L
ÉL«. jÉu,
“$kh‹ uhkrhÄ eha¡fnu jkJ “Fo muᔚ k‰bwhU
g¡f¤âš #°o° f£áah® uhéa¤ â£l§fis É£L Él nt©L«
v‹W« r_f¤ â£l§fis kh¤âu« it¤J¡ bfhŸs nt©L«
v‹W«, m¥goahdhš kh¤âu« všyh¥ gh®¥gdušyhjhU« #°o°
f£áÆš tªJ nru Koí« v‹W« vGâÆU¡»wh®. ïJ x‹nw mt®
e«ik g‰¿ vGâdJ jtW v‹gij %ã¡f¥ nghJkhdJ” v‹W
$kh‹ tujuh#&Y ehíL vGâ ïU¡»wh®.
“Fo muR” v§F ï¥go vGâÆU¡»wJ v‹gij jaî brŒJ
fh£L«go nf£»nwh«. eh« vGâ ïU¥gij j¥g®¤j« gL«goahŒ
âǤJ¡TW»wh® v‹nw brhšYnth«. eh« vGâ ïU¥gJ v‹d
bt‹whš “#°o° f£áah® fh§»uáš nrUtjhdhš nj®jšfË‹
nghJ r§flnk‰gL«. VbdÅš nj®jiy c¤njá¤J¤jh‹ fh§»uáš
nru nt©Lnk xÊa nt¿šiy. m¥go nr®ªj ãwF fh§»uR«
#°o° f£áí« mngBf®fis ÃW¤âdhš fh§»uáš nr®ªj
gh®¥gdušyhjhU¡F X£L brŒí« Éõa¤âš fZl« V‰gL«, f£á
V‰gL«” v‹gijna K¡»akhŒ fh£o nj®jY¡F Mir¥gL»wt®
fS¡F VjhtJ xU °jhgdÄU¡f£L«, #°o° f£áia murh§f
c¤ânahf°j®fS« tªJ nrU«go r_f ïa¡fkh¡» ÉL§fŸ v‹W
brh‹ndhnk mšyhkš $kh‹ tujuh#&Y ehíLî¡fhtJ ntW
muáašfhuU¡fhtJ ão¡fhj muáaš â£l« #°o° f£áÆš
ïU¡»wJ mij vL¤J ÉL§fŸ v‹W eh« brhšyntÆšiy. “Fo
muáš” “ïu©blhUt® jÉu k‰wt®fŸ tªJ nrUth®fŸ” v‹W
vGâaâš Tl mªj ïu©blhUtÇš $kh‹ tujuh#&Y ehíL
ití« xUtuhf fUâjh‹ vGândh«. VbdÅš #°o° f£áia
itjh byhÊa jd¡F ntW kh®¡fÄšyhj khâÇÆš bfhŸiffis
it¤J¡ bfhŸs nt©oatuh» É£lh® v‹gij cz®ªJ jh‹.
Mjyhš Fo muR vGâaij $kh‹ ehíL cgnah»¤J bfh©l
khâÇ rÇah v‹gJ ahtU¡F« És§fhkš nghfhJ.
jÉu,“#°o° f£á uhéa¤ â£l¤ij É£L É£lhš r_f
ntiy r«gªj¥g£l tiu všyh gh®¥gdušyhjhU« mâš nrUth®
fŸ v‹gâš rªnjfÄšiy” v‹W vGJ»wh®. k‰wt®fŸ nrU»wh®
fsh nr®ªâU¡»wh®fsh v‹»w Éõa« ãwF ngryh«. $kh‹
Fo muR - 1927 ( 1) 236
tujuh#&Y ehíL nrUtj‰F MnBgiz ïšiyah v‹W nf£
»nwh«.
m¥goahdhš fhŠáòu« kfheh£o‹ nghJ T£l¥g£l T£
l¤âš V‹ ït® $kh‹ ÓÅthrŒa§fhU¡F ešy ãŸisahf,
$kh‹ KjÈahUl‹ V‹ ngh£o ngh£lh® v‹W nf£»nwh«. fh§
»u° uhéa mã¥ãuha¤njhLjhnd. m§F gh®¥gdušyhjh®
K‹nd‰w¤â‰F v‹W áy Ô®khd§fŸ tªjJ. mâš cŸs uhéa
mã¥ãuha« ïtU¡F MnBgiz ïšiyna. r_f mã¥ãuhaª
jhnd ɤâahrkhÆUªjJ v‹W brhšy¡TL«. mjhtJ tF¥òthÇ
cÇik. mJ nghynt #°o° f£áÆš cŸs uhéa mã¥ãuha«
vL¤JÉ£lhš mâš Ûâ v‹d ïU¡F«. tF¥òthÇ cÇikjhnd
ïU¡F«. tF¥òthÇ cÇikia¥ g‰¿nah bt‹whš $kh‹ tujuh
#&Y ehíL âd« xU mã¥ãuha« jhnd brhšÈ tU»wh®. m¥go
ïU¡F« nghJ ït® nr®ªJ xnu bfhŸifahÆU¥gh® v‹gj‰F
v‹d cWâ ïU¡»wJ? mJjh‹ nghf£L«, kJiuÆš elªj
gh®¥gdušyhjh® kfheh£o‹ nghJ všyh gh®¥gdušyhjhiuí«
mt®fŸ, mjhtJ gh®¥gdušyhjh® Éõa¤âš m¡fiw cŸst®fŸ
x›bthUtU« tªJ j§fŸ j§fŸ mã¥ãuha§fis¢ brhšY«go
nf£L¡ bfh©lh®fns m¥bghGJ $kh‹ tujuh#&Y ehíL v‹d
mã¥ãuha« bfhL¤jh® mšyJ jh‹ tuhjâ‰F v‹d fhuz«
brh‹dh® v‹Wjh‹ nf£»nwh«. jd¡F VjhtJ xU mã¥ãuha«
ïUªâU¡Fkhdhš brhšÈ ïU¡fyhkh ïšiyah? ã‹D« mªj
kfhehL e‹whŒ eilbgwhâU¡fî« áy gh®¥gdušyhjhiuahtJ
kfheh£L¡F¥ nghfhkš ïU¡F«go jL¡fî« ãua¤jd¥g£L mnj
njâÆš jhD« xU kfhehL T£LtjhŒ btË¥gL¤âdhnu xÊa
m¥goahtJ T£o VjhtJ xU V‰ghL brŒjhuh v‹W nf£»nwh«.
jÉu Kothf xU th®¤ij v‹W, “ãuhkÙa¤ij xʤJ rk¤Jt¤
ijí« moik¤ jd¤ijí« xʤJ Rauh{a¤ijí« °jhã¥gâš
ah® FW¡nf ËwhY« jh‹ ga¥gl¥ nghtâšiy” v‹W vGJ»wh®.
ïªj ïu©L« thÆš brhšÈ¡ bfh©oU¥gij Él fhÇa¤âš brŒa
ïtUila bfhŸif v‹d? â£l« v‹d? mKš v‹d? v‹W
kWgoí« nf£»nwh«. btW« gÇghiõahš v¤jid ehis¡F
Vkh‰WtJ v‹W« nf£»nwh«. mªj¥go ahU¡F« ga¥glhj åu®
V‹ br‹w x‹W ïu©L tUõkhf jiy fh£lhkš ïUªnj‹ v‹W
brhšÈ¡ bfhŸs nt©L«. filáahŒ,
“r¤âa« btšYkh bghŒ ãurhu« btšYkh v‹gij xU if
gh®¡f¥ ngh»wjhf” vGâ ïU¡»wh®.
237 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 ïij kh¤âu« eh« kd¥ó®tkhf x¥ò¡bfh©L mj‹
Koití« vâ®gh®¡»nwh«. VbdÅš r¤âa« ï‹dJ bghŒ ãurhu«
ï‹dJ v‹gij m¿a Koahj #d§fŸ ïÅ ekJ eh£oš mâfkhf
ïšiy v‹»w ijÇa¤âdhY« V‰fdnt #d§fŸ Vw¡ Fiwa vJ
bghŒ, vJ òu£L, vJ r¤âa« v‹gij m¿ªJÉ£lh®fŸ v‹»w
e«ã¡ifahY«jh‹ eh« mªj th®¤ijfis kh¤âu« x¥ò¡bfh©L xU áW F¿¥ò
btF MtnyhL vâ®gh®¡»nwh«.

Fo muR - f£Liu - 24.04.1927

br‹idÆš cŸs K¡»a it¤âa®fËš mDgt« bg‰w
ïu©L fdth‹fŸ ekJ clš Ãiyia¥ g‰¿ ftŤJ rßu¤âš u¤j
X£l ntf« ( Blood Pressure) mâfkhÆU¥gjhfî«, Rkh® 150 o¡»Ç
ãuõ® ïU¡f nt©oaJ 200 o¡»Ç nghš ïU¥gjhfî«, ïJ
nghynt TLjyh»¡ bfh©L tUkh»š u¤j¡ FHhŒfŸ bto¤J u¤j
X£l« ËW fhš if mšyJ _is KjÈaJfŸ °j«ã¤J¥
nghFbk‹W« mã¥ãuha« brhšÈ, mj‰F Ợirahf FiwªjJ
ïu©L jlit _‹W _‹W ehŸfŸ KG¥g£oÅ ïU¡f nt©L«
v‹W«, ïuh¤âÇ rh¥gh£il Fiw¤JÉl nt©Lbk‹W«, khÄr
Mfhu¤ij mwnt Ú¡» Él nt©L« v‹W«, f©o¥ghd Ợir
brhšÈ ïU¡»wh®fŸ. $y$ iftša RthÄfSÄj‰F K‹ng ïnj
mã¥ãuha¤ij ïu©L _‹W jlitfËš brhšÈ ïU¡»wh®.
m‹¿í« ek¡F rßu¤âš K‹id Él vil mâfkhÆUªjhY«,
mâfkhd gy¡Fiwî« _¢R th§FjY« miu k neu« nr®ªjh¥
nghy vGj Koahjgo mo¡fo nrh«gY« if tÈí« ngr¥ ngr
kwâí« KjÈa Fz§fŸ V‰g£oU¡»‹wd. it¤âaÇl« g£oÅ
ïU¥gjhŒ x¥ò¡ bfh©L tªâUªjhY«, j‰rka« V‰g£oU¡F«
ïu©blhU r«gt§fis K‹Å£L bfhŠr ehis¡F g£oÅ
ÉujbkL¤J¡ bfhŸs brsfÇaÄšyhkÈU¥gjhš it¤âaU¡F¡
bfhL¤j th¡FWâia Ãiwnt‰w Koahj ÃiyikÆÈU¡»nwh«.
MdhY«, Mfhu Éõa¤âš it¤âa® f£lis¥go el¡f Koî
brŒJ bfh©oU¥gjhš khÄr Mfhu« rh¥ãLtij ÃW¤âÆU¡
»nwh«. Mifahš btËfËš e«ik¡ T¥ãL« fdth‹fŸ jaî
brŒJ ïªj Éõa§fis kh¤âu« ftŤJ¡bfhŸs nt©LkhŒ¥
ãuh®¤â¡»nwh«.

Fo muR - nt©LnfhŸ - 24.04.1927

Fo muR - 1927 ( 1) 238 239 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 tF¥òthÇ ãuâÃâ¤Jt«
ïªâahÉš j‰fhyÄU¡F« gšntW kj§fŸ, gšntW #hâfŸ
KjÈaitfis c¤njá¤J xUtU¡bfhUt® e«ã¡if c©lh¡
fî« x‰Wik c©lh¡fî« v‹gjhf¡ fUâ br‹w Ó®âU¤j¤â‹
nghJ jFªjgo Érhuiz brŒJ áy tF¥òfS¡F ãuâÃâ¤Jt
°jhd§fŸ xJ¡» it¤J« áy tF¥gh®fS¡nf jŤbjhFâfŸ
_y« ãuâÃâ¤Jt§fŸ V‰gL¤âí« it¤âU¥gJ ahtU« m¿ªj
Éõank. ïâÈUªJ rÛg¤âš tu¥nghF« Ó®âU¤j Érhuiz¡
fÄõ‹ nghJ K‹ò bghJ bjhFâÆš xJ¡» it¤j tF¥ghU«
ïŤ j§fS¡F¤ jŤ bjhFâ _y« ãuâÃâ¤Jt« mË¡f¥gl
nt©L« v‹w »s®¢áia¥ gh®¤J áW bjhifÆduhd e« eh£L¥
gh®¥gd®fŸ ï«Kiw mKY¡F tªJ É£lhš jh§fŸ ï¥bghGJ
mDgɤJ¡ bfh©oU¡»w Vfnghf ÄuhR nghŒ ÉLbk‹W«, j§fŸ
r_f¤J¡F¤ jFªjgo åjh¢rhu« »il¥gjhÆUªjhš ï¥bghGJ
»il¤J¡ bfh©oU¥gâš 10š xU ghf§Tl »il¡fhkš nghŒ
ÉLnk v‹W gaªJ ï¡»s®¢áia bahÊ¡f gy tÊfËY« Nœ¢á
brŒJ tUtJ ahtU« m¿ªj Éõank. ï¢Nœ¢áfËš
jiyikahd Nœ¢áahf áy kfkâa rnfhju®fis¥ ão¤J j§fŸ
r_f¤J¡F ïÅ jŤ bjhFâ nt©lhbk‹W brh‹djhf V‰ghL
brŒJ xU bgÇa És«gu« brŒJ É£lh®fŸ. ï¥bghGJ mJ
“ão¡f¥ ão¡f ek¢átha«” nghš tªJ KoªJ É£lJ, mjhtJ
ïªJ kfh rigÆ‹ elto¡iffËÈUªJ«, kfkâa r_f¤jh®fË‹
ãuKf®fËlÄUªJ« jŤ bjhFâna Ãiy¤âU¡f nt©L« v‹»w
khâÇahfnt Éõa§fŸ btËah»¡ bfh©L tU»‹wd. ïâÈUªJ
bj‹dh£L¥ gh®¥gd®fË‹ Nœ¢á gÈ¡fÉšiy v‹nw bjÇ»wJ.
Fo muR - brŒâ¡ F¿¥ò - 24.04.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 240
bjhÊyhs®
br‹id¥ gh®¥gd¤ “jiyt®fŸ” jh§fŸjh‹ bjhÊyhs®fŸ
Éõa¤âš mâf m¡fiuíŸst®fŸ v‹W«, bjhÊyhs®fS¡F
nt©oa rfy rîfÇa§fS« j§fshšjh‹ brŒa¡ TLbk‹W«,
bjhÊyhs®fS¡F nt©oa ãuâÃâ¤Jt§fbsšyh« j§fshšjh‹
th§»¡ bfhL¡f¡TL« v‹W«, brhšÈ ïJ fhygÇaªj«, bjhÊ
yhs®fis Vkh‰¿ mt®fSila X£L¡fis¥ bg‰W gjÉ bg‰W
tªjJ ahtU¡F« bjǪj Éõank. br‹w tUõ¤âa KÅágš
nj®jšfËY«, r£lrig nj®jšfËY«, mj‰F K‹ elªj nj®jš
fËY« ï¥gh®¥gd®fË‹ Nœ¢áfis m¿ahkš VkhªJ, bjhÊyh
s®fŸ j§fSila X£L¡fis všyh« gh®¥gd mng£rf®fS¡nf
bfhL¤J gh®¥gdušyhjhiu njh‰fo¡f brŒjJ« ahtU¡F« bjǪj
Éõank. ï¥go ïU¡f, ï¥nghJ ³ bjhÊyhs rnfhju®fËš
j§fS¡F jh§fns ãuâÃâahŒ ïU¡fyh« v‹gjhf fUâ,
tu¥nghF« br‹id KÅágš nj®jY¡F j§fŸ rnfhju®fËnyna
ïu©blhUtiu mng£r®fshŒ ÃW¤j¤ Ô®khŤâU¡»wh®fŸ. ïij
m¿ªj ³ gh®¥gd®fŸ bjhÊyhs®fis Vkh‰w òâjhŒ xU tÊ
f©L ão¤J ïU¡»wh®fŸ. mJ v‹dbt‹whš bjhÊyhs®fS¡F
ãuâ Ãâ¤Jt« nt©L« v‹whš mt®fŸ fh§»u° Rauh{a¡
f£áÆš nrunt©Lkh«. ïšyhÉ£lhš mt®fŸ Éf¡ Tlhjh«.
ïJ v›tsî tŠrfkhdbj‹gij thrf®fns nahá¡f nt©L«.
v‹dbtÅš, fh§»uÌnyh Rauh{a¡ f£áÆnyh, bjhÊyhs®fŸ
nrUtjhdhš bjhÊyhËfË‹ KjyhËkh®fŸ mt®fis v¥go
ahtJ bfL¤JÉl¡ TL«. mjdhš bjhÊyhËfŸ fh§»uÌš nru
Koahkš nghŒ Élyh«. ïªj rh¡if it¤J¡ bfh©L bjhÊyhË
fis Rygkhf jŸËÉlyh« v‹gJjh‹. bjhÊyhËfSila
X£LbgW« nghJ kh¤âu« ahiuahtJ ão¤J mt®fis Vkh‰¿
mt®fSila X£L¡fis bg‰WÉlyh« v‹»w jªâu¤â‹
ngÇšjh‹ gh®¥gd®fË‹ “bjhÊyhs® mDjhg«” É»wJ. ekJ
bjhÊyhs e©g®fnsh ïªj Nœ¢áfis m¿ahkš “vL¥gh® if
FHªij”fshŒ ïU¡»wh®fŸ. ïitfis všyht‰iwí« m¿ªnj
241 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
jh‹ eh« bjhÊyhËfŸ muáaš r«kªjkhd vªj f£áÆY« nru¡
TlhJ v‹W«, mt®fŸ j§fŸ fhšfËnyna Éf¡ Toa r¡âia
bgwnt©L« v‹W«, mJ bfhŠr fhy« jhkjkhdhY« F‰wÄšiy
v‹W«, ngáí« vGâí« tªnjh«, eh« ï¥go ngá vGâ tªjij¥
g‰¿ gy “bjhÊyhs®fŸ jiyt®fS¡F«” e« ÛJ kd°jhg«
V‰g£lJ« ek¡F¤ bjÇí«. <nuh£oš Toa bjhÊyhs® kfheh£L
cgruiz jiyt® KiwÆY« ïijna brh‹ndh«. “Ĥâu‹”
mij¥g‰¿ ÄFâí« nfhg« bfh©lJ. MdnghâY« ï‹dK« eh«
mnj bfhŸifíl‹jh‹ ïU¡»nwh«. ï¥nghJ br‹id fh§»u°
fÄ£oÆš KÅágš nj®jY¡F mng£rf®fŸ ÃW¤J« Éõa¤âš
$kh‹fŸ á§fhuntY br£oahU¡F«, r¤âa_®¤â, bu§frhÄ
mŒa§fh®, ÓÅthr mŒa§ fh® KjÈat®fS¡F« elªj r«gh
õiz, mojo r©il KjÈa itfŸ elªJ ïU¥gijí« bjhÊ
yhs® T£l¤âš $kh‹fŸ át uhî, fšahzRªju KjÈah® KjÈa
t®fŸ ngáa ng¢RfËš ïUªJ« gh®¥gd jªâu§fŸ e‹whŒ És§F
»‹wd. ïÅahtJ ekJ bjhÊyhs rnfhju®fŸ ï›tuáaš òu£L
fË‹ khŒifÆš ïUªJ ÉyFth®fsh? v‹gJjh‹ ekJ nfhÇ¡if.
m¥go mt®fŸ Éy» jÅ¥g£l XjhÉš bjhÊyhË v‹»w
KiwÆš nj®jY¡F Égh® fshdhš ehK« e«khš Mdij brŒa
jahuhŒ ïU¡»nwh« v‹W«, vªj f£á v⮤jhY« mij xU if
gh®¤J Élyh« v‹W«, ekJ bjhÊyhs® rnfhju®fS¡F¤
bjÇɤJ¡ bfhŸS»nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 24.04.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 242
Íšyh ngh®L ãuábl©L nj®jšfŸ
tF¥ò Jntõ« xʤjj‰F ïJ xU rhø
jÄœ eh£oYŸs gâbdhU Íšyh¡fË‹ Íšyh ngh®L
ãuábl©L °jhd§fËš ïJ rka« âU¢á Ú§fyhf (m§F kh¤âu«
gh®¥gd ãuábl©L) k‰w 10 Íšyh¡fËš gh®¥gdušyhj ãuábl©
Lfns ïUªJ tU»wh®fŸ. mjhtJ $kh‹fŸ br§fšg£L¡F
M.K.bu£oí«, bj‹dh‰fh£L¡F Ó¤jhuhk bu£oí«, tlM‰fh£L¡F
»UZzrhÄ ehíLî«, á¤öU¡F KÅrhÄ ehíLî«, nry¤â‰F
všy¥g br£oahU«, nfhaK¤öU¡F u¤âdrghgâ KjÈahU«,
jŠir¡F g‹Ü®brštK«, kJiu¡F ngh¡° Jiuí«, ïuhkehj
òu¤â‰F ïuhkehjòu uh#hî«, âUbešntÈ¡F FkhurhÄ bu£o
ahUkhf ïU¡»wh®fŸ. ïJ #°o° f£á V‰g£ljhš ï«khâÇ
gh®¥gdušyhj fdth‹fŸ tuKoªjJ v‹gJ«, mjdhnyna
gh®¥gd®fŸ ekJ #°o° f£áiaí« mj‹ jiytuhd gd¡fhš
uh#hití« bt£o¥ òij¡f nt©L bk‹W brhšYtJ«,
ï¥bghGJ V‰g£l miu¥ gh®¥gduhd R¥guha kªâÇrigÆ‹
_y« ïij kh‰¿ ï¤jid Íšyh ngh®Lfisí« gh®¥gd kakhf
î«, gh®¥gd m¡»ufhukhfî«, gh®¥gd m‹d r¤âukhfî«,gh®¥gd
ntj ghl rhiyahfî« M¡»¡ bfhŸs gh®¥gd®fŸ všnyhU«
x‹W nr®ªJ “gÑuj ãuajd¥” gL»wh®fŸ v‹gJ« ahtU« m¿ª
jnj. ïJ fhuzkhfnt ekJ miu¥ gh®¥gd kªâÇ xU Íšyh ngh®L
ãuábl©L¡fhtJ mt®fŸ kWgoí« nj®jY¡F Égj‰F
yha¡»šyhkš go¡F bk«g® °jhdnk ehÄndr‹ brŒahkš xnu
moahŒ mo¤J É£lh®. Md nghâY« Vnjh xU r£l¥go V‰g£
oUªj r£l r«kªjkhd Mjhu¤ij¡ bfh©L br§f‰g£L, bj‹dh‰
fhL, nry«, jŠir, âUbešntÈ KjÈa Íšyh ngh®L ãuábl©
LfŸ kWgoí« Ã‹W Vfkdjhfî«, 4-š 3 g§F ng®fshY«, 3-š 2
g§F ng®fshY«, mâf bk#hÇ£oahŒ bjǪbjL¡f¥g£L É£lh®
fŸ. MdhY« gh®¥gd® fŸ R«khÉuhkš Úâ ïyh¡fhÉš j§fS¡F
ïU¡F« bršth¡F Mzt¤jhš ï¤jid nj®jšfŸ ngÇY«
243 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
mªjªj Íšyh nfh®£L fËš nj®jšfis u¤J brŒa nt©Lbk‹W
Éah{Ía« bjhL¤ âU¡»wh®fŸ. ï›ÉahÍa§fËš K¡»akhd
Éah{Íakh»a jŠrh ñ® $kh‹ g‹Ü®bršt« nj®jiy¡ F¿¤j
jhdJ« fh§»u° jiyt®, Rauh{a¡ f£á¤ jiyt®, gh®¥gd¤
jiyt®, khÍ m£t nf£ b#duš, “mtjhu òUõ®”, “#°o°
f£áia bt£o òij¤jt®”, “tF¥ò¤ Jntõ¤ij xnuaoahŒ
Jiy¤jt®” M»a bgUikfŸ bg‰w $kh‹ v°. ÓÅthrŒa§fh®
mt®fns t¡Ñyhf thâ¤jJkhd Éah{Ía¤ij btŸË¡»Hik
khiyÆš bryî¤ bjhifíl‹ jŸË vy¡õid cWâgL¤â
ïU¥gjhf jªâ tªâU¡»wJ. Mdhš $kh‹ g‹Ü® bršt¤â‹
t¡Ñnyh “_is ïšyhj tF¥ò” v‹»w gh®¥gdušyhjh® tF¥ig¢
nr®ªj $kh‹ bt§»£lukzuh› ehíL v‹gijí« F¿¥ãL»nwh«.
ïJ jÉu, nry« $kh‹ všy¥g br£oah® nj®jš Éõa¤âš nj®jš
el¡fhkÈU¡f¢ brŒa nry¤J gh®¥gd®fŸ, K¡»akhŒ $kh‹ á.
uh#nfhghyh¢rhÇah® Kjš bfh©L, kªâÇÆ‹ ifia¥ ão¤J vGâ
it¤J« kªâÇÆ‹ Ãgªjid¥go nj®jš elªJ mâš Vw¡Fiwa
VfkdjhŒ br£oah® bt‰¿ bg‰W«, kWgoí« mij jŸSgo
brŒí«go #£#& nfh®£oš É©z¥g« bfhL¤jjšyhkš kªâÇia
ão¤J« bf#£L ãuRu« brŒahkš ÃW¤â it¤âU¡»wh®fŸ v‹W
nfŸÉ¥gL»nwh«. ï¤nj®jiy kªâÇ monahL ÃuhfǤJ Él
nt©oa V‰ghLfŸ brŒjhŒ É£lJ v‹W« xU gh®¥gd fdth‹
mj‰F kªâÇ¡fhf j¡f fhuz§fŸ fh£o #£{ bk©£ KjÈaJfŸ
Tl vGâ¡ bfhL¤âU¡»wh® v‹W«, kªâÇ ïyh¡fhÉYŸs bghW¥ò
thŒªj mâfhÇfŸ ïij MnBã¡»wh®fŸ v‹W« nfŸÉ¥gL
»nwh«. tF¥ò Jntõ« xʪj j‹ik¡F ïJ xU rhø.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 24.04.1927
Fo muR - 1927 ( 1)
ahÇl« tF¥ò¤ Jntõ« ïU¡»wJ?
$kh‹fŸ gh®¥gd u§fh¢rhÇí«
gh®¥gdušyhj r©Kf« br£oahU«
rÛg fhy¤â‰FŸ, mjhtJ Rkh® 6 khj¤â‰FŸ, ekJ khfhz¤
âÈUªJ M°ânuÈahî¡F ïu©L fdth‹fŸ ïªâahÉ‹ ãuâÃâ
v‹»w KiwÆš nghÆU¡»wh®fŸ. mt®fËš xUt® gh®¥gd
ušyhj tF¥ig¢ nr®ªj, nfhit $kh‹ M®. nf. õ©Kf« br£o
ah® mt®fŸ, v«. vš. V. Mth®. k‰wt® gh®¥gd tF¥ig¢ nr®ªj
ikyh¥ó® mŒa§fh® $kh‹ o. u§fh¢rhÇah® Mth®. $kh‹ br£o
ah® #d¥ ãuâÃâahŒ ft®‹bk©£lhUila gz¢ bryÉšyhkš
bghJ muáaš ÉõakhŒ br‹W tªjt®. $kh‹ u§fh¢rhÇah®
ft®‹bk©£ ãuâÃâahŒ r®¡fh® bryÉš Vnjh xU CÇ‹ âw¥ò
ÉHhɉfhf “ïªâa ãuâÃâí« tªâUªjh®” v‹W fz¡F fh£L
tj‰fhf ngh»wt®. ïªj y£rz¤âš jd¡F xU c¤ânahf fhÇa
jÇáah«. mjhtJ jdJ kfidna fhÇajÇáah¡»¡ bfh©lh®.
brsfÇa¤â‰F xU Msh«. mj‰F k‰bwhU kfid ÃaĤJ¡
bfh©lh®. Mfnt m¥g‹ k¡fŸ _tU« ngh»wh®fŸ. âU«ã
tUtj‰FŸ ïªj ãŸisfS¡F VjhtJ khj« 300, 400 %ghŒfËš
c¤ânahf§fS« »il¤J Élyh«. $kh‹ bu§fh¢ rhÇahU¡F«
Toa Ó¡»u¤âš khj« 4000, 5000 »il¡F«. VjhtJ fÄõÅš
bk«g® °jhdnkh mšyJ îthf rigfËš bk«g® °jhd§fnsh
»il¤JÉlyh«. r®¡fh® jait vâ®gh®¤J r®¡fh® ãuâÃâahŒ r®¡
fh® bryÉš nghd $kh‹ u§fh¢rhÇ¡F¥ gh®¥gd g¤âÇiffS«
gh®¥gd®fS« brŒj Muthubk‹d? ÉUªJv‹d? tÊaD¥ò
cg¢rhubk‹d? v‹gijí«, #d¥ ãuâÃâahŒ j‹D ila vby¡
õidí« ftÅahkš r®¡fh® bryÉšyhkš jÅna nghdtU¡F
ï¥gh®¥gd®fŸ brŒj Éõa« v‹d? v‹gijí« nahá¤J¥
gh®¤jhš ekJ gh®¥gd®fS¡F tF¥ò¤ JntõÄšiyah v‹gJ
És§fhkš nghfhJ.
244 245 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 jÉu, br£oahU¡F bfhŠr« bghJ#d§fËl« bršth¡F
tªJÉ£ljhŒ bjǪjîl‹ mtiu xÊ¡f Mu«ã¤J«, br£oah
iu¡ T£o¡ bfh©L âU¢á, âUbešntÈ KjÈa Íšyh¡fËš C®
CuhŒ âǪJ jh§fŸ nah¡»aij r«ghâ¤J¡ bfh©L, j§fS¡F
#a« »il¤j¥ ãwF jÄœehL fh§»u° fÄ£oÆÈUªJ Éy¡»
É£lJ«, ï¥bghGJ« ïªâah r£lrigÆš e‹whŒ ngr¡Toa xU btË¥gilahd ufáa«
eg® $kh‹ br£oah® jh‹ v‹W ïªâah g¤âÇ¡iffŸ ówhî«
T¢rš ngh£lhY«, br‹id gh®¥gd¥ g¤âÇ¡iffŸ ï¥ng¢Rfis¥
g‰¿ xU tÇ Tl vGjhkš, M®. nf. õ©Kf« br£oah® v‹gj‰F
gâyhf, v°. br£oah® v‹W, mjhtJ K‹ $kh‹ r«kªj KjÈah® mL¤j 5-5-27 njâÆš g«ghÆš Tl¥nghF« m»y ïªâa
ïªâah r£lrigÆš ïUªj fhy¤âš mt® bga® ahU¡F« bjÇa¡ fh§»u° fÄ£o¡F $kh‹ ÓÅthrŒa§fh® xU Ô®khd« bfh©L
TlhJ v‹»w v©z¤â‹ ngÇš, v°. KjÈah® v‹W vGâtªjJ nghf¥ ngh»whuh«. mjhtJ :-
nghynt, v°. br£oah® v‹W Mu«ã¤J É£lh®fŸ. ïâÈUªJ
ahÇl« tF¥ò Jntõ« ïU¡»wJ v‹gij ïÅahtJ czU«go khfhz r£l rigfËš fh§»u°fhu®fŸ v¥go elªJ bfhŸs
nt©L»nwh«. nt©L« v‹»w Éõa¤âš mªjªj khfhz¤â‰F jFªjgo elªJ
bfhŸs khfhz¢ Rjªâu« bfhL¤JÉl nt©L« v‹gnj.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 24.04.1927
mªj¤ Ô®khd« Ãiwnt¿aîl‹, br‹id khfhz¡ fh§»u°
fÄ£oÆš áy Ô®khd§fŸ bfh©Ltu¥ ngh»whuh«. mjhtJ :-

kªâÇ¥ gjÉia x¥ò¡ bfhŸsyh« v‹W«, ï¥nghJŸs

kªâÇ rigia fiy¤JÉlnt©Lbk‹W«, kW kªâÇrig
mik¥gâš $kh‹ rhÄ bt§»lhry« br£oah® Kjš kªâÇahf
î«, $kh‹ r¤âa_®¤â fšÉ, njt°jhd« kªâÇahfî«, $kh‹
R¥guha‹ fyhš kªâÇahfî« mik¥gJ v‹W« KothŒ ïU¥g
jhf¤ bjÇ»wJ. k‰w kªâÇfS¡F ntW áy c¤ânahf§fŸ bfhL¡
F« Éõa¤âš nahrid brŒJ bfh©L tu¥gL»wJ. Mdhš
$kh‹ R¥guha‹ Kjš kªâÇ gjÉia Él ïZl¥glÉšiy
v‹W« vªj ïyh¡fhit ah® nt©LkhdhY« it¤J¡ bfhŸsyh«
v‹W brhšYtjhfî« brhšÈ¡ bfhŸs¥gL»wJ.

ïâYŸs fZl§fis rÇ brŒa xU nahrid brhšY«go

$kh‹ á. uh#nfhghyh¢rhÇahiu¡ nf£oU¥gjhfî«, mt® $kh‹
R¥guhaD¡F¤jh‹ Kjš kªâÇí«, °jy °jhgd ïyh¡fhî« ïU¡f
nt©L« v‹W« brhšYtjhfî« brhšÈ¡ bfhŸs¥gL»wJ. ah®
v¥go nghdhY« $kh‹ r¤âa_®¤â¡F fšÉ bk«g® °jhd«
»il¡Fkh v‹W gh®¥gd®fŸ Mir¥gL»wh®fŸ v‹W« bjÇa
tU»wJ.

Fo muR - 1927 ( 1) 246 247 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 $kh‹ á.É. bt§»lukz mŒa§fhU¡F r£lrig¤ jiyt®
ntiy Ô®khdkh»É£ljhfî« bjÇatU»wJ. ïªj mã¥ãuha§
fŸ Ãiwnt¿dhY§Tl ï¥nghJ ïU¥gij Él ÃiyikfŸ x‹W«
kh¿ÉlhJ v‹gJ«, gh®¥gdušyhjhiu bghW¤j tiuÆY« ï‹d«
bfhŠr« f©ÉÊ¥ò« mETyK« V‰gL« v‹nw e«ò»nwh«.

Fo muR - f£Liu - 24.04.1927

Fo muR - 1927 ( 1) 248 249 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


nghq® Mu«gháÇa® kfhehL
rnfhjÇfns! rnfhju®fns!
ï‹W Ú§fŸ vd¡F¢ brŒj tunt‰ò, Ml«gu«, cgrhu«,
tunt‰ò¥ g¤âu« KjÈaitfis¡ f©L vdJ kd« Äfî«
bt£f¥gL»wJ. ï›Éj Ml«gu§fS¡F eh‹ vªj Éj¤âš
jFªjtbd‹gJ vd¡nf bjÇaÉšiy. fšÉ f‰ã¡F« MáÇa®fŸ
v‹W brhšy¥g£l bgU¤j fšÉkh‹fsh»a c§fsJ kfheh£L¡F
m¡fšÉia xU á¿J« gÆyhj eh‹ v›Éj¤âš jFâíilatdh
nt‹. c§fË‹ m‹ghd nt©Lnfhis kW¡f¥ nghâa ijÇaÄš
yhj fhuz¤jhnyna xUthW ï¥gjÉia V‰f nt©oatdhÆU¡
»nw‹. v‹Dila thœehËš Rkh® 2 tUõ fhyªjh‹ eh‹ gŸËÆš
go¤âU¥ng‹. m›Éu©L tUõkh»a vdJ 8 taJ¡F nkšg£L
11 taJ¡FŸg£l fhy¤âš eh‹ ghl« go¤j fhy¤ij Él cgh¤âah
aÇl« mog£l fhyªjh‹ mâfkhÆU¡F«. ïija¿ªj v‹
bg‰nwh®fŸ, ït‹ go¥ò¡F yha¡»šiy v‹gjhf¡ fU⤠jh§fŸ
brŒJ tªj bjhÊyh»a t®¤jf¤âš v‹Dila 11 - tJ taânyna
<LgL¤â É£lh®fŸ. ïªj 2 tUõ bfLÉnyí« v‹ ifbaG¤J¥
nghl¤jh‹ f‰W¡ bfh©nl‹ v‹W brhšyyh«. Mfnt fšÉ
KiwÆY« c§fŸ Fiwfis¥ g‰¿í« eh‹ c§fS¡F vªj Éõa¤
ijí« brhšy¡ Toa r¡â v‹Ål¤âš ïšiy. Vnjh v‹ ò¤â
mDgt¤â‰ bf£oa tiuÆš áy th®¤ijfis¢ brhšY»nw‹.
j‰fhy MáÇa®fŸ jh§fŸ V‰W¡ bfh©oU¡F« MáÇa®
bjhÊiy xU òÅjkhd flikba‹gjhf¡ fU⥠bgUik¥g£L¡
bfh©oUªjhY« m¤bjhÊY¡FÇa flikfis¢ rÇahdgo
cz®ªJ el¥g≻šyhj ÃiyÆš ïUªJbfh©L m¤bjhÊiy
j§fŸ tƉW¥ gh£o‰F el¤â tUtnj tH¡fkhÆU¡»wJ.
MáÇa®fŸ ï«khâÇ kfhehLfŸ To¥ ngRtJ«, Ô®khÅ¥gJ«
j§fS¡F áy rîfÇa¤ij c©lh¡»¡ bfhŸsî« j§fŸ r«gs¤ij
mâf¥gL¤â¡ bfhŸsînkašyhkš j§fshš k¡fS¡F¢ brŒa
nt©oa flikfis xG§FgL¤â¡ bfhŸsnth, njr« K‹nd‰
Fo muR - 1927 ( 1) 250
w¤â‰F mETykhd fšÉia¥ nghâ¡F« r¡âiaailanth xU
ãua¤jdK« brŒjjhf eh‹ m¿ant ïšiy. KjyhtJ Ú§fŸ
go¤j fšÉí« Ú§fŸ f‰W¡ bfhL¡f¥nghF« fšÉí« tƉW¥
ãiH¥ò¡F xU Mjhukhf¡ fUâ¡ f‰fî« f‰ã¡f¥glî« V‰g£o
U¡»wnjašyhkš k¡fŸ m¿î¤ j¤Jt¤â‰nfh, njr¤â‰nfh,
xG¡f¤â‰nfh xU gyidí« mË¡f KoahjjhÆU¡»wbj‹gJ
Ú§fŸ m¿ªj Éõankjh‹. Mu«g¡ fšÉ Kjš ca®ju¡ fšÉ,
rfyfyh fšÉ v‹gJ tiuÆY« ftŤjhš j‰fhy« moik¤
j‹ikiaí« RakÇahija‰w j‹ikiaí« c©lh¡»¡, bfhLik
ahd M£áKiw bfh©l xU murh§f¤â‰F cjÉ brŒJ tÆW
ts®¡F« njr¤ Jnuh»fis c‰g¤â brŒí« ïaªâu§fshf¤ jhnd
ïU¡»wnjašyhkš ntbw‹d ïU¡»wJ?
rhjhuzkhf Mu«gháÇa®fŸ v‹»w bgaiuna ahU¡F
cgnahf¥ gL¤jyhbk‹whš KjÈš ekJ bg© k¡fS¡F¤jh‹
cgnahf¥gL¤jyh«. VbdÅš ekJ FHªijfS¡F Mu«gháÇ
a®fŸ mt®fSila jhŒkh®fsh»a ekJ bg©fns Mth®fŸ.
m¡FHªijfS¡F 6, 7 taJ tiuÆY« jhŒkh®fnsjh‹ cgh¤â
aha®fshf ïU¡»wh®fŸ. nkšeh£L¥ gH¡f tH¡f§fËY« ïit
jh‹ fhz¥gL»wJ.vdnt,
ïu©lhtjhf¤jh‹ Ú§fŸ MáÇa®fŸ Må®fŸ. Ú§fËU
tU« v¥go¥ ãŸisfis¥ go¥ã¡»‹Ö®fnsh m¥gona mt®fŸ
njr¤â‰F«, njr e‹ik¡F«, xG¡f¤â‰F« cÇa k¡fshŒ
thH¡TL«. vdnt njr« k¡fshY«, k¡fŸ MáÇa®fshY« cU¥
gl nt©oÆU¡»wJ. Mdhš m¥ng®¥g£l Mu«gháÇa®fsh»a
bg©fnsh ekJ eh£oš ãŸisbgW« ïaªâu§fshf ïU¡»‹
wh®fŸ. mt®fS¡F VjhtJ m¿î©lhf eh« ïl§bfhL¤jhyš
yth ãŸisfS¡F m¿î©lh¡f mt®fshš Koí«. Mfnt, mªj
KjyhtJ Mu«gháÇa®fË‹ nah¡»aij ï¥goahŒ É£lJ.
mL¤jh‰nghYŸs ïu©lhtJ Mu«gháÇa®fsh»a c§fŸ nah¡
»aijnah, c§fŸ tƉW¥gh£L¡nf fh‹gu‹° T£l nt©oa
jhf¥ nghŒÉ£lJ. c§fŸ ïUt®fshY« f‰ã¡f¥gl¥ ngh»w
ãŸisfŸ v¥go¤ j¡f nah¡»aij mila Koí«. fšÉ v‹gJ
tƉW¥ ãiH¥ò¡fhf kh¤âukšy, mJ m¿î¡fhfî« V‰g£lJ
v‹gjhf eh« vL¤J¡ bfh©lhš k¡fŸ RakÇahijnahL«, Rjªâu¤
njhL«, k‰w k¡fS¡F ï‹dš ÉisÉ¡fhkY«, m‹ò, gnuhgfhu«
KjÈaitfnshL f©ÂakhŒ cyf thœ¡ifia el¤j¤ jFªj
PhdK« c©lhf¤ jFªjjhf ïU¡f nt©L«. ïitfisa¿ªnj
tŸStU« “cyf¤njhL x£l xGfš gy f‰W«, fšyhjh®
251 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
m¿Éšyhjh®” v‹W«, “jh« ï‹òWtJ cy»‹ òw¡f©L fhKWt®
f‰w¿ªjh®” v‹W«, “x¤jj¿th‹ cÆ®thœth‹ k‰iwah‹
br¤jhUŸ it¡f¥gL«” v‹W« brhšÈ ïU¡»wh®. ïj‰nf‰w
fšÉ¡F Ú§fŸ v‹d brŒ»Ö®fŸ. ehŒ¡F ehYfhš, óid¡F
thY©L, f©Âšyhjt‹ FUl‹, âUlhnj, mo¡fhnj v‹W
brhšÈ¡ bfhL¥gjdhš v‹d gy‹ V‰g£LÉl¡TL«. ïitfŸ
všyh« FHªijfŸ jhdhfnt go¤J¡ bfhŸS«. xUtid mo¤jhš
mt‹ âU«ã mo¤JÉLth‹. xUtid itjhš mt‹ âU«ã
itJÉLth‹. âUodhš ão¤J e‹whf cij¤J ÉLth®fŸ,
v‹gJ« ehí« óidí« f©Âš gh®¡F«nghnj fhš v›ts
bt‹gJ« thY©bl‹gJ« bjǪJ bfhŸth‹. ïj‰fhf ï›tsî
bgÇa M®¥gh£lK«, gz¢ bryî«, bkd¡nfL« nt©oaâšiy
v‹gnj ekJ mã¥ãuha«. Ú§fŸ KjÈš k¡fS¡F RakÇahij
ï‹dbj‹gij¡ f‰W¡ bfhL¡f nt©L«. khd«, M©ik
ï‹dbj‹gij¡ f‰W¡ bfhL¡f nt©L«. rk¤Jt¤ij¡ f‰W¡
bfhL¡f nt©L«. k¡fËl¤âš m‹ò ïU¡f¡ f‰W¡ bfhL¡f
nt©L«. njrhãkhd¤ij¡ f‰W¡ bfhL¡f nt©L«. ïitfËš
VjhtJ c§fshš f‰ã¤J¡ bfhL¡f¥gL»wjh bt‹gij c§fŸ
kdijna ifia it¤J¡ nf£L¥ ghU§fŸ. Ú§fŸ kh¤âukšy,
c§fisÉl¥ bgÇa rfyfyh tšyg®fËl¤âš go¤J v«.V., lh¡l®
KjÈa g£l§fŸ bg‰w iga‹fS«, xU fhã¡fil¡F¥ nghdhš
jdJ RakÇahija‰W m§F v¢áš »©z« ö¡Fgtid¡ f©L
“rhÄ xU f¥ fh¥ã bfh©L th” v‹W T¥ãL»wh‹. jh‹
nkh£r¤â‰F¥ nghtj‰F k‰bwhUt‹ ifÆš gz¤ij¡ bfhL¤J
mt‹ fhÈš ÉGªJ F«ãL»wh‹. j‹ njr¤ijí«, k¡fisí§
fh£o¡ bfhL¤J tÆW ts®¥gâš ngh£o nghL»wh‹. ïªj¥ g£l«
všyh« fšÉahFkh? ïij¥ bg‰wt®fbsšyh« go¤jt®fsh
th®fsh? t©zh‹, m«g£l‹, j¢r‹, bfhšy‹, r¡»È KjÈnah®
v¥go¤ j§fŸ j§fŸ bjhÊiy¡ f‰W¤ nj®ªâU¡»wh®fnsh
m¥gona j‰fhy« ã.V., v«.V., v‹w go¤jt®fŸ v‹ngh®fS«
mªj¥ ghl¤ij¡ f‰wt®fshth®fŸ. t©zhD¡F v¥go rǤâu¥
ghl« bjÇahnjh m¥gona ã.V. go¤jt®fS¡F btS¡Fª bjhÊš
bjÇahJ. m«g£lD¡F v¥go ónfhs« bjÇahnjh m¥gona v«.V.
go¤jtD¡F ãwU¡F Btu« brŒa¤ bjÇahJ. r¡»È¡F v¥go
ïy¡fz ïy¡»a§fS«, ntj Éah¡»ahd§fS« bjÇahnjh
m¥gona ɤth‹fS¡F«, rh°âÇfS¡F«, brU¥ò¤ ij¡f¤
bjÇahJ. Mfnt t©zh‹, m«g£l‹, r¡»È KjÈnah®fis Él
ã.V., v«.V., rh°âÇ, ɤth‹ KjÈa g£l« bg‰wt®fŸ xU Éj¤â
Y« ca®ªjt®fSkšy®, m¿thËfSkšy®, cyf¤â‰F mETykh
Fo muR - 1927 ( 1) 252
dt®fSkšy®. ïitfbsšyh« xU ɤij mšyJ bjhÊšjhnd
jÉu m¿thfhJ. ï›tsî« go¤jt®fŸ K£lhŸfshfî«, Raey¡
fhu®fshfî«, RakÇahija‰wt®fshfî« ïU¡fyh«. ï›tsî«
goahjt®fŸ gnuhgfhÇahfî«, m¿thËfshfî«, RakÇahijíŸ
st®fshfî« ïU¡fyh«. vdnt ïJfsšy fšÉba‹gJ ek¡F
És§fÉšiyah? ekJ eh£o‹ nf£o‰F«, Ãiyik¡F« Kjš
fhuz« j‰fhy¡ fšÉKiw ba‹gnj vdJ mã¥uha«. K‰fhy¤âš
gid XiyÆš vG⤠â©iz¥ gŸË¡Tl¤âš c£fh®ªJ go¤j
go¥ig Él j‰fhy¥ go¥ò k¡fS¡F v‹d e‹ik brŒJÉ£lJ?
Xiy¢ Rtoí«, vG¤jhÂí«, M‰W kzY« nghŒ¡ fh»j¡ F¥ig
fS¡F« bgU« bgU« ò¤jf§fS¡F«, 炙¥ bg£o, ngdh,
bg‹ášfS¡Fkhf ekJ gz§fŸ Óik¡F¥ nghf V‰g£oU¡»w
njašyhkš ntW gyD©lh? go¥ãšyhj v‹»w K‰fhy¤J
k¡fis Él go¥òŸs v‹»w j‰fhy¤J k¡fŸ xG¡f¤âš v›Éj«
ca®ªâU¡»wh®fŸ? go¥ãšyhj fhy¤ijÉl m‹ãš, m‹Ånah‹
a¤âš, e«ã¡ifÆš, go¥òŸs k¡fŸ v‹d x¤âU¡»wh®fŸ? K‹
fhy¤âš xUt‹ th§»d flid¡ bfhL¡fhÉ£lhš mt‹ å£L
thÆÈš xU gRití« mj‹ f‹iwí« ÔÅ nghlhkš f£oÉLtJ
tH¡f«. ïªj¥ g£oÅÆ‹ ght¤â‰fŠá bg©#hâÆ‹ jhÈia
ɉwhtJ flid¡ bfhL¤JÉ£L¤jh‹ åâ¥òu« el¥gh‹ v‹W
vdJ jf¥gdh® brhšÈÆU¡»wh®. fšÉ V‰g£l fhykh»a
ï¥bghGJ m«khâÇ brŒjhš go¤jt®fŸ v‹»w t¡ÑšfŸ ghiy¡
fuªJ ek¡F¡ bfh©LtªJ bfhL¤JÉL ght« tªJ c‹id v‹d
brŒJÉL« gh®¡fyh« v‹W ijÇa« brhšÈ Vkh‰¿ tÊfh£o
tUth®fŸ. ïjdhnyna j‰fhy« v¤jid nkÍ°£nu£ f¢nrÇ,
v¤jid KÅÓ¥ nfh®£L, v¤jid brõ‹ iAnfh®£, v¤jid
nghä° f¢nrÇ V‰g£oU¡»wJ ghU§fŸ. ïitfbsšyh« go¥ãš
yhj v‹»w K‰fhy¤âš ïUªjdth? go¥ò v‹D« j‰fhy¡ fšÉ
Kiwašyth k¡fis ï›tsî xG¡fëdkhf el¡f¤ ö©o
mšyšgL¤â eh£ilí«, r_f¤ijí« ghœgL¤â tU»wJ.
bjhʉfšÉ
rnfhju®fns!
m¿î fšÉÆ‹ nah¡»aij ï¥goahdhš, bjhʉ fšÉÆ‹
nah¡»aij ïijÉl nkhrkhf ÉU¡»wJ. bjhʉfšÉ v‹D«
bgauhš j‰fhy« ekJ gzK«, neuK«, k¡fË‹ m¿î« åzht
jšyhkš ntbw‹d gyid¡ f©nlh«. j‰fhy¥ gŸË¡Tl§fËš
bjhʉfšÉ v‹w bgaUl‹ f‰W¡ bfhL¡F« bjhʉfšÉ Kiwí«,
253 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
bfhŠrK« rÇahdjšy. bfhŠrfhykhf¤ “njÓa¡ »s®¢á” V‰g£l
â‹ gydhŒ x›bthU gŸË¡Tl§fËY« bjhʉfšÉ v‹gjhf¢
brhšÈ, j¢R ntiyí«, ÉtrhaK«, uh£od« R‰WjY«, berî
beŒjY« KjÈa ntiyfS¡bf‹W mdhtáakhŒ¥ gz¤ijí«,
neu¤ijí« ghœgL¤j¥gL»‹wd. t¡Ñš kfD¡F«, #£{ kfD¡
F«, Ä£lhjh® kfD¡F«, ÉahghÇ kfD¡F«, bgÇa Ãy¢Rth‹
jh®fŸ kfD¡F« xU§nf c£fhu it¤J áy k neu« j¢Rntiy
f‰W¡ bfhL¥gjhY«, uh£od¤ij¢ R‰w¢ brhštjhY« v‹d ga‹
Éisa¡ TL«? všyh¤ bjhÊY« f‰¿U¡f£L« v‹gj‰fhfnt
brhšnthkhdhš ïªj ïu©L _‹W bjhÊyhnyna cyf¤bjhÊš
všyh« bjǪJ ÉLkh? étndhgha¤J¡F v‹W brhšnthkhdhš
nk‰f©l ãŸisfbsšyh« ïªj¤ bjhÊiy étndhgha¤â‰fhf
V‰W éÉ¡f Koíkh? Mfnt, m¿î¡fhtJ, étd¤â‰fhtJ ïªj¤
bjhÊšfŸ ï¥ãŸisfS¡F cgnahf¥gL»wjh? ca®ju¥ ghl
rhiy v‹gitfËš ra‹° v‹W«, rǤâu« v‹W« vij vijnah
gz¤ijí«, fhy¤ijí« brytʤJ¢ brhšÈ¡bfhL¤J cU¥
nghl¢ brŒJ f‰W¤ nj®ªj ãwF 30 %ghí¡F VÉd ntiy brŒJ
go¥ãDila r¡âiaí«, m¿ití« bfh©lšyhkš nkby#
khdD¡F khd¤ijí«, kd¢rh£áiaí« É‰W ešy ãŸisahtj‹
_y« r«gs¤ij ca®¤â, th§»a r«gs¤âš thœªJ j‹ fhÇa¤ij¥
gh®¤J¡ bfh©lnjhL rhtjšyhkš ntW VjhtJ gš F¤J»w
JU«ò¡fhtJ cjt¥gL»wjh? mšyJ mªj¤ bjhÊY¡fhtJ ïªj¥
go¥òfŸ cgnahf¥gL»wjh? mJ nghynt ï¡ if¤bjhÊšfS«
thœÉ‰nfh ãiH¥ã‰nfh cgnahf¥glhkš ngh»wJ. if¤bjhÊš
f‰W¡ bfhL¥gbj‹whš TLkhdtiuÆš ãŸisfË‹ ïa‰if
m¿É‰F«, thœ¡if¡F« , j¡fgo juªjukhf¥ ãǤJ mjJfS¡F¤
jFªj bjhÊšfis¢ brhšÈ¡ bfhL¤J mij mt®fS¡F
cgnahf¥gL«go¢ brŒa nt©L«. bg©fS¡F uh£od« brhšÈ¡
bfhL¡f nt©oaJ Äfî« mtáakhF«. M© ãŸisfS¡F
fjiu¡ f£l¢ brŒtJ« fjiu MjÇ¡f nt©oa mtáa¤ij¢
brhšÈ¡ bfhL¥gJ« uh£od¤ij Él K¡»akhdjhF«. mij
É£L É£L cgh¤âahaU« fj® f£lhkš, ãŸisfisí« fj® f£l¢
brŒahkš ït®fË‹ v#khd®fsh»a jhÿfh ngh®L, Íšyh ngh®L
KjÈa jiyt®fS« m§f¤âd®fS« fjiu¡ f£lhkš bghJ #d§
fË‹ tÇ¥gz¤ij mŸË btW« uh£od¤ij th§» ãŸisfË‹
neu¤ijí«, gŠirí« åzh¡» üiy¡ F¥igÆš nghLtâš
yhgbk‹d? fj® f£Ltj‹ mtáa¤ij m¿ahj xU iga‹
uh£od« R‰Wtâš ãunah#dbk‹d? fjiu¡ f£lhj cgh¤â
aha®fŸ fjiu¡ f£L«go cgnjr« brŒtâš ãunah#dbk‹d?
Fo muR - 1927 ( 1) 254
1000 bghŒ uh£od« R‰¿ üšfis¡ F¥igÆš nghLtij Él 100
ãŸisfŸ fj® f£LtJ nkyhd j®k«. Mfnt ï«KiwfŸ
fhÇa¤J¡F cjthjjhfî«, c©ik¤ bjhÊš j¤Jtk‰wjhfî«
eilbgW»‹wJ.
FUg¡â
m¿î«, bjhÊY« ï¥goahdhš cgh¤âaha®fS¡F«,
ãŸisfS¡F« ïU¡»w bghW¥ò«, g‰WjY«, g¡âí« ïijÉl
nkhrkhdbj‹nw brhšy nt©L«. rhjhuzkhŒ xU cgh¤âaha
U¡F«, xU khzh¡fD¡F« cŸs g‰Wjiyí«, g¡âiaí« Él xU
jhá¡F« mtSila m‹w‹iwa ehafD¡F« cŸs g¡âí«,
g‰WjY« nkyhdbj‹nw brhšyyh«. v¥gobaÅš xU jhá¡F xU
ïuî KGtjhtJ xU ehaf‹ ïU¡f¡TL«.ekJ khzh¡f®fS¡nfh
k¡F ïu©L cgh¤âaha®fŸ tU»wh®fŸ. xU Ãiyahd
cgh¤âahaÇlÄUªJ xU bghW¥ghd Éõa§fis czu¡Toa
rªj®¥g§fns »ilahJ. cgh¤âaha®fS« r«gs« ca®ªj gŸË¡
Tl§fS¡F¥ nghtJ«, khzh¡f®fS« j§fS¡F¢ brsfÇa¥g£l
gŸË¡Tl¤â‰F¥ nghtJ« Rna¢irah»É£lJ. ãŸis go¡f
nt©oaJ« cgh¤âaha® mtid¤ njw¢brŒa nt©oaJ« mtu
t®fŸ ïZl¤ij¥ bghU¤jjhfnt nghŒÉ£lnjašyhkš bghW¥
ò« ftiyí« xUtU¡F« f£L¥g£ljšyjhfnt ïUªJ tU»wJ.
fhynBg«
fšÉ, m¿î, bjhÊš Kiw, FUg¡â M»at‰¿‹ nah¡»aij
ï¥goba‹whš cgh¤âaha®fË‹ fhynBgnkh Ãid¥gj‰nf
gÇjhgkhÆU¡»wJ. K‹fhy¤âa cgh¤âaha®fS¡F fhynBg¤
ij¥ g‰¿a ftiyna ïUªjâšiy. cgh¤âaha®fS¡F xU áW
Foir ïUªjhš nghJ«. ãŸisfS¡F m¡FoirfS¡F K‹dhš
xU gªjnyh, bfh£lifnah ïUªjhš nghJ«. ãŸisfŸ go¥gj‰F
IªjhW k£il gid Xiyí« miu t©o kzY« ïUªjhš nghJ«.
vGJnfhyhf xU T®ikahd MÂ ïUªjhš nghJ«. k‰wgo
cgh¤âaha®fSila fhynBg¤ij¥ g‰¿ cgh¤âaha®fS¡F
ftiyna ïUªjJ »ilahJ. btŸshik fhy¤âš iga‹fËl«
brhšÈÉ£lhš Til TilahŒ jhÅa§fŸ tªJ FɪJÉL«.
cgh¤âahanu ngh£L it¡f ïlÄšyhjjhš nghJ« v‹W brhšÈ
ÉLth®. v©bzŒ, ÉwF KjÈaJfŸ khj¤J¡F xU jlití«,
fhŒf¿ gjh®¤j§fŸ âdK« jhdhfnt ãŸisfŸ _y« å£L¡F
tªJ nr®ªJ ÉL«. g©oiffS¡F ntZo JÂfS«, nk‰bry
255 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
î¡F ïdh« gz§fS« jhdhfnt tªJ nr®ªJÉL«. cgh¤âaha®
å£oš el¡F« fšahz«, fh®¤âif, e‹ik, Ôik KjÈa rl§F
fS¡F m›t¥nghJ bg‰nwh®fS« iga‹fSila R‰w¤jh®
fS« jhuhskhf¡ bfhL¤J el¤â ÉLth®fŸ. igaDila go¥ò¡F
cgh¤âaha® #th¥jhÇahfî«, cgh¤âaha®fSila fhynBg¤
â‰F ãŸisfË‹ bg‰nwh®fŸ #th¥jhÇfshfî« gu°gu«
bghW¥ig V‰W¡ bfhŸth®fŸ. xU iga‹ å£oš VjhtJ F‰wŠ
brŒJ É£lhY« mt‹ go¤jjhf¢ brhšY« ghl§fËš nf£l
nfŸÉfS¡F¢ rÇahd gâš brhšyhÉ£lhY« cgh¤âahaU¡F¡
bfhL¥gâš Fiw¤J ÉLth®fŸ. cgh¤âaha®fŸ bgaiu¢ brh‹
dhš iga‹fŸ eL§Fth®fŸ. rh¥gh£L¡ ftiyba‹gnj cgh¤â
aha®fS¡F¤ bjÇant bjÇahJ. cgh¤âaha® å£L¥ bg©fnshL
FL«g¡ ftiy ËWÉL«. v›Éj¤âY« mitfŸ cgh¤âaha®
fhJ¡F v£lnt v£lhJ. m¡fhy¤âa¥ go¥ò¢ bryî ï¥nghija
bryîfËš gâdh¿š xU g§F Tl ïU¡fhJ. ï¥bghGnjh
ãŸisfŸ bfhL¡»w gz« fz¡F tH¡»šiy. ò¤jf«, fh»j«,
ngdh, bg‹áš, á¤âu rhkh‹, Éisah£L¡ fUÉ, u[had rhkh‹,
bgŠR, eh‰fhÈ, nkir, f£ll§fŸ ïitfS¡fhF« bryîfns
k¡fŸ jh§f Koahjjhf¥ nghŒ ÉL»wJ. ïj‹ nkš cgh¤âah
a®fS¡F¡ bfhL¥gJ« jh§f Koahjjhfnt V‰g£L ÉL»wJ.
rhjhuzkhf Mu«gháÇa®fŸ v‹nghU¡F bfhL¡f¥gL« r«gs«
áy MÕ°fËš ãô‹fS¡F«, nghä°fhu®fS¡F« bfhL¡f¥
gLtij Él Fiwthf¤jhnd ïU¡»wJ. FHªij F£ofnshL
thœ»w xU FL«g¤â‰F 30 %ghahtJ ïUªjhš jh‹ ftiy
Æšyhkš j‹ fhÇa¤ij¡ ftÅ¡f¡TL«. mJ Tl ïšyhkš
fZl¥gL»wij¥ gh®¡F«bghGJ ek¡F Äfî« gÇjhg
khf¤jhÅU¡»wJ.
fšÉ¡F xJ¡f¥g£l gz«
gRit¡ bfh‹W brU¥ò¤ jhd« brŒtJ nghš ekJ murh§
f¤jh® fŸS, rhuha¤ij ɉW mâš tU« yhg¤ij vL¤J fšÉ¡fhf
bryî brŒ»wh®fŸ. ï‹D« bfhŠr« fšÉ rîfÇaK«, r«gs
rîfÇaK« nt©Lkhdhš ï‹D« bfhŠr« mâfkhf¡ fŸS,
rhuha« Fo¤J, mjdhš mâf tU«goiaí©lh¡F« bghW¥ig
e«k jiyÆš it¤âU¡»wh®fŸ. ekJ k¡fŸ f‰w fšÉ bgÇJ«
njr¤ Jnuhf¤â‰nf cgnahf¥g£L tU« fhuznk btF FL«g§fŸ
bf£lj‹ gydhŒ V‰g£l fŸS rhuha¥ gz¤âÈUªJ go¤jâdhš
jh‹. ï«khâÇ FoÆš tU« yhg¤âdhš jh‹ go¥ò¡F¢ bryî
Fo muR - 1927 ( 1) 256
brŒa nt©L« v‹W V‰gLkhdhš k¡fŸ go¡fhkš j‰FÇahf
ïUªjhtJ cgh¤âaha®fbsšyh« bjUÉš fšYil¤J étd«
brŒJ¡ bfh©lhtJ f£Foia ÃW¤Jtnj nkyhdbj‹gJ v‹
mã¥ãuha«.
go¥ã‹ gy‹
ï«khâÇ¥ go¥ò tY¤jâ‹ gydhŒ go¥ã‹ mtáaÄšyh
kš ntW tÊÆš thH¡Toa bgU¤j FL«g§fbsšyh« ghHh»¥
nghŒ¡bfh©nl tU»‹wd. v›tsî¡bf›tsî ca®ju¥ gŸË¡
Tl§fbs‹gJ mâfkhŒ¡ bfh©L tU»‹wnjh m›tsî¡
f›tsî mâš go¤j bgU«gh‹ik¥ ãŸisfË‹ FL«g§fŸ
bf£L¡ bfh©nl tU»‹wd. cjhuzkhf óÄfË‹ brhªj¡
fhu®fË‹ bga®fis¡ fh£L« br£ošbk©£ ÇÍ°l® v‹D« gâî
ò°jf¤ij th§»¥ gh®¤Ô®fshdhš mâÈUªJ bjǪJ bfhŸsyh«.
40, 50 tUõ§fS¡F Kªâa br£ošbk©£ ÇÍ°lÇYŸs óÄ¡F¢
brhªj¡fhuÇ‹ bga®fis 10 tUõ¤J¡F K‹DŸs ò°jf¤ij¥
gh®¥Õ®fnsahdhš 100 - ¡F 75 ghf« kh¿¥nghŒ¤jhÅU¡F«. m¡
fhy¤âš fî©l®, eha¡f®, ãŸis, gilah¢á, bu£o, ehíL v‹¿U¥
gJ nghŒ ï¥bghGJ mŒa®, mŒa§fh®, M¢rhÇah®, br£oah®
KjÈa c¤ânahf°j®fŸ, t¡ÑšfŸ, ÉahghÇfsh»at®fŸ
ngU¡nf kh¿ÆU¡F«. fhuzbk‹dbt‹whš, ca®ju¥ gŸË¡
Tl« tªjîlnd všyh¥ ãŸisfS« mâš go¡f¢ nr®ªJ ÉL
»‹wh®fŸ. Foahdt®fS« j§fŸ ãŸisfis mânyna nr®¤J
ÉL»wh®fŸ. mªj¥ ãŸisfS¡F¥ go¤J¤jh‹ étd« brŒa
nt©Lbk‹»w mtáaÄšyhjjhY«, “ïªj¡ T£l§fS« go¤J
É£lhš c¤ânahf§ bfh©nl thHnt©oat®fsh»a e«k T£l¤
jh® thÆš k© ÉGªJ ÉLnk” v‹»w ga§bfh©l cgh¤âaha®
fshY« ï¥ãŸisfŸ rÇahf¥ go¡f Koahkš 5, 6 tUõ«
bgŠR¡F thlif¡ bfhL¤jnjhL jiykÆiu¡ f¤jǤJ¡ bfh©L«,
áfbu£, Õo Fo¤J¡ bfh©L«, nto¡if cilfis jǤJ¡
bfh©L«, bghW¥ò« xG¡fKk‰w r«ghõizfŸ gH»¡ bfh©L«,
cšyhrkhŒ¤ âǪJ 2, 3 jlit gߣirÆš njhšÉí‰W filáahŒ
ïÅ go¥ò tuhJ v‹»w Koîl‹ åLnghŒ¢ nrU»‹wJfŸ. ïªj¥
g£lzthrš gŸË¥ gH¡fkhdJ g£o¡fh£L thr¤J¡F¢ brsfÇa
Äšyhkš, åL thršfS«, Étrha¥ g©izfS« j§fS¡F¥
ão¤jÄšyhjjh» neh¡fbkšyh« g£lz§fËnyna bfh©LnghŒ
ÉL»wJ. mšyJ áyU¡F g£o¡ fh£onyna g£lz§fŸ nghš
åLthrš f£o RfkDgÉ¡f Mir V‰g£L ÉL»wJ. ïj‹ _y«
257 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
j§fŸ Étrha« bfLtnjhL« j§fS¡F »ukkhŒ tU« bghUŸ
tUthí« bfLtnjhL mâf bryî« V‰g£L mj‹ _y« fl‹
fhu®fsh» å© Étfhu§fËš <Lg£L filáahŒ ï¡FL«g¢ brh¤
jhdJ Étfhu¤âš mâfhÇfS¡F yŠr¤â‹ _ykhfî«, t¡Ñš
fS¡F¥ Õá‹ _ykhfî«, nyth njÉ¡fhu®fS¡F t£oÆ‹ _y
khfî« nghŒ¢ nr®ªJ ÉL»wJ. ïªj¡ fhuz§fshš ït®fŸ óÄfŸ
mt®fŸ ngU¡F¥ g£lh khWtJ« mšyJ mt®fŸ Éiy¡F
th§FtJkhŒ KoªJ ÉL»wJ. ïÅí« xU 50 tUõ¤â‰F ï¡fšÉ
Kiw ï¥gona ïU¡Fkhdhš ekJ óÄfbsšyh« c¤ânahf t¡Ñš
T£l¤jhU¡F« nythnjÉ T£l¤jhU¡Fnk nghŒ¢ nr®ªJ ÉL«.
ï¥bghGJŸs Äuh°jh®fË‹ ãŸisfbsšyh« mªj¡ T£l¤jh®
fËl« g©izahshfî«, Fothu¡fhu®fshfî« nghŒ¢ nru
nt©oaJjh‹.
muáaš òu£L
murh§f¤jhU«, fšÉ¡fhf¡ nfho¡ fz¡fhd %ghia¢
bryî g©Q»wh®fŸ. m›tsî« cgh¤âaha®fS¡F¥ nghtjh
ÆUªjhš cgh¤âaha®fS¡F¡ fZlnk ïU¡fhJ. gz¤ijbaš
yh« fšÉÆ‹ nguhš nk‰brh‹dgo rhkh‹fS¡F«, f£ll§
fS¡F« k‰W« ghâÇkh®fS¡F« ca®ªj r«gs« bgW« cgh¤âah
a®fS¡F« ït‰iw nk‰gh®it gh®¥gJ v‹gjhf¥ gy bgÇa bgÇa
r«gsKŸs c¤ânahf°j®fS¡Fnk nghŒÉL»wJ. ï›tsî
bryîfisí« mdhtáakhŒ¢ brŒJÉ£L Mu«gháÇa®fisí«
g£oÅ ngh£LÉ£L ïªj MáÇa®fis ML khLfis Él nfty
khf kâ¡»wh®fŸ.
#d¥ ãuâÃâfŸ v‹»w r£lrig m§f¤âd®fŸ KjÈa
muáaš thœî¡fhu®fnsh c§fËl« tU«nghJ c§fËl¤âš
buh«gî« mDjhg« cŸst®fŸ nghš fh£o¡ bfh©L “c§fS¡F
r«gs« 40 %ghŒ nt©L«, 50 %ghŒ nt©L«” v‹w Mir th®¤ij
brhšÈ c§fis¤ âU¥â brŒJ c§fshš j§fS¡F¡ »il¡f¡
Toa X£L¡fis¥ bg‰W¡bfh©L nghŒÉL»wh®fŸ. bghJ
#d§fËl« nghF« nghJ mt®fis¥ gh®¤J “r®¡fhuh® c§fËl«
mâf tÇ tNš g©Q»wh®fŸ. mdhtáakhŒ mâfkhd MŸ
m«òfŸ it¤J murh§f¢ bryit bgU¡»É£lh®fŸ. eh§fŸ
nghŒ r«gs¤ijí« bryití« Fiw¤J c§fS¡F tÇia¡
Fiw¡»nwh«” v‹W nkil nkš ËW ngáÉL»wh®fŸ. c§fËU
tiuí« Vkh‰¿ r£lrigÆš nghÆUªJ bfh©L r£lrigÆš
c£fh®ªJ bfh©L c§fS¡F« mt®fS¡F« âU¥â V‰gL«
Fo muR - 1927 ( 1) 258
goahf Vnjh ïu©L nfŸÉ nf£ljhf¥ ghtid fh£oÉ£L
c§fisí« bghJ #d§fisí« tŠá¡»w fhÇa§fS¡fhf r®¡fh
U¡F cŸ csthÆUªJ j§fS¡F¥ bgUikí«, c¤ânahf§fS«,
gjÉí« »il¥gj‰F«, j§fŸ brhªj¡ fhÇa§fŸ VjhtJ rhâ¤J¡
bfhŸStj‰F« Msh» ÉL»wh®fŸ. tÇ Fiw¥gJ« r«gs«
T£LtJ« x‹W¡bfh‹W bghUªjhj Éõa«. tÇiaí« Fiw¤J
c§fŸ r«gs¤ijí« ca®¤j nt©Lkhdhš bgÇa c¤ânahf°
j®fSila r«gs¤ijí« eh‹ nkny brh‹d å© bryîfisí«
Fiw¡F«go¢ brhšYtj‰F ït®fS¡F ijÇa« nt©L«. ït®
fns khj« 2000, 3000, 4000, 5000 %ghŒfŸ r«gs« th§»¡bfh©L
kªâÇ, jiyt® KjÈa gjÉfS¡F Mir¥g£L¡ bfh©L«,
ït®fns ï¥ng®g£l gjÉfis k‰wt®fS¡F th§»¡ bfhL¤J,
mt®fis MjǤJ mj‹ _y« jh§fŸ ãiH¡f¥ ãua¤jd¥g£L¡
bfh©L« ït®fSila bryî¡nf âd« 10, 15, 40, 50 nt©Lbk‹W
r®¡fhiu¡ nf£L¡ bfh©L« ït®fŸ ngh¡Ftu¤J¡nf KjyhtJ
ïu©lhtJ tF¥ò ïu£il¥ gofŸ th§»¡ bfh©L«, ït®fŸ
elto¡if el¤J« f£ll§fS¡nf 2 yB«, 3 yB«, 2 nfho, 4 nfho
mDkâ¤J¡ bfh©L uh#nghfkDgÉ¥gt®fŸ ntW ahUila
vªj¢ bryit¡ Fiw¤J tÇ ca®¤jhkš c§fS¡F r«gs¤ij
mâf¥gL¤j¡TL« v‹gij nahá¤J¥ ghU§fŸ. Mfnt, ï›Éj
muáaš òu£LfŸ ekJ eh£oš cŸs tiuÆY« c§fis¥ ngh‹w
t®fŸ ït®fis MjǤJ ï¥òu£l®fis kÇahij brŒ»wtiu
ÆY« c§fS¡F kh¤âukšy ïªj eh£L¡nf Énkhrd« ïšiy
ba‹gJjh‹ v‹ mã¥uha«. ïÅahtJ ïªj muáaš òu£l®fË‹
Nœ¢áfËÈUªJ j¥òå®fbs‹W vâ®gh®¡»nw‹.
Koîiu
vdnt, ïit x›bth‹iwí«, ï‹dK« »su¡ »su Äfî«
nkhrkhfntjh‹ tªJ bfh©oU¡F«. ï«kfheh£il¥ bghW¤j
tiuÆY« ïâny‰g£oU¡»w áy Ô®khd§fis¥ bghW¤jtiu
ÆY« c§fS¡»U¡F« fZl§fisí« Fiwfisík¿ªJ eh‹
Äfî« mDjhg¥gL»nw‹. c§fS¡F ï‹D« r«gs« kÇahij
KjÈad caunt©L bk‹gij eh‹ x¥ò¡bfhŸS»nw‹. mj‰
fhf Ú§fŸ brŒí« »s®¢áfËš fyªJbfhŸs vd¡F« MirÆU¡
»wJ. Mdhš mªneh¡f§fisí«, »s®¢áfisí« c§fŸ Ra
e‹ik¡F kh¤âu bk‹¿šyhkš ekJ k¡fË‹ c©ikahd
Mu«gháÇauhŒ ïU¡f nt©Lbk‹W nt©o¡bfhŸS»nw‹.
fšÉ Éõa¤âš ekJ eh£L¡F V‰gl nt©oa âU¤j¤âš, c§fS
259 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ila cjÉí«, jhÿfh, Íšyh ngh®L, KÅághÈ£o KjÈat‰¿‹
cjÉí« buh«gî« nt©oÆU¡»wJ. c©ikahd njrhãkhd¡
f©nzhL gh®¥Õ®fshdhš c§fS¡F ïitfbsšyh« És§fhk‰
nghfhJ. ï§F É#a« brŒâU¡F« jhÿfh, Íšyh, ngh®L m§f¤
âd®fisí«, jiyt®fisí« ï›Éõa§fisbašyh« ftŤJ
c§fS¡F mETykhÆU¡F«go nf£L¡ bfhŸS»nw‹. v‹id ekJ g¤âÇif
Ú§fŸ xU bghU£lhŒ kâ¤J¤ jiytdhf¤ nj®ªbjL¤jj‰F v‹
kdâš rÇba‹W g£lij c§fŸ K‹ bfhŠrK« xË¡fhkš
ngáÆU¡»nw‹. ït‰WŸ bfhŸs¤j¡fJ« jŸs¤j¡fJ« ïU¡f
yhbk‹W Ãid¡»nw‹. Mjyhš c§fSila m¿ití« M‰w rnfhju thrf®fns !
iyí« ïitfSŸ brY¤â jŸs¤ j¡fij¤ jŸË, bfhŸs¤j¡fij¡
bfh©L mKÈš bfh©Ltu nt©L»nw‹. ekJ “Fo muR” Mu«gkh» ïu©L tUõ« KoªJ _‹wh
tJ tUõ¤â‹ Kjš ïjœ ï‹W btËah»wJ. “Fo muR” Mu«g
F¿¥ò : 24.4.27 nghq® Mu«gháÇa® khehL jiyikíiu. ïjÊš “Fo muR” v‹W xU jiya§fK«, MW khj« fʪJ “ekJ
g¤âÇif” v‹W xU jiya§fK« xU tUõ« KoªJ ïu©lhtJ
Fo muR - brh‰bghÊî - 01.05.1927 tUõ Mu«g¤âš “ekJ g¤âÇif” v‹W xU jiya§fK« vGâ
ïU¡»nwh«.

ï¥nghJ ïu©L tUõ« KoªJ _‹whtJ tUõ Mu«g

Kjš ïjÊY« m›thnw “ekJ g¤âÇif” v‹W jiya§fÄ£L xU
F¿¥ò vGj Mir¥gL»nwh«.

ekJ eh£L k¡fS¡FŸ RakÇahijí« rk¤Jt¤ijí«,

rnfhju¤Jt¤ijí« c©lh¡f¡ “Fo muR” v‹D« xU g¤âÇif
ia Mu«ã¡f nt©L« v‹gjhf Kjš Kjš ehD« vdJ e©g®
$kh‹ j§fbgUkhŸ ãŸisí« 1922š nfhaK¤ö® b#ÆÈš
áiwthr« brŒí« nghnj Ãid¤njh«. mJnghynt btËÆš tªj
bfhŠr eh£fS¡FŸ “Fo muR” v‹W xU thu¥ g¤âÇifí«,
“bfh§F ehL” v‹W xU khjhªâuK« el¤j¥ nghtjhŒ 19.1.23
njâÆš r®¡fhÇš ÇÍ°l® brŒa¥g£lJ.

ï›Éõa¤ij KjÈš $kh‹ âU.É.fšahzRªju KjÈah®

mt®fËl« brh‹nd‹. mt® vdJ bfhŸifia nf£lîl‹
rªnjhõ¥g£L “ï¥go xU g¤âÇif nt©oaJ jh‹. mj‰F Úna
rÇahdt‹. Ú Mu«ã¤jhš jÄœ eh£onyna gâdhÆu¡fz¡fhd
rªjhjhu®fŸ nrUth®fŸ. Mdhš mâf ehŸ Ãiy¡fhJ. xU
T£l¤jh® v¥goahtJ mij xʤJ ÉLth®fŸ. MdhY«, elªj
tiu yhg«, el¤J§fŸ” v‹wh®. ãwF $kh‹ tujuh#&Y ehíL
mt®fËl« brh‹nd‹. mtU« Äf¢ rªnjhõ¥g£L “Ó¡»u¤âš
btËah¡f nt©Lbk‹W ÉU«òtjhfî«, btËahf¤ jhkj

Fo muR - 1927 ( 1) 260 261 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

nk‰g£lhš mJtiu jdJ g¤âÇifÆš nt©LkhdhY« vGâ
tU« goí« brh‹dh®.” ãwF $kh‹ Ì. uh#nfhghyh¢rhÇah®
mt®fËl« brh‹nd‹. mt® “ïªj¢ rka« ï¥go¥g£l g¤âÇif
TlhJ. mšyhkY« kfh¤kh b#ÆÈš ïU¡F«nghJ ïij É£L
É£L Ú g¤âÇif el¤j¥ nghtJ rÇašy. c‹Dila nrit ïJ
rka« Äfî« mtáakhdJ Mdjhš f©o¥ghŒ¥ nghf¡ TlhJ”
v‹W brhšÈ É£lh®. mj‹ ngÇš mªj v©z¤ij x¤â it¤J
É£L kWgoí« x¤JiHahik¡fhfnt ciH¤nj‹. j‰brayhŒ
it¡f« r¤âah¡»uf« V‰g£lJ. $kh‹ #h®{ n#hr¥ mt®fS«
it¡f¤âÈUªJ “v‹id ão¡f¥ ngh»wh®fŸ. eh‹ ïnjh
b#ÆY¡F¥ ngh»nw‹. ntW ahU« ïšiy. Ú tªJ x¥ò¡bfhŸ”
v‹W vGâd fojK« jªâí« v‹id¡ FL«g¤Jl‹ it¡f¤â‰F¥
nghF«go brŒJ É£lJ. m§F b#ÆÈš ïU¡F«nghJ« ïnj
v©z«jh‹. mjhtJ btËÆš nghdJ« g¤âÇif el¤j nt©L«
v‹»w Mtš mâfkhƉW. mJnghynt btËÆš tªjJ«
g¤âÇif Mu«ã¡f¤ Ô®khŤJ É£nl‹. mj‰nf‰wh‰nghš âU¥
gh¥òÈô® PhÅah® klhâgâ $y$ átõ©Kf bkŒPhd áth¢
rh®a RthÄfS« nfha«ò¤öU¡F tªâU¡»wh®fŸ v‹W nfŸÉ¥
g£L mt®fis ï§F miH¤J mt®fis¡ bfh©nl Mu«g ÉHh
el¤âÉlyh« vd Ãid¤J, nfha«ò¤ö® br‹W miH¤jJ«,
ahbjhU MnBgizí« brhšyhkš mt®fŸ x¥ò¡bfh©L
<nuh£o‰F tªJ, Mu«g ÉHh el¤â¡ bfhL¤jh®fŸ. mJ rka«
g¤âÇfhya¤ij¤ âwªJ it¡F«go PhÅah® RthÄfis
nf£L¡bfh©l nghJ, “mnef g¤âÇiffŸ ekJ eh£oil ïUªjh
Y« mitfŸ j§fŸ kd¢rhø¡F c©ik v‹W g£lij bjÇÉ¡f
mŠR»‹wd. mjdhšjh‹ eh‹ ï¥g¤âÇif Mu«ã¡»nw‹. k‰w¥
g¤âÇif nghyšyhkš kdâš g£lij¤ ijÇakhŒ bghJ #d§f
S¡F cŸsJ cŸsgo bjÇÉ¡f nt©Lbk‹gJ vkJ neh¡f«”
v‹W brhšÈ ïU¡»nw‹. PhÅah® RthÄfS« g¤âÇfhya¤ij¤
âw¡F«nghJ, ekJ eh£oš gy g¤âÇif ïUªJ« ï¥g¤âÇif
ngh‹w fU¤Jila g¤âÇif ntbwh‹WÄšiy.
“ca®î jhœî v‹»w Mzt« ÄFªâU¡»wJ.” “rk¤Jt«
v‹w cz®¢á v§F« gut nt©L«.” “Fo muá‹” fU¤J ïJnt
vd eh‹ m¿ªJbfh©nl‹.
“rka¤âÈU¡F« nf£il KjÈš xÊ¡f nt©L«.” “ïit
Fo muá‹ Kjš bfhŸifahŒ És§f nt©L«.” ï¥ g¤âÇifÆš
$kh‹ eha¡fU¡F v›tsî áu¤ij c©nlh m›tsî vd¡F«
Fo muR - 1927 ( 1) 262
c©L” v‹W Má®tâ¤âU¡»wh®. Kjš ïjœ jiya§f¤âY« ekJ
neh¡f¤ij btËÆ£l jiya§f¤âY« eh« F¿¥ã£oU¥gjhtJ,
“x›bthU tF¥ò« K‹ndw nt©L«”. “ïij mwnt
ÉL¤J btW« njr«, njr« v‹W T¡Fuš ïLtJ vkJ g¤âÇifÆ‹
neh¡fk‹W.”
“k¡fS¡FŸ RakÇahijí« rk¤JtK« rnfhju¤JtK«
X§» tsu nt©L«.”
“ca®î jhœî v‹w cz®¢ána ekJ eh£oš ts®ªJ tU«
#h⢠r©il v‹D« beU¥ò¡F beŒahf ïU¥gjhš, ï›îz®¢á
xʪJ mid¤JÆ® x‹bw‹bw©Q« c©ik m¿î k¡fËl«
tsu nt©L«.” ................ï‹ndhbw‹d ãw eW§Fz§fŸ e« k¡fŸ
mila¥ghLgLtJ ekJ neh¡fkhF«.”
“vt® vd¡F ïÅa® ït® vd¡F ï‹dh® v‹w ÉU¥ò
btW¥ã‹¿,”
“eFj‰ bghU£l‹W e£lš, ÄFâ¡ f©nk¢ br‹¿o¤j‰
bghU£L” v‹w th¡if¡ filão¤J e©gnu ahÆDkhFf. mt®j«
brhšY« braY« nfL NœtjhÆ‹ mŠrhJ f©o¤bjhJ¡
f¥gL«........” v‹W vGâ ïU¡»nwh«. ïitahî« 2-5-25 njâ Fo
muáš fhzyh«.
mL¤jgo MW khj« Koªj ïjÊš ‘ekJ g¤âÇif’ v‹D«
jiya§f¤âY«,
“Fo muR” F¿¥ã£l fU¤ij¥ ãurhu« brŒí« g¤âÇifna
mšyhkš btW« t®¤jkhd¥ g¤âÇif mšythjyhš .........ãuâ
thuK« ‘Fo muR’ jdJ M¤khit btË¥gL¤J« (j¤Jt¤ij
És¡F«) nghJ f©Ù® bfh£lhkÈU¡f Kotnj ïšiy. ïj‹
gydhš ca®ªnjh® v‹W brhšÈ¡ bfhŸnthuh»a ãuhkz® KjÈa
r_f¤jhU¡F«, uhéa¤ jiyt® v‹W brhšnthuh»a gy uh# jªâÇ
fS¡F« Énuhâahfî« mt®fSila Nœ¢áfS¡F« ekJ ‘Fo
muR’ Mshf nt©oÆU¥gjhš ïJ Ó¡»u¤âš ghku #d§fË‹
bršth¡if¥ bgw KoahkÈU¥gJ M¢rÇakšy v‹W«,
“c©ikÆš ‘Fo muR¡F’ vªj ãuhkzÅl¤J« Fnuhjnkh
btW¥ngh »ilahJ. Mdhš ãuhkz‹ ca®ªjt‹ v‹W«,
263 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
k‰wt®fŸ Ô©lhjt®fŸ, bjUÉš el¡f¡ Tlhjt®fŸ v‹gd
ngh‹w ïÊthd ÄUf cÇik¡F« gh¤âuÄšyhjt®fŸ v‹W
v©Â¡ bfh©oU¡F« v©z¤âÅl¤âY«, j§fŸ tF¥gh® jh‹
K‹dÂÆš ïU¡f nt©L«, nk‹ikíl‹ ãiH¡f nt©L«,
k‰wt®fŸ v‹bw‹iw¡F« j§fS¡F moikahf ïU¡f nt©L«
v‹W v©Â¡bfh©L mj‰fhf¢ brŒí« Nœ¢áfËl¤âY« jh‹
Fo muR¡F¡ FnuhjK« btW¥ò« ïU¥gJl‹, mij monahnl
fisª bj¿a nt©L« v‹w Mtš bfh©L ciH¤J tU»wJ”
v‹W«,
“Fo muR” V‰g£L MWkhj fhykh»í«, mJ tiu MÆu¤J¢
ášyiu rªjhjhu®fns nr®ªâU¡»wh®fŸ, mjid¥ go¡f nt©oa
msî #d§fŸ go¡fÉšiy v‹W«, ghku #d§fŸ rÇahdgo Fo
muir MjÇ¡fÉšiyahdhš mJ jhdhfnt kiwªJ nghfnt©o
aJjh‹ mj‹ flikna mšyhkš Éahghu njhuizahŒ elªJ
tuhJ” v‹W« vGâÆUªjJ, (ïij 1-11-25 njâ ïjʉ gh®¡fyh«).
ãwF xU tUõ« KoªJ, ïu©lhtJ tUõ Mu«g ïjÊš
“ekJ g¤âÇif” v‹w jiya§f¤âY«, “ïJtiu ek¡FŸs 2000
rªjhjhu® fËš ehšt® mâU¥â¡nf Msh»nwh« v‹W vGâÉ£L,
“Fo muR” vtUila jaî¡nfh, Kf°Jâ¡nfh, Raey thœî¡nfh,
Ñ®¤â¡nfh, eilbgw Éšiy. nah¡»akhŒ c©ikahŒ el¡f¡
Toa fhy« tiu el¡F«. m›Éj« el¡f mj‰F nah¡»aij
ïšiyahdhš, mJ jhnd kiwªJ ÉLnk ašyhkš, khd§bf£L
Éy§Ffis¥ nghš thHhJ, “Fo muR” njh‹¿a ãwF mJ uhéa
cyf¤âY«, r_f cyf¤âY«, bgÇa khWjš V‰g£oU¡»wJ, v‹W
gy® ek¡F vGâÆU¥gij ehK« cgnahf¥gL¤â¡ bfhŸS»nwh«,
v‹W« vGâ ïU¡»nwh«.
Mfnt, ï¥nghJ ïu©L tUl§fŸ KoªJ _‹whtJ tUl«
Mu«g ïjÊš mnj jiya§f¤Jl‹ xU F¿¥ò vGj Mir¥gL
»nwh«. Kjyhtjhf, xU Éõa¤ij¤ bjÇa¥gL¤J»nwh«. mjh
tJ “Fo muR”¡F MW khj¤âš MÆu« rªjhjhu®fS«, xU
tUõ¤âš ïu©lhÆu« rªjhjhu®fS« ï¥nghJ ïu©L tUõ¤
âš ehyhÆu¤J IªüW rªjhjhu®fS« ïU¥gjhš TLkhd tiuÆš
jÄœ k¡fË‹ Mjuit¥ bg‰W ïU¡»wJ v‹gij rªnjhõ¤Jl‹
bjÇɤJ¡ bfhŸS»nwh«.
“Mu«g¤âÈUªJ ïJtiu K‹dh‰ F¿¥ã£l bfhŸif
fËš, mJ xU á¿J« jtwhkš V‰W¡ bfh©lgo elªJ tªâ
Fo muR - 1927 ( 1) 264
U¡»wJ v‹gijí« bkŒ¥ã¤J É£nlh«. Mfnt, “Fo muR”
FiwªjJ xU gâdhÆu« ãuâfshtJ m¢á£L btËahf nt©L«
v‹»w Mir ek¡F ïUªjhY« ïªehyhÆu¤J Iªüiw¡ bfh©L
eh‹ rªnjhõkil»nwnd jÉu, xU á¿J« mâU¥â mila
Éšiy. m‹¿í«, vkJ ÉU¥g¤ij Ãiwnt‰w mnef e©g®fŸ
fh¤J¡bfh©oU¡»wh®fŸ v‹gJ« vd¡F¤ bjÇí«. 250 rªjhjhu®
fis V‰gL¤â¡ bfhL¤J« ïÅí« ïUü‰iw«gJ rªjhjhu®fis
xU khj¤âš nr®¥gjhŒ th¡fˤj á§f¥ó® e©g®fS¡F«, k‰W«
250 rªjhjhu®fis vâ®gh®¡F« knyah e©g®fS¡F« vdJ kd
kh®ªj e‹¿ia¢ brY¤J»nw‹. jÄœeh£oY«, C®fŸ njhW« “Fo
muá‹” ts®¢áiaí« guîjiyí« v«ikÉl mâf ftiy
bfh©L vâ®gh®¡F« e©g®fŸ gy® ïU¡»wh®fŸ, v‹gJ« vd¡F¤
bjÇí«. mt®fŸ “Fo muR”¡fhf ciH¤J tªjj‰F«, rªjhjhu®
fis¢ nr®¤J¡ bfhL¤jj‰fhfî« “Fo muR”¡ bfhŸiffis¥
gu¥g¥ ghLg£lj‰F«, eh‹ kd¥ó®tkhŒ e‹¿ brY¤J»nw‹.
“Fo muR”¡F ïu©lhtJ tUl¤âš eZlÄšiy. Kjš tUl¤â‹
eZl« milgl nt©L«. Mdhš ï‹dK« bfhŠr« ešy ïjÊš
ï‹D« ehY g¡f« mâf¥gL¤j nt©L« v‹»w Mtš ïUªJ
tU»wJ. ï¡ fhÇa§fS¡F ï¥nghJ MF« bryit Él ï‹dK«
tUõ« x‹W¡F 2000 %. mâfkhf¢ bryî ão¡F«. ïÅí«
bfhŠr« rªjhjhu®fŸ mâfkhdhš ïitfis¢ brŒa brsfÇa
khÆU¡F«.ï›tUõ« òâjhf¢ brhštj‰F x‹W« mâfkhŒ
ïšiy v‹nw Ãid¡»nw‹.
bghJthf ekJ ãur§f¤âdhY« “Fo muá”dhY« eh‹ brŒJ
tªj ãurhu¤âš muáaš ïa¡f§fŸ v‹gitfis¡ f©o¤nj‹,
muáaš jiyt®fŸ v‹gt®fis¡ f©o¤nj‹, kj« v‹gij¡
f©o¤nj‹, kj¤ jiyt®fŸ v‹gt®fis¡ f©o¤nj‹, kj¢rl§F
v‹gitfis¡ f©o¤âU¡»nw‹; FU¡fŸ v‹gt®fis¡ f©o¤
âU¡»nw‹; nfhÉš v‹gij¡ f©o¤âU¡»nw‹; rhÄ v‹gij¡
f©o¤âU¡»nw‹; ntj« v‹W brhštij¡ f©o¤âU¡»nw‹;
rh°âu« v‹gij¡ f©o¤âU¡»nw‹; òuhz« v‹gij¡ f©o¤
âU¡»nw‹; gh®¥gÜa« v‹gij¡ f©o¤âU¡»nw‹; #hâ
v‹gij¡ f©o¤âU¡»nw‹; murh§f« v‹gij¡ f©o¤âU¡
»nw‹; c¤ânahf« v‹gitfis¡ f©o¤âU¡»nw‹; Úâ °jy«
v‹gij¡ f©o¤âU¡»nw‹; Ãahahâgâ v‹gt®fis¡ f©o¤
âU¡»nw‹; îthf °jy§fŸ v‹gitfis¡ f©o¤âU¡»nw‹;
#d¥ ãuâÃâ¤Jt« v‹gij¡ f©o¤âU¡»nw‹; ãuâÃâfŸ
v‹gij¡ f©o¤âU¡»nw‹; nj®jš v‹gij¡ f©o¤âU¡»nw‹;
265 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
fšÉ v‹gij¡ f©o¤âU¡»nw‹; Rauh{a« v‹gij¡ f©o¤âU¡ nt©oajhfnt ïU¡»wJ. ekJ fhy¤âš ïit âU¤j¥ghlilí«
»nw‹; $kh‹fŸ fšahzRªju KjÈah®, tujuh#&Y ehíL, á. v‹»‹w e«ã¡if bfhŠrK« ïšyh É£lhY« ntW ahuhtJ
uh#nfhghyh¢rhÇah® KjÈa xnu JiwÆš ntiy brŒJ tªj kfh¤khit¥ ngh‹w kfh‹fŸ tªjhš mt®fS¡F g¡Ft« brŒJ
e©g®fis¡ f©o¤âU¡»nw‹; ï‹D« v‹bd‹dt‰iw nah ah® it¤âU¡f¡ Tlhjh v‹W«, mJî« KoahÉ£lhš gy‹ v¥go
ahiunah f©o¤âU¡»nw‹, nfhg« tU«go itJ« ïU¡»nw‹; ahdhY« flikia¢ brŒa nt©oaJjhnd v‹»w Koî«
vij¡ f©o¤âU¡»nw‹, vij¡f©o¡fÉšiy v‹gJ vd¡F »il¡»wJ. Mfnt, ï¡fZlkhdJ«, kdJ¡F ï‹g¤ij¡ bfhL¡
Phgf¤â‰F tukh£nl‹ v‹»wJ. ï‹dK« VjhtJ vGjyh« v‹W f¡TLkhdJkhd ï¡fhÇa¤âš ïw§»É£nlh«. cyf« x¥ò¡
ngdhit vL¤jhY«, ngryh« v‹W thia¤ âwªjhY« f©o¡fî« bfh©lhY« rÇ jŸËÉ£lhY« rÇ ek¡F mij¥g‰¿ ftiy
itaî« J¡f¥glîkhd Ãiyik V‰gL»wnj xÊa nt¿šiy. Æšiy. ekJ flikia v¥go eh« ãujhdkhŒ¡ fUâ ïw§» ïU¡»
f©o¡f¤jfhj, ita¤jfhj ïa¡fnkh, â£lnkh, mã¥ãuhankh v‹ nwhnkh mJ nghynt bghJ #d§fS«, mjhtJ ï¡flikia¢ rÇ
f©fS¡F¥ glkh£nl‹ v‹»wJ. ïitfs‹¿ vdJ th®¤ij v‹W v©Âat®fŸ j§fŸ j§fsJ flikiaí« v©Â m¡
fS«, vG¤JfS«, brŒiffS« njr¤ Jnuhfbk‹W«, tF¥ò¤ flikia¢ brY¤Jth®fŸ v‹W e«ò»nwh«.
Jntõbk‹W«, ãuhkz¤ Jntrbk‹W«, khd eZlbk‹W«, mt
öW v‹W«, uh#Jnuhf« v‹W«, uh#¤ Jntõbk‹W«, eh°âf Fo muR - jiya§f« - 01.05.1927
bk‹W«, kj öõiz v‹W«, áy® brhšyî« M¤âu¥ glî«
Mshnd‹. muáaš jiyt®fŸ, njrhãkhÅfŸ, njrg¡j®fŸ
v‹gt®fŸ v‹id itaî« v‹id j©o¤J b#ÆÈš it¡F«go
murh§f¤ij¡ bfŠrî« Mshnd‹. ïªj ï‹gk‰w fhÇa§fis
eh‹ V‹ brŒa nt©L«? áyU¡fhtJ kd tU¤j¤ijí«, mâU¥â
iaí« bfhL¡f¤j¡f fhÇa¤ij V‹ brŒa nt©L«? v‹W ehnd
nahá¥gJ©L. á‰áy rka§fËš ahnuh v¥gonah nghf£L«, eh«
V‹ ï¡ftiyí« ï›tsî bjhšiyí« milant©L«?
ek¡bf‹d ïjdhš étdkh? gz«, òfœ, Ñ®¤â, r«ghjidah? V‹
ek¡F ï¤jid vâÇfŸ? xU g¤âÇifahtJ cjÉí©lh? xU
jiytuhtJ cjÉí©lh? xU njr g¡juhtJ cjÉí©lh?
ïkakiy btŒÆÈš fhŒ»wJ v‹W Fil ão¥gJ nghš ïU¡»wJ
v‹gjhf Ãid¤J Éy» Élyhkh v‹W nahá¥gJK©L. Mdhš
ÉyFtâš jh‹ v‹d yhg«? Vw¡Fiwa ekJ MíŸ fhyK«
Ô®ªJÉ£lJ. ïÅ ehnyh mŒªnjh mšyJ mâfkhÆUªjhš g¤J
taJ fhynkh ïU¡fyh«. ïªj bfhŠr fhy¤ij V‹ ekJ kd¢
rh£á¡F É£L Él¡ TlhJ? Éy»¤jh‹ v‹d bgÇa fhÇa«
brŒa¥ ngh»nwh«? v‹gjhf fUâ kWgoí« ïânyna cH‹W
bfh©oU¡»nwhnk mšyhkš nt¿šiy. c©ikÆš eh« K‹
brh‹d muáaš kj Éõa« KjÈaJfis¡ f©o¡f neÇ£lnghJ
c©ikahd muáaš kj ïaš ïitfis eh« f©o¡ fnt ïšiy.
vij¥ gh®¤jhY« òu£L«, ã¤jyh£lK« bgaiu¥ gh®¤J Vkhw¤
jFªjjhÆU¡»wnj mšyhkš j¤Jt§fŸ všyh« ek¡F« ekJ
eh£L¡F« Mg¤ij ÉisÉ¡f¡ Toajhfî« bfhŠr§ Tl Çng®
brŒtj‰»šyhkš monahL mʤJ kWgoí« òâjhŒ c©lh¡f

Fo muR - 1927 ( 1) 266 267 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


fh§»u° òu£L
fh§»u° v‹»w òu£L v‹iw¡F e«k eh£il É£L xÊí
nkh, m‹Wjh‹ e«k ehL xU rka« ViHfŸ fZl bkhʪJ k¡fŸ
rk¤JtkilªJ x‰Wik V‰g£L jǤâu« Ú§» ÉLjiy milt
jhdhš mila¡TL« v‹W«, vJtiu ï¡fh§»u° òu£L ekJ
eh£oš ïU¡Fnkh mJtiu ekJ eh£oš j‰fhyÄUªJtU« fZl§
fŸ bfhŠrK« Ú§f ïlÄšyhkš nkY« nkY« C®ªJ bfh©nl
tUtJl‹ go¤j T£lK«, gz¡fhu¡ T£lK« kh¤âu« áy
ehis¡F ïÅí« bfhŠr« nk‹ikahŒ thœªJÉ£L ãwF všnyh
Unk Ú§»dt® nghyî« thÈšyhj Fu§F nghyî« thHnt©oaJ
jhnd xÊa nt¿šiy v‹gJ ekJ mã¥uha« v‹gjhf¥ gy
jlitfËš vL¤J¡ fh£oÆU¡»nwh«. v›tsî öu« eh« vL¤J¡
fh£oí« ï‹dK« k¡fis fh§»u° bgaiu¢ brhšÈ Vkh‰W«
T£l¤jh® bfhŠrK« ïij yøa« brŒahkš k¡fË‹ m¿ahik
ia cgnahf¥gL¤â¡ bfh©L vL¤jj‰F všyh« fh§»uR fh§»uR
v‹W ngá ghku k¡fis¡ F£o¢ Rtuh¡» tU»wh®fŸ. VbdÅš
ïªj fh§»u° kªâu¤ij gh®¥gdU« mt®fŸ bfhŸif bfh©l
gh®¥gdušyhjhU« k‰W« gy bghW¥g‰w MrhÄfS« jh§fŸ
j§fŸ Raey¤â‰F xU bgÇa rhjdkhf¡ bfh©LÉ£lh®fŸ. ïij
kh‰W«go¢ brŒtbj‹whš bgÇa fZl¥glnt©oa ÃiyikÆš
ïU¡»wJ. ö§Fgt®fis vG¥òtbj‹whš rhjhuzkhŒ xU r¥j¤
ânyh ïu©L mšyJ _‹W r¥j¤ânyh vG¥ã Élyh«. ö¡f«
ïšyhkš ö§FtJ nghy ntõ« nghL»wt®fis v¥go vG¥g
Koí«. iffhš xoí«go j£odhš xÊa xU¡fhyK« vGªâU¡f
kh£lh®fŸ v‹gnj ekJ mã¥ãuha«. eh« fh§»uÌ‹ òu£L¡fis
f©o¡F« nghJ« mij xÊ¡f nt©L« v‹W brhšY«nghJ«
És¡fkhfî«, Égukhfî« x›bthU ÉõakhŒ vL¤J ãǤJ¥
ãǤJ¢ brhšÈ mJ V‰g£lJ Kjš mJ V‰glhjj‰F K‹ Kjš
cŸs Ãiyikí« mjdhš ekJ eh£o‰F« F¿¥ghŒ ViH k¡f
S¡F« bjhÊyhËfS¡F« Foahdt®fS¡F« k‰W« jhœ¤j¥g£l
k¡fŸ v‹gt®fS¡F« V‰g£l fZl§fisí« eh£o‹ bršt
Ãiyik, if¤bjhÊš Ãiyik, Éahghu Ãiyik, Étrha Ãiyik,
Fo muR - 1927 ( 1) 268
ehza Ãiyik, xG¡f Ãiyik, Úâ îthf Ãiyik KjÈaJ
fisí« x›bth‹whŒ vL¤J¢ brhšÈ tªâU¡»nwh«. e‹whŒ
vGâí« tªâU¡»nwh«. mnefÇl« neÇš ngá mt®fis x¥ò¡
bfhŸS«go brŒJ« tªâU¡»nwh«. ï›tsití« bjǪj gyU«
gy g¤âÇif¡fhu®fS« ïitfS¡F¡ bfhŠrkhtJ rkhjhd«
brhšyhkš x‹W« bjÇahjt®fis¥ nghš kWgoí« ng¢R ng¢R¡F
fh§»u° fh§»u° v‹W ngáí« vGâí« tU»wh®fŸ. áy®
jh§fshf¥ gh®¥gdiu¤ â£l nt©oa rka« tªjhš kh¤âu« mªj
rka« 2 th®¤ij #hil khilahf¡ fh§»uir¡ f©o¤J É£L
mJî« jh§fŸ kWgoí« òu©L bfhŸtj‰F ïlÄU¡F«goahf
itJÉ£L j§fS¡F mtáaÄU¡F« nghJ âU«gî« fh§»u°
fh§»u° v‹W brhšÈ¡ bfhŸS»wh®fŸ. ïJ rka« br‹id
khfhz¤âyhtJ jÄœ eh£oyhtJ fh§»u° ngiu¢ brhšyhkš
ekJ g¤âÇif ‘Fo muir¤’ jÉu x‹W Tl ïšiy v‹nw brhšy
yh«. Vw¡Fiwa všyh¤ jiyt®fŸ v‹ngh®fS«, njrhãkhÅfŸ
v‹nghU«, njrg¡j®fŸ v‹nghU« ïnj kªâukhf¤jh‹ ïU¡
»wh®fŸ. br‹w nj®jÈš fh§»u° òu£L¡F¡ bfhŠr« bt‰¿ V‰
g£L É£ljhf V‰g£l ãwF #°o° f£áia¢ nr®ªj áyU«, #ÞoÞ
f£á¥ g¤âÇiffS¡F« Tl mªj ka¡f« bfhŠr« V‰g£oU¥gjhf
ek¡F¤ bjÇatU»wJ. Mfnt, ït‰iw ï¥gona É£L¡ bfh©L
tªjhš áy go¤jt®fS«, áy g¤âÇif¡fhuU«, áy njÓa¤
jiyt®fŸ, njrg¡j®fŸ, njrhãkhÅfŸ v‹ngh®fS« Vnjh xU
Éj¤âš gjÉ, g£l«, c¤ânahf«, tÆ®ãiH¥ò KjÈaJfŸ bg‰W
fhy« fʤJ tuyhnk mšyhkš xU¡ fhyK« ekJ ehL K‹ brh‹d
nfLfŸ Ú§» K‹nd‰wkilí« v‹»w v©znk fLfsthtJ
ek¡F ïšiy. mnjhL« K‹ brh‹dJ nghynt ghHh»ÉLbk‹nw
brhšY nth«.
kfh¤kh Mâ¡f¤âÈUªj fh§»uir Ú¡» ï¥nghâa fh§
»uir eh« ngR»nwh«. fh§»u° v‹whš v‹d? mJ bfhŸif¡fhf
kâ¡f¥gLtjh? mj‹ bgaU¡fhf kâ¡f¥gLtjh? mjdhš V‰gL«
gyD¡fhf kâ¡f¥gLtjh? ïªâah muáaÈš K‹nd‰wk ila
Rauh{a« bgw ïªâa®fshš V‰gL¤â¡ bfh©l xU kfhrig
mšyJ xU ïa¡f« mšyJ xU °jhgd« v‹gjhdhš Rauh{a«
v‹whš v‹d? ïªj Rauh{a¤â‰F fh§»u° â£lbk‹d? ïªâa®
fŸ v‹whš ah®? mt®fËš ah® ah® fh§»uÌš nr®ªâU¡»wh®fŸ?
bgU«gh‹ikahd ïªâa k¡fŸ thHî« bgU«gh‹ik ahd
ïªâa¡ FiwfŸ Ú§fî« fh§»uáš v‹d â£l« ïU¡»wJ. ïJ Éf,
fh§»u° V‰g£l ãwF ïªâa k¡fS¡F mJ vªj¤ Jiw Æš
269 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
mDTy« brŒJ ïU¡»wJ? mJ V‰glhjj‰F K‹ m¤JiwfŸ
v¥go ïUªjJ? mjdhš ek¡F V‰g£l yhg« v‹d? fh§»uR¡F
K‹dhš muáaÈš ekJ Rjªâu« v‹d? ï¥nghJ v‹d ? fh§»
uR¡F K‹dhš ekJ muáaš bryî v‹d? fh§»uR¡F K‹dhš
eh« brY¤âa tÇ v‹d? ï¥nghJ v‹d? fh§»uR¡F K‹dhš
ek¡FŸ ïUªj x‰Wik v‹d? ï¥nghJ v‹d? fh§»uR¡F K‹
dhš gh®¥gdušyhjh® Ãiyik v‹d? ï¥nghJ v‹d? fh§»uR¡F
K‹ gh®¥gd® Ãiyik v‹d? ï¥nghJ v‹d? fh§»uR¡F K‹
dhš murh§f¤jh® e«Äl« it¤J ïUªj kâ¥ò v‹d? ï¥nghJ
v‹d? fh§»uR¡F K‹dhš Úâ tH§F« Kiw v‹d? ï¥nghJ
v‹d? fh§»uR¡F K‹dhš k¡fŸ m¿î, xG¡f«, ehiza« ïJfŸ
v¥go ïUªjJ. ï¥nghJ v¥go ïU¡»wJ ?
fh§»u° xU T£l¤âd®¡nf eyid mˤJ k‰bwhU
T£l¤â‰F ïÊit mË¥gjhdhš mJ bghJ ïa¡fkhFkh?
ïªâahÉš cŸs gy tF¥gh® mjhtJ kf«kâa®, »¿¤jt®, kfkâa
ušyhjh®, Ô©lhjh®, Ó¡»a®, ò¤j®, gh®á, ôj® KjÈa gy tF¥
ghÇY« cŸs bgU«gh‹ikahd k¡fŸ fh§»ui[ x¥ò¡ bfhŸS
»wh®fsh mšyJ mªjªj r_f tF¥ò kfhehLfŸ fh§»uir x¥ò¡
bfhŸS»wjh?
VHiu nfho k¡fSŸs K°ä«fË‹ r§f§fŸ fh§»uir
x¥ò¡bfhŸS»‹wjh? 6 nfho cŸs Ô©lhjh® mšyJ jhœ¤j¥
g£lt®fŸ v‹gt®fŸ fh§»uir x¥ò¡ bfhŸS»wh®fsh? ò¤j
r_fK« Ó¡»a r_fK« fh§»uir x¥ò¡ bfhŸS»‹wjh? Rkh® 12
nfho¡F nkšg£l kfkâaušyhjhuh»a ïªJ¡fŸ v‹W brhšÈ¡
bfhŸnth® j§fS¡F cŸs ïªJ kfhrig _ykhfnth, gh®¥gd
rig _ykhfnth, MÇa rig _ykhfnth, gh®¥gdušyhjh® rig
_ykhfnth k‰W« gy tF¥ò r_f _ykhfnth fh§»uR x¥ò¡
bfhŸs¥g£oU¡»wjh? ï¢rigfis murh§fkhtJ x¥ò¡
bfh©oU¡»wjh?
mšyJ muáaY¡F fh§»u° x‹Wjh‹; mijÉl ntW
°jhd« ïšiy v‹gijahtJ fh§»u° brhšy Koíkh? Äjthj¡
f£á, X« %š f£á, Rna¢ir f£á, #°o° f£á M»aJfisÉl
r®¡fhÇš fh§»uR¡F v‹d mâfkhd kÇahij ïU¡»wJ? eh£o
yhtJ v‹d kÇahij ïU¡»wJ? fh§»uR¡F Ãiyahd xU F¿¥
ã£l bfhŸif v‹d ïU¡»wJ? mj‰bfd¡ F¿¥ã£l ehza«
v‹d ïU¡»wJ? Rkh® eh‰gJ tUõ¤J¡FŸshf fh§»u° vªbjªj
f£áah® if¡F¥ nghŒ tªâU¡»wJ? fh§»uir¡ if¥g‰Wgt® j‹
Fo muR - 1927 ( 1) 270
ïZl« nghš fh§»uir el¤j¡ToajhŒ ïU¡»wnj mšyhkš,
fh§»uáš nrU»wt®fŸ fh§»u° brhš»wgo el¡f nt©L«
v‹»wjhf VjhtJ Ãgªjid ïU¡»wjh?
mJ VjhtJ xU r£l¥go f£L¥g£l rigah? mj‰F VjhtJ
bfhŸif, Éâ KjÈaJfŸ V‰gL¤â k¡fŸ f£L¥gl¤ jFªj khâÇ
r£l¥go¥ gâî brŒa¥g£oU¡»wjh? mšyJ f£L¥gl nt©oa
mtáaÄU¡»wjh? mšyJ nah¡»a®fŸ ehza¡fhu®fŸ xG¡fKŸ
st®fŸ M»at®fŸ jÉu k‰wt®fis mâš nr®¡f Koahjgo
mj‰F VjhtJ gªnjhg°J V‰gL¤â ïU¡»wjh? ehis¡F ntW
xU kÅj‹ 10 yBnkh, 20 yBnkh, 1 nfhonah %ghŒ áyî brŒjhš
fh§»uir¤ j‹ ïZl¥gobašyh« âU¥g Koíkh Koahjh?
r®¡fhU¡F cŸ csthÆUªJ murh§f¤â‰F« Vnjh xU tF¥ò¡F«
mETykhfî« njr¤â‰F« k‰w tF¥ghU¡F« Mg¤jhfî« fh§»
uáš Ô®khd§fŸ Ãiwnt‰w Koíkh Koahjh? m¥go ïJtiu
el¡fÉšiy v‹gjhf ahuhtJ cWâ TwKoíkh?
ï«khâÇ bghU¥ãšyhjJ«, vL¥gh® if¡FHªijahfî«
if¥ ão¤jtD¡bfšyh« bg©lhfî« cŸsJ« mnah¡»a®
fS¡F« Jnuh»fS¡F« j§fŸ j§fŸ ïZl« nghš fhÇa¤ij¢
rhâ¤J¡ bfhŸs¡ToaJkhd xU °jhgd¤ij ïbjšyh« bjǪJ«
njr¥ bghJ °jhgdbk‹W ahuhtJ brhšth®fshdhš mt®fŸ
m¿thËfsh? nah¡»a®fsh? $kh‹fŸ $ÅthrŒa§fhU«
v.u§frhÄ Ia§fhU« c©ikÆnyna ekJ eh£L bghJ muáaš
°jhgd« v‹gj‰F Kiwna jiytuhfî«, fhÇajÇáahfî« ïU¡f
nah¡»aij cŸst®fsh? ït®fis¤ bjǪbjL¡F« #d§fS«
°jhgd§fS« #d¥ ãuâÃâahth®fsh? #d¥ ãuâÃâahf nah¡»
aij cilat®fsh? mšyhkY« ït‰iw¢ brhšYtâdhnyna
e«ik fh§»u° fh§»u° v‹W f¤J»wt®fis Él njrhãkhd¤
âš Fiwªjt‹ v‹W ahuhtJ brhšy¡TLkh? ïij¤jÉu njrhã
khÅ v‹W fh£o¡ bfhŸtj‰F cŸs gßiB vâyhtJ k‰wt®
fisÉl eh« FiwªâU¡»nwhkh? mšyJ ek¡F njrhãkhd«
ïU¡f ÃahaÄšiy v‹W brhšYtj‰F VjhtJ ïufáankh
Mjhunkh ïU¡»wjh?
“fh§»u° ãurhu« brŒ»wt®fŸ mâfkhd fZlK« âahf
K« milaî«, brŒaî« nt©oÆU¡»wJ. mj‰F vâ®ãurhu«
brŒ»w ek¡F RfK« yhgK« ïU¡»wJ” v‹W ahuhtJ brhšy
Koíkh? fh§»uáÈU¥gt®fS¡F ï‹dK« gjÉí«, g£lK«,
c¤ânahfK«, mt®fŸ ãŸis F£ofS¡F c¤ânahfK« r®¡fh®
271 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ánefK« elªJbfh©Ljh‹ ïU¡»wJ. fh§»uá‹ òu£Lfis
vL¤J¡fh£o f©o¡»w ek¡F ï‹dK« v§F nghdhY« ufáa¥
nghäR Jl®ªJ bfh©L« ngh»w ïl§fËbyšyh« tªJ J¥ò
ÉrhÇ¥gJ« áy ïl§fËš ngRtij vGâ¡bfh©L nghtJkhf¤
jh‹ ïUªJ tU»‹wJ. m‹¿í« fh§»u° bgaiu brhšÈ¡
bfh©L fh§»u° ãurhu« brŒ»w $kh‹fŸ ÓÅthrŒa§fh®,
u§frhÄ Ia§fh®, r¤âa_®¤â, v«.nf. M¢rhÇ, ã. tujuh#&Y ehíL,
âU. É. fÈahzRªju KjÈah® M»a jiyt®fshdhY« rÇ mt®
fŸ v›tsî öu« r®¡fh® c¤âuitnah r£l¤ijnah Ûw¡Toa
ijÇankh mšyJ b#ÆY¡F¥ nghf¡Toa JÂnth mšyJ r®¡fh®
el¤ijia¡ f©o¡f¡ Toa gh‹iknah M»at‰iw Él e«
ngh‹wt®fŸ VjhtJ gaªnjh ã‹th§»nah myøakhf ïU¡
»nwh« v‹gjhf ahuhtJ brhšy¡ TLkh? fh§»u° jiyt®fŸ,
g¡j®fŸ, ãurhuf®fŸ ït®fŸ fh§»uá‹ ng® brhštj‹ _y« mil
í« eZl¤ij Él bfhŠrkhtJ mšyJ yhg¤ij Él mâfkhf
thtJ fh§»uir f©o¥gj‹ _y« eh« mil»nwhkh? ïitfis
bghJ#d§fŸ nahá¡f nt©L«. btW« FU£L g¡âahY« _l
e«ã¡ifahY« njr« ghHhf¥ nghfÉl¡ TlhJ. eh« ï¥go vGJt
ij¥ gh®¤J áy _lg¡âí« FU£L e«ã¡ifíKŸs e©g®fŸ
c©ikÆnyna e«ÛJ nfhg« bfhŸSth®fŸ.
ï¡fh§»u° òu£il¥ nghynt kj¥ òu£ilí« btËÆ
byL¤J¢ brhšY«nghJ “Ú, ntW vij nt©LkhdhY« itJ bfhŸ.
kj¤ij¥ g‰¿ kh¤âu« x‹W« ngrhnj. mj‹ Kiwfis
nt©Lkhdhš âU¤j¥ ghLgL. monahL kj¤ijna F‰w«
brh‹dhš mJ kfhghjfkhF«” v‹W brhšy tU»wh®fŸ. Mdhš
kj« v‹whš v‹d? v‹W nf£lhš “ïbjšyh« Éj©lhthj«”
v‹»wh®fŸ. ïJnghynt fh§»uR« ïU¡»wJ. ïâš xU Énrõ«
kj r«kªjkhdt®fŸ “Ú fh§»uir¥ g‰¿ brhštJ rÇ kj«
m¥goašy” v‹»wh®fŸ. fh§»u° r«kªjkhdt®fŸ “Ú kj¤ij¥
g‰¿ brhštJ rÇ fh§»u° m¥goašy” v‹»wh®fŸ. Mfnt, ï›
Éu©L« áy® thH¥ gyiu¥ gÈbfhL¡F« [hjd§fns mšyhkš
ntwšy. Md nghâY« fh§»u° v‹gij¥g‰¿ áy Éõa§fŸ
ftÅ¡F«go nt©L»nwh«.
m‹òŸs thrf®fns!
fh§»uádhš njr« ïJtiu ghHhdJ nghJ«. gh®¥gd®fŸ
gjÉí«, c¤ânahfK« bg‰wJ nghJ«. gh®¥gdušyhjh®
ÑœÃiy¡F tªjJ nghJ«. fh§»u° ngiu¢ brhšÈ¡bfh©L gy®
Fo muR - 1927 ( 1) 272
tÆW ts®¥gJ nghJ«. ïÅahtJ bfhŠr« ViH k¡fisí«
bjhÊyhs®fisí« Foahdt®fisí« âU«ã¥ ghU§fŸ. kfh¤kh
fhªâia Él ïªj fh§»u° g¡j®fŸ bgÇa njrhãkhÅfŸ v‹W
v©Â VkhwhÔ®fŸ.
kfh¤kh fh§»uáš ïUªj fhuznk 36 tUõ fh§»u°,
eh£L¡F« gy r_f§fS¡F«, ViHfS¡F«, bjhÊyhs®fS¡F«
brŒj bfhLikia Éy¡f¤jhndašyhkš ntwšy. mJ KoahJ
v‹W bjǪj clndjh‹, jh‹ ntW xU ïa¡f¤ij Mu«ã¤J¡
bfh©L bkšy eGÉ É£lh®. kfh¤khit¥ óÍ¡»wt®fŸ mtuJ
bfhŸif¡F fh§»uáš ïl« it¤âU¡»wh®fsh?
ï¡fh§»u° bfhŸifia kfh¤kh x¥ò¡ bfhŸS»whuh?
nghwh¡ Fiw¡F bjhÊyhs®fis fh§»uáš nrU«go áy fh§»uá‹
jiyt®fŸ mjhtJ $kh‹fŸ tujuh#&Y ehíLî«, fÈahzRªju
KjÈahU« brhšy Mu«ã¤âU¥gij¥ gh®¡F«nghJ ek¡F tÆW
g‰¿ vÇ»wJ. bjhÊyhs®fŸ bflnt©Lkhdhš ï¥nghâU¥gij
Él ï‹dK« nftykhd Ãiyik¡F tªJ ÄUf Ãiy mila
nt©Lkhdhš bjhÊyhs® fh§»uáš nru£L«. bjhÊyhs®fŸ
c©ikahd bjhÊyhs®fsh» bjhÊyhs®fshnyna cyf« K‹
D¡F tu¤j¡f nah¡aij V‰g£L bjhÊyhs®fns ïªeh£oš M£á
brY¤j¤j¡f nah¡aij V‰gl nt©Lkhdhš mt®fŸ fh§»uir
É£L Éy» ïU¥gnjhL fh§»uR v‹W brhšY»wt®fisí« j§fŸ
T£l¤âš nr®¡fhkš ïU¡f£L« v‹W t‰òW¤â¡ TW»nwh«.
bjhÊyhËfŸ KjyhËfËl« á¡»¡bfh©L gL»w ghL nghuhkš
vÇí« beU¥ò¡F v©iz C‰WtJ nghš fh§»uR¡fhuÇlK«
á¡»¡bfh©L ÓuÊa it¥gJ bgÇa ght« v‹nw brhšYnth«.
KjyhËfË‹ bfhŸiffis Él fh§»u°fhu®fË‹ bfhŸif xU
Éj¤âY« nah¡»akhdjšy. fh§»u°fhu®fŸ bjhÊyhËfS¡F¥
bgh¿ it¥gJ “m§nf©o kfns MyhŒ gw¡»whŒ ï§nf th fh‰
whŒ¥ gw¡fyh«” v‹gJ nghÈU¡»wJ mšyhkš nt¿šiy. fh§»u
ádhš tu¥nghF« Ó®âU¤j«, Rauh{a« ïitfis Él btŸis¡
fhu® jhdhfnt brŒí« Ó®âU¤j« nkyhd bj‹nw brhšyyh«.
mt‹ x‹W« brŒahÉ£lhY« ï›tsî nkhr« V‰glhkyh
tâU¡F«.
fh§»u° v‹w bga® it¤J mâÈUªj jiyt®fŸ v‹gt®
fŸ bghJk¡fË‹ gz¤âš MS¡F 1000, 2000, 3000, 5000, 7000
r«gsKŸs c¤ânahf§fis Vnjh áy® gh®¤J tUtjhš eh£o‰F
273 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
tªj yhgbk‹d ïªj c¤ânahf« ït®fS¡F ïšyhj fhy¤âš
mDgɤj eh£L¡ bfLâ v‹d.
r£lrigÆš 128 ãuâÃâfŸ V‰g£ljhš eh£L¡F V‰g£l
e‹ik v‹d ït®fŸ ïšyhjjhš eh£o‰F v‹d bfLâ V‰gl¡
TL«.
thrf®fns! bjhÊyhs®fis Él Foahdt®fŸ mjhtJ
Étrha¡fhu®fŸ fh§»uáš nrUtJ mt®fS¡F Äfî« Mg¤jh
dJ v‹W brhšYnth«. vªj Ó®âU¤j« tªjhY« vªj c¤ânahf«
V‰g£lhY« mJ ehŸ Kjš Foahdt®fË‹ jiyÆšjh‹ if
it¡F«. Vbd‹whš ï¤jid òJ c¤ânahf¤â‰F« ï¤jid òJ
ãuâÃâ¤Jt¤â‰F« V‰gL« bryî R‰¿¢ R‰¿ v¥go¥ gh®¤jhY«
Foahdt‹ jiyÆš jh‹ ifia it¤J Mfnt©L« v‹gij
kwªJ Él¡TlhJ. fh§»uádhš V‰g£l c¤ânahf°j®fS¡F
r«gs« bfhL¡fnt mndfkhŒ jghš, fh®L, ft®, uÆš rh®{ Kjš
rfy tÇí« ca®¤j¥g£lnj mšyhkš nt¿šiy. btŸis¡
fhuU¡F kh¤âu« r«gs« bfhL¡f nt©Lkhdhš eh« ï¥nghJ
bfhL¤JtU« tÇÆš gFâ tÇ bfhL¤jhš nghJkhdJ. r®¡fhU¡F
vªjÉjkhd tÇ ah® bfhL¤jhY« mJ filáahf Foahd
tid¤jh‹ ão¡F« v‹gij Foahdt®fŸ kwªJÉl¡TlhJ.
Mjyhšjh‹ fh§»u° Foahdt®fS¡F vkdhf¤ njh‹¿
ïU¡»wJ v‹W brhšY»nwh«.
jhœ¤j¥g£l tF¥ghU¡nfh fh§»u° v‹gJ bgÇa Mg¤
jhd rhjdkhF«. mt®fS¡F ïJtiuÆš fh§»uádhš xU gaD«
V‰g£lâšiy v‹gJ«, mt®fS¡F ïU¡F« fZl¤ij¥ ngh¡»
kÅj¤ j‹ikia c©lh¡f fh§»uáÅl¤âš xU bfhŸifí«
ïšiyba‹gJ«, mt®fSila K‹nd‰wbkšyh« ToatiuÆš
r®¡fhuhnyna brŒjjhŒ V‰g£oU¡»wJ v‹gJ«, jhœ¤j¥g£l
k¡fŸ ngiuí« brhšÈ¡bfh©L áy® fh§»uá‹ bgauhš bg‰w
gy‹fËš xU á¿J« jhœ¤j¥g£l k¡fS¡F cjtnt ïšiy
v‹gJ« ahU« x¥ò¡bfhŸs¡Toa Éõa«. mnjhL m¢ r_f¤
jh®fS« ïij e‹whŒ m¿ªâU¡»wh®fŸ. Mdjhš mt®
fis¥g‰¿ eh« mâf« brhšy nt©oaâšiy.
ÉahghÇfis¥ g‰¿ ek¡F mâf ftiy ïšiy. VbdÅš
mt®fŸ c¤ânahf°j®fS¡F mL¤jt®fŸ. r®¡fhuhš v‹d tÇ
V‰gL¤âdhY« mj‰F nkš yhg« it¤J ɉgt®fŸ. jÉuî«
ï‹dK« bfhŠrfhy¤âš fliy¥bghÇ, RU£L, áfbu£L, bt¤âiy,
Fo muR - 1927 ( 1) 274
gh¡F Éahghu« nghf k‰w Éahghu bkšyh« ïÅnkš ekJ eh£oš
btŸis¡fhu®fshnyna eilbgw¥ ngh»wJ. VbdÅš btŸis¡
fhu®fŸ Óik KjÈa ïl§fËš ïUªJbfh©L ïªâahÉš Éah
ghu« brŒtij Él ï§F tªJ ïUªJbfh©L Éahghu« brŒtJ
mt®fS¡F mâfkhd yhg¤ij bfhL¡f¡ToajhF«. KjyhtJ
rhkh‹ ngh¡Ftu¤J bryî Fiwí«. ïu©lhtJ m§»UªJ ï§F
tuî« ï§»UªJ m§F nghfî« rhkh‹fË‹ ÛJ V‰gL« tÇ
Fiwí«, _‹whtJ TÈ MŸfS« Fkh°jh¡fS« ÓikÆš
»il¥gij Él miu¡ TÈ fhš TÈÆš »il¡F«. m« KjyhË
fS¡F nt©oa rîfÇa« brŒJ bfhL¥gj‰F ekJ eh£oš go¤j
tF¥gh® v‹»w gh®¥gd¡ T£lK« jahuhÆU¡»wJ. mšyhkY«
ï¥nghJ M§»nya® k‰w eh£lhUl‹ Éahghu¤âš ngh£o nghl
KoahkÈU¥gjhY« R§f cg¤âut¤jhY« ï§nfna bjhÊš brŒa
nt©oaJ mt®fS¡F mtáakhŒ nghŒÉ£lJ. mšyhkY«
ï¥nghija Éahghu Kiwí« Foahdt®fis¥ ghHh¡Ftjhf
ïU¡»wnj mšyhkš nt¿šiy. Mjyhšjh‹ ÉahghÇfis¥ g‰¿
ek¡F mâf ftiyÆšiy v‹»nwh«.
go¤jt®fŸ Éõankh fh§»uir e«ã¤jh‹ go¡»wh®fŸ.
Mjyhš mt®fŸ fh§»uáš nr®ªjhšjh‹ c¤ânahf« bgU¤j
r«gs« KjÈaJfŸ »il¡F«. k‰wgo btW« MrhÄfis¥
g‰¿nah brhšy nt©oaâšiy. ï¥bghGJ tu tu tƉW¥
gh£o‰F mJî« nrh«ng¿ tƉW¥ gh£o‰F fh§»uR xU rÇahd
JiwahŒ V‰g£L É£lJ. kfh¤khÉ‹ 2,3 tUõ¤âa ntiyÆ‹
gydhfî«, xU nfho %ghŒ bryÉ‹ gydhfî«, gy MÆu« ng®
b#ÆY¡F¥ nghdâ‹ gydhfî« fh§»uá‰F ghku k¡fËilna
bfhŠr« ešy bga® tªJÉ£ljhš mj‹ bgaiu¢ brhšÈ¡ bfh©L
ãiH¥gj‰F btFngU¡F rîfÇa« V‰g£L É£lJ. Mjyhš
btW« MrhÄfis¥ g‰¿í« eh« ftiy¥gl nt©oa âšiy.
Mfnt bjhÊyhË, ÉtrhÆ, jhœ¤j¥g£lt®fŸ M»a _‹W ng®
Éõa¤âš eh« mâfkhf v¢rÇ¡if brŒ»nwh«.
Fo muR - f£Liu - 08.05.1927
275 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 gh®¥gd ÃUg®fË‹ r¡â bghJ¥ gz« nghF« tÊ

ïªâa r£lrigÆš, r£lrig elªJ bfh©oUªj fhy¤âš t§fhs¤âš »uhk Ó®âU¤j« v‹gjhf njrgªJ jh° ngiu¢
br‹idÆš cŸs “ïªJ g¤âÇif”¡F« “bkÆš g¤âÇif”¡F« brhšÈ bghJ #d§fËl« Ãiwa gz« tNȤJ filáahf mªj¥
xnu ÃUg® ïUªJ bfh©L ïu©L g¤âÇif¡F« ïu©LÉjkhd gz¤ij Rauh{Ía¡ fø nj®jY¡F cgnahf¥gL¤â¡ bfh©ljhf
rkh¢rhu¤ij mD¥ã tªjhuh«. ‘ïªJ’ î¡F vGJ«nghJ xnu nfh®£oš Étfhu« el¡»wJ. ï§F« mJnghynt F¿¥ã£l
ifÆš, xnu ngdhÉš $kh‹ ÓÅthrŒa§fhiu¥ g‰¿ vGJ« fhÇa§fS¡bf‹W xJ¡» it¤j %ghŒfS« tNȤj %ghŒfS«
nghJ $kh‹ mŒa§fh® tªjîl‹ všnyhU« funfhõ« brŒ nj®jšfS¡nf áyth» tU»wJ. MdhY« ï§F nfh®£oš Éah{
jh®fŸ, m‰òjkhŒ ngádh®. btŸis¡fhu®fŸ thia ml¡» â¡F Ía« nghl MËšiy. ã‹idnah nkY« nkY« gz« bfhL¡f¤
K¡fhl it¤J É£lh®, òJ òJ nahridfŸ btF í¡â í¡âahf¥ jh‹ Vuhskhd nrhz»ÇfŸ ïU¡»wh®fŸ.
ngádhuh«, mtnu jiyt® gjÉ¡F¤ jFªjt® v‹W ngá¡
bfh©lh®fŸ v‹W vGJtJ«, mnj if mnj ngdhÉš “bkÆ” Fo muR - brŒâ¡ F¿¥ò - 08.05.1927
Y¡F vGJ« nghJ $kh‹ ÓÅthrŒa§fh® “Fu§F” Fšyhíl‹
cŸns EiHí« nghJ všnyhU« gÇfhr« brŒJ áǤjh®fŸ v‹W«
ït®jhdh ÓÅthrŒa§fh®? bfhŠrkhtJ ò¤âÆšiyna! r£lrig
ÉâfŸ Tl bjÇaÉšiyna, ït® jiyik t»¤jj‰F¤ jhdh
fh§»u° v‹W bga®. ïtiu v¥go fh§»uR¡F jiytuh¡»dh®fŸ.
ÓÅthrŒa§fh® ïªâa r£lrig¡F tuhkÈUªjhny mtU¡F¡
bfhŠr« bgUik ÛâahÆU¡fyh« v‹W«, ït® ngR« nghbjšyh«
r£lrig ïtiu gÇfhr« brŒtnj ntiy ba‹W« - vGJtJ«,
mnj ifÆš mnj ngdhÉš mnrhána£ãuR¡F vGJ«nghJ
mj‰F¤ jFªj khâÇ vGJtJ« M»aitfis xUtnu brŒt
jhdhš mJ v›tsî M¢rÇa«?

Fo muR - f£Liu - 08.05.1927

Fo muR - 1927 ( 1) 276 277 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 gh®¥gdušyhjh® kfhehL

kJiu gh®¥gdušyhjh® kfheh£o‰F¥ ãwF m«kfheh£o‹

Ô®khd§fis¤ jÄœeh£oš mKÈš bfh©L tUtj‰fhf x›
bthU ÍšyhÉY« Íšyh kfhehL T£lnt©Lbk‹W 3, 4 khj§
fshfnt vGâ tªâU¥gJ thrf®fS¡F¤ bjÇí«. Mdhš áy
Íšyh¡fŸ ïij¥g‰¿ v›Éj¡ ftiyí« vL¤J¡ bfh©ljhf
bjÇantÆšiy. jŠir, nfhaK¤ö®, nry«, tlM‰fhL M»a
Íšyh¡fŸ kh¤âu« kfhehL T£L« Éõa¤âš Ka‰á vL¤J¡
bfh©oU¥gJ btË¥gilahŒ bjÇatU»wJ. k‰W« ïu©blhU
Íšyh¡fŸ ek¡F kh¤âu« jŤj KiwÆš bjÇa¥gL¤â ïU¡»wnj
mšyhkš fhÇa¤âš v›Éj Ka‰áí« vL¤J¡ bfh©ljhŒ
bjÇaÉšiy. nfhaK¤ö® ÍšyhÉš ï«khj k¤âÆš kfheh£il
el¤JtjhÆUªjjhdJ áyÇ‹ brsfÇa¤ij c¤njá¤J mL¤j
khj¤â‰F x¤â it¡f¥g£L É£lJ. MdnghâY« kfheh£o‰fhf
Mf nt©oa Éõa§fis nfhaK¤ö® ãuKf®fshd $kh‹fŸ
btÇthl br£oah®, r«kªj KjÈah®, ïu¤âdrghgâ KjÈah®,
rh¤j¥g br£oah®, ïu¤âdrghgâ fî©l®, PSG.bt§»LrhÄ ehíL,
mUzhry« br£oah® KjÈa fdth‹fŸ btF C¡fkhf¡ ftŤJ
tU»wh®fŸ. ïJtiu Vu¡Fiwa 2500 %ghŒ tiu tNY« brŒJ
É£lh®fŸ. k‰wgo tl M‰fhL Íšyh¡fhuU« TLkhdtiu
V‰ghLfŸ brŒJ bfh©oU¡»wh®fŸ. gy fhuz§fshš x¤â it¡f
neÇ£lhY« Ó¡»u« eilbgW«. nry« kfhehL« Ó¡»u¤âš eil
bgwyh«. Mdhš mªj Íšyh ãuKf®fŸ ïJ rka« Íšyhngh®L
nj®jšfËš <Lg£oU¥gjhš ïJ Koªj ãwF jh‹ ftÅ¡f¡TL«
v‹W« Ãid¡f nt©o ïU¡»wJ.

k‰wgo jŠir Íšyh kfhehnlh, ne‰W« ï‹WkhŒ kha

tu¤âš kôuk $kh‹ R. á‹idahãŸis mt®fŸ Ka‰áÆY«
k‰W« gy fdth‹fŸ Ka‰áahY« kiyahs« $kh‹ âth‹gfö®
M. »UZz‹ eha® B.A.B.L., M.L.C. mt®fŸ jiyikÆ‹ Ñœ áw¥ghf
eilbgW»wJ. tunt‰ò¤ jiytuhd kôuk á‹idahãŸis
mt®fË‹ tunt‰ò¥ ãur§f« ïÅí« ekJ if¡F »il¡fÉšiy.

Fo muR - 1927 ( 1) 278 279 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 kfheh£o‹ m¡»uhrduhd âth‹ gfö® »UZz‹ ehaÇ‹
m¡»uhrd¥ ãur§f¤ij ï‹W k‰nwhÇl¤âš ãuRǤâU¡»nwh«.
mij x›bthUtU« jaî brŒJ C‹¿¥ go¡f nt©LkhŒ nfhU
»nwh«. âth‹ gfö® eha® mt®fŸ jdJ ãur§f¤âš KjyhtJ
gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤â‹ j¤Jt¤ij¥ g‰¿í« bfhŸiffis¥
g‰¿í« mJ #dehaf¤â‰F ghLgLtjhF« v‹gij¥ g‰¿í« btF
És¡fkhf vL¤J¢ brhšÈÆU¥gnjhL Raey¡fhu® ï›Éa¡f¤â‹
ÛJ Tw¥gL« gÊfS¡F¢ rÇahd M¤jukhd gâšfS« brhšÈ
ÆU¡»wh®. mt‰WŸ c¤ânahf nt£il v‹gij¥g‰¿ brhšÈ
ÆU¡F« Éõa¤ij eLÃiyik¡fhu® vt® go¤J¥ gh®¤jhY«,
v›tsî m¿ahjtuhÆUªjhY«, gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤â‹
j¤Jt« ï‹dJ v‹gJ És§»ÉL«.
ãwF njr¤â‹ bgU«gFâÆduhd ÉtrhÆfË‹ ÉõakhŒ
rh¢tj Ãy¤Ô®itÆ‹ mt°a¤ij¥ g‰¿í« mj‰fhf mt®fŸ
btFehshf ghLg£L tªâU¥gij¥ g‰¿í« brhšÈÆU¡»wh®.
mj‹ãwF ekJ khfhz muáaš Ãiyia¥ g‰¿ajhf j‰fhy kªâÇ
rigia¥ g‰¿í« mj‹ CHšfis¥ g‰¿í« mjdhš ekJ
r_f¤â‰F« eh£o‰F« V‰gL« bfLâia¥ g‰¿í« cŸsJ cŸs
go vL¤J¢ brhšÈÆU¡»wh®. mj‹ãwF ekJ eh£L¡ fh§»uá‹
nah¡»aijiaí« fh§»u° g¡j®fshd Rauh{a¡ føahÇ‹
nah¡»aijiaí« mt®fŸ k¡fis Vkh‰¿ Jnuhf« brŒj Éõa¤
ijí« vL¤J¢ brhšÈÆU¥gnjhL m¥ngiu it¤J¡bfh©L
gh®¥gdušyhjhU¡F¢ brŒJtU« bfLâfisí« brhšÈÆU¡»wh®.
ïâš $kh‹ r¤âa_®¤â v‹»w gh®¥gd® bfh©Ltªj ôÅt®áo
mbk©£bk©£ ãš v‹»w r®tfyhrhiy r£l¤âU¤j knrhjh
v‹gijí« mj‹ Nœ¢áiaí« És¡» mij cjhuzkhf¡ fh£o
ïU¡»wh®. ãwF yh®£ g®¡f‹ bõ£o‹ ng¢ir¥ g‰¿í«, ïÅ
mL¤j Ãiyik v‹d v‹gij¥ g‰¿í«, t§fhs ml¡FKiwia¥
g‰¿í«, bj‹ M¥ãÇ¡fh ïªâa®fis¥ g‰¿í« ïªj ïa¡f¥
ãurhu¤ij¥ g‰¿í« Éthâ¤J Étukhf¢ brhšÈÆU¡»wh®.
Mfnt âth‹ gfö® »UZz‹ eha® brhšÈÆU¥gJfŸ všyh«
mnefkhŒ Äfî« rÇahdJ v‹nw eh« x¥ò¡bfhŸS»nwhkhÆD«,
ïÅí« brhšÈ ÆU¡f nt©oa ïu©blhU K¡»a Éõa§fis¢
rÇahf¢ brhšy É£LÉ£lh® v‹nw brhšYnth«. mjhtJ kJiu
kfheh£oš Ãiwnt‰w¥g£l îkhz¤ â£l« v‹gij¥ g‰¿¤jh‹.
VbdÅš v›tsî muáaš j¤Jt¤ij¥ g‰¿¥ ngádhY«
filáÆš eh« brŒant©oa fhÇa¤ij¥ g‰¿í« ngádhšjh‹
m¥ng¢R Koî bg‰wjhF«. muáaš â£l§fŸ v‹gJfËdhY«,
Fo muR - 1927 ( 1) 280
muáaš ïa¡f§fŸ v‹gJfËdhYnk ekJ ehL ï¡bfLâ¡F
MshÆU¡»wJ v‹W eh« cWâahf¢ brhšYnth«. ïâÈUªJ
ÉLglnt©Lkhdhš îkhz¤ â£l¤ij¤ jÉu ntW
v›tÊfËdhY« Koant KoahJ v‹gJ ekJ mã¥uha«. nkny
brhšÈíŸs F‰wKŸsJ« ehza¡ FiwîŸsJkhd kªâÇ
kh®fË‹ Mø Kiwí«, fh§»u° Rauh{a¡fø M»aJfS«
monahL xʪJ nghtjhfnth mšyJ #°o° føah® if¡nf
tªJÉLtjhfnth it¤J¡ bfh©lhY« ït®fŸ brŒjij¤jh‹
#°o° f£áahU« brŒaKoínk mšyhkš mJfËdhš ntbwh‹
Wnk ãukhjkhf¢ brŒJÉl KoahJ. cjhuzkhf #°o° f£áah®
Mâ¡f¤âš cŸs fhy¤âš v‹d brŒjh®fnsh mijna jh‹
v‹bd‹dnkh f£áah® v‹W bga® brhšÈ¡bfhŸS»wt®fS«
brŒ»wh®fŸ. mj‰F« ïj‰F« cŸs xnu xU ɤâahr« kh¤âu«
v‹dbt‹whš #°o° f£áah® ïnj fhÇa¤ij ehzakhfî«,
nah¡»akhfî«, btË¥gilahfî« brŒJtªjh®fŸ. k¡fËl¤âš
c©ikia¢ brhšÈ brh‹dJ nghš c©ikahŒ elªJ bfh©
lh®fŸ, fh§»u° KjÈa f£á¡fhu®fŸ v‹gt®fnsh ehza¡ Fiw
thfî«, nah¡»a¥ bghU¥g‰w jdkhfî«, k¡fis Vkh‰¿anjhL
jŤ jÅ Raey¡fhuuhí« elªJbfh©lh®fŸ. Mdhš ïJ mt®fŸ
F‰wkšy. m›Éa¡f§fË‹ j¤Jt§fns mJ jh‹. Mfnt, elªJ
bfh©l khâÇjh‹ ɤâahrnk mšyhkš brŒa¡Toaâš všyh«
x‹nw jh‹. Mjyhš ït‰iw¥g‰¿ ek¡F mâfkhd ftiy ïšiy.
eh£L¡F« k¡fS¡F« c©ikahd ešy gyid mË¡f¡Toa
îkhz¤ â£l¤âÅl«jh‹ k¡fË‹ ftd¤ij ïG¡F«go¢ brŒa
nt©L«. mJntjh‹ ekJ kfhehLfS¡F mKÈš bfh©Ltu
nt©oa K¡»a â£l§fshF«. ï¡fhÇa§fis¥g‰¿ $kh‹ ehlh®
K‹Diu ãurhu¤âš brhšyhÉ£lhY« mt® jiyikÆš ToíŸs
kfhehL brŒJ ÔUbk‹W cWâahf e«ãÆU¡»nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 08.05.1927
281 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 eh£L¡F¥ nghf¡ TlhJ v‹W #hil khilahf¤ jL¡f¥g£l áy
gh®¥gdušyhj njr g¡j®fS« mij y£áa« brŒahkš jhuhskhf
kfheh£oš fyªJ cjÉ brŒjJ« Äfî« ngh‰w¤j¡fJ.

kfheh£oš fytu« el¡F« v‹»w Ô®khd¤â‹ ngÇš

khatu« kfheh£o‹ vâÇfË‹
Nøí« âU. É.fÈahzRªâu
KjÈahÇ‹ É#aK«
$kh‹ KjÈah® mt®fŸ khatu« kfheh£L¡F tªjJ«
kfheh£oš mJrka« ToÆUªj Rkh® 3000 ngU¡F nkšg£LŸs
kfh#d§fŸ brŒj Muthu¤â‰F« milªj rªnjhõ¤â‰F« msî
brhšy ahuhY« KoahJ v‹nw brhšYnth«. $kh‹ KjÈah®
mt®fis khatu« kfheh£L¡F¥ nghfÉl¡TlhJ v‹W brŒj
N£áfŸ bfhŠrK« gÈ¡fnt ïšiy. c©ikahd njrg¡j®fŸ
khatu« kfheh£L¡F¥ nghf¡TlhJ v‹W $kh‹ tujuh#&Y ehíL
jdJ ‘jÄœehL’ g¤âÇifÆš vGâ ïUªjJ ahtU¡F« bjÇí«.
mnjhL ‘jÄœehL’ g¤âÇif V#©L xUt® $kh‹ KjÈah®
mt®fS¡F xU gaKU¤jš foj« vGâ mâš khatu¤â‰F
tu¡TlhJ v‹W«, tªjhš fyf«, mojo, kÇahij¡ Fiwî
KjÈaJfŸ el¡Fbk‹W« F¿¥ã£oUªjh®.
fytu¤ij¥ bgÇJ brŒJ g¤âÇiffËš vGj¤ jFªj khâÇ mj‰F¤
jFªj áy ÃUg®fis mD¥ãí« Tl kfheh£oš xU áW fytu«Tl
el¡fhjjhš mD¥ãat® Vkh‰wkilªJ É£lh® v‹nw brhšy
nt©L«. k‰W« #°o° f£áÆlK« khatu« kfh eh£oÅlK«
ghku #d§fS¡F¡ bf£l v©z« V‰gL« go ïâš vGJtj‰F¤
jfhj v¤jidnah N£áfŸ elªjd. Mdhš mitfŸ x‹W«
ga‹bgwhkš nghŒ É£lJ. MdnghâY« kfheh£o‰F tªjt®
fËš bgU«ghnyh® ïitfis e‹whŒ m¿ªJ bfh©lh®fŸ v‹nw
brhšy nt©L«. v¥go vÅš ãuâÃâfŸ ehYng® IªJ ng® Tod
ïl¤âš všyh« ïnj ng¢RfŸjhnd jÉw nt¿šiy. vdnt ek¡F«
ekJ r_f¤â‰F« ïU¡F« fZl¤ij ïâÈUªJ bfhŸS« go
nt©L»nwh«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 15.05.1927

ïJ r§fâ $kh‹ <. bt. uhkrhÄ eha¡fU¡F¤ bjǪjJ«

KjÈah® mt®fS¡F v¥goahtJ tu nt©L« v‹W«, khatu¤
âš fyfK« mojoí« el¡FkhdhY« mj‰F¤ jh‹ #th¥òjhÇ
v‹W«, Kjš moia¤ jh‹ g£L¡bfhŸs¤ jahuhÆU¥gjhfî«,
KjÈah® És«gu¥gL¤âa ãwF tuhÉ£lhš vâÇfŸ F‰w« brhšy
ïlnk‰g£LÉL« v‹W« nf£L¡ bfh©L t‰òW¤â vGâaâ‹
ngÇš KjÈah® mt®fŸ ijÇakhŒ tu neÇ£lJ. fyf« brŒtjhŒ¥
gaKW¤â KjÈahU¡F¡ foj« vGâat®fŸ $kh‹ ã.tujuh#&Y
ehíL¡F v›tsî nt©oat®fnsh mijÉl bfhŠr« mâf
khfnt eha¡fU¡F« nt©oat®fshÆUªjgoahY« mt®fS¡F
c©ikahd gh®¥gdušyhj R¤j u¤j« rßu« KGtJ« Xo¡bfh©
L« bfhâ¤J¡ bfh©L« ïUªjjhY« fyf« v‹»w v©z¤ijna
kwªJÉ£L $kh‹ KjÈah® mt®fŸ m¡»uhrd¤ânyna Ô®kh
d§fis¥ ãnunuã¤J m‰òjkhŒ¥ ngádh®fŸ. k‰W« kfh

Fo muR - 1927 ( 1) 282 283 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


khatu« kfhehL
khatu¤âš gh®¥gdušyhjh® kfhehL« rkur r‹kh®¡f kfh
ehL« ïisP® kfhehL« To¡ fiyªJ É£lJ. mj‰F¢ rÇba‹W«
mtáabk‹W« njh‹¿a gy Ô®khd§fS« Ãiwnt‰¿ÆU¡»wJ.
ï«kfhehL elªj áw¥ò« tªâUªj ãuâÃâfS« jÄœeh£o‹ ehyh
g¡f§fËÈUªJ« tªâUªj bgÇnah®fS« mt®fŸ x›bthU
Ô®khd¤â‹ ÛJ ngáa ng¢R¡fS« k¡fS¡F¥ ãwªj c‰rhf§
fS« neÇš gh®¤jt®fns m¿a¡TLnkašyhkš k‰wgo v›
Éj¤âY« mij m¥gona bjÇa¥ gL¤Jtbj‹gJ Äfî« fZl
khd fhÇabk‹nw brhšYnth«. ï«kfheh£il el¤j jŠir Íšyh
njrg¡j®fS« ãuKf®fS« ciH¤j ciH¥ò Äfî« ghuh£l¤j¡f
bj‹nw brhšYnth«. ïªÃiyÆš gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤
âÅl¤âš bghwhikí« JntõK« bfh©L “jÄœehL” g¤âÇif
brŒj v›tsnth Nœ¢áfisí« jh©o v›tsnth öu« áw¥ghŒ
elªJÉ£lbj‹W brh‹dhš ahU« M¢rÇa¥gl nt©oaJjh‹.
kJiuÆš elªj kfheh£o‹ nghJ« $kh‹ tujuh#&Y ehíL
mt®fŸ fh§»uáš ciH¤J tªj áy njr g¡j®fŸ kJiu kfh
eh£L¡F¥ nghfhkÈU¡f¢ brŒtj‰fhf kJiu kfhehL elªj njâ
Ænyna njÓa kfhehL v‹gjhf xU kfheh£il br‹idÆš el¤j¥
nghtjhf¤ bjÇa¥gL¤âÆUªjJ«, ïj‹ _y« ahiuí« mâfkhf¤
jL¡f Koahbj‹gjhf¤ bjǪj ãwF jdJ kfheh£il x¤â¥
ngh£LÉ£ljhf¤ bjÇa¥gL¤âÉ£lijí« ïj‰FK‹ eh«
bjÇa¥gL¤âÆU¡»nwh«. khatu« kfheh£onyí« mJ nghynt
áy ïilôWfŸ V‰gl Ka‰á¤âU¥gijí« ntW g¤âÆš fhzyh«.
m¥goÆUªJ« ahbjhU É¡»dKÄ‹¿ kfhehL br›tnd
eilbg‰W É£ljhdhY« kfhehL elªj ãwfhtJ R«kh ïUªJ Élh
kš kWgoí« kfheh£il¥ g‰¿ ‘jÄœehL’ FiwT¿ jdJ ïa‰if
ia¡ fh£oÆU¡»wJ. nk µ 9 -ª njâ ‘jÄœehL’ g¤âÇifÆš
“khatu« kfhehL” v‹w jiy¥ã‹ Ñœ vGâÆU¥gjhtJ:-
Fo muR - 1927 ( 1) 284
1. “khatu¤âš elªj #°o° f£á kfhehL K¡»a Éõa§
fis¥g‰¿ ahbjhU Ô®khdK« brŒahkš fiyªJ nghŒ
É£lJ; jŠir ÍšyhÉnyna j‰fhy K¡»a Éõa« jŠir
Íšyh ngh®L uÆšnt MF«. mJ r®¡fhU¡F¡ bfhL¤J
ÉLtjh mšyJ ngh®£ lhnu it¤J¡ bfhŸtjh v‹gJ g‰¿
bgÇa thj« elªJ bfh©o U¡F« nghJ khatu« kfhehL
mij f©bzL¤J¡ Tl¥ gh®¡f Éšiy” ba‹W xU F‰w«
rh£oÆU¡»wJ.
ïj‹ nah¡»aijia¡ ftÅ¥ngh«. jŠrhñ® Íšyh ngh®L
uÆšnt r®¡fhU¡F¡ bfhL¥gâšiy v‹gjhf Vw¡Fiwa K‹dnk
Ô®khdkh»É£lJ. mj‹ ngÇš kfhehL brŒa nt©oa ntiy
x‹Wnk mâfkhf gh¡»í« ïšiy. m¥goÆU¡f ïij xU bgÇa
F‰wkhf¡ fh£o kfheh£il¡ f©o¥gj‹ ufÌa« thrf®fns
cz®ªJ bfhŸsyh«.
2. “#°o° f£á njÓa¡ bfhŸiffis MjÇ¡f¥ ngh»wjh?
ïšiyah? v‹gJ mj‹ Ô®khd§fËÈUªJ bjÇaÉšiy”
v‹gjhf k‰bwhU F‰w« rh£oÆU¡»wJ.
njÓa¡ bfhŸiffŸ v‹gij¥ g‰¿ eh« gy jlit vGâ
ÆU¡»nwh«. MÆD« gy g¤âÇiffS« gy jiyt®fS« njÓa«
v‹»w th®¤ijia Raey¤J¡F« tƉW¥ ãiH¥ò¡F« cgnahf¥
gL¤â¡ bfh©L tU»wh®fbs‹gij ïªj¡ fhy¤âš bgU«gh‹ik
ahd #d§fŸ m¿ªJÉ£ljhš eh« mij¥g‰¿ kWgoí« mâf«
ïJrka« vGjÉšiy. MdhY«, #°o° f£á kfhehL ïªj¡
F‰w¤âÈUªJ j¥òtj‰F kh®¡fÄšyhkš elªJbfh©lJ v‹W
brhšYtj‰F ïlÄšiy. mjhtJ mj‹ ÑHhfnt “khfhz Rah£á”
nt©Lbk‹W«, “ïªâah KGâ‰F« óuz bghW¥gh£á” nt©L
bk‹W« mj‰fhf ïªâahÉYŸs r®t f£áfisí« T£o¡ fyªJ
v‹d brŒa nt©Lbk‹W nahá¡f nt©L« v‹gjhfî« ïu©L
Ô®khd§fŸ Ãiwnt‰w¥ g£oU¥gjhfî« x¥ò¡ bfhŸS »wJ.
ï¥go¡»U¡f vªj Éj¤âš ‘jÄœehL’ g¤âÇif¡F #°o° f£áÆ‹
Ô®khd§fËÈUªJ mJ njÓa¡ bfhŸiffis x¥ò¡ bfhŸS»wjh
ïšiyah v‹gJ bjÇaÉšiynah mJ ek¡F És§fÉšiy.
3. “$kh‹ »UZz‹ eha® ÃytÇ Éõakhf v›tsnth
ngádh®. mij¥g‰¿ xU Ô®khd¤ijí§ fhnzh«” v‹W xU
F‰wŠrh£o ïU¡»wJ. ïJ Äfî« nkhrkhd fhÇa«
v‹gnjhL “jÄœehL” g¤âÇifÆ‹ j‹ik v¥go¥g£l
285 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 bj‹gij ïâÈUªnj bjǪJ bfhŸsyh«. “jÄœehL” g¤âÇ
ifahdJ kfheh£oš elªj Ô®khd§fis¡ Tl »ukkhf¥
nghlhkš #d§fS¡F kfheh£o‹ ngÇš mâU¥â V‰gL«
go Éõk¥ ãurhu« brŒaî« ijÇa« bfh©LÉ£lJ.
ïªj kfheh£oš buÉ‹ô br£ošbk©il¥ g‰¿ xU
Ô®khd« brŒa¥g£oU¡»wJ. mjhtJ buÉ‹ô br£ošbk©£
bfhŸiffŸ bfh©l xU knrhjh r£lrigÆš bfh©Ltu nt©L
bk‹W«, k‰W« gyÉjkhf thrf§fŸ f©L ÃytÇia¥ g‰¿ xU
Ô® khd« bfh©L tªâU¡»wJ. ï¥goÆU¡f monahL Ô®khdnk
bfh©LtuÉšiyba‹W F‰w§ TW»wJ. “Rauh{a¡ f£áah®
el¤ijia¥ g‰¿ #°o° f£áah® ïÅ r£lrigÆš v‹d brŒa¥
ngh»wh®fŸ v‹gij¥ g‰¿ x‹W« Ô®khd« brŒaÉšiy” ba‹W
xU F‰w« rh£oÆU¡»wJ. mj‰F ehY tÇ¡F nknyna “kfhehL
nk£^® nj¡f¤ijí« r®tfyhrhiy Ó®âU¤j knrhjhití« k£L«
f©o¡f¤ jtwÉšiy. ïâÈUªJ #°o° f£á¤ jiyt®fŸ j§fS
ila r£lrig¥ nghuh£l¤â‰F k£L« nt©oaitfis ftŤJ¡
bfh©lh®fŸ” v‹W vGâÆU¡»wJ. ï¥goÆU¡f v›Éj¤âš
#°o° f£áah® ïÅ v‹d brŒa¥ ngh»wh®fŸ v‹gij¤ bjÇa¥g
L¤jÉšiy v‹W “jÄœehL” brhštj‰F ÃahaÄU¡»wJ?
5. “#°o° f£áahU¡F kªâÇ¥ gjÉÆš Mir c©lh?
»il¤jhš v«khâÇ elªJbfhŸs¥ ngh»wh®fŸ v‹W xU
Ô®khd K« brŒaÉšiy” v‹W xU F‰w« rh£oÆU¡»wJ.
ïJ v›tsî öu« nt©Lbk‹nw m¡»ukkhf¢ rh£oa
F‰wbk‹gij xU _l‹ Tl Rygkhf m¿ªJ bfhŸs¡ TL
bk‹nw Ãid¡»nwh«. #°o° f£á¤ jiyt®fŸ v‹ngh®fŸ
kJiu kfheh£onyna ïªj r£l rigÆš jh§fŸ kªâÇ¥
gjÉia V‰W¡ bfhŸs¥ nghtâšiy v‹g jhf¤ bjÇa¥
gL¤â É£lh®fŸ. m¥go¡»U¡f khatu« kfheh£oš kªâÇ¥
gjÉÆš Mirí©lh v‹gij¥ g‰¿í« »il¤jhš v«khâÇ
elªJ bfhŸSnth« v‹gij¥ g‰¿í« bjÇÉ¡fnth Ô®kh
d« brŒanth ïlbk§nfÆU¡»wJ? v‹gij thrf®fŸjh‹
Koî brŒJ bfhŸs nt©L«.
6. “khfhz Rah£á nf£gJ« ïªâahî¡F bghW¥gh£á
nt©Lbk‹gJ« x‹W¡bfh‹W Ku©g£ljhÆU¡»wJ”
v‹gjhf xU F‰w« rh£oÆU¡»wJ. ekJ khfhz¤J¡F¥
óuz¥ bghW¥gh£á nf£gJ«, ïªâah x£L¡F« bghW¥ò
thŒªj murh§f¤ij¥ bgw â£l§fis tF¥gj‰F eh£o
Fo muR - 1927 ( 1) 286
YŸs všyh muáašthâfSilaî« kfhehL x‹iw¡ T£l
nt©oaj‰fhd Ka‰áia br‹id bj‹Åªâa eyîÇik¢
r§f« vL¤J¡ bfhŸs nt©L« v‹W brŒa¥g£l Ô®khd
khdJ v¥go x‹W¡bfh‹W Ku©g£ljhF« v‹gJ ek¡F
És§fÉšiy. ïijí« thrf®fnsjh‹ nahá¤J¡ bfhŸs
nt©L«. jÉu,
7. “#°o° f£áah® nf£gJ khfhz Rah£áah? mšyJ óuz
Rauh{akh? v‹W bjÇaÉšiy” v‹gjhf xU F‰w« rh£o
ÆU¡»wJ. khfhz¤J¡F¥ ówh bghW¥gh£áí« nf£LÉ£L,
ïªâah KGtJ¡F« bghW¥gh£á¤ â£l§fis tF¡f všyh
f£áah®fisí« x‹W T£o nahá¡f nt©Lbk‹W brhšY«
nghJ “jÄœ ehL” g¤âÇif¡F v¥go rªnjfnk‰g£oU¡
»wbj‹gJ ek¡F És§fÉšiy. jÉu,
8. “óuz Rauh{a¤â‰F ntiy brŒa r®tf£á kfheh£il¡
T£lnt©Lbk‹whš, khfhz Rah£á bgw xU ntiyí«
brŒa nt©lhbk‹gJ mt®fŸ Ãid¥gh?” v‹W xU
nfŸÉ nf£gj‹ _y« xU F‰w¤ij¢ Rk¤â ïU¡»wJ. ïªj¡
nfŸÉ “jÄœeh£”o‰F v¥go c©lhƉbw‹gnj bjÇa
Éšiy.
9. ï›tsití« vGâÉ£L “ïitbašyh« #°o° f£á
ahÇ‹ kd¡ FH¥g¤ijna fh£L»‹wd. nj®jÈš njh‰w
ntf¤âdhš kJiuÆš To¥ gy M¢rÇakhd Ô®khd§fŸ
brŒjh®fŸ. ï¥bghGJ bfhŠr« fhy« flªJÉ£l nghâY«
mt®fŸ FH¥g Ãiy ï‹D« bjËtilaÉšiyba‹g
ijna khatu kfheh£L¤ Ô®khd§fŸ fh£L»‹wd” v‹W
vGâ nfty¥gL¤âÆU¡»wJ. vªj¤ Ô®khd¤â‹ _y«
FH¥gÄU¥gjhf¡ f©Lão¤âU¡»wJ? v‹gJ ek¡F
És§fÉšiy.
10. “#°o° f£áah® fj® f£o¡ bfhŸtJ«, Ô©lhik xÊ¡f
nt©L«, Rauh{a« nt©L« v‹W nf£f¤ JªjJ« br‹w
nj®jÈ‹ ghl« v‹W brhšy¥gL»wJ” vd vGâÆU¡»wJ.
ahuhš brhšy¥ gL»wbj‹gij vGjÉšiy. Ô©lhik
xÊa¡Tlhbj‹ whtJ, Rauh{a« nt©lhbk‹whtJ #°o°
f£áah® v¥nghjhtJ, v§fhtJ brhšÈÆU¡»wh®fsh v‹g
ij nahá¤J¥gh®¡F«go thrf®fisna nf£L¡bfhŸ»nwh«.
287 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 11. “#°o° f£áahU¡F ïªj ešy ò¤â V‰g£oU¥gij¡ f©L nghŒ¡bfh©oU¡»wJ. m¥g¤âÇifia xU bfhL« gh®¥gd®
eh« rªnjhΡ»nwh«” v‹W vGâÆU¡»wJ. “jÄœehL” el¤J»whnuh? mšyJ gh®¥gdušyhjh® el¤J»whnuh? v‹gJ eh«
g¤âÇif c©ikahf¢ rªnjhõ¥ gLtjhÆUªjhš “jÄœ f©Lão¡f Koahjjhfnt ïU¡»wJ. bfhŠr fhykhf¥ bghU¤J¥
ehL” g¤âÇif¡F ï« khâÇ Éõk¥ ãurhu« brŒa kd« bghU¤J gh®¤nj KoÉš ïij vGj nt©oa Ãiyik¡F tªJ
tUkh? v‹gij thrf®fns nahá¤J¥ gh®¡f£L«. É£nlh«. v‹brŒtJ el¥gJ el¡f£L« v‹nw vGj¤ Jªnjh«.
ï›thu« ek¡F rhtfhrÄšyhjjhš mij¥ g‰¿ ÉÇthf vGj
12. “uhéa Éõa¤âš #°o° f£á¡F ï‹D« gHa ã‹ ò¤â Koahkš nghŒÉ£lJ. MÆD« ïJ Éõa¤âš eh« ÄFâí«
nghfÉšiy” v‹W vGâÆU¡»wJ. uhéa Éõa¤âš #°o° tU¤j« mil»nwh« v‹gij kh¤âu« ïJrka« vGâ ïij
f£áÆ‹ ã‹ ò¤â v‹d? “jÄœehL”ÉDilanth, fh§»uá Ko¡»nwh«.
Dilanth, Rauh{a¡ f£áÆDilanth, $kh‹ tujuh#&Y
ehíL ÉDilanth uhéa Éõa¤âYŸs “K‹ ò¤â” ï‹d Fo muR - jiya§f« - 15.05.1927
bj‹W bjÇa¥gL¤âdhš nah¡»akhÆU¡F«. ï‹D«
v‹bd‹dnkh go¥gj‰nf òÇahkš cs¿¡ bfh£oÆU¡»wJ.
ïij všyh« gh®¡F«bghGJ “jÄœehL” g¤âÇifahdJ
j‹Dila #h© tÆW ts®¥gj‰fhf v›tsî ïÊthd
fhÇa¤ij¢ brŒa¤ JªâU¡»wbj‹gijí«, v›tsî
bgÇa r_f¤ijí« gÈbfhL¡f¤ JªâU¡»wbj‹g ijí«
m¥g¤âÇif¡F¡ fLfsthtJ kd¢rh£ánah, ïUja
R¤jnkh, kÅj¤ j‹iknah ïU¡»wjh? v‹gij m¿í«
Éõa¤ij thrf®fS¡nf É£LÉL»nwh«.

khatu¤âš Toa 2, 3 kfhehLfËY« Rkh® 20, 30 Ô®khd§fŸ

brŒa¥g£oU¡»‹wd. ïitfËš 5, 6 Ô®khd§fis kh¤âu« mªj¥
g¤âÇifÆš ngh£oU¡»wJ. rhjhuz thu¥ g¤âÇiffŸ Tl áyJ
KG¤Ô®khd§fisí« ngh£oU¡»wJ. gh®¥gdušyhjh® e‹ik¡
bf‹W V‰g£oU¡»w ï¡f£á Éõa¤âš ï¥ g¤âÇif¡F ï›tsî
Jntõ« V‹ c©lhfnt©L«? gh®¥gd® brŒí« cg¤âut«
nghjhbj‹W fUâah, ïJ bth‹W Kis¤âU¡»wJ? v‹W Ãid¡f
nt©oaâU¡»wJ. gh®¥gd¥ g¤âÇiffŸ Tl ï›tsî nkhrkhf
el¡f¤ JÂant ïšiy. “jÄœehL” g¤âÇifahdJ gh®¥gduš
yhjh® r_f¤J¡F cl‹ãwªnj brhšY« ÉahâahŒ¤ njh‹¿
É£lij¡ F¿¤J eh« tU¤j¥glhkÈU¡f KoaÉšiy. ïJ jÉu
ï‹D« xU cg¤âut« Kis¤âU¡»wijí« tU¤j¤Jl‹
bjÇÉ¡»nwh«. mjhtJ eh£Lnfh£il br£okh®fŸ eh£oš njh‹¿
ÆU¡F« ‘CÊa‹’ v‹»w xU g¤âÇif “jÄœehL” g¤âÇif¡F¤
j«ãahf¤ njh‹¿ÆU¡»wJ. mJ tutu¥ g¢ir¥ gh®¥gd¥
g¤âÇifahf¥ nghŒ¡ bfh©oU¡»wJ. mJ vj‰fhf ï›tsî
gz¤ij áyî brŒJ bfh©L eilbgw nt©Lnkh ek¡F¤ bjÇa
Éšiy. xU tUõ fhykhfnt mj‹ ng¢R Äfî« nftykhfnt

Fo muR - 1927 ( 1) 288 289 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


fh§»uá‹ nguhš gh®¥gd®fË‹
njr¤JnuhfK« RaeyK«
g«ghÆš ï« khj« 15, 16, 17, 18 njâfËš Toa m»y ïªâa
fh§»u° fÄ£oÆ‹ ehlf« ftŤjt®fS¡F nto¡ifahf¤
njh‹whkš ïU¡fhJ.
xU $Æ‹ Égrhu¤ jd¤â‰fhf mtsJ el¤ijia
f©o¡f¡Toa T£l¤âš mªj $Æ‹ Égrhu¤jd¤âdhš mndf«
k¡fŸ âU¥â mil»wh®fŸ. Mjyhš mªj $Æ‹ gnuhgfhu¤ij¥
ghuh£L»nwh« v‹W xU Ô®khd« brŒa¥g£lJ nghš, m»y
ïªâa fh§»u° T£l¤âš br‹id Rauh{a¡f£áah® fh§»u°
Ô®khd¤J¡F¤ Jnuhf« brŒj Éõa« Koî bg‰WÉ£lJ. $kh‹
$ÅthrŒa§fh® xU khj fhykhf tlehL R‰W¥ ãuahz« brŒJ
bfh©oUªj fU¤nj ïJjh‹. mndfkhf fh§»u° fÄ£oÆš
khfhz Rjªâu« bg‰W ï«kªâÇfis njh‰fo¤J jh§fns
kªâÇahf nt©oa ãua¤jd« brŒjh®. Mdhš k‰w khfhz§fËš
cŸs “fh§»u° Rauh{a¡ f£á njrg¡j®fS¡F” ï«khâÇ nt£il
»il¡f kh®¡fÄšyhjjhš mt®fË‹ nah¡»aij mªjªj
khfhz§fËš bf£L¥nghŒÉL« v‹»w ga¤â‹ ngÇš mj‰F
xUtU« x¥ò¡ bfhŸsÉšiy. br‹id mŒa§fh® T£l¤jh®
j§fŸ bršth¡fhš kªâÇ °jhd« x¥ò¡ bfhŸsyh« v‹gjhf¤
Ô®khd« brŒtj‰F k‰bwhU á¿a jilí« njh‹¿É£lJ. mjhtJ
br‹idÆš xU gh®¥gd®jh‹ kªâÇahf tu¡TL«. mªj xU
°jhd¤â‰F« ïu©L tF¥ò r©ilÆL»wJ. x‹W mŒa§fh®
tF¥ò k‰bwh‹W °kh®¤j tF¥ò. mŒa§fh® tF¥ò¡F $kh‹ á.
É. bt§»£lukzŒa§fh® eh¡»š 6 tUõ fhykhf Ú® toªJ
bfh©oU¡»wJ. Vw¡Fiwa _‹W nj®jY¡F« Rkh® y£r« %ghŒ
tiu bryî brŒjt®. mtU¡F¡ »il¡f nt©oaJ Ãaha«.
mšyhkY« mtU¡F¥ gzK« c©L. $kh‹ V. u§frhÄ mŒa§
fhU¡F« r«kªâ. °kh®¤j gh®¥gd tF¥ò¡nfh $kh‹ r¤âa
_®¤â¡F 7, 8 tUõkhfnt VjhtJ xU ntiy¡F eh¡»š Ú® xG»¡
bfh©nl ïU¡»wJ. xU fhy¤âš °kh®¤j “FUthd” $kâ bgr©
Fo muR - 1927 ( 1) 290
l«ikahiu mŒa§fh® T£l§fŸ v⮤j fhykh»a fhŠÓòu«
kfhehL Kjny $kh‹ r¤âa_®¤â mŒa§fh® T£l¤â‰F ciH¤J
tªâU¡»wh®. mj‰fhf m›t¥nghJ mŒa§fh® T£l« $kh‹
r¤âa_®¤â¡F¥ gz¥ig cjÉ tªjhY« mJfŸ $kh‹ _®¤âÆ‹
FL«g¢ bryî¡F¤jh‹ MƉnw xÊa Ä¢r¥gL¤j cjtntÆšiy.
mŒa§fh® T£l« j§fsJ g¤âÇifÆš ö¡»É£lh®fŸ v‹whY«
mJfŸ j§fŸ Raey¤J¡nf mšyhkš $kh‹ _®¤â ãiH¥ò¡F
ït®fŸ cjÉa gz« jÉu g¤âÇif És«gu¤jhš xU fhR« yhg«
ïšiy. r¥ #£{ KjÈa ntiyfŸ »il¤âU¡FkhdhY« $kh‹
á. ã. mŒa® giHa Énuhj¤ij kdâš it¤J¡ bfh©L “c‹
nah¡»aij¡F r¥ #£Í ntiy¡F nghtJ Äfî« FiwthdJ.
kªâÇ, ãuábl©£, fÄ£o bk«g® KjÈaJfŸjh‹ j¡fJ” v‹W
brhšÈÉ£lhuh«. Mfnt mtU¡F¡ f©o¥ghŒ xU kªâÇ ntiy
bfhL¤J¤jh‹ Ôu nt©L«. m¥gona bfhL¡f nt©L« v‹W
Mu«g Kjny °kh®¤j ãuhkz®fŸ ágh®R brŒJ« tU»wh®fŸ.
$kh‹ r¤âa_®¤â¡F kªâÇ ntiy bfhL¥gâš mŒa§fh®fŸ
T£l¤jhU¡F k‰bwhU gaK« ïU¡»wJ. v‹d bt‹whš $kh‹
r¤âa_®¤âÆl« mŒa§fh®fS¡F cŸS¡FŸ e«ã¡ifíÄšiy.
ahiuí« e‹whŒ â£L»wh® v‹gJ« ah® âU«ã¤ â£odhY«
bfhŠrK« rÈ¡fhkš m›tsití« th§» _£il f£o¡ bfhŸ
»wh® v‹»wâdhY« mtiu cR¥go¤âÉ£L k‰wt®fis¤ â£l¢
brhš»wtiuÆšjh‹ mŒa§fh®fS¡F mtÇl« e«ã¡ifna
mšyhkš ntW tÊÆš mŒa§fh®fS¡F mtÇl« e«ã¡if
Æšiy. m‹¿í« xU rka« j§fŸ ÛJ« VjhtJ âU«ãÉLnkh
v‹»w gaK« v¥nghJ« mŒa§fh® T£l¤â‰F c©L. mâdhš
jh‹ mtiu äluh¡fhkš $kh‹ rhÄ bt§»lry¤ij äluh¡
»dJ« fh§»uR¡F fhÇajÇá M¡fhkš Rauh{a¡ f£ánahL ÃW¤â
É£lJnk jÉu nt¿šiy. ï¡fhuz§fshnyna Rauh{a¡ f£á¡F
kªâÇ gjÉ ï¥bghGJ mGthu‰w ãz§fshf eh¿¡ bfh©oU¡
»wnj mšyhkš nt¿šiy.
Éf, br‹id Rauh{a¡ f£áah® brŒj fh§»u° Jnuhf¤ij¥
g‰¿a f©ld¤ Ô®khd« tªj rka« jiyik¥ gjÉÆš ïUªj
$kh‹ neU “11 k¡F 10 ÃÄõ« ïU¡»wJ. ïªj Éõa« 10
ÃÄõ¤J¡FŸ KoªJÉl nt©L«. ï¤Ô®khd¤â‹ nkš ahU«
mâfkhŒ ngr¡TlhJ” v‹W ml¡FKiw c¤âuÉ£lhuh«, ïj‹
ngÇš T£l¤âš bgÇa FH¥gK« T¢rY« c©lhƉwh«. ïªâah
ÉYŸs všyh g¤âÇiffS« Vw¡Fiwa gh®¥gd r«gªj
Kilajhfnt ÆU¥gjhš x‹whtJ ï¡FH¥g¤â‹ Étu¤ijí«
291 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
m§F elªj th¡Fthj¤ijí« rÇahŒ nghlntÆšiy. gh®¥gd®
fS¡F Énuhjkhf VjhtJ xU fhÇa« eilbgWtjhdhš r£l«
v‹gâ‹ _ykhfnth FH¥g¤â‹ _ykhfnth j¥ã¤J¡ bfhŸ»w
tH¡fkhdjhš ïâY« m¥gona FH¥g« brŒJ bkšy Ô®khd¤ij
fhÇa¡ fÄ£o¡F¤ jŸËÉ£lh®fŸ. m¡»uhrdhâgâ gh®¥gd®,
F‰w« brŒjt® gh®¥gd®, Ô®khd« bfh©L tªjt® miu¥
gh®¥gd®, fyf« brŒjt® gh®¥gd®. ïªÃiyikÆš ï¤Ô®khd«
v‹d MF« v‹W ahU« nahá¡f nt©oanj ïšiy. filáahf¡
fhÇa¡ fÄ£o¡F mD¥g¥g£lJ. m§F v‹d KoªjJ v‹whš
“br‹id Rauh{a¡ f£áah® fh§»uR¡nfh bfsf¤â Ô®khd¤â‰nfh
Énuhjkhf x‹W« brŒJÉlÉšiy. jÉuî« mt®fŸ br‹id
kªâÇ Éõa¤âš elªJ bfh©lij¥g‰¿ ïªj rig ghuh£L»wJ”
v‹»w khâÇ Ô®khd« Ãiwnt‰w¥g£lJ. ïJ v¥ng®¥g£l
mnah¡»a¤jdkhd ã¤jyh£l« v‹gij thrf®fŸjh‹ czu
nt©L«.
ïij Mªâu njr¤J gh®¥gdU« x¥ò¡ bfh©lh®fŸ v‹whš
mt®fË‹ mnah¡»a¤â‰F« ïijÉl ntW rh£á v‹d nt©o
ÆU¡»wJ. “eh‹ nehfhkš mo¡»nw‹ Ú Xahkš mG” v‹»w khâÇ
jÄœehL gh®¥gdU« Mªâu eh£L¥ gh®¥gdU« nr®ªJ ghku
#d§fis Vkh‰W« ã¤jyh£lnk mšyhkš k‰wgo ntbw‹d?
v‹W nf£»nwh«.
ïªJ K°ä« x‰Wik
jÉu, ïªJ K°ä« x‰Wik V‰g£LÉ£ljhf xU ntõ«
òâjhf¡ f£oÉ£oU¡»wh®fŸ. Vnjh M§»y« go¤j eh‹F
kfkâa®fŸ c¤ânahf¤â‰F Mir¥g£L “eh§fŸ uhÍahŒ É£
nlh«” v‹W brh‹dhš mJ 7 nfho K°ä«fis¡ f£L¥gL¤â
É£ljhf m®¤jkh? v‹W nf£»nwh«. br‹idÆš $kh‹
ÓÅthrŒa§fhU¡F »il¤JŸs kfkâa #dh¥ ãuâÃâfis¥
nghynt tleh£oY« c¤ânahf«, gjÉ KjÈa Mir bfh©l áy
#dh¥òfŸ ïU¡»wh®fŸ. mt®fŸ j§fS¡F v¥go kªâÇ,
ãuábl©£, îthf rig bk«g® KjÈaJfŸ »il¡F« v‹»wij¤
jÉu ntW Ãiyahd r_fhãkhd« ïšiy. mt®fSila m¿î«,
MuhŒ¢á M‰wY« bghJ #d§fŸ bjǪJ bfhŸs nt©Lkhdhš
mj‰F xU cjhuz« fh£L»nwh«. mjhtJ xU kfkâa fdth‹
$kh‹ ÓÅthrŒa§fhiu¥ òfœªj nghJ $ mŒa§fh® “jÄœ
eh£oš ãuhkz® - ãuhkzušyhjh® r©ilia monahL
xʤJÉ£l åu®” v‹W brh‹dhuh«. ïJ v¥go ïU¡»wJ v‹whš
Fo muR - 1927 ( 1) 292
“gŠrgh©lt®fis vd¡F¤ bjÇahjh? f£oš F¤J¡fhšfŸ
ngh‹W _‹W ng®fŸ v‹W brhšÈ ïu©L Éuiy¡ fh£odhdh«.”
mJ nghš ÓÅthrŒa§fhiuahtJ jÄœ eh£ilahtJ ãuhkz® -
ãuhkzušyhjh® r©iliaahtJ mJ vJ g‰¿aJ v‹gijahtJ
rÇtu¤ bjǪâUªjhš ï«khâÇ¥ ngá ïU¡fnt kh£lh®.
jÄœeh£oš gh®¥gd® - gh®¥gdušyhjh® r©il uhÍahŒ É£ljh?
mšyJ xʪJÉ£ljh? #°o° f£á kiwªJÉ£ljh? ït‰iw vªj
nah¡»auhtJ ÓÅthrŒa§fh® brŒJÉ£lh® v‹W brhšy¡TLkh?
ntW tÊÆš kÅjdhf Koahjt®fisí« ntW tÊÆš éÉ¡f
Koahjt®fisí« TÈ bfhL¤J RthÔd« g©Â¡ bfh©L mt®
fis cR¥gL¤â gh®¥gdušyhjhiuí« mt®fsJ ïa¡f¤ijí«
ití« go brhšÈ É£lâdhY« Vnjh áy fŠá¡F tÊÆšyhkš
tƉW¡bfhLikahš mtâ¥gL« MŸfŸ C%uhŒ¤ âǪJ gyiu
itnj tÆW ts®¡fnt©o V‰g£LÉ£lâdhnyí« mt®fis¥
ão¤J¥ ghku #d§fËl« bghŒí« òSF« brhšÈ fhR gz«
bryî brŒJ Vkh‰¿ x‹W ïu©L jlit X£L th§»É£l
âdhnyí« _‹wiu nfho k¡fSila cz®¢áia ml¡»É£l
jhFkh? mšyJ b#ƤJ É£ljhFkh? v‹gij nahá¤J¥ gh®¤jhš
És§fhkš nghfhJ.
“ïªJ K°ä« rkhjhd«” v‹gJ v‹dbt‹whš K°ä«
fS¡bf‹W ãǤJÉ£oU¡F« tF¥òthǤ bjhFâia xʤJ
fy¥ò¤ bjhFâia V‰gL¤â¡ bfhŸs kfkâa®fŸ r«kâ¤J É£lh®
fsh«. ïªj jªâu« brŒj jÄœeh£L gh®¥gd®fŸ c¤njr
bk‹dbt‹whš ekJ khfhz¤âš tF¥òthÇ cÇik mjhtJ
gh®¥gd®fS¡F« ek¡F« jŤbjhFâ nt©Lbk‹W eh« nf£
gij xÊ¥gj‰fhf “kfkâa® Tl nt©lh« v‹»wh®fŸ” v‹W
brhšynt ïªj jªâu« brŒ»wh®fŸ.
ïij M§»y« go¤J c¤ânahf¤â‰F e¤â¡ bfh©oU¡F«
Vnjh áy® jÉu k‰w kf«kâa® f©o¥ghŒ x¤J¡bfhŸs¥ nght
âšiy v‹gJ ek¡F e‹whŒ bjÇí«. VbdÅš ïj‰F K‹ xU
jlit ï›tF¥òthÇ cÇikia xÊ¡F« Nœ¢áahf “njÓa
x¥gªj«” jahÇ¡F«go lh¡l® m‹rhÇ, yhyhÍ M»at®fis xU
fÄ£oahf¥ ngh£lâš mt®fŸ KÅághÈo, jhÿfh ngh®L¡F«
tF¥òthÇ¥ ãuâÃâ¤Jt« nt©Lbk‹W Ç¥ngh®£ brŒjh®fŸ.
jŤ bjhFâia vL¤J fy¥ò¤ bjhFâ V‰gL¤jyh« v‹W ³
ïUt® brh‹d mã¥ãuha¤ij k‰w kfkâa®fŸ m¥nghnj Ãuhf
ǤJ É£lh®fŸ. ï›tF¥òthÇ cÇik kfkâa®fS¡F »il¤j
ãwFjh‹ mt®fŸ kÅj®fshf gh®¥gd®fshš kâ¡f¥gL»wh®fŸ.
293 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
mj‰F K‹ kfkâaiu¤ bjh£lhš bjh£l Éuiy bt£oÉl
nt©L« v‹W«, Äny¢r® v‹W« vGâ it¤J¡ bfh©oUªjt®fŸ
v‹gj‰F ï‹dK« MjhuÄU¡»wJ. Mjyhš RakÇahij cŸs
vªj kfkâaU« ïªj¥ gh®¥gd®fË‹ ï¥nghija áy ešy
th®¤ij¡F« ïu©blhUtU¡F¥ gz« áyî brŒJ KÅághÈo,
r£lrig KjÈaJfS¡F °jhd« r«ghâ¤J¡ bfhL¤âU¥gijí«
Ãuªju e‹ikahŒ Ãid¤J¡ bfh©L VkhªJ Élkh£lh®fŸ v‹nw
cWâ TWnth«. rÛg¤âš T£l¥nghF« âU¢á kÍÈ° cykh
fh‹gu‹R ïªj Éõa¤â‰fhf T£l¥ gL»wbj‹nw nfŸÉ¥gL
»nwh«. jÉuî«, br‹id Infh®£ #£Í gjÉ¡F xU kfkâa
fdthidí« ÃaÄ¡f nt©L bk‹W jÄœeh£L ãugy kf«kâa
fdth‹fŸ To xU Ô®khd« brŒjij th§»¡ F¥ig¤ bjh£oÆš
ngh£LÉ£L “ã®khÉ‹ Kf¤âš ãwªj ãuhknzh¤jk®fshfnt”
ngh£oU¥gijí« kfkâa fdth‹fŸ gh®¡fhkÈšiy. Mjyhš
kfkâa®fS¡F mˤâU¡F« tF¥òthÇ cÇikia m›tsî
Ó¡»u¤âš gh®¥gd®fŸ mʤJÉL«go É£LÉl ekJ K°ä«
rnfhju®fŸ m›tsî VkhËfŸ v‹W eh« Ãid¡fÉšiy.
Rauh{Ía¤ â£l«
Rauh{Ía¤â‰F¤ â£l« nghl kWgoí« xU fÄ£o ÃaĤ
âU¡»wh®fsh«. ïJ všyht‰iwí« Él bgÇa ã¤jyh£l« v‹nw
brhšYnth«. ïj‰F K‹ xU jlit $kh‹ neU KjÈat®fŸ
ÄjthâfSlD« Rna¢ir¡ f£á¡fhuUlD« uhÍ brŒJ bfh©L
Fiwªj msî Rauh{a¤ â£l« (neõdš okh©L) v‹D« nguhš
xU â£l« jahǤJ 1924 ´ ã¥utÇ µ 18 ² ïªâah r£lrigÆš
it¤J Ãiwnt‰¿aJ ï¥nghJ v‹d MƉW v‹W nf£»nwh«?
“r®¡fhuh® j§fŸ kd¥gh‹ikia kh‰¿¡ bfhŸshÉ£lhš mšyJ
kh‰¿¡ bfh©ljhf¡ fh£o¡ bfhŸshÉ£lhš r£l kW¥ò, K£L¡
f£il, btËna‰w« KjÈa fhÇa§fŸ brŒtJ” v‹w åubkhÊfŸ
v‹dthƉW? r®¡fh® ï¤ â£l§fis V‰W¡bfhŸshjjhY«
ahbjhU gâY« bjÇÉ¡fhkš F¥ig¤ bjh£oÆš ngh£LÉ£l
jhY« kdkh‰w¤ij¡ fh£lhjjhY« btËna ngh»nwh« v‹W
brhšÈ r£l rigia É£L xU ju« btËna¿ kWgoí« bfhŠr
khtJ khdpdÄ‹¿ cŸns nghŒ ïJfhytiuÆš ïUªJ« É£L
ï¥nghJ kWgoí« xU òJ¤â£l« jahÇ¡f¤ â£l« v‹whš ïJ
ahiu Vkh‰Wtj‰F v‹Wjh‹ nf£»nwh«? K‹ â£lnk Fiwªj
msî¤ â£lkhŒ ïUªJ« mJ F¥ig¤ bjh£oÆš ïU¡F«nghJ
ï¤â£l« ïÅ mijÉl¡ FiwthŒ¤jhnd ïU¡f nt©o tU«.
Fo muR - 1927 ( 1) 294
Mfnt Rauh{a¡ f£á V‰g£lJ Kjš x¤JiHahikia xʤjnjh
lšyhkš kfh¤khití« _iyÆš c£fhu it¤jnjhlšyhkš
r®¡fhnuhL âU£L¤jdkhŒ x¤JiH¥gnjhlšyhkš ïÅí« â£l«
â£l« v‹W brhšÈ¡ bfh©L njr¤ij¥ ghHh¡F»wh®fŸ v‹gij¥
g‰¿ ahU¡fhtJ ftiy ïU¡»wjh? ït®fSila â£l« všyh«
ïÅí« bfhŠr« c¤ânahfK« mâfhuK« mšyhkš ntW v‹d?
ï«khâÇ khd«, bt£f«, ehza«, nah¡»a« x‹WÄšyhj filª
bjL¤j mnah¡»a®fshf nr®ªJ njr¤ij¡ fh£o¡bfhL¤J ghHh¡»
mâfhu« bg‰W gz« r«ghâ¤J¤ jh‹ thH MjhukhŒ xU f£áia
í«, rigiaí« V‰gL¤â¡bfh©L mij njr¤â‹ ãuâÃâ¤Jt
rig v‹W« mâš cŸst®fŸ njrhãkhÅfŸ njr¥ ãuâÃâfŸ
v‹W« brhštjhdhš ïJfis cila ehL RakÇahij cila ehL
v‹whtJ Rjªâu« bgw nah¡»aij cila ehL v‹whtJ Raò¤â
cŸs ehL v‹whtJ vªj K£lhshtJ brhšy¡ TLkh? brhšy¡
TLkh? brhšy¡ TLkh? v‹W K«Kiw nf£»nwh«. ï«khâÇ
rig¡F MŸ ão¡f ïÅí« ekJ eh£oš tƉW¢ nrh‰W¡ f§fhÂ
fŸ V‰g£L¡ fh§»u° fh§»u° v‹W brhšÈ¡ bfh©nl tªjhš
k‰wt®fŸ ngrhkš gh®¤J¡ bfh©L njr¤ijí« k¡fisí« gÈ
bfhL¥gjh v‹W nahá¤J¥ ghU§fŸ. br‹w nj®jÈš fh§»u°
òu£L¡F¡ bfhŠr« bt‰¿fŸ V‰g£L É£ljhš “âdK« beŒ¢
nrh‰W¥ ã¢ir »il¡F«” v‹gJ nghš c¤ânahf¤âY«, r£l
rigÆY«, jhÿfh, Íšyhngh®L, KÅághÈ£oÆY« Mir cŸs
T£l§fS¡F ï¥nghJ fh§»uál« bfhŠr« ïG¥ò mâfkhŒ
ïUªJbfh©L tU»wJ. #°o° f£á¡F« ïâš bfhŠr« ka¡f«
ïU¡»wJ nghš bjÇ»wJ. ïªj¡ fh§»uR« ïªj¡ fh§»uáš cŸs
áfhkÂfS« ïªj fh§»urhš V‰g£l c¤ânahf§fS« gjÉfS
nkjh‹ ekJ eh£o‹ x‰Wikia¡ Fiy¤jj‰F« jǤâu¤ij
c©lh¡»aj‰F« ViH¡ Foahdt®fS¡F tÇia mâf kh¡»aj‰
F« k¡fS¡F njrhãkhd«, gnuhgfhu« KjÈa Fz§fŸ nghŒ
njr¤Jnuhf«, Raey« KjÈa bf£l Fz§fŸ c©lh»aj‰F«
mo¥gilahd #th¥ò jhǤ j¤Jt§fŸ v‹gij ijÇakhŒ
brhšY»nwh«. gy jlit brhšÈí« ïU¡»nwh«. mJfS¡F
ïJtiu vªj “njrg¡juhtJ,” “njr¤ bjh©luhtJ” “njáa¥
g¤âÇifahtJ,” “Rauh{Ía åuuhtJ” gâš brhšynt ïšiy.
f§fh ntiyia É£LÉlî« ïšiy. MdhY« #d§fŸ
K£lhŸfshÆU¡F« tiu eh£oš ïJfS¡F nah¡»aij ïUªJ
bfh©LjhÅU¡F«. ò¤âtU« ehŸ v‹dhnsh?
Fo muR - jiya§f« - 22.05.1927
295 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

$ tujuh#&YÉ‹ t©lths« - I
khatu« kfheh£il¥ g‰¿ $ tujuh#&Y ehíL brŒj Nœ¢á
fis¥ g‰¿í«, mJfŸ gÈ¡fhkš kfhehL br›tnd elªnj¿a
ãwF« m«kfheh£il¥ g‰¿í«, mâš Ãiwnt¿a Ô®khd§fis¥
g‰¿í« bghwhik bfh©L Fnuhj ò¤ânahL f©o¤J vGâa gh‹
ikia¥ g‰¿í« br‹w thu« Égukhf x›bthU ÉõakhŒ ãǤJ
ãǤJ vL¤J¡ fh£o bghJ k¡fS¡F És§F«go j¡f rkhjhdK«
vGâÆUªnjh«. mj‰F gâš v‹»w KiwÆš “jÄœehL” g¤âÇ
ifÆš $ tujuh#&Y ehíL eh« vGâaâš xU tÇahtJ vL¤J¥
ngh£L mj‰F rÇahd rkhjhdkhf xU tÇahtJ vGJtj‰F
nah¡»aij ïšyhkš nghdnjhL ga§bfhŸË¤jdkhŒ, “ea
tŠrf«,” “filá th®¤ij” v‹w jiy¥òfË‹ Ñœ “giHa
Énuhj«,” “btFehisa bf£l v©z«” v‹»w th®¤ijfis¥
nghŒ¡ f£o¥ ão¤J¡ bfh©L, mJfis ruzhfâ milªJ
j¥ã¡f¥ gh®¡»wh®.
“eha¡fÇ‹ eatŠrf«,” “giHa Énuhj«,” “btF ehisa
bghwhik” ïJfis¥ g‰¿¥ ã‹dhš j¡f Mjhu§fSl‹
ÉtÇ¡»‹nwh«. ï¥nghJ eh« 15-5-27 ² “Fo muáš” vGâaJ
fS¡F v‹d gâš brhš»wh® v‹nw nf£»nwh«. mnjhL “vJ
bghŒ¥ ãurhu«” v‹W 24-4-27 njâÆš vGâaj‰F« v‹d gâš
brhšY»wh® v‹nw nf£»nwh«.
$kh‹ tujuh#&Y ehíL ïJfisbašyh« yøa« brŒJ
ïj‰F¥ gâš vGâ¡ bfh©oU¥gâš jdJ fhy¤ij áytÊ¡f
ïZl¥glÉšiy v‹W vG⤠j¥ã¤J¡ bfhŸs¥ gh®¡fyh«, mJ
elthJ. K‹ xU ju« mjhtJ ‘bghŒ¥ ãurhu«’ v‹w jiy¥ã‹
Ñœ vGâaâY« ï¥go¤jh‹ vGâdh®. Mdhš kWgoí« filá
th®¤ij v‹w jiy¥ò tªJÉ£ljh ïšiyah? mšyhkY« bfhŠr«
jd¡F ïl« »il¤J« clnd gâš vGâdhuh ïšiyah? mjhtJ
“KjÈahU¡F gaKW¤jš foj« vGâat® #°o° f£áah®” v‹W«
mj‰F $kh‹ X. nf. uhkrhÄ br£oah® foj¤ijí« jUɤJ¥
Fo muR - 1927 ( 1) 296
ãuRǤjhuh ïšiyah? Mfnt ï¥nghJ« filá th®¤ij v‹W
vGâÉ£lhY« Mjhu« ïUªjhš f©o¥ghŒ gâš tUbk‹nw
Ãid¡»nwh«. gâbyGj nah¡»aij ïšyh É£lhš mJnt filá
th®¤ijahŒ ïU¡f£L«. Mdhš gh®¥gdušyhjh® føia itJ
bfh©L thG« tiu tujuh#&YÉ‹ t©lths« tªJ bfh©nl
ïU¡F«.
ekJ nfŸÉfŸ
1. njr g¡j®fŸ khatu« kfheh£o‰F (nghf¡TlhJ v‹»w
v©z¤Jl‹) nghf kh£lh®fŸ v‹W vGâdhuh ïšiyah?
2. ãwF jhnd “cl«ò brs»aÄšyhjjhš ³ kfheh£L¡F
tuKoaÉšiy” v‹W vGâdhuh ïšiyah?
3. kfheh£L Éõa§fis¥ g‰¿ Ç¥ngh®£ brŒtj‰F jkJ
MÕ° khnd#® xU gh®¥gdušyhj Ç¥ngh®£liu mD¥g V‰ghL
brŒâUªJ« mt® nghdhš kfheh£L¡F ÉnuhjkhŒ Ç¥ngh®£
brŒakh£lh® v‹W xU gh®¥gd Ç¥ngh®£liu mD¥g nt©L
bk‹W c¤âuî ngh£lhuh ïšiyah?
4. kfheh£L¤ Ô®khd§fËš 4, 5 kh¤âu« jdJ g¤âÇifÆš
ngh£L É£L k‰wij¥ nghlhkny kiw¤J É£lnjhlšyhkš, áy
Ô®khd« kfheh£oš brŒâUªJ« mitfis¢ brŒaÉšiy
v‹gjhf xU nghÈ¡ F‰w« rh£o¤ j‹ Fnuhj ò¤âia¡ fh£o¡
bfh©lhuh ïšiyah?
5. kJiu kfhehL T£L« njâÆš jhD« xU kfhehL
T£Ltjhf btË¥gL¤â ïj‰F ïilŠrš brŒa Nœ¢á brŒjhuh
ïšiyah?
6. ïtuJ Nœ¢áia yøa« brŒahkš mJ br›tnd
el¡f¥ngh»w r§fâ bjǪJ mij x¤ângh£ljhf vGâÉ£lhuh
ïšiyah?
7. $kh‹ KjÈahU¡F gaKW¤jš foj« vGâdt® vªj¡
f£áia¢ nr®ªjtuhdhY« ek¡F mij¥g‰¿¡ ftiyÆšiy.
m¡foj« vGâdt® “jÄœehL” g¤âÇif¡F xU V#©lh
ïšiyah? v‹gJjh‹ ekJ nfŸÉ.
297 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 8. m¡foj« vGâdt® kfheh£o‹ nghJ “jÄœehL” g¤âÇif
fis ifÆš it¤J ɉW¡ bfh©L« rªjh nr®¤J¡ bfh©L«,
ïUªjhuh ïšiyah?
9. ïij $kh‹ x.nf. uhkrhÄ br£oah® gh®¤jhuh ïšiyah?
10. m‹¿í« $ tujuh#&Y ehíL “Fo muR” vGâa k‰w
r§fâfS¡F všyh« gâš vGjhkš É£L É£L ïj‰F kh¤âu«
gâš vGj¥ òw¥g£lt® “$kh‹ KjÈahU¡F gaKW¤j¡ foj«
vGâat® #°o° f£áah®” v‹W vGâdhnu mšyhkš mt®
‘jÄœehL’ V#©lh ïšiyah v‹W V‹ jhnd ijÇakhŒ vGâ
ÆU¡f¡ TlhJ? ïj‰F “KjÈah® brh‹dh®” “br£oah® vGJ
»wh®” v‹W V‹ vGj nt©Lbk‹W ï¥bghGJ« nf£»nwh«. “Fo
muR”« ïij¥ g‰¿ vGJifÆš “jÄœehL g¤âÇifÆ‹ V#©L
xUt® $kh‹ KjÈahut®fS¡F xU gaKW¤jš foj« vGâdh®”
v‹W jh‹ vGâU¡»wnj mšyhkš ï‹d f£á v‹W vGâ‰wh?
ïªj¢ rkhjhd« bfhšy¤ bjUÉš Cá ɉwJ nghš ïU¡»wnj
mšyhkš ntbw‹d?
11. jÉu ehf¥g£lz« $kh‹ g¡»ÇrhÄ ãŸis Fkhu® $kh‹
V. P. fhahnuhfz« ãŸis mt®fS« k‰W« 63 fdth‹fS« j‹id
kfheh£L¡F tU«go miH¤jjhf xU nghÈ¡ foj¤ij¤ j‹
g¤âÇifÆš ngh£L És«gu« brŒJbfh©L mj‹ _y« #°o°
f£áiaí« itJ bgUik ghuh£o¡ bfh©lhuh ïšiyah?
m¡foj« K‰¿Y« bghŒ v‹W« jh‹ vGjÉšiy v‹W« “$kh‹
tujuh#&Y ehíL jdJ muáaš bfhŸif ï‹dJ v‹W ahU«
f©Lão¡fhj khâÇÆš ïU¥gjhY« mtuJ bfhŸiffS«
â£l§fS« âd« ïUKiw kh¿ tUtjhY«, eh‹ mtuJ tuit
m›tsî MtYl‹ vâ®gh®¡f ÃahaÄšiy” v‹W g»u§fkhf
vGâ ïU¡»whnu, mj‰F ïJtiu $kh‹ ehíL VjhtJ gâš
vGâdhuh? $kh‹ fhahnuhfz« ãŸis¡F« $kh‹ tujuh#&Y
ehíLî¡F« btFehŸ Énuhjkh bghwhikah? mšyJ eatŠrfkh?
v‹W nf£»nwh«.
13. ïJî« jÉu k‹dh®FoÆš ïUªJ rkur Phd rigah®
nguhš 48 fdth‹fŸ $kh‹ tujuh#&Y ehíLit kfheh£L¡F
miH¤jjhf k‰W« xU bghŒ¡ foj¤ij¤ jdJ g¤âÇifÆš
ãuRǤJ¤ j‹id bgUik¥gL¤â¡ bfh©lnjhL mj‰F tu
KoahJ v‹gjhf vGâaâš #°o° f£á gh®¥gd®fis¤ jh¡F
tjhš tuKoahJ v‹W gh®¥gdU¡F t¡fhy¤J th§» vGâdhuh
Fo muR - 1927 ( 1) 298
ïšiyah? jÉu k‹dh®Fo rkur Phdrig fhÇajÇáah® ï«khâÇ
foj« jh§fŸ vGjÉšiy v‹W vGâ ïªj¥ ã¤jyh£l¤ij
btËah¡»dh®fns mj‰F VjhtJ $kh‹ ehíL gâš vGâdhuh?
rkur Phd r§f¡ fhÇajÇáahU¡F« $ tujuh#&Y¡F« btFehŸ
Énuhjkh bghwhikah mšyJ eatŠrfkh? jÉu ³ k‹dh®Fo
foj¤âš fhQ« 48 bga®fisí« jiy¥ò vG¤J¡fŸ ïšyhkš
bkh£il bkh£ilahŒ g¤âÇifÆš ngh£L¡ bfh©lâÈUªnj
ï¡foj« ï¡fhÇa¤â‰bf‹nw áUZo¡f¥g£lJ« mdhknja¡
foj« v‹gJ« cWâah»wjh ïšiyah?
ï¤jid¥ òu£L« ã¤jyh£lK« ehza¡ Fiwî« j‹Ål«
ãw® f©Lão¡f ïl« V‰gL»wnj v‹gj‰F bfhŠrkhtJ tUª
jhkY« bt£f¥glhkY« bghJ e‹ikia c¤njá¤J jd¡F
rÇba‹W njh‹¿aij ahuhtJ Ãaha tÊÆš brŒjhš mjÅl«
bghwhikí« JntõK« bfhŸStJ« mij¡ bfL¡f Nœ¢á
brŒtJ« mij ahuhtJ f©o¤jhš mJ gHa Énuhj«, bghwhik,
eatŠrf« v‹W vGJtJ« v›tsî ïÊFz« v‹gij thrf®
fŸjh‹ czu nt©L«.
$kh‹ eha¡f® vGâaitfS¡F jiy¥ò¥ ng® bfhL¤j
eatŠrf« v‹»w th®¤ijiana jh‹ $kh‹ ehíL nk khj«
4 - ª njâ “jÄœehL” g¤âÇifÆš RnjrĤâuD¡F« bfhL¤J
ïU¡»wh®. mjhtJ “RnjrĤâuÅ‹ eatŠrf«” v‹W jiya§
fÄ£L xU Éahr« ïJnghynt vGâÆU¡»wh®.
$kh‹ ehíLÉ‹ t©lths¤ij btË¥gL¤J»w x›bthU
tU¡F« $kh‹ ehíL ïªj¥ bgaiuna bfhL¤J jh‹ j¥ã¤J¡
bfhŸsyh« v‹W fdî f©L bfh©oU¡»wh® nghÈU¡»wJ. mJ
f©o¥ghŒ ïÅ elthJ v‹W« $kh‹ ehíLÉl« “eatŠrf«”
v‹»w bga® th§f ïÅí« 1000¡fz¡fhd bga®fŸ ek¡F¥
ã‹dhš fh¤J¡ bfh©oU¡»wh®fŸ v‹W« $kh‹ ehíL nkšf©l
jdJ Fz§fis kh‰¿¡ bfh©lhbyhÊa “eatŠrf«” jÄœeh£L
k¡fËl« Éf¥ nghtâšiy v‹W« tU¤j¤Jl‹ bjÇÉ¡»nwh«.
k‰wgo “eha¡fÇ‹ eatŠrf«” v‹w jiy¥ã‹ Ñœ f©l
foj§fS¡F« filá th®¤ij¡F« mL¤j thu« ÉgukhŒ gâš
vGJnth«. VbdÅš m¡foj§fŸ r«gªjkhf áy MuhŒ¢áfŸ
nt©oÆU¥gjhY« mJfS¡F gâš vGâa gy foj§fis¤ njo
vL¡f nt©oÆU¥gjhY« eh« nfhit, fŸË¡nfh£il KjÈa
299 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ïl§fËš ïªj thu« KGtJ« bryî brŒa nt©o V‰g£L
É£ljhY« rhtfhrK« ïlK« ïšiy. MdhY« mL¤j thu« ehY
g¡f« ïj‰fhfnt mâfkhŒ¥ ngh£L ÉgukhŒ vGJ»nwh«.
F¿¥ò :-
gh®¥gdušyhjhU¡FŸshfnt eha¡fÇ‹ eatŠrfK« tuj
uh#&YÉ‹ t©lthsKkhd kdtU¤j¤â‰»lkhd r§fâfŸ vGj
neÇLtJ g‰¿ áy c©ikahd bgÇnah®fË‹ kd« r§fl¥
gl¡TL« v‹gJ ek¡F¤ bjÇí«. MdhY« ïjdhš x‹W« KG»¥
nghŒÉlhJ. cyf¤â‰nfh r_f¤â‰nfh ïjdhš e‹ikna jh‹
V‰gL« v‹gnj ekJ cWâahF«. VbdÅš e«Kila ntiynah
$kh‹ tujuh#&Y ehíL mt®fSila ntiynah mtut®fŸ
brhªj e‹ik Ôikfis bghU¤j ntiyašy v‹gJ« bgÇa xU
r_f¤â‹ nguhY« xU njr¤â‹ nguhY« eilbgW»‹wJ v‹gJ«
KjÈš bghJ #d§fŸ Phgf¥gL¤â¡ bfhŸs nt©L«.
ï›tsî bgÇa bghW¥òŸs ntiyfis nk‰bfh©L
mj‰fhf ciH¥gjhf¢ brhšÈ¡ bfhŸSgt®fË‹ nah¡»aij
fS« ehza§fS« bghJk¡fŸ m¿í«go btËah¡f nt©oaJ
mtáakh ïšiyah? v‹gij nahá¤J¥ gh®¤jhš És§fhkš
nghfhJ. kfh¤kh fhªâ mt®fS¡F eh£oš cŸs bgUik KjÈaJ
fŸ všyh« mtUila nah¡»aijia¥ g‰¿í« ehza¤ij¥
g‰¿í« #d§fŸ m¿a ne®ªjikjhnd jÉu nt¿šiy. ï›Ét
fhu§fŸ v¤jid¡ bf¤jid ah® ahUl‹ V‰gL»wnjh m¤jid¡
f¤jid mtut®fŸ bjh©L¡F j¡f gyid mË¡F« v‹gJ ekJ
v©z«.
Fo muR - f£Liu - 22.05.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 300
F«ghãnõf¤â‹ ufáa«
FU¡fŸ gh®¥gd®fŸ r«ghõiz
- á¤âuò¤âu‹
enlr FU¡fŸ : V©lh R¥gh! ïªj 4, 5 khjkhŒ e«k nfhÆ
Y¡F mãnõf« t‰wâšny ãuh®¤jid t‰wâšiy K‹id¥
nghš mâf rd§fŸ m®¢rid brŒa t‰wâšiyna v‹d r§fâ?
R¥ò¡ FU¡fŸ : r§fâah! r§fâ. <nuh£oš uhkrhÄ eha¡f‹
ïU¡fh‹ mšy. mt‹ “Fo muR” v‹D« xU ng¥g® ngh£wh‹.
mâš R«kh ïijna vGJwh‹. gh®¥ghD¡F¥ gz« bfhL¡fhnj,
gh®¥gh‹ fhÈš ÉHhnj, gh®¥ghid¡ bfh©L rl§F brŒahnj,
nfhÆY¡F¥ nghdhš Úahfnt rhÄ F«ã£L É£L tªJÉL,
gh®¥ghid¤ nj§fhŒ gH« xil¡f¢ brhšyhnj, mt‹ Ôgh®¤jid
fh£l Ú F«ãlhnj, mt‹ »£l ãurhj« th§fhnj v‹W ï¥go
bašyh« vGâí« nghw g¡f« všyh« ngáí« e«k jiyÆš if
bt¢R»£L t‰wh‹. mt‹ ng¢ir¡ nf£L¡»£L ïªj N¤âu‹fŸ
jhnd t‰wJ. jhnd F«ãluJ. ngrhkš nghÆluJ. ï¥go g©Q
uh§flh‹dh.
enlr FU¡fŸ : m¥goah! mllh mtD¡F v‹d nfL
tªjJ. mt¥gh buh«g ãuhkz ÉRtháah¢Rnj. v¤jid rkhuh
jid v¤jid nfhÆš v¤jid r¤âu« rhto j©Â¥gªjš c¢rt«
cgead« fšahz« ïbjšyh« brŒâU¡f m¥go¥g£l tƉ¿š
ï¥go¥ ãŸisah ãw¡fQ«. mŒaŒnah f®k« cLkh. mt‹
ï‹d« bfhŠr ehËš v‹d bfâ Mf¥ nghwh‹ v©Q ghU.
K‹nd _D ehY ju« b#ÆY¡F¥ nghí« mtD¡F ò¤â tšy.
Ó¡»u¤âš b#ÆY¡F¥ nghf¥ nghwhdh ïšiyah? v©Q gh¤J
»£L ïU uh# Jntõ« ãuhkz Jntõ« ahiu R«kh É£lJ.
ïtid ÉLuJ¡F? MdhY« ïjdhby ï¥g ek¡F ïªj 2, 3 khr
khŒ R¤jkhŒ tU«go ïšiyna. mJ¡bf‹d g©zuJ? ï¥g tu
tu bjtr¤J¡F¡ Tl vªj N¤âuD« e«ik T¥ãlwJ ïšiy.
301 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ek¡F K‹idbašyh« xU ïil ïG¤JÉ£L mÇá gU¥ò fhR
v›tsî jhuhskhf¡ FL¥gh§nfh. ï¥g mJTl ïšiyna.
ïbj‹d r§fâ, ïªj tUõ« ãuhkz‹ nkny r§fuhªâ tªJ£ljh
v‹d x©Q« bjÇaÉšiyna?
R¥ò¡ FU¡fŸ : tU«goia¥ g¤â¡ ftiy¥glhnj, eh‹ xU
tÊ brhšYnw‹. m¥go¡ nf¡fiuah?
enlr¡ FU¡fŸ: brhšÈ¤ bjhiyŒah. nrh¤J¡»šyhj
gh¥gh‹. brh‹dgobašyh« nf¥gh‹ v©Q Ú nf£lâšiyah,
brhšY, brhšY.
R¥ò¡ FU¡fŸ : brhšY»nw‹, btËÆš brhšyhnj.
enlr FU¡fŸ : ïJ ntnw f®kkh, eh‹ jh‹ R¤j R¤jkh
nrh¤J¡F rhfnw‹. ï‹d ïij btËÆš brhšwJ ntiwah,
bfhŠr« brhšy¥gh r£L©Q.
R¥ò¡ FU¡fŸ : R¤âíK¤âí« gh®¤J¡nfh, MuhtJ tªJ
l¥ nghwh§f.
enlr¡ FU¡fŸ : xU¤jU« ïšiy, brhšÈ¤ bjhiy.
R¥ò¡ FU¡fŸ : mJ v‹dh‹dh¡fh? nfhÆÈš rhÄ ïU¡F
jšy. mij M£o¥ òo§» ÑnH jŸË gL¡f bt¢áL, fh¤jhby
nfhÆiy¥ nghŒ Ú gh¤jjhfî« “nfhÆš fjî xl¢á vtndh cŸns
nghÆ rhÄia M£o¡ ÑnH jŸË¥ngh£L mâby ïUªj j§f«
btŸË etu¤âdbkšyh« vtndh vL¤J¡»£L¥ nghÆ£lh‹.
F«ghãnrf« g©z ntQ«, ïšyhÉ£lhš CU¡F MfhJ. j®k
f®¤jhî¡F njhõ«, fÄ£oahU¡F ght«.” m¥go‹D brhšÈ¥
nghL. fÄ£oah® F«ghãnrf« g©u tiu¡F« rhÄ¡F ÑnH ngh£L
ïUªj j§f«, btŸËfhR, etu¤âd« ïij ɤJ rh¥ã£L»£L ïU.
ïJ bjÇahjh cd¡F.
ngh£nlh«. Mdâdhny rhÄia ghLg£L M£o ÑnH jŸs
nt©oaâšiy. bjh£lh nghJ«. jhnd ÑnH ÉGªJ ÉL«.
R¥ò¡ FU¡fŸ : m¥goahdh¡fh, ï‹id¡» uh¤âÇna rhÄ
ia¤ jŸË¥ nghL, ïU£L fhy« jhnd, ahU gh¥gh§nfh, F«gh
ãnrf« g©Âdh¡fh cd¡F« »il¡F«, vd¡F« »il¡F«.
ï‹d« k¤j ãuhkz®fS¡F« j¢rid, nt£o, rkhuhjid ïbjš
yh« »il¡F«. xU thu« v¥goí« jh£o¡»yh«. j¢rid,nt£o,
Fl«, brh«ò KjyhdJ« khr¡fz¡fhf tU«. m¥òu« ïnj khâÇ
x›bthU CÇnyí« g©z¢ brh‹dh¡f ïªj tUr¤J r§fâ
KoŠR nghF«. nkiy¡F gh¤J¡fyh«. mJ¡FŸns mtD«
b#ÆY¡F¥ nghÆ£lh¡f k¤jtD§f ïªj¥ ò¤âî£LLthD§nfh.
enlr¡ FU¡fŸ : rÇ rÇ, uh¤âÇ¡F¥ nghŒ jŸË¥ ngh£nl
tªJLnw‹, Ú v§fí« nghÆlhnj. jUkf®¤jh»£l brh‹d clnd
mt‹ xU K£lhS Mdâdhny F«ghãnrf« clnd g©z
ntQ« v©Q brhšw j®kf®¤jh. mt‹ clnd V‰ghL g©z
uh¥by ïUªjh clnd c‹id tªJ T¥òLnw‹ bjÇíkh?
R¥ò¡ FU¡fŸ : Mkh Mkh, c§f j®kf®¤jhTl xU
gƤâa¡fhu‹jh‹. mtD¡F R«kh nkY« ÑG« rh«giy¥ ór¤jh
bjÇí«. mufuh, átát v§f¤jh bjÇí«. k¤jgo Ú brh‹dJjh‹
ntjth¡F. clnd brŒth‹. ehD« r¤âu¤ânyna gL¤âU¡»nw‹.
fhynk neu¤ânyna tªJ brhšY bjÇíkh?
enlr¡ FU¡fŸ : rÇ, nghŒ£L th. Ú ešyh ïU¡fQ«. ešy
fZlfhy¤âny rÇahd nahrid brh‹nd. rÇ, rÇ.
Fo muR - ciuahlš - 29.05.1927

enlr¡ FU¡fŸ : ïJ ešy nahrid jh‹. ehD« ïj‰F

K‹dhnyna rhÄia M£o jŸË mJ¡F ÑnH ïUªjij
vL¤J¡»£L rhÄia R«khjh‹ áfbt¢á ïU¡»nw. m®¢rid
g©w ó bgykh rhÄ nkby g£lhny rhÄ ML«. mJ kh¤jukh v§f
nfhÆÈš ïU¡»w vªj rhÄia¤ bjh£lhY« r£L©Q gL¤J¡F«
všyh« M£o ãL§» mâÈUªjij K‹idna vL¤J¤ â©Q

Fo muR - 1927 ( 1) 302 303 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


“cU©il¡F Ús« òË¥ò¡F
mts¥g‹”
“cU©il¡F Ús« òË¥ò¡F mts¥g‹” v‹gjhf xU
gHbkhÊ c©L. mjhtJ xU uh#hit¥ gh®¡f všnyhU« vYÄ¢r«
gH« bfh©Lnghdh®fsh«. âUthœjh‹ v‹gt‹ xU òËa«gH«
bfh©LnghŒ bfhL¤J¥ gh®¤jhdh«. uh#h âUthœjhid¥ gh®¤J
ïJ v‹d v‹W nf£lhuh«. mj‰F¤ âUthœjh‹ “cU©il¡F
Ús« òË¥ò¡F mts¥g‹” v‹whdh«. v‹dbtÅš vYÄ¢r«gH«
cU©il, òËa«gH« Ús«. òË¥ò Éõa¤âš ïJ mijÉl
mâfkhd òË¥ò v‹W brh‹dhdh«.
mij¥ nghynt #°o° f£á kªâÇ fhy« Äf¡ bfhLik
ahfî«, njr¤ Jnuhfkhfî« ïUªjjhf¥ gh®¥gd®fshš Tw¥g£L
tªjJ. ekJ e‰fhykhfnt #°o° kªâÇ M£áí« kiwªjJ.
ïu£il M£áia bt£o¥ òij¥ngh«, kªâÇfis v⮤nj
ÔUnth« v‹w ekJ mŒa§fh®fŸ R¥guha kªâÇ¡f£áia mik¤
jh®fŸ. ïJ cU©il¡F Úskhfî« òË¥ò¡F mjd¥gdhfî«
V‰g£L É£lJ. eh« ïªj ufáa¤ij K‹dnkna btËÆ£l
bghGJ ne‰W tiu kªâÇ f£á¡F« v§fS¡F« r«gªjnkÆšiy,
eh°âfU« gh®¥gd JntÎahdtUkhd eha¡f® brhštij
e«ghÔ®fbs‹W gh®¥gd®fS«, gh®¥gd¥ g¤âÇiffS« f¤â
tªjd. $kh‹ v°. K¤ija KjÈah® ngh‹wh®fŸ v¡fhuz¤
âdhnyh gh®¥gd®fis..... m. ï. fh. T£l¤âš jh¡f Mu«ã¤jJ«
c©ik Éõa« gh®¥gd®fŸ thÆÈUªnj f¡f¥g£L É£lJ.
mjhtJ :-
“j‰fhyÄUªJtU« kªâÇ M£áÆš njÓa kz« fkœ»‹
wJ« fh§»u° îkhz¤ â£l¤ij Ãiwnt‰w ï«kªâÇfŸjh‹
yha¡FŸst®fŸ. mj‰fhfnt ï«kªâÇfis cgnahf¥gL¤â¡
bfhŸS»nwh«. tF¥òthj¡fhu®fshd #°o° f£áah® njr¤
Jnuh»fŸ mt®fŸ kªâÇahŒ tuhkš gh®¤J¡ bfhŸsî« R¥guha
Fo muR - 1927 ( 1) 304
kªâÇ rigia MjÇ¡f ne®ªjJ. kWnj®jiy c©lh¡f #°o°
f£á ï‹dK« Ka‰á¥gjhš jh‹ ïÅí« R¥guha kªâÇ M£áia
v¥goahtJ MjÇ¡f¥ ngh»nwh«” v‹gjhf¢ brhšÈ gh®¥gd®fŸ
j§fsJ mnah¡»a¤jd¤ij¥ g»u§fkhf x¥ò¡bfh©LÉ£lh®fŸ.
v¥goahtJ c©ik btËtªjik F¿¤J eh« k»œ¢á mila
nt©oanj. Mdhš njÓa kz« fkG« R¥guha‹ kªâÇ M£áÆ‹
nah¡»aij v‹d? v‹gij¥ bghJ #d§fŸ m¿a nt©lhkh?
gh®¥gd®fS¡F tyJ if bfh©L fhš my«ã ÉL« vªj
gh®¥gdušyhjhU« ï‹iwa mŒa§fh® M£áÆš á¿J ï‹g
kDgÉ¡fyh« v‹gJ k£L« c©ikjh‹. e« eh£L ntshs
Fy¤âš #Ťjt®fns bgU«ghY« ekJ murh§f bgÇa c¤ânah
f§fËš tu nt©Lbk‹gJ ekJ Ú©lfhy mththF«. MÆu¡
fz¡fhd tUl§fS¡F K‹ $kâ m›it¥ ãuh£oahU« m¥g
ona brhšÈÆU¡»wh®. Mdhš ï›tsî öu« nkhrkhd xU
ntshs® kªâÇahf tUtjhš ekJ eh£L¡fhtJ r_f¤â‰fhtJ
ahbjhU e‹ikí« V‰glhbj‹nw brhšYnth«. ï¥nghJ fd«
R¥guha‹ kªâÇahf ïU¡»wh® v‹gJ c©ik. Mdhš vªj
nah¡»aijíl‹ kªâÇahf ïU¡»wh®? ïa‰ifahf mtU¡FŸs
Fy«, fšÉ, bršt«, r¡â M»a ïJfË‹ t‹ikahš ïU¡»whuh
v‹W gh®¤jhš xU¡fhY« ïšynt ïšiy. ã‹ v¥goba‹whnyh
gh®¥gd®fË‹ jaÉš mt®fshš M£o it¡f¥gL« bgh«ikahŒ
ïU¥gâdhnyna kªâÇahŒ ïU¡»wh®. ehL áÇ¡fî«, r_f«
bt£f¥glî« kªâÇ ntiy gh®¥gJ e©g® R¥guha‹. mj‹ gyid
milªJ c¤ânahf« gjÉ bg‰W â‹W bfhG¥gJ gh®¥gd®fŸ.
ïij v©Q« nghJ« eh« Äf tU¤j¥gLtJl‹ m›ntshs
r_f¤â‰nf ï«khâÇahd xUtiu milªj J®gh¡»a¤â‰F« eh«
mDjhg¥glhkÈU¡f KoaÉšiy.
ïJth njÓa kz«?
kªâÇahf tªj fij ïJbt‹whš elªj fijjh‹ v‹d? v‹W
gh®¤jhš, âUt©zhkiy, $u§f« KjÈa KÅághÈ£ofËY«,
nfhãbr£oghisa« jhÿfh ngh®oY«, kfh¤kh fhªâaofS¡F
tunt‰ò¥ g¤âukË¥gbj‹W Ô®khŤjh®fŸ. ïij R¥guha
kªâÇah® jL¤JÉ£L X® R‰W c¤âuití« rfy °jhgd§f£F«
mD¥ãÆU¡»wh®. ï›î¤âuit¥ gh®¥gd Ĥâu‹ kªâÇ c¤âuî
v‹W brhšyhkš, âU£L¤jdkhŒ “r®¡fh® c¤âuî” v‹»wh‹. ïnj
c¤âuî gd¡fhš fhy¤âš V‰g£lj‰F “gd¡fhÈ‹ njr¤ Jnuhf«,”
“gd¡fhÈ‹ uh{a« ghœ” “kfh¤khî¡nf cgrhu« Tlhjh«” v‹W
T¿dh‹. Vbd‹whš gd¡fhš kªâÇ gh®¥gd moikašy.
305 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 bgšfh« kfheh£o‹ bghGJ kfh¤khî¡F g¤âukË¡f 100
%ghŒ bryîl‹ xU fby¡l® (I.C.S. M§»nya®) jiytuhŒ cŸs
KÅághÈ£oÆš Ô®khŤjh®fŸ. Mdhš m. ï. jiyt® mŒa§
fhÇ‹ Mjuî bg‰w ekJ fd« kªâÇÆ‹ brŒifnah X® M§»ny
aÇ‹ brŒif msî Tl nah¡»akhŒ elªJ bfhŸs KoaÉšiy.
c©ikÆš gd¡fhš fhy¤âyhtJ kfh¤kh fhªâ M§»nya
M£á¡F xU Mg¤jhd kÅjuhŒ És§»dh® v‹W brhšÈ¡
bfh©lh®fŸ. Mfnt “r®¡fh® Énuhâ¡F” “r®¡fhiu MjǤj”
f£áah® Mjuî mË¡fhjJ xU Éj¤âš bghUªJ«. ï‹iwa
kfh¤kh fhªânah Äf rhJthŒ É£lh®. r®¡fh® kÅj®fS«,
k‹d®fS«, âth‹fS« ÉUªjhËahf miH¡F« m›tsî öu«
rhJth»É£lh®. ï¥go¥g£l rhJ fhªâ¡F “njÓa kz«” fkG«
kªâÇ bghJ#d§fŸ gz¤âš cgrhu« mË¡f¡ TlhJ v‹ghuhdhš
m«kz« njÓa kzkh? njr¤ Jnuhf kzkh? “njÓa kzkhd ”
RakÇahija‰w kzkh? v‹W jh‹ kfh#d§fis¡ nf£»nwh«.
nry« nj®jš
nry« Íšyh ngh®L nj®jš Éõakhf kªâÇ elªJ bfh©l
bj‹d? mªel¤ij¡F¥ gh®¥gd¥ g¤âÇiffŸ brŒí« Éah¡
ahd« v‹d? Ãahakhf elªj Íšyhngh®L nj®jš jil
brŒa¥g£lJ. ïj‰F¤ âUbešntÈÆY« jŠirÆY« mf¥g£lJ
nghš Vkhªjt®fŸ nry¤âš »il¡fhjâdhš KGtJ« nkhrkhd
jhd jhWkhwhd Éisah£L¥ãŸis c¤âuîfis ãw¥ã¡F«go
kªâÇ ifia¥ gh®¥gd®fŸ ão¤J vGâ jªâ bfhL¤J tU»wh®fŸ.
ïªj kªâÇ M£áia kªâÇ M£á v‹gjh? “Ç” ia jŸË ‘kªâ’
M£á v‹gjh? Kjš Kjš nry« Íšyhngh®L jiyt® nj®jš
el¤j kªâÇna jh‹ c¤âuÉ£lh®. mjhtJ j‰fhy ãuábl©L
uhÍdhkhit ngh®L x¥ò¡bfh©L, ãwF nj®jš el¤jyh« v‹W
c¤âuî brŒjh®. mªj¥gona elªj nj®jiy gh®¥gd®fŸ th®¤ij
ia¡ nf£L¡ bfh©L u¤J brŒJÉ£lh®. kWgoí« nk µ 23 - ª
njâ el¤J«go c¤âuî brŒjh®. mªj¥gona 23 - ªnjâ nj®jš
el¡F« rka« gh®¤J mªj¤ njâÆY« el¡f¡ TlhJ v‹W c¤âuî
mD¥ãÉ£lh®. ãwF #&‹ khj« 4 - ª njâ el¤j nt©Lbk‹W
jªâ bfhL¤âU¡»whuh«. ï¤jifa áWãŸis¤jdkhd c¤âuit¥
ãw¥ã¤J¥ gh®¥gdušyhjh® r_f¤ij mtkhd¥gL¤jnt ekJ
fd« R¥guha‹ gh®¥gd®fS¡F X® moikahŒ És§F»wh®
v‹gij Ãid¡F« nghJ ïij clnd xÊ¡fhkš ntW v‹d
brŒtJ? ï›tsî m¡»uk§fisí« $kh‹ R¥guhaid brŒa¢
brhšÈ mtiuí« bfL¤J ekJ r_f¤ijí« xÊ¡f¥ ghLg£LÉ£L
Fo muR - 1927 ( 1) 306
ehisa âd« btŸis¡fhu®fŸ K‹dhš ï›Éõa§fŸ ãu°jh
ã¡f¥gL« nghJ ïnj gh®¥gd®fŸ v‹d brhšth®fŸ v‹whš
“gh®¥gdušyhjh® ca®ªj ntiyfŸ gh®¡f nah¡»aij cilat®
fŸ mšy. btW« Mir¥gLtJ« gh®¥gd®fË‹ ÛJ bghwhik¥
gLtJkhŒ ïU¡»wh®fns xÊa ntiy bfhL¤jhš ï«khâÇ
R¥guha kªâÇia¥ nghšjh‹ elªJÉL»wh®fŸ. Mjyhš bfhL¥g
jhÆUªjhš gh®¥gd®fsh»a v§fS¡F¡ bfhL§fŸ, ïšyhÉ£lhš
Ú§fns it¤J¡ bfhŸS§fŸ” v‹W g¢irahŒ rh£á brhšy¥
ngh»wh®fŸ. ïij Ãid¡F« nghJ ntshsr_f¤â‰F kh¤âukšy
gh®¥gdušyhj r_f¤â‰nf xU brh¤ij V‰gL«goahf V‰g£L
É£lnj v‹»w kd tU¤j« e«ik ÄFâí« th£L»wJ.
ï›tsî bf£l bgaU« Cuh® áÇ¥ò« mtkhdK«
milªJ« r_f¤ JnuhfK« brŒJ« jhdhtJ xU yhg¤ij mil
»whuh v‹W gh®¥nghkhdhš mŒnah ght« mJîÄšiy v‹nw
brhšy nt©L«. Vbd‹whš gh®¥gd r£l rig bk«g®fS« fd«
R¥guha‹ kªâÇ Mtj‰F cjÉa áy gh®¥gd®fS« tU«
r«gs¤âš gFâ¡F nkš ãL§»¡ bfhŸS»wh®fsh«. fjU¡
bf‹W«, fh§»uR¡bf‹W«, f£á¥ ãurhu¤â‰F v‹W«, thaho
t«gU¡bf‹W«, nfhÉY¡bf‹W«, cgeadbk‹W«, ï‹dK«
v¤jidnah ïHî¡F v‹W« ãL§»¤ â‹W ÉL»wh®fns mšyhkš
xU fhrhtJ åL tªJ nrUtj‰F« tÊÆšiy. nghuh¡Fiw¡F
ágh®R MŸfS« åâåâahŒ¤ âÇ»wh®fŸ. mjhtJ cd¡F v‹d
nt©L« fd« R¥guhadhš VjhtJ ntiy Mfnt©Lkh brhš
clnd brŒJ it¡»nw‹. R¥guha‹ v‹d e«k j«ã if¡FŸ
shf¤jhnd, e«k m¤jh‹ r£l¥ gÆšjhnd, ekJ r¤âa_®¤â
o¡bf£ gh¡bf£oš jhnd ïU¡»wh®. ï¥bghGJ brhš ehis
bf#£oš gh®¤J¡ bfhŸ. rhaªâu« 3 k¡F jªâ tU»wjh ïšiyah
gh®. Mdhš vd¡F v‹d jU»whŒ v‹»w Éahghu« m¡»ufhu¤
bjUîfËš ö©fŸ, gªj¡ fhšfŸ, v¢ir¤ bjh£ofŸ všyh«
ngR»‹wJfŸ. Toa Ó¡»u¤âš fd« R¥guha‹ bga® ïij Él ïÅ
nkš bfLtj‰F x‹WÄšiy v‹»w khâÇ¡ bf£L¥ nghŒÉL«
v‹gâš rªnjf« njh‹w ïlÄšiynghš bjÇ»wJ. MdhY«
ïj‰F ah® v‹d brŒa¡TL«. gh®¥gd®fŸ ng¢ir¡ nf£lt®fŸ
ahuhtJ K‹D¡F tªâUªjhš ekJ fd« R¥guha‹ K‹D¡F
tuhjij¥ g‰¿ tU¤j¥glyh«. cyf« ãw¥gj‰F K‹ c©lhd
r£l« R¥guha‹ Éõa¤âš kh¤âu« v¥go khw¡TL«.? Mjyhš
mDgÉ¡f nt©oaJjh‹.
Fo muR - f£Liu - 29.05.1927
307 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

fh§»u° ig¤âaK« bghŒkh‹
nt£ilí«
nfhaK¤öÇš el¡f¥ nghF« nfhaK¤ö® Íšyh gh®¥gd
ušyhjh® kfheh£il bj‹ ïªâa gh®¥gdušyhjh® kfhehlhf el¤j
nt©L« v‹gjhf áy #°o° f£á¤ jiyt®fŸ ÉU«ãajhš nfha
K¤ö® Íšyh kfheh£L tunt‰ò rigÆdU« mj‰F ïirªJ
25 njâ xU Û£o§F T£o¤ bj‹ ïªâa gh®¥gdušyhjh® r§f
îthf rig m«khâÇna Ô®khŤJ nt©o¡ bfh©lhš mªj¥
go¡nf j§fsJ kfheh£il khfhz gh®¥gdušyhjh® kfhehlhf
el¤Jtjhf¤ Ô®khdK« brŒjhŒ É£lJ. ïj‹ gydhf #&‹ 11, 12
njâfËš T£LtjhÆUªj kfhehL kWgoí« njâ kh¿dhY«
khwyh«.
Íšyh kfheh£il khfhz kfhehlhf kh‰w nt©oa mtáa«
v‹d v‹gij¥ g‰¿ e©g®fŸ Iíwyh«. mj‰F eh« xnu gâš
mË¡»nwh«. fh§»u° ig¤âaK« bghŒkh‹ nt£ilínk jh‹
fhuz«. mjhtJ,
#°o° f£áia¢ nr®ªj áy fdth‹fS¡F fh§»uÌÅ
l¤âš ig¤âa« V‰g£oU¥gJ« fh§»uáYŸs gy fdth‹fS¡F
#°o° f£áÆš nrunt©L« v‹»w v©zK«jh‹ ï¢ Íšyh
kfheh£il khfhzkhf el¤j¥ ngh»wJ.
Éf, fh§»uáYŸs fdth‹fŸ #°o° f£áÆš nrUtJ ekJ
ïa¡f¤â‰F ï‹D« ešy fhybk‹nw brhšYnth«. mt®fis
kd¥ó®tkhŒ tunt‰ngh«. m¥go mt®fŸ tªJ nrUtj‰F
ïilôwhf e«Äl« v‹bd‹d F‰w§fŸ ïU¡»‹wjhf¢ brhšY
»wh®fnsh mitfisbašyh« Éy¡f e«khyhd tiu Ka‰á brŒ
nth«. ï‹dK« e«ÛJ ahU¡fhtJ kdtU¤jÄUªjhY« k‹Å¥ò¡
nf£fî« ã‹th§nfh«. VbdÅš gh®¥gdušyhjh® K‹nd‰w
kiltj‰F« mt®fŸ RakÇahij miltj‰F« vªj Éj¤âdhY«
všyh¥ gh®¥gdušyhjhU« x‹W Todhšjh‹ vâ®gh®¡F« gy‹
Fo muR - 1927 ( 1) 308
KGtJ« milaKoí« v‹»w Kothd fU¤ij ehKilat
uhjyhš ïªj ÃiyÆš eh« tÈa miH¡f¡ flik¥g£oU¡»nwh«.
Mdhš fh§»uáš #°o° f£áah® všnyhU« nghŒ¢ nrunt©L
bk‹gijnah gh®¥gdušyhjh® všnyhU« nghŒ¢ nru nt©L
bk‹gijnah eh« MjÇ¡f Koahjj‰F tUªJ»nwh«. VbdÅš
fh§»uir¥ g‰¿ ïj‰F K‹ gy jlitfËš “Fo muáš” vGâí«,
mndf¡ T£l§fËš ngáí« tªâU¡»nwh«. mj‰F ehsJtiu
ahU« gâš brhšyntÆšiy.
fh§»uádhšjh‹ btŸis¡fhu M£ánah, mâfhu t®¡f
M£ánah, m‹Åa M£ánah vJnth mjhtJ ekJ eh£o‰F
mDTyÄšyhj M£á gy¥g£L eilbg‰W tU»wbj‹gJ«,
fh§»uádhnynajh‹ k¡fŸ x‰Wik ïHªJ ³ murh£áia¤
jh§fŸ ngh£o ngh£L¡ bfh©oU¡»wh®fŸ v‹gJ«, fh§»uádh
nyjh‹ e« eh£L¤ bjhÊšfŸ bf£L bjhÊyhËfŸ fZl¥gL»wh®
fŸ v‹gJ«, tUõ« x‹W¡F 10 y£r¡fz¡fhd bjhÊyhs®fŸ e«
eh£ilÉ£L btËÆš TÈfshf nghŒ¡bfh©oU¡»wh®fbs‹
gJ«, fh§»uádhny jh‹ c¤ânahf§fŸ bgU¤jbj‹gJ«, fh§»uá
dhnyjh‹ m›î¤ânahf§fS¡F cyf¤âš v§Fnk ïšyhj
bfhŸis¢ r«gs« mjhtJ khj« 1000, 2000, 5000, 6000, 10000 nghy
V‰g£lJ« t¡ÑšfŸ bgU¤J khj« 1000, 10000, 20000, 50000 åj« ViH
k¡fŸ gz¤ij bfhŸisao¡f V‰g£lJ«, ViH¡ FofŸ
jiyÆY«, ÉahghÇfŸ jiyÆY« jh§f Koahj tÇfŸ V‰g£lJ«,
gz¡fhu®fŸ nkš nkš gz¡fhu®fshfî«, ViHfŸ nkš nkš
ViHfshfî«, njr¤â‹ bgU«gh‹ikahd k¡fŸ jǤâu¤âdhš
khd«, f‰ò, RakÇahij, kd¢rh£á ïitfis ɉW thG«go
V‰g£lJ« fh§»uádhšjh‹ v‹gJ ekJ cWâahd mã¥ãuha«.
ïij v§F nt©LkhdhY« v¥bghGJ nt©LkhdhY« brhšyî«
bkŒ¥ã¡fî« jahuhÆU¡»nwh«. ï¥go¥g£l ï‹dšfŸ
ÉisÉ¡F« xU °jhgd¤ij njrhã ÉU¤âÆš ftiyíŸs
t®fS« ViH k¡fËl¤âš m‹òŸst®fS« xʤJ e‹ik
ga¡f¤j¡f ïa¡f¤âš nr®ªJ ciH¡f nt©Lnk mšyhJ mâš
jh§fS« nghŒ¢ nrU»nwh« v‹gJ«, Ú§fS« thU§fŸ v‹W
k‰wt®fis¡ T¥ãLtJ« bfhiy ghjfbk‹gnj ekJ fU¤J.
v‹whY«, muáaiy thœthŒ bfh©lt®fS« M§»y« go¤jt®
fS« v›tsî jh‹ gÇR¤jkhd v©zKilat®fshÆUªj
nghâY« fh§»u° gLFÊÆš ÉHhkš j¥òÉ¡f Koant KoahJ.
VbdÅš muáaš thœî¡ fhu®fŸ ghku k¡fis Vkh‰w r®¡fhiu
ita nt©L«. M§»y« go¤jt®fŸ bgU« bgU« gjÉ,
309 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
c¤ânahf« KjÈaJfis¥ bgw nt©L«. ï› Éu©L¡F« ïJ
rka« ekJ eh£oš fh§»uir Él ntW ïa¡f« »ilahJ. Mjyhš
mt®fŸ fh§»uir ÉlKoahJ v‹gij ahtU« x¥ò¡bfh©L
jhdhf nt©L«.
ïJrka« fh§»uR¡F ekJ eh£oš ïÊî V‰g£L É£ljhY«,
fh§»u° eh« nk‰T¿a ï›tsî ï‹dšfS¡F« fhuzkhÆU¥
gijí« rÛg¤âš g«ghŒ m»y ïªâa fh§»u° fÄ£o elto¡if
fis¥ gh®¤j ãwF fh§»u° gh®¥gdušyhjhU¡F ÉnuhjkhdJ«,
gh®¥gd Mâ¡f¤â‰F mETykhd °jhgd« v‹gij ahtU«
x¥ò¡bfhŸs nt©o V‰g£ljhY«, fh§»urhdJ gh®¥gd
ušyhjhiu eR¡fnt gh®¥gd®fŸ cgnah»¤J¡ bfh©oU¡F«
Míj« v‹gJ ahtU¡F« bjǪJ É£ljhY«, mâÈU¡F«
gh®¥gdušyhjhU¡F VjhtJ xU rkhjhd« f©Lão¡fnt©oa
mtáa« V‰g£LÉ£lJ. mjdhnyna mt®fŸ “gh®¥gdušyh
jhÇš K¡»akhíŸst®fŸ fh§»uir É£LÉ£ljhš xU á¿a
T£l¤jh® bgU«gh‹ikauh» mâš Mâ¡f« bg‰W gh®¥gd
ušyhjhU¡F Énuhj« brŒ»wh®fŸ. MjÈš gh®¥gdušyhjh®
bgU«gh‹ikah»É£ljhš mt®fsJ Mâ¡f« fh§»uáš FiwªJ
ÉL«. ãwF ek¡F Rauh{a« tªJ ÉL«” v‹»wh®fŸ. ïJ thyWªj
eÇ fijna jÉu ntwšy. #°o° f£áÆš cŸs áy M§»y§ f‰w
ãuKf®fnsh “eh« ekJ khfhz¤J¡FŸ v›tsîjh‹ brš th¡F
bg‰¿UªjhY« fh§»uá‹ _y« ekJ eh£L¥ gh®¥gd®fŸ btË
khfhz§fË‹ _ykhf j§fS¡F mDTy« njo¡ bfhŸ »wh®fŸ.
ï¥nghJ gh®¥gd®fshš ek¡F V‰gL« cg¤âut§ fËš
bgU«ghf« fh§»uádhšjh‹ V‰gL»wJ. Mjyhš mij eh«
if¥g‰¿¡ bfh©lhš mjhtJ mt®fËlÄUªJ eh« ãL§»¡
bfh©lhš ek¡F« cg¤âut« brŒa mt®fS¡F ntW Míj«
ïšyhkš nghŒÉL«” v‹gjhf¢ brhšYtnjhL “ï¥gh®¥gd®fË‹
nah¡»aijia btË khfhz§fËY« nghŒ¢ brhšy brsfÇa
khÆU¡F«” v‹W« brhšY»wh®fŸ. ïJ “bfh¡F jiyÆš
bt©iz it¤J mJ cU» f©Q¡F tªJ f© bjÇahkš nghF«
nghJ ão¤J¡ bfhŸsyh«” v‹gJ nghš ïU¡»wJ.
k‰bwhU T£l¤jh® mjhtJ fh§»uáš xU fhY« #°o°
f£áÆš xU fhY« it¤âU¡»wt®fŸ. “ï¥nghJ jhnd ïªj¡
fh§»u° ï¥go njr¤J¡F« r_f¤â‰F« Jnuhf« brŒ»w
°jhgdkh»É£lJ. ïJtiuÆš njr¤â‰F v¤jidnah e‹ik
brŒâU¡»wJ. Mjyhš mij¡ if¥g‰¿ K‹ nghy brŒant©L«
Fo muR - 1927 ( 1) 310
v‹»wh®fŸ.” ïJ KG nkhrkhd bj‹nw brhšyyh«. Mfnt
ï«_‹W thj§fS« bfhŠrK« bghU¤jkhdjšy.
KjyhtJ, fh§»uir vªj fhuz« bfh©L« e«khš if¥g‰w
Koant KoahJ. kfh¤kh fhy¤âY« fh§»u° gh®¥gd®fŸ
tr«jh‹ ïUªjJ. Mdhš e«ik K‹dhš ïU¤â ntiy th§»¡
bfh©L tªjh®fŸ. ï¥nghJ« fh§»u° e«k if¡F tunt©L
khdhš gh®¥gd®fŸ brhšgo elªjhš clnd tªJÉL«. k‰wgo
mt®fŸ e‹ik¡fšyhkš eh« if¥g‰Wtjhdhš Koant Koahj
fhÇa« v‹gJ ekJ mã¥uha«. VbdÅš fh§»uir¡ if¥g‰w
ek¡F gh®¥gd®fS¡F MŸfŸ »il¥gij¥ nghy ehK« Énrõ
gz« bryî brŒJ MŸfis¢ nr®¤J¡ bfh©L fhȤjd¤â‰F¤
jahuhÆU¡f nt©L«. gh®¥gd®fŸ bryî brŒí« gzK« mt®
fŸ ng¢ir¡ nf£L fhȤjd« brŒí« MŸfS« mt®fSilaJ
mšy. e«k gz§fŸjh‹, e«k MŸfŸjh‹. mjhtJ ekJ g©lhu¢
r‹dâfŸ, #Û‹jhu®fŸ, bgÇa bgÇa ÄuhRjhu®fŸ KjÈat®
fis¤ j§fŸ mâfhu gy¤jhš Äu£o¥ gz« bg‰W ÉL»wh®fŸ.
mij¡bfh©L e«kt®fS¡nf bfhL¤J e«kt®fisna ão¤J
e«ik ita¢ brhšyî«, fhȤjd« brŒJ mo¡f¢ brhšyî«,
moglî«, trî nf£fî« brŒJ ÉL»wh®fŸ. m‹¿í« ï«khâÇ
e«Äš gy® fh§»uir¡ if¥g‰w nt©L« v‹W ngá¡ bfh©oU¥
gij¡ nfŸÉ¥g£lîl‹ fh§»u° tunt‰ò fÄ£o m¡»uhrd®
ntiyia 45000 %ghŒ¡F xU mŒa§fh® gh®¥gdU¡F ɉW
É£ljhfî« mªj mŒa§fh® gh®¥gd® mªj 45 MÆu« %ghiaí«
2, 3 klhâgâfËlK« ïu©blhU kfªJ¡fËlK« th§»¡ bfhL¡f¤
Ô®khŤJ É£ljhfî« br‹idÆš gykhd tjªâ cyhî»wJ.
ïj‰F eh« bryî brŒa gz« ahÇlÄU¡»wJ. ek¡F vªj klhâgâ
bfhL¡f Koí«. jÉu e«kt®fisna ão¤J e«Kl‹ fyf«
brŒa¤ ö©oÉ£lhš eh« mt®fS¡F gz« bfhL¤J rÇ brŒa
e«khš Koíkh? jÉu $kh‹fshd xU X. nf. br£o ahiuí«,
xU ehíLití«, xU KjÈahiuí«, xU eha¡fiuí«, xU
ãŸisiaí«, xU FHªijiaí«, xU ghtyiuí«, xU rhaò
ití« eh« tr¥gL¤â¡ bfh©lhš $kh‹ ÓÅthrŒa§fhU¡F
ntW ehíL, KjÈah®, br£oah®, eha¡f®, ãŸis, ghty®, rhaò
»il¡fkh£lh®fsh? ï¥go v¤jid ngiu tr¥gL¤j v›tsî
%ghŒ bryî brŒJ v¤jid fhȤjd§fS¡F eh« jiy bfhL¥gJ?
ï›tsî« brŒjhY« ïªj Éõa§fŸ bjǪnj rÛg¤âš Toa
všyh ïªâa fh§»u° fÄ£oÆš xU Ô®khd« ngh£L¡
bfh©oU¡»wh®fns mj‰F v‹d brŒtJ? mjhtJ “xU CÇš
311 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ïu©L fh§»u° fÄ£o V‰g£L É£lhš fh§»u° fhÇa¡ fÄ£oah®
vij x¥ò¡ bfhŸS»wh®fnsh mJjh‹ bršYgo cŸsJ. k‰wJ
jŸËÉl¤ j¡fJ” v‹W brŒJ bfh©oU¡»wh®fns. mj‰F eh«
v‹d brŒa Koí«. Vnjh xU m‹d¡fhtoia¥ ão¤J xU mŒa®
ãuábl©L xU mŒa§fh® fhÇajÇá 2, 3 nrhz»ÇfŸ îthf
bk«g®fŸ v‹W foj¤âš vGâ¡bfh©lhš mij¤jh‹ fhÇa¡
fÄ£o V‰W¡bfhŸSnk jÉu ï§F eh« v›tsîjh‹ xG§fhŒ
ntiy brŒJ $kh‹fŸ tujuh#&Y ehíL ãuábl©L, M®.nf.
õ©Kf« br£oah® fhÇajÇá, gdfhš uh#h, fÈahzRªâu KjÈ
ah®, uhkrhÄ eha¡f® îthf rig bk«g®fŸ v‹W brh‹dhY«
mij $kh‹fŸ ÓÅthrŒa§fhnuh r¤âa_®¤ânah gh®¤J¡
fhÇa¡fÄ£oahš F¥ig¤ bjh£oÆš nghl¢ brŒa nt©Lkhdhš
miu Bz neu¤âš Koí«. m¥go¤jh‹ #ƤjhY« fh§»uáY«
m»y ïªâa¡ fh§»u° fhÇa¡fÄ£o ïJfËY« e«khš v‹d
brŒJÉl Koí«? g«ghÆš $kh‹ K¤ijah KjÈah® bfhŠr«
ngRtj‰F¤ j‹dhyhdtiu ghLg£L« fl‹ th§»¥ gh®¤J«
Koahkš K¡fhL ngh£L¡bfh©L br‹id tªJ nr®ªjh®.
mj‰Fnkš ah® v‹d brŒJ Él Koí«? v¥goí« všyh ïªâa¤
jiyt® gh®¥gduhfnth mšyJ $kh‹ jh° ngh‹w ÉÕõz®
fshfnthjh‹ ïU¡f Koí«. m¥gobašyh« fZl¥g£L« mij¥
ão¤JÉ£lhY« mjDl‹ khuo¡fî« mij kWgoí« gh®¥gd®fŸ
if¥g‰whâU¡f ghLglî« mnj ntiy ek¡F rÇahŒ ïU¡Fnk
xÊa miu ÃÄlkhtJ ek¡F eh£o‰nfh r_f¤â‰nfh ntiy
brŒa¡ bfhŠrK« XŒî ïU¡fhJ. m¥go¤jh‹ XŒî ïUªjhY«
ek¡F nt©oa â£l§fis bašyh« ïªâa¡ fh§»uáš òF¤j
KoahJ. Mfnt ï›tsî fZl§fŸ fh§»uáÈU¥gij nahá¤J¥
gh®¤jhš ahU¡F« És§fhkš nghfhJ.
$kh‹ tujuh#&Y ehíL všnyhU« thU§fŸ fh§»uáš
nrU§fŸ v‹W gh®¥gdušyhjhiu¡ TÉaiH¤jJ« gh®¥gd
ĤâuD¡F« gh®¥gd Rauh{ahî¡F« v›tsî M¤âu« tªJ
É£lJ v‹gij¥ ghU§fŸ. Ĥâu‹ “$ tujuh#&Y ehíL
ng¢ir¡ nf£L gh®¥gdušyhjh®fns bf£L¥ nghŒÉlhÔ®fŸ”
v‹W ò¤â brhšY»wh‹. k‰bwhUt‹ fh§»uR¡F Mg¤J tªJ
É£lJ nghš M¤âu¥ gL»wh‹. Mfnt fh§»uR gh®¥gd®fŸ
å£L¢ brh¤jhŒ ïUªJ mt®fS¡F nt©oa e‹ikfis¢ brŒJ
tªâU¡»wJ v‹gJ ek¡F És§fÉšiyah? eh« V‹ m§F nghf
nt©L«. ek¡F xU brh¤J njo¡ bfhŸs Koahjh? ï¥bghGJ
fh§»uá‹ óuh nah¡»aijí« btËah» mJ cyf¤jhuhš mtkâ¡
Fo muR - 1927 ( 1) 312
f¥g£L Toa Ó¡»u¤âš rhf¥nghF« xU °jhgd¤â‰F eh« nghŒ
cÆ®bfhL¤J mj‰F nah¡»aij c©lh¡»¥ gh®¥gd®fŸ ifÆš
x¥gil¤J É£L tu nt©Lkh? $kh‹ eha¡f® brh«igí«
_£iliaí« ö¡»¡ bfh©L fhiy xU C®, gfš xU C®, khiy
xU C®, gL¡if xU Cuhf¤ âǪJ fh§»uR¡F ciH¤j ciH¥ò
ï‹W v‹d M¢RJ. $kh‹ KjÈah® bjh©il¡ »Êa¡ f¤â¡
fh§»uR¡F ciH¤jJ ï‹W v‹d M¢RJ. $kh‹ ehíL #°o°
f£áia¡ bfhiy brŒJ fh§»uR¡F åuf©lhk N£oaJ ï‹W
v‹d M¢RJ?
“bj‹dh£L¤ âyfiu ($ ehíLit) fh§»uir É£L¤ Ju¤j
nt©L«, khßrid ($ KjÈahiu) fh§»uir É£L btËah¡f
nt©L«, eha¡fiu b#ÆÈš ão¤J mil¡f nt©L«” v‹W
brh‹dtiu¤ jhnd fh§»uR jd¡F jiytuhf V‰W¡ bfh©lJ
ntW mjÅl¤âš eh£L¡nfh k¡fS¡nfh r_f¤â‰nfh ïU¡F«
e‹iknah, ehzankh ï‹dJ v‹gJ ek¡F És§fÉšiy.
MdnghâY« #°o° f£áÆš tªJ nrUtj‰F fh§»uáš ïU¡F«
gh®¥gdušyhjhU¡F¤ jilahf $kh‹ tujuh#&Y ehíL 25 - njâ
jªâÆš f©l fhuzkh»a ïu©L kh¤âunk mjhtJ “#°o°
f£á¡fhu®fŸ fh§»u° Étfhu§fis v⮡f¡TlhJ” v‹gJ«
“gh®¥gdušyhjh®fŸ j§fŸ brhªj nAhjhÉš fh§»uáš nru
mDkâ mË¡f nt©L«” v‹gJfns MnBgizfsh ÆU¡F
khdhš mij¥g‰¿ ek¡F¤ njh‹¿aij¢ brhšY»nwh«. ïu©lh
tJ Éõa¤ij¥ g‰¿ ek¡F MnBgiz ïšiy. brhªj nAhjh
Éš fh§»uáš nrU»wt®fŸ nr®ªJ bfhŸs£L«. KjyhtJ
Éõakh»a mjhtJ “fh§»u° Étfhu§fis #°o°fhu®fŸ
v⮡f¡TlhJ” v‹W brhšYtJ ÃahakhFkh? ne‰W g«ghÆš
Toa T£l¤â‹ elto¡iffis ï¥nghJ $kh‹ tujuh#&Y ehíL
Kjš cyfnk v⮡»wnj. fah Ô®khd§fis njrgªJ jh° v⮡f
Éšiyah? fh§»uR Nœ¢áfis #d§fS¡F btË¥gL¤j
nt©lhkh? fh§»uR njt°jhd M¡il v⮤jhš #°o° f£á¡
fhu®fŸ R«kh ïU¡f nt©oajh? fh§»uR r®¡fhiu MjǤjhš
#ÞoÞfhu®fŸ R«kh ïU¡f nt©oajh? fh§»u° ï¥nghija
kªâÇfis MjÇ¡f m. ï. fh. fÄ£o c¤âuî bg‰W tªJ É£ljhš
#°o° f£áí« $kh‹ R¥guha kªâÇia v⮡f¡Tlhjh? MjÇ¡f
nt©oaJjhdh? v‹gJfis nahá¤J¥ gh®¤jhš ïJ v›tsî
bfhLikahd ml¡FKiw v‹gJ És§fhkš nghfhJ. ïJtiu
fh§»u° v¤âid F£o¡fuz§fŸ ngh£L tªâU¡»wJ v‹gJ
ahU¡F« bjÇahjh? Mjyhš KjyhtJ Ãgªjid Ú¡» ïu©lhtJ
313 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
Ãgªjidia x¥ò¡bfhŸs #°o° f£á¡F MnBgiz ïU¡fhJ
v‹nw v©Q»nwh«. k‰wgo ek¡F brhªj¤âš vij¥g‰¿í«
mâfkhd ftiy »ilahJ. VbdÅš eh« fh§»u° muáaš
Étfhu§fis¥ g‰¿í« #°o° muáaš Étfhu§fis¥ g‰¿í«
e«ã¡ifna »ilahJ. ïu©o‹ muáaš Étfhu§fisí« òu£L
v‹W« ghku #d§fisí« Vkh‰¿ c¤ânahf« r«ghâ¡F« tÊ
v‹»nwh«. ekJ njrhãkhd« îkhz¤ â£l«jh‹. ekJ muáaš
Étfhu« všyh k¡fS¡F« rÇrkkhŒ murh§f¥ gjÉ c¤ânahf¤
âš cÇik »il¡f nt©L« v‹gJjh‹. ekJ étfhU©ÂaK«
gnuhgfhuK« RakÇahijjh‹. Mjyhš k‰witfis¥ g‰¿ ek¡F¡
ftiy ïšiy. e«khš uhÍ bf£L nghŒ É£lJ v‹»w bga®
nt©oaâšiy. $kh‹ tujuh#&Y ehíLÉ‹ Ãgªjidfis¥
g‰¿ nahá¥gt®fŸ e«ik¥g‰¿ ahU« Ãid¡f nt©oaâšiy.
ah® v¥go Ô®khd« brŒJ bfh©lhY« nk‰F¿¤j ekJ bfhŸif
fis Ãiwnt‰W« Éõa¤âš ah® ah® cjÉ brŒa¡ TL« v‹W
njh‹¿dhY« mt®fŸ vªj¡ f£áia¢ nr®ªjt®fshdhY« mt®
fSl‹ x¤JiH¡f¤ jahuhÆU¡»nwh«.
ekJ nk‰f©l bfhŸiffS¡F ah® ah® vâuhÆUªjhY«
mt®fŸ vªj¡ f£áia¢ nr®ªjt®fshdhY« mt®fis v⮡f¤
jahuhf ïU¡»nwh« v‹gij¥ bghJ k¡fS¡F¤ bjÇɤJ¡
bfhŸS»nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 29.05.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 314
xU rkhjhd«
br‹w thu« $kh‹ tujuh#&Y ehíL jkJ g¤âÇifÆš
“eha¡fÇ‹ eatŠrf«” v‹W vGâa Éõa§fS¡F¥ gâyhf
“$tujuh#&YÉ‹ t©lths«” v‹D« jiy¥ã‹ Ñœ áy
Éõa§fis mjhtJ, mâš gy fdth‹fŸ vGâajhf vGj¥
g£oUªj¡ foj§fS¡F¢ rkhjhd fh»j« $kh‹ ehíLthnyna
eha¡fU¡F¡ bfhŠr fhy¤â‰F K‹ vGâajhf¡ fh£l¥g£oUªj
foj¤â‰F« rkhjhdkhfî«, mL¤j thu« vGJtjhf¥ gâš
vGâÆUªnjh«. mij c¤njá¤J mnef¡ fdth‹fŸ ek¡F¥
gyÉjkhd foj§fŸ vGâÆU¡»wh®fŸ. mjhtJ eh« vGj¥
nghF« gâY¡F nkY« nkY« j¡f Mjhu§fshf á‰áy Éõa§
fis¡ F¿¤J mD¥ã ïU¥gJ«, gy® ehíLit¤ j§fŸ j§fŸ
ïZl¥go¡ f©o¤J ehíLî¡F¥ gâš v‹»w KiwÆš vGâ gy
foj§fS«; ï›Éj« ïUt® r©ilngh£L¡ bfhŸtJ xG§fšy
bt‹»w KiwÆš á‰áy foj§fS«; ïªj Éõa¤ij¥ g‰¿ eh«
br‹w thu« vGâdJnghš ï›thu« vG⥠ãuRÇ¡f¥ nghF«
g¤âÇifÆš Rkh® 250 g¤âÇif tiuÆš mâfkhf mD¥ã¡
bfhL¡F«go gy foj§fS« tªâU¡»‹wd. ï›tsî« eh«
ï›thu¤âš ãuRÇ¡f¥ nghF« gâšfSl‹ nr®¤J ãuRÇ¡fnt
tªâU¡»‹wd. ehK« br‹w thu« vGâaJ nghynt ek¡F¡
»il¤JŸs Mjhu§fis¡ bfh©L« kd¥ó®tkhŒ eh« rÇ v‹W
v©Qtijí« bfh©L xU ÉÇthd Éahr« vGjyhbk‹Wjh‹
ïUªnjh«. Mdhš ekJ kâ¥ò¡F« kÇahij¡F« cÇatU«
c©ikahd e©g® v‹W v©Â¡ bfh©oU¥gtUkhd xU
fdth‹ ï›Éõa¤âš ÄFâí« áuk« vL¤J¡ bfh©L áy Ãgªj
idfË‹ ngÇš Éthj¤ij ï¤Jl‹ ÃW¤â Él nt©Lbk‹W
f£lha¥gL¤âdh®. Vw¡Fiwa mt® cWâ bfhL¤j Ãgªjid
fshdJ ekJ ã‰fhy ãua¤jd§fS¡F¡ bfLâÆšyhjjhfî«
mDTy¤ij¡ bfhL¡f¡Toajhfî« ïUªjnjhL mªÃgªjidfŸ
Ãiwnt‰w mtnu bghW¥ng‰W¡ bfh©lâdhY« $y$ iftša
rhÄfŸ Kjš gy bgÇah®fŸ ïJ Éõakhf ek¡F vGâÆU¥
315 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
gitfS¡»irªJ xUthW ÃW¤â¡ bfh©L ïU¡»nwh«. ï«khâÇ
eh« vGâÆU¥gjhdJ mndfU¡F Vkh‰w¤ij¡ bfhL¡Fbk‹gJ
ek¡F¤ bjÇí«. MdhY« Vkh‰wkilªjt®fËš gyU¡F« ek¡F«
xU F¿¥ã£l y£áa¤âÅl¤ânyjh‹ mâf ftiyí« kâ¥ònk
jÉu r©ilí« mtáaÄšyh åÇaK« bgÇjšy. ïJ Éõakhf
tªj gy foj§fis ïJrka« nghlhjj‰F Ã%g nea®fŸ k‹Å¡f v°.á. nghá‹ ÉLjiy
nt©L«. ïj‰Fnkš ÉÇthd rkhjhd¤ij ÉU«ò»‹w t®fS¡F
nfha«ò¤ö® kfheh£L¡F¥ ãwF bjËthf¡ TWnth«. ekJ eh£o‰F xU bt£f¡nfL
Fo muR - f£Liu - 29.05.1927

Rarhâ ngh° (Rgh¢ rªâu nghÞ) ÉLjiyahdJ g‰¿ Vw¡

Fiwa všnyhU« bfh©lhL»wh®fŸ. ïâÈUªJ ïªâa k¡fË‹
Ruiz (khd«) bf£lj‹ik e‹whŒ btËah»wJ.

Rgh¢ rªâungh° r®¡fhuhš fhuz« brhšyhkš Érhuiz

brŒahkš Rkh® 2 1/2 tUõ fhy« b#ÆÈš mil¤J it¡f¥
g£oUªjh®. kfh¤kh fhªâí« ïªj m¡»uk¤ij m¿ªJ $kh‹ jhR«
milg£L ÉLthnuh vd gaªJ x¤JiHahikiaí« mjdhš
k¡fŸ g£l fZl eZl§fisí« gÈbfhL¤J $ jhR¡F Vnjh
bgÇa uhÍ brŒJ bfh©ljhŒ ghtid fh£o r®¡fh® $kh‹ jhir¥
ão¤jil¡fhkš brŒjh®. ïj‹ gydhf njr« F£o¢Rt® M»
mnah¡»a®fŸ K‹D¡F tªjh®fŸ. gjÉ¡F¥ ngh£o ngh£lh®fŸ.
gjÉ bg‰wh®fŸ. mânyna k»œªâUªjh®fŸ. j§fS¡F¥ gjÉ
nt©oa nghbjšyh« gjÉ nt£il¡F Rgh¢ rªâungh° bgaiu
brhšÈ¡ bfh©lh®fŸ. ï›tsîjhnd mšyhkš mtiu ÉLjiy
brŒa btW« nkil¥ ng¢R« fh»j¤ Ô®khdK« brŒjh®fns
mšyhkš fhÇa¤âš xU ntiyí« brŒjt®fŸ mšy. r£l kW¥ò
brŒâU¡fyh«. r¤âah¡»uf« brŒâU¡fyh«. r£lrigia É£L
btË tªâU¡fyh«. ï‹dK« VjhtJ xU ehŸ ntiy ÃW¤j«
(V‰g£lhš) KjÈaJfshtJ brŒâU¡fyh«. x‹WÄšyhkš
ntfkhŒ nghŒ¡ bfh©oU¡F« nkh£lh® fh® t©oia¥ gh®¤J
g£o¡fh£L ehŒfŸ bfhŠr öu« cu¤j r¥j¤Jl‹ Fiy¤J¡
bfh©L nghŒ thí« fhY« XŒªjîl‹ jd¡FŸ KQKQ¤J¡
bfh©L âU«ã tUtJ nghš ïUªjh®fns jÉu ntW v‹d
elªjJ? filáahŒ $kh‹ ngh° br¤J ÉLthnuh? v‹dnkh?
v‹»wjhf¥ gaªJ r®¡fhuh® mªj¥ gÊÆš ïUªJ j¥ã¤J¡ bfhŸs
âU¢á b#ÆÈš kfhåu® th{ghÆ v‹gtiu¡ bfh©L tªJ
btËÆš jŸËÉ£lJ nghš, btËÆš bfh©LtªJ É£lhš

Fo muR - 1927 ( 1) 316 317 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

ïj‰fhf rªnjhõ«, thœ¤J, r®¡fh® ò¤ârhȤjd¤â‰F e‰rh£á¥
g¤âu«, e‹¿a¿jš ngh‹w ïÊj‹ikfns v§F gh®¤jhY«
kÈ»‹wd. ïªj kd¥gh‹ikjh‹ ïªâahÉš cŸs fZl§fS¡F
Mjhunk jÉu nt¿šiy. ïâš rªnjhõ¥gl¡Toa Éõa« ïU¡
»wjh? bt£f¥gl¡Toa Éõa« ïU¡»wjh? v‹gij nahá¤J¥
ghU§fŸ. jÉu g§fsh muáaš thœî¡fhu®fŸ mndfkhŒ ekJ ig¤âa¡fhuD¡F« cõh®fhuD¡F«
jÄœeh£L muáaš thœî gh®¥gd®fis Él Äfî« Raey¡fhu®
bt£f§bf£lt® v‹gj‰F $kh‹ nghá‹ 2 tUõ« áiwthrK« r«ghõiz
mt® áiwÆš ïU¡F« nghJ Rauh{a¡ f£á KjÈa muáaš f£á
nguhš r£lrig kªâÇ, ãuábl©£, nka®, fh®¥gnuõ‹ bk«g®, - á¤âuò¤âu‹
fh§»u° fÄ£o nj®jš KjÈaitfËš elªj ngh£oí« Nœ¢á
fSnk nghUkhd rh£áahF«. jhdhfnt ÉLjiy brŒa¥g£l
$kh‹ nghá‹ ÉLjiyia¥ g‰¿ ï›tsî öu« rªnjhõ¥gl ig¤âa¡fhu‹ : $kh‹fŸ ãufhrK«, rh«g_®¤âí«
x‹W« fhuzÄšiy v‹gij¤ bjÇÉ¡»nwh«. ï¥nghJ $kh‹fŸ ÓÅthrŒa§fh® r¤âa_®¤â KjÈat®fSl‹
r©il ngh£L¡ bfh©L xUtU¡bfhUt® gh®¥gd¡ F£Lfis
Fo muR - f£Liu - 29.05.1927
btËah¡» tU»wh®fns, ïªj rka¤âš eh« fh§»uir¥ ão¤J¡
bfhŸsyhnk?

cõh®fhu‹ : ml nghlh! ig¤âa¡fhu¥ gany. gh®¥gd®fŸ

r§fâ cd¡F¤ bjÇahjh? Rauh{a¥ g¤âÇif¡F VjhtJ bfhŠr«
gz« nt©oÆU¡F«. ïšyhÉ£lhš Mªâu njr¤âš Rauh{a¡
f£áiaí« ÓÅthrŒa§fh® nfhZoiaí« â£odhšjh‹ kâ¥ò¡
»il¡»wjhfÉU¡F«. mj‰fhf $kh‹fŸ ãufhrK« rh«g_®¤â
í« ngh£l òJ ntõnkašyhkš ïâš ek¡bfh‹W« yhgÄšiy.
nk‰go ïu©L nah¡»a®fS« r£lrig¤ nj®jÈ‹ nghJ brŒj
cg¤âut« cd¡F¤ bjÇahjh? ït®fŸ #°o° føia itjJ
cd¡F¤ bjÇahjh? ïnj $kh‹ rh«g_®¤â KH§fhY¡F nkš
nt£oia¡ f£o¡bfh©L fhªâia¥ nghš ntõ« ngh£L¡bfh©L
gh®¥gdušyhjhiu â£lÉšiyah? gh®¥gdušyhjh® v‹»w
r©il tU« nghJ âObu‹W všyh¥ gh®¥gdU« $kh‹fŸ
ãufhr« rh«g_®¤â cŸgl ÃÄõ neu¤âš x‹W nr®ªJ ÉLth®fŸ.
mt®fis e«ã Élhnj.

ig¤âa¡fhu‹ : m¥goahdhš gh®¥gdušyhjh® všnyhU«

V‹ x‹W nrUtâšiy?

cõh®fhu‹ : mj‰F¡ fhuz« mndfK©L. v‹dbt‹whš

gh®¥ghD¡F tƉW¢ nrh‰W¥ gŠrnk ïšiy. v¥goahtJ fZl¥
glhkš ãiH¡fyh«.

Fo muR - 1927 ( 1) 318 319 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 ig¤âa¡fhu‹ : mbj‹d gh®¥gdD¡F kh¤âu« nrh¤J¡F¡
fZlÄšiy v‹»whŒ.
cõh®fhu‹ : m¥go¡ nfŸ. rªnjf¤ij¡ nf£L¤ bjǪJ
bfhŸshkš áy ng® kfh nkjhÉfŸ nghš Ãid¤J¡ bfh©L “gh®¥
gd® ò¤ârhÈ mt®fS¡FŸ r©il ïšiy. gh®¥gdušyhjh®
K£lhŸfŸ. mjdhšjh‹ r©il ão¤J¡ bfhŸS»wh®fŸ” v‹W
brhšÈÉLtJ©L. mJ v‹d fhuz« v‹whš mJ ekJ moik
kd¥gh‹ikna jÉu nt¿šiy. nahá¤J¥ gh®¤jhš eh« mt®fis
Él ò¤ârhÈ v‹gJ e‹whŒ És§F«. gh®¥ghD¡F V‹ rh¥gh£L¡
F¥ gŠrÄšiy v‹whš:
KjyhtJ, gh®¥gh‹ ca®ªj #hâ v‹gjhY« k‰wt®fŸ jhœªj
#hâ v‹gjhY« gh®¥gdušyhjh® x›bthUtU« jh§fŸ c©ik
ahŒ vªj¤ jf¥gD¡F¥ ãwªjh®fnsh mij É£LÉ£L “eh‹
itáaD¡F¥ ãwªnj‹; eh‹ B¤âÇaD¡F¥ ãwªnj‹; eh‹ ó
itáaD¡F¥ ãwªnj‹; eh‹ m¡Å Fy B¤âÇaD¡F¥ ãwªnj‹;
eh‹ ahf B¤âÇaD¡F¥ ãwªnj‹; eh‹ É°t¥ ãuhkzD¡F¥
ãwªnj‹; eh‹ brsuhZ£ou¥ ãuhkzD¡F¥ ãwªnj‹” v‹W ïªj
eh£oš ïšyhj xU #h⤠jf¥g‹ ngiu¢ brhšÈ¡ bfh©L«
všnyhU« rnfhju® v‹gij kwªJ« xUtD¡F xUt‹ ca®ªj
#hâ v‹W« xUtid xUt‹ k‰wtid Él jhœªj #hâ v‹W«
brhšÈ¡ bfh©L gh®¥gdid¥ gh®¤J fh¥ãao¤J xUt‹ å£oš
xUt‹ rh¥ãLtâšiy; xUt‹ bjh£lij xUt‹ rh¥ãLt
âšiy; xUt‹ gh®¡f xUt‹ rh¥ãLtâšiy v‹W K£lhŸjd
khf brhšÈ¡ bfhŸtjhY« ït®fŸ všnyhU« gh®¥gdid Él
jhœªjt®fŸ v‹gij x¥ò¡bfh©L mtid ca®thf¡ fUâ¡
bfh©oU¥gjhY«, gh®¥gdušyhjh® všnyhU« gh®¥gd®fŸ
bjh£lij gh®¥gd® å£oš gh®¥gd® K‹dhš rh¥ãLtJ F‰wk‰w
bj‹W« Énrõ bk‹W« Ãid¤J¡bfh©L ïU¥gjhY« gh®¥gd®
X£lš, gyfhu¡ fil, fh¥ã¡ fil KjÈaJfŸ it¤J bfhŸisa
o¡f rîfÇakhí« nfhÉÈš óir brŒa brsfÇakhí«, rikaš
ntiyÆš nr®ªJ¡ bfhŸs brsfÇakhí« M»a ïªj ntiyfis
cyf¤âš cŸs 3 -š xU g§F gh®¥gdU¡F jhuhskhŒ »il¡»wJ.
ïjdhnyna xU rikaš gh®¥ghD¡F khj« 30 Kjš 50 %ghŒ tiu
r«gs« el¡»wJ. xU fh¥ã¡fil¡fhu‹ khj« 1-¡F 100, 150 %.
thlif bfhL¤J 50, 60 %ghÆ¡F rhuha« Fo¤J, kh«r« rh¥ã£L
khj« 75 Kjš njtoahS¡F« bfhL¤J jh‹ FL«g¤â‰F µ 100 %.
áyî« brŒa¤j¡f tU«go r«ghâ¡»wh‹. g¡f¤J¡ fil¡fhu‹
gh®¥gdušyhjhdhÆUªjhš mnj Éahghu« brŒtâš µ 15 %ghŒ
Fo muR - 1927 ( 1) 320
thlif bfhL¡fkh£lhkY« j‹ å£L #d§fŸ tÆW Ãiwa
rhjhuz rh¥ghL Tl rh¥ãl KoahkY« g£oÅ »l¡»wh®fŸ.
ïu©lhtJ gh®¥gh® ca®ªj #hâ, flîŸ Kf¤âš ãwªjt‹ v‹»w
ekJ m¿ahikahš ekJ ght§fis¥ ngh¡fî« ò©Âa« r«ghâ¡
fî« ekJ bg‰nwh®fS¡F« g©iz FofS¡F« e‹ikia
c©lh¡fî« eh« mtD¡F¥ gz« bfhL¤J mt‹ fhÈš ÉGªJ
mt‹ fhiy¡ fGÉ j©Ù® Fo¤J nkhB¤â‰F nghf v©Q
tjhY« mt®fS¡F âd¥go jhuhskhŒ r«ghjid V‰g£L
ÉL»wJ. ïj‹ _y« x›bthU ònuh»jD«, g©lhu§fS«,
gŠrh§f¡fhuD« jh§fŸ tÆW Ãiwa rh¥ãl r«ghâ¥gJl‹ j§fŸ
ãŸis F£ofisí« B.A., M.A., go¡f it¤J Infh®£ #£Í, r£l
bk«g®, m£bthnf£ #duš Kjš c¤ânahf« bg‰W thHî«,
yB¡fz¡fhŒ r«ghâ¡fî«, fhá ïuhnk°tu« f‹ÅahFkÇ
tiuÆš gh®¡»nwh«.
jÉu, fh§»uá‹ gydhŒ r®¡fh® c¤ânahf§fËš gh®¥gd®
fŸ VuhskhŒ mika V‰g£LÉ£ljhY« mt®fns nfh®£ Fkh°jh,
#£ÍfŸ tiuÆš V‰g£L É£ljhš mt®fŸ nfh®£L¡F gh®¥gd
t¡ÑšfS«, gh®¥gd t¡Ñš Fkh°jh¡fS« v‹»w tifÆš xU
khr« gh®¥gd®fS¡F ãiH¥ò V‰g£L ÉL»wJ.
ïJ jÉu ã¢ir vL¥gJ j§fŸ Fy¤â‹ nkyhd j®k«
v‹gjhf V‰gL¤â¡ bfh©oUªjhY« e«Ält®fËš filªbjL¤j
K£lhŸfŸ mt®fS¡F ã¢ir bfhL¥gJ j§fS¡F nkhB¡ fjî
âw¡f¡Toa rhÉ v‹W Ãid¥gjhY« ï›tsî tÊÆY« ãiH¡f
Koahj gh®¥gh‹fS¡F nfhbt‹whš bf£L¥nghd e«Kila
K‹ndh®fS«, e« gHa uh#h¡fS«, bfl¥nghF« e«Äl¥ bgÇa
t®fS« ï¥nghâU¡F« áy ï°ng£ uh#h¡fS« 100 - ¡F 5 t£o
r«ghâ¤j ght¤ij¤ bjhiy¥gj‰F gh®¥gdD¡F nrhW ngh£lhš
nghJ« v‹W Ãid¡»w nyth njÉ br£o¥ ãŸisfS«, gh®¥gd
M© - bg©, bg©ošyhjt‹, òUõDl‹ thHhjtŸ, òUõÅHª
jtŸ, FHªij F£o rfy¤Jl‹ âd« rh¥ãl r¤âu§fS«, fhk
Éfhu¤jhš j¥ò¡ FHªijfŸ c©lh»É£lhš ãurÉ¥gj‰F ãurt
M°g¤âÇfS«, ãurɤj m¡FHªijia vL¤J ts®¤J j§fŸ
#dr§ifia mâf¥gL¤â¡ bfhŸs »¿°J ghâÇkhU« ngh®o§F
fS« jhuhskhŒ ïU¡»wJ. Mfnt mt®fS¡F vªj tÊÆš
tƉW¥ ãiH¥ò¡F¡ fZl« ïU¡»wJ v‹gij brhšY gh®¥ngh«.
jÉu gh®¥gh‹ ãiH¥ò v‹W« bflÉšiy. m‹W« bfl
Éšiy. ï‹W« bflÉšiy. ekJ K£lhŸjd¤jhš ãiH¥gt
321 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
dhdjhš e«Äl« vJtiu K£lhŸjd« ïU¡»wnjh mJtiu
mt‹ ãiH¥ò¡F MnBgizÆšiy. e«kt® ãiH¥ngh
m¥goÆšiy.
ig¤âa¡fhu‹ : mbj‹d m¥go¢ brhšY»whŒ?
cõh®fhu‹ : v‹dbt‹whš e«kt®fŸ K‹fhy¤âš v¥
go¥ ãiH¤jh®fŸ bjÇíkh? všnyhU¡F« ÉtrhaK« if¤
bjhÊY« jh‹. Étrha¤ij¥ g‰¿¢ brhšy nt©oaâšiy. tÇ
f£Ltnj fZlkhŒ É£lJ. óÄ všyh« gh®¥gdÅlK« gh®¥g
d®fŸ fhÈš ÉGªJ mt®fS¡F mGF« áy gz¡fhuÅlKnk
nr®ªJ É£lJ. nghuh¡ Fiw¡F gUt kiHíÄšiy. if¤
bjhÊiy¥ g‰¿ Ãid¡fnt nt©oaâšiy. ïªj¥ gh®¥gd®fŸ
murh§f¤â‰F cŸ csthŒ ïUªJ tUtâ‹ _y« btË murh§
f¤jh® ekJ bjhÊšfisna ghœg©Â É£lh®fŸ. vdnt nfho¡
fz¡fhd gh®¥gdušyhjhU¡F j‹ j‹ FL«g étd¤â‰F kh®¡f
Äšyhkš ïU¥gJl‹ nkš f©l gh®¥gd®fS¡F mGfî«
r«ghâ¡f nt©oa fZl« V‰g£LÉ£lJ. mšyhkY« fh§»uá‹
gadhŒ “muáaš gh®¥gd®fS¡F bršth¡F V‰g£L É£lgoahš
gh®¥gdušyhjh®fËš muáaÈ‹ _y«” gz« r«ghâ¡fnth gjÉ
bgwnth Mir¥g£lt®fS« gh®¥gd®fŸ fhiy R‰¿¡ bfh©L
mt®fŸ thiy¥ ão¤J¤ âÇa nt©o V‰g£L É£lJ.
ig¤âa¡fhu‹ : ïJjhdh fhuz«. ntbwh‹WÄšiyah?
cõh®fhu‹ : ntW v‹d. Ú jh‹ brhšY gh®¥ngh«. v¤jid
gh®¥gdušyhjh®, kfkâa®, »¿°jt®, gŠrk® v‹W brhšy¡ Toa
t®fŸ cŸgl gh®¥gdÇl« gz« th§»¡ bfh©L gh®¥gduš
yhjhiu¤ â£L»wh®fŸ. gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤ij it»wh®fŸ.
gh®¥gd®fŸ v›tsî mnah¡»a®fshÆUªjhY« mt®fis ekJ
gh®¥gdušyhjh®fŸ “jiyt®,” “bj‹dh£L kfh‹,” “bgÇah®,”
“âah»,” “Ént»,” “FU” vd¥ gyÉjkhŒ òfG»wh®fŸ. V‹?
e«kt®fËš c©ikahd âah» ïšiyah? kfh‹ ïšiyah?
jiyt® ïšiyah? bgÇah® ïšiyah? Ént» ïšiyah? vªj¥
gh®¥gdušyhjhuhtJ e«kt®fis¥ g‰¿¢ brhšY»wh®fsh? v‹W
nahá¤J¥ gh®. mnjhL e«kt®fis itahkyhtJ ïU¡»wh®fsh?
V‹? gh®¥gd®fËl« bfhL¡f¥ gz« ïU¡»wJ. gh®¥gdušyh
jhÇl« th§f jǤâuÄU¡»wJ. m¥go¡»šyhâUªjhš X£lKŸst
D¡F xU fLfsî _isíŸstDkhd vªj¥ gh®¥gdušyhjhuhtJ
Fo muR - 1927 ( 1) 322
ekJ r_f¤ijí«, ekJ ïa¡f¤ijí« ghHh¡f f§fz« f£o¡
bfh©oU¡F« $kh‹ $ÅthrŒa§fhiu mtuJ bghŒ, òu£L,
òSF, tŠrf«, khd« bf£l¤j‹ik všyh« btËahd ãwF Tl
jiyt‹ v‹W T¥ãl kd« tUkh? $ÅthrŒa§fhÇl« cij
th§»¡ bfh©L mt® fhiy K¤jÄl kd« tUkh? mnjhL mndf
gh®¥gdušyhjhUila ciH¥igí«, gÇR¤j v©z¤ijí«, âahf¤
ijí« kdjhu¥ gh®¤J¡bfh©L mt®fis ita kd« tUkh?
fh£o¡ bfhL¡f tUkh? v‹gij Úna nahá¤J¥ gh®. jÉuî« ek¡F
ïU¡»w jǤâu« gh®¥gdU¡»šiy v‹gj‰F ï‹dK« xU rh£á
fh£L»nw‹. mjhtJ vªj¥ gh®¥gddhtJ gh®¥gdušyhjhÇl«
gz« th§»¡bfh©L vªj¥ gh®¥gdidahtJ ittij¥ gh®¤âU¡
»whah? ittj‰F¥ g¤âÇif el¤Jtij¥ gh®¤âU¡»whah? bfhL¥
gj‰F¥ gh®¥gdušyhjhÇl« gzK« ïšiy. xU rka« ïUªjhY«
jdJ r_f¤ij ɉwhtJ thH nt©L« v‹W brhšy¤ jFªj
jǤâuK« gh®¥gd®fËl¤âš ïšiy. ïJjh‹ ɤâahrnk xÊa
gh®¥gd® kfh ò¤ârhÈ v‹gjhtJ gh®¥gdušyhjh®fŸ K£lhŸfŸ
v‹gjhtJ ïj‹ bghUŸ mšy. cjhuzkhf x¤j¡fhR br£oahuhd
$kh‹ X. fªjrhÄ br£oahU¡F¥ ò¤âÆšiy v‹»whah? mšyJ
mŒa§fhÇ‹ òu£Lfisí«, ã¤jyh£l§fisí«, bf£l v©z¤
ijí«, á‹d¥ ò¤âiaí« m¿a r¡â ïšiy v‹»whah? mšyJ
mŒa§fhiu kfh bgÇa kÅj® v‹W kdâš Ãid¤J¡ bfh©oU¡
»wh® v‹»whah? br£oahÇ‹ ò¤ârhȤjd« mtUila giHa
åu«, mt® bfhŠr ehis¡F K‹ò gh®¥gd®fSila mnah¡»a¤
jd¤ij ò£L¥ò£L És¡»ÆU¡F« j‹ik, mtUila fšÉ,
gh®¥gdUl‹ nrUtj‰F K‹ ïUªj uh›rhÏ¥ g£l« KjÈaJfŸ
vd¡F e‹whf¤ bjÇí«. fZlfhy« tªjhš ah®jh‹ v‹d brŒth®
fŸ. mÇ¢rªâu‹ r¤âa¤â‰F Mf bg©lh£oia ɉwjhf¡ fij
ïšiyah? mJ nghš e«Kila rnfhju®fŸ gy® jǤâu¤â‰F Mf
r_f¤ij ɉ»wh®fŸ v‹gâš mârabk‹d ïU¡»wJ. mj‰F
ah®jh‹ v‹d brŒtJ. flîis¤jh‹ nfœ¡f nt©L«. flînshÇ
lÄšyhjt® Mdâdhš F£o¢ Rt‰¿šjh‹ K£o¡ bfhŸs
nt©L«. ngh! vd¡F neukhŒ É£lJ.
Fo muR - ciuahlš - 05.06.1927
323 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

“tujuh#&Y m¿¡if” ¡F
uhkrhÄÆ‹ mã¥ãuha«
“jÄœehL” g¤âÇifÆ‹ #&‹ µ 3 - « njâ jiya§fkh»a
“tujuh#&Y m¿¡if” v‹D« Éõa¤â‰F eh‹ VjhtJ rkhjhd«
brhšy nt©L« v‹gjhf ekJ thrf®fŸ vâ® gh®¡f¡ TLbk‹
gjhf Ãid¤nj mnj jiya§fÄ£L ï›Éahr¤ij¤ Jl§F»nw‹.
$ tujuh#&Y m¿¡ifÆ‹ Kjš th¡»a Mu«g¤âš “fh§»u°
kfhrigna njr¤âš ãujhdkhdJ” v‹gjhf Mu«ã¡f¥g£
oU¡»wJ. mJ vªj Éõa¤âš ahU¡F¥ ãujhdkhdJ? vªj
njr¤â‰F¥ ãujhdkhdJ? njr¤âš cŸs 33 nfho k¡fËš vªj
tF¥ghU¡F vªj¡ T£l¤jhU¡F ãujhdkhdJ? bj‹dh£oš go¤j
tF¥ghuhd gh®¥gdU¡F«, tleh£oš go¤j T£l¤jhuhd
áyU¡F« c¤ânahf« r«ghâ¤J¡ bfhL¥gj‰F«, mt®fis thH
it¡fî« ãujhdkhdnj mšyhkš ntW ahU¡F? vj‰F? mjdhš
v‹d ãunah#dK©bl‹W« nfœ¡»nw‹? fh§»u° V‰g£L 40
tUõ¤â‰F nkyh»í« njrk¡fË‹ bgU«ghnyhuhd ÉtrhÆ,
bjhÊyhË, Foahdt‹ M»a T£l¤jhU¡F v‹d e‹ik brŒâU¡
»wJ? fh§»uR¡F K‹ ÉtrhÆfS¡F V‰g£l tÇ v›tsî?
fh§»uR¡F K‹ ÉtrhÆfS¡F V‰g£oUªj fl‹ v›tsî? fh§»
uR¡F¥ ã‹ ÉtrhÆfS¡F V‰g£l tÇ v›tsî? fl‹ v›tsî?
fh§»uR¡F K‹ bjhÊyhËfË‹ Ãiyik r«gh¤âa« KjÈaJfŸ
rîfÇa« v¥goÆUªjJ? fh§»uR¡F¥ ã‹ bjhÊyhËfË‹
Ãiyik, bjhÊš r«gh¤âa« rîfÇa« v¥go MŒÉ£lJ? v‹W
nf£»nw‹. ïÅ tF¥òfŸ thÇahŒ ftÅ¥ngh«. fh§»uR¡F K‹
gh®¥gdušyhjh® Ãiyik, bršt«, bršth¡F v¥go ÆUªjJ?
fh§»uR¡F¥ ã‹ mt®fsJ Ãiyik v¥go ïU¡»wJ? fh§»uR¡F
K‹ gh®¥gd®fŸ Ãiyik v¥go ïUªjJ? ã‹ mt®fŸ Ãiyik
v¥go ïU¡»wJ? #°o° f£áí« K°ä«ä¡F« V‰glhkš fh§»
uir e«ãÆUªjhš ‘gŠrk®fŸ,’ ‘kfkâa®fŸ’ KjÈa rnfhju®fŸ
Ãiyik v‹dth ÆU¡F«? ïitfis všyh« jdJ kdâš ifia
it¤J nahá¤J¥ gh®¡F«go $kh‹ tujuh#&Y mt®fis
tz¡f¤Jl‹ nf£L¡ bfhŸS»nw‹. m‹¿í« “rfy #hâahU¡F«
Fo muR - 1927 ( 1) 324
bghJthd fh§»u° br‹idÆš cŸs ïu©blhU gh®¥gd®fËl«
mf¥g£L É£ljhš gh®¥gd fh§»uR v‹W bgabuL¤J É£lJ”
v‹W “jÄœehL” vGâÆU¡»wJ. vªj Éj¤âš mJ rfy
#hâahU¡F« bghJthdjhF« v‹W nf£»nw‹.
»U°jtÇš v¤jid ng® fh§»uáš ïU¡»wh®fŸ? kfkâ
aÇš v¤jid ng® fh§»uáÈU¡»wh®fŸ? gŠrkÇš v¤jid ng®
fh§»uáÈU¡»wh®fŸ? ï‹dK« ïªJ¡fŸ v‹ngh®fËš v¤jid
ng® fh§»uáš ïU¡»wh®fŸ? ïªj¡ T£l§fËš bgU«gh‹ik
nah® fh§»uáÈU¡»wh®fsh? Éy» ïU¡»wh®fsh? vªj¡ fhy¤âyh
tJ gh®¥gdušyhj k‰wt®fËl¤âš fh§»uR ïUªJ tªjjh? vªj¡
fhy¤âyhtJ mJ gh®¥gd¡ fh§»uršyhjjhÆUªjjh?
jÉu “Ia§fh® nfhZoahÇlÄUªJ fh§»uir Û£f nt©L«
v‹»w cz®¢á guÉ É£lJ” v‹»wJ. Ia§fh® ghjhu ɪj§ fËš
kWgoí« kWgoí« fh§»uirí«, jiyik¥ gjÉiaí«
fh¡ifahŒ it¤J ngh£o ngh£L j©l« rk®¥ãɤjJ ah®?
gh®¥gduh? gh®¥gdušyhjhuh? m«khâÇ MrhÄfŸ ï¥nghJ
xʪJnghŒ É£lh®fsh? ïÅ m«khâÇ MrhÄfis áUZo¡f
Ia§fh® RthÄfshš Koahjh? v‹W nf£»nw‹. jÉu, “uhéa
mãÉU¤â ïªâahî¡F V‰gL« nghJ mJ xU #hâahU¡bf‹W
jÅahf ïU¡f KoahJ. Mjyhš všyh #hâahU« fh§»uáš
nrunt©L«” v‹W “jÄœehL” F¿¥ãL»wJ. uhéa mãÉU¤â
v‹gJ v‹d v‹W nf£»nwh«? 1000, 2000, 5000, 10000 r«gsKŸs
c¤ânahf§fS« gjÉfS« mšyhkš ntW VjhtJ c©lh? mªj
cÇikiaí« ekJ eh£oš gh®¥gd®fshd xnu #hâah® VfnghfkhŒ
mDgÉ¡fhkš ntW všyh #hâahU« »ukkhŒ mDgÉ¡»wh®fsh?
v‹W nf£»nw‹. jÉu “gh®¥gdušyhjh® eR¡f¥glhkš gh®¤J¡
bfhŸs nt©L« v‹w v©z« #°o° føahU¡F ïU¡Fkhdhš
mj‰F fh§»uir Él ntW gy« cŸs °jhgd« »ilahJ” v‹W
“jÄœehL” vGJ»wJ. ïJtiu mjhtJ ïªj 10 tUõ fhykhf
gh®¥gdušyhjhÇ‹ Ãiyikí« cÇikí« #°o° føÆdhš
ca®ªjjh¡f¥g£ljh? mšyJ fh§»uádhyh? kfkâa iA¡nfh®£L
#£Í, îthf rig bk«g®, itáuhŒ ãuò rig bk«g®, ikN® âth‹,
»U°jt iA¡nfh®£ #£Í, kªâÇ, r£lrig ãuábl©£,
âUth§T® âth‹, gh®¥gdušyhj iA¡nfh®£L #£Í, kªâÇ, gŠrk
iAnfh®£ #£Í, r£lrig bk«g®, ïªâah fî‹áš bk«g® ï‹D«
ïJ ngh‹w v¤jidnah “muáaš cÇikfŸ” fh§»uádhš
ït®fS¡F »il¤jjh? fh§»uáš nruhkš btËÆš ïUªjâ dhY«
#°o° føahY« ït®fS¡F »il¤jjh? v‹W nfœ¡»nw‹. ïJ
325 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ngh‹w ï‹D« gy Éõa§fŸ vGâÆU¡»wJfS¡F« ïJ
nghynt gâš brhšyyh«. “jÄœehL” fh§»uáš nrU«go
vGâat‰¿š gh®¥gdušyhjh® e‹ikia¥ bghW¤jtiu x‹whtJ
rÇahd fhuz« mšy v‹gJ ekJ bghJ mã¥uha«. ï‹dK«
brhšy¥nghdhš, ïªâahî¡F ÉLjiy th§»¤ju nt©L« v‹W
Ãid¥gj‰F bj‹dh£L¥ gh®¥gdušyhjhuh»a eh« xU Éj¤âY«
nah¡»aij cilat®fŸ mšy. ekJ nah¡»aijiana rÇ¥gL¤
â¡ bfhŸs ek¡F nah¡»aij ïšiy. eh« jhœªj #hâah® v‹W
ekJ eh£oš ntj¥go, rh°âu¥go, r£l¥go, tH¡f¥go kâ¡f¥gL
»nwhkh ïšiyah? v‹gij $kh‹ ehíLit Kjyhtjhf nahá¤J¥
gh®¡F«go É©z¥ã¤J¡ bfhŸS»nw‹. mj‰F $ ehíL v‹d
brŒa¥ ngh»wh® v‹W Éda¤Jl‹ nf£L¡ bfhŸS»nw‹. 40
tUõ¤âa fh§»uádhš “rfy #hâ¡F« bghJthd fh§»uádhš”
k‰W« v‹d v‹dnth “bghwhik” bfh©l fh§»u ádhš ek¡FŸs
ï¡Fiwîfis Ú¡f VjhtJ Koªjjh? mjdhš »il¤J tªj gy‹
mšyJ “uhéa cÇikfsh”yhtJ Koªjjh? v‹W nf£»nw‹.
“gh®¥gdušyhjhU¡F njrhãkhd« c©L, uhéa Phd« c©L v‹W
k‰wt® m¿a nt©Lkhdhš mt®fŸ fh§»uáš nru nt©oaJ
mtáakhF«” v‹W Tl m¥g¤âÇif vGâ ïU¡»wJ. v‹id¥
bghW¤jtiu njrhãkhdK« uhéa PhdK« vd¡F c©L v‹gij
k‰wt®fS¡F m¿É¡f nt©oaJ mdhtáa«. v‹Dila brhªj
RakÇahij¡F« Rjªâu¤â‰F« njrhãkhd¤ ijí« uhéa Phd¤ij
í« Tl ɉf¤ jahuhÆU¡»nw‹. v‹Dila Ra kÇahijiaí«
cÇikiaí« x¥ò¡bfhŸshj xU °jhgd« mJ fh§»urhÆUª
jhY« rÇ, mJ njrhãkhdkhÆUªjhY« rÇ, nkhB nyhfkhÆUª
jhY« rÇ mâš ïU¡f neU« x›bthU Éehoiaí« euf¤âÈU¥
gjhf¤jh‹ v©Qnt‹. ekJ cÇikia V‰W¡ bfhŸS« go xU
r§f¤ij¥ nghŒ¡ bfŠRtJ ekJ RakÇahij¡F mHfšy bt‹gnj
vdJ mã¥ãuha«. btŸis¡fhuid Rauh{a« nf£gJ« fh§»uir
ekJ cÇik x¥ò¡bfhŸs eh« bfŠRtJ« ek¡F RakÇahij
ïšiy v‹gj‰F rÇahd cjhuz§fshF«. fh§»uir vtbdhUt‹
mJ e«ik¥ ngh‹w xU g¤J ng® nr®ªj T£l« v‹W Ãid¡
»whndh vtbdhUt‹ fh§»u° mã¥ãuha¤ij e«ik¥ ngh‹w xU
g¤J kÅjÅ‹ mã¥ãuhabk‹W Ãid¡»whndh, mtnd Rjªâu
ò¤â cŸstdhth‹. mijÉ£L¡ f©_o¤jdkhŒ ã‹g‰Wgt‹
cÇik¡F« Rjªâu¤â‰F« nah¡»aij m‰wtnd Mth‹ v‹gJ
vdJ jh¤ãÇakhd Koî.
mnj g¤âÇif “fh§»uáš #°o° bfhoia eh£l nt©L
Fo muR - 1927 ( 1) 326
bk‹W áy® brhšY»wh®fŸ. ... ... ... mâš jÅ¥g£lt®fŸ tF¥ò
thj¤ij òF¤JtJ Ãahakšy”v‹W« vGâÆU¡»wJ. m¥go
ahdhš Ñœ tF¥gh® jhœ¤j¥g£l tF¥gh® KjÈat®fË‹ fâ
v‹dhtJ v‹W nfœ¡»nw‹. fh§»uáš všnyhU¡fhfînk c¤â
nahf« tU»wJ v‹W it¤J¡ bfh©lhš “v§fŸ tF¥ò¡F x‹W
bfhL§fŸ” v‹W nfœ¡f¡ TlhJ v‹W fh§»uR brhšY khdhš
mšyJ ehíLfh® brhštjhdhš k‰wgo fh§»uádhš yhg«jh‹
v‹d? v‹W nf£»nw‹. fh§»uáš nfœ¥gJ c¤ânahf« mâfhu«
gjÉ r«gs« ït‰iw¤ jÉu nt¿šiy v‹gJ ahtU« m¿ªj
Éõa«. m¡ fh§»uáš cŸst®fnsh mndf tF¥gh®fshÆU¡
»wh®fŸ v‹gJ« bjǪj Éõa«. všyh tF¥gh®fS¡F« mJ
»il¡f nt©Lbk‹gnjh fh§»uR¡FŸ tF¥òthj¤ij¥ òF¤J
tjh» ÉL»wJ. m¥goahdhš mj‹ ïufáa« v‹d v‹gij thrf®
fŸ nahá¡f nt©L»nw‹. jÉu fh§»uá‹ r£l kW¥igahtJ
r¤âah¡»uf¤ijahtJ f©L “#°o°” f£áahnuh mšyJ vªj¥
gh®¥gdušyhjhnuh ga¥gl nt©oaâšiy v‹W ‘jÄœehL’
g¤âÇif vGâÆU¡»wJ. ï› Éõa¤âš ï¥nghJ “fh§»u°”
jiyt®fsh»a $kh‹fŸ $ÅthrŒa§fh®, r¤âa_®¤â, u§frhÄ
mŒa§fh®, rhÄ bt§»lhry«, bt§»£l ukzŒa§fh®, X. fªjrhÄ
br£oah®, v«. nf. M¢rhÇah®, Mâehuhaz br£oah® KjÈat®
fis Él v›Éj¤âY« ïis¤j MrhÄfŸ “#°o°” f£á
gh®¥gdušyhjh® T£l¤ânyna ïšiy v‹W cWâahŒ¢ brhšY
nt‹.
Mfnt, “#°o°” f£áÆ‹ e‹ikia c¤njá¤J«,
gh®¥gdušyhjhÇ‹ e‹ikia c¤njá¤J«, m¡f£á fh§»uáš
nrUtJ v‹gJ ò¤ârhȤjdkhd nahrid mšy v‹gnjhL
#°o° f£á¡F rhî k v‹WTl brhšy nt©oÆU¡»wnj v‹W
tU¤j¥gL»nw‹. #°o° f£á¡F ïJ rka« eh£oš bfhŠr«
kâ¥ò V‰g£oU¡»wJ. K¡»a fhuz« v‹dbt‹whš fh§»uá‹
nah¡»aij mj‹ fRkhy« KjÈad btËah¡f¥g£lâdhšjh‹.
Toa Ó¡»u¤âš fh§»u° gh®¥gd®fns gh®¥gdušyhjhiu
fh§»uáš tªJ nrU«go bfŠr¥ ngh»wh®fŸ v‹gJ ek¡F¤
bjÇí«. mjhtJ gh®¥gdušyhjh®fŸ f£L¥ghlhfî« x‰Wik
ahfî« ïUªJ #°o° f£á Mu«ã¤j fhy¤âš gh®¥gd®fŸ gaªJ
bfh©L tF¥òthÇ¥ ãuâÃâ¤Jt¤â‰F« r«kâ¤J j§fŸ brhªj¥
gzK« bryî brŒJ Tl fh§»u° gh®¥gdušyhjh® r§f« (br‹id
khfhz¢ r§f«) v‹gjhf x‹W V‰gL¤â e«Äš áyU¡F¤ jªJ mt®
fŸ ntiy KoªjJ« mʤJ É£lJ nghš brŒa¥ ngh»wh®fŸ.
327 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
K¡»a¡ fhuzbk‹dbt‹whš ïJ rka« gh®¥gdušyhjh®
bfhŠr« f£L¥ghlhf ïU¥gJl‹ j§fŸ ïʪj j‹ikia jh‹.
Mfnt ï¡f£L¥ghL Fiyahkš ah® nt©LkhdhY« vªj¡
f£á¡F nt©LkhdhY« $kh‹ ehíLfh® brhštJ nghš
mtut®fŸ jŤj XjhÉš nghŒ¡ bfhŸStâš ek¡F MnB
giz ïšiy. Mdhš f£ána nrUtjhdhš jiyt® ah®, cg Ia§fhU¡F mbkÇ¡fh khâ‹
jiyt® ah®, kªâÇ ah®, ãuábl©L ah® v‹gd ngh‹w Éõa§ e‰rhø g¤âu«
fË‹ r©ilí« mij¡ fh¥gh‰w gy mnah¡»a¤ jd§fis¢
brŒJ bfh©L m¡f¥ nghÇš fhy« fÊ¥gâY« neu« rÇahŒ¥ nghŒ
ÉLnk bahÊa c©ikahd ntiy brŒa neuK« fhyK« ïU¡f $.S.ÓÅthrIa§fhUilaî« mt®j« áZa nfhZofS
nt ïU¡fhJ. $kh‹ tujuh#&Y ehíLî« #°o° f£áÆš nrU« ilaî«, nkhr¤ij¥ g‰¿í« mt®fsJ njr¤Jnuhf« ehzak‰w
gh®¥gdušyhjh®fS¡F j§fŸ brhªj XjhÉš fh§»uáš nru jd« gh®¥gdušyhjhÇl« Jntõ« âwikÆ‹ik M»aJfis¥
RjªâuÄU¡f nt©Lbk‹Wjh‹ nf£»wh®. ehK« mâdhš mâf g‰¿í« eh« g‹Kiu vL¤J¡ fh£o ïU¡»nwh«. mj‰F mDruid
eZl« x‹W« V‰g£L ÉlhJ v‹nw brhšY»nwh«. #°o° ahf mnef rhøfS« FÉa Mu«ã¤j ï¡fhy¤âš Ia§fh® TW«
f£áahY« Tl îkhz¤ â£lkh»a fjÇš e«ã¡ifÆšyhj xnu gâš ahbjÅš “ eh‹ gy®fS¡F bfhL¤J tªj gz¤ij ÃU¤â
t®fS«, Ô©lhik xÊtâš r«kj« ïšyhjt®fS« kJÉy¡»š É£nl‹ mj‰F¤jh‹ ï›Éj« TU»wh®fŸ. mij e«ghÔ®fŸ”
y£áa« ïšyhjt®fS« ïu©blhUt® ïU¡»wh®fŸ v‹gJ v‹»wh®. Mdhš ï‹W Ia§fh® nah¡»aijia¥ g‰¿, X® mbk
ek¡F¤ bjÇí«. Md nghâY« m¡f£á îkhz¤ â£l¤ij x¥ò¡ Ç¡fh khJ brhštj‰bf‹d brhš»wh®. ÄÞ. »nuÞ A£á‹Þ v‹w
bfh©ljhš eh« e«khš Toa Mjuit mË¡»nwhnkašyhkš mbkÇ¡fh khJ vGJtjhtJ, “kfh¤kh fhªâ muáaš Éõa§
ïu©blhUtU¡F e«ã¡ifÆšiy v‹»w fhuz¤J¡fhf f£áia fËny jiyÆLtâšiy. mt® rka ïa¡f¤ijna el¤âtU»wh®.
na F‰w« brhšy K‹tuÉšiy. mJnghynt ïZl¥g£lt®fŸ ïªâah ca®ªj thœit bgwnt©Lkhdhš mJ m§FŸs 7000
j§fsJ kd¢rh£áia f£á¡ f£L¥gh£o‹ nguhš É£L¡ bfhL¡f »uhk§fË‹ thÆyhfnt Koí«” .................................................. “ ïªâa‹
nt©oaâšiy v‹W x›bthUtiuí« nf£L¡ bfhŸ»nw‹. neõdš fh§»u[&¡F¤ jiyik t»¤jt® S. ÓÅthr Ia§fh® v‹g
t®, eL¤jukhd nah¡»aij cil at®. muáaš føfis xʤJ
f£áÆš “uhkrhÄ eha¡fU« mtUila rfh¡fS« vâ®fhy x‰Wik gL¤j nghJkhd M‰wš ïšyhjt®”
Ãiyikia ftŤJ kWgoí« Ôu nahá¤J xU Koî¡F tU«go
nf£L¡bfhŸS»nwh«” v‹W “jÄœehL” vGâÆU¡»wJ. c©ik xU rka« ïªj m«ikahU« gz« nf£L Ia§fh® bfhL¡f
Æš muáaÈš ïJ rka« vd¡F rfh ahU« ïšiy. m‹¿í« Éšiynah?
vd¡F v‹W ïJ rka« ahbjhU f£áíÄšiy. vd¡F« áy jÅ¥
g£l eg®fS¡F« áy Éõa§fËš kh¤âu« mã¥ãuha x‰Wik
V‰g£o U¥gij Mjhukhf it¤J¡bfh©L jŤj KiwÆš vdJ Fo muR - brŒâ Ék®rd« - 05.06.1927
bjh©il brŒJ tU»nwnd jÉu nt¿šiy. mJnghynt #°o°
f£áÆY« vdJ mã¥ãuha¤ij x¥ò¡ bfhŸS»w msî tiuÆš
eh‹ m¡ f£á¡F« bjh©luhÆUªJ vdJ bfhŸif¡F mij cg
nah»¤J¡ bfhŸS»nwnd jÉu nt¿šiy. Mfnt $ tujuh#&Y
ehíL mt®fŸ ï›Éõa¤âš x›bthUtU¡F« jÅ Rjªâu«
bfhL¤âU¡»wJ nghynt ek¡F« bfhL¥ghbu‹W e«ò»nw‹.

Fo muR - jiya§f« - 05.06.1927

Fo muR - 1927 ( 1) 328 329 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 F£L btËahŒ É£lJ
gh®¥gd Rauh{a¡ f£áÆ‹ nkhr¤ij btËÆl clnd r«gs
ãnuuizia v⮡f nt©L« v‹W ekJ “ Fo muR” T¿‰W,
r£lrigÆš ikdhuo f£áah® v⮡f¡Tlhbj‹»wh®fŸ. kªâÇ
r«gs Éõa¤ij¥ g‰¿ Mnyhá¤j mnef T£l§fŸ ÓÅthrŒa§
fh® g§fshÉš ToaJ ahî« mªju§f« btËÆl KoahJ
v‹wh®fŸ. KoÉš r«gs¥ ãnuugizÆ‹ bghGJ btËna nghŒ
É£lh®fŸ. ïitahî« R¤j òu£bl‹W« kªâÇ f£áia ifÉ£L
ÉlhÔ®fŸ v‹W neUî«, ÓÅthrŒa§fhU« jªâ bfhL¤jh®
fbs‹gijí«, m©l¥òSf® âU. r¤âa_®¤â¡F khjh khj«
r«gs« kªâÇfshš bfhL¡fgL»wbj‹W« “Fo muR” m¡fhy¤
ânyna T¿ÆU¡»wJ. ïitfis ahU« kU¡fÉšiy. ï¢r«
gt¤ij bah£o v©z‰w, m®¤jk‰w m¿¡iffŸ btËtªjJ.
ne‰iwa Ia§fh®, Ia® r©ilÆš F£L btËahÆd.
r¤âa_®¤âÆlÄUªJ blšÈÆš »il¤j jªâia áÅthrŒ
a§fh® vd¡F fh£o mj‹go el¡fnt©Lbk‹W« T¿dh®. v§fŸ
khfhz¡ fÄ£o jL¤âU¥gjhš r«gs ãnuugizia MjÇ¡FkhW
Mªâu m§f¤âd®fS¡F jªâ bfhL¡f eh‹ kU¤JÉ£nl‹. ã‹,
neUî« ÓÅthrŒa§fhU« br‹id r£lrig Rauh{a¡f£á m§f¤
âd®fS¡F¤ jªâ bfhL¤jh®fbs‹W âU ãufhr« ne‰W x¥ò¡
bfh©LÉ£lh®. mL¤jh®¥nghš r¤âa_®¤â, ÓÅthrŒa§fhÇl«
r«gs« bg‰W tUtij Ia§fhnu brhšÈÉ£lh®. ïÅ kªâÇfËl«
r¤âa_®¤â bgW« r«gsÉ»j« btËahf nt©oaJ. gh¡» mJî«
btF Ó¡»w¤âš btËah»ÉL« v‹nw vâ®gh®¡»‹nwh«.
Fo muR - f£Liu - 05.06.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 330
ghuj¤ jhÆ‹ Jau«
- á¤âuò¤âu‹
V fh§»unr! Ú v‹W xÊ»whnah m‹Wjh‹ eh‹ ÉLjiy
milnt‹. Ú ï¥nghJ ghuj¤ jhah»a v‹id Ûsh euf¤âyhœ¤â
É£lhŒ. v‹ k¡fËš bgU«ghnyhiu mnah¡»a®fsh¡» É£lhŒ.
nah¡»akhd k¡fis Fiw¤J É£lhŒ. Ú ïšyhkÈUªjhš ï¥
nghJ jiyt®fŸ njrg¡j®fŸ v‹W brhšÈ¡ bfhŸS« mndf
mnah¡»a®fŸ v‹ rh®ghŒ ngá tÆW ts®¡f Koíkh? Ú ïšyh
É£lhš vdJ mUik¥ ò¤âudhd fhªâ kfh‹ vd¡fhf¢ brŒj
jtK« âahfK« M¤k r¡â¥ ãunahfK« gyd‰W¥ nghFkh? Ú
ïšyh É£lhš c‹Dila cg¤âut« ïšyhÉ£lhš vdJ mUik
kf‹ kfh¤kh _iyÆš c£fhuKoíkh? Ú ïšyhÉ£lhš g«ghÆš
To¥ ngáa mnah¡»a®fS« Raey¡fhuU« Jnuh»fS« “#d¥
ãuâÃâfŸ” Mth®fsh? v‹ bgaiu¢ brhšÈ v‹id¡ fh£o
bfhL¤J khj« 1 - ¡F 1000, 2000, 3000, 4000, 5000, 6000 åj« vdJ
ViHfË‹ gz¤ij gzkhf¡ bfhŸis bfhŸSth®fsh? v‹id
khdg§f¥gL¤j ï¤jid t¡ÑšfŸ tUth®fsh? vdJ f‰ig
mÊ¡f ï¤jid nfh®£LfŸ V‰gLkh? ït‰¿‰F všyh« ah®
bghW¥ghË? fh§»u° ghÉah»a mu¡» Ú mšyth vd¡F vkdhŒ
njh‹¿ ïU¡»whŒ? v‹W Ú xÊthŒ? m‹W eh‹ euf¤âš ïUªJ
vGnt‹, ÉLjiy bgWnt‹, RakÇahij milnt‹. ïJ r¤âa«.
ghuj¤ jhŒ jdJ k¡fS¡F¢ brhštJ
V k¡fns! c§fŸ _lò¤â v‹W xÊí«? c§fŸ _l ò¤â
ahyšyth eh£oš ãns¡F, fhyuh, itNÇ KjÈa bjh¤J ÉahâfŸ
ïU¥gJ nghš fh§»u°, Rauh{a«, njáa« KjÈa bjh¤J Éahâ
fŸ guÉ v‹id ghHh¡F»wJ. fhyuh, ãns¡F, itNÇ x›bth‹W«
kÅjÅ‹ rßu¤ijí« cÆiuí« kh¤âu« g‰¿ bfhŸis bfhŸs¡
ToaJ. Mdhš “fh§»u°” “Rauh{a«” “njáa«” v‹D«
Éahâfnsh vdJ K¥g¤J K¡nfho k¡fisí« mt®fŸ thG«
331 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
njrkh»a v‹idí« mt®fsJ m¿ití«, bršt§fisí«,
xG¡f§fisí«, v‹ cÆ® ngh‹w RakÇahijiaí« bfhŸis
bfh©L ghœ g©Â¡ bfh©L tU»wnj ïij ftÅ¥gâšiyah?
k¡fns! Ú§fŸ kh¡fŸ mšy v‹gj‰F ïJjhdh milahs«. ï›
ÉahâfË‹ nguhš “it¤j ghubkšyh« Rk¡»nw‹. ï‹D« it,
ï‹D« it” v‹W c§fŸ KJif¡ FŪJ bfhL¡»Ö®fns, ïJjh‹
c§fŸ k¡fŸ j‹ikah?
vtdhtJ xU fh§»u°fhu‹ ïªj CU¡F xU nfh®£L
ntQbk‹W É©z¥g« vGâ¡ bfh©L tªjhš clnd Ú§fŸ
m¥g‹ k¡fŸ všnyhU« ifbaG¤J¥ ngh£L ÉL»Ö®fŸ. nfh®£L
it¤j kWehns Ú§fns m¥g‹, k¡fŸ, m©z‹, j«ã, v#kh‹,
Fkh°jh, Foahdt‹, Äuh°jh® KjÈa v‹»w KiwÆš nfh®£
L¡F¥ nghf nt©oat®fsh»Ö®fŸ.
ãuhkÙa«, ãÇ£lhÜa« ïªj ïu©il Él njáank bgÇa
Mg¤jhdJ. ãÇ£lhÜa¤ij¡ fLfsthtJ mir¡f nt©Lkhdhš
KjÈš ïªj njÓaK« ïu©lhtjhf ãuhkÙa¤ijí« Jiy¡f
nt©L«. ãuhkÙa¤ij Ãjhdkhf¡ Tl xÊ¡fyh«. mtrukhf
njÓa¤ij xÊ¡f nt©L«. VbdÅš njÓank ãÇ£lhÜa¤â‰F
m°âthukhÆU¡»wJ. njÓa¤ij ïo¤JÉ£lhš ãÇ£lhÜa«
Mo¥nghF«. njÓaÄšyhâU¡Fkhdhš btF ehis¡F K‹ng
ãÇ£lhÜa« c©ikahd RnjÓakhŒ É£oU¡F«.
Fo muR - f£Liu - 05.06.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 332
Ĥâu‹ Ã%gÇ‹ mnah¡»a¤jd«
ekJ g¤âÇfhya¤âš xU gh®¥gd® Nœ¢áahš ïu©L m¢R¡
nfh®¥ngh®fŸ âObu‹W brhšyhkš ËW É£lj‰F¡ fhuzkhf
nfhitÆš ïUªJ Ĥâu‹ Ã%g® xUt® Äfî« mnah¡
»a¤jdkhd xU Ã%g¤ij ĤâuD¡F mD¥ã ïU¡»wh®. mjhtJ
xU Éõa¤ij eh« m¢R¡ nfh®¡F«go brh‹djhfî« mij m¢R¡
nfh®¥ngh® nfh®¡f kW¤J ntiy ÃW¤j« brŒJÉ£lh®fŸ v‹W«
vGâÆU¡»wh®. ïJ Äfî« mšg #hâ¤jd« v‹nw brhšYnth«.
všyh g¤âÇif Ã%g®fS¡F« khd«, bt£f«, R¤j u¤njh£l«
KjÈa j‹ikfŸ FiwªjJ bfhŠrkhtJ ïU¥gjhf¡ fh©»nwh«.
ekJ RnjrĤâu‹ Ã%g®fS¡F kh¤âu« bgU«ghY« ï¡Fz§fŸ
fhz¥gLtnj ïšiy. ïj‹ fhuzK« ek¡F¤ bjÇtâšiy.
ĤâuD¡fhtJ kÅj¤ j‹ikí« nah¡»a¥ bghW¥ò« ïUªjhš
m¢R¡ nfh®¥ngh® nfh®¡f kW¤jJ v‹d Éõa« v‹whtJ mšyJ
ntW rkhjhdkhtJ vGJth‹ v‹W Ãid¡»nwh«.
ekJ g¤âÇif gâ¥gf¤âš cŸs m¢R¡ nfh®¥nghiu fiy¡f
Nœ¢á brŒjJ fhiu¡FoÆš cŸs xU g¤âÇif fhÇahya¤âš
ïU¡F« xU gh®¥gd® v‹W bjÇÉ¡»nwh«. MdhY« mjdhš
g¤âÇif ntiy Fªjf¥glhkš elªnjw cjÉa e©gU¡F ekJ
tªjd¤ij bjÇɤJ¡ bfhŸ»nwh«.
Fo muR - g¤âuhâg® F¿¥ò - 12.06.1927
333 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 ˜
<nuhL KÅághÈ£o
<nuhL KÅágš nr®bk‹ $kh‹ ÓÅthr KjÈah® mt®fŸ
Û£o§F T£oa Éj¤ij¥ g‰¿ br‹w thu« vGâ ïUªnjh«.
mjhtJ áy fî‹áy®fŸ KÅághÈoÆš ïU¥gjhš $kh‹
KjÈahÇ‹ e‹ik¡F« k‰W« áy fhÇa§fŸ brŒtj‰F« jilahŒ
ïU¥gjhf¡ fUâ mt®fis Ú¡»Él nt©o xU Û£o§if xU ehŸ
5 1/2 k¡F¡ T£o 5 k¡nf jh‹ MÕR¡F tªJ nfhu« ïšiy
v‹gjhf Û£o§if x¤â it¤JÉ£L ntW ahU« tªJ Û£o§F
el¤jhkš ïU¡F« bghU£L fhtyhf jh« btËÆš tªJ ËW
bfh©L ïUªjJ« fî‹áy®fŸ tªJ r©il ngh£lJkhd Éõa§
fis¥ g‰¿ xU Ã%g® vGâaij br‹w thu« vGâ xU F¿¥ò«
ngh£oUªnjh«. ï¥nghJ mj‰nf‰wh‰nghynt ï›thu« xU
mtru Û£o§F ngh£L xU fî‹áyiu _‹W Û£o§FfS¡F
tuhjjhš mt® Ú¡f¥g£L É£ljhf jhnd V‰ghL brŒJ bfh©L
mtU¡F neh£OR juhkš Û£o§ T£oÉ£lh®. mj‰FŸ m¡fî‹
áy® Éõa« bjǪJ jhdhfnt nghŒ c£fh®ªJ bfh©oU¡ifÆš
mtiu btËna nghF«go f£lha¥gL¤â btËah¡»É£L jdJ
rîfÇa¤â‰ nf‰wgo ïu©blhU Ô®khd¤ijí« brŒJ gydilªJ
bfh©lh®. mJ v¥gonah ïU¡f£L«. btË¥gL¤j¥g£l
fî‹áy® clnd br‹id¡F¢ br‹W I¡nfh®£oš É©z¥g«
ngh£L nr®bk‹ elto¡if rÇ ïšiy v‹gjhf thjho jh« fî‹
áyuhf ïU¡fyh« v‹gjhf c¤âuî bg‰W tªJÉ£lh®. ïJ k‰w
g¤âÇiffËš tªâU¡»wJ. ïªâa®fŸ Ra Mø¡F mUfij
cŸst®fŸ v‹gJ« btŸis¡fhu®fŸ ekJ îthf¤ij nk‰gh®
it gh®¡f nah¡»aij cŸs j®k¡f®¤j®fŸ v‹gJ« U#&î brŒa
ekJ kªâÇ fd« R¥guha‹ mt®fŸ, ekJ nr®bk‹ $kh‹ ÓÅthr
KjÈah® mt®fŸ, ekJ <nuhL KÅághÈ£oÆš cŸs fî‹
áy®fŸ, ghâÇah® cŸgl mtuJ e©g®fŸ mªj MÕáYŸs á¥gª
âfŸ, ekJ Íšyh fby¡l® $kh‹ fh¡R Jiu mt®fŸ M»a ït®
fns nghJkhd m¤jhø Mth®fŸ. ïªâahÉ‹ khd¡ nf£L¡F«
ïªâa®fË‹ ïÊ j‹ik¡F« btŸis¡fhu®fŸ nah¡»aij¡F«
ïijÉl ntW v‹d rhø nt©L«?
Fo muR - f£Liu - 12.06.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 334
“r¤âah¡»uf«”
#h¡»uij ! #h¡»uij !! #h¡»uij !!!
ekJ eh£oš ï¥nghJ áy bjh©l®fS¡F tƉW¥ gh£o‰F
ntW kh®¡fÄšyhjjhš Cuhiu Vkh‰wnt©o “r¤âah¡»uf«”,
“r¤âah¡»uf«” v‹W brhšÈ mt®fŸ tÆW ts®¡f¥ gh®¡»wh®fŸ.
r¤âah¡»uf« v‹gij Éisah£L¥ ãŸisfŸ k©Q¡ bfhÊ¡F«
ntiy nghy Ãid¤J¡ bfh©L mj‹ nah¡»aijia¡ bfL¡F«
Éõa¤âš e« eh£L¤ bjh©l® v‹ngh®fËš áyU¡F btF JÂî
V‰g£L É£lJ. r¤âah¡»uf« brŒí« K‹ r¤âah¡»uf«
brŒant©oa mtáa« ï‹dJ v‹gijí« btË¥gL¤â mj‰F
eh£odÇ‹ r«kâ bg‰W r¤âah¡»uf Éõa¤â‰F bršth¡F
c©lh¡» mj‰F¤ j¡f nah¡»aij cŸst®fshš Jt§f¥
glnt©oa fhÇa«. r¤âah¡»uf« brŒtJ bg£nuhš v©iz¡F¥
g¡f¤âš beU¥ò òH§f¥gLtâš v›tsî #h¡»uijahŒ ïU¡f
nt©Lnkh mJnghy r¤âah¡»ufbkD« beU¥ig cgnah»¡f
nt©oaJ. jt¿dhš njhšÉ V‰gLtJ kh¤âu« mšyhkš F¿¥
ã£l yøa¤â‰F mÊî V‰gL« v‹nw brhšYnth«. r¤âah¡
»uf« brŒa¤ jFªjt®fŸ tƉW¢ nrh‰W åu®fŸ mšy. k‰wt®
fis ittj‰fhf mŒa§fhÇl« gz« th§», tÆW ts®¤J¡
bfh©oU¡F« åu®fS¡F cÇaJ« mšy v‹gij k¡fŸ #h¡»uij
ahŒ czu nt©L«. ehfòÇ r¤âah¡»uf¤â‰F kfh¤khÉ‹ Má
ïšiy v‹W bjǪjîl‹ $kh‹ mthÇ¡F 4 tUõ« fL§fhtš
j©lid V‰g£L É£lJ. jÄœeh£L r¤âah¡»uf åu®fËš áyÇ‹
nah¡»aij ek¡F¤ bjǪjnj. mt®fŸ b#ÆÈš elªJ bfh©l
khâÇí«, ehfòÇÆš k‹Å¥ò¡ nf£L¡ bfh©L tªj khâÇí«,
ïitfË‹ _y« jÄœeh£L¡F V‰g£l mtkhdK« eh« neÇš
m¿ªjnj. Mjyhš thrf®fns! nghÈ MrhÄfŸ ntW tÊÆš
Raey¤â‰F« gz« tNš brŒtj‰F« És«gu« brŒJ bfhŸS
tj‰F« TÈ¡F khuo¥gj‰F« Mir¥gL»wt®fshd MrhÄfŸ
Éõa¤âš #h¡»uij! #h¡»uij!! #h¡»uij!!!
Fo muR - f£Liu - 12.06.1927
335 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

“tujuh#&YÉ‹ m¿¡if”
uhkrhÄÆ‹ rkhjhd« - II
nkšf©l jiya§fÄ£L br‹w thu« eh‹ vGâa Éõa§
fS¡F kWgoí« 6-6-27 njâ “jÄœehL” g¤âÇifÆš gâš
vGJKf¤jh‹ áy Éõa§fŸ vGj¥g£oU¡»‹wd. m¥gâÈ‹
j‹ikia¥ g‰¿ ÉtfÇ¡F K‹ghf m¥g¤âÇif VjhtJ xU
rkhjhd« vGj K‹tªjj‰fhf mij¥ ghuh£LtJl‹ ÄFâí«
k»œ¢áail»nw‹. VbdÅš ïJtiu xU g¤âÇifahtJ fh§»
uir¥ g‰¿ ï›tsî ehshf eh‹ vGâ¡bfh©L tªj Éõa§
fS¡F gâš v‹gjhf xU tÇ Tl vGj K‹tuhkš tH¡f« nghš
j§fŸ j§fŸ “njrhãkhd¥ ãurhu¤ij” el¤â¡bfh©L« gh®¥gd
ušyhjh® ïa¡f¤ij itJ bfh©Lnk tªâU¡»‹wd. Mdhš
fhiu¡Fo “CÊa‹” g¤âÇif Tl xU rka¤âš e«ik¥g‰¿
“RakÇahij¥ ãurhu« brŒtJ njr¤â‰F Mg¤J” v‹W kh¤âu«
vGâ‰nw mšyhkš fh§»uir¥ g‰¿ eh« vGâaj‰F gâš x‹W«
vGjÉšiy. “jÄœehL” JªJ vGj K‹ tªJ É£ljhš ïÅ
xU rka« všyh¥ g¤âÇiffS« vGj K‹tªjhY« tuyh«.
MdhY« ï«khâÇ ahuhtJ rkhjhd« brhšy tUtj‹ _ykhf¤
jh‹ m›Éõa§fis ï‹dK« ghku k¡fŸ e‹whŒ m¿í«go
brŒa rîfÇa§fŸ V‰gL«. ïšyhÉ£lhš xUjiygBkhf eh‹
vGJtjhŒ ãw® Ãid¡f VJ c©lhfyh«. mjdhš jh‹ k»œ¢á
miltjhf F¿¥ã£nl‹.
gâš vGj K‹ tªj “jÄœehL” g¤âÇifahdJ eh‹ vGâa
rkhjhd§fis jdJ g¤âÇifÆš vL¤J¥ ngh£L Kiwna eh‹
vGâ tUtJ nghš vGâÆUªjhš mJ ï‹dK« bfhŠr«
ghuh£l¤ j¡fjhf ïUªâU¡F« v‹gJl‹ vdJ rkhjhd¤â‰F«
Ãaha« brŒjjhF«. m¥go¡»šyhkš “FomuR rkhjhd¤ij¥
gh®¤J vªj njÓathâí« tUªjhkÈU¡f KoahJ” v‹W«
“ï«khâÇ xU njr¤â‰FÇa bgÇa njÓa °jhgd¤ij Kiw jt¿¥
gʤJ Él ÉU«ãdhš ïij ah®jh‹ r»¤J¡ bfh©oU¡f Koí«”
Fo muR - 1927 ( 1) 336
v‹W« åu f®#id brŒJ vGâÆU¡»wJ. “rh¥gh£L¡F gªâÆny
c£fhu¡ TlhJ v‹W jil¥gL¤j¥g£l xUt‹ ïiy X£il
ahÆU¡»wJ” v‹W brhšYtâš v‹d ãunah#d«. mJ nghynt
“njÓa«” v‹gJ« “njÓa °jhgd«” v‹gJ« m°âthu¤âÈUªnj
òu£L v‹W« áy® tƉW¥ ãiH¥ò¡F« c¤ânahf¤â‰Fbk‹nw
V‰g£lbj‹W« ekJ eh£L bgU«gh‹ik k¡fshd mjhtJ 100-
¡F 90 ng®fS¡F nk‰g£l #d r_f¤â‰F bfhŠrK« e‹ik
ju¤j¡fjšyhjnjhL bgU§ bfLâ ju¤j¡fbj‹W« eh‹ fz¡F¥
òŸËfSl‹ És¡» vGâ tU« nghJ mitfS¡F KjÈš
bfhŠrkhtJ Égukhf¢ rkhjhd« brhšyhkš, v›Éj« gh®¥gd®fŸ
mt®fË‹ òu£Lfis vL¤J¢ brh‹dhš “kj« ngh¢RJ,” “kj
°jhgd« ngh¢RJ,” “eh°âf¤jd« M¢RJ” v‹W brhšY»
wh®fnsh mJnghš go¤j T£l¤jh®, gz¡fhu¡ T£l¤jh® M»a
t®fË‹ òu£Lfis vL¤J¢ brh‹dhš “njr« ngh¢RJ”, “njÓa
°jhgd« ngh¢RJ”, “njr¤ Jnuhf« M¢RJ” v‹W brhšYtjhš
mj‰F¥ gaªJ bfh©L c©ikia btË¥gL¤jhkš ïU¡f
Koíkh v‹gij nahá¡f nt©L»nw‹.
“r_f rk¤Jt¤ijí«, RakÇahijiaí«, Rjªâu¤ijí«
fh§»uá‹ _y« milahjgo bj‹dh£L¥ gh®¥gd® brŒ»w
bfhLikia r»¡f Koahkš eha¡f® ï«khâÇ vGJ»whnu m‹¿
jhnk K‹Å‹W ãurhu« brŒJ áiw¢ br‹W fîut¥gL¤âa
fh§»u° kfhrigia nt©Lbk‹W öÎ¥gjhf eh« Ãid¡f
Éšiy” v‹W “jÄœehL” g¤âÇif vGâ ïU¡»wJ.
ïªj ïl¤âšjh‹ bghJ#d§fŸ bfhŠr« e‹whŒ ftd«
brY¤â¥ gh®¡f nt©L«. v‹dbt‹whš eh‹ ï¥nghJ fh§»uir¡
if¥g‰¿ÆU¡F« bj‹dh£L¥ gh®¥gd®fŸ brŒifia kh¤âu«
f©o¡fÉšiy. k‰W« fh§»uá‹ eilKiwfis kh¤âu« eh‹
f©o¡fÉšiy. eh‹ f©o¥gJ fh§»uá‹ m°âthu¤ijna - mj‹
mo¥gil j¤Jt¤ijna f©o¡»nw‹. fh§»uir c©lh¡
»dt®fns mt®fŸ ahuhÆUªjhY« btŸis¡fhu®fŸ cŸgl
c¤ânahfK« mâfhuK« r«ghjidí« bgwnt©oa T£l¤jh®fŸ
v‹W«, bgÇJ« mnj neh¡f¤njhL V‰gL¤â mJ V‰g£l ehŸ
bjh£L ehsJtiuí« mt®fŸ mnj fhÇa¤âš bt‰¿ bg‰W«
tªâU¡»wh®fns xÊa bj‹dh£L¥ gh®¥gd®fŸ kh¤âu« ïªj
fhÇa¤â‰F KG¥ bghW¥ghËfŸ mšy v‹gijí« ahtU« czu
nt©LkhŒ nf£L¡ bfhŸS»nw‹. ïªj 40 tUõ§fshf fh§»u°
ãuâÃâfŸ ah® v‹gij¡ fz¡F¥ ngh£L ghU§fŸ. mj‹
jiyt®fŸ ah® v‹gij¡ F¿¥ã£L¥ ghU§fŸ. mj‹ îth»
337 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ahuhÆUªJ tªâU¡»wh®fŸ v‹gij Phgf¥gL¤â¥ ghU§fŸ.
ït®fËš ahuhtJ ïªâa eh£o‹ 100 - ¡F 95 åj« cŸs k¡fŸ
T£l¤â‰F r«gªj¥g£lt®fsh? v‹W nahá¤J¥ ghU§fŸ. ïJ
kh¤âukšy ïJtiu fh§»uáš brŒJ tªj Ô®khd§fisí« m¤
Ô®khd§fË‹ gydhŒ V‰g£l Ó®âU¤j§fisí« mj‹ mDgt§
fisí« x›bth‹whŒ c§fŸ brhªj¥ gF¤j¿it¡ bfh©L
nahá¤J¥ ghU§fŸ. njr¤ij¡ fh£o¡ bfhL¤J thHnt©oajhd
M§»y¡ fšÉ f‰wt®fS«, njr¤ij¥ ghHh¡» thH nt©oat®
fshd t¡ÑšfS«, TÈ¡fhu®fisí«, bjhÊyhËfisí«, Foahd
t®fisí«, ÉtrhÆfisí« tij¤J thHnt©oat®fshd
KjyhËfS«, Ãy¢Rth‹jhu®fSnk ãuâÃâfshíŸs xU T£l«
mšyJ mt®fshš V‰gL¤j¥g£l °jhgd« 100-¡F 90 ng®fsh
íŸs mt®fsšyhj nkšf©l k¡fS¡F v›Éj¤âš ãuâÃâ
rigahF«? ãuâÃâ °jhgdkhF«? v‹W nfœ¡»nw‹. ï¥nghJ
“ïªJ¡fŸ” všnyhU¡F« bghJthdJ v‹W brhšy¥gL« t®zh
°uk j®kgÇghyd rig, vd¡F« $ tujuh#&Yî¡F« $ fšahz
Rªâu KjÈahU¡F« ãuâÃâ rigahFkh? mij¡ T£o el¤J«
xU áy®fŸ mªj °jhgd¤ij ïªâahÉš cŸs 24 nfho “ïªJ¡
fS¡F” ãuâÃâ v‹W brhšÈ¡bfh©L« ïªJ ntj«, rh°âu«,
òuhz« v‹gJfis MjhukhŒ it¤J¡ bfh©L« el¤Jtjhf
ntjh‹ brhšÈ¡ bfhŸS»wh®fŸ. tH¡fK« r£lK« Tl mij
x¥ò¡ bfhŸS»wJ. $kh‹fŸ #antY, K¤Ju§f KjÈah®, Mâ
ehuhaz br£oah®, X. fªjrhÄ br£oah® ngh‹w áy fdth‹fŸ
mij ïªJ¡fË‹ ãuâÃâ rig v‹W« x¥ò¡bfhŸ»wh®fŸ v‹nw
it¤J¡ bfhŸnth«. mjdhnyna $kh‹fŸ tujuh#&Y, åuŒa‹,
v«. á. uh#h, eh‹ KjÈat®fŸ x¥ò¡bfhŸs nt©oaJjhdh? xU
rigÆ‹ bga® ãujhdkh? mšyJ bfhŸifí«, elto¡ifí«,
el¤J« MrhÄfS« ãujhdkh? v‹gij e‹whŒ nahá¤J¥ gh®¡f
nt©L«. ekJ khfhz¤âš fh§»u° jiyt®fŸ vd¡F¤ bjǪj
tiuÆš 4 fdth‹fŸ bga® Phgf¤â‰F tU»wJ. $kh‹fŸ r§f®
eha®, k mŒa®, É#auhfth¢rhÇah®, ÓÅthrŒa§fh®. ït®fË‹
nah¡»aij v‹d? eh‹F ng®fS« vªj Éj¤âš njr k¡fS¡F
ãuâÃâahdt®fŸ. ït®fË‹ bjhÊš v‹d? ït®fË‹ fhynBg«
v‹d? ViH k¡fis tŠá¤J ghku k¡fis Vkh‰¿ jh§fŸ khj«
1000, 5000, 10000, 20000 v‹gjhf¡ bfhŸisao¤J vªj r®¡fhiu¡
f©o¥gJ nghY«, ittJ nghY«, xÊ¥gJ nghY« ntõ« ngh£L
e«ik Vkh‰W»wh®fnsh mªj r®¡fhU¡F mãkhd ò¤âu®fshf
ïUªJ e«ik¡ fh£o¡ bfhL¤J thœªjt®fŸ - thœgt®fŸ jhnd
mšyhkš ntW©lh? ït®fŸ ãŸisF£o, kWk¡fŸ, m©z‹
Fo muR - 1927 ( 1) 338
j«ã, khk‹ ik¤Jd‹ KjÈat®fisí« r®¡fh® bjŒt¤J¡F
x¥gil¤J mt®fis¡ bfh©L e«ik¡ fh£o¡bfhL¤J m¢r®¡
fhiu thHit¡F« KiwÆš tÆW ts®¡f¢ brŒâU¡»wh®fns jÉu
ntW VjhtJ e‹ikí©lh? $kh‹fŸ k mŒa® jiytuhdh®.
mŒa® gh®¥gd®fS¡F c¤ânahf« th§»¡ bfhL¤jh®. r§fu eha®
jiytuhdh®. kiyahËfS¡F c¤ânahf« th§»¡ bfhL¤jh®.
É#auhfth¢rhÇah® ÓÅthrŒa§fh® jiyt®fshdh®fŸ. mndf
mŒa§fh® gh®¥gd®fS¡F c¤ânahf« th§»¡ bfhL¤jh®fŸ. r®.
á. ã. uhkrhÄ mŒa® fh§»u° fhÇajÇá Mdh®. ï‹W mtU« 5500
%. r«gs« th§»¡ bfh©L rikašfhu¥ gh®¥gd® k¡fŸ, gŠrh§f¥
gh®¥gh‹ k¡fŸ, öJt¥ gh®¥gd® k¡fŸ tiuÆš Infh®£ #£Í,
Íšyh #£Í, r¥ #£Í, N¥ãbu‹bl©£ KjÈa gz« bfhÊ¡F«
c¤ânahf§fŸ bfhL¤jh®. $ u§frhÄ mŒa§fh® fh§»u°
fhÇajÇá Mdh®. mt® j«ã µ 2000 %ghŒ th§F»wh®. mt®
R‰w¤jh®fŸ mJnghynt thœ»wh®fŸ. $kh‹ uh#
nfhghyh¢rhÇah® fhÇajÇáahdh®. ï¥nghJ mt® nguhš mt® ágh®
rhš vªbjªj cU¥gofnsh murh§f¤âš c¤ânahf« bgWtJ«, fj®
ïyhfhÉš tÆW ts®¥gJkhŒ eilbg‰W tU»wJ. ïÅí« $
ehíLî«, $ fšahzRªâu KjÈahU« gh®¥gdušyhjhiu¡
fh§»uáš nr®¤J fh§»u° jiyik¥ gjÉ bg‰W fh§»uir
el¤âdhš ïijÉl ntW v‹d brŒJÉl Koí«? všyht‰iwí«
Él x‹W nfœ¡»nw‹. kfh¤kh fhªâ fh§»uáš nr®ªJ ehD«
v‹id¥ ngh‹w MÆu¡fz¡fhd ig¤âa¡fhu®fS« mtU¡F
áZa®fshf ïUªJ« nfho¡fz¡fhd %ghŒ bryî brŒJ« áiw
br‹W« mj‰F¤ jFªj v‹d fhÇa¤ij¢ rhâ¡f KoªjJ? ïj‰F
gâš ahuhtJ brhšy£L«. gy bfLâfŸ V‰g£l bj‹W brhšy¡
Toat®fis jL¡f¡Tl ek¡F nah¡aij ïšiy. nkY« m¥
g¤âÇif “eha¡fnu fh§»uáš nr®ªJ ciH¤J ãurhu« brŒJ
b#ÆY¡F« nghŒ tªJÉ£L mnj fh§»uir öΡ»wh®” v‹W
vGJ»wJ. ïJ th°jt«. fh§»uir¥ g‰¿a vdJ gßiB KoªJ
É£lJ. k¡fŸ jdJ eh£o‰F Mf v‹bd‹d brŒa nt©Lbk‹W
kfh¤kh brh‹dhnuh mt‰iw v‹dhš Toatiu brŒJ fh£ond‹.
kfh¤khî« brŒJ gh®¤J É£lh®. v§fsJ bfhŸif¡F fh§»uir
cgnahf¥gL¤â¥ gh®¤njh«. f©Âakhfî« mij el¤ândh«.
mij¡bfh©L e« eh£il ÉLjiy brŒÉ¡f KoahJ. mJ
ÉLjiy¡fhd °jhgdkšy. moik¤j‹ik¡F Md °jhgd«jh‹
v‹gjhf Ô®khŤjhŒ É£lJ. Mjyhš mij xÊ¡f nt©oaJ
eh£o‹ ÉLjiyia vâ®gh®¥gt‹ flik v‹»w Koî¡F tªJ
É£nl‹. fh§»u° xʪj kWâdnk kfh¤khit r¤ah¡»uf
339 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
cyf¤âš fhzyh«, âahf cyf¤âš fhzyh«, ÉLjiy cyf¤âš
fhzyh«. ïJ cWâ v‹W brhšYnt‹. kfh¤kh fh§»uir É£L
ÉyF« nghJ v‹d brh‹dh®? v‹gij¡ ftÅí§fŸ. vdJ
eh£o‹ ÉLjiy¡F V‰w bfhŸiffis¥ go¤j tF¥ghiu x¥ò¡
bfhŸS«go¢ brŒtj‰F V‰w M‰wiy flîŸ vd¡F¡ bfhL¡f
Éšiy. Mjyhš vdJ bfhŸiffis fh§»u° °jhgd¤âÈUªJ
Éy¡»¡ bfhŸS»nw‹. v‹dhyhdij eh‹ btËÆš brŒJ
gh®¡»nw‹ v‹W brh‹dij $kh‹fŸ ehíLî« KjÈahU«
x¥ò¡bfhŸS»wh®fsh? MnBã¡»wh®fsh? v‹W nfœ¡»nw‹.
kfh¤khÉdhš âU¥â brŒÉ¡f Koahj go¤jt®fsJ
°jhgdkhd gz« r«ghâ¡F« fh§»uir $kh‹fŸ ehíLfhU«,
KjÈahU« if¥g‰¿ kfh¤kh bfhŸiffis m¥go¥ go¤jt®
fS¡FŸ òF¤â fh§»uá‹ _y« ÉLjiy r«ghâ¤J¡ bfhL¡f¥
ngh»wh®fsh? v‹W nfœ¡»nw‹. xU¡fhš $kh‹ ehíLî« KjÈ
ahU« x¥ò¡bfhŸtjhdhY« thrf®fns! Ú§fŸ Koí« v‹W e«ò
»Ö®fsh? v‹W nfœ¡»nw‹. jÉuî« m¥g¤âÇif vGJtjhtJ
rǤâu MuhŒ¢áí« ãunjr Rjªâu¡ »s®¢áÆ‹ mDnghfK«
vd¡F ïšyhjjhš eh‹ ï¥go brhšYtjhŒ Äfî« jhB©Â
akhd ghiõÆš vGâÆU¡»wJ. ghiõÆš jhB©Âa«
fh£oaij¥ bghU¤jtiu eh‹ e‹¿a¿jYŸstdhf ïU¡»nw‹.
fU¤ij¥ bghU¤jtiuÆY« khWgLtj‰F k‹Å¡f nt©L
»nw‹. ïj‰F Mf xU áWfij brhšY»nw‹. xU CÇš xUt‹
å£oš mtdJ jhah® ïwªJÉ£lhŸ. mj‰F¤ J¡f« ÉrhÇ¡f¥
nghdt®fŸ m¢áWtid¥ gh®¤J “c‹ jhah® ïwªJ nghdij¥g‰¿
v§fS¡F Äfî« J¡fkhf ïU¡»wJ. mªj«khŸ cd¡F kh¤âu«
jhašy. vd¡F« jhahuhÆUªjhŸ. ïªj åâ¡nf k‰W« ïªj CU¡nf
jhahuhÆUªjhŸ. m¥ng®g£l ò©Âatâ nghŒ É£lhns v‹W
Äfî« tU¤j¥gL»nwh«” v‹W MWjš brh‹dh®fŸ. mL¤j
thu¤âš g¡f¤J å£oYŸs xUtÇ‹ kidÉ ïwªJ É£lhŸ. ïªj
thÈg‹ mªe©g® å£o‰F J¡f¤ij ÉrhÇ¥gj‰F¢ br‹wt‹,
J¡f« ÉrhÇ¡F« Kiw ï¥go¤ jhdh¡F« v‹W Ãid¤J¡ bfh©L
å£L¡fhuiu¥ gh®¤J “mŒnah c‹ kidÉ ïwªJ É£lij¥ g‰¿
eh‹ Äfî« J¡f¥ gL»nw‹. m¥ò©Âatâ cd¡F kh¤âukh
kidÉ v‹W ïU¡»whah? vd¡F« kidÉahŒ ïUªjhŸ, ïªj
åâÆYŸs všyhU¡F« kidÉahÆUªjhŸ, ïªj CuhÇY« ahU¡F
nt©LkhdhY« kidÉahÆUªjhŸ. m¥ng®g£l j®ktâ ïwªJ
nghdj‰F eh‹ kh¤âukšy ïªj Cuh® všnyhU« J¡f¥gL
»wh®fŸ” v‹W brh‹dhdh«. mJ nghy ïU¡»wJ cyf¤âš cŸs
Fo muR - 1927 ( 1) 340
k‰w njr¡ »s®¢áia ekJ ïªâa eh£L¡F x¥ã£L m¢rǤâu§f
Ë‹ go¥ò«, »s®¢áfË‹ go¥ò« ïª eh£oš el¤j v¤jÅ¥gJ.
cyf¤âYŸs k‰w njrbkšyh« ntW, ïªâah ntW. mjdhnyjh‹
“jÄœehL” g¤âÇif brhštJ ngh‹w mašeh£L rǤâu§fisí«
»s®¢áiaí« k‰wt®fŸ ahU¡F« ã‹th§fhj msî¡F go¤j¿ªj
kfh¤kh fhªâ ïªeh£L ÉLjiy¡F mitfŸ vijí« cgnah»¤J¡
bfhŸshkš j‹ brhªj KiwÆš xU j¤Jt¤ij¥ òF¤âdh®fŸ
v‹gij¤ bjÇɤJ¡ bfhŸtJl‹ mašeh£L ÉLjiy rǤâuK«
»s®¢á khâÇí« ekJ eh£L¡F cjthJ v‹gijí« m¿É¤J¡
bfhŸS»nw‹.
nkY« m¥g¤âÇif vGâ ïU¥gjhtJ “eha¡f®, tÇ
ca®ªjJ«, gh®¥gdušyhjh® e‹ik bf£L gh®¥gd® Mâ¡f«
tY¤jJ«, bjhÊyhs® Ãiyik nfty¥g£lJ«, ï‹D« gy Fiw
fS¡F« fh§»unr fhuz« v‹W brhšY»wh®. ïJ rÇašy. k‰w
njr§fŸ fh§»u° v‹»w °jhgd¤â‹ _y« jh‹ bt‰¿bg‰W
ïU¡»wJ. fhy¤â‰F V‰wgoí« njit¡F¤ j¡fgoí« všyh
njr¤âY«jh‹ ca®ªâU¡»wJ. Mjyhš ït‰¿‰F fh§»u°
fhuzkšy” v‹W vGâ ïU¡»wJ. ïj‰F« K‹ brh‹d J¡f«
ÉrhÇ¥ò¡ fijiana rkhjhdkhf¢ brhšynt©o ïU¥gj‰F
tUªJtJl‹ nkY« ïu©blhU rkhjhd« brhšY»nw‹.
ekJ murh§f¤jh® ca®¤âÆU¡F« tÇ fhy njr t®¤jkhd
mâf¢ bryit c¤njá¤jh? mšyJ fh§»uR¡F mGf nt©oa áy
c¤ânahf§fis c¤njá¤jh? v‹gijí« ekJ eh£L murh£á¡F
ï›tsî c¤ânahf« nt©Lkh? v‹gijí« k‰w njr c¤ânahf§
fS¡F ï›tsî r«gsÄU¡»wjh? v‹gijí« nahá¤J¥ ghU§fŸ.
xU ft®dU«, ïu©L îthf rig bk«g®fS«, ïu©L
fhÇajÇáí« murh£á òǪj br‹id murh§f¤â‰F xU ft®dU«,
7 îthf m§f¤âd®fS«, 7 fhÇajÇáfS« vj‰fhf? ïJ fhy njr
t®¤jkhd¤ij c¤njá¤jh? fh§»uá‹ njr¤ Jnuhf¤ij c¤nj
á¤jh? v‹gij f©ÂakhŒ brhšy£L«. 5 Infh®£L #£ÍfŸ
ïUªJ Ãaha« És§»d br‹id ca®ju Úâk‹w¤â‰F 15 Infh®£
#£ÍfŸ ïU¥gJ fhy njr t®¤jkhd¤ij c¤njá¤jh? fh§»uá‹
njr¤Jnuhf¤ij c¤njá¤jh?
$kh‹fŸ r®. á. ã. uhkrhÄ¡F« r®. átPhd¤â‰F« lh¡l®
R¥guhaD¡F« k‰W« ït®fŸ ngh‹whU¡F« khj« 5500 %.
bfhL¥gJ« fhÇajÇáfS¡F« #£#&fS¡F« 2500, 3000 bfhL¥gJ«
341 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
fhynjr t®¤jkhd¤ij c¤njá¤jh? fh§»uá‹ njr¤ Jnuhf¤ij
c¤njá¤jh? ïJngh‹w MÆu¡fz¡fhd c¤ânahf§fŸ mâfkhd
J« mJfS¡F r«gs§fŸ bfhL¡f nt©oaJ« eh£o‹ c©ik
Æ‹ mtáa¤ij K‹Å£lh? fh§»uá‹ njr¤ Jnuhf¤ij K‹Å£
lh? ït®fS¡F« ït®fis¥ nghynt btŸis¡fhuU¡F« mâf
r«gs« bfhL¡f nt©oaj‰fhfnt 40 nfho %. tÇ brY¤â tªj
ekJ eh£L Foahdt®fŸ, ÉahghÇfŸ, bjhÊyhËfŸ, fŸS rhuha«
Fo¡f nt©oat®fis mâf¥gL¤j mtáa§fŸ M»a tÇfŸ
fh®£, ft®, uÆš rh®{, c¥ò tÇ, tUkhd tÇ, rhkh‹fŸ ÛJ tÇ
KjÈaJfis mâfkh¡f V‰g£ljh? mšyJ njr¤â‹ fhynjr
t®¤jkhd¤ij c¤njá¤J V‰g£ljh? v‹W nfœ¡»‹nw‹.
ö§Fgt®fis¤ j£o vG¥gyh« “jÄœehL” ngh‹W všyh
ÉguK« bjǪJ nt©Lbk‹nw f©iz¡ bf£oahŒ _o¥ gL¤J¡
bfh©oU¥gt®fis v¥go vG¥òtJ? k‰W« m¥g¤âÇif vGJ
tjhtJ “fh§»u° njh‹¿a ãwFjh‹ k¡fS¡F njrhãkhd«
ï‹dJ v‹W bjǪjJ. Ó®âU¤j§fis¥ go¥goahŒ mila
KoªjJ. milªjij Ms KoªjJ. njr r_f rka ntj òuhz
ònuh»j ÉLjiyfËš cz®¢á V‰g£lJ” v‹W vGJ»wJ.
ïâš kUªJ¡F¡ Tl c©ik ïšiy. fh§»u° V‰g£l
ãwFjh‹ k¡fS¡F¤ njr¤ Jnuhf« brŒí« Mir f‰ã¡f¥g£lJ.
njr¤ Jnuhf« brŒJ thH nt©oa mtáank k¡fS¡F V‰g£lJ.
fh§»uR¡F K‹ c¤ânahf°j®fŸ kh¤âu« mJî« ÄFâahf
gh®¥gd c¤ânahf°j® kh¤âu« brŒa KoªjJ. ï¥nghJ k¡fŸ
x›bthU tU« thH nt©LkhdhY« áw¥ghf mnah¡»a®fŸ thH
nt©LkhdhY« c¤ânahf§fis Él fh§»uRjh‹ j¡f ïlkhf
ïUªJ tU»wJ. rka r_fthÇfŸ ÉLjiy¡F ekJ ehL MÆu¡
fz¡fhd tUõ§fshŒ nghuhL»wJ. mJ bt‰¿ bgW« ehisÆš
fh§»uá‹ gydhŒ gh®¥gd Mâ¡f« ts®ªJ m›ÉLjiyfS¡F
ïilôwhŒ É»wJ. ï‹W« ï›ÉLjiy¡F fh§»uá‹ nguhš
ciH¡f ïlÄU¡»wjh? v‹W nfœ¡»nw‹. fh§»urhš tªj Ó®âU¤
j¤ijjhnd e«k eh£L¡F Mg¤J v‹W brhšY»nw‹. mJ tªj
jhš bfLâjhnd MƉW. Ó®âU¤j¤ij el¤â¡fh£l KoªjJ
v‹»wJ. vij el¤â¡ fh£oajhf m¥g¤âÇif brhšY»wJ v‹gJ
ek¡F És§fÉšiy. kªâÇ¥ gjÉfËš lh¡l® R¥guha‹, gdfhš
uh#h KjÈat®fŸ el¤â¡ fh£oaijah? nj®jšfËš ÓÅthrŒ
a§fh® el¤â¡ fh£oaijah? ïªâaU¡F ca® gjÉ bfhL¤jâš r®.
á.ã. el¤â¡ fh£oaijah? °jy °jhgd§fËš $kh‹ <nuhL o.
$Åthr KjÈah® el¤â¡ fh£oajh? T£L¤bjhFâÆš ïªâa r£l
Fo muR - 1927 ( 1) 342
rig¡F bj‹dh£oš mŒa§fh®fns nghf Koªjijah? vij¢
brhšY»wJ? v‹W nf£»nw‹. ïJ nghynt mj‹ k‰w tÇfS«
ïU¡»‹wd. k‰witfS¡F¥ gâš ÉU«ãdhš tÇtÇahŒ¥ ãǤJ
vGj¤ jahuhŒ ïU¡»nw‹.
x‰Wikia c¤njá¤J bfhŸiffis É£L¡ bfhL¤j
gy‹jh‹ kfh¤kh K¡fho£L r§fuh¢rhÇ nghš _iyÆš c£fhu
ne®ªjJ« mtuJ elto¡iffŸ ï¥nghJ xU klhâgâfŸ
r«ãujha« nghš MdJ« kl§fËš gy® Mõhl¥ óâ¤jd« brŒJ
bgUik miltJ nghš fhªâ kl¤âY« gy “rh°âÇfŸ” nghŒ
mk®ªJ Kf°Jâ brŒJ bgUik bg‰W thœtJkhd fhÇa§fŸ
elªjJ. fhªâ bfhŸif¡F ïUªj kâ¥òfŸ monahL nghŒ fhªâ
klnk‰ g£LÉ£lj‰F fhuznk bfhŸifia É£L¡bfhL¤J
x‰Wikia ehod gƤâa¡fhu¤jd« jh‹. kfh‹fŸ braÈš
gƤâa¡fhu¤jdK« x‹whjyhš kfh¤kh fhªâ¡F mJ jF«. xU
rka« mij kh‰¿¡bfhŸs mtU¡F e«ã¡if ãwªjhY« ãw¡F«.
ek¡F mJ jfhJ. ek¡F mªe«ã¡if ïšiy. bfhŸif É£L
uhÍahd xU °jhgdK«, xU kÅjD«, xUehL« cU¥goahfhJ
v‹gJ vdJ ò¤â¡F v£oa cWâahd Koî.
$kh‹ fšahzRªju KjÈah® mt®fS¡F« “fh§»u°”
gƤâa« ïU¥gJ ek¡F M¢rÇakhf ïU¡»wJ. $ KjÈahU¡F
muáaš És«gu« njit ïšiy. M§»y« go¤j gadhf njr¤
Jnuhf¤j‹ik njh‹wî« ïlÄšiy. ntW Éj¤âš mt® xU
bgÇa uh#jªâÇahf nt©oajtáaK« ïšiy. Mjyhš mtU¡F
“fh§»u°” ig¤âa« Vndh bjÇaÉšiy. v¥goahdhY« “fh§»
u°” njr¤Jnuhf °jhgdbk‹gijí«, ViHfis tij¡F« °jh
gd bk‹gijí« eh« nfhòu¤â‹ nkÈUªJ Tînth«. Mdhš flá
ahf xU th®¤ij mjhtJ ahtbwhUt® “fh§»uir¥” g‰¿ v‹id¥
nghš Ãid¡»wh®fnsh, v‹id¥ ngh‹w Koit cWâahf¡ bfh©
oU¡»wh®fnsh mt®fŸ kh¤âu« “fh§»uᔚ nru nt©oaâšiy.
$kh‹ ehíLit¥ nghyî«, KjÈahiu¥ nghyî«, k‰W« ‘#°o°’
f£áÆš cŸs áy®fŸ nghyî« ‘fh§ »u°’ xU njÓa rig, mjdhš
njr¤â‰F e‹ik brŒayh« v‹W ahuhtJ Ãid¥gh®fnsahdhš,
mt®fŸ mtáa« j§fŸ kd rh£á¥gona el¡f nt©Lbk‹W
nf£L¡ bfhŸS»nw‹. Mdhš kdâš c©ik bjǪJ
Raey¤â‰fhfnth, thœî¡fhfnth nghŒ nr®ªJ njr¤ijí«, ViH
k¡fisí« bfL¡fhÔ®fŸ v‹W ãuh®¤ â¡»nw‹.
Fo muR - jiya§f« - 12.06.1927
343 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 T£l¤âyhtJ vªj¥ gh®¥gduhtJ ï«khâÇ rigÆš kh£o¡
bfhŸS»whdh v‹gij e‹whŒ nahá¤J¥ gh®¡F«go nt©L
»nwh«. gh®¥gdušyhjh® ÛJ gÊ brhšy xU rka« ï¡fhÇa« xU
gh®¥gduhnyna V‰g£L ïUªjhY« ïU¡fyh«. MdhY« mj‰F«
ïl« bfhL¡fhkš gh®¤J¡ bfhŸs nt©oaJ gh®¥gdušyhjh®
ehifÆš flikba‹W brhšY»nwh«.

btW¡f¤j¡f nrâ Fo muR - f£Liu - 12.06.1927

ehifÆš ekJ rnfhju®fËš áy® mjhtJ #dh¥ m¥Jš

mÛ¤fh‹, #dh¥ j§f Ûuh‹ rhaò, $kh‹ »UghÃâ KjÈat®fŸ
ãurhu« brŒa tªj fhiyÆš T£l¤âš áy® Äf ïÊ j‹ikahŒ
elªJ bfh©ljhf g¤âÇifÆš fhz¥gL»wJ. (mjhtJ T£l¤âš
ghjuiB v¿a¥g£ljh«). mJ th°jtkhdhš ehifÆš cŸs
vdj‹ghd bjhÊyhs® rnfhju®fS«, ehifÆš cŸs gh®¥gd
ušyhj ãuKf®fS¡F« Tl mtkhdfukhd fhÇabk‹nw
brhšYnth«. ï›Éʤ jifik Md fhÇa¤âdhš gh®¥gdušyhj
r_f¤â‰F tªj e‹ik v‹d? bghJ thœÉš ahtUila F‰w¤
ijí« M©ikíl‹ f©o¡f ahtU¡F« cÇik c©L. ï«
khâÇahd fhÇa§fËdhš Äfî« r_f¤â‰nf mtkhd¤ij
ÉisÉ¡f¤ j¡fjhfî« elªJ bfh©lj‰F« m¡T£l¤âš ekJ
bgaU« ekJ g¤âÇifÆ‹ bgaU« mog£L¡ bfh©L ï«khâÇ
elªjj‰F« eh« ÄFâí« bt£fkil»nwh«. gh®¥gd Nœ¢áÆ‹
ga‹ v‹dthŒ Ko»wJ. gh®¥gd tŠrf ònuhÓ#® nfh£ M»a
uhkhazbk‹D« ò¤jf¤âš v‹d brhšÈ ÆU¡»wJ? vâÇia
b#Æ¡f KoahÉ£lhš vâÇÆ‹ T£l¤âš cŸs xU MrhÄ¡F
Mir th®¤ij brhšÈ yŠr« bfhL¤J ekJ RthÔd¥gL¤â¡
bfhŸs nt©L«. mt®fS¡FŸshf Étfhu« ïUªjhš xU
føÆš (Õášyhkš) nr®ªJ bfh©L xUtD¡F bfLâ brŒa
nt©L«. mjhtJ ÉóõzU¡F¥ g£l« f£Ltjhf¢ brhšÈ mt‹
jikaD¡F ÉnuhjkhŒ j‹ f£áÆš nr®¤J¡ bfh©lJ«, thÈ
R¡ßt‹ r©ilÆš R¡ßtDl‹ nr®ªJ bfh©L thÈ nkš R¡ßt
id¤ ö©oÉ£L jh‹ cŸS¡FŸ ïUªJ bfh©L âU£L¤jdkhŒ
thÈia¡ bfL¤jJ« nghyî«. T£l« mâfkhŒ V‰g£L j§fshš
rkhË¡f Koahj fhy¤âš _y gy ir‹Åa§fS¡FŸshfnt
xUtiu xUt® mo¤J¡ bfh‹W bfhŸS«goahf brŒÉ¤jJ
nghyîkhŒ ï¥nghJ gh®¥gd® brŒí« Nœ¢áia m¿ahkš eh«
e«kt®fis ï«khâÇ el¤JtJ m¿ahiknaahF«. vªj¡

Fo muR - 1927 ( 1) 344 345 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

 $ÅthrŒa§fh® gz¤â‹ k»ik
br‹w thu« ö¤J¡FoÆš $kh‹ $ÅthrŒa§fh® áZa®
fËš xUtuhd xU F¥òrhÄ KjÈah® mt®fŸ ö¤J¡FoÆš
“fh§»uÞ” (gh®¥gd) ãurhu« brŒí« nghJ xU T£l¤âš $kh‹
<. bt. uhkrhÄ eha¡fU« jhD« xnu fŸS¡filÆš fŸS¡Fo¤
njh« v‹W« jd¡F ÓÅthrŒa§fh® áyî¡F¡ bfhL¡»wh® v‹W«
k‰W« gyÉjkhŒ bg©L ãŸisfis¡ F¿¤J« nto¡ifahf¥
ãur§f« brŒjh® v‹W« m¡T£l¤âš cŸs gh®¥gd®fŸ FY§»
FY§» eif¤jh®fŸ v‹W« $ÅthrŒa§fh® føahiu MjÇ¥
gjhf brhšÈ¡bfhŸS« áy gh®¥gdušyhjh®fŸ Tl ïij¥g‰¿
tU¤j¥g£lh®fŸ v‹W« $kh‹ bt. ehuhaz‹ v‹gt® ö¤J¡Fo
Æš áy fdth‹fŸ K‹ÅiyÆš ek¡F¢ brh‹dh®. ïJ c©ik
ahdhš $. $ÅthrŒa§fhÇ‹ gz¤â‹ k»ikna k»ik.
Fo muR - brŒâ És¡f« - 12.06.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 346
nfhitÆš gh®¥gdušyhjh® kfhehL
nfhitÆš br‹id khfhz gh®¥gdušyhjh® Énrõ
kfhehL #&iy khj« 2, 3 njâfËš mjhtJ MÅ khj« 18, 19 njâ
rÅ, PhƉW¡ »HikfËš el¤JtjhŒ Kothf¤ Ô®khÅ¡f¥g£L
É£lJ. nfhit Íšyh kfhehlhf T£LtjhÆUªj ïªj kfhehL
fh§áuáš cŸs áy gh®¥gdušyhjhÇ‹ cz®¢áia mDrǤJ
khfhz Énrõ kfhehlhf¡ T£l nt©oa mtáa« V‰g£lJ.
mnjhL Tl, fh§»u° gh®¥gd®fŸ njr¤â‹ bgauhš, fh§»u°
v‹»w °jhgd¤ij¡ if¡bfh©L mj‹ _y« gh®¥gdušyhjh®¡F
brŒJ tU« bfLâiaí«, njr¤â‹ ÉLjiyia¡ fh£o¡bfhL¤J
njr¤ Jnuhf« brŒJ gh®¥gd Mâ¡f¤ij ÃiyÃW¤â¡bfhŸs
brŒJtU« Nøiaí« m¿ªJ x‹wh fh§»uádJ nah¡»aijia
btËÆbyL¤J¢ brhšÈ ghku k¡fis m¡fh§»u° gLFÊ nkhr¤
âš ïUªJ j¥òÉ¡f tÊnjl nt©L«. mšyJ fh§»ui[¡ if¥
g‰¿ mâYŸs mnah¡»a®fisí«, Raey¡fhuiuí« btËah¡»
fh§»uá‹ _y« njr¤â‰F c©ikahd ÉLjiyí«, RakÇahij
í« c©lhF«go brŒa nt©L« v‹»w MirahdJ #°o°
føia¢ nr®ªj áy jiyt®fS¡F c©lhdâdhY« khfhz bghJ
kfhehlhf T£o gh®¥gdušyhj fdth‹fËš muáaš Éõa¤âY«
k‰W« gy Éõa§fËY« mã¥ãuha ngj¥g£l všyh fdth‹
fisí« miH¤J xU Koî¡F tunt©L« v‹w neh¡f¤JlD«
m«kfhehL T£lnt©oa mtáa« V‰g£lJ v‹W« brhšyyh«.
vdnt, ï«khfhz gh®¥gdušyhj bghJk¡fS¡F ïJrka« bgÇa
bghW¥ò V‰g£L ïU¡»wJ v‹gij Phgf¥ gL¤J»nwh«.
Rauh{a¡ føiaí« #°o° f£áiaí« itJ bfh©L
njáa¡ f£áÆ‹ bgaiu¢ brhšÈ¡ bfh©oU¡F« $kh‹
tujuh#&Y ehíLî¡F« mnj khâÇ Rauh{Ía¡ f£áia m¡»uk¡
f£á v‹W brhšÈ¡ bfh©L« #°o° f£áia gh®¥gdušyhjh®
všyhU¡F« ãuâÃâahd f£á mšybt‹W brhšÈ¡ bfh©L«
r‹kh®¡f r§f¤â‹ bgaiu¢ brhšÈ¡ bfh©L ïU¡F« $kh‹
fšahzRªâu KjÈah® mt®fS¡F« k‰W« ïJnghynt fh§»u°
347 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
bfhŸifí« j¥ò, Rauh{Ía¡ føah® elto¡ifí« ão¡fÉšiy,
#°o° fø¤ jiyt®fËl¤âY« e«ã¡if ïšiy v‹W brhšÈ¡
bfh©L kªâÇfis MjÇ¡f nt©oaJ jdJ flik v‹W«
brhšÈ¡ bfh©oU¡F« $kh‹ o. V. uhkȧf br£oahU¡F« k‰W«
fh§»u° ešyJ, mij el¤J»wt®fŸ mnah¡»a®fŸ, mt®fis
btËah¡» fh§»ui[¡ if¥g‰¿¡ bfhŸs nt©L«. #°o°
føÆ‹ r_f r«gªjkhd bfhŸiffŸ rÇahdJjh‹. Mdhš, mj‹
muáaš bfhŸif fh§»u° bfhŸifahf ïU¡f nt©L« v‹W
brhš»w $kh‹ M®. nf. õ©Kf« br£oahU¡F« k‰W« ahbjhU
bfhŸifí« ïšyhkš khj« 30 ehŸ elªnjw nt©oaJ« 5500 %ghŒ
r«gs« bgWtJ« jÉu mJ ÃuªjukhŒ »il¤J¡ bfh©oU¡f
nt©oaj‰F v‹d nt©LkhdhY« brŒa¤ jah® v‹»w bfhŸif
íila kªâÇkh®fS¡F« ït®fŸ ï¤jid¥ bgaUila nfhZo
ahU¡F« ã‹g‰Wnth®¡F« ï« kfhehL jhuhskhŒ tÊ âwªâU¥
gJl‹ ït®fŸ ï¤jid ngU« brhšY« nahridia tz¡f¤
JlD« r»¥ò¤ j‹ikílD« fhJ bfhL¡fî« mt‰¿‰F rÇahd
Ãaha« tH§fî« jahuhf fh¤J¡ bfh©oU¡»wJ.
kJiu kfhehL« ï¥gonajh‹ všnyhiuí« tunt‰f
fh¤âUªjJ. Mdhš, áyU¡F mJrka« gyÉj rªnjf§fS«,
mbrsfÇa§fS« V‰g£oU¡fyh«. ï¥nghJ kJiu kfhehL elªj
ãwF« fh§»u° eilKiwia¡ f©l ãwF« mtut®fS¡F V‰g£
oUªj rªnjf§fS« mrîfÇa§fS« mnefkhf xʪâU¡F
bk‹nw v©Q»nwh«. v¥gobaÅš kfh¤khÉ‹ îzakhd
â£l¤ij fh§»u° cij¤J¤ jŸËÆUªJ§ Tl #°o° f£á mij
V‰W¡ bfh©lJ«, “ïu£ilah£áia xÊ¡f nt©L«, kªâÇ
rigia xÊ¡f nt©L«” v‹W fh§»u° brŒj Ô®khd¤ij¡
fh§»u° jiyt®fŸ v‹gt®fns cij¤J¤ jŸËÉ£L ïufáakhŒ
ïu£il M£áiaí« btË¥gilahŒ kªâÇfisí« r®¡fhiuí«
MjǤJ tªJ«, #°o° f£á ijÇakhŒ kªâÇ rigiaí«
r®¡fhiuí« v⮤J tUtJ« ïj‹ gydhf kªâÇ gjÉfis tÈa
j§fS¡F¡ bfhL¤jhY« vL¤J¡ bfhŸStâšiy v‹W cWâahŒ
ïU¥gJ« ahtU« m¿ªj Éõankjh‹.
Mjyhš #°o° f£áÆ‹ muáaš bfhŸiffËnyh r_f¡
bfhŸiffËnyh îkhz¤ â£l¤ânyh ïÅ ahU« Fiw T¿¡
bfh©L rh¡F¥ ngh¡F¢ brhšy KoahJ. “el¤J»wt®fŸ xG§fh
Æšiy, jiyt®fŸ rÇahÆšiy” v‹W brhšynth “mo¥gil¤
j¤Jt« rÇahÆšiy” v‹W brhšynth ïÅ ahU¡F« ïlK«
ïšiy. VbdÅš aht®fS« tªJ mtut®fŸ mã¥ãuha§fis¢
Fo muR - 1927 ( 1) 348
brhšÈ mt‰iw x¥ò¡ bfhŸshjâdhnyh mšyJ “k‰wt®fis cŸ
nr®¡f¡ TlhJ. xU áyÇlnk Mâ¡f« ïU¡f nt©L«” v‹W
Nøia¡ f©l ãwnfh, ahuhtJ mj‹ ngÇš F‰w« brh‹dhš
brhšyyh«.
m¥go¡F x‹W« ïšyhkš všnyhiuí« tunt‰f jahuhŒ
ïU¥gJl‹ všnyhUila mã¥ãuha¤â‰F« kâ¥ò¡bfhL¡f¤
jahuhÆU¡F« nghJ tUtj‰F ïirahjt®fis gh®¥gd ga«
fhuzÄšyhkš ntW rh¡F¢brhšynt KoahJ v‹nw brhšY nth«.
jÉu, kfheh£o‹ m¡»uhrd® $kh‹ âth‹ gfö® v°.
FkhurhÄ bu£oah® mt®fŸ. mtiu¥g‰¿ ekJ khfhz¤âš bjÇ
ahjt®fŸ ahU« ïU¡f kh£lh®fŸ. mt®fŸ 1907 - « tUõ¤âš
V‰g£l t§fhs¥ ãÇÉid¡ »s®¢áÆ‹ nghnj njÓa Éõa¤âš
<Lg£lt®. ö¤J¡Fo Rnjá °O« ehÉnfõ‹ f«bgÅ¡F K¡»a°
juhÆUªJ »uhk« »uhkkhf¢ R‰¿ 10 y£r¡fz¡fhf bghUŸ tNš
brŒJ f¥gšfŸ th§» el¤âí« k‰W« v›tsnth ãuahir¥
g£ltU«, gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤â‰fhf g¤J ´ fhy¤â‰F
mâfkhfnt xnu bfhŸifíl‹ f£L¥ghlhŒ ïUªJ ehzakhf
elªJ tUgtU« âUbešntÈ Íšyh ft®bk©£ t¡ÑyhŒ
ïUªjtU« Íšyh ngh®L ãuábl©£lhf ïu©L Kiw ïU¡»w
tU«, br‹id r£lrigÆš K¡»a m§f¤âduhfî« ïUªJ«
tU»wt®. vdnt, mtuJ jiyik¥ gjÉ “fh§»u° jiyt®fŸ”
jiyik¥ gjÉia¥ nghyšyhkš f©Âa¤JlD« rhk®¤âa¤J
lD« eilbgW« v‹gJ ekJ cWâ. ï¥ng®¥g£l jiyt® ïªj
beU¡foahd rka¤âš »il¤jnj kfheh£o‹ gh¡»a« v‹W
brhšy nt©L«. mJnghynt, tunt‰ò¤ jiytuh»a $kh‹ ã.
ïu¤âdrghgâ fî©l® mt®fis¥ g‰¿í« eh« mâf« brhšy
nt©oa âšiy. mt®, ïªj ÍšyhÉ‹ bgU« ghfkhd r_fkh»a
bfh§F ntshs® r_f¥ ãuKf®fËš xUt®. bfh§F ntshs®
r§f¤â‰F Mâ Kjš fhÇajÇáahfî« filáahf elªj kfh
eh£o‰F tunt‰ò¤ jiytuhfî« nfha«ò¤ö® Íšyh gŠR t®¤j
f®fËš K¡»a°juhfî« brštªjuhfî« bghJey¢ nritÆš
c©ikahd g‰W¡ bfh©ltuhfî« cŸs fdth‹. ïªj ÍšyhÉš
mtU¡F¤ jkJ r_f¤âY« k‰W« Éahghu r_f¤âY« ghku
k¡fËl¤âY« Énrõ bršth¡F©L. vdnt, mtuJ tunt‰ò¤
jiyikahdJ ahtU¡F« âU¥âia¤ ju¤j¡fjhfnt ïU¡F«.
mj‹ fhÇajÇáfnsh Äfî« Énrõ¥g£lt®fŸ:- x‹W,
uh›gfö® á. v°. ïu¤âdrghgâ KjÈah®, v«. vš. á. Íšyhngh®L
ãuábl©£, KÅágš nr®k‹. ïu©L, $kh‹ ã. v°. rh¤j¥g
349 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
br£oah®, fhç°tu® Äš KjÈa gy ÄšYfË‹ V#©£ . mtuJ
Ka‰á všnyhiuí« Él Äf¢ áwªjJ. _‹W, $kh‹ á. É. eŠra
fî©l®, nfha«ò¤ö® Íšyh ngh®L it° ãuábl©£L $kh‹
É. á. btŸËa§»Ç fî©l® mt®fË‹ kUkh‹. eh‹F, ã.v°.Í
r‹° bt§fl rhÄ ehíL. u§fÉyh° Äš V#©£, f«k ehíL r_f¥
ãuKf®, mnef¥ bgÇa j®k§fŸ brŒjtU«, ÍšyhÉš Ä¡f brš
th¡FilatU« Mth®. 5. $kh‹ mUzhry« br£oah®.
nfha«ò¤ö® KÅágš it° nr®k‹, njth§f Fy ãuKf®, bghJ¡
fhÇa§fËš Äfî« C¡fkhfî« ciH¤J tUgt®. MW, $kh‹
eŠR©l fî©l®. KÅágš fî‹áy®, xU bgÇa gh§¡»‹ fhÇa
jÇá, x¡»Èf® r_f¥ ãuKf®. ï‹dK« ïJ ngh‹w îthf rig
m§f¤âd®fŸ M»a mnef bgÇnah®fisí«, K¡»a°j®fisí«
bfh©l ï«kfheh£il Énrõ kfheh£oš Äf ÉnrõkhdJ v‹W
brhštJ ÄifahfhJ.
Mjyhš khfhz¤âš gy ghf§fËY« áw¥ghf jÄœeh£oš
cŸs všyh Íšyh, jhÿfh, »uhk§fËš ïUªJ« jtwhkš ãuâÃâ
fŸ MÆu¡fz¡fhf tªJ nrunt©oaJ x›bthU c©ikahd
gh®¥gd ušyhjhÇ‹ flikahF«. K¡»a Énrõ« v‹dbt‹whš
$kh‹fŸ tujuh#&Y ehíL, fšahzRªâu KjÈah®, M®. nf.
r©Kf« br£o ah®, É. X. áj«gu«ãŸis M»a mnef fdth‹fŸ
ï«kfheh£o‰F tu¡TL«. mt®fŸ ahtU« tUtj‰F¤ jFªj
miH¥òfS« V‰ghLfS« elªJ tU»wJ.
ï«kfheh£o‹ _yK« mnef fdth‹fË‹ É#a« _yK«
gh®¥gdušyhj r_f¤â‰FŸ xU òJ f£L¥ghL«, x‰Wikí«, bghJ
ntiy¤ â£lK« V‰gl¡ TL« v‹gj‰F mnef Mjhu§fŸ ïU¡
»‹wd. ahtU« jtwhkš tªJ kfheh£o‹ c¤njr¤ij Ãiwnt‰¿
it¡f nt©L»nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 19.06.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 350
gh®¥gd mnah¡»a¤jd«
‘m»y ïªâa ãuhkz r«nksd«’ v‹gjhf¥ ng® bfh©L
jŠrhñ® ÍšyhÉš cŸs xU _iy¡ »uhk¤âš t¡Ñš gh®¥gd®,
c¤ânahf¥ gh®¥gd®, gŠrh§f¥ gh®¥gd®, fh¥ã¡fil¥ gh®¥gd®,
öJt¥ gh®¥gd® M»a gyâw¥g£l Rkh® 100 cU¥gofŸ T£l«
To x‹W nr®ªJ “m»y ïªâa¥ ãuhkz r«nksd«” v‹gjhf¥
ng® it¤J¡ bfh©L gy Ô®khd§fŸ brŒJ ïij ïªâahÉš cŸs
ïªJ¡fŸ v‹W brhšy¥gL« ïUg¤ijªJ nfho k¡fS¡F¡
f£L¥g£ljhf fUJ«go Nœ¢á brŒâU¡»wh®fŸ. m§F elªj
Ô®khd§fisí« kfheh£o‹ tunt‰ò m¡»uhrd® kfheh£o‹
jiyt® M»at®fŸ ãur§f§fS« go¤J¥ gh®¤jhš c©ikahd
fy¥g‰w gh®¥gdušyhjh®fË‹ ïu¤j« bfhâ¡fhkš ïU¡fnt
KoahJ. m›ÉUt® ãur§f¤âY« x‰Wikahf¡ fhz¥gL«
Éõa§fŸ gy ïUªjhY« mt‰¿š K¡»akhdJ ï¤ njr¤âš
ïªJ¡fËš gh®¥gd®fŸ jÉu k‰wt®fŸ všyh« N¤âu®fŸ v‹W«,
B¤âÇaU«, itáaU« »ilahJ v‹W« ngáÆU¡»wh®fŸ. B¤âÇ
aU«, itáaU« ïªeh£oš ïšiy v‹gij¥ bghW¤j tiuÆš
ek¡F¢ rªnjhõnk. ehK« m¥go¤jh‹ Ô®khŤâU¡»nwh«.
k‰wgo ah® ah® j§fis B¤âÇa®fŸ v‹W«, itáa®fŸ v‹W«
v©Â¡ bfh©L gh®¥gd®fis¥ nghš óûš ngh£L¡ bfh©L
âÇ»wh®fnsh mt®fŸ gh®¥gd®fËl« nghŒ bfŠá j§fŸ
B¤âÇa, itáa cÇikfis¡ fh¥gh‰¿ gh®¥gd®fË‹ B¤âÇa®
k¡fsšy v‹gij Ã%ã¤J¡ bfhŸs£L«. ek¡F mij¥g‰¿
ftiyÆšiy. Mdhš gh®¥gd®fŸ jÉu k‰wt®fŸ N¤âu®fŸ
v‹W brh‹dJjh‹ ek¡F ÄFâ u¤j¤ Jo¥ig c©lh¡F»wJ.
gh®¥gd®fŸ ïªj eh£o‰F ãiH¡f tªjt®fŸ v‹gâš
ahU¡F« MnBgiz ïU¡fhJ v‹nw Ãid¡»nwh«. mt®fŸ xU
ïʪj #hâah® v‹gâY« ahU¡F« MnBgiz ïU¡f Ãaha
Äšiy. ekJ mfuhâfËnyna MÇa® v‹whš Äny¢r® v‹W
F¿¥ãl¥g£oU¥gJ«, mJî« mt®fshš x¥ò¡bfh©l mfuhâ
fËš fhz¥gLtJ«, mt®fsJ ehfÇfnkh mt®fshš vGâ
351 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
it¤âU¡F« ntj«, rh°âu«, °ÄUâ, òuhz« ïJfshš mt®fŸ
jÄœ k¡fsh»a ekJ ehfÇf¤â‰F v›tsî Ñœ¥g£lJ v‹gJ«,
mUtU¡f¤j¡fJ v‹gJ« MuhŒ¢á cŸst®fS¡F e‹whf¤
bjÇí«. “mjhtJ gh®¥gd °âßfŸ Égrhu« brŒJ É£lhš, f®¥g«
jÇ¡fhkÈUªjhš å£o‰F öu« Mdîl‹ mªj njhõ« Ô®ªJ
ÉL»wJ” v‹W guhru °ÄUâ ãuha¢ á¤j fh©l« 4 - tJ m¤â
aha« 2 - tJ Rnyhf¤âš brhšy¥g£oU¡»wJ. mnj Rnyhf¤â‰F
ÉÇîiu vGJifÆš “ãuhkz °âß N¤âuid¥ òz®ªJ É£lhš
kh¤âu« ãuha¢ á¤j« brŒa nt©L« v‹W«, mJî« âdK« xU
fts m‹d« åj« 15 ehis¡F Fiw¤J¡ bfh©L tªJ 16 - « ehŸ
Kjš âd« xU fts« m‹d« åj« ca®¤â¡ bfh©L tªJ É£lhš
nghJkhdJ” v‹W ïU¡»wJ. ïJjh‹ ãuhkz °âßfË‹ Égrhu¤
â‰F¥ ãuha¢á¤j«. k‰wgo f®¥g« jǤJ É£lhš kh¤âu« Äfî«
njhõkhdbj‹W« F¿¥ãl¥g£oU¡»wJ. mnj °ÄUâ ãuha¢
á¤j fh©l« VHhtJ m¤âaha« 23 - tJ Rnyhf¤âš “óÄahdJ
v¥gonah m¥gona °âßfSkhifahš mt®fŸ öΡf¤ j¡f
t®fŸ mšyfŸ” v‹W F¿¡f¥g£oU¡»wJ. ïj‹ ÉÇîiuÆš
óÄia ah® bjh£lhY« cgnahf¥gL¤âdhY« v¥go¢ R¤â¢
brŒtj‹ _y« m§ÑfÇ¡f¥g£oU¡»wnjh m¥gona °âßfS«
r©lhs r§fk« brŒj °âßfS« ãuha¢ á¤j« brŒJ m§ÑfǤJ¡
bfhŸsyh« v‹W vGâÆU¡»wJ.
m‹¿í« “vUik, fGij, x£lf« ïitfisí« òzU«
ãuhkz‹ xU ehŸ cgthr« ïU¥gjhš R¤jdh»wh‹” v‹W mnj
°ÄUâ mnj m¤âaha« 14 - tJ Rnyhf¤âš brhšÈÆU¡»wJ. ïJ
nghynt jdJ jhiaí«, Fkhu¤âiaí«, rnfhjÇ KjÈat®fisí«
òzU«goahdâY« m¿ªJ« m¿ahkY« Ãiyahfî« elªJ
bfhŸS« Éõa¤âY« ãuha¢ á¤j§fŸ brhšÈÆU¡»wJ. ï¥
ãuha¢ á¤j§fËš bgU«ghY« ãuhkzU¡F¡ bfhL¡f nt©oa
J«, g£oÅ KjÈaJfŸ ïU¡f nt©oaJkhd rhjhuz ãuha¢
á¤j§fnsjh‹. ï‹D« mJfËš cŸs Mghr§fŸ mnef«.
ït‰iw eh« vL¤J¢ brh‹dj‹ fU¤J v‹dbt‹whš v¥go¥g£l
nah¡»a®fŸ e«ik N¤âu®fŸ - mjhtJ gh®¥gd®fSila it¥
gh£o k¡fŸ, gh®¥gd®¡F¤ bjh©L brŒa flîshš ãw¥ã¡f¥g£l
t®fŸ v‹W brhšY»wh®fŸ v‹gij¡ fh£lî« ekJ uh#ßf§f
S¡F« mt®fsJ ehfßf§fS¡F« cŸs ɤâahr¤ij¡ fh£o ah®
ca®ªjt®fŸ, ah® jhœªjt®fŸ v‹gij¡ fh£lînkjh‹ vL¤J¡
fh£oÆU¡»nwh«. j‰fhy« ekJ eh£oš cŸs k¡fË‹ cz®¢áí«
mjdhš V‰g£oU¡F« cz®¢áiaí« e‹whf¥ gh®¤J¡
Fo muR - 1927 ( 1) 352
bfh©oU¡»w gh®¥gd®fŸ “gh®¥gd kfhehL” T£o “eh« ãuhkz®
fŸjh‹, k‰wt®fŸ ekJ it¥gh£o k¡fŸjh‹, r©lhs®fŸjh‹”
v‹gjhf Ô®khd« brŒâU¥gjhf btË¥ gL¤Jt®fshdhš
mt®fË‹ ijÇa¤ijí« mnah¡»a¤ jd¤ijí« v‹dbt‹W
brhštJ? ï‹dK« m«kfheh£oš Ô®khŤJ ïU¡F« Ô®khd¥
ãufhu« x›bthU »uhk¤âY« gh®¥gÜa rigfS« ãurhu§fS«
eilbgw nt©L« v‹W«, gh®¥gdušyhjh® nfhU« Ó®âU¤j§fis
bašyh« f©o¤J« Ô®khd§fŸ brŒa¥g£oU¥gJl‹ kfh¤khÉ‹
r_f¤ âU¤j¡ bfhŸiffisí« f©o¤J¥ ngr¥g£oU¡»wJ.
ïªj¡ T£l¤â‰F murh§f c¤ânahf°j®fS«, Úâ îthf
ïyh¡fh¡fË‹ Ô®¥ò brhšy¡Toa mâfhÇfS« r«gªj¥g£oU¡
»wh®fŸ v‹whš ekJ RakÇahijia¥ bghW¤j mšyJ RakÇahij
Éõa« r«gªj¥g£l Éõa§fËš ït®fSila Ô®¥òfËš
v¥goÆU¡F« v‹W brhšyî« nt©Lkh? v‹W nfœ¡»nwh«.
ïªj¡ T£l¤jh®jhnd muáaÈY« ek¡F Rauh{Ía« th§»¡
bfhL¡»wt®fshf ïU¡»wh®fŸ. ït®fŸ th§»¡ bfhL¡F«
Rauh{ÍaK« ekJ bg©fŸ kiyahs« nghš mt®fS¡F it¥
gh£ofshŒ ïU¡f¤jhnd mšyhkš ntW v‹d Éjkhd Rauh{Í
a« ït®fshš tu¡TL«? v‹gJ ek¡F És§fÉšiy. kfh¤kh
nfœ¡F« Rauh{Íank ïªj¥ gh®¥gd®fS¡F njr¤ JnuhfkhŒ,
gh®¥gd¤ JnuhfkhŒ, ïªJ kj JntõkhŒ nghŒ É£lJ. ï¥go
ÆU¡f e«kt®fŸ ïij¥g‰¿ xU á¿J« ftiy¥glhkš ïÅí«
tƉW¥ ãiH¥ò¢ r©ilna mjhtJ gh®¥gd® nfhU« Rauh{Ía¢
r©ilna gykhf¡ »s¥ã É£L¡ bfh©oU¡»wh®fŸ. ïªj¥ ghG«
Rauh{Ía¤âdhš ahU¡F« v‹d gy‹ »il¡f¥ ngh»wJ v‹gJ
ï‹dK« ghku k¡fŸ m¿ahjnj ekJ eh£o‹ J® mâZlkhŒ
ïU¡»wJ. m¿ªâUªjhš ïªj¥ gh®¥gd r«nksd¡ bfhLik
ï‹D« ekJ eh£oš cÆ® it¤J¡ bfh©oU¡f Ãahank ïšiy.
Mjyhš, gh®¥gdušyhj k¡fns! ïªj¥ gh®¥gd¡ bfhLik Æš
ïUªJ« mt®fsJ it¥gh£o k¡fŸ v‹»w ïÊifÆš ïUªJ«
j¥g v‹d V‰ghLfŸ brŒa¥ ngh»Ö®fŸ? »uhk§fŸ njhW«
RakÇahij¢ r§f§fŸ V‰gL¤â, gh®¥gd¡ bfhLikia xÊ¥gJ
jÉu ek¡F ntW fâ ïšiy. Rauh{Ía¥ ng¢R ngá¡ bfh©L
gh®¥gd®fŸ fhY¡F K¤jÄ£L njr¤â‹ bgauhš ãiH¥g t®fŸ
ãiH¡f£L«. RakÇahijÆš ftiyíŸst®fŸ ïªj ntiy
gh®¤jhš nghJ«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 19.06.1927
353 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

muáaš gh®¥gd®fË‹ nah¡»aij
r¤âa« v‹gJ mt®fŸ bgÇnah® njoit¤j
brh¤J
br‹w thu« ö¤J¡FoÆš elªj gh®¥gd¥ãurhu¤âš
$kh‹fŸ M.K. M¢rhÇah® gy cg‹ahr§fŸ brŒjhuh«. mt®fŸ
(³ M¢rhÇah®) ngR«nghJ tujuh#&Y ehíL xU ngh¡»Ç v‹W«
jh‹ xUehS« gh®¥gd¥ãŸis rh¥ãLtij gh®¥gdušyhj
FHªij gh®¤JÉ£lhš gy ehŸ g£oÅ »l¥ng‹ v‹W brhšy
Éšiy v‹W« cWâ T¿dhuh«. gh®¥gd®fS¡F bghŒ brhšt
bj‹whš mJ mt®fSila ntjghuhaz« brŒtJnghY«. “Vf
jiyt®” $kh‹ ÓÅthrŒa§fh® bghŒÆ¡F msnt ïšiy
v‹gj‰F Mjhukhf br‹w nj®jY¡F MŸfŸ nr®¡F« KiwÆš
$kh‹fŸ euá«kuh#& uhkȧf« br£oah® ï‹D« k‰wt®fS«
Mªâu njr¤J¥ g¤âÇ¡iffS« t©o t©oahŒ U#& brŒjd.
$kh‹fŸ uh#nfhghyh¢rhÇah®, uh#‹, rªjhd« KjÈa gh®¥gd
“njr g¡j®fŸ” “âahf _®¤âfŸ” K‹ÅiyÆY« k‰W« gy gh®¥
gdušyhjh® K‹ÅiyÆY« “xU ãuhkz¡ FHªij rh¥ãLtij
xU N¤âu¡ FHªij gh®¤JÉ£lhš xU khj« g£oÅ »l¥ng‹”
v‹W brhšÈÉ£L ï¥nghJ brhšynt ïšiy v‹»wh®. K¡»akhf
ekJ eh£L muáaš gh®¥gd®fS¡F bghŒbrhšYtJ v‹w Fz«
jh‹ áwªj nah¡»ijahf És§F»wJ. ï«khâÇ bghŒngR« MrhÄ
fS¡F¤jh‹ njrg¡j® v‹»w bga® bgÇJ« bghU¤j«nghY«.
$kh‹ a«. nf. M¢rhÇah® ï› Éõa¤âš c©ik brhšY«
tiuÆY« mšyJ mt® muáašnguhš ãiH¥gij É£L É£L
ntW tÊÆš ãiH¥ò¤ njo¡bfhŸS»wtiuÆY« bghŒa® v‹»w
milbkhÊia ek¡F PhgfÄU¡F«nghbjšyh« nr®¤nj mt®
bgaiu tH§Fnth« v‹gjhf bjÇɤJ¡bfhŸS»nwh«. “jÄœ
ehL” g¤âÇ¡ifí« ïij ã‹g‰WtJ Ãaha« v‹gijí« bjÇɤ
J¡ bfhŸS»nwh«. VbdÅš m¥g¤âÇif jiytiu¥ g‰¿¤jh‹
jh‹ brh‹d th®¤ijia ïšiy v‹W kdk¿ªj bghŒ brhštJl‹
FU«g® v‹W« brhšY»wJ. xU rka« $kh‹ ehíLfh® gy fhuz§
fshš k‹Å¤jhY« k‹Å¡fTL«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 19.06.1927

Mdhš $kh‹ mŒa§fhnuh njhŸ nkš bjh©ûU mo

mo¤jhY« Jil¤JÉ£lhš x‹W« nrhâ¡fhJ v‹W brhštJnghš
m¤jidí« éuz« brŒJbfh©L ïÅí« “jiytuhfnt”
És§F»wh®. $kh‹ r¤âa_®¤â rh°âÇfË‹ bghŒia Ã%ã¡f
ahtU« ãua¤jd¥gl nt©oanj ïšiy v‹W MŒÉ£lJ.
VbdÅš “#°o° âuhÉl‹” g¤âÇiffŸ rh°âÇfË‹ nfh¡fny
Ahš ãur§f¤â‹ ngÇnyna KjÈš m©l¥òSf® v‹»w ngiu¡
bfhL¤jJ. $kh‹ rh°âÇfŸ mJ nghuhJ v‹W brhšÈ m¥Õš
brŒJbfh©lâ‹ ngÇš ÄFªj jhuhs neh¡f¤Jl‹ m¥ g¤âÇ¡
iffŸ Mfha¥ òSf® v‹»w bga® bfhL¤âU¡»wJ. mij rh°âÇ
thS« rªnjhõkhŒ V‰W¡bfh©L Rfkhfnt ïUªJtU»wh®.

ekJ $kh‹ a«. nf. M¢rhÇa® mt®fnsh ï¥nghJ $

r¤âa_®¤â ngÇš bghwhik bfh©L bghŒÆš ngh£onghl tªJ
É£lh®. mjhtJ jh‹ âU¢á jÄœ ehL fh§»u° fÄ£o T£l¤âš

Fo muR - 1927 ( 1) 354 355 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


nry« Íšyh ngh®L jiyt® nj®jš
Kj‹ kªâÇahš _‹W Kiw ÃW¤j¥g£lJ
nry« Íšyh ngh®L bk«g® âU. uh#kh¡f« g©lhu« Kjš
ng® br‹id ft®dÇ‹ mªju§f fhÇajÇá¡F mD¥ãa jªâ¢
brΉ ,
c¤âuit ngh®L Û£o§»š M#uh¡»dh®. Vnjh j¥bg©z¤â‹
ngÇš mªj c¤âuî mD¥g¥g£oU¡f nt©Lbk‹W«, mij¥
òduhnyhrid brŒa [®¡fhÇl« É©z¥ g« brŒJ bfh©L
nj®jiy m‹W el¤j nt©Lbk‹W ngh®L T£l¤âš Ô®khÅ¡f¥
g£lgo nj®jš elªjJ. uh›gfö® všy¥g br£oah®. v«.vš.Ì.
Û©L« Vfkdjhf¤ nj®ªbjL¡f¥g£lh®. ï›Éõa§fis És¡»
#&‹ 5 njâ foj« mD¥g¥g£oU¡»wJ. Û©L« kªâÇ ï›
Éõa¤âš FW¡»l¡ TLbk‹W tjªâ cyhî»wJ. eh‹F jhÿfh
ngh®L bk«g®fS« 6 oÞ£oÇ¡L ngh®L bk«g®fS« cŸgl
g¤Jng® ft®d®fis¥ ng£ofhz c¤âuî th§»¤ jhdhf nt©L
bk‹W ãuh®¤â¡»nwh« .
Fo muR - f£Liu - 19.06.1927

Íšyh ngh®L jiytuhÆUªj âU nghš¡° jiyt® gjÉia

uhÍehkh brŒa¥ nghtjhf m¿É¤jîlnd nyh¡fš ngh®L M¡L
17-tJ ãÇÉ‹go kh®¢ 31 ² ntW xU jiytiu¤ nj®ªbjL¡f xU
T£l« T£L«go ÔkhÅ¡f¥g£lJ. âUnghšÌ‹ uhÍehkhit
x¥ò¡bfh©l ãwF mªj¡ T£l¤âš jhnd kW jiyt® nj®jiyí«
el¤jnt©Lbk‹W kªâÇ c¤juî bfhL¤jh®. mªj c¤juîgo âU
nghšá‹ uhÍehkhit x¥ò¡bfh©l T£l¤ânyna uh›gfö®
všy¥gbr£oah® Vfkdjhf všnyhuhY« jiytuhf¤ nj®ªbjL¡
f¥g£lh®.

Mdhš nj®jš Koit 6-thu« tiu bf#£oš ãuRu«

brŒahkš kªâÇ ÃW¤â it¤jh®. nk15 njâ âU všy¥g br£oah®
nj®jiy u¤J brŒJ clnd ntW nj®jš el¤jnt©Lbkd kªâÇ
c¤juÉ£lh®. ïu©lh« Kiwí« mt® c¤juî¥go el¤j¥g£lJ.
nk 23 nj®jš el¤Jtjhf xU thu¤J¡F K‹djhfnt neh£O°
bfhL¡f¥g£lJ. nk 22 njâ kªâÇ Û©L« nj®jš neh£Oi[ u¤J
brŒJ neh£OÌ‹ ngh¡Ftu¤J¡F 2 ehS« r£l¥go T£l¤J¡F
K‹ 7 ehS« Mf 9 ehŸfS¡F K‹dhnyna nj®jš neh£O°
bfhL¡f nt©L« v‹W c¤juÉ£lh®. _‹wh« Kiwí« mtuJ
c¤juî mDrÇ¡f¥g£lJ. #]‹ 4 njâ nj®jš el¤Jtjhf
F¿¥ã£L 11 ehis¡F K‹dhnyna neh£O° bfhL¡f¥g£lJ. #]‹
3 njâ nj®jiyí« kªâÇ u¤JbrŒJ, ngh®L bk«g®fËš IªJng®
ngh®L f©wh¡oš r«kªj¥g£oU¥gjhf vâ® føah® mD¥ã
ÆU¡F« kDit ÉrhǤJ Koî brŒj ãwF nj®jš el¤âdhš
nghJbk‹W xU c¤juî mD¥ãdh®. it° ãuÌbl©L mªj

Fo muR - 1927 ( 1) 356 357 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


$kh‹ n#hr¥ã‹ F£o¡fuz«
br‹id murh§f¤âš »U°jt® v‹»w rYifÆ‹ ngÇš
$kh‹ Mnuh¡»arhÄ KjÈahU¡F kªâÇ¥ gjÉ »il¤jâÈUªJ
$kh‹ ekJ n#hr¥ò¡F eh¡»š j©Ù® brh£l Mu«ã¤J É£lJ.
mnjhL kh¤âukšyhkš mªj kªâÇ¥ gjÉ gh®¥gd®fŸ _ykhf¤
jh‹ ɉf¥gL»wbj‹»w Ô®khdK« V‰g£L É£lJ. mnjhL Tl
m«kªâÇ¥ gjÉ¡F gh®¥gd®fS¡F¡ bfhL¡f nt©oa Éiy
“#°o°” f£áia¤ â£o gh®¥gdušyhjhiu¡ fh£o¡ bfhL¡f
nt©oaJjh‹ v‹»w Koî« mtU¡F V‰g£ljhf¤ bjÇ»wJ.
rÛg¤âš kJiuÆš ngádJ« $ r¤âa_®¤âia¥ òfœªjJ«
k‰W« mt® bjÇɤj mã¥ãuhaK«, $kh‹ n#hr¥ã‹ òâa
ãw¥ig¡ fh£L»wJ. $kh‹ r¤âa_®¤âia xU kÅj® òfœ
thuhdhš m«kÅjUila nah¡»aij ï‹dbj‹W eh« brhšÈ¡
fh£l nt©oaâšiy. cjhuzkhf “ky« ešy thridahÆU¡»wJ
v‹W xUt® brhšYthuhdhš mt® _¡»‹ nah¡»aijia¥ g‰¿
brhšyî« nt©Lkh?” v‹w gHbkhÊ x‹W©L. mJnghynt
$kh‹ r¤âa_®¤âÆ‹ nah¡»a¥ bghW¥ò« ehzaK« e‹whf
m¿ªj $kh‹ n#hr¥ò mt®fŸ mtiu¥ òfœtJ« Rauh{a¡
f£áÆ‹ nah¡»aijiaí«, bj‹dh£L¥ gh®¥gd®fË‹ nah¡»a
ijiaí« e‹whf m¿ªj $kh‹ n#hr¥ò ïitfS¡F t¡fhy¤J
th§»¡ bfh©L ngRtJkhdhš ÕR ïšyhkš ngR»wh® v‹W
ahuhtJ Ãid¡f Koíkh? ïj‹ gadhf¡ »¿°jt® v‹»w
KiwÆš $kh‹ n#hr¥ò¡F xU rka« kªâÇ c¤ânahf« mšyJ
mj‰F rkhdkhd gjÉ »il¥gjhÆUªjhY« $kh‹ n#hr¥ã‹
thœ¡ifÆ‹ bgUik monahL xʪJ nghFbk‹nw ga¥
gL»‹nwh«.
ïa¡f« v‹gitfËYŸs Nœ¢áia btË¥gL¤j¥ gh®¥gdušyh
jh® gh®¥gdUl‹ r©il ïL« nghJ $kh‹ n#hr¥ ngh‹wt®fŸ
ïU (M£L¡F£o)t® r©ilÆÈUªJ xGF« ïu¤j¤ij¡ Fo¡F«
(FŸs eÇahf) åuuhf¤ njh‹¿aJ Äfî« gÊ brhšy¤j¡f fhÇa«.
njrhãkhd« v‹gj‰F $kh‹ n#hr¥ v‹d bghUŸ bfh©oU¡
»wh® v‹gJ És§fÉšiy. bj‹dh£L¥ gh®¥gd®fË‹ mnah¡
»a¤ jd¤ij¤jh‹ $kh‹ n#hr¥ mt®fŸ njrhãkhd« v‹W
bfhŸthuhdhš mtiuí« gh®¥gd¡ T£l¤âš nr®¤J¤jh‹ fz¡
F¥ gh®¡fnt©L«. VbdÅš $kh‹ n#hr¥ò¡F« gh®¥gdUl‹
nrUtj‰F cÇik c©L. v‹dbt‹whš “ïªJ¡” fËš gh®¥gd
ušyhjh® mâfkhdt®fŸ. gh®¥gd®fŸ ÄFªj Fiwªj v©Â¡if
cŸst®fŸ. Fiwªj v©Â¡ifíŸst®fŸ mâf v©Â¡ifíŸs
t®fis vŒâ Mâ¡f« bgw nt©Lkhdhš VjhtJ xU Nœ¢áÆ‹
_y« jh‹ Koí« v‹gJ gh®¥gd®fË‹ Koî. mJ nghynt
$ kh‹ n#hr¥ mt®fS« j§fŸ Fiwªj v©Â¡ifia c¤njá¡
F«nghJ jh§fshf¤ jŤj xU jªâunkh mšyJ gh®¥gd®fË‹
jªâu¤âš T£L Éahghunkh brŒa nt©oaJjh‹ »ukkhdJ
v‹»w Koî¡F tunt©oat®jh‹. Mdhš nah¡»a khd Kiw
Æš »il¡fhj vªj Mâ¡fK« Ãiy¡fhJ v‹gJ« Ãiy¤jhY«
thridíŸsjhÆU¡fhJ v‹gJ« vkJ JÂî.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 19.06.1927

ïªJ kj« v‹»w òu£il it¤J¡ bfh©L gh®¥gd®fŸ,

jh§fŸ bgÇa #hâ¡fhu®fŸ v‹W brhšÈ¡ bfh©L« m«kj¤âd®
v‹gt®fS¡FŸshfnt jh§fbshʪj k‰wt®fis¤ jhœªj #hâah
uh¡» ÃuªjukhŒ¥ ãiH¡f V‰gL¤â¡ bfh©oU¡F« “muáaš”

Fo muR - 1927 ( 1) 358 359 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4


kiyia¡ bfšÈ vÈia¥ ão¤jh®fŸ
nry« Íšyh ngh®L jiyik¥ gjÉ¡F âUths® všy¥g
br£oah® mt®fŸ tu¡Tlhbj‹gjhf nry¤âYŸs áy gh®¥gd®
fS«, mt®fsJ jaÉš K‹D¡F tuyhbk‹W fUâ mt®fsJ
thiy¥ ão¤J¡ bfh©L âÇí« áy gh®¥gdušyhjh®fS« x‹W
To RakÇahij¡F g§fK©Lg©Q« T£l¤â‰F mDjhg« fh£o
tU»w kªâÇia¥ ão¤J¡ fr¡» v‹bd‹dnkh Nœ¢áfbsšyh«
brŒJ gh®¤J« nt©L« v‹nw kd¢rh£á¡F Énuhjkhd v¤jid
nah m¡»ukkhd c¤âuîfis¥ nghl¢ brŒJ« filáahf fd«
kªâÇ R¥guhaDila m¡»uk§fisí« b#ƤJ âUths® všy¥g
br£oahUila (jiyt®) nj®jš r®¡fhuhš x¥ò¡ bfhŸs¥g£L
É£lJ. gh®¥gd®fshš brŒa¥g£l ï›tsî Nœ¢áfshY« fd«
R¥guhaÅ‹ kªâÇ j‹ik, khd§bf£L ehL áÇ¡f V‰g£lJjhnd
jÉu gh®¥gd®fS¡fhtJ âU všy¥g br£oahU¡fhtJ xU Éj
eZlK« V‰g£LÉlÉšiy.
ekJ eh£L rǤâu¤âš MÆu¡fz¡fhd tUl§fŸ bjh£L
ehsJ tiuÆš ahuhtJ xU gh®¥gdušyhjh® vªj¥ gh®¥gdUila
ng¢irahtJ nf£L nah¡»akilªjjhfthtJ K‹D¡F tªjjhf
thtJ, vªj Mjhu¤ij¡ bfh©lhtJ U#&¥ã¡f Koíkh? gh®¥gd
ušyhjhiu xÊ¥gj‰fhf gh®¥gd®fS¡F¡ if Míjkhf ïUªj
gh®¥gdušyhjh®fËš ahuhtJ xUt® gh®¥gd®fshš rã¡f¥
glhkY«, öΡf¥glhkY« j¥ã¤J¡ bfh©lt®fŸ xUtuhtJ
ïU¡»wh®fsh? ï‹iwa âd« gh®¥gd®fshY« mt®fŸ g¤âÇif
fshY« tir nf£L¡ bfh©L ïU¡F« njÓa åu®fŸ, njrg¡j®fŸ
v‹W brhšÈ¡ bfhŸgt®fbsšyh« xU fhy¤âš gh®¥gd®fË‹ if
Míj§fshf ïUªJ bfh©L “njrg¡j®fŸ”, “njrhãkhÅfŸ,”
“jiyt®fŸ,” ãukÇΔ, “uh#ÇΔ v‹»w bgUikia milªJ
bfh©L ïUªjt®fŸjh‹. MÆD« gh®¥gd®fŸ j§fŸ ntiy
Koªj clnd âObu‹W ÑnH ö¡»¥ ngh£L Äâ¤J ÉL»wh®fŸ.
cjhuzkhf ï¥bghGJ ekJ eh£oYŸs gh®¥gd®fbsšyh« xnu
moahŒ $kh‹fŸ õ©Kf« br£oah®, tujuh#&Y ehíL,
Fo muR - 1927 ( 1) 360
v°. K¤ijah KjÈah® M»at®fis itj t©zkhf ïU¡»wh®
fŸ. ït®fis ïnj gh®¥gd®fŸ v›tsî öu« ö¡» it¤J fÉ
gho¡ bfh©L ã‹dhš âǪjh®fŸ v‹gJ #d§f£F¤ bjÇí«.
gh®¥gd®fŸ jÅahf v§nfahtJ nghdhš bghJ #d§fshš fšyo,
rh cU©il KjÈa kÇahijfŸ »il¡F« v‹W njh‹W»w
ïl§fS¡bfšyh« ³ fdth‹fis¡ T£o¡ bfh©L nghtJ«,
mt®fis t©oÆš it¤J ïG¥gJ«, n#! nghLtJ«, mt®fŸ
gl§fis¥ gŸË miwÆš it¤J óͤJÉ£L« bfhŠr« VjhtJ
ït®fsJ m¡»uk§fis vL¤J¢ brhšy Mu«ã¤J É£lhš clnd
mt®fŸ nkš f¤â Ô£LtJkhd brŒiffis eh« gh®¤J¡bfh©nl
tU»nwh«. mšyhkY« RakÇahijíŸs vªj¥ gh®¥gdušyhjh
iuahtJ j§fSl‹ nr®¤J¡ bfh©nlh mšyJ itahkyhtJ
ïU¡»wh®fsh v‹gij¥ gh®¤jhš ïJ mDgt¤âš bjÇatU«.
ït‰iw vj‰fhf¢ brhšY»nwhbk‹whš ïnj $kh‹ R¥guha‹
mt®fS¡F« nry¤âš cŸs mtuJ nfhZo¡F« bfhŠr«
RakÇahij cjakhd clnd ït®fŸ ngÇY« ïnj gh®¥gd®fŸ
f¤â Ô£Lth®fbs‹gij m¿îW¤Jtj‰fhfnta‹¿ ntwšy.
âU. všy¥g br£oahÇ‹ bt‰¿ahdJ gh®¥gd Nœ¢áÆ‹
j‹ikia btË¥gL¤jî«, gh®¥gd Nœ¢áÆÅ‹W j¥òtjhdhš
v›tsî ãuahir ïU¡»wbj‹gij btË¡fh£lî« xU m¿F¿
ahf¡ bfhŸsyhnkašyhkš k‰wgo ãukhjkhŒ ghuh£l¤ jFªj
Éõa« mâš x‹WÄšiy v‹gnj vkJ mã¥uha«.
Fo muR - f£Liu - 19.06.1927
361 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

kªâÇfË‹ Ãakd«
#°o° fø kªâÇ gjÉÆš ïUªj fhy¤âš ahU¡fhtJ
°jy °jhgd§fËš Ãakd« brŒjhš mt®fŸ x›bthUtU¡F«
ekJ gh®¥gd®fŸ x›bthU bghŒ¡ fijia¡ f£o gh®¥gdušyhjh®
ïa¡f¤ij¤ öΤJ¡ bfh©L ghku k¡fS¡F m›Éa¡f¤âÅl«
mUtU¥ò©lhF«go v›tsnth Nœ¢áfbsšyh« brŒJ bfh©L
tªjJ bghJ #d§fS¡F¤ bjǪjJjh‹. Mdhš m«khâÇ
Ãakd§fŸ gh®¥gd®fS¡fhtJ m¡nfhZoia¢ nr®ªj gh®¥gd
ušyhjhU¡fhtJ »il¤JÉ£lhš mij¥g‰¿ btËÆny ngrhkš
ufáakhf mDgɤJ¡ bfh©L tªjJ« ahtU« m¿ªjJ.
cjhuzkhf $kh‹ Ì.É. bt§f£lukz Ia§fhU¡F nfha« ò¤ö®
Íšyh ngh®L¡F Ãakd« brŒj fhy¤âš ïªj¥ gh®¥gd®fŸ xU
th®¤ijahtJ ngrnt ïšiy. mnj rka¤âš br‹id KÅághÈ
o¡F $kh‹ jÂfhry« br£oahiu mnj kªâÇfŸ Ãakd« brŒj
fhy¤âš bfhšiy tÊ¥ ãuntrbk‹W vGâÆUªjh®fŸ. mj‰F¢
rkhjhdkhf¤ nj®jÈš njh‰wt®fis Ãakd« brŒtJjh‹
bfhšiy tÊ¥ ãuntrnk bahÊa nj®jY¡F ËW bt‰¿bgw¤j¡f
nah¡»aij ïšyhjt®fis ÃaÄ¥gJ bfhšiy tÊ¥ ãuntrkšy
bt‹W brhšÈ É£lh®fŸ. Mdhš ÑnH F¿¥ãl¥ nghF« r«g
t¤ij ekJ gh®¥gd®fŸ v‹dbt‹W brhšYth®fnsh? bjÇa
Éšiy. nfhaK¤ö® Íšyh fšÉ¢ rig¡F rÛg¤âš Ãakd«
brŒa¥ bg‰¿U¡F« khâÇí« m¥bghGJ r¤j« ngh£l gh®¥gd¥
g¤âÇiffS¡F ï¥bghGJ f©nz ïšiyah? ò¤âjh‹ ïš
iyah? v‹gJ« thrf®fshšjh‹ îzÆ¡f¥gl nt©L«. mjhtJ
³ rig¡F rÛg¤âš r®¡fhuhš Ãakd« brŒa¥ g£l $kh‹
o. v«. uhk¢rªâu‹ br£oah® v‹gt® Íšyh °jy °jhgd _ÈakhŒ
brd£o‰F ËW btF ɤâahrkhd X£Lfshš njhšÉí‰wt®.
mjhtJ ït® g£ljhÇ v‹»w bgUikíilatuhf ïUªJ
nfhaK¤ö® lî‹ KÅágš fî‹ÌÈnyna 30 X£L¡fS¡F nkš
ïUªJ« ïtU¡F¥ ngh£oahf Ëwt® g£ljhÇ mšyhjtuhf
ïUªJ« btËô®¡fhuuhf ïUªJ« mtU¡F Rkh® 60 X£L¡fŸ
Fo muR - 1927 ( 1) 362
»il¤jJ kšyhkš âU br£oah® 10 X£L¡fŸjh‹ bg‰W
njhšÉailªjh®. v#&nfõ‹ fî‹áY¡F« nfhaK¤ö® KÅágh
Èo _Èakhf ËW ntbwhU g£ljhÇ mšyhjt® ïtU¡F¥ ngh£o
ahf Éf ït® bt‰¿bgwKoahkš ã‹ th§»¡ bfhŸs nt©oa
jhf¥ nghŒÉ£lJ. jÉu âU br£oah® mt®fSila tF¥ãš
ahU¡F« mªj °jhdÄšiy. Mjyhš m›tF¥ghU¡fhf br£oah
U¡F¡ bfhL¡f¥g£lbj‹W brhšYtjhf ïUªjhnyh mJî«
ïšiy. VbdÅš mnj tF¥ãš $kh‹ br£oah® FL«g¤ânyna
$kh‹ br£oahÇ‹ jkadhUila FkhuÇ‹ kidÉahU« jkJ
á‹d khkdhÇ‹ Fkhu¤âí« M»a $kâ yÈjh«ghŸ mt®fŸ
V‰bfdnt m¥gjÉ¡F Ãakd« brŒa¥g£L ïU¡»wh®. m¥go
ÆU¡f njhšÉí‰wtU«, mnj tF¥ãš k‰w xU Ãakd« bg‰w
tF¥ãdU« M»a fdthid vj‰fhf kªâÇ ÃaĤjh®. mªj
rig¡F yha¡FŸs ntW fdth‹fshtJ mšyJ m¢rigÆš
ãuâÃâ¤Jtkilahj ntW tF¥ghuhtJ ïšiy v‹»w fhuz¤
âdhyh? mšyJ kªâÇ fd« lh¡l® R¥guha‹ mt®f£F Ãakd«
bg‰w $kh‹ br£oah® ÉUªJ KjyhdJ brŒJ kÇahij brŒjh®
v‹gj‰fhfth? ïij¥g‰¿ vªj¥ gh®¥gd g¤âÇifahtJ ïij
mt®fsJ ÃUg®fshtJ ãu°jhã¤jh®fsh? vªj r£lrig thaho
fshtJ btË¥gL¤âdh®fsh v‹W nfœ¡»‹nwh«?
ïJ v¥gonah ïU¡f£L«. ïªj Ãakd¤âdhš bgÇa Ôik
nah e‹iknah V‰g£ljhf eh« á¿J« ftiy¥glÉšiy. mšyJ
$kh‹ br£oah® mªj °jhd¤â‰F yha¡»šyhjt® v‹W« brhšt
j‰F tuÉšiy. ekJ eh£L¥ gh®¥gd®fŸ gh®¥gdušyhjh® f£á
kªâÇfË‹ ngÇš brhšÈ¡ bfh©L tªj F‰w§fS« mt®fS¡F
Énuhjkhf¢ brŒJ bfh©Ltªj ãuRu§fS« nah¡»akhdjh?
mnah¡»akhdjh? v‹gijí« ïitfŸ njr¤â‰fhf¢ brŒa¥
g£ldth? mšyJ gh®¥gd® Mâ¡f¤â‰fhf¢ brŒa¥g£ldth?
v‹gij¥ bghJ #d§fŸ m¿tj‰fhfnt ïij¡ F¿¥ãL»nwh«.
Fo muR - f£Liu - 19.06.1927
363 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

âuhÉl® fHf« nfhɉg£o
18 - tJ M©L Ãiwî ÉHh
jiyik K‹Diu
m‹g®fns!
ekJ e©gU« muáaš jiytUkhd âUths® É.X.áj«gu«
ãŸis mt®fŸ v‹id¥g‰¿ brhšÈaitfŸ ahî« v‹Ål«
cŸs m‹ãdhš mšyhJ m›tsî c©ik ba‹W jh§fŸ
e«ãÉl¡Tlhbj‹W j§fis¡ nf£L¡ bfhŸS»nw‹. v‹id
mt® jiyt® v‹W brh‹dj‰F Mf eh‹ ÄFâí« bt£f¥gL
»nw‹. mt® t§fhs¥ ãÇÉidÆ‹ nghJ jÄœeh£oš áw¥ghf
ïªj ÍšyhÉš mU«bgU« jiytuhÆUªJ el¤âa bgU« »s®¢á
Æ‹ nghJ eh‹ cšyhr¤Jl‹ Éliy¥ òUõdhŒ Éisaho¡
bfh©oUªnj‹. mtiuí« mt® ngh‹whiuí« f©nl bghJ¤
bjh©oš ïw§»nd‹. m‹¿í« eh‹ átPhd nah»fŸ thá¤J¡
bfhL¤j cgrhu¥ g¤âu th¡»a§fS¡F« eh‹ xU á¿J« bghU¤j
Kilat‹ mšy‹. M»Y« m¥g¤âu¤âš vdJ bfhŸiffis
òfœª âU¡F« Éõa§fis¥ bghU¤jtiu m¡bfhŸif¡F mij
xU e‰rhø¥ g¤âukhf vL¤J¡ bfh©L mj‰fhf vdJ e‹¿ia
brY¤J»‹nw‹.
ï¤âuhÉl r§f« 18-tJ M©LÉHh v‹W brhšy¥ gLtjhš
ïj‰F 18 M©L KoªâU¡»wJ. ekJ eh£oš âuhÉl® K‹nd‰w
r«gªjkhŒ VjhtJ ïa¡f§fË‹ _y« ngRtjhÆUªjhš ekJ
vâÇfŸ c¤ânahf¤â‰F Mir¥g£l ahnuh áy gh®¥gdušyhjhuhš
rÛg¤âš âuhÉl®fŸ bgaiu brhšÈ¡ bfh©L Mu«ã¡f¥g£l xU
Raey ïa¡fbk‹W brhšÈ tUtJ c§fS¡F¤ bjÇí«. Mdhš
ï¡fHf« m¥ng®¥g£lt®fshš M¡f¥g£ljh v‹gJ« RthÄ
átPhd nah»fŸ VjhtJ c¤ânahf« M¡f¥g£L »il¡fhkš
nghdj‰fhf Mu«ã¤jhuh v‹gijí« mtU¡F VjhtJ
Fo muR - 1927 ( 1) 364
c¤ânahf« nt©oÆU¡»wjh v‹gijí« âUtŸStU¡F
c¤ânahf« nt©oÆUªjjh, ò¤jU¡F c¤ânahf« nt©oÆUª
jjh, fãyU¡F c¤ânahf« nt©oÆUªjjh, m›it¡F c¤ânahf«
nt©oÆUªjjh v‹gijí« nahá¤J¥ ghU§fŸ. m‹¿í« RthÄ
átŠPhd nah»fŸ fhy¤âš kh¤âu«, ï«khâÇ Ka‰áfŸ
njh‹¿‰W v‹gjhf Ãid¡»Ö®fsh? v‹W ïªj eh£oš MÇa®fŸ
fhš it¤jh®fnsh m‹W Kjny MÇa®, âuhÉl® v‹»w
nt‰Wikí« MÇa® r§f«, âuhÉl® r§f« v‹»w ïa¡f§fS«
RakÇahij¡ »s®¢á fS« eh£oš V‰g£L¡ bfh©L jh‹ ïU¡»wJ.
ïJfis v›tsnth ghLg£L ekJ vâÇfŸ kiw¡f Ka‹whY«
ïa‰if¤ j¤Jt« kiw¡f Koahkš brŒJ tU»wJ. vJtiuÆš
MÇa® ntj« v‹gJ ekJ eh£oš ïU¡Fnkh vJtiu MÇa®
Mâ¡f«, MÇa j®k ãurhu¢ rig, tUzh°uk j®k ãurhu rig ekJ
eh£oš ïU¡Fnkh mJtiu ekJ ïa¡f« mjhtJ âuhÉl®
K‹nd‰w ïa¡f«, RakÇahij ïa¡f«, rkur ïa¡f« ïUªJ Ôu
nt©oaJ jh‹. rÛg fhy¤âš MÇa®fŸ jŠir Íšyh öth®
v‹»w »uhk¤âš T£l¥g£l “ãuhkz r«nksd«” v‹D«
T£l¤ijí« mj‹ elto¡iffisí« gh®¤jt®fS¡F ï«khâÇ
ïU¡f¥g£l r§f§ fŸ mtáakh ïšiyah v‹gJ ahtU¡F«
bjǪâU¡F«. nkY« ekJ eh£oš kj kl§»a ntj«, rh°âu«,
°ÄUâ, Mfk«, òuhz« KjÈaitfË‹ nguhš MÇa¥ ãurhu«
brŒJ tU« tiuÆš eh« ï«khâÇ Ka‰áfËš <Lg£L ïUªJ Ôu
nt©oaJ jh‹. vdnt ï«Ka‰áfŸ bt‰¿ bgw nt©Lbk‹W
ãuh®¤â¥gJl‹ vdJ Kfîiuia ÃW¤âÉ£L k‰W« eh‹ VjhtJ
brhšÈ¡ bfhŸs nt©oa Éõa§fŸ V‰g£lhš mt‰iw vdJ
KoîiuÆš brhšÈ¡ bfhŸ»nw‹.
Ãiwîiu :
rnfhju®fns!
njr¤â‹ nguhš K‹ bjh©L brŒa tªj eh‹ ï¥nghJ
rka¤â‹ nguhY«, rl§FfŸ nguhY« bjh©L brŒa tªjij¥
gh®¡f c§fËš áyU¡F M¢rÇa« tuyh«. Mdhš c©ikÆš ïJ
M¢r®a¥gl¤j¡fjšy. K‹dnkíŸs v‹ bfhŸiffS« ï¥ngh
JŸs v‹ bfhŸiffS« x‹nw jh‹. ïu©L« e« k¡fis
moik¤jd§fËÈUªJ ÉLÉ¡f nt©oa ÉLjiy jh‹. e«
k¡fSila Rjªâu¤â‰F« RakÇahij¡F« ïilôwhÆU¥gJ r®¡
fh® kh¤âukšyhkš e« rkaK« rl§FfSkh«. njr¤â‰F x¤âš
yhj uhÍa¤âš fZl¥g£L ï›tsî fhy« moikahÆUªj ehL
365 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
e« eh£il¥ nghš ntbwªj ehL« ïšiy. fhuz« FU£L e«ã¡if,
_l g¡â, RakÇahija‰w Ãiyik ïitfshš ÃiwªJ e« rka«
nghš moik¥gL¤â ïU¡F« rkaK« ntW vJîÄšiy. K‹ xU
fhy¤âš »¿°J kjK« ïªj moik¤jd¤âš mf¥g£oUªjJ.
FU¡fŸ ghtk‹Å¥ò Ó£L¡fŸ ɉW #dr_f¤ij moikfsh¡»
tªjd®. Mdhš Ó¡»u« Ó®âU¤j¡fhu®fŸ V‰g£L j§fS¡F¢ brŒj
bfhLikf£F« ga¥glhkš ï«_l¡bfhŸiffis cil¤jd®.
#dr_f« ÉLjiy milªjJ, ehL nk«g£lJ. mJ g‰¿ ï¥
nghJŸs »¿°Jt ehLfË‹ bgUik ïªj Ó®âU¤j¡fhu®fS¡nf
nrU«.
ïÅ e«Kila rka¤âš vL¤J¡ bfhŸnth«. k‰w rka§
fË‹ Mjhukhd Fuh‹, ig㟠KjÈa ò°jf§fis všnyhU«
go¡fyh«. e«Kila rka Mjhukhd ntj§fisnah xU tF¥gh®
jÉu k‰wt® go¡f¡TlhJ, nf£f¡ TlhJ. go¤jhš eh¡if mW¡f
nt©L«. nf£lhš fhâš <a¤ij¡ fhŒ¢á C‰w nt©L«. V‹
mŒah ï¥go¢ brŒayhkh v‹W nf£lhš mJ kj¤ Jntõ«, #hâ¤
Jntõ« M» ÉL»wJ.
flîŸ tÊghnlh, juf® ïšyhkš brŒa KoahJ. e« rhÄ¡F¥
g¡f¤âš eh« nghdhš rhÄ br¤J¥nghth®. áy tF¥gh® 10 KH¤âš
áy tF¥gh® 100 KH¤âš Éf nt©L«. áy tF¥gh® f©fS¡nf
bj‹gl¡TlhJ áy tF¥gh® kâiy¡ Tl gh®¡f¡ TlhJ. ïšyh
É£lhš mtU¡F¤ J‹g«. e« ghiõ rhÄ¡F¤ bjÇahJ. juf®
ïšyhkš fhÇa« el¡fhJ. juf® ghiõjh‹ mtU¡F¤ bjÇí«.
r®¡fh® brŒiffS¡nfh ešyjhÆD« bf£ljhÆD« xU r£l«
c©L. r®¡fh® tÇfŸ všyht‰¿‰F« xU r£l« c©L. Mdhš e«
kj¤â‹ nguhš V‰gL¤â tNš brŒí« tÇ¡F¢ r£l« ïšiy.
r®¡fh® tNÈ¡F« tÇ¡F¡ fz¡F c©L. kj¤â‹ nguhš
tNÈ¡F« tÇ¡F fz¡F ïšiy. x›bthU nfhÉšfËY«
brY¤j¥gL« tÇ y£r¡fz¡fhŒ Ko»wJ. gy‹ x‹WÄšiy.
kf«kâa® »¿°jt® nfhÉÈš kj¥ ãurhu« c©L. e« nfhÉš
fËš tÇ bfhL¥gtU¡F kj¥ ãurhunkD« »ilahJ.
ïÅ klhâgâfnsh nf£f nt©oaâšiy. mt®fS¡F K‹
Él¥g£l brh¤J¡fŸ kj¥ ãurhu¤â‰fhf. ï¥nghJ mt‰¿‹ tU«
go nghtnjh Tlh xG¡f§f£F« xU tF¥ig¢ nr®ªj thaho
t¡Ñšf£F«. mt®fŸjh‹ nghf£L«. rka M¢rhÇah®fnsh, nyhf
FU¡fnsh mt®fŸ C® CuhŒ¤ âǪJ ‘mªj¥ gâ’ ‘ïªj¥ gâ’ v‹W
Fo muR - 1927 ( 1) 366
g£l§fŸ ɉW üW, MÆu¡fz¡fhŒ gz« j£o xU tF¥ghU¡nf
rkuhjid brŒa nt©oaJ. mt®fŸ jh‹ nghf£L«. FyFU¡
fnsh mt®fSila n#hÈ j£rid tNš x‹Wjh‹.
e«Kila rka« ï›tsî Ó® nf£oš ïU¡f ïitfŸ
x‹iwí« g‰¿¡ nf£fÉšiy. tuɉF fz¡F kh¤âu« bfhL v‹W
nf£f xU ïªJkj njt°jhd r£l¤ij V‰gL¤âdhš mJ
bghšyh¥ò. “#°o° f£áah® e« kj¤ijna bfL¤J É£lh®fŸ”
v‹W Cbušyh« ö‰W»wJ. #d r_f¤âš mt®fŸ nkš btW¥ig
c©lh¡F»wJ. xU M‰W btŸs¤âš g£L nghd eÇ Inah cyfnk
nghŒÉ£lJ cyfnk nghŒÉ£lJ v‹wjh«. xUt‹ ïJ v‹d
M¢r®a« v‹W v©Â mij vL¤J¡ fiuÆš É£L v‹d cyfnk
nghŒÉ£lJ v‹»whŒ? vd eÇ “M« Ú v‹id btŸs¤âÈUªJ
ÉLÉ¡fhÉ£lhš vd¡F cyfnk nghŒÉ£ljšyth?” v‹W
brhšÈ Xo¥ nghƉwh«. mJ nghš xU tF¥ghU¡F tU«go
FiwªJ ÉLkhdhš M« mtU¡F kj« bf£L¥ nghŒÉ£lJjh‹.
rka« ï«k£oš ïÅ rl§Ffis vL¤J¡ bfhŸnth«.
mitfËDila gy‹ xU T£l¤jh® tÆ® ts®¡f k‰wt®fŸ
všyh« cÆ® nghF«go ciH¡f nt©oaJjh‹.
eh« ãwªjJ Kjš x›bthU RgfhÇa¤â‰F«, x›bthU mRg
fhÇa¤â‰F« xU T£l¤jhiu¡ T¥ã£L, mt®fS¡F tÇ bfhL¤J
mtiu tz§f nt©L«. mt®fS¡F m¥go brŒahÉ£lhš
ek¡F flîŸ e‹ik »ilahJ. mt®fŸ kh¤âu« ïšyhkš x‹W«
el¡fhJ. fšahz å£oš mt® rhî kªâu¤ij¢ brh‹dhY« mJ
ek¡F m¡fiuašy. mt®fS¡F¡ bfhL¡f nt©oaij eh«
mt®fS¡F¡ bfhL¤nj Ôunt©Lkh«. e« fhrhš mt®fŸ tÆW
ts®¤J go¤J, ntiy¡F tªJ, e«ik Äâ¡f nt©L«. ïJjh‹
rl§fh«.
jhd§ bfhL¡f nt©lh« v‹W eh‹ brhšyÉšiy. Mdhš
t¿at®¡F¡ bfhL¡f nt©L«. nah¡»a®¡F¡ bfhL¡f nt©L«.
“m¥go¡»šyhkš xU T£l¤jhU¡nf bfhL¡f nt©L«. mt®fŸ
v›tsî mnah¡»a®fshf ïUªjhY« rÇ” v‹gJ _l¤jd«. eh«
mt®fS¡F bfhL¡fhÉ£lhY« mt®fŸ g£oÅ ïUªJ bf£L¥
nghŒ Élkh£lh®fŸ. ek¡F¥ ght« x‹W« tªJ ÉlhJ. m¥go¢
brŒjhš mt®fS« Ó¡»u« Ó®âUªâ nrh«giy ÉL¤J njf¤ij
ciH¤J¢ r«ghâ¡f¥ gH»¡ bfhŸth®fŸ. »Êªj gŠrh§f¤ijí«
fhŒªj bj®¥ig¥ òšiyí« b#Æ¡f Koahj ek¡F v¥nghJ
367 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
ÉLjiy! ïªj¡ f£L¥ghLfËÈUªJ eh« e« k¡fis ÉLÉ¡f
nt©L«. uh#ßa Ka‰áfshš áWghnyhU¡F« c¤ânahf«
»il¡Fkhdhš bgU«ghnyhuhd #d r_f¤â‰F tÇfŸ mâfkhF«.
ïJ eh« f©l¿ªj Éõa«. fh§»u° rig tU K‹ ïu©L bk«g®
fshš elªj uh#ßa fhÇa§fisna ï¥nghJ eh‹F bk«g®fS«
_‹W kªâÇfS« îth»¤J tU»wh®fŸ. mjdhš bryî kh¤âu«
mâf«, tÇ mâf«. fh§»u° Ka‰áahš tU« e‹ik, c¤â
nahf§fŸ mªj e‹ik áyU¡nf mjdhš gyU¡F« »il¥gJ tÇ
mâf« v‹gJ jh‹. Mjyhš “rka¢ rl§FfŸ” ïitfËYŸs _l
ÉRthr§fËÈUªJ«, FU£L e«ã¡iffËÈUªJ«, f£L¥ghL
fËÈUªJ«, #d r_f¤ij ÉLɤJ e« k¡fis Rjªju¤â‰F«
RakÇahij¡F« mUfuh¡Ftnj c©ikÆš nk‹ikahd Ka‰á
ahF«. mJnt Ra M£áia¡ bfhL¥gJ« MF«.
F¿¥ò : nfhÉšg£o ngh®L iA°Tš f£ol¤âš 19. 6. 27 m‹W
eil bg‰w âuhÉl® fHf 18 - tJ M©L Ãiwî ÉHh brh‰bghÊî.
Fo muR - brh‰bghÊî - 26.06.1927
Fo muR - 1927 ( 1) 368
nfhit kfhehL«
gh®¥gdušyhjh® flikí«
nfhitÆš mL¤j thu« Tl¥nghF« gh®¥gdušyhjh®
Énrõ kfheh£il¥g‰¿ ïJtiu Fo muR 4, 5 jiya§f« vGâ
M»É£lJ. khatu« kfhehL elªjJ Kjš ÉnrõkhŒ nfhit
kfheh£il¥ g‰¿na v§F« ng¢rhŒ ïU¡»wJ. ï«kfheh£oš
jÄœeh£L¡F xU òJ cz®¢á V‰gl¡TL« v‹gJ ekJ mã¥ã
uha«. Md nghâY« ï« kfhehL r«gªjkhŒ jiyt®fŸ v‹ngh
U¡F bgU¤j bghW¥ò V‰g£oU¡»wJ v‹gijí« ahU« kwªJ
Él¡ TlhJ. VbdÅš bghJ k¡fË‹ ftd¤ij ï«kfhehL bgÇJ«
ïG¤J¡ bfh©oU¥gJl‹ ï«kfheh£o‹ Koit gh®¥gd
ušyhjh® kh¤âu« mšyhkš gh®¥gdU« r®¡fhU« btF MtyhŒ
ftŤJ¡ bfh©oU¡»wh®fŸ. ï«kfheh£oš xU f£L¥ghlhdJ«
všnyhiuí« f£L¥gL¤j¡ ToaJkhd xU â£l¤ij V‰gL¤j
Koa Éšiyahdhš ãwF gh®¥gdušyhjh® muáaÈY« r_f
ïaÈY« K‹ndW« fhy« rÛg¤âš ïšiyba‹nw Ô®khŤJÉl
nt©oaJjh‹.
gh®¥gdušyhj r_f¥ ãuKf®fŸ v‹ngh® ï›ÉõakhŒ ïÅ
òâjhf¡ f‰W¡ bfhŸs nt©oanjh âU¤j¥ghL mila nt©o
anjh mšyJ ïÅ xUt® kdij âU¥g¡ Toanjh x‹W ïU¥gjhf
eh« Ãid¥gj‰»šiy. VbdÅš ï›Éa¡f« V‰g£L g¤J tUõ¤
â‰F nkyh»í« ïj‹ Fz njhõ§fis ïa¡f¤âš fyªâUªJ«,
ïa¡f¤â‰F btËÆš ïUªJ bfh©L v⮤J ËW«, áy®
cŸËUªJ btËtªJ« kWgoí« c£òFªJ«, btËÆÈUªJ
v⮤jt®fŸ ï¥nghJ c£òFªJ MjǤJ«, cŸËUªJ MjǤjt®
ï¥nghJ btËna¿ v⮤J« M»a gyÉj mDgt§fis
mndfkhŒ¥ bg‰wh»É£lJ. nk‰f©l ï›Éj elto¡iffË‹
j‹ikfisí« ï›Éj elto¡iffË‹ fhuz fhÇa§fisí«
ahtU« bjǪJ bfh©L« M»É£lJ. mnjhL Tl bfhŸiffŸ
v›tsî öu« x¤J¡ bfhŸs KoaÉšiy v‹gJ« mtut®
369 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
rîfÇa§fŸ v›tsî öu« ï›Éj fhÇa§fS¡F¡ fhuzkhŒ
ïUªjJ - ïU¡»wJ - ïU¡f¥ ngh»wJ v‹gJ« Vw¡Fiwa všnyh
U¡F« bjÇa¡Toajh»É£lJ.
Mifahš ïÅ nt©oabjšyh« mtut® ïZlK« r»¥ò¤
j‹ikínkašyhkš k‰wgo ntW bgÇa khWjšfŸ vJî« njit
ÆU¥gjhf ek¡F¤ bjÇaÉšiy. vdnt, kfheh£o‰F tUnth®
fË‹ flikbašyh« v›bt› Éõa§fËš bfhŸif khWghoš
iynah m›t›Éõa§fËš jhuhskhŒ ÄFâ it¤J¡ bfhŸshkš
x‹Wgl x¤J¥nghf nt©L« v‹gJ«, bfhŸif khWjY«,
e«ã¡ifÆ‹ikí«, V‰g£l Éõa§fËš r»¥ò¤ j‹ikíl‹
elªJbfhŸs nt©L« v‹gJjh‹. ïªj ïu©L FzK« kfh
eh£o‰F tU« fdth‹fËl« Fobfh©oU¡F« g£r¤âš kfh
eh£oš mã¥ãuhangj« v‹gijna fhzKoahJ. xU T£l
bk‹whny gyâw¥g£l mã¥ãuhaKilat®fis¡ bfh©ljhf¤jh
ÅU¡F«. f©Âakhd T£lbk‹gJ gyâw¥g£l mã¥ãuhaKil
at®fŸ tªjhY« mtut®fŸ mã¥ãuha¤ij kâ¤J ekJ mã¥
ãuha« xUtU¡F¥ ão¡fhÉ£lhš mtiu v¥go elªJ bfhŸs
nt©L« v‹W Ãid¡»nwhnkh mJnghy¤jh‹ ãw® mã¥ãuha«
ek¡F¥ ão¡fhÉ£lhš ehK« elªJbfhŸs nt©L«. m‹¿í«
xUt® mã¥ãuha¤âš ek¡F rªnjf« njh‹Wkhdhš mjhtJ “ïJ
mtÇ‹ f©Âakhd mã¥uhakšy. j§fsJ Raey¤â‰fhd
mã¥ãuha«” v‹gjhf ahÇlkhtJ ek¡F rªnjf« njh‹Wkhdhš
mt‰iwí« kÇahijíl‹ bghW¤J¡bfh©L rªnjf¤â‹ ãunah
rd¤ij mtU¡nf bfhL¤J f©Âa¥gL¤j nt©Lnkašyhkš
mij eh« vL¤J¡bfhŸs¡TlhJ. Vbd‹whš “c§fS¡F¤
njh‹¿aij brhšY§fŸ” v‹gjhf ehkhf miH¤J xUt® tªâU¡
F« nghJ mt® brhšYtij¥ bghWikíl‹ nfœ¡f nt©oaJ
jh‹. k‰wgo xUt® mtuhf tªJ ek¡F¢ brhšY«nghJ mij¤
j£o ekJ kdâš njh‹¿aij¢ brhšy ek¡F cÇik it¤J¡
bfhŸtâš F‰wÄšiy.
ehkhf tUªâ miH¤J F‰w« brhšYtjhdJ bgUªj‹ik
ahd ò¤âahfhJ. ïij¥g‰¿ V‹ ï›tsî öu« vGJ»nwhbk‹whš
ek¡F tªJŸs foj§fS« Ã%g§fS« bgÇJ« ï«khâÇ
bghWika‰w j‹ik cilaJfshfnt ïU¡»wJ. m‹¿í« ï›thu
“etr¡â” jiya§f KoÉš,
“nfhit kfheh£o‰F nghjUkhW #°o° f£áƉ
nr®ªj gy gh®¥gdušyhj jiyt®fŸ miH¡f¥ gLth®fŸ
Fo muR - 1927 ( 1) 370
v‹W eh« m¿»nwh«. xUntis mt®fS« nkil ÛJ thj¥
nghÇš jiyÆl neuyh«. mJ nghœJ mikâ, bgUªjifik
KjÈad ghJfh¡f¥ gl nt©Lbk‹W eh« brhšynt©Lt
âšiy. miH¡f¥gLnth® kÇahijahf el¤j¥gLthbud
vâ®gh®¡»nwh«”
v‹gjhf vGâÆU¡»wJ. ï›Éõa§fis¥ gh®¤jhY« ekJ
vâÇfŸ gy® ï« kfheh£oš v¥goahtJ fytuK©lh¡» ekJ
f£il¡ fiy¡f¡ fh¤âU¥gJ mârakšythdâdhYnk ï›tsî
öu« vGJ»nwh«.
Éf, ï›thu ‘etr¡â’ jiya§f¤âš nfhit kfheh£il¥
g‰¿ vGâÆU¥gâš e«ik¥g‰¿ áy th®¤ijfŸ bghǤâU¡»wJ.
mt‰iw kh¤âu« ï§F vL¤J vGâ ekJ fU¤ij btËÆLnth«.
etr¡â vGâÆU¥gJ nghynt ehK« thj¥nghU¡F Mf ïij
vGjÉšiy v‹gij KjÈš bjÇɤJ¡ bfhŸS»nwh«. et
r¡âÆš fhQ« brŒâahtJ:-
1. $kh‹ eha¡fU« mt® cŸË£lhU« #°£o° fø fh§»u
Rl‹ x‹wyhfhJ v‹W j« kj« ÃWÉna Ô®t®. “ $kh‹
eha¡fU« mt® T£l¤jhU« É£L¡bfhL¤jhy‹¿ #°£o°
fø¤ jiyt® fË‹ fU¤J Ãiwntwš mÇJ” v‹W«,
2. “#°£o° føah® muáaš TW fh§»unrhL x‹¿Éo‹
$kh‹ eha¡f® jdJ r_f Ó®âU¤j¤ bjh©il ï‹D« gâ‹
kl§F C¡fkhf Ãfœ¤jyh«” v‹W«,
3. “#°£o° føÆš jÅ¥g£l muáaš éteho Xodhy‹¿
r_f¢ Ó®âU¤j¤ bjh©il âw«gl M‰w ïayhJ. mj‰F
ïlK« neuhJ v‹W eha¡f® brhšY»wh®. ï¡T‰¿š xU Éj
c©ikí©L v‹gij eh« kW¡fÉšiy” v‹W«,
4. “#°£o° føah® muáaš TW njáa ts®¢á¡F¤ jilah
ÆU¥gJ <©L bgÇJ« ftÅ¡f¥ghyJ” v‹W«,
5. “Mjyhš eha¡f® É£L¡bfhL¡F« nguw¤ij¡ fil
ão¤jš nt©Lbk‹W eh« TW»nwh«” v‹W« vGâÆU¡
»wJ.
371 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
 etr¡â 22-6-27 njâ jiya§f¤âš ït‰iwna K¡»akhŒ¡
fUâ ït‰¿‰F ekJ fU¤ij btËÆl flik¥g£LŸnsh«.
1. eh« ekJ mã¥ãuha¤ij tÈíW¤j¥ nghtâšiy.
Éõa¤ij És¡»É£L mtut®fŸ kd¢rh£áÆ‹go el¡fÉ£L
ÉLnthnk mšyhkš xU á¿J« f£lha¥gL¤jnth X£L nrfÇ¡
fnth kh£nlh« v‹gij cWâ TW»nwh«. É£L¡ bfhL¤ jiy¥
g‰¿ k‰bwhU ïl¤âY« tUtjhš filáahf vGJnth«.
2. ïu©lhtJ Éõa¤â‰F etr¡âÆ‹ _‹whtJ Éõank
gâš brhšÈÉ£lgoahš eh« mâfkhf¢ brhšy nt©oaâšiy.
MdhY« á¿J brhšYnth«. gh®¥gd¥ ãurhu« ekJ eh£oš gy¥
g£oU¥gj‰F¡ fhuz« ïJ rka« gh®¥gd®fS¡F mDTykhf
ïU¡F« muáaš étehoÆ‹ tYth mšyth? mJ nghynt
#°o° f£á¡F« xU á¿jhtJ jÅ muáaš éteho ïšyhâU¡F
khdhš ïJ rka« ekJ Ãiy v‹dthÆU¡F« v‹gij kdâš
ifia it¤J¥ gh®¤jhš És§fhkš nghfhJ.
#°o° f£á¡F jÅ muáaš bfhŸif ïšyhâU¡Fkhdhš
#dh¥ kfkJ c°kh‹ îthf rig bk«guhÆU¡f Koíkh? #dh¥
kfkJ c°khD« $kh‹ kh®õng§F« îthf rigÆ‹ bk«guh
ïšyhâU¡Fkhdhš $kh‹fŸ fšahzRªâu KjÈahU«,
tujuh#&Y ehíLfhU«, uhkrhÄ eha¡fU« b#ÆY¡F btËÆš
ïUªJ bfh©L bjhÊyhs® ãurhunkh njÓa¥ ãurhunkh r_f¢
Ó®âU¤j¥ ãurhunkh brŒa Koíkh v‹W gªja« f£o nfœ¡»nwh«.
ïªj ufáa« mndfU¡F¤ bjÇahkš ïUªâU¡fyh«. Mdhš
$kh‹fŸ KjÈahU¡F« ehíLî¡F« eha¡fU¡F« bjÇahkš
ïU¡f Ãaha« ïšiy. vªj¥ ãurhu¤ijahtJ ml¡f gh®¥gd
muáaš â£l¤â‰F r¡â ïšiyba‹W ahuhtJ brhšy Koíkh?
ïªj ïufáa§fis m¿ªnjjh‹ etr¡â “eha¡f® brhštâš xUÉj
c©ikí©L” v‹gjhf jhnd x¥ò¡ bfh©oU¥gjhš ïij¥g‰¿
eh« mâf« ts®¤jÉšiy.
4-tJ Éõa« “#°o° f£áÆ‹ muáaš TW njáa ts®¢
á¡F« ïilôW” v‹gJ. ïªj ïl¤âšjh‹ eh« etr¡âÆlK«
k‰W« gyÇl¤âY« gykhd mã¥ãuha ngj« bfhŸtjhÆU¡»wJ.
etr¡âia¥ nghynt ghku k¡fËš mndf® Ãid¤J¡
bfh©oU¡»wh®fŸ. ïij¥g‰¿ eh« gyKiw vGâÆU¡»nwh«.
ïJtiu ahU« mJfS¡F rkhjhd« vGjnt ïšiy. #°o° f£á
Fo muR - 1927 ( 1) 372
muáaš TW v‹dbt‹gJ bjǪjhš ïªj¥ ãu¢áid ãw¡fnt
ïlÄU¡fhJ.
“njáa” muáaš Twhš njr« fZl¥gLtJ« ï‹iwa njáa
rig ehL áÇ¥gJ« m¿ahjh® ah®? ïij všnyhiuí« Él etr¡â
mâf« m¿ªâU¡»wJ v‹gnj ekJ mã¥uha«. VbdÅš etr¡â
Æ‹ f©ld§fis eh« ftŤJ thá¤J tªâU¡»nwh«. vÅD«
ÑnH áy Éõa§fis¥ ghku k¡fS¡fhf vGJ»nwh«.
njáa¡ bfhŸiffS¡F ekJ eh£oš bršth¡F V‰g£lJ
r_f Ó®âU¤j¡ bfhŸiffshd kfh¤khÉ‹ îkhz¤ â£lK«,
ehzakhd njáa â£lkh»a x¤JiHahikí« fh§»uáš ïU¡»wJ
v‹wâdhyšyhkš ntW fhuz« c©lh? $kh‹fŸ KjÈahU«
ehíLî« ï‹D« áyU« kâ¡F« fh§»uáš ï¤â£l§fŸ ïU¡
»wjh? ïU¡f it¡f Koíkh? kfh¤khî¡F nkš ïÅ ahuhtJ
Ka‰á¡f Koíkh? Koíkhdhš m¥nghJ mâš eh« nghŒ nr®ªJ
bjh©lh‰w Koahjh? fh§»uR K‹dhš x¤JiH¥ghÆUªjJ
v‹gijí« x¥ò¡bfh©L gHago ï¥nghJ« x¤JiH¥ò¡F tªJ
É£lJ v‹gijí« x¥ò¡bfh©l xUt® #°o° f£áÆ‹ muáaš
TW njáa ts®¢á¡F ïilôwhŒ ïU¡»wbj‹W brhšYtjhdhš
eh« mj‰F v‹d gâš brhšy Koí«. njáa¤ â£l¤âš Kjyhtjhf
x¤JiHahik ÃW¤j¥g£L É£lJ. ãwF kJÉy¡F ÃW¤j¥g£lJ.
ãwF Ô©lhik ÃW¤j¥g£lJ. ï¥nghJ fjU« Ú¡f¥gl kfh¤khÉ‹
r«kj« bg‰wh»É£lJ. x¤JiH¥ò¤ â£l§fisí« x¥ò¡bfh©L
r£lrig¡F¥ nghŒ ïu£ilah£á¡F« Má T¿ M¡fkˤJ
tUtijí« fh§»u° x¥ò¡bfh©lh»É£lJ. ïÅ v‹d brŒtJ
gh¡»ÆU¡»wJ v‹gJ ek¡F És§fÉšiy. #°o° f£ánah
kfh¤khÉ‹ îkhz¤ â£l¤ij x¥ò¡bfh©lhŒ É£lJ. muáa
Èš “K£L¡f£ilia¡” if¡ bfh©oU¡»wJ. ï¥goÆU¡f vªj
Éj¤âš #°o° f£áÆ‹ â£l¤âš muáaš TW fh§»uR¡F
ã‰g£ljhÆU¡»wbj‹gJ ek¡F És§fÉšiy. xU rka«
“ehisa âd« kh¿ÉLnkh v‹dnkh” v‹W ga¥gLtjhdhnyh ah®
khwhjt®fsh ÆUªjh®fŸ? vªj muáaš r_fïaš ïa¡f§fË‹
â£l« khwhjjhÆUªjJ? vªj¤ jiyt® khwhjtuhÆU¡»wh®?
$kh‹ g©oj khsÉah nkil ÛJ V¿¡bfh©L Ô©lhjt®
fS¡fhf f©Ù®É£L k¡fis Vkh‰W»wh®. jdJ FL«g¤âš j‹
kfD¡F bg© bfhL¤j r«gªâ xUt® ntW tifÆš xU
gh®¥ghD¡F¥ bg© bfhL¤jj‰fhfî« k‰bwhUtid¥ gh®¥gh‹
gªâÆš c£fh®ªJ rh¥ã£lj‰fhfî« mtiu #hâia É£L¤ jŸË
É£lnjhL jdJ kUkfË‹ jhah® rhf¡»l¡F« nghJ kUkfŸ
373 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
v›tsî bfŠá mGJ« jdJ jhahiu¥ gh®¡f mD¥ã¡ bfhL¡fhj
ò©Âa M¤Jkh, ï‹iwa âd« bj‹dh£oš tªJ fhᥠgh®¥gd¥
gŸË¡Tl¤â‰F gz« g¿¡f ãuhkz- ãuhkzušyhjh® - x‰Wik¥
ãurhu« brŒ»wh®.
ïªJ K°ä« x‰Wik¡fhf 21 ehŸ g£oÅ ïUªj kfh¤kh
fhªâ “ïªJ K°ä« fytu« ï¥go ïU¡F« nghJ vd¡F XŒî ntW
nt©Lkh” v‹W brh‹d kfh¤kh fhªâ ï‹iwa âd« “mtut®fŸ
RakÇahijia¡ fh¥gh‰¿¡ bfhŸs mtut®fŸ ifah yhdij¥
ghU§fŸ” v‹W brhšÈ É£L XŒÉÈU¡»wh®. ï¥gona ïÅí«
gy cjhuz§fŸ Twyh«. vdnt “vªj ïa¡f¤ij e«òtJ? ah®
ng¢irí« elto¡ifí« e«òtJ? ah® mã¥ãuha« kh‰¿¡ bfhŸs
KoahjJ? v‹W brhšYtJ” v‹gij nahá¤J¥ gh®¤jhš ï«khâÇ
rªnjf¤â‰F ïlÄU¡fhJ. “kzK©lhdhš tÊ c©L” v‹»w
rkhjhd«jh‹ brhšÈ Mf nt©L«. ïÅ “eha¡f® É£L¡
bfhL¡F« nguw¤ij if¡bfhŸs nt©L«” v‹W brhštj‰F eh«
gâš brhšÈ Mf nt©L«. ïJ Éõa¤âš É£L¡bfhL¥gJ
v‹gâ‹ fU¤J bfhŸiffis kh‰¿¡ bfhŸs nt©L« v‹gJjh‹.
bfhŸiffis kh‰¿¡bfhŸStJ v‹gJ kj¤ij É£L khW v‹W
f£lha¥gL¤Jtj‰ bfh¥ghdJ. xU kfkâaid Ú É¡»uf¤ij
it¤J tz§F v‹W brhšYtJ v¥go mÃahankh mJ nghš
xUtid fh§»uáš nrU v‹W brhšYtJ v‹gJ ekJ mã¥
ãuha«. ï‹d« nahá¤J¥ gh®¤jhš mijÉl fodkhd¡ f£lis
v‹W Tl brhšyyh«- É¡»uf¤ij tz§FtJ ght« v‹gJ xU
kfkâaUila e«ã¡ifna xÊa mJ ãu¤âa£rkšy. Mdhš,
fh§»uR njr¤â‰F bfLâ ahdJ v‹gJ ãu¤âa£r ãuhkz¤jhš
V‰g£l mDgt Koî. mij kh‰¿¡ bfhŸtJ v‹gJ c©ik
íŸstD¡F rh¤âa¥gl¡ ToaJ mšy v‹gJ ekJ mã¥ãuha«.
c©ikÆš gy‹ ju¤j¡f kfh¤khÉ‹ muáaš â£l§fis¥
ghHh¡»dJ«, mâš <Lg£lt®fËš bgU«ghnyhÇ‹ f©Âa¤ij
bfhŸis bfh©lJ«, ïªj Éjkhd É£L¡ bfhL¡F« j‹ikí«
ïij mErǤj “x‰Wik”¥ ãrhR«jhnd mšyhkš ntwšy.
kfh¤kh fhªâ jdJ bfhŸifÆš ïUªJ xU á¿J« É£L¡
bfhL¡fhkÈUªjtiu njr¤â‹ Ãiy bfhŸifÆ‹, j¤Jt¤â‹
j‹ik, njáa mDTy«, murh§f¤â‹ kd« v¥goÆUªjJ?
É£L¡ bfhL¤J x‰Wik¥ ãrhR¡F Msh» uhÍ x¥gªj¤âš
ïw§»a ã‹ njr Ãiy KjÈaJfŸ v‹d M¢RJ? c©ikahdJ«
cWâahdJkhd bfhŸiffis v¥go MdhY« rÇgL¤â¡
bfhŸs¡Toa kfh¤kh ngh‹wt®fŸ É£L¡ bfhL¤nj ï¡bfâ
Fo muR - 1927 ( 1) 374
Mdhš ïÅ rhjhuz kÅj‹ É£L¡ bfhL¤jhš mj‹ fâ v‹d
MF« v‹gij nahá¤jhš És§fhkš nghfhJ.
nah¡»akhŒ ngRnthkhdhš “É£L¡bfhL¤jhbyhÊa
fhÇa« elthJ” v‹»w Ãiy tU«nghJ R¤jkhd f®kåu‹ mªj¡
fhÇa¤âš ïUªJ Éy» ÉLtJ mwkhFnk mšyhkš É£L¡
bfhL¤J fUk¤ij M‰wyh« v‹gJ njhšÉia x¥ò¡bfh©lnj
MF«. ( j‹ j‹ brhªj¡ fhÇa§fS¡F, ï›tsî fodkhd j¤Jt«
bghUªjhbjÅD« mj‹ ïufáaK« ïJjh‹. ï⚠ɣL¡
bfhL¥gjhš j‹ fhÇa« jh‹ bf£L¥ nghfyhnk mšyhkš ntwšy.)
Kothf xU th®¤ij “v‹idna v©Â ï¥bgU«gÊ V‰nw‹”
v‹W ïuhtz‹ brh‹dJ nghš fh§»uir v⮥gJ v‹»w
bfhŸifia eh« Koî fh£oa fhy¤âš ek¡F cjÉahf ahiuí«
eh« vâ®gh®¤J ï¤bjh©oš ïw§fÉšiy. ( ïij¥ gh®¤jîl‹
áyU¡fhtJ “ïuhtzid¥ nghš ïtD« mʪJ nghth‹”v‹W
brhšy¤ njh‹W«. ïuhtz‹ jdJ bfhŸifÆyhtJ jdJ gy¡
FiwthyhtJ mʪJ nghfnt ïšiy. vâÇfË‹ NøahY«
ïuhtzdJ tF¥ig¢ nr®ªjt®fŸ j§fŸ Raey¤â‰fhf vâÇ
fSl‹ nr®ªJ bfh©L fh£o¡ bfhL¤jâdhY« mt® mg#a
kila neÇ£lJ vdyh«. vÅD« mtuJ òfG« rhkh®¤âaK«
Úâí« ïÅí« monahL kiwªJ nghfÉšiy. m¡fijÆ‹
ïufáa« ntW. mJî« k¡fS¡F¥ gF¤j¿î V‰gL« fhy¤âš
jhdhfnt ãufhá¡F«. mj‰F fhy« tU«. ) #°o° f£á bfhŸ
ifna KGJ« ekJ bfhŸifašy. gu°gu rfha v⮥gh®¥gnj
jÉu nt¿šiy. #°o° f£áí« xU fhy¤âY« fh§»uá‹
c©ikahd bfhŸiffis v⮡f ntÆšiy. “muáaš Éõa¤âš
fh§»u° brŒ»w òu£Lfis eh§fS« brŒJ v§fŸ åjh¢rhu«
mªj¥ gyid milnth«” v‹W brhšÈ tU»wnj jÉu nt¿šiy.
Mjyhš eh« fh§»uir¥ g‰¿ bfh©l bfhŸif¡F #°o° f£áÆ‹
cjÉ v¥nghJ« ek¡»šiy. ïjdhš k‰wt®fis eh« f£lha¥
gL¤jÉšiy - f£lha¥gL¤j¥ nghtJÄšiy. #°o° f£á¤
jiyt® nah¡»aijí« ek¡F¤ bjÇí«. mt®fË‹ ïy£áaK«
ek¡F¤ bjÇí«. Mdhš, mt®fŸ gh®¥gd muáašthâfË‹
f§fhÂfisÉl MÆu« kl§F nah¡»a®fŸ v‹gJ« gh®¥gd
muáašthâfshš gh®¥gd®fS¡F v›tsî gy‹ c©nlh
mJnghynt gh®¥gdušyhj muáašthâfŸ v©z« ÃiwntW
tâY« bfhŠr« FiwthfthtJ V‰gL« v‹»wJ kh¤âu« ek¡
F©L. vdnt, všnyhU« kfheh£o‰F tunt©L« v‹W« xUtU¡
bfhUt® f©Âakhd mtut®fŸ mã¥ãuha§fis gÇkh¿¡
375 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
bfhŸs nt©L« v‹W« x¤J tU»wij¥ bghU¤j tiuÆš
f©ÂakhŒ x¤JiH¡f nt©L« v‹W« kfheh£oš gu°gu r»¥ò¤
j‹ikí« kÇahijí« ïU¡f nt©L« v‹W« ãuh®¤â¤J¡
bfhŸS»nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 26.06.1927
mŒa§fhÇ‹ gh®¥gd¥ ãurhu«

$kh‹ ÓÅthrŒa§fh®, $kh‹fŸ K¤Ju§f KjÈah®,

X. fªjrhÄ br£oah® M»a ïUtiuí« gh®¥gdušyhjh® v‹»w
bgaU¡fhf Tl ïG¤J¡ bfh©L bj‹dh£oš gh®¥gd¥ ãurhu«
brŒJ tUtJ«, m›ÉU fdth‹fis VÉÉ£L gh®¥gduš
yhjhU¡F Énuhjkhf¥ ngR«go brŒJ tUtJ« g¤âÇifÆš
gh®¤âU¡fyh«.

MdhY« mt®fŸ ngh»w ïl§fËš #d§fŸ nfŸÉfŸ

nf£f Mir¥gLtJ ïªj¡ fhy¤âš Äfî« rf#khdJ v‹gJ«
ahtU¡F« bjÇí«. ãurhu¤â‰F¥ ngh»wt®fŸ TLkhdtiuÆyh
tJ Ãahakhd nfŸÉfS¡F¥ gâyË¡f nt©oaJ Ãahakhd
ãurhu®fË‹ flik. m¥go¡»šyhkš nfŸÉ nf£»wt®fis
ml¡» Élî«, mt®fis¤ bjhªjuî brŒa MŸfis¤ jah® brŒJ
VÉ ÉLtJ«, mªj¢ rka¤âš kh¤âu« j¥ã¤J¡ bfhŸs
Koínkašyhkš ãurhu« nfhÇa gyid¤ jUtJ fZlkhd fhÇa«
v‹gij eh« brhšy nt©oaâšiy. ïJtiuÆš gh®¥gd
g¤âÇiffËš tªj nrâfis¡ bfh©nl gh®¥nghkhdhš $kh‹fŸ
ÓÅthrŒa§fh® nfhZofshd $kh‹fŸ r¤âa_®¤â, v«. nf. M¢
rhÇah®, F¥òrhÄ KjÈah®, mÛ¤fh‹ rhíò, fªjrhÄ br£oah®
KjÈa všyh fdth‹fŸ br‹W ãur§f« brŒj T£l§fŸ všyh
t‰¿Y« Vw¡Fiwa VjhtJ xU fytu« elªjjhfnt fhz¥
gL»‹wJ. mŒa§fhÇ‹ ãurhu¤ j‹ik v¥goÆUªjhY« r_f¤
â‰nfh, njr¤â‰nfh mJ v›tsî bfLâia¤ ju¤j¡fjhŒ ïUª
jhY« Ãaha¤ijí«, kÇahijiaí«, nah¡»a¤ijí« c¤njá¤J
eh« brhšYtJ v‹dbt‹whš T£l§fËš fytu« elªjjhf
V‰gLtjhdJ mj‰F fhuzkhŒ ïU¡»wt®fË‹ ïÊjifik
v‹nw brhšYnth«. $kh‹ mŒa§fh® kh¤âu« mšy, ï‹dK«
ntW ahuhdhY« mtut® ïZl¤â‹ ãufhu« ãurhu« brŒa cÇik
cilat®fns Mth®fŸ. m›Éj ãurhu¤ij v⮡»wt®fŸ M©
ãŸisfshdhš jhuhskhŒ ngr ïl« bfhL¤J É£L mt®fŸ
brhšy nt©oaitfis všyh« brh‹d ãwF VjhtJ nfŸÉ

Fo muR - 1927 ( 1) 376 377 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

ïU¡Fkhdhš mJî« mt®fŸ mªj¢ rka« ngáa ng¢R¡fËš
nfŸÉ ãw¡Fkhdhš kh¤âu« nfŸÉ nf£f nt©L«. mt‰¿‰F«
mt®fŸ gâš brhšy Éšiyahdhš kWehŸ T£l« T£o jhuhskhf
kW¤J¥ngr nt©L«. m¥go¡»šyhkš ïilÆš nfŸÉ nf£gJ«
gâš brhšy ïZl« ïšyhÉ£lhš f£lha¥ gL¤JtJ« kÅj¤
j‹ik¡F V‰w fhÇa« mšy v‹nw brhšYnth«. f©Âakhd mUŠbrhš bghUŸ
KiwÆš J©L¥ ãuRu§fis tH§fyh«. mJî« m¡T£l¤â‰F
ïilŠrš c©lh¡f Toajhf ïU¡f¡TlhJ v‹nw brhšYnth«.
jÅahfî« #d§fis¡ T£o it¤J Éõa§fis vL¤J¢ brhšy
nah¡»aij ïšyhjt®fŸjh‹ ntW xUt® T£oa T£l¤âš nghŒ mrh®rkhf - mr£ilahf, m¡fiwÆšyhkš,
fytu« brŒth®fnsbahÊa M©ikíŸst®fŸ xU¡fhY« <Lgho‹¿
fytu« brŒa nghf kh£lh®fŸ v‹gJ ekJ mã¥ãuha«. rÛg¤âš mg#akila - njhšÉaila
ehf¥g£lz¤âš elªj Éõa¤ij¥ g‰¿ eh« br‹w thu« f©o¤J M¤k ÞJâ - j‰òfœ¢á
vGâÆUªjJ nea®fŸ ftŤâU¡fyh«. mj‰F¥ ãwF« cg¤uɤJ - bjhšiy bfhL¤J
â©L¡fš, kJiu, âUbešntÈ KjÈa ïl§fËY« FH¥g¤â‰F
f®z gu«giu - brÉ tÊ ( brŒâ )
Ka‰á¤jjhfî«, FH¥g« elªjjhfî« gh®¡f ÄFâí« tU¤j«
mil»nwh«. kJiuÆ‹ T£l¤âš xU fš ÉGªjjhf¡ fhz¥ fhy gÇaªj« - fhy« tiu
gL»wJ. ïJ xU nfhiHÆ‹ brŒifna mšyhkš M©kf‹ FáÅ¡fhu‹ - rikašfhu‹
brŒif mšy. mªj¡ fšiy $kh‹ ÓÅthrŒa§fhnu, $kh‹ Fâiu njŒjš - Fâiu cliy¤ njŒ¤J mG¡F
fªjrhÄ br£oahiu É£L %. 5 ¡F Vy¤âš vL¤J¡ bfh©ljhf mf‰¿ gsgs¥gh¡Fjš
ghtid c©lh¡» É£lhuh«. ïJî« xU jªâukhd fhÇa« v‹nw rkuhjid - gh®¥gd®¡F ÉUªâlš, ãuhkz
brhšyyh«. MdhY« gh®¥gd¡ f£á¡F¥ gz« nru nt©L« ngh#d«
v‹»w Mir cŸst®fis ï«khâÇna T£l¤âš fš v¿a¤
rä[hf - kÈthf
ö©L«. VbdÅš xU fš ÉGªjhš 5 %ghŒ tUkhdkhdhš 100 fš
ÉGªjhš ü¤ijªJ 500 %ghŒ ïyhgkh¢R v‹W v©Â¡ bfh©L rh¢tj - Ãuªjukhd, äâa«, âl«, nkh£r«
gh®¥gd ãŸisfns j« f£á¡F gz« nr®¡f fšY nghl K‹tu ir‹a« - gil
nt©o tU«. Mjyhš ïªj jªâuK« m›tsî ò¤ârhȤjdkšy j‰ã¤J - gƉá
v‹nw brhšY»‹nwh«. jh¤ãÇakhd - És¡f«, neh¡f«, ghuh£L
âuÉa rfha« - bghUŸ cjÉ
Fo muR - f£Liu - 26.06.1927
âuÉa mngiB - gz Mir , bghUŸ Mir
âÇfuz R¤âahf - kd«, bkhÊ, bkŒ ( kndh th¡F fha«)
M»a _‹W bgh¿fS¡F c©ik
ahf, öŒikahf
âUZlhªj« - vL¤J¡fh£L
öõiz - gÊ¥ò, ïfœ¢áíW¤jš
ÃZ^u« - bfhLik, btW¥ò
g£rghj« - xU rh®ò, Xu tŠrid
guêij - ãwiu ïfœjš

Fo muR - 1927 ( 1) 378 379 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

ãuâ¡»id - NSiu, cWâbkhÊ
ãu¤âaB¤âš - eilKiwÆš, btË¥gilahf
ãu¤âaB ãukhz« - neuo rh‹W, btË¥gilahd rh‹W
ãuÞjhg« - m¿É¤jš, És«gu¥gL¤jš
óRu® - óÄÆš thG« bjŒt« ( gh®¥gd® )
ósth¡F - nah¡»aij, ju«, ne®ik
urhghr« - Ó®nfL, Rit¡nfL
t#h - jŸSgo ( tÇjŸSgo )
ɤâah ïyh¡fh - fšÉ¤Jiw
É¡»d« - ïilôW, ÔJ
ɤâah¥ ãahrtÇ - gŸËÆš nr®¡F« nghJ
gh®¥gd®¡F bfhL¡F« tÇ
yã¡F«go - »£L«go
#£fh t©o - Fâiu t©o
#yhjhu« - Úuhjhu«
Þââ - Ãiy, gjÉ

Fo muR - 1927 ( 1) 380 381 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4

Fo muR - 1927 ( 1) 382 383 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 4
Fo muR - 1927 ( 1) 384